ACTA

SANCTORUM
PARISIIS. — KX TYPIS V. GOUPY, VIA GARANCIERE, o
 - aliarumqiie geiAwm (
J eru»^
a£a
pnmigenia veterum Scrip»^ Y
S^ Co^-LECTA, DI&EStA
^^^%„ fi irOi/erutdmiks
&&** 83 l*U'
A IQANNE BAPT. SOlXBBA°
*°A\Ne PINIO, GVILIELMO
PETRO BOSCHIO
S
«OCIETATE PRESBYTERIS TBEOLO<»
1

IESV
TOMVS I
jH
d 'es primus
secun dus ,tertius et <^ artaS
contiueatur
EDITIO NOVISSIMA.
curante
ftVE CARNA$J

PARISIIS &R01VLE,APVD VlCTOREM PALME. M.DCCC.LXVJI

 ACTA
SANCTORUM
quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur

KX LATINIS ET GK/RCIS, ALIARUMQUE GENTIUM ANTIQUIS MONUMENTIS

COLLECTA, DIGESTA, 1LLUSTRATA A

Joanne Bapt. SOLLERIO, Joanne PIJNIO, Guilielmo CUPERO,

Petro BOSCHIO
E SOCIETATE JESU

KDITIO NOVISSIMA, CLRANTE ;J ANN E; CARN ANDET

AUGUSTI TOMUS PRIMUS

CjUO DIES PRIMUS. SLCUNDLS, TEKTIDS ET QUARTUS CONTINENTUll

CUM TRACIATU PR^LIMINARI DE PATRIARCHIS C0NSTANT1N0P0LITANIS

QUORUM SERIES AB INITIO ISTIUS CATHEDR^ USQUE AD ^TATEM NOSTRAM DEDUCITUR

PARISIIS ET R0M.E
apud VIGTOREM PALME, bibliopolam

1867
c^. iB .(^onaelins' .fciil
*SV . <3 >•*

CAROLO VI
ROMANORUM IMPERATORI

AUGUSTISSIMO, POTENTISSIMO, INVICTISSIMO,

REGI
Germanise, Hispaniarum, Hungarise, Bohemise,
Dalmatise, Croatise, Sclavonise, etc.

ARCHIDUCI AUSTRASItE,

| DIICI
Burgundise, Brabantiee, Styrise, Carinthiae, Carniolse, etc, etc.

MARCHIONI MORAVIvE

COMITI
Habsburgi, Tyrolis, Goritise, etc.

Tomus i Augusti.
 TERCARUM DOMITORI
DOMINO, DOMINO NOSTRO CLEMENTISSIMO.

hic de Actis Sanctorum MENSIS AUSTRIACUS post Junium divo

Tertius
Parenti Leopoldo et Tibi, CjESAR AUGUSTISSIME, REX NCSTER CATHO-

LICE CLEMENTISSIME, Julium porro integrum Tuo et Tuorum nomini sacrum,

tertius hic, inquam, sequitur mensis Augustus, non alteri denuo quam Augustis-
simse Tuse Majestati gratissimo animo dedicandus, tam multis titulis Imperatori

Carolo VI debitus, ut eo perduci Opus grande non potuerit, nisi subsidiis Tuis, Tua
Caesarea munificentia promotum sustentatumque. Accipe igitur, M/ECENAS AU-
GUSTISSIME, ab obstrictissimis Tibi clientibus Augustum tuum, re sane Augustum
et nomine, praeclarissimo nimirum in Dei Ecclesia Sanctos ex omni ordine porri-

gentem : ex ipso veteri Fcedere fortissimos pro tuenda divina Lege Martyres fratres

septem ex celebri heroum genere dictos Machabaeos, cum sene Eleazaro et matre

prorsus incomparabili plurimos inter Christianos Martyres, praeter Bartholomaeum

;

Apostolum, inclytum sane Laurentium, Pontificem autem doctissimum juxta ac

gloriosissimum Stephanum, et ipsum laureatum istius nominis primum; illustris-

simos et magno numero celeberrimos Antistites, e quibus omnium instar esse

possit Magnus Pater et Ecclesias Doctor Augustinus ; quot vero fundatores Ordinum

aut restauratores Bernardum, Dominicum, Caietanum, Raymundum Nonnatum,

Claram, Albertum, Philippum Benitium, Bernardum Ptolomaeum, Rosam, Claram-

que alteram ; adde Reges et Reginas, Ludovicum, Helenam, Radegundem, praeter

tot eminentes alios Rochum, Arnulfum, Ludovicum Tolosanum, Hyacinthum; et

quid ceteros aeque praeeellentes enumerem, quibus manifeste pateat, mensem hunc,

non jam ex seculari, sed ex sanctitatis gloria Augusti nomine meritissime compel-

lari potuisse. Recte igitur, SACRA MAJESTAS, Augustum Augustissimo reddimus et

consecramus; acturi suo ordine de Sanctis singulis, quorum ii soli qui quatuor

primis diebus celebrantur, hoc Tomo illustrati sunt, Magno illi sancto Dominico

Praedicatorum insignis Ordinis Conditore potissimam partem gestis suis et genere

et numero mirandis occupante. Est et aliorum illustris plane series, quos inter et ii

fulgent, qui gloriosis Tuis tropha^is merito praedicandis uberem materiam submini-
strent,
strent, ut proxime patebit manifestius. Hic ea prsemitti patieris, IMPERATOR AU-

GUSTISSIME, quae temporum ordine a Te praeclare gesta recensenda existimavi-

mus. Exornandae pridem nobis fuerunt relatae Tuis auspiciis celebratissimae per

Hispaniam, Italiam, Germaniam Belgiumque nostrum victorias, quarum triumphos

tunc merito retulimus, eos praecipue quos de immanibus Christiani nominis hosti-

bus, plaudente utique Christiano orbe universo, incredibili prope celeritate repor-

tasti, dum lue illa Ottomanica totum, quam late patet, Hungariae regnum, tot seculis

sub turpissimo jugo gemens, felicissime expurgatum est, in Serviam usque propul-

satis hostibus, inexpugnabili arce Tauruno seu Belgrado Barbaris praefixa, ad quam

acceptae, Virginis beatissimse patrocinio, funestissimse cladis aeternum meminerint;

Danubii Sabisque confluentium terminos haud facile praetergressuri imposterum :

ut Te, CESAR AUGUSTISSIME, et ipsorum et aliorum Tuorum hostium insupera-

bilem DOMITOBEM justissime extulerimusrPatere modo ad mitiorem stylum ora-

tionem converti, Teque orbis ejusdem diu desideratum PACIFICATOREM pari

aequitate a nobis pronuntiari. Est illud nimirum singulare Tuum praecipuumque

studium, est Tibi subditorum Tuorum felicitati prospiciendi innatus ardor, eo

cohimant prudentissima Tua consilia omnia, eo legati et oratores ad ceterum Re-

gum Principumque aulas diriguntur, non solum, ut qua modo pace, quam toto

ierme seculo Belgium non viderat, Te potissimum procurante, tamdiu fruiti sumus,

eadem, Te vivo, gaudere pergamus, verum etiam si quando Omnipotens, Sanctis

omnibus bene propitiantibus, Te aeterna gloria donaverit, eadem illa pax optatis-

sima toto Christiano orbe constanter perseveret. Quod quid aliud est quam clemen-
tissimum et benignissimum Csesareum Tuum animum tam luculentis argumentis

testatissimum reddere? Conantur porro et Tui vices rependere. Quo enim subdito-

rum Tuorum ardentissimae preces, quo tot piorum hominum et Religiosorum su-

spiria, quo Sanctorum nostrorum et quotidie et constantissime invocata patrocinia

dirigantur, sacrae Majestati Tuae sentio esse quam exploratissimum. Id utique a

supremo Numine studiosissime efflagitant, ipso misericorditer donante, Augustis-

simi Tui sanguinis desideratissimus Archidux nobis enascatur, praeventurus pericula

omnia, quae, Te aliquando deficiente, CiESAR AUGUSTISSIME, orbi Christiano im-

minere possent. Confidere pergimus, facturum Deum ter Optimum Maximum, ut no-

stra et subditorum tuorum omnium vota optatissimum effectum sortiantur. Verum

ut inscrulabilia sunt ejus judicia, si aliter fortasse Altissimo visum fuerit, quae Tua
est prudentia vere Caesarea, providentiam pene dixero, id enimvero exsequi feliciter

pergas, quod sapientissimo consilio perficiendum statuisti, quo non solum, uti di-

cebam, hostium Tuorum DOMITOR, verum et Orbis totius verissimus PACIFICA-

TOR justissimo titulo appellari pergas. Nos interim Sanctos nostros omnes, eosque

praecipue,
 praecipue, qui hoc primo Augusti Tomo illustrantur, interponere non cessabimus,
quo repetita jam toties vota benigne a Domino exaudiantur. Hic mihi
Henricus ille

sanctissimus lmperator deest, cujus cum gestis praeclaras Tuas Caesareas virtutes
alias conferre licuit; ast alii hoc ipso in Tomo occurrunt, C^SAR AUGUSTISSIME,
REX NOSTER CATHOLICE CLEMENTISSIME, pracellentes Sancti plurimi, insignes

Martyres, piissimi magno numero Praesules, quorum et protegi patrociniis, atque

eximiis ad Christianam pietatem exemplis excitari

possis, quodque huc refert

maxime, votorum Tuorum nostrorumque omnium summam consequaris. Verum

in iis recensendis ne multitudo confusionem pariat, Italia, Hispania, Gallia, Anglia

aliisque regnis tantisper praeteritis, ex Tua Germania unum proponere liceat nu-
meris omnibus absolulum Gundekarum II, dignissimum ecclesiae Eystettensis Prae-

sulem, laudati jam piissimi Caesaris Henrici ferme synchronum, sanctitate

non in-

feriorem, virtutibusque Principe dignis ornatissimum, atque apud suos

summa
hodie in veneratione ; cujus inter elogia ad argumentum meum id conducens prae-

cipue, quo Tibi, IMPERATOR AUGUSTISSIME, vere praeluxit, dum id cummaxime

prae oculis habuit, ut et vivus et mortuus ecclesiae sibi creditae subditis omnibus
benevolentia vere paterna usque et usque benefaceret, merito a Vitae scriptore dictus:

Vir totius prudentice, cujus semper erat intentio, omnia sua in usum convertere

Ecclesice, restaurando ejus templa destructa, absolvendo inchoata, eaque elegan-

tibus ornando altaribus; civitati de cetero totique ditioni munifice prospiciens.

Exemplum singulare exhibuit, dum praebendam sane praedivitem, quam jure optimo
sibi vindicare poterat, tradiclit perpetualitcr, in usum fratrum, quorum ipse non

Dominus sedpater exstitit benignissimus. Huc, C/ESAR CLEMENTISSIME,hucflecte

oculos, veram Tui imaginem, dicamus prototypum intuiturus, ut cui haec alte animo

insita virtus, quam divinam quis jure merito dixerit, certe a Christo Servatore mi-

rifice prsemonstrata, utpote qui toto pretiosissimae vitae decursu pertransiit bene-

faciendo omnibus. Et vero quis Te, IMPERATOR BENIGNISSIME, in Gundekaro

non contempletur, quis non agnoscat? Virum Te singularissimas prudentice jam

satis ostendimus, ubi curas tuas gratiosissimas, non ad praesentia dumtaxat,

sed ad secutura tempora provide dirigis, disponis, extendis, paterna Tua soli-

citudine, vel post fata ipsa, futura superstite. Ecquis porro Tuam in universos

subditos patentissimam vel hodie clementiam, in afflictos benignitatem, in oppres-

sos misericordiam toto Tuae amantissime fluentis gubernationis tempore, non ob-

stupescit, non extollit, non meritis ornat encomiis? Dicamus apertius, quis non

Gundekarum alterum Te praedicat, non jam Tuorum Dominum sed Patrem bcni-

gnissimum? Ita nobiscum sensit, CJESAR AUGUSTISSIME, PATRONE NOSTER

CLEMENTISSIME, ita, inquam, nobiscum sentit tota, quam late patet, Austriaca

Dominatio,
 :

Dominatio, vota sua pro diuturna Tua, imo Nestorea incolumitate, ut pro Patre

benignissimo, sexcenties, ausim dicere, quotidie renovans, Deumque exorare non

desinet donec Archiducem nobis Carolum largiatur, qui praerepti Leopoldi fratris

vices suppleat, sicque aetemum perseveret Austriaca paterna benignitas, ut in San-

ctos munifica, sic a Sanctis perpetuo conservanda. Ita demississimo juxta ac since-

rissimo animo vovent,

AUGUSTISSIME ET CLEMENTISSIME IMPERATOR

SACRjE CESAREiE AC CATHOLICE MAJESTATIS TCE

Devotissimi Clientes

Joannes Bapt. SOLLERIUS

JOANNES PINIUS
Guilielmus CUPERUS
Petrus BOSCHIUS

Societatis Jesu.
 :

SYNOPSIS
TOMI PRIMI

DE ACTIS SANCTORUM

AUGUSTI
non pridem mense Julio, ordine
Exacto ita
subsequitur Augustus, ejusque adeo To-
peregrinatio Hierosolymitana, exstructa demum
insignis ecclesia aliaque gesta abunde illustrata
mus primus,
in serie totius Operis tertius sunt. Agabius Veronensis cultu potius quam ge-
supra trigesimum, solos primos quatuor stis celebris, non recte ab aliquo scribitur, sedem
diescomplectens Sanctosque nominatim expressos Caesariensera in Patestina prius occupasse. Ray-
centum ac viginti quatuor, praeter classes non- nerium Spalatensem, pluribus praclare gestis
nullasAnonymoruni sub famoso Abenner Persa memorandum, martyrium pro ec-
illustrem fecit
aliisque Christiani nominis persecutoribus diverso clesiae suoe juribus, ab impiis toleratum. Augu-
tempore martyrii laurea coronatorum. Inter San- stini ex PP. Prasdicatorum ordine Zagabriensis
ctos autem, de quibus bic nominatim agitur, ser- praesulis pro cleri institutione et pace inter Hun-
vata est recepta dispositio, ut in solitas classes ex garos concilianda orationes relataa sunt, ipse
more dispescantur secundum triplicem Ecclesiaj demum ad sedem Lucerinam in Apulia trans-
statum Ecclesiasticum nimirum Monasticum et
, , latus , eam postmodum sacris suis spoliis di-
Secularem, solito etiam regionum ordine minime tavit.
neglecto Feminisvero, cujuscumque conditionis
; Undecim Sanctos Prsesules suppeditat Gallia,
aut status fuerint, quartam et postremam classem quorum agmen ducit Arcadius Bituricensis, non
constituentibus. Ex antiquo Fcedere elucent in- multis quidem sed solide laudatus, quod de Ne-
clytissimi fratres , dicti Machabxi , de quorum ctario et Vero Viennensibus etiam prasdicandum
vetusto juxta ac recepto Catholico cultu agitur, est. Non minus
illustres sunt Euphronii bini syn-
nec non de praeclaris encomiis quibus ab ipsis onimi Turonensis atque Augustodunensis quo- :

Ecclesias primordiis a Sanctis Patribus exornati rum ille encomiasten omni exceptione majorem
sunt. Neque vero ab ipsis divelli potuere Mater nactus est Gregorium Turonensem ; hicverome-
fortissima et gloriosus senex Eleazarus. Quorum ritissime etiam laudatus a sacraruni Scripturarum
omnium gesta ac passio a variis metro etiam studio ceterisque virtutibus episcopo dignis, qui-
olim exornata, fidelissime non
reddita sunt, bus mirum in modum excelluit. Exuperius Baio-
aliunde quam ex ipsa Canonica Historia. Neque censis, post sanctissime administratam ecclesiam
de sacris ipsorum reliquiis, earumque variis lo- ibi honoratus, metu barbarorum in interiorem
cis veneratione quidquam praetermissum est, Galliam transferri debuit, unde Corbolium tan-
concertationibus inter varias civitates, quoad li- dem perductus, summa ibidem veneratione ho-
cuit, utcumque compositis. diedum colitur. Quae Bandarido Suessionensi to-
leranda fuerint, satis explicata sunt. Auspkius
EX STATU ECCLESIASTICO. Apta? in Provincia apud suos meritam veneratio-
nem obtinet ; Screnus vero Massiliensis Blande-
Aristarcho Pauli discipulo si non dignitate, rati in Insubria eo loco habetur ab incolis, ut

saltem antiquitate primus debetur locus. Fue- ejus ibi cultusmajora capiat incrementa, pretio-
ritne Tbessalonicensium episcopus ac subinde sis etiam monumentis expressa. Betharii Carno-
martyr, disquiritur fuisse individuum Apostoli
; tensis vitam, et quaead eam spectant, diligenter
comitem concaptivum, ex Magistri testimonio
et etiam eruderata invenies quod idem dici potest
;

certissimum est. de Gaufrido Cenomanensi.

Stephani Papa? I ingentes pro Ecclesia exant- Oxomensem seu Uxamensem in Hispania ec-

lati labores satis noti sunt, uti et agitata contro- clesiam rexit Petrus monachus, origine Gallus ;

versiasuperhasreticorum rebaptizatione adversus utrum in coenobio Saguntino, non satis constat

Cyprianum aliosque ab ipso finita de quibus om- : a Bernardo Toletano ad infulas promotus est,
nibus, uti etiara etde pluries translatis reliquiis quibus dignissimum fuisse et gesta et signa de-
accurata redditur ratio. Quemadmodum et dubia monstrarunt. In Germania gloriose floruit Gun-
multa explicanda fuere, qua? de Aspreno primo dekarus Eystettensis, tum in vita, tum post

Neapolitano episcopo circumferuntur de baculo : mortem mirum in modum munificus, ut ex ditata

et ara S. Petri, deque illius ordinatione ab hoc ecclesia et subsecutis insignibus miraculis facile
proetense facta, de astate aliisque ad ipsum spe- intelliges. Nec minus illustrem suggerit Anglia
ctantibus. Non tantum negotii facessit Maximus Ethelwoldum ex abbate Abbendoniensi Winto-
Pataviensis. Petri Anagnini nobilitas, monacha- niensis ecclesine pmesulem, cujus miranda gesta
tus, gesta in curia Romana, legatio Byzantina, fideliter ac satis fuse tradidit Wolstanus mona-

chus.
 ;

chus. Tertullinus presbyter ac martyr
Anicii in Gallia celebris est j uti et Severus pre-
sbyter in Novempopulonia Gallias.
EX STATU MONASTICO.
Dalmati seu Dalmatii arcbimandritae, cum
Fausto filio monacho, singularis conversio et vita
raonastica in Fastis Graecis solenniter
tur. De Grcgorio abbate Nonantulano pauca su-
persunt. Suceedit autem latissimus campus in
Romae et millus et alii ex solis Fastis noti sunt. DeZco seu
Lcone, Viguentiae indiaec. Ferrariensinotissimo,
pura quae ad vitam spectant, enodanda fuerunt
pretiosum depositum etiam Clemens VIII Papa
veneratus est. TleFelice et NicetioMM. Veronen-
sibus aliisque sola superest cultus memoria. Pe-
regrinum inter Mantuam et Lucam.non nisi cultu
etiam celebratum, frustra Dempsterus ad re-
momora- giam Scotiae progeniem evehere conatus est. De
Justino puero martyre in territorio Parisiensinon
pauca perperam combinata sunt securior vide- ;

gestis Walthcni abbatis in Scotia, temere con- tur translationis historia in novam Corbeiam Ger-
fusi et duplicati, quibus ad rectam normam re- maniae. Friardi et Sccundclli singularis in dice-
ducendis laboriminimeparcitum est. Neque faci- cesiNannetensi veneratio Vita ex ipso Grego-
;

lius fuit ea digerere, quae Hiberni satis liberali- rio Turonensi desumpta est. Peregrinus et socii
ter de suo abbate Luano seu Lugidio paulo intri- Cenomanenses non nisi martyrio et cultu cele-
catiora tradiderunt. De Jonato Marchianensi in brantur. Baumadus Tutelensis Baluzio propemo-
Belgio abbate dicta sunt, quae reperiri potuerunt dum debetur. Nemesii solum ferme nomen super-
omnia imputent sibi symmystae, quod pluraro-
:
est. Felicis Gerundensis gesta laudatissima sunt,
gatinon suggesserint. cui in martyrio socius Romanus adjungitur. Kine-
Ut numero, praestantia ac varietate excelluere dum eremitam suggessit Wallia.
admiranda Magni Dominici, Ordinis Praedieato-
rii dignissimi Patriarchae gesta, ita longiori EX SEXU FEMINEO.
commentario operose juxta ac diligenter illu-

stranda fuerunt. Vitoe imprimis vetustissimorum Lydia Purpuraria ab Apostolo satis laudata
scriptorum a recentioribus non usque adeo pro- est. Theodota cum tribus filiis antiqua item vene-
batis, characteribus suis distinctae, ad editionem ratione gaudet. Acta Suriana a critici scrupulis
accurate selectae. Datur Chronologicum totius vindicantur, iis non neglectis, quae a Combefisio
vitae compendium. Tum de signis nativitatem edita sunt, aliisque paulo brevioribus. la cum so-

praenuntiantibus, de patria, parentibus, pia pue- ciis in Perside MM.

apud Graecos celebratissima
,

ritia, studiis ac virtutibus sermo est. Describun- est, quemadmodum et Eudocia ibidem gloriose

tur vita inter canonicos regulares acta, itinera consummata. Neque iis multum postponendas
cum Didaco Uxamensi episcopo, certamina cum sunt Marana et Cyra Berceas in Syria solitudine
Albigensibus toto decennio constantissime pro- clarae. Perpetuam Romanam sacra monumenta

tracta, multisqueprodigiis divinitus confirmata, suspiciunt, ut quae virum Africanum et filium

rigore etiam in pertinaces liDsreticos eorumque Nazarium adfidem perduxerit. Exstetneusquam
fautores adhibito, qua occasione de munere In- corpus, inquiriturnec satis certa aetas aut mortis
;

quisitoris agitur, itemque de Mariani Rosarii, tempus. Fidcs, Spes et Charitas cum matre Sa-
quod tunc primum institutum fuisse dicitur, an- non apud Latinos solum et
pientia celebres sunt,
tiquitate. Elucidatur institutio et confirmatio apud Coptos, diversis tamen ubi-
Graecos, sed et
Ordinis, non una appellatione principio insigniti, que nominibus, quae ferme appellativa dici pos-
sed praevalente Prxdicatorum nomine. Enume- sint. De patria, loco martyrii, aetate, et reliquiis
rantur itinera varia diversis temporibus per Ita- controversa sunt omnia. Sic ex obscuriori sacra
liam, Galliam etHispaniamnon absque stupendis Aquilana historia non nisi implexa S. Justse Acta
miraculisnec non visionibus et ecstasibus; adde erui potuere, quae nihilominus satis accommode
gesta Segoviensia et quae de stigmatibus circum- a nostro Philippo Allegambe disposita sunt. Ma-
feruntur, non neglecto sacri Palatii Magisterio. riee, dictae Consolatricis, nobilisvirginisVeronen-
Eruderantur prima duo Ordinis Capitula dige- sis vita pictis tabulis
repraesentatur ipsa ibidem ;

runturque reliqua Sancti praeclarissime gesta
usque ab obitum, cujus etfacta revelatio memo-
ratur. Ipsa Sancti etiam forma describitur, agi-
turque de operibus ejus litterariis. Sequuntur se-
pultura, elevatio, canonizatio, cultus mire qua-
quaversum propagatus et auctus etiam Soriani.
Prascipua sacra ossa Bononiae asserta, translatis
alio variis reliquiisunde et posthuma gloria ex
; minatissima est.
innumeris miraculishodiedum lucidissime resplen-
det. Gualtcrius, S. Francisci discipulus, primus
in Lusitaniam socios deduxit, ibidem Vimarani
celebri cultu notissimus. Inter Tertiarios eminuit
Ciccus seu Franciscus, postduram eremiticam
vitam, apud Pisaurenses eximia in veneratione.
solennissimo cultu pridem honorata est. Vita
porro recte a Bagata describitur. Sigrada vidua
sane inclyta praestantissimorum martyrum Gua-
riniac Leodegarii mater, nobile Suessionense
virginum ccenobium sanctimonialis facta, virtuti-
bus, sanctitate ac miraculis non parum illustra-
vit. SicEtheldritaVivgo reclusa apud Anglos no-
Atque hi sunt praccipui Sancti, quorum Acta
aut breviora etiam elogiahocTomoillustrantur:
quo autem die quibusve paginis quaerenda sint
singula, index alphabeticus eorumdem,
docet
toti volumini praefixus aetatem porro Chronolo-
;

gicus. Cetera in subjunctis aliis indicibus quje-

EX STATU SECULARI.
Qui hoc die Tarsice in Bithynia refertur Elexi-
therius, a synonymis distinguitur, martyrio no-
bilitatus atque sepulcro et insigni ecclesia.
renda sunt. Frontem vero occupat Tractatus prae-
liminaris Historico-Chronologicus de Patriarchis
Constantinopolitanis, parergis hinc inde et anti-
dotis adversus schisma Graecum necessariis apte
Her- et abunde communitus, auctore Guilielmo Cupero.

FACULTAS
 ;

FACULTAS R. P. PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDROBELGIGE

ET SUMMA PRIVILEGII CyESAREI.

Cim Edictis Philippi II HispaniarumRegis,deinde Serenissimorum ArchiduciimAlbertietIsabelhe,Bel-

giiPrincipum,rursumquePhilippiIII,acnovissimeCaroliII,Rcgum,confirmatis2Decembris\()92,
et 19 Julii 1694, Provincialibus Societatis Jesu, per Flandrobelgicam pro tempore futuris, potestasfacta

sit eligendi Tgpographos et Bibliopolas qui, ad aliorum quorumcumque exclusionem, soli imprimere ac
reimprimere et vendere possint libros et opera quxlibet, rite approbata, curantibusque ejusdem Societatis
Patribus cdiiaaut porro edenda, sub consueto sux Majestatis Privilegio, non aliter impetrando, quam in
scriptis obtcnta et prxexhibita licentia prxdicti Provincialis ; idque sub gravibus pamis, in contraventores

aut aliter impressa importantes statutis, ut latius in ipsis patentibus litteris apparet : cum etiam sua Cx-
sarea Majestas idem valere volueri, in ditionibus, S. R. Imperio subjectis

Ego infrascriptus, Societatis Jesu per Flandrobelgicam Prxpositus Provincialis, potestate ad hoc mihi

facta ab Adm. R. P. N . Prxposito Generali Francisco Relz, concedo Jacobo Antonio van Gherwen
facultatem sic imprimendi, et per se aliosque vendendi infrascriptum Opus, ex more nostrae Societutis

(quod hisce attestor) recognitum et approbatum ; videlicet, Tomum primum dc Actis Sanctorum Augusti,

collectis et illusiratis pcr Joannem Bapt. Sollerium, Joannem Pinium, Guilielmum Cuperum ct Petrum
Boschium, Societatis nostrx presbyteros Theologos. In quorum fidem hasce, manu propria subscriptas,

consuetoque nostri officii sigillo munitas, dedi Antvcrpix xxv Julii mdccxxxiii.

GREGORIUS VAN PARYS.

SLMIA
PRIVILEGII REGII

Cssarere et Regise Catholicae Majestatis diploraate sancitumest, ne quis, prseter voluntatem Joan-

nis Bapt. Sollerii e Societate Jesu, ejusve ad illustranda Sanctorum Acta Adjutorum et Succes-

sorum, ullo modo imprimat vel recudi faciat, ex parte vel iu totum, Tomoseorumdem,de argumento

illo, vel jam editos vel porro edendos ; aut alibi excusos excudendosve invehat, venalesve habeat :

qui secus faxit, confiscatione exemplarium et aliis gravibus pcenis mulctabitur, ut latius patet ex

litteris, Bruxellse datis.

Signat LOYENS.

Et ego Joannes Bapt. Sollerius Societatis Jesu, permitto Jacobo Antonio van Gherwen, ut Tomum
primum de Actis Sanctorum Augusti, meo permissu ab ipso impressum, publicet. Datum Antverpice
xxv Julii mdccxxxiii.

Tomus i Augusti. 2 APPROBATIO

 APPROBATIO
ORDINARII.

magnumillud Opusde Actis Sanctorum, cujus primum Tomumin

d Augustum tnensem promotum
A
est

lucem producunt scriptores iidem PP. Joannes Baptista Sollerius, Joannes Pinius, Guilielmus Cu-
Societatis JESU presbyteri, ea quaprioresdiligentiaelaboratum,cum
Tractatu
perus et PetrusBoschius,
et bonis
prxliminari de Patriarchis Constantinopolitanis, in quibus nihil occvrrit quod non consonet fidei

moribus, aut eruditmum exspectationi non respondeat. Ita testor Antverpix xxv Julii mdccxxxiii.

F. G. ULLENS
Presb. Can. Schol. Oflic. et Lib. Censor Antverpiae.

PROTESTATIO
AUCTORUM

Quod identidem protestati sunt decessores nostri, in hoc de Actis Sanctorum Opere, se servatas

velle Urbani Pap;e VIII Constitutiones ; neque suis, aliorumve huc relatis Commentariis aliud

pondus tribui, quam sit historiae, ab horainibus errori obnoxiis scriptfe : idem ante hunc Primum
Tomum Augusti denuo protestamur.
 GUILIELMI CLPERI
AD TOMUM I AUGUSTI

TRACTATUS PRvELIMINARIS
DE

PATRIARCHIS
CONSTANTINOPOLITANIS
Quorum series ab initio istius cathedrae usque ad setatem nostram deducitur.

PR^FATIO AD LECTOREM.
ferme animo, vel invita ut que habere dicuntur, contra Jacobum Goar et
Reluctante ,

vulgo aiunt, Minerva, hunc Tractatum
aggressus sum, eo quod intelligerem,
varios magni nominis auctores, quibus
major Graecorum monumentorum supellex ad
manum eodem studio versari nam An-
erat, in
selmus Bandurus in prsefatione ad tomum pri-
mum Imperii Orientalis sive Antiquitatum Con-
Nicolaum Comnenum Papadopolum fusius dispu-
tavi. Insuper, opportunitate oblata, huic opu-
sculo inserui alia Parerga, quibus historiam elu-
cidarem, occurrentia dubia dissolverem, aut Ec-
: clesiam Catholicam ab haereticorum et schismati-
corum calumniis vindicarem. Nunc quoque de
aliis quibusdam hujus Tractatus adjunctis lecto-

stantinopolitanarum, quem Parisiis anno mdccxi rem praemonere oportet. .

•
edidit, de hac re propositum suum explicat his Seriei antistitum prasmisi dissertationem de

verbis Ceterum animus est, cum plus otii nactus

:
exordio sedis Constantinopolitanae seu Byzanti-
fuero, integram de patriarchis Constantinopolita- nae, quam nonnulli ab Apostolo Petro velAndrea

nis historiam texere, prxsertim cum nemo alius huc institutam volunt. Sed lutulentum istius opinio-
usque id prxstiterit atque inde spero, non pa-
;
nis fontem detexi, et variis rationibus demonstra-

rum ad illustrandam historiam ecclesiasticam,

lucis vi, primum fabulosas illius antiquitatis auctorem
et prxsertim rem Eomanam accessurum unde : plura absona comminisci de fictitiis istis Byzantii

facile constabit perpetua Pontificis Maximi in om- praesulibus, ita ut vix ullam fidem mereatur,
nem Ecclesiam auctorilas, et Grxcorum inanis ac quamvis S. Nicephorum Constantinopolitanum,
fastuosa ambitio. Prseterea Michael le Quien, ex sa- aliosque plures Graecos fraude sua in errorem
cro Praedicatorum Ordine, in quodam Opere, cui induxerit. Attamen ex diversis Grascorum cata-

titulus erit Oriens Christianus, et Philippus Rice- logis antiquos istos episcopos, quos incauti qui-

putus e Societate nostra in prospectu Illyrici sa- dam scriptores urbi Byzantinaa perperam affi-

cri, cujus historiam edere meditatur, jam a de- gunt, curioso lectori exhibui, eosque observatio-
cennio seriem prsesulum Constantinopolitanorum nibus criticis examinavi. Denique in eadem dis-
promiserunt. sertatione praavia protuli quaedam testimonia

Cum interim viderem, nihil horum in lucem ipsorum Grsecorum, qui initiura cathedras Byzan-
prodire, animum ad scribendum appuli, idque tinse diu post tempora sanctorum Petri et Andrea?

negotii credidi mihi potissimum dari, ut Chrono- distulerunt.

logicam antistitum Constantinopolitanorum se- Porro in ipsa historia chronologica prsesuluin

riem ordinarem. Ne tamen tetricum solius chro- Constantinopolitanorum quos subinde patriar-
,

nologise examen lectori tsedium afferret, plerum- chas, et promiscue episcopos aut similibus nomi-

que ex scriptoribus synchronis, aut saltem aetati nibus appello, de Sanctis pauca dixi, quia ge-
eorum copiosius relata aut referenda sunt in
rerum gestarum vicinioribus, historiam chrono- sta

taxi breviter immiscui, et occurrentes nonnullas
quaestiones polemicediscussi. Sic sanctitatem At-
ticiConstantinopolitani ab accusationibus Tille-
montii vindicare conatus sum. Sicetiara occasio-
ne S. Macedonii atque Euphemii pragsulum Con-
Opere nostro de Actis Sanctorum, ad quod le-
ctorem remitto. Illis, quorum sanctitas utcum-
que dubia aut incerta est, nusquamtitulum San-
cti addere ausus sum, eumque ulteriori disquisi-
tioni determinandum reliqui at eumdera pror-
;

sus abjudicavi haereticis aut schismaticis ejus-

stantinopolitanorum, audax quoddam ejusdem
dera ecclesi® prresulibus, etiamsi aliqui
horum
Tillemontii effatum variis argumentis impugnavi.
in Meneeis impressis aliisve Grsecorum Menolo-
Sic denique propter excommunicationem et ab-
solutionem, quae in schismatica Graecorum ec- giis honorifice celebrentur. Quiuimo propterea
efficaciam plerum- in parergo peculiari ac soepius perdecursum mo-
clesia etiamnum prodigiosam
mii,
 ;

YI PILEFATIO.
nui, Menaeis excusis, et similibus recentiorum seriem prfesulum Graecorum, qui interim eodem
prnesertim Graecorum monumentis, caute fiden- tempore Nicaeae in Bythinia titulum cathedrae
dum esse. Constantinopolitanae gerebant.
Prioribus seculis in ipso titulo antistites hete- Post captam a Turcis Constantinopolim non
rodoxos ab orthodoxis distinxi, et nomini istius, tam scrupulose indagavi initium aut finem singu-
quem haeresi infectum fuisse constabat, cogno- lorum patriarcharum, licet seriem eorum usque
men hxrcticl adjunxi, sicut etiam cognomentum ad initium seculi decimi octavi deduxerim, et
schismatici Photio et Michaeli Cerulario addidi tunc etiam chronologiam non omnino neglexe-
sed post schisma Cerularii praetermisi epitheton rim. Ceterum inter digerendos annos propter si-
schismatici, tum quod plerique hujus successores lentium veterum auctorum nonnumquam in tene-
fuerint tales, tum quod ambigua sit aliquorum re- bris palpandum ac conjecturis indulgendum fuit.
ligio, quam tamen ex variis rerum ac temporum Quare vix dubito, quin alii me feliciores, ac Grae-
adjunctis utcumque eruere tentavi. Non egi de ca supellectile instructiores, facilius eas tenebras
patriarchis Latinis, qui honorarium ecclesiae dissipaturi sint. Interea viros eruditos rogatos
Constantinopolitanae titulum tantummodo gesse- volo, ut me libere corrigant, sicubi a veritate
runt ; sed Latinos antistites, decimo
qui seculo aberravero, et saltem conatumhunc qualemcum-
tertio sedem istius ecclesiae per quinquaginta et que aequi bonique consulant. Haec sunt praecipua,
plures annos re ipsa occuparunt recensui in , de quibus curiosum lectorem praemonendum ex-
parergo singulari, ne interrumperem continuam istimavi.

CATALOGUS CHRONOLOGICUS
Patriarcharum Constantinopolitanorum a sancto Metrophane usque ad Cyprianum,
qui post annum Chrisli mdccvi in illa cathedra sedere coepit.

RDO NOMINA Duratio sedis, vel l

Num. Ordo Nomina Duratio sedis, vel Num.
ANNI C IRISTI MARG. ANNI CHRISTI MARG.
initium ftnis initium jinis

1 S. Metrophanes 315 325 55 35 Sergius I 610 638 433

2 S. Alexander 325 340 57 36 Pyrrhus 639 641 441
3 S. Paulus I 340 mox cxpcl- 67 37 Paulus II 641 654 vel 446
litur. 655
4 Eusebius 340 441 72 Pyrrhus iterum 055 655 455
S. Paulus I iterum vcl tertio 347 350 87 38 Petrus 655 666 458
5 Macedonius I 341 360 80 39 Thomas II 667 669 463
6 Eudoxius 360 370 96 40 Joannes V 669 674 470
7 S. Evagrius 370 mox e.rpel- 108 41 S. Constantinus I 674 676 474
litur. 42 Theodorus I 676 678 478
8 Demophilus 370 380 110 43 S. Georgius I 678 683 482
9 S. Gregorius I 381 mox abdi- 127 Theodorus I iterum 683 686 489
rnt. 44 Paulus III 686 693 498
10 Nectarius 381 397 130 45 Callinicus I 693 705 504
11 S. Joannes I 398 404 149 46 S. Cyrus 705 711 vel 515
12 Arsacius 404 405 152 712
13 S. Atticua 406 425 100 47 Joannes VI 711 vel 715 517
14 S. Sisimiius I 426 427 188 712
15 Nestorius 428 431 193 48 S. Germanus I 715 730 524
16 S. Maximianus 431 434 203 49 Auastasius 730 753 532
17 S. Proclus 434 446 207 50 Constantinus II 754 766 565
18 S. Flaviamis I 446 449 220 51 Nicetas I 766 780 582
19 S. Anatolius 449 458 224 52 S. Paulus IV 780 784 589
20 S. Gennadius I 458 471 227 53 S. Tarasius 784 806 596
21 Acacius 471 489 229 54 S. Nicephorus I 806 815 598
22 Phraitas, vel Flavitas, aliis 489 490 235 55 Theodotus I 815 821 601
Flavianus II 56 Antonius I 821 832 609
23 Euphemius 490 490 241 57 Joannes VII vel Jannes 832 842 617
24 S. Macedonius II 496 511 288 58 S. Methodius I 842 846 625
25 Timotheusl 511 518 292 59 S. Ignatius 846 857 642
26 Joaunes II 518 520 298 60 Photius 857 867 645
27 Epiphanius 520 535 342 S. Ignatius iterum 867 877 652
28 Anthimus I 535 536 349 Photius iterum 877 886 656
29 S. Mennas 536 552 354 61 S. Stephanus I 886 893 661
30 Eutychius
S. 552 565 368 62 S. Antonius II 893 895 664
31 Joannes III 565 577 372 63 S. Nicolaus I 895 906 667
S. Eutyehius iterum 577 582 377 64 Euthymius I 906 911 669
32 Joannes IV 582 595 382 S. Nicolaus I iterum 911 925 679
33 Cyriacus 595 606 416 65 StephanusII 925 928 683
34 S.-Thomasl 607 610 430 66 S. Tryphon 928 931 686
67 Theophylactus
 CATALOGUS CHRONOLOGICUS.
Okdo NOMINA Duratio SEDIS, vel Num. Ordo Nomina DURATIO 8EDI8, vel Nl.M.
ANNI CHRISTI MARG.
ANNI ChRISTI HARO.
initium finis
initium finis
67 Theophylactus 933 956 694 126 Matthajus I 1395 vel \407vel 1106
68 S. Polyeuctus 956 970 700
1397 1408 aut
69 Basilius I 970 974 702
974 1410
70 Antonius III 978 707 127 Euthymius II 1410 1410 1110
71 Nicolaus II 982 995 712 128 Josephus II 1416 1439 1114
72 Sisinnius II 995 999 710 129 Metrophanes II 1440 1443 1139
73 Sergius II 999 1019 719 130 Gregorius III 1445 1451 1144
74 Eustathius 1019 vel 1025 725 131 Gennadius II 1453 1458 vel 1181
1020
1459
75 Alexius 1025 1043 731 132 Isidorus II
brevi tem- 1198
76 Michael I 1043 1058 738
pore.
77 Constantinus III 1059 1063 750 133 Joasaphus I
1460 vel 1200
78 Joannes VIII 1064 1075 754
1461
79 Cosmas I 1075 1081 762 134 Marcus
1204
80 Eustratius 1081 1084 769 135 Symeon
1207
81 Nicolaus III 1084 1111 772 136 Dionysius I
annis 8 1211
82 Joannes IX 1111 1134 779 Symeon iterum annis 3 1218
83 Leo 1134 1143 783 137 Raphaell
1220
84 Michael II 1143 1146 791 138 Maximus II annis 6 post 1481 1223
85 Cosmas II 1146 1147 794 139 Niphonll 1313
86 Nicolaus IV 1147 vel 1151 810 Dionysius I iterum annis 2 post 1490 1320
1148 140 Maximus III
1328
87 Theodotus II 1151 1153 814 Niphon II iterum circa an- 1330
88 Constantinus IV 1154 1156 829 n um 1492
89 Lucas 1156 1168 832 141 Joachimus circa an- 1334
90 Michael III 1168 vel 1177 837 num 1500
1169 142 Pachomius I anno uno. 1339
91 Chariton 1177 1178 846 Joachimus iterum 1341
92 Theodosius 1178 1183 847 Pachomius I iterum ante an- circa an- 1342
93 Basilius II 1183 1186 852 num 1509 num 1513
94 Nicetas II 1186 1189 856 143 Theoleptus I 1513 1521 1356
95 Leontius 1189 1190 860 144 Jeremias I 1358
96 Dositheus 1190 1191 862 145 Joannicius I 1362
97 Georgius II 1191 1198 867 Jeremias I iterum ante 1537 1545 1365
98 Joannes X 1198 1206 872 146 Dionysius II 1546 circa an- 1372
99 MichaellV 1206 1212 921 num 1555
100 Theodorus II 1213 1215 925 147 Joasaphus II 1565 1385
101 Maximus I 1216 1216 930 148 Metropbanes III 1565 1572 1390
102 Manuel I 1217 1222 933 149 Jeremias II 1572 1579 1393
103 Germanus II 1222 1240 935 Metrophanes III iterum 1579 1580 1401
104 Methodius II 1240 1240 951 Jeremias II iterum 1580 ante 1585 1404
105 Manuel II 1244 1255 954 150 Pachomius II brevi tem- 1414
106 Arsenius 1255 1260 964 pore.
107 Nicephorus II 1260 1260 973 151 Theoleptus II 15S5 1415
Arsenius iterum 1261 1266 977 Jeremias II tertio post 1585 1416
108 Germanus III 1266 vel 1267 987 152 MatthceusII per ttliquot 1417
1267 dies.
109 Josephus I 1267 1274 997 153 Gabriell mensibuso 1418
110 Joannes XI 1275 1282 1000 154 Theophanes mensibus 7 1419
Josephus I iterum 1282 1283 1008 Matthaeus II iterum annis 4 1419
111 Gregorius II 1283 1289 1014 155 Neophytus I post 1600 anno uno. 1426
112 Athanasius I 1289 1293 1020 Mattbieus II tertio ante 1603 per aliquol 1426
113 Joannes XII 1294 1303 1025 dies.
Athanasius iterum 1303 1311 1037 156 Raphaelll ante 1605 annis 5 1 £27
114 Niphonl 1313 1314 vel 1044 Neopbvtus I iterum aunis 5 1427
1315 157 Timotheus II ante 1617 ante 1621 1433
115 JoannesXIII 1316 1319 vel 1050 158 Cyrillus I 1621 1022 1437
1320 159 Gregorius IV 1622 mensibus 3 1452
116 Gerasimus I 1320 1321 1053 160 Anthimus II vel Anthymus diebus 3 1453
117 Esaias 1323 1333 1060 Cyrillus I iterum annis 8 1453
118 JoannesXIV 161 Athanasius II 22 1455
1333 1347 diebus
119 Isidorus I 1072 anno 1 455
1347 1349 Cyrillus I tertio uiio.
120 Callistus I 1077 162 Cyrillus 1635 157
1350 1354 II 1
121 Philotheus 10S2 Cyrillus I quarto 1406
1354 1355
Callistus I iterum 1355 vel 1362 1085 163 Neophytus II 1636 announo. 1467
1356 Cyrillus 1 quinto announo. 1638 140S
Philotheus iterum 1362 1375 vel 1089 Cyrillus II iterum 1638 1469
1370 104 Partbenius I 1649 post 1642 1477
122 Macarius 165 Parthenius circa an- 1481
1375 vel 1378 vel 1090 II

1376 1379 iiim 1644

123 Nilus Joannicius II circa an- 1483
1378 vel 1386 vel 1098 166
1380 1388 num 1646
!24 Antonius IV 1101 Parthenius II iterum circa an- 1483
1386 vel 1394 vel
1388 1396 nuin 1650
125 Callistus circa an- 1483
II 1395 vel eotlcni 1103 Joannicius II iterum
1396 anno. num 1651
67 Cyrillus III
 1

tiii CATALOGUS ALPHABETICUS.

Ordo NOMINA DURATIO sedis, vel Num. Ordo NOMINA Durvtio sedis, vel Num.
ANNI CHRISTI MARG. ANNI CHRISTI MARG.
initium finis initium finii

167 Cyrillus III diebus 20 1484 176 Gerasimus II post 1672 1503
Athanasius II iterum diebus 15 1484 Parthenius IV quarto post\672 1503
168 Paisius mensibus 9 1485 Dionysius IV iterum post\612 1503
Joannicius II tertio mensib. 11 1485 177 Athanasius III diebus 12 1504
Cyrillus III iterum diebus 14 1485 178 Jacobus 1505
Paisius iterum mensib. 1 1485 Dionysius IV tertio 1505
169 Parthenius III circa an- mensibus 8 1487 Parthenius IV quinto 1505
num 1656 Jacobus iterum 1506
170 Gabriel II diebus 12 1488 Dionysius IV quarto 1506
171 Parthenius IV circa an- annis 3 1492 Jacobus tertio ante 1687 1506
num 1657 179 Callinicus II 1687 1509
172 Dionysius III circa an- 1493 180 NeophytusIII per aliquot 1512
num 1665 Callinicus II iterum dies. 1512
Parthenius IV iterum 1665 1494 Dionysius IV quinto 1512
173 Clemens ante 1667 1497 Calhnicus II tertio circa an- 1512
174 Methodius III circa an- ante 1671 1499 num 1702
num 1668 181 Gabriellll 1702 circa an- 1513
Parthenius IV tertio 1670 vel 1499 num 1706
1671 182 Neophytus IV brevi tem- 1515
175 Dionvsius IV circa an- 1501 pore.
num 1671 183 Cyprianus post 1706 1516

CATALOGtJS ALPHABETICUS
eorumdem Patriareharum Constantinopolitanorum.

Ordo Nomina 1 DURATIO SEDIS, Vel Num. 1 Ordo Nomina DURATIO i 5EDIS, vel Num.
ANNI CHRISTI MARG. anni Christi marg.
A initium finis initium finis
125 Callistus II 1395 vel eodem 1103
21 Acacius 471 489 229 1396 anno.
2 S. Alexander 325 340 57 91 Chariton 1177 1178 846
75 Alexius 1025 1043 731 173 Clemens ante1667 1497
49 Anastasius 730 753 532 79 Cosmas I 1075 1081 762
19 S. Anatolius 449 458 224 85 Cosmas II 1146 1147 794
28 Anthimus I 535 536 349 41 S. Constantinus I 674 676 474
160 Anthimus II vel Anthymus diebus 3 1453 50 Constantinus II 754 766 565
56 Antonius I 821 832 609 77 Constantinus III 1059 1063 750
62 S. Antonius II 893 895 664 88 Constantinus IV 1154 1156 829
70 Antonius III 974 978 707 183 Cyprianus post 1706 1516
124 AntoniusIV 1386 vel 1394 vel 1101 33 Cyriacus 595 606 416
1388 1396 158 Cyrillus I 1621 1622 1437
12 Arsacius 404 405 152 Cyrillus I iterum annis 8 1453
106 Arsenius 1255 1260 964 Cyrillus I tertio anno uno. 1455
Arsenius iterum 1261 1266 977 Cyrillus I quarto 1466
112 Athanasius I 1289 1293 1020 Cyrillus I quinto announo. 1658 1468
Athanasius I iterum 1303 1311 1037 162 Cyrillus II •
1635 1457
161 Athanasius II diebus 22 1455 Cyrillus II iterum 1638 1469
Athanasius II iterum diebus 15 1484 167 CyrillusIII diebus 20 1484
177 Athanasius III diebus 12 1504 Cyrillus III iterum diebus 14 1485
13 S. Atticus 406 425 160 46 S. Cyrus 705 711 vel 515
712
n I)

69 Basilius I 970 974 702

93 Basilius II 1183 1186 852 8 Demophilus 370 380 108
136 Dionysius I annis 8 1211
C Dionysius I iterum annis2 post 1490 1320
146 Dionysius II 1546 circa an- 1372
45 Callinicus I 693 705 504 num 1555
179 Callinicus II 1687 1509 172 Dionysius III circa an- 1493
Callinicus II iterum 1512 num 1665
Callinicus II tertio circa an- 1512 175 Dionysius IV circa an- 1501
num 1702 num 1671
120 Callistus I 1350 1354 1077 Dionysius IV iterum post 1672 1503
Callistus I iterum 1355 vel 1362 1085 Dionysius IV tertio 1505
1350 Dionysius IV quarto 1506

Dionysius IV
 .

CATALOGUS ALPHABETICUS.
IX
Obdo NoMINA DURATIO SEDIS, Vel Num. Ordo NOMINA DURATIO
ANNI CHRISTI MARO.
sedis, vel Num
ANNI CHRISTI MARO.
mitium finis
initium finis
Dionysius IV quinto 1512 78 JoannesVIII 1064 1075
1190 754
96 Dositheus 1191 862 82 Joannes IX 1111 1134 779
98 Joannes X 1198 1206
E 110 Joannes XI 1275 1282
872
1000
113 Joannes XII 1294 1302
27 Epiphanius 520 535 342 1025
115 Joannes XIII 1316 1319 vel
117 Esaias 1323 1333 1060 1050
7 S. Euagrius 370 mox expel- 108 1320
118 JoannesXJV 1333 1347 1065
litur.
145 Joannicius I 1362
6 Eudoxius 360 370 96
166 Joannicius II circa an- 1483
23 Euphemius 490 496 241
340 341 72
num 1646
4 Eusebius
Joannicius II iterum circa an- 1483
74 Eustathius 1019 vel 1025 725
1020 num 165]
Joannicius II tertio mensib.W 1485
80 Eustratius 1081 1084 769
133 Joasaphus I 1460 vel 1200
64 Euthymiusl 906 911 669
1410 1461
127 Euthymius II 1416 1110
147 Joasaphus II 1565 1385
30 S. Eutychius 552 565 368
109 Joseph I 1267 1274 997
S. Eutychius iterum 577 582 377
Joseph I iterum 1282 1283 1008
F 128 Joseph II 1416 1439 1114

18 S. Flavianus I 446 449 220

22 Flavianus II vel 489 490 235
83 Leo 1134 1143 783
Flavitas
95 Leontius 1189 1190 860
G 89 Lucas 115"6 1168 832

153 Gabriel I mensibusb 1418 M

170 Gabriel II diebus 12 1488
122 Macarius 1375 vel 1378 vel 1096
181 Gabriel III 1702 circa an- 1513
num 1706 1376 1379
5 Macedonius I 341 360 80
20 Gennadius
S. I 458 471 227 24 S. Macedonius II 496 511 288
131 Gennadhis II 1453 1458 vel 1181
102 Manuel I 1217 1222 933
1459
105 Manuel II 1244 1255 954
43 S. Georgius I 678 683 482 134 Marcus 1204
97 Georgius II 1191 1198 867
126 Matthseus I 1395 vel 1407 aut 1106
116 Gerasimus I 1320 1321 1053
1397 1408 vel
176 Gerasimus II post 1672 1503
48 S. Germanus I 1410
715 730 524 152 Matthieus II per aliquot 1417
103 Germanus II 1222 1240 935
dies
108 Germanus III 1266 vel 1267 987 Mattha?us II iterum annis 4 1419
1267
Matthaeus II tertio ante 1603 per aliqnot 1426
9 S. Gregorius I 381 mox abdi- 127
dies.
cat.
16 S. Maximianus 431 434 203
111 Gregorius II 1283 1289 1014
101 Maximus I 1216 1216 930
130 Gregorius III 1445 1451 1144
159 Gregorius IV 138 Maximus II annis 6 post 1481 1223
1622 mensibus 3 1452
140 Maximus III 1328
29 Mennas 536 552 354
58 S. Methodiusl 842 846 625
59 S. Ignatius 846 857 642 104 Methodius II 1240 1240 951
S. Ignatius iterum 867 877 652 174 Methodius III circa an- ante 1671 1499
119 Isidorus I 1347 1349 1072 num 1668
132 Isidorus II brevi tem- 1198 1 S. Metrophanes I 315 325 55
pore. 129 Metrophanes II 1440 1443 1139
148 Metrophanes III 1565 1572 1390
Metrophanes III iterum 1579 1580 1401
178 Jacobus
1505 76 Michael I 1043 1058 738
Jacobus iterum 1506 84 Michael II 1143 1146 791
Jacobus tertio ante 1687 1506 90 Michael III 1168 vel 1177 S37
!44 Jeremias I
1358 1169
Jeremia s I iterum ante 1537 1545 1365
i An
H9 Jeremias II 99 MichaellV 1206 1212 921
1572 1579 1393
Jeremias II iterum
J e remias II
1580 ante 1585 1404 N
,., tertio post 1585 1416
J41 Joachimus
circa an- 1334 10 Nectarius 381 397 130
num 1500 155 Neophytus I post1600 c mno uno. 1426
Joachimus iterum 1341 Neophytus I iterum. annis 5 1427
il S. Joannes
I 398 404 149 163 Neophytus II 1636 o nno uno. 1467
-o Joannes II 518 520 298 180 NeophytusIII l er aliquot 1512
• 31 Joannes III
565 577 372 dies.
•32 Joannes
IV 582 595 382 182 Neophytus IV b revi tem- 1515
40 Joannes V
669 674 470 pore.
47 Joannes VI 193
711 vel 715 517 15 Nestorius 428 431
712 54 S. Nicephorus I 806 815 59S
57 J °annes
VII vel Jannes 832 842 617 107 Nicephorus II 1260 1260 973
51 Nice tas I
 1

X CATALOGUS Al LPHABETICUS.

Num. Ordo Nomina DURATIO 3EDIS, vel Num.

Ordo Nomina DURATIO SEDIS, vel
MARG. ANNI CHRISTI MARG.
ANNI CHRISTI.
initium finis
initium finis
780 582 121 Philotheus 1354 1355 1082
51 Nicetas I 766
1186 1189 856 Philotheus iterum 1362 1375 vel 1089
04 NicetasII
906 667 1376
C3 S. Nicolaus I 895
925 679 60 Photius 857 867 645
S. Nicolaus I iterum 911
995 712 Photius iterum 877 886 656
71 Nicolaus II 982
1084 1111 772 22 Phraitas 489 490 225
81 Nicolaus III
1147 vel 1151 810 68 S. Polyeuctus 956 970 700
86 Nicolaus IV 434 446
1148 17 S. Proclus 207
1372 vel 1386 vel 1098 36 Pyrrhus 639 641 441
123 Nilus
1388 Pyrrhus iterum 655 655 455
1380
114 Niphonl 1313 1314 vel 1044
1315 i?

139 Niphon II 1313

1330 137 Raphael I 1220
Niphon II iterum circa an-
156 Raphael II ante 1605 annis 5 1427
num 1492
P
S
142 Pachomius I .
anno uno. 1339
1509 circa an- 1342 35 Sergius I 610 638 433
Pachomius I iterum anle
num 1513 73 Sergius II 999 1019 719
brevi tem- 1414 14 S. Sisinnius I 426 427 188
150 Pachomius II
pore. 72 Sisinnius II 995 999 716
mensibus9 1485 61 S. Stephanus I 886 893 661
168 Paisius
mensib. 1485 65 Stephanus II 925 928 683
Paisius iterum 1
1477 135 Symeon 1207
164 Parthenius I 1639 post 1642
165 Parthenius II circa an- 1481 Symeon iterum annis 3 1218
num 1644
Parthenius II iterum circa 1650 1483 T
169 Parthenius III mcnsibus 8 circa an- 1487
num 1656 53 S. Tarasius 784 806 596
17-1 Parthenius IV circa an- annis 3 1492 42 Theodorus I 676 678 478
Theodorus I iterum 683 686 489
num 1657
Parthenius IV iterum 1665 1494 100 Theodorus II 1213 1215 925
1670 vel 1499 92 Theodosius 1178 1183 847
Parthenius IV tertio
1671 55 Theodotus I 815 821 001
1503 87 Theodotus 1151 1153 814
Parthenius IV quarto post 1672 II
1505 143 Theoleptus 1513 1521 1356
Parthenius IV quinto I

mox 67 151 Theoleptus II 1585 1415

3 S. Paulus I 340 expel-
litur. 154 Theophanes mcnsibusl 1419
67 Theophylactus 934 956 694
Paulus
S. I iterum, vel tertio 347 350 87
34 S. Thomas 607 610 430
37 PaulusII 641 654 vel 446 I
655 39 Thomas II 667 669 4C3
25 Timotheus 511 518 292
44 PaulusIII 686 693 498 I
ante 1617 ante 1621 1433
52 S. Paulus IV 780 784 589 157 Timotheus II
928 931 686
38 Petrus 655 666 1 458 66 S. Trvphon
 AD HISTORIAM
CHRONOLOGICAM

PATRIARCHARUM
CONSTANTIINOPOLITANORIM

DISSERTATIO PR^VIA
DE EXORDIO CATHEDR^ C N S TA NT I N P OL ITA N^
SEU POTIUS BYZANTIN/E.

An S. Petrns, an
Andreas, pri- Ponto, Bithynia, aliisve regionibus orientalibus,
§ 1. S.
ubi Evangelium prsedicavit, quosdam episco-
mnm Byzantii episcopum constitue-
pos consecraverit, vera est Agapeti assertio,
rint. quamvis Byzantium tribus primis Ecclesiae secu-
lis nondum episcopali dignitate fulgeret. Adde,

Erainentissimus Baronius in Annalibus ec- quod ex nullis antiquis monumentis probari pos-
ad annum Christi xliv num. 12
clesiast. sit Petrum aliquando venisse Byzantium etsi ;

existimat, primumByzantii episcopum ab alia istius Apostoli itinera usque ad ejusdem Ro-
Ecclesiam apostolo Petro constitutum fuisse. Hanc manam commorationem a Luca in Actibus Apo-
Byzantinam
ab Apostoto
opinionem eruit ex litteris Agapeti Papae, Con- stolorum vel a veteribus auctoribus describantur.
Petro insti- stantinopoli scriptis ad Petrum Patriarcham Hiero- 3 Prseter alia explicationi nostrae favet Nico- cum Nico-
tutam esse. papa
solymitanum de depositione Anthimi et subroga- laus I Papa, qui apud Labbeum tomo 8 concilio- laus I
testelnr.
tione Mennse in sede Constantinopolitana,qusele- rum col.545 et sequenti, in Responsis ad con-
etae sunt in concilio Constantinopolitano sub Men- sulta Bulgarorum cap. 92 sic scribit : Desideratk
na, et in quibus apud Labbeum nostrum tomo 5 nosse, quot sint veraciter patriarchx. Veraciter illi

conciliorum col. 47 ad commendationem Mennse habendi sunt patriarchx, qui sedes apostolicas per
leguntur sequentia : Et hoc dignitati ejus (Mennaa successiones pontificum obtinent, id est, qui illis

scilicet) additum e.sse credimus, quod a temporibus prxsunt ecclesiis, quas Apostoli instituisse proban-
Petri apostoli, nullwn alium umquam Orientalis ec- tur : Romanam videlicet, et Alexandrinam, et

clesia suscepit episcopum, manibus noslrx Sedis or- Antiochcnam. Romanam, quam sanctorum princi-
dinatum. Et forsitan vel ad demonstrationem laudis pes Apostolorum Pelrus ac Paulus et prxdicatione
ipsius, vel ad repellendos inimicorum insultus res sua instituerunt, et pro Christi amore, fuso proprio
tanta contigit ; ut illis ipse similis esse videatur, sanguine, sacraverunt ; Alexandrinam, quam Evan-
quos in his quandoque partibus ipsius Apostolorum gelista Marcus, discipulus et de baptismale Petri
primi electio ordinavit. Ex hac, inquam, epistola filius, a Petro missus instituit et domino Christo
doctissimus Cardinalis primam Byzantinae ca- crv.ore dicavit ; Antiochenam, in qua conventu ma-
thedrae erectionem Petro prse Andrea attribuit. gno sanctorum facto, primum fideles dicti sunt Chri-

perperam 2 At, salva tanti viri pace, non video, quo- stiani, et quam beatus Petrus, priusquam Romam
eruit Baro-
nius ex titlc-
modo ex his Romani Pontificis verbis istud ne- veniret, per annos aliquos gubernavit.
fis Agapeti cessario sequatur : Agapetus enim non loquitur 4 Constantinopolitanus autem ct Jerosolymitanus
l'apg, patriarchx, non tantx tamen
expresse de ecclesia Constantinopolitana ; sed antistites, licet dicanlur

tantummodo simpliciter dicit, quod orientalis ec- quantx supcriores cxistunt : Nam Con-
auctoritatis,

a temporibus Petri apostoli nullum alium

clesia STANTINOPOLITANAJI ECCLESIAM NEC APOSTOLO- ncnnnem ex
Apostolis
umquam acceperit episcopum a Romanis Ponti- RUM QUISQUAM INSTITUIT, UCC Nkxiia sljliodus,
tam insti-
flcibusordinatum. Dum igitur asserit, Mennam qux cunctis synodis cclcbrior ct venerabilior est, tuisse.

esse similem illis, quos in his quandoque partibus cjus mentionem aliquam fecit ; sed solum, quia Con-
princeps Apostolorum ordinavit, id juxta antece- stantinopolis nova Roma dicta est, favorc jirinci-
dentem expressionem commode de partibus pum potius, quam ratione, patriarcha ejus pontifcx
Orientalibus intelligi potest. Unde si Petrus in appellatus est. Jcrosolymitanus aiitcm prxsul, li-

Tomus i Augusti. 3 cct t-t

 ? ;

HISTORIA CHRONOLOGICA
cet ct ipse patriarcha dicatur, etsecundutn antiqiiam Prffiterea an nulli fuerunt cx episcopis Byzanti-
cottsuetudinem ac Nicxnam synodum honorandus nis, qui vcrbum Dei vel vocc vel scriptis prxdicave-
sed rint? An nullus eorum in tot persecutionibus pal-
sit, salva tameh metropoli propria dignitate ;

ct ni eadem sancta et magna synodo hequaquam Je- mam martyrii obtinuit, qui ab Eusebio comme-
morari posset? An ullo modo quod sit verisimile,
rosolymitanus, sed yElix episcopus dicitur. Nolui
hic more aliorum verba, qu» litteris majusculis Eusebius, qui ad Constantini ejusque urbis laudem
expressa suut, a reliquo textu avellere ac mutila multa conscripsit, taciturus fuisset praecipuara
exhibere, ne videar lectori velle impouere : nam gloriam, quae ex antiquitate fidei ac cathedrae,

auctoritatiutcumqueresponderiposse, per Petrum vel Andream in urbem institutse,

scio, huic
si totus textus mature expendatur. Nemo tamen Constantinopolitanam redundasset? Cum igitur

iuficiari potest, Nicolaum Papam expositioni no- Eusebius siluerit omnia, quaa tamen amplam
strae favere, dum rotunde negat, Constantinopo- aptamque scriptioni ejus materiam suppedita-
litanam ecclesiam a quoquam Apostolorum insti- bant, ex hoc silentio contra utramque memora-
tutam fuisse. Sed hanc singularem Baronii opi- tam opinionem validum, ut putamus, argumen-
nionem validioribus argumentis refutabimus, tum attulimus. Haac pluribus confirmata vide ad
dum eadem opera refellemus alteram quorum- diem IV Junii in commentario historico de Actis
dam auctorum sententiam, de qua nunc agen- S. Metrophanis, § 6.
dum est. 8 Sed ne solo argumento negativo rem confi- el prvbatur
i< stimonio
5 Nicephorus Callistus tomo i Histor. eccles. cere vellevideamur, addo testimonium S. Leonis S. lconis 1
Papit,
lib. G erectionem cathedrse Constantino-
8, cap. Magni Pontificis, qui in epistola, Marciano impe-
^CI/IIC politanse sancto Andrese apostolo ita adscribit : ratori scripta, apud Labbeum tom. 4conciliorum
S.Andreas
primum By- Verum enimvero hnc loco faciendum mihi omnino col. 847 de ambitione archiepiscopi Constantino-
Ullllii Cpi\C0- vidctur, ut allius ab ipsis Apostolis rcpelitos Byzan- politani haec habet : Satis sit prxdicto, [scilicet
opum vrcti-
Anatolio, qui cathedramsuam Constantinopolita-
i

nacit, tios cpiscopos recenseam, et veluti sacram quamdam

inscriptionem Iiistvrix huic adjiciam. Andreas Do- nam ad secundum dignitatis locum evehi cupie-
mini apostolus Thraciam, Macedoniam, et Euxi- bat) quod vcstrx pietatis auxilio et mei favoris as-

num proviucias sorlitus, Byzantii Christum prxdi- sensu, ejnscopatum tantx urbis obtinuit. Non dedi-

cavit. Et cum a Zettxippo, tyrannidcm lum ibidem gnctur regiam civitatcm, quam apostolicam non
tenente, ad cxdem quxrcrctur, Aryyropolim trans- potest facere sedem ; ncc ttllo spcret modo, quod

iit, atque bicnnium conventus agens, permultos

ibi per aliorttmpossit offensioncs augeri. Videtur S. Leo
ad Christi fidem pertraxit. Ceterum sacra eo loco per apostolicam sedcm hic talem cathedram intel-
fundata xde, et Stachy apostolo episcopo ordinato, ligere, qualem Tertullianus in libro de Praescri-
Sinopen conccssit. Stachys, sacro co munere annis ptionibus contra haereticos, cap. 32 indicat his
sedecim administrato, ibidem sepultus Oncsimum ha- verbis : Edant ergo origincs ecclcsiarum suarttm
buit successorcm. Deinde seriem eorumdem prae- coolvant ordincm episcoporum suorum, ita per suc-
sulum pergit texere usque ad tempora Constan- cessiones ab initio decurrentem, ut primtts ille cpi-
tini Magni imperatoris, qui Byzantium ita auxit scopus aliquem ex Apostolis vel apostolicis viris,
atque ornavit, ut ab ipso Constanlinopolis no- qui tamen cum Apostolis perscveravit, habuerit
men acceperit. Nicephorus Callistus hanc antisti- auctorem ct antecessorem : hoc enim modo ecclcsix
tum seriem videtur descripsisse ex S. Nicephoro apostolicx census suos Smyrnse-
deferitnt. Sicut
patriarcha Constantinopolitano, qui et ipse sua orum Polycarpum ab Joanne consecratum
ecclesia
hausit ex antiquiori fonte, quem postea investi- refert, etc. Videtur, inquam, S. Leo apostolicam
gabimus. Utrumque Nicephorum secuti sunt pas- scdemhoc sensu accipere quamvis enim Tertul- :

sim recentiores Graeci, et quidam Latini, inter lianus deinde eodem capite loquatur de recen-
quos est R. P. Ambrosius Gardebosc, Carmelita tioribus ecclesiis, quae non minus apostolicx de-
Gallus, qui in Synopsi historise ecclesiasticae putantur pro consanguinitate doctrinx, tamen po-
tomo I, lib. fundationem
2, dissert. 2, quaest. i sterior haec significatio in litteris S. Leonis lo-
sedis Constantinopolitanae sancto Andreae apo- cum non habet, ut controversiam inter ipsum et
stolo attribuit. antistitem Constantinopolitanum expendenti pa-
6 Cardinalis Baronius, Cangius, Bandurus, tebit.
aliique viri eruditi hanc recentiorum Graecorum 9 Praeterea dutn Patres concilii Chalcedonen- quiMaraano
traditionem passim explodunt, et contra illam si- imperatori
sis praesuli Constantinopolitano secundum post
respondet,
ul colligilui lentium veterum scriptorum allegant. Nos ei po- sedem Roinanamlocumconcedunt, non recurrunt
cx silcntio tissimum opponimus silentium Eusebii Caesarien- ad Andream institutorem, sed ad regiae civitatis
Eusebii Cs-
sariensis, sis, quitamenlib. i, Hist. eccles. cap. i praefa- praestantiam neque opponunt legatis Pontificis,
;

tur, se sanctorum Apostolorum successiones ac tem- huic decreto contradicentibus, antiquaru Byzan-
porum seriem a Christo nato usque ad suam aeta- tinae cathedrae originem, ex quaaliqno modo po-
tem describere ; atque inter alia eos recensere, tuissent elicere, secundum locum deberi huic ec-
qui prxcipue in celeberrimis civitatibus... ecclesix clesise, quae a secundo Christi Apostolo fuerat
noti sine laude prxfuerint, et qui subinde per ordi- instituta. Nihil simile allegarunt illi, aut alii, qui
ncm tcmporum sua quisque xlate verbum Dct vcl hoc Chalcedonensis decretum a Pontifice
concilii
voce vel scriptis prxdkaverint, et qui pro religio- Romano probari cupiebant, ut etiam satis liquet
nis defensione tormenta ac mortem ipsam perpessi ex litteris Marciani imperatoris, qui in collectione
fortissime certaverint. Tum non multo post repe- Romana bipartita Holstenii, part. i, pag. 105 et
tit, non oinnium, illustrissimorum certe Ser-
se, si
Leonem Papam
sequenti, inter alia sic rogat :

vatoris nosiri Apostolorum successiones in iis

eccle- Quoniam vero et hoc statutum est, ut ea quxcentiim
siis, qux etianiiium celeberrimx hubctitur, posteri- ijiiiiiqtiarjinta sanctissimi epiSCOpi subdivo Tliemlosio
talis memorix commendare. Majvre de honore venerabilis ecclesix Constantino-
7 Jam veroquispostPetrumillustrior Andrea, politunx statuerunt, et qux nunc asancta synodo de
qui inApostolorumserieapud Mattlaeumcap. 10, ciidem re statuta sunt, jirmu serventur, scilicet : ttt
\ 2 collocatur secundo loco ? Quae autem tempore post sedem Apostolicam, Constantinopolitanse tirbis
Euselii civitas fuit celebrior Constantinopoli antistes secundum obtineat looum, quoniamet cudem

splendi-
 ; :

PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
spkndidimma eivitas junior Rnma nuncupatur, di- set, quia eo tempore talis traditio nondnm ex-
gnetur Sanctitas tua etiam huie parti proprium stabat.
adbibcre cotmnsvm, quamvis reverentissimi episco- 13 Ambrosius Gardebosc in supra memorato
pi, qui tux reliijionis vicem agentes ad sanctam sy- operepag. 75 hic miserum quserit effugium, at- etijits auclo-
uodum cnnveneruni, eontvadixerint. Vehementer que isti argumento respondet in hunc modum Htalem Am- :
brosius Car-
enim prnhibcbant de hacvencrabtli ecclesia a synodo Si autcm quxratur cur de Epiro polius, quam de fru-
aliquid ordinari. Thracia, aut etiam de Ac.haia, ubi crucifixus in- slritetuttere
nilitur.
10 Poatifex in eadera Holstenii collectione teriil, mentioncm fecerit Gregorius, respondendum
port. i pag. iii Marciano postalia sic respondct existimo, Epiritm prius, quam Thraciam et Achai-
Aputl Cltrislinnum et vere religinsum, vereque or- amipsiin nienlem venisse. At quis facile credat,
thodoxum principem loquor ; multum Anatolins Gregorium oblitum fuisse Thraciae, in qna tunc
episcopus proprio deirah.it merilo, si illicito cre- Thraces alloquebatur? Quis credat, eum non me-
scere optat augmcntn. Habeat, sicut optamus, Con- minisse sedis Constantinopolitanae, de qua in ipsa
stantinopolitaiiit civitas gloriam suam, ac proteqente urbe Constantinopohtana sermonem habebat ?
dextcra Dei , tliaturnu elemenli.e vestrx fruutiir Adde, quod Gregorius Nazianzenus procul du-
impcrio. Alia tamcn ratio est rerum secularium, bio mature praemeditatus fuerit, quomodo hac
alia divinarum ; nec prxter illam petram, quniu oratione calumniatoribus suis optime responde-
Dominus in funilumento posuit, stabilis erit ulln ret. Nunc danda est notitia auctorum, qui ab
constructio. Propria pcrdit, qui indebita concu- Apostolo Andrea continuam praesulum Byzanti-
piscit, Satissil prxdicto, quodvestiw pietatis auxi- norum seriem texuerunt, atque detegendus fons,
lio et mei favoris asse.nsu episcopatum tantx urbis ex quo illi hanc opinionem hauserunt.
ecclcsiam obtinuit. Non dedigneiur regium civilatem, quam
Constantino-
politanam APOSTOLICAM NON POTEST FACERE SEDEM, ete.
non esse Apo- An Marcianus imperator vel Anatolius antistes
stnlicam
Pontiflci Romano non respondisset, sedem Con-
§ II. Quinam continuam prcesnlum B;i-
stantinopolitanam esse apostolicam, et ab An-
drea apostolo institutam ? An Patres concilii
zantinorum seriem ab Andrea apostolo
Clialcedonensis, aliive" Graeci, qui ecclesiam Con- deduxerint, et ex quo fonte illam hau-
stantinopolitanam, quoquo modo extollere desi- serint.
derabant, tacuisseut hanc ejus praerogativam,
quae intentioni eorum tantopere favebat ?

11 Opinio nostra contra Graecos recentiores Inter scriptores Graecos, quorum certam aetatem
t/uod eliam ulterius confirmatur ex facto, quod S. Gregorio novimus, primus est S. Nicephorus, patri- S. tiiceplui-
confirmatur Nazianzeno contigit cum enim sanctus ille ad:
archa Constantinopolitanus, qui in Chronogra- rus Conslan-
tinopolita-
cathedram Constantinopolitanam evectus esset, phia compendiaria, post Chronographiam Geor- HUS,
quidam invidi id aegre tulerunt, atque inter alia anno mdclii Graeco-Latine
gii Syncelli, Parisiis
multa ipsi objecerunt, quod esset advena et per- impressa, catalogo decessorum suorum pag. 412
egrinus. Sanctus praesul hanc cavillationem di- hunc prsefigit titulum : Vniversi Byzantii cpiscopi
luit respondendo, S. Andream prasdicasse in a Christiet Apostolorum tcmporibus. Deinde eum-
Epiro, ubi etiam erat extraneus. At nonne magis dem sic exorditur : Andreas Apostolus, cuni Bij-
ad rem dixisset, S. Andream in Thracia et By- sdntii prxdicaret, oratorium Artjyropoli transpor-
zantii peregrinum fuisse, si eum illic praedicasse Itim exslruxit, et ejus urbis episcopum ordinnvit Sta-
credidisset? Nonne aptius ora obloquentium ob- cliym, cujus Paulus epistola scripta atl Iiomanos
turasset episcopus Constantinopolitanus, si pri- meminit, Ita quidem S. Nicephorus, qui in liac
mum cathedrae Constantinopolitanae institutorem re antiquiorem quemdam impostorem incaute
etiam extraneum fuifee ostendisset? secutus est, ut per decursum videbimus.
12 Juverit ipsummet sanctum virum audire, 15. Ne autem terreatur auctoritate Imjus
quis
qui oratione 25 in Graeco-Latina Jacobi Billii sancti scriptoris, audiat Baronium, qui in Anna- quenx Baro-
iiius Iwe tot i

editione, tom. i, pag. 437 hanc rem ita narrat : libus ad annum Christi xliv, num. 12 post r.la- ,:, serit,
ex vcrbis At eliuin pereijriniun el exterum jirxconem htibemiis, ta Agapeti Papa^ verba, quae nos superius expli-
S. Gregorii
Naxianzeni, dieet fortasse quispiam ex his, qui nimis circum- cuimus, sic concludit: Hxc Agapettts, cujus au-
scripti et earni tlediti sunt. Tum pagina sequente ctoritatem, in stjnodo, prxsertim ceciimenica recita-
huie cavillationi sic respondet : Quid? Nonne tam, majoris esse ponderis exislimamus, quam re-
Apostoli pcrcgrini fuerunl? Nunne multartim iiu- centiorum Grxcontm, ut Nicephori vel aliorum,
linnum atque iirbitim hospites, in quas divisi sunt, qui dAxerv.nl eas ecclesias ab Ainlreu apostolo in-
ut Evftiigclium quaquaversum eurreret, nec quid- stilttttts, ab eodemqiie episcopos illis datos ;
qi

quam triplicis luniinis expers esset, ac veritulis luce centiorcs Grxcorum in Menologio, et uterque Ni-
minime perfiisuni, adeo nl iiseliam, qui in tenebri cephorus, ille episcopui Constantinopolitanus iu nto

iie mortis umbrti setlebnnl, ignoranli.e caligo discu- Chrunico, ct alter cognomento Callistus tradide-
teretur. Audi quid Apostolus dicut : Ut nos, in- runt. Deindead annntn Cliristi cccxiv. num. 94
guii, tid gentes. illi tiiitem atl circumcisionem. Sit iterum de eadem re sic agit Nicephorus tamen :

aane Pctri Jutkca. Quid Paulo citm gentibus coin- Calttstiis, nec non Nicephorus episcopus Consian-

miiite. Lucx cum Achaia, Amlrex cum Epiro, linnpnliliiiiiis seriem texunt ejusdem civitalis epi-

Joanni cum Epbeso, Tliornx cum India, Mureo scoporum ab ipsorum Apostolorum tempore, in bunc
cttm llaliii? Quid eeleris omuibus eiuu iis, ad quos fere modum ab Antlrea exordientes. Tum refert
profecti sunt ? Quare aut illos eliam objurga, aut communem praesulum Byzantinorum catal
mihi quoque ignosce, aut oslende, cum verx doctri- post quera num. 96 de istius opinionisfunda
nx potissimam euram geras, ex insulsis tnntum nu- to sicjudicat: Huc usque uterque Nicephor
gis tibi eiiliiinitiiim strui. Haud dubie Gregorius successione episcoporum usque ad Metropltanem :

Nazianzonus hic silet de Byzantina S. Andrese iilque totum conati sunt illi. ut denumtrarent
praedicatione aut ejusdem eathedrae institutione, mntinam ecclesiam apostolicam esse, cum nemo
quoe tameu ad scopum ejus maxime pertinuis- umqiium antiqiiorum id ilixisse reperiutitr
 ;;

HISTORIA CHRONOLOGICA
Gelasius, gnx ecclesix protonotarii libellus, qui continet. ca-
revcra Byxantina ecclesia ut testatur

non tantum apostolka sedes non e.rat, sed ne metro- talogum patriarcharum Constantinopolis ; ct scdes
polisquidem, sed parochia taiitum Heracleensis ec- episcoporum, qux sub iis olim fuere hodieque per-
manent, ex variis libris chronicis, qui exstant,
clesnv. Quamvis hic Baronio in deserenda Nice-
phori patriarchae auctoritate consentiam liceat ;
collectus quem pro more nostro emendatum pro-
:

tamen iUum obiter interrogare, an ecclesia By- ferimus Quamvero impcrfecti sint catalogi Pa-
zantina juxta sensum Graecorum non fuisset triarcharum CP. editi a Matthxo Cigala et Phil-
apostolica, si eam Petrus apostolus instituisset, ippo Cyprio, et maxime post Atltanasium ad ca-

ut ipsemet opinatur? ptam usque a Turcis urbem, in commentariis no-

rotleclor 16 Jus Graeco-Romanum, quod Francofurti stris monuimus. Quamvis recentiores hi scripto-
juiis Grxco-
anno mdxcvi Graeco-Latine impressum est, circa res in rebus antiquis exiguam fidem obtineant,
Romani,
finem libri quarti tom. i a pag. 296 alterum eo- tamen usui esse poterunt, ubi de sua a^tate lo-

rumdem episcoporum catalogum exhibet, illum- quuntur.

que ab Andrea apostolo usque ad patriarcham 19 Hactenus enumerati auctores Graeci circa
Josephum, antea Galesii abbatem, deducit. Cum primos Byzantii episcopos secutisuntvetustiorem secuti sunt
aiiliqtiiorem
vero Josephus ille post medium seculi xm Con- quemdam fabulatorem, qui sub nomine Doro- fabutatorem
stantinopolitanam sedem occupaverit, conjicio, thei martyris hanc sedis Constantinopolitanae an- 'Gntcum,

istum catalogum eo tempore collectum fuisse. Sic
etiam suspicor, similem catalogum, quem Lab-
beus noster in Apparatu historiae Byzantinae pag.
36. Graece ex codice Ms. edidit, circa medium
seculi xv conscriptum esse, quia desinit, inJose-
pho patriarcha, qui Florentias
ibidem celebrati, diem obiit. Porrohunc deinceps
appellabimus catalogum Ms. Labbeanum ad di-
stinctionem alterius, ab eodem Labbeo Graece
ibidem pag. 35 editi, qui a sancto Metrophane
incipit, et carmine Iambico conscriptus est, quem
tiquitatem confinxit, et cujus scripta inserta sunt
Chronico paschali, quod Cangius anno mdclxxx
Parisiis Graeco-Latine vulgavit. Non opus esse
arbitror, ut hic operose probem, istud scriptum
Dorotheo affictum esse, cum de ea re passim con-
tempore concilii sentiant eruditi bibliographi, quorum judicium
in libris ubique obviis videri potest. Porro ipse
auctor tempus et causam fictionis suas satis pro-
dit, duin in editione Cangianapag. 434postenu-
meratos Byzantii episcopos usque ad seculum iv,
haec subjungit Hxc ab omnivirtutum genere insi-
:

propterea sub nomine catalogi metrici postea ci- gni Dorotheo in commentariis Latinis relicta a no-
tabimus. bis excerpta sunt, Philoxeno et Probo consulibus,

17 Praeter hos anonymos scriptores Nicepho- anno Christi dxlv, duobus circiter post
(id est

ISiceplwrus rus Callistus ab apostolo Andrea usque ad sua Dorotheum seculis) quando Constantinopolim venit
Callistus,
tempora concinnavit aliam antistitum Constanti- Joannes Romx episcopus : persuasus enim ab urbis
nopolitanorum seriem, quam supralaudatus Ban- archiepiscopo, ut secum in Christi natalitio sacris

durus lib. 8 Antiquit. Constantinop. a pag. 191 operaretur, id facere renuit, nisi ante urbis episco-
ex codice Ms. nuper Graeco-Latine vulgavit, et pum primus ipse sacra faceret, utpote Roma ante
de qua in praefatione ad tomum i Imperii Orien- urbem Constantinopolitanam episcopum nacta. Ex
talis, pag. x sic praemonet Secundo loco habetur
: hiscc igitur oborla contentione, convenere Constanti-

catalogus patriarcharum CP. a Nicephoro Callisti nopolitani, ostendereque ex magni Dorothei com-
conscriptus ;
qui nunc primum in lucem prodit a no- mentariis, Rotnano antiquiorem' esse episcopatum
bis Latine versus, et notis chronologicis ac histori- Constantinopolitanum. Joannes quidem Romano-
cis illustratus . Exstat autem in codice Ms. biblio- rum episcopus Dorothei scripta vera esse asseruit;
thecse regix num. 3502, adeo exeso ac detrito cha- prxferri tamcn se debere, quod Principis Apostolo-
ractere conscriptus , ut non absque magna difft- rumlocum tcneret, contendit : cujus tandemreigra-
cultate lcgi possit ; imo pagina prima nonnulla ver- tia prxrogativa ipsi est concessa, non autem quod
ba penitus deleta comparent, qux quidem ex aliis Romanus episcopatus ante Constantinopolitanum
calalogis supplemus, et, ut ab aliis distinguerentur, prccexsttterit.

uncinis inchtsimus Hic autem catalogus pa- 20 Haec lubuit homini Graeco in gratiam sui
triarcharum CP. a Nicephoro Callisti conscriptus, patriarchae nobis Graeca fide obtrudere, ut ne ut ipsimet
hctcrodoxi,
qui milti accuratissimus videtur, desinit in Joan- ipsi quidem heterodoxi dissimulare potuerunt
nem, qui et Cosmas dicitur, Sozopolitanum, qui qui tamen alias in sedem Romanam iniquiores
quidcm inauguratus fuit patriarcha post Athana- esse atque Graecorum statui ac rebellioni favere
sium anno Christi mccxciv, et e sede suapulsusfuit consueverunt. Interillos Guilielmus Cave Anglus
mccciv. Quae Bandurus hic in primi istius Ms. in historia litteraria, anno mdcxciv Genevae re-
codicis pagina uncis includere aut omittere coa- cusa, pag. 88 et sequenti, sic ad rem nostram
ctus fuit, ex ecclesiastica ejusdem Nicephori Cal- scribit : Totius imposturx originem ex ipso fra-
listi historia, lib. 8 cap. 6 etiam suppleri poterant, gmento eruere licet ; qux non alia videtur, quam
ut postmodum videbitur. nolvQpvllriToz illa inter sedem Romanam et Constan-
utiique Gra> 18 Circa medium seculi xvn Matthaeus Cigala tinopolitanam de Kpwzoy.i/.Qs.tSpia contentio. Deinde
ci, qui ini-
tium sedts
et Philippus Cyprius ab Andrea quoquo usque post relatas quasdam inter Pontifices Romanos
Byzanlime ad sua tempora continuam episcoporum Byzan- et patriarchas Constantinopolitanos controversias
S. Andrex
attribuunt,
tinorum et patriarcharum Constantinopolitano- ita pergit : Tandem sub Justino seniore pax quz-
rum seriem perduxerunt. De his vero laudatus dam inter utriusque sedis episcopos resarcita est,
Bandurus in praefatione tomi primi pagina pro- litetamen non usquequaque sedata. Cum enim anno
xime citata sic loquitur Quartum locum tenet ca-
: Dxxv Joannes Papa a Theodorico Gothorum rege
talogus palriarcharum CP. ex nova variarum hi- Constantinopolim missus esset, cum episcopo Con-
storiarum synopsi Matthxi Cigala a nobis descri- stantinopolitano sacra facere renuebat, nisi ipse
ptus, quem quidem, quod sit diversus ab aliis,Lati- prior celebraret ; nec teste Nicephoro (is est Nice-
num fecimus atque hic edidimus. Desinit autem hic phorus Callistus, qui lib. 17 cap. 9 de hac re
catalogus in Neophytum illum, qui ex Heracleensi agit, et cui Caveus in margine Chronicon Marcel-
episcopo creatus fuit patriarcha CP. anno Christi lini adjungit) regix urbis antistiti assidere voluit
MDCXxxvi. Quinto loco habetur Philippi Cypriima- sed ut Apostolicx sedis prxrogativam tueretur, su-

pra
 ; :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
pra episcopum Constantinopolitanum eliam in eccle- nx meminerit, imo vel ex iis, qui scriptorum eccte-
sia patriarchali in throno collocabatur.
siasticorum catalogos nobis ex professo tradiderunt ?
21 Hac occasione recruduit controversia, Joanne Quis nisi bardus et cui vix sanum sinciput, Doro-
alioquin fa- Sedis sux Apostolicam dignitatem et antiquitalem theum, hominem Grxcum, et Tyri inter Plmnices
stui Grzco-
rum conlra obtendente ; Constantinopolitanus e contra ecclesix anlistitcm, commcntarios suos Latino sermone
Romanam con-
sux prioritatem strenue asserebat, eamque a sancto scribentem nobis sisteret ? Restat igitur, vel
Ecclesiam anony-
favere soliti, Andrea aposiolo Jundatam, antequam ipse Petrus mum nostrum hxc confinxisse, vel saltem a Proco-
Romam veniret. Quxslione igitur hac de rc mota, pio presbytero suo conficta in lucem evulgasse.
Un-
teste ipsomet anonymo nostro, prolata sunt hxc mo- de pro more otnnium pene itnpostorum, hxc diu
in-
numenta Dorotheana unde argumenta hauserunt
; cognita latuisse fingit, nec nisi duobus pene integris
Constaiitinopolitani ad probandam ecclesix sux ve- post Dorothei mortem seculis orbi innotuisse.
De
tustatem, eam Romana antiquiorem esse contenden- hoc Dorotheo, cui quaedam opuscula perperam
tes. Quin hac occasione primum conftcti sint sub Do- adscribuntur, videri possunt Acta nostra tomo I
rothei nomine hi commentarii, nemo opinor, pru- , Junii a pag. 534, ubi Henschenius gesta et scri-
dens denegabit ; et forsan ideo Latine scriptos esse pta illius sancti Martyris commentario historico
prxtendebat impostor, ut Joannem Romanum fortius illustravit.
argumentum stringeret. Huc denique spectant, qux 25 Juyerit coronidis locoaudire eruditissimum
de martyribus Byzantinis,de reliquiarum illuc trans- Cangium, qui in notis ad Chronicon suum pascha-
ut eruditmh-
latione, de xdibus sacris, etiatn primis hisce na- le pag. 524 de tota hac re sic judicat mus Cangius
: Conficta
scentis Christianismi temporibus, inibi magnifice sunt ab otiosis et male fidei Grxculis, qui Romx Ve- mvitf'"*'
exstructis, et de aliis, qux ad sedis Byzantinx digni- teris primatum iniquo ferentes animo, Novx prx-
tatem evehendam faciebant, auctor noster splendide rogativam quavis ratione asserere semper sunt adni-
fabulatur. zi. Atque id sane concilii satis aperit ille, a quocon-
22 Ilinc liquet, ex quibus tabulis catalogos suos fictus est, quique suam xtatem prodit, imo^oliiialoc,
[ateri cogun- prxsulum Byzantinorum ab Andrea apostolo usque
tur
ille Dorolheus, dum post recensitos lxx Christi di-
ad Metrophanem, Constantini Magni xqualem, de- scipulos, Byz-antiis longe ante, quam Romanis Chri-
prompserint : Nicephorus patriarcha Constantinopo- stianam fidem prxdicatam fuisse probare contendit,
litanus in Chronographia, et Nicephorus Callistus indeqae Constantinopolitano episcopo primas partes
lib.8 cap. 6 ncmpe ex auctore nostro, quocum ad
: deberi conficit, captata exhinc occasione Byzantio-
amussim conveniunt, uno aut altero errore in anno- rum episcoporum ab eorum primo Stachy ad Metro-
rum numeris excepto ;
quin
Nicephorus Callistus
et phauem usque catalogum et seriem pertexendi, vel
integram auctoris nostri pcriodum bene longam ad ctiam forte confingendi : qui quidem licet prorsus,
verbum transcripsit. Eamdem fere episcoporum suc- ut diximus, confictus sit,futilis tamen auctoris apud
cessionem exhibet series illa patriarchalis, qux exstat Grxculos ea invaluit auctoritas, ut pro vero habi-
juris Grxco-Romani Ab his in
libro iv pag. 296. tus sit ac genuino, adeo ut hunc Nicephorus ipse
paucis recedit Phiiippi Cyprii protonotarii Constan- Constantinopolitanus patriarcha in suam Chrono-
tinopolitani catalogus patriarcharum Constantinopo- logiam eadem omnino serie retulerit, licet totus
litanorum sive chronicon, ceu vocatur, ecclesle iste tractatus insulsis narrationibus, ac ridiculis
Gr.ece a Nicolao Blancardo non ita pridem Grxce anachronismis , ut dixi, ubique scateat. Quod
et Latine editum. Igitur heec Constantinopolitanse Cangius de anachronismis ac falsis narrationi-
ecclesiae traditio, quam posteriores incaute vel bus hic generatim asserit nos jam sigillatim
,

avide scriptis suis inseruerunt, orta est ex aemu- ostendere conabimur, ne quis imposterum insul-
latione Gnecorum adversus sedem Romanam, ut sis hujusmodi Graecorum monumentis incaute
censet heterodoxus Caveus, cujusjudicium inhac fidem adhibeat.
re suspectum esse non debet.
23 Sed redeamusad ignotumfabulatorem, qui
injam dicta Chronici paschalis editione pag. 435
tmo causam scopum figmenti sui rursus manifestat his verbis
sux fictionis Dctegunturvaria Grceci impostoris
nimis aperte
Hxc in Latinis suis commentariis ex Grxcorum et III.

prodit. Judxorum scriptis collccta nobis tradidit Dorotheus, (xgmenta, examinatur series prcesu-
et
qux quidem velut bona ct probe accepta simul conge- lum Byzantinorum, qui ante Metro-
sta in publicum emisimus, ut vel inde Constantino-
phanem sedisse dicuntur.
politani cpiscopatus paterct initium. Tandem pagi-
na sequenti post
relatas quasdam fabulas, qua-
rum Eusebium aliosque veteres fit
nulla apud
mentio, commentarium suum ita concludit Pro- :
Anonymus fabulator vel Procopius, quemetiam
copius quidam presbyterii dignitate donatus, vitx pseudo-Dorotheum interdum appellabimus,
sanctitate ac eloquentia prxstans, et in omni circa post longum procemium et ineptam battologiam, p rxteratias
disciplinas concinnitate etexperientia semper versa- in Cangiana Chronici paschalis editione primum ineptiat fa-
" a or r*"
tus, cum in historicos sanctissimi et beatissimi epi- pag. 431 narrationem suam serio auspicari vide- c s
scopi et martijris Dorothei commentarios incidisset, tur his verbis Andreas quippe in Pontum traji-
:

hxc omnia scriptis nobis reliquit. Gratias iyitur ciens, Byzantiis Christum annuntiare decrevit. At
agamus illius laboribus et immortali memorix nunc cum ea tempestale vir insigni crudelitate Zeuxip-
et semper et in secula scculorum. Amen. Ex his pus locum illum tum regeret, quotquot ex advenis
colligo, Procopium quemdam sub nomine Dorothei Btjzantium appellebant, priusquam ingrederenlur,
hasc confinxisse, vel alium anonymum sub nomine an Christum colerent, rogabat, permisso postea, si
Dorothei ac Procopii ea vulgasse. negarent, urbis ingressu; si vero Christum quis-
ignotus el 24 At parum refert, uter fuerit primus fabulae piam confiteretur, confeslim in vincula conjicieba-
imperitus fa- auctor, de quo memoratus Caveus in mox citata
oulx auctor tur, ac deinde pedibus manibusque ligatis mare in
Historiaa litterariae editione pag. 88 sic disserit : prxcipitari jubebatur. Verum eminentissimus Ba-
Quis umquam ex scriptoribus ecclesiasticis, qui pri- ronius in Annalibus ecclesiasticis adannumChri-
mts his seculis floruerunt, synopsis hujus Dorothea- sti xliv num. 31 de hac Grscorum assertione

tale
 ;

6 HISTORIA CHRONOLOGICA
tale fert judicium : Sed fide nutantheec obaperium die ultima Octobris apud Ughellum tomo C Ita- lii episcopu m
conslituil
mendacium de Zeuxippo tyranno : nullus enim in- liae sacrse col. 1119 itaannuntial Stachys apo- :
Stachyn,
cumbebat tempore Claudii tyrannus in Thracia, stoltis, cpiscopus Bijiantii ab Andrea sanctissimo
quam provinciam przses summapace moderabatur. apostolo lectits, ctim templum Arggropoli eedificas-
Cum tamen haec Baronii censura Tillemontio set, in quo Christianorum duo millia docebat, prx-
tomo i Monument. eccles. pag. 589 et Gardebo- fttissctqtie annos sexdecim, in pac.e quievit. Stachys
scio tomo i Hist. eccles. pag. 74 non satis certa ille vocatur hic apostolus, qui titulus in latiori si-
videatur, de ea operose non disputo, sed ad evi- gnificatione accipiendus est, quia forte fuit unus
dentiora figmenta progredior. ex septuaginta Christi discipulis, ut in catalogo
27 Pseudo-Dorotheus apud Cangium pag. 432 pseudo-Dorothei et Hippolyti refertur. Dixi, il-
ita pergit Qua quidem auditacrttdclitate, Bymn-
: lum forle fuisse ex numero septuaginta discipulo-
thtm prxternavigans Andreas, in ea Thracise parte, rum quamvis enim Paulus in epistola ad Ro-
:

qnx Byzantio adjacet, stadio circiter uno ab Argy- manos cap. 16 * 9 salutari jubeat Stachyn dile-
ropoli, per biennittm. constitit, coacto illic legis ac ctum suum (si tamen is idem est cumnostro) nbn
veritatis amantium Itominiim ccetit. Duobus igitur inde sequitur, illum septuaginta Christi discipu-
circitcr millibiis ibi collectis, erectoqne Argyropoli lisannumerandum esse siquidem eminentissi-
;

Christo altari, ac Stachy constittito episcopo, Sino- mus Baronius in Annalibus ecclesiast. ad annum
pen Ponti perrexit. Imprimis hic aures meas of- Christi xxxni num. 40 de hac incerta septuaginta
lempore fendit recentius Argyropolis nomen, quod infra
S.Andreslo-
discipulorum recensione sic scribit Nomina au-:

cum Bij-aih- etiam aliquoties recurrit. Qius enim fuit tempo- tcm discipulorum, qui a Domino fucrunt clecti, dum
tio vicinttm re S. Andrese ista Argyropolis, de qua nullus singuta exprimere conali sunt aliqui, omnes fere,
vocat Argy-
ropolim, geographus aut historicus quatuor primis Eccle- quorum invencrnnt in epistolis Pauli fieri mentio-
siae seculis meminit? Imo si ostendero, huic loco ncm, quos ejusdem Apostoli constat fuisse discipu-
prope Byzantium seu Constantinopolim primum los, simul confarcinantcs, nulla prorsus habita ratio-
ineunte seculo vtale nomen fuisse inditum, quam ne Domini adnmncrarunt
veritatis, inter discipulos
fidem adhibebimus Procopio, sive anonymo au- et quod dcterius est,eos admiscucrunt, qui nec Apo-
ctori, qui sese haec et similia in Dorotheo inve- stolorum discipuli fuisse noscuntur. Eusebius autem
nisse affirmat? lib. i Hist. eccles. cap. 12 scrupulum nostrum
28 Audiamus igitur Socratem, seculi v scri- auget his verbis Quod vero ad septuaginta disci-
:

ptorem qui lib. 7 Hist. eccles. cap. 25 in editio- jndos attinet, eorum series nullibi perscripta reperi-
lie Valesiana pag. 366 de hujus appellationis ori- tempore Eusebii nulla septuaginta disci-
tur. Si
gine ita scribit Idcm (nempe Atticus episcopus
: pulorum series exstiterit, unde eam pseudo-Do-
Constantinopolitanus, qui seculo v floruit) prxter- rotheus et alii posteriores scriptores acceperunt?
ea in nominibtts imponendis clcgans fuit ac venu- At quantum fidei catalogis hujusmodi sit tribuen-
stus.Navale quidem in ostio Pottti Euxini situm, dum, ad diem xv Julii, tomo iv istius mensis
quod ab ultima vetustate yy.py.xy.zl: dicebatur, ipse pag. 17 ostendimus.
Tepa.iKl.av nominavit , ne forte Colleclas illic ce- 30 Alterum Menologium Grsecum, quod ex qin in vanis
lebrans, locum illum infami vocabulo appeilaret. interpretationeeminentissimi Sirleti Henricus Martyrolo-
giis rcfertur
qui tanlum Aliud quoque suburbanum Constantinopolcos Aegy- Canisius tomo 2 Antiq. lect. Latine edidit, ea- tamquam
seculo quinlu
%la appellari kopolim cognominavit ob hanc causam : vetus navale dem die ultima Octobris Stachyn cum aliis ita sancttis,
cospit, estChrysopolis in capite Bosphori sita, cujus men- memorat Natalis sanctorum Stachys, Amplix,
:

tionem faciunt cum alii veteres iustorise scriptores, Urbani, Aristoboli, Narcissi, et sancti marttjris
tum Strabo et Nicolaus Damascenus, et admirandus Epimaclii; ex quibus sanctus Stachys ab apostolo
ille Xenopbon in libro sexto de expeditione Cyri.
Andrea episeopus constitutus est, qui et ecclesiam in
Idem in libro primo rerum Grxcarum ait, Alcibia- Argyropoli xdificavit, in quam conveniebat Chri-
dem, cum eam muro cinxisset, decimx portorium in stianorum multitudo innumerabilis quam beatus ,

ea exegissc nam ex Ponto navigantes illic decimam

:
Episcopus docebat ; cumque ita vixisset annis se-
penderc cogcbantur. Attictts igitur cum iocum, e re- ptemdecim, dormivit in pace. Cum his fere con-
gione Chrtjsopoleos situm, gratum imprimis et amce- veniunt Menaea impressa, prEeterquam quod lo-
vum esse cerneret, consentaneum esse dixit, utArgy- cum episcopatu.s Byzantium exprimant, quodque
rapolis nominaretur quod ab eodictum, statim cogno-
;
dumtaxat sedecim gubernationis annos Stachy
mcntiim looo indidii. Heec Socrates Attico cosvus. adscribant. Supra memorati catalogi circa epi-
Unde hunc locum seculo quinto dumtaxat
liquet,
scopatus durationem cum Meneeis concordant,
appellationem Argyropoleos accepisse. Quomodo
excepto catalogo Ms. Labbeano, qui tantummodo
igitur Dorotheus, Tyriorum episcopus, qui
circa sex regiminis annos ipsi tribuit. Ceterum hasc
medium seculi quarti martyrio coronatus est, Graeca posterioris eevi monumenta corruptum
eumdem locum eo noraine exprimere potuit? Ne-
pseudo-Dorothei fontem sapere videntur.
mo mihi reponat, forte a Procopio hic exprimi 31 Haud dubie ex his Graecorum Menologiis et forte fuit
locinomen, prout sua aetate in usu erat nam Stachys episcopus
: ille transiit in Martyrologium Romanum,
idem scriptor Constantinopolim plerumque anti- quod xxxi Octobris de ipso itameminit apostolicus
: Conslan- vei regiona-
quo Byzantii nomine appellat, et alias locorum tinopoli, sancti
'

Stachis episcopi, qui a bealo ritis,

mutationes satis studiose indicat, utperdecursum An-
drea apostolo primus ejusdem cwitalis
episcopus ordi-
poterit observari.
natus cst. Miror, Baronium hic in
notis ad Mar-
29 Nunc examinanda est Byzantinorum pras- tyrologium Romanum, ubi Menologium
sulum series, in alios- ,
qua primus ab ipso collocatur que auctores Greecos citat, nihil notasse
circa
Byzantinum Stachys episcopatum, qui cumsuper-
ius relata eminentissimi istius scriptoris
opinio-
STACHYS. ne conciliari non potest. Attamen ob hactenus
di-
cta non abrogamus huic Stachy titulum sanctita-
tis, quem vetus S. Sabse Typicon
et falio pri- Menologium, quod jussu Basilii imperatoris eadem die sic
ipsi cum aliis simpliciter tribuit
mum Byzo.ii-
seculo x-collectum est, hunc tamquam
sanctum,
Tww a.yiw % .:

axo\m Izkyyoi, 'Afj.nltov, OupSatw, 'ApisroSouAov,

m
NapxiCTOu,
 : : :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
NapKiffou, xai Toi kylov f/.apTupo; 'E7ri;/«^ou. Id est cimo alterum Polycarpum recenset, ut infra di-
Sanctorum apostolorum Stachys, Amplii, Urbani, cetur.
Aristobuli, Narcisi, et sancti martyris Epimachi. 34 Hunc priorem Polycarpum in jam ssepe
Imo neque dignitatem episcopalem ei ereptam memoratomemorandoque commentario Cangiano
volumus : potuit enim S. Stachys fuisse in Thra- sequuntur .-

cia episcopus apostolicus, quales initio nascentis

Ecclesiae existimamus fuisse in variis regionibus
plures, qui fixamsedem non habebant. At illum PLUTARCHUS,
fuisse primum antistitem Byzantinum negamus, SEDECION,
donec id ex fide dignioribus monumentis didi-
cerimus. Quidquid sit de illius Actis, quae ad diem
DIOGENES.
xxxi Octobris fusius discuti poterunt, ei in supra
citatis prassulum Byzantinorum sex catalogis suc-
Fictitius Dorotheus hos ibidem ita recenset cui succes-
cessisse dicitur sisse dicun-
Episcopatum adeptus est Plutarchus, cui, anm
tur Plutar-
decim peractis, Sedecion successor substituitur per ehus, Sede-
cion, el Dio-
ONESIMUS. annos novemdecim ; post quem Diogenes anno pon-
ijenes.
decimo qidnto vitam exuit. Observa, huic
tificatus

Sedecioni unnos novemdecim ab interprete perpe-

cui imperite 32 Procul dubio his rccentioribus catalogorum ram
succcssorcm
assignari : nam in textu Graieo legitur i-al
concinnatoribus fundamentum prsebuit pseudo-
assignat Onc- Evs/asTSj novem annorum tempus.
xp6vov, id est, per
simum, de Dorotheus seu Dorotheo-Procopius, qui in edi- Cum hac correctione conveniunt reliqui catalo-
S. Pult-
l/IIO
tione Cangiana pag. 432 de ipso haec habet: gorum
lus meminit, scriptores, excepto Mattliaeo Cigala, qui
Exactis autem a Stachy in episcopatu annis sede- episcopatui Sedecionis annos novemdecim assi-
cim, ei succe.ssit Onesimus, cujus meminit Paulus
gnat, et seriem istorum pra?sulum perturbat :

apostolus in epistola ad Philemonem. Huic impo-

storis assertioni tota reclamitat antiquitas, qua3
istum Onesimum, antea Philemonis servum, po-
stea Ephesium episcopum fuisse affirmat, ut vi-
deri potest in epistola, quam S. Ignatius
ad Ephesios scripsit. Ne quis autem hypercriti-
cus circa authenticam hujus epistolse fidem cavil-
letur, audiat Eusebium lib. 3 Hist. eccles. cap.
remoto quippe ad septimum locum Polycarpo,
ut supra monuimus, Sedecionem octavo loco col-
locat, et Onesimo statim Plutarchum, Diogenem
ac Felicem subjungit. Nicephorus patriarcha
martyr
Constantinopolitanus in Chronographia, Parisiis
anno mdclii GraBco-Latine simul cum Georgio
Syncello edita, pag. 412 alio modo eamdem se-
riem invertit omisso enimPlutarcho, immedia-
:

36, ubi de S. Ignatii gestis et scriptis agensillam
testimonio suo ita confirmat : Epistolam
ad ecclesiam Ephesiorum, inqua Onesimi ipsorum
pastoris mentionem facit. Porro ne hic actum
agam, consuli potest Opus nostrum ad diem xvi
Februarii, ubi Majores nostri ex Martyrologiis
te Onesimo postpojnt Polycarpum, Eleutherium
scripsit
et Felicem, quaravis in aliis quibusdam editioni-
bus commentarium pseudo-Dorothei exacte imi-
tetur. Quis ordo ex his melior sit, non facile di-
xero, cum Eusebius aliique antiqui scriptores de
illis episcopis Byzantinis altum siluerint quod ;

aliisque antiquis monumentis Acta ejusdem san- volo de sequentibus, qui juxta
etiam intelligi
ctiOnesimi illustrarunt.^Onesimo post quatuor- eumdem commentarium Dorotheo-Procopianum
decim sedis annos (manuscriptus Labbei catalo- hoc ordine collocantur :

gus tantum tredecim ipsi adscribit) adjungiturvel

subrogatur :

ELEUTHERIUS,
POLYCARPUS. FELIX,
POLYCARPUS.
i/ huic Poly- 33 Dixi, Polycarpum Onesimo adjunctum aut
carvum, subrogatum fuisse, quia fabulosus commentarii
Cangiani auctor ita ibidem scribit Cumque eo : 35 Baronius die xx Februarii hunc Eleuthe- Post hos ab
codeiii colto-
esset functus ofjldo (scilicet Onesimus, de quo lo- rium Martyrologio Romano inseruit, et in notis cantur trcs
cum Polycar- affirmat, illum fuisse octavum Byzantii episco- ttlii, quorum
quitur) per annos quatuordecim, illo
lirimusrijer-
pus Bymntii episcopus triennium constituitur. Vi- pum. Verum ea auctoritas, quantunivis magna, lur inMurtu-

deturhis verbis indicare, quod Onesimus, senio
aut morbo oppressus, pertres annos Polycarpum
habuerit adjutorem. At Nicephorus Callistus lib.
8 Hist. eccles. cap. 6 innuit, Polycarpum One-
simo mortuo dumtaxat successisse, dum ibi sic
Majoribusnostris non successit, nteura, tamquam rologia Ko-
niaiw,
Sanctum, in Opere nostro reponere auderent.
Quare contenti illum inter prajtermissos retulisse,
ibidem ea die rationem omissionis istius reddi-
derunt. Dum vero eminentissimus scriptor in

scribit Onesimus quatuordecim annos ecclesiam

:
iisdem notationibus memorat templum quoddam
cum qubernavit, eique Potycarpus subroyalus, qui Constantinopolitanum, ejus noinine insignitum,
annis munere suo cum laudc functus videtur hunc confundere, eum Eleutherio mar-
deoem et octo

Plutarcho id reliquit. Omnes catalogi nostri octo- tvre et episcopo IHyrici, cujusActa Papebrochius

decim gubernationis annos isti Polycarpo tri- ad diem xviii Aprilis discussit, ubi tomo n istius
buunt sed nescio, utrum pseudo-Dorotheus illis
;
mensis pag. 528 et sequente, celebrem hujua
octodecim Knnis annumerare voluerit tres annos, cultum apud Greccos, et templum ei in urbe Con-
stnntinopolitana exstructum indicavit. Facile au-
vivente Onesimo, in episcopatu transactos, de
tem impostori Grseco prsssulem Constanti-
quiuus Nicephorus Callistus non meminit. Ut- fuit

politanum ex episc.'!»' Hlui

hcec sese habeant, parum nostra inter-
-i

cumque
prteter alias cuiissionis istius causas, quas Bol-
est, cum nec veteri fabulatori nec recentiori
landus die xx Februarii inter Prsatermissos
schismatico in hac re tuto fidem adhibeamus.
Matthreus Cigala hunc Polycarpum ad septi- expressit, allegari potest hsec verosimillima du-
rii de ( uo
mum locum removet, atque deinde loco unde- plicatio univ " : - l

Martvro-
 ;

8 HISTORIA CHRONOLOGICA
Marlyrologium Romanum die xvm Aprilis ite- rus, in tribus aliis catalogis Athenogenes appel-
rum egit. latur. Huic successores assignantur :

36 Nemo imposterum, ut spero, hunc Majo-

rum nostrorum scrupulum seu potius cautum
procedendi modum temere accusabit, qui in Re- EUZOIUS,
sponsionibus Papebrochianis ad Art. § 4, num.
i,
LAURENTIUS,
quem lamen 54 legerit sequentia : Dubitavil BoUandus ad
Actis nosli is
diem xx Februarii dc sanctitate Eleutherii cpiscopi ALYPIUS,
inserere non
sumus ausi; Constantinopolitani, ideoque ausus non fuit inter
PERTINAX.
Sanctos eum reponere, licet in Martyrologium Ro-
manum, etiam post emendationem ejus, relatus
sit. Rationes, cur ausus non fuerit, videre licet
39 De illis idem scriptor hoec habet Post hos cui subro- :

ad dictuin diem inter prsetermissos pag. 168 col. i. gani

oanturqua-
undecimus Byzantii cpiscopus constituitur Euzoius, luor alii,
Nec inventus hactenus Romae est, qui ejus prseter-
quiet ipse, cumannos sex sedisset, Laurenlio pon-
missionis auctori ea causa litem moveret, vel de
tificatum reliquit. Hune, post undecim annos sexque
reverentia erga Romanum Martyrologium immi- menses exactos, excepit Alypius, annistredecim cum
nuta verbum faceret : quin potius fuit, qui inde
dimidio eo potitus. Rursum post hunc Pertinax fit
scripserit ad me, ut si plura ejusmodi longo usu
episcopus, qui annis novemdccim sedem obtinuit. In
notassem corrigenda, ea suggererem pro nova Mar- enumeranda conve-
horum serie catalogi satis
tyrologii editionc quod facere delrectavi, quia cur- Alypium
;
niunt, nisi quod solus Matthseus Cigala
rente adhuc Opere, necdum plene informatus de sin-
post Pertinacem removeat, etmanuscriptus Lab-
gulis sum.
bei catalogus Pertinaci tantum quatuordecim re-
37 Ceterum Procopius sive pseudo-Dorotheus
giminis annos adscribat.
et his tritms, his tribus tempus cathedrae Byzantinre ita divi-
40 Ceterum de isto ultimo pseudo-Dorotheus
dit Post hunc (videlicet Diogenem) sedem episco-
:
noster hanc narrat historiam .-
Hic autem Perti- de quorum
palcm obtinuere Eleutherius per septem, Felix
nax vir Romanus ei consularis ac magister militum ta narratur
deinde per quinque, ac denique Polycarpus per an-
cum in difficilem incidissel morbum, atque
Thra- in liistoria.
nos tredecim. Alii catalogi hic iterum inter se dif-
cix parlibus ea tempestate versarctur, plurimaque
quorumapud ferunt : nam Matthaeus Cigala Eleutherium Se-
miracula Byzantii fieri a Christianis accepisset,
esfsuccessio
decionis successorem facit, eique Athenogenem, Alypium in Elxoc appellata ecclesia episcopum con-
ac deinde alterum Polycarpum postponit ; at Fe- venit, cujus usus contubernio, illius manus imposi-
licem Polycarpo primo, Sedecioni ac Eleutherio
tione quibus vcxabatur doloribus Hber factus cst, in-
praeponit. Philippus Cyprius Felicem collocat
deque idolorum abdicato cultu ac errore, militiseque
interEleutherium et Athenogenem, et huic Po- dimissa prxrogativa, baptismo donatus, fide in Chri-
lycarpum secundum vult successisse. Catalogus, stum eximia ab Alypii laterc non discedebat, a quo
qui tomo i Juris Graeco-Romani a pag. 296 in-
presbyterii dignitatem consecutus, in compunctionis
sertus est, unum dumtaxat Polycarpum agnoscit,
lacrymis singulis diebus exactis, tandem post Alypii
eumque Onesimo successorem assignat, dum in-
excessum in episcopum ordinatur. Cum porro admo-
terim alii in eodem pseudo-Dorothei fonte duos
dum locuples esset Pertinax, ecclcsiam aliam rursus
1'olycarpos inveniunt; et unicuique homonj'mo erexit versus maris Iitto>% in loco, qui Sycx nuncu-
septemdecim autoctodecim sedis annos tribuunt.
patur, Irenes data appellatione : quem quidem lo-
Vides quam diversa et incerta tradantur de his
cum, a Christianis in urbis speciem deinceps effe-
primis, ut quidem Grseci nonnulli existimant,
ctum, variis ac compluribus excitatis xdibus, Con-
Byzantii episcopis, quos in quibusdam catalogis
stantinus semper augustus mccnibus postca donavit.
sequitur :
Penes auctorera, alias fallere consuetum, sit
fides hujus narrationis, quam tota antiquitas vi-
detur ignorasse. Post Pertinacem recensentur
ATHENODORUS vet ATHENOGENES. :.

38 Fabulosus jam sajpe dicti commentarii au-

OLYMPIANUS, vel ALYPIANUS,
su[ficitur ctor de hoc preesule acturus, circatemplumquod- MARCUS,
Athenodorus
vel Atlieno-
dam eotempore exstructum praemittit sequentia:
genes, Ecclesia autem illa fortibus illis ac piis in lege se-
CYRILLIANUS vel CYRIACUS,
ptem pueris et Eleazaro pontifici deinceps dicata CASTINUS vel CESTENUS.
est, retenta tamen veteri toci appeliatioiie : Elseon
quippe sive Olivetum ab antiquo locus vocabatur
quod quidem oratorium Alhenodorus, qui post Poly- 41 Horum chronotaxim pseudo-scriptor saepe Quatuor
carpum episcopus,primus incepit, hicque per
exstitit memoratus ita explicat : Post Pertinacem in acde prxceden-
tiitni succes-
quadriennium pontificatum ohtinuit. Observari me- Irenes nuncupata episcopus constituitur Olympianus, soribus,
retur,quod Procopius de antiquo istius loci no- in quaper annos undecim sedit. Huic successor
fit
mine hic raeminit. Etiam paulo infra circa aliam Marcus per annos tredecim, post hunc Cyrillianus,
ecclesiam, ab altero Byzantii episcopo sedifica- (aliitres catalogi Cyriacum appellant) per annos
tam sic admonet : Ecclesiam aliam rursum erexit sedecim, ac deinde Castinus per annos septem episco-
versus maris littora in loco, qui Sycx nuncupatur, pi extitere. Reliqui catalogorum textores in assi-
Irenes data appellatione
Qui ita de veteribus loco- .
gnandis episcopatus annis cum Procopio consen-
rum nominibus loqtiitur, cur non indicat anti- quod solus Ms. Labbei catalogus Olym-
tiunt, nisi
quam Argyropolis appellationem, quam seculo v piano, quem etiam Alypianum
vocat, annos qua-
primum natam esse supra ostendimus? Nempe tuordecim et Cyrillianoquindecim tantum adscri-
irapostor ignorabat, hanc fraudem suam tam
ille
bat. Castinus autem a Philippo Cyprio Cestenus
facile a posteris detegendam esse. Porro qui ab
nominatur.
ipso et utroque Nicephoro nominatur Athenodo- 42 Verum notatu dignus est parachronismus,

quem
 ; :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. ')

quem pseudo-Dorotheus noster occasione Ceste- venit, quo tanta Christianorum multitudo onfluxit,
I)
ni vel Castini ibidem addit his verbis Constan- ut tot aliis in locis
:
minime invenirentur . Universi
in quorum tinus igiturprimo ipsius anno aliam intra Byzan- enim Byzantii
postremo doctores, qui hactenus multa passi
tium crexit ecclesiam versus Aquilonem, ubi Ane- fuerant, tyrannicis ex
crassus parct- quadam animi pusillanimi-
chroni- modulium prostat, Euphcmix martyris, quse ea tate vitatis minis qui ex
smtis occur- , iis, gentilibus erant,
rit.
tempestate martyrium obiit , ecclesia appellata. vel ex Judxis, divinam disseminabant sermonem,
Eligat Graeculus quiscumque hujus fabulosi com- Tito interea mulla edente miracula, et
qualia Ser-
mentarii defensor, an haec aequivoca Graeci tex- vator ediderat. In hac brevi narratione
ob-
tria
tus verba : O' ouv Kwvaravrivos kv tu> 7rp&Srw servo intellectu quae mihi explicari cu-
difficilia,
airoG zru, ita velit interpretari, ut pronomen pio. Ac primo quidem, quomodo hic Titus
eccle-
airoO referatur ad annum primum Constantini siam S. Euphemiae condidisse dicitur, quam su-
imperatoris, an ad primum annum
episcopi Ca- perius a Castino vel Constantino constructam
stini,de quo supra auctor egerat. Certe alteru- fuisse ex eodem auctore retulimus? Secundo, quis
tra significatio admittenda est; at neutra cum facile credat, eo tempore Byzantii tot fuisse
veritate potest consistere non enim potuit Con- :
Christianos, ut nusquam tanta multitudo inveni-
stantinus ecclesiam S. Euphemiae aedificare pri- retur? An non est verosimilius, quod Hieroso-
mo Castini antistitis anno, cum mors istius Ca- lymis, Romae aut Antiochiaa plures fuerint? Ter-
stini diu nativitatem Constantini praecesserit jux- tio, Titus
si ille tanta miracula patraverit, ac
ta ipsummemorati commentarii calculum, ut ex glorioso martyrio vitam finierit, miror, in eccle-
Sed neque id fieri potuit
infra dicendis patebit.
siastica Eusebii historia aut in sacris Grseeorum
primo anno Constantini imperatoris, qui primis monumentis memoriam istius thaumaturgi et
imperii sui annis contra varios hostes in Occi- martyris non celebrari.
dente certare debuit, et Byzantium eo tempore 45 Porro sequamur pseudo-Dorotheum, qui
numquam vidit. Nec Constantinus absens exstru- Titi martyrium sub Diocletiano perperam collo- g
endam Christianis ecclesiam curare poterat in ea cat, et alias evidentes fabulas nobis ita obtrudit
urbe, quae ad suam ditionem nondum pertinebat, Adhuc porro '"* c '""
vigente Licinii et Diocletiani turan-
et quae tunc acerrimi Christianorum hostis do- mde, rebus ita se habentibus, Titus interficitur ; chronologia
minio subdita erat. Carus imperator ejusque filii duo Carinus et Nu-
et
43 Post prjedictos episcopos dicuntur Byzan- merianus tyranni deinceps effecti, ad Chrisliano-
rursus sub- tinam cathedram ascendisse alii quatuor, qui in
nectuntur
rum supplicia promiscue progressi sunt, ex iis usque
alii quatuor,
memoratis catalogis nostris hoc ordine recen- ad mille per singulos dies interfectis, cum quibus
sentur :
Adrianus etiam Probi filius morti sese exposuit.
Quot verba, tot fere errores. Imprimis Diocle-
tiani ac Licinii persecutiones ita conjungit, acsi
TITUS vel TRATUS, eas simul movissent, atque sub alterutro Titus
DOMETIUS, lauream martyrii obtinuisset, cum tamen Lici-
nius non fuerit caesar aut imperator, Diocletiano
PROBUS, imperante. Praeterea juxta ipsum pseudo-Doro-
METROPHANES. thei calculum debuit Titus ille martyrio affectus
fuisse, antequam Diocletianus vel Licinius im-
perium'adepti essent nam duobus Titi succes-:

Commentarius Dorotheo-Procopianus eosdem soribus usque ad Metrophanem adscribit plus

enumerat hoc modo Reliquo igitur pontificatus
:
quam triginta sex ecclesiastici regiminis annos,
tempore ibi exacto Castinus Titum successorem
,
quibus detractis ab anno cccxv vel cccxvi, quo
reliquit, qui annis tringinta quinque cum mensibus Metrophanes Byzantinam cathedram ascendisse
sex expletis, Domithim Probi imperatoris fratrem videtur, mors Titi incidet in annura cclxxix vel
successorem constituit; cui posl exactos annos viginti cclxxx, quo Diocletianus aut Licinius nondum
quatuor cum sex mcnsibus, Probus Domitii fllius in imperabant. Adde, quod imperitus ille scriptor
pontificatu sufficitur, in quo annos duodecim exegit ordine prorsus praapostero post Diocletianum p
post quos Metrophanes, Probi frater et Domitii Caro ejusque imperium affingat.
filiis

filius, Byzantii fit episcopus, qui per annos decem 46 At ecce impostor ille novo miraculo resus- e thistori,i

sedem obtinuit. Quamvis plerique catalogi nostri citat Licinium, quem supra dixerat una cum pugntmt,

consentiant in diuturno episcopatus regimine, Diocletiano tyrannidem ante Carum exercuisse,

quod primus ex his quatuor praesulibus ultra tri- dum ita inepte fabulari pergit Cum enim in :

ginta quinque annos tenuisse dicitur tamen in ;

exprimendo illius nomine maxime dissentiunt
nam Titus ille in Jure Graeco-Romano Tratus, a
Matthsso Cigala Taratus seu Titus, ac denique a
Philippo Cyprio Taratus Citites appellatur. At
Nicomediensium urbe post Cari necem versaretur,
:
(nempe Adrianus Probi filius, quem tamen Acta
Grseea in codice bibliothecae Cfesareae fratrem
Probi appellant) videretque Christianorum multi-
tudinem a Licinio sine ullo delectu sublatam, acce-

imperita pseudo-Dorothei loquacitas nobis de hoc dens ad tribunal ita hunc est affatus : « Cur Ro-
Tito, licet toti antiquitati ignoto, ampliorem dis- " manorum exercitus ita temcrc nullaque de causa
serendi materiam suppeditat, ut ex sequentibus « interficitur? Ecce pleraque Romanorum a bar-

patebit. " baris occupantur. •• Tum Licinius ad Adrianum :

44 Imprimis auctor ille imprudens in jam sae- « An et tu, inquit, Christianus es ? » Cui Adrianus :

cl in liac sc pe laudata editione Cangiana pag. 430 de hoc « Quinimo , ait, longe potius mihi est, ut in hac
'"' qimdam « moriar, quam Christum negem. -
narrationes Tito sic garrit Ipse igitur magnus pontifex Do-
:
confessione
ineptse, rotheus scripto reliquit venerandam xdem sanctse et Licinius multis tormentis intentatis, mullis etiam
invictx martyris Euphemix in Petrio a quodam adulationibus et adhortationibus, quibus flectcrctur.
Tito primum fuisse conditam qui quidem Titus adhibitis, ut in Christianx fidei confessionc con-
;

cum Byzantii esset episcopus, in eaque urbe marty- stantem advertit, iracundia ac animo exxstuans hunc
rio vitam terminasset, juxta veteres muros depositus securi percuti jussil. Vides hic Liciniumredivivura.
est, ex quo sanctus Andreas apostolus ad hxc loca et Adrianum sub eo martyrem, de cujus mar-

Tomus i Augusti. 4 tvrio

 :

10 HISTORIA CHRONOLOGICA
tyrio aliisque adjunctis varia discuti possent, quae
ad diem vm
Septembris, S. Adriano sacram,
operosius examinanda relinquimus.
47 Denique idem pseudo-scriptor manifestas § IV. Refertur diversa quorumdarn opi-
fictiones aut contradictiones nihil curans sic pro- primum antistitem Byzan-
ac evidentes nio circa
tabultt sequitur : Quo Adriano) ih hac confcssione
(scilicet

exstincto, Metrophanes, qiti nupcr (Byzantii) epi- tinum seu Constantinopolitanum.

scopatum inierat, assumptis comitibus Christianis,
Nicomediam vetiit, clamque subreptas Adriani mar-
tyris reliquias in prima ab ipsis condila ecclesia, Scriptores Graeci primo Byzantii Non convenit
in assignando
inter scripto.
qux modo Byzantio adjacet, loco quem Argyropolim episcopo inter se non concordant. Georgius res
Gntcos,
vocant, deposuit ; ubi et Titus, qui primus exstitit Cedrenus in Compendio historiarum tomo i pag.
Constantinopoleos episcopus, Adriani, qui sub Ma- 256 ita scribit Eo tempore (videlicet sub impe-
:

ximino martyrium subiit, reliquias deposuit, ut et rio Antonini Caracallae, qui ab anno ccxi ad

Natalix illius tixoris, ac ceterorum, qui cum illis ccxvn rexit) primus Byzantii episcopus constitutus
vitam martyrio fiiiierunt, ubi perinde repositum est Philadelphus, et annos tres prxfuit ante enim :

erat cadaver Stachys, unius e septuaginta discipulis, per octennium ecclesix prxfuit quidam presbyter.
quem Andreas apostolus eodem in loco primum Eadem fere habet, teste Banduro tomo n Imperii
Byzantii episcopum constituerat. Inter alia, quae Orientalis pag. 888, Symeon Magister et Logo-
hic ab erudito lectore notari possunt , aut de theta in Chronico manuscripto, qui praeterea

quibus jam supra Titum vocari pri-

egi, observo, secundum Byzantii praesulem sic memorat T6 : &
mum Constantinopoleos episcopum. Si autem Tplrov itoc, TopSiavov, Ss.iiTt.poc, ir.LaY.onoc, fivt,avTiov

Stachys fuerit primus istius urbis episcopus, ut yiyovzvTLiiyivioc, Ityi xi. Idest: Tertio anno Gordia-
pseudo-Dorotheus paulo post affirmat quomodo ,
ni, fuit Eugenius annis
secundus episcopus Byzantii
haec duplex ipsius assertio cohaeret ? Neque re- xxv. Cedrenus autem in laudato historiarum
sponderi potest, Titum dumtaxat vocari primum Compendio pag. 257 agens de imperio Gordiani,
Constantinopoleos episcopum ,
prout haec urbs a tantummodo ita loquitur Eugenius episcopatum :

Byzantio distinguitur quomodo enim potest dici

:
Byzantinum occcepit ac gessit amios viginti quinque,
primus Constantinopolitanus episcopus, qui facile ut ibidem vertit interpres, seu potius, ut habent
quinquaginta annis obiit, antequam Byzantium Graeca Eugenius fuit episcopus Byzantii annis xxv.
:

nomine Constantinopoleos insigniretur? Nullum 50 Symeon Magister ac Logotheta in praefato

quis fuerit
igitur hic video pseudo-Dorotheo aut ejus defen- Chronico Ms. tertium ejusdem civitatis antisti- primus By-
tem ita indicat Eira (iaailzvzi zantii episco-
soribus effugium. Atque haec occasione Titi dicta : Nouy-.epiavos Aovi,
pus,
sufficiant. TvyyavtAV Mvaiac, htl tovtov fxaprupef 6 ayioc,

48 Quod ad tres Titi successores attinet, pau- Tztispyioc, y.al 6 ayioc, BaSuAa; iv K'vTioyzia '
tt\c,

cis expediam ex Menaeis impressis, quae ad diem 3e iv Bu?avn'co hcxAeafac mpiiaraTO Pou<piVo<; 'frr}
dtteguntur.
iv Junii occasione Metrophanis de aliis duo-
S. 5'. Deinde imperat Numerianus dux Mysix sub :

bus sic simul meminerunt Vixit Metrophanes :

eo sanctus Georgius ac sanctus Babylas martyrium

tempore Constantini magni inter Christianos im- ,

passi sunt Antiochix Rufinus autem prxfuit eccle-
;

peratoris primi filius Dometii qui frater exstitit

, ,
six Byzantinx annis ix. Quamvis Cedrenus pag.
imperatoris Probi, genuitque filios duos, Probum et 264 tradat, martyrium S. Babylae sub duce Nu-
Metrophanem. Erat Dometius moderatus ac pru- meriano Antiochise peractum, cujus tempus alibi
dens unde considerans, idolorum cullum falsum
; in Actis nostris discussum est; tamen de hoc
erroneumque esse, ad fidem Chri^tianam accedens, Rufino Byzantino episcopo non meminit. Etsi
baptizatus esl, ac Byzantium profectus familiarita- vero de hoc tertio praesule siluerit, nihilominus
lem contraxit cum Tito, istius urbis episcopo, viro videtur illum implicite admisisse, dum in praedi-
sancto et Dei pleno ; a quo et in ordinem clericorum cto opere pag. 272 quartum recenset his verbis
adscitus, post mortem ejus cathedram episcopalem Nonum annum imperante Constantino, Metropha-
accepit. Dometio successit Probus filius, imperatoris nes quartus episcopus Byzantii creatus est. Verum
ex fratre nepos et cum annos duodecim eccle-
; Metrophanes, quem Cedrenus hic quartum or-
siam illam rexisset, migravit ad Dominum. Sta- dine numerat, ab aliis primus Byzantii episcopus
timque Melrophanes, Probi frater, Dometii fllius, statuitur, ut jam videbimus.
patriarchalem ascendit sedem. Janningus noster ad 51 Chronicon Alexandrinum seu Paschale, quem auctor
diem iv Junii in commentario historico de Actis quod Cangius edidit, pag. 281 ita diserte pronun- Clironici A-el
lexandrini
S. Metrophanis num. 31 et sequentibus circa tiat Byzantinx ecclesix primus prxest Metropha- alii puiant
:

S. m-
hanc successionem nonnullas movet difficultates nes, annos x. Teophanes seu quisquis est auctor fuisse
trophanem,
propter longaevam S. Metrophanis aetatem, quam forulorum, qui patriarchatus continent ac textui
Photius adstruit. Nos studiosum lectorem remit- chronographiae ejus interseruntur, post tres pa-
timus ad ejus ratiocinationem tomo i Junii pag. Romano subjun-
triarchas orientales Pontificatui
390 et 391 examinandam, ne hie actum agamus. gendos, quintam Byzantinorum praesulum se-
Quandoquidem hactenus enumerata Byzantino- riem ita exorditur Byzantii primus episcopus
:

rum praesulum series sola fabulosi scriptoris au- Metrophanes, annis x. Huic opinioni consonant
ctoritate nititur, eam non magni facimus, atque plures manuscripti Graecorum catalogi, ut Caro-
idcirco ut incertam huic dissertationi praelimi- lus a sancto Paulo, abbas Fuliensis, ac deinde
nari inseruimus. Nunc
nobis indagandum super- episcopus Abrincensis, in sua Geographia sacra,
est, quis juxta alios auctores fide digniores fue- Amstelodami anno mdcciv cum notis Holstenii
ritprimus pra^dictae urbis episcopus, quod para- recusa, pag. 209 testatur his verbis In omnibus :

grapho sequenti praestabitur. hujus sedis patriarcharum catalogis, quorum plu-

res antiquos manu scriptos in regia bibliotheca repe-
rimus, Metrophanes, Constantini synchronus, pri-
mus recensetur, qui etiam archi-sacerdos primus
magnusque civitalis Constantinopolis in perantiquo

Grxco
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 11
Grxco Ms. dicitur, nec non in Chronico Alexan- ac clarius refert : Ipse etiam Osius ex Hispaniis,
pj
drino, ubi de Constantino imperatore. nominis et famx celebritale insignis, qui Silvestri
52 Hactenus vidimus, quam diversa Grseci episcopi maximx Romx locum obtinebat, una cum
quorum 0))i- de Byzantinse cathedrae initio tradiderint Pro- : Romanis presbyteris Bitone et Vincentio, cum aliis
nionem ob copius enim sive pseudo-Dorotheus originem il- multis in consessu
ralioncs hic ilto adfuit : urbis autem illius,
altatas, lius ab apostolo Andrea repetit , et continuam penes qnam imperium est, episcopus, Metrophanes
eorumdem prsesulum seriem usque ad Metropha- nomine, ingravescente xlate prxpeditus abfuit; sed
nem paragrapho prsecedenti dictum est.
texit, ut presbyteri ejus, qui aderant, illius locum suppleve-
Sed Metrophanis decessores, quos Cedrenus
tres runl, quorum unus Alexander illi postea in ejus
vel Symeon Logothet anominat, ipse non agnoscit. urbis episcopatu successit.
Quid de Procopiano catalogo sentiendum sit, sa- 54 Denique Baronius in Annalibus ecclesiasti- protiabiiius
tis aperte supra diximus. Nunc superest, ut ex
sequmur
cis ad annum dxxxvi num. 59 citat scriptorem -

Juabus aliis Grsecorum opinionibus alterutram anonymum, quem rebus anno dxxxvi Constanti-
eligamus. Mihi quidem verisimilior videtur illa, nopoli gestis interfuisse existimat, et qui de Epi-
quae Metrophanem facit primum ecclesise Byzan- phanio tamquam vigesimo urbis regix episcopo me-
tinae antistitem, tum quod ea ex citatis scripto- num. 60 eminentissimus auctor
minit. Hic autem,
ribus et antiquis catalogis stabiliatur, tum quod quod antiquus ille anonymus
solerter observat,
sententia Cedreni et Logothetse sedem nimis diu Epiphanium appellaverit vigesimum Constanti-
vacantem relinquat nam Antoninus Caracalla,
:
nopolitanse urbis episcopum,i'(a quidem numerans
sub quo Philadelphus primus sedisse dicitur, obiit a Metrophane prxdecessore Alexandri episcopi Con-
anno ccxvn, centum fere annis, antequam Me- stantinopolitani, qui vixit tempore Constanlini : ab
trophanes cathedram ascenderet. Si igitur Phil- ipso enim usque ad Epiphanium, demptis hxreticis
adelphus dumtaxat tribus annis, deinde Euge- et schismaticis, totidem numerantur ejus ecclesix
nius viginti quinque, ac denique Rufinus annis episcopi; ut plane appareat, Nicephori catalogum E
novem Byzantinam ecclesiam gubernaverint, Constantinopolitanorum antistitum a Stachi , ut ait,
plus quam quinquaginta annorum hiatus relin- ab Andrea apostolo ordinato inchoatum, his tempo-
quitur. Quare suspicor, hos tresvice Heracleensis ribus prorsus ignotum fuisse. Si Epiphanius tan-
episcopi, cui Byzantina civitas suberat aliquando tum fuerit vigesimus ejus ecclesia? episcopus,
Byzantii curamChristianorum gessisse, atque inde quomodo Baronius in Annalibus ecclesiasticis ad
per errorem appellatos fuisse episcopos Byzanti- annum Christi xliv num. 12 asserit, Petrum
nos, qui proprie chorepiscopi dicendi fuerant. Apostolorum Byzantiis. . . primos dedisse episcopos,
53 Prasterea ad eam opinionem amplecten- nisi forte intelligat episcopos apostolicos ,
qi ,;
dam me movet silentium Eusebii, qui in scriptis fixam sedemnon habebant? Cur autem vetu-
et propter
suis multos variarum ecclesiarum episcopos re- stus ille nume-
scriptor episcopos istius ecclesise
auctoritatem censens, nusquam mentionem facit praesulis By- rat a Metrophane, hunc alii ejusdem ecclesiae
si
Gelasil Cyxi-
ceni zantini, nisi lib. 3 de Vita Constantini cap. 7, antistites prascesserint? Adde, quod ab eodem
ubi sic loquitur : Ipsorum etiam Hispanorum unus antiquo scriptore apud Baronium in Annalibus,
celeberrimi nominis cum reliquis consedit; urbis anno Christi dxxxvi num 63 Mennas vocetur
vero regix antistes aberat quidemsenio prxpeditus; vigesimus primus ecclesix sux episcopus : ex qui-
sed aderant ejus presbyteri, qui vices ejus obibant. bus apparet, ab auctore illo haereticos et scb ; -
Quod autem per regiae urbis antistitem hic in- smaticos praetermitti, et Metrophanem numerari
telligatur episcopus Byzantinus seu Constanti- primum istius urbis antistitem. His itaque argu-
nopolitanus, contra quosdam probatur ex Gela- mentis inducti, nos etiam Metrophanem omnino
sio Cyziceno, qui seculo v floruit, et in Historia primum Byzantii episcopum existimamus, et ab
concilii Nicasni apud Labbeum nostrum tomo n ipso seriem Constantinopolitanorum praesulum
conciliorum col. 155 eadem ex Eusebio sic fusius ordinare incipimus. F

HISTORIA
 i)

HISTORIA CHRONOLOGICA

PATRIARCHARUM
CONSTANTINOPOLITANORUM
AB INCHOATO SECULO QUARTO, USQUE AD INITIUM DECIMI OCTAVI.

SECULUM IV
E
tus tempus Metrophani assignat in Annalibus,
B
I S. METROPHANES I. ubi in editione Latino-Arabica Pocockii tom. i

pag. 456 ita loquitur : Anno imperii ejusdem vi-

cesimo tcrtio (hic annus Constantini imperatoris,

A
/ sque ad an- cta hujus sancti Antistitis ad diem iv
uum Christi
de quo agit, respondet anno Christi cccxxvm)
325 pntfmt Junii tomo i istius mensis a pag. 384 mortuus est Metrophanes patriurcha Constantino-
CP. ecclesix illustrata sunt, et chronologia ipsius,
S. Metroplm-
politanus, cum tres annos cathedram occupasset, fa-
nes, quantum per intricatissimas difficulta-
ctusque est post ipsum Alexander patriarcha Con-
tes fieri potuit, utcumque stabilita est : illic
stantinopolitanus, qui octo annos scdit, dein mortuus
enim ex Gelasio Cyziceno aliisque scriptoribus est.At hasc Eutychiana temporum ratio cum Ba-
antiquis contra quosdam probatur, S. Metropha- roniana chronologia componi non potest, et re-
nem adhuc vixisse tempore concilii Nicaeni, quod pugnat omnibus iis auctoribus, qui anno Christi
anno cccxxv celebratum est, et in summa se- cccxxin Byzantium a Constantino captum et ,

nectute, ob quam huic concilio non interfuerat,

Metrophanem episcopum in ea urbe ab ipso re-
eodem aut sequenti anno obiisse conjicitur. Nullo pertum asserunt. Occurret infra opportunior dis-
modo verisimile est, quod in Chronographia serendi locus circa octo annos quibus in cathe-
,

Theophanis, Parisiis annis mdclv Graeco-Latine

dra Byzantina sedisse dicitur ejus successor, de
impressa, post enumeratos alios concilii Nicaeni
quo nunc agendum est.
patres, sic pag. 16 legitur : Alexander demum
Byzantii prxsulob extremam senectutem et corporis

invalitudinem stjnodo non interfuit; presbyteri ta~

men ipsius locum tenuerunt. Opinor, hic a Theo-
phane unum nomen alteri erronee substitutum
fuisse, ac pro Alexandro legendum esse Metro-
phanem quis enim credat ob extremam se?iectu-
: mira vitae sancti-
tem concilio Nicaeno non interfuisse Alexandrum,
qui usque ad annum cccxl, teste ipso Theo-
phane ecclesiam Byzantinam gubernavit
, et
multa contra Arianos strenue gessit, ut ex se-
quentibus apparebit? Cum vero in omnibus cata-
logis Metrophani constanter tribuatur decen-
nium, quo ecclesiae Byzantinae prajfuit, initium
episcopatus ejus anno cccxv statuendum est, si
anno cccxxv sive cccxxvi obierit, aut decem
anni elapsi accipiantur. Hanc Janningi nostri
chronotaxim amplector, quia hactenus verisimi-
liorem non inveni. Ceterum quod ad sancti Prae-
sulis stirpem et gesta attinet, ea non satis certa
sunt, ut videri potest in laudato Janningi com-
mentario, ubi iudicantur monumenta, ex quibus
II S. ALEXANDER.
Metrophani successit Alexander, ardenti ca-
tholicae religionis zelo ac
et cui S. A-
tate inclytus, quem Gregorius Nazianzenus,
lexanier,
Epiphanius Theodoretus aliique veteres scri-
, , zelo conlra
Arianos ela-
, ptores meritis laudibus extulerunt. Obscuriora rus,
sunt ejus gesta usque ad exortam haeresim Aria-
nam, quam in concilio Nicaeno cum aliis Patribus
damnavit, et cui deinde semper strenue restitit.
Praeditus etiam fuit gratia miraculorum, inter
quae Sozomenus lib. Hist. eccles. cap. 18 refert,
quomodo philosophum ethnicum, qui cum ipso
de religione Christiana publice disputare volue-
rat; subito innomine Christi elinguem reddide-
rit.Athanasius in epistola ad Serapionem, quae
in novissima editione Parisiensi tomo 1 a pag.
340 Graeco-Latine legitur, alterum narrat mira-
culum nempe quod S. Alexander inexspectatam
;

Photius aliique similia hauserunt. Arii mortem precibus a Deo impetraverit, atque
56 Nescio, quo fundamento eminentissimus ita Arianam hseresim ingenti clade affecerit.
eujus episco-
patum aliqui Baronius in Annalibus ecclesiasticis ad annum Haec aliaque praeclara ejus gesta fusius elucidari
ad tres annos Christi cccxiv num. 96; et rursus ad annum poterunt die xxvm Augusti quod apud Latinos
perperam re-
stringtmt, cccxvn num. 17 episcopalem S. Metrophanis colitur, Graecis festum ipsius ad diem xxx ejus-
gubernationem contra communem scriptorum dem mensis celebrantibus. Mihi hic potissima
consensum intra triennium coarctaverit. Solus chronologiae ratio habenda est , de qua tamen
Eutychius patriarcha Alexandrinus
, quantum , paucis disseram, cum praecipua illius fundamenta
huc usque comperire potui, tam breve episcopa- alibi jacta fuerint, ut per decursum indicabo.

58 Chro-
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 13
58 Chronicon Paschale in Grasco-Latina Can- 61 Baronius quidem spatium
viginti trium an-
BSC. tt.
gii editione pag. 282 ad annum decimum octavum norum invenit
sed pro libitu suo episcopatum
;
magnii di/li-
successit post Constantini, Severo et Rufi.no consulibus, id est Alexandri anno Christi cccxvn exorditur, et de 'Utatibustt- •

synodum \t-
nenain' sive anno Christi cccxxm, haec habet
Byxantinx ec-
:
episcopatu Metrophanis contra communem opi- se implieaut.
annum Cliri- clesix secundusprxest Alexander annos\u. AtAlex- nionem septem annos detrahit. Audiamus ipsum
sti r>»5.
ander non potuit anno cccxxm inchoare episco- in Annalibus ecclesiasticis ad annum Christi
patum, cum tempore synodi Nicaense, quae anno cccxvn num. 17 ita disserentem :Hoc eodem an-
cccxxv haud dubie habita est, nondum esset epi- no cum Metrophanes episcopus Byzantii
sedUset
scopus, ut Gelasius Cyzicenusin Historia concilii annos tres, senio valde confectus, substituendum si-
Nicaeni lib. 2 cap.7 apud Labbeum tom. 2 conci- bi Alexandrum curavit, qui (ut auctor est Sozome-
liorum col. 160 testatur his verbis Cum his ge- : nus) annos viginti tre.s sedit. Ex his eluduntur,
nerose decertabanl sancti patres nostri, Alexander qui Metrophanem ecclesix prxfuisse tradunt annos
tunc presbyter Constantinopolitanus et Athanasius decem, et qux de eo feruntur incerto auctore ex qua-
archidiaconus ecclesix Alexandrinorum. Imo idem dam oratione de Nicxno concilio, ubi habetur, Me-
Gelasius lib. 2 cap. 27 et 36 apud Labbeum to- trophanem post Nicxnam synodumcoram Patribus,
mo citato col. 227 et 267 inter presbyteratum qui eidem interfuerunt, egisse de subrogatione Alex-
Alexandri et ejus episcopatum sic clarius distin- andri. Nam si, ut dictum est, constat, Alexandrum
guit Alexander ConstantinopolisTUNCsolumpresby-
: sedisse annis viginti tribus, alque decessisse, ut
ter, postea vero ecclesix illius episcopatum sortitus. idem Sozomenus testatur, eo anno, quo Constanti-
His adde Libellum synodicum, in quo apud eum- nusjunior filius Constantini Magni necatus est (qui
dem Labbeum tom. 2 col. 84 diserte dicitur vice Me- cst annus
Domini trecentesimus quadragesimus)
trophunis Constantinopolitani Alexander presbijter necesse est
affirmare, hoc anno Alexandrum loco
concilio Nicaeno interfuisse. Non potest igitur ini- Metrophanissedem Byzantinam capessisse.Mcndose
B tium episcopatus S. Alexandri ante annum cccxxv autem apud Niceplwri chronicon ponuntur anni lxiii
vel cccxxvi collocari, ut jam supra diximus. pro xxin sedis Alexandri.
59 Neque etiam septem anni episcopatus, quos 62 Totum hoc Baronii ratiocinium procedit ex
Chronicon Paschale Alexandro solum tribuit,
cx qutinu w
Oiiiucs illi hypothesi, quod Sozomenus viginti tres episco- non cxpc-
auctoris, qtti
septem,
cum certissima historia componi possunt san- : patus annos Alexandro concesserit. At quid si
dient,

ctus quippe Athanasius, Alexandro synchronus, gratis admisero, tot annos a Sozomeno clare no-
in supra laudata epistola ad Serapionem ex fide tatos fuisse ? Nonne Sozomenus in ea re facilius
Macarii, testis oculati, refert, quod Alexander hallucinari potuit, quam dum agens de concilio
precibus a Deo prodigioseimpetraverit Arii mor- Nicaeno Julium Pontificem Romanum perperam
tem, quae juxta chronologos in annum cccxxxvi Silvestro substituit, de quo crasso errore ipse
incidit. Quomodo ergo haec narratio vera erit, si eininentissimus scriptor in Annalibus ad annum
Alexander anno Christi cccxxv vel cccxxvi epi- Christicccxxv num.10 ita conqueritur Quidnam :

scopatum inchoaverit, eumque dumtaxat septem cum tamperspicueconstel, eamdem sanctam syn-
est,

annis tenuerit ? Hinc patet, quid sentiendum sit odum celebratum esse sub Silvestro Romano Pon-
de octo annis, quos Eutychius Alexandrinus epi- tifice, id quidem manifeste profitentibus legatis suis
scopatui illius assignat, praesertim cum Janningus ipsorum subscriptionibus quidnamest, inquam, quod;

noster tomo 6 Junii part. i a pag. 71 solidis
argumentis probaverit, S. Alexandrum usque ad
annum cccxl supervixisse.
60 Non minoribus difficultatibus sese impli-
vet viginli cant illi, qui Alexandro viginti tres eathedrae an-
Ires annos
nos adscribunt aut eniminitium illius ante syn-
: jus posterioris episcopatui passim
episcopalui
S. Aiexandri odum Nicsenam statuunt atque ita Gelasio Cyzi-
tribuunt,
ceno aliisque scriptoribuscontradicunt, aut usque
C ad mortem S. Alexandri spatium viginti trium
Soiomenus sub Julio Papa celebratam a/firmat?
Secutus est Nicephorus quoque Sozomenum tam tur-
piter errantem.Nonne etiam hic Sozomenus facile
confundere potuit annos Alexandri Byzantini
cum annis Alexandri Alexandrini antistitis, cu-
vigiuti tres
anni a Graecis adscribuntur? Nonnealiquisaetate
Sozomeni per propriam aut amanuensis incogi-
tantiam in numero errare potuit quem ipse in- ,

annorum non inveniunt, si episcopatum illius
postsynodum Nicaenam differant. Inhanc posteri-
orem difficultatem incidit Cedrenus, dum in Com-
pendio historiarum tom. 1 pag. 272 ita scribit
Nonum annum imperante Constantino, (hic annus
Constantini imperatoris pro majori parte annum
Christi cccxv denotat) Melrophanes quartus epi-
scopus Byzantii creahtsest. Quod autem Cedrenus
Metrophani ut minimum decem episcopatus an-
nos concedat, patet ex eodem Compendio pag.
285, ubi ipsum concilio Nicaano interfuisse per-
peram indicat his verbis : Anno Constantini vige-
simo (id est Christi cccxxv) sanctum primumque
cecumenicum concilium Nicxx actum fuit, congre-
gatis eo trecentis decem et octo sanctis Patribus.
Prxfuerunt ei Silvestri RomaniPapx locum tenen-
tes Viton et Vincentius presbytcri : Melrophanes
Byzantii, Alexander Alexandrix, Eustalhius An-
caute secutus fuerit? Certe idem Sozomenus in
editione Valesiana Iib. 4 Hist. eccles. cap. 8, Ju-
lio Papae Romano annos quinque ac viginti Pon-
tificatus tribuit, cum interim constet illum dum-
taxat quindecim annis Romanae Ecclesiae prae-
fuisse.Quidquid sit, ego Sozomeno, ac, si vis,
etiam Socrati, oppono Gelasium Cyzicenum ac
Libellum synodicum, aliosque, qui Alexandrum
Metrophani, peracto concilio Nicaeno, priinuni
successisse testantur.
63 Prseterea vehementer suspicor, librario- nisi nobts-
iiim suspi-
rum negligentia in hos numeros mendum irre- ccntur, errti-
psisse, quia Chronicon Paschale septem, Euty- rem in nii-
•
irre-
chius Alexandrinus octo, et duplex Chronici Ni-
cephoriani editio evidenti excessu sexaginta tres
annos Alexandro assignant. Sane chronicon Ni-
cephori, Lipsiae a Camerario editum, pag. 182
sic notat Alexander vixit annis xcvm, et episco-
:

liochix,Macarius Hierosolijmx cpiscopi. Quod si pus fuit annis lxiii. Eadem plane verba leguntur
is Alexandro viginti tres episcopalis regiminis in Parisiensi ejusdem Chronici editione anni
annos cum Socrate et Sozomeno velit tribuere, MDLxxm, cui tamen editor hunc magnificum
quomodo inveniet sufficiens temporis spatium, praefigit titulum : Chronologia tripartita ex bcato
cum mors sancti istius Praesulis certo ultra an- Niccphoro cpiscopo Constantinopolitano, inLatinum
num cccxl differri non possit ? olim conversa per Anastasium Scdis Apostolicje bi-

bliothecarittm,
 ,

14
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. IV. bliothecarium, et antealiquot amws per Joachimum episcopatus Alexandri determinatur. Haecsecun- D
Camerarium, nunc vero ad fidem Anastasiani exem- da propositionisdisjunctivae pars multocredibilior
plaris emendata et notis illuslrala per Antonium videtur, cum Graeci soleant numeros expnmere forteannos
23 r ,3
Contium. Cardinalis Baronius hunc errorem cor- per litteras alnhabeticas, quarum mutatione aut ? ?
"crtptos esse.
e iv -ii-* c-
transpositione facilhme error committitur. Sicper
rigit, ut supra videre est, et pro lxiii annis pu-

tat xxm ponendos At eodem jure ego di-

esse. v.y xxiii, per i/ xm significant. At quam facile

cam, litteram numeralem l illic abundare, eaque x pro i poni potuit, supra memoratis
sicut in
annos legendos esse.
rejecta. xiii chronici Nicephoriani editionibus haud dubie \y'
64 Nec Baronii opinionem juvarepotestCb.ro- id est lxiii anni mendose scripti fuerunt, ut ad-
et nodi islius nicon S. Nicephori, Parisiis anno mdclii post versarii fateri conguntur. Si itaque i/ pro x/
gratia dissol-
Georgii Syncelli chronographiam Graeco-Latine substituamus, inveniemus tredecim annos, quos
vendi
editum,inquo pag. 413 dicitur S. Alexander S. Alexander in episcopatu suo ab anno cccxxvi
xcviii annis vixisse, et xxm episcopatum ges- vel cccxxvn usque ad cccxl implevit, et quos
sisse nam ibidem legitur S. Metrophanes per x
:
sine extremis annorum partibus numero rotundo

annos ecclesiae Byzantinaepraefuisse.quod tamen computamus. Atque haec est conjectura nostra,
Baronius inficiatur. Verum siAIexander guber- quam tuebimur, donec quis certiora suggesserit.
naverit ecclesiam Constantinopolitanam xxm
annis, quae correctio hic forte pro arbitrio edito-
risfactaest, oriturdifficultas, quse ipsi Nicephoro
III S. PAULUS I.

ejusque sectatoribus solvenda est. S. Nicephorus

post enumeratos ecclesiae Byzantinae antistites, Franciscus Baertius noster ad diem vn Junii S. Pautus,
strenuus or-
de quibus in dissertatione praeliminari egimus, tomo 2 istius mensis a pag. 13 Acta hujus thodoxa fidei
pagina proxime citata sic concludit Isti omnes : sancti Prassulis Constantinopolitani et martyris defcnsor,
fuerunt episcopi Byzanlii antequam Constantinus
, adeo copiose illustravit, ut mihi vix quidquam
Magnus imperator declararelur. Is vero Byzantium agendum reliquerit ; laudatus vero Janningus
Licinium suscepti causa profectus, Me.tro-
belli in noster tomo 6 Junii in appendice ad diem vn
phonem episcopum invenit. Quod si ab anno ccclx, istius mensis a pag. 71 praecipuam eorumdem
quo Alexander obiit, viginti tres episcopatus an- Actorum chronotaxin tot argumentis confirma-
nos retrocedendo computaveris, pervenies adan- vit, ut mihi hic operosius non sit disputandum.
num cccxvn, quo Alexander Metrophani succes- Quare lectorem ad citatos operis nostri commen-
sisse debuit. itaque Metrophanem epi-
Quomodo tarios remitto, et praeclara S. Pauli gestain
com-
scopum invenire potuit Constantinus Magnus, pendium chronologicum redigo. Videtur Sanctus
qui Byzantium post victoriam de Licinio relatam noster anno cccxxv interfuisse concilio Nicaeno,
tantummodo intercepit anno cccxxin, ut Tille- tamquam Alexandri, tunc presbyteri, ac postea
montius tom. 4 Historise imperatorum a pag. 642 episcopi Byzantini, notarius, ut innuit Gelasius
pluribus argumentis evincit? Cyzicenus, a quo apud Labbeum tomo 2 conci-
65 Idem nodus solvendus est Theopbani, qui liorum col. 267 post alios istius concilii Patres
recurranl uil in laudata editione Parisiensi pag. 26 et 27 sic recensetur Alexander Constanlinopolis tunc solum
conjectvram
nostram,
computat : Constantinus annos omnino duos et tri- presbyter, postca vero illius ecclcsise episcopatum
ginta imperavit ; qui primis decennalibus actis, ter- sortitus, cum Paulo tunc lectore atque ipsius no-
tio et (is anno Christi cccxvin,
decimo impcrii anno tario.
et ex parte cccxix juxta exactiores chronologos 68 Porro fervens hujus Sancti zelus contra qui ante epi-
respondet) Bijzanlium profcctus, Metrophanem, Arianos sufficientem calumniandi materiam prae- scopalum
jam in Pon-
qui prior Alexandro prxsulatumgessit, primum in- bebat haereticis illis, ita ut Paulus, teste Athana- tutn relega-
venit. Metrophani vero successor Alexander viginti sio in epistola ad solitarios, primo quidem a Con- tus fuerat,
tres annos in episcopi dignitale exegit, adeo ut ab stantino in Pontum relegatus fuerit. Quo autem
imperii Magni Constantini principio usque ad Alex- anno S. Paulus tunc in exsilium pulsus fuerit,
andri obitum, septem supra triginta, quos Conslan- non facile definiri potest, antiquis auctoribus de
tinus haud attigit, numerentur anni. Chronogra- tempore istius exsilii altum silentibus. Attamen
phia Theophanis, quae alibi saepius vacillat, hic videtur illud contigisse ultimo imperii Constanti-
etiam non satis exacta est : nam si Alexander niani septennio, intra quod non pauci orthodoxi
viginti tres annos in episcopi dignitate exegerit, variarum ecclesiarum presbyteri et episcopi exsi-
quomodo eos ab anno cccxvm vel cccxix, quo lio mulctati sunt, Constantino subdolis Arianis
Constantinus Magnus Metrophanem Byzantii nimis faciles aures praebente. Imo nonincongrue
episcopum reperit, usque ad annum cccxl nu- statui potest, idaccidisse anno cccxxxvi, quo
merabit Adde quod plures accurati chronologi
? conciliabulum Arianorum Constantinopoli habi-
adventum Constantini imperatoris Byzantium tum est, et quando S. Athanasius in Gallias
usque ad annum cccxxm vel cccxxiv differant. exsulatum ivit. Neque improbabile est, S. Pau-
Eadem difficultas magis urget Henricum Vale- lum ex Ponto Constantinopolim revocatum fuisse,
sium, Tillemontium, aliosquescriptores, qui mor- quando S. Athanasius anno cccxxxvm ex Galliis
tem Alexandri anno cccxxxvi collocant, adeo- Alexandriam reversus est tunc enim varii or-
:

que episcopatus ejus initium ad annum cccxm thodoxi exsules ad sua redierunt, consentienti-
vel cccxiv referunt. Sed eorum opinio nos hic bus tribus fratribus imperatoribus, quorum pater
morari non debet, cum Janningus noster tomo 6 Constantinus anno praecedenti obierat. Licet haec
Junii in appendice ad diem vn istiusmensis pag. chronotaxis non sit certa, tamen verisimilitudinis
71 et sequentibus eam operose convulserit, ac limites nullo modo excedit.
illorum objectiones solide dissolverit. Quare eo 69 Supralaudati Baertius etJanningus firmio- anno 340 tn
lectorem remittimus. ribus argumentis ostendunt, quod S. Paulus an- tocum S. A-
66 Ex hactenus lexandri
dictis sequitur, aut falsa esse no cccxl in locum S. Alexandri episcopi Con- mortui stic-
ea, quae laudatiauctores de Metrophane et ad- cessit;
stantinopolitani suffectus fuerit, quamvis id
alii
ventu Constantini in urbem Byzanf inam tradide- citius factum esse arbitrentur. At statim ea
runt, aut errorem irrepsisse in numeros, quibus orthodoxi Viri dignitas excitavit invidiam
Aria-

noruin
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 16
norum, qui Eusebii Nicomediensis ambitioni fa- borarent, hic etiam oculos exploratores contra me Sec. rv.
ventes, Paulum non diu postordinationem falsis emisit, et propemodum armatum ministerium ty-
criminationibus sede expulerunt.etcallidissimum ranno prxbuit. Nec me quisquam imparatum esse
haereseos suae propagatorem in locum ipsius in- harum rerum probalionem cerlissimum
existimet ad :

trudi curarunt. Tota haec res inLibello synodico enim argumentum est, cum diaconos et presbyteros,
apud Labbeum tomo 2 conciliorum col. 89 sic Eusebium assectantes, manifesto a me comprehen-
narratur : Constantius imperator Orientis renun- sos esse constet. Verum hxc missa facio qux qui-
:

tiatur ; et cum fratres ipsius orthodoxi essent, ipse dem a me non indignationis mex testificandx causa,
solus in Arianorum scnsum prolapsus est. Confestim sed ad pudorem eis incutiendum nunc prolala sunt.
enim, qui cum Eusebio Nicomedicnsi faciebant, Id unum meluo, id recogito, quod vos in societatem
ipsum contra sanctissimum Paulum acccdunt, cum criminis vocari video : per institutionem enim ac
mullis calumniis et Itoc deferenles : Sine tuo, im- perversam Eusebii doctrinam, conscientiam a veri-
perator, decreto, Alexandro mortuo, in solium tate aversam induistis. Sed haudquaquam tarda erit
Constantinopolis se ipsum collocavit. Ille autem curatio, si, episcopo fideli ac sincero nunc tandem
consessum hxreticorum Constantinopoli contra divi- accepto, ad Deum oculos convertatis. Quod quidem
num symbolum congregari prxcipiens, Paulum con- jam in vestra est potestate, et ex vestro judicio pen-
fessorem ex ecclesia ejici, Be-ejusque loco pridem dere jam dudum oportuit, nisi supra memoratus Eu-
ryti, tunc autem Nicomedix episcopum Eusebium sebius, iis, quitunc temporis valebant, omni ope ad-
introduci jussit. juvanlibus, istuc venisset, et rectum ordinem disci-
70 Similia habet Socrates, lib 2 Hist. eccles. plinx conturbasset.
sed statim cap. 7 ita scribens Imperator vero non multo
: 73 Sed quoniam de hoc ipso Eusebio caritati ve- et haretieam
rursus in
post (scilicet episcopalem S. Pauli ordinationem) strx pauca dici oportuit, meminit patientia vestra, fraudem
exsitium
pellitur, Constantinopolim ingressus, ob illam ordinationem synodum in urbe Nicxna fuisse celebratam, cui et

B gravissima exarsit ira : collectoque Arianorum an- ipse, sicut conscientix mex cultus poscebat, interfui,
tistitum concilio, Paulo quidem episcopatum ade- nullo alio consilio, quam ut concordiam inter omnes
mit ; Eusebium vero ab urbe Nicomedia transla- constituerem : imprimis vero ut coarguerem ac de-
tum Constantinopoleos episcopum designavit. Ex his pellerem malum illud, quod ex Arii quidem Alex-
Paulum non fuisse epi-
testimoniis sequitur, S. andrini dementia initium sumpserat, mox autem
scopum tempore Constantini Magni, ut aliqui absurdo et exitiali Eusebii studio erat confirmatum.
perperam existimant, cum accusetur apud Con- Idem vero iste Eusebius, amanlissimi et carissimi,
stantium, tunc imperantem, quod sine ipsiusde- cum quanta putatis concursalione, utpote ab ipsa
creto se episcopum Constantinopolitanum fece- conscicntia convictus, quanta cum ignominia confu-
rit. Deinde ex iisdem colligo, S. Paulum non tatx undique falsitatipatrocinatus cst : nunc diversos
diu post ordinaiionem suam, id est probabiliter homines ad me clam miltens, qui pro ipso orarent ;
eodem anno cccxl, quo episcopalem cathedram nunc auxilium aliquod a mc postulans, ne tanti sce-
ascenderat, e sede sua deturbatum esse, et lo- leris convictus, honoris suigradu depelleretur? Te-
cum ejus ab Eusebio Nicomediensi statim occu- stis hujus rei mihi est Deus ipse, qui et mihi et vo-

patum fuisse. bis semper propitius adsit. Nam et ille me circum-

71 Huic chronotaxi nostrae consentit Pagius, venit ac turpiter decepit, sicut et vos ipsi agnoscetis.
et sedem ejus dum in Critica historico-chronologica ad annum Tunc enim omnia gesta sunt, prout ipse cupiebat.
invadit Sed ut alia improbitatis illius facinora prxtermit-
Christi cccxl num. 20 ex quibusdam argumentis
antecedentibus ita concludit : Liquet primo, san- tam, quid nuper una cum Theogonio, dementix sux
ctum Alexandrum episcopum Constanlinopolitanum socio, admiserit, quxso, accipite. Alexandrinos
usque ad prxsentem annum (nempe cccxl, de quo quosdam, qui a nostra fide dcsciverant, istuc abduci
agit) vixisse. Secundo, Paulum eodem anno eum prxceperam, propterea quod e.orum opera ac mini-
excepisse. Terlio, translationem Eusebii ad sedem sterio discordix fax excitabatur. Verum isti egregii

Constantinopolitanam hoc anno peractam, ac deni- scilicet episcopi, quos synodi clementia ad agendam
que concilium Alexandrinum in causa Athanasii, pcenitenliam servaverat, non sohtmistos susceperunt
quod habitum fuit, postquam jam Eusebius Constan- et apud se tuto degere jusserunt, sed etiam malitix

ad prxsentem annum pertinere. In-

tinopoli sedebat, illorum socios se ac participes adjunxerunt. Quam-
fra iterum atque iterum de S. Paulo recurret obrem adversus ingratos istos id agere decrevi ; ab-

sermo, quando revertetur ad ecclesiam suam, reptos videlicet quam longissime dcportari jussi.
quam interim invasit 74 Vestrum nunc est, ea fide In Deum oculos men- Constantinui
lis conjicere, inqua vos semper fuisse constat, et Magnus im-
perator,
esse decet ; et efficere ut gaudeamus, puros orthodoxos
atque benignos cpiscopos nacti. Si quis vero mentio-
IV EUSEBIUS haereticus. nem illarum pestium facere, aut in laudem eorum
temcre excitari prxsumpserit, statim opera famuli
Dei, hoc est nostri, audacia ejus comprimetur. Di-
Constantinus Magnus imperator turbulentam vinitas vos servet, fratres dilectissimi. At vaferri-

ac vafram hujus Eusebii indolem vivis colo- mus Eusebius iratum mansueti Constantini ani-
Eusebius Ni- ribus depinxit in epistola, ad Nicomedienses mum postea subdolis artibus itaplacavit, ut post
comediensis, scripta, quam Theodoretus lib. 1 Hist. eccles. aliquot annos ab exsilio revocatus fuerit, et non
cttjus sceiera
cap. 20 refert hoc modo Quisnam : veroadeo sim- sine orthodoxorum damno in principis istius gra-
plicem plebem Eusebius nimirum tyran-
ista docuit ? tiam redierit.
nicx crudelitatis consccraneus : nam quod tyranni 75 Sanctus Alexander, patriarcha Alexandri- et S.Ale.iwir
der patriar-
(Licinium intelligit) cliens perpetuo fuerit, ex mul- nus, hsetericam ejusdem Eusebii fraudem apud cha Alexan-
tis enim episcoporum cxdes te-
perspici potest. ld Socratem lib. 1 Hist. eccles. cap. 6, in epistola arinu* re-
censent.
stantur, sed verorum plane episcoporum. Id crude- encyclica ad Catholicos episcopos sic post alia
lissima Christianorum persecutio aperte clamat : ni- describit In nostra igitur parxcia exstiterunt nu-
:

hilenim de illatismihi contumeliisdicam, per quas per homines iniqui, et hostes Christi, docentes de-
cum adversarum partium concursus plurimum la- fectionem ejusmodi, quam jurc quis prxviam acprx-
nuntiam
 :

16 IIISTORIA CHRONOLOGICA
nuntiam A ntichrisii appellaverit. Ac volucram cqui- stolam Constantini imperatoris, quam nos supra
dem Iwc quidquid est silentio involvcre, ut malum exhibuimus, ac deinde cap. 21 ad rem nostram
intra ipsos apostalas clausum consumeretur ; ncforte sic prosequitur Eusebius vero episcopatum quo-
:

in alia transgressum loca, smpUciorum Iwminum que Constantinopolcos, ut supra dixi, tyrannica qua-
aurescoiiliiiniiiuiel. Sed quoniam Euscbius is, qui dam violentia occupavit : atque ita majorem poten-
ntinc csi Nicoincdix, rcs Ecclesix ex nutu suo pe.n- tiam nactus, cum imperatorcm adiret de proximo,

dere e.ristimans, eo quod, rclicta Berijtiorum eccle- et ex crebrioribus cum eodem colloquiis fiduciam

sia. ad Nicomediensem cpiscopntnm ,nullo ulciscente, sumpsisset, adversus veritatis propttgnatores insidias
impunc transgrcssus est, horum apostatarum patro- machinatus est.
non diu fru,
ciniuin suscipit, et litteras quaqttaversus ausus est 78 Verum potens ille Arianse hasreseos defen- ctu violeniiit
scribere, commcndans illos, ut imperitos homines ad sor non diu ambitionis suae fructu gavisus est, *»ac gavisvs

ut satis indicat Sozomenus, dum lib. 3 Hist.

est,
pessimam Christoque infensam hxresim traducat :

ncccssarium du.ri silentium abrumperc, utpote sciens eccles., cap. 7, ita scribit : Hunc in modum con-
id quod in lege scriptum est, vobisquc omnibus re- silia eorum, qtti contrariam hxresim tuebantur, fe-

nuntiarc,quo et apostatas ipsos et infelicissitna erro- licem successum habucrunt, depositis cpiscopis, qui
ris illius vcrba cognoscatis, ac, si forte Eusebius per Orientis provincias fidem in Nicxna synodo sta-
scripserit, ei minime attendatis : pristinam enim bilitam pertinaciter dcfendebant. Jamque. occupatis
malevolentiam suam, qux lonrjinquilate temporis nobilissimis sedibus, Alexandrix scilicet, qux est in

jam oblivioni ac silentio tradita videbatur, per istos jEgypto, Antiochix in Syria, et urbis regix, qux
renovarc niinc studcns, simulat quidem, se eorum ad HcUcspontum sita est, omnes earum partium epi-

causa litteras scriberc ; reipsa tamen declarat, se sua scopos sibi parentes habcbant. Verum Romanx An-
causa laborantcm idagere. tistes ecclesix, ct universi per Occidentem sacerdo-
76 Postmortem Constantini Magni ambitiosus tes hxc non secus ac contume.Uam, sibi privatim il-
B Eusebius, relicta sede Nicomediensi, cathe-
ille latam, acccpere : nam cum sententiam eorum, qui

Sed impius
dram Constantinopolitanam occupavit. Eusebius apud Nicxam congregati sunt,jam inde. ab initio in
illeinvasor, lib. i, contra Marcellum Ancyratem
Csesariensis omnibus approbassent, usque in hunc diem in eadcm
cujus iltegiti-
rnas cpisco-
cap. 4,ex hac episcopatuum mutatione etiam opinionc perseverarunt. Itaque Athanasittm ad se
pntiiiim mvt- laudem homonymi sui Eusebii extundere nititur, venientem benevole exceperunt, e.t causx illius judi-
ationes
eique adulari non veretur his verbis : Procedente cium sibi vindicarunt. Qux cum Eusebius iniquo
porro scrmone ad illam contra Asterium calumniam, animo ferret, scripsit adJuIium, ut ipse judex esse
Euscbii quoquc adjunxit accusationem : illius Eu- vellet eorum, qux contra Athanasimn decreta fue-

sebii, quem sibi quamplures civilates et provincix, rant Tyri. Verum ille, priusquam sententiam com-
cxtlcinqtte. clarissimx, episcopum postularunt. At perisset, paulo post synodum, Antiochix celebratam,
non ita de hac iterata sedium mutatione judicant ex hac luce migravit.
centum fere Patres concilii Alexandrini, qui apud 79 Cum hanc synodum Antiochenam quandogui-
constet,
dcm aiuw
Harduinum nostrum tom. 1 conciliorum col. 575 in encaeniis circa medium anni cccxli habitam 341 obiit.
ordinationem S. Athanasii contra Eusebii Nico- esse, sequitur Eusebium eodem anno cccxli
mediensis calumnias sic defendunt : Eusebius obiisse. Baronius in Annalibus ecclesiasticis ad
ordinationem Athanasii reprehendit, homo, qui ipse annum num. 43 mortem Eusebii in prin-
cccxlii,
forte numquam ordinatus est ; aut siumquam fuit, cipio ejusdem anni cccxlii collocat. Pluradehac
ordinalionem suam irritam fecit : nam initio qui- chronologia vide apud Tillemontium tom. 6 Mo-
dem Berijti episcopus fuit, rclictaquc Beryto, Nico- nument. eccles. pag. 758 et sequente. Ex hac-
mediam venil illam quidem contra legem deserens,
: tenus dictis patet, Eusebio perperam in vulgari-
istam vero contra lcgem invadens et cum suam sine ; bus catalogis annos duodecim sedisConstantino-
ulla caritate reliquerit, alienam sine causa occupat politanae adscribi, cum eam tantummodo duobus
prioris episcopatus caritate.m alicni cupiditate con- annis, iisque non integris occupaverit. Quare
tempsit ; nec tamen illum alterum, quem tanta avi- suspicor io' pro (3', id est xn pro n, vitiose scri-
ditate occuparat, relinuit. Eccc e.nim illinc quoque ptum fuisse, atque ita primam litteram i'ura re-
discedens, alienum rursus arripuit, semper alie- dundare.
nas civitates concupiscens, ratus in opibus et ma-
gnitudine urbium religionem esse sitam, et sorlem
Dci, secundum quam quisque ordinatus est, pro ni-
V S. PAULUS iterum vel tertio
hilo ducit.

77 Theodoretus lib. 1 Hist. eccles ; cap. 9, de et MACEDONIUS I

illc.gitima translatione Eusebii Nicomediensis (in

omnes ortlw- hseresiarcha.
editione Valesiana is est capitis decimi noni titu-
itnxi damnati \

bant. lus) ita disserit : Eusebius impietatis propngnator,

parvi habitis regulis, quasipse una cum rcliquis epi- Postquam Eusebius e vivis excesserat, 'qui apud S. Pauhu x-
di suie resli-
scopis paulo antc conscripserat, rclicta Nicomcdia, Constantinopolim Nicxnx fidei_ patrocinaban- lulin
Constantinopolitanam se.dem invasit : cumcanon di- tur, inquit Sozomenus lib. 3 Hist. eccles. cap. 7,
serle prohibeat, ne episcopi aut presbtjteri ttb una Paulum in ecclesiam deduxerunt. Eodem tempore
civitate in aliam transiliant. Verum eos, qui adver- Theognius Nicxx et Theodorus Heraclex episcopi,
sus unigeniti Filii divinitatem tanta dcmcnlia in- aliique ejusdcm sectx sacerdotes, qui tum Constan-
surrexerant, alias leges licenter violasse, haudqua- tinopoli versabantur, in alia ecclesia congregati,
quam mirandum est. Nec vero ille tunc primum no- 'adjuvante Arianorum Macedonium or-
multitudine,
vitatis hujus auctor fuit ; se.djam anle idem facinus dinaverunt Constantinopoleos episcopum. Hinc vero
admiserat : nam cum Berijtensis ccclesix episcopus crebrx in urbc seditiones exstiterunt,
haud bellis
olim constitutus fuisset, inde ad cpiscopatum Nico- absimiles : ptebe enim ex utraque parte in
semutuo
medix transilierat : ex quo deinde episcopatu post irrncittc, plurimi interierunt. Mansit S. Paulus
Nicxnum concilium ob apertam, quam profitebatur, Constantinopoli in hac rerum perturbatione, cui
impietatem dejectus est, et una cum illo Theotjonius haud dubie maximam causam prsebebant turbu-
episcopus Nicxx. Tum capite sequenti refort epi- lenti hoeretici, contra quos Catholiea plebs indi-

screto
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. "

17
screto zelo nimis acriter se defendebat. Quamvis more ac suspicione ducti illuc convenerant) unam ex
hae seditiones a mansuetudine sancti Praesulis SEC. IV.
lavacri januis aperiri jubet, per quam Paulus in
alienissimae essent.tamen eas prsecavere non pot- palatium abductus et conjectus in navem ad id
com-
erat, nisi hoereticos in ecclesia Constantinopoli- paratam, confestim in exilium mittitur. Prxcepit-
tana libere dominari permisisset. Praeterea quis que ei prxfectus, ut Thessalonicam
Macedonix
cohibeat plebem furentem, quse saspe crudelem metropolim, ex qua urbe Paulus jam inde a
majo-
privatae injuriae vindictam falso nomine zelum fi- ribus suis erat oriundus, proficisceretur,
utque in
dei appellat? ea civitate degeret : et reliquas quidem
urbes Illy-
81 Deinde Sozomenus loco proxime citato sic rici adeundi facultatem ei concessit ; ceterum ad
inler varias pergit Eratque civitas plena lunmltu
:
adeo ut , Orientis partes veluit accedere. Paulus igilur,
plebis sedi- prx-
impcrator, qui tum Antiochix morabatur, ea de re ter expectationem ecclesia simul
tiones et urbe pulsus,
certior factus sit, iraque inflammatus Paulum ite- celeriter abducitur.
rum extrudi jusserit. Imperatoris mandata exsecu- 83 Prxfectus autem imperaloris Philippus ex i\ua occasio-
tus est Hermogenes , magister equestris militix .-
balneis publicis progressus recta ad ecclesiam nc nritur
con-
qui cum eo tempore missus esset in Thraciam, tendit. Aderat una Macedonius, velut ex
cruentiis tu-
machina mulliis,
transiens per Constantinopolim Paulum militari
, quadam demissus et cum prxfecto in curru sedens,
:

manu ex ecclesia ejicere conabatur. Sed cum plebs omnium oculis ostentabatur. Circa illos militum
nequaquam id fieri permitteret, imo vim vi repelle- manus strictis gladiis incedebat quo spectaculo con- :

ret; milites vero violentius inslarent, ut, quod im- territa est plebis tnultitudo; cunctique simul,
tam
peratum fuerat, perficeretur , scditiosi in Hermo- Homusiani, quam Ariani, ad ecclesiam propera-
genis domum irruentes,eam quidem incenderunt, runt, prxvenire singuli et ecclesiam occupare
sum-
ipsum autem intcrfecerunt, et, fune pedibus cjus in- mostudio adnitenles. Postquam prxfectus una cum
nexo, per civitatem traxerunt. Quo audito, impera- Maccdonio ecclesix appropinquare ccepit, repenti-
B tor equorum celeri permutatione venit Constantino- nus absque ulla causa me.tus plebem ipsosque adeo
polim eo animo, ut plebcm male multaret. Sed cum milites invasit. Nam quoniam ingens illic aderat
illos ftentes ac supplices sibi occurrere vidisset, ipsis hominum multitudo, ita ut prxfecto Macedonium
quidem pepercit ; annonx tamen illius, quam pater deducenti nullus daretur transeundi locus, milites
ipsius Constantinus quotannis de publico ex tributis plebem violenter impellere aggressi sunt; sed cum
JEgypti civitati, donaverat, dimidiam circiter par- contrusa plebs propter loci augustium retrocedere
tem civibus ademit, ratus fortasse, multitudinem, 7ioii posset, rati milites plebem obsistere ac de in-
,

utpote otio ac deliciis abundantem ad seditiones , dustria transitum intercludere velut in hostem ir-
,

proclivem esse. Iram autem suam in Paulum ver- ruentes, districtis gladiis uti, et obvios ferire cazpe-
tens, eum ex Macedonio
civitate pelli jussit. Sed et runt. Tria igitur hominum millia ac prxterea cen-
graviter succensuit, tum quod Hermogenis magistri tum et quinquaginta tunc occubuisse dicuntur : alii
militum et aliorum complurium cxdis causam prx- a militibus trucidati, alii conslipatione multitudinis
buisset, tum quod ante ipsius consensum ordinatus oppressi. Post tam prxclara facinora Macedonius,
fuisset. Verumtamcn nec approbata illius ordina- perinde quasi nihil mali gcssisset, sed integer va-
tione , ncc abrogata, illum ita relinquens , Antio- cuusque esset ab omni culpa a prxfecto verius ,

chiam revertit. Videtur tunc tantum unica eccle- quam per ecclesiasticam regulam in episcopali sede
sia Macedonio relicta fuisse, cum Socrates, lib. 2 constituitur. In hunc modum Maccdonius et Ariani
Hist. eccles. cap. 13 de hac imperatoris expedi- per tot tantasque hominum cxdes ecclesia politi
tione agens, sic clarius concludat : Passus ergo sunt.
illum (nempe Macedonium) plebem colligere in ea 84 Quamvis Ariani modis adeo violentis pas- iiuem more
ccclesia, inqua fuerat ordinatus, rursus Antiochiam sim alienas ecclesias occuparent, tamen ut or- stw Ariani
ortlwdoxis
contendit. Verosimile autem est Paulo absente, , thodoxis episcopis invidiam conflarent, omnem impulabant.
Catholicos presbyteros curam reliquarum eccle- hujusmodi seditionum ac caedium culpam, con-
siarum Constantinopoli gessisse. sueto hoereticorum more, in Catholicos rejicere
82 Paulus non diu post ad cathedram suam non verebantur, sicuti patet ex conciliabulo Sar-
C rediit, quam tamen iterum Macedonio cedere dicensi, quod apud Labbeum nostrum tomo n
semel atque
iterum Mace- coactus est. Hanctragicam S. Pauliexpulsionem, conciliorum a col. 699 refertur, ubi col. 706
donio Itsrcsi- ac cruentam Macedonii promotionem Socrates post alia crimina , causam horum tumultuum
itrcliae loco
lib. 2 Hist. eccles. cap 16 describit hoc modo : Asclepae et Paulo impudenter affingunt. Sed hic
ceclere cogi-
tur, Porro imperator Constantius Antiochix degens, exscribi meretur, quod Socrates lib. 2 cap. 15 ad
cum ei nuntiatum esset, Paulum sedem suam denuo similes illorum calumnias ita recte observavit
occupassc, eam rem permoleste tulit. Philippo igi- Ceterum quoniam, Athanasio Alexandriam ingre-
tur prxfecto prxtorii, utpote qui majorem reliquis eorum,qui Georgio Ariano
diente, tumultus exstitit
provinciarum rectoribus pbtestatem obtineret, et se- adhxrebant, ex quo seditiones cxdesque hominum
cundus ab imperatore diceretur, mandat per episto- consecutx csse dicuntur; et Ariani probra ista et
lam ut Paulum quidem pellat ecclesia; Macedonium crimina in Athanasium tamquam in auctorem ma-
vero illius loco in ecclesiam inducat. Prxfectus ita- lorum omnium rrjiciunt, de hac re pauca mihi di-
que Philippus seditionem populi pertimescens, Pau- ccnda sunt. Veras quidem rcruin istarum causas
lum circumvenire aggrcssus est. Et imperatoris novit Deus, qui ipsius irritatis est judex. Hxc vero
quidem mandatum penes se occultat; specie vero ,
plerumque ita contingere, quotics vulgus intestina
publicorum negotiorum progressus ad balncum pu- seditione agitatur, prudentibus viris haudquaquam
blicum, quod Zeuxippi vocalur, Paulum honorifice obscurum est. Frustra sunt igitur calumniatores
ad se accersit, ejusmodi necessitatem adesse dicens, Athanasii, qui horum causam illi adscribunt, ac
ut quam primum itli veniendum esset. Paruit Pau- prxcipue Sabinus, Macedoniorum episcopus : qui si
lus ; qui cum accitus vcnisset, statim prxfectus secum ipsc rcputasset, quot et quanlis malis Atha-
mandatum imperatoris ei ostendit ; et episcopus qui- nasiumet reliquos Homusianos affecerint Ariani. vel
dem se, indicta causa, damnatum animadvertens, quot synodi propter Athanasium congregatx, de his
patienter tulit. Prxfectus vero circumstantis multi- conqucstx sint, vel qux ipse Macedonius hxresiar-
tudinis impelum reformidans (plurimi enim ru- clies per universas ecclesias gesserit, aut tacuisset

Tomus i Augusti. 5 omnino,

 :;

18 HISTORIA CHRONOLOGICA
loqui vohiisset, Athanasium laudibus ultro citroque scripserunt, per qux infensiores, quam
omnino, aut si
prxter- antea facti sunt et separatim collecti conlrarias
extuKsset. Jam vero his omnibus consulto
;
,

criminatur. Sed ne sententias protulcrunt : etenim Orientales postea-

missis, res gestas illius falso
nomen qttidem ipsum Macedonii luvrcticorum prin- quam ea, qax contra Alhanasium, Paulum, Mar-
agens scilicet, uttra- cellum ctAsclepam gesserant, confirmassenl, Julium
cipis usquam cotnmemorat; id
gica illa facinora penitus occultet : et quod multo Romaux urbis episcopum deposucrunt, eo quod pri-
plushabetadmirationis, de Arianis quidem nonmale mus cum illis communicasset. Sic septuaginta sex

tocutus cst, quos tamen ipsc fugiebat ; Macedonii Ariani sese trecentis circiter episcopis orthodoxis
vero, cujus ipse sectam sequebatur, ordinationem taci- pervicaciter opposuerunt.

tus prsetermissit. Quippe si ordinationis mentionem 87 Idem scriptor post multa alia historiam sedi sus re-
slitutus est
fecisset commcmoranda prorsus fuissent ejus viri suam cap. 20 ita ad propositum nostrum prose-
,
ope Conslan-
scelera, sicut constat ex iis, qux in illa ordina- quitur Constans vero, postquam ea, qux in Sar-
: tis imperato-
ris,
tione gesla sunt. At ab liac digressione in viam gesta erant,
dicensi concilio cognovisset , scripsit

redeamus. fratri, ul Athanasio et Paulo ecclesias suas redde-

Cum S. /•««- S5 Non longo post tempore , inquit Soerates ret. Cumque hic procrastinaretur ', iterum scripsit, '
teae procra-
lus in Ita- aut se ad bellum pararet. stinaret.
lib. 2 cap. 17, Paulus Thessalonica Corinthum se ut aut viros susciperet,
liam navi-
gassel. pergerc simulans, in Italiam navigavit ut apud , Conslantius itaque, re cum Orientalibus episcopis
JuliumRomanumPontificem et Constantem Occi- communicata, stultum esse censuit, ea de causa ci-

dentis imperatorem contra Arianorum calumnias vile bellum suscipere. Athanasium igilur ex Italia
una cum Athanasio sese defenderet Quid porro accersit, cursus publici copiam ei faciens, et fre-

istic actum sit, accipe ex Sozomeno, qui lib. 3, quentibus Utteris invitans, ut quam celerrimc re-

cap. 1, res ibi gestas ita exponit : His aliisque verteretur. Denique Sozomenus eodem libro 3,
de causis Julius Papa xquum omnino esse censebat, cap. 24 in fine reditum aliorum exsulum ita si-
ut Athanasio et Paulo succurrcret nam et illc non
: mul commemorat: Athanasius igiturex Occidentis
multo post in Italiam advenerat, et calamitates suas partibus in jEyyplum reversus est. Paulus quoque
deplorabat. Sed cum litteris, quas ad Orientis sa- ct Marccllus, Asclepas ac Lucius sedes suas recu-
cerdotes de Athanasio ct Paulo scripserat , nihil perarunt ; etenim imperatoris litterx redeundi facul-
proficeret causam eorum ad imperatofem Constan-
, tatem istis etiam concesserant. Et Constantinopoli
tem retulit. Ule vcro Constantio fratri scripsit, quidem, ingresso Paulo, Macedonius se subduxit,
ut ex Orientis episcopis quosdam mitteret, qui et privatim conventus egit. Sic itaque S. Paulus

depositionis illorum ralionem redderent. Tres igi- post concilium Sardicense, quod anno cccxlvii
tur ad cam rem eliguntur episcopi , Narcissus celebratum est, sedi suae iterum restituitur.
episcopus Irenopolis in Cilicia, Theodorus Hera- 88 Ea, quae superius ex Sozomeno retuli, te- quo mortuo,
clex in Thracia, et Marcus Arethusx, qux est in stimonio suo confirmat Socrates, et lib. 2, cap. rursusin ex-
silimn mitti-
Sgria : qui cum in Italiam venissent, acta sua de- 23 Pauli restitutionem sic breviter narrat : Con- tur.
fendere ccvpcrunt, et imperatori persuadere conati stantinopoli autem, Macedonius Paulo ad modicum
sunt, Oricntalis synodi justam fuisse sententiam — tempus loco cessit, in privata quadam urbis ecclesia
Itaque Constans, cum animadverteret, eos injuste seorsum conventus agens. Tunc saltem S. Paulus
insidiatos esse Paulo atque Athanasio, nec ob cri- per duos annos ecclesiam Constantinopolitanam
mina aut ob vitx lurpitudinem, ut depositionis sen- pacifice gubernavit,adeoque hoc modicum tempus
tentia continebat, sed ob dissensionem fidei, illorum intelligendumestrespectu quadraginta annorum,
communionem esse aversatos, in palriam eos remi- quibus Socrates lib. 5, cap. 7, Arianos in eccle-
sit, cum persuadere nequivissent id, cujus gratia sia Constantinopolitana dominatos fuisse testa-
venerant. tur. CertePaulus Constantinopoli mansit usque
ctcausam 86 Dein capite sequente sic pergit Cumque : ad annum cccl, quo Constans praecipuus Ca-
suam in con- Constans augustus id beneficii loco a fratre suopo- tholicorum defensor, in Gallia occisus est tunc
citio judicari :

petiisset, stulasset, ut Athanasium in sedem suam restitueret, enim Ariani, omni timore deposito, libere ite-
nec tamen litteris suis quidquam proficcret, obsisten- rum orthodoxos praesules persequi coeperunt, ut
tibus scilicet hxreticx faclionis hominibus; Atha- Sozomenus lib. 4, cap. 2 satis indicat his verbis
nasius vero ac Paulus Constantem adeuntes, syno- Imperator vero Constantius, Arianorum calumniis
dum fieri flagitarent, tamquam idcirco insidiis ap- fidem adhibens, in eadem sententia non stetit; sed
pctiti, ut rectx fidei doctrina subverterelur , ex episcopos, qui in sedes suas restituli fuerant, contra
communi consensu utriusque impcratoris placuit, ut decreta synodi Sardicensis expelli prxcepit
tam Orientis quam Occidentis partium episcopi con- Paulus perpetuo exilio damnatus, Cucusum Arme-
stituto die Sardicam convenirent, qux urbs est Illy- nix abductus est, ibique extremum diem clausit
rici. Igitur Orientales cum Philippopolim Thracix utrum morbo an vi exslinctus, equidem ignoro fa- :

prius convenissent, Occidentalibus jam Sardicx con- ma tamen etiamnum viget, eum a Macedonianis la-
Athanasium a concilio et com-
gregatis scribunt, ut queo strangulalum esse.
munione sua submoveant utpote depositum episco-
,
89 Ne autem ob hsec ultima Sozomeni
quis ct tandem ai>

patu alioquin se ad concilium venturos non esse. Jrianis cir-

:
verba existimet, levem de violenta Pauli morte
ca fineni an-
Post hxc Sardicam ingressi, negarunt, se in eccle- famam-fuisse, aut de vero ipsius martyrio dubi- ni ZSO inter-
siam pedem illaturos, quamdiu convenirent ii, qui tet, audiat S. Athanasium, testem omni exce-
ficitur.

ab ipsis depositi fuissent. Ad hxc Occidentis episcopi ptione majorem, qui in novissima editione Pari-
rescripserunt, se numquam ab eorum communione siensi anni mdcxvciii tom. i, pag. 348, diversa,

recessisse, necimprxsentiarum recessuros esse; prx- S. Pauliexsilia et gloriosorum laborum ejus fi-
sertim cum Julius episcopus Romanus, examinato
nem ita describit Primo quidem Paulus a Constan-
:

illorum negotio, cos neutiquam eondemnasset. Adesse tino in Pontum relcgalus est ; secundo autem a Con-
porro illos paratos subire judicium, et crimina sibi stantio ferreis catenis vinctus Singaris Mesopotamix
illata iterum confutare. His per litteras significatis,
exulavit, illinc postea Emesam transtatus; quarto
cum nihil apud illos proficerent, et prxscriptus jam Cucusum Cappadocix (hic locus, exsilio S. Joan-
excessisset dies, quo negoita,quorum gratia conve- nis Chrysostomi etiam clarus, postea Armeni®
nerant, dijudicari oportebat, ad extremum ea sibi secundae seu minori adscriptus est) ad deserta

Tauri,
 :: :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 19
Tauri, et istic, ut rcnuntiarunt, qui cum eo erant, esset, Macedonius episcopatum adeplus, aux.it pluri SEC. IV.
ab ipsis strangulattts obiit. His ila gestis, nihil ve- mum. Imo Macedonius post martyrium S. Pauli
riti sunt, homines illi in nullo veraccs, post mortem persecutionem ita auxit, atque impiam potesta-
ejtts falso ac subdole pervulgare, illum morbo exstin- tem contra orthodoxos tam violenter et aperte
ctum fuisse, licct rcs omnibus, qui eum locum inco- exercuit, ut Theodoretus existimaverit, illum
lunt, compertaetenim Philagrius, qui tunc
sit : tunc primo ab Arianis in locum Pauli substitu-
temporis eorum locorum vicarius erat, et omnium tum fuisse, sicuti lib. 2 Hist. eccles. cap. 6, in-
fabularum arbitratu corum histrio ; cum tamcn ideo nuit his verbis : Hunc inmodumAriani cum Pau-
fortasse stupore perculsus ac mcestus esset, quocl non lum morte affecissent, vel potius ad catleste regnum
ipse, sed alius id sceleris perpetrasset, permultis, transmisisscnt, Macedonium_ in ejus locum sub.sti-
ac quibusdam ex notis nostris, imo ipsi episcopo Se- tuerunt, sux illum sectx atque sententix esse arbi-
rapioni, renuntiavit, Paulum ab illis in angusto et trati, eo quod de Spiritu sancto perinde ac ipsi, im-
tenebroso quodam loco inclusum fuisse , ut fame illic Sozomenus lib. 4, cap. 3, nomi-
pie loqueretur.
interiret : deinde post sex dies, cum eo ingressi il- natim memorat Martyrium ac Marcianum, S.
lum adhuc spirantem invenissent, demum irruentes Pauli domesticos et contubernales, qui sub eo-
hominem strangulasse, talemque revera ilhus exi- dem impio Macedonio mortem forti animo per-
tum fuisse. lllius autem carnifkem fuisse aiebant tulerunt.
Philippum, olim prxtorii prxfectum. At hoc fa- 92 Si quis nosse cupit horrendamejusdem ty- '
IU sque h.x-

cinus divina vindicta inultum non prxterivit : ranni sasvitiem, quam contra Novatianos exer- resi sux con-
trarios tam
anno quippe nondum elapso, cum multo dedecore cuit, quia consubstantialem Patri Filium fateban- viulenter
PhUippus a prxfectura deturbatus est. Hoc modo tur, legat Socratem lib. 2, cap. 38, ubi in fine persecutus
est,
S. Paulus circa finem anni cccl, exantlatis plu- ejusdem capitis narrat, quomodo Macedonius
rimis pro Catholica flde laboribus, triumphalem barbara ejusmodi crudelitate sese ipsis suis fau-
martyrii palmam obtinuit. Intricata variorum toribus atque imperatori odiosum reddiderit
ejus exsiliorum chronologia, aliaeque eorumdem Porro hoc facinus Macedonii, inquit, non solum
Actorum difficultates tomo 2 Junii nostri, a pag. apud eos, quos injuria affecerat, verum etiam apud
13 satis probabiliter explicatae sunt,
de quibus suosjustum contraipsum odium excitavit. Ipsumquo-
etiam consule Tillemontium tom. 7 Monument. que imperatorem ojjendit Macedonius tum ob hanc,
eccles. apag. 251 et 697. quum dixi, tum ob aliam hujusmodi causam. jEdes,
in qua erat arca, qux imperatoris Constantini reli-
quias continebat, ruinam minari videbatur ; atque
idcirco tum ii, qui in xdem inlroibant, tum qui illic
MACEDONIUS solus. manebant et precabantur, maximo in me.tu erant
constituli. Macedonius igitur imperatoris reliquias

transferre statuit, ne arca ruina violaretur. Quod

cum populus fieri cognovisset, impedire conatus est,

Occiso S. hic haeresiarcha, tamquam rapax lupus, nefas esse dicens, imperatoris ossa transferri : per-
Patilo, itn-
Etsi
jam ab anno cccxli aut cccxlii ovile Con- inde enim esse, acsi effoderentur. Statimque popu-
pius Macedo-
nias stantinopolitanum invaserit, tamen infame illius lus in duas partcs divisus est. Hi nullam noxam ex

nomen nunc repeto, quia post mortem S. Pauli translatione inferricadaveri afftrmabant ; illi contra

apertius violentiusque gregem Catholicum dila- impium id esse contendebant. Convenerant illuc

etiam Homusiani, palam obsistentes, ne id ficret. nt propter

niare ccepit, et liberiora crudelitati suas frena
iiudelita-
laxavit, ut facile intelligetur ex Socrate, qui in 93 At Macedonius parvi pendens eos, qui relu- tcm.atiasque
editione Valesiana, quam in hoc tractatu semper ctabantur, imperatoris cadaver in ecclesiam, in qua causas

sequor, caput 27 libri 2 ita exorditur Ea tem- :

conditum est corpus Acacii martyris, transfcrt. Quo

pestate Macedonius apud Constantinopolim ecclesiis facto, populiduas in partes divisi ingcns multitudo
Paulo, sicut diximus, e medio sublato. ad ecclesiam illam concurrit ct cum adversus se
potitus est, ;

Qui maximam libcrtatem apud principem nactus, invicem ambx partes stetissent, protinus ventum est
bellum inter Christianos commovit, nihilo levius eo, ad manus, tantaque hominum cxdes facta est, ut ec-
nam cum clesix illius atrium sanguine compleretur puteus
quod lunc temporis a tyrannis gerebatur : ;

persuasissct impcratori, ut sibi ecclesias vastanti quoque, quierat in atrio, cruore redundaret, elsan-
opcm ferret, operam dedit, ut quxcumque nefarie guis in conjunctam porticum efflueret usque ad
agere decreverat, lege data confirmarentur. Conti- ipsam plateam. Imperator vero de hac calamitate
nuo igitur in singulis civitatibus proposita lex est, cerlior facttts, adversus Macedonium excanduit, tum

et militaris manus ad prxceptorum regalium exse- propter eos, qui occubucrant, tum eo quod Macedo-
nius citra ipsius consensum cadaver patris stii loeo
cutionem destinata. Pellebantur non modo ab ec-
movere ausus fuisset. Relicto igitur in Occidentis
clesiis, verum etiam ex civitatibus, quicumque Con-

substantialis fidem asserebant. Et inilio quidem id partibus Cxsare Juliano, qui regionum illarum cu-
ram yereret, ipse in Orientem profieiscitiir. Sed
unum agebant, ut eos expellerent ;
postea vero, pro-
grediente ulterius malo, ad id se verterunt, ut com- quomodo Macedonius brevi postea depositus sit, pro

municare sibi etiam invitos cogerent, parum scilicet tantis sceleribus tam exiyuas luens pcenas, paulo

de ecclesiis solliciti. Eratque ca vis minor

nihilo post commemorabo. Constantius anno ccclix m
Christianos ad Orientem reversus est triennio postquam patris
illa, quam olim adhibuerunt hi, qui
simulacrorum cultum adigere conabantur quippe : sui corpus aMacedonio translatum fuerat.
verbera ac tormenta, et omnis generis cruciatus ud- 94 IntereaArianialiique diversarum sectarum iinno 360 at>
.nreti-
movebantur. hferetici varia conciliabula habuerunt, in quibus cis itepesitus

orthodoxos, 91 Alii bonorum proscriptione, alii exilio mul- tum Catholicos tum heterodoxos quosdam epi- fveril

tati sunt : et hi quidem in ipsis cruciatibus interie- scopos accusarunt, ac tandem anno ccclx in
runt ; illi vero, dum ad exilium abducerentur ne- ,
pseudo-synodo Constantinopolitana Macedonium
cati sunt. Et hec quidem per omnes urbes orienta- e cathedra, quam injuste occupaverat, dejece-
2, cap. 42 sic refert
lis maxime vero Conslantinopoli.
imperii gcrebantur, runt, quod Socrates lib.

Ceterum Acacius Eudoxius, et qui ciim illis

Hanc intestinampersecutionem, cum antehac modica et

erant
 20 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. IV. erant Constantinopoti, id maxime ambibant, ut et donius episcopus Constantinopolitanus propter mul-
ipsi vicissim nonnullos adversarum partium depone- ta ipsius propria crimina exauctoratus est, et in lo-

rcnt. Sciendum poiro est,neutros obreligionem, sed cum ejus surrogatus Eudoxius mense Audynseo, id
propter alias causas hujusmodi depositiones decre- est Januario, die xxvn, prxsentibus episcopis se-
visse : nam quamvis in fide disscntiebant, tamen ptuaginta duobus.
cum se vicissim deponerent, neutra pars alterius fi- 97 Circa medium mensis sequentis ecclesia S. qm mox im-
piam s>uam
deminsiniulavit. Qui igitur ab Acacio stabant, abu- Sophia? Constantinopoli solenniter dedicata est, doetrinam
tentes imperatoris indignatione quam ille jam pri-
,
quam solennitatem sacrilegus Eudoxius impia erude in con-
cione pttblka
dem animo conccptam tum adversus alios, tum prx- concione contaminavit, ut idem Sozomenus loco proponit.
cipue contra Maccdonium explerc satagebat, pri- proxime citato narrat his verbis Quo quidem :

mum quidem deponunl Macedonium tum quod , tempore cum primum plebe.m colligeret in dedicatione
plurimarum cxdium auctor fuisset, tum quod dia- magnx ecclesix, quam Sophiam vocant, consccnso
conum in fomicatione deprehensum ad communio- sacerdotali suggestu, utpote concionaturus ad popu-
nem admiserat. lum hxc in ipso scimonis exordio dixisse fertur :
95 Sozoraenus lib. 4, cap. 27 narrat quomo- Pater quidem impius est, Filius autem pius.
qui cjcclns do Macedonius post depositionem suam auctor Cumque plebs tumultuaretur : Conquiescite, inquit.
novam hare propterea quod neminem
sim excogi- novae haereseos fuerit, pluresque ad eam ample- Pater quidem impius est,

tavit. ctendam induxerit Postquam enim Macedonius

: colit; Filius vero pius, quia colit Patrem. Quo di-
Constantinopolitana exutus cst ecclesia, inquit, non cto, auditoribus risum movit. Sic nempe hsereticus

amplius camdem cum Acacio et Eudoxio opinionem ille in materia sacratissima histrionem agebat,
tenuit docebat enim, Filium qnidem Deum esse,
-. et ridicula sua interpretatione significare vole-
per omnia similem Patri, adeoque secundum sub- bat, unigenitum Dei Filium, tamquam creatu-
stantiam Spiritum vero sanctum ejusdem honoris
; ram, Deo Patri cultum exhibere. Socrateslib.2,
et dignitatis expertem esse asserebat, famulum ac cap. 43 de hac cruda Eudoxii sequivocatione sic E
ministrum eum appcllans, et quxcumque dlia quis- etiam meminit Porro Eudoxio in urbe regia sa-
:

piam de angelis dicens non aberraverit. Eamdem cerdote constituto, magna ecclesia, qiue Sophia cog-
cum illo opinioncm amplcxi suntEleusius et Eusta- nominatur, sub idem tempus dedicata est, consu-
tkius, et reliqui omnes, qui eo tempore. a contrarix latu Constantii decimo, et Juliani Cxsaris tertio,
senlentix assertoribus depositi fuerant Constantino- quinto decimo die mensis Februarii. Eudoxius vero
poli : quibus haud exigua pars populi adhxsit, tam simul atque in sede illa collocatus est,primam hanc
Constantinopoli, quam per Thraciam, Bilhyniam, protulit sentcntiam, qux omnium sermone celebra-
et Hellespontum, finitimasque provincias. Nam vi- tur : Pater aasSfc Filiusilc&tq. Unde cum tumul-
quam vulgus potissimum spectare solct,
vendi ratio, tus ac seditio exorta csset : Nolite, inquit, turbari
haudquaquam in illis culpanda erat : etenim inces- ob ea, qux clixi : nam Pater quidem acES/;; est,

susquidem eorum gravis disciplina vero monasti-

; quippe qui neminem colit ; Filius autem d><s&r,z,
cx similis fuit.Ad hxc sermo non invenustus, et in- quia, colit Patrem. Qux cum dixisset Eudoxius,
gcnium ad persuadendum accommodatum. Socrates tumultus quidem sedatus est ; ingens vero risus in
lib. 2, cap. 45 dicit, hujus haeresis sectatores ecclesia excitatus tumultum Atque hoc
excepit.
communiter ex antesignani sui nomine Macedo- dictum cum risu et cachinno hactenus commemora-
nianos, seu ex re X[vi-jp.c/-ojj.ayovc., id est, Spiri- tur. Hujusmodi cavillationibus utentes hxresiar-
tus oppugnatores, vocatos fuisse, et ibidem opinio- chx, et in talibus voculis occupati, ecclesiam disci-
nem Macedonii de aequalitate Filii cum Patre derunt.
paullo aliter Ceterum non con-
interpretatur. 98 Praeterea Socrates eodem loco illegitimam et post varias
sedes illegi-
stat, quo anno haeresiarcha ille mortuus sit, Eudoxii promotionem jam ita accusarat Tunc time occupa- :

quamvis non diu post annum ccclxii supervi- vero, expulso Macedonio, Eudoxius Antiochenam tas,
xisse videatur. sedem parvi pendens, Constantinopoleos episcopus
constituitur, ordinantibus eum Acacianis qui qui- ;

dem non animadvertebant, se contraria iis, qux

ipsi antea judicaverant, deccrnere nam qui Dra- :

VI EUDOXIUS heereticus. contium idcirco deposuerant, quod ex Galatia Per-

gamum transiliisset, iidem Eudoxium tunc secundo
ad alium episcopatum transilientem ordinantes, il-

lud 7ninime reputabant, se suis ipsorum decretis con-

Ariani ila- 1n Tractatu historico-chronologico de patriar- traria gerere. Non magis legitimam fuisse prio-
cedonio sta-
lim sttbsti- chis Antiochenis, quem tomo 4 Julii preefixi- rem declaratThe-
sedis Antiochenae invasionem,
tuunt Eudo- mus, hujus Eudoxii gesta, seu potius scelera, odoretus, lib. 4 Hoereticarum fabularum,cap.2,
xium,
usque ad episcopatum Constantinopolitanum a ubi in Grseco-Latina omnium operum suorum
pag. 49 explicata sunt. Nos hic eadem ab occu- editioue, Parisiis anno mdcxlii facta, tomo 4,
pata cathedra Constantinopolitana usque ad ejus pag. 234 e2 235 de Eudoxio sic scribit Eudo- :

mortem prosequemur cum jam saepe laudato So- xius hic Germanicix, urbis Tauro vicinx, episcopus
zomeno, qui lib. 4, cap. 26 illum in Macedonii erat sed contempto oppidulo, cum Leontii mortem
;

depositi locum successisse ita asserit Ceterum : audivisset, Antiochiam profectus est. Deinde scdem
Macedonius, Constantinopolitana spoliatus ecclesia, prxter ecclesiasticas legesrapuit. Imperaloriis porro
in locum quemdam juxta urbis regix portas se rece- litteris illinc ejectus, et ad synodum, qux Seleucix
pit, ibique (intellige post aliquot annos) extremum in Isauria cogebatur, irejussus, accessit quidem, ut
diem obiit. Eudoxius vero ejus loco ecclesiam obti- fuerat imperalum, scd consessum ingredi non est
nuit, Constantio Augusto decies et Juliano Cxsare ausus; Constantinopolimquc propere contendens, et
ter consulibus. Hi consulatus denotant annum imperatoriis cubiculariis blandiens, persuasit, ut ibi
ccclx, ut manifestum Chronicon Paschale
est. synodus cogeretur. Ac ne omnibus dicendis sim lon-
apud Cangium pag. 294, non tantummodo eum- gior (horum enim omnium in opere illo memini) il-

dem hujus successionis annum, sed etiam istius lius quoque civitatis sedem invadere potuit, et veri-
anni mensem ac diem indicat hoc modo Mace- : tatis prxdicaloribus ecclesias orbare.

99 Quanta
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 21
A Quanta contentione ac violentia Eudoxius lia sunt secundum substantiam unus Deus Pater, sec. it
contra ortlw ecclesias orthodoxis pastoribus orbaret, satis in- ex quo omnia, etunus dominus Jesus Chrislus, per
doxos perse- dicat Sozomenus lib. 4, cap. 26 his verbis Por-
cutionem
:
quem omnia : dissimilia autem sunt ex quo et per
movet, ro tam (nempe Eudoxius, de quo ibi agit)
ipse Quem. Dissimilis ergo Filius Deo et Patri. »
quam Acacius simul juncti omni ope laborarunt, ut Hanc fidei et expositionem cum recitari jussisset
eorum, qux Nicxx statuta fuerant, memoriam ex Constantius, impietate illa vehementer commotus,
omnium animis abolerent, et fidei formulam, qux Eudoxium interrogavit, utrum ipse ista scripsisset.
Arimini reciiala est, una cum additamentis, qux Negavit extemplo, Aetium scripsisse respondit.
et
ipsi, tamquam ea correcturi, adjecerant, ad omnes 103 Tum Theodoretus Eudoxium una cum im-
qui tamen
imperii Romani provincias miserunt, eosque, qui pietate Sybariticis deliciis indulgentem et Aetio pa- interdum
huic fidei subscribere renuissent, in cxilium able- perjurio hst-
rasito familiarissimum describit, atque ita ibidem
reses suas te-
gari jusserunt ex imperatoris mandato : id enim illi pergit Quibus auditis, imperator introduci jussit 9ebat,
:

studuerant, cum exislimarent, se hoc pacto ea, qux Aetium, et ingresso formulam illam ostendit, roga-
vellent, facile perfecturos esse. Verum ea res gra- vitque, anillius auctor esset. rerum gesta- At ille
vissimarum calamitatum causa exstitit nam per -.
rum, et quorsum interrogaretur, prorsus ignarus,
universum orbem Romanum tumultus non dissimi- laudemque ex confessione adepturum se ratus, scri-
lis iis, quos supra retulimus, exortus est, et omnes pti illius auctorem sc professus est. Tum imperator,
ubique ecclesias quxdam quasi persecutio occupavit, impietatis perspecta magnitudine, exulare mox il-
cujusmodi olim sub ethnicis imperatoribus grassata lum, et in locum quemdam Phrygix deportari jus-
fuerat. sit. Sic ille palalio, blasphemix fructum referens
100 Gregorius Nazianzenus orat. 21 in editione infamiam, deturbalus est. Euslathius vero ineadem
ut S. Grego- Billiana tom. 1, pag. 387 eamdem persecutio- sententia Eudoxium etiam esse affirmabat : Aetium
rius Nazian-
zenus nar- nem ita describit ac deplorat Hinc profani San- : enim ejus contubernaiem et convivam fuisse, ejusque
rat, ctorum judices et nova atque inusitata Mxlio ; my- voluntati ut serviret, blasphemiam illam coudidisse ;
B sticx nempe quxstiones, spectante vulgo, tractatx, atque hinc satis argumenti esse aiebat, conscium hu- E
alque iniqua rerum geslarum inquisitio, et pretio jus scriptionis fuisse, quod prseter ipsum ncmo Ae-
conducti sycophantx, et sententix stata mercede pro- tium illius auctorem mcmoravit. Atqui ex conjectu-
nuntiatx. Hinc alii ab ccclesiarum thronis injuste ris, ait imperator, decernere judices non debent,
pellebantur ; alii in eorum locum subrogabantur sed res gestas diligcnter investigare. Cui Eusta-
sic tamen, ut ab iis impietatis chirographa, non se- thius : Fidem ergo nobis omnibus facial Eudoxius,
cus atque aliud quidpiam necessarium cxigerent. se ista non sentire, anathemate damnans scriptum
Atque inpromptu atramentum erat, et calumniator Aetii. Quam postulationem cum probasset impera-
a tergo. Ea re.s permultos e nobis, invictos alioqui tor, atque ita fieri mandaret, tergivcrsatus cst Eu-
frandem impulit, qui quamvis mente haud-
viros, in doxius, multisque modis provocationem cludere co-
quaquam prolapsi fuerinl, subscriptione tamen trans- nalus est. Tandcm, quia indignabatur imperator,
versi acti sunt, atque cum illis, utroque nomine im- et exilium cum Aetio, velut impix sententix socio,
probis, consenserunt, ac, sinon flammx, fumi certe minabatur, propriam ipse doctrinam ejuravit, quam
participes fuerunt. Quod quidcm
ipse multis sxpe et illo tempore et postea semper profiteri non desti-
lacrymis prosecutus sum, impietatem cam, qux tunc tit. Viden' qua solertia ac dexteritate, id est quam
longe lateque manabat, ct persecutionem, qux nunc perjura fraude Eudoxius indignationem impera-
ab ipsis Verbi patronis adversus orthodoxam doctri- toris evaserit, et quomodo sese hoc negotio expe-
nam excitata est, conspiciens. dierit ?

101 Haec violentia feroci Eudoxii genio opti- 104 Nunc alterum perfidEe dissimulationis ex- etpropterpe-
ricitlum
ct Theodorc- me conveniebat Neque cnim, teste Theodoreto
: emplum accipe ex eodem Theodoreto, qui lib. 2
tus confir-
mat. lib. 2 Hist. eccles. cap. 20, in citata operum Historiae ecclesiastiae cap. 35 de Eunomio hae-
ejus editione tomo 3, pag. 623 malitiam suam, retico.et Eudoxii amico haec scribit Postquam, :

sicut Leontius, occultabat; sed aperte adversus
stolica dogmata rabiem suam exercens, eos qui con-
tradicere auderent, omnibus incommodis conficie-
bat. Hinc liquet, Philostorgium Arianum more
suo mentiri, dum lib. 4, cap. 4, in editione Va-
lesiana pag. 494 dicit, Eudoxium moribus mitem
Apo- vivente adhuc Eleusio, Cyz-icum occupavit Euno-
mius, sanam plcbis fidem cernens Eudoxius, et im-
peratoris in eos odium considerans,quicreatumuni-
genitum Dei Filium affirmabant, Eunomium ad-
monuit, ut sententiam suam occultaret, neque hanc
proderet, qui accusandi occasionem aucupaban-
illis

fuisse ac modestum, nec mediocri solertia ac dexte- tur. Tempus, aiebat, opportunum aliquando nacti ea
ritateprxditum. Quod hic Philostorgius de illius prxdicabimus, qux nunc celamus, et ignaros doccbi-
concedemus,
solertia ac dexteritatc addit, facile ei mus, adversantesque aut verbis adducemus, aut vi
si per solertiam et dexteritatem velit intelligi cogemus, aut pcena mulctabimus. His monitis mo-
perjuria, fraudes, ac mendacia noverat enim : rem gerens Eunomius, obscuritatc involutam profe-
subdolus Eudoxius nonnumquam tempori servi- rebat impietatem. Sed qui divinis litteris fuerant
re, hseresim tegere, et metu poenarum ferocem innutriti, latens ulcus cernentes, xgre fcrebant qui-
indolem cohibere, utjam duobus exemplis con- dem; palam autem adversari temeritatis potius esse
firmabimus. ducebant, quam prudentix. Itaque hxreticx pravi-
tatis persona induti, domum ad eum vcniunt,
102 Cum Constantius imperator exOccidente orant-
Tandem vio- Constantinopohm reversus esset, quidam prae- que, ut dogmatis veritatem aperte ipsis exponat, nec
lentus ille
lisretieus, sules coram eo Eudoxium de impia doctrina ac- eos despiciat, qui diversis doctrinis huc illucque ja-
cusarunt, teste Theodoreto inHistoria ecclesias- ctarentur. Tum ille fidentior factus, opinionem,
tica lib.2, cap. 33 Sirmondianae editionis, atque quam celabat, aperuit. At illi porro iniquum atque
inter alios Sebastae episcopus Eustathius dixit : impium dicebant esse, si non omnes, qui sub eo es-
Quando igitur de fide disceptari placet, imperator, sent, veritatis fierent participes.
lempori ser-
Eudoxii blasphcmias, temere in Unigenitum effu- 105 Itaque his et similibus verbis induclus, in
vire noverat
sas,.considera. Et hxc dicens formulam fldei ab eo publicis ecclesix conventibus blasphemiam suampa-
scriptam obtulit, in qua inter cetera impie dicta hxc tefecit. Mi vero ardenti studio incitati Conslanlino-
inerant ; > Qux dissimili modo proferuntur dissimi- polim contendunt, Eunomiique nomcn primo defe-

runt
 .
:

22 HISTORIA CHRONOLOGICA
D
SEC. IV. runt ad Eudoxium: dcinde, cum ille uon reciperet,
impcratorcm adeunt de pernicie, quam inferebat,

lamcntantes, ejusquedicta MaspkemiamArii impie-

Quibus ad irani provoca- VII S. EUAGRIUS, ct DEMOPHILUS
tate superare affirmantes.
tus imperator, Eudoxio mandat, ut accersat Euno- hsereticus.
viiiim, eitmquc, si convictus fucrit, privet sacerdo-

tio. Cum autcm ub accusutoribus sxpe intcrpellatus

Eudoxiits moras ncctcre pergeret, rcdeunt iterum ad
imperatorcm, querunturqite et clamitant, Eudoxium 1n Actis nostris tomo 1 Martii, pag. 427, ad Ctii» Catholi-
ci S. Hua-
nihil eorum fecisse ,
qttx fuerant impcrata, tantam- diem ejusdem mensis, de S. Euagrio egi-
vi giiiou, etA-
que civitatcm Eiinomii blasphemix expositam con- mus cum Martyrologio Romano, quod hac die naiti J)em .
pltilum
tcmncrc. Tunc Constantius Eudoxio ipsi exiiium annuntiat: Constantinopoli, sancti Eitagrii, qui
minatus est, nisi judicittm liabeat de Eunomio, in tempore Valentis a Catltolicis electus episcopus, ab
eumque de objectis conviclum animadvertat : quibus eodem imperatore in exilium missus, migravit ad
minis extcrrittts Eudoxius, per litteras significat Dominitm. Nullus autem scriptor antiquus, quan-
Eunomio, ut fuga se Cyzico subducat, sibique ipsi tum scio, memorise prodidit, quamdiu sanctus
succenseat, quod monitis non paruerit. Eunomius prsesul in exsilio vixerit. Ceterum de hoc sancto
ergo mctu pcrculsus se subduxit, sedimpatiens igno- prsesule, et hseretico ipsius competitore audiamus
minix prodilionem accusabat Eudoxii, sibique et Socratem, lib. 4,cap. 14 ita disserentem: Porro
Aelio injuriam ab eo factam prxdicabat. Hic ite- imperator Valens, relicta Constantinopoli, iterum
rum quomodo Eudoxius impiam doctri-
vides, Antiochiam conlcndit. Cumque Nicomediam Bithy-
nam aliquando suam occultarit, et tempori perfi- nix venisset, illic substitit ob hunc causam Eudo- :

de servierit. xius Arianx factionis episcopus post imperatoris dis-

B 106 Cum scelestus ille hasreticus ob plures cessum, stutim extrcmum diem obierat, Valenti- E
anno Chrisli liujusmodi fraudes et turbas, quas hic enumera- niano tertium et Valcnte tcrtium consulibus, cum
370 vwrtuus
est,
re longum esset, sese Deo et hominibus exosum novemdecim annis Constantinopolitanam ecclesiam
reddidisset, evocatus est ad divinae justitise tri- rexisset. Quamobrcm Ariani in ejus locum Dcmo-
bunal, rationem daturus omnium malorum, qui- philum subtiluerunt; Homousiani vero opportunum
bus ecclesiam Catholicam afflixerat. Quod au- sibi tempus oblatum rati, quemdam ftdei sux virum,
tem obitus illius in annum ccclxx inciderit, Euagrium nomine, elegerunt eumque ordinavit ;

ostendunt hujus anni consules, qui apud Socra- Eustathitts, olim Antiochix episcopus, qtti prius
tem lib. 4, cap. 14 ita recensentur Eudoxius : quidem Joviani principis edictoabexilio fueral revo-
Arianoc (actionis episcopus post imperatoris disces- catus ; tunc vero cum venisset Constanlinopolim, eo
sum statim extremum diem obierat, Valentiniano consilio, ut Homoitsianorum fidcin stabiliret, occul-
tcrtium et Valente tertium consulibus, cum novem- tus in ea urbe commorabatur. Baronius, Tillemon-
decim annis Constantinopolitanam ecclesiam rexis- passim contendunt, So-
tius, aliique viri eruditi
set. Dum vero hic dicitur Eudoxius novemdecim cratem hic hallucinatum fuisse, eo quod S. Eu-
annis ecclesiam Constantinopolitanam rexisse, stathium, olim Antiochise episcopum, perperam
non Socratis, sed librarii error est : alioquin si- cum altero quodam homonymo confuderit, cum
bi ipsi clare contradiceret Socrates, quando lib. 2, Theodoretus tomo 3 operum suorum pag. 639 in
cap. 43 ait, consulalu Constantii decimo et Juliani Historia ecclesiasticalib. 3, cap. 2 disserte asse-
Cxsaris anno Christi ccclx, Eudo-
tertio, id est rat, Eustathium Antiochenum ante Meletii crea-
xium Macedonio successisse. Hinc Valesius in tionem, seu ante annum ccclxi, obiisse, de quo
notis ad ecclesiasticam Socratis Historiam pag. plura videri possunt ad diem xvi Juhi, ubi Acta
52 asserit, pro $ex.a£vvia id est novemdecim, $& S. Eustathii commentario historico illustrata
y.a.lvc, hoc est undecim, scribendum esse. sunt.
107 Cum
hac correctione congruit computus .109 Sedem Constantinopolitanam non diu ab
Sozomeni, qui lib. 6, cap. 13 ita habet Inter- : Euagrio occupatam fuisse, satis indicat S. Nice-
postquam dc- . ca imperator Valens Antiochiam, ad Orontem si- phorus in jam citata Chronologia compendiaria, ad cutlic-
icin aut (erc tam, proficisci dccrevit qui dum liiuiu CP.
: in itinere esset, ubi pag. 413 dicit, quod Euagrius orthodoxus
undecim un- cvcxissent, . .

nisecclc-siam Eudoxius ex hac vita discessit, undecim annis statim a Valente in exilium pulsus fuerit. Euty- illo statim
CP. devasla- (Grsece ev&x«, ubi tamen undecimusannus dum- ex/ntlso,
chius Alexandrinus in Annalibus
patriarcha
verat.
taxat inchoatus numerari potest) episcopatu Con- Arabicis, a Pocockio Latine redditis, tomo 1
Cum Sozomeno facile con-
stantinopolisperfunctus. pag. 492 spatium duorum mensium ipsi ita
ciliari Nicephorus, qui in Parisiensi
potest S. concedit Euagrius patriarcha Constantinopoli-
:

Chronographise compendiariae editionepag. 413, tanus, Cum duos menses sedisset, in exilium
. . .

decem iniquaa possessionis annos, nempe comple- pulsus est. Socrates lib. 4, cap. 15 brevem S.
tos, Eudoxio adscribit. Si autem numero rotun- Euagrii possessionem etiam indicat his verbis
do decem anni Eudoxio tribuendi sint, suspicor, Ea res (nempe Euagrii electio) ad imperatoris no-
in textu Socratis litteram numeralem & abun- titiam celeriter perlata est qui veritus, ne ex
:

dare, et pro l seu decem, numerum i&', id est contentione multitudinis orta seditio civitatem sub-
xix perperam ab amanuensi scriptum fuisse. verteret, militares copias ex urbe Nicomcdia Con-
Hinc ea confirmantur, quae supra num. 66 de stantinopolim misit, jussitque, ut comprehensi simul
annis S. Alexandri disserui. Hinc etiam patet, ambo, tam is, qui ordinaverat, quam ille, qui ordi-
quantum deferendum sit vulgaribus Banduri ca- natus fuerat, alius alio in exilium ejicerentur. Et
talogis, qui eidem Eudoxio septem aut octo an- Euslathius quidem in oppidum Thracix Bizuam
nos assignant. (Theophanes in Parisiensi Chronographia? edi-
tione pag. 49 pro Bizua Cyzicum posuit) est rele-
gatus ; Euaijrius vero in alium abductus est locum.
Ex antecedentibus et consequentibus Socratis ac
Sozomeni narrationibus colligo, Euagriumeodem
anno ccclxx electum ac depositum fuisse.

VIII
 .
: .
:

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

23
mari combusti sunt, de quibus ad diem v Septem-
SEC. IV.
bris cum Martyrologio Romano fusius agetur)
impii bclli duces, non Persas superanles, non Scy-
VIII DEMOPHILUS solus. thas in potestatem redigentes, non aliam quamdam
barbaram genlem repurgantes verum ecclesiis bel- ;

lum inferentes, in altaribus sallitantes, et incruenta

sacrifxciahominum et victimarum sanguine conta-
Demophllus Imperator Valens, Euagrio, ecclesiae
sic ejecto minnnlcs, ac virginum pndoremprolro afficientes.
.
varius erro- Constantinopolitana! administrationem (me-
ribus infe-
Habetis primorum ipsius facinorum hisloriam,
rlns. lius dixero devastationem) reliquit soli Demo- quornm ipsa qnoque commemoratio et auditio multis
philo, qui tamen populo non placebat : teste enim etiamnum lacrymas movet.
Philostorgio, lib.9,eap. 10 in editioneValesiana 113 Gregorius Nyssenus, Parisiisanno mdcxv ortltodoxos
pag. 519, dum Demopliilus in episcopali sede collo- Graeco-Latine editus, tomo 2, pag. 51 in libro crudeliter
persequere-
caretur, mulli ex populo,qui tum aderant, non contra Eunomium ostendit, hanc Valentis perse- retur,
dignus acclamarunt, sed indignus. Nec tantum cutionem longe lateque diffusam fuisse. Quod si
plebi, sed etiam doctioribus haeresis suse sectato- hujus rei testes petis, inquit, res ipsas intuere. Quem
ribus ob exoticam doctrinam videtur displi- enim locum intactum reliquit temporis illius cala-
cuisse : nam ipsemet Philostorgius Arianus lib. mitas ? Qnxnam gens hxreticx vastationis et gras-
9, cap. 14, in jam dicta editione pag. 520 testa- sationis expcrsmansit? Quis eorum, qui in ecclesia
tur, Demophilum miscere omnia et confundere soli- florebant, non dejectus est a caiptis et laboribus suis ?
tum, ac prxcipue ecclesiastica dogmata : ableo ut Quis populus insullationem illam effugit ? Non Sy-
quodam tempore, dum sermonem haberet ad popu- ria universa, non Mesopotamia usque ad fines bar-
lum Constantinopoli, dixerit, corpus Christi permix- barorum; non Phainicia, non Palxstina, non Ara-
tum divinitati penitus evanuisse eo modo, quo lactis bia, non JEgyptus, non incolx Lybix usque ad
sextarius in universum maris elementum conjectus terminos nostri orbis ; neque alii, qui in eo degunt,
evanescit. Suidas in suo Lexico, quod Colonise Pontici, Cilices. Lycii, Lydi, Pisidii, Pamphilii,
Allobrogum anno mdcxix Grseco-Latine impres- Cares, Hcllespontii, insulani usque ad ipsarn Pro-
sum est, part. 1, pag. 684 et 685 ad vocem pontidem ; nongentes Thracix, qua patet Thracia,
blasphemias recenset, quas
AYi(j.6filoi alias illius quique usque ad ipsum Danubium. Qv;r
et finitimi
hic referre superfluum duximus. ex his omnibus provinciis calamitatis hujus expers
111 Nihilominus noverat h»reticus ille pseu- qux antea hoc malo tenebatnr?
fuit, nisi forte illa,
ficla pietatis do-episcopus detestabilem doctrinse suoe impieta- 114 Etsi imperator Valens ita ubique in Ca-
specie diver-
sas hxrelico-
tem externa quadam pietatis specie tegere, ita tholicos sarviret, tamen Judaeis et saerilegis cu- cl aliit qui-
rum seclas ut S. Basilius Magnus epistola 254, quse in edi- jusvis sectse hasreticis, atque ipsis idolatris libe- bustibet libe-
uniebat, rum sux se-
tione Parisiensi anni 1618 tomo 2 operum ejus rum su& cultum permittebat, ut
superstitioni ctx exerci-
pag. 1025 legitur, de eo affirmet sequentia Theodoretus tomo 3, pag. 695 et 696, sive lib. lium permil-
teret.
Jam dudum Constantinopoli hxret Demophilus, . . 4 Historire eccles. cap. 21 post commemoratum
de quo, qni huc ad nos appellunt, singuli unanimi octoginta orthodoxorum martyrium testatur his
consensu dcprxdicanl, illum veritatis et pietatis fi- verbis Antiochix autem longissimo temporis spa-
:

ctam sibi personam supcrinduisse, eo tamen successu, tio commoratvs Valens licentiam omnibus concesse-
ut divulsce civitatis illius ct distractx factiones coa- rat, et gentilibus, el Judxis, et aliis, quotquot sub
luerint, nec non e vicinis episcopisnonnemo (melius nomine Cliristiano doctrinam Evangelicx repugnan-
juxta textum Graacum et Latinam syntaxin red- tem profitebantur : nam et gentilium sacra obibant,
ditur aliqui) ad hanc unitatem conflatam convolave- qui errore illo tenebantur, et ab Joviano post Julia-
rinl. Haec unio de diversis haereticorum sectis mim exstincta seductio, illius permissureflorescebat.
haud dubie intelligenda est, cum eo ipso tempore Ncc jam in occulto Jovis, ct Bacchi, ct Cereris
Catholici Oriente acerbissimam persecutio-
in festa peragebantur , scd per medium forum bacchan-
nem passi fuerint, ut apud Theodoretum, Socra- tes cursitabant. Solis ille inimicus fuit Apostolicx
tem, Sozomenum, Baronium, Tillemontium, doctrinx cultoribus. Theodoretus infralib. 5, cap.
aliosque obvios historise ecclesiasticaa scriptores 20, fere eadem aliis verbis repetit. Porro conci-
fuse legi potest. lium Aquileiense in epistola, imperatoribus Gra-
112Attamen non possum, quin hujus perse- tiano, Valentiniano, et Theodosio scripta, quae
cum intcrim cutionis acerbitatem atque extensionem ipsis apud Labbeum nostrum tom. 2 conciliorum a
Valens im-
synchronorum auctorum verbis breviter expo- col. 999 exhibetur, in Lucium Alexandrinum ac
perator
nam. Imprimis Gregorius Nazianzenus in ora- Demophilum Constantinopolitanum, tamquam in

tione 20 tom. 1 editionis Billianae, pag. 347 et prsecipuos dirae hujus persecutionis impulsores,
sequenti barbaram Valentis imperatoris contra maximam horum malorum eulpam ita conjiciunt
orthodoxos tyrannidem solita sua facundia sic Cum post multa tempora et persecutiones varias,
explicat: Porro cum illustria prima illius facinora quas Catholicis intulerant Ariani, maximeque Lu-
fuerint, lum vero illustriora ca certamina fuerunt, cius ille monachorum et virginum impia cxde gras-
qux postrema adversus nos habuit. Quxnam autem satus, atque Demophilns, dirum perfidkc caput,

prima dico ? Exilia, fugx, bonorum proscriptiones, omnes ecclmm Dei per orienlem Catliolicisrestitutx
insidix tam apertx quam obscurx, sermonum illece- sint, in occidentalibus autem partibus vix duo hxre-

brx, ubi occasio se offerebat ; vis, ubi verborum tici, qui obviare possent sancto concilio sint repcrti,
blanditiis locus non erat. Alii ab ecclesiis extrude- quis est qui putet, sc gratiarum vestrarum forc nlo-
bantur, qui scilicet fidem orthodoxam ac nostram neum relatorem? Audis, hic Demophilum accu-
profitebantur ; alii introducebantur,nempe quipesti- sari, veluti dirum perfidix caput, cui tam flebi-
feram et exitialem imperatoris doctrinam tenebant, les illorum temporum calamitates fuerint impu-
qui impietatis chirographa exigebant, qui his adhuc tandae.
graviora scribebant ; marinx presbyterorum exustio- 115 Tandem Valens , invadentibus imperium
nes; (alludit hic sanctus scriptor ad octoginta Gothis, suam contra orthodoxos persecutionem
martyres, qui anno ccclxx jussu Valentis in abrumpere coactus est, et anno ccci.xxvni bar-
baris
 : : . :

24 HISTORIA CHRONOLOGICA
exercitu occurrere voluit, quam-
cum simus. Hi consules, et quadragesimus Arianae D
SEC. IV. baris illis

\is Isaac moiiachus et Bretanio episcopus

ob illa- dominationis annus, dcsignant annum Christi
Cum J'uiens
in liigurio tas Catholicis injurias ipsi certam cladem prae- ccclxxx, ut ex supradictis facile colligetur.
combustus
dixissent, ut lib. 4, cap. 31 affirmat Theodore- 118 Porro quod hic Sozomenus asserit de i/iii
expulsut
esset, dicitur po-
tus, qui cnpite sequente mortem
istius tyranni commemoratione Demophili circa urbem Con- stea Ber-

ita narrat: At Vtilens, sprctis optimis illis consi- stantinopolitanam, contrariumvidetur Philostor- rceamdisces-
Slssc
gio, qui, lib. 9, cap. 19 agens de Arianis, quos
-

liariis, instructas copias ad conserendum prxlium

misit ; ipse in quodam vico rcmanens victoriam tunc Theodosius Constantinopoli expulit, post
exspectabat. Sed milites barbarorum impctum non alia sic habet : Ex quorum numero fuit etiam De-

sustincntes, terga dedc.rc, et ab insequentibus cxsi mophiius ; qui, cum ejectus fuisset, ad civitatem
ccleritate summa, isti pro vi- suam Berrajam (in qua antea episcopum egerat
sunt fuqiebanlque
:
illi

ribus perscquebantur. Et cum pervcnissent barbari nam orlus fuit ex urbe Thessaionica, ut Philostor-
gius, lib. 9, cap. 14 dixerat) se recepit. Quamvis
ad vicum illum, in quo Valeiis, audita clade, lalere
coactus est, igne admoto pietatis hostem una cum haec duo inter se pugnare videantur, tamen ali-

vico incenderunt. Ita ille etiam in hac vita scelerum quo modo conciliari possunt, sidicaturDemophi-
suorum painas dcdit. Sic nempe tyrannus, qui lus Berroeam se recepisse, quando Theodosius
octoginta orthodoxos in mari flammis consumi anno ccclxxxiii legem tulit, qua omnia haereti-
jusserat, igne periit, et justo divinae providentiae
corum conventicula tum intra tum extra urbes
judicio pcenam talionis expertus est. prohibebantur. Si id non placet, dic, Demophi-

116 Catholici post mortem Valentis paulatim lum post aliquot menses Berrceam excurrisse, ac
succcdens ci cceperunt respirare, et ab imperatore Theodosio, postea ad viciniam Constantinopolitanam rediisse.
imperator
cui Gratianus ineunte anno ccclxxix sceptrum Ut ut est, pertinax illeanno ccclxxxvi
haereticus
Theodosius
infelicem animamefflavit. Sozomenus, lib. 7,cap.
furentes A- Orientalis imperii tradiderat, obtinuerunt legem,
rianos com- 14 ait, illum Constantinopoli obiisse; at Socrates
pescuit,
qua quidem audax Arianorum potentia et liber-
tasrestringebantur; sed non exstinguebatur per- lib. 5, cap. 12 locum mortis non nominat. E
B
vicax eorum in orthodoxos furor, quem sensit

ipse S. Gregorius Nazianzenus, eo tempore Con-

stantinopolim veniens, ut testatur in Carmine de
vita sua, ubi in Graeco-Latina Billii editione

tomo 2 operum pag. 11, haec ad rem nostram le-

guntur PARERGON I.

Ingressus urbem piurimis jactor malis.

Exarsit in mc tota primum civitas,

Multos perinde ac si deos inducerem . .

Quomodo Maximus philosophus sedem

Imbres tacebo saxeos, epulas meas
Vanos fuisse quos qucror tantummodo, Constantinopolitanam vi et fraude
Hxc assecutos, asscqui qux niljuvat,
occupare tentaverit.
Necem nec infert. Post velut sicarius,
Vullu superbo prxdilos ad prxsides,
Queisque una studio lex crat plebi obsequi,
Trahor ipse, sceleris qui niliil patraveram.
Maximus ab imprudenti Cynicorum philoso- C it m philoso-
plius qui-
His aliisque modis plebs haeretica furebat contra phorum secta, quam profitebatur, dictus
dam, noinine
Gregorium Nazianzenum, qui Constantinopolim cognomento Cynicus, ficta pietatis specie S. Gre- Maximtts, vi
CP.
accersitus fuerat, ut exiguum Catholicorum gre- gorium Nazianzenum ita decepit, ut intimus scdem invadere
gem, vero pastore destitutum.tamquam episcopi Sancti amicus ac contubernalis evaserit. Verum lentasset,
vicarius gubernaret, sicuti postea fusius dicetur, hypocrita iste anno ccclxxx larvam deposuit, et
quando Sanctus ille ab omnibus fere Orientis infami ac violento modo conatus est invadere
praesulibus ad cathedram Constantinopolitanam thronum ecclesiae Constantinopolitanas, quam
evectus est. tunc legitimo pastore carentem S. Gregorius loco
117 Theodosius anno ccclxxx die xxiv mensis episcopi gubernabat. Omnia, quae in hac noctur-
etDcmophi- Novembris venit Constantinopolim, ut Socrates na et ridicula Maximi Cynici ordinatione peracta
lum Constan-
lib. 5, cap. 6 accurate notat, et paulo post De- sunt, lepide describit ipsemet S. Gregorius in
linopoli ex-
pulit. mophilum, Arianorum antistitem, urbe expulit, Carmine de vita sua, ut in Actis nostris, tomo 2
quod Sozomenus, lib. 7, cap. 5 refert hoc modo : Maii a pag. 436 stylo soluto legi potest. Catho-
Ceterum imperator per internuntios mandavit De- lici Constantinopolitani, qui eo tempore Grego-
mophilo, ut Nicxni concilii fidem sequeretur et po- rium in ocrulis ferebant, invasionis hujus indi-
pulum ad concordiam revocaret sin minus, ecclesiis ; gnitate commoti, Maximum statim ex urbe sua
cederet. Qui statim convocata populi multitudine, ejecerunt, qui Thessalonicam profectus est, ut
prxceptum imperatoris eis exposuit, et postridie apud Theodosiumde illata injuria conquereretur,
extra urbem se collectas celebralurum pronuntiavit. et cathedram Constantinopolitanam auctoritate
Quandoquidem, inquit, divina lexjubet : Si vosper- imperatoria occuparet. At illic etiam repulsam
secuti fuerint ex hac urbe, fugite in aliam. Hxc passus, rediit in patriam suam, quae erat Alex-
cum dixisset, populum exlra urbem deinceps colle- andria ^Egypti, ibique Petro patriarchae minatus
git... Cum igitur Demophilus una cum suis eccle- est, se sedem Alexandrinam invasurum, nisi
sia abscessisset, imperator in eam ingressus, Deum ipsius auctoritate Constaniinopolitanam obtine-
oravit. Atque ex eo tempore hi, qui Trinitatem Alexandrinus hanc violentiam in-
ret. Praefectus
consubstantialem profilebantur , ecclesias obtinue- telligens, ac seditionem
metuens, turbulentum
runt. Annus autem hic erat, quo Gratianus quin- hominem Alexandria expulit.
tum, et Thodosius primum consulatum gessere ; ex 120 Neque post haec ambitiosus philosophus
quo vero Ariani ecclesias occupaverant, quadrage- quievit sed in Occidentem profectus, mendaciis
;

ac
 . ; : ! ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 25
ac fraudibus tantura effecit, ut quidam Italias Vbinam locabis, aut eatn quonam feres? SEC. IV.
tt posl subi- pnesules patrocinium illiussusciperint, sicutipa- An ad theatra? vel potius ad virgines ?
lam cotmt tet ex eorum epistola ad Theodosium imperato-
resectioncm, Quas rursus istas? An tuas Corinthias,
ac clantlcsti- rem, quse a Labbeo nostro, tom. 2 Conciliorum, Studiis quibuscum tu sacris quondam dabas
nam orctina-
col. 1007 et 1008 refertur. At postea illi cau-
tiimem Operam , remotis arbitris cum his disserens?
sam Maximi deseruerunt, forte errorem suum
dedocti a Theodosio imperatore vel ab ipso Papa Sanctus hic saepe alludit ad cognomen Cynici
Damaso, qui posterior Acholio praesuli Thessalo- quodGrsecedicitur xwixo; id est caninus, et quod
nicensi et aliis Macedoniae episcopis apud eum- provenit a vocabulo »», canis, aquoob caninam
dem Labbeum, tomo 4 Conciliorum, colum. 1699 impudentiam nomen inditum est Cynicae philoso-
circa ordinationem Maximi Cynici ita respondit phorum quam Maximus profitebatur.
sectae,
Decursis litteris dilectionis vestrx, fratres caris- 123 Dum Maximus negotii sui promovendi et igtu/ran-
simi, satis sum contristatus, eo lempore, quo, Deo causa in Occidente versabatur, ad captandam liam,

prxstante, hxretici iverant abjecti, nescio quos ex Gratiani imperatoris benevolentiam composuit,
JEgypto venientes in postulatione contra regulam aut saltem componi curavit, librum contra Aria-
ecclesiasticx disciplinx alienum a nostra professione nos, quem Hieronymus in opere suo de Scripto-
in Constantinopolitana civitate Cynicum ad sacerdo- ribus ecclesiasticis, cap. 127 ita Iaudat Maxi- :

tium vocare voluisse. Qui igitur is fuerit ardor ani- mus philosophus, tiatus Alexandriee Constantino- ,

mi, quamfcedaprxsumptio, scire non possumus. Hinc poli episcopus ordinatus est, et pulsus insignem de
apparet, inquietos homines, eum multa prxsumunt, adversus Arianos scripsit librum
fide quem Medio- ,

quid agere debeant, ignorare. Non legerant Aposto- lani Gratiano principi dedit.
Paulo superius dixi,
lum scribentem : Vir autem si comam nutriat, igno- quod Maximus saltem librum contra Arianos
miniaest illil Nesciebant, Philosophorum habitum componi curaverit nam Gregorius Nazianzenus
:

non convcnire incessui Christiano? in proxime citata operum suorum editione, tom. 2,
121 Postquam deinde philosophicam Cyniei pag. 249 et sequente indicat, eum litteris levis-
Constantino- professionem pluribus reprehenderat, col. 1700 sime tinctum fuisse, dum in carmine Iambico
poli expulsus
in Occidcn-
sic pergit Sed fortassc dicturi sunt aliqui Chri-
: :
contra eumdem Maximum sic scribit :

lem profu- stianus crat. Huic homini, qui in habitu idoli incc-
yisset,
dit, numquam adscribendum est nomcn Christiani; Quid hoc sibi vult, Maximc ? Audes scribere
quia ficri non potest, ut qui hinc placere tjentibus Audes-ne vero scribere ? impudenlia
desiderat, ullum nobiscum consorlium intcgrx fidei Quanta est? caninam superat hxe dubio procul...
possit habere. Non immerito autem qui ex jEgypto Saul propheta, Maximusquc scriptor est.
venerant, notati ab omnibus discesserunt, errorem Quis non propheta? continebit quis manum ?
suum condemnantcs, ut amputatis ejus postea capillis, Est carta cunctorum, stylusque
qui non recte fuerat ordinatus, et jacturam capitis At audes scribere
suslineret, et quod ambierat, esse non posset. Recte Pauxillulum. Tu dic mihi, undcnam atque ubi
igitur factum est, ut id, quod male carptum erat, Edoctus ? Eccujus manu scriptum cst opus ?

auctoritatc publica destruerelur. Idem Pontifex in Non noveras heri hoc ; salisque erat libi,
alia epistola, ad Acholium antistitem Thessaloni- Si arctam placentam angusta ferret penula,
censem scripta, ibidemcol. 1700eamdem Maximi Vitaque inepta et moribus latratio.
Cynici ordinationem ita improbat Ad littcras : Tunc litlcrx fuerant tibi, ut cylhttra asino.
sanctitatis tux plcne rcscripsi, non mihi placuissc,
quod nescio quem Maximum ex JEtjypto venientes Hsec inscitiam Maximi satis indicant, et false ex-
comatum vel maxime, cujus habitus juxta Aposto- plodunt. Quare creditu difficile est, eum proprio
lum ignominiosus csset, Constantinopoli episcopum Marte composuisse librum, quem S. Hieronymus
ordinare volu isscn t insitjncm appellat.
illttm S. Grc- 122 Sanctus Gregorius Nazianzenus in editio- 124 Non tamen inficior, alia quoedam opu- (fnrlc tamen
goriits Na- nliqua opu-
zianzenus ne Billiana, tomo 2, pag. 15 eumdem Maximum scula ab ipso forsan exarata fuisse, cum Gela- scttla ttam-
ttcriter c.ni- ob detonsam caesariem acriter exagitat his versi- sius I Papa in concilio Romano apud Labbeum natascripsit)
gitttt ob rc-
sectos cii/ul-
culis Iambicis : nostrum, tomo 4 Conciliorum col. 1265 videatur
los,
scripta ejusdem Maximi inter apocrypha seu hae-
Cancm resecta prxsulcm signant coma retica recensere quamvis enim illic in textu tan-
:

Nequissimum, haud vi, nec ligatum nam canis : tummodo nominetur Maximus, tamen Labbeus
Ad summa quseque promptus ac fervens crttt. in margine monet, quod in aliis exemplaribus
Subiitque cinnos scctio cultos diu, addatur Cynicus, atque ex Mss. ita omnino le-
Manuum laborcm non breuem solvens brevi : gendum putat. Opinionem Labbei confirmat no-
Vnumque munus huic ferens, quod crinium vissima Harduini nostri editio, in qua, tomo 2
Nudavit ejus abditum mysterium, Coneil., col. 942 diserte Maximus Cynicus ex-
Qui robur ejus, unicx ac vires ertiitt. primitur. Eidem lectioni adstipulantur duo anti-
Sampsoni ut enim contigit, quem prodidit qui codices, ex quibus Justus Fontaninus decre-
Saevis resectus hostibus crinis suis, tum Gelasii Papaa in Appendice ad antiquitates
Messis capillis tcmporc pcrincommodo, Hortae a pag. 317 nuper edidit. Etsi autera ibi-
Quosuxor, hosti dum favet, scidit mala. dem, pag. 331 ex Codice Vaticano legatur Maxi-
Vt factus autem pastor est canis improbus, mus Vnicus; nihilominus pronum est judicare,
Ex opilione fit canis rursum (o grave quod illic mendum irrepserit, et quod cum codice
Probrum ! ) canisque solus, et pulcro carens Jurensi aliisque manuscriptis Maximus Cynicus
Jum crine, sacrum nec tamen moderans gregem legi debeat. Gelasius verosimiliter scripta illius

Ad ossa rursum seque jam confert fori. damnavit ob traditam iniis Apollinaristarum hse-
At quid venustis nunc ages de crinibus ? resim, qua Maximum Cynicum infectum fuisse
Alesne rursum? An sic mancns ridcbere? Theodoretus, lib. 5, cap. S testatur.
Vtrumque turpe rcste ncc tlcmpla potest
: 125 Quid Proteo isti deinceps acciderit igno-
Quidquam invcniri tertium. Quin tu comam ramus. Attamen scimus, quod pra:su]es Orien-
Tomus i Augusti. tales
 26
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. IV. tales in coneilio Constantinopolitano, quod anno ginta sex episcopos Macedonianos ad hoc oonci-
cjusquc con- Christi ccclxxxi celebratum est, ordinationem lium venire permisit quia illos facile ad eccle-
,

sccrationcm apud Harduinum siam Catholicam reduci posse sperabat. Sed eum
ipsius declaraverint irritam, et
synodus CP.
anno 381 ir- nostrum, tomo 1 Conciliorum, col. 810 decreve- sua spes fefellit nam Macedoniani in haeresi sua
:

ritam de- rint, ut neque Maximus fuisse aut esse ctiam pute- pertinaces e concilio decesserunt. Reliqui vcro
clarat.
tur episcopus, negtte hi, qui ab e.o sunt ordinati, episcopi, inquit Sozomenus, lib. 7, cap. 7 qui
qualcmcumquc gradum clericatus obtineant, omnibus Constantinopoli remanscrant , inter se consultavc-
scilicct, qux circa eum vel ab eo ge.sta sunt, in irri- runt, cuinam potissimum episcopatus ejus urbis
tum Theodorus Balsamon in Graeco-
revocntis. committerctur. Etcnim, aiunt, imperatorcm quidem,
Latina editione Parisiensi anni mdcxx, pag. 307 cum Gregorium ob vitam atqne doctrinam, ma-
Yerba ejusdem concilii ita recitat Stalnerunt : gnoperc mirarctur, eum hoc pontificatu dignumsen-
etiam de Maximo Cynico ct ejus petulantia ct inso- suisse, cl plerosque ex episcopis, qui concilio intcr-
lentia, qux fuit Constantinopoli, ut Maximus cpi- erant, prx revcrentia, qua Gregorii virtutem prose-
scopus ncc fucrit vel sit, ncc qui ab co ordinati fue- quebantur, impcratoris jtidicium comprobassc . Sic
runt, in nllo, quicumque is sit, gradu cleri, omni- igitur S. Gregorius Nazianzenus communi om-
bus, et quxcirca ipsum fuerunt, et qux ab illo facta nium lsetitia in throno Constantinopolitanse eccle-
sunt, infirmatis. siae collocatus est, Gregorio Nysseno aliisque
126 Post relatum synodi Constantinopalitanae episcopis eam solennitatem facundia sua exornan-

quam ui.it»- canonem, Balsamon historiam hujus Maximipau- tibus.

rinni Bnlsa- cis contrahit ac notat sequentia : In historiis au- 128 Verum brevi laetitiam illam interrupit sub-
vion brevitcr el statim ob
mirrat. tem traditum est, quodhic Ma.rimus fuitJEgyptius, secuta S. Meletii patriarchse Antiocheni mors,
quasdam
philosophns Cynicus ; Cynici autem dicebanturproptcr post quam exortaa turbae Gregorium Nazianzenum lurlms ultro
se abdicat eu
corum arrogantiam, audaciam, et impudentiam. Et moverunt ad deserendam Constantinopolitanae (litjnitote;
cum ad magnum Gregorium Theologum accessisset, urbis cathedram, atque ad exemplum prsebendum
et ab co initiatus seu inter catechumenos receptus aliis, ut potius se dignitate abdicarent, quam Ec- E
esset, baptizatus est, et in clerum cooptatus, eique clesiam turbari sinerent. Accessit, quod postea
familiaris effectus est. Cum autem patriarchalem quidam Macedoniae et ^Egypti praesules ordina-
Constantinopolcos sedcm desiderasset ,
pecuniis ad tionem Gregorii carperent, acsi contra canones ab
Alcxandrix episcoposmissis, magno studiocontendit, una sede episcopali ad aliam translatus fuisset.
ut cligcretur. Cam autem ii episcopi Constantinopo- Quamvis autem haec facile refelli et ab electori-
lim venissent, ct ex Maximivoluntate facere aggressi bus suis defendi potuissent, tamen hanc occasio-
essent, quoniam a fidelibus ab ecciesia expuisi sunt, nem Vir sanctus libenter arripuit, ut propositum
in cujusdam Cholauri domum venerunt, et Maxi- suum tanto citius ac securius executioni manda-
mum non canonice elegerunt. Hxc ergo sancta sy- ret. ne quid dissensionis in synodo ob
Igitur,
nodus eum abdicavit, definiens, nec ipsum esse vel hanc controversiam oriretur, teste Theodoreto,
fuitsse cpiscopum, eo quod nefarie et conlra leges lib. 5, cap. 8 divinus Gregorius orabat
illos (nem-
electus nec eos, qui ab ipso ordinali esscnt, cu-
sit ; pe episcopos causse suae faventes) ut qui consti-
juscumque sunt gradus, esse clericos. Hic autem cum tuendx concordix causa convenerant, mutuum ipsi
poslea intellectum esset, eum cum Apollinario sen- consensum unius hominis injuria potiorem ducerent.
tire, anathcmate Meminit istius Theologus
ictus est. " Nam et ego, aiebat, multis curis liberatus gratam
in quadam ex suis orationibus, qux in ecclesia non « mihi quietem recipiam, et vos post longum illud
ieguntur. Itaque philosophum illum Cynicum in- » et gravc bellum optatissima pace fruemini. Absur-
ter antistites Constantinopolitanos recensere no- « dius enim profecto nihil fuerit, quam eos, qui ho-
lui, tum quia cathedram illam numquam occu- « stilia nuper tcla evaserint, suis inter se telis
figi,
pavit, tum quia tumultuaria ista electio nullius » et vires consumere : sic enim risum inimicis Izti-
roboris habita est a memoratoconcilio, in quo ad « tiamque parabimus. Quare virum quxrite aliquem
episcopatum ecclesiae Constantinopolitanae solen- « laude dignum, intelligentiaque prxdilum, qui tot
niter evectus est. « curarum pondus subire ac sustinere recte possit,
« gtque hunc episcopum designate. » His monitis
obsecuti, optimi pastores, Nectarium virum patri-
cium, generis nobilitate clarum, virtutibusquc omni-
IX S. GREGORIUS I, eognomento
bus illustrem, maximx illlius urbis episcopum ordi-
Nazianzenus. narunt. Haec omnia ipsemet Gregorius fusius de-
scribit in Carmine de vita sua, quod Cardonus
noster in Actis istius Sancti, quas ad diemix Maii
Etiamsi hic acerrimus Catholicae fidei defensor illustrata sunt, solutam orationem vertit, et
in
S. Cregorius
anno 381 eve-
jamab anno Christi ccclxxix, ut supra verbo ubi, tomo 2 mensis, a pag. 444 hujushisto-
istius
hilur ad ca- indicavimus, Constantantinopoli orthodoxum gre- riae adjuncta distinctius exponuntur.
thedram
CP. quam
gem pastorali solicitudine paverit, quia tamen eo 129 Ex hactenus dictis Mquet, hallucinari eos undc expti-
vice episcopi tempore dumtaxat locum episcopi supplebat, id- scriptores, qui Gregorio canliir scn-
at> unno 379
Nazianzeno decem aut ptores, luiir
circo Constantinopolitanum episcopatum ipsius plures Constantinopolitani episcopatus annos tri- ipsius episco-
rexerat,
differimus usque ad annum ccclxxxi, circa cujus buunt nisi forte voluerint computare omne il- patui plnres
;
annosadscn-
medium pluribus Orientalium praesulum suffra- lud tempus, quod ab anno ccclxxix, quo Con- tieitlc*.
giis episcopus urbis Constantinopolitanae stantinopolitanos regere coepit, usque ad mortem
electus
est in synodo Constantinopolitana, ad quam cen- ejus effluxit, quia semper postea etiam absens
tum et quinquaginta antistites convenerunt Eucha- curam ecclesiae Constantinopolitanae gessit, ut
'
at. Euche- rio' et Enagrio' consulibus, menseMaio, ut Socra- Pagius in Critica historico-chronologica ad an-
rio
*
tes lib. 5, cap. 8 affirmat. Theodosius impera- num Christi ccclxxxi, num. 10 et sequente obser-
lege Sya-
grio tor orthodoxos imperii sui praesules ad hanc sy- vavit.Theophanes in Chronographia, pag. 58
nodum tum ut Nicaeni concilii
vocari jusserat, numero rotundo, duos annos ipsi adscribit, quia
decreta confirmarent, tum ut Constantinopolita- forte putabat numeTaVdum " else Tllu7 tempus
nae ecclesiae ep^scopum constituerent. Imo tri- quo Gregorius ad gubernandam ecclesiam Con-

stantinopoli
 ; . :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 27
commoratus fuerat. At si stricte lo-
stantinopoli culo episcopus Constantinopolis renuntiatur. Multi Sec. iv.

Gregorium paucis tantum

qui velimus, constat, porro crediderunt, hxc ita ab imperatore gesta esse,
hebdomadis vere episcopum Constantinopolita- Deo id illi mandante ac prxcipicnte. Sed utrum id
num fuisse, cum medium
anni ccclxxxi in
circa verum sit, necne, certo equidem affirmare non pos-
eodem concilio sedem illam ascenderit ac dere- sum. Mihi tamen ipse persuaserim, non sine divina
liquerit. Imo ex Codice Theodosiano, libro 16, providentia idactum esse, dum et ordinationis illius

tit. 1, 3 in editione posthuma Jacobi Go-

leg. miraculum considero, et ex iis, qus consecuta sunt,
thofredi, tom. 6, pag. 9 et 10 patet, jam Gre- animadverto, Deum mansuetissimo
optimo atque et

gorii successorem anno ccclxxxi ante diem xxx honestissimo viro hunc episcopatum conferre voluisse.
Julii in cathedra Constantinopolitana sedisse : Et hxc quidem in ordinatione Nectarii ita gesta

nam illic in constitutione de fide Catholica, quam sunt, ut auditione accepi. Forte haec Sozomenus
edidit Theodosius m Kalend. Aug. Heracl. Euche- audiverit ex credulis quibusdam hominibus, et
rio et Syagrio coss. (id est die xxx Julii in urbe juxta popularem sui temporis traditionem incaute
Heraclea anno ccclxxxi) ante alios antistites fit eadem historiffi suse inseruerit.

•/cjcNectarii mentio Nectari" episcopi Constantinopolitanx eccle- 133 At quocumque modo mira illa electio cujusad-
six, de quo nobis nunc agendum est. facta sit nonnullse hujus narrationis circum-
,
^^ivl^
stantiae nobis parum verisimiles videntur. Quis Uentur vero-
-"" ll "'-
primo credat, piissimum Theodosium sibi tam
multum juris in ea electione arrogasse, ut supre-
X NECTARIUS. mam eligendi potestatem sibi soli reservaret?
Quis deinde credat, illis temporibus virum eccle-
siasticae disciplinae imperitum et adhuc catechu-

Anno Chrisli Sozomenus, lib. 7 Hist. eccles., cap. 8, miram menum, multis licet episcopis refragantibus, ad re-
381 Necta-
rius
Nectarii electionem sic narrat : Eo tempore gendam Ecclesiam Constantinopolitanam tam
Nectarius quidam, Tarso Cilicix oriundus, vir se- caece ac pertinaciter assumptum fuisse a Theo-
B E
natorii ordinis, Constantinopoli degebat : qui cum in dosio, de cujus pia solicitudtne in hoc ipso nego-
patriamreverlijampararet, adiit Diodorum episco- tio Sozomenus, lib. 7, cap. 7 ita scribit :Porro
pum Tarsi, velut laturtis epistolas, si quas ille Tar- cum imperator et episcopi, tamquam de re maximi
sum scribere voluisset. Forte tum Diodorus secum momenti consultantes, admodum anxii solicitique

ipse tacitus agitabat, quisnam potissimum eligendus essent, et imperator ipse cohortaretur , ut diligens

esset ad eam ordinationem, qux tanta ambitione ce- inquisitio fieret optimi atque integerrimi viri, cui
lebrabatur.Qui Nectarium conspicatus, eum episco- amplissimz ac regix civitatis sacerdotium committe-
patu dignum esse censuit, statimque in intimo men- relur, synodi tamen episcoporum ncquaquam idem
tis recessu suffragium suum ei contulit, canitiem studium fuit : singuli enim aliquem ex necessariis

viri vultumque sacerdolio dignum, et morum suavi- ordinare cupiebant. Quis, inquam, post talem im-
tatem considerans. Itaque tamquam altcrius negotii peratoris solicitudinem credat, Theodosium in re
causa eum ad episcopum Antiochensem deduxit maximi momenti tam temere processisse, ut ho-
multisque laudibus prosecutus, oravit episcopttm, ut minem ignotum et nondum sacro baptismate ini-
illum suffragio suo adjuvaret. Ille vero in tanti mo- tiatum ad tantam Ecclesiae dignitatem evexerit?
menti negotio, ubi multi illustres viri eligendi pro- 134 Si hic de Ambrosio Mediolanensi aut si- litm obanlea
corruptos
ponebantur, Diodori suffragium derisit. Nihilomimts mili catechumeno sermo esset, mirabilera hujus-
Nectarii mo-
evocatum ad se Nectarium aliquantulum temporis modielectionemsingularidivinae voluntatis signi- res,

opperiri jussit. ficationi adscriberemus sed non videmus, tales ;

131 Haud multo post cum imperator mandasset fuisse Nectarii dotes ante susceptum baptisma, ut
ex calech u- episcopis, ut nomina eorum, quos quisque episcopatu ad peculiarem Dei instinctum recurri hic debeat
meno statim
creatur CP.
dignos judicaret, in charta perscriberent, unumque nam idem Sozomenus, lib. 7, cap. 10 narrat
episcopus, ex omnibus eligendi facultatem sibi ipse reservasset, histortam, quae in anteacta catechumeni nostri
c alii quidcm aliorum nomina perscripserunt ; Antio- vita non levem morum corruptionem prodit :

chensis autem ecclesix anlistes scripsit et ipse eos, Nectarius vcro, inquit, Cyriaco Adanorum episcopo
quos voluit : omnium tamen postremum adjecit Ne- prxceptore usus, sacerdotale officium condidkit :

ctarium in gratiam Diodori. Imperator igitur, per- Diodorum enim Tarsensem episcopum rogavcrat, ut
xc.to indiculo eorum, qui inscripti fuerunt, subslitit istc iiliquamdiu secummaneret. Sed ct alios inultos
in Neclario, et intenta mcntis acie sccum ipse con- Cilieas pellexit, ut secum morarentur, atquc mter
sultabat, digito in postremum vocabulum impresso : ceteros Martyiium qucm cum familinivm habcrct
;

rursusque ad caput reversus, cum cunctos ordine ac medicum, et omnium, qua- in juventute dclique-

percurrisset, Nectarium elegit. Tum vero admiratio rat, conscium, diaconum ordinare cogitabat. Sed
omncs invasit, quxrebantqtte, quis et unde esset Martyrius nequaquam id fieri passits est, indignum

Nectarius ille, et quod vitse genus sectaretur. Cum- se divino ministerio esse afftrmans, ipstimque Necta-

que didicissent, ne sacro quidem lavacro initiatum rium anteactx vitx sux testem esse jubens. Cui
esse, inopinatum principis judicium eo amplius mi- Nectarius : An non ego, inquit, qui iiunc sacerdos

rabantur. Ignorabat autem istud, ut opinor, etiam sum, meam retro vitam multo quam tu negligentius

ausus um- traduxi, sicut tu ipse testari potes, qui intemperan-

Diodorus : neque enim, si scivisset, esset

nondum tix mex sxpiits ntinistrastit Illc subjiciens At tu,

quam viro initiato sacerdotii suffragium :

dare sed, ut verisimile est, virum jam canum pri- inqttit, o beatc, percepto reccns baptismo mundatus
;

dem baptizatum fuisse existimabat. es, et post baptismum sacerdotium accepisti; horum

132 Verum hxc non sine Dei nutu evenere : si- vero utrumque ad cxpianda pcccata lege dirina con-
auod dicitur quidem imperator, postquam eum baptismi expertem stitutum est, acmihi quidem videris ub ipsis infan-
contigisse
tibus reccns natis nll differre. Ego vero, qui jam
miro modo, esse intellexisset, in eadem sententia permansit,
multis licet episcopis refragantibus. Postquam vero pridem sacrum bapiismum consccutus sum iu ea- ,

universi cesserunt, et imperatoris sententiam suffra- dem, qua prius, vivcndi rutione perssveravi. Atque
ordinatio-
gio suo comprobarunt, baptitatus est, et adhuc neo- luc quidem hujusmodi caustun allcgans,

phyti vestem indutus, communi totius concilii cal- ncm dctrcctavit.

135 Pne-
 :

28
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
SgC. IY. 135 Praeterea, si electio illa tam prodigioso Constantinopolitana ecclesia nullus clericorum inve-
tum ob silcn- modo aut divino instinctu facta fuerit, mirum niri poterat, qui pessimx hxreseos nimbosa caligine
vete-
ttiini
sane est alios ecclesiasticae historiae scriptores id non fueril impeditus ; et ob hoc ne diu jam dicta
riim scripto-
riiiniie mtrii litteris non mandasse, dum interim multo minu- ccclesia sub destitutione pastoris quasi viduata ma-
circumstan-
tiis istiux tiora istius temporis gesta posteritati reliquerunt. neret,prxdictum Nectarium, expugnatorem hxreti-
electionis, Certe miror, hoctacuisse Socratem, Constantino- corum, et defensorem atque gubernatorem ecclesia-
polinatum ac educatum, qui, lib. 5, cap. 8 de rum, ad ecclesiasticam curam et dignitatem sacer-
eadem electione haec dumtaxat memoriae prodi- dotalem jam dicta secunda synodus elegit; sed ut
dit Erat tunc vir quidam generis senatorii, Nccta-
:
hoc iterum fieret, non confirmavit, neque sanxit aut
rius nomine, moribus placidus, etin omni vita plane instituit. Et ideo licct contra patrum atque canoni-
admirandus quamvis prxtoris officio fnngeretur.
,
cas institutioncs, quod pcr nccessitatis fieri eventus
Hic a populo raptus ad episcopale munus obcundum comprobatur, non in auctoritate tenendum est, etc.

eligitur, et ab episcopis centum et quinquaginta, qui Ex his coliigo, tempore Nectarii coram Sede Ro-
tunc illic aderant. ordinatur. Ista verosimiliora mana talem necessitatis excusationem ab Orien-
sunt enimcredidero, Nectarium ob lenem
: facile talibus allatam fuisse. Ceterum dum Pontifex
ac blandam agendi rationem expetitum fuisse a Nectarium hic vocat sanctissimum virum et expu-
populo, qui rigidos vitiorum suorum censores gnatorem hxrcticorum, honorifico ipsum exornat
odisse solet, et propter eamdem morum facilita- elogio, propter quod sequens fabella etiam mino-
tem plerosque episcopos et imperatorem populo rem fidem apud cordatos inveniet.
consensisse. Eminentissimus Baronius in Anna- 138 Cum Theodosius omnes haereticos ad Ec- Fabutam tk
libus ecclesiasticis ad annum Christi ccclxxxi, clesiam Catholicam perducere cuperet, praecipuos Nectario in
favorem No-
num. 69 de hac electione agens, inter hunc neo- variarum seetarum propugnatores ad synodum vatianorum.
phytum et Gregorium Nazianzenum instituit Constantinopolitanam invitavit, ita ut pro Aria-
comparationem, Nectario parum honorificam. nisDemophilus, pro Eunomianis ipse Eunomius,
136 Quamvis Orientales episcopi in epistola pro Novatianis Agelius, ac pro Macedonianis
quaiii seites synodica, ad Damasum Papam et alios Occidentis Eleusius Cyzicenus ad synodum convenerint. Nec
Hoinana
prius repro- praesules scripta, apud Theodoretum, lib. 5 Hist. multo post uniuscujusque sectx episcopi, inquit So-
bavit. eccles., cap. 9, jactent : Nectarium in generali crates lib. 5, cap. 10 undique convocati adfue-
concilio, communi omnium consensu, et prxscnte re- runt, iisdcm consulibus (nempe Merobaude et Sa-
ligiosissimo imperatore Theodosio, cleroque universo. turnino, de quibus paulo superius egerat, hoc est
et cuncta su/fragante civitate, episcopum Constanti- anno ccclxxxiii) mense Junio. Imperator igitur,
uopolitanum fuisse constitutum ; tamen Occideu- accito Nectario episcopo, solicitadeliberatione cum eo
tales antistites censuerunt, illegitimam fuisse il- tractavit, quonam modo Christiana religio dissensio-

lius promotionem, quia sine Romanae Ecclesiae nibus libcrari, et ecclesia adunitatem revocariposset
cousensu peracta fuerat. Imo ipse imperator aiebatque, discutiendam esse controversiam, qux ec-
Theodosius judicavit, non satis firmam esse Ne- clesias segregaret, ut, amputatis discordiarum causis,

ctarii electionem, nisi a Sede Romana confirma- ecclesiis concordia restitueretur. His auditis, Necta-
retur. BonifaciusPontifexin epistola, quamanno rius anxius ac solicitus hxrebat, et accersito Agelio,
cdxxii ad quosdam Macedoniae vicinarumque tunc temporis Novatianorum episcopo, utpote qui
regionum episcopos direxit, pluribus argumentis cum ipso in fide consentiret, imperatoris consilium
ostendit, Sedem Romanam in causis gravioris ei aperit. Ille cum viresset alioqui pius ac reiigiosus,
momenti semper ab Orientalibus consultam fuisse, sed qui de fidci doctrina cominus disputare haudqua-
et post alia apud Labbeum, tomo 44 Concilio- quam valeret, Sisinnium lectorem suum, qui hoc
rum, col. 1708 sic id ipsum exemplum allegat : disserendi munus obiret, elegit. Sozomenus Socra-
Clementissimx recordutionis princeps Theodosius tem secutus similia narrat, lib. 7, cap. 12 et
Nectarii ordinationem ,
proptcrea quia in nostra no- uterque eventum istius concilii fusius describit.
tione non csset, habere non existimans firmitatem, 139 Quis imprimis sibi in animum inducat,
missis e latere suo auiicis cum episcopis, formatam orthodoxum Theodosium ita in fide vacillasse, ut
huic a Sede Romana dirigi regulariter depoposcit, dixerit, discutiendam esse controversiam, quae jam
qux ejus sacerdotium roboraret. Hic per formatam dudum finita fuerat? At omissis iis, quae nulla narrant So-
intelliguntur litterae communionisindices, quibus verisimilitudinis specie narrantur ad laedendam crates et Sa-
somenus.
recentis episcopi ordinatio approbatur, licet eo piam Catholici principis memoriam quis facile ambo rie liz-
,

nomine etiam appellentur epistolao, quae laicis aut credat, Nectarium consilii petendi causa ad in- resi Novatia-
na suspecti,
clericis peregre abeuntibus dabatur, ac de eo- doctum Novatianorum episcopum recurrisse eo
rum fide vel ordinis gradu testimonium redde- tempore, quo inter Catholicos viri doctissimi flo-
bant. rebant? Quis sibi persuadeat, orthodoxos ita
137 Haud dubie Ecclesia Romana electionem fuisse hebetes, ut fidem suam haeretico lectori
tl taiitiiiu Nectarii postea facile ratam habuit, cum Nico- defendendam reliquerint? Itaque non immerito
postea ratam
liabuit. laus I Pontifex apud Labbeum, tomo 3 Concilio- suspicor, multas hujus historiae circumstantias a
rum, col. 283 et sequente, promotionem ipsius Socrate et Sozomeno confictas esse in gratiam
ex laicali statu ad ordinem sacerdotalem excuset Novatianorum, quibus plus aequo favere consue-
ob ingentem necessitatem ex qua tamen licitam ; verunt ,ut etiam eminentissimus Bellarminus in
consuetudinemfieri posse negat nam Photio Con : libro de Scriptoribus ecclesiasticis notavit his
stantinopolitano, qui ordinationem suam exemplo "Verbis : Socrates e.t Sozomenus historiam eccle-
Ambrosii, Nectarii, ac Tarasii defendere niteba- siasticam scripscrunt ab co tempore, in quo dcsinit
tur, ibidem ita respondet Temere atque impu- : historia Eusebii Cxsariensis usque ad tempora
denter ad tanti honoris culmen accedere prxsumpsi- Theodosii Junioris. Eodem tempore. ipsi vixerunt,
stis, assumentes vobis quasi a sanctissimo viro Ne- ct quod dolendum est, uterque Novatianis crroribus
ctario occasionem, quem sancta secunda synodusnon Equidemscio, Henricum Vale-
favisse dignoscilur.
ob aliud ad sacerdotalem eligere atque ordinare ex sium ante Graeco-Latina amborum opera ortho-
laicali ordine voluit dignitatem, nisi quia magnx doxam horum auctorum religionem tueri sed ;

necessitatis conlritione anxiabatur, eo quod in sancta saltem fatetur, illos Novatianis favisse, quod ad

elevandam
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
29
elevandara eorura in hac re fidem nobis obser- absoluta virtus commemorantur, non adeo mol-
*r.<; iy
vare stifficit. lem ac inertem fuisse Nectarium, quemadmodum
140 Hinc Baronius in Annalibus ad annum depingitur a Tillemontio tom. 9 Monument.
qtitnn IStirn- Christi ccclxxxiii num. 19 eamdem narrationem eccles. pag.
488, ubi etiam fratris ejus Arsacii
nius solide
refellit. ita explodit At quoniam suspecta fides est hxre-
: vitium maligne in ipsum detorquet. Quod si ali-
ticorum, de suis dogmatibus et eorum scctatoribus quando fervor pastoralis officii intepuerit, et
aliquid affirmantium xque nobis dubium redditur,
, Nectarius consueta libertate usus non fuerit, an
immo (ut verius dicam) mendacium esse convincitur propterea dici potest, quod nullis umquam sese
lotum hoc, quod de Nectario ait, in causa tanti mo- vitiis opposuerit, ut
ibidem Tillemontius nimis
menti Novatium episcopum consuluissc, atque (ut audacter pronuntiat ? Forte etiam hasc ipsa Gre-
illudusurpem) perinde acsi in Isracl Deus non es- gorii Nazianzeni exhortatio effecit, ut Nectarius
set, Deum Accaron adiisse. Quis sibipersuadeat, in iterum majorem contra hasreticos zelum osten-
eam synodum, in qua fortiores hxresum propugna- derit, sicut ex supra allato Nicolai I Pontificis
tores audiendi essent, non vocatos esse a Theodosio elogio, et violento Arianorum contra ipsum odio
Catholicos episcopos, qui doctrina ceteris eminerent?. colligi videtur : cum enim Theodosius imperator
ut inter alios Gregorium Nyssenum, quem constat adversus Maximum tyrannum in Italia bellum
non solum hoc tempore fuisse superstitem , sed gereret, Ariani falsum rumorem sparserunt de
et plures adhuc vixisse annos, Amphilochium Iconii clade Theodosii, quo haeretica plebs confidens
e.piscopum eeque disertum, Diodorum Tarsensem, doraum Nectarii incendit, ut Socrates lib. 5,
eumdemque Nectarii studiosum, e.t illos ipsos, quos cap. 13 refert hoc modo Tunc vero Ariani, : re-
idem Diodorus dederat cidem Nectario in divinis sumpta fidueia, in apertam eruperunt insaniam,
Lilteris consultores atque doctores, ut Euugrium re- domumqnc episcopi Nectarii conjectis facibus in-
lictum a Gregorio Nazianzenoprxtermittamus atque ceuderunt. Id factnm est Theodosio Augusto ite-
alios complures, quibus synodus credilur abundasse, rum ct Cynegio consulibus, hoc est anno Christi
quiomnes Agelium decrepitum sene.m, et juvcnem ccclxxxviii.
Sisinnium antecellerent doctrina rerumque peritia. 143 Anno cccxc Nectarius publicampoeniten- poinitentiam
Quis igitur persuadere sibi poterit, his omnibus tiam abrogavit occasione mulieris, quae se a dia- publicam ob
justas ea
poslhabilis, Nectarium convenisse Novatianos hx- cono stupratam fuisse palam prodiderat, atque tibrtigavit,

reticos, eorumque. prxscripto dumtaxat rem tantam ita magnam clero infamiam intulerat, ut apud
administrasse,etin tanto negotio, tacentibus reliquis, Socratem lib. 5, cap. 19 et Sozomenum lib. 7,
soli Nectario cum hxreticorum antesignanis sermo- cap. 16 fusius narratur, qui tamen hanc abro-
nem habcre permissum esse
Deinde eminentissi- ? gationem non videntur probare. Non dubito,
mus scriptor ad confirmandum suum ratiocinium quin Nectarius maturo consilio id egerit et non
narrat lepidam Amphilochii inventionem, qua nisi ob gravissimas rationes eam consuetudinem
zelum Theodosii imperatoris contra Arianos ma- prudenter aboleverit nam S. Gregorius Nysse-
:

gis accendit. nus in oratione funebri, quam post mortem Pla-

141 Etsi igitur nullo modo sit probabile, Ne- cillas imperatricis Constantinopoli habuit, singu-
Kectarius, ctarium tantarn cum Novatianis familiaritatem larem Nectarii prudentiam laudat. Unde etiam
qui iioh fnit
lain iners habuisse; proptera tamen non inficior, majorem in hac re non temere autimprudenterprocessisse
contra hsre- contra hasreticos vigilantiam in illo subinde desi- censendus est. Calvinus ex hoc Nectarii facto
ses et vilia,
deratam fuisse : cum enim heterodoxi cujusvis concludit, auricularem peccatorum confessionem
generis Constantinopoli libere degerent ac con- abrogatam esse sed hseresiarcha iste hanc hi-
;

ventieula haberent, Gregorius Nazianzenus ora- storiam Catholicis objiciens. plura coagmentavit
tione 46, seu in longiore ad Nectarium epistola, mendacia et caeci illius sectatores dissimulant,
qua; tomo i operum a pag. 721 legitur, ipsum hic de publica confessione seu poenitentia sermo-
inhoc periculo dormitantem excitavit his verbis: nem esse, atque ipsum Sozomenum initio hujus
Quod aulem ex omnibus ecclesiastkis calamitatibus historiae asserere, quod in petenda venia peccatum
accrbissimum , Apollinaristarum licentia est, quos necessario confiteri oporteat. Non est hujus loci
hnud scio, quonam modo pictas tua conventuum, similibus heterodoxorum cavillationibus diluen-
xque ac nos habendorum auctoritatem sibi arro- disdiutius inhserere, quas eminentissimusBellar-
gasse, passa fuerit. Quamquam autem omnino Dei minus tomo 3 Disptitationum de Controversiis
bcneficio mysteriis divinis instructus et eruditus, Christianai fidei lib. 3, cap. 14 erudite refutavit.
non modo rectx doctrinx patrocinium nosti, verum Videri etiam potest Ludovicus Thomassinus in
etiam ea omnia, qux adversus sanam et orthodoxam opere de Vetere et Nova Ecclesiae disciplina
fidcm ab hxrcticis excogitata sunt; honorificentiam part. i, lib. 2, cap. 7, num. 13 et sequentibus.
tamen tuam a tcnuilate noslra certiorem ficri nequa- 144 Denique Nectarius, qui post Gregorii cl ,ai,i, i 397
quam intcmpestivum fuerit. Tum post multa alia Nazianzeni abdicationem anno ccclxxxi eccle- ex liac vita
ttisccssil
eum in fine exhortatur
ita Quomodo igitur : siam Constantinopolitanam regere coeperat. exa-
excelsus el prxstans animus tuns ad tanti mali cor- ctis inepiscopatu sedecim annis etaliquotmensi-
rectionem consncta libertate non uti sustinnit? Ve- bus, annocccxcvn.die xxvn Septembris mortuus
rum ctiamsi nondum hoc factum est, nunc saltem est, sicut Socrates lib. 6, cap. 2tradithisverbis :

inimitabilis numerisque omnibus absoluta virtus Nectarius Constantinopolitanus episcopus extremum

excitetur, ac pientissimum imperatorem doceat, ni- diem obiit, Cxsario et Attico consulibus, quinto Ca-
hilex reliqxw ipsius erga ecclesias studio reditu- lendas Octobris. Graeci ad diem xxvn Septembris
rum esse utilitatis.si tale malumad fidei sanxever- in Synaxario Ms. Collegii Claromontiani et alte-
sionem per eorum Ubertatem licentiamque prxva- ro Chiffletiano annuam Nectarii memoriam re-
leat. Ita Sanctus ille nimis lentum Nectarii ani- colunt. In Menaeis impressis xi Octobris (nescio
mum ad compescendos haereticos fortiter simul ob quam causam eo die positus sit) idem Necta-
ac suaviter exstimulat. rius cum duobus aliis ita refertur T&v xyiu» :

quam a Til- 142 Patet ex hac ipsa monitione, in qua ab Tarpnxpyay KonaTx'jriyo'JT:i).z<i>i Nexrzpiou, 'Ap-
temontio ie-
pingitur,
homine adulationibua minime assueto Nectarii aaxiov, xeei livvjiov. Id est : Sancloriiin /utriar-
excelsus et prxstans nnimus, numerisque omnibus charum Coiistantinopolcos Nectarii . Arsaeii, et

Sisinii.
 . ;

30 HISTORIA CHRONOLOGICA
Ex nondum theus anno cdvii, '
die vi Novembris obiisset,
sec. rv. Sisinii. his infero, Nectariura certo D
inter Sanctos collocandum esse, ut postea dictu- Barba, etiam Arianus, titulum ipsius assumpsit, singuli suo*
rus sum, ubi ad Arsacium pervenero. Non tamen sicut idem Socrates lib. 7, cap. 6 testatur his episcopos
clanculutn
ignoro, magnum esse discrimen inter Arsacium verbis Dorotheus vero Arianx factionis episco-
:
habuerunt,
et Nectarium, qui posteriora sancto JoanneCas- pus, quem ex Antiochena sede Constantinopolim
siano lib. 7 de Incarnatione Domini cap. 31 ab Arianis translatum fuisse supra retulimus, cum
sanctimonia insignis appellatur, et ab aliis anti- centum ac novemdecim vixisset annos, ex hac luce
quis scriptoribus titulo beati et sanctissimi deco- migravit, Honorio septimum et Theodosio Augusto
ratur. Attamen nihil ex his testimoniis hactenus iterum consulibus, die octavo Idus Novembris. Post
definio, quia antiquitus istud epitheton etiam hunc Arianx sectx prxfuit Barba. Quod hic de
promiscue adscribebatur illis, maxime praesuli- longasva Dorothei istius aetate traditur, forte ex
bus,quiin communione Catholicse Ecclesise vive- litterarum arithmeticarum erronea mutatione
bant, aut obierant. Quare hic semper abstinui aut transpositione provenit : nam oportuisset,
ab appellatione sancli aut beati, quam utrum me- hunc Dorotheum jam centenarium ad regen- fere
xxvn Septembris aut
reatur, die xi Octobris dis- dos Arianos Antiochia evocatum fuisse, quod pa-
cutiendum relinquo. rum est credibile.
148 Post multos annos tempore Anastasii im- inter quos
peratoris iisdem haereticis proefuit quidam Deute- fuit Deule-
rius, rui tne-
rius, de quo Theodorus Lector in editione Vale- morabile ali-
sianalib. 2, pag. 562 aliquid memorabile refert quid evenil.

his verbis Deuterius Arianorum apud Constanti-

PARERGON
:'

II. nopolim episcopus, cum quemdam Barbam (Theo-

B phanes pag. 130 Barbarum nominat) ita dictum
baptizaret, Domini tradilionem respuens, ausus est
E
De Arianis, qui titulum episcopi Con- inter baptizandum diccre
Baptizatur Barba in no- :

mine Patris per Filium in sancto Spiritu. Quibus

stantinopoUtani inter stws gesserunt,
dictis aqua, qux in piscina erat, statim evanuit
eorumque dissensione. Barba vero confestim inde aufugiens, rem cunctis
declaravit. Jam imposterum non amplius enume-
rabo obscuros hujusmodi antistites, qui Constan-
tinopoli clanculum, dissimulantibus vel conni-
Post ejcctum Sozomenus lib. 7, cap. 14 Arianos Demophili ventibus impeFatoribus sectse suse praeerant ,
Demophilum successores ita assignat Constantinopoli quo-
Ariani,
:
alio interim publice ecclesiam Constantinopolita-
que Demophilus, Arianx sectx episcopus, extremum nam gubernante. Quare iis deinceps omissis, de
aliem obiit, (videlicetanno ccclxxxvi, ut supra sancto Nectarii successore jam pauca dicam.
dictum est) cujus in locum Marinus quidam ex
Thracia est substitutus. Sed cum Dorotheus An-
tiochia Syrix advenisset, tamquam magis idoneus,
Arianorum sectx illic prxfuit. Socrates autem XI S. JOANNES I, cognomento
lib. 5, cap. 23 discordiam eorum sic comme-
morat Sed et inter Arianos dissidia exstiterunt Chrvsostomus.
:

ob hujusmodi causam. Contenliosx quxstiones, qux

quotidie apud illos agitabantur, sermones illorum ad
absurdas quasdam sententias perduxerunt: nam Constantinopoli autcm, ait Theodoretus Post morlcm
lib. 5
quoniam creditum semper fuit in Ecclesia, Deum Histor. eccles. cap. 27 mortuo Nectario, qui ISeclarii in-
ter plumca-
patrem esse Filii verbi, orta et inter eos quxstio, ecclesiam illam gubemarat, Arcadius, cui imperii Ihedne CP.
possetne Deus etiam, antequam Filius subsisteret, pars illa obvenerat, cum Joannem, magnum lumen competitores

vocari Pater. Cum enim Dei Verbum non ex Patre orbis terrarum, Antiochix inter presbyteros coopta-
genitum esse, sed ex, nihilo substitisse affirmarent, tum cognovisset, ad se accersivit, et congregatis epi-
in primo ac summo fidei capite prolapsi, merito in scopis mandavit, ut divinam episcopatus gratiam
ei
absurdam de nudo vocabulo disputationem incide- conferrent, maximxque urbis pastorem ittum consti-
runt. tuerent. Sed id non factum esse sine aliqua mora
146 Dorotheus igitur Antiochia ab illis accersi- et invidia multorum, qui eamdem dignitatem am-
qui inter se tus, Patrem nec esse nec vocari posse dixit, nisi
de Imresisua biebant, Palladius in Dialogo de vita S. Joannis
dissidebant, existente Filio Marinus vero, quem ante Doro-
;
Chrysostomi cap. 5, pag. 42 significat his ver-
theum ex Thracia evocaverant, opportuna occasione bis Moritur bealus Nectarius episcopus Constanti-
:

arrepta fxgre enim ferebat, quod Dorotheum sibi nopolitanx ecclesix.Tunc concurrunt quidam, qui
prxlulissent) contrarix sententix patrocinium sus- non quxrebantur, ambientes episcopatum viri qui- :
cepit. Hac
de causa dissidium inter illos exstitit, et dam, minime viri presbyteri quidem dignitate, sed
;
ob supradictam voculam separati seorsum singuli sacerdotio indigni : alii prxtorium fatigantes, alii
collectas agere cozperunt. Et
quidem, qui sub Do-
ii donis corrumpentes, alii vero ad plebis etiam
cjenua
rotheo erant, in suis sedibus mansere qui
; vero Ma- procumbentes
rinum sequebantur, slructis sibi privatis oratoriis, 150 Imo Socrates lib. 6, cap. 2 satis innuit, S. Joannm
conventus in illis celebrarunt, Patrem semperfuisse deliberationem ob tot competitores ad aliquot Chrysosto-
Patrem asseverantes, etiam cum Filius non existe- musanno
menses protractam fuisse, ac tempus ordinationis 398 <'/(.</"'"'•
ret. Hi porro cognominati sunt Psathyriani, pro- illius sic distincte indicat Brevi post tempore :

pterea quod Theoctistus quidam, natione Syrus, Nectarius Constantinopolitanus episcopus extremum
psathyropola, id est placentarum vendilor istuk diemobiit,Cxsarioet Attico consulibus, quinto Calen-
dogma acerrime defendebat. Theodoretus lib.
4 das Octobris, id est anno cccxcvn, dies xxvn
Se-
Haereticarum fabularum, cap. 4 plures Ariano-
ptembris, ut supra diximus. Tunc Socrates ibidem
rum sectas ac blasphemias recenset. ita pergit Statim igitur de ordinando episcopo
:

147 Cum tempore hujus dissensionis Doro- contentio exorta est, aliis alium postulantibus.
Cum-
que
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLIT ANORUM 31

que hac de re consilivm sxpius initum fuisset, pla- giura et Tillemontium de die ordinationis, circa sec. v.
cuit landem, ut Joannes Antiochensis ecclesix pre-
quam Tillemontius tomo xi Monument. eccles.
sbyter Anliochia accerseretur fama enim de
: illo pag. 579, consuli potest.
increbuerat, eum doctrina simul et eloquentia pol- 151. Cum S. Joannes munere suo strenue fun- cujussedem
lere. Modico igitur temporis spatio interlapso, im- geretur, et potentiorum vitia intrepide carperet, i
perator Arcadius communi omnium suffragio, cleri odium Eudoxiae imperatricis et aliorum quorum- Uum,
j££ $%.
videlicet ac populi, eum accersit : utque ejus ordi- dam incurrit. Hinc anno cdiii ab inimicis episco-
nationi plus accederet aucloritatis, ex imperatoris pis in conciliabulo ad Quercum exauctoratus
at-
mandato adfuerunt cum alii complures episcopi, tum que in exsilium pulsus est. Sed Eudoxia ob statim
Theophilus Alexandrinus, qui quidem summo stu- exortum terrae motura magno timore affecta
quidem gloriam detereret
dio laborabat. ut Joannis exsulem revocari curavit. Nihilominus post duos
Isidorum vero presbyterum suum ad episcopatum menses alia occasione odium recruduit, et S. Joan-
urbis regix promoveret... Verum qui in palatio nes iterum anno cdiv dejectus est e sede sua,
erant, Joannem prxtulerunt.... Ordinatus igitur quam Arsacius interira invasit, ut mox dice-
Joannes in episcopali scde constituitur quarto Calen- mus. Denique sanctus Praesul, toleratis plurimis
das Martii, consulatu proxime insequenti, scilicet miseriis in exilio animara Creatori reddidit
,

Honorio iv et Eutychiano consulibus, seu anno anno cdvii, die xiv Septembris, quo Acta ejus
Christi cccxcvni, die xxvi Februarii. Est hic copiose illustrari poterunt. Nobis hic sufficit,
aliqua minoris momenti controversia inter Pa- initium ac finem episcopatus ejus assignasse.

SECULUM V.

nis inimicos ; atque idcirco seorsum, uti diximus,

XII ARSACIUS. congregati in extremis civitatis partibus collectas
celebrarent , ipse de e.a re ad imperatorem retulit.
Tribunus itaque cum militibus in congregatos impe-
anno Christi
404 invasit
Postquam mense Junio anni cdiv iterum in ex- tum facere jussus, plebem quidem fustibus et saxis

Arsacius, silium ductus fuerat Joannes Chrysostomus, cxdens fugere compulit; nobiliores vero eos, qui
iiieptus se-
cujus intrepidam eloquentiam Eudoxia ferre non Joannis partes ardentius tuebantur, custodix tradi-
nex'.
potuerat, post paucos dies eodem mense locum dit. Tum vero, sicut fieri solet, cum militibus licen-
fortissimi praesulis occupavit ignavus senex, ob tia conceditur, mulieres ornatu suo per vim spoliatx
cujus inertiam imperatrix nihil sibi timendum sunt, dum alii monilia, zonas aureas et torquesdiri-
noverat: nam supra laudatus Palladius in Grae- piunt ; alii inaures simul cum auriculis ipsis detra-
co-Latina Bigotii editione pag. 94 segnem ejus hunt. Tum eodem capite et sequentibus narrat
indolem ita describit Arsacius autem, frater beati
: alias injurias, defensoribus Chrysostomi violen-
Nectarii, substitutus est in locum Johannis, magni ter illatas, quibus omnibus Arsacius injusta sua
sacrorum interpretis ; homo pisce magis mutus, et invasione saltem ansam praebuit, quasque etiam
rana.rebus agendis minus idoneus. Nicephorus Cal- fovisse aut excitasse videtur. Hinc forte Socra-
lisius lib. 13 Hist. eccles. cap. 28 citans quem- tes, qui in S. Joannem Chrysostomum iniquus
dam Symeonem, hanc inertis hominis descriptio- judex esse consuevit, has persecutiones omitten-
nem sic amplificavit Arsacius porro, ubi non lon-
: das esse existimavit.
gius quam decem et quatuor metises in sede episco- 154 Nos fidem adhibere malumus ipsi sancto ii i ipsemet
S. Chrysosto-
pali vixisset,diem suum obiit ; cum quidem, ut ali- Chrysostomo, qui epistola 125 in Montfauco- miistestatur,
quis dicat, nullum vivcntis hominis opus peregisset, niana operum editione tomo 3, pag. 670 ad Cy-
longo tempore per frigidiorem naturx ignaviam et riacum episcopum exsulantem ita scribit Alla- :

stnporem quasi confectus, nec minus ante naturalem tum autem ad me est de deliro illo Arsacio, quem
finem prxmortuus. Proh pudor! Quis cui, inquit imperatrix in throno collocavit, eum fratres eos om-
Symeon, quasi quidam, utitadicam, vetus truncus, nes, qui cum ipso communicarerecusabant, afflixisse ;

multa principum facilitate substitutus est ? Vir oclo- et multos ex ipsis mei causa in vinculis diem vitx

gesimum supergressus annum, tumulto magis quam extremum clausisse. Siquidcm lupus ille, ovis spe-
throno appositus, delirus quidam et desipiens, ad ciempro se ferens, elsi episcopi larvam gerat, adul-
dicendum quidem ineptissimus, ad cogitandum au- ter tamen est : ut enim mulier adultera vocatur,

tem de rebus decenlibus stupidissimus, adfaciendum qux vivente viro alteri nubit ; eodem modo hic quo-
vero ignavissimus, parum admodum ab inanimatis que adulter est, non carnis, sed spiritus me enim :

dissidens, lecto et angulo dignus : qui cum per se vivente, ecclesix thronum invasit. Haec certe non
ipsum esset inutilis, et populus Joannis amore tene- redolent magnam Arsacii mansuetudinem, quam
rclur, quod is ei ex parte altera obstaret, ingratus tamen virtutem Sozomenus in eo laudavit.
prorsus omnibus et illaudatus fuit. 155 Neque sincerior fuit ipsius religio erga etquem Pal-
ladius de
guifautores 153 Etsi Arsacius a Sozomeno lib. 9, cap. 23 Deura, ab eodem Sozomeno laudata, cum Palla- perjurio ac-
*' Joannis
vir mansuetus et erga Deum religiosus appelletur, dius synchronus in proxime citata editione Bi- eusat.
Chrysostomi
erudeliter nf- et crudelitas adversus amicos S. Joannis Chry- gotii pag. 94 et sequente Arsacium etiam de per-
Ihxit,
sostomi maxime clericis ipsius imputetur, tamen jurio ita accuset: Ille cum ad quatuordccim menses
Sozomenus ibidem paulo post fateri cogitur se- vitam suam protendisset mortuus est, violato suo in
,

quentia Sed prxcipue infamarunt illum ea, qux

: Evangelia juramento : quippe fratri suo Nectario
Joannis fautoribus postmodum acciderunt. Nam cum juraverat, nullius umquam episcopatus ordinationem
illi haudquaquam sustinerent, nec cum ipso nec admissurum se, quando Nectarius exprobravit ipsi,
cum consortibus ipsius communicare aut precatio- quod noluisset Tarsensi ecclesix prxfici, quasi mor-
nem facere, eo quod permixtos illis videbant Joan- tem ipsius specularetur. Fuit causa perjurii pri-
 :

32 HISTORIA CHRONOLOGICA
stc. v. mum quidem vana gloria, propter quam ambiebat, sequente historiam suam ita prosequitur : Pau-
ut ita dicam, nuptias uxoris fratris sui; deinde pu- cis post diebus Arsacius Constantinopoleos episcopus
dor increpationum ipsi a fratre prophelice factarum. constituitur. Arsacio itaque sedecim gubernatio-
Cum igitur crudelitas mansuetudini et perjurium nis menses tribuit Socrates, quem in illo com-
religioni opponantur, ex duobus auctorum his putu errasse putamus, quia Palladius synchro-
synchronorum testimoniis apparet, quam impe- nus, et de rebus Chrysostomi optime edoctus,
ritus virtutum aestimator fuerit Sozomenus, a quatuordecim menses dumtaxat ei adscribit, ut
quo Arsacius vir mansuctus et erga Deum religio- supra vidimus.
sus vocatur. Nunc de illegitimo Arsacii episco- 159 At quocumque die aut mense Arsacius '''
perperatn
patu paucis disserendum est. obierit, satis mirari nequeo, illum Graecis xi
m Mamis
C.rscis pro
156 Sanctus Innocentius I, Pontifex Roma- Octobris in Menaea impressa referri, atque ibi- Sancto coii-
tur.
Arsacius, nus, in epistola ad clerum et populum Constan- dem tamquam Sanctum his versiculis ornari
aijus ini-
qua sedis tinopolitanam, quam Petrus Coustant tomo 1
possessio ab Epist. Pontif. Rom. a col. 795 post alios Grae- Tbv Xptorov iv yfi 'Apai.y.iOi §o\a.aac„
Innoccntio I
Papa co-Latine nuper edidit, de hac Arsacii ordina- npo? ai/TCV iASfMV avTidoLaaBri t:\iov.

tione ibidem col. 798 tale fert judicium Nunc : Arsacius hic dum gloria Christum a/ficit,

autem prxpostero more sacerdoles innoxii e sedibus Ad eum profectus gloriam accepit magis.
ecclesiarum suarum exturbantur quod quidem pri- -.

mus injuste perpessus est frater et consacerdos no- Satis, inquam, mirari non possum, in ecclesi-
ster Johannes, cpiscopus vestcr, cum nulla ratione asticis Graecorum fastis inter Sanctos numerari

fuisset auditus. Nullum crimen offertur, nec audi- virum illura, cujus scelera ex Chrysostomo et
tur. Et quodnam est hoc perditum consilium, ut Palladio supra retulimus, et quem Romanus
non sit aut qiurratur ulla species judicii? In locum Pontifex aliique Occidentis praesules iniquum se-
viventium sacerdotum alii substituuntur : quasi qui dis Constantinopolitanae possessorem fuisse judi-

ab hujusmodi facinore auspicati sunt, aliquid recti caverunt. quam caute fidendum sit
Hinc patet,
aut habcre, ant egisse, judicari possint. Neque enim Menaeis Graecorum synaxariis, dum
aliisque

B talia umquain a patribus nostris gesla essc comperi- quosdam numero Sanctorum adscribunt. Nos
mus, sed potius prohibila, cum nemini iicenlia data sit itaque Arsacium titulo sancti indignum censebi-
locum viventis alium ordinandi. Nam reproba ordina- mus, donec quispiam solidis argumentis ostende-
tiohonorcm sacerdotis auferre non potest : siquidem is rit, illum aliqua sinceraa pcenitentiae indicia de-
episcopus omnino esse nequit, qui injuste substituitur. disse, atque in communione Ecclesiae Roma-
127 Dum Innocentius hic asserit, talia a pa- nae mortuum esse, uti non temere affirmari pot-
tribus prohibita fuisse, haud dubie indicare vo- est de ipsius successore, qui fuit
ab violatos luit canonem quartum concilii Sardicensis, (de
canones re-
prehensa, ac hac ipsa synodo paulo post in eadem epistola
reprobata meminit) qui apud Labbeum tomo 2 Conciliorum
est,
col. 630 sic sonat Si quis episcopus fucrit depo-
: XIII S. ATTICUS.
situs judicio episcoporum, qui sunt in vicinia, et di-
cat rursus sibi defensionis negotium competere ; non
prius in cathedram alius substituatur, quam Roma- Sozomenus lib. 8, cap. 27 tempus hujus suc- Atticusanno
nus episcopus, causa cognila, sentenliam tulerit. cessionis ita definit : Sed et Arsacius cum ec- m m
mc J seclem
il{ -

Manifeste igitur adversarii

S. Joannis Chryso- i /-, , • , .,
clesiam tonstanliiwpolitanam brevi tempons spatio CP. occupn-
, .

stomi contra hunc canonem peccarunt, quando admiuistrassel, ex hac luce migravit cujus succes- vit, :

Arsacium in ipsius locum intruserunt, etiamsi sionem cum multi essent qui ambirent, quarto post
Chrysostomus ad sedem Romanam appellasset. obitum illius mense ordinatus est Atticus, presbyter
Hinc Theodoretus lib. 5, cap. 34 itascribit: Ini- cleri Constantinopolitani, qui unus fuerat ex Joan-
quum porro facinus supra ccteros detestati sant nis insidiatoribus. Si Arsacius anno cdv, die xi
episcopi Europx, et se ab auctorum communione
Novembris obiit, ut superius ex Socrate retuli-
sejunxerunt . . . et Arsacium quidem, qui ei suffe- mus, et juxta Sozomenum quarto post obitum
ctus fucrat, ncc salutatione dignati sunt. illius mense ordinatus est Atlicus, debuit circa
158 Arsacius non diu iniqua sua possessione mensem Martium anni sequentis Arsacio Atticus
gavisus est, sicuti Socrates lib. 6, cap. 20 testa- successisse. Verum cum Socrates sedecim, et
mense No- tur his verbis Ceterum Arsacius post susceptum
:
Palladius tantummodo quatuordecim gubernatio-
vembri anni episcopatum non diu supervixit sequente enim an-
.103 obiit,
:
nis menses Arsacio tribuant, de determinato ele-
no, id est Stiliclwne iterum et Anthemio consulibus,
ctionis illius mense aut die nihil certi statui pot-
die tertio Idus Novembris mortcm obiit, scilicet est sed solum sequitur, Atticum ineunte anno
;

anno cdv, Novembris. Cum vero juxta

die xi cdvi cathedram Constantinopolitanam occupasse,
Chronicon Paschale Cangianae editionis pag. 307 ut ex supra dictis eruitur, et testimonio Socratis
Arsacius Constantinopolitanam Chrysostomi se- confirmatur, qui lib. 6, cap. 20 annum ordinatio-
dem invaserit Iloiwrio Augusto vi et Aristamelo nis istius ita diserte exprimit Cum
: autem multi
consulibus vi KalendasJulias id est anno cdiv,
. .
episcopatum illum
.
ambirent, eamque. ob causam
die xxvi Junii, sequitur, eum sedisse anno uno, mullum jam temporis elapsum esset, altero post an-
mensibus quatuor, et diebus septemdecim, si no, Arcadio sextum et Probo consulibus. (horum
Socrates in assignando Arsacianae mortis tem-
consulatus in annum cdvi incidit) ad episcopalum
pore non fallatur etenim in figendo episcopa- :
promotus est Atticus vir religiosus.
tus non videtur dissentire ab auctore
illius initio
161 Etsi Atticus a Socrate cuipani
vir rcligiosus appel- i/"""""
Chronici Paschalis, dum lib. 6, cap. 19 refert, litentic
letur, non ideo inficiamur, religionem aliasque /'"

ecclesiam Constantinopolitanam conflagrasse eo luil.

ipsius virtutes naevis quibusdam contaminatas
ipso die, quo Chrysostomus denuo in exsilium
fuisse : nam non modo Joannem Chrysostomum
abduci jussus est. Id accidit xn Calendas Julii, in conciliabulo ad Quercum accusavit, verum
inquit ibidem, Ilonorio sextum et ArisUneto con-
etiam sedem Constantinopolitanam illegitime in-
sulibus, seu anno cdiv, die xx Junii. Tum capite vasit, sancto Praesule adhuc vivente,
et ipsius

fautores
 .

PATRT ARCH ARUM CONSTANTINOPOLITANORUM

33
fautores indiscreto zelo persecutus est, ita ut a nuarii Acta illius ex variis antiquis Scriptoribus
Sec. v.
Palladio pag. 95 omnium adversus Johannem mo- operose collegit, et Commentarium suum ita in-
litionum artifex vocetur. Sed videtur hanc culpara choavit Multi sanctum Chnjsostomum acri sludio
:

pcenitentia et revocatione eluisse, ut paulo post impugnarunt, qui tamen errorem deinde snum agno-
contra Tillemontium ostendere conabimur. Certe verunt, atque omni sanctitatis laude floruerunt.
In
Atticus postea nomen S. Joannis Chrysostomi his S. Atticus episcopus Constantinopolitanus
fuit,
sacris tabulis inseruit, ut in Ilistoria Tripartita qui zelo immoderato et nequaquam secundum
scien-
lib. 12 cap. 2 traditur his verbis : Atticus porro liam abreptus, non adversatus tantum
est sancto
episcopus causas ecclesiee sapientia mirabilitcr dis- Chrysostomo, sed post Arsacium in ejus, etiamnum
ponebat, doctrinisque populum ad virtutis studium superstitis, cathedram successit : quod crimen
pieni-
provocabat : cumque videret divisam eclesiam, cum tentia deinde et recte factis eqregie expiavit, et
scri-
Joannitse seorsum apud se ipsos sacra solennia cele- ptis litteris auctor sancto Cyrillo Alexandrino
fuit,
brarent, jussit, ut in orationibus memoria Joannis ut Chrysostomi nomen in diptychis inscriberet.
haberctur, sicut aliorum dormientium episcoporum 164 Deinde Bollandus numero sequente exhi-
ex Menoto-
fieri consuevit, per hoc sperans plurimos ad eccle- bet honorifica quaedam veterum scriptorum de S. giis aliisque
siam revocari. Ceterum auctor Historia? Tripar- Attico testimonia, quae Actis ejus praemittenda monumentis;
titaeet alii antiqui scriptores pastoralem Attici censuit, ne asperiore aliquorum in sanctum Atti-
vigilantiam, ferventem Catholicse fidei zelum, cum stylo, inquit, ejus fortassis in dubium sanctitas
munificam erga pauperes misericordiam, alias- revocetur. Praeter alia, quae Bollandus non vidit,
que illius virtutes magnis laudibus extollunt, ut aut videre non potuit, ad comprobandam hujus
videri potest in Opere nostro ad diem vin Janua- Attici sanctitatem, allegari potest fragmentum
rii, ubi Bollandus Acta ipsius illustravit. epistolae beati Attici Constantinopolitani episcopi,
162 Nos memores propositi nostri, quo chro- quod in concilio Chalcedonensi apud Harduinura
B nologicam episcoporum Constantinopolitanorum nostrum, tomo 2 Conciliorum, col. 654 citatur
antequam seriem praecipue texendam suscepimus, omissis inter varia testimonia sanctorum patrum, qui et
mense Oclo-
bri anni 42j aliis Attici gestis, pergimus ad ejus mortem, duas naturas in Christo confessi sunt, e.t consubstan-
moreretur. quam Socrates, lib. 7, cap. 25 ita refert Cete- : tialem Patri Deum Verbum, etiam nobis secundum
rum Atlicus etiam tempus obitus sui prascivit nam : camem ex Maria consubstanlialem factum, veraci-
cum Niceea discessurus esset , Calliopio illius loci ter asseruerunt, ut ibidem, col.651 legitur. His
presbytero ita dixit : Cura, ut ante autumnum Con- adde antiqua S. Dalmati Acta, quae ad diem iii
stantinopolim venias, si me adhuc vivum videre cu- Augusti illustranda sunt, et in quibus apud An-
pis.Quod cum a
dixisset, veritate non aberravit : selmum Bandurum, tomo 2 Imperii Orientalis,
anno quippe episcopatus sui primo et vicesimo, die pag. 699 praesul ille Constantinopolitanus rae-
sexto Idus Octobris abiit e vita, consulatu Theodo- rito Sancti titulo ita decoratur : Nec diu postea
sii undecimo, et Valentiniani Csesaris primo. Hsec obiit sanctus episcopus Atticus, in cujus locum Si-
denotant annum diem x Octo-
Christi cdxxv, et sinnius suffectus est, virpius ac religiosus.
bris. Ex errorem chronologicum Pa-
his corrige 165 Tillemonius, tomo 12 Monument. eccles. qu<t ommn
sanetitatis
pebrochii nostri, qui tomo 3 Junii, pag. 307 a pag. 416 hisce omnibus non acquiescit; sed
testimonin
mortem S. Attici obiter anno cdxxviii consigna- contra, citato ad marginem Bollando, famam At- contemnit
Tillemon-
vit. Haud dubie Socrates computando vigesimum tici libere proscindit , et audacter pronuntiat,
lius.
primum episcopatus annum, hallucinatus est, nulla ipsum pcenitentise signa umquam dedisse,
aut error in ejus numerum irrepsit : cum enim et nihil fecisse, ut illegitimam suam ordinationem
Atticus primis mensibus anni cdvi cathedram repararet. Imo plane laudabiles S. Attici actio-
Constantinopolitanam ascenderit, ut supra di- nes, puta misericordiam erga pauperes, in dete-
ctum est, ab ineunte anno cdvi usque ad men- riorem partem interpretatur, et post explosa aut
sem Octobrem anni cdxxv non nisi novemdecim maligne explicata illius elogia, tandem pag. 419
anni effluxerant, et Atticus ante mortem non- concludit,haud immerito timendum esse, ne de-
dum vigesimum episcopatus annum obsolverat, siderium sese extollendi ac in alios dominandi
ut Baronius, Pagius, aliique viri eruditi ante me (sive per auctoritatem benevolentiamque, sive
observarunt. Quare in variis praesulum Constan- saltem per terrorem id posset assequi) in Attico
tinopolitanorum catalogis apud Bandurum, to- fuerit praecipua animi propensio, aut cupiditas
mo 1 Imperii Orientalis, a pag. 188 melius vi- cordis ejus dominalrix, ut Gallicara Tilleraontii
ginti anni Attico rotunde tribuuntur. phrasim fidelius Latine exprimam.
166 Non video, quo jure Tillemontius de in- rium postea
fainnm Alti-
ternis S. Attici affectionibus tale tulerit judicium, ci audacter

quod soli Deo convenit, quodque supremo cor- proscindil.

dium Scrutatori prudentius reliquisset. Nolo hic

Tillemontio objicere vulgarem juris regulam, qua
PARERGON III.
tamdiu quispiam praesumitur bonus, donec pro-
betur malus. Nolo ipsi opponere notissimam
Christianae charitatis legem, qua jubemur actio-
Sanctitas Attici, episcopi Constantino- nes proximi benigne explicare, quamdiu mani-
politani, vindicatur contra Tillemon- festae malitiae non convincuntur. Nolo denique
hic proferre varias S. Attici virtutes, quae in
tium. Actis ejus ad diem viii Januarii inveniri possunt.
Hoc unice contendo, Atticum in immoderato suo
contra S. Chrysostomum zelo atque in illegitima
Botlandus tn Bollandus noster religioni sibi duxit, Atticum episcopatus possessione usque ad mortem non
Opcre nostro Constantinopolitanum episcopum cujus no- , perseverasse. Id autem ostendere conabor dupliei
Alticum C7'.
inter Sanctos
men quibusdam Graecorum Latinorumque Meno- argumento, quorum unum erit a posteriori, et
retulit. logiis inscriptum legerat, ex immemorabili cultus aliud adhominem, ut in scholis vulgo loquuntur.
sui possesione deturbare. Hinc ad diem viii Ja- Nunc rem ipsam aggredior.
Tomus i Augusti. 7 167 Theo-
 : ,

34
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
5 Hist. eccles., cap. 35 societatisrecipiaslitteras, frater carissime ; modo, ut D
Sec. V. 167 Theodoretus, lib.
ponit omnia quxhis' actis firmata sunt apud nudiatorem al. hic
,
'
vet
Ex narratio- primum opinionis nostrte ftindamentum ita de his
nc Theodo- terrarum magistro, episcopi nostrum amabilem Alexandrum ore proprio, ut com-
Sed et defunclo orbis
reti,
^Egypti, Orien- municantemconvenit, fatearis. Exhis Innocentii lit-
Occidentates non prius episcoporum
teris infero sequentia primo, Atticum, necdum
elBosphoriac Thracix communionem admi-
:

tisque,
Joannis Chry- quidquam fecisse anno cdxv, quo videtur fuisse
sere quam divini viri (nempe sancti
scripta priorepistola, ut communionem Ecclesiae
sostomi) nomen inter defunctos episcopos relulissent.
Romanae obtineret; secundo, nullam hujus com-
Et Arsacium quidem, qui ei suffectus fuerat, nec
munionis spem Attico relictam fuisse, nisi pro-
salutatione dignati sunt; Alticum vero Arsacii suc-
positas ab Innocentio conditiones impleret ter- ;
cessorem post multas legationes et pacis pelitiones,
tio, Innocentium ab adversariis Chrysostomi
non
tandem receperunt, cum tabulis nomen inscripsisset.
Audisne, hic multas legationes et pacis petitiones postulasse dumtaxat, ut nomen sancti istius Prae-

commemorari? Qua igitur fronte Tillemontius as- sulis sacris tabulis inscriberent, sed etiam contra

sere potuit, Atticum nihil umquam fecisse, ut ille- ejus fautores omnem inimicitiam ac aemulatio-

gitimam suam ordinationem repararet? An nihil nem deponerent, atque haec apud Alexandrum,
fecisse dicendusest, qui saepe pacem petit ab illis, aut alium a Pontiflce Romano designandum, ore

quos iniqua episcopatus Constantinopolitani oc- proprio faterentur, ut comniunionis cupidos et

cupatione offenderat, etmultas mittit legationes, errori suo renuntiantes decebat.

ut ecclesiae Romanae reconcilietur ? Equidem fa- 170 Cum igitur Attictts, teste Theodoreto, quas Ponlifi-
ces Romani
tebor, tempore Innocentii I Pontificis inutilem post multas legationes et pacis petitioncs, tandem in
requirebant,
communionem Romanse Ecclesise receptus fuerit,
fuisse Maximiani episcopi intercessionem pro At-
tico, quia propositas ab Innocentio conditiones probabilissime concludo, ipsum antea oblatas ab
nondum impleverat. At ex hoc ipso colligo, post- Innocentio conditiones omnino implevisse, adeo-
modum omnia illa, quae Innocentius exegerat, que sufficientia poenitentiDe indicia dedisse nam :

B ab Attico fuisse facta, antequam in communio- eminenlissimus Baronius, in Annalibus, anno

nem Roman* Ecclesiae sit receptus. Christi cdviii, num. 41 ad priorem Innocentii
168 Juverit de hac re audire epistolam ipsius epistolam recte observat, non solere Romanum
et litteris S. Innocentii ad Maximianum, quae apud Labbeum, Pontifkem reddere communicationem, nisi proposi-
Innocentii I
tomo 2 Conciliorum, col. 1266 et sequente, sic tis ante implelis conditionibus, et emendatis errori-
Papa cotiigi-
mus, sonat Miramur, prudentiam tuam scripta ad At-
:
bus quorum causa communicatione
illis, interdici

ticum, episcopum Constantinopolitanee nrbis, a nobis meruerant. Si itaque Atticus obinjustam S. Chry-
et prosecutione propria et dato libello ,
qui subter sostomi persecutionem et illegitimam cathedrae
anne.rns est, postulare, a quo nec missas ultas sal- Constantinopolitanae occupationem communione
tem epistolas ad nos ad vestram synodum utique
vel Ecclesiae privatus fuerit, debuit prius exsequi
perlulisti ; idque non petenti tribuendum existimes, omnia illa, quae ad hos 'errores emendandos a
quod vides deprecantibus, discussa ratione, conces- Romanis Pontiflcibus prsescribebantur.
sum : communio enim suspensa rcslituitur demon- 171 Neque multum refert, utrum Atticus sub adcommu-
stranti causas, quibus id acciderat, jam esse deter- ipso Innocentio, ut aliqui volunt, an sub egregiis nionem Sedis
Apostolica
sas, et profttenti conditiones pacis implelas. Quod illius successoribus Zosimo vel Bonifacio, nomen obtincndam.

neque apud vos, neque apud nos (ut prxdixi) Atlicus, S. Chrysostomi diptychis inseruerit non enim :

missis aliquibus suorum, vel dicere voluit vel

demon- mihi facile persuaderi patiar, strenuos hosce
strare comptelum, quemadmodum Antiochenx eccle- auctoritatis Apostolicae defensores in ea re mol-
sia> frater et coepiscopus noster Alexander digna le- liores fuisse, praesertim cum Ronifacius in epi-
gatione et prosecutus est et probavit. Quibus omni- stola ad quosdam Macedoniae episcopos apud
bus utique interesse dignatus cognovisti, quemadmo- Labbeum, tomo 4 Conciliorum, col. 1708 in-
du.ni singulalim omnia scriptorum nostrorum ante- nuat, Innocentium in admittendis ad communio-
'
at. anterio- hac '
de causa bcatissimi Joannis quondam episcopi nem adversariis S. Chrysostomi non difficilem
rum nostri discusserim, ut qux illi in omnibus satis evi- fuisse,atque ad propositum nostrum post alia sic
c denter ostenderint, universa, qux apud Antiochiam loquatur Ante breve tempus, id est, sub preede-
:

fieri debuerint, fuisse completa. Quorum amplexati cessore meo

beatse recordationis Innocentio, Orien-
pacem, utique fxdem fecimus, et magno tramite om- talium ecclesiarum pontifices dolentes, se a beali
'
«/. quse nibus eamdem postulaturis' ostendimus; si modo, Petri communione sejunctos, per legatos pacem, sic-
prsestolaris
qux discussa sunt atque complela, etiam ipsi se pro ut caritas vestra retinet, poposcerunt : quo tempore
suo loco fecisse vel complesse, aliquando monstrave- Apostolica Sedes omnia non di/ficulter indulsit.
rint, communionemque, ut isti, legatione solenniter Nunc adversarium propriis suis armis aggredia-
destinata, sibi rogaverint redhiberi. mur, et, ut vulgo dici solet, ad hominem argu-
169 Exspectamus ergo et professionem memo- mentemur.
ub Alticv im rati de completis omnibus conditionibus, quas diver- 172 Tillemontius, tomo 14 Monument. eccles.
pletat fuisse
sis temporibus prxdiximus, Cum Tilte-
condtttoncs, et petitionem commu- pag. 280 fatelur, S. Cyrillum Alexandrinum in montius citet
nionis, ut recte et petenti, eamdem
ct probanti se suo immoderato contra S. Joannem Chrysostomum iiieephoru.m
mereri, reddamus. Callistum,
Quas vero conditiones Inno- zelo diutiusquam alios omnesperseverasse,
ipsum-
centius requisiverit, et quomodo eas exsecutioni que maluisse ab Ecclesia Romana et forte pluri-
mandari voluerit, ipse satis declarat in epistola,
bus aliis separatum manere, quam nomen
quam in eadem causa dedit ad ejus
Acacium Bercefe diptychis inscribere. Sed deinde citans
episcopum, ubi apud Labbeum, in mar-
tomo proxime gine Nicephorum Callistum, lib. 14 Hist. eccles.,
citato, col.1270 post alta sic scribit Unde has :
cap. 28 erroneam S. Cyrilli persuasionum
ad prxstantissimum fratrem et coepiscopum his
noslrum Nicephori verbis excusat Quoniam vero dissi-
:
Alexandrum rcddendas tux transmisimus
unani- dium hoc quidem ex xmulatione, quamvis non secun-
mitati; videlicet ut si omnes inimicitix,
,
omnis dum scientiam, non autem ex invidia, neque
xmulatio, tam de nomine sancti diabo-
Joannis mirandi lica contentione manavit, non
episcopi, quam de omnibus ejusdem oportere virum et do-
communionis ctrina ct virlule prxstantcm,
participibus, a tua animositate hac una in re claudi-
discessit, has nostrx care, quo minus ad summam
perfectionem perveni-

ret.
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM '

35
ret, Deo visum est. Homines enim illi erant, el hu- stolis nonnullam difficultatem moveri posse cum
SEC. V.
manis affectionibus obnoxii. Hsec excusatio etiam in iis significet, se timore et necessitate potius
pro Attico adferri potest. Quod si Alli-
quam amore aut poenitentia inductum fuisse ut iits externe
173 Denique Tillemontius ibidem, pag. 281 memoriam S. Joannis Chrysostomi in dumlaxat
diptychis nomen S.
ut S. Cyril- ex eodem Nicephoro Callisto narrat, quomodo celebraret. Praeterea Atticus in epistola, ad
I ii in ineadem Pe- Chrysostomi
rausa excu- tandem S. Cyrillus nomen S.Chrysostomi sacris trum et ^Edesium diaconos scripta, innuere diplychis in-
vi- scripseril.
srl. tabulis inseruerit, ut nos ad diem xxvm Januarii detur, depositionem Chrysostomi
in pseudo-sy-
in Actis S. Cyrilli § vi retulimus. SedTillemon- nodo Quercetana legitimam fuisse. Sed cum
tius ibidem de suo addit, Cyrillum haud difficul- scripta et gesta illustrium aut sanctorum
viro-
ter obtinuisse communionem Romanae,
Ecclesiae rum semper in meliorem partem explicanda
sint,
cui tunc praeerat Zosimus, missa haud dubie imprimis suspicari possemus, Atticum initio
ex-
Romam legatione. Sed nullos hujus legationis istimasse, quod ad suam reconciliationem et
ec-
testes aut tabulas allegat, sicut tamen in aliis hi- clesiarum pacem sufficeret, si nomen Chryso-
storiae suae ecclesiasticae monumentis ubique se- stomi quomodocumque sacris tabulis insereret.
dulo facere consuevit. Hoc silentio indicavit, Sic potuit S. Cyrillo,quem Joanni Chrysostomo
sese Romanam Cyrilli legationem nusquam apud maxime adversari noverat, hanc molliorem pacis
veteres scriptores invenisse, eamque dumtaxat conditionem proponere, ut eam facilius ample-
intulisse a posteriori
quia videlicet inter com-
; cteretur. At quis asseret, illam Attici hypothe-
munionis et pacis conditiones a Romanis Ponti- sin ab Ecclesia Romana probatam fuisse? Forte
ficibus requirebatur. Adversarius igitur non ae- haecfuit prima pacis conditio, quam Atticus Sedi
gre ferat, nos superius eodem argumenti genere Romanae obtulit, et praeter quam Ecclesia Ro-
usos esse, atque a posteriori collegisse, quod mana ab ipso alias exegit, quae implendae erant
S. Atticus (cujus saltem Romanas legationes te- antequam suae communioni restitueretur dum :

statur Theodoretus) satisfecerit omnibus condi- enim Theodoretus scribit, Atticum post multas
tionibus, quae ab Innocentio I Pontifice exige- legationes et pacis petitiones, tande.m ab Occidenta-
bantur. libus ad communionem admissum fuisse, satis
174 Causa S. Cyrilli tan-
Si Tillemontius in indicat, plures utrimque propositas fuisse condi-
nus verba tam auctoritatem tribuat Nicephoro Callisto, no- tiones, antequam inter Atticum et Romanam
ejusdem Ni-
cepllori alle-
bis etiam licet eumdem auctorem allegare, qui Ecclesiam conveniret.
aamus lib. 14 cap. 24 Atticum ita laudat Atticus au- 177 Adde, quod
:
Atticum ex- ct cum fau-
ipsi Orientales
tem episcopus Constantinopolitanus, ut ecclesia in- hortali defensoribus Joannis Chry- toribus ejus
fuerint, ut
communica-
crementa sua caperet, mirifice operam dedit : sum- sostomi sese conciliaret. Id manifeste colligimus verit,
ma enim prudentia eam administrans continua , ex Synesio, episcopo Cyrenaeo et auctore syn-
doctrina populum ad studium virtutis excitavit; et chrono, qui occasione cujusdam Alexandri, quem
ad misericordiam atque largitionem tam proclivis S. Joannes Chrysostomus Basinopolitanum epi-
fuit, ut non modo eis, qui in parmciis ejus erant, scopum consecraverat, epist. 66 ad Theotimum
egenis providendum duceret, sed ctiam vicinis Con- post alia sic scribit Cum Joanne defuncto fami-
:

stantinopoli ecclesiis pecuniam multam ad pauperum liaritate conjunctus est : honoretur enim a nobis me-

consolationem mitteret. Easdem S. Attici virtutes moria mortui, quia omnis malevolentia cum hac vita
lib. 7 cap. 25 memorat Socrates, quem tamen una deponitur. Cum eo familiaritate conjunctus,
Tillemontius explodit. Porro idem Nicephorus antequam ecclesix seditione conflictarentur, ab illius
lib. 14 cap. 25 innuit, Atticum vere cum S. Chry- manibus episcopus declaratus est Bitbynorum Basi-
sostomo mortuo in gratiam rediisse, talemque nopolis. Posteaquam autem orta est dissensio, per-
fuisse illius emendationem ac pcenitentiam, utre- mansit ei, a quo designatus fuerat, amicus, et fuil
prehensionem eam, qua expetitus est, quod Joannis ex illis, qui in seditione ejus partes secuti sunt. Po-
sectatores male acceperit, a se amolitus, aliis obve- steaquam autem concilii srnlentia vicit, aliquam-
laverit bonis. Quid ergo peccavit Bollandus, dum diu quidem permansit seditio. Quid vero narrem
initio Commentarii sui dixit, S. Atticum crimina scienti, imo ipsi, qui administravit conciliationem
injustae suae persecutionis ac illegitimae invasio- factam? Prxsertim cum quemdam libellum legerim
nis pcenilentia et recte factis expiasse? doctum, quem ad beatum, ni failor, Atticum scri-
165 Nicephorus denique citatum caput 25 ita bebas, hortans illum ad receplionem illorum viro-
ad similcm concludit Ceterum cum Atticus quoque episcopus
: rum, qui videlicet partes Chrysostomi sequeban-
S. Allici rau-
mm propter Joannitas ecclesiam esse scissam videret, de tur. Forte Atticus, his aliisque Orientalium ami-
defen-
dcndam. principum sententia ipse quoque mentionem illius corum exhortationibus motus, postea sinceram
fieri in precationibus jussit, quemadmodum id et in cum fautoribus Chrysostomi amicitiam iniit, et

aliis episcopis, qui vita excessissent, fieri solitum plene satisfecit conditionibus, quas Romana Ec-
erat.Atque ex eo tempore pax exstitit, donec postea clesia ab ipso exigebat. Si haec conjectura nostra
quoque reliquix ejus urbi imperanti illatx sunt. non placet, alteram responsionem offero.
Atticus invidiam, in quam propter divinum Joan- 178 Atticus ex una parte per erroneam opi- ii I cxlcmam
nem deciderat, hoc modo magnifice Nec
abolevit. nionem verebatur, ne colendo memoriam Joannis Errlesia pa-
rcinserearrl,
ille modo id fecit ; sed aliis quoque Joannis memo- Chrisostomi ecclesiasticos canones satis exacte
riam precibus inserere recusantibus, et Cyrillo ma- observaret; ex altera vero videbat se a Sede
ximee Alexandrix prxsuli, qui hostiliter Joannem Romana separatum et Ecclesiam magnis per-
,

oderat, quod ille a Theophilo patruo suo dissensis- turbationibus agitatam, eo quod memoriamChry-
set, persuasit. Tum Nicephorus sequentibus ca- sostomi celebrare recusaret. Cum in hoc per-
pitibus recitat litteras Attici et Cyrilli, ultro ci- plexo rerum statu diu dtibitasset, quid sibi po-
troque in hac causa scriptas, ex quibus Tille- tius faciendum esset, tandem scrupulosae cano-
montius tomo 12 Monument. eccles. pag. 416 num observationi obedientiam et communem
infert, Atticum reliquis suis peccatis addidisse Ecclesiae pacem praetulit, ut ipsemet in epistola
hypocrisim, animo habuerit sensa, quas in
si in ad Cyrillum his verbis declarat : Cogitalionibus
Durum enimvero judicium!
istis litteris expressit. ad populi concordiam inclinati, eanonibus
nostris
176 Ingenue fateor, ex duabus S. Attici epi- quidem Patrum detrimentum nullum afferimus;
exartx
 !

36
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
orbis a col. 758 recudit, ubi utrolibet loco integra legi
SIC. V.
exactx autem vcrborum observationi univcrsi
potest.
pacem prxferimus. Deinde quibusdam exeraplis
181 toto hujus epistola? contextu apparet,
Ex
probat, aliquando ob caritatem aut publicam
quod Cyrillus Acacio persuadere cupiat, Nesto-
'/'« /wst re-
utilitatem, de severitate ecclesiasticarum consti- stitutams.
rium ha?resiarchara jure merito condemnatum
tutionum aliquid remittendum esse. Chrusostcmi

179 Tota igitur S. Attici culpa in eo consistit, fuisse. Ut autem id clarius probet, inter alia memoriam
similejudi-
elsi tunc quod post restitutam S. Chrysostomi memoriam allegat exemplum Joannis Chrysostomi atque a cinm tutit. ,

nondum con-
(si tamen hsec fuerit perfecta et ultima memoriae simili argumentatur in hunc fere modum Joan- :

victus esset
de injustilia Chrysostomianse restitutio, de qua re paulo su- nes Chrysostomus in sancta synodo ad Quercum
sus causit,
perius num. 176 disputavimus) nondum omnino ab episcopatu depositus est ob duritiam et aspe-
convictus fuerit de injusta S. Chrysostomi depo- ritatem (sic adversantes sancto Prsesuli invictam
sitione, et adhuc erronee putaverit, canones ec- ejus constantiam perperam appellabant) a qua
clesiasticos possessioni suae favere. At eo tem- ipsum numquam recessurum Acacius vere prae-
pore S. Cyrillus in eodem errore versabatur, ut dixerat. Cur igitur sancta synodus Ephesina non
patet ex responsoria illius ad Atticum epistola, deposuisset Nestorium ob hseresim, quam perti-
quseapud Nicephorum Callistum lib. 14 cap. 27 naciter propugnabat? At videtur S. Cyrillus hoc
sic incipit Lectis qux a pielate tita ad me missx
:
ratiocinio innuere, quod tunc nondum de injusti-
sunt, litteris, Joannis nomen sacris inscriptum esse tiaChrysostomianae depositionis convictus es-
tabulis intellexi. Ubi vero eos, qui inde ad nos ve- set si enim innocentiam
: S. Chrysostomi eo

nere, interrogavi, non in laicorum sed episcoporum tempore agnovisset, quam vim haberet ejus ar-
catalogo adscriptum esse audivi. Porro despicienti gumentatio? Quomodo invidiosam inter Nesto-
mihi, atquc in animo reputanti, an qui hoc fecere, rium heereticum et S. Joannem Chrysostomum
Niceenorum Patrum decreta sequantur, et aliquan- comparationem institueret? Quomodo denique
tulnm mentis luminibus in magnam illam synodum iniquissimum conciliabulum ad Quercum, in quo
intendenti, universum sanctorum illorum Patrum S. Chrysostomus falso accusatus ac damnatus
coltegium quibusdam veluti oculis renuere, et viri- fuerat, hic a Cyrillo sancta synodus vocaretur, et
bus omnibus, quo minus ad rem eam comproban- cum sancto concilio Ephesino compararetur
dam accurram, obsistere videntur. Quomodo nam- 182 Ex his secundum sententiam Tillemontia- ct qucm ad-
cersarius
que intcr sucerdotes Dei censebilur, illorumve feret nam inferre possem, nomen Cyrilli, aeque ac At-
propterea ex
sortem, cui sacerdotalis dignitas abrogata est ? Quo- tici, ex ecclesiasticis tabulis delendum esse, cum albo Sancto-
rtim iwn
modo vcro in catalogo sacrorum ministrorum erit, Cyrillus in hac epistola nondum agnoscat inju-
cxvungit,
qui ecclesiasticis mcenibus ejectus est? Omitto reli- riam, qua S. Joannem Chrysostomum affecerat,
quam S. Cyrilli epistolam, quae durissimis con- nec ullum hic praebeat pcenitentiae indicium, ob
tra S. Chrysostomum expressionibus ac odiosis quam causam Tillemontius tomo 12 Monument.
comparationibus plena est, ut etiam Facundus eccles. pag. 416 et 425 Atticum prsecipue re-
Hermianensis pro Defensione trium capitulorum prehendit, eumque e catalogo Sanctorum expun-
concilii Chalcedonensis lib. 4 cap. i post allatum git. Si igitur propterea Atticum albo Sancto-
ejusdem epistolae fragmentum conqueritur. rum eradat, cur in eo Cyrillum relinquit ? Ne
180 Non est ullo modo verisimile, S. Atti- his diutiusimmorer, unicum Tillemontio dilem-
iiostea vero- cum in ea opinione perseverasse, cum Ecclesia ma propono. Cyrillus erroneam suam de deposi-
simititer
eatnagnovit,
Romana plures ab ipso exegerit pacis conditio- tione S. Chrysostomi opinionem pnst datas ad
uut iiinoxic nes, ut supra diximus. Imo etiamsi gratis conce- Acacium litteras vel retractavit, vel in ea usque
crravil iiim
S. Cyrillo,
derem, illum incaute in eo errore permansisse, ad mortem permansit. Si velit primum, proferat
an propterea statim ex albo Sanctorum expun- auctores fide dignos, aut ipsa Cyrilli scripta, in
gendus erit? Ut hic aliaprajtermittam, quomodo quibus ea retractatio expresse legatur. Saltem in
in Sanctorum catalogo relinquetur S. Cyrillus, Actis S. Cyrilli, quae tomo 14 Monument. eccles.
qui anno cdxxxi vel cdxxxii, postquam jam diu a pag. 267 usque ad 676 ex veteribus scriptori-
nomen Chrysostomi diptychis inseruerat, ta-
S. bus copiose illustravit, nullum hujus retractatio-
men in epistola ad Acacium Beroeensem ita scri- nis testem hactenus produxit.
'
Lii)>us ut
Si secundam di-
bit Volo autem tuam sanctitatem utile ' aliquid
ille
:
lemmatis partem eligat, sequitur, hunc innocuum
commemorare, quod ad prasens pertinet iempus : Cyrilli errorem sanctitati ejus non officere.
quando enim in magna Constantinopoli sancta ve-
183 Sed forte Tillemontius hoc dilemma de- cuiii lamen
stra synodus congregata est, tunc quando Johannes eadem
clinare conabitur recurrendo ad regulam criticaj,
sit
est accusatus, deinde gesta sunt super eo utriusque
a mullis quam tomo 14 Monument. eccles. pag. 798 sic causa,
in scripto commentaria, cum futurum esset, ut con- tradit : Historici tam frequcnter omittunt res ve-
tra cum defmitio proferrctur, et essem ego unus rissimas et aliquando maxime memorabiles, ut peri-
adstantium, scio, me audisse sanctitatem
tuam san- culosum sit, ex earum silentio certas conclusiones
ctee synodo sic dicentem
Quia si scirem, quod
:
deducere. Hinc inferet, S. Cyrillum postea vero-
NUNC, Sl JOHANNI VENIAM LARGIREMUR, MELIOR
similitererrorem suum agnovisse ac retractasse,
FIERET SEMETIPSO, ET RECEDERET A DURITIA ET
etiamsi apud ipsum S. Cyrillum aut alios
anti-
ASPERITATE, QU.E IN EO EST, OMNES VOS ROGAS-
quos scriptores id non legamus. Totum
sem pro eo. Admirabilis ergo etiam circa hoc ite- istud
probe intelligo, atque etiam libenter admitto,
rum judicala est sanctitas tua, ut
quippe ut qux dixe- S. Cyrillum de pertinacia erronei et iniquisui
rit vcrilalcm. Quid igitur
oportebat sanctum syno- judicii excusem. At vicissim exigo, ut
dum facere, quee impcenilentem et eadem
sic pertinacem regula in S. Attico locum habeat. Si igitur Atti-
repent illum, qui rectx fulei
repugnavit? Hanc cus nondum satis noverat injustitiam Chrysosto-
S. Cyrilli epistolam inter alias
variorum patrum mianaj exauctorationis, quando ad S. Cyrillum
ad conc.hum Ephesinum spectantes,
Christianus scribebat dicatur secundum hanc Tillemontii
Lupus Lovanii anno mdclxxxii cap. ,

56 a pag regulam quam probo et amplector, iniquitatem

129 edidit, et Stephanus Baluzius in nova ,

con- istius judicii postea agnovisse quamvis antiqui

cihorum Collectione, seu supplemento ,

ad colle- scnptores eam

notitiam clare ad posteros non
ctionem Philippi Labbei, Parisiis
anno mdccvii transmiserint. Secundum ea, quse
superius dixi-
 :

PATRIARGHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 37
mus, forte eo tempore Atticus nondum sese om- xime citato col. 365 post celebratas S. Chryso-
sec. y.
nino cum Romana Ecclesia reconciliaverat, quod stomi laudes, de illius successore ita loquitur
:
tamen postmodum effecit, etsi perfectam illius Rexit enim sanctx memorix episcopus Atticus Chri-
reconciliationem antiquitas diserte non expres- stianum populum decessoris exemplo, et sacrilegot
serit. Haud dubie prima aut prsecipua pacis con- persecutus est hxrelicorum furores. Praeterea
Coe-
ditio fuit, ut nomen
Chrysostomi diptychis in-
S. lestinus eodem tomo col. 1073 S. Maximianum
scriberetur, praeter quam secundum supra dicta episcopura Constantinopolitanum, quia cum
S.
Atticus adhuc alias implere debuit, de quibus ab Attico conjunctissime vixerat, hoc elogio
ornat
non meminerunt.
ipso impletis veteres historici lta enim reverendissimx memorix viro Attico,
Ca-
Ceterum dumtaxat rogo, ut S. Cyrillus et S. At- tholicx fulei propugnatori fortissimo, mente pariter
ticus juxta hanc Tillemontianam regulam aequa- et officio cohxrebat, ut jam tunc futuri in eodem epi-
liter judicentur. scopatus insignia prxlucerent.
At ex hac ipsa S.
184 Non video, quomodo hinc evadere possit Maximiani cum Attico conjunctione confirmatur
ut ex ipsis adversarius, nisi confugiat ad alteram regulam,
adversarii
opinio nostra cum enim, juxta vulgare effatum,
:

principiis quam tomo 10 Monument. eccles. pag. 541 si- amor aut pares inveniat aut faciat, quis facile
ostenditur: bi aliisque prsescribit, et qua dubiam Flaviani credat, sanctissimum Maximianum tam firrao
Antiocheni sanctitatem ita vindicat Igitur di- :
amicitiae vinculoconjunctum fuisse huic praesuli,
cendum est, quod ecclesia Grxca anliquam traditio- siAtticus manserit injustus cathedrae Constanti-
nem secuta sit, quando illum (scilicet Flavianum, nopolitanae possessor, ac talis fuerit, qualem Til-
de quo ibi agit) publico cultu veneratur. Quod si lemontius depinxit ? Denique idem Pontifex Ro-
in ejus gestis occurrant aliqua, qux xgre videntur manus columna sequente hunc S. Maximianum
conciliari posse cum spiritu caritatis, quisolus San- ita hortatur Sequcre priorum, a quibus eruditus
:

meminisse oportet, nos esse homines, ni-

ctos efficit, es et exempla pontificum ; beatissimi
nutritus,
mis debili ac tenui lumine illustratos, ut de huma- Joannis in prxdicando scientiam, sancti Attici in E
earumque circumstantiis recte judi-
nis actionibus repurgandis hxresibus vigilantiam , decessoris tui
cemus. At numquid hoc axioma aeque favet Atti- Sisinnii, cujus te successorem credimus, simplicem
co, quam Flaviano? Nonne etiam hic dici potest, puritatem.
quod Graeci (addo quoque Latinos quosdam Mar- 187 Sanctus Prosper in Carmine de ingratis postmortem
tyrologos) antiquara traditionem secutisint, dum quod novissime Parisiis anno mdccxi inter ejus 16 '"""
""f™
Atticum sacris suis Fastis inseruerunt? Verbo opera a col. 115 editum est, zelum Attici con-
uno, quidquid adversarius hic dixerit. nos eodem tra Pelagianos ibidem col. 121 praedicat his
jure de Attico affirmabimus. Certe siTillemontius versibus :

traditas a se regulas observasset,tam durum ac

temerarium judicium non tulisset de praeclaro Quid loquar et curam, magna quam gessit in
Viro, quem antiquitas magnis exornavit laudi- urbe
bus, quarum hic nonnullas in gratiam adversarii Constantinopoli, docto bonus orc sacerdos
breviter congeremus. Atticus, antiqua legatos lixreticorum
185 Imprimis S. Cyrillus Alexandrinus in Confutando fi.de ? De qua tunc impia corda,
S. Allicus epistola ad clericos Constantinopolitanos apud Quamvis se obducta tegerent velamine forma
quoque ab
orllwdoxis Labbeum tomo 3 Conciliorum, col. 333 de Ne- Judicii, et tacitx tulcrant tormenta repulsx.
viris, storio ita interrogat Nnmquid xqualis vel sapien-
:

tior est beato Atlico? Ccelestinus Papa in litteris Praetereo hic quaedam Orientis concilia, quae an-
ad Nestorium vigilantiam S. Attici contra Pela- tistitem illum tanti fecerunt, ut inter alios san-
gianos ibidem col. 353 sic laudat Dcnique san- : ctos Patres scripta beati Attici adversus haereti-
ctx recordationis Atticus, Catholicx magister fidei, cos citarint. Omitto etiam Theodoretura, Socra-
et vere beati Joannis etiamad ista successor, eos ita tem, Leonem Magnum Papam, qui omnes Atti-
persecutus est pro Rcge communi, ut nec standi qui- cum magnis Iaudibus extulerunt : nam haec pau-
dcm illic copia prxstaretur. Mansit nos post ejus ca sanctorum virorum testimonia, qune de ipso F
exitum solicitudo vel maxima, cum successor ipsius produximus, omnibus Tillemontii conjecturis et
utrum eliam in ejus /ide succederet, quxreremus; cavillationibus longepraeferendacensemus. Nunc
quia difficile est continuari, qux bona sunt : nam tempus est, ut post hanc velitationem rursus fi-
sibi sxpe altcrnis vicibus adversa succedunt. An Ro- lum historiae nostrae arrepturi, finiaraus vindi-
manus Pontifex Atticum appellaret verum S. cias S. Attici, cui successit
Joannis Chrysostomi successorem, si Atticus ni-
hil umquam ad reparandam illegitimam
fecisset
sedis Constantinopolitanae invasionem, ut Tille-
montius nimis temere affirmat? Adde, Ccelesti- XIV S. SISINNIUS I.

num Papara ineadera epistolaad Nestorium satis

indicare, quod Atticus cum Romanis Pontificibus
amicitiam coluerit, dum ibidem col. 361 de ni- hoc digno S. Socrates Postobitum
Attici successore
mia Nestorii erga Pelagianos indulgentia
queritur : Ejicerentur denique, si tibi quoque
sic con-
si-
D ,e

lib. 7, cap.
*
,
26
,. ..
obi- s ^ttiei
sic scribit
.
:
'"-
gitur anno
tum Attici tngens contentw ae orainatione episcopi jseSuin-
Ceterum post
.
;

militer displicerent. Cur tamcn ea, qux in hos tunc exorta est, aliis alium postulanlibus quidam enim ni " s : <

sunt acta, quxruntur, cum certum sit, illinc ad nos Philippum presbyterum cupiebant ; quidam Pro-
a Catholico tunc antistite Attico gesta directa? Cur clum, qui etiam presbyter erat. Sed universus po-
non sanctx memorix Sisinnius ista quxsivit? Quia pulus communi consensu Sisinnium optabat, qui et

utique sub decessore suo probaverat eos jure dam- ipse presbyter quidem erat, non tamen in ulla intra

Hinc satis liquet,

natos. S. Atticum amicam lit- urbem ecclesia constitutus; scd in suburbano Con-
terarum communionem cum Ecclesia Romana stantinopoleos, cuinomen est Elxa, prcsbyterii gru-
conservasse. dum sorlitus fuerat Hnjus nutcm viri desiderio
wnctitale et
doctrina il-
186 Idera Pontifex in epistola ad clerum et omncs laici flagrabant, tum quod pietatis nominece-
luslribus, populum Constantinopolitanum tomo Labbei pro- leberrimus ubique esset, tum prxcipue quod paupe-

ribus
 :

38 HISTORIA CHRONOLOGICA
qui Sisinnio immediate successit)
nomine, se-
incumberel. rii,
SEC. V ribus fovendis etiam ullra vires suas
laicorum, ordinatusque dem vacasse dicamus.
Prxvaluil igitur sludium
pridie Kalendas Martii,
consulalu 192 Ex hactenus dictis colligi potest, Sisin-
est Sisinnius
fuit Theodosii duodecimus, et nium perperam a negotiosis hominibus ignaviae postquam
proxime sequenti, qui mense De-
accusatum fuisse, cum haec omnia potius in eo cetnbri
Valentiniani Junioris augustisecundus. Ex
hacdis- anni
tranquillam alacritatem et simplicem
simulque WadSuper.
tincta teraporis notatione constat, Sisinnium
anno os migrave-
prudentem agendi rationem commendent. Quare rat.
Christi cdxxvi, die ultima Februarii in locum S.
Idem annus etiam notatur existimationem hujus pii Antistitis violare non
Attici suffectum esse.
quae
Chronico Marcellini Comitis, quod in editione potest haec insulsa obtrectatorum calumnia,
in
Indictionc IX, ex aemulatione Philippi, qui
forte originem duxit
Panviniana pag. 63, sic habet :

Theodosio Valentiniano IIcoss., Sisinnius,

XII et
cathedram Constantinopolitanam ambiens Sisin-
Con- nio postpositus fuerat, sicut Socrates lib. 7,
vir sancix simplicitatis et simplicis sanctitatis,
cap. 26 innuit narrando sequentia : Post hxc
slantinopolitanus episcopus factus est.
Philippuspresbyter, quoniam alter ipsi antepositus
xclo cunlra 189 Sisinnius statim post ordinationem suam
lixreticos
fuerat, ordinationem iilam pluribus
reprehendit in
rliirus. exemplo S. Attici ferventem zelum ostendit con-
quam conscripsit, historia Christiatia; ubi et
tra hsereticos Messalianos, ut apud Photium in ea,
ordinatum simulet ordinatores perslringens, acprx-
Bibliotheca, ab Andrea Schotto Grseco-Latine
qux litteris mandare equidem
edita, cod. 52, col. 40 legipotest. Ceterum
39 et cipue laicos, ea dicit,

vir pacificus ecclesiam suam pie gubernavit sed ;

nolim neque enim ullo modo probare possum ejus
:

grex Constantinopolitanus non diu tam bono pa- temeritatem, qui talia scriptis suis prodere ausus

store gavisus est, ut idem Socrates, lib. 7, cap. 28 fuerit. Certe haec invidi hominis obtrectatio nos

testatur his verbis Sisinnius autem cum in epi-

: tam parum movet, ut Sisinnium numero Sancto-
scopatu nondum hiennium cxplevissct, ex hac luce rum adscribendum putemus, tum quod Romanus
B migravit, Hierio Ardaburio consulibus, die nono
et Pontifex de illius jam mortui fide et virtute tam
Kalendas Januarii, seu anno Christi cdxxvii , illustre testimonium reddiderit, tum quod Graeci

die xxiv Decembris. Dum igitur Nicephorus et in annuam ejus memoriam

Menaeis impressis
Theophanes duos gubernationis annos Sisinnio quam diem versiculi,
celebrent xi Octobris, ad
indeterminate tribuunt, illi pro incompletis acci- quibus ibidem decoratur, more nostro Latine
piendi sunt. verti poterunt, et fortasse cultus ipsius ex plu-
190 Porro Socrates ibidem indolem Sisinnii ribus Menologiis confirmari. Nunc dicendum
guem Cielc- ita paucis Vir ob temperantiam quidem
exponit : est, qua ratione candido isti viro successerit
stinus Papa vitxque sanctitatem, et ob benignitatem erga paupe- versutissimus
ob sanrtam
simplirita- res celeberrimus ; moribus vero simplex et affabilis,
lem ob causam mo- quam
ac pivinde a negotiis alicnus :

apud quos in opi-

lestus fuit negotiosis hominibus,
nionem venit ignavix Sed cum juxta Apostolum .
XV NESTORIUS haeresiarcha.
sapientia hujus mundi, stultitia sit apud Deum,
imprudens illud inquietorum hominum judicium
honori tam prieclari Praesulis nihil detrahet
nam qui puriore rerum spiritualium cognitione Socrates lib. 7, cap. 29 infelicem hujus hypo- Nestorius in
locutn S. Si-
praaditi erant, de tranquilla Sisinnii simplicitate critae electionem ita narrat : Post obitum Si-
sinnii defun-
aliter judicarunt. Sic memoratus Coelestinus Pa- sinnii, proptcr homines inanis glorix studiosos pla- , cti substitui-

pa praeter superius occasione S. Attici

alia, quae neminem ex ecclesia Conslantino-
turannoiW,
cuit imperatoribus
attigimus, in epistola ad Nestorium in Labbeana politana ad episcopatum promovere, licet multi Phil-
Conciliorum collectione tomo 3, col. 353 de ipso ippum, nec pauciores Proclum ordinari summo stu-
scribit Habuimus tamen post hunc (videlicet At-
:
dio contenderent. Pcregrinum igitur hominem An-
ticum, quem paulo antea laudaverat) a quo era- tiochia evocare salius visum est. Erat illic vir qui-
mus continuo dcserendi , sanctum Sisinnium cele- dam, nomine Nestorius, ortus ex urbe Germanicia,
C bratum simplicitate e.t sanctitate collegam, eam fi- sonora voce et expedita facundia : atque idcirco il-
dem, quam invenerat, prxdicantem. Legerat pro- lum, tamquam idoneum ad docendum populum, ac-
fecto simplex sanctitas et sancta simplicitas, timen- cersere decreverunt. Elapso itaque trium mensium
dumquam alte sibi esse sapiendvm.
magis, spatio, Nestorius Anliochia adducitur, qui ob tem-
191 Idem sanctissimusPontifexinlitteris suis perantiam quidem a plurimis prxdicabatur ; in re-
ct Hmplieem tomo Labbei proxime citato col. 365 clerum et liquis vero quali ingenio et quibus moribus fuerit,
1

TaudavT' P°P ulum Constantinopolitanum adversus hsresim ex prima ejus concione prudentiores quique statim
Nestorii praemunit, et inter alia prudentem Si- deprehcnderunt : ordinatus enim die quarto Idus
sinnii nostri simplicitatem ita praedicat Habui- : et Tauro consulibus (id est die x
Apriles, Felice
mus, hoc (Attico) decedcnte, colicgam beatx memo- anno Christi cdxxviii, quam diem mox
Aprilis,
rix Sisinnium, scientem quid possit glorix remane- examinabimus) illico coram universo populo impe-
qux ad se usque perve-
re, si integra et intemerata,
ratorem alloquens, celebrem illam protulit dictio-
nerant, Catholicx fidei ornamenta servaret. Intel- nem Da mihi, inquit, imperator,
: terram nm-
leximus, ci nec columbx simplicitatem, nec pruden- RETICIS PURGATAM, ET EGO TIBI CCEI.UM RETRI-
tiam defuisse serpentis. Flevimus, fralres carissimi,
BUAM. MECUM HJ3RETICOS DEBELLA EGO PeRSAS ;

velut prxscii futurorum, cito nos ejus

prxsidio desti- TECUM DEBELLABO. Hxc verba licet quidam ex vul-
tutos. Denique sanctus Coelestinus eodem tomo
go, qui hxreticos oderant, libenter
amplexi sint ; iis
col. 1070 in epistola, post Nestorh damnatio- lamen, ut dixi, qui interiorem animi sensum ex
nem ad synodum Ephesinam scripta, de laudatis
verbis conjicere norunt, perspecta statim fuit ho-
apud se S.Maximiani successoris moribus ita minis levitas et violentia, cum inanis glorix shidio
loquitur : Talem successorem quxrebat sanctx me-
conjuncta.
morix Sisinnii beata simplicitas, ut locum suum 194 De die ordinationis inter eruditos non- die i vel 10
non nisi sui similis obtineret etenim melius agimus,
:
nulla est controversia nam Baronius, Petavius, Aprilis,
:

si abstinentes jam ab illius sacrilcgi (nempe Nesto- et Garnerius cum Socrate assignant ei diem de-
cimam
 ?

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLLTANORUM. 39
cimam Aprilis ; Norisius vero et Bandurus cum presbytcrorum relatus esl, docendique populi munere SEC. T.
aliis sequuntur Liberatum diaconum, qui cap. 4 imposito, statim in exordio ostendit, qualis tota vita
sui Breviarii apud Labbeum tomo 5 Concilio- esset futurus neque enim generosum
: et genitalem,
rum, col. 743 asserit, ordinationem Nestorii per- quique hominum animas excolere posset, dicendi
actam esse die primo mensis Aprilis, consulatu characlcrem secutus est. Sed cum adpopuli delecta-
Felicis et Tauri. Pagius in Critica liistorico-chro- tionem orationem suam conferret, et inanes plausus,
nologica Annalium Baronii ad annum Christi ut qui maxime, aucuparetur, turbulentum et insta-
cdxxviii num. n putat, quod Socratesdiem, quo bilevulgus ad sui desiderium excitavit, fusca veste
Nestorius in sede episcopali collocatus est, pro indutus, tristis incedens, slrepitus forenses decli-
perperam acceperit, addit-
die ejus ordinationis nans, pallore corporis continens videri affectans, li-
que hanc rationem quod isto anno dies Domini-
. bris domi ut plurimum incumbcns, ac in otio etquie-
ca, qua Constantinopolitani praesules ordinari te sccum habitans. Hoc habilu et hac simulatione
consueverant, in Kalendas Aprilis seu diem pri- populum inescans, magnam xtatispartem transegit,
mum ejusdem mensis inciderit. Sed Tillemon- Christianus videri potius, quam esse studens, et
tius tom. 14 Monument. eccles. pag. 286 con- Christi glorix suam prxferens. Tunc de promo-
tendit, hanc rationem non convincere, citatque tione illius ad cathedram Constantinopolitanam
Cardinalem Norisium, qui in Historia Pelagiana narrat ea, quae nosjam supra ex Socrate retuli-
lib. 2, 24 contraria qttsedam Orientalis ec-
cap. mus, et exponit passira notas hujus haeresiarchse
clesiae exempla allegat. Dum de anno et mense blasphemias contra Deiparam, illasque refellit.
ordinationis inter omnes conveniat, nobis non Minime suspectus esse potest hic testis, qui a te-
lubet diutius altercari de ambigua paucorum die- neris Nestorio amicissimus ftiit, et propter illius
rum differentia, cujus determinatam veritatem defensionem postmodum plurima adversa tolera-
forte numquam assequemur. Missis itaque pau- vit, donec tandem in concilio Chalcedonensi ana-
B lisper chronologicis exigui momenti tricis, ad thema dixit Nestorio, et erroremsuumdedoctus, E
historicum Nestoriani episcopatus initium re- haec de illo litteris mandavit.
labimur. 197 Quamquam Nestorius fucata sua facundia ctiamsi soli-
195 Cassianus lib. 7, de Incarnatione Domini populo imponeret, et egregius orator videretur, ila eruditio-
ne careret,
aui populum cap. 30 significat, populum Constantinopolita- tamen illustres istius temporis scriptores testan-
fcfelleral sua
hypocrisi
num vana spe delusum fuisse in hac electione, et tur, solidara eruditionem ei defuisse. Inter alios
verba S. Joannis Chrysostomi Nestorio objiciens, laudatus Vincentius Lerinensis in jam citata Ba-
sic contra hunc concludit Hujus ergo fidem at- : luzii editione pag. 330 et 331 illum cum aliis
que doctrinam, etiamsi aliorum ignorabas, sequi ac hsresiarchis comparat, ac iis scientia inferiorem
tenere debueras ; cujus utique amore ac desiderio fuisse innuit hoc modo : Et ut Ncstorium prxter-
te antistitem sibi plebs religiosa delegit : quia cum eamus, in quo plus scmper admirationis quam uti-
de Antiochena ecclesia te sibi sumeret sacerdotem, litatis, plus famx quam experientix fuit, quem opi-
ex qua illum ante prxlegerat, recepturam se in te nionc vulgi aliquamdiu magnum hamana magis fe-
credidit, quidquid in illo habere desiisset. Nec cerat gratia, quam divina, eos potius commemore-
profecto mirum est, Constantinopolitanos falsa mus, qui tnultis profcclibus, multaque industria
Nestorianae pietatis imagine deceptos fuisse, ac prxdili, non parvx tentationi Catholicis hominibus
pestilentis illius doctrinae virus non statim sen- Marcellinus Comes in suo Chronico
exstiterunt.
sisse : cum enim Vincentius Lerinensis affirmas- Panvinianae editionis pag. 63 ad consulatum Fe-
set in suo Commonitorio, quod Baluzius Parisiis licis et Tauri seu annum Christi cdxxviii de eo
anno mdclxix inter alia Veterum opuscula edi- hsec habet : Nestorius Antiochix natus (etiam
dit, haereses a Deo permitti ad tentandam fide- Cassianus 6 de Incarnatione Domini, cap. 6
lib.

lium dilectionem, pag. 330 quibusdam exem- diuturnam ejus in urbe Antiochena habitationem
plis assertionem suam sic probat : Nam ut a pro- pro loco natali perperam accepit) vir satis quidem
ximis et manifestis incipiam, qualem fuisse nuper eloquenlix, sapientix vero parum habens, Constan-
tentationem pulamus, cum infelix ille Nestorius su- tinopolitanis admodum adnitcntibus, ex presbytero
bito ex ove conversus in lupum, gregem Christi la- episcopus factus. ordinatus esl.

cerare ccepisset, cum eum hi ipsi, qui rodebantur, 198 Socrates autem, qui Nestorium propius ut /nztcr a-
ex magna adhuc parte ovemcrederent, ideoque mor- nosse poterat, 32 de illius doctrina
Iib. 7, cap. lius testatur
Socrates,
sibus ejus magis paterent ? Nam quis eum facile er- tale fert judicium Eyo vero cum libros a Nestorio
:

rare arbitraretur, quem tanto imperii judicio ele- editos lctjissem, homincm imperitum esse deprclicn-

ctum, tanto saccrdotum sludio prosecutum videret, di. Prorsusquc dicam, ut se rcs habct nam neque :

qui cum magno Sanctorum amore, summo populi odio et inimicitia adductus, vitia illius antea comme-
favore celebraretur, quotidie palam divina tractabat moravi ; nec ut quibusdam gratificer, bona, qux in
eloquia, et noxios quosque Judxorum et gentilium illo deprehendi, orationi mea cxtenuabo. Mihi qui-
confutabat errores ? Quo tandem iste modo non cui- dem videlur Nestorius ncc Paulum Samosatensein
vis fidem faceret, se recta docere, recta prxdicare, necPhotinum imitatus (hic causidicus Constanti-

recta sentire, qui, ut uni hxresi sux aditumpa- nopolitanus perperam theologum voluit agere,
tefuceret, cunctarum hxreseon blasphemias insecta- ut Vincentius Riccardus in commentario ad pri-
batur mam orationem S. Procli pag. 92 et 93 recte
196 Theodoretus lib. 4 Haereticarum fabula- ostendit) neque omnino nudum hominem Christum
•i fueata fa- rum 12 gesta Nestorii altius repetit, et
cap. dicere. Sed solam Deiparx vocem velut larvam
(undia
mores ita graphice depingit
fictos illius Hic ex : quamdam reformidat. ldque illi cx gravissima con-

Germanicensium ortus oppidulo, nescio cujusmodi tigit impcritia : cum enim nalurali facundia cssct

ab initio studiis educatus, aliam ex alia regionem prxdilus, eruditus quidcm vidcbatur, revera tamcn
commutans, ut flagellum quoddam JEgyptiacum, in erat indoctus. Libros etiam veterum interpretum
magnam Anliochenorum civitatem irrupit. In hac haudquaquam legere dignabatur : arrogantia cnim
cum liberalibus disciplinis mediocriter esset imbu- elatus ob dicendi facultatem, non satis accuratc W-
tus, vocemque pulcherrimam et maximam exercuis- tustioribus legendis opcram dabat, scd se ipsum re-
set, in ecclesiam Dei se ingessit, et in numerum liquis omnibus prxstare arbitrabatur . Deinde hse-

resim
 :,

40 HISTORIA CHRONOLOGICA
divina justitia in exsilio ulta est, membris ejus om- D
resim ipsius de Deipara quibusdara testimoniis
impura maxime lingna, tabo fluentibus,
impugnat, et idem caput ita concludit Et hanc :
nibus, et

fuisse Nestorii sententiam , partim ex libris

ejus quo quidem corrosus letho absumitur.

quos quidem perlegi, partim ex fautorum illius ser- 202 Quamvis Theodoretus supradicto libro 4 merttas bi a -
monibus deprehendi. Ceterum Ncstorii stulta illa Haereticarum fabularum cap. 12 istud mortis ge- %}£"** ™* pienas dedit
, , •/. .

garrulitas orbem terrarum non mediocriter periur- nus aperte non expnmat, tamen manitestum
bavit. quoddam divinae vindictas signum in obitu illius
199 Denique S. Cyrillus Alexandrinus in ho- intervenisse ibi satis innuit his verbis : Unde quo-
el nliis viliis
milia, Ephesi adversus Nestorium habita, apud niam horrenda morte pcribunt impii, ponti/icatuper
infeetus es-
set. Labbeum tomo 3 Conciliorum col. 586 haereti- sanctos Ephesi congregatos divino suffragio dejectus
cum illum etiam de aliis vitiis ita suspectum red- est, et jussu imperatoris Oasim habitare jussus, fu-

dit : Omnem gentem, nefariis lasciviis ct dissolutio- turi impiorum supplicii illinc sumpsit exordium,

nibus indulgentem, hic sua malitia excessit : gentes sux ipsius amentise factus ludibrium, et in se di-
e.nim plerumquc, cum Scripluras ignorent, Deum ctum illud complens ApostoH Quorumdam hominum :

incautc imprudentcrque blasphemant. Hic autcm, peccata manifesta, sunt prxcedentia ad judicium.

qui universam Scrijituram tenet, ct magicis quoque Imo non prorsus temere suspicari quis posset,

illusionibus fortasse (ausim dicere) operam navavit hic illam totius corporis aut linguae putredinem
divinam Scripturam non sincere inspexit; inspexit a Theodoreto tacite indicari, dum de horrenda
autcm argentum et aurum. Licet haec ultima pe- impiorum morte meminit, et Nestorium suae ip-
riodus nonnihil obscura sit, videtur tamen indi- sius amentiae ludibrium factum esse asserit :

care, Nestorium arti magicae studuisse, ac pecu- cum enim Nestorius fucata linguse suaa facundia
niae avidum fuisse. Haec est a synchronis scri- plausum populi captaret, ut supra a Theodoreto
ptoribus depicta effigies famosi illius haresiar- dictum fuerat, et forte ob elegantiorem linguae
chae, qui tantas in Ecclesia turbas excitavit. Sed usum superbia elatus in hasresim et stultas bla- E
cum non sit hujus loci singula illius gesta pro- sphemias incidisset, verissime est sux ipsius amen-
sequi, et ea in Annalibus ecclesiasticis aliisque tix factus ludibrium, quando in eo ipso membro
libris passim occurrant, breviter dumtaxat ex meritas impietatis suae poenas exsolvit. Sane do-
antiquis auctoribus referam genus mortis, quo lendum est, quod post tam manifestam divinae
periit, quia singulare divinae ultionis indicium justitiae ultionem sacrilegus ille haeresiarcha ha-
videtur exhibere. ctenus in Oriente habeat tot stupidos simulque
200 Postquam Nestorius anno cdxxxi circa pervicaces impiaa doctrinae suae sectatores, qui
Jlie pertinax flnem mensis Junii in synodo Ephesina propter tamquam sanctum veneran-
illum in liturgia sua
lntresiareha
anno 431 in hasreticam pertinaciam episcopatu Constantino- tur, utapud Pagium in Critica Baronii, ad an-
exsiliuni eje- politano dejectus fuerat, jussu imperatoris Theo- num cdxxxvi, num. 3, et Renaudotium in Litur-
c.lus.
dosii post alia exsilia relegatus est in locum, qui giarum Orientalium collectione tomo 2, pag. 639
Oasis dicitur. Sed propterea pervicacem animum et alibi videri potest. Ceterum huic superbo Ec-
non mutavit enim degens Ncstorius a bla-
: lllic clesiae Catholica? oppugnatori successit humilis
sphcmia sua ncquaquam dcstitit, ut Euagrius Scho- orthodoxae fidei defensor
lasticus lib. 1 Historiae eccles. cap.
7 testatur.
Deinde propter barbarorum incursionem ex hoc
loco fugit in Thebaidem. ubivariis calamitatibus
afflictus infelicem animam reddidit, ut apud Eua- XVI S. MAXIMIANUS.
grium loco citato distinctius narratur. Nescitur,
in quem determinate annum obitus ejus incide-
rit. At colligo, illuminter annum Christi cdxxxix
et cdl obiisse nam Socrates, qui anno cdxxxix
Cum Nestorius in synodo Ephesina ante diem
et post ejus
:
xxv Junii anno cdxxxi exauctoratus esset, exsiliuni eo-
Historiam suam ecclesiasticam absolvit, lib. 7, elapsis quatuor mensibus, in locum ejus substi- dem anno
431 eleetus
cap. 34 de ipso adhuc superstite sic scribit tuitur S. Maximianus, de quo Socrates lib. ilfaxi-
7, est S.
:

Quippe etiamnum dcpositus, et in exsilium missus, cap. 35 ita loquitur mianus

Elapso igitur quatuor
:

Oasin incolit. Non vixit autem ultra annum cdl, mensium spatio a depositione Nestorii, Maximianus
quo Theodosius imperator ex hac vita migravit eligitur episcopus vir monasticam quidem vitam
;

Marcianus enim Theodosii successor cum indi- degens ,

in presbyterorum tamen ordinem ipse quo-
gnatione rejecit fautores Nestorii, qui anno cdli que cooptatus. Hic sanctitatis opinionemjam
pridem
reliquias hujus haeresiarchae Constantinopolim
fueral adeplus, eo quod propriis sumptibus
deferri postulaverant, ut
monu-
apud eumdem Euagrium menta construxisset, in quibus religiosi viri post obi-
lib. 2, 2 ostenditur.
cap.
tum sepelirentur. In sermone autem rudis fuit atque
201 Laudatus Euagrius peculiare mortis ip- imperitus, vitamque quietam et a negotiis
poslea inani- alienam
sius genus lib. 1, cap. 7 ex antiquiore
festo divinsc quodam prxoptabat. Dum hic Socrates
dicit,Maximianum
ullionis in- auctore sic refert : Ego vero scriptorem quemdam in sermone rudem atque imperitum fuisse,
dicio
legi,de illius morte ilanarrantem;eumlinguaver- vide-
tur de imperitia linguae Gra;ca? intelligendus
mibus crosa ad graviora et sempiterna migrasse sup-
esse. At profecto non miror, S. Maximianum lin-
plicia. Dignum enimvero supplicium blasphemo guam Grcecam omnino non siquidem caluisse
homine, qui impia lingua contra Christum
toties
:

Romae natus et educatus fuerat, ut

ex Synaxario
ac Deiparam abusus fuerat
Neque huic mortis !
Basiliano et quibusdam Romanorum
genen contradicit Theodorus lector, Pontiflcum
dum diu epistolis colligitur. Quod autem a
negotiis mode-
ante Euagrium lib. secundo Historiae
ecclesiasti- rate ac prudenter gerendis non adeo
caj in editione alienis fue-
Valesiana pag. 565 tantummodo
rit, patet ex ejus Actis, quae
sic breviter scripsit
Henschenius noster
: Ncstorii corpus putredine ad diem xxi Aprilis seu tomo 2 istius
consumptum est sanctus cnim Theophanes in
.-
mensis a
pag. 847 collegit, in quibus etiam
Chronographia, anno mdclv Parisiis alise ipsius
Gra>co-La- virtutes et laudes
tine edita, pag. commemorantur, quas proinde
79 utrumque facile conciliat hoc hic repetere supervacaneum
modo Impium tundem blasphemumque foret.
:
Nestorium 204 Idem Socrates lib. 7, cap. 37 diem ele-

ctionis,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 41
ctionis aut consecrationis ejus sic accurate notat: tus, corpus Maximiani sepulturx tradidit. Ex his Sec. v.

qui post bre- Cum Maximianus

ad episcopatum Constantinopoli- liquet, S. Proclum anno cdxxxiv, die duodecima
„em duorum tanum eveclus fuisset, Basso et Antiocho consuli- Aprilis, quo S. Maximianus obiit, autunaalterave
annorum cl
aliquot men- bus, die octavo Kalendas Novembris (anno cdxxxi, ex sequentibus diebus, ad Constantinopolitanam
siitm qube.r- die xxv Octobris) ecclesiarum tumidlus quievere. cathedram evectum fuisse.
nationeman-
„,, »m obiii. Deinde eodem libro cap. 40 annum et diem mor- 208 De mansuetissima hujus sancti Praesulis qui contrti
tis ejus ita assignat Maximianus vero cum per
: indole memoratusSocrateseodem libro 7, cap. 41 quamdam
Socratis ca-
biennium ac menses quinque ecclesiam pacate ad- post alia sic loquitur Vir optimis morihus, siquis- lumniam
:

ministrasset, fato functus est, Areobindo et Aspare quam alins, prxditus : quippe ab Atlico eruditus,

consulibus, pridie Idus Apriles. Erat tunc septima- cunctas cjus virtutes stndiose imitatus est. Patien-
na jejuniorum, qux festum Paschale proxime an- tiam vero magis etiam, quam Atticus, excoluit :

tecedit, ejusque septimanx feria agebatur quinta. nam hic quidem interdum terribilem se hxreticis
Hasc anni ac diei computatio exacta est, cum exhibebat ; Proclus vero piacidus erga omncs fuit,

Pascha anno cdxxxiv, qui per hos consules de- dum hxreticos hacralionepotius, quamvi,adrectam
signatur, inciderit in xv Aprilis, adeoque feria fidem adducere studerel. Cum enim nullam omnino
quinta Majoris hebdomadae in diem xn ejusdem hxresim exagitare instituisset, mansuetudinis digni-
mensis. Porro existo episcopatusinitio ac finese- tatem integram conservavil, ac velutidepositum quod-
quitur, quod S. Maximianus duobus annis, men- dam Ecclesix restituit. Qua in re imperatorem Theo-
sibus quinque, et octodecim aut novemdecim die- dosium imitatus cst : nam huic quidem ratum fixum-
bus ecclesiam Constantinopolitanam rexerit ; ut que fuit adversus sontes non uti imperiali potestate;
cuivis supputanti manifestum erit. isti vero propositum erat parvifacere, si quis de Dco
205 Anselmus Bandurus, tomo 2 Imperii aliter, qunm ipse, sentiret.
de quo mor- Orientalis, pag. 893, ex hoc computo sic conclu- 209 Haec ultima Socratis verba omnino displi- defenditur
tis tcmpore
recentiores dit Unde apparet, Maximianum in episcopatu
: cent, quia sanctum episcopum turpissimae indiffe- E
chronologi Constantinopolitano vixisse annis duobus, mensibus rentise ac criminosae ignavias arguunt. Non infi-

R quinque, et aliquot etiam diebus, quod quidem non cior, S. Proclum erga fratres a recta fide aber-
animadvertit Valesius in notis ad eumdem Socra- rantes leniorem fuisse, eo quod man- illos potius
tcm, neque Pagius, qui rem ex professo, ut aiunt, suetudine quam gremium
violentia ad Ecclesiae
tractat. At bona Banduri venia, ipsemet non ad- reducendos judicaret sed pernego ipsum, in ma-
;

vertit, Pagium id observasse, dum in Critica ad teria dogmatum adeo fuis-seindifferentem, ut non
Annales Baronii anno Christi cdxxxiv, num. 2 curaret, si quis de Deo aliter, quam ipse, sen-
ita scripsit Addit Socrates, Maximianum sedisse
;
tiret : si enim hoc verum esset, quomodo ausus

per biennium et menses quinque, ideoque non recte fuisset publice refellere hseresim Nestorii, qui
eum ordinatum die xxv Octobris anni
scripserat, tunc Ecclesiae Constantinopolitanae praeerat, et
cdxxxi. Vides, Pagium id satis animadvertisse, adhuc Theodosii imperatoris favore fruebatur?
atque ex nimis scrupuloso dierum computo intu- Impia autem Nestorii dogmata in publico con-

lisse, quod S. Maximianus die xxv Octobris non sessu a Proclo refutatata fuisse, Theophanes
fuerit ordinatus. in jam citata Chronographiae editione, pag. 76

206 Attamen hanc Pagii consequentiam non ita tradit Die vero quodam Dominico, ipso Nesto-
:

admitto potius enim opinor, Socratem annos et rio ecclesix prxsidente, Proclus sacram concionem
circa aliquol :

dierum diffe- menses numero rotundo computasse, nulla habita exponere jussus, dixit Homilia in Deiparam. Ho-
:

rentiam di-
sputant. ratione aliquot dierum, qui mensem non exple- milix principium hac fuit : Virginis Hodie cele-
bant. Inde etiam suspicor, Valesium id in notis britas, Fratres. Exindc impius Nestorius propter
fastum pravam fidcm cunctis execrandus exstitit.
suis observare noluisse, eo quod sciret, similia et

saepius rotunde numerari. Imo ipse Bandurus fa- 210 Testis hujus rei est ipsa S. Procli oratio, ex suis ge-
stis,
teri debet, in plerisque praesulum Constantinopo- quam Vincentius Riccardus Romae anno mdcxxx
litanorum catalogis, quos tomo 1 Imperii Orien- inter alia ejus opera a pag. 59 edidit, ac erudi-

talis, a pag. 187 edidit, annos gubernationis at- tissimis notis illustravit. Nestorius tam graviter
que interdum etiam menses exprimi ; at commu- tulit, doctrinam suam hac oratione impugnari, ut
niter omitti dies, qui tamen in multis haud dubie ei tres quatuorve conciones opposuerit, in quibus

superfuerunt. Nunc ab hac disputatiuncula ad furens haeresiarcha S. Proclum probroso haere-

S. Maximiani successorem progrediamur. tici et calumniatoris nomine traducit, sicut in

prafatione Garnerii nostri ante partem posterio-

rem operum Marii Mercatoris, a pag. 9, ac ibi-
dem postea in ipsis Nestorii sermonibus, a pag. 26
XVII S. PROCLUS. videri potest. Si S. Proclus ante adeptum episco-

patum Constantinopolitanum tanto orthodoxae fi-

dei defendendae ardore flagraverit, ut tam poten-

vir, qui jam ter ad regendam tem adversarium aggredi non sit veritus, quis
Mortuo
Maximia-
Hic mitissimus frustra a credat, eum postea in munere pastorali negligen-
S.
Constantinopolitanam ecclesiam
no statim
populo expetitus fuerat, statim post mortem S. tiorem fuisse?
successit
S. Proclus,
Maximiani eligitur, quia imperator variis istius 211 Sane episcopalem S. Procli zelum testa- qux ad tiiem
34 Octobris
cathedrae competitoribus omnem ambitionis ac tur ejus epistola, quae in Romana Riccardi edi- copiositts il-

contentionis occasionempraecidere cupiebat, sicut tione a pag. 632 refertur, et quae integra legi tustranda
erunt.
Quo non quin insulsum Socratis mendacium
potest,
Socrates, lib. 7, cap. 40 tradit his verbis :

quidem tempore imperator Thcodosius prudenter ultro in oculos incurrat, et a lectore cordato ex-

huic negolio prospexit etenim ne rursus de eligendo

:
plodatur. Sed cum hic nostrum non sit, sanctam
episcopo ambigerctur, eaque res lumultum in eccle- istius Praesulis famam operosius tueri, haec alia-

sia excitaret, absque ulla cunctationc, nondum de- que ejus gesta elucidanda reservamus ad die xxiv
positoMaximiani corpore, episcopis, qui aderant, Octobris,quoa Graeciset Latinispraeeipue festum
mandavit, ut Proclum in episcopali solio colloca- ipsius celebratur. Quare jam properamus ad il-

rent Itaque Proclus in sede episcopali culloca- lius mortem, de cujus certo tempore inter varios

Tomus 8 auctores
i Augusti.
 ;

42
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
nunc rum fastis celebratur, nobis nonnullum praebet D
SEC. V. auctores intricatissima quaestio agitatur, ut
fundamentumsuspicandi.quodcircaeosdemannos <l>ti eirca h$ c
breviter referemus. tcmpora fr e .
Annalibus varii terrae motus Constantinopolim terruerint,
Auctorcs rii- 212 Eminentissimus Baronius in quentiores
screpanl in
ecclesiasticis, Vincentius Riccardus ante Analecta nam in Menologio Basiliano aliisque Synaxariis fuisse viden-
assigimnrio tur,
noster ad diem ad diem xxiv vel xxv Septembris recoliturannua
anno mortis S. Procli, pag. 45, Henschenius
S. Procli
xvni Februarii in Actis S. Flaviani § 6, ac de- memoria terrae motus, qui sub episcopatu S. Pro-
cli miro modo sedatus est, ut ibidem fusius nar-
nique Tillemontius tomo 14 Monument. eccles.,
ratur. Postquam vero auctor Chronici Alexan-
pagg. 717, 797 et sequentibus, putant, S. Pro-
clum anno Christi cdxlvi obiisse, postquam ec- drini sub Ardaburio ct Alipio consulibus, seu anno

clesiam Constantinopolitanam gubernaverat duo- Christi cdxlvii, quemdam terrae motum retule-

decim annis et aliquot mensibus, qui saltem a rat, nulla de Proclo facta mentione, post alias
illius circumstantias scribit sequentia Quotannis
medio Aprili anni cdxxxiv numerandi sunt ut ;
:

cclebratur litanis istius mcmoria pro Clcmentis Dei

ex supradictis apparet. Contra vero Pagius in
Critica, Garnerius noster in Dissertatione de li-
bonitate ac patientiain Triconcho ex a. d. vm ldus

bris Theodoreti, tomo 5 operum ejus, pag. 208, Novembres. Exhac duplici sedatse concussionis
aliique nonnulli contendunt, S. Proclum anno commemoratione, quae diversis mensibus ac die-
cdxlvii mortuum esse, eique tredecim guberna- bus instituitur, nonprorsustemere conjicio,etiam
tionisannos et aliquot menses adscribunt; cum duplicem circa illa tempora accidisse terrae mo-
interim Theophanes, Mensea, aliaque Graecorum tum, et illum anni cdxlvii diversum esse ab al-
Synaxaria tantummodo duodecim annos et tres tero, qui sub Proclo exstitisse memoratur.

menses ipsi tribuant. 216 Huic conjecturae adde ea Henschenii ar- nos non cogil

proplcr ter- 213 Posteriores hi auctores praecipuum pro gumenta, quae ad diem xvm Februarii in Com- tlesererc opi-
nionem Ilen-
rae iiiotiiin,
sua opinione argumentum desumunt ex terrae mentario historico ad Acta S. Flaviani § 6 pro- sclienii,
qui nnno 447
contigit; motu, qui juxta Marcellinum Comitem et Cliro- ponuntur. Equidem fateor, Pagium in Critica ad E
B nicum Alexandrinum anno cdxlvii contigit; qua annumcDXLvi,num. 9,et ad annumcDU,num. 60
occasione miram narrant historiam de puero ad his Henschenii argumentis utcumque respondisse
ccelum sublato, ex cujus revelatione consuetudi- sed nec ejus responsa nec Garnerii nostri ratio-
nem canendi Trisagion a Proclo inductam esse cinia Tillemontium movere potuerunt, ut mor-
affirmant. Non ignoramus, hunc pueri raptum tem S. Procli ultra annum cdxlvi differret ne- :

illamque Trisagii revelationem a Samuele Bas- que eadem nos hactenus ita convincunt, ut a Ma-
nagio Flottemanvillaso in Annalibus politico- jorum nostrorum opinione recedere cogamur.
ecclesiasticis adannum DominicDXLvn, num. 11, Cum tamen in verba magistrorum non juremus,
et ab aliis heterodoxis inter aniles fabulas re- sententiam Henschenii non aegre deseremus;, si
poni ; sed parum nos movet corrupta eorum cri- quis alicunde certiora contra nos monumenta
sis, qui substantiam hujus historiae, ab antiquis eruerit. Quare successores nostri ad diem xxiv
scriptoribus traditam, cum severis criticis Catho- Octobris, quo S. Proclus colitur, haec iterura ac-
licis Non tamen idcirco obitum S.
admittimus. curate discutiant, et, si plus lucis in hac obscura
Procli usque ad annum cdxlvii differre cogimur, controversia interim affulserit, libere nostra re-
etiamsi gratis concedamus, terras motum anno pudient ac refellant. Nunc de die, quo hic sanctus
cdxlvii recte collocatum esse in Chronico Alexan- praesul obiit,non minus implicata et incerta
drino, quod nihilominus integro anno a vera chro- quaestio paucisexaminanda est.
nologia aberravit, quando conciliabulum Ephesi- 217 Ex supradictis-constat, S. Proclum anno i/uocum ad-
num anno cdl habitum esse statuit. Non cogi- cdxxxiv ante medium mensis Aprilis ad cathe- liuc putamus
mur, inquam, propterea mortem S. Proclnm
S. Procli dif- dram Constantinopolitanam evectum esse. Cura obiisse anno
ferre : nam hic forte de alio terrae motu agitur, igitur Menologium Basilii imperatoris, Menaea 446,
cum Constantinopolis sub imperio ejusdem Theo- impressa, aliaque Graecorum Synaxaria episco-
dosii saepius concussa fuerit, ut in Chronico pali ipsius gubernationi constanter duodecim
an-
Alexandrino videri potest. nos et tres menses assignent, ex facto hujus tem-
214 Tillemontius tomo 14Monument. eccles., poris computo sequitur, illum anno cdxlvi circa
sedsilentium pag. 798 fatetur, anno cdxlv vel cdxlvi nullum medium mensis
liistoricorinn Julii mortuum esse. Quod si forte
riealiisterrs
terraD motum apud primigenios
auctores expresse superfuerint aliquot dies, qui juxta superius dicta
motibus, notari; at contendit, inde certo concludi
non interdum non adeo exacte notantur, saltem certo
posse, quod nullus eo tempore fuerit
nam ex :
concludi potest, mortem S. Procli ante medium
silentioauctorum, inquit, certa conclusio inferri
mensis Augusti accidisse. Attamen Garnerius
non potest, cum scriptores subinde verissima
et noster, proxime citato tomo 5 operura Theodo-
notatu dignissima omittant. Sic de
magno teme reti, pag. 208 ita confidenter pronuntiat
motu, qui in Cbronico Alexandrino ad Certe :

annum cdl necesse est fateri, peccatum esse in numero men-

refertur, non meminerunt. Itaque
alii historici
sium : neque enim tres, ut habetur apud eos, qui
alius terrae motus, qui
tempore S. Procli accidit, appellati sunt, sed sex cum duodecim
diebus dici de-
cum altero confundi aut omnino a scriptoribus
buerunt; siquidcm a die xu Aprilis,
taceri potuit, quia forte plus qua die ccrte
quam damni
timoris ordinatus est Proclus, ad dicm xxiv
attulit. Octobris, qua
Praterea non habemusexactos historicos constat esse defunctum, menscs, quos
qui res omnes sub dixi, diesque
Theodosio juniore gestas me- interfluxerint. Vincentius Riccardus in
monas prodiderunt. Sic viri eruditi tuentur pro-
notis ad
Vitara S. Procli, pag. 53 etiam contendit,
digiosam septem Dormientium in
Ephesinorum re- arithmeticis Graecorum litteris erratum fuisse,
suscitationem (omnes saltem ac
memorabilem cor- pro tribus mensibus potius sex menses
porum eorum sub Theodosio juniore substi-
inventionem tuendos esse. Ac sicuti non negamus, in hujus-
admittunt) quamvis auctores synchroni miram
;

Hlam lnstonam modi numeros facile errorem irrepere

posteritatinon reliquerint, ut posse, ita
mo
to- tamen re ipsa irrepsisse sine probabili
vi Juhi, pag. 387 retulimus. quadam
ratione non admittiraus.
215 Imo ipsa hujus concussionis
desinentis 218 Hi aliique scriptores supponunt
memona, quas quotannis in ecclesiasticis id quod mense Julif
Grseco- versatur in quaestione, ut vulgo vel .lua"" '

dici solet : nam

firmiter
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 43
firmiter sibi persuadent, S. Proclum ex hac vita mensibus cathedra Constantinopolitana sedisse.
in
Sf.c. v.
migrasse xxiv Octobris, eo quod die illa festum Si igitur quisque hancdiversamannorumet men-
ejus in fastis ecclesiasticis colatur. Sed nos quo- sium chronotaxin opinioni suae accommodet, li-
tidiana experientia discimus, annuam Sanctorura ceat etiam nobis exemplo aliorum eamdem syste-
festivitatem propter reliquiarum inventionem, mati nostro aptare.
translationem , aliasve causas saepius celebrari 222Itaqueponamus,S.FIavianum annoCDXLvi ex probabiU
alio die,quam quo obierunt. Sic ex supra dictis circa finem Octobris S. Proclo jam duobus aut
Zlu)!,','"!,
constat, S. Maximianum die xn Aprilis mortu- tribus mensibus mortuo successisse. Hoc posito, Ulum mense
um esse, cum tamen ad diem xxi ejusdem men- anni duo et decem menses effluxerint usque ad
uee^tum
sis annua illius memoria in Menologiis referatur. ejusdem Flaviani mortem, quae anno cdxlix esse,

219 Quare judico, ex annua venerationis die mense Augusto accidit, ut fere omnes consen-
(juamvis Me- non deduci sufficiensargumentum, utde die mor- tiunt, et satis colligitur ex tempore praedatorii
nita aliis
tis aliquid certi statuatur, aut in diversis monu- conciliabuli Ephesini, cui sanctus praesul non diu
mensibus fe-
slam ejus mentis concordans numcrus pro libito corrigatur. supervixit. Nihil est inhac hypothesi, quod veri-
cclebrent.
Si enim ratio ista sufficeret, eodem jure posset similitudinis terminos excedat, quamvis eam cer-
obitus S. Procli usque ad diem xx Novembris titudine carere libenter fateamur. Cum ergo de
differri, quiasanctus ille praesul eo die in Menaeis duratione istius episcopatus tam diversae ac in-
impressis solenniore Officio honoratur. Non infi- certae sint opiniones, ut supra vidimus, curnobis
-cior,ex die annui cultus recte conjecturam fieri non licebit unam ex illis eligere, quae cum chro-
posse de die obitus, quando aliunde nih.il obstat; notaxi nostra maxime conveniat? Neque nobis
sed cum huic Garnerii aliorumque auctorum con- adversantur Theophanes et Eutychius Alexandri-
jecturae repugnet communis Grsecorum monu- nus, qui S. Flaviano duos annos numero rotundo
mentorum textus, verosimilius existimo, S. Pro- adscribunt ; quia computus mensium et dierum
clum mense Julio, aut ineunte Augusto animam saepe omittitur, ut pluribus exemplis demonstrare E
Creatori suo reddidisse. Nunc juxta hanc proba- possem. Porro cum in quibusdam catalogis men-
biliorem chronologiam consequenter agendum est ses sex, alibi octo, ac denique in aliis decem ex-
de tempore, quo in locum S. Procli suffectus est pressos invenerimus, in tanta temporis incertitu-
dine liberam mensium electionem nobis relictam
esse putavimus.
223 Auctores unanimi consensu asserunt, S. el cum pleris-
que chrono-
XVIII S. FLAVIANUS. Flavianum anno cdxlix palmam martyrii ade- togis mortem
ptum esse, excepto Garnerio nostro, qui novum ejus anno 419
cousigna-
systema excogitavit, quod tomo 5 operum Theo- mus.
iterum in tenebris palpandum est nemo doreti, pag. 209 sic proponit Restat igitur, ut
Quamloqiii-
ilnu exor-
Hic accurate
:

Flavianus Hypxpis seu superveniente seu ingesta

:

ile
enim veterum scriptorum assigna-
rlio
vit tempus, quo hic sanctus Vir Proclo successit. morte defunctus sit; sed quo mense, quove die,
Theophanes in Chronographia, pag. 84 ad an- definite nemo tradit. Probabile tamen, id con-

num Theodosiani imperii trigesimum nonum, qui tigisse die xviii Februarii, atino cdl, quo die fit

partim anno Christi cdxlvi partim cdxlvii re- S. Flaviani memoria in Menologio Grxcorum et
spondet, S. Flaviani electionem ita refert Pro- : Martyrologio Romano. Hic iterum ex annua festi-
clitm quidem Flavianus presbyter, et ecclesix Con- vitate diem mortis temere deducit. Deinde pro-
stantinopolitanx sceuophylax , vir sacris prxstans et fertargumenta, quibus contra communem chro-
ornatus virtttte ,Eutychius patriarcha
excepit. nologorum sententiam contendit, obitum S. Fla-
Alexandrinus in Annalibus Arabicis Pocockianae viani anno cdl illigandum esse, tum quod inter
interpretationis, tomo 2, pag. 84 eumdem annum ejus depositionem et mortem longior temporis
sic notat : Anno regni ejusdem tricesimo nono cen- mora requiratur, tum quod illius mors in posterio-
Flavianus patriarcha Constantinopolita-
stitutus est ribus quibusdam epistolis sileatur. Verum hsec
nus, qui cum biennio scdisset, mortuus est. Ex his facile refelli possunt, et jam satis explicata sunt
testimoniis certo decernere non possumus, post in Opere nostro ad diem xvin Februarii ubi ,

quantum temporis intervallum (sedem Constan- Henschenius Acta S. Flaviani ex antiquis monu-
tinopolitanam interdum aliquot mensibus vacasse mentis collegit. Quare curiosum lectorem eo re-
ex supra dictis constat) Flavianus S. Proclo sit mitto, praesertimcumomniaGarnerii fimdamenta
substitutus. corruant ex diserto Theodori Lectoris testimonio,
221 Neque id certius colligere licet compu- qui affirmat, quod anno cdxlix in locum S. Fla-
et duratione tando temporis spatium, quo Flavianus ecclesiam viani substitutus fuerit
episcopattts
S. Flaviani Constantinopolitanam gubernavit. Aliqui enim
nikil certi cum Theophane episcopatui illius biennium ad-
traclitur.
scribunt; Jus Graeco-Romanum Matthaeus Ci- ,

gala, etPhilippus Cyprius, quorum catalogiapud XIX S. ANATOLIUS.

Bandurum, tomollmperii Orientalis, a pag. 201
referuntur, ipsi duos annos et sex menses assi-
eumdem Bandu- Pinius noster Acta hujus sancti preesulis Theodorus
gnant; alii vero catalogi, apud Cum
ad diem tomo istius mensis, apag
Lector asse-
rum ibidem a pag. 187 relati, ei tantummodo an- iii Jtilii, 1
rit, S. Ana-
numunum etdecem menses tribuunt, quibus Pa- 651 copiose illustraverit, ubi etiam fidei morum- toliuin iijmo
4-Uinf/ sedem
gius in Critica ad annum Christi cdxlix, num. 14 que ejus integritas contra acerbiores Baronii et CP. evectum
consentit; eminentissimus Baronius S. Flaviano Tillemontii accusationes satis vindicata est, nihil
duos annos et menses decem concedit denique ; hic nobis restat, nisi ut tempus eleetionis ac mor-
catalogus Labbeanus, quem in dissertatione prae- tis ejus diligenter investigemus. Laudatus Theo-
liminari, §2 non nisi octo menses guber-
citavi, dorus Lector apud Harduinum nostrum, tomo 4
nationis exprimit, ubi haud dubie unus alterve Conciliorum, col. 67 de initio episcopatus illius
annus incuria librarii omissus est, ita ut indicare haec habet Dioscorus enim coutra id, quod regulis
:

•velit, S. Flavianum uno anno aut biennio et octo placet, sibi ordinationem Constantinopolitani episco-

patus
 44
•
HISTORIA CHRONOLOGICA
prxsulatum Ana- Theophanes et Zonaras ei rotunde tribuunt, opor-
sr.c. v. patus indulgens, provehit in ejus
ecclesix responsa tet eum anno cdlxxi adhuc ecclesiae Constanti-
tolium qucmdam, Alexandrinorum
preesto et Euty- nopolitanae praefuisse, ut consideranti patebit.
Constantinopoli facientem, habens
comministrantem. Ad quem Anatolius grato Nicephorus patriarcha Constantinopolitanus his
chem
quod futurum erat ignorans : Quo- tredecim regiminis annis superaddit menses duos,
animo ' dixit,

cumque ambulasti, sanctificasti. Agcbanlur uutcm ex quibus tempus mortis exactus colligere posse-
hxc consulatu Protogenis el Asterii, qui in annum mus, si de episcopatus initio propius constaret.
Graeci in Menaeis impressis Genna-
memoriam S.
Christi cdxlix incidit.
instrumentum pravalet xxv
dii episcopi Constantinopolitani recolunt die
225 Hoc antiquitatis
quibus con- Augusti et xvn Novembris, non autem xvii
e x auo
cor- omnibus Garnerii nostri ratiociniis,
ruit opinio
tendit, mortem Flaviani, etconsequenterelectio- Septembris, ut Tillemontius tomo 16 Monument.
Garncrii.qui
mortem ad annum cdl differendam
Anatolii, usque eccles., pag. 75 perperam existimavit.
S. nem
Flaviani ad
esse nam dici non potest, Anatolium Flaviano 228 Si seiremus, eum obiisse hoc ipso die xvn ad caiiiui.
annum 450 :
migravit
ttiftert. viventi episcopum subrogatum esse, utTillemon- Novembris, quo memoria ejus in Menaeis iterum anno V7I.
tius tomo 15 Monument. eccles., pag. 907 recte agitur, possemus de mense inchoati episcopatus

ostendit. Henricus Valesius inter aliqua historio- liberiorem conjecturam facere nam inde seque-
:

graphorum opera, quae Parisiis anno mdclxxiii retur, ipsum anno cdlviii circa medium Septem-
Graco-Latine edidit, pag. 580 idem Theodori bris cathedram Constantinopolitanam ascendisse,

testimonium paulo aliter e Graeco vertit, et ibi- atque ita usque ad diem xvn Novembris anni
dem ad illud notat sequentia Hoc insigne :
cdlxxi explevisse tredecim annos ac duos men-
fragmentum dc ordinatione Anatolii, episcopi Con- ses, quos S. Nicephorus ei expresse adscribit.
stantiiwpolitani, qux facta est Asterio et Protogene Certe non est improbabile, inter Anatolii mor-
consulibus, anno Christi cdxlix, Baronii diligen- tem et Gennadii electionem spatium unius alte-
tiam fugit. Depromptum aiUem est ex libro primo riusvemensis effiuxisse, cum aliqui Acacium mal-
Historix Theodori. Nam Theodorus Lector Histo- lent eligere, ut Theodorus Lector apud Vale-
riam suam cxorsus est a fine librorum Socratis. Cum sium, pag. 553 testatur his verbis : Mortuo Ana-
ergo Socrates desicrit in episcopatu Procii CP., tolio, Gennadius presbijter ecclesiee Constantinopoli-

Theodorus Lector Historiam suam inchoavit ab ex- tanx in ejus locum substituitur, simul nominato quo-
ordio Flaviani, id est ab anno Christi cdxlxvi. Ob- nmdam suffragiis Acacio, orphanotrophii prxpo-
serva, Valesium hic adhaerere opinioni nostrae de sito. Sed quia hactenus nobis non liquet, utra, vel

anno cdxlvi, quo episcopatum S. Fiaviani supra an alterutra venerationis dies cum die obitus
inchoavimus. Jam, relictis Anatoli gestis, quse vere conveniat, nihil determinamus, et lectori li-
tomo 1 Julii loco citato legi possunt, ad finem berum de conjectura nostra judicium relinquen-
episcopatus ejus transiliamus. tes, mortem ejusanno cdlxxi affigimus. Ceterum
ct cx compu- 226 Anatolium in cathedra Constantinopoli- de S. Gennadii virtutibus et rebus praeclare gestis
luto reginri-
ms temporc tana octo annis ac totidem mensibus sedisse, tra- hic silemus,cum ea in Opere nostro ad diem xxv
sequitur, il- dit S. Nicephorus in Chronographia compendia- AugustivelxvnNovembris fusiussintexplicanda.
liim anno
•i!i8 obiisse.
ria, cui apud Bandurum plerique catalogi consen- Interim consuli potest Tillemontius, qui tomo 16
tiunt.Cum his facile conciliatur Zonaras, qui li- Monument. eccles., a pag. 67 Acta ejus ex an-
bro 14 Annalium in Parisiensi editione anno tiquis scriptoribus concinnavit.
mdclxxxvii, tomo 2, pag. 51 dumtaxat octo
annos ei tribuit neque ipsis contradicit Theo-
;

phanes, dum eidem novem annos concedit hic : XXI ACACIUS.

enim more satis usitato annos incompletos intel-
lexit vero annos numero rotundo computa-
; ille

vit, neglectismensibus, quod ab auctoribus non TJic perfidus haereticorum fautor in locum S. Anno 171 M
raro fieri supra observavimus. Si igitur Anato- Gennadii successit anno Christi cdlxxi, ut locumS.Gen-
nadii substi-
lius Constantinopolitanam sedemascenderitanno
ex tabulis Theophanis colligitur, et tempore epi- ttitus est
cdxlix, ut ex Theodoro Lectore ostensum est scopatus sui maximas in Ecclesia turbas excita- Acacius,
(puta initio Novembris, cui hypothesi nihil ob- vit, quas Theodorus Lectorin editione Valesiana,
stat) potuitanno cdlviii moriens die iii Julii, quo pag. 555 ab ipso daemone praenuntiatas fuisse
annua illius memoria celebratur, octo guberna-
sic narrat : Gennadius cum nocte orandi gratia ad
tionis annos ac totidem menses explere.
Attamen altare descendisset, dxmoniacum quoddam spectrum
non yolumus ex annuo venerationis festo certum
vidit : quod cuntobjurgasset, audivil illud exclamans
mortis diem deducere. Quare pro libito
statue, in hsec verba, se, ipso quidcm superslite, quiescere :
illum anno cdxlix circa finem Novembris
aut postea vero Ecclesiam penitus vastaturum. Sanctus
initium Decembris S. Flaviano successisse,
et Theophanes in Chronographia , Parisiis anno
consequenter e\eunte Julio aut ineunte
Augusto mdclv Grseco-Latine impressa, pag. 97 refert
anni cdlviii obiisse. Nobis sufficit tueri illum
an- eamdem dasmonis prasdictionem, cui partim re-
num, quo Baronius, Pagius, Tillemontius aliique spondit eventus nam Acacius orthodoxam Eccle-
:

scriptores comrnuniter obitum ipsius collocant.

siam, quam tranquillam etde hostibus suis trium-
phantem invenerat, variis dissidiorum procellis
turbavit, sive quodipsemet esset haereticus.sicut
XX S. GENNADIUS I.
a sancto Nicephoro appellatur, sive quod saltem
impense haereticis faveret. Non est nostrum hic
enumerare diversas turbulenti istius hominis ma-
chinationes, quas fuse Baronius in Annalibus
S. Gennaditu e hujus sancti Antistitis et
uiuui 158 ad
calltedram
(!'. evectus,
D
episcopatus
chronotaxi etiam sa-
tis convenit inter auctores,
qui exordium
accurate Pagius in Criticaab anno Christi
recensent, quasque non ita pridem
cdlxxi
Tillemontius
illius anno cdlviii, ac ejusdem
finem tomo 16 Monument. eccles., a pag. 285
anno cdi.xxi consignant cura enim operose
post mortem
:
collegit. Suidas in suo Lexico ad vocem
Anatolu Gennadius sederit annis 'Ax&kios,
tredecim, quos tomo 1, pag. 117 et sequente, fraudulentam ac

simul
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
45
simul superbam hujus adulatoris indolem vivis Dardaniaa apud Labbeum tomo 4 Conciliorum a Sec. V.
coloribus depingit. col. 1199fuseostendit.
230 Sanctus Avitus Viennensis, qui tempore 233 Verum homo pertinax more haereticorum poslmtittuiu
occultus lnr-
Acacii in Gallia florebat, perfidam illius in fide aut schismaticorum latam a Romano Pontifice aperte hare-
relicorum ticU favit, el
(nutor, simulationem etiam indicat, et in editione Sirmon- sententiam contempsit, et quamvis omni exerci- propterea
ab
diana, pag. 19, epist. 3 ad Gundabaudum Bur- tio muneris episcopalis ac sacerdotalis interdictus Apottolica
gundionum regem de hoc ooculto hsereticorum Sede excom-
esset, tamen usque ad mortem,
patrocinante impe- municalu».
fautore sic scribit : Quieverat ergo post Acacii ratore, remansit sacrificans, ut Liberatus diaco-
quondam Constantinopohtani sacerdolis excessum, nus in Breviario cap. 18, apud Labbeum
tomo 5
mali ejus, quod expugnandum suscepimus, pullulans Conciliorum col. 770 loquitur. Imo jam ad quid-
ab Eutychete persuasio, cujus idem Acacius, ut libet audendum obstinatus, Romanam excom-
celsitudo vestra potest liabere compertum, amator municationis sententiam nihil curavit, et Fe-
magis trepidus, quam asserlor publicus crat; laudans licem Pontificem, a quo damnatus fuerat, gravi
quidem, qux ab illo repererat, sed prxdicare ea de- injuria affecit, sicut S. Theophanes pag. 114
voto tunc ilaque impolluto populo non praesumens : tradit his paucis verbis : Acacius absque animi
pro cujus obumbratione figmenti simulati, ob tjratiam motu dcpositionem excepit, et Felicis nomen e dipty-
imperatoris seculi sui, non impunitus tantummodo, chis expunxit. Porro Acacius usque ad mortem
verum et indiscussus intcriit. Haec postrema S. in pertinacia sua perseveravit, quod Gelasius I
Aviti verba, quae obscuriora sunt, ita intelligo, Papa in litteris ad Dardani® et Ulyrici episcopos
ut significent, Acacium de haeresi convictum non apud Labbeum tomo 4 col. 1197 et 1198 sic af-
fuisse, quamvis ob favorem luereticis impensum firmat Nec quisquam omnino vobis persuadeat,
:

aliaque crimina acommunione Ecclesise rescissus Acacio prxvaricationis sux crimen fuisse laxatum,
fuerit, ut patet ex epistola Felicis III Papae, quae quia qui postquam in collegium recidens pravitatis,
apud Labbeum tomo 4 Conciliorum, col. 1073 et jureque meruit ab Apostolica communione secludi,
sequentibus refertur. Vide etiam Henricum Vale- in hac eadem persistens damnatione defunctus est.
sium in notis ad Graecos historicos, anno mdclxxiii Nunc de tempore, quo infelicem animam exha-
editos, ubi, pag. 179 de Acacii damnatione fuse lavit, breviterdisputandum est.
disserit. 234 Eminentissimus Annalium ecclesiastico- inlelicent
231 Videtur tamen Acacius initio episcopatus rum conditor ad annum Christi cdlxxxviii, animam an-
tto 489 cr/ifl-
qttipost vc- sui publicum pietatis ac sincera; fidei testimonium num. 1 ita scribit Qui sequitur annus quadrin- tavil.
:

rtim
habuisse, cum Simplicius Papa Romanus in Lab- gcntesimus octogesimus octavus, duobus consulibus
beana Conciliorum editione col. 1078, ad pre- Dinamio atque Siphidio '
adnotatur ; quo et finem '
ttl. Filiilio

sbyteros et archimandritas Constantinopolitanos vivendi fecit Acacius Constantinopolitanus episcopus

de ipso sic scribat : Ad Christianissimum quoque in anathemate perseverans, cum sedisset annis (ut
principem, vel ad fratrem et coepiscopum nostrum Nicephorus habct in Chronico) decem el septem at-
Acacium competentia simul scripta direximus, cujus que mensibus novem. At salva tanti viri pace, cen-
accusandum silentium non putamusr, quia scientes seo,mortem Acacii potius anno sequente consi-
fidem probatissimi sacerdotis, certum tenemus, suum gnandam esse nam Victor Tununensis in suo
:

non esse, quod Sed inconstans praesul bo-

tacuit. Chronico sic habet : Eusebio V. C. cos. Acacius
nam famam, quam eo tempore adeptus fuerat, Constantinopolitanus episcopus sub damnationc mo-
postea ob apertam cum haereticis communionem ritur.Eusebius autem anno Christi cdlxxxix si-
foede contaminavit, ut S. Ennodius in editione mul cum Probino consulatum gessit, ut apud Pa-
Sirmondi nostri pag. 483 indicat his verbis : gium et in Fastisconsularibusnotatur. Praeterea
Fluxa ecclesiasticorum corda aut turbant, qux in eminentissimus Scriptor fatetur, a Nicephoro
prxsenti vita sunt, aut delectant : quibus Acacius, septemdecim gubernationis annos etmenses no-
qui diro diaboli a sententia sua motus imperio, eru- vem Acacio adscribi. Cum igitur Acacius circa
buit diu propugnatorem se fuisse veritatis, et clari finem anni cdi.xxi Gennadio successerit, oportet
deserens ornamenta certaminis, triumphum suum eum usque ad mensem Septembrem aut Octo-
quem, sub Basilisco, pio sudore meruerat, debel- brem anni cdi.xxxix compe-
vixisse, ut facile
lavit. riet, qui septemdeeim annos et novem menses
232 Sanctus Theophanes pag. 105 innuit, intra illud tempus elapsos numeraverit, et super-
sive flclam Acacium dumtaxat ex metu et ficta zeli specie ius a nobis dicta levi oculo relegere voluerit.
orlhodoxtt ft-
tlei ttefensio-
Basilisco restitisse. Hoc anno, inquit, cleri mona-
nem. chorumque Constantinopolitanorum agminepro Chal-
cedonensi synodo decertante, territus Acacius, in
XXII PHRAITAS, vel FLAVITAS,
unam cum eis ire sententiam dissimulans, ea de
causa adversus Basiliscum et Zenonem ex ecclesix alias FLAVIANUS II.
suggestu peroravit. Quo comperto, populi furorem
Basiliscus metuens excessit civitate, ne quisAcacio
familiaritatis aut conviclus prxberet consortium in- similibusque nominibus appellatur idem Phraitas vel
dicens senatui
devastare parabat.
: jam enim populus
Hinc forte
igne civitatem
Acacius apud Lab-
H is

ille,

successit,
qui sub finem anni cdlxxxix Acacio
et de cujus electione Nicephorus Cal-
Flavitas dici-
lur anno 483

beum tomo 4 Conciliorum col. 1125, in episto- listus, lib. 16 Ilistor. eccles. cap. 18 miram hi-
la Romanse synodi ad clericos et monachos storiam narrat hoc modo : Post hunc (videlicet
Orientales hypocrita vocatur. At quocumque ani- Acacium, cujus mortem capite prsecedente retu-
mo id tunc fecerit, certe postmodum aperte hae- lerat) Flavilas Constantinopolitanum suscepit epi-
reticis favit, et contraiteratam Romani Pontificis scopatum : vir, qui quidem presbyter esse visus sit

monitionem cum iis familiariter communicavit, sed usque adeo (ad) audaciam et improbitatem sum-
ob quam pervicaciam justo Sedis Apostolicse ju- mam perrcnerit, ut id, quod dicturus sum facinus,
dicio condemnatus, et ab Ecclesise corpore tam- satis, qualis is fuerit, indicare possit. Zeno chartam
quam putridum membrum juremerito est abscis- puram in sacro reposuit altari, atque in charta alia
sus, ut Gelasius I Papa in litteris ad episcopos per scriptum Deo supplicavit, utper angeli mtinum,
qttx
 :

4G HISTORIA CHRONOLOGICA
homimm eonspectnm non veniret, nomen conjungi, a Felice vero se penitus alienum. Non
Sec. v. qux in
ejus adscribcret, quem ccelesti calculo Constaiitino- ignoro, a Tillemontio tomo 16 Monument. ec-

politanx ecclesix hierarcham prxfectum vellet

at- : cles. pag. 768 contra hoc Theophanis testirao-

que ob eam rem quadramnta dierum jcjunium indi- nium aliquam difRculatem moveri at ea solvi pot- ;

xit, et Deum omnes orare, ut qui illi placitus esset, est, si dicantur aliquse Felicis Pontificis episto-
ostenderet, jussit. lse intercidisse, sicut ipsemet Tillemontius tomo

Ihromtm CP. 236 Hxc ubi Flavitas cognovit, auro multo tem- proxime citato pag. 386 fateri cogitur, quamdam
obHnuisse
pli cuslodem, qui idem princeps impcrialium cubi- ejusdem Papse epistolam periisse, quam ad ar-
per impiam
culariorum erat, corrupit, ul in charta pura nomen chimandritas Constantinopolitanos scripserat.
fraudem,
ejus annotaret, eamque rursus imperatoris sigillo Quidquid sit, saltem ex laudato Euagrio habe-
obsignaret. Hoc ubi factum est, atque ubi constitu- mus, Flavitam cum Petro Mongocommunicasse,
tum jejunii prxteriit tempus, sigillo in charta sub- et colligimus ex responsoria Felicis Papse epi-

lato, derepeute Flavilas ingenti gloria, perinde at- stola, qu?e apud Labbeum tomo 4 Conciliorum a

que a Deo designatus csset, affluens correplus est, col. 1089 legi potest, ipsum eodem tempore ad

e.t magnifico saltu in patriarchx thronumis conscen- Roraanum Pontificem dedisse litteras, Catholicae
dit. Verumenimvero piacutum id omnipotcns provi- unionis amore plenas, adeoquejuxta
fidei zelo et

dentia non diu latere passa, illusioncm eam sceni- Grsecam paroemiam ex eodem ore calidum etfri-
camque actionem qvamprimum in apertum produ- gidum efflavisse.
xit : infelix eiiiin ille cum non totos quatuor menses 240 Verum simulator ille non diu Romanae circa mcn-
semlHartiitm
in sede ca transegisset, morte repentina ex homini- ecclesiae illusit, ut patet ex S. Nicephoro patriar-
anni 490
bus sublatus est, cum nc dimidiam qnidem partem cha, qui brevem ejus episcopatum ita indicat: inorliais est.

muncris cjus, quo episcopalem dignitatcmredemerat, Phraitas presbyter sanctx Theclx Sycarum mensi-
corradere poluerit. bus m, diebus xvn. Cum hoc computo facile con-
B 237 Argcntarii hxredihus ejus institere, et pe- ciliantur, qui ipsi tribuuntquatuor menses, nem- E
qutt postmo- cuniam nuper admodum mutuo datam e.regere : at- pe incompletos, aut qui dumtaxat tres, non nu-
duni crupe-
ril.
que illi, quod solvendo non essent, Zcnoncm adiere, meratis septemdecim diebus, prout supra semel
eique, ut eos ab acerbis illis creditoribus libcraret, atque iterum diximus. Joannes Zonaras in Anna-
supplicarunt, et rem ipsam secreto ei ipsi, qui de libus tomo 2, pag. 54 ei menses tres cum semisse
illa inquirebat, indicarunt. Zeno, ea audita, obstu- adscribit. Videtur itaque Flavitas circa finem
puit, et postquam non Chrislum, sed chrijsum, hoc anni cdlxxxix (puta ineunte mense Decembri)
est aurum potius, Flavitx nomcn in libcllo illo ad- inlocum Acacii suffectus esse, et consequenter
sc.ripsisse. coijnovit, judicium revera et juslitiam (jux- mense Martio anni cdxc e vivis excessisse.
ta psalmum) fecit; atque eunuchum quidem,quisibi
divinam existimationem ct gloriam arrogasset, abi-
gi pecuniam autem creditam ex substantia ejus dis-
;

solvi argentariis jussit. Fides hujus historiae sit XXIII EUPHEMIUS.

penes auetorem, qui varianobismonumenta con-
servavit ex iis scriptoribus,quorum opera jam
perierunt. Attaraen mirum est, veteres auctores, Juxta jam traditam chronotaxin potuit Euphe- Eiipheinius
quorum libri etiamnum exstant, de hac fraude mius exeunte Martio anni cdxc in locum anno 490 ca-
non meminisse. Quare de veritate hujus nar- Ihcdram CP.
Flavitae successisse, de cujus Catholico zelo Theo- asccndit,
rationis niliil definio, etsi Flavitas videatur hu- phanes pag. 115 ita scribit Phravita tandem
:

jusmodi fallaciEe capax fuisse, ut ex sequentibus mortuo, Euthymius " presbyter, et pauperum in ur- lege Euphe- •

patebit. miiis
be Neapoli curator, Constantinopolilanum episcopa-
238 Liberatus diaconus in Breviario cap. 18, tum assecutus est. Is extemplo Petri Mongi nomen
i-l bre-
/hisI apud Labbeum tomo 5, col. 761 de ipso sic e sacris tabulis crasit manibus propriis,
vem aliquol et Felicis
meiisium gu- scribit : In islis posila ecclesia, moritur Acacius, Pontificis Romani reposuit, atque ita consedit in
bcrnalio- et ordinatur post eum Flavitas presbijter, qui fuit throno. Dein pagina sequente hsec notatu digna
nem.
a sancta Thecla, qui non consensit sineRomano addit : Hoc anno synodales Euphemii litteras Felix
episcopo inthronizari; sed transmisit synodicam Pa- accepit, et, ut Catholico, communionis impertiit con-
px Romano Fetici. Interea tamen contra expres- sortium haud tamen episcopum agnovit, quodAcacii,
sam Romani Pontificis voluntatem cum Petro quique.in episcopatusuccesserat,Phravitxnomen e ta-
Mongo communicabat, ut Euagrius 3 Hist.
lib. bulis ecclesiasticis non expunxerit. Nicephorus Cal-
eecles. cap. 23 tradit his verbis Inter hxc Aca-
:
listus lib. 16 Hist. eccles. cap. 19 similia habet,
cio Constnntiiiopolilaiio fatali sorte sublato,
Fravita etmodum suspensae communionis inter Felicem
in ejus locum succedit qui cum synodicas suas ad
:
Papam etEuphemium episcopum Constantinopo-
Petrum misisset, rescripsit ei vicissim
Petrus, de litanum paulo aliter sic exprimit. Porro Papa
Chaldedonensi synodo eadem dicens, qux supra com-
scripta quidem illius recepit et Euphemio veluti
or-
memoravi. Mortuo deinde Fravita, qui quatuor
thodoxo favit ; sed illum in episcopalem communio-
dumtaxat menses episcopatum gessit, Euphemius
nem non admisit.
ejus loco episcopus est ordinatus. Hic accepit syno- 242 Hinc liquet, Euphemium fuisse apprime qui falso hx-
dicas cpislolas, quas Pctrus ad Fravitam scripse- Catholicum, quamvis Joannes Malala, Oxonii an- reseos accu-
rat : cumque in illis anathemalizari gesta Chalcedo- satur,
no mdcxci Grseco-Latine editus, parte 2 Histo-
nensis synodi deprehendisset,
magnopere conturba- riae chronicae pag. 116 illum ita calumnietur
tus est, seque a Pelri
communione sejunxit. Horum
:

Eodem imperante (videlicet Anastasio) Euphemi-

postea juverit meminisse.
us patriarcha Constantinopolitanus, ut qui
perfidamque 239 Sanctus Theophanes pag. 114 eamdem Nestorii
lluinanx Ec parlibus adhxserat, sede sua deturbatut, in
Flavitae perfidiam ita clarius exponit Eucha-
clesix dece- : Acacio de- itam Ponti rclegatus est, suffecto in locum ejus Ma-
ptionem functo, Phraeilas
mcnses episcopatu potitus,
tres
cedonio, qui et ipse ob hxresim Nestorianam
Felici litteris siguificat, se ejectus
cum illo quidem com- est. Dionysius patriarcha Antiochenus,
munionem habere, cum Pelro Mongo nutlam. apud As-
In semanum tomo Bibliothecos Orientalis pag.
adversum Mongo scribit, se cum illo 1
406
communione relatus, Eupheraium ejusdem heereseos ita falso

insimulat
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 47
insiraulat : Anno dcccix (is annus dcccix Grae- mat, et Euphemium episcopum Constantinopolita- sec. t.
corum, anno Christi cdxcviii respondet, adeo- num, Chalcedonensis synodi defensorem, deponit,
que a vera chronologia aberrat, ut postea osten- quem Euchaida in exilium mittens, pro eo Mace-
detur) pulsus fuit in cxilium Euphcmius Constan- donium Confirmatur hic annus ex bello
facit.
tinopolitanus episcopus, e.o quod Nestoriana hxresi Isaurico, quod cum quinque continuos annos
laborare deprehcnsus est, eique Macedonius subro- durasset, (nempe computato simul quinto anno,
gatus. Verum eruditissimus Assemanus ad hunc qui currebat) Anastasius belli pertxsus, arcanum
Dionysii locum recte notat sequentia : Quod au- suum aperuit Euphemio Constantinopoleos episcopo,
tem Euphemius Ncsloriani erroris a Dionysio ac- se nimirum pacem optare, ut Theodorus Lector
cusalur,mirum non est, cum Dionysius Monophy- apud Valesium, pag. 559 loquitur. Coepit autem
sita fuerit ; Mpnophysitx vero Catholicos synodi hoc bellum Isauricum juxta Marcellini Comitis
Chalcedoncnsis propuijnatores, qualis Eupbemius Chronicon Indictione xv, Anastasio Aug. ei Rufo
fuit, Nestorianismi insimulair. consueverint. Exhis coss., sive anno Christi cdxcii, et consequenter
illam heterodoxorum calumniam
colligimus, anno Christi cdxcvi quintus istius belli annus
exortam esse, quia scilicet, teste Theophane, fluebat. Haec testimonia nos movent, ut deposi-
Euphemius Constantinopolitanus prxsul, coactis, tionem Euphemii potius anno cdxcvi, quamcDxcv,
qui tum in urbe versabantur, episcopis, sanctam collocemus cui opinioni nostrae sequens admini-
;

Chalccdonensem synodum confirmavit. strati episcopatuscomputus adstipulatur.

243 Attamen Euphemius edicto Zenonis im- 246 Theophanes in suis tabulis chronologicis ul etiam ex
quarnvis edi- peratoris quod Griece evorwov id est unitivum
, Euphemio septem administrationis annos adscri- probabitiore
cto Zenonis administrati
imprudenter vulgo vocahatur, et in quo tacita concilii Chalce- bit, quos incompletos accipere oportet cum enim episcopalus :

Euphemius exeunte Martio anni cdxc, ut supra u m P° re

'
subscripserit donensis abrogatio dolose latebat, nimis facile et >

imprudenter subscripsit, ut ex verbis Theodori statuimus, ecclesiam Constantinopolitanam re-

B Lectoris apudValesium, pag. 566, satis eruitur gere cceperit, post Martium anni cdxcvi septi- E
Cum omnes alii palriarchx, inquit, Zenonis Ilcno- mus gubernationis annus currebat. Hos autem
tico consensissent, solus Romanx urbis Episcopus annos ita incomplete accipiendos esse, probat
Felix communicare ei noluit. Idem colligitur ex distinctiorcomputus Nicephori patriarchse, qui
Liberato diacono, qui in Breviario, cap. 18. apud in Chronographia compendiaria, pag. 414 sic ha-
Labbeum, tomo 5, col. 761 de communi Iieno- bet Euphcmius
: presbyter Constantinopolitanus et
tici subscriptione hasc memorat Non post mul- : paupcrum curator Neapoleos, annisvi. mcusibus iii.
tum tempus moritur et Petrus Mogqus Alexandrix, At compendiaria ejusdem Nicephori Chronogra-
et post eum in ea sede ordinatur Athanasius, qui et phia, quam Bandurus non ita pridem ex codice
ipse in edicto (scilicet unitivo Zenonis admittendo, regio excerpsjt, et tomo 1 Imperii Orientalis a
ut ibidem paulo inferius exprimitur) Constanti- pag. 187 inseruit, Euphemium annis vi, mensi-
nopolitanx et Antiochenx et Hierosolymitanx com- bus vi in cathedra Constantinopolitana sedisse
municavit ecclesix. Inter hos omnes haud dubie affirmat. Huic posteriori Nicephori editioni con-

comprehenditur Euphemius, qui ab ipso Zenone sentit NicephorusCallistus, dum ibidem pag. 193
ad cathedram Constantinopolitanam evectus est. ait, Euphemium annis sex cum dimidio ecclesiam
Ceterum quomodo post mortem Zenonis Euphe- Constantinopolitanam gubernasse.
mius odium Anastasii imperatoris incurrerit, ac 247 Imo quibusdam catalogis apud eumdem
in Seu annorum
con
demum ab ipso e sede sua pulsus fuerit, apud Bandurum dicitur Euphemius annis xvi, mensibus .

jiciiuits,
Theodorum Lectorem, Theophanem aliosque , vn episcopatum gessisse. Sed haud dubie nurae-
historiae ecclesiasticse scriptores facileinvenietur. rum denarium annis adjecit oscitantia librarii,

Nos jam investigabimus probabiliorem exaucto- quem errantem alii incaute secuti sunt. Catalo-

rationis istiusannum, de quo etiam interantiquos gus Labbeanus ei rotunde sex annos tribuit. Cum
chronologos non convenit. igitur Nicephorus patriarcha circa menses in dua-
244 Marcellinus Comes in suo Chronico exau- bus editionibus Graeco-Latinis secum pugiiet, vi-
cl qtti injusle ctorationem et exsilium Euphemii ita refert In- : detur nobis relicta libera electio utriuslibet edi- p
nb Anastnsio
imperatore dictione iii Viatore solo cos. (hic consulatus certe tionis, quse cum annis successoris ejus facilius
annum Christi cdxcv denotat) Euphemius augustx poterit conciliari. Malumus tamen eligere editio-

civitatis antistes, de quo superius fecimus mentionem, nem Bandurianam, in quasex anni etsex menses
falso ab Anastasio principe accusutus atquc damna- Euphemiotribuuntur, quiaplerique catalogi circa
tus,inexilium ductus est. Marcellini chronologiam numerum mensium cum hac editione concordant,
secutus est eminentissimus Baronius, dum in An- dum sex menses numero annorum superaddunt.
nalibus ecclesiasticis ad annum Christi cdxcv, Unde sequitur, Euphemium exeunte mense Se-
num. 21 et 23 sic scripsit Sed et in Acacii fau-
: ptembri anni cdxcvi e sede sua deturbatum
torem Euphemium ConstantinopoUtanum antistitem,
,
fuisse, ut calculos subducere volenti patebit.

Deus pariter ulttts est. cum eum (ut diximus) per
Anastasium imperatorem in exilium duci voluit
Passus hxc quidcm cst Euphemius, licet injuste
a perftdo imperatore Catboiicx fidei
qnod tamen contempsisset parcre Romanis Pontifici-
bus in abdicationc Acacii nominis, meruit ipse justo
Dei judicio abdicari. An eminentissimus scriptor
hic perperam insultarit Euphemio in calamitate,
ut Tillemontius contendit, paulo post videbimus,
248 Nostra parum interest, quo modo, quove qiiocumquc
tempore Euphemius obierit, quia ei in exsihuni [isgenerei
abeunti Macedonius statim successit, quod
ad
et
se-
adversario; continuam prasulum Constantinopolitanorum
riem texendam sufficit. Ut tamen curioso
lectori,
quantum breviter fieri potest, plene satisfacia-
mus, modum mortis indicamus ex Libello syn-
odico, qui apud Labbeum, tomo 4 Conciliorum,
cpl. 1415 sic habet Anastasius igitur imperati
:
i

Macedonium Constantinopolitanum innumeris cir-

interea examen chronologicum prosecuturi.
solioquc r.vturbatum,
245 Victor Tununensis eamdem Euphemii de- ciiinrciitiim crimiiintioiiibiis,
! « exsilium positionem anno sequente sic narrat -.Paulo V. C. Gangras in exilium exegit : nec multo post etiam
ejectus ent
cos. (hujus autem Pauli consulatus anno Christi ipsum, et qui ante cum fuerat, Euphemium, quod
verosimilttcr
unno 498, pa-
cdxcvi respondet) Anastasius imperator hxretico- ad Gotthos eonfugissent, et seipsos invisissent,
rum synodum faciens, Henoticum Zcnonis coufir- trtarcltiK glatU» i>aiiii'it.The-o\<hanes,
qui pag. 13S
 48 HISTORIA CHRONOLOGICA
V. ex aliorum Macedonii mortem re-
fide sirailem
lum Sanctorum aut confessorum, ipsius erat (nempe
SBC.
fert, ibi de Euphemio non meminit. Quare hanc Baronii) expungere ex Martyrologio S. Meletium
violentam Euphemii mortem eruditis ulterius in- et S. Flavianum Antiochenos, S. Eliam Hieroso-
dagandam relinquimus. hjmitanum, et S. Danielcm Stylitam, e quibus tres
249 Victor Tununensis tempus ejusdem mortis posteriores, quantum scimus, non ita impense, sicut
aut teeuli
sexti anno nobis ita indicat : Ugni Ar-
Florentio V. C. cos. Euphemius, laborarunt ad illam communionem obti-
postea inle-
ricril. mcniam, Cappadociam, et Galatiam Pontumque nendam. Quod si Grseci, qui exiguo libcrtatis sude
atrociter vexavere. En temporc Euphemius Constan- tempore Euphcmium cjusque successorem Macedo-
tinopolitanus cpiscopus apud Ancyram Galatix, et nium, tamquam sanctx memorix episcopos, solenni-
Ariadnc Augusta in regia urbe, de hac vita trans- ter in diptycha referri curaverant, tandem ecclesia-

ierc. Cum autem anno Christi dxv Florentius in sticx pacis causa cesserint Romx urgenti, ut eos ex-

Occidente consulatum gesserit, et tunc Ariadna pungere.nt, per Romam non stelit, quin S. Flavianus
imperatrix Constantinopoli vivere desierit, vero- etS. Elias eadem injuria afficerentur et tota Hor- ;

simillime coneludo, Euphemium eodem anno dxv misdx auctoritas non impedit, quo minus hodiedum
ex hac vita migrasse. Non ignoro Tillemontium, publice inter Sanctorum numerum recenseatur Ma-
tomo 16 Monument. eccles. pag. 806 et 807 ,
cedoniv.s, etsi gravius deliquerit, quam Euphemius.

huic anno dubitationem quamdam opponere, cui In hoc textu Gallico Latine reddendo potius fide-
fuse respondere, non est operse pretium. Sed idem lisquam elegans esse volui.
scriptor occasione Euphemii nobis suggerit aliam 252 Ceterum Tillemontius, eodem tomo 16, et id aliqui-
w
disserendi materiam, ad
paulisper ab instituto itinere deftectemus.
quam discutiendam jam pag.
* ° ....
372 et 708 similem doctrinam semel atque
lterum repetit, et lectonbus suis (nescio
... .

qua m-
*' ^empti,
fruttra pro-
bare nitttur.

tentione aut utilitatis specie) inculcare conatur.

Argumenta, quae ex Meletii Antiocheni aliorum-
que Sanctorum gestis falso eruit, hic sigillatim
refutanda esse non arbitror, ne operose actum E
PARERGON IV. agam, et longiorem disputationem, quae hic a
scopo meo nimis diu aberraret, cogar instituere.
Quare curiosum lectorem ad Opus nostrum re-
Occasione Euphemii et Maccdonii pras- mitto et quidem pro S. Meletio ad diem xii Fe-
;

bruarii ac Tractatum de patriarchis Antiochenis,

sulum Constantinopolitanorum aualax qui tomo iv Julii nostri praeflxus est. Acta vero'

TiUemontii cffatum examinatur. SS. Flaviani et Eliae ad diem iv Julii illustrata

sunt. Adde, quod Victor Tununensis in suo Chro-
nico apudSchottum nostrum, tomo4Hisp. illust.
pag. 134, de hoc Flaviano sic scribat Cethego :

Tillemontius Tillemontius, aut quisquis posthuma illius scri- V. C. Flavianus Antiochenus episcopus sera
coss.
Intet alia
cruda tua di-
pta edidit et forte interpolavit, saepius Se- pcenitentia Anastasium imperatorem deserit. Die
iin asterit, dem Apostolicam et summos Ecclesiae Pontifices autem xi Decembris, quo S. Daniel Stylita in
modesta malignitate vellicat, et subindeambiguis Martyrologio Romano refertur, facile ostendi pot-
aut duris suis phrasibus prodit animum, ut mi- erit, falsa esse ea, quae de illo adversarius tam
tissime dicam, nonnihilab Ecclesia Romanaalie- confidenter affirmat. Imo satis apparebit ex his
num. tomo 16 Monument. eccles., a pag.725
Sic ipsis, quae de Euphemio et Macedonio jam per
S.
refert, quomodo preesules Orientales in magno decursum dicturi sumus, quid sentiendum sit de
ecclesiarum suarum periculo per litterasadSym- Sanctorum exemplis, quae Tillemontius per-
aliis
machum Papam confugerint, et opem ipsius fru- peram allegat haec enim argumenta adeo sunt
:

stra imploraverint. Deinde

ibidem, pag. 727, similia, ut, si unum solveris, omnia solveris.
quasi Orientalium advocatum et simul causae ju- Nunc durum ipsius ratiocinium, quod numero
dicem agens, contra sanctum Pontificem et Ec- praccedentefideliter ex Gallico idiomate Latinum
clesiam Romanani ita crude pronuntiat Nescio, :
fecimus, maturo animo expendamus. F
an Oricntales ctiam recurrerint ad episcopos Gallia-
253 Imprimis non videtur eminentissimus Ba- Ex. quitnis-
nim ; scd in regione tam longe a se dissita inter
ipsos ronius Euphemio insultare, dum exauctorationem (tnm liistoriis
barbaros ct Arianos repererunt plus bonx voluntatis, ejus putat a Deo permissam esse, eo quod Roma-
sacrie Scri-
pturte con-
quam Romx invenerant. An hasc sententia digna no cludimus,
non paruerit
Pontifici nam lib. 3 Regum,
:

est scriptore, qui genuinus Ecclesiae filius vult

vi- cap. 13 legimus, pium Domini prophetamaleone
deri ? An ingenuus filius tam contemptim de matre occisum esse propter levem inobedientiam, quae
sua loqui solet, ut maternum ejus affectum bonae ab interpretibus communiter multum minuitur,
barbarorum et haereticorum voluntati postponat?
quia deceptus fuerat ab alio propheta, qui falso
Nonne inhumana duritie et gravi muneris
hic de
asserebat, se contrariam revelationem
accepisse.
sui negligentia condemnat S. Symmachum, cujus Sic etiam, testantibussacrisLitteris,
exigua quse-
praeclara gesta ad diem xix Julii ex antiquis
aucto- dam diffidentia Moycen a terra promissionis ex-
ribus illustravimus?
clusit, muliebris curiositas uxorem
251 Sed haec et similia Tillemontii Loth in sta-
axiomata tuam commutavit, inanis gloriola in compu-
salis
Sanctot hic nos morari non debent,
'/'<- Inm ex
quidumtaxat unum tando populo Davidem septuaginta millibus
ez US discutiendum suscepimus, sub-
tra aimmu- quod proxime ditorum privavit, vanaopumostentatio
niouem Bc- Mtato tomo 16, pag. 661 et sequente Ezechiam
ciain Roma in Actis thesauris suis spoliavit. An his Dei amicis
tm mortuoi Enphemn ltaprofert Valde mirum insul-
: est, quod Ba- tat, qui eorum punitionem divinae
romus insultet in depositionem ultioni adscri- Baronium
Euphemio tam
glo- bit? Quam igitur injuriam Baronius
rtosam, qnx potuit delere culpas, quas infert Eu- nonessein-
scopatussvi commiscrat, puta
et qxtsfacit, ut ei titulum
tempore cpi-
subsignando Henotico
phemio, dum a Deo punitam dicit ejus
tiam, quam ipsegravioremetschismaticam
inobedien-
fuisse
S,
confessoris denegare non existimabat?
possimus nam si omncs illi, qui moriuntur
:
extra 253 His adde, quod Euphemius Henotico Ze-
( OMMUNIONBM Romanam, non possint mereri
titu- nonis subscripserit, et forte
alias culpas commi-

serit,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORTTM. 49
A serit,quas Tillemontius non inficiatur. Quis ita- Ecclesiam colligttntur? Tales etiamsi occisi in con-
8EC. v.
que miretur, quod justus Deus Euphemium ex- fessione nominis fuerint, macula ista nec sanguine
auctorari et in exsiiium pelli permiserit, atque ita abluitur. Inexpiabilis et gravis culpa discordix, nec
praevaricationem ejus ulcisci voluerit? Neque re- passione purgatur. Esse martyr non potest, qui in
fert, illum exsilio aliisque miseriis ab improbo Ecclesia non est Cum Deo manere non pos-
iraperatore afflictum fuisse sic enim Deus homi- :
sunt, quia esse in Ecclesia Dei unanimcs nolue-
cidiumet adulterium Davidis vindicavit scelerata runt ardeant licet flammis
: et ignibus traditi, vel
Absalonis rebellione, malisque ex ea consecutis objccti bestiis animas suas. ponant; non erit illa
ut lib. 2 Regum, cap. 12 praedixerat. Quis ta- ftdei corona, sed pama perftdix, nec religiosx virtu-
men injurius est Davidi, dum dicit, haec mala a tis exittts gloriosus, sed desperationis interilus. Occi-
Deo permissa fuisse, eo quod Dominum offen- di talis potest, coronari
non polest. Si ergo Euphe-
disset? mius extra Christi Ecclesiam collectus fuerit, ut
255 Praeterea an in persecutiones Paulo Apo- cum S. Cypriano loquar, nonne Baronius juxta
qiue conclu- stolotam gloriosas censendus est insultare S. jam traditam Cypriani sententiam legitime in-
siocliam
varbU S. /lu- Augustinus, qui Enarratione in psalmum 36, fert, exsihum aliasque aerumnas ab Eupheraio
gustini con- serm. 2 in novissima editione tomo 4, col. 200 toleratas nihil ipsi ad salutem aeternam profuis-
firmatur.
Ananioe, qui Saulura suscipere verebatur, Domi- se? Nonne ex his recte sequitur, Euphemium
num ita respondentem inducit Et contra Domi- : non posse nominari sanctum aut verum Christi
nus : Sine, inquit, ego illi ostendam, qux illum confessorem ?

oporteat pati pro nomine meo. Reddam illi, inquit ; 258 Quod si quis Tillemontii defensor oppo- i/iix Title- .

vindicabo me de illo, et patictur pro nomine meo, nat, falsam esse hypothesin, ex qua Baronius monlin ever-
leniln erat,
qui sxvit in nomen meum. Emdio vel erudivi per talem conclusionem deduxit; quaero, cur Tille-
cum alios, erudiam et ipsum per alios. Deinde ibi- montius falsitatem hypotheseos non osten-
istius
dem sanctus Doctor, hanc divinae ultionis prae- derit, ac suffoderitfundamentum, quo tota Ba- K
dictionem impletam esse affirmat his verbis Fa- : ronii argumentatio nitebatur. Certe fundamento
ctum est hoc ; et novimus, quanta sustinuerit Sau- illo everso, omnia ei susperstructa consectaria
lus ; multo plura, quam (ecerat, quasi avarus exa- corruebant. Interim adversarius, transmisso aut
ctor cum usuris recepit, quod dederat.
Idem sanctus concesso antecedente, solam Baronii consequen-
praesul Hipponensis Enarratione in psalmnm 108 tiam ita oppugnat Si omncs illi, qui moriuntur
:

tomo proxime citato col. 918 significat, S. Pau- extra communionetn Romanam, non possint mereri
lum persecutione Judaeorum afflictum fuisse, titulum Sanctorum aut Confessorum, ipsius ernt
quia ipse Christianos antea persecutus fuerat. (nempe Baronii) expungere ex Martyrologio S.
Denique sanctus Doctor lib. 18 De civitate Dei MeleliumetS. Flavianttm Antiocltenos, S. Eliam
cap. 51 sic scribit : Saulus, qui postea Paulus Hierosolymitanum, et S. Danielem Slylitam, equi-
Apostolus factus est, vastabat Ecclesiam ; ubi ipse bus tres posteriores, qttantum scimus, non ita im-
quoque jam fidem, quam perscquebatur, evangeli- pense laborarunt, sicut Euphemius, ad illam com-
:ans, qualia faciebat, est passus.
Quid igitur pec- munionem Numquid hoc loco Tille-
obtittendam.
cassetBaronius, depositionemEuphemii Deo vin- montius implicite Euphemium et quatuor
asserit,
dici attribuens, etiamsi cum aliis scriptoribus alios extra communionem Eeclesios Romanae
inobedientiam illam agraviori culpa et schisraate mortuos esse, et nihilominus recte sanctos aut
exemisset? confessores vocari ? Si id indicare non voluerit,
256 At, inquies, Baronius clare supponit Eu- quomodo affirmare potuit, Euphemiumimpensius.
Imo Baro- phemium extra communionem Ecclesiae Romanae quam alios tres ibi memoratos, operam dedisse,
nius rccle
urgumenta-
mortuum esse, ac propterea injurias pro fide or- ut communionem Ecclesiae Romanse obtineret?
tur thodoxa toleratas ad salutem conse-
nihil ipsi Itaque supponit, illos caruisse ea communione,
quendam profuisse, dum ad annumChristi cdxcv ad quam obtinendam plus aut minus laborarunt,
num 23 ita scribit Passus heec quidem est Eu-
: et extra quam tamen, ipso teste, obienmt.
phemius, licet injuste et a perfido imperatore, Ca- 259 Huic Tillemontiano ratiocinio, quod nures et i/tiam ei
regtitU tan-
tholicx fulei advcrsario : quod tamen contempsisset nostras vehementeroffendit, praeter superius re- clorum l'r-
parere Romanis Pontifuibus in abdicatione Acacii lata S.Cypriani verba, opponimus S. Fulgen- truni
iiominis, me.ruit ipse justo Dei judicio abdicari. Sic tium, qui de Fide ad Petrum diaconum cap. 39 V
plane qui gloriosum fuisset confessionis ob qux
heec, ita scribit : Firmissimum tcne el nullatenus dubi-
passus est, titulum consecutus, quod ab ipsa Roma- tes, quemlibet heereticum sive schismaticum, si Ec-
na Ecclesia minimc merv.il ad communionem admitli clesix CatholkdC non ftterit aggregatus, quantascum-
(extra quam nulla potest esse, ex sententia Patrum, que eleemosynas fecerit, etsi pro Christi nomine
ve.ra confessio, neque martijrium) infelix decessit etiam sangttincm fudcrit. niillatenus posse salvari.
inglorius, et postea (ut dicemus) nomen ejus e dipty- Juvatetiam audire S. Pacianum Barcinonensem,
chis est sublatum. Hic adversarium volebam, ac qui in epistola secunda ad Symphorianum ita lo-
ista objicientem audire cupiebam, ut ex infra di- quitur Porro etiamsi pa'ssus est aliqttid Novatia-
:

cendis intelliges. nus, non tamen etiam occisus : etiamsi occistts,

non

257 Interim respondeo, Baronium tamen coroitalus. Quidni? E.ttrtt Ecclesix pacem,
in sua hy-
tn .iim hn/io-
pothesi, quam tanien ob rationes postea profe- extraconcordiam, cxtra cum matrcm, cujus portio
llicsi,
rendas non adraittimus, recte argumentari, quan- debet esse, qui martyr cst.

doquidem sancti Patres concordi voce clamant, 260 Tillemontius juxta hanc tutissimam san- solide im-
'"''
quod extra communionem Ecclesiae salus aeterna ctorum Patrura regulam sic ratiocinari debuisset
f"?""™ :

sperari non possit. Audi praeter alios S. Cypria- Nullus extra Ecclesiam potest esse verus martyr
ntim, qui occasione schismatis Novatiani hanc aut sanctus confessor ergo Meletius, Flavianus,
:

doctrinam Carthaginensibus suis studiose incul- Macedonius, et reliqui non obierunt extra Eccle-
cat in opusculo De unitate Ecclesiae, ubi in edi- siam, quandoquidem Ecclesia illos, ut sanctos.
tione Pameliana pag. 257 inter alia de schisma- veneratur. Tum deinde ex his contra Baronium
ticis haec pronuntiat : An sccum csse Christttm, consequenter concludere potuisset, Euphemium
cum collecti fuerint, opinantur, qui cxtra Christi non obiisse schismaticum, eo quod ipside nomine
Tomus o Acacii
i Augusti.
 50
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
Ma- nem summi Pontificis et Romanse Ecelesiae au-
SKC. V. Acacii eradendo communis causa fuerit cum
agnoscit. ctoritatem procaciter explodunt? An verebatur,
cedonio, aliisque.quos Ecclesia sanctos
Sed forte in gratiani contubernalium
suorum ma- ne manifesta mentis suae declaratione nimium
luitadversariusadhibere aliud argumenti genus, oflfenderet quosdam Catholicorum animos, qui-

quo efiam freti hodiedum Janseniani et Quesnel- bus olim tradita Christianee doctrinae elementa
liani dogmaticis summorum Pontificum decretis obedientiam ac venerationem ergasummum Pon-
pertinaciter resistunt, Vaticana fulmina rident, Romanam Ecclesiam a teneris inspira-
tificem et

et publice ab Ecclesia poscriptam suam hseresim runt? Quacumque de causa id fecerit. saltem ex
mordicus tuentur. his Tillemontii textibus inter se collatis patet,

Ccrlc liinc 261 Hinc isti iniquitatis filii cum antiquioribus quod summum Pontificem et Romanam Eccle-
advcrsarius
hsereticis identidem objiciunt exemplum S. Cy- siam ab Ecclesia Catholica distinxerit, ut se
nun favissct
nnvis hsrcti priani, quem contendunt decisioni Stephani Pa- praefatis sanctorum Patrum testimoniis extri-
cU, tamen extra com- caret.
pae constanter restitisse, et
munionem Ecclesiae Romanse vera martyrii lau- 264 Sed huic effugio jam diu viam prsecluse- Sed effuglo
rea coronatum fuisse. Si mihi luberet aut potius runt iidem sancti Patres, atque inter alios anti- Tillemontia-
no S. Irtmrus
hoc loco liceret illam SS. Cypriani ac Stephani quissimus Irenaeus, sanctitate et martyrio illu- nmrtiir,
historiam fusius discutere, facilis et abundans dum lib. 3 adversus
stris hsereses cap. 3, de Ro-
materia statim ad manum esset : tantummodo mana ecclesia sic disserit : Sed quoniam valde lon-

enim in compendium redigere deberem libellum gum est, in hoc tali volumine omnium ecclcsiarum
Gallicuni. qui nuper hanc rem contra novatores cnumerare successioncs, maximc et antiqxdssimse, et
erudite tractavit, ac Parisiis anno mdccxxv pro- omnibus cognilsc, a gloriosissimis duobus apostolis
diit sub hoc titulo : Dissertatio theologica de cele- Petro et Paulo Romse fundatde et constituts Eccle-
bri controversia inter S. Stephanvm Papam, et S. siseeam, quam habet ab Apostolis, traditionem, et
Cyprianum episcopum Carthaginensem, ubi expli- annunliatam hominibus ftdem pcr successioncs epi-
catur genuina mens S. Augustini circa hanc dis- scoporum pervenientem usque ad nos, indicantes,
ceptationem. Sed ea Dissertationis theologica? syn- confundimus omnes eos, qui quoquo modo, vel per
opsis nos longius a via abduceret, ac in hoc sa- sui ' placentiam malam, vel vanam gloriam, vel per at sibl

tis prolixo parergo nimis diu detineret. Quare le- csecitatem et malam scntentiam, prseterquam opor-
ctorem mittimus ad Acta S. Stephani Papas, die tet, colligunt ad hanc enim Ecclesiam propter
:

ii Augusti illustranda, et ad laudatum libellum POTENTIOREM PRINCIPALITATEM NECESSE EST ,

Gallicum, aliosque obvios Ecclesiae defensores, OMNEM CONVENIRE ECCLESIAM, HOC EST EOS,
qui hanc hasreticorum cavillationemtoties totque qui sunt undique fideles, in qua semper ab his,
modis refutarunt, ut supervacaneum sit, hic fuse qui sunt undique, conservata est ea, quse est ab Apo-
responsa eorum accumulare. stolis, traditio. Sanctus prassul Lugdunensis his
262 Nos interim urgere pergimus adversa- verbis indicat, quod omnes particulares ecclesiae,
qui similibus rium, qui summum Pontificem et Ecclesiam Ro- earumque fideles subditi huic Ecclesiaa Roma-
caviltalioni-
bus
manam ab Ecclesia Catholica distinguit, ut jam nae debeant adhaerere,
adeoque eam agnoscit Ca-
memorata sanctorum Patrum testimonia eludat. tholicam propter universalem rerum sacrarum
Hanc distinctionem, qua etiam novatores rebelli- potestatem, quam in omnes ecclesias inferiores
onem suam contra Sedem Apostolicam colorare jure potest exercere. Observationes Francisci
nituntur, in citato tomo 16 Monumentorum ec- Feu-ardentii in hunc S. Irensei textum legi me-
clesiasticorum tacite et astute indicat, dum ibi rentur.
pag. 697 de Euphemio et Macedonio asserit. eos 265 Similiter de Romano Pontifice sensit in-
S. Cyprianus
non fuisse schismatkos, scd cpiscopos sanctissimos, clytus Africae martyr Cyprianus, quilitteras
suas martiir,
ct cum Ecclesia conjunctissimos. At cum qua Ec- responsorias ad Antonianum in jam laudata Pa-
clesia, dic amabo, tam conjuncti fuerunt? An cum melii editione pag. 91 sic incipit Accepi primas :

Romana ? Hoc sane Tillemontius affirmare non litteras tuas, frater carissime, concordiam collegii
potest, cum alibi saepe repetat, illos extra com-
sacerdotalis firmiter obtinentes et Cathohcx Eccte-
munionem Ecclesiae Romanse obiisse. Quomodo sise cohxrentes, quibus significasti, cum Novatiano
igitur hi episcopi
in Ecclesia et simul extra Ec-
te non communicare, sed sequi consilium nostrum,
clesiam esse potuerunt? Quomodo adversarius
et cum
Cornelio coepiscopo nostro (is tunc Romana?
hoc parodoxum explicabit, nisi dixerit, Eu- Ecclesiae praeerat, et Pontificatum
phemium et Macedonium a summo Pontifiee et suum non diu
post gloriosa martyrii laurea decoravit)
Ecclesia Romana fuisse separatos, et tamen unum
cum tenere consensum. Scripsisti etiam,
Ecclesia Catholica maxime unitos ut exemplum
mansisse ? earumdem litterarum ad Cornelium collegam no-
263 Verum hac distinctione Tillemontius oc- strum transmitterem, ut deposita omni
errores suos culte novis Ecclesia; hostibus subministrat solicitudine
ronlra Scdem arma, jam sciret, te secum, hoc est cum Catholica
Apostolicam quibus praacipuura Catholicorum telum
repellere Ecclesia communicare. Vides S. Cyprianum
cumpertinn- nequidquam conantur hic
mirifice enim recentiori-
ria lutntur.
:
inter PontificemRomanum et Ecclesiam Catho-
bus nostrae aetatis schismaticis ac haereticis
pla- licamnon distinguere; ita ut cum
cet illa doctrina, quam famosis Catholica Ec-
suis libellis ad clesia communicare censeret
nauseam inserunt, illum, qui cum S
et simplicioribus Catholicis Cornelio Papa communicabat? Nonne
lmportune obtrudunt. Fortasse hinc con-
adversarius sen- verso argumento inferri potest, illos
sit, sese hoc modo illis ab Ecclesia
novatoribusfavere, atque Catholica segregari, qui a communione
ideo opinionem suam tam
obscuris verbis invol-
Romani
Pontificis avelluntur; sicut recte
vit, ut ex duobus locis dicitur mem-
simul sumptis genuina il-
hus mens fuerit eruenda, quam
brum a corpore separari, quod a vivo
capite
alterutro loco abscinditur?
clanss.me aperire potuisset. An
videbat, se per-
spicua sententiae suae explicatione 266 Sanctus Optatus Milevitanus lib
nimis aperte 2 De S. OpliiU"
schismate Donatistarum adversus
patrocinaturum fuisse Jansenianis et
Quesnellia-
Parmenianum Milevitantts

nis qui ubique gloriantur,

ita argumentatur : Negare non potes, scire
sese cumEcclesia Ca- te in
thohca conjunctissimos esse,
urbe Roma Relro primo Cathedram
dum episcopnlem
interea om- esse collatam, in qua sederit omnium
Apostolorum

capul
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 51
caput Petrus, unde et Cephas appcllatus est, in qua discrimen faciat inter SedemRomanam et Catho- sec. v.
una Catliedra unitas ab omnibus servarelur, ne ce- licam Ecclesiam; deinde autem inter Sanctissimx jamdiu vlam
teri Aposloli singulas sibi quisque defenderent . ut Romanorum Ecclcsix bealissimum Papam ac Apo- tnacliw-
jam schismaticus et peccator esset. qui contra sin- stolicam Sedem non distinguat, juxta axioma Phi-
gularem Cathedram, alteram collocaret. Ergo Ca- losophorum Quxsunt eadem uni tertio, sunt eadem
:

thedra unica, qux est prima de dotibus, sedit prior inter se, non inepte concludo, summum Pontifi-

Petrus, cui successit Linus. Deinde enumerat re- cem, Cathedram Romanam, Sedem Apostolicam,
liquos S. Petri in Rornana Cathedra successores aliaque id genus synonyma, quibus sancti Patres
usque ad Siricium tunc viventem, quocum se promiscue utuntur, in materia dogmatica ab Ec-
communicare asserit, et ex ea communione os- clesia Catholica non differre. Plura de hac re vi-
tendit, sese esse in vera Ecclesia, a qua Dona- deri possunt in quodam Tractatu de schismate,
tistse excludebantur, quamvis eam suse sectae qui non ita pridem in Belgio primum Gallico ac
perperam vindicarent. Tum paulo inferius Dona- postmodum Latine impressus est : nam nobis hic
tistas ita interrogat : Unde est ergo, quod claves diutius haerere non licet, qui ad alteram Tille-
regni vobis usurpare contenditis, qui contra Calhe- montiani effati partem discutiendam properamus.
dram Petri vestris prxsumptionibus ct audaciis, sa- 270 Non sunt molliora, quse Tillemontius prae- Ceterum tu-
Denique eosdem scbismaticos cedentibus, quorum examen iam institutum est, '«"""'""
crilegio militatis? .

. mter Ponli-
sic hortatur : Intelligite vel sero, vos esse filios im- ita subnectit : Quod si Grxci, qui exiguo libertatis fieem Romn-
pios, vos esse ramos fracios ab arbore, vos esse abs- sux tempore Euphemium ejusque successorem Ma- num et Or
cnlnles
cisos palmites a vite, vos csse rivum concisum a cedonium, tamquam sanctx memorix cpiscopos, so-
fontc. His similitudinibus et argumentis indicat, lenniter in diptycha refcrri curaverant, tandem ec-

illos ab Ecclesia Catholica avulsos esse, eo quod clesiasticx pac.is causa cesserint Romx urgenti, ut

Apostolicoe Sedi nollent adhserere, et contra Ca- eos expungerent, per Romam
quin S. non stetit,

thedram Petri sacrilege militarent. Flavianus S. Elias eudem injuria afftcerentur.

et V.

267 In Vita quam discipulus ejus

S. Fulgentii, Audax enimvero privati hominis judicium de Ro-
i. Eulalius conscripsit, et quam Bollandus noster die i Ja- mana Ecclesia summisque ejus Moderatoribus,
episcopus S '"
exhibuit, capite 12 narratur, quomodo quorum sanctitatem et doctrinam tota Ecclesia
nuarii
racusanus,
Sanctus ille ad eremum Thebaidos proficisci vo- veneratur Quandoquidem adversarius Flaviano
!

luerit, ut ibi austeriorem vitam duceret. Verum et Elisetam accurate titulum sanctitatis addit,
S. Eulalius, episcopus Syracusanus, apud quem curetiamHormisdam Pontificemhonorifico Sancti
S. Fulgentius in via hospitabatur, dissuasit illi nomine non compellat ? Tamen satis noverat, il-
itercceptum prosequi, proposita hac sola ratione lam injuriam, quam in temeraria sua hypothesi
Terras, inquit, ad quas pergere concupiscis, a com- Pontifex iste Euphemio et Macedonio intulit,
munione beati Petri perftda dissensio separavit. quamque etiam aliis inferre voluit, non impedire,
Omnes monachi, quorum prxdicatur mirabilis
illi quo minus Hormisdas die vi Augusti inter San-
abstinentia, non habebunt tecum altaris sacramenta ctorum numerum recenseatur.
communia. Quid ergo proderit affligere jejuniis cor- 271 Praeterea quisnam Tillemontium inter nimis ultdu-
cterjudicem
pus, ubi solatiis spirilualibus indigebit anima, qux Orientales antistites et Romanos Pontifices con- ugit,

multo melior est corpore ? Reverlere, fili, ne vita stituit judicem, ut statim in favorem Orientalium
melioris intuitu periculum rectx ftdei patiaris. audeat litem dirimere, et sanctissimos Romanae
Sanctus itaque antistes ille judicabat, omnes ora- Ecclesise Pontifices de gravi culpa condemnare?

tiones, vigilias, aliasque corporis affiictationes Si quiscontubernalium forte eum ad tale judicium

nihil istismonachisprodesse,adeoque abEcclesia ferendum impellebat, debuisset ipsi respondere,

omnino exclusos fuisse eos, quos a communione quod in suo Libro Apologetico Paulus Orosius
beati Petri, perflda dissensio separaverat. Haud cuidam Pelagianorum fautori respondit, ut in Co-
dubie tamen monachi illi contendebant, se in Ec- loniensi Patrum Bibliotheca, tomo 15, sive in

clesia Catholica permanere, etsi satis scirent, se supplemento pag. 145 legimus his verbis Nos :

a communione beati Petri seu Ecclesiae Romanse fdii Ecclesix Calholicx sumus : non e.vigas a nobis,

separatos esse. pater, ut doctores supcr doctores essc audeamus, aut

judices snper judices Cur interrogas filios, cum
208 SanctusMaximus, qui pro orthodoxa fide
vincula et tormenta fortiter sustinuit, hanc Tille- patres audias, quhl dccernant ?Non equidemignoro,
r! S. HlUi-
III IIS
montianam distinctionem etiam ignoravit nam :
presbyterum Orosium hicde qua?stione pure dog-
tomo 2 Operum suorum, quas Combefisius anno matica agere sed adversarius etiam in hac ma-
;

teria eamdem regulam sequi potuisset, et judi-

mdclxxv Parisiis Graeco-Latine edidit, pag. 76
itascribit Omnis, qui eos, qui Pyrrhum reproba-
:
cium suum suspendere, aut prudenter supponere ;

quod Hormisdas Papa non sine justa causa

verunt, anathematizat Sedem Romanam, id est
,
S.

Catholicam Ecclesiam, anathematizat. Hic ite- nomen Euphemii et Macedonii e diptychis deleri
Sedem Romanam ab Ecclesia Catho- voluerit, ac postea iisdem iterum inseri permise-
rum vides,
rit, ut ex sequentibus apparebit.
lica non distingui, adeoque Tillemontium cum
272 Denique Tillemontius insigne suum eflatum el saneUlur
aliis temere ad talem confusionem confugere. Xem Kaeedih
ita concludit Tota Hormisdx auctorilas non im- nii snnctiloli
Paulo post idem Sanctus Catholicae fidei propu-
:

pcdit, quo minus hodiedum publice inter

Sanctnrum Hormisdx
gnator ibidem citata pag. dicit, Pyrrhum frustra Pupa oppo-
numerum recenseatur Macedonius, etsi gravius dc-
laborare, dum se apud alios excusare nititur, et uit,
quam Euphemius. Nonvideo curadversa-
non satisfacit et implorat sanctissim^e Romanorum
liqucrit,

rius sanctitatem Macedonii auctoritati Hormisdse

ECCLESI^? BEATISSIMUM PAPAM, ID EST A.P0ST0LI- Macedonii
Dei Verbo, sed et vel auctoritatem Hormisdae sanctitati
cam Sedem, qux ab incamato
secundum sacros canones et opposuerit, quasi hoa ambse inter se pugnarent.
omnibus sanctis synodis,
terrarum orbe Potius observare atque addere debuisset, nomen
terminos, universarum, qux in toto

sunt, sanctarum Dei ecclcsiarum in omnibus et per Macedonii eadem S. Hormisdse auctoritate, qua
omnia percepit et habet impcrium, auctoritatem, ei ex diptychis sublatum fuerat, postea iis restitu-
potestatem ligandi et solvendi. tum fuisse, dum Pontifex ille Epiphanio episcopo
269 Cum igitur S. Maximus hic primo nullum Constantinopolitano vices suas in hoc negotio
delegavit,
 ,

52
•
HISTORIA CHRONOLOGICA
delegavit, ut post Natalem Alexandrum Pagius a nobis excogitatam esse : nam illam eruimus ex
adversarii, qui affirmat, quod
in Critica sua ad annum Christi dxxi num. 15 ipsa assertione kitpltciniuii,
et S. Maccdo-
Macedcnius gravius dcliqucrit, quam Euphemius.
ostendit. dimiiini paj.
Unde legitime videor inferre, quod Macedonium nitailiiui,
273 Certe in LabbeanaConciliorum collectione etji.isc,
magis delictorum suorum poenitere debuerit,
Iiret utrnm- tomo 5. a col. 151 legimus, quod S. Hormisdas
i/ue e.r MstO Epiphanium constituerit in Oriente suum vica- quam Euphemium, etsi veteres auctores de salu-
tari utriusque poenitentia altum siluerint nullus
rium, et prrcter alia totum hoc negotium de re- :

stituendis Euphemii et Macedoniinominibuspru- enimCatholicusadmittet, Macedonium aut quem-

dentiae ejus reliquerit, ea tamen conditione, ut vis alium gravioris peccati reum sine debita poe-

Epiphanius ad Romanum Pontificem referret, nitentia ad salutem aut sanctitatem pervenisse.

quosnam in communionem Sedis Apostolicse re- Cum itaque adversarius titulum confessoris Eu-
cepisset, et quidquid in ea controversia facien- phemio denegare non audeat, et Macedonii san-
dum judicasset. Hinc colligo, illam nominum re- ctitatem agnoscat, consequenter sinceram utrius-
stitutionem in diptycha, quam Orientales tanto- que poenitentiam debet agnoscere, etiamsi de illa
pere desideraverant tandem ab Hormisda ut
,
antiqui scriptores tacuerint.
minimum implicite probatam fuisse, dum in com- 277 Neque hic aliquis dicat, hanc poeniten- adversa uti-
liter toleras-
munionem suam admisit Orientales ecclesias, tiam ab antiquis historicis sufficienter exprimi,
se,
quamvis Euphemium et Macedonium, aliosque dum narrant exsilium aliaque adversa, quse Eu-
episcopos e diptychis non expunxissent. Quis au- phemius et Macedonius pro Christo pertulerunt :

tem facile credat, sine novis gravibusque ratio- nam haec omnia nihil ipsis profuissent, si extra
nibus permissum fuisse ab Hormisda publicam communionem Ecclesiae Romanae mortui essent,
illorum nominum in diptychis recitationem, quam ut supra ex sanctis Patribus probavimus. Sic
antea prohibuerat, aut saltem ad tempus suspen- Nestorius similes pcenas tulit, quibus tamen sce-
j; derat? lera sua non expiavit, quia extra communionem
rt probabili- 274 Nonne Hormisdas justa de causa potuit Ecclesiae easferebat. Sic etiam, teste S. Paciano,
bus coiijeclu-
HS facilc c.on- interdicere, nenominahorum praesulum in sacris passus e.st aliquid Novatianus non tamen coro-
rilmre po- tabulis recitarentur tamen postea ob alias
; et natus, quia extra Ecclcsiec pacem, cxlra concordiam
lnisset.
temporis circumstantias novamque rerum noti- patiebalur. Praeterea quomodo adversarius pro-
tiam consenlire, ut eorum memoria in iisdem ite- babit, has aerumnas et injurias a Macedonio pa-
rum ageretur? Quid si Papa Euphemium et Ma- tienter exceptas et animo pcenitente toleratas
cedonium hoc honore privaverit, quia Romanae fuisse, ut divinae justitiee pro praeteritis delictis
Ecclesisenon satis prompte obediverant, aut quia satisfaceret? Nobis edisserat, ubinam antiquitas
inilia eorum suncto fini non responderant ut Pa- , talem Macedonii pcenitentiam memoriae prodi-
S.
gius ad annum Christi dxxi, num. 15 loquitur; derit. Quod si eam expressam non inveniat, sicut
et nihilominus postmodum propter amprem con- a nemine umquam inveniendam arbitror, nobis-
cordiae illos denuo diptychis inscribi"permiserit? cum a posteriori secure concludat, Macedonium
Quid si sanctus Pontifex prius sibi obedientiam culpas suas vera poenitentiaexpiasse, et exsilium
praestari et illam nominum recitationem inter- aliasque miserias corde contrito et lmmiliato uti-
mitti voluerit. donec gesta horum episcoporum liter sustinuisse, quia sanctitatem illius Ecclesia
accurate examinarentur? Quid si tandem publi- veneratur.
cam sanctitatis famam et certa Macedonii mira- 278 Quinimo ipse Tillemontius, tomo 16 Mo- ,7 Ecclesix
cula ex Epiphanio audiverit? Quid si denique ex nument. eccles., pag. 806 nobis aliud suggerit Itomamt uni-
eodem Epiphanio intellexerit, ambos istos prse- argumentum, ex quo poenitentiam S. Macedonii Ivs.aul iiiiiii-

ni ejusdem
sules in exsilio ultricem Dei manum agnovisse, et et omnimodam illius cum Ecclesia Romana re- restitulos
inobedientiam suam aliasque maculas lacrymis conciliationem evidenter elicere videmur fttisse
illic :

pcenitentiae eluisse? Quid in his omnibus conje- enim ex Labbeana Conciliorum collectione tomo 4
cturis a verisimilitudine alienum est? Numquid
col. 1428 ostendit, Hormisdam anno dxv legatis
hoc modo auctoritas Hormisdae cum sanctitate suis in Oriente mandasse, ut Macedonium exsu-
Macedonii conciliari posset? lem ad sedem suam revocari curarent. An Tille-
275 Forte quispiam opponet, gratis excogita- montius viris cordatis persuadere cupit, 'quod
Hxipsis nti- tam esse a nobis hanc Euphemii et Macedonii Papa Romanus
rersarii di- sedi Constantinopolitanae restitui
poenitentiam, de qua veteres auctores non memi-
clis el nri/ii- voluerit episcopum, qui extra communionem Ec-
nienlis erui- nerunt. At nemo id nobis serio objicere
IIIIIS,
potest, clesiae Romanae esset? An Hormisdas, quem ad-
si sequatur prudentem criticae regulam, quam versarius adeo durum et propositi sui tenacem
Tillemontius tomo 14 Monument. eccles. pag.
798 , depingit, per legatos suos operam dedisset, ut
tradit his verbis Ilistorici tam frequenter omit-
:
sedi Constantinopolitanaj restitueretur antistes,
tunt res verissimas et aliquando maxime memorabi- qui eo tempore adhuc Ecclesiae Romanae parere
les, ut perkulosum sit, cx eorum silentio certas nolebat? Nobis sane nullo modo istud fit
vero-
condusiones deducere. Cur igitur adversarius simile, et Tillemontius paucos lectores
se
inveniet
toties huic periculo temere exponit? Cur
tam in- adeo credulos, ut huic paradoxo assentiantur.
trepide asserit, Euphemium et Macedonium
in Desinat ergo lectoribus suis identidem
sua opinione contra Romanos Pontifices obtrudere,
usque quod Macedonius aliique Sancti extra
ad mortem perstitisse, quia communio-
expressam eorum nem Ecclesise Romanseobierint. Etiara propriu
retractationem nusquam apud
veteres legerat? argumento convictus discat, non semper a com-
Curtam confidenter affirmat,
Macedonium alios- munione Ecclesise Romanse separari illos, quo-
que Sanctos extra communionem
Eccle^iaj Ro- rum nomina in diptychis delentur. Quare ex
manae obiisse (tantisper hic
suppono, illos ab ea
hac-
tenus dictis concludo, nomen Macedonii
Ecclesia aliquando separatos varias ob
fuisse) quia antiqui causas omitti potuisse, illaesa illius
mstorici de ipsorum sanctitate,
rcconciliatione disertam quam tunc
mentionem non fecerunt fortasse sanctus Papa Hormisdas
>.

adhuc ignorabat.
276 Jam ulterius demonstramus, poenitentiam
Euphemn 279 Hsec conclusio nostra confirmari Ostenditttr
et Macedonii non absque solida potest
ratione ex S. Augustini epistola 78 alias ex verbii S.
137, cui mona- ..tlirjiistni!'

clii
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
53
chi Benedictini in novissima editione, tomo 2, nentiam, eleemosynas dare omnia illa, qux lau-
:
sec. v.
col. 137 et 138 hanc materiae synopsim praefixe- dantur in Ecclesia, nihil illis prosunt,quiaconscin-
runt Quidam e monasterio Augustini, Spes no-
:
dunt unitatem, id est tunicam illam caritatis. Cum
mine, accusatus a Bonifacio presbyte.ro, crimen in itaque S. Augustinus hic et alibi saepe doceat, e
Bonifacutm ipsum transtulit. Cum res evidentibus libro vitse aeternae deleri nomina eorum, qui ex-
argumcntis cognosci ab Augustino non posset, jussus tracommunionem Ecclesiae moriuntur, et in su-
est uterque adire, sepulcrum S. Felicis Nolatii, ut pra memorata sententia asserat, nomen Bonifa-
miraculo transfigeretur judicium. Id clam fieri cu- cii in libro vitae seu salutis seternae
manere po-
rarat Augustinus : verum quoniam res eruperat in tuisse,ex his testibus inter se comparatis patet,
notitiam hominum, permittit interea, ut Bonifacii sublationem e diptychis ab £xcommunicatione
nome.n inter presbytcros non recitetur. Sed nos ex multum differre. Videtur tamen adversarius hsec
attenta totius epistolae lectione comperire non duo voluissa confundere, dum variis locis innuit,
potuimus, an S. Augustinus nomen Bonifacii re Euphemium et Macedonium, aliosque sanctos
ipsa in catalogo'presbyterorum snpprimi jusserit. episcopos extracommunionem Ecclesia? Romanae
Quidquid sit de certa hujus facti veritate, saltem obiisse, quia Hormisdas Papa nomina eorum e
sanctus Antistes clero et populo Hipponensi, diptychis expunxit vel expungere voluit. Haec
quem forte publica nominis illius recitatio offen- dicta sunto ad discutiendum Tillemontii effatum,
debat, tomo proxime citato, col. 139 sic scribit : de quo judicium Sedi Apostolicae relinquimus.
Et nunc si vobis placet, ut nome.n ejus non recite- 282 Nunc superest, utjuxta superius promis- Denique cou-
tur, ne iis, qui ad ecclcsiam accedere nolunt, sicut sa, Euphemium et Macedonium vindicemus ab tra opinio-
nem Baronii
ait Apostolus, demus occasionem quxrentibus occa- obstinati schismatis crimine,quod Baronius in contendi-
sionem; non erit nostrum hoc factum, sed eorum, Annalibus ad annum Christi dxviii num. 31 sic mvs,
quorum causa fuerit factum : quid enim obest Iw- illis impingit Rcddita sunt nomina Euphemii ct
:

mini, quod ex illa tabula non vult eum recitari hu- Macedonii Constantinopolitanorum antistitum pro-
mana ignorantia, si de libro vivorum non eum delet pter fidem exulum,pariterqne in sacra diptycha re-
iniqua conscientia? vocata ;
quos constat in schismate, tanta passos, ne-
280 Obiter observo, Jansenianos et Quesnel- que fuisse receptos in communionem ab Apostolica
gitibtts Jnn- lianos his postremis S. Augustini verbis ad per- Sede ob retentum ab ipsis pcrtinaciter nimis nomen
leniani sn-
pius abutitn- tinaciam suam colorandam abuti ; sed malunt eam Acacii schismatici et fuereticorum communione pol-
tur clausulam allegare ex Jure Canonico, ubi in De- luti. Hi, inquam, infructuosi palmites Apostolica
creto Gratiani causa xi, quasst. 3 can. 50 a reli- prius fuerunt prxcidendi falce, ut culla vinea di-
quo textu avulsa legitur, et repetere non ces- gnos fructus affcrret. Non tam confidenter haec
sant Quid obesl homini, quod ex illa
: tabula non pronuntiasset, si scivisset, S. Macedouium cele-
vult eum recitari humana ignorantia, si de libro vi- brari in Graecorum Menologiis, quae ad
variis
vorum non eum delet iniqua conscientia ? Nempe diem xxv Aprilis in Actis illius noster Hensche-
hoc modo se ipsos contra quaslibet Apostolicae nius assignavit. Sed eminentissimus vir satis in-
Sedis censuras praemuniunt, et caecos suos secta- dicat, ea sibi ignota fuisse, dum ad annum Chri-

tores adversus spiritualia Ecclesise arma adeo
intrepidos reddunt, ut pertinaciter immoriantur
justissimis excommunicationibus, quas
Pontifex et alii praesules lcgitime ipsis infligunt.
Saepe etiam alibi fraudulenter truncatis sancto-
rum Patrum textibus incautos decipiunt, et ex-
stiDxvnum.50ita de Macedonio scribit: Necqui-
dem apud Grxcos coli memoriam ejus, sicul aliornm
sum-mus Sanctorum, Menologia, qux vidimus, vestigium
ullum reddunt. At plura Menologia, quae ille non
viderat, cultum S. Macedonii diserte testantur.
283 Quod eminentissimtts scriptor sancti- Euphemium
si

emplis toto coelo diversis haeresim suam tueri ni- tatem Macedonii cognovisset, et nihilominus ju- ct Macedo-
niiiin antc
tuntur. Sic in praesenti casu quid causa Bonifacii dicasset, dissensionem illam inter praesules Orien- movtem resi-
puisse,
commune aut simile habet cum causa istorum tales et Romanos Pontifices schismaticam fuisse,
novatorum, qui hasresim ab Apostolica Sede so- haud dubie dixisset, Macedonium ante mortem
lenniter damnatam pervicaciter propugnant, et resipuisse, et schismaticis mactilam salutari pce-
propterea validis excommunicationis vinculiscon- nitentia abstersisse. Quamvis autem haec pceniten-
stringuntur? Praeterea qualis est comparatio, tia apud antiquos auctores clare non exprimere-
quae inter Ecclesiam Romanam vel summum tur ; tamen illam non sine solida ratione
asserere

Pontificem, et privatum particularis ecclesise an- potuisset : nam praeter alias conjecturas. quibus
tistitem hic ab illis instituitur? Nolo pluribus ea assertio verisimilis redderetur, tantummodo
de ea re disputare, quia hanc crassam eorum afferredebuissetperemptoriumargumentum.quod
fallaciam facile quivis perspiciet, qui leviter nos supra in Tillemontium intorsimus, quando
utramque materiam inter se conferre voluerit. ex ipsomet juxta antiqua monumenta vidimus,
281 Ceterum ex hac S. Augustini sententia li- Hormisdam Papam anno dxv per legatos suos
erasionem quet, nomen alicujus ob justas rationes e sacris operam dedisse, ut Macedonius exsul ad sedem
nominum
dintycliis
e
ab tabulis expungi posse, etsi ille propterea e libro Constantinopolitanam revocaretur. Quis autem
excommuni- vivorum non deleatur, aut a communione Eccle- credat, quod RomanusPontifex episcopum sibi
catione
rebellem et in schismate adhuc pertinacem sedi
tlif-
ferre. siae non separetur. Sic Bonifacius iste omni cul-

pa vacare poterat, quamvis sanctus Antistes suac restitui voluerit ? Recte igitur infertur ex hoc
Hipponensis nomen illius propter pusillorum solo argumento, cujus etiam infra meminisseju-
scandalum in catalogo presbyterorura recitari verit, Macedonium saltem in schismate non per-
vetuisset, ut ex supra dictis abunde intelligitur. severasse, tametsi gratis concederemus, eum ali-
At idem sanctus Doctor non ita judicat de haere- quando scbismaticum fuisse.

ticis vec schismaticis, etiamsi extra communio- 284 Haec hactenus in hypothesi Baroniana attt eorum
dissensionem
nem Ecclesiae laudabilitervivere videantur : nam disputavimus probabilius enim cum aliis
:
ad scliisma
aucto-

in novissima Operum suorum editione tomo 3-, ribus opinamur, controversiara illam de nomine iiun perve-
part. 2, col. 289 tract. 13 in Joannem num. 15 de Acacii eradendo, ad verum schisma non perve-
illis sie loquitur : Evidenter ergo, fratres mei, ni- nisse, quamvis in ea re nimiam Euphemii et Ma-
hil prodest istis servare virginitatem, habere conti- cedonii tergiversationem non eximamus ab omm
culpa,
 ,

54 HISTORIA CHRONOLOGICA
tamen ob bonam eorum fidem ac re- quibus ablatum, restitutum fuisse, indicat sacer 1)
Sbc. v. culpa, qua)
quem Graeci ab immemorabili tempore
ctam intentionem multum minui, aut fortasse om- cultus, ei

exhibuerunt, ut illorum Menologia testantur.

nino excusari posset. Unde inter Orientalem ec-
Nunc sane tempus Euphemio, qui huic
clesiam et Occidentalem, inquitNatalis Alexander
est, ut

mox citando, Euphemii ct Macedonii episco- longiori digressioni occasionem prajbuit, succes-
loco
porttm tempore, et sub Gelasii, Anastasii, Symma- sorem assignemus.
chi et Hormisdx pontificatu, suspensa potius, quam
abrupta penitw eral communio. Inter alia, quibus
hauc conclusionem suam probat, allegare potuis- XXIV S. MACEDONIUS II.
set testimonium S. Aviti Viennensis, qui in edi-
tione Sirmondi nostri pag. 20, epist. 3 de hoc
ipso dissidio ita obscure scribit Tracta est inte-
:

sancto ecclesiae Constantinopolitanae

rim, non per manifesta sed subita, nec tam separa-
TIONE, quam simultate, dissensio. D ^e illo

Episcopo hic paucis agemus, tum quod prae- nius, qui mj-
no 496 lccuin
cipua ipsius gesta ad diem xxv Aprilis in Opere Enphemii
.S. Mrucdo-

285 Porro cum Natalis Alexander in Historia

quod dilcm- sua ecclesiastica sec. v part. 2 dissert. 20 ope- nostro collecta sint, tum quod in praecedente par- exsutis ocr.u-
paverat,
ma cx rc- ergo varia de eo dixerimus. Cum igitur Euphe-
sponso, rose ostenderit, Euphemium et Macedonium nec
haereticos nec schismaticos fuisse, et Pagius in mius in exsilium expulsus esset anno cdxcvi, ut
Criticaad annum Christi dxix a num. 3 huic supra contra Baronium probabilius putamtts, lo-
opinioni subscripserit, nolumus hic contra Ba- cum illius occupavit Macedonius, qui iniquum

ronium instituere longiorem disputationem, quae
apud memoratos scriptores legi potest. Verumta-
men omnibus ipsorum argumentis (supradicta S.
Hormisdao Pontificis cura de Macedonio exsule
ad sedem suam revocando idem evincit) addimus
episcopatus sui exordium aliaque delicta plurimis
adversis pro orthodoxa fide toleratis utiliter pur-
gavit : nam inter aliaimperator Anastasius inno-
centem Macedonium insimulavit fcedissimi crimi-
nis, utEuagrius ineditione Valesianalib. 3 Hist.

unicum ratiocinium, quod ex epistola Gelasii I eccles. cap. 32 prodit his verbis Cum Macedo- :

Papas deducimus. In ea sanctus Pontifex episco- nius strenue admodum resisteret, seque
fidem pro-
pis Dardania? et Illyrici post alia significat, Aca- diturum negaret, omni insidiarum genere ,eum ap-
cium in excommunicatione mortuum esse, adeo- petiit Anaslasius, ul episcopatum ei adimerel. In-
que non amplius posse absolvi, quod apud Lab- ducli sunt igitur in judicium pucri quiclam calum-
beum tomo 4 Conciliorum col. 1198 sic probat : niatores, qui tum
tum Macedonium turpis flagi-
se,

Absolutionem, quam superstes nec quxsivit omnino tii falso accusarent. Verum ubi deprehensum est,
nec meruit, morluus jam non potest impctrare; si- Maccdonio abscissa esse genilalia, ad alias artes
quidem ipsis Apostolis Christi voce delegatum est : conversi sunt. Similia narrat S. Theophanes, ut
SUPER TERRAM, ET
Q.U.E LIGAVERITIS Q.VJE SOL- in Actis S. Macedonii tomo m Aprilis pag.371
veritis super terram. Ceterum jam de eo, qui videri potest.
in divino est judicio constitutus, nobis fas non est 289 Cum itaque calumniae optato successu ca- posl citntt
aliud decernere prxter id, in quo eum dies supre- rerent, et impius Anastasius timeret, ne populus attversa
mus invenit. insontem suum praesulem vi defenderet (erat
286 Cum Gelasius hic et alibi saape affirmet, quippe cunctis charus Macedonius, teste Theopha-
seu UUeris Acacium absolvi et in diptychis relinqui non pos- ne pag. 133, tum ob vitx munditiem, tum ob re-
Gelasii l Pa
px, se, quia extra communionem Ecclesia? usque ad ctam sinccram de fi.de sententiam) illum noctu in
et

mortem quomodo S.
pertinaciter perseveraverat, exsilium abduci jussit. Determinatum hujus ex-
Hormisdas permittere potuit, ut nomina Euphe- pulsionis tempus, quod hic praecipue nobis inda-
mii et Macedonii post obilum eorum diptychis gandum est, Marcellinus Comes
in Chronico in-
restituerentur, si illi in schismate
mortui fuis- dicat, quando Sirmondiana pag. 51
in editione
sent, ut eminentissimus Baroniuscontendit? Qua sub Secundino et Felice consulibus, id est anno
fronte Orientales, qui jam tandem nomen Aca- Christi dxi, sic scribit :' Maccdonius augustx ur-
ciiob schismaticam pertinaciam e sacris tabulis bis episcopus, licet olim Anastasii imperatoris donis
expunxerant, ausi fuissent iteratis precibus et fallaciisque circumventus, pravorum testimoniis ei-
argumentis Pontificem Romanum urgere, ut no- dem accusatus, quoniam tomum sanctorum Patrum
mina Euphemii Macedonii in iisdem tabulis
et apud Chalcedonem, sancta dudum scriptione robo-
recitarentur, etiam schismatici obiissent ?
si illi ratum, eiclem principi dare
distuiit, ab eodem Eu-
Nonne Hormisdas exemplo Gelasiidiceredebuis- chaita in exsiiium deportatus est.
Multum hic a ve-
set, quod jam de iis, qui in divino erant judi- ra Chronologia aberrat Victor Tunnensis, dum
cio constituti, sibi fas non esset aliud decer- in suo Chronico idem Macedonii exsilium sub
nere praeter id, in quo eos dies supremus inve- Abieno et Pompeio consulibus hoc estanno Christi
nerat ? di collocat.
287 Nihil tamen simile illis respondit, sed vi- 290 Chronologi recentiores in determinanda ub Anasi' "
el gestis S. ces suas in OrientecommisitEpiphanio Constan- Macedoniani exsilii epocha Marcellinum Comi- impt ralt w
Hormisdx expcltUur
tinopolitano, ut negotium istud pro sua pru- tem sequuntur,
Punti/iciis inter quos Pagius in Critica ad anito 51/,
probntur. dentia dirigeret, et judicium suum de hac re ad annum Christi dxi num. 6 ita scribit : Hoc erqo
notitiam Papae Romani referret. Cum vero Epi- anno Macedonius in exsilium missus, et Tinwtheus
phanius episcopos Orientales ad communionem in ejus locum subrogatus, ut eliam habet
Marcelli-
Sedis Apostolic» admiserit, licet nomina Euphe-
nus in Chronico ad consulatum Secundini et
mii et Macedonii in diptychis recitarent, Feli-
recte cis, quod et Baronius recte hoc anno
narrat.
colligere videmur, Se- . .
illam nominum recitationem dem inierat Macedonius anno cdxcvi quare
ab Hormisda implicite probatam fuisse, sicut su- annos ;

quindecim, ut habet Baronius, vel annos

pra diximus, et Pagius in Critica ad annum sexdeeim
.utrimque incompletos, ut legitur in
tabulis Theo-
Christi dxxi num. 15 et 16 ex ipsis Hormisdaj
phanis, ecclesiam Constantinopolitanamrexit.
verbis ostendit. Certe Macedonii nomen in dipty- Hanc
opinionem etiam amplectitur Bandurus
chis, quibus inscriptum fuerat, remansisse, qui to-
et e mo 2 Imperii Orientalis pag. 895
chronotaxim

Macedonii
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 53
Macedonii sic explicat : Macedonius anno vi im- Quidquid sit de hoc Theophanis
suse contendit. sec.
perii Anastasii, Christi cdxcvi seclem Cotistantino- computo, quem Papebrochius noster in Exegesi
politanam suscepit ;
pellitur vero in exsilium ab eo- tomo m Martii praefixa examinavit, nos more
dcm Auijusto, consulibus Secundino et Felice anno jam ccepto sedecim illos annos incompletos ad
Christi dxi, ut scribit MarceUinus in Chronico. vulgarem Christi seram reducemus. Cum igitur
Unde fallitur hic Nicephorus Callisti, dum ei an- secundum supra dicta Euphemius anno cdxcvi
nos sexdccim et menses septem attribnit melius : circa finem Septembris e sede sua deturbatus
Theophnnes in tabulis, qui ei annos scxdecim utrim- fuerit, et ei Macedonius ineunte mense Octobri
que incompletos adscribit. Quodvero dicitur in Chro- ejusdem anni succedere potuerit, sequitur, ab eo
nographia sancti Nicephori, Macedonium sex tan- tempore usque ad Kalendas Octobris anni dxi
tum annos ecclesiam Constaniinopolitam rexisse, id integros quindecim annos effluxisse, et decimum
factum puto scribx incuria, qui numcrum denarium sextum episcopatus annum inchoatum fuisse.
omisit. Quare pro libito quindecim annos completos, aut
fiosiquam sc- 291 Sciendum est, hos sedecim administrati sedecim incompletos usque ad exsilium S. Mace-
itcm CP. se- episcopatus annos ab illis auctoribus utrimque donii computa. Tempus mortis ejus colligi potest
ttecim annis
incompletis imcompletos numerari quia eos acceperunt ex
,
ex iis, quse superius num. 248 et 249 de Euphemio
le.miisset. Theophane, apud quem in usu est sera Alexan- diximus, cum quo dicitur occisus fuisse. Sed cum
drina, qua? vulgarem seram septem annis prse- nec modus nec annus mortis ad seriem nostram
currit, a Kalendis Septembris incohatur, ut
et continuandam spectet, ea operosius indaganda
Pagius in Prolegomenis ante tomum 1 Criticae non duximus, et ad ejus successorem pergimus.

SECULUM VI

dem approbaret. Id satis apparet ex iis ,

qua?

XXV TIMOTHEUS. Theodorus Lector loco proxime citato sic nar-

rat Porro liic Timotheus, in quamcumque eccle-
:

siam ingressus fuerat, numquam illic Missarum

.tnim 511 Macedonio in exsilium pulso statim successit solemnia inchoavit, nisi prius Macedonii imagines
statim S. Timotheus, ut Theodorus Lector lib. 2 illinc detractx fuissent. Leguntur ibidem alia, qui-
Macedonio
exsuti subsli- Historite ecclesiasticse apud Valesium pag. 563 bus odium suum contra S. Macedonium prodebat.
luitiir Timv- testatur his verbis Imperator existimans, si Ma-
: 294 Quomodo impius ille antistes variam, aut seu po t IUS
Iheiis,
illum tamquam inson- potius nullam, pro tempore et loco religionem
homo variit
cedonius judicaretur, plebem aut nullius
tem, defensuram esse, noctu violenter eum abduxit liaberet, satis liquet ex quadam illius actione, retigionis,

Chalcedonem, atque inde Euchaita illum deduci jus- quam supra laudatus Theodorus, auctor subae-
Sequenti die episcopum designavit Timothcum
sit. qualis, in editione Valesiana lib. 2 Hist. eccles.

quemdam presbyterum et vasorum custodem ecclesix pag. 563 et sequente sic exponit : Cum prxfectus

Constantinopolitanx, qui vulgo Litrobulbcs et Colon monasterii Studitarum mortuus esset Timolheus ,

vocahatur ob facta quxdam his nominibus respon- episcopus perrcxit ad monasterium, ut prxfeclum

dentia. Theophanes in Chronographia pag. 133 illic ordinaret. Sed is, qui ordinandus eral, dixit

dicit illum ob quasdam actiones his nominibus Timotheo, se ordinationem suscipere non posse ab
accomodatas Litrobulem et Celonem cognomina- eo qui Chalccdonensem synodum anathemate dam-
,

tum fuisse. Non est opus, turpia illa Timothei naret. Tunc Timotheus dixit ei : Anathcma sit om-
cognomina hic explicare de quibus interpres , nibus, qui aversantur aut qui anathcmathant syno-
dum Hoc modo qui ordinandus
Theophanis pag. 584 sat fuse disputavit. Mar- Chalcedonensem. is,

eelfinus in Chronico hanc Timothei successionem erat, ordinationem Timothei, suscepit. Joannes au-

ad consulatum Secundini et Felicis sive ad an- tem archidiaconus, cum essct Manichxus, convicia-
num Christi dxi refert, eamque circa meridiem tus ob id Timotheo, currens ad palatium, ea, qux
Timothcus dixcrat, imperatori renuntiavit qui
(haud dubie sequentis diei post exsilium Mace- :

mox Timotheum ad se accersitum gravi ignominia

donii, ut Theophanes etiam asserit) contigisse
narrat hoc modo Locum Macedonii Timotheus
:
At ille id a se dictum negavit, his verbis
affecit.

mcridiano tempore ab Anastasio Cxsare episcopus usus Anathema omnibus, qui Chalcedonensem sy-
:

ordinatus invasit. nodum suscipiunt. Sic Proteus iste hieresim suam

293 Libellus Synodicus apud Labbeum to- etorthodoxam fldem curabat scilicet, dum utrara-
adversarius mo 4 Concil. col. 1415 indicat causam, ob quam que commodis suis aptabat Theophanes in Chro- !

synodi Chal-
sacrilegus imperator Timotheum pra? aliis elege- nographia pag. 133 et sequentibus plura impie-
cedonensis,
rit, et post narratum Macedonii exsilium hsec tatis exempla commemorat, qua? hic non
ejus

subjungit : Hxreticum autem Timotheum, qui Co- vacat referre. Solum itaque superest, ut agamus
lon et Litrobulus cognominabatur, ecclesix reddidit, de tempore, quo perfidam animam efflavit.
tamquam ejusdem secum sententix, et consiliis suis 295 Victor Tununensis in editione Schotti no- qui verosinu-
lius anno 31S
Quam cumulate impius iste epi- stri tomo 4 Hisp. illust. pag. 136 mortem Ti-
obtcmperantem. otml.
scopus exspectationi imperatoris satisfecerit, a- mothei sub Agapito V. C. consulc, id est anno
Christi dxvii sic collocat Timotheus Constanti-
bunde patet ex eodem Libello synodico, qui ibi- :

dem de Timotheo haec addit Is, impiissima con- :

nopolitanus cpiscopus, obtrectator synodi Chalcedo-
nensis quinta die mensis Aprilis occubuit, et
Joanni
gregata synodo, contra sanctam Chalcedonensem
synodum Praterea sceleratus ille adu-
calcitravit. Cappadoci syncello proprio atque prcsbylcro cpisco-
lator ubique animum S. Macedonio infensum patum Iradidit. Sed Victor hic iterum hallueina-

tus est, ut alias non raro solet, et uno

anno re-
ostendebat, ut odium imperatoris contra eum-
ctam
 : ,

56 HISTORIA CHRONOLOGICA
SBC. M. ctam chronologiam prsevertit nam Theophanes :
runt episcopum. Hic ordinatus tcrtio Paschatis die D
apostolicum induit amictum. Tertia autem Pa-
in Chronographia pag. 140 de Timothei morte
et successoris ejus ordinatione sic loquitur Ti- :
schatis dies anno dxviii in diem xvii mensis
motheo vero CoiKtaittinopolitano episcopo falis fun- Aprilis incidit. Itaque ad hunc annum reducen-

cto, Joannem Qappadocem, prebyterum et syncel- dus est eminentissimus Baronius, dum in Anna-
lum, Constantinopolitanum institucrunt episcopum, libus ecclesiasticis anno dxvii num. 61 de Joanne

Hic ordinatus tertio Paschatis die apostolicum in- hsec habet Equidem sequenti anno sedisse Timo-
:

duit amictum. thei successorcm, epistolx ultro cilroque datx signi-

w/ ex inilio 296 Ex duobus
his textibus inter se collatis ficant. Qui autem in locum ejus subrogatus est Joan-
successoris,
sic argumentor Si Timotheus anno dxvii Chri-
:
nes Cappadox, popuii conatu potius, quam voluntate

sti quinta die mcnsis Aprilis occubuit, non potuit Anastasii impcratoris electus creditur, orthodoxx
eodem anno Joannes Cappadox tertio Paschaiis fidei cultor; cui tamen, quamdiu idem Anastasius
die ordinari, et in defuncti Timothei locum suc- supervixit , nec licuit respirarc co aulem paucos
:

cedere, ut Theophanes diserte affirmat : nam post menses defuncto, quam strenue pro Catholica

anno Christi dxvii Pascha in diem xxvi Martii unitate atque concordia laborarit, quee suo loco di-
incidit. Si itaque tertio Paschalis die anni dxvii centur, palam facient.

Joannes Cappadox ordinatus fuisset debuisset , 299 Post mortem Anastasii imperatoris, quse iiiii ob ortho-
die xxviii Martii ordinari, et consequenter vi- juxta exactiores chronologos anno dxviii die ix doxiamsuam
laudatur,
venti Timotheo succedere, cum is juxta Victorem Julii contigit, statim serio agi ccepit de unione
Tununensem quinta die mensis Aprilis dumtaxat ecclesiae Orientalis cum Occidentali, ut patet ex
obierit. Nec facile dici potest, quod anno dxvii litteris Justini imperatoris, Hormisda? Pontificis
Timotheus quinla die mensis Aprilis occubuerit, Romani, et Joannis Praesulis Constantinopoli-
et Joannes Cappadox tertio Paschatis die anni tani, quae inLabbeana Conciliorum collectione
sequentis in locum ipsius substitutus fuerit, cum tomo 4 a col. 1469 leguntur. Quantum vero
nullo modo sit verosimile, sedem Constantino- Joannes ad hanc concordiam stabiliendam alla-
politanam tunc integro anno vacasse. Probabi- boraverit, colligitur ex epistola Hormisdso , in
lius ergo obitum Timothei et ordinationem Joan- qua Pontifex tomo 4 Labbeanae collectionis col.
nis Cappadocis referimus ad annum ChristiDXvm, 1498 post alia sic ipsum laudat Talem fratcrni- :

quo Pascha die xv Aprilis celebratum est. tatem tuam divinaprovidentiaecrfr.s/a? sh# pracsulem
297 Hic mortis annus etiam confirmatur ex dedit, quem non esset ambiguum cum Scde nostra id

uc tempore spatio temporis, quo Timotheus sedem Constan- est Apostolica ccrtam mansuramque fidei subiturum
cpiscopatus
tinopolitanam tenuit : plerique enim catalogi essc concordiam : etenim libcllo libenter accepto, cum
Utitu /nvba-
tur. apud Bandurum circa durationem episcopatus redintcgrationis in Christo fueris avidus, numquam
conveniunt, et Timotheo sex annos ac totidem in prsedestinatione divina fuisse a nobis cognosceris

menses adscribunt. Quare non capio ubinam ,

alicnus. Itaque ,dilectissime frater, Dei nostri sponte
Tillemontius in Chronico Nicephori sex annos et currentibus instate beneficiis, sparsi olim grcgisple-
octo menses invenerit , ut tomo 16 Monument. nius membra colligite, et custodite collecta.
Avitus
eccles. pag. 691 affirmat : nam Nicephorus pa- episcopus Viennensis in Sirmondiana Operum
triarcha, quem hic ab ipso indicari puto, in om- suorum editione epist. 7 pag. 48 et sequente hanc
nibus editionibus quas vidi numero rotundo
, , unionem eidem praesuli Constantinopolitano gra-
gubernationi Timothei tribuit sex annos, omissis tulatus est. Legi etiam apud Labbeum tomo 4
mensibus, quos onmes aliicatalogi expresserunt. Conciliorum col. 1486 et 1487 meretur libellus,
Neque id potuit intelligere
de Nicephoro Callisto quem idem Joannes ad Hormisdam misit.
qui apud Bandurum tomo
1 Imperii Orientalis 300 Quaeri hic posset, utrum Joannes ille in- forte M 1 1

lib. 8 Antiq. Constantinop. pag. 193 sic clare ter Sanctos sit numerandus, quia Menasa Grse- Menxis Gia-
corum plures hujus nominis antistites Constan- corum cele-
scribit pru
: TtpioOco; jrp£ffSurepo{ KuvoTaynvoiwotaas Sancto
axsuofilal hr, $', r,[iiav. Hoc est Timotheus pre-
: tinopolitanos celebrant : nam praeter alios , qui briitm
sbyter Constantinopolitanus , vasorum custos annis cognominibus suis satis distinguuntur, die xvm
vi cum dimidio. Prasterea hi sex anni et sex men- Augusti Joannes quidam cum Georgio ita annun-
ses cum morte Timothei et ordinatione Joannis tiatur : Tcov vj 'Ayiois Ttar,
'

Cappadocis optime concordant siquidem Timo- Kwyo-Tav7ivs-J7ro?.Ecos'Icoayvo-j x.ai

:
Tewpyiov : SanctO-
theus, expulso in exsilium Macedonio invasit rum palrum nostrorum patriarcharum
,
Constantino-
episcopatum Constantinopolitanum anno dxi sub poiitanorum Joannis et Georgii. Ibidem post versi-
initium mensis Octobris, ut supra statuimus. culos duos de Georgio, sequuntur hi alii de Joanhe
Si
igitur computare volueris tempus
ab ineunte
Octobri anni dxi usque ad diem quintam Aprilis — zuGptoTia Ta TrpoacoTra t/;s Ezz/./;<7iac
anni dxviii quo Timotheus obiit, comperies,
, 2.Tzpr,aiv oii cpEpovra Tr,v 'Icoavvou.
interea sex annos et sex menses elapsos Ecclesia dolet morte Joannis, sui
esse.
Computus ille plane congruit cum tertio
Paschatis Privationem non ferens antistitis.
die ejusdem anni dxviii, quo post mortem Timo-
thei ordinatus est Nihil hic occnrrit, ex quo colligam, de
Joanne
Cappadoce illic agi. Nihilominus Raderus noster
in Mss. observationibus ad Mensea hac die sic
notat Joannes iste gente Cappadox, Anastasio et
XXVI JOANNES II, cognomento Cappadox.
:

Justino imperatoribus, prxfuit ecclesix Constanti-

nopolitans semper orlhodoxus et Catholicus
qui ,

ecclesiam Orientalem Occidentali et Rumanx

</. nse Aprili npheophanes in Chronographia pag. 140 atque
de Apostolica: per fidem et
synodum rcconciliavit.
rZiuL morte Timothei et ordinatione huji
hujus Joan- 301 In iisdem Menaeis die xxv Augusti
sik ,
etsit Ju- nis sic scribit : Timotheo vero Constanlinopolitano post itt ItuiUnts

annes Oi/i- alios prcesules Constantinopolitanos celebratur noster extstt-

cpiscopo fatis funclo, Joannem Cappadocem presby- miit.
paaox, memoria 'Icoavvou apxrc-nianomv KcovoTavTivou-
:

terum et synccllutn Constantinopolitanum institue- 7t6).eco; Joannis archiepiscopi Constantinopolitani.

:

Raderus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 57
Raderus ad hunc Menaeorum textum in laudatis SEC. VI.

Mss. observationibus scribitsequentia: Admodum

multi fuere hoc Joannis nomine insigniti patriar-
chx Constantinopolitani alii orthodoxi, alii caco-
:

doxi, ut est apud Democharem. Ex hxreticis ad

hoc album Sanctorum nemo respirat. De Joanne
PARERGON V.
Chrtjsostomo supra in et xxvn Januarii et xiv
Septembris de Jejunatore II Septembris; de Cap-
:

padoce xvni Augusti. Omitto reliquos. Hic prxter An Joannes Cappadox nomen patriar-
nomen nihil adjicitur ex quo intelligamus quis
, ,

quam ob causam Raderus chce cecumenici primus usurpaverit,

fuerit. Doceri cupio,
noster Joannem Cappadocem potius ad diem xvm et quomodo aliqui prcesules Constan-
Augusti, quam ad xxv ejusdem mensis retulerit,

cum neutro die quidquam deprehenderim, quod tinopolitani eumdem titulum affecta-
festivitatem Joannis Cappadocis certo significet. verint.
fir ille a S. 302 Attamen propterea non nego, illum alter-
Soplironio
utro hoc die indicari, aut alibi in Menseis refer-
Itiitriiilus
ri nam sanctitati ipsius nihil obstare video,
:

Romanus Pontifex et Scio, jara antea noraen cecumenici seu univer- Titutum a-
cuin praeter laudes, quibus
Avitus Viennensis eum ornarunt, a sancto So- secundo Ephesino datum tumenici
salis in conciliabulo
quibusriam
fuisse impio Dioscoro, patriarchs Alexandrino, epUcopU CP.
phronio Hierosomilitano acceperit illustre elo-
affictum
gium, quod in Bibliotheca Photii cod. 231 col. ut apud Labbeum, tomo 4 Conciliorum, col. 270
'Iwavv/)s o KMvo-ravrcvou7roX£&)s, videre licet. At hic quaeritur, quis inter antistites
889 sic legitur :

o h. Kcx.mrxdoY.iai ilr.av ro yivoq v.od ro l-rrwvujuov,

Constantinopolitanos primus titulum oecumenici
Id est ad verbum Joan-
avr;p apirr,c, oly.rirr,ptov. :
sibi arrogaverit. Pagius in Critica ad annum
Constantinopolitanus, ex Cappadocia trahens Christi dxx, num. 5; Bandurus tomo 2 Imperii
nes
cognomen, virtutis domicilium. Hoc Orientalis, pag. 895 et nonnulli alii scriptores
;
genus et vir
elogium, quod aliqui perperam Joanni Jejunatori de hac arrogantia Joannem Cappadocera accu-
sant. Haec eorum accusatio haud dubie nititur in-
tribuunt. infra Joanni Cappadoci vindicabimus.
Quare tuto videmur illum posse Operi nostro scriptionibus epistolarum, quasclerici Antiocheni

postmodum inserere, si certa dies festivitatis in- et episcopi Syrias secundae ad hunc Joannem mi-
veniatur. Nunc paucis indagandum est, quamdiu serunt, et quas Labbeus tomo 5 Conciliorum,
Joannes ille ecclesiam Constantinopolitanam gu- col. 158 et 211 recitat. Idem inferri potest ex ac-
bernaverit. clamationibus populi Constantinopolitani, quae in

brevem 303 In Annalibus ecclesiasticis Baronii ad an- Concilio Constantinopolitano sub Menna apud
ptist
episcopatum
num Christi dxx, num. 7, ei tres anni guberna- Labbeum eodera tomo 5, a 177 referuntur,
col.

ubi Joannes ille saepius patriarcha acumenicus ap-

tionis tribuuntur. Sed tantum temporis interval-
pellatur.
lum effluxisse non potuit inter tertium Paschatis
306 Sed Baronius in Annalibus ad annum posteriores
diem anni dxviii, quo eum ad sedem Constanti- Gmci veteri-
Christi dxviii, num. 14 existimat, quod posterio-
nopolitanam evectum fuisse ostendimus, et an- bus instru-
res Graeci hunc titulum Actis illis postmodura mentisfrau-
num dxx, quo juxta ipsum Baronium vita functus dulenter in-
fraudulenter Admonetulum ptttamus
addiderint.
est. Propius ad veram episcopatus durationem serttertitit,
lectorem, inquit loco citato Eminentissimus scri-
accedunt tabulae Theophanis, aliique scriptores,
ptor,«t inter Ixta hxc, posterorum Grxcorum caveat
qui duos annos numerant at longius ab ea rece- ;

imposturam cum enim ipsa Acta vera omnino al-

dit Nicphorus patriarcha in Banduriana Imperii
:

tomo l,pag. 189, ubi sm $', que legitima sint, haud tamen dubiumputamus, ipsa
Orientalis editione,
annos iv, menses x sedisse dicitur.
quidem in eo esse falsata, dum quoties nominatus
y.7,va: t , id est
reperitur ipse Joannes Constantinopolitanx ecclesix
Sed haud dubie hoc loco mendum librarii irre-

Nicephori patriarchae Chro- episcopus, toties fere additus est tituhw patriarchx
psit, cum in eadem
mcume.nici. Haud enim recepisset Romana Ecclesia
nographia compendiaria, quam R. P. Goarus
ejusmodi Acta, in quibus adeo frcquens titulus ejus-
edidit, et in duabus anliquis editionibus dumtaxat
modi quo episcopus Constantinopolitanus,
le.geretur,
annus unus et decem menses nolati legantur.
patriarcha aecumenicus diceretur. Etenim Pelagius
ttiinu 520 cx 304 Eumdem Banduriana? editionis errorera
Papa, sancti Gregorii przdecessor in Joannem ,
Itttc vitami- corrigunt alii patriarcharum Constantinopolita-
gravit. Constantinopolitanum antistitem, ejus nominis ter-
norum apud Bandurum relati, in quibus
catalogi
tium, qui sibi hujttsmodi titulum usurpavcrat, impu-
annus unus decem menses Joanni Cappadoci
et
gnator insurgens, cum ad universos episcopos scri-
adscribuntur. Atque hic est accuratus computus,
catalagorum bit,inter alia plurima in delestationem novx prx-
si dies aliquot addideris, quos illi

nam ab anno sumptionis hxc habet : " State fortes. state securi;
concinnatores ssepe negligunt :

Aprilis, quo Constantinopolitanae scripta.qux universalis nominis falsitate coiidemnala

dxviii, die xvii
prxsumatis. »
sunt, nec dare umquam, nec accipere
gubernacula suscepit Joannes Cappadox,
ecclesiae
Jdemque superius tradit, nihil ejusmodi ad ejus
unus annus cum decem mensibus et aliquot die-
Joannis prxdecessoribus Constantinopolitanis episco-
bus elapsus est, usque ad annum dxx et diem xxv
pis aliquando tentalum fuisse, in quam sententiam
Februarii, quando Epiphanius Joanni defuncto
sanctus etiam Gregorius Papa ad eumdem epistolam
successit, ut postea dicemus. Nunc occasione hu-
dedit.
jus Joannis seriem Patriarcharum nonnihil in-
ul probabi-
307 Cum igitur adeo graves exstcnt tesltficatto-
terrumpemus. titttli de-
littsupiita-
nes Romanorum Pontificum de ejusdem mtir euitt
quonam pacto inter pu- Barvnio
testatione atque abrogatione,
blica Acta Concilii illa reperiiintur esse descripta,

atque recepta Acta, in qnilnts idem damnatus reje-

Piwterea si
ctusque tilulus toties legitur repetitus f

10 '"
Tomtts i Augusti.
 ,

58
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
per eumdem Apostolum, cujus vel
testas data est, et
SKC. VI. in eadem synodo idem sxpe titulus lectus, nec rejectus
contra immeriti vices gerimus, sancla Catholica et Aposto-
ab aUquo fuit, cur hxc non citatn fuerunt
Pontifkes Pelagium atque Grego- lica Romana Ecclesia usque hactenus e.t in xvum le-
eosdem Romanos
net principatum, ac potestatis auctoritatem quate-
rium ? Eadera Baronii argumentatio militat contra
:

nus (quod non credimus) si quispiam eum universa-

inscriptionem, quse in codice Justiniani impera-
toris, lib. 1, tit. 1, lege 7 sic ponitur : Idem im- lem nuncupaverit, vel assensum tribuerit, sciat se
orthodoxx fxdei esse alienum, et nostrx sanctx Ca-
perator (videlicet Justinianus) Epiphanio sanctis-
simo ac beatissimo archiepiscopo regix hujvs iirbis, tholicx et Aposlolicx Ecclesix rebellem. Ex his vi-

et cecumenico patriarcha. Si enim pnsteriores Grseci des malam fidem stupidi interpolatoris, qui nobis

publica Concilii Acta titulo patriarch» oecume- persuadere voluisset, ipsum Hadrianum Pontifi-
nici interpolare ausi sint, quid ni Groeci legum cem Tarasio Constantinopolitano titulum oecume-
collectores in codice Justinianeo idem fecerint? nici vel generalis patriarchae concessisse.

Attamen hoc unico fundamento niti suspicor Pa- 311 Nos igitur cum Baronio probabiliusjirbi- Inlcr cpiscu-
pos CP. Jo-
gium, quandoin Criticasuperiuscitataad annum tramur, similem titulum a posterioribus Grsecis annes
cogiu.
Christi dxx, num. 5 de hoc Joanne Cappadoce dolose insertum esse illis monumentis, quse prae- mento Jcju-
nulor
sic pronuntiat Joannes episcopus patriarchse cecu-
:
cedunt tempora Joannis Jejunatoris, de quo S.
menici nomen primus ausus est usurpare, quod Leo IX Papa apud Labbeum, tomo 9 Concilio-
Justinianus, qui eum amabat, legibus suis postea rum, col. 954, praeter alia sic pronuntiat Hic :

inscripsit. nimix vanitatis novum nomen primus sibi usurpa-

contra Tli - 308 Thomassinus in Veteri et Nova Ecclesiae vit, ubi se acunctis cecumenicum palriarcham, id est
massinutn,
disciplina, part. 1, lib. 1, cap. 11, num. 5 asse- universalem et dici et scribi debere decrevit. San-
aliosque,
rit, a Pontificibus Romanis vanum cecumenici ti- ctus Gregorius Magnus, PontifexRomanus, acri-
tulum in Joanne Cappadoce et Mena toleratum ter reprehendit hunc Joannem Jejunatorem, qui
aut potius dissimulatum fuisse. Prudenter ergo primus superbum nomen istudassumpsit, ac per-
neglecta a Pontificibus vocis novitas est, inquit. et tinaciter retinuit, ut infra dicemus. Porro per
facile concessum episcopis ConstantinopoUtanis, ut decursum ostendemus, quanto studio nonnulli
quo tempore Joannis patriarclix antecessores pluri- praesules Constantinopolitani sibi vindicaverint
mi condemnabantur ; et ipse, cui Menas successit, titulum oecumenici, ubi prius variam hujus vocis
deponeretur Anthimus, eo sedis sux dejectionem et significationem exposuerimus, ut deinceps dicenda
conlumeUam inani saltem nominis grandioris specie clarius intelligantur.
solarentur. At nobis praeplacet ratiocinium Baro- 312 Horatius Justinianus, bibliothecae Vati- liriinususiir-
nii, ex quo sequitur, hunc cecumenici seu univer- canas custos, in notis ad Concilium Florentinum pare aitsus
cst liliilum
salis titulum a posterioribus Groscis hic utrobi- part. 2, collat. 22, pag. 325 de illa voce sic cecumenici,
que intrusum fuisse. Ne autem temere Grrecos disserit : Hunc titulum axumenici, id est univer-
accusare videamur de additonomine, quod tanto- Gregorius Papa adversus Joannem pa-
salis sanctus

pere ambiebant, similem eorum fraudem evidenti iriarcham, qui primus hunc sibi titulum temere as-
exemplo demonstramus. sumpsil, ita est interpretatus, ut sibi ipsi etiam de-
ii demon- 309 In Labbeana Conciliorumcollectione, to- negaverit : interpretatus est enim privative quoad
slriiniiis e.r
.siniili 1111/111-
mo 7, col. 700 legitur epistola Hadriani I Papae, omnes alios, ita ut qui se inscriberet oecumenicum,
storis fraude cui praefixa est haec inscriptio : Dilecto fratri Ta- id est universalem, omnes alios patriarchas et cpi-
rasio generau patriarchx Hadrianus servus servo- scopos censeret esse privatos, et se solum pastorem
rum Dei salutem. Verum editor ad vocem generaU crederet habitabilis terrx. Deinde ex epistolis S.
ibidem in margine sic recte notavit Hoc videtur : Gregorii Magni citat aliqua fragmenta, quibus
Grxculus quispiam apposuisse. Certe Graecus ille hanc vocis significationem ab illo sancto Ponti-
impostor nobis persuadere voluit, Pontificem Ro- fice sic acceptam fuisse demonstrat. Eminentissi-
manum episcopo Constantinopolitano titulum mus Baronius, tomo 8 Annalium, ad annum
oecumenici seu generalis patriarchse dedisse. Sed Christi dxcv, num. 31 et 32 ex verbis S. Grego-
nimis aperta et crassa est ejus fraus, cum ipse- similem explicationem eruit.
rii F
met Hadrianus Pontifex apud Labbeum eodem 312 InnocentiusIII Pontifex.lib. 2 epist.209, qus vii- <'".('

tomo 7, col. 117 Constantino et Irenae Augustis in editione Baluziana, rie inlellioi
tomo 1, pag. 474 alteram
scribat sequentia fiotest,
Valde mirati sumus, quod in
:
ejusdem vocis expositionem suggerit, dum Joan-
vestris imperialibus jussis pro patriarcha regix
ur- nem patriarcham Constantinopolitanum ita do-
bis, scilicet Tarasio, directis, universalem ibidem cet : Dicitur universalis Ecclesia,
qux de universis
eum reperimus exaratum : sedutrum per imperi- constat ecclesiis,
qux Grxco vocabulo Catholica no-
tiam, aut schisma, vel hxresim iniquorum scriptum
minatur. Et secundum acceptionem vocabuli Eccle-
est, ignoramus; sed deinceps suademus
vestrx cle- sia Romana non est universalis Ecclesia, sed pars
mentissimx imperialique potentix, ut minime
in universalis Ecclesix, prima videlicet et prxcipua,
suarum exarationum serie uniyersalis describatur,
veluti caput in corpore quoniam in ea plenitudo
:

quiacontra. sanctorum canonum instituta, seu san-

potestatis existit; ad cetcros autem pars aliqua ple-
ctorum Patrum tradilionum decreta esse videtur.
nitudinis derivatur. Et dicitur universalis Ecclesia
i/uar manife- 310 In secundo enim ordine, si non per sanctx illa una, qux sub
stt detegitu; se continet ecclesias universas : et
nostrx CutlwlicxetApostolicx Ecclesix
auctoritatcm secundum hanc nominis rationem Romana tantum
(sicut in omnibus palet) numquam voluit nome.n
ha- Ecclesia universalis nuncupalur, quoniam ipsa sola
bere quod nimirum si universalis
;
super prxlatam singularis privilegio dignitatis ceteris est prxlatu;
sibi sanctam Romanam Ecclesiam,
qux est caput sicut et Deus univcrsaiis dominus appcUatur, non
omnium Dei ecclesiarum, describatur, tamquam quasi jam divisus in speeies specialissimas, aut etiam
sanctarum synodorum rebellem atque
hxreticum ma- subalternas, sed quoniam universa sub ejus dominio
nifestare se cerlum est quia si universalis
:
est, continentur. Hoc sensu Pontifices Romani ab ipsis
etuim Ecclesix nostrx Sedis primatum
liabcre digno- Orientalibus appellati fuerunt cccumenici vel uni-
scitur, quod
ridkulum omnibus fidelibus Christianis
versx orbis terrx patriarchx, ut apud
apparet, quia in toto orbe terrarum Thomassi-
ab ipso Redem- num in Veteri et Nova Ecclesiaa disciplina, part.
ptore mundi beato Petro apostolo 1
principalus ac po- lib. 1, cap. 11, num. 2 et 3 licet videre.

314 At
 PATRIARCHAUUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 59
A 314 At fortasse nonnemo dicet, Graecos neu- cis, non secus ac illam, extolli acmagnifieri, secun- stx. w,

d (juam tro hoc sensu titulum illum sibi vindicasse, ut dam post illam existentem.
Cricci inepte Anatasius Bibliothecarius in praefatione synodi 317 Quomodo Anatolius cum aliquot episcopis guai
inierpretan-
lur,
septimae, apud Labbeum, tomo 7 Conciliorum, sibi faventibus illegitime hunc canonem concilio let CP. vic-
lintrr sibi
•
nl. quoJ col. 30 et 31 indicat his verbis In eo sane, quo' : Chalcedonensi addiderit, patet ex Breviario Li- usurparunt,
•
„;. cecumc- {requenter universalem ' in hac stjnodo Grxci patri- berati diaconi, qui apud Labbeum tomo 5 Concili-
nicum orum 762
archam suum inconvenienter appellant, Apostolatus col. et sequente hanc rem ita exponit:
vester (scribit ad Joannem VIII, Romanum Pon- Post disccssum jttdicum et senatorum et legatorum

tificem) aduiationi veniam det sxpe prxlatis suis non Apostolicx Sedis, regulx constitutx sunt ccclesias-
sine reprehensione placere studenlium. Verum cum ticx, et quxdam privilegia deputata Constantinopo-

apud Conslantinopolim positus frequenter Grxcos litanx ecclesix, usurpante sibi hoc Anatolio ejusdem

super lioc vocabulo reprehenderem, et fastus vel ar- urbis episcopo, occasione accepla ex Dioscori damna-

rogantix redarguerem, asserebant, quocl non ideo tione. Quod alia die cognoscentes legali Papx Leo-
acumenicum, quem multi universalem interprelati nis (qttx estultima ct duodecima dics concilii) peti-

sunt, dicerent patriarcham, quod universi orbis te- verunt, ut rursus cum judicibus ad concilium conve-

neat prxsulatum. sed quod cuidam parti prxsit or- nirent : quibus requirentibus a concilio, quid pridie
bis. qux a Christianis inhabitutur : nam quod Grxci fuerit ordinatum, lectis gestis cognoverunt, quid
cecumenen vocaut, a Latinis non solum orbis, a cu- Anatolius, consentiente conciUo.egerat et obtinuerat.

jus universitate universalis appellalur, verum etiam Quibus ejus prxsumptioni contradicenlibus, a judi-
habitatio vel locus habitabilis nuncupatur. cibus et cpiscopis omnibus illa contradktio suscepta

ul liaromus 315 Verum frivola ista Grsecorum excusatio non est. Et UcetSedes Apostolicanunc usque contra-
recte existi-
nobis non magis satisfacit, quam Eminentissimo dicat, quod a synodo firmatum est, imperatoris pa-
mavit.
Baronio, qui ad annum Christi dcclxxxvii num. trocinio permanet quodammodo.

B G et sequenti, post relatum Anastasii Bibliothe- 318 Sanctus Leo I Pontifex Romanus, intel- el iiuus S.
Leo I Papn
carii textum sic respondet Ita tunc Grxci frigi-
:
lecta hac arrogantia, in litteris ad Anatolium da- Romanus
de admodum excusantes errorem atque absurde ni- tisjustam legatorum suorum resistentiam laudat, improbavit,

mis : etenim hac ratione, qua cecumcnicum dici posse et post acrem istius ambitionis reprehensionem E
suum ipsorum patriarcham professi sunt, quod etsi apud Labbeum tomo 4 col. 845 similes canones
iwn orbi, loco tamen et habitationi ejusdem prxes- concilii Constantinopolitani et Chalcedonensis

set, ceteri omnes episcopi cecumenici pariter dici ita reprobat : Persuasioni enim tux in nullo peni-
posscnt, quod quilibet eorum habitabili orbis loco tus suffraijatur quorumdam episcoporum ante sexa-

prxsit. Ceterum si ex divinis Scripturis ejus nomi- ginta, ut jactas, annos facta subscriptio. numqttam-

nis petatur interpretatio ; quod apud Septuaginta, que a prxdecessoribustuisad Apostolicx Sedis trans-
qui Grxce Eloquia divina scripscre , olxoupewi sxpe missa notitiam, cui ab initio sui caducx dudumque
collapsx sera nunc inutilia subjkere fukimenta
habelur, Latiniinterpretes (ut est frequcnter videre
e.t

terrarum trans- voluisti, eliciendo a fratribus spcciem consensionis,

in Psalmis) orbem terrx sive orbem
tulere ex ejtts vocis proprielate, quam Grxci, sc- quam suam injuriam vereeundia falignlu prx-
libi in

cundum Grxcos interpretes quotidiepsallentcs, igno- beret. Tandem S. Leo Papa apud Anatolium, et

rasse minime potuerunt, qui tam inepte redargutio- imperatorem Marcianum paternis suis admoni-
nem Anastasii eluserunt. Certe inepta est haec tionibus apostolica constantia tantum effecit,
quam jure merito ex- ut ambo decisioni sancti Pontificis se submi-
Graecorum interpretatio,
Romani Pontifices, inter quos supra serint, sicut in Actis Anatolii tomo 1 Julii pag.
ploserunt
654 et sequente contra cavillationes Quesnelli
laudatus Hadrianusl loco proxime citato sic recte
ratiocinatur Si universalis est, etiam Ecclesix
:
ostensum est.

nostrx Sedis primatum habere dignoscitur quod , 319 Scimus, successoresMarciani imperatoris imulalim
ambitio eo-
Christianis apparet. et Anatolii episcopi huic S. Leonis decreto non
ridiculum omnibus ftdelibus rum crevit.

Nunc investigemus verosimilem tantae ambitio- paruisse : etenim Justinianus imperator Novel.
nis originem, quse paulo aitius repetenda est. 131 cap. 2 postea sancivit, sanctissimum scnioris F
316 Cum sedes imperii Byzantium seu Con- Romx Papam, primum csse omnium Sacerdotum ;
F..t prsroga-
stantinopolim translata esset/ccepit ecclesia illa beatissimum autem archiepiscopum Conslantinopolcos
paulatim caput efferre, adeo ut Patres concilii novx Romx secundum habere locumposl sanctam
Constantinopolitani apud Labbeum tomo 2,
I Apostolicam scnioris Romx Sedem : aliis autem

col. 948 tertium canonem ita condiderint Con- : omnibus sedibus prxponatur. Imo Graeci antistites
slaittinopolitanus episcopus habeat priores honoris postmodum freti potentia suorum imperatorura
jiarles post Eomanum episcopum, eo quod sit ipsa canones, olim a Leone Paparejectos, in concilia-
nova Romana. Deinde circa medium seculivAna- bulo Quini-sexto seu Trullano apud Labbeum to-
tolius episcopus Constantinopolitanus apud eum- mo 6 col. 1 160 confirmari conati sunt his verbis :

dem Labbeuin tomo 4, col. 769 canonem vigesi- Renovantes, qux a sanctis centum quinquaginla pa-
conve-
muin octavum synodo Chalcedonensi adjecit in tribus in hac a Deo conservanda et regia urbe
Chalcedone con-
hunc modum Sanctorum patrum decreta ubique
:
nerunt, et scxcentorum triginta. qui
constituta sunt, decernimus, ui thronus
canonem, qui nuper lectus cst, ccntum
seqitentes, et venere,
Constantinopolitanus xqualia privilcgia cum anli-
ct quinquagiitta Dei amantissimorum episcoporum
in ecclcsiaslicis, ut
mjnoscentes, eadem qtwque et nos decernimus ac qux Romx throuo obtineat, et
rebus magni fiat ut quisit sccundus posl illum
sanctissimx ecclesix Con-
:
' ille,
pnniaiu statuimus de privilecjiis
quem magnx Alexandrinorum civitalis iiumc-
stantinopolis novx Romx : ctenim anliqux Romx posl
retur thronus de.inde Anliochix et post cttm Hic-
ihrono, quod urbs illa imperaret, jure patres privile-
; ;

rosolymitanx civitatis. Hoc modo pra;sules Con-

gia tribuerunt, et eadem consideratione moti centum
qainquaijinta De.i amanlissimi episcopi sanctissimo stantinopolitani non sine aliarum sedium patriar-

novx Romx throno xqualia privilegia tribticrunt, chalium injuria secundum dignitatis locum inva-
rccte judicantes, urbem, qux et imperio et senatu serunt.

honorata sit, et xqualibus cum antiqtdssima reijina 320 Neque hic stetit superbia posteriorum
Roma privilegiis fruatur, etiam in rebus ecclesiasti- Gracorum, qui aegre ferebant, sedem Constanti-
nopolitanam
 60
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
nopolitanam secundo loco dumtaxat collocari.
824 Certe Joannes Jejunator noverat, in con- D
Sko.vi.
cilio Chalcedonensi Leonem Papam nomine cecu- quem
ita ut poste- Quapropter ambitiosa quorumdam ingenia excogi- deind e
riores Grxci Constantinopolitani et menici patriarchse appellatum fuisse, et idcirco Joannes Je-
t arun t r idiculam canonis junator p r x.
Chalcedonensis interpretationem, quasi in iis ca- verosimiliter eumdem titulum sibi dari volebat, sul CP.
fificicnm-''
eo quod vigesimus octavus ejusdem concilii ca-
triarchs CP.
non ib U s praspositio Graeca pera vel Latina post
aqualcm po non thronoRomano Constantinopolitano^iw-
et
testatem iri- non inferiorem honons gradum, sed tantummo-
lia privilegia tribuisset, ut haud dubie Joannes
tmerint do posteriorem temporis ordinem significaret.
cum temporis Graecis perperam
Sic Alexius Aristenus apud Leonem Allatium in
iste aliis illius

opere de ecclesis Occidentalis et Orientalis per- contendebat. Poterat itaque praesul Constantino-

petua consensione lib. 1 cap. 17 num. 5 hos ca- politanus in hac falsa hypothesi sic secum argu-

nones explicare non erubuit : Constantinopolita- mentari : In synodo Chalcedonensi decretum

num sequa cum Romano privilegia possidere, inquit, est, ut antistites Romani et Constantinopolitani

in canone tertio Constantinopolitano et vigesimo oc- sequalibus honoris prcerogativis fruerentur ; at in

tavo Chalcedonensis synodi decrelum est ; adeo ut eadem synodo Pontifex Romanus vocatus est

secundus ordine sit a Romano, non honore, sed tem- patriarcha cocumenicus ergo idem ; titulus anti-

pore. Non alitcr hic prxpositio post intelligenda stiti Constantinopolitano competit.

est, tamquam qux tempus, non honorem importet. 325 Attamen non videtur Joannes Jejunator sibi pertina-
ciler arroga-
Theodorus Balsamon, Siraeon Thessalonicensis, simile ratiocinium Pelagio II Pontifici Romano
vit,
aliique infensissimi Latinorum hostes eamdem aut S. Gregorio Magno opposuisse : satis enim
interpretationem caece sequuntur. sciebat, hunc concilii Chalcedonensis canonem
321 Sed ipsemet Zonaras, rei evidentia con- a Leone Papa rejectum fuisse, et ab Ecclesia
conlru scit- victus,hanc violentam explicationem rejicit, et Romana nondum admitti. Sciebat monitionibus
lenlium ip- obtemperasse Anatolium
siusmet Zo-
apud Allatium in proxime citato Opere lib. 1 Romani Pontificis tunc
nars schi- cap. 16 num. 2 ex Novella Justiniani et canone episcopum Constantinopolitanum, cujus exem-
mialici,
Trullano ita concludit : Quo ex loco, de suhjectio- plura imitari nolebat. Quare imperatoria pote-
B nis, non temporis solius, ordine, et de inferiori ho- state confisus non solum patriarchae cecumenici
noris gradu canonem accipiendum esse ,
facile est in- nomen, sed etiam officium assumpsit, quando si-
telligere; cum alioquin prsesertim honoris xqualitas ne consensu Romani Pontificis concilium coegit,
in utraque sede retineri nullatenus queat : nam si- in patriarcham Antiochenum potestatem usurpa-

ve ipsa prxsulum nomina recitanda, sive in eodem vit, et judicare voluit de causis majoribus, qu8e
utique consessu assidendum, sive utriusque chiro- ad Sedem Apostolicam pertinebant, ut postea
grapho eadem syngrapha sit firmanda, alterum primus praesulibus Con-
fusius dicetur. Is igitur
certe prxferri necesse est. Quicumquc ergo particu- stantinopolitanis viam aperuit ad ambiendum
lam post solam temporis seriem, non inferiorem cecumenici titulum, qui postea tot dissensiones
quoque dignitatis gradum significare contendat, is excitavit, ut per decursum hujus Tractatus vide-
et vim huic loco afferat, et sententiam ncque rectam bimus. Nos interim in hoc parergo summa re-
neque bonam eliciat. rum capita tantummodo attingemus, et paucis
el dil ulias 322 Postmodum Doxapatrius, aliique Graeci docebimus, quam varia fuerit hujus vani tituli
absuriins ns-
serlioncs pro-
schismatici effutire ausi sunt, Pontifices Roma- fortuna.
cesserint. nos ab imperatoribus et conciliis omnes suas prse- 326 Joanni Jejunatori successit Cyriacus, qui et quem ejttt

rogativas obtinuisse, et primatum Ecelesiae Ro- sirnul ac thronum Constantinopolitairam conscen- suecessores

manas, amisso Occidentali imperio, ad eccle- derat, legatos ad Gregorium Magnum una cum
siam Constantinopolitanam translatum fuisse, ut litteris et fidei professione Romam misit; sed ti-
in laudato Allatii Opere lib. 1 cap. 14 fusius vi- tulum patriarchae cecumenici exemplo sui deces-
deri potest. Sed eorum majores eo impudentiae soris affectavit. Hoc ubi S. Gregorius Pontifex
non sunt progressi, quamvis cum Apostolica Se- intellexit, Sabiniano apocrisiario suo mandavit,
de contenderent de qualicumque nonnullorum ne assisteret eidem Cyriaco Missarum solennia
privilegiorum sequalitate, quam in synodo Con- nomen peni-
celebranti, nisi illicitum cecumenici
stantinopolitana et Chalcedonensi sibi concessam tus dimitteret. Imo Cyriacum ipsum per litteras
arbitrabantur, et ob quam aliqui praesules Con- monuit, fieri non posse, ut mutua concordia in-
stantinopolitani titulum patriarchae cecumenici tercederet, nisi superbum nomen deponeretur,
usurparunt, ut jam ex probabili conjectura ape- et plures ejusdem argumenti epistolas ad impe-
riemus. ratorem Mauritium aliosque scripsit. Nobis non
TillllllS 0>CU- 323 Libellus Theodori diaconi Alexandri in constat, utrum Cyriacus auctoritati Pontificis
menici dalus
concilio Chalcedonensi contraDioscorum exhibi- Romani tandem
est PonlifLci cesserit; sed seimus, Bonifa-
Hoinano, tus apud Labbeum tomo 4 col. 396 hanc habet cium Pontificem Romanum ab imperatore
III
inscriptionem Sanctissimo ac Dei amantissimo et
:
Phoea non diu post impetrasse, utpraesules Con-
vniversali (Graece oW.ovu.zviy.m) archiepiscopo et stantinopolitani titulum cecumenici
pa- non amplius
triarchx magnx Romx Leoni, et sanctx et uni- usurparent.
versali Chalcedonensi synodo, etc. Baronius in 327 At rursus mutata est rerum facies sub rc-
pro uariis
Annalibus ad annum Christi cdli num. 150 su- imperatoribus Monothelitis, ut colligimusexcon- rum iic tcw
spicatur, eumdem oecumenici titulum, qui in epi- porum ciT'
cilio Lateranensi, in quo authentice cumstantw
referuntur
stola synodali ad Leonem Papam
hodie desidera- ea, quae Sergius etPyrrhus Monothelitse ad de-
tur, ab ea dolo librarii subductum esse. Quid- fendendam Heraclii imperatoris ecthesim gesse-
quid sit, S. Gregorius Magnus in variis epistolis runt, et ubi apud Labbeumtomo 6 col. 203 uter-
asserit, Pontificem Romanum a synodo Chalce- que ille episcopus Constantinopolitanus oixouue-
donensi sic honoris causanominatum fuisse, et viy.bi Karpii.pyr,!, universalis patriarcha appellatur.
lib. 4 epist. 38 ipsum Joannem Jejunatoremita Verum haec injuria Sedi Apostolica; sub hsereti-
interrogat : Numquidnam, sicuti vestra sanctitas cis imperatoribus tuncillata tacite reprobatur a
novit, per venerandum Chatcedonense concilium hu- concilio tertio Constantinopolitano seu cecume-
jus Apostolicx Sedis antistites, cui
Deo disponente nico sexto, cui apud Labbeum tomo
deservio, universales honorc oblato 6 col. 1028
vocati sunt? legatus Agathonis Papae ita primus
subscribit :

Theodorus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 61
Theodorus humilis presbyter sanctx Romanx eccle- ecclesiam transmigrasse ; et cum dignitatibus regiis sec. vi.
sise el locum gercns Agathonis ter beatissimi et uni-
etiam ecclesix Romanx privilegia translata fuisse;
versalis Papx urbis Romx subscripsi. Deinde iis- ejusdem invasor ecclesix Photius etiam ipse se
ita ut
dem verbis subscribunt duo alii ejusdem Romani in scriptis suisarchiepiscopum atque universalem
Pontificis legati, post quos quarto loco episcopus patriarcham appeltet? Photio successere aliquot
Constantinopolitanus nomen suum ita humiliter antistites sanctitate illustres, qui
haud dubie ab
notat Georgius misericordia Dei cpiscopus Con-
:
hoc superbo titulo abstinuerunt. An autem alii
stantinopoleos novx Romx defmiens subscripsi. De- minus Sedi Apostolicae obsequentes istud nomen
nique ibidem col. 1100 imperator Constantinus usurpaverint, infra per decursum apparebit. Sal-
Pogonatus epistolae, quam ad Leonem II Aga- tem praesules Constantinopolitanos tunc in paci-
thonis successorem dedit, hanc inscriptionem fica istius tituli possessione non fuisse, mani-
praefigit : Leoni sanctissimo et beatissimo archiepi- festum sit ex historia sequente, quam jam verbis
scopo veteris et clarissimx iwbis Romx, et cecume- auctoris synchroni referemus.
nico Papx. 331 Glaber monachus lib. 4, cap. 1, rem ita Seeuli xi
ct pro suo er- 328 Opinor, seculo octavo sub imperatoribus narrat : Circa annum
Domini millesimum
igitur Grat «.
gti Sectem
Iconoclastis aeque inconstantem fuisse nominis vicesimum quarlum Constantinopolitanus prxsul cum
Apostolicam
affeclu oecumenici usurpationem inter episcopos Con- suo principe Basilio, aliique nonnulli Grxcorum
stantinopolitanos pro amore vel odio, quo praesu- consilium iniere, quatenus cum consensu Romani
les illi hanc haeresim prosequebantur. Non dubi- Pontificis liccret Ecclesiam Constantinopolitanam
to, quin antistites Iconoclastae illum titulum sibi in suo orbe, sicut Roma in universo, universalem
arrogaverint, ut postea fortasse clarius appare- dici et haberi. Qni statim miserunt, qui deferrent
bit ; at nusquam lego S. Germanum Constanti- multa ac divcrsa donorum xenia Romam tam Pon-
riopolitanum, qui pro defensione sacrarum ima- tifici, quam ceteris, quos sux parli favere conspice-
ginum contra Iconoclastas tam acriter decerta- rent. Ubi convenientes exposuerunt apud Pontifi- K
vit, eo nomine usum fuisse. Equidem non igno- cem sux profectionis querelam. Sed quid non per-
ro, S. Tarasio patriarchae Constantinopolitano tentat cxcus amor habendi? Estque proverbium :

titulum cecumenici ab aliis datum fuisse ; sed hoc aureo pugillo murum frangere ferreum. Ac licet pro
ipsum Hadrianus I Papa graviter reprehendit, tempore pliilargyria mundi re.gina queat appellari,
ut supra retulimus, ipsemet Tarasius concilio
et in Romanis tamen inexplcbile cubile locavit. Mox
II Nicaeno, sive cecumenico septimo, post legatos namque ut videre Grxcorum sibi deferre' fulgidas '
forte (lc-
Romani Pontificis apud Labbeum tomo 7 col. opes, vcrsum estcor illorumad fraudulentix diverti- ferri

558 sic modeste subscribit Tarasius misericordia : cuta, pertentiitttcs, an forte clanculo concedere qui-
Dei episcopus Constantinopoleos novx Romx, pater- verant, quod petebatur.
na dogmuta sequens et traditionem Catholicx eccle- 332 Sed nequaquam non enim : potest falli sum- oblatis etiinn

ma muneribus,
six, definiens subscripsi. Veritas, qux spopondit : Portx inferi non prx-
ciiiii Photio 329 Facile mihi persuaderi sinam, plerosque valebunt adversus eam. Dum ergo adhuc leni sub
supcrbc ajjc Graecos hactenus titulum universalis ita intel- murmure hujnsce machinatores in conclavi sese pu-
ctarinit,
lexisse, ut tantummodo voluerint patriarcham tarent talia tractavisse, velox fama de ipsis per uni-
Constantinopolitanumdici cecumenicum in Orien- versam Italiam decurrit. Sed qualis tunc tumultus,
te, sicut Romanus Pontifex eodem titulo in toto quam vehemens commotio per cunctos exstitit, qui
terrarum orbe gaudebat. Facile, inquam, id mihi audierunt, dici non valet. Prxcipue tamen vir pru-
persuaderi sinam, quamvis illa etymologiae Grae- dentissimus, pater videlicet Willelmus, (hujus S.
cae interpretatio violenta sit atque inepta, ut su- Willelmi seu Guilielmi abbatis Acta ad diem 1
perius indicavi. Sed jam ad ea pervenimus tem- Januarii Majores nostri dederunt) de quojam dixi-
pora, quae S. Gregorius Magnus videtur praevi- mus, ad Romanum Ponlificem de hac re misit epi-
disse, quibus impius Photius totam hujus tituli stolam corporc brevem, sedmateria ingentem ac ser-
significationem ac potestatem sibi arrogavit, mone pungentem, talia continenlem. Hic sequitur
omnem Romani Pontificis auctoritatem aperte ipsa istius S. Guilielmi epistola, quam mendosam
contempsit , et manifesto schismate ecclesiam esse queritur Baronius, qui in Annalibus suis ad
Orientalem ab Occidentali avulsit nullum enim : annum Christi mxxiv, num. 5 et 6 eamdem
agnoscens superiorem, sine consensu Sedis Apo- historiam et epistolam ex Glabro Nos describit.

stolicae convocavit Conciliabulum, quod Graeci eam emendatiorem ex Chronico Virdunensi mox
schismatici concilium cecumenicum appellare hac- exhibebimus.
tenus non erubescunt. 333 Hugo abbas Flaviniacensis in Chronico eutndem oe-
ctimenici ti-
aut atiurum 330 Huic pseudo-synodo, quam Harduinus Virdunensiapud Labbeum nostrum in Bibliotheca lutttm
exemplu ab-
iticaruut. noster tomo 6 Conciliorum, part. 1, a col. 213 manuscriptorum librorum, tomo 1, pag. 174,
primus integram ex codice Graeco Bibliothecae eamdem Graecorum legationem exponit hoc mo-
Vaticanae nuper edidit, praefigitur is mendax ti- do : Igilur post Benedictum Papam anno mxxiii
tulus Acta sanctx synodi Constantinopoli congre-
: frater ejus Johannes largilione pecunix cx laicali
gatxsub Photio sanctissimo et mcumenico patriarcha ordine neophytus ordinatus est; a quo cum rcquisis-
pro nnione sanctx Dei el Apostolicx ecclesix. Deinde sua ecclesia, sic-
set Constantinopolitanus antistes, ut

haec sequuntur : Prxsidente Photio sanctissimo et ut ct Romana, universalis diceretur, ct donis eum
cecumenico patriarcha, etc. Denique in ipsis Actis Romanosqne, qui curix prxerant, innumeris flecte-

idem mcumenici titulus summa affectatione sae- ret, ita ut clanculo tentarcnt concedere, quod roga-

pius repetitur, et Photio ad nauseam tribuitur. batur, omnis ob hocvehementissime commota cst Ita-

Sed Galiiarum episcopi et abbates his obviare

Nicolaus I Papa Romanus in litteris suis apud lia.

Labbeum, tomo 8 Conciliorum, col. 472, inter conati sunt; quidam in persona sua, quidam rcro
alia de hoc superbo nomine sic conqueritur : Sed litteris missis, Sedem Apostolicam visitantes, ct tan-

quid mirum, si hoc isti prxtendunt, cum etiam glo- tum opprobriumet dedecus auctoritaiibus admedium
rientur atque perhibeant, quando de Romana urbe prolatis, quibus contradicere fas non esset, a Romana
imperatores Constantinopolim sunt translati, tunc et Ecelesia propulsantes. Nec defuit in his patris Ri-
primatum Romanx Sedis ad Constaiitinopolitanam chardi aulhentica prxsentia ; imo omnino satajit, ut

Constan-
 .; .

62
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
SKC. VI. Constantinopolitana prxsumptio confutata conquie- hactcnus horrurrit honorari vocabulo? Et quis posl D
Christum convenicntius posset insiijniri hoc vocabulo,
sceret, filium se Romanx Ecclcsix, dum matris ho-
nori providebat, ostendens. Inter alios quoque Wil- quam cui dicitur divina voce : Tu es Petrus, et su-

lelmus abbas cximius epistolam Papx misit corpore pcr hancpetram xdificabo Ecctcsiam mcam, etc. Ve-
brevem, sed matcria ingentem, et sermone locuple- rumtamen quia ille non invenitur universalis aposto-
tem, quam liic inserere von piguit. lus dictus, quamvis princeps Apostolorum sit consti-

h/> Jpostolica 334 Tunc subnectit illam Willelmi abbatis epi- tutus, nullus successorum cjus tam prodigioso prx-

stolam, quae multo correctior, quam in Annali- nomine consensit appellari penitus, licet Magno
bus Baronii aut in duabus Glabri editionibus, hic Leoni prxdecessori nostro et succcssoribus ipsius hoc

ita sonat Gralia Dei et reverentia beati Petri Se-

:
sancta decreverit Chalcedonensissynodus. Leo Papa
di in orbe tcrrarum exccllentissimx indcpto Papx hic titulum cecumenici seu universalis intelligit
Jokanni Willelmus crucis Christi servus, sedemju- eo sensu, quo S. Gregorius Magnus olimeumdem
dicii cum Apostolis et coronam rcgni. Magistri gen- interpretatus fuerat, de qua interpretatione con-
tium dictis instruimur, seniorem non increpandum sule Annales Baronii ad annum Christi dxcv,
idem tamcn aliis dicit : Factus sum insipiens, vos num. 31 et sequentibus.
me coegistis. Idcirco igitur filiationis diligcnlia Iwr- 337 Post schisma Michaelis Cerularii unio in- iliicm ttliqui
in Itac rc se-
tamur communcm vcstram Paternilatem, ut in uno ter Ecclesiam Grascam et Latinam interdum re-
cuti sunt.
imitemini cogitationes hominum pervide.ntem Domi- novata ac rursus dissoluta est. Verosimile est,

num Salrntorem, ut dicatis ad aliquem vobis unani- patriarchas Constantinopolitanos post haec tem-
mem, quemudmodum el ipse Pctro Quid dicunt : pora, pro majori vel minori sua erga Sedem Apo-
homines de mc ? Si vero responsum ejus ex fi.de fue- stolicam reverentia, hunctitulum oecumenici omi-
rit, animadvertite quuliter sonueril : siclare, custo- sisse aut usurpasse. Videntur tamen plures tunc
ditc iti- obfuscctur; si vcro obscure , Lux mundi eo titulo liberiususifuisse.utEminentissimus Ba-
oranda est, qualiter ita fulgeatis, ut universis in ronius in Annalibus ad annum Christi dcclxxxvii,
gremio Ecclesix constitutis vd viam mandatorum num. 8 innuit his verbis : Vcrum posteriores qui
Dei gradiendam lumen prxbeatis. Sed est fama rei, exstiterunt Constantinopotitani episcopi majori quam
quxnuper apud vos accidit, de qua quis audiens si prxdecessores levitate nomen iltud sibi rursus vindi-
non scandalizatur, noverit se tonge ab amore. superno carunt ; tjuod tamen licct numquam probatum, tole-
disparari quoniam licct potestas Romani imperii,
: ratutn tamen a Latinis Scd accidit miseris, ut
fttit.

qux olim in orbe terrarum monarches vitjuit, nunc duminani gloriantur nomine, rerum etiam, qux le-
per diversa terrarum loca innumeris regatur scep- gitime possiderent, facerent sub Turca diro tgranno
tris, ligandi solvendique in ccelo et in terra potestas jacturam. Nemo miretur, tandem a Latinis tole-
incumbit magisterio Petri. Atque idcirco ista dixi- ratum fuisse illum titulum, cui tamdiu acriter ob-
mus, ut animadvcrtalis non atiter Grxcos quam ce- stiterant : nam theologiaj ac historire ecclesiasti-
nodoxia hoc, quod audivimus requirerc, impetravissc ca? peritisnotum est, ab Apostolica Sede quam-
De cetero quoque optamus, utiunivcrsatem decet an- dam propositionem aut consuetudinem, quam an-
tistitem, vos ttcrius in correptione et disciptina san- tea ob periculum doceri aut usurpari vetuerat,
ctx ct Apostvlicx Ecclcsix vigere, xterneque et in postea justis de causispossepermitti aut tolerari.
Clirtsto feliciter valere. 338 Nonnulli disputant, utrum Josephus et forte ctiain
335 Eminentissimus Baronius ad annum Cliri- Bessario, orthodoxi Constantinopolitanaj Eccle- orlhodoxi,
frustru obti- sti mxxiv, num. 7 probat, Grsecos spe sua exci- siae episcopi, sese cecumenicos patriarchas appel-
Hi >r tcnla-
disse Quod autem ad dictam legationem Grxcorum laverint. Affirmantibus favet
runl.
:
testimonium unio-
attinet, inquit, eosnihil peniius ab Apostolica Sede nis, quod Josephus Florentiae pauloante mortem
impetrare poluisse, docent epistolx Leonis Papx exaravit, et cui apud Labbeum, tomo 13 Conci-
noni, post annos viginti conscriptx ad Michaelem liorum, col. 494, hic titulus prsefigitur Joseph :

Constanlinopotitanum patriarcham, quibus expostu- miseratione divina archie.piscopus Constantinopolis

tat de hnjusmodi tituio cecumenicus, quem sux
se- novx Romx, et cecumenicus patriarcha. Bessario
dis episcopi prxter jus fasque, reclamante semper autem dicitur eodem titulo usus fuisse in epistola
Apostolica Scde, nimia arrogantia usurpassent. Ex generali, quam ad Ecclesiam Constantinopolita-
quibus wperte cognoscitur, ab ea petitione legatos
nam Sed heec suspecta sunt Horatio
scripsit.
tandcm fuisse rcputsos quod eliam ex co redditur
:
Justiniano, qui eodem Labbei tomo, col. 1175 in
mauifestum, quod illa ecclesia hactenus Ecclesix notis ad Concilium Florentinum scribit
sequen-
Romanx nova redintegratione conjuncta rursus
, tia Utinam hic subscriptio religiosissimi viri lege-
:

schismutf se divisit, ut qux suo loco sunt dicenda, retur: non enim in ea cerneretur ab Apostolicx
demonstrant. Confirmare id potuisset
Sedi
testimonio obsequenlissimo usurpatum nomen cecumenici, in
ipsius Glabri scriptoris cosevi, qui citatum
caput titulohujus sententix a scriptore quopiam apposi-
ita concludit Constantinopolitani ad propria re-
:
tum, ut observat etiam Arcudius in notis ad cpisto-
mcantcs, coitfutata illorum undique tumida prx- lam gcncralem Bessarionis una cum aliis cjusdem
sumptio conquicvit. Ex
hac legatione patet, ipsos Bessarionis opusculis editam.
Graecostunc judicasse, quod suo patriarchae Con-
Quod vero ad Bessa-
rionem attinet, Arcudius apud Allatiura in opere
stantinopolitano sine licentia Romani Pontificis
de Ecclesias Occidentalis et Orientalis
titulum cecumenici tribuere non perpetua
possent. consensione, lib.
Ilunc tilu- 336 At post aliquot annos Michael Cerularius
1, cap. 19, num. 7 testatur,
lum tatneti se in bibliolheca Bessarionis
omne umonis vinculum Reipublicx Venetx
arogantersi . aperte disrumpens et jura data, per amicos inquisisse, utrum
1 i iribuit Apostolicse Sedis conculcans, ea vox cecu-
inter alia rebellio- menicus
Wirhaet Ce in ea esset epistola cxarata, vel in
iitlnriits,
nis signa superbum oecumenici ti-
patriarchas no- tulo vcl in subscriptione
men assumpsit. Unde S. Leo IX ; qui negarunt, cam rcpe-
Papa in litteris riri. Quareconcludit, veleum deceptumita scripsisse;
suisapudLal.beum.tomoQConciliorum col 979 qucmadmodum et Josephum Constantiiwpotitanum
lllum sic increpat Qualis vero
: et quam detestabi- Florentix, dum extrcmam manu sua
hs atque lamentabilis est illa sacrilega de fide senten-
usurpatio tiam subscriberet, vcl titulum hunc
qua te universalem patriarcham ejus operibus a
jactas ubique et Grxcis posterioribus addilum
scnpto et verbo, cum omnis Dci amicus hujusmodi
339 Raynaldus in Annalibus ecclesiasticis ad
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 63
anmim Christi mcdxxxix, num. 6 illam Josephi consonantia prxteritis annuntiare, scilicet pontifi- Sec. vr.
qnos poste- orthodoxi subscriptionem ita excusat Non ex : cem Constantinopolitanx ecclcsix Joanncm esse su-
riores Itay- arrogantia, sed ex simplici consuctudine titulum persiitem et confessionem libcllo editam
, : cujus
naldus
hunc inanem, ab antecessoribus perperam usurpa- merita non est dubium Deo placcre, qui inter ca-
tum, adjecisse videtur Joseph, quem toleravit pru- tholicos et
communicatores Scdis Apostolicx meruit
denter Eugenius, ne Grseci inde offensionis publicx ad aliam ex hac vita discedere.
occasionem sibi dari putarent. Simili ratione sxpe 343 In cujus locum Epiphanius quidam presby- quia hie in
Romaiji Pontifices passi sunt, patriarchas Armenio- ter, quondam syncellus ejus, successit, cujus initia tvcum Joan-
nis Cappado-
rum et Georgianorum cathomcos se appellasse, bona videntur : nam rationabilia loquitur, e.t pro- cis successil
cujus vocis eadem atque cecumenici sigiiificatio est; miltit, patrum se regulas servaturum, pacem mita-
sed abusive ab -iis sumpta, scilicet sicut pro orbis temque ordinatam non dissipare, sed magis auge.re.
parte, orbis accipi solet, et reges orbis imaginem Isla sunt, qux promitlit. Quid tamen opere possit
prxferunt manibus, quamvis exigua orbis parte po- implere adhuc ignoramus : has siquidem litteras
tiantur. quarta post ordinationcm cjusdem die, reperta occa-

,1 Thomassi- 340 Thomassinus de Veteri et Nova Ecclesise sione, transmisimus. Necdum cum eo communicavi-
nusexcu- disciplina part. 1 lib. 1 cap. 26 num. 10 titulum mus, non quasi resistentes, sed qui adhuc ab eo non
sant,
cecumenici his duobus patriarchis ita relinquit sumus invitati. Haec legati. Epistola Romae est
E vivis abeunte Isidoro, Bessario in patriarchalem accepta vn Idus Aprilis, Rustico viro clarissimo
Constantinopoleos sedem, et in Euboex archiepisco- consule, id est anno Christi dxx, die vn Aprilis,
patum vocatus est. Consuttissime Romani Pontifices ut in fine notatur.
Grxcx homines et lumina in hanc sedem su-
ge.nlis 344 Quandoquidem igitur juxta Theophanem mcnseFebru-
brogabant, ut Grxcos demererentur. Bessario nulla in Chronographia pag. 142 Joanne porro Cuppa- "."" """'

inlerposita mora, litteras perscripsit ad ecclesiam doce Constatitinopolitano episcopo defuncto, Epipha-
Constuntinopolitannm, summa tum eloquentix vi, nius ejusdem ccclesix presbyter et syncellus mensis E
tum eruditionis copia refertas, ut illam ad unita- Februarii die vigesimo quinto fuit ordinatus, col-

tem et communionem cum Latinis inflammaret. Non ligo, litteras Dioscori, qura quarta post ordinatio-

abstinvit in hac encyclica epistola Bessario patriar- nem ejusdem die transmissae sunt, anno dxx, ul-

chx cecumcnici nomine; persuasus non immerito, tima die Februarii Constantinopoli datas esse, et
tam aequo animo laluros id Latinos nunc, quam non eo anno, qui bissextilis fuit, ordinationem Epi-
itapridem lulerant, cum in concilio Florentino Jo- phanii in festum S. Mathioe incidisse. ut Pagius
sephus Patriarcha Grxcus co uti abutique a Papa observavit. Ex
Euagrium er-
his itaque liquet,
sineretur. Potuit et in mentem illi hoc venire, non non successisse An-
rasse, et Joanni Cappadoci
exasperandos esse Grxcos ista quasi jam imminu- thimum, sed Epiphanium, quod ex infra dicen-
tione jurium ac prxrogativarum ecclesix sux, si dis confirmabitur.

cecumenici palriarchxnomcn cxpungeretur. 345 Constantinopolitana synodus apud Lab- et laude di-

Bnlsa-
elsi 341 Quomodocumque ea res sese habeat, satis beum tomo 4 Conciliorum col. 1524 Pontifici 9^"ui sp rZes''
mon id de Romano electionem Epiphanii litteris indicat, et
omnibus iin-
mirari non possumus impudentiam Theodori Bal-
pudenter samonis, qui loco proxime citato apud laudatum novum patriarcham inter alia his laudibus extol-
ncget, Idem Post obitum sanctx recordalionis quondam ar-
Allatium mendaci calamo hsec expressit :
lit :

(videlicet patriarcha Constantinopolitanus) nec chiepiscopi et patriarchx Joannis Constanlinopoli-

subscriptiones quidem suas magnificas facit, tam- tanx civitatis, Deus qui propriam ecclesiam in petra

quam pater universalis, licet a nobis ita vocetur et rectx fidei incorrupta fundavit, et portas inferi non

celebretur. Qua fronte id asserere potuit, cum prxvalere ei decrevit, dedit nobis sanctum paslorem

propter hoc nomen, ab episcopis Constantinopo- et patriarcham Epiphanium, virtutibus et corrcctio-

litanis usurpatum, swpius dissensiones in Eccle- nibus, ct meditatione divinarum florentem Scriptu-

sia ortas esse non ignoraret? Imo etiamnum mi- rarum, rectam quoque tenentem fidem, et orbatorum
seri illipatriarchse, dum sub duro Turcarum jugo paternam rcgentem solicitudinem, et quid amplius
gemunt, hoc titulo superbe gloriantur, ut patet dicam? omnem prxconiorum fontem transcenden- F
ex synodis, quas Graeci seculo praeterito contra te.m. His crgo vilulibus pollens, non immerito pro-

Calvini errores celebrarunt, et in quibus apud prias et creditas sibimet maximas ecclesix curas

Harduinum tomo xi patriarcha Constantinopoli- sapienter et hoiiorifice ijessisse dignoscitur, habens

tanus sese ubique xcumenicum -appellat. Nunc in mente illud, quod a sacri Canlici auctore relatum
nimis diu interruptum seriei nostrse filum re- est : Os meum loquetur supientiam, et meditatio

texamus. cordis mei prudentiam. Unde secundum rectam et

probabilem fidelissimi cl Christianissimi nostri prin-

cipis et piissimxreginx et gloriosissimorum com- ,

munis reipublicx procerum sententiam, nostra quo-

XXVII EPIPHANIUS.
que ctiam omnium in hac wbe habitantium tcstifi-
catione, judicium Pauli mirabilis, communis Eccle-
six doctoris, non est in eo fraudatum, qui irrepre-
Quamvis Euagrius Scholasticus hisce tempori- hensibilem debere esse epucopum denuntiat; ita et
Evidenter er-
rni Euagrius tamen manifeste halhici- nostrum pontificem virtutibus undique coronatum
bus vicinus fuerit,
in assignan-
esse videmus.
da successio- natur, quando lib. 4 Hist. eccles. cap. 36 seriem
ne Eiripha- episcoporum Constantinopolitanorum ita inver- 346 Cum Epiphanius initio sui episcopatus le- servatamqne
ciim Komano
gatos ex more novorum patriarcharnm ad Roma-
nii.
tit : Anthimo, uti supra a nobis dictum est, ex Con- Ponlificecoii-

stantinopolitana sede. ejecto, Epiphanius in ejus lo- num Pontificem non raisisset, Hormisdas Papa cordiam

cum successit : post Epiphanium vero Menas episco- apud Labbeum tomo 4 Conciliorum col. 1533
patum itlum sortitus est. Manifestus est hic Eua- fortiter ac suaviter illum officii sui ita commone-

grii error, ut constat ex suggestione Dioscori fecit : nos non nuntiata tuxprimordia dignita-
Diu
tomo 4 Labbeanae Collectionis col.
diaconi, qui tis tenuere suspensos, et in ipsa communis gratula-
1523 ad Hormisdam Pontificem Romanum ita tionc Ixtitix inirali admodum sumus morem pristi-

scribit Erat optabile et i<oto nostro conveniens,

: num fuisse neglectum ;
quia rcparata ecclesturum,

Deo
 '

64
. HISTORIA CHRONOLOGICA
pacis id Constantinopolitanam intrusus fuerit Ea tem-
SEC. Deo annuente, concordia plenum fratern* Constantinopoli-
pestate, inquit, mortuo Epiphanio
VI.
quod illud sibi non
(lagitabat officium; prxsertim Anthimum trans-
tano episcopo, Theodora Augusta
.

arrogantia personalis, sed

regularum observantta
lulit in eamdem sedem, qui fuit episcopus civitatis
siquidcm, frater carissime, te
vindicabat. Decuerat
Sedem inter ipsa tui ponti- Trapezuntis regionis Ponli, latenter Calchedonense
legatos ad Apostolicam
ut et quem tibi debeamus concilium non suscipientem.
ficatus initia destinasse, hypocrita
consuetudinis 350 Quibus artibus sacrilegus ille '/"' caihe-
a/fectum benc cognosceres, et vetustx dram CP.
hEeresim suam tegeret accipe ex veteri scripto-
formam rite complcrcs, etc. Epiphanius huic Pon- ,
Iraudulenter
re, et forsan teste oculato, quem Eminentissi- uiuasii,
tificis postulationi abundantissime satisfecit non :

mus Baronius in bibliotheca Vaticana invenit, ut

enim tantummodo orthodoxam fidei professio-
munera ad in Annalibus ad annum Christi dxxxvi num. 59
nem et legatos, sed' etiam pretiosa
testatur, et ex quo ibidem num. 61 refert se-
Hormisdam transmisit, ut ibidem apud Labbeum
potest. Quanta quentia Anthimus, qui relicto dudum apud Tra-
col. 1534 et sequentibus videri
:

Constantinopolita- pezuntium civitatem episcopatu Constantinopolim ,

vero inter hunc patriarcham " forte ubi-

Romanum fuerit concordia, venerat, vitamque suam jejuniis commendabat, sive
num, et Pontificem ' que legen-
patrum decreto, sive Augusti favorc, sive proce- d in
'

ex mutuis eorum ibidem relatis facile

litteris ii sine
rum voto, hxreticorum pecuniis et seditiosorum tur
quisque~intelliget. Ceterum prsclaris illius ge-
ecclesiasticse bis fretus in Constantinopolitanx ecclesix sedem
stis, quaj apud Baronium aliosque
irruit improvisus, adulter invasit, et apostolicum
historise scriptores passim occurrunt, nnmorari
thronum, ingemiscente clero, popuioque ad ccelum
mihi non licet, qui potius chronologiam ordinare,
oculos referente, homo inimicus insedit, atque cun-
quam historiam texere, intendo. Quapropter, his
ctis cetcris insaniam suam tacitus seminavit, stipem
praetermissis, ad assignandum mortis ejus tem-
egenis simoniaco ritu disseminans.
pus transilio.
Theo- 351 Deinde idem antiquus scriptor ibidem E
B 347 Jam saepe laudatus laudandusque
iiicunle mcn- phanes pag. 183 de obitu illius hsec habet Hoc narrat, quomodo Agapetus Papa Romanus An- el propter
:
haresim t

anno ad loculos annorum indices non attendo, thimum urbe Constantinopolitana exauctora-
in
»s"motS' (

quia tam male collocati confusique sunt, ut ex iis verit. Talem, inquit, hunc ecclesix adulterum et
plerumque nihil possis concludere) Epiphanio populi seductorem Agapitus Papa sine ullis mora-
prxsule, mensis Junii die quinto, indictione decima rum obstaculis ecclesia expulit, et paznitentix eidem
quinta, posl episcopatus annos sexdecim et menses tempus indixit: quod cum sine mora repelleret, et
tres vivis erepto, hxreticus Anthimus Trapezunti- antiquam ecclcsiam, quam reliquerat, reprobaret,
nus cpiscopus in sedem Constantinopolitanam trans- perfidiamque suam alta mente reponeret Papx ,

Pagius in Critica ad annum Christi

latus est. Agapili voce et canonica secure percussus est ; com-
dxxxv num. 9 recte demonstrat, haec anno Chri- plicesque ejus Severus et Petrus. Antiochenx et

sti dxxxv contigisse, et Epiphanium dumtaxat Apamenx civitutum quondam episcopi de. exilio in

quindecim annis ac tribus mensibus in cathedra exilium deportati; Zoaras quoque presbyter, eorum-
Constantinopolitana sedisse. Etiam Baronius ad que sequax, Apostolica voce ligatus est. Agapitus
annum Christi dxxxv num. 59 apud nos, tan- vero Papa, vas Catholicum, Evangclii tuba, prxco
tummodo quindecim episcopatus annos rotunde justitix sacra altaris sedisque velamina, sacrilegi

ita numerat : Sic igitur Epiphanius, cum sedisset Anthimi infecta flatibus , suis Catholicis prccibus

annos quindecim, hoc ipso anno ex hac vita decessit. eluit (Gratianus de consecratione dist. i, c. 23

348 Videtur itaque in Theophanis Chrono- citat eadem fere verba, ex quibus patet, non tan-
transaclis in graphiam aliosque quosdam catalogos mendum tum haereticorum templa, sed etiam eorum uten-
yubenialione
irrepsisse, ita ut pro iz seu xv scriptum fuerit silia expiari consuevisse) omnesque templi xdes ab
quindecim
annis, t;', idest xvi anni cum tribus mensibus, qui fere inflictis inibi per Anthimum maculis, orthodoxis ob-
ubique adduntur. Quam facile autem error in secrationibus expiavit, mercenario lupoque ovium a
numeros hujusmodi irrepat, patet ex Labbeano dominica caula detruso extra ecclesix parietes. Tum
episcoporum catalogo, qui in ejus Protreptico ad refertur, quomodo Mennas ab Agapeto consecra-
historiam Byzantinam pag. 36 exhibetur, in quo tus fuerit episcopus Constantinopolitanus, ut di-
tantum vi anni Epiphanio assignantur, ubi inte- cemus, postquam tempus, quo Anthimus deposi-
rim in catalogo Philippi Cyprii apud Bandurum tus est, examinaverimus.
tomo i Imperii Orientalis pag. 220 contra mani- 352 Anonymus Marcellini comitis continua- ab Agapelo
Joannes Antiochenus cognomento Ma- Papa
deposi-
festam veritatera l-i\ »', p-rivac, i'id est anni xx tor, et ,
lus est,
et menses x eidem adscribuntur. Verum haec lala, depositionem hujus Anthimi indiclione xiv
omnia majorem lucem accipient ex duobus Epi- post consulalum Belisarii id est anno Christi,

phanii successoribus, quorura prior fuit
XXVIII ANTHIMUS
dxxxvi collocant. Occupavit autem ille sedem
Constantinopolitanam decem mensibus, uti prce-
ter Nicephorum patriarcham, aliosque prsesulum
istorum catalogos, Theophanes in Chronographia
I vel ANTHEMIUS pag. 183 et 184 indicat his verbis Romanus au- :

haereticus. tem Ponlifex Agapetus Conslantinopolim hoc anno

successorem
liabuit An-
Anonymus Marcellini Comitis continuator in-
Ihiiniim hy- diclione xm
Bclisario V. C. solo cos., id est
pocritam, anno Christi dxxxv haec tradit Epiphanius epi-
scopus regix urbis ante adventum Romani Prxsulis
moritur; cujus episcopatum contra canones Anthe-
mius, Trapezuntina ecclesia relicta, invadit. Libe-
ratus diaconus.scriptorsynchronus, in Breviario
cap. 20 apud Labbeum tomo 5 Conciliorum col.
773 indicat, cujus favore haereticus ille in sedem
profectus udversus impium Severum, et Halicar-
nassi antistitem Julianum, et reliquos alios Theo-
paschitas conciliorum convocavit. Ex his Anthimus
Constanlinopoleos episcopus, tamquam eorum senten-
:
tixparticeps, cum sedem mcnsibus decem tenuisset,
munere abdicatus et depulsus est; Menas vero pre-
sbyter, et hospitii, cui Sampson nomen, prxpositus,
a Romano Ponlifice Agapeto inejus locum ordinatus. posliiiia»'
351 Apud Bandurum tomo i Imperii Orien- sedem men- UW
aliquot
talis a pag. 201 catalogus patriarcharum
Con- sibus occu-
stantinopolitanorum ex jure Graeco-Romano de- passet-

sumptus,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. •
05
sumptus, et alii duo ibidem pagg. 209 et 218 a 247 quartopost consulatum Paulini junioris V. C. Sec. VI.
Matthaeo Cigala et Philippo Cyprio collecti, Con- id est anno Christi dxxxviii celebratum fuisse
stantinopolitano Anthimi episcopatui tantum qua- dicitur, et ad quod idem Sirmondus ibidem
pag.
tuor menses concedunt. In ea hypothesi oportet 607 hfec notat Anno Christi dxxxviii. Resti-
:

sedem Constantinopolitanam aliquot mensibus tula consulatus nota. qux hactenus corrupta legeba-
post mortem Epiphanii vacasse, et forte dum- tur,certum annum concilio de/inivit : quartus enim
taxat numerari menses Anthimi usque ad tem- annus post consulatum Paulini
junwris, annus est
pus, quo de hasresi accusari ccepit, et causa Christi dxxxviii. Nam
consulcs in Occidente post
illius agitari coram Romano Pontifice Agapeto, Paulinum, propter Italix bella, nulli
adhuc fue-
qui animam ipsius paterne revocare studuit de- rant ; ideoque hos annos post consulatum,
et ilerum,
ferens ei tempus poznitentix, ut synodus Constan- tertio, quarto post consulatum Paulininuncupabant.
tinopolitana in sententia contra Anthimum apud Ex his rursus sequitur, per post consulatum
Pau-
Labbeum tomo 5 Conciliorum col. 87 testatur. lini Junioris annum Christi dxxxv, per iterum
Quod si cum Nicephoro et Theophane mavis ei post consulatum Paulini Junioris annum dxxxvi,
decem menses tribuere, memento illos utrimque ac denique per tertio et quarto post consulatum
incompletos computare, cum decessor ipsius Epi- ejusdem, annos dxxxvii et dxxxviii indicari.
Sic
phanius anno dxxxv, die v Junii obierit, et suc- explicato episcopatus initio, nonnulla Mennae
cessor anno dxxxvi, die xiii Martii, ut mox gestasummatim attingamus.
ostendemus, in depositi Anthimi locum substitu- 357 Agapetus Papa in epistola ad Petrum i/ui ab Aga-
tus fuerit Hierosolymitanum, qua? apud Labbeum tomo peto Papa
5 tamluluT;
Conciliorum col. 47 et sequentibus refertur, nar-
rata Anthimi depositione, successorem ejus
Men-
nam ita laudat Hoc autem ad excitandam vestrx
:

B XXIX S. MENNAS vel MENAS. unanimitatis Ixtitiam significo, quod Mennam

fra-
trem et coepiscopum nostrum, virum multis laudum
modis ornatum, prxdkta Constantinopolitana eccle-
Tunc virum orthodoxum anno dxxxvi ante
Mense illarti
anni 536
elcctus est
S. Mennas,
H diem secundam Maii Anthimo haeretico suc-
cessisse, liquet ex synodo Constantinopolitana,
sia episcopum suscepit : cui licet prxter ceteros
renissimorum imperatorum
ter tantus et totius cleri
se-
electio arriserit, simili-

ac populi consensus acces-

quae haberi ccepit post consulatum Flavii Belisarii sit, ut et a singulis eligi crederetur. Etenim alicui
clarissimi, sexto Nonas Maias, indictione decima neque scientia, neque vita fuit ignotus, sed et fidei
quarta, in Dei amantissima et imperiali civitate sacrarum Scripturarum studio, atque
integritate, et
Constantinopoli nova Roma, prxsidente domino no- etiam pix administrationis officio sic prxdkta viri
stro sanctissimo ac beatissimo archiepiscopo etpatri- fama resplenduit, ut ipsi tardius venire videretur
archa Mena, ut in Actione prima ejusdem concilii quo dignus habitus erat. Et lioc dignitati ejus addi-
apud Labbeum tomo 5 Conciliorum col. 3 refer- tum esse credimus, quod a temporibus Petri aposto-
tur. Eodem anno disctincte ipsam ordinationis li, nullum alium umquam Orientalis ecclesia sus-
diem indicat codex Ms. bibliothecae Vaticana?, cepit episcopum, manibus nostrx Sedis ordinatum.
quem ex Norisio citat Pagius in Critica ad annum Et forsitan vel ad demonstrationem laudis ipsius,
dxxxvi num. 6, et in quo pag. 45 leguntur se- vel ad repellendos inimicorum insultus, res tanta
quentia Exemplar libelli Mennse presbyteri ac
: contigit, ut illis ipse similis esse videatur, quos in
xenodochi, qui factus est episcopus Constantinopoli- his quandoque partibus ipsius Apostolorum primi
tanus sub die iii Tdus Martias, iterum post consula- electio ordinavit.
tum Paulini Junioris viri clarissimi. Ne quis hic 358 Nihilominus idem Mennas postmodum seU poslea
haereat ad relatum in utroque textu consulatum, contra voluntatem Vigilii Pontificis Romani.cum impriulenter
snbscribens
qui prima ronte diversus videtur, hanc temporis occasione famosorum Trium Capitulorum inter edicto Justi-
notam ad eumdem annum dxxxvi pertinere de- Orientales et Occidentales orta esset discordia, ninni iinpe-
rntoris
monstrabo. edicto Justiniani imperatoris ex humana fragili-
355 Sirmondus noster tomo 1 Conciliorum tate, seu potius formidine,
imprudenter subscri-
ut ex chro- Gallise pag. 241 exhibet conciliumArvernense, psit, utFacundus, Hermianensis in Africa epi-
. nologicis
Consulum quod vi Idus Novembris, post consulatum Paulini scopus ad eumdem imperatorem pro defensione
nolis Junioris V. C. id est anno Christi dxxxv cele-
, Trium Capitulorum scribens, lib. 4 cap. 4 expo-
bratum est, ut ex aliis ibidem concurrentibus nit his verbis : Illud est insuetum, illud mirabik,
temporis characteribus apparet. Deinde laudatus illud in quo magnavis veritatis apparet, quod ipsos
Sirmondus in eodem tomo pag. 606 in notis ad quoque prxsumptores internis consckntix stimulis
hanc synodum ita scribit Anno Chkisti dxxxv
: : fateri coegit, ad destructionem synodi Chalcedouen-
is enim est annus post consulatum Paulini Junioris, sishxc fuisse composita nam piimus confirmator
:

qui proximo ante anno consul fucrat, juniorque in eorum Mennas Constantinopolitanus episcopus, cum
Fastis nuncupatur propter Paulinum alterum, qui adhuc cunctaretur scripto, sicut prxceptum fuerat,
consulatum multo ante gesscrat anno cdxcviii. Hoc eis prxbere consensum, contra synodum Chakedo-
igitur anno, quo habita est synodus, consulem habuit nensem fieri protestatus est. Sed et posteaquam con-
Oriens Belisarium ; at in Occidente, quia nullus sensit, a prxdkto venerabilis memorix Stephano
est renuntiatus, annum appellabant post consula- Ecclesix Romanx diaconoet apocrisiario conventus,
tum Padlini junioris. Tum ex aliis characteri- cur priori sententix sux contrarius acquievisset his,
bus chronologicis ostendit, hanc synodum Arver- qux ante culpaverat, et de quibus se nihil acturum
nensem anno Christi dxxxv habitam esse. Ex sine Apostolica Sede promiserat, sub ea se conditio-
his infero, annum dxxxvi indicari per hanc pri- ne ccssisse, et juratum sibi fuisse respondit, quod
mam temporis notam ;
post consulatum Flavii chirographum sunm reciperet, si luec Romanus epi-
Belisarii; et alteram : iterum post consulatum scopus non probaret. In quo satis ostendit, de judi-
Paulini junioris. humano, quam divino, esse solicitum.
cio se potius
356 Hsec chronologia confirmatur ex concilio Sed numquid vel si propriam manum, Romano
coltigimus; Aurelianensi tertio, quod eodem tomo 1 pag. Episcopo non probante, recipiat, nihilquc Hli, quod

Tomus i Augusti. 11 metuit

 66
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC VI. metwit, dejudicio humano contingat, ideo senten- Labbeum tomo 5 Conciliorum col. 330 sic so-

tiam Deijudicis atque ultoris effugiet? Numquam nant : Cum ad beati Petri basilicam in Ormisda
hoc ei alterius secreta juratio, sed sola correctio sua fundatam, Augusto mense nuper prxterito, fugisse-
Haec quidem narratio culpam Mennae
prsestabit. mus, nullum latere confidimus, quia ctim in eadem
minuit, sed non aufert, ut Facundus, auctorsyn- ecclcsia a comitatu prsctoris, cum multitudine armato-
chronus, hoc loco satis declarat. rum militum venicnte, tamquam ad bellum instructa
a yigilio Pa- 359 Quamobrem Vigilius Pontifex apud saepe acie, a sancto ejus altari tracti pedibus traheremur,
paexcommu- laudatum Labbeum tom. 5 Conciliorum col. 334 tenuimus, et super nos etiam ipsa altaris mensa
nicolus esl,
et sequentibus, lata in Theodorum Caesariensem ceciderat, nisi clericorum nostrorum fuisset manibus
severiore sententia, ibidem col. 336 mitiorempce- sustentata.

nam Mennae Constantinopolitano infligit his ver- 363 Quinimo forte haec sententia contra Vi- ci quteforte
ex suppositi.
bis Teque Mennam Constantinopolitanx civitatis
:
gilium sub Mennae nomine conflcta est ab hsere- tiis qiiilnm.

episcopum, qui non dissimili culpa constringeris, ticis, qui etiam alia scripta tum ei, tum Vigilio dam instru-
mentis ac-
cum omnibus metropolitanis et micropolitanis epi- Papae, afflnxerunt, ut liquet ex concilio iii Con- cepta esl.
scopis, ad luam dicecesim pcrtinentibus, sed et tuos stantinopolitano, ubi in Labbeana Conciliorum
Oricntales, vel diversarum provinciarum majorum editionetomo 6 col. 984, post detectam falsario-
minorumque civitatum episcopos, qui his excessibus, rum fraudem, patres hujus concilii ita excla-
pro quibus Theodorum Cxsarex Cappadocix quon- mant : Anathema libro, qui dicitur Mennx ad Vi-
dam episcopum condcmnavimus, prxbuistis assen- gilium, et qui eum fixerunt, sive scripserunt : Ana-
sum, humaniore sententia, pro Dei considerationc, thema libellis, qui dicuntur facti fuisse a Vigilio ad
tamdiu a sacra communione suspendimus, doncc Justinianum et Theodoram divx memorix, qui et
unusquisque vestrum crrorem sux prxvaricationis sunt falsi demonstrati : Anathema simul omnibus,
agnoscens, culpam apud nos propriam competentisa- qui falsaverunt Acta sancti el universalis quinti con-
tisfactione diluerit. cilii. Quid si posteriores Graeci similia ex suppo-
360 Nicephorus Callistus lib. 17 Hist. eccles. sititiis veterura hsereticorum monumentis incaute
ct [alsu dici- cap. 26 asserit, quod Vigilius Papa Menam a hauserint? Quidquid sit, haec aliaque S. Mennae
lur vicissim
Papam ex- communione quatuor mensibus excluserit. Quibus gesta operosius discuti poterunt ad diem xxv Au-
commmiicas- continuo ibidem haec subdit Idem sane et Menas .-
gusti, quo nomen ejus Martyrologio Romano in-
se.
adversus illum fecit. Baronius in Annalibus ad scribitur, et ad quem Acta illius, favente Deo,
anmim num. 16 propter hasc postre-
Christi dlii copiosius illustrabuntur.
ma verba Nicephorum sic mendacii arguit Ex : 364 Nobis hoc loco sufficit, Mennam erroris Mcnnas hu-
iisdem paritcr habes, inquit, ex quibus redarguas sui poenituisse, et Pontifici Romano reconcilia- militer ve-
niam delicti
Niccphorum Callistum,quide hujuscemodilurbis hi- tum passim tradunt, et con-
fuisse, ut historici
stii petiil,
storiam scribens, multipHciter errasse comperitur, stat ex Constituto Vigilii Papae apud Labbeum
dum parum xquus in Vigilium Papam, quocl Con- tomo 5 Conciliorum col. 338, ubi Mennas post
stantinopolilanum episcopum Mennam a communione emissam fidei professionem cum aliis ita loqui-
suspenderit, in eum invehitur, ctmendacissime asse- tur : Libellum autem in causa Trium Capitulorum,
rit, parcm sententiam adversus Vigilium ipsum a de quibus quxstia nata est, contra constitutum piis-
Menna latam. Quod si ille ansus fuisset, necessario simi principis et Beatitudinis vestrx ego quidem
plane et prxcipue de his habenda mentioeratinejus- nullum feci; sed volo atque consentio, ut omnes li-
dem Vigilii epistola circulari. belli,qui facti sunt sub hac forma, Beatitudini ve-
361 Facile cum eminentissirao Baronio crede- strx reddantur. De injuriis autem, quxcumquc Bea-
ii i ctiam rem, haec a scriptore schismatico conflcta esse, titudini vel Sedi vestrx factx sunt, eas quidem non
Theophanes
mrrat, nisi similia apud S. Theophanem in Chronogra- feci sed quia pro pace Ecclesix modis est omnibus
;

phia pag. 190 legerem Hoc anno, ait, Roma a

:
festinandum, velut si eas fecissem, veniam postulo.
Gotthis capta est ; Papa vero Vigilius Constantino- Quia vero tempore discordix excommunicatos vel non
polim profectus, et ab imperatore summis honoribus receptos a Beatitudine vestra in communionem sus-
exceptus, Catholicx Ecclesix unitatem et concor- cepi, pariter veniam postulo. Utinam nostra aetate
diam se prxstiturum, et Tria Capitula anathemate nonnulli, qui decrctis Romanorum Pontificumsu-
proscriptnrum pollicitus est. Tantis honorum et cul- perbe resistunt, tam praeclarum submissionis ex-
tus indiciis ab imperalore decoratus, adeo
animatus emplum imitarentur Nunc tempus mortis ejus !

est, communione exclusionem menses quatuor

ut a
examinandum superest.
sustinendam Mense Constantinopolitano episcopo
in 365 Sanctus Nicephorus aliique patriarcharum etannoChri-
pcenam imponeret et ex adverso Menas parem ani-
catalogi apud jam saepe laudatum Bandurum sli352 obiil,
madversionem in eumconstitueret. Ob irrogatam
ita- tom. 1 Imperii Orientalis pag. 109 et sequenti-
que pcenam hujusmodi, tum quod ea, qux de
eccle- bus, episcopatui S. Mennae sedecim annos et sex
siarum concordia et unione consulta decretaque
fue- menses constanter assignant. Cum igitur anno
rant, a Vigilio non adimplerentur,
imperator indi- dxxxvi, die xm Martii, cathedram Constantino-
gnatus misit, qui ipsum detinerent. Ille imperatoris politanam ascenderit, oportet illum anno dlii
iram veritus, ad Sergii martyris altare, quod in obiisse. De hoc mortis anno
satis inter chronolo-
Hormisdarum monasterio crectum, confugit a quo
; gos convenit, et eumdem indicare videtur Theo-
vi rcmlsus, apprehensas altaris suffulcientes
'colum- phanes, dum in Chronographia pag. 193 hasc
nas, seu gravi proceroque
corpore validus, secum conjungit Eodem anno Hebdomi portus repurga-
:
traxit et omnino evertit. Deinde narrat, quomodo tus eodemque tempore Menas episcopus Constanti-
JusUmanus imperator, et Mennas patriarcha
;

in nopoleos defunctus est.

gratiam Romam Pontiflcis redierint.
Sed non intelligo, quid
idem scriptor sibi velit, dum ibidem ista addit
362 Verumsuspicor,haecaschismaticis :

Theo- Ceterum annum unum Anthimi in patriarchx Me-

ciu itiirruln, pham inserta esse. Certe falsum est,
ad Sergii
ni aliqtiid nx tempus conferri oportet, ut sexdecim annorum
martyris altare Vigilium confugisse,
falsi adjun- cum ipse in ratio constet. Haoc, inquam,
qilllr. epistola sua encyclica asserat, se non intelligo nam
ad basilicam S ipse
:

Petri fugisse, et abejusaltariviolenter Theophanes supra asserit, Anthimum mu-

retractum nere abdicatum ac depulsum esse,
fmsse. Accipe ipsa epistolas
verba,
cum sedem
qua? apud mensibus decem tenuisset. Quomodo itaque annum
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 67
ununt Anthimi in patriarchse Menx tempus conferri nopolitanam strenue administrat, et impio Justi- sec. w.
oportet? Praeterea sedecim anni S. Mennse sine niani imperatoris edicto subscribere renuit, post aum edicto
tempore Anthimi inveniuntur, ut calculum sub- duodecim gubernationis annos et aliquot menses ^tiniani
ducere volenti manifestum fiet. in exsilium pellitur. Baronius hoc exsilium in An-
imperutoris
suscribere
juxta Norisi- 366 Superius dixi, de morfls anno satis inter nalibus ecclesiasticis ad annum dlxiv refert; renuil,
um mcnse chronologos convenire : nam Baronius, Pagius, sed Pagius in Critica anni dlxhi, num. 3 illud
Dccembri,
Norisius, et Bandurus obitum S. Mennae anno anno Christi dlxv contigisse ostendit ex Theo-
dlii collocant. At Norisius circa mensem ab aliis phane, qui in Chronographia, pag. 203 habet
differt, dum in Dissertatione historica de synodo sequentia Ejusdem quoque Indictionis decimx
:

quinta cecumenica cap. 5 sub finem ita scribit
Ineunte circiter Decembri Mennas diem ohiit, ma-
gno apud Constantinopolitanos sui desiderio relicto :
consecratus fuerat ab Agapeto Papa, ejecto Anthi-
mo hxretico, anno dxxxvi. Nos probabilius existi-
mamus, S. Mennam mense Augusto mortuum
esse, ut Pagius in Critica ad annum Christi dlii
num. 18 indicat his verbis Colitur Mennas in
: nenda ac auferenda est
tertix mense Aprili, ejusque die duodecimo, patri-
archa Constantinopolitanus Eutychiu.s a Justiniano
dignitate motusest, et Amaseamrelegatus ; Joannes
vero exscholasticus magnae Antiochix responsulis in
ejus locum subrogatus est. Obscura ambiguitas,
quae in hoc Theophanis textu circa diem deposi-
tionis occurrit, ex certioribus monumentis expo-
facile enim quispiam
:

Martyrologio Romano die xxv Augusti, quemad- primo intuitu putaret, Theophanem asserere,
modum et in Menologio; isque forsan dies ejus quod S. Eutychius die duodecimo Aprilis in exsi-
emortualis fuit : cum ex dictis ante Indictionem lium pulsus fuerit atTheophanem intelligendum
;

primam, Kalendis Septembris hujus Christi anni esse de die, qua Joannes Scholasticus in locum
cceptam, obierit. Eutychii exsulis intrusus est, ex jam dicendis ap-
B 367 Pagius ibidem antea illud probaverat ex parebit.
vel polius numero sedecim annorum et sex mensium, quos 370 Eustathius presbyter, et S. Eutychii do- E
niense Augu-
S. Nicephorus et alii catalogi episcopatui Mennae mesticus familiaris, in Vita ipsius, cap. 5, apud nnno 365
slo, nt cum in
atiis opina- passim adscribunt si enim a decima tertia Mar-
: nos tomo 1 Aprilis, pag. 558 primam violen- cxsitium pel-
m n r. litur,
tii die anni dxxxvi usque ad annum dlii et diem tiam et initium exsilii sic describit Festo nam- :

vigesimam quintam Augusti numeraveris, inve- que sancti Timothei die, dum illud in novo palatio
nies sedecim annos et sex menses incompletos, Hormisdx dicto celebraretur, et S. Eutychius divi-
qui computandi modus satis usitatus est. Potest nam rem faceret, tribunus militum et satellites tri-
idem mortis tempus confirmari ex Joanne Antio- buni, seu potius ferx immanis ministri, invaserunt
cheno, cui cognomentum Malala, qui parte 2 patriarchium, comprehenderuntque ct distraxcrunt
Chronographise, pag. 230 haec habet Mense : Viri sancti familiares, qui contra illum tcslificaren-
Augusto, Indictione xv, Menas archiepiscopus Con- tur, ut quoquo modo verosimile facerent, eum non
stantinopolilanus diem suum obiit, reliquiis ejus sine causa fuisse a pontificatu depositum. Deinde
magnx sacrum
ecclesix juxta altare repositis : cujus idem auctor synchronus narrat, quomodo paulo
in locum Eutychius, Amasese apocrisiarius, suffectus post sanctus Praesul ad monasterium Choracu-
est. Ex hactenus dictis probabiliter concludimus, dim, ac inde ad alterum prope Chalcedonem ab-
obiisse S. Mennam die xxv Augusti, quoin Mar- ductus fuerit.Notari hic velim, quod festum S.
tyrologio Romano memoratur. Timothei celebretur a Graecis xxu Januarii, et a
Latinis xxiv ejusdem mensis, ut eo die videre est
apud Baronium ad Martyrologium Ro-
in notis
manum. Ex his concludo, S. Eutychium circa
XXX S. EUTYCHIUS. diem xxn Januarii exsilio multatum fuisse, ac
post vanam citationem, quae ibidem in Actis re-
fertur, et qua pseudo-synodus odium suum tegere
Henschenius noster ad diem vi Aprilis Joannem Scholasticum die xn Aprilis
Cum patriarchae copiose illu-
cupiebat,
locum ipsius injuste occupasse.
.S.Eulijcliius gesta hujus sancti F
aiiiioSS-lpost straverit, nobis hoc loco sufficiet breviter electio- 371 Haec anno dlxv facta esse probat compu- iiijus scciem
nwrlem S.
fifcnmc sta- nemejus, exilium, reditum, aliaque praecipuorum tus annorum et mensium, quibus Ecclesioe Con- mcnse Apriti
. ,. ... ...
f ., cjusUemanni
lim electus Actorum puncta chronologice annotare. Sanctus stantmopohtanse ante exsihum suum praeiuit 5 63 njUste :
i

Mennas anno dlii, verosimiliter die xxv Augusti, laudatus enim Eustathius duodecim annos, omis- invastt
ad Superos migravit, ut supra ostendimus in ; sis pro more mensibus, ibidem cap. 4, seu apud

cujus locum, teste Theophane in Chronographia, nos tomo 1 Aprilis pag. 556, Eutychio ante de-
pag. 193, suffectus apocrisiarius Amasex, presbyter, positionem ita rotunde tribuit : Magnus autem hic

ct monasterii ipsius Amasex monachus Eutychius eo vir Dei Eutychiusannorumnumero, duodccim Apo-
ipso die, quo Menx cadaver in sacris adytis adhuc stolis pari, gregem Christi pavit. Theophanes ei-

expositum jacebat. Hinc corrigendus est Baronius,
qui in Annalibus anno Christi dlii,
agens de obitu Mennae, successionem S. Euty-
chii usque ad initium anni dliii ita differt Hoc
enim anno (Mennas) finem vivendi fecit, cum sedis-
dem in tabella chronologica tredecim annos assi-
num. 23 gnat, qui incomplete accipiendi sunt, ut statim
videbimus. itaque Eutychius mense Augusto
Cum
: anni dlii cathedram Constantinopolitanara ascen-
derit, et circa diem xxii Januarii ab ea depositus

set annos sexdecim, in cujus locum sequentis anni Eustathium explicandum esse de
fuerit, liquet,

exordio subrogatur Eutychius. De ejus electione, mense Januario anni dlxv, inter quod temporis
divinitus facta, anno sequenti, quo contigit, nos age- intervallum duodecim anni cum quinque circiter
mus. Si Mennas obierit anno dlii, ut ipse Baro- mensibus effluxerunt. Huic supputationi optime
nius fatetur, et Eutychius juxta Theophanem congruit catalogas patriarcharum Constantino-
mortuo Mennae suffectus sit eo ipso die, quo Mense politanorum, qui part. 1 ,
pag. 299 Juri Graeco-

cadaver in sacris adytis adhuc expositum jacebat, Romano inseritur ; cui Nicephorus Callistus et

qua ratione potest electio ipsius ad annum se- Philippus Cyprius apud Bandurum consonant,
quentem differri? dum S. Eutychio ante expuisionem irr, io', ur.-jac
369 Dum S. Eutychius Ecclesiam Constanti- e, id est xii annos et v menses concedunt. Juxta
superius
 . : :;

68 HISTORIA CHRONOLOGICA
superius datam Theophanis explicationem locum
375 Majores-nostri ad diem xxi Februarii hunc I)
SEC. VI.

anno dlxv, diexn Aprilis, Joannem prudenter inter Praetermissos colloca- perperam
S. Eutychii exsulantis pro Sancio
runt episcopus enim ambiguus, qui sedem S.
:
invasit colitur.
Eutychii invasit, ac hsereticis favit, locum inter
Sanctos non meretur, ut patebit ex maturo viri
eruditi judicio, quod jam profero. Matthaeus Ra-
XXXI JOANNES III,
derus noster in observationibus Mss. ad Menaea
cognomento Scholasticus. Gracorum hac die notat sequentia In nullis La- :

tinorum tabulis hunc Scholasticum lego; nec in Me-

nologio est ulla ejus mentio, meritoque ab omnibus
cognominatur Scholasticus, et prxteritus est. Nusquam hunc Joannem hxreticum
Joamies Hic a quibusdam quamvis hxreticis prxfuerit sed Justi-
Scholasticus, a Theophane exscholasticus, qua? postrema fuisse lego, ;

vox videtur significare eum, qui olim scholasticus niano tamen hxreticis Aphthartodocianis faventi
fuit, et jam non amplius isto munere fungitur.
non Nulla hujus sanctitatis vestigia de-
reslitit.

Nomen autem scholastici varias habet significa- prehendo, nec Baronius in Justiniano Joannem lau-

tiones, quae apud Cangium in Glossario tum dat. A sacris ergo fastis exesto. Hoc Raderi judi-

Grseco tum Latino videri possunt. Hic videtur cium pro nostro haberi volumus, et hac occasione
ea voce indicari causidicus vel advocatus, cum lectorem rursus monemus, ut non nimium fidat
Bandurus tomo 1 Imperii Orientalis, pag. 220, impressis Graecorum Menseis, dum de sanctitate
textum graecum Philippi Cyprii ita interprete- quorumdam pronuntiant, ut postmodum pluribus
tur : Joannes presbyter Antiochix scholasticus seu ostendemus.
advocatus sub Justino, Justiniani pllio, et sub Tibe- 376 Nunc tempus est, ut progrediamur ad el qui ann»
577 moriens,
rio, annos Haec de cognomine ipsius
xn mcnses VI. mortem hujus Joannis quam Theophanes in
,
iniquam jios-

dicta sufficiant. Euagrius lib. 4 Hist. eccles., Chronographia, pag. 209 sic accurate assignat : sessionem
relinquere
cap. 38 patriam ejus sic indicat Eutychius qui- : Ejusdem etiam anni (Pagius tomo 2 Criticae, pag. coactus est.
dem ex pohtificali sede urbis regix expulsus est; 659 probat, Theophanem de anno Christi dlxxvii E
Joannes vero in cjus locum subrogalus ortus hic : intelligendum esse) mensis Augusti die trigesimo
erat ex Sirimi, qui vicus cst Cynegicx regionis in primo, Indictione decima, Joannes epiocopus Con-
territorio Antiochensi. stantinopolitanus obiit. Cum igitur juxta Theopha-
373 Baronius in Annalibus ad annum Christi nem anno Christi dlxv, die xn Aprilis, Joannes
subdolus ii- dlxiv, num. 14 mores illius ita breviter depin- in locum S. Eutychii intrusus fuerit, et anno
dulator, el
Imrelicorum
git Ubiprimum autem de exilio Eutychii senten-
: dlxxvii, d1e xxxi Augusti, obierit, recte ei tri-
fnulor, tia lata est, continuo de successore eligendo actum, buit duodecim gubernationis annos, neglectis sci-
delectusque fuit Joannes, cognomento Scholasticus, licet mensibus. Alii catalogi passim duodecim
ex apocrisiario ecclesixAntiochenx, homoplane ser- annos et sex menses episcopatui ejus adscribunt
vus glorix et nundinator rerum sacrarum, quiqtie sed errorem irrepsisse in numerum mensium, et
pretio adulationiscammercatus est dignitatem. Certe tantummodo duodecim annos cum quinque men-
Justiniano imperatori in Aphthartodocitarum , sibus incompletis ei concedendos esse, ex jam di-
hseresim lapso, hic Joannes consensit, aut saltem ctis conficitur, ut spatium temporis exacte sup-
tempori servivit, ut ex depositione S. Eutychii putanti apparebit. Joanne defuncto, in cathedra
satis colligitur. Postea sub imperio Justini, S. Constantinopolitana sedtt
Anastasius, patriarcha Antiochenus, contrahunc
Joanuem Scholasticum scripsit, ac propterea
jussu ejusdem imperatoris e sede sua expulsus est,
ut Theophanes in Chronographia, pag. 206 tradit S. EUTYCHIUS secundo.
his verbis : Eodem etiam anno cum magnus ille

Anastasius, Antiochix episcopus, in synodales epi-

stolas Joannis Constantinopolitani cpiscopi ,
qui Theophanes jam ssepe laudata Chronogra- S. Eutijchiits
in
Joannem Alexandrimim consecraverat, atque etiam 210 indicat tempus, quo sanctus mense Oeto-
phia, pag.
in ipsum Joannem Alexandrinum, qui ordinatus bri cjusdein
hic Vir sedi suse restitutus fuerit, dum anno dlxx
aiuii 577 sedi
fuerat, rescriptis suis invectus fuisset, Justini man- Incarnationis juxta Alexandrinos, qui anno Chri- siue reslilu-
dato sede depulsus est. tus est,
sti dlxxvii a Kalendis Septembris incipit, ita
374 Nihilominus impressa Graecorum Menaea scribit Hoc anno, mense Octobri, Indictione un-
:
F
qui tamen in ad diem xxi Februarii hunc eumdem Joannem ita decima, Eutychius thronum Constantinopolitanum
excusis Grx- Sanctis annumerant
corum
Ty av-r-n %spa o iv ayioic,
:
secundo acccpit. Eustathius, testis oculatus, in
ile-
i\9h Kazr,p ^wv 'Iwavv/i? r.a- piapy;y)c KcovffravTivowo- Vita S. Eutychii apud nos tomo 1 Aprilis, pag.
}.ea>z, oanb ayoXaanxwv Id est
ev £ip>ivyjTe).6iouTai.
566 ipsum restitutionis diem sic exacte notavit
Eodem die, sanctus pater noster Joannes patriarcha Vigesima secunda Januarii tentatus Vir sanctus et
Constantinopoleos, unus ex scholasticis in pace obiit. ejectus fuit; restitutus est autem lertia Octobris,
Eodem die, Maximus Cythereus, in Graeco-bar- qux Dominica erat. Hinc etiam patet, id anno
baris Sanctorum Vitis hanc commemorationem Christi dlxxvii contigisse, quo Dominica in diem
totidem verbis descripsit. Quinimo citata Mensea tertium Octobris incidebat. Quam honorifice tunc
memoriam illius ibidem exornant sequentibus S. Eutychius a Justino et Tiberio exceptus fuerit,
versiculis :
in Actis nostris tomo proxime citato a pag. 565
legi potest.
XpiaroO riQvv.ac, 6 ff^oXaorixos, Out/ic,
378 Non diu ante mortem Vir sanctus edidit ct erroneai"
Kai twv jj.ay.poyj o-ou viv a/_o).y;v ayti^ tcovgjv. librum de resurrectione mortuorum contra gen- quamilum
Tibi Christe moricns presbyter scholasticus, doclrinam,
tiles et hagreticos, cui tamen quemdam Origenis guam scn-
Nunc post labores arduos requiem capit. errorem inseruit, negans, eam in carne palpabili ptis suis in-
seruerat, re-
futuram. Fortiter ei obstitit S. Gregorius qui vocavit
Allusio inter voces grsecas ayolaaxc/.bi et ayol^
,

tunc temporis Constantinopoli apocrisiarium

hic satis manifesta est.
Pe-
lagii Pap» Romani agebat, et post multam dis-

putationem
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 69
putationem tam evidenter ipsum erroris convicit,
Sec. vr.
ut Tiberius imperator librum Eutychii comburi
jusserit. Tulit hanc ignominiam Constantinopo-
XXXII JOANNES IV, cognomento Jejunator.
litanus Antistes, ut solent viri sancti, qui ex
ignorantia erraverunt; et ipse errorem suum
agnovit : nam quandocumque familiares Grego-
rii illum jam aegrotantem salutationis gratia adi-
Hic consecratus est episcopus Constantinopoli- A nno 582,
tanus post dies sex a morte S. Eutychii, die 12 Apn-
quae
bant, pellem manus sua? tenens dicebat : Confi- anno Christi dlxxxii, die vi Aprilis accidit, lis adcatlit-
ut dram Cl>
leor, quia omnes in hac carne resurgemus. Pluri- superius ex Theophane ostendimus. Facta cvcctus est
estigi-
bus haec refert ipse Gregorius Magnus lib. 14 tur consecratio Joannis Jejunatoris die xn Joannes Je-
Apri- junator,
Moralium, cap. 29, quae tamen Eustathius in lis, in quam illo anno Dominica
incidebat. Miror,
Vita S. Eutychii dissimulavit, et inaliumsensum quod Guilielmus Caveus post tam manifestostem-
detorsit, ne forte sancto Patriarchae suo injurius poris characteres in Historia litteraria Scripto-
videretur. Sed sanctitatem illius laedere non pot- rum ecclesiasticorum Genevae anno mdcxciv
,

est innoxia hallucinatio, quam etiam publice re- edita, pag. 301 anno dlxxxv in
scripserit, illum
tractavit. locum Eutychii mortui substitutum fuisse. Casi-
379 Porro cum sanctus Praesul post reditum, mirus Oudinus, infelix Ordinis sui ac fidei apo-
ante obitum, quatuor annis, sex mensibus et aliquot diebus stata. Commentario de scriptoribus Ecclesiae
in
qui conligU ecclesiam suam pie gubernasset, migravit ex hac antiquis, tomo 1, col. 1473 errantem Caveum
iiiino 382, iiie
ij Aprilis, vita, mercedem laborum suorum in coelo receptu- caece secutus est. Hunctrium annorum parachro-
rus. Theophanesjuxta aeram Alexandrinam anno nismum etiam deglutivit famosus Elias Dupin in
divinae Incarnationis dlxxiv, qui
apud nos anno Gallica Scriptorum Bibliotheca, ubi non raro sua
dlxxxii Kalendis Septembris finitur, tempus ex heterodoxis temere transcripsit.
mortis ejus in proxime citata Chronographia, 383 Caveus hic non tantum in chronologia,
pag. 212 et sequente sic exacte exprimit : Hoc sed etiam in aliis hallucinatus est, dum loco pro- tn cujus
anno, die sexto Aprilis, Indictione decima quinta, xime citato elogium hujus Joannis ita texere in- chronotaa
Acits exami-
Eutychius patriarcha diem ultimum obiit, et post cipit Joannes, natione Cappadox, a stupenda, cui nandis
:

utex ejus dies sexJoannes magnx ecclesix diaconus, qui Je- se assuefecit, abstinentia in\murr^ seuJejunator di-
Vita,
junator dictus, consecratus est. ctus; primo quidem vitam egit privatam, et non in-
380 Eadem mortis epocha confirmatur ab Eu- honesto opificio dedit operam : postea ob prxslantes,
apud nos tomo 1
stathio, qui in Vita S. Eutychii quibus enituit, virtutes (avr,p apirr,-. oixenfptov, ut
Aprilis, pag. 569 et sequente narrat, quomodo de eo Sophronius) ad altiora promotus.
Unde mortuo
sanctus ille Antistes die festo Paschatis sacra Eutychio CP. anno dlxxxv, in sede patriarchali
mysteria celebrarit, et post persolutas in ecclesia subrogatusest. At in Menologio Basilii et Menaeis
preces vespertinas eodem die aegrotare coeperit impressis ad diem secundam Septembris Joannes
Beversus deinde in episcopium, inquit testis ille Jejunator expresse dicitur nalus Conslantinopoli.
oculatus, in lectulo suo decubuit, vehementique fe- Videtur ergo Caveus hunc Joannem confudisse
bri circa mediam noctem correptus est; atque ita cum Joanne Cappadoce, episcopo Constantinopo-
mansit dies scptem orationibus continuis incumbens, litano, de quo supra egimus. Equidem scio, quod
seque signo crucis muniens Porro cum totam ab Isidoro Hispalensi in opere de Scriptoribus
hebdomadam xgrotasset Sanctus, simplex moribus ecclesiasticis, cap. 26 hic Joannes, qui sub im-
sed gubernandi scientia multiplex, sapiens in ver- perio Mauritii floruit, etiam natione Cappadox vo-
bis, sed sapientior sensu; magnus, inquam, patri- cetur.Sed vereor, ne Isidorus Hispalensis, longe
archa Eutychius, mente firma Deum precatus pro ab Oriente distans, patriam unius Joannis epi-
universis usque ad septimam horam Dominicx se- scopi Constantinopolitani alteri perperam appli-
cundo-primx post Pascha (conveniebat enim ut sepli- cuerit. i

ma hora perageret ea, qux sunt quielx obdormitioni 384 Exhocerrore profluxit alter, dum Caveus cvrnrunl va~
rii seriptores
propria) post benedictionem cunctis datam, ut olim Joanni Jejunatori aptat elogium, quod Sophro-
filiis suis dedit Jacob, novus ipse Jacob pedes exten- nius Hierosolymitanus apud Photium, cod. 231
F
nonam aut decimam horam in manus
dit, et circa Joanni Cappadoci praesuli Constantinopolitano
Domini commendavit spiritum suum, et discedens ex tribuit. Verum ut error ille clarius deprehenda-
hac vita in senectute bona, ab angelis ad catlestes tur, juverit allegare integrum textum Graecum,
choros est sublevatus. quem Caveus truncavit, et in quo apud citatum
et ratiocinio 381 Pagius ad annum Christi dlxxxii, num. 7 Photium Codice 231, col. 889 inter alios ortho-
Pagii osten-
ditur
ex hoc Eustathii textu sic recte argumentatur : doxae fidei defensores numeratur 'Iwawc; 6 Kwv-
Hoc anno Pascha incidit in diem xxix Martii, quo oravTivouTToJ.cw?, o £z Ka7r7ra&;y.ia; eAwav ro ybjoz
die decumbens Vir sanctus, septem dies xgrotavit, Y.a.1 to ETrcovUjUov, avr;p ap£T'/5; oly.r-r.piov, id est
nocteque sequenti benedictionem adstantibus dedit, Joannes Constantinopolitanus sive Constantinopo-
et jam illucescente die sexta Aprilis ad Deum mi- leos episcopus, sicut ibidem alii prassules a suis
gravit, non quidem Dominica in Albis, ut quidam sedibus denominantur, ex Cappadocia trahens ge-
perpcram interpretantur, sed feria secunda jam illu- nus et cognomen, vir virtutis domicilium. Haec su-
cescente, qux hoc Christi anno in diem vi Aprilis pra memorato Joanni episcopo Constanlinopoli-
conveniebat. Nocte itaque Dominicx in Albis bene- tano, qui a patria sua passim Cappadox cognomi-
dictionem suis dedit Eutychius, et post medium ejus- nabatur, potius conveniunt, quam huic Joanni
dem noctis, animam Deo reddidit. Deinde Pagius Jejunatori, qui natus est Constantinopoli, ut Meno-
ibidem explicat, cur Dominica in Albis vocetur logium Basilianum, etMenaeaimpressatestantur.
secundo-prima, circa quam vocem etiam Hensche- 385 Pagius iu Critica ad anuum Christi dxcvi quteorngnn-
tur.
nius noster tomo 1 Aprilis, pag. 571 in Annota- num. 2 idem Sophronii elogium Joanni Jejuna-
tis aliqua observavit. tori perperam applicat, illudque ex citato Photii
codice sic Latine citat Joannes, Constantinopoli-
:

tano genere, et cognomine Cappadox, homo virtutis

domicilium. Si Pagius textum Grreeum eonsu-

luis«et
 :

70 HISTORIA CHRONOLOGICA
SF.C. VI. luisset, facile deprehendisset, se deceptum fuisse retur, et ejus animus contra mc irritaretur. Sed nos
ab interprete, cujus fidelitati nimiura confidit. rectam viam tenemus, nihil in hac causa aliud, nisi
Forte etiam ille interpretationis error proficisci- omnipotentem Dominum meluentes.

tur a tjpotheta, qui in isto Photii textu Latino 389 Unde tua dilectio in nullo trepidet. Omnia,
excudendo unam alteramve litteram et inter- quee in hoc seculo videt alta esse contra veritatem, '" fortiter

punctionem invertit nam juxta Grsecum Photii

: pro veritate despiciat; in omnipotentis Dei gratia compescat
ejus ambiliii.
textum, paucis mutatis, ita Latine legi debet atque beati Petri apostoli adjutorio confidat. Vocem nem.
Joannes Constantinopolitanus, genere et cognomine Veritatis recolat dicentis : Major est, qui in ccelis

Cappadox, homo virtutis domicilium. Haec facilius est, quam qui in mundo et in hac \causa quidquid
;

ignoscimus Pagio, qui dumtaxat Latina Sophro- agendum est,. cum summa auctorilate agat. Post-
niiverba ex Photio allegat, et fidelem eorum in- quam enim defendi ab inimicorum gladiis nullo modo
terpretationem ex Graeco idiomate supposuit. At possumus, postquam pro utilitate reipublicx argen-
Caveus malam fidem aut ignorantiam prodit, dum tum, aurum, mancipia, vestes, perdidimus, nimis
nobis unam Graeci textus partem obtrudit, et ignominiosumest, ut per eos etiam fidemperdamus :

omittit alteram, ex qua error ipsius detegi po- in isto enim scelesto vocabulo conscntire, nihil est

tuisset. Nunc ad alia pergamus. aliud, quam fidem perdere. TJnde, sicut tibi jam
386 Circa annum Christi dlxxxviii Joannes transactis epistolis scripsi, numquam cum eo proce-

Cum Jejuna- Jejunator occasione Gregorii Antiocheni, qui de dere prxsumas. Eodemhac controversia
libro 4 de
lur ilte titu-
variis criminibus accusatus fuerat, concilium Con- inveniuntur plures S. Gregorii epistolae, quas
lnm acume-
nicisibi su- stantinopoli celebravit, non tantum ut Gregorii etiam eminentissimus Baronius Annalibus suis ad
/irrbe arogas-
set,
causam discuteret, sed etiam synodali decreto ti- annum Christi dxcv inseruit, et variis observa-
tulura episcopi cecumenici seu universalis sibi vin- tionibus illustravit. Infra discutiemus, an Joannes
dicaret. At cum Pelagius II Papa Romanus id Jejunator superbum hanc titulum retinere volue-
intellexisset,cuncta synodi istius gesta, praeter rit usque ad obitum, de cujus tempore nunc pau-
sententiam pro Gregorio Antiocheno latam dis- , cis agendum est.
solvit, ut discimus ex S. Gregorio Magno, qui 390 Baronius in Annalibuseccl. annum Christi nii laiKlein
mors, juxtu
lib. 39 ad Eulogium Alexandrinum et
4, epist. dxcvi ita exorditur : Quingentesimo nonagesimo
Baronium
Anastasium Antiochenum de hac re sic scribit : sexto Domini anno, decimx quartx, ela- nnno
Indictionis 596,
Ante hos siquidem annos octo sanctx memoriee de- tum illum, fastu plenum, ac superbia tumidum ho-
cessoris mei Pelagii tempore, frater et coepiscopus minem, is qui superbis resistit et humilibus dat gra-
noster Joannes in Constantinopolitana urbe ex causa tiam, Deus ex hac luce subtraxit Joannem Constan-
alia occasionem quxrens, synodum qua se
fecit, in tinopolitanum episcopum, quem se efferentem am-
universalem appeUare conatus est. Quod mox idem plius, quamparerat,sanctus Gregorius quot litteris,
decessor meus ut agnovit, directis litteris, ex aucto- tot fulminibus, anno superiori percussit. Baronius
ritatc sancti Petri apostoli ejusdem synodi acta cas- obitum hoc anno consignavit, quia S. Gre-
illius
savit. Litteroe Pelagii II Pontificis, de quibus hic gorius Papa mensem Septembrem et Octo-
inter
fit mentio, jam verosimiliter perierunt : nam illae, brem Indictione xiv ad eumdem Joannem Con-
quas apud Labbeum, tomo 5 Conciliorum, a col. stantinopolitanum scripsit, ut in Registro Gre-
948 sub hoc nomine leguntur, tamquam suppo- gorii, lib. 5, epist. 15 refertur inde enim con- :

sititia? jam passim ab eruditis rejiciuntur. Nobis clusit, Joannem usque ad annum dxcvi vixisse,
interim sufficit haec nosse ex S. Gregorio Magno, cum Indictio xiv a Kalendis Septembribus anni
qui lib. 4, epist. 38, et lib. 7, epist. 69 similia dxcv currere cceperit. Verum inde tantummodo
repetit. sequitur, Gregorio ignotam fuisse Joannis Jeju-
387 Postea Joannes eumdem oecumenici seu natoris mortem quando hanc epistolam ad eum
,

S.Grcgorius universalis titulum affectavit in Actis, ad Ponti- direxit, ut Pagius in Critica ad annum Christi
llagnus Pa-
pa iipocrisia-
ficem Romanum transmissis, ut patet ex S. Gre- dxcvi, num. 2 recte observavit.
rium suum gorio Magno, qui lib. 4, epist. 39 ad Sabinia- 391 Nosprobabiliusexistimamus, illum obiisse
autjuxta ni'-
num Sedis Apostolicae apocrisiarium dedit se- anno Christi dxcv, die secunda Septembris, qua slram opinio-
quentes litteras : De causa fratris nostri reveren- in Menologio Basiliano et Meneeis impressis an- nem an.no
»'
395, pu
dissimi Joannis, episcopi Constantinopolitani, duas nua ejus memoria
celebratur. Huic opinioni no- imposuit. ,

epistolas facere volui ; sed una breviter facta est, qux strse favet duratio episcopatus ipsius, cui
S. Nice- F
utrumque habcre videtur admixtum, id est et recti- phorus, aliiquepatriarcharumcatalogi apud Ban-
tudinem et blandimentum. Tua itaque dilectio eam durum, passim tredecim annos et quinque menses
epistolam, qaam nunc direxi, propter voluntatem assignant. Cum igitur anno Christi dlxxxii, die
imperatoris dare studeat ; nam de subsequenti talis xn episcopatum Constantinopolitanum
Aprilis,
alia transmittitur, de qua ejus superbia non Xxtetur. susceperit, oportet eum usque ad ineuntem men-
Ad hoc enim usque pervenit, ut sub occasione Joan- sem Septembrem anni dxcv superfuisse, ut tre-
nis presbyteri gesta huc transmitteret, in quibus se decim administrationis anni cum quinque mensi-
pene per omnem versum ohovpwiy.bv patriarcham bus incompletis inveniantur. Idem mortis annus
nominarel. Sed spero in omnipotentem Deum, quia confirmatur ex catalogo Nicephori Callisti, qui
hypocrisim illius superna Majestas solvet. apud saepe laudatum Bandurum, torao 1 Imperii
388 Miror autem quod dilectionem tuam fallere Orientalis, pag. 194, sic habet
in liueris
: Joannes diaconus
potuit, ut permitteres domino imperatori persuaderi,
monet, magnee ecclesise et sacellarius, Jejunator dictus, sub
quatenus ad me
sua scripta de hac causa transmit-
Mauricio annis mensibus v. Ordinatus est post
xiii,
teret, in quibus admoneret, ut cum
eo pacem habere dies (supple sex a morte Eutychii, ut supra ex
debuissem. Qui si justitiam tenere vult,
illum debuit Theophane diximus) imperante Tiberio. Obiit au-
admonere, ut se a superbo vocabulo compesceret,
et tem anno decimo quarto Mauricii impcratoris.
protinus inter nos pax fieret. Tamen qua id Ex
callidi- his ultimis verbis liquet, illum anno
Christi dxcv
tate a preedicto fratre nostro Joanne factum sil, mi- mortuum esse, cum annus decimus quartus im-
nime, suspicor, pensasti : idcirco enim hoc ille fecit, perii Mauritii huic anno dxcv respondeat, ut apud
ut audirelur dominus imperator, et in sua vani-
ille Pagium aliosque exactiores chronologos
videre
tate confwmatus esse videretur; aut non a me audi- est. Non tamen inutile futurum arbitror, si jam
paulisper
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. •
71
paulisper divertero ad intricatam alterius speei- Viri recuperarunt sanitatem. Reliquit orationes ani-
SEC. VI.
eiquaestionem, in qua examinabitur, an hic Pa- mee utilissimas, quales magnus Joannes Chrysosto-
triarcha mereatur titulum Sancti, quem Menaea, mus conscripsit. Cum igitur populum suum sancte
aliaque Graecorum Synaxaria ei concedunt. pieque pavisset, sacramquc ecclesiam ad annos tre-
decim, menses quinque integerrime gubernasset,
vixissetque ad summam senectutem, felicem ab omni
Deo restituit spiritum, vir certe singularissimi
laude
omnium recte faclorum exempli. Virtutes et mira-
cula ejusdem patriarchae fusius ac distinctius
PARERGON VI. narrantur in impressis Graecorum Menaeis, quae
Maximus Cythereus pro more suo ad diem se-
cundam Septembris secutus est, et ex quibus Acta
Joannis Jejunatoris Graeco-barbare contexuit.
Disquiritur, utrum frcesul Constantino-
396 Qualem de sanctitate hujus Joannis opi-
Ijolitanus Joannes, cognomento Jeju- nionem habuerit Mauritius imperator, non ob- eut opintoni
scure eruitur ex Theophylacto Simocatta, qui Mauritius
nator, inter Sanctos sit numerandus. imperator
ineunte seculo septimo fioruit, et lib. 7 Historia-
rum cap. 6 inter res a Mauritio gestas refert
sequentia : Ante quatuor hosce annos frursum
tamquam sanctum, commemo- enim ad anliquiora revolvitur narratio) Joannes,
Eliamsi Jo- Hunc Joannem,
rant varia Graecorum monumenta, ex quibus ecclesix Byzantinx prxsul, hujus lucis usuram
annes Jcju-
nator in sa- hoc loco praecipua enumerabo. Typicon S. Sabse reddidit : qui, quod voluptales egregie pessumdaret,
cris Crseco-
rnvi die secunda Septembris celebrat memoriam rou et vitiosas animi motiones compesceret, ventrique
Ko.zohi y]u.wv 'ld>avvov tov vr^TtvTov Ka.- assiduum bellum faceret, vyi<tt£vtyk (hoc est Jeju-
B kv ayioig
zpiapyov K.ii>varavrivovi:61swq.U est : Sanctipatris nator) a Byzantiis cognomentum tulit. Fertur quo-
nostri Joannis Jejunatoris, patriarchee Constantino- que a Mauricio complura lalenta mutuatus, syngra-
politani.Huic annuntiationi consonant multa tum pham illi dedisse, et rem familiarem pignori op-

impressa, tum manuscripta, ecclesiae Graecae Syn- posuisse.

axaria, quae in Museo nostro conservamus. Mo- 397 Postquam die suo est perfunctus, Mauricius

lanus haud dubie secutus est Grascos, dum hunc in ejus facultates inquirens, paupertatem consecta-

eadem die in Additionibus Usuardinis recenset. ium invenit, ac magnopcre singularem Hierarchee
393 Certe etiam cultus illius Joannis ex Meno- sanctimoniam admiratus syngrapham paulo ante
, auctoritate
conscriptam gratuito conscidit. Nihil siquidcm a- et exempto
logiis Graecis adsacros Moscorum fastos transiit
suo initium
nam Rutheni in suo Sobornik seu Synaxario eadem liquid invenisse aiunt, prxter leclum ligneum et la- dedit ;
Moscorum-
qne /astis die secunda Septembris haec habent : Sancti con- neum stragulum nullius pretii, ac deformem penu-
fessoris ac patris nostris Joannis Postnika (vox lam : vili enim vestitu delectabatur vir fruqalitate

Russica Postnik Jejunatorem significat, ut Geor- vitx conspicuus. Atque ista, ista inquam, grandi

gius David noster, anno mdclxxxviii Moscuae pecunix et Indicis lapillis Mauricius anteponens,
missionarius, in quibusdam observationibus ad in palatium transfert, iisque glorians, vernis Chri-
Synaxarium notavit) patriarchx Constantinopoii- stianorum Jejuniis (verno Jejunio tempus Quadra-
gesimae nostrae indicatur) aureos gemmatosque
lani. In Menolbgio Slavo-Russico, quod nobilissi-
lectulos, et stragula serica valere jubens, ligneo an-
mus baro de Sparwenfeld nobis Latine interpre-
tatus est, eadem die sic legitur : Item sancti pa- tistitis cubili totam noctem incubat, cum seMvinam
tris nostri Joannis Postnici (hic interpres vocem quamdam gratiam inde percepturum arbitraretur.

inflexit) Constantinopolitani, qui Nicephorus Callistus lib. 18 Hist. eccles. cap. 34

Russicam Latine
antea aureos fabricabat. Martyrologus
nummos similia de narrat. Hactenus relata testimo-
illo

Russus hic artem indicat, quam antea

in fine nia pro sanctitate Joannis militant, et ad illam
admittendam sufficerent, nisi aliunde ei obsta-
exercuerat, et ob quam in Menologio Basiliano
ac Menaeis impressis vocatur yxpkxTm t//v rl/i/yiv, rent quaedam argumenta, quae jam proferemus.
id est arte staluarius, ut interpres Menologii ver- 398 Baronius in Annalibus ad annum Christi tamen emi-
nentissimm
tit, vel juxta Moscum nummorum fabricator, vel dxcvi num. narrata Joannis Jejunatoris mor- Baronius,
1,

denique sigillorum artifex aut cxlator, ut Raderus te, sic confidenter de eo pronuntiat: Porro qui
jejunarido et eleemosynas dando magnam vivens sibi
noster hanc vocem ex Menaeis interpretatur. Ve-
rum haec operosius indagari poterunt, si um- laudem comparasset , post mortem a suis sanctus
falso est habitus. Vir eminentissimus
etiam nove-
quam Acta ejus sint a nobis illustranda.
394 Menologium Basilianum ,
quod tomo 6 rat, reliquias ejus a Mauritio imperatore magni

col. 1057 hunc a;stimatas fuisse, et huic venerationi, quam ipse

et Menologh Italiae sacrse Latine editum est,
Basiliatm
Joannem sequenti exornat elogio : Joannes, co- ex Nicephoro Callisto et nos ex Theophylacto
cul-
gnomine Jejunator, natus est Constantinopoli, prx- Simocatta superius retulimus, initium falsi
His erga Joan-
'

'f.i/eTlliiTin
fuitque eidem ecclesix Justino, Verio
' et Mauri- ,
tus ibidem num. 2 ita adscribit :

postremis
nem exhibitis post obitum ab imperatore
tio imperatoribus. Hic primum quidem statuariam
factum est, ut populus regem sequens, eum
artem exercuit; deinde ob multas atque eas egregias officiis,

uti sanctum coluerit, eaque opinione propagatum stt

animi dotes patriarcha renuntiatus urbis ipsius
nomen ejus ad posteros. Sed quid de his sit sentien-
magnx multo magis virtutes excoluit pauperes
,
:

dum, provoco ad S. Gregorium Romanum

te, lector,
enim summa persecutus est benignitate, vir singtdari
Pontificem, Samuelis Saul lugentem.
eum instar
lenitate et misericordia ;
quippe quiexalterius solici- ^
aliique scri-
399 Nec mitius de eo passim loquuntur scri-
tudine et calamitate parem cum eo dolorem susciperet. ptores Latuu
ptores Latini, qui illum depingunt velut ambitio- sauclitatem
395 Quare Deus illum multis mirabilibus factis illam e.rplo-
Popularem insignem reddidit nam barbarx gentes ex Mace-
:
sum hypocritam, qui externa virtutis specie su- (liiut.
in vita
sanetitatU
donia fugatse urbsque gravissima liberata peste,
,
perbiam suam tegebat. At qualiscumque
(ninam
Ptus
acle-
sit, multisque salus restituta fuit. Plerique etiam pessi- fuerit,potissimum hic quaeritur, an Joannes ti-
Pon-
me habiti a cacodxmone pristinam precibus sancti tulum cecumenici contra expressum Romani
tifiois
 :

72
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
pertinaciter retinuerit, et in sua do Gregorius post ipsius Joannis mortem, quando D
SEC. VI. tificis mandatum
vere laudari possunt homines, illum in hac ipsa p
pervicacia usque ad obitum perseverarit. Joannes argu.
"<l'i

Quomodo idem menturn m»

epistola sanctissimum appellat?
Diaconus in vita S. Gregorii Papas ad diem xn sanciltate
Pontifex lib. 6 epist. 6 Joannem istum sanctx J "imnisJn„.
Martii apud nos tomo 2 ejusdem mensis pag. 179 natoris
obstinatum ejus animum aperte declarat his ver- memorix, et in aliis litteris, post obitum ejus
Ceterum Joannes Constantinopolitanus hypo- scriptis passim sanctum episcopum nominat?
,
bis :

crita, qui ab Universalis nominis ambitione converti Respondeo, hunc esse honorarium episcoporum
multis tergiversationibus recusabat, juxta ejusdem titulum, qui tum viventibus tum mortuis promi-
Patris prophetiam, judicia Domini super se vigilare scue tribuitur, licet nulla morum sanctitate sint
cognoscens, post non mulli temporis spalium subita Uno alterove exemplo istud responsum
illustres.

morte defungitur,
mundus
totus capere
angustia facile collocatur.
400 Quinimo ipsemet
et cujus ambitiosam superbiam meum confirmo. Dum Joannes IV Papa post
vix poterat, in unius sepulcri mortem Sergii episcopi Constantinopolitani ad
imperatorem Constantinum scribit.in ea Romani
S. Gregorius pertina- Pontificis epistola apud Labbeum tomo 5 Conci-

ciam illius satis indicat, dum post Joarmis Jeju- liorum col. 1759 vocatur Sergius revcrendx me-
i / ipse S.
Cregorius natoris mortem lib. 7 epist. 69 ad Eusebium morix patriarcha, quamvis eo ipso temporejam
Hagmts Pa- accusatus et vehementer susceptus esset de has-
i« iniiiiit,
Thessalonicensem aliosque episcopos ita scribit
Cognoseat fraternitas Joannem quondam
vestra , resi Monothelitica, ob quam paulo post, tam-
Constantinopolitanx civitatis antistitcm, contra De- quam exsecrandae memoria haereticus, anathe-
um, contra pacem Ecclesix, in omnium despectum mate percussus est.
et injuriam sacerdotum, modestix ac mensurx sux 404 In sexta synodo apud Labbeum tomo 6
lerminos excessisse, et illicite in synodo superbum ac Conciliorum col. 949 Gcorgius Deo amabilis dia- cams ext m-
ptis
pestiferum (Ecumenicum, hoc est Universalis, sibi conus et chartophylax Constantem appellat sanctx
vocabulum usurpasse : quod beatx recordationis Pe- memorix quondam imperatorem nostrum, etpatrem g
lagius deccssor meus agnoscens, omnia gesta ejusdem piissimi nostri domini et magni imperatoris. Nunc
synodi, prxterilla, qux illic de causa venerandx audi quid de eodem Constante, Constantini impe-
memorix Gregorii episcopi Antiocheni sunt habita, ratoris patre Theophanes in Chronographia
,

valida omnino dislrictione cassavit, districtissima pag. 292 scripserit Imperator Constans, inquit
:

illum increpatione corripiens, ut se a novo ct teme- sanctus scriptor, Syracusis Sicilix in balneo, cui
rario superstitionis nomine cohiberet, adeo ut suum nomen Daphne, dolis in eum paratis occisus est.

illi diaconum, nisi tantum nefas emendaret, proce- Necis autem causa fuit hujusmodi : morte Theodo-
dere prohiberet. sio fratti ejus opera illata, Byzantinorum odium in
401 Cujus nos rectitudinis zelo per omnia inhx- eum vehemcns exarsit, ubi maxime Martinum san-

Jaannem rentes, statuta ipsius sine refragatione, Deo prote- ctissimum Papam Romanum cum dedecore
Con-
istum moni- gente, servamus : quia dignum est, ut rectam deces- stantinopolim transvexit, et in Chersonx regionem
tissuis per-
tinacitcr re-
soris suiviam gressibus inoffensis incedat, quem de relegavit , et Maximum insuper eruditissimum con-
stilisse, eodem loco ad reddendam rationem xterni Judicis fessorem lingua mutilavit, et ejus abscidit manus;
tribunal exspectat. In qua re ne quid omittere, quod tnultosque prxterea ortlwdoxos, suam nimirum hx-
ad pacem Ecclesix pertinet, videremur, nostris resim approbare recusantes, verberibus exiliis, alqae
cumdem sanctissimum Joanncm scriptis semel ite- proscriptionibus insectatus est, geminosque tandem
rumque convenimus, ut amoto superbix vocabulo, Anastasios, confessoris et martyris Mttximi proba-
cordis sui clationem ad humilitatem, quam Magi- tos discipulos, exilio et cruciatibus subjecit. Jam
ster et Dominus noster docuit, inclinaret quem: antea S. Theophanes pag. 276 enumeraverat
quoniam neglexisse comperimus, hxc eadem et bea- mala, quse propter has Constantis persecutiones
lissimum fratrem et consacerdotem nostrum Cyria- a barbaris imperio illata sunt, quorum finis nullus
cum, successorem ipsius, concordix studio non de- fuit, ait ibidem, donec Ecclesix persecutor in Da-
stitimus admonere. phnes balneo in Sicilia infeliciter occisus fuit. Haec
402 Sed quiajam, ut videmus, mundi hujus ter- certe sanctitatem istius imperatoris non indicant F
ttcin supcrba mino propinquante in prxcursione sua apparuit etiamsi in citata synodo sanctx
,
memorix vocetur.
tituli cecu-
humani generis inimicus, ut ipsos, qui ei contradi- 405 Quinimo ipsi imperatores ethnici ab or-
menici usur-
patione per- cere bene alque humiliter vivendo debuerunt, per thodoxis juxta receptam istius temporis consue-
severasse. hoc superbix vocabulum prxcursores habeat sacer- tudinem sanctissimi appellabantur, ut patet ex
dotes, hortoratque suadeo, ul nullus vestrum hoc no- confessione fidei, quam Dionysius Alexandrinus
men aliquando reciptat, nullus id consentiat, nullus coram prasfecto ^Emiliano edidit, et in qua san- refutatuT,
scribat, nullus, ubi fuerit scriptum, admittat, vel ctus ille confessor apud Baronium in Annalibus
subscriptionem suam adjiciat; sed, sicut omnipstentis ecclesiasticis ad annum Christi cclx num. 21
Dei ministros decet, integnm se ab hujuscemodi post alia sic loquitur : Nos proinde unum Deum,
venenata infectione custodiat, et callido insidiatori rerum omnium fabricatorem, qui Valeriano et Gal-
in se locum non prxbeat : quoniam hoc in totius lieno cxsaribus Augustis, viris sanctissimis, im-
Ecclesix injuriam ac discissionem, et sicut diximus, perium largitus est, et colimus et veneramur :
huic
in omnium vestrum despectum fit. Cum S. Grego- etiam sine intermissione pro eorum regno, ut stabile
rius hic asserat, Joannem monita sua neglexisse, et ftrmum maneat, preces adhibemus.
et se propterea successorem ejus
Eminentissi-
Cyriacum ad- mus scriptor numero sequente ibidem
monuisse, ne explicat,
malum preedecessoris s-ui exemplum quomodo gentiles
a sancto Dionysio vocentur
isti
lmitaretur, videmur recte concludere,
quod Joan- sanctissimi, et circa finem ejusdem numeri
nes Jejunator in superbia sua usque
llle ita
ad mor- concludit Quod si impii sic dicti sunt, quomodo
tem perseveraverit. Propterea forsan ab
:

Allatio 7ioiietiam hac saltem ex parte quique

in fine Operis, episcopi,
quod contra Hottingerum scri- quantumlibel moribus depravati, sanctissimi
psit, inter
scriptores schismaticos Joannes Ne- jure
.
dicendi? Interdum itaque non
steuta, patriarcha Constantinopolilanus, sanctitatis, sed di-
recensetur. gnitatis causa, teste Cangio,
403 At fortasse aliquis cum Pagio in Critica
t dicuntur et «>
compellantur apud Grxcos, antistites
ad annum Christi dxcvi num. 3 dicet el imperato-
: Quomo- res; hi ob ordinationem, isli ob sacram unctioncm.

Consule,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 73
Consule, si lubet, eumdem Cangium in Glossario fortenon tamrei sux studiofecit,quameccle$ix.Nec Sec. vi.
Latino ad vocem sanctus vel sanetitas, et in Grae- prospicie.bat animo, quo olim audacix venturi essent,
co-barbaro ad vocem ayioi, ubi id pluribus exem- quos habiturus erat dignitatis magis sux successores
plis probat. Hanc aut similem explicationem ne- et heredes, quam Si ipsam pietatis famam
virtutis.
cessario admittendam esse, sequens testimonium lacessivit Gregorius, utquam fucatam personatam-
docebit. que existimaret, non alio, quam modestix el humi-
e.l ea refutn- 406 Sanctus Leo IX, Romanus Pontifex, re- litatis amore stimulatus fecit
in ea invectus, qux
;
verbis
tio
prehendens Michaelem Cerularium, eo quod ti- vitii cujuscumque et superbix maxime
speciem prx
tulum oecumenici patriarchae usurpasset, post se ferrent. Invehi paulo vehementius illum in
Joan-
alia apud Labbeum nostrum tomo 9 Conciliorum nem, et xquum erat et necessarium : impeti enim
col. 954 sic eidem scribit Successil quoque huic: et labefaclari par erat, non facta tantum ejus,
sed
(nempe Eutychio, de quo immediate antea ege- consilia et furtivam spem, non prxsentem tantum,
rat) Joannes, cujus superbiam, quamvis universus sed futuram ; nec ejus tantum, sed et successorum
'
•
idest tumu- munclus capere nequiverit, angustus tamen cespes ejus,quorum consilia in ecclesix Orientalis perni-
lus. post non multum lemporis compressit. Hic nimix ciem sese tandem explicuere.
vanitatisnovum nomen primus sibi usurpavit, ubi 409 Viris etiam sanctissimis sua invicem consi- variis metlu
se a cunctisCEcumenicum patriarcham, id est Uni- lia inexplorata inviaque sunt, inaccessi mentium si-
versalem et dici et scribi debere decrevil. Pro qua nus. Hinc inter eos quandoque lites ebulliunt et pu-
utique prxswnptione a beatis Pontificibus Pelagio gnx, ubi non aliud quam virtutes alix aliis collidi
et Gregorio digna perculsus est cxcommunicatione : videntur ; qux tamen adeo non vel maculantur in-
cujus contagii macula adhuc vobis cum ipsa maledi- nocuo hoc certamine, vel dcbilitantur, ut incremen-
ctione sic adhxsit, ut nunc quoque vos ipsos (Ecu- lum etiam vel puritatis consequantur non mediocre,
menicos patriarchas et appellare et scribere non ti- vel fortitudinis. In his sane ultro citroque non ho-
B meatis Vestra ergo fraternitas videat quanta mines, sed hominum vitia impugnantur, ad- et ubi E
apud se protervia tumeat, qux nec oblatum sibi a versus vitia, immercntibus aspersa, certatur, non
quoquam nec concessum, sed potius denegatum, et certatur tamen, nisi contra vitia. Deinde ex Fa-
sub anathematis interpositione ab Apostolica et pri- cundo Hermianensi lib. 7 cap. 6 deducit, viros
ma Sede, et a sanctis atque orthodoxis patribus in- apprime orthodoxos magna animorum conten-
terdictum superstitiosum vocabulum, tantx obstina- tione olim inter se decertasse, cum pariutrimque
tionis contumacia, per quadringentos jam a beatissi- erroris oclio, pari veritatis amore xstuarent omnes :

mo Papa Gregorio et amplius annos usurpare non sed pari sux invicem mentis, in qua latere putarent
cessat. eirorem, ignorantia deluderentur.
407 Idem sanctus Pontifex in alia ad eumdem 410 Verum (quod salva eruditi viri pace di- fruslra excu-
sare nititur.
S. Lconis IX Michaelem epistola apud Labbeum tomo proxi- ctum sit) his omnibus verborum ambagibus uodum
Papie confir- difficultatis non attingit, multo minus dissolvit.
mittur.
me citato col. 979 sic de Joanne Jejunatore lo-
quitur : Joannes vester cujus vesanx adin-
Ecce ille Non ignoramus, viros orthodoxos et sanctos,
ventionis adhuc heredes permanetis, qui secundum qui in Ecclesia instar siderum fulgebant inter-
Psalmistam per vos adhuc vocat nomina sua in ter- dum nonnullis errorum maculis obscuratos fuis-
ris suis, cum interiit, non sumpsit omnia, neque se. Scimus, eosdem nonnumquam magna animi
descendit cum eo gloria ad infernum : quia cum in contentione de rebus moribus utrimque
fidei et

honore esset, non intellexit. Ipse a beatissimis Pon- innoxie disceptasse. Sed hic quaeritur, an Joan-
tificibusPelagioetGregorio, successoribusqueeorum nes Jejunator in re gravissimi momenti, qualem
prohac insolentia anathematizatus, insua pertina- Pelagius II etGregorius Magnuseamjudicabant,
cia irrevocabilis periit, jamque per quadraginta iteratis Superiorum suorum mandatis parere non

et quadringentos annos sude contumacix sequaces debuerit. Quasritur, an superbum fficumenici ti-
prxcipitare non cessavit. Quis hsec, obsecro, cum tulum contra tot expressas Pontificum Romano-
vera Joannis Jejunatoris sanctitate et licito illius rum admonitiones sine culpa pertinaciter retinere
cultu facile conciliabit? Attamen Pagiusputat, a potuerit. Quseritur, an in excommunicatione sibi F
se inventum esse virum, qui id fecerit, dum in inflictaa duobus Pontificibus, penes quos ligandi

Critica ad annum Christi dxcvi num. 3 in fine ac solvendi potestatem esse noverat, secure us-
sic scribit : Thomassinus lomo i de Vetere et Nova que ad mortem perseverare potuerit. Denique
Eccleside disciplina lib. l cap. xi num. xix osten- quasritur, an ille Joannes, qui juxta S. Leonem
dit, qua ratione possit ex sanctorum Patrum regu- Papam IX in sua pertinacia irrcvocabilis periit,

lis Joannis Jejunatoris sanctitatis fcvma conciliari inter beatos cceli incolas possit recenseri ac legi-
cum iis, qux aculeatissime in eum a divo Gregorio timo cultu honorari.
dicta sunt. At videamus, an scriptor ille re ipsa 411 Nemo hic nobis objiciat, Joannem Jeju- etnemofaci
prasstiterit, quod Pagius affirmat. natorem in assumendo (Ecumenici titulo secutum ^''^ff'
408 Ludovicus Thomassinus in assignato ci- esse exempla suorum decessorum, inter quos S. tueri potcsi.
Tlwmassi- tati operis loco ita disserit : Porro sieafuit Joan- Mennas in secundo concilio Constantinopolitano
nus pcrtina-
ciam ejtis- nis Jejunatoris vitx sanctitas (observa, quod hic apud Labbeum tomo5 col. 50, 59 et 71 CEcu-
dcm Joannh auctor tantummodo conditionate loquatur, et menicus patriarcha vel archiepiscopus appella-
tur, et nihilominus in Martyrologio Romano
ad
sanctitatem istius Joannis supponat), quam Grx-
ci commendant historici, non est tamen quod quem- diem xxv Augusti inter Sanctos refertur. Nemo,
quam moveat Gregorii adversus illum excandescen- inquam, similia nobis objiciat istud enim argu- :

tia : factum enim hocejus unum, non personam,non mentum falsa hypothesi niteretur, cum jam su-

reliquam vitam, vehemenlius insectatus est. Nemo perius contra quosdam auctores demonstraveri-
nescit, prxclarissima sanctimonia ct innocentia ho- mus, hunc Joannem Jejunatorem verosimillime
nomen G^cumenici sibi arro-
mines, homincs tamen fuisse ; instar siderum, in- primum fuisse, qui
star soiis etiam effulsisse, sed et nonnullis iysos ma- gaverit, et titulum illum a posterioribus Grsecis
culis, nonnullis quandoque defectionibus obscuratos fraudulenter insertum esse iis monumentis, in
fuisse. Si ultra, quam fas erat, in asserendis elpro- quibus ante tempora ipsius invenitur.
moveudis sedis sux juribus progressus est Joannes, 412 Quinimo etsi gratis concederemus, no-
Tomus 12 men
i Augusti.
 ::

74
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
omnibus his difficultatibus abunde satisfecerit,
SIX. VI. men istud tunc a Pontificibus Romanis toleratum
aut dissimulatum fuisse, ut nonnulli existimant et sanctitatem Joannis Jejunatoris contra adver-
iIsi gratis
(taremus, nondum affectata et pervicax ejusdem nominis santia ipsi argumenta solide probaverit, die se-
prscessorei
usurpatio in Joanne Jejunatore excusanda esset cunda Septembris nomen ejus ex ecclesiasticis
ittius hoc no-
mine usos nam in utroque casu ingens discrimen assigna- Grsecorum tabulis non erademus. Ceterum Joan-
ssc.
i

ri posset, cum scriba concilii aut alii hunc titu- ni isti, propter quem haec digressio facta est,

lum Mennae tantummodo dederint

S. ipse au- ; successit

tem non sumpserit, dum post sententiam

sibi

contra Anthimum prolatam in Labbeana Conci-

liorum collectione tomo 5 col. 61 sic simpliciter XXXIII CYRIACUS. .

subscrihit Mennas Dei miseratione episcopus

:

Constantinopolitanus di/finivi et subscripsi. Prae-

terea S. Mennas ibidem summam suam erga Ro- Ouisquis superius stabilitam Joannis Jejunato- Contru iiu-
ctorem
manam Sedem observantiam profitetur his ver- ris chronotaxin memoria recolere voluerit, Chro-
nici .Itexan-
bis Nos enitn, sicul vestra caritas novit, Aposto-
: is non difficulter fatebitur, errorem irrepsisse in diini puta-

licam Sedem sequimur, et obedimus ; et ipsius com- Chronicon Alexandrinum seu Pascale, quod in
municatores, communicatorcs habcmus ; et condem- editione Cangiana pag. 378 successionem Cyria-
natos ab ipsa, ct nos condemnamus. Denique Ponti- ci saltem uno anno praevertit per has notas chro-

fices Romani S. Mennam de nomine isto depo- nologicas Indictione xn, post consulatum Mauri-
:

nendo numquam monuerunt. At Joannes Jejuna- cii Tiberii Augusti x, Sanctissimx Constantinopo-

tor nomen illud in litteris suis superbe ac impor- iitanx ecciesix patriarcha Cyriacus, presbyter et
tune affectavit, et contra iteratas Romanorum ceconomus ejusdem ecclesix, prxfuit annis XII. Sed
Pontificum monitiones pertinaciter retinuit, ut tempus post consulatum decimum Mauritii et In-
supra ostendimus. dictio duodecima respondent anno Christi dxciv,
413 Ipsemet Thomassinus citato capite hanc ut Pagius in Dissertatione Hypaticapag. 338 os-
(jini ipsemet discrepantiam non ibidem num. 7
diffitetur, et tendit. At in ea hypothesi non potuit Joannes Je-
Tlminassiniis
alia temporura ac rerum adjuncta sic observat junator ecclesiam Constantinopolitanam guber-
Ubi vcro coacto Constantinopoli concilio Joannes Je- nasse annis tredecim et mensibus quinque, quos
junator de causa Gregorii patriarchx Antiocheni ju- tamen varii scriptores, et omnes fere catalogi,
dicium sibi sumpsit, tunc assumptum ab eo CEcume- concedunt. Prasterea Chronicon Alexandri-
ipsi
nici nomen et Pelagio II, et Pelagii successori num Cyriaco duodecim gubernationis annos assi-
Greijorio juslam suspicandi causam prxbuil, eoque gnat, quos alii auctores communiter ad undecim
Pontifices impulit, ut quxinde malanasci poterant, restringunt, ut postea videbimus.
pro virili sua prxvertere conarentur : jam enim tan- 417 Baronius in Annalibus ad annum Christi Cyriacum
ti nominis splendor non ut antca dejectis erat sola- dxcvi num. 3 de inchoato Cyriaci episcopatu ita circa finem
unni 595 Jty-
tio ; sedprxsidii instar habebat, quo communiretur meminit IIoc ergo sublato de medio (videlicet anni Jcjitmi-
:

recens usurpata potcstas supra patriarchas ceteros lori ntcces-

Joanne Jejunatore) substitutus est in locum ejus sissc.
adversus primarix Sedis auctoritatem. Cyriacus ceconomus, optimi nominis vir, nonnihil
414 Quod Joannes coegerat concilium, id inler antea reluclatus : qui simul ac regiee civitatis epi-
nilcr ipsos cl generalia numerandum erat, cum judicium ibide pa- scopalem thronum conscendit, mox ad promeren-
Joannem Jc-
jnnatorein
triarchx causa ferendum esset ; concilium autem ge- dam Catholicam communicationem a Romano Pon-
nerale sine auctoritate Pontificis nec convocari de- tifice, duos legatos Romam misit, Georgium pre-
buit, nec habcri, nec sine primse
ejusdem Sedis as- sbyterumet Theodorum diaconum quibus etcum /i- ,

sensu vel damnari patriarcha poterat vel absolvi : dei professione litteras dedit ad ipsum Gregorium.
quee enim ad universalis Ecclesix dispositionem Constant heec quidem ex redditis ab ipso Pontifice
pertinent causee, non possunt eee sine capitis inter- ad eum litteris, quibus et reciprocam misit
Catholi-
venlione finiri. Non poterat patriarcha Constantino- ex regulam. Reddidit alias quoque litteras,
fidei
politanus extra patriarchatum juris sibi quidquam cum Cyriacus alias ad ipsum scripsisset, com-
et ipse
arrogare ; multo minus in cum patriarcham, cujus mendavitque Joannem Chalcedonensem et Athana-
erat sine controversia et justior et antiquior pote-
sium presbyteros absolutos in Romanx Ecclesix ju-
stas. Cum ergovir ambitionis cestro percitus studiose dicio, qui hxresis fuerant accusati. Scripsit et ad
sibinomen indueret, quoduniversalcm in totdm Ec- Mauritium imperatorem Gregorius litteras de ele-
clesiam potestatem innuebat, et ea ipsa tunc
in pa- ctwne Cyriaci, ubi dum ait, Mauritium esse
triarcliam
mora-
Antiochenum uteretur potestate, nonne tum, multumque temporis distulisse
(S. Gregorius
lunc justx erant suspicandi causx, illam
ambiri ab lib. 6epist. 6 de Mauritio tantumdicit,
quod tem-
eo auctoritatem, qua supra patriurchas
ceteros cete- pus paulo longius distulerit) successoris Joannis Je-
rasque Ecclesix sedes eveherelur ? junaloris episcopi electionem ; facile inducimur, ut
415 Denique idera scriptor ibidem num. 8 ex credamus, hujus anni primo exordio, vel
mgcns tlis- his ita infert fortasse
Integrum ergo jam necPelagio erat,
:
prxteriti anni extremo tempore, ipsum
cnmcnagno- Joannem esse
scat. nec Gregorio ea uti indulgentia, qua usi aliquando
defunctum, ut plane intelligas, divinam
haud re-
fuerant Hormisda et Vigilius,ubiperipsos etJoan- tardatam esse vindictam. Verum nos
ni et Menx cum Ban-
licuit (Ecumeniciuli vei abuti patriar- duro et Pagio probabilius opinamur,
clue nomine. Ex Cyriacum
postremis hisce verbis liquet, circa finem anni dxcv Joanni Jejunatori,
auctorem hunc cum aliis quibusdam qui eo-
sensisse,' dem anno die secunda Septembris obierat,
suc-
quod Joannes Cappadox et S.
Menas titulum CE- cessisse, utex duratione episcopatus et tempore
cumemci gesserint. At maximemiror, quod Tho- mortis postraodum probare conabimur.
massinus Joannem Jejunatorem, quem
hoc loco 418 Cum Cyriacus exemplo sui praecessoris
tantse ambitionis arguit, postea S. Gregorius
in fine ejusdem etiam titulum CEcuraenici usurparet, Papa ittitm
Gregorius ,liiii,i
capitis excusare conetur. Sed reiirc-
verboso suo cona- Papa lib. 6 epist. 28 illum de hoc
tu rem nondum confecit, ut superbo no- lieiulil ob
superius indicavi- mme deponendo admonuit, et Sabiniano usurpatum
mus, ubi etiam defensoribus Joannis qui netiiiieiitei
Jejunatoris Constantinopoli erat Sedis ApostolicEe
nonnullas quaestiones proposuimus. apocrisia- noinen.
Si quispiam nus, dedit m mandatis, ne assisteret eidem Cy-
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
riaco, Missarum solennia celebranti, nisi nomen cum enim Gregorius Papa Bonifacium apocrisia- sec. vi.
GEcumenici penitus omitteret, ut ex lib. 6 epist. rium suum mitteret Constantinopolim, simul ad Non coiutal,
30 et 31 colligitur. Quia autem Gregorius in lit- Cyriacum dedit litteras, quas Baronius in Anna- cVriaeum
,; , „ ._ sancto Pa)it .
teris Mauritii accusabatur, acsi propter frivolum libus ad annum dciii num. 8 ex lib. xi epist. 47 monentt /<»-
.

nomen turbaret pacem Ecclesiae, sanctus Papa Romanae editionis sic refert : Quanta sit pacis
r ' lisse <

lib. 6 epist. 30 eidem imperatori post alia sic virtus, carissime frater, ex voce Dominica diligen-
respondet : Eumdem vero fratrem et consacerdo- tius intuentes, qux ait : Pacem meam relinquo vo-
tem meum studiose admonere curavi, ut si habere bis, pacem meam do vobis, ita in ejus nos decet
pacem omnium concordiamque desiderat, ab stulti dilectione persistere, ut locum prxbere discdrdix
vocabuli se appellalione compcscat. De qua re mihi nullo modo debeamus. Se.d quia in radice ipsius
in suis jussionibus dominorum pietas prxcipit di- aliter vivere non valemus, nisi mente et aclu humi-
cens, ut pro appellatione frivoli nominis inter nos litatem, quam ipse Auctw pacis doctdt, teneamus :

scandalum generari non debeat. cum ea caritate, qua dignnm est, suademus, ut pro-
419 Sed rogo, ut imperialis pietas penset, quia fanam clationem, qux animabus semper adversa est,
fiiod licei alia sunt frivola valde innoxia, atque alia vehemen- cordii pede calcantes perversi superbique vocabuli
uuibusdam
magis va-
ter nociva. Numquid non, cum se Antichristus ve- scandahmi Ecclesix aufcrre de medio festinetis, 7ie
hiiiii. quam niens Deum dixerit, frivolum valde erit; sed tamen a pacis iwstrx societale. divisi inveniri possitis; sed
wxium «/•-

pareret.
nimis perniciosum Si quanlitatem sermonis atten-
? unus in nobis spiritus, una mens, una caritas, una
dimus, dux sunt syllabx; si veropondus iniquitatis, in Cimsto, quisua membra esse nos voluit, sit com-
universa pernicies. Ecjo autem fidenter dico, quia pago concordix : na7ii quam durum, quam indecens,
quisquis se Universalem sacerdotem vocat, vcl vo- quam quamque a sacei-dotali proposito sit
cntdele,
cari desiderat, in elatione sua Antichrislum prxcur- extraneum, pacem illum, quam aliis prxdicat, non
rit,quia superbiendo se ceteris prxponit nec dis- : habe7-c, sanctitas vestra consideret, et suos de super-

pari superbia ad errorem ducitur ; quia sicut perver- bia fratres scandalizwe abstineat, etc. Nescimus, E
sus ille, Deus videri vult super omnes homines, ita an Cyriacus tot tamque paternis monitionibus
quisquis iste est, qui solus sacerdos appellari appetit, tandem cesserit.
super ceteros sacerdotes se extollit. Sed quoniam ve- 423 Saltem Antistes ille postea intrepidum se etsi ille po-

exhibuit in defendenda immunitate ecclesiastica, stea sirenue

ritas dicit : Omnis, qui se exaltat, humiliabitur
• vcslitcvit
scio, quia quselibet elatio tanto ciiius rumpitur, quam Phocas imperator violare volebat, ut S. phoat Iroj*
Theophanes Chronographia pag. 246 narrat ratori,
quanto amplius inflatur. Hlis ergopietas vestraprx- in

cipiat, ne quod per appellationem frivoli nominis his verbis Hoc anno (scilicet Phoca? imperato-
:

scandalum gignant, qui in superbia tijphum cecide- ris quarto, quem Georgius Cedrenus etiam no-

runt : nam peccator eqo, qui auctore Deo humilita- tat, et qui anno Christi dcvi respondet) Sclw-

tem teneo, admonendus ad humilitatem non sum. lasticus eunuchus vir in palatio clarus, Constan-

420 Certe ex illo fficumenici titulo, qui primo tina imperairice cum filiabus tribus medix noctis

intuitu magis frivolus et vanus, quam noxius ap- silentio educta, Germanipatricii imperium ambien-
taincii suiiclu
Pontifici re- parere poterat, ortas postmodum haereses et per- tis consilio, ad magnam ecclesiam confugit. Maqna
cte periculo-
niciosas sequelas praividisse videtur S. Grego- itaque per urbem seditio exoritur .-
Prasini etenim
tum videba-
tnr.
rius, dum lib. 6, epist. 24 ad Anastasium Antio- ad Cochliam collecti, diris et exsecrationibus Con-
chenum, similia monentem, post nonnulla sic stantinam insectabantur ; quanwis Germanus ad
scribit : Quod vero dicitis pro nulla causa dare 7ios suppetias sibi fei-endas eos adducturus, ad Prasino-

locum scandalo debere, hxc mihi et piissimus domi- rum tribunos auri talentum dono misisset ; oblatum

nus filius vestev, pro cujus vita incessantc.r orandum tamen factio7iis principes respuerunt. Quare mulier-

est, jam sxpius scripsit : et quod ille ex potestate, culas illas templo educendas tyrannus jussit. At
scio quia hoc vos ex amore dicitis. Nec miratus sum patria7-cha Cyriacus tyranno se opposuit, muliercu-

vos in vestris epistolis imperialia verba posuisse, las ab ecclesia tyr&nnice avelli minime passns. Ju-
quia habent inler se maximam cognationem amor et ramentis a Phoca interpositis securus redditus, nil
potestas : nam utraque principaliter prxsumunt, indignum latia-as, sacris septis extrahuntur, et in

utraque per auctoritatem loquuntur. monasterio includuntur.

421 Et quidem in suscipienda fratris et consacer- 424 Aliqui scriptores existimant, quod pro- t/uipropler-
eu dicitttr
ulcvcnluspo- dotis nostri Cyriaci synodica dignum non epistola pterea Phocas ex odio contra Cyriacum hoc an- htiic tituluni
slrn flnrilil. Con-
fuit, ut pro causa profani vocabuli moras facerem, no ediderit decretum quo statuit, praesules wcumeiiiri
abrogasse.
ne unitatem sanctx Ecclesix perturbarem ; sed ta- stantinopolitani nomen fficumenici non amplius

mcn de eodcm superstitioso et superbo vocabulo cum usurparent. Inter alios Brietius noster in Anna-
admonere studui dicens, quia pacem nobiscum ha- libusad annum Christi dcvi hanc opinionem sic
bere non posset, nisi elationem prxdicti verbi corri- breviter indicat : Simultates inter Phocam et Cy-

geret, quam pi-imus apostata invenit. Vos tamen 1-iacumsuntenatx, cum Constanti7ia, relicta Maitri-

eamdem causam 7iullam esse, dicere 7ion debctis, tii, consilio Germani patricii ambientis imperiitm,

cum tribus filiabus in ecclesiam confugisset has

quia hanc xquanimiter poi'tamus, universx Ec-
si
;

hitic
ciesix fidem comnnpimus scitis enim, quanti 7ion : enim cum per vim retrahere conalur Pltocas,
solum hxretici, sed etiam hxresiarclix, de Constan- restitit Cyriticus, et fretits populo rejecit imperato-
rem. Mox tamen illx, fide data, exeuntes, clausx
tinopolitana ecclesia sunt egressi. Sanctus Grego-
quantum ab
rius in aliis epistolis sa?pe declarat, sunt in monasterio. Itaque Phocas iratus Cyriaco,
sancivit edicto suo, nomcn (Ecumenici seu
Univer-
hoc (Ecumenici nomine abhorreat, quod post
unum decere Romanum Ponlificem, non au-
aliquot secula Graeci schismatici ita explicarunt, salis

ut illud Pontiflci Romano competere negaverint, tem Constantinopolitanimi, qui id antea male usw-
parat. Quare antiqui scriptores tradunt, hoc
Boni-
et omnem istius tituli potestatem, pereunte Occi-
bono
dentali imperio, ad antistitem Constantinopolita- facium tertium ab impcratore Phoca obtinuisse
num translatam esse impudenterasseruerint, sic- hominis improbissimi facto. Hsec Brietius hausit ex
ut jam supra narravimus. Baronio, qui Eminentissimua scriptor ad nnnum
422 Non videtur Cyriacus Romano Pontifici Christi dcvi num. 7 de Cvriaci mort.* addit se-
parnisse, quamdiu Mauritius imperium tenuit : quentia : Ubi igitur hxc per Phocam imperatorm
iunt
 .

76 HISTORIA CHRONOLOGICA
SBC. VI. sunt instituta, Cyriacus Constantinopolitanus epi- Romanos Ponlifices propensum fuisse, ut vidctur in

scopus, propugnator aceirimus prdesumpti (Ecume- Bonifacio IV. Ex quibus corruit, quod Baronius
nici tituli, nucrore consumptus et dolorc confectus, aitCyriacum moerore consumptum, quod Phocas id
diem obiit, ubi sedisset annos decem, el undecimum decretum edidisset, diem suum obiisse. Consuli
inchoasset. potest Critica Antonii Pagii tomo 2 pag. 727,
425 At verosimilius est, istud Phocse decre- ubi probat, Bonifacium III anno Christi dcvii
quamvts tum post obitum Cyriaci primum prodiisse, et primum ad Romanam S. Petri cathedram eve-
Plwcas ot>
i vtttentem
imperatorem potius ob manifestum Ecclesiae Ro- ctum esse. Nunc tempus, quo Cyriacus obiit, in-
causs aqui- manae jus, quam ex odioadversus Cyriacum, ita dagandum est.
latem,
judicasse. Praeterea BonifaciusIII Papa, quihoc 428 Chronicon Alexandrinum seu Paschale Cyriacus
mensc Oclo-
impetravit, antea Constantinopoli usque ad obi- quarto Phocae imperatoris anno, Indictione ix, bri anni COG
tum S. Gregorii Magni apocrisiarium Sedis Apo- post consulalum Focee Augusti n (hi characteres inorlims est

stolicae egerat, et in amicitiam Phocae se insinua- chronologici annum Christi dcvi indicant) mor-
verat,ut Baronius ad eumdem annum dcvi num. tem Cyriaci in editione Cangiana pag. 381 accu-
i Denique princeps ille, licet cetera viti-
affirmat. rate consignat his verbis : Hoc anno Cyriacus,
osus, venerabatur Pontifices Romanos.ut patet patriarcha Constanlinopolitanus moritur mense Hy-
ex Pantheo Romano, quod Bonifacio IV Papae in perberetsco, secundum Romanos Octobri, die xxix,
ecclesiam mutandum concessit. Non est hujus loci feria vn, illiusque funus curatum est xxx ejusdem
refutare Molinaeum etOthomanum, qui hanc Ro- mensis, feria i, et depositum est corpus illiusjuxta
manae Ecclesiae primatum tyrannice usurpatum, a morem rcceptum xde sanctorum. Apostolorum.
in
tyranno Phoca concessum blaterant, et quos ob Hic mortis annus confirmatur ex /luratione epi-
hanc calumniam Erainentissimus Baronius ibidem scopatus ejus, cui SS. Theophanes et Nicepho-
num. 4 et sequentibus satis depexuit. Nihil rus, aliique catalogicommuniter tribuunt unde-
etiam hic moror Basnagium aliosque recentiores cim annos, quos incompletos intelliges, si ab
eamdem cramben impudenter ad
haereticos, qui ultimo mense anni dxcv, quo verosimiliter ca-
nauseam usque recoquunt. Audiamus potius anti- thedram Constantinopolitanam ascendit, usque
quos auctores, qui hujus rei memoriam posteris ad exeuntem Octobrem anni dcvi computum ini-
reliquerunt. re volueris. Computationi undecim annorum in-
426 Paulus Warnefridus, diaconus Foro-Ju- completorum aperte favet Zonaras, dum in edi-
vel reveren- liensis, scribens de Gestis Langobardorum lib. 4 tione regia Parisiensi anni mdclxxxvii tomo 2
iitua crga cap. 37 hanc justam Phocae actionem inter alia lib. 14 pag. 80 ita loquitur Cyriaco patriarcha,
llnmanos :

Ponlificcs id sic memorat Focas igitur, utprxmissum est, ex-

:
nndecimo a designatione anno, mortuo, patriarcha
forte lcccrit, stincto Mauritio ejusque fiUis, Romanorum regnum
factus est Thomas sacellarius, magnse ecclesise dia-
invadens, per octo annorum curricula principatus conus. His verbis clare indicatur, quod undeci-
cst. Hic, rogante Papa Bonifacio, statuit, Sedem
mus gubernationis annus nondum esset elapsus.
Romanse et Apostolicee ecclesix caput esset omnium
429 Cyriacus ille in quibusdam Graecorum el in quibus-
ccclesiarum, quia ecclesia Constantinopolitana pri-
Menologiis die xxx Octobris memoratur sed in tlam Grsco- ;

mam se omnium ecclesiarum scribebat. Idem, alio Menaeis impressis die xxvn ejusdem mensis ita
rum Menolo
giis, lam-
Papa Bonifacio petente, jussit in veteri fano, quod
h
refertur : Tou ayioit; Ttazpbc, ^uv Kvpiazoi, na- i/uam San-
Pantheon vocabant, ablatis idololatrix sordibus, ec- ctits, cele-
rpiapxov KoiVGTavTivov-Kohwq. Id est : Sancti pa- brafur.
clesiam beatee semper virginis Marix et omnium tris nostri Cyriaci, patriarclue Constantinopolitani.
Murtyrum fieri; ut ubi quondam omnium non Deinde huic annuntiationi adduntur duo sequen-
deorum, sed deemonum cultus erat, ibi deinccps
tes versiculi :

omnium ficret memoria Sanctorum. Anastasius Bi-

bliothecarius de eadem Phocae actione meminit,
'0 Ki/ptay.o? ixlinwv yry xal (3iov,
dum gesta Bonifacii III Pontificis ita describere
npo? aiiTov yjx.Ei K-jptoy tuv y.vpiatv
incipit Bonifacius, natione Romanus, cx patre
:

Cyriacus hanc vitam et humum dum deserit,

Joanne Cataaudioce, sedit menses octo, dies viginti
Properavit ad Dominum ille dominorum omnium
octo. Hic obtinuit apud Phocam principcm ut Sedes
Apostolica beati Petri apostoli caput esset omnium
ecclesiarum, id est Ecclesia Romana, quia ecclesia Hic aperta et plumbea allusio est inter no-
satis '
:

Constiintiiwpolitana primam se omnium ecclesiarum men proprium Kvpiay.bs et voces xupiov roiv v.v-
scribcbal. plwv. Nescio, ob quam causam in
manuscripto
427 Amplectimur itaque sententiam Francisci supplemento Chiffletiano ad Menasa excusa idem
ittium Fiun- Pagii, qui in Breviario Pontificum Romanorum Cyriacus die xxx Martii sic memoretur aywc :

Cisco Pagio tomo Kvpiay.bi KaTpiapyjic. KavuTavTivovKolewc iv tipy,vr.

probabllius
1 380 sic disserit Baronius, Binius,
pag. :

existimanus. et alii volunt, Phocam edictum illud edidisse TtluovTai. Hoc est Sanctus Cyriacus patriarclm
:
in
odium Cyriaci, episcopi Constantinopolitani, in quem Constantinopolitanus in pace vitam
finivit. Ibi au-
exacerbatus erat. Sed heec conjectura non videtur tem sequuntur duo alii versiculi hoc modo :

udmittenda, cum Cyriacus obierit mense Octobri

anni dcvi, et Tlwmas magnse ecclesix Constanti- 2ov Kvpiay.bc, TOipiviwv -noiy.riv piyac
nopolitanx diaconus die xxiii Januarii anni Tloifj.iveTai vvv ptuffrix^, larrip, -/lon.
dcvii
ci suffectus (uerit, antequam Bonifacius mordinare- Cyriacus hic, magnus tui pastor gregis,
tur Romanus Pontifex. Quare cum nullibi constet, Salvator, herba mystica nunc pascitur.
illud decretum in ejus odium editum esse, quid
vetat dicere,
Phocam, cum bene nosset Ecclesiam
Ceterum successores nostri ad diem xxvn vel
Romanam jure divino primatum semper tenuisse xxx
Octobris indagare poterunt, an
supcr omnes totius orbis ecclesias, ex Cyriacus ille ti-
eequitate causam tulum CEcumenici tandem deposuerit,
illam dijudicasse; cum prxsertim et locum
constet, eum erga m Opere nostro habere mereatur.

SECULUM
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. •
77

SECULUM VII.

XXXIV S. THOMAS I. XXXV SERGIUS I haereticus.

Majores nostri ad diem xx Martii Acta hujus Auctor Chronici Paschalis seu Alexandrini ad subsecutus
Mense Jdr
nuario anni sancti praesulis Constantinopolitani college- . Christi dcx, ut ex chronolosicis ix>- Mt SerSi«*,
annum .

607 ad sedem
CP. evectus gerunt, et chronotaxim ejus recte ordinarunt, ita sius characteribus supra collegi, assignata S. Apritiejus-
est S. Tlw- eorum sit insistendum. Thomae morte, successionem Sergii ibidem dem
ut hic dumtaxat vestigiis sic
Ihedram CP.
mas,
Chronicon Paschale supra laudatum pag. 381 indicare pergit : Et vm Artemisii, secundum Ro- aseeitdens.

anno Phocmimperatorisv, Indictione x, postcon- manos Aprilis, ejusdem Indictionis xm, magno
sidatum Focx Augusti iii, id est anno Christi Sabbalo Constantinopoleos patriarcha creatus est Ser-
dcvii, initium S. Thomae in episcopatu Constan- gius, magnx ecclesix Constanlinopolilanx diaconus,

tinopolitano sic exacte notavit : Hoc anno, mense et ptochiorum prxfectus, custos portus. At Pagius
Audynxo, secundum Romanos xxni Januarii, di- tomo 2 Criticae Baronianae pag. 729 monet, du-
ctus est patriarcha Constantinopolitanus Thomas ex plex mendum in hunc Chronici textumirrepsisse,

•
al. cliaco- diacono ' magnx ecclesix, et sacellarius patriarchx, ut levi oculo deprehendi potest| cum enim Pa- :

nus
et ordinationibus prxpositus. Hinc corrigendus est scha anno dcx in diem xix Aprilis inciderit,
illo

Theophanes, in quo pag. 246 ad annum Phocae Sabbatum magnum seu sanctum eodem anno in E
quartum, seu Christi dcvi, sic legimus : Patriar- diem xvm ejusdem mensis incurrit. Unde patet,
cha porro Cyriaco vivis erepto, Thomas diaconus et pro viii scribendum esse xviii, vel numero Graeco
r, praeponendum i, ita ut pro n sive vm, m id est
sacellarius ejusdem ecclesix, mensis octobris die un-
clecimo in ejus locum sufficitur. Verum hoc loco xviii legatur. Praeterea pro mense Artemisio po-

chronologia Theophanis adeo perturbata est, ut nendus estXanthicus.cumipse ejusdem Chronici

integer annus desideretur, aut cum praecedente scriptor alibi mensem Maium Artemisii, Apri-

confusus sit, quemadmodum Majores nostri jam- lem vero Xanthici nomine semper appellet. Hu-
dudum observarunt. jusmodi errores ultro se produnt, et librariorum
431 Praecipua illius gesta ad diem xx Martii oscitantiae abscribendi videntur.

Acta narranturinMenologioBasiliano, ubipo- 434 Laudabilia fuere hujus patriarchae initia, optimam Ue
ittjus breviter se spem prs-
die 20 Martii
tissimum laudatur, quia plurimum contra hxreses ut eruitur ex Vita S. Theodori Siceotae, in qua bttit S. Theo-
in Opcre no-
strodedimus, decertavit, ipsosque hsereticos pudore confudit,ortho-
auctor synchronus apud nos tomo 3 Aprilis pag. doroSiceots
59 de ipso narrat sequentia Sergius, qui creatus
doxam finem doctrinamque stabilivit, ct ovile suum
:

est patriarcha, venit ipse ad Dei Servum (nempe

bene et ad Dei beneplacitum ac prxscriptum admi-
Theodorum Siceotam) et ad pedes ejus prostratus,
nistravit, imperatores pios prxclare instruxit, ac se-
rogavit illum, ut pro se Dominum precaretur, quo
natui totique sacerdotali ordini apparuitvenerandus.
divina ipsius gralia dignus effectus episcopatu et
Post hxc, ait Menologii istius scriptor, adversa
apostolica sede, ex voluntate ejus populum in pace
valetudine correptus, gaudens et exultans, uti xquum
regeret et gubernaret se enim juniorem esse et im-
erat, in coelum transcurrit. Alia ipsius gestaex-
:

peritiorem, quam ut sine prxcipuo et singulari Dei

cerpta sunt ex Actis S. Theodori Siceotae, cui fa-
prxsidio id prxstare posset. At Dei servus, preci-
miliaris fuit, et quem impense venerabatur, ut
busfusis, ipsumque complexus: Idcirco, inquit,tibi
ibidemapud nos tomo 3 Martiipag. 92 potest yi-
juveni tantum Deus onus imposuit ut majore vir-
deri. Nos interim ad investigandum mortis ejus
tute viribusque sustineas calamitates et
molcstias im- F
tempus procedimus.
pendentes; id quod prxcessor tuus sibi prxstarc non
432 Chronicon Paschale anno Phocae impera-
te, et robusttis sis,
consulatum Focx posse videbatur. Confirma igitur
ctiiitein anno toris vin, Indictione XIII, post
atque viriliter age: Deo enim confisus spero, admi-
Augusti vi hae temporis notae anno Christi dcx
610 inorien-
(
tem.
tuam et diutumam et prxclaram fore.
respondent ) obitum S. Thomae apud Gangium nistralionem
patriarcha,
anno, mense Ex co tempore majores vires suscipiens
pag. 382 sicrecte consignat: Hoc recte gessit.
die xx, feria in suo muncre administraudo se
Dystro, secundum Romanos Martio,
435 Hic addi meretur monitum Eminenlissimi
sedexpecle
VI moritur Thomas patriarcha Constanlinopolitanus,
Baronii, qui ad annura Christi
dcviii num. 4 ''^jf'"
et xxii ejusdem mensis, feria I terrx mandatur.
seu po-
istam S. Theodori Siceotae praedictionem
Itaque ab anno Christi dcvii, die xxiii Januarii, Porro Sergius in-
tius conjecturam sic explicat
:

usque ad annum dcx et diem xx Martii sedit Samuelemaijnum

star Saul, qui ipso exordio
coram
S. Thomasannis tribus, ac fere duobus mensi- regm.eum esset
specimen dedil optime administrandi
bus, quos Menologium Basilianum, Nicephorus nequefteste divina Scnptura)
humilis in oculis suis,
Callistus, aliaqueGraecorum monumenta commu- ex vita hactenxts vir-
Israel;
pa- esset vir melior illo in
niter ipsi adscribunt. Dum autem Nicephorus
excultapie sancteque ducta magnam
de se apud
menses iribuit, tutibus
triarcha tres annos et quinque ei
prxclaros sanctitate vi-
omnes, prxsertim vero apud
episcopatum illius ab obitu Cyriaci numerare
cce-
san-
fere rosconcitaveratexspectationem: cujus reigratia
pit, vel a vero computo aberravit
ad tres
ita magnifice eadem ferme fausta
post ctus Theodorus
menses, quibus sedes Constantinopolitana Samuel, eoquod
SanctumThomam, stre- responsa de eodedit, qux de Saiile
mortem Cyriaci vacavit. ba-
eamdem spem de Sergio conceptsset, quam
ipse
nuum Catholicaj fidei defensorem, secutus est in- propheticus spintus
muel de Saiile. At non sempcr
dignus successor cuncta,
prophetis sanctis inlizret, futura aperiens
docuit super Bzechie-
ut fusius sanctus Gregorius
igitur de Sergio
prxnuntiata audtsti a
lem. Qux
Tlwodoro
 :

78 HISTORIA CHRONOLOGICA
Theodoro (ne scandalum patiarisj non prophctice
Nec eminentissimum virum
patui ejus adscribunt. I)

dicta intelligas, sed (ut accepisti) quod ita

ipse fore juvat, quod mendosum Nicephori Chroni-
viderit

speraret : Deo enim conpsus, inquit, spero, admi- con, in quo dumtaxat vm anni et vn menses nota-
nistrationem tuam et diuturnam ct prxclaram fore. bantur quia ex aliis ejusdem Chronici editionibus
;

Talia namque deipso sperare cogebat vita Scrgiifa- satis liquet, pro illis vm annis substituendos es-

maquc vulgata, et oslcnsa illa tunc convcnicntis se xxvm, et forte litteram /., quoe apud Grsecos

ipsum et sternentis se ad pedcs ejus humilitas. Vide numero xx sequivalet, ab amanuensi in aliquo
ibidem apud Baronium numero sequente exi- codice omissam fuisse. Hinc putamus, accuratis-
mias laudes.quas Georgius Pisida, Grsecus istius simum esse illud Nicephori Chronicon, quod
temporis poeta, cumulate in Sergium congessit. Bandurus tomo 1 Imperii Orientalis ex codice re-
436 Verum tam bonis principiis non respondit gionon ita pridem edidit, et in quo ibidem pag.
Uiim poslea reliquus vitse cursus : nam postea in haeresim 189 duratio Sergiani episcopatus sicexacte expri-
in Ititresiiti
Monothelitarum prolapsus est, ut S. Theophanes mitur : lepyioq Siaxwv Tr,c, airjjc iy.xlriaiac, 'irin xyj',
Monotlielitu-
ritin prolu- in Chronographia pag. 274 testatur his verbis : pivac £', /^lpa? y.a. Hoc est : Sergins diaconus
pstisest,
Cum imperator Hierapoli moraretur , Athanasius ejusdem ecclesix annis xxviii, mensibus vn, die-
Jacohitarum palriarcha, vir vafcr et perniciosus, ut bus xxi.
ex innata sibi vafritie sunt Syri omnes, ad eum ac- 439 Assentimur itaque Pagio, qui in Critica cum Antonio
cessit, motisque cum imperatore de fide sermonibus, ad annum Christi dcxxxix num. 8 contra Baro- Pagin
si modo synodum Chalcedonensem vellet admittere, nium sic argumentatur Indictio duodecima Ka- :

patriarcham Antiochix se constiluturum Heraclius lendis Seplembribus superioribus Christi anni in-
promisit. Is, enuntiatis in Cliristo naturis duabus, choata est, indeque Baronius aliique deduxere, Ser-
hxresim ud tcmpus simulans, propositam synodum gium currenti anno, quo Indictio illa usque admen-
probavit el recepit. Tum vcro de operatione et volun- sem Septembrcm in cursu fuit, vitam cum morte
tatibus imperatorem interrogavit ;
quales asserere commutasse Verum Pyrrhum ineunte mense Janua-
. E
deceat, geminas, an unicam ? Imperator inusitata rio hujus Christi anni (videlicetDCXXxix) adsedem
sibi vocum novitale implicatus, Sergio Constantino- Constaniinopolitanam evectum fuisse, infra visuri
politano cpiscopo scribit. Is Cyrum Phasidos episco- sumus; ideoque ecthesis anno antecedenti divulgata.
pum ad se accersitum interrogat, et in nnicam vo- Durationem episcopatus Sergii recte expresserat
luntatem, et actionem pariter unicam consentire re- idem Niccphorus in Chronico ; sed lihrarii numeros
perit: Sergius etenim, seu patria Syrus, et Jaco- depravarunt. In editione Grxca a Scaligei-o curata
bitis parentibus ortus, unam physicam volendi actio- legitur, sedisse Sergium annos xxi ; in ea, qua usus
nem unamque operationem in Christo confessus et est Baronius, anni vm et menses vn ejus episcopa-
Ceterum in Historia Monothe-
scripto testatus est. tui tribuuntur ; in editione regia anni xxvm, dies
litarum, anno
mdclxxix Parisiis Latine edita, et xxi ; in tabulis Theophani insertis anni xxix : ex
apud Baronium, aliosque historiae ecclesiasticae quibus vera Nicephori lectio erui potest. Adde ,

scriptores legi potest, quam subdole et pertina- quod vera Nicephori lectio nuper a Banduro in
citer Sergius haeresim suam defenderit usque ad codice regio inventa fuerit, ut supra monuimus.
obittim, de cujustempore nunc disserendum est. 440. Pagius vero sic ratiocinari pergit Suc-
: vcrosimilttts
437 Sanctus Nicephorus patriarcha Constan- cessit Sergius sancto Thomx die xvin Aprilis, an- arbilromitr.
el inea per tinopolitanus in Historia pag. 18
linux obiit
mortem hujus no dcx, ideoque mortuus est, currcnte Indictione
anlcineUtitii Sergii sic chronologice refert : Indictione duode- duodccima ac mense Decembri prioris Christi anni,
inensciii Dt- cima Scrgius Constantinopolitanus patriarcha mori- postquam ecclesiam Constantinopolitanam admini-
cembrcm
nnni (i"S, tur. Indictio illa a Kalendis Septembribus anni strasset annos viginti octo, ut legitur in editione re-
dcxxxviii currere ccepit, adeoque sequitur, Ser- gia, non vero annos octo, ut habuit exemplar Baro-
gium obiisse illo temporis intervallo,
quod ab in- nii, menses septem, ut recte in eo exemplari, etdies
eunte Septembri anni dcxxxviii usque ad Kalen- xxi, ut in editione regia, qui dies in editione Scali-
das Septembres anni dcxxxix effluxit. Baronius geriana errore librarii in annos xxi conversi sunt,
in Annalibus ad annum Christi dcxxxix num. 17 ideoque dies octavus vel nonus mensis Deccmbris
de morte ipsius sic ratiocinatur Animadvertit : anni antecedcntis (scilicet dcxxxviii) fatalis
fuit
Deus in Scrgium turbarum auclorem et architectum Sergio; et Pyrrhus post interponlificium unius cir-
siquidem hoc ipso anno post promulgatam ecthesin mensis in ejus locum subrogalus est, et quidem
citer
ct in synodo confirmatam, cum se summa
rerumpo- mense Januario hujus anni (dcxxxix) ut suo loco
tilum arbitraretur, vocatus est a summo Judice
red- monstrabimus. Ex quibus tandem sequitur, ecthe-
dcrc rtitionem ad tremendum illud divinum
examen sim anno prxcedenti promulgatam esse, cum eam in
Dci viventis ct videnlis. In hunc usque annum per- dictasynodo Constantinopolitana Sergius approbarit.
venissc Sergium, qux ex synodalibus Actis sunt di- Propter hsec aliaque argumenta probabilius opi-
cta, dcmonstrant ex quibus
est, quod corrigas Ni-
;
namur, Sergium anno dcxxxviii ante medium
cephori Chronicon, in quo octo tantum anni
e.t men- mensis Decembris ad tremendum supremi Judi-
ses septem tribuunturSergiiepiscopatui,
quem liquet cis tribunal evocatum esse, ut
rationem redde-
sedisse annis triginta et amplius, utpote quem ret de malis, quibus Ecclesiam
sedere Catholicam af-
crepisse vidimus anno Redemptoris sexcentesimo oc- flixerat. Proximus Sergianaj impietatis ac sedis
tavo.
heres fuit
ut conlra 438 At nos supra ex probabilioribus monu-
Baronium
mentis eruimus, Sergium anno
Christi dcx ad
cathedram Constantinopolitanam
evectum esse XXXVI PYRRHUS
Quare Baronius ex erronea sua hypothesi hajreticus.
n-ratis
concludit, illura sedisse annis triginta
et amplius
quod tamen nemo veterum scriptorum ei
conces-
sit nam Theophanes numero rotundo annos vi- Cura Heraclius imperator hseresi Monothelita-
Sergio Monc-
:
rum faveret, defensorem ejusdem sectae Ser- heiitz suc-
theHizjuc
ginti novem, nempe imcompletos, "
Pyr-
computavit gio mortuo substitui curavit, ut S. essit
alu autem patriarcharum catalogi
j
Nicephorus in hiu"
apud Bandu- Historia pag. 18 innuit his verbis
rum passim xxvm annos, et vn menses Indictione :

episco- duodectma Sergius Constanlinopolitanus

patriarcha

moritur
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 79
moritur : ct quia Pyrrhum Heraclius amabat, adeo rho vero episcopi dignitati abdicato, Paulus presby- SEC. VII

ut fratrem appellaret, quod imperaloris sororem e ter et ceconomus ordinatus est mense Octobri, Indi-
sacro fonte susceperat, simul quod eumdem Sergii ctione decima quinta.
familiarem fuisse, cum eoque vixisse cognoverat, in 445 Nicephorus patriarcha de propinato ve-
illius locum substituit. Pyrrhum Sergianse doctri- neno tacet, et hanc historiam ita refert, acsi Pyr- aul ulb
n» sectatorem fuisse, Theophanes in Chronogra- rhus ob tifmultum populi ultro in exsilium dis- cessit

phia pag. 275 sic aperte declarat Post Sergii : cessisset : nam post narratam plebis seditionem
vero obitum, inquit, Pyrrhus Constantinopolitanam in Historia pag. 21 sic pergit: Hxc ubi Pyrrhus
sedem excepit, qui a Sergio et Cyro temere asserta comperit, sequenti nocte in templum ingreditur;
mordicus et impie retinuit. ubi sacris omnibus salutatis, ac detracto humeruli
442 Auctor Libelli synodici etiam satis indi- et in sacra mensa dcposito : Non sacerdotio, inquit,

ejusdem ha- cat, quam Pyrrhus impiam Sergii doctri-

acriter me abdico ; sed contumaci populo cedo. Inde furtim
resis propu-
gnator,
nam tueretur, dum ad eam confirmandam conci- egressus apud religiosissimam quamdam feminam
liabulum ab illo celebratum fuisse asserit in Lab- delituit, et opportunitatem nactus, Chalcedonem na-

beana Conciliorum collectione tomo 5 col. 1697 vigavit : de cujus adventu simul ac monachi, qui illic

his verbis : Sergio vero mortuo, Pyrrhus, qui et erant, acceperunt, de iis qux ab Heraclio impera-
ipse falsx illi opinioni erat addictus, solio potitus tore ac Sergio patriarcha vulgata erant super dua-

est ; et synodo hxretica instituta, ea, qux a Sergio et bus Christi voluntatibus et actionibus percunctati

Cyro Phasiano dccreta fuerant, corroboravit. Quin- sunt, quarum patroni ac dcfensores erant Maximus
imo et ipsemet Pyrrhus in Disputatione cum S. ac Tlieodosius, qui tum in Africa versabantur. Hxc
Maximo habita satis clare fatetur, se pseudo-sy- sunt, qux Pyrrho per illud tempus acciderunt.
nodum illam celebrasse, ad defendendam Sergii Quid autem deinde Pyrrhus in Africa, Romae, ac
ecthesim, sub Heraclii nomine scriptam cum : iterum Constantinopoli egerit, postmodum expo-
enim S. Maximus dixisset, taceri posse perso- nemus, quando sedi Constantinopolitanae resti-
nas et haeretica eorum dogmata damnanda esse, tuetur. Interim videamus, quo tempore locum
Pyrrhus apud Labbeum tomo proxime citato col. ipsius occupaverit

1833 sic ei respondet: Atsi hoc fiat, reperientur

cum his simul me patriar-

ejecti Sergius, et synodus,
cha, habita. Hic obiter observo, Baronium in An- XXXVII PAULUS II haereticus.

nalibus ad annum Christi Dcxxxixnum. 15 hanc

hsereticam Pyrrhi synodum cum altera Sergiana
Sanctus Nicephorus in sua Historia pag. 21 ei liijiis lo-
confudisse. cum mense
episcopatus cum supra Oetobri anni
443 Porro initium episcopatus, quod hic tam circa initium hujus

verosimiliter studiose non exprimitur, colligendumest ex spa- laudato Theophane sic consentit His ita confe- Glloccttpamt :

Paulits sub-
ineunte Ja- ctis, Panlus, majoris ecclesix ceconomus,
patriarcha
nuario anni tiotemporis, quo Pyrrhus usque ad exsilium su- dolits lutreli-

Constantinopolitanus eligitur Octobri mense, Indi- cits.

659, um preefuit ecclesise Constantinopolitanse, cujus
decimx quintx, id est anno Christi dcxli,
administrationis anni, menses ac dies in Chro- ctionis

nico S. Nicephori ita scrupulose notantur :Pyr- ut supra ostendimus. Ad hanc dignitatem evectus

rhus presbyter ejusdem ecclesix, monachus et mo- perfidus ille htereticus in litteris suis synodicis,

nasteriorum prxfeclus, Chrysopoleos abbas, annis u, quas de more ad Romanum Pontificem misit,
mensibus ix, Tumultu autem in eum
diebus ix. tam subdole orthodoxum se simulavit, ut Theo-
concitato, abdicavit se dignitate. Cum autem ex
eo- dorus Papa in epistola responsoriaapudLabbeum
dem Nicephoro constet, Paulum Pyrrho exsuli tomo 5 Conciliorum col. 1778 fidem ipsius sic
laudaverit Lecti apices dilectionis vestrx limpida
successisse Octobri mense, Indictionis decimx quin-
:

Septem- fidei fluenta vos de fontibus

Salvatoris hausisse, et
tx, qua3 anno Christi dcxli a Kalendis
sicut prxdicamus, prxdicare, et quemadmodum cre-
bris numerari ccepit, Pagius tomo 2 Criticse pag.
dimus, credere, et sicut docemus, indiminute docere
827 recte conjicit, Pyrrhum paulo post inchoatum ibidem
mensem Octobrem abdicasse, ideoque circa initium manifestarunt. Tum in altera epistola col.

Januarii anni sexcentesimi triccsimi noni ordinatum 1781 idem Pontifex dicit, se de electione Pauh
Octobri gaudere; sed simul monet, Pyrrhum prius cano-
fuisse, ut manifestum fiet ei, qui a medio
fuisse, ante-
nice ab episcopatu depoiwndum
anni dcxli usque ad mensem Januarium anni vafer iste
quam Paulus consecraretur. Sic etiam
dcxxxix retrocedendo duos annos, novem menses Catholicos
novem computare voluerit. hasreseos sua3 occultator plures alios
ac dies
444 Theophanes in Chronographia pag. 275 decepit.
occulta-
447 Attamen non ita semper haeresim t/tti prinit'
ilta (innu 6(1 causam, ob quam Pyrrhus in exsilium expulsus httresim M< -

redderetur apud
in exsilium Heraclio tandem fatis functo, re potuit, quin de ea suspectus nethelicam
est, ita exponit :
suspi-
expulsus est,
Constantinum ejus filium imperii successorem Pyr-
orthodoxos quosdam Africse episcopos, qui
Ro-
rhus et Martina, quo ad Heracleonam Martinx fi-
cionem suam minime temerariam Pontifici
mano indicarunt. Unde pestiferum Pauli ulcus,
lium imperii dignitas devolveretur veneno sustule- ,

littens teti-
runt; senatusque subinde et urbis plebs Pyrrhum, quod Theodorus Pontifex durioribus
Paulus emm in re-
ceu sacrilegum impium, cum Martina et ejus filio
et
gerat, tandem apertum est :

epistola post fraudulen-

sponsoria ad Theodorum
abrogavit et expulit. Constans autem Constantini fi- pacis desidenum
lius imperium adipiscitur, et Paulus etiam ipse
hx- tam blandiloquentiam et fictum
tomo 6 Conciliorum col. 227 hse-
subvchi- apud Labbeum
reticus in Constantinopolitanum thronum Omnes
detegit
ibidem pag. 283 simi- reticum pectoris sui virus ita :

tur. Sanctus ille scriptor hujusmodi unius vo-

doctores et
pietatis prxdicatores
lia repetit, atque hsec superaddit Heracleonam, :

quorum, si opus est

luntatis mente dctinentur :

matrem ejus Martinam et Valentinum ab admini- competentcr relegtmta

requisitione proveniente, et
slrando imperio senatus repulit; lingua vero Marti-
et consonantes facti
naribus, testimonia quibus concordantes
nx abscissa, amputatisque Heracleonx :

unus quf
Honorius
sunt pix memorix Sergius
et ;

iisdemque in Constantem Constantini

exilium actis,
dem novx,alter autem antiqux
Romx summi sacer-
filium e.t Heraclii nepotem ad imperii thronum sub-
Scriptores polemici Hono-
vehit. Imperavit autem annos viginti septem. Pyr- dotiisedem decorantes.
rium
 , ,!

80 HISTORIA CHRONOLOGICA

rium Romanum Pontificem ab haccalumnia pas- Roma abduci atque in exsilium expelli juberet, D
SEt. VII.
quod consilium postea exsecutioni mandatum est. "tqut iimim
sim vindicant.
448 Sicut antea Sergiuspromulgaveratecthe- Sed scelestum consultorem facti pcenituit, cum nomanun,
Pontificem
ab Heraclio praescriptam, ita Pau-
tamquam intelligeret, Romanum Pontificem in orthodoxa
subtalsopa- sin,
cis conser- imperatoris, typum fide immobilem persistere, et post varias mise-
lus sub nomine Constantis
ranrix studi"
quemdara, seu fidei formulam et expositionem rias Constantinopolim adductum nimis crudeliter
composuit, in qua sub falsa pacis ac unionis spe- et indigne tractari, sicut apud Labbeum tomo 6
cie silentium imponebatur tum Catholicis, tum col. 71 unus ex comitibus S. Martini Papae nar-
Monothelitis ; ne scilicet imposterum quis aude- rat his verbis : Sequenti vero die abiens imperatcrr

ret de una Christo voluntate et

vel duplici in
operatione sermones instituere. Hoc silentium ab
haeretico praesnle excogitatum erat, ut orthodo-
xam Ecclesiam securius laederet. Ut autem per-
niciosum suum consilium magis occultaret, et Ca-
in patriarchium visendi gratia Paulum patriarcham
(proximus enim erat morti) narravit ei, qux consum-
mata sunt in sanctissimum virum. Ingemiscens vero
Paulus, et conversus ad parietem dixit : Hei mihi
et hoc ad abundanliam judiciorum meorum actum

tholicos facilius falleret, jussit ecthesiu Heraclii est! Percunctatus autem ab imperatore, quam ob
ab ecclesiae valvis deponi, utpatetapud Labbeum rem hoc dixerit, respondit : Numquidnam, domine,
tomo 6 Conciliorum col. 234 ex his typi verbis : non est miserabile ', talia pati Pontificcs '
? Tunc '
al. mirabile

Ad perfectam autem unitatem sanctarum Dei ec- attentius adjuravit imperatorem sufficere ei in his, * al. Pontifi-
cem?
clesiarum et communem concordiam, et ul nulla oc- qux passus est, nihilque amplius sustinere. Propter
casio relinqualur iis, qui sine fine volunt contende- hanc exteriorem Pauli Constantinopolitani pce-
'
narihccc re, et chartas, quse positx fuerant in narthica' san- nitentiam, quam vehementes conscientiae stimuli
ctissimx magnx ecclesix hujus a Deo conscrvandx extorserant, nonnulli ipsum comparant Judse, qui
regise nostrx urbis, quae continent prxdictas quxstio- poznitentia ductus retulit triginta argenteos dicens :

nes, jussimus levari. Peccavi tradens sanguinem justum. D

449 Sed prudentiores Catholici dolum astuti 452 Eminentissimus Baronius ad annum Chri- quod ulli-
ncculte pro- Monothelitae statim olfecerunt. Unde abbates et sti dcli num. 24 de illa Pauli poenitentia sic ju-
inum crimcn
movil; inutiliter de-
monachi in concilio Lateranensi apud Labbeum dicat Scd non prxtereamus absque consideratione ploravitjam
:

tomo proxime citato col. 116 coram Martino Pa- quam terribilis sit Deus in consiliis super filios ho- morti proxi-
mus,
pa damnant typum ,qui contra orthodoxorum fidem minum eodcm enim tempore, quo hxc tam iniquo
:

factus cst, inquiunt, ex subreptione, non ex studio judicio agitantur contra sanctum Ponlificem Con-
aut mente piissimi nostri imperatoris, sedcx suasio- stantinopoli, in ccelo throni positi sunt, et sedit anti-
ne importuna el falsiloquio Pauli, depositi aprxde- quus dierum, Deus judex justus et potens, judicare
cessore vestrx sanctitatis Theodoro, sanctissimx re- eum, qui Martinum iniquo judicio judicandum ex-
cordationis Papa vestrx Apostolicx Sedis. Hinc eti- posuit, malorum, inquam, omnium architectum
amMartinusPontifex Romanus ibidem apud Lab- Paulum Constantinopolitanum cpiscopum, qui sisti
beum col. 384 Amando episcopo Trajectensi inter judicio jttssus, pcrterrefactus,
eadem passus, qux
alia sic scribit Nunc successor hujus Sergii Pau-
: quondam Pilati uxor, coaclus est eadem fere, qux
lus, temerator fidei, episcopus Constantinopolitanus viro illa, dicere imperatori : Nihil tibi et justo illi.
aliud nequius excogitavit in prxjudicium Catholicx Quod enim graviter et iste peccasset, vitx dispendio
fidei conamen, quasi qux a dccessoribus suis hxre- oportuit luisse supplicium, sed antea manifesta con-
tice exposita fuerunt, destruens, et imperialem ty- eam ultore Numine, profes-
fessione, extorquente
pum sacrilego ausu, totius plenum perfidix, a cle- sum ad cumulum sux damnationis, tanta inique
mentissimo principe nostro fieri persuasit. Dum Romanum passum esse Pontificem, ubi ait Hei :

Vasquezius noster in Commentario ad tertiam mihi ! et hoc ad abundantiam judiciorum sive sup-
partem divi Thomse disputatione 73 cap. 1 typum pliciorum meorum actum
est ! Talem tantamque
in hominem haereticuni et Pauli Constantinopo- extorsit importuna
mors imminens veram confessio-
litani discipulum transformavit meliorem se , nem. Plura de hac re ibidem sequuntur, quae hic
theologum quam historicum ostendit, et exemplo exscribere non vacat, cum prscipue nobis mcum-
i
suo docuit, viros etiam doctissimos crassis erro- bat indagare tempus, quo Paulus jam morti pro-
ribus obnoxios esse. ximus talia fatebatur, et ex eo praeterpropter
440. Cum vero Paulus videret, fraudes suasnon obitus ejus chronologice sic determinandus.
sed detu ii- succedere, omnem modestiae larvam deposuit, et
perte pcrse-
453 Baronius existimat, Paulum anno Christi quam exeun-
varios orthodoxae fideidefensoresinjuriis affecit, te anfio 65*
Ctttus est or- dcli obiisse. At Pagius tomo 3 Criticae pag.
8 vet ineunte
thodoxos. de quibus Martinus Papain Concilio Lateranensi
contendit, Baronium tribus annis a vera clirono- 655 obiit.
apud Labbeum tomo 6 col. 91 sic conqueritur logia aberrare, idque deducit exquibusdam tem-
:

Pravitatem suam defendens, qnod numquam

nec a porum characteribus, qui in supradicta oculati
prioribus hxreticis prxsumptum est, ipse
illicite testis relatione notantur : nam postquam S.Mar-
prxsumere studuit altare cnim sanctx nostrx
.-

Se- tinus Pontifex Romanus in carcere

Diomedis po-
dis, in domo Placidix sacratum, in
venerabili ora- situs esset, quod Pagius anno dcliv die xix men-
culo subvertens diripuit, prohibens, ne adorandam sis Decembris contigisse probat, dicitur impera-
et immaculatam hostiam, id est sacram cclebratio- tor Paulum moribundum invisisse. Deinde S.
nem apocrisiarii nostri ibidem Deo offerre valeant, Martinus anno dclv die xiii Martii ex carcere
et vivifice divinx communionis Sacramenta perci-
Diomedis translatus est ad domum Sagolaba?
piant. Quos- videlicet
apocrisiarios, qui ex prxce- scribas, post dies duos in
ptione Apostolicx
Chersonesum deducen-
awtoritatiscommonueruntcum ut dus, ut Pagius ibidem ostendit.
de tah hxretico intentu recederet,
nec non contesta- 454 Tum vero ex his antecedentibus ita con- vtcontraBi'-
n vm sunt, persecutionibus diversis
cum aliis ortho- cludit : Addit auctor Relationis, inter hxc defun- ronium cu«>
doxis viriset venerabilibus sacerdotibus Paqio proba-
insecutus est ctum esse Paulum : quare hujus morsaccidit
eos,quosdam eorum custodix retrudens, alios inter bilius cense-
in exi- diem decimum nonum mensis Decembris anni mus.
ho deportans, aiios aulem verberibus sex-
submittens. centesimi quinquagesimi quarti, et diem
451 Denique videtur Paulus suasisse impera- Martii xm
anni insequentis ; cumque episcopus
ton Constanti, ut Martinum Papam Constantinopo-
violenter htanus ordinatus fuerit mense Octobri
anni dcxli,

Ut
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 81

ut suo loco ostendi, sedit annos tredecim et menses quentia Ceterum de Pyrrho sciendum est, quo-
: s ec. vh.
cdiquot ; et tam Zonaras quam Theophanes in Chro- niam postquam certi facti sunt a ter beato Aposto-
nico et in tabulis eidem insertis manifestissime er- lico, ac Plalone, quod sponte fecerit libellum suum,
rarunt, cum ei annos tantum duodecim tribuerunt, locaverunt eum in throno isto, quamquam Deus sta-
ac malto magis Nicephorus in Chronico tam juxta tim justo judicio suo deleverit eum de libro viven-
editionem Scaligerianam quam Lupaream, qui ait tium, id est, e vivis eripuerit. Tum immediate
sedisse Paulum annos duos, dies viginti sex; ubi de successore ejus Petro hsec addit Similiter :

tamen librarius loco annos xh, scripsit annos ii. autem et novus prxsul, ut comperimus, Pyrrhum et
Fateor plerosque patriarcharum Constantinopo- prxdecessores ejus, beatos patres el sanctos vocavit.

litanorum catalogos juxta hanc chronotaxim de- Quanto autem tempore post reditum suum sede-
serendos esse sed cum narratio illa unius ex
; rit, Nicephorus in chronographia compendiaria
comitibus S. Martini magnam fidem mereatur, apud Bandurum tomo 1 Imperii Orientalis pag.

et inde deducta Pagii argumenta dissolvere ne- 190 indicat disertis his verbis : Pyrrhus denuo
queam, hactenus sententiam ipsius amplector, restitutus mcnsibus iv, diebus xxm. Plures catalogi
et Paulum Constantinopolitanum circa finem an- apud eumdem Bandurum, neglectis diebus, qua-
ni dcliv, vel initium anni dclv, obiisse probabi- tuor menses rotunde numerant. Pyrrhum eodem
lius opinor. anno Christi dclv secutus est

PYRRHUS iterum. XXXVIII PETRUS hsereticus.

Pyrihusposi T|raecipua, quae a Pyrrho post reiictam sedem Eminentissimus Annalium ecclesiasticorum pa- Petruseodem

-f Constantinopolitanam seu fugam gesta sunt rens de tempore, quo hic Monothelita se- ^"umivwu
"tthodoxam
tloctrinam in Theophanes in Chronographia pag. 275 sic pau- dem Constantinopolitanam occupare coepit, ad subslitutui,

cis commemorat Pyrrhus autem in Africam pro-

: annum Christi dcliii num. i haec habet : Sequi- E
lapsus,
B fectus, miduis sanctissimi abbatis Maximi, monasti- tur ordine annus Redemploris sexcentesimus quin-

corum institutorum observantia conspicui, familia- quagesimus tertius, Indictione undecima inchoata,
ritate et conspectibus usus, et in pontificum divinam quo in Pyrrlti locum subrogatus fuit ab hxreticis

religionem spirantium consessum admissus, ab eis Pctrus, hxreticus et ipseMonothelita, qui ut faciem

acerrime reprehensus, ut ad Papam Theodorum se saltem Catlwlici hominis ostenderet, ad Eitgcnium

conferat, eorum hortatibus impellitur. Isita Romam loco S. Martini sedentem, quo ab eo in communio-
transmissus, tradito sanx rectxque doctrinx libello, nem recipi mereretur, litteras Romam misit amba-
At Roma digressus,cum Ra- gibus involutas atque perplexas sed, prohibente
aPontifice suscipitur. :

vennam appulisset, denuo ad vomitum canis instar clero atque populo, minime receptx fuerunt. Juxta
revcrsus est. Id ubi Theodorus Papa rescivit, uni- superius a nobis admissam Pagii chronotaxim
verso Ecclesix conventu convocato, ad coryphei Apo- Baronius duobus hic annis anticipat Petri epi-
stolorum sepidcrum adstans, calice afferri jusso, ex scopatum, cujus initium anno dclv figendum est.
vivifico Christi Sanguine stillam excutiens, Pyrrhi Quinimo Pagius tomo 3 Criticae pag. 14 solidis ar-
ceterorumque ,
qui cum eo communicarent, abroga- gumentis probat, Eugenium dumtaxat anno Chri-
tionem condemnationcm propria manu exaravit.
et sti dcliv ad Romanam cathedram evectum fuisse.

Pyrrhus subinde Constantinopolim delatus, Paulo Quomodo igitur Petrus Constantinopolitanus an-

defuncto, ab audacioribus varix vanxque fidei pro- no Christi dcliii ad Eugenium loco S. Martini
pugnatoribus in Constantinopolitanum thronum re- sedentem perplexas et ambiguas litteras mittere
stituitur. potuit? Haec itaque ad posteriores annos diffe-
456 Baronius in Annalibus ecclesiasticis ad an- renda sunt.
459 Porro versipellis iste Petrus obscuris ver- iixresm
iremendo num Christi dcxlviii apud nos num. 15 circa sunm obscu-
mmlo oP
''" a
bis heeresim suam involvere perrexit, et apocri-
Itomano?c!m-
con
.

banc extraordinariam condemnationis scriptionem ris verbis

ilemnatar notat sequentia : Sed de Sangitine Christi, ex ca- siarios Romanos induxit, ut novo erroris mon- involvit,
F
c atramentum, in signum maledictio-
lice distillato in stroconsentirent. Nam Catholicis et hsereticis sa-

tisfacere volens, triplicem in Christo volunta-

nis et damnationis xternx, in ritibus sacris Eccle-
six Romanx haud aliqua hujusmodi de his reperi- tem praedicabat : unam scilicet subsistentialem
cum Monothelitisduas vero naturales cum or-
tur esse prxscripta lex, vel factum ipsum aliquo
;

quod sciamus, declaratum exemplo. At hujus-

alio, thodoxis. Haec eruimus ex epistola Anastasii syn-

modi insolita scriptio legitur etiam facta esse ante chroni ad monachos Caralitanos scripta, in qua
medium seculi ix, ut Odo Aribertus apud Balu- inter supra laudata Collectanea Anastasiana pag.
146 leguntur sequentia Quibus, ut dictum est,
zium in notis Agobardi Lugdunensis
ad Opera S.
:

suum corrigere nolenles scrmonem (nemps Petrus

pag. 129 testatur his verbis Pace itaque cum :

aliique Monothelitae) adhuc et senioris

Romx pro-
Sanguine eucharistico separatim per regem et Comi-
prix consentire sectx coegerunt apocrisiarios, unam
temconfirmata et obsignata, Bernardus comes Tolo-
in eodem
sanus ex Barcinonensi, Tolosam vcnit, et regcm super duas, id est tres secum prxdicandi
operatio-
Carolum in cmnobio sancti Satitmini jaxta Tolosam Domino noslro Jesu Christo voluntates et

nes, similem scientix ligno gitstum

commiscentes,
adoravit. Prseterea Photius simili praesulum sub-
quemadmodum et isti fidem ex bono et mato profe-
scriptione in concilio Constantinopolitano quarto
runt affectantibus. epistola Aga-
Idem discimusex
seu cecumenico octavo exauctoratus est, ut infra
thonis Pontificis Romani, qui apud Labbeum
ex teste synchrono referemus.
457 Ex supradicta Pagii chronologia conjicio, tomo 6 col. 668 et sequente ad Constantinum
ttpostpaucos Pyrrhum sub initio anni dclv sedi Constantino- imperatorem ita scribit Pelrus cjus successor ad
:

sanctx memorix Vitalianum Papam scribens,

menses sedis et
\P Anquam politanae restitutum fuisse ; sed brevi pcenas apo-
'

Ana- unam et duas voluntates, et unam et duas operatio-

"iiunteuniw stasiae suae dedit, ut patet ex, Collectaneis
w» reslitu- nes in dispensatione Incamationis
magni Dei et
''"•lueral,
stasianis, quae Sirmondus noster Parisiis anno
Salvatoris sapere se profitetur. Nunc videndum,
moritur. mdcxx edidit, et in quibus pag. 112 leguntur se-
13 quanto
Tomus i Augusti.
 82
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
Catholi- dclxvi sedesConstantinopolitanapost
obierit, et
SEC. VII. quanto terapore infelix ille praesul sibi
mortem ejus sex mensibus et aliquot diebus va-
cisque nocuerit.
tempus caverit, ac denique Thomas insancto sabbato ordi-
460 Baronius breve administrationis
.

el post anncs
num. natus fuerit, oportet initium episcopatus ejus
fere duoric- Petrotribuit et ad annum Christi dclvi 38
cim ab occu-
ejus ita refert Qui obniti hactenus visus anno Christi dclxvii, die xvn Aprilis, consi-
pata CP. mortem :

serie. impcratoris favcns pravis affectibus, gnare.

est vcritati,
iilrm ipse ad supernum tribunal vocatur reddere ra- 464 Baronius in Annalibus ad annum Christi fliicm Baro-
niusdclisrc-
tioncm, mortis nuntio intcrpellatus : hoc siquidem dclvi num. 38 episcopatum Thomse decennio si suspectum

anno Petrus patriarcha Constantinopolitanus luere- anticipat, et hac falsa hypothesi ibidem infert, hnbel,

licus, ubi sedisset annos duos et menses tres, mori- Thomam non fuisse orthodoxum, S. Maximum ei
tur, atque in ejus locum subrogatus est Thomas, qui communicare noluisse, et ab ipso persecutionem
in concilio cecumenico Constanlinopolitano asscritur
passum esse. Ast juxta chronologiam nostram
fuisse Catholicus. Ceterum de annis, quibus scderit
patriarcha ille, qui sanctum Maximum persecutus
Petrus, textus Niceplwri corrigendus est, dum ha- est, et cum quo is communicare noluit, alius non

bet, sedisse annis duodecim, cum duobus dumtaxat est,quam Petrus Monothelita, qui post S. Ma-
ei ecclesix prxfuisse legatur. Ex hac clausula col- ximi mortem superstes fuit, ut supra monuimus.
ligo, Baronium vidisse correctiorem Nicephori 465 Thomas initio episcopatus sui scripsit lit- ct cuius lilte-
r<t synodiat
codicem, juxta quemejusdem auctoris
vitiosae teras synodicas, ad Romanum Pontificem diri-
editiones emendandoe sunt, cum Petrus ille sede- gendas ; sed illse ob assiduas Saracenorum incur-
rit annis duodecim incomplotis, ut jam demon- non potuerunt, ut in concilio sexto
siones mitti
strare conabimur. cecumenico apud Labbeum tomo 6 col. 964 nar-
461 In concilio septimo cecumenico seu Ni- ratur his verbis : Georgius Deo amabilis diaconus
ut ex verbi:. cseno secundo apud Labbeum tomo 6 col. 91 S. et chartophylax dixit : Codicillus, domine, sive
S. Tarasii
rruimus, Tarasius patriarcha Constantinopolitanus ita lo- regestum, in quo continentur exemplaria synodico-
quitur : Plures eorum, qui in sexta sancta sijnodo rum, qux facta sunt tam a Tlwma, Joanne, et Con-
consedcrunt, a Sergio, Pijrrho, Paulo et Petro, stantino sanctx memorix quondam patriarchis hnjus
prxeeptoribus videlicet hxreseos unam voluntatem in regix urbis, hic mihi prxsto est, cum his et authen-

Christo prxdicantium, ordinati sunt; quoniam hi tica synodica bulla, quxfacta sunt a Thoma, sanctx
vicissim Constanlinopoleos thronum sortiti sunt : et memorix quondam patriarcha ad Vilalianum sanctx
a Petro, qui ex his novissimus cidem throno prsese- memorix quondam Papam Romanum, qiix ctiam
dit, usquc ad sextam synodum anni plus non trans- volens ad eum impiorum Sarace-
dirigcrc, propter
ieruut, quam quindecim; et ipsi, qui intra hoc tem- norum incursum assidue imminentem, ut nostis, et
pus fucrunt, Thomas ct Joannes ct Constantinus obsidionem, qux facta est per biennium, quo gessit
pontifices, in prxsignato tempore a prxdictis hse- episcopatum, non vaiuit dirigere.
reticis ordinati sunl (sic clarius Grseee legitur) et 466 Non ignoro, hanc biennalem urbis Con- propter assi-

prxterea non sunt improbati : per quinquaginta stantinopolitana; obsidionem Baronio displicere, duas Sarace-
norum in-
enim annos tunc hxresis perduravit. atque ea de causa totam narrationem ipsi suspe- cursioncs
462 Ex his infero, Petrum duodecimo admi- ctam esse : nam ad annum Christi dclvi num. 40
anno Christl nistrationis suae anno et Christi dclxvi mortuum ita scribit : Quod insupcr in iisdem synodalibus re-
COB ex hac enim duos tantummodo annos
esse. Si ei tribue- citatis Actis Constantinopolitana civitas bicnnali
vita discessit
ro, et cum Baronio dixero, illum anno Christi fuisse obsidione fatigata traditur, haud mediocrem
dclvi obiisse, jam non anni quindecim, ut asse- pariter de impostura suspicionem auget: siquidem
ritTarasius, sed ferme viginti quatuor effluxe- neque Theophanes, qui per annos singulos impera-
rint a morte Petri usque ad concilium sextum torum res gestas recensuit, neque quisquam alius
cecumenicum, quod anno Christi dclxxx celebra- Grxcorum historicorum tantx rci vel leviter memi-
tum est. Prseterea Theophanes in Tabulis et Zo- nisse reperitur. Verum Pagius tomo 3 Criticae
naras in Annalibus tomo 2 pag. 88 duodecim gu- pag. 64 hanc dilflcultatem plane dissolvit, et so-
bernationis annos eidem rotunde assignant, quos lerter observat, Latinum concilii istius interpre-
pro more satis recepto intellige incompletos, cum tem errasse, dum vocem Graecam zxpxc-y.tjiq pro
tantummodo undecim annis et aliquot mensibus obsidione accepit nam ea vox proprie represen-
:

cathedam Constantinopolitanam tenuerit, ut ex tationem et his affinia significat. Unde dici pot-
dictis dicendisque facile colligetur. Ex his sequi- est Constantinopolis per biennium habuisse con-
tur, Petrum S. Maximo supervixisse, et nullo tinuam repreesentationem Saracenorum, quiundi-
modo mala ac tormenta, quibus hic sanctus vir, que circumcursabant, et nonnumquainincursioni-
aliisque orthodoxse fldeidefensores affecti fue- bus suis vicina urbis loca depopulabantur, ac sic
runt, imputanda esse ejus successori, qui fuit
quodammodo conspectui civium se semper reprae-
sentabant.
467 Huic interpretationi favet altera ejusdem Romam mil-
XXXIX THOMAS II. concilii sexti versio longe accuratior, quam Har- ti non potu-
crunl.
duinus noster tomo 3 Conciliorum a col. 1479
ex antiquo codice manuscripto edidit, et in qua
jVTicephorus Callistus in catalogo patriarcha- idem textus apud ipsum tomo proxime citato col.
rum apud Bandurum tomo i Imperii Orien- 1606 sic legitur Dixit Georgius reiigiosissimus
anntmi''i> e i :

taus P a S- 19 4 asserit, thronum Constantinopo-

trosuccessit diaconus et bibliothecarius: Codex, o domine, seu
Tlwmas, litanum post mortem Petri mensibus vi,
diebus registrum, qnod coniinet excmpla littcrarum syno-
xvi vacasse. Tum de ejus successore
subjungit dalium Thomx, Joannis et Constantini, sanctx
sequentia Tlwmas diaconus, chortophylax, nola-
:
memorix patriarcharum hujus regix civitatis, sunt
rius et cancellarius, referendarius,vasorum cuslos, hic apud meprxterea etiam authenticx synodales
;
et gerocomusScalx, etpauperumcuratorNeapoli...'.
Thoma sanctx mcmorix patriarcha
liltcrx bullatx a
in sancto sabbato constitutus, sedit annis n mensi- ad Vitalianum olim Papam Romanum, quas
etiam
bus. vii.
AnnoChristi dclxvii sabbatum sanctum cum vellet mittere, propter
continuam impiorum, ut
in diem xvii Aprilisincidit. Si
igitur Petrus anno scitis, Saracenorum incursionem, etiamsi duos an-
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
83
nos postea gessit episcopatum, non potuit miltcre. est sabbato sancto, qui anno Christi dclxvii in
SEC. VII.
Vides, nullam hic fieri raentionem de obsidione diem xvii Aprilis incurrebat a quo dum usque
;

Constantinopolitana, quae Baronium tantopere ad medium Novembrem anni dclxix numerando

offendit. descenderis, invenies duos annos et septem men-
Porro pturcs 468 Porro Patres sextaesynodi apud Labbeum ses, uno alterove die excepto, quae temporis
mi-
Thomam U- tomo 6 col. 995, lectis Thomce duorumque ejus nutiae plerumque negliguntur, et anni
lum agno- mensesque
scunt ortlw- successorum epistolis, nihil invenerunt contra- rotundo numero computantur. Cum hoc computo
doxum, rium de orthodoxa p.de eos sensisse sive scripsisse, et facile conciliabitur Theophanes, qui in tabulis
propterea ibidem jubent sanctx memorix tres vi- tres annos, nempe incompletos, ei adscribit. Eo-
ros, id est Thomam, Joannem et Constantinum in dem anno Christi dclxix, ni fallimur, in locum
sacris diptychis sanctarum ecclesiarum recitari, ut- Thomae suffectus est
pote qui in omnibus immaculati et irreprehensibiles
inventi sunt circa rcctam nostram Christianorum
fidem. Baronius quidem Acta sextae synodi de XL JOANNES V.
falsitate et corruptione accusat ; sed alii critici

solidis argumentis opinionem ipsius refutarunt.

Certe veteres scriptores videntur ea Acta pro ge- Cum de hujus patriarcha? gestis vix quidquam cuiiiam Jo-
nuinis habuisse, atque inter alios supra laudatus noverimus, sola ipsius chronotaxis hoc lo- annh .'"£.??'
,. , , , .,J ... T
iwe^nbnt.
S. Tarasius Constantinopolitanus, dum dicit, hos co mvestiganda est. Quandoquidem lgitur Joan-
tres patriarchas in sexta synodo improbatos non nes circa finem anni dclxix, ut putamus, Thomae
fuisse, etiamsi ab haereticis ordinati essent. Prse- successit, facile annum mortis ejus inveniremus,

terea Zonaras tomo 2 Annalium pag. 88 de or- si de duratione episcopatus inter auctores conve-
thodoxia Thomae sic testatur : Ei (scilicet Pyr- niret. Nicephorus patriarchaei annos quinque et
rho) succedit Petrus, et ipse a prioribus non dissen- menses novem concedit. Nicephorus Callistus, E
tiens, quo post annos xn mortuo, Thomas verx sen- qui ssepe sua ex veteribus monumentis hausit,
tentix defcnsor orthodoxis prsefuit, qui post annos apud Bandurum tomo 1 Imperii Orientalis pag.
duos et menses mortuus, Joannem habuit succes- 195 de ipso haec habet Joanncs presbyter, pro-
:

sorem. tecdicus et chartophylax maynx ecclesia- annis iv,

469 Propter haec testimonia Thomam, tam- mensibus eodem imperante. Catalogus, quem
elMenna quam Catholicum, agnoscimus, sed nondum ut Labbeus noster pag. 36 Protreptico suo de scri-
excusa eum- ptoribus historiae Byzantinas prafixit, huic Joanni
dem pro san-
Sanctum veneramur, quamvis Menaea impressa
cto cotunt, annuam ipsius festivitatem die xv Novembris ita dumtaxat annos quatuor assignat, nulla de men-
videantur annuntiare : ToO ayiov 0«fxa Tta-piap- sibus facta mentione. Denique Theophanes in Ta-

you KuvoTavrivo'J7r6A£MS xov viov. Id est Sancti :

bulis eidem rotunde sex annos adscribit. Cum

Thomx junioris, patriarchx Constantinopolitani. itaque in antiquis scriptoribus saape corrupti sint

Deinde ibidem ornatur his versiculis :

numeri, in tanta computandi varietate videtur
nobis data licentia, ut cum Pagio obitum ipsius

Zeoyiv 6 ©cof.as Ez/U7rcov ^srpoyy.EV/jv, anno Christi dclxxiv alligemus.

Zwy;v 7Tpc7rovT(o; eipsv oii fj.trpovyiyrrj. 473 BaroniusadannumChristiDCLvmnum. 1 el iiuu fuit
Monolhelita,
Thomas caducam deserens vitam, statim et 2 hunc Joannem etiam de Monothelismo su- ut Baronius

Interminatam repperit vitam, ut decet. spectum habet, dum ibidem sic scribit Annus :
perper&m
pntavit.
sequitur Redemptoris sexcentesimus quinquagesimus

memoriam hujus Thomae conji- octavus, Indictione prima, quo Thomas Constantino-
Isto die celebrari
cio ex epitheto xov viov, id estjunioris, quo dis- politanus cpiscopus, ubi sedisset (ut habet Nicephori

tinguitur ab altero Thoma seniore, de quo supra Chronicon) annos duos et menses septem, moritur. '

atque in ejus locum subrogatur Joannes presbyter, diaconus

'

egimus, et cujus Acta Majores nostri cum Graecis

ejusdem ecclesix syncellus et custos vasorum
ad diem xx Martii illustrarunt.
Probatum vero cognitumque fuisse Catholicum eum-
C 470 Raderus noster ad hanc Menaeorum an-
ut Raiterus nuntiationem die xv Novembris in Mss. Obser- dem Joannemepiscopuminferius eademActa (sextae
noster nobis synodi videlicet, ut supra dixerat) testantur, qiue
cum scntil, vationibus conjecturam nostram ita confirmat
Junior hic dictus est Thomas patriarcha ratione illi- commentitia existimantur : valde namque repugnant

us, qui olimThomasprxcesserat, vir inclytus, justus, iis, qux in S. Maximum facta sunt, atque in disci-

pulos ejus, cum omnes simul toto hoc tempore duris-

orthodoxus, et sanctus. Hic vero junior, quamvis a
idcmque in simo detinerentur exilio, eo quod nollent communi-
Demochare scribatur fuisse Catholicus,
cecumenico concilio Constantinopolitano tradatur, re- care cum Constantinopolitana ecclesia, cujus esset
pugnat tamen Baronius anno Christi dclvi num. 38, ipse Thomas episcopus Monothelita si enim secns :

sic-
ostenditque Acta illius scxta synodi fuisse corrupta, fuisset, communicare eidem minime recusassent ;

ab exilio liberati Deo gratias egissent de reddita

et Thomam hunc appellat Monothelitam. Nescio, que
Ecclesix pace, quam diu optassent, et pro ea Deum
an idem sit Thomas, qui in Synaxario Sirmondi
perseverare vide-
post alios patriarchas Constantinopolitanos die jugitcrrogassent. Quamdiu igitur
prxcipuos agonistas pe-rsecutw-
xx Novembris refertur. Quidquid sit, requirimus mus in orthodoxorum
habentur de CathoUca fide ejus
majorem de Thomse noti-
cultu et gestis hujus nem, qux scripta
ccclesix palriarcharum, xquo animohaud ferrepos-
tiam, ut eum Sanctis annumeremus. Quare suc-
Novembris diem sumus absque suspicione commenti. Hoc speciosum
cessores nostri ad alterutrum
ratiocinium falsa hypothesi nititur, et ex pertur-
dispiciant, an alicunde eruere possint certiora
Thomas ille Operi no- bata chronologia originem ducit, ut supra osten-
sanctitatis indicia, ob qua?
stro inseratur. dimus. Nos itaque hunc Joannem agnoscemus
Catholicum, donec quis chronotaxim
nostram
471 Si Thomas iste obierit diexvNovembris,
demonstraverit,
<mi unno 669 quo in Menaeis impressis refertur, recte plerique everterit, et solidis argumentis
Intenm
catal °gi apud Bandurum ei duos annos et septem Acta sextffi synodi nullam fidem mereri.
2e°m cp Te- xxix de
videri possunt ea, quae ad diem
Julii
Hquit '
menses administrationis tribuunt nam juxta su- :

seu oecu-
perius citatum Nicephorum Callistum ordinatus Actis tertii concilii Constantinopolitani
menici
 :

84
. HISTORIA CHRONOLOGICA
memorat S. Constantini ejectionem, de qua vete D
sf.o vu. raenici sexti dicta sunt, ubi tomo vn istius mensis
Thomffi et res scriptores altum stluerunt
pag 84 et sequentibus orthodoxiam
successoris ipso- 477 Vix scio, quidintantatemporis incertitu- a>mo676
Joannis defendimus occasione morluus
dine sitpotius eligendum. Cum tamen in tabulis vel
rum, qui fuit ejectus,
Theophani insertis ei rotunde duo anni tribuan-
tur, et hic numerus facile cum diversis S. Nice-
phori editionibus conciliari possit, prudentius
XLI S. CONSTANTINUS I.
acturi videmur, si huic proesuli annum unum et
aliquot menses concesserimus, et cum Pagio
dixerimus, illum anno Christi dclxxiv cathedram
varios ecclesiae Constantinopolitanae ascendisse, atque
S. Constanti-
Quamvis ecclesia Constantinopolitana
nns, qucm habuerit hujus nominis praesules, tamen so- anno dclxxvi mortuum aut forte ejectum fuisse.
Operi noslro Addo, illum forte ejectum fuisse, quia id tres
ad diem 29 i huic Constantino convenire potest titulus san-
Julii inserui- vn Julii nostri pag. 84 dictum praefatipatriarcharum catalogi amrmant, licet
ctitatis, ut tomo
mvs, non videam verisimilem rationem, ob quam Con-
est, et per decursum hujus tractatus infraclarius
apparebit. Omnia igitur illa, quae die xxix Julii stantinus Pogonatus, imperator orthodoxus, san-

ad probandum ejus cultum ex diversis Graecorum ctum patriarcham ejecisset. Cum tamen idobfal-

Mensis allata sunt, probabilissime huic nostro sas accusationes fieri potuerit,hanc trium catalo-
tribuimus, licet tantummodo indeterminate in iis gorum assertionem in medio relinquo, donec illa
sanctus Constantinuspatriarcha Constantinopoli- ejectio ex antiquioribus auctoribus ostendatur.
tanus memoretur. Baronius de Constantino illo
mitius judicium tulit, quam de duobus ejus de-
cessoribus, dumad annum Christi dclxiv num. 1 XLII THEODORUS I.

sic loquitur : Ccterum quod ad Constantinum perti- E

net, nihil prohibet, quin potuerit esse Catholicus,
jam in Occidcnte inter Catholicos appa- aronius ad annum Christi dclxvi num. 1 hunc
imperalore
rente Catholico : sed de duobusaliis Tlwma
Verum
et Joanne,
nos jam
B patriarcham atris coloribus ita
Constantinus patriarcha Constantinopolitanus
depingit:
ubi
successerem
halmit Theo-
doruni
qux dicta sunt superius, obstant. ,

dicta die xxix Julii et superius iu hoc tractatu sedisset annum unum, menses duos, et dies septetn,

orthodoxiam horum trium patriarcharum ex Actis ut Nicephori Chronicon habet, moritur, subrogatur-

sextae synodi abunde vindicavimus. Cum autem que in locum ipsius Tlieodorus presbyter synceilus et
de reliquis S. Constantini gestis nihil inveniamus, custos vasorum. Fuit iste hsereticus omnium impu-

ad chronotaxim ipsius progredimur. dentissimus, subdolus, versipe.llis, malorum concin-

475 Chronographia compendiaria S.Nicopho- nator egregius Monothelitarum sectx propugna-
,

annobli ca- ri,quam R. P. Jacobus Goar Parisiis anno mdci.ii tor audacissimu?. Combefisius part. 2 Auctarii
lliedram
Graeco-Latine edidit, durationem episcopatus in- Grsecorum Patrum in Dissertatione apologetica
Constantinu-
potitanam dicat liis verbis Constantinus diaconus ejusdemec-
: pro Actis sextae synodi cap. 2, § 1, col. 113 con-
aserndit.
clesise, vasorum custos et osconomus, anno i, mensi- tendit, Theodorum illum fuisse Monothelitam ti-

bus vm, et At alter ejusdem Nicephori

diebus vn. midum et molliorem, quem Macarius in suo foveret
catalogus, quem Bandurustomo 1 Imperii Orien- errore, et cui forte cjusdem fuisset auctor.
Sane non
talis pridem ex regio codice excerpsit,
non ita satis intelligo, quomodo tam apertus haereticus,
annum unttm, menses undecim, et dies septem et juxta Baronium Monothelitarum sectae propu-
ei assignat. Duae antiquiores istius Nicephori gnator audacissimus a sancto decessore suo syn-
editiones cum postremo Banduri catalogo circa cellus et vasorum custos relictus fuerit. Propter-
computum temporis planc concordant. Baronius ea tamen non inficior, eum usque ad tempora
haud dubie vidit aliam S. Nicephori editionem, concilii sexti fuisse Monothelitam sed arbitror, ;

dum ad annum Christi dclxvi num. 1 sic scri- illum tunc occulte ac subdole haeresim suam
bit : Constantinus patriarcba Constantinopolita- propugnasse.
nus, ubi sedisset annum unum, menses duos, ct 479 Quidquid sit de his aliisque criminibus, cui Baronias
dies septem, ut Niceplwri Chronicon iiabet, mori- quae ipsi imputantur, Baronius supra indicatum perperain
tur. Sed ab his multum differt Nicephorus duodecim
decennii metachronismum hic sero corrigere ni- gubematio-
Callistus, qui apud laudatum Bandurum tomo titur : nam annos decem,quos Petro Monothe- nis anin"-
proxime citato pag. 195 hax: habet: Constantinus tribuit.
litae perperam ademerat, huic Theodoro,
gratis
cancellarius ct vasorum custos annis viii mensibus superaddit, ut patet ex ipsis Baronii verbis, quee
xi, iiebus vn, impcratore Pononato. Catalogus in Annalibus ecclesiasticis ad annum Christi
Labbeanus, qui pagina 36 Protreptico Historiae dclxxviii num. 13 ita sonant Tu vero corrigas,
:

Byzantinae prsefigitur , etiam octo annos ipsi quod apud Nicephorum legitur, sedisse Theodorum
tribttit, neglectis mensibus ac diebtts. annos duos et menses tres,ut loco duorumponas duo-
476 Catalogus patriarcharum Constantinopo- decim-.ad hoc namque tempus usque pervenisse , lit-
el post bre- litanorum, qui juri Grseco-Romano insertus est, terxejusdem imperatoris adDonum
vem ejusdem Pontiftcem datee
alium temporis computum instituit, et Constan- fut diximus) docent.
possessiom m Fateor, Theodorum usque ad
tini ejectionem, ab antiquis scriptoribus non ex- annum dclxxviii, quo haec epistola ab imperatore
pressam, addit hoc modo Constantinus diaeonm : ad Pontificem Romanum data est, pervenisse at
;
ejusdem ecclesix vasorumque custos et ceconomus,
nego, illum tunc duodecim annis in cathedra Con-
eodem Conslantino imperante, cum pontificatum an-
stantinopolitana sedisse. Quinimo Combefisius
nis duobus, mensibus tribus gessisset, ejectus
est. Mat- loco proxime citato probabiliter infert ex his
ipsis
thaeus Cigala apud Bandurum pag. 211 in nova imperatoris Constantini litteris, quae apud Lab-
variarum historiarum Synopsi similia sic refert beum tomo 6 Conciliorum a col. 594 leguntur,
Constantinus sceuophylax sub Constantino Pogonato
Theodorum eotemporenondum diu ecclesiae Con-
(tandem ejectus fuitj annis n mensibus ni. Deni-
stantinopolitana? praefuisse.
Nos idem ex communi
que Philippus Cyprius ibidem pag. 220 et 221
chronographorum consensu jam probare
notat idem administrationis tempus, atque etiam cona-
bimur.

480 Theo-
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 85
480 Theophanes in tabulis ipsi assignat
duos nem, Georgius sanctissimus archiepiscopus Constan- Sec. vri.

niiio
annos, quibus S. Nicephorus tresmenses adjecit.
ratalogi tinopoleos dixit : Inspiciens, pie domine, omnem
tanluni duos Nicephorus Callistus et reliqui patriarcharum ca-
virtutem suggcstionum directarum ad piissimam ve-
annos pas-
sim ei ad- talogi apud Bandurum eidem ante depositionem stram fortitudinem, tam ab Agathone sanctissimo
scribunt. solummodo duos annos adscribunt. His posterio- Papa Romee, quam ab ejus synodo, et scrutans li-
ribus consonat Zonaras, qui tomo 2 Annalium bros sanctorum oc probabilium Patrum, qui repositi
pag. 90 sic loquitur : Theodorus in sedem pontifi- sunt in venerabiti meo patriarchio, inveni cuncta
ciamintroducitur, cui post bienniumejecto Georgius testimonia sanctorum ac probabilium Patrum, qux
succcdit. Saltem hactenus nullum reperi catalo- in eisdem suggestionibus continentur, consonantia et
gum aut veterem scriptorem, qui Theodoro isti in nullo discrepantia a sanctis ac probabilibus Patri-
duodecim gubernationis annos concedit. Quapro- bus, et consentio cis, et sic profiteor, et credo.
pter Baronius ad annum Christi dclxvi num. 1 484 Ut autem ostenderet, conversionem suam ei tanta sin-
lectorem nullo fundamento sic iterum monet
Qui igitur in malum Ecclesix Catholicse hoc anno
: esse sinceram, Georgius petiit, ut nomen Vita- Sf conver-
6
'.

signai

liani Pontiflcis Romani, quod antea erasum fue- dedit,

sedere ccepit Thcodorus, pervenit usque ad annum rat, diptychis restitueretur, sicut in proxime ci-
duodccimum sedis suee. Ita corrigas textum Nice- tato Labbei tomo col. 737 legimus hoc modo :

phori, ubi legitur sedisse annos duos,et mensestres, Georgius sanctissimus archiepiscopus Constantino-
ut restituas annos duodecim. poleos accedens ad piissimum imperatorem Constan-
481 Eminentissimus ille scriptor etiam putat, tinum dixit : A Deo coronate domine, jubeto mitti
ita niannu Theodorum episcopatu spoliatum fuisse, eo quod in diptychis sanctarum ecclesiarum nomen sanctee
«78 sedem
CP. relique- haeresim Monothelitarum pervicaciter defende- memorix Vitaliani Papie Romse Constantinus
ril. ret, et Vitalianum Papam e diptychis expun- piissimus imperator dixit : Quod postulatum est a
xisset.At Pagius in Critica ad annum Christi sanctissimo Georgio patriarcha hujus a Deo servatx
dclxxxi num. 6 ostendit, neutram causam pro- nostrx reqix civitatis, fiat. Sancta synodus excla- E
babiliter allegari posse. Combefisius autem parte mavit : Constanlino magno imperatori multos annos,
2 Auctarii Graecorum Patrum in Dissertatione orthodoxo imperatori multos nnnos Agathoni or-
apologetica pro Actis sextae syriodi cap. 2, § I, thodoxo Papse Romano multos annos, Georgio or-
col. 1 12 conjicit, Theodorum alio prsetextu epi- thodoxo patriarchx multos annos!
scopatum Constantinopolitanum sponte reliquis- 485 Ex liisGeorgium inter prae-
satis liquet, ut in Typieo
"
se, ne ab oecumenico concilio, quod contra Mo- sules Catholicos recensendum esse sed oritur ; '
*
nothelitas celebrandum noverat, ob haeresim pu- alia qua?stio, an etiam numero Sanctorum sit
blice cum magna famse suse jactura damnaretur. adscribendus Grseci enim illum (aliis ejusdem
:

Sed quascumque fuerit depositionis causa, nobis nominis patriarchis Constantinopolitanis sancti-
sufficit, eum exauctoratum fuisse, aut ultro ces- tatis titulum non convenire, infra videbimus) ec-

sisse, anno Christi dclxxviii, quo eodem anno clesiasticis suis Fastis inseruerunt. Imprimis Ty-
in ipsius locum subrogatus est picon S. Sabae ad diem vi Aprilis sic habet : ToC
hi ayioii Ttarpoc yijx&v rewpybu apyinuav-iKov Kmv-
azav-Lvovnoleoa. Id est : Sancti patris nostri

Georgii archiepiscopi Constantinopolitani. Menaea

XLIII S. GEORGIUS I.
excusa die xvin Augusti eumdem, ni fallor, cum
Joanne memorant Trj ai-yj rwv
sic :
V^P? f""if"l

7Tarptdv Yiaav Trarpiap^wv Rovaravnvou-

Venerabilis Beda in Chronico seu libello de iv ayioii
Oeuryius
Thcodori sex aetatibus mundi apud nos tomo 2 Ope- nohwc, loavvo-j v.ai Tswpyiou. M est : Eodem die
mccessor
rum ejus pag. 192 agens de sexta synodo oecu- memoria sanctorum patrum nostrorum patriarcha-
menica innuit, hunc patriarcham prius pro Mo- rum Constantinopolitanorum Joannis el Georgii.
nothelitis stetisse, ac postea eorum partes dese- 486 Raderus noster in Mss. Observationibus aUUqueGra-
<jomm ttmw-
ruisse Convicti sunt, inquit, qui unam voluntatem
:
ad Menaea putat, hic Joannem Cappadocem indi-
sed cum plures istius nominis praesules p
et operationem adstruebant in Christo, falsasse Pa- cari ;

trum Catholicorum dicta perplurima. Finito autem Constantinopolitani sine ullo distinctionis epi-
conflictn, Georgius correctus est ; Macarius vero theto in Menaeis memorentur, lectorem remitti-
cum suis sequacibus, simul et p-xdecessoribus Cyro, mus ad ea, quae de Joanne Cappadoce superius
Sergio, Honorio, Pyrrho, Paulo et Petro anathe- diximus. Porro ibidem huic annuntiationi subne-
matizatus. Paulus Warnefridus lib. 6 de Gestis ctuntur duo sequentes versiculi, qui ad Geor-
Langobardorum cap. 4 eumdem prsesulem Con- gium nostrum pertinent.

stantinopolitanum inter primos hseresis Mono-

at illum postea re- '0 Tiatpyioz, wc xeXeutig Xpior: wo-j,
theliticaB defensores collocat ;

Gregorius quidcm *E<pacv.s QvrjoxtdV, epj;of.ai y.lrfizlz avw.

sipuisse significat his verbis :

Morte imminente, Georgius dixit Peto

patriarcha correctus est (ipsum cum nonnullis aliis :

scriptoribus Gregorium pro Georgio perperam Sedes supemas, Christe, cum primum vocas.

appellat) ceteri vero in sua defensione perseverantes

anathcmatis ultione perculsi. Similia habet Hum- 487 Supplementum ad Mensea ex Ms. Syn- ;„«.,. san-
Georgii s ™ lat >"
bertus Sylvse candidse episcopus et S. R. E. axario Sirmondi nostri post Joannis et f°e
annuntiationem eadem die xvin Augush locum
Cardinalis apud Canisium tomo 6 Antiq. lect.
publici cultus ita exprimit TtliiTai $1 airuv
pag. 182, ubi integrum Bedse textum fere ad
: /i

Id est
rf ayw~a-ri p.-yilri exxXrioria. :
tjvvval'.; iv
verbum exscribit.
rei testes operose Celebratur autem solennitas ipsorum in sanctissima
483 At cur exteros hujus
httresim Mo- quaerimus, cum ex ipsis sextas synodi Actis pa- magna ccclcsia. Cum igitur sanctitati hujus Geor-
notlielihi-
teat, Georgium Catholicse doctrinas tandem con- giialiunde nihil obstet, videmur prudenter pro-
rinn dese-
posse
ruil, sensisse : nam apud Labbeum tomo 6 Concilio- pter haec testimonia illum inter Sanctos
rum col. 729 interrogatus ab imperatore, an numerare, sicut supra Constaniinum ob similes
Nilu-
judicio Agathonis Papse acquiesceret, post ma- rationes numero Sanctorum adscripsimus.
h;ec argu-
turum examen ac diligentem codicum collatio- lominus die xvnr Augusti poterunt
menta
 HISTORIA CHRONOLOGICA
revocari, ac tunc ope- rit animo non tantum errorem, sed etiam odium in
StC. VII. menta rursus ad examen
major Sedem Apostolicam, qua ratione tandem potuit,
rosius inquiri, an alicunde de gestis ejus
Interim nos jam tempus quamvis maxime tentaverit, toties Acta vitiare, quo-
notitia hauriri possit.
mortis ejus ex probabilissimis ties Honorii mentio facta est ? Quomodo licuit homini
gubernationis ac
monumentis ordinabimus. uni professionem fidei episcoporummanibus subscri-

488 Contra varias catologorum corruptiones ptam, ipsasque Constantini imperatoris liUeras adul-
iiiniscdem
CP. ab auno nos praemunit Theophanes, dum in Chronogra- terarelAn non erat fides sigillis obsignata? An non,
078 usquc ab manu
phia pag. 301 et 302 de tempore sexti concilii suas litteras Constantinus apprime Catholicus
annum 683
icuuisset.
disserens affirmat, illud celebratum fuisse, pa- sua subscripsit? An prxcipiti imprudentia et non

triarcham nimirum agcnte in sancta cecumenica syn- matura potius, ut in re tanti momenti par erat, le-

odo Georgio, cujus patriarchatus annus terlius nu- ctione recognovit, quod subscriberet ? An ipse etiam

merabalur, cuique post synodum alii tres in dignitate imperator, quem Constanlino Magno synodus parem
dixit, venit in societatem facinoris cum Theodoro ?
exacti sunt. Post hunc vero Theodorus annos tres.
Quis quisaliis persuadeat, id tentatum a prin-
Ex hoc Theophanis textu jam aliquot corollaria sibi,

deducemus. Primo inde inferimus, Georgium cipe tam tamque ardenter Catholico, ut ipsius-
pio,

anno Christi dclxxviii cathedram Constantino- metparentis Typum,avique Ecthesim proscripserit?

politanam ascendisse, cum tempore sextae syn-
odi oecumenicae, quae circa finem anni
lebrari coepit, tertium episcopatus sui annum nu-
meraret. Hinc secundo colligimus corruptos esse
illos patriarcharum catalogos, qui tantum duos
Cum hic nostri instituti non sit famosam illam de
dclxxx ce- Honorio Papa quaestionem operosius agitare, le-
ctoremremittimusad alia ejusdem Garnerii argu-
menta, quibus ibidem hanc controversiam ita dis-
cussit, ut Actorum integritati, synodi sextse au-

aut tres annos Georgio assignant; Theophani ctoritati, et Apostolicae Sedis honori simul con-
autem ferme consentire Nicephorum Callistum, suluerit.

qui in suo catalogo apud Bandurum ipsi sex an- 492 Pagius in Critica ad annum Christi dclxxxii E
nos ac tres menses adscribit. Denique ex his se- num. 7 extribus annis, quos Theophanes post etAntonii
Pagii
quitur, Georgium obiisse, seu ut loco citato scri- sextam synodum reliquo Georgii episcopatui tri-
bit Nicephorus Callistus, sede sua pulsum esse buit, eamdem Baronii sententiam ita refellit :

anno Christi dclxxxiii, quo catliedram Constan- Major Theophani hac in re, quam Nicephoro fides
tinopolitanam occupavit supra memoratus habenda quoad annos sedis Theodori post ejus resti-
tulionem. Ex utroque tamen auctore constat Georgii
mortem et Theodori reslitutionem ante annum se-

THEODORUS iterum. qucntem (nempe Christi dclxxxiii) non contigisse;

indeque ruunt omnes conjecturx Baronii, quibus
probatum existimat, Theodorum Acta scxtx synodi
Thcodorus Combefisius, Pagius, et supra laudatus historiae falsasse, et cum in eis nomen ejus inter damnatos
elrea finem
iiniil 083sC(/i Monotheliticae scriptor anonymus ex hac hxreticos legcrelur, nomen Honorii in sui locum
sua rcstilu- Theodori sedem Constantinopolitanam restitu-
in subrogasse, ac Acta vitiata legatis Romanis, ante-
tus
tione conjiciunt, illum hseresi Monothelitarum quam ex urberegiarecederent, tradidisse, cum ea in
renuntiasse. Neque id diffitetur Baronius; sed in potestate habuerit : nam certum est legatos, vel su-
Annalibus ad annum Christi dclxxxii num. 2 perioris anni fine, vel prxsentis initio Romam per-
asserit, Theodorum id ficto animo fecisse, ipsum- venisse,cum Joannes Portuensis episcopus, quiunus
que de corruptis sexta) synodi Actis ibidem ita ex erat, consecrationi Leonis II interfuerit,
illis

accusat Iste versipellis, formas mutare doctus,

: eosque Acta synodalia attulisse, qux non multo post
Catholicam fidem ceu larvam suscipiens, eam ad a Leone ad episcopos Hispunos missa sunt. Neque
exhibcndum se foris Catholicum cum, aggressus est legati Acta vitiata Constantinopoli accipere voluis-
profiteri, ad patriarchatum sibi reditum prxpara- sent. Quamobrem et LeoII Hispanis et Gallisreci-
vit : quem nactus, par est credere, quod omnia, per pienda misit, ac in professionefi.de i, a summis Pon-
qux in Aclis ejusdem ascumenicx synodi novit sibi tificibus emittenda, inter sacra decreta r.ecenseri vo-
infamiam ob hxresim irrogatam, prorsus abstulit, luit. Nonpotuit itaque Theodorus Acta, qux jam in
atque alia pro animi sententia adjecit. De sincera Occidente huc illuc circumferebantur, corrumpere.
aut ficta hrcresis ejuratione soli cordium scruta- 493 Certe hoc chronologicum Pagii argumen- contra Baro-
toriDeojudicium relinquimus. tum inter alia non exiguam vim habet si enim niuni probu-
:

490 Verum Acta sextae synodi ab isto Tlieo- ante annum Christi dclxxxiii varia sextae synodi
tur.
linu potllit doro corrumpi non potuisse, putamus cum Gar-
corrumpere ecgrapha per Occidentem dispersa fuerint, quo-
Acla scxts nerio nostro, qui in Dissertationibus ad Librum modo in Oriente autographum Actorum corrum-
synottl, diurnum Romanorum Pontificum pag. 184 et se- pere potuit Theodorus, qui eo tempore illud non-
quente sic argumentatur Jam quod dicitur de :
dum in potestate sua habebat, cum tantummodo
Theodoro Actorum corruptore, fidem fere omnem circa finem anni dclxxxiii sedi Constantinopoli-
omni ex parte superat nam primo, quod propter tana3 restitutus fuerit?
;
Longe itaque verisimilius
Monolhelismum depositus sit, et quidcm paulo ante est, legatos Romanos a Georgio, qui post syno-
synodum, nemo velerumIradit, nemo ante Baronium, dum sextam adhuc tribus annis ecclesiam Con-
quamquam suspicio Baronii non improbabilis vide- stantinopolitanam rexit, sincera Actorum exem-
tur nom ct Macarii Antiocheni
plaria accepisse, ac Romam attulisse, antequam
.-

fidei subscripsit,
eteo faclo dcposilionem meruit, qua
Macarius mul- ea Theodorus potuerit interpolare.
tatus est. Dcinde etsi consenserit Macario,
quemad- 494 Ex his omnibus concludo Theodorum ,
modum et Georgius successor ; atpertinax non Tlieodorus
man- exeunte anno Christi dclxxxiii sedem Constan- ilte, unno
sit, sed Gcorgium imitatus resipuit quamobrem !)80 morttiMi
:
tinopolitanam rursus occupare coepisse, et anno
defuncto mox succcssit, restitutus in sedcm prius
dclxxxvi mortuum esse, cum post restitutionem
reliclam.Synodus vero neminemproscripsil, nisi aut
suam tribus annis sederit, ut supra citatus
Theo-
defunctum aut pertinacem.
phanes testatur. Baronius catalogum Nicephori
ul argumen 491 Verum ctsi ficte professus dicatur Catlwli- secutus secundo Theodori patriarchatui
tisCarnerii cam fidem cupidilale sedis recipiendx, etsi retinue-
unum
dumtaxat annum et decem menses adscribit, et

idcirco
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

87
idcirco in Annalibus ecclesiasticis ad annum Chri- rum ac mensium numerum episcopatui ejus assi- SEC. VII.
sti dclxxxiv num. 8 mortem ejus sic refert: Hoc gnant. Neque ab iis discrepare censendus est
eodem anno Theodorus, Constantinopolitanx eccle- Theophanes, qui tum in laterculis, tum in ipsa
six episcopns, morilur, cum sedisset annum ct men- Chronographia menses ac dies administrationis
ses decem : ila Niceplwrus ejusdem sedis episcopus. plerumque omittit, et hic pag. 302 more suo
an-
Haud diutius a Deo permissus est vivere omnium nos septem videlicet
incompletos ipsi adscribit.
fabricator malorum ler impius Theodorns ad super- Porro si a fine anni dclxxxvi
numeraverimus
num vocatus tribunal reddere de omnibus rationem. sex annos et octo menses, perveniemus
ad annum
Certe istud Eminentissimi scriptoris judicium Christi dcxciii, quo Paulus ex hac
vita migra-
orthodoxiam et sanctitatem hujus Theodori mini- vit. Baronius in Annalibus ad annum Christi
me commendat. dcxci num. 4 mortem Pauli ita collocat Hoc :

in Memtis 495 Nihilominus impressa Graecorum Mensea pariter anno, ubi Paulus Constantinopolitanus
epi-
excusis inter
Sanctos re-
ad diem xxvn Decembris catalogo Sanctorum scopus sedisset annis septem, moritur, et in locum
fertnr, hunc ipsum Theodorum ita inscribunt Tyj avrfj : ejus suffectus est Callinicus, homo novandarum re-
ri[j.iptx, rou oalov na.Tpic, '/juwv QzoSoipov apyizniT/.i- rum studiosissimus. At ex nostra partriarcharum
Id est
tzov 'KomcTavTivowKolzodc,. Eodem die me- :
chronotaxi apparet, Eminentissimum scriptorem
moria sancti patris nostri Theodori archiepiscopi duobus annis a recta chronologia aberrare. Ce-
Constantinopolitani. Deinde ibidem sequitur breve terum Pauli successorem novandarum rerum
ipsius elogium , seu vitae compendium , quod studiosissimum appellat, quia illum conciliabulo
sic Latine interpretor : Ille in hac ipsa urbe Quini-sexto seu Trullano praefuisse arbitrabatur.
(nimirum Constantinopolitana) habuit nativitatem Sed istud facinus, de quo Baronius aliique Cal-
et educationem. Factus est autem propler singularem linicum accusant, huic Paulo tribuendum esse
pictatem sacerdos sanctissimx et magnx ecclesix; jam ostendemus.
dein syncellus et vasorum custos. Patriarcha autem 498 Ad opinionem nostram probandam suffi-
Constantinopolitano defuncto, coactus est a tolo sena- cit sola subscriptio, quae apud Labbeum tomo 6 postquam
tu, et ipso imperatore, magisque a sacra synodo gu- col. 1188, et Harduinum in nova Conciliorum conciliabuto
Quini-sexto
bernacula ecclesix suscipere. Cum vero eam duobus collectione tomo 3 col. 1698 postcentum et duos scu Trullano
annis ac tribus mcnsibus benc gubernasset, ad Do- conciliabuli Trullani canones ita diserte legitur subscripsc-
r.at.
minum Memoriam ejus magna ecclcsia
emigravit. Paulus indignus cpiscopus Constantiiwpolis novx
celcbrat die Dominica. Maximus Cytherorum epi- Romx, definiens subscripsi. Sola, inquam, sub-
scopus eadem Graeco-barbare ex Menaeis recitat. scriptio illa sufficit, nisi omnes Callicini accusa-
Sed ea auctoritas nobis hactenus non sufficit, ut tores demonstrent, eam falsam et ab aliquo in-
hunc praesulem Sanctis adscribamus. Quare suc- trusam esse. Severinus Binius, qui eamdem sub-
cessores nostri ad diem xxvn Decembris dispi- scriptionem in sua Conciliorum collectione edi-
ciant, an aliunde certiora verse conversionis et dit, nihil ad eam annotavit, et interim notas suas

sanctitatis testimonia erui possint. Certe suspi- in istud conciliabulum ita exorditur Auctoritatc :

cari non poterunt, in Menaeis hic de alio

Theo- Callinici Constantinopolitani episcopi, qui hoc tem-
doro agi, cum non nisi unicum antistitem Con- pore posl obitum Pauli Constantinopolitanx ecclesix
stantinopolitanum istius nominis inveniamus, ut prxsidebat, hxc erratica pscudo-synodus in Trullo

ex tota horum patriarcharum serie apparet. Constantinopoli congregata fuit. Miror, ipsum in
notis nihil de ista subscriptione monuisse.
499 Christianus Lupus in synodorura decretis qnam sub-
XLIV PAULUS III. 2 pag. 1074 disserens de hoc scriptionem
illustratis part.
aliqui perpe-
pseudo-concilio Trullano sic clarius loquitur : ram altri-
biiiint
Respondeo, prxsidentiam a quibusdam adscribi
exeunle superius chronologia sequitur Paulo patriarchx Constantinopolitano quem
et
codem anno Exhunc patriarcham
stabilita
circafinem anni dclxxxvi
tertio

sanctus Niceplwrus patriarcha affirmat e laico pro-

,

080 succcsso-
rem habuit Theodoro successisse. Illum autem ex laicali sta- motum. At verius est, fuisse ejus successorem Cal-
Pauliim,
tu ad eam dignitatem assumptum esse indicat S. linicum, hominem Latinx ecclesix penitus adversa-
c Nicephorus in Chronographia compendiaria his rium, aptumque ejusmodi tragoediis eum quippe :

verbis Paulus ex laico a secretis, annis vi, men-

: proximo ante synodum anno constat Paulo defuncto
sibus vm. Hunc Paulum tempore sextae synodi successissc. Lupus hic sine maturo examine caece

imperatori a secretis fuisse, conjicimus ex Epi- secutus est Baronium, quia Eminentissimus scri-
logo Agathonis diaconi, qui apud Labbeum tomo ptornusqnam idoneis testibus aut tabulis probat,
6 Conciliorum a col. 1401 sic incipit Ego pec-
:
Paulum proximo ante synodum anno obiisse,
cator et omnium minimus Agatho, indignus diaco- quamvis Lupus de eo constare gratis asserat.

nus et Bibliothecarius sanctissimx hujus magnx ec- Imo nos ex hactenus deducta patriarcharum se-

clesix et venerandi secreti patriarchalis protonota- rie, sinon constare, saltem probabilissime infer-
rius et cancellarius secundus (abhinc) triginta duo- ri putamus, Callinicum uno alterove anno post

bus plus minus annis, cum essem adhuc xtate juve- istam pseudo-synodum gubernacula ecelesiae Con-
nis in lectoris gradum connumeratus ct inutilis no- stantinopolitanaj primum tenuisse. Quod autem
tarius, fui administer huic sanctx et cecumenicx habet de Callinico, tamquam infenso Latinae ec-
sextx synodo, omnia, quxin ea actasunt, ordine per- clesiaehoste ac turbis ciendis apto, ex eodem
secutus simul cum Paulo, qui fuit sanctus hujus ci- Baronio hausit, ut postea apparebit.
vitatis archiepiscopus et patriarclia, cum esset adhuc 500 Interea Lupus de Callinico haec ibidem suecesson
ejus Cattini-
laicus et a secretis impcratoris. Combefisius in addit : Malum consilium consultori pessiinum :
co,

Auctario GraecorumPatrumpart. 2 col. 199fere postmodum enim a Justiniano Augusto, quem ad

similem hujus textus interpretationem exhibet. hanc pseudo-stjnodum faciendam seduxerat, fuit ex-
497 Quod vero ad sex annos et octo menses cxcalus, sede ejectus, relegatus, Romam missus ca-
'lui unno
09: gubernationis attinet, quos S. Nicephorus Paulo sligandus. Ejus, ut viri infnmis, nomen existimem
ex hac vila
tribuit, rara concordia omnescatalogiapud Ban- erasum a poslerioribus synodi patronis, ac intrusum
"ugravit,
nomen Pauli. Fuit id satis facile nain supra au-
durum Nicephoro consentiunt, et eumdem anno- :

(licimus,
 88 HISTORIA CHRONOLOGICA
canones et Acta tempore odum cclebratam fuisse anno Domini dcxcii, qui
divimus, synodi hujus
inditaarchi- est decimus post sextam synodum absolutam, quin-
Anastasii Bibliothecarii nccdum fuisse
tus Sergii, et octavus Jusliniani imperatoris nam
vissedium patriarclialium, nec translatain linguam
:

Latinam. At licet aliquid facile fieri possit, non prxdicto canone m apertis verbis asseritur, quinta

Deinde Indictionc conventum hunc coactum fuisse. De hac

inde continuo sequitur, ita factum esse.
dubium revocare subscriptiones syn- controversia inter Pagium pronun-
et alios nihil
si fas est in
odorum illarum, quae archivis patriarchalium tio opinionem Baronii, Binii et Lupi circa tem-
;

sedium non fuerunt insertae, et quae ab aliquot
seculis nondum in linguam Latinam translatae
fuerant, quid judicandum erit de tot monumentis
ecclesiae Graecae, quae Lupus ipse, Binius, Lab-
beus, Cossartius, Cotelerius, Baluzius, Hardui-
pus celebratae pseudo-synodi libens amplector.
At quaero, quomodo canonibus istius concilia-
buli anno dcxcii subscribere potuerit Callicinus,
qui post mortem Pauli, quae anno dcxciii conti-
git, ad cathedram Constantinopolitanam dumta-

nus, aliique viri eruditi primum e tenebris eru- xat evectus est, ut ex computo Theophanis su-
erunt, ac Latine reddiderunt ? pra ostendimus. Igitur chronologia nostra soli-
sii ui exfide 501 Prasterea nomen Pauli Constantinopoli- dis argumentis evertenda est aut haec ignominio-
reterum co-
tani in antiquis codicibus inter subscriptiones ex- sa subscriptio imputanda Paulo post quem anno ;

tlirum,
pressum fuisse, colligo ex admonitione Graeco- Christi dcxciii sedere ccepit
Latina, quae conciliabulo Trullano praefigitur, et
in qua apud Labbeum tomo 6 col. 1128 post alia
sic monemur : Hxc iia se habere constat ex vetu- XLV CALLINICUS I.

stissimo codice, qui eliam nunc exstat in bibliotheca

Vaticana ad veritalis comprobationem : siquidem in
eo codice continenter post canones liabetur Justinia- lollandus noster, Baronium incaute secutus,
ni imperaloris subscriptio,
tinus post
cum
omnes episcopos subscripserit defmitioni
pater ejus Constan- B
Callinicum,
ad diem vm Januarii in Vita S. Cyri hunc
tamquam hominem haereticum et
buiii holliin-
(lus obitcr
agit de geslis
Callinici,
sextx synodi, idque non nisi rogantibus episcopis. impium depinxit. Sed memoriam istius patriar-
E
Deinde vacuus relictus csl locus subscriptioni Papee chae Catholicis tam odiosam reddidit, quia cum
cum liac annotatione : Locus sanctissimi Papm aliis magni nominis scriptoribus putabat, illum
Romani. Tum scquuntur subscripliones patriar- fuisse praecipuum conciliabuli Trullani auctorem,
charum, Pauli Constantinopolitani, PetriAlex- et canonibus ejusdem pseudo-synodi subscripsis-
andrini, etc. Matthaeus Blastares, qui ante me- se. Verum chronotaxi episcoporum Constantinopoli-
dium seculi xiv Graece scripsit, in procemio sui tanorum nunc in inlegrum restitiUa, ut Pagius in
nomocanonis de synodo Trullana loquens, Pau- Critica ad annum Christi dcciii num. 2 loquitur,
lum Constantinopolitanum inter hujus synodiprin- heec omnia corruunt, liquetque, uon Callicinum,
cipes numerat, ut Pagius in Critica ad annum sed Paulum synodo Trullanx prxsedisse. Cumque
Christi dcxcii num. 8 testatur. a nullo antiquo historico vel Grxco vel Latino ali-
502 Forte quispiam objiciet, oscitantia ama- cujus cuipx insimulatus fuerit Callinicus, nec eliam
improbabill nuensium nomen Pauli pro nomine Callinici in a recentioribusdebet. Si enim Leontio, postquam
errandi pcri-
ruto, hos codices irrepsisse, sicut citatus Blastares urbem occupavit, adhxserit, hoc illi commune cum
Paulum pro Petro Alexandrino posuit, et sicut omnibus Orientis antistitibus fuit. Si Bollandus vi-
numeros annorum in catalogis patriarcharum dissetomnia argumenta, quae posteri pro defen-
saepe corruptos fateri cogimur. At respondeo, sione Callinici attulerunt, haud dubie pro solito
multo faciliorem esse lapsura in temporum con- suo candore mutasset opinionem, quam Baronio
signatione, quam in subscriptione episcoporum : et Binio fretus obiter tantum indicavit, et cujus
plurimum quippe variantur numeri, si una litte- ulteriorem discussionem successoribus suis libe-
ra excidat vel mutetur sed non tam facile potest
;
ram reliquit. Nunc praecipua hujus patriarchfe
totum unius episcopi nomen substitui alterius no- gesta ex antiquis auctoribus referemus.
mini, maxime quando nulla est inter ea similitu- 505 Theophanes in Chronographia pag. 307
do aut affinitas, veluti in Paulo et Callicino con- rem satis miram narrat hoc modo Ad hxc im- :
qiicm sibi
tingit.Adde quod error Matthsei Blastaris dete- (nempe Justinianus postea propter abscis-
perator udvcrsanlem
gatur ex aliis codicibus, qui Petrum Alexandri- sum nasum dictus cognomento Rhinotmetus) a Justinianus
num Rinotmetus,
manifeste exprimunt. Adversarii exhibeant Callinico patriarcha contendebat, ut preces concipe-
nobis antiquos codices, in quibus Callicinus sub- ret ad ecclesiam sanctx Dei Genitricis, cui Metropo-
scriptus legatur, et tunc de genuina lectione di-
litx nomen, juxta palatium sitam deslruendam in :
sputabimus. Quod si contra communem omnium ejus quippe solo fontis machinam, et Venetx factio-
codicum fidem pro Paulo Callinicum intelligi sine nis, imperatorem illic exceplurx, sedilia exstruere
ullo fundamento voluntatem eorum pro
velint, annitebatur. Rcspondit patriarcha Preces in tem- :

ratione stare, sequi aestimatores judicabunt.

De- pli conditum conceptas habemus subruendo ternplo
nique argumentemur ad hominem, ut vulgo nullas a majoribus accepi. Imperatore
ardentius in-
aiunt, et chronologico vinculo adversarios con-
stante, et preces fieri etiam vi expetcnte, dixit pa-
stringamus. triarcha :Gloria Deo, qui etiam hxc patitur, jugi-
503Pagius in Critica ad annum Christi dcxcii ter, nunc et semper, et in secula seculorum. Amen.
iiu recta a num. 1 refert varias auctorum sententias de
rhronologia
Et audito, subverterunl ecclesiam, et fontem exci-
anno, quo habita sit pseudo-synodus
rontra eos Trullana, taverunt. Similia apud recentiores historicos
et ipse ibidem num. 7 contendit, cla-
ostenditur. eam anno Chri- rius exponuntur sed nos ea ex veteri auctore
;
sti dcxci celebratara fuisse.
Baronius, Binius, et transcribere maluimus.
Lupus putant, illam usque ad annum dcxcii
dif- 506 Cum Justinianus crudeliter imperium ad-
ferendam esse. Audiamus ex imperiosao
Binium, qui ipsis ministraret, odia multorum in se
in notis ad istud conciliabulum de tempore'ejus concitavit et recupcrato,
;'"*-
orta est civilis seditio, cui patriarcha excscari
sic breviter statuit sese immi- sit,
: Verior est sententia, quam scere coactus est, ut S. Nicephorus
tenet revcrendissimus ct in Historia
illustrissimus Cardinalis pag. 25 et sequente tradit his
Baronius verbis Lcontius
in Annalibus, hanc erraticam pseudo-syn- :

cum monachis et aliis amicis Callinicum

tunc urbis

antistitem
 , ,

PATRIARCUARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 89
antistitcm adit, ac descendere cogit, et ad populum vitate narrationis vix differunt ab Actorum com- SEC. VII.
clamare : Hsec Dominus. Po-
est dies, quam fecit pendio, quod ex Mena^is impressis jam exhibebo.
pulus vcro Justiniano malccidebat. Post hxc univer- 510 Radeius noster elogium Graecum, quo
si in Hippodromum confluunt moxque ut illuxit ; Callinicus in Menaeis ad diem xxm Augusti or- et cujus elo-
Justinianum adeos producunt. Ceterum vociferante natur, ita Latine vertit Erat Callinicus ante :
gium,
plebe, ut in imperatorem gladio animadvcrterctur, presbytcr et c«s!os sacrx supellectilis templi sanctis-
Leontius pro sua cum ejus patre Constantino amici- simee Dei Genitricis in Bluchernis, ac propter insi-
tia vitse perpecit ; sed lingua ac naso mulilatum in tam ipsi virtutem postea electus archiepiscopus Con-
Chersonam urbem deportat, anno cjus imperii exa- stantinopolitanus imperante Justiniano juniore
,

clo decimo, qui anno Christi dcxciv et dcxcv re- Heraclii nepote' qui mullas , ipsi meditatus afflictio- pronepote
spondet. Leontius impcrator a populo salutatus est. nes, petivit, utpreccs funderet pro templis regiarum
Hosc fere eadem apud Theophanem in Chrono- urbium divdc Dei Genitricis abolendis. CuiSanctus:
graphia pag. 308 leguntur. " Preces, inquit, non sunt faciendcc pro templis ever-

,i6- Bomam 507 Postea Justinianus Rhinotmetus auxilio tendis, sed sedificandis. Deus condidit mundum, ut
relegavit, Bulgarorum imperium recuperavit, quod Pagius maneret, non utperiret. »Sed urgentibus ministris,
tomo 3 Criticse pag. 154 probat anno Christi qui ab imperatore missi erant, et obstrepentibus, ur-
dccv contigisse, et CaUinicum patriarcham oculis gentibusquc, ut imperium Czsaris exsequeretur, ex-
orbatum Romam relegavit, et in ejus locum Cyrum clamavit Bcatus : " Gloria tibi, Christe, qui semper
quemdam in Amastris insula monachum inclusum, pateris adhuc, semper <et sustivies. » Statimque tem-
quod imperii secundo gerendi vaticinium edidisse.t, plum eversum est.
suffecit, ut ex Chronographia Theophanis pag. 511 Imperator autem propter summam rerum seu Aclorum
313 discimus. Sanctus Nicephorus in Historia omnium confusionem et scelera impcrio dejectus.na- compendium
pag. 28 causam hujus punitiouis ita addit Calli- : ribus et lingua prxcisis, in Chersonem exulatum re-
nicus patriarcha, quod in Lcontii inauguratione pro- legatus est : qui inde ad Bulgaros profugit, assum-
brose quscdam in imperatorem jactasset, oculis orba- ptoque exercitu urbis Constantinopolitanae mwniaop-
tus Romam deportatus est. Forte Justinianus sibi pugnavil, interimque patriarcham et senatum mnln
probrosum existimabat, quod Callinicus in illa dolo ad se evocavit, ut ab iis in urbem reciperetur;
prseterita seditione ad populum exclamasset Hrc : sed receptus paclis omnibus et juramentis, ipsaqve
dies, quam fecit Dominus. An autem patriarcha id sancta cruce et sanctis Evangeliis, et pretioso cor-

libens, an invitus fecerit, nescimus, cum supra ex pore et sanguine Domini proposilis, in qux jurave-
S. Nicephoro ea retulerimus Lcontius Calli- : rat, violatis, statim atque in urbem venit, totam ci-

nicum descendere cogit, et adpopulum clamare, vitatem cscdibus replevit, patriarcham Callinicum

etc. Saltem prsesul ille excaecatus et in exsilium per satellites rapuit, et Romam exulatum misit,
pulsus est, quia Leontio favere videbatur. cum illi prius ipse imperator Juslinianus excisam

508 Baronius in Annalibus ad annum Christi linguam etprsccisas narcs ostendisset, et veluti con-
incaute Btt- dcxcii num. 8 hanc Callinici pcenam divinse ul- scium conjurationis, majestatis reum postulasset,
ronium alios-
cum tamen Homo Dei et magnus Patriarcha pror-
i/ite scculus tioni sic adscribit : Fuit aulem tam insolentis con-
cst. spirationis (intelligit pseudo-synodum Trullanam sus omnis culpx exsors esset.

sine auctoritate Pontificis Romani coactam) ante- 512 Ductus Romam in quodam cavo muri funda- ibidem legl
tur,
signanus, et ejusmodi confusionis erectse turris ar- mento conclusus est, locusque foris calce inductus : hoc

chitectus Callinicus Constantinopolitanus episcopus, enim ut fieret, tyrannus imperarat. Quadragesimum

exemplum ex inde post diem sublata inductione, adhuc spi-
quem Deus noluit inultum in aliorum cfllcis

hac vita discessisse : nam (ut suo loco dicetur infe- rans repertus est ; sed post quatriduum ad Dominum
rius) ab eodem Justiniano imperatore oculis orbatus emigravit, et in xde sanctorum Apostolorum Pelri

atque Romam in exilium missus. Deinde Emi- et Pauli, quemadmodum statim sancti Apostoli Papx
esl,
annum dcciii Romano prxceperant depositus est. In utroque Ms.
nentissimus scriptor ad Christi
num. 2 eadem pathetice repetit. Sed hae piae con- Graico clarius dicuntur Principes Apostolomu
jecturse, ut jam ssepe superius ostendimus, falsa Romano istius temporis Pontifici apparuisse .

eumque in somno monuisse, ut Callinicus intem-

hypothesi nituntur. Fortasse Callinicus haec pas-
sus est ob alia peccata, quorum justum suppli- plo suo honorifice sepeliretur. Si antistes ille ad
cium jam caecus vidit, et quae ulfcricem Dei ma- diem xxin Augusti videatur Operi nostro inseren-
j

num agnoscens hac pcena expiavit. dus, poterunt Mss. Graeca accuratius int< r
Iisec

se conferri, et omnia ipsius Acta diligentius

exa-
509 Quidquid sit, Grreci in Menaeis excusis
minari. Nunc pergaraus ad statuendam illins
liillinicus die xxin Augusti annuam ipsius memoriam ita
qui in
chronotaxim, quam haclongiore gestorum narra-
itte,
Memeis inler, annuntiant Tvi aii-r, -n^px p-vjifxrj tou iaiou na-
:

Saiiclos coli-
Tpbi KaWivixov TiaTpiap^ou KcovoravTivou-
r,fjiviv
tione interrupimus.
nir,
513 Theophanes, Nicephorus, et omnespa- ocutis orba-
nihaq. Hoc est Eadem die memoria sancti patris
:
lus et in ex-
a- silium
nostri Callinici patriarchse Constantinopolitani. In triarcharum Constantinopolitanorum catalogi pttl-
annos anno
pud Bandurum miro consensu duodeeim
stts est
Ms. Synaxario Sirmondi, locus venerationis ita
705,
gubernationis Callinico adscribunt. Unde sequi-
additlir : Teliirat $e alzciCi avvaiti Iv rv? a-/tcorar/5
eum anno dccv excsecatum et exsiho
Christi
y.tyalr, iv.xlriGia. Celebratur ipsius festum in san- tur,
mulctatum fuisse, quandoquidem anno dcxciii Con-
ctissima magna Lambecius lib. 8 Biblio-
ecclesia.
stantinopolitanam cathedram ascendit, ut supra
thecifi Csesareae pag. 210 monet, illic Acta Calli-
ostendimus, et Pagius in Critica ad annum Chri-
nici exstare, acfestum ejus ibi die xxiv Augusti
verbis Callinir
consignari. Lcopoldus I imperator gloriosse me- stiDCCin num. 2 confirmat his :

Constantinopolilanus, qui Lcontio

moriae hanc Vitam Grsecam aliasque plures no- cus patriarclia
e solio dcjccit ct
bis benigne ex sua bibliotheca transcribere per- adhxserat, quando Jitstinianum
Chersonam relegavil, ab isto in impcrium mtituto
misit, quas inter collectanea nostra conservamus
suo temporeproducendas. Habemus alterum eo- oculis orbatur,' Romam in exilium mittilur. et in

rumdem Actorum exemplar, ex bibliotheca Am- cjus locum Cyrus quidam, in Amastris insula mo-
Theopkanes.
brosiana excerptum, in cujus margine dies xxix nachus inclusus, substituitur, ut refert
ScditCallinicus annos duodecim, ut
lcgitur tum m
Augusti notatur. Ha;c duo ecgrapha Graeca bre-
14 Chronico
Tomus i Augusti.
 90 HISTORIA CHRONOLOGICA
Thcophams
quam in Chronico monasterium detruso, Tiberius Apsimarus imperium
SEC. VII. Chronico Nicephori,
Pogonati. Idem Theo- invasit, quod tenuit usque ad annum septingentesi-
ad annum xvn Constanlini
phanes Callinici depositionem alligat cum anno
In- mum quintum, quoJustinianus opera Trebellii Bul-

camationis secundum Alexandrinos dcxcviii, qui garorum regis Constantinopolim clam ingressus (est,
Kalendis Septembribus anni Christir>cc\ inchoatur. et) tam Leontiusquam Tiberius capitetruncatisunt.
514 Jam epimetri loco accipe chronologicam Justiniano imperante, Paulus Coustantiiwpolitanus
utcumFran-
cisco Pagio totiushistorias anacephalscosin, quam Franciscus episcopus dictus fuerat, ut in fine pontificatus Joan-
proliabilius
opinamur. Pagius Breviario Pontificum Romanorum tomo
in nis V dictum est. Paulo, anno sexcentesimo nona-

1 pag. 500 sic breviter exponit Non multo post :

gesimo tertio, defuncto snccessit Callinicus, qui

mortcm Joannis VI (videlicet Romani Pontificis) Leontio adhxserat, quando Jnslinianum e. solio de-

certe e.o anno, quo obiit, scilicet scptingentesimo Chersonam relegavit. Quarc Justinianus,
jecit et re-

quinto in finem vergente, Justinianus in imperium cuperato anno dccv imperio, Callinicum oculis or-

restitutus est. Eo dejeclns fuerat a Leontio, qui im- batum Romam in exilinm misit, ubi carceri inclusus
perium invasitanno sexcentesimo nonagesimo quin- misere obiit. En accuratam totius tragcediae syn-
to : quo, anno sexcentesimo nonagesimo octavo, in opsim, post quam ingredimur a?que tragicum

SECULUM VIII

santem, ac Philippico imperatori consentientem,

XLVI S. CYRUS. ita describit Cyro vero patriarcha sede ab eo de-
:

jecto, Joannem quemdam improbitatis et pravx opi-

nionis consortem in ejus locum promovit. Hinc idem
Callinico ex- Quandoquidem Acta hujus sancti Patriarcha? ab eminentissimo Baronio Annalibusadannum
in
suli statitn
a majoribus nostris ad diem vm Januarii Christi dccxii num. 2 vocatur Monothelitarum
successit S.
Cyrus, elucidata sunt, lectorem ad cognoscenda ejus ge- antesignanus, et ibidem numero sequente sic ac-
sta eo remittinms, et hic solam ipsius chronolo- cusatur Evecto igitur in solium patriarcha Mono-
:

giam attendimus. Theophanes in Chronographia thelita, cum ipso et in ipso tamquam in cardine uni-
pag. 313 post restitutionem Justiniani Rhinot- verso Orientalis movetur ecclesia nam
: imprimis,
meti in imperium, annoprimo.id est Christi dccv, quse tunc sunt repertse eccleside carere pastoribus, ad
initum a Cyro episcopatum indicat his verbis :
eas non nisi impistate bene noti hxretici Monothe-
Callinicum patriarcliam oculis orbatum Romam re- lilx promovebantur episcopi ; sed et horum immen-
legavit, e.l in ejus locum Cyrum quemdam in Ama-
sjw cilo auctus est numerus ex eis, qui, licet Catho-
stris insula monachum inclusum, quod imperii se-
lici, tamen jacturam cathedree, quam passus fuit Cy-
cundo gcrcndi valicinium edidisset, suffecit. Nice- rus patriarcha, sibi timentes, eamdem perfidiam,
phorus patriarcha, Zonaras, Cedrenus, aliique quam imperator, e vestigio agressi sunt profiteri: ita
historici exsilium Callinici, successionem S. et
sedem episcopalem putantes, si quam
stabiliri sibi
Cyri, etiam cum anno primo Justiniani iterum
fidem assererent impcrator et patriarcha, seque et
imperantis connectunt.Unde noscum Pagio, Ban- ipsi profiterentur; nutare vero sedem eorum, qui
duro, et majoribusnostrisinitiumhujusepiscopa- sextx synodi agerent defensores, vel resistere aut
dis-
tus anno Christi dccv alligamus.
sentire reperirentur imperatori, et
contradicere pa-
qm exeunte 516 Theophanes in Tabulis, Nicephorus in triarchx. Fateor,
anno "11 vet
hanc accusationem niti auctori-
ineiinlf 718
Chronographia, ZonarasAnnalibus, et Cata- in
tate S. Theophanis; sed ab etiam S. Germa- illo
ab imperate- logi apud Bandurura concorditer huic patriarchae
nus et S. Andreas Cretensis de eadera hseresi
re Pliilippico ac-
sex administrationis annos assignant. Hinc li-
exauctoratus cusantur, ut postea dicetur.
est, quet, corruptum esselocum Theophanis, qui in
518 Pagius ad annum Christi dccxii num. 3 quem cuni
C Chronographia pag. 302 sic habet Cyrus deni- :
et sequentibus asserit, hunc Joannem Antonio l'n-
quc anuos duos et alios
sedit. At
sex annos pro duobus
ibi gio
nonnullos ex animo orthodoxos fuisse,
legendos esse, manifeste ostendit ipsemet Theo- et tan-
tummodo hac periculosa tempestate dissimu-
in
phanes, qui eadem pagina raox addit, qnoi primo
lasse, ne hsereticum imperatorem
imperii ipsius Philippici nnno insanum conciliabu- irritarent, et
totam Orientalem ecclesiam indiscreto zelo pes-
lum adversus sanctum aicumenicum concilium cele-
sumdarent. Itaque hoc medium invenerunt,
bratum sit ; Cyroque expulso sub sextum patriarcha- vel
ab aliis inventum approbarunt, ut
tus sui annumJoannes Constantinopolitanus patriar- ederent fidei
formulam sensu Catholico, qua tamen
cha factus fuerit. Cum igitur S. Cyrus sex annis supprime-
rentur voces, geminse in Christo
sederit, et Philippicus juxta exactiores chrono- operationis et
voluntatis, quae Philippico nimis
logos medio circiter Decembri anni dccxi impe- erant exosaj.
Qua in re, inquit ibidem Pagius num.
rium occupaverit, ex supradictis sequitur, ut hic 5, non so-
lum nonpeccarunt; sedremdignam laude
sanctus Patriarcha, exeunte anno dccxi vel egisse vi-
dentnr, majori scilicet depuiso malo ab
ineunte anno dccxii, slatim a Philippico impe- Ecclesia, ac
minori permisso potius, quam acto. Sed quia
ratore exauctoratus fuerit, acalterutro inter
anno ipsi duo extrema medium invenire aul tenere
successerit difficile
Joannes, Gcrmanus e.t Andreas hoc suo
zelo medio-
que tantam sibi conflarunt invidiam,utpassim
Mo-
XLVII JOANNES VI. nothelitx audierint, ejusdtmque cum
Philippico sen-
tentix. Verum quia scriplores
illi sola conjectura
et
prxsumptione, loquuntur neccerla
eique substi-
Theophanes in Chronographia pag. 319 hunc monumenta eorum
lutus Junn- temporum sequuntur, ea de re
varii sunt, eo ma-
nes. Patriarcham, tamquam sextae synodo adver- gis, quo ab illa xtate non minimum dissiti prx-

fatam
 PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 91

fatam mconomiam ignoranmt. Deinde exemplo depositione meminerit, Theophani antiquiori ma- sec. vm.
S. Basilii, aliisque argumentis. Joannem Con- jorem in hac re fidem, quam Zonarae, adhibendam
stantinopolitanum excusare conatur. esse censemus.

,tblixresi 519 Fortasse Baronius aliter sensisset, si vi- 522 Porro Baronius putat,'S. Germanura an- joannem an-
Monollieliti- disset epistolam apologeticam ipsius Joannis, quae no Christi dccxiv locum Joannis occupasse, et "" '

,n vintlica-
mus in Labbeana Conciliorum collectione tomo 6 a hunc annum haud dubie determinavit ex verbis cioratum
isse,
fu-

pag. 1409 refertur, et in qua Joannes se apud Theophanis, qui Chronographia pag. 322, ad
in
Constantinum Pontificem Romanum purgare ni- annum Incarnationis juxta Alexandrinos dccvii,
titur de iis, quae tempore Philippici imperatoris qui anno Christi dccxiv a Kalendis Septembris
gesta fuerant. Initio istius epistolse Romanum inchoatur, sic scribit : Eodem porro secundo anno
Fontificem, tamquam totius Ecclesiae caput, agno- imperii Artemii, qui etiam Anastasius, Indictione
scit ac veneratur. Deinde significat, quomodo in- decima tertia, mensis Augusti die undecimo, e Cy-
vitus episcopatum Constantinopolitanum admi- zicena metropoli Constantinopolim Germanus trans-
serit, ne alter hsereticus in illum intruderetur. latus est. Sed Pagius in Critica ad annum Chri-
Praeterea testem orthodoxi animi sui appellat sti dccxiv num. 2 ostendit, uno anno a vera
ipsum Deum, ac apocrisiarium Sedis Apostolicae, chronologiaaberrasse Baronium,<7!« non adverte-
cui suam agendi rationem sincere indicaverat. rat, Theophanem impcratorum aniws a Kalendis
Qiwmodo nos et quo consilio ita gesserimus, inquit Septembris morti decessoris proximioribus cum anno
col. 1412, ut depelleremus ejus vim tyrannicam et civili incohare, ideoque anno dccxv mense Augusto

protervam; ad idautem, quodest moderalius, dedu- juxta computandi rationem, a Theophane usurpa-
ceremus insolentiam, scientes ut in malis non esse tam, secundum Anastasii imperatoris annum adhuc in
omnino rejiciendam indifferentiam quando non ,
cursu fuisse. Eo autem Christi anno dies Dominica
ipsum bonum licetprimo loco oblinere,nobis testimo- in diem undecimam mensis Atigusti incidit, et ordi-

nium feret ipsa Potestas, qux cordium consilia in- nationes episcoporum diebus Dominicis aut festis so- E
tuetur : quin etiam inter homines sanctissimx ve- lennibus fieri solitas sxpe inculcavimus.
strx Sedis religiosus apocrisiarius, qui hic agit, cui 523 Dein ita pergit Goarus in notis ad Theo- cum verosi-
:

inilius anno
nos tunc maxime urgente tempestate dato jureju- phanem contendit, sanctum Germanum anno primo 715 in tocum
rando satisfecimus, ei puram, qux nobis inerat, in Anaslasii imperaloris die quarto mensis Augusti Joannis mor-
tui
orthodoxam fidem affectionem aperientes. Denique Constanlinopolim translatum esse, Anastasiumque
variis Sanctorum exemplis ac testimoniis licitum seu Artemium prdesenti solum anno ad imperium
dissimulationis suae usum defendit. Quid autem evectum ; et juxtaeam sententiam textum Theopha-
Constantinus Papa ipsi responderit, ignoramus. .nis corrigit, seu, ut verius dicam, corrumpit Ana- :

520 Constantino mortuo successit Gregorius II stasium enim anno elapso dictum csse imperatorem
conlra accu- Pontifex, cui Joannes patriarcha litteras syno- jam demonstravimus Gcrmamim vero die XI Augu-
;

mtitmcm Ba sti anni dccxv ordinatum esse, ex dicendis anno

rnnii, dicas misit, ut Anastasius Bibliothecarius in Vita
Gregorii II Papae tradit his verbis : Hujus tem- dccxxx, quo abdicavit, magis confirmabitur Haac .

poribus Joannes Constantinopolitanus antistes sijno- cum chronotaxi nostra optime concordant : si

dicam ei misit, atque ad eum rescriptis idem usus enim cum Theophane, et plerisque catalogis, tres
est Pontifex. Quamvis responsoria istius Pontifi- gubernationis annos Joanni concesseris, eosque
ad nos non pervenerit, tamen Baro-
cis epistola ab exeunte anno dccxi, vel ineunte dccxii nu-
nius ad annum Christi dccxiv num. 3 synodicas meraveris, comperies, Joannem sedisse annos

Joannis litteras ab illo Pontifice rejectas esse af- tres cum aliquot mensibus, qui menses saepe non

firmat hoc modo Qttod enim idem Joannes hxre-

:
exprimuntur, ut jam aliquoties observavimus.
Probabilius itaque existimamus, quod Joannes
ticus esset, ut vidimus, intrusus a Pltilippico impe-
ratore, haud dubitari potest, rejectam a Gregorio Jo- anno Christi dccxv obierit, et eodem anno, die

annis synodalem epistolam, qua ipse et alii cum eo xi Augusti in locum ejus suffectus fuerit
episcopi scribentes ad recens creatum RomanumPon-
tificem, ab illo communionem Catholicam sttjfurari
tentarent: sed eos tamquam hxreticos ipse Pontifex XLVIII S. GERMANUS I.

est aversatus, et ipsum pseudo-patriarcham e throno

deponendum curavit. Dein post alias conjecturas

Henschenius nosterad diem xn Maii Acta subrogattu
perperam ha?c addit Verum hoc anno (videlicet
:
Cum
hujus Patnarchas lllustravent, hic rursus
'

Christi dccxiv) qui secundus Anastasii numeratur, mantu ,

Theophanes praecipuam rationem

chronologise habebimus
fuisse Joannem in ordinem redactum,
lorte ex afftrmat, cujus et
*
sentenlia hoc pariter anno Ka- postquam hunc sanctum Virum purgaverimus ab
lendis Augusti electum fuisse sanctum Germanum hjereseos labe, quam Theophanes in Chronogra-
phia pag. 302 sic ipsi aspergit Andreas autem :
possumus intelligere.
521 Quidquid sit de hac epistolae synodicoere- Crets metropolita, et Germanus Cyzici pariter me-
tropolita insano concilio manifesto subscripse-
pulsa, quam Baronius ex incerta hsereseos hypo-
'/«( clium illi

perperam runt, et cum omnibus ejusdem xtatis episcopis cele-

1'tttavit, thesi deducit, certe fallitur Eminentissimus scri-
sanctum
ptor, dum pro depositione Joannis Theophanem bratum adversus Monothelitas prxfato more
concilium anathemate proscripserunt. Dein
testem citat, cum Theophanes in Chronographia
sextum
pag. 302 Germanum Joanni mortuo successisse ibidem pag. 320 similia repetit,etpluresejusdem
annos vero mortuo perfidiae sociosnominatim Germano adjungit.
ita diserte asserat : Post tres
Sanctus Nicephorus in Historia pag. 31 Germa-
Joanne, Germanus Cyzico translatus est Constanti-
num insimulat ejusdem criminis hoc modo Post
nopolim, et patriarchalum tenuit annos quindccim.
:

hxc Philippicus imperium turpiter ac negligenter

Equidem fateor, quod Zonaras in Annalibus lib.
14 num. 27 sic scribat Patriarcha Joanne, ut :
administrat, eteospatres, qui insexta aciimcnicasyn-

non ortlwdoxo, a sede, quam triennum tenuerat, odo convcnerant, anathemate condemnat, qux ab iis
Domini volititlate et actione de-
avulso, Germanum Cyzico revocatum i» ejus locum de ditplici Christi
creta erant, improbans qua in re adjutorem nactus
substituit Anastasius imperator. Sed cum nullus
:

palriarcliam, et
alius historicus, quantum scimus, de illa Joannis est Joannem Constantinopolitanum
Germamtm
 ,

92
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
aliosque tam 528 At jam restat difficultas conciliandi annos D
SEC. VIII. Germanum Cytici metropolitanum,
quatuordecim, menses quinque, dies tres, quos Hcet in ex-
sacerdotes, quam senatores plurimos.
acla-compu-
qucm juxla 525 Henschenius noster tomo m Maii pag. Theophanes numerat, cum hac correctione tatione die-
opinionein
156 respondet, omnino falsum esse, et ex
h6"c quandoquidem usque ad xyii diem Januarii plures rum
Henschenii
nostri subdolis haareticorum chartis exceptum. Respon- quam tres dies supersunt nam ab anno Christi :

sioni huic favet testimonium ipsiusmet Theopha-
nis, a quo postmodum in Chronographia pag.
342 sacer ille ac divinus Germanus decretorum ve-
rx religionis defensor, et alibi saspe sanctissimus
vocatur, cum interim ab eodem retractatio aut
pcenitentia S. Germani nusquam memoretur.
dccxv, die xi Augusti usque ad annum Christi
dccxxx, die xi Januarii quatuordecim anni et
quinque menses effluxerant, et ab undecima die
Januarii usque ad decimam septimam ejusdem
mensis supererunt dies septem, si diem ordina-
tionis et abdicationis simul computaveris. Pagius

Quis porro facile credat, Theophanem post hanc in Critica ad annum dccxxx num. 2 se hac dif-

accusationem nullibi indicatnrum fuisse, quod S. ficultate ita expedit : Sanctus Germanus tenuit

Germanus postea mentem mutasset, ac haereti- pontificatum annos quatuordecim, menses quinque,
dies trcs, inquit Theophanes citatus.' Quarc cum epi-
cam opinionem retractasset ? Haec itaque tam
parum cohaerentia Henschenio fundamentum prae- scopus Constantinopolitanus die xi mcnsis Augusti

bebant, nt suspicaretur, similia in textum Theo- anni dccxv consecratus fuerit, liquet Baronium
phanis et Nicephori ab hostibus S. Germani intru- sanctiGermani ordinationem in annum dccxiv
saesse, aut saltem ex falsisquorumdam scriptis si- perperam contulissc. Sic enim non annos quatuor-
ne maturo examine in historiam eorum transiisse. decim, sed quindecim integros cumaliquot mensium
ab onini lix- 526 Si quis cum Pagio dicere malit, S. Ger- appcndice ponlificatum tenuisset. Liquet secundo.
resis suspi-
manum aliosque nonnulloshanchseresis suspicio- loco horum verborum dies tres legendum esse
cione libera-
1IUIS. nem incurrisse, eo quod temporePhilippici voces cum Anastasio, auctore Miscellx, et cum Cedreno,
B a sexta synodo usurpatas et imperatori exosas dies septem. E
suppressissent, non refragabimur. Sed is simul 529 Nescio, quid in mentem venerit Ansehno iliiil>us epi-
scopatum le-
meminerit eorum, quae paulo superius de hac Banduro, dum tomo 2 Imperii Orientalis pag. nttit,

dissimulatione ex Pagio monuimus, et firmiter 903 et sequente, post relata Pagii verba, com-
sibi persuadeat, S. Germanum semper ab hasresi putum illius ita carpit Sic Pagius at pcrperam
: ; -.

Monothelitarumprorsus abhorruisse nam ipsum : nam melius legendum dies tres siquidem a die ;

collaborasse, ut sexta synodus contra Monothe- xi mensis Augusti, anni Christi dccxv, quo Ger-
litas convocaretur, discimus ex epistola Grego- manus consccratus fuit episcopus Constantinopolita-
rii II Papae, qui apud Labbeum tomo 7 col. 18 nus, ad diem xxn (Januarii,) anni Christi dccxxx,
Leoni imperatori post alia sic scribit Cum enim : quo Anastasius in ejus locum suffechis est, interce-
dominus Germanus, quique lum temporis patriarcha dunt anni quatuordecim, menses quinqne, et dies
erat, dominus Georgius suggessissent persuasissenl- tres. Pagius cum Henschenio nostro censuit, pro
que Constantino Constantis filio, Justiniani patri, die septima Januarii, decimam septimam ejus-
ut Romam ud nos (hoc est ad Romanum Pontifi- dem mensis substituendam esse, et hinc cum
cem tunc existentem) scriberet, sicut interposito Anastasio, auctore Historiae miscellae et Cedreno
jurejurando scripsit ad nos, et nobiscum egit, ut ad septem dies pro tribus legit, et hac ratione ac-
universalcm synodum congregandam virosuliles mit- curatum annorum, mensium, ac dierum compu-
teremus Tum nos, Dco bene volente, misimus, tum invenit. At Bandurus, qui alibi in Theopha-
et cnm pace sexta synodus eelebrata cst. Adde, quod ne similes numerorum correctiones facile admit-
ipse Germanus, jam factus patriarcha Constan- tit, et hic Pagium propterea erroris arguit, vi-
tinopolitanus, coegeritsynodum, in qua prseci- detur ipse errasse nam a die xi Augusti, anno
:

pui Monothelitae iterum damnati sunt, ut in li- dccxv usque ad xxn diem Januarii, anno dccxxx
bello synodico apud Labbeum tomo 6 Concilio- quatuordecim anni, menses quinque, et plures
rum col. 1451 et 1452 legimus. Hasc ad vindi- quam tres dies intercedunt, ut
manifestum fiet
candam S. Germani orthodoxiam sufficiant. Nunc illi, qui elapsum temporis spatium inter hsec
ex-
chronotaxim episcopatus ejus examinemus. trema numerare voluerit.
527 Si apud Theophanem recte signati sint 530 Praeterea episcopatus S. Germani ab An- atiqua mwio-
s.Germanui numeri, S. Germanus cathedram Constantinopo- ris momenti
mense Augu selmo Banduro non erat numerandus usque ad
litanam ascendit anno Christi dccxv, die itiffuullas
stoanni 718 xi Au- diem xxn Januarii anni dccxxx, cum antea eum occurrat,
ad sedem gusti, quae illo anno diem Dominicam incide-
in abdicarit, cui abdicationi forte
CP. evectus Bandurus animum
esl. bat, ut supra notavimus. Theophanes
autem in non advertit, licet illam Theophanes inChrono-
Tabulis et Chronographia pag. 302
Constanti- graphia pag. 342 sic clare expresserit Ceterum :

nopohtano ipsius episcopatui quindecim

annosro- die septima mensis Januarii, Indictione decima • lege decim»
'

tundo numero ita tribuit Post tres annos

:
mortuo Joanne, Germanns CyJco
Constantinopolim, et patriarchatum tenuit annos
quindecim. Verum quindecim annos incom-
illos
plete intelligendos esse, patet ex eodem
Theo-
phane, qui in Chronographia pag
342 tempus
ejusdem sic scrupulose computat
Tcnuit ponti-
ficatum annos quatuordecim,
menses quinque, dies
tres^ Ilndem paulo
superius narraverat, quomodo
S. Germanus die vn mcnsts
Janmrii, indictione
xill, fena hebdomadis tertia
Leoni imperatori for-
titer restiterit, et episcopatu
se abdicarit. Sed
Henschenius noster tomo m
Maii pag. 158 os-
tendit pro die vn
mensis Januarii legendum esse
xvn mensis Januarii, ut numerus
vero, tertia, feria hebdomadis tertia, irreligiosus Leo si- septima
translatus est lentium (significatur hic silentio conventus opti-
matumjussu imperatoris convocatus, ut Pagius
loco proxime citato explicat) contra sanctas vene-
randasque imagines in novemdecim accubitorum tri-
bunalio celebravit, Germano sanctissimo patriarcha
: advocato, cui persuadendum arbitrabatur ut suo de ,
abolcndis sacris imaginibus decreto tandcm subscri-
berel. At fortis Christi Servus abominando Leonis
consilio nequaquam cedens, imo veritatis verbum re-
cto sensu distribuens, episcopatuseseabdicavit.
Quin
etiam pallium pontificium sponte deponens, post
sa-
tis longum merx doctrinx plenum
sermonemdemum
dixit Si ego sum Jonas, in mare me projicite ; ab-
:

ille diei ac fe- que universalis etenim concilii authoritate,

rias conveniat. impera-
tor, circa fidem qnidquam innovare non valeo. Tum
vero
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
93
vero in locum, qui Platanius dicilur, in patemam 534 Theophanes ibidem pag. 342 et 343 tem- Sec. VIII.
domum se recipiens, vitx rcliquum summo silentio pus, quo Anastasius cathedram Constantinopoli- qui eoilem
transegit. Tenuit pontificatum annos quatuordecim, tanam invasit, ita indicat Die autem septima mense Jn-
:
iiiiiirin aimi
menses qninque, dies tres. ejusdem mensis Jannarii (scilicet anno Christi 730 seili iii
el mense Ja- 531 Ex his omnibus tricis chronologicis con- dccxxx, ut omnes chronologi asserunt) Anasta- CP.itivaden
naario anni cludo S. Germanum probabiliter anno Christi sium falsi nominis virum, ipsius beati Germani di-
730 eam tii-

gnitatem ab- dccxv, die xi Augusti cathedram Constantinopo- scipulum, etconcellaneum,in ejus locumsuffecerunt.
'ilicavit.
litanam ascendisse, eamque anno dccxxx, die qui videlicet dominii secularis ambitione motus, cum
xvii Januarii reliquisse, si apud Theophanem recte Leonis impietati assentiret, falsus Constantinopolcos
signati sint numeri, ut superius dixi propter con- cpiscopus creatus est. Baronius, Henschenius, Pa-
jecturam Henschenii nostri, qui tomo 3 Maii gius, etBandurus unanimi consensu admittunt,
pag. 158 sic scribit Quod si alinnde constaret,
: pro die septima ejusdem mensis Januarii substi-
dies solum tres, non sex, numerundos pro Germani tuendum esse die vigesima secunda ejusdem mensis

pontificatu, tunc eum dicerem in solenni Assum- Januarii, ut inter hos postremus tomo 2 Imperii
ptionis Marianx die, xv Augusti in sede Constanti- Orientalis pag. 904 affirmat his verbis : Et qui-
nopolitana locatum : facillime enim i& pro is irrepe- dem legendum esse rn Si y£> '; non vero, ut in textu
re potuit in numeros Grxcos; et hoc cum insigni editionis regixhabetur, rrj Si X, suadent codex Bar-
Sancti erga Deiparam affectu eximie quadraret. berinus, Miscella, et Anastasius : et quidem dies

Verum haec Henschenii verba non ultra conje- vicesima secunda mensis Januarii hoc anno cum
cturam accipi volumus, sicut ipse ea proposuit. Dominica concurrebat ,
qua ordinationes episcopo-
Huic addere possemus alteram conjecturam Ba- rum fieri solitx eranl, ut sitpra sxpe monuimus.
ronii, qui in Annalibus ad annumChristi dccxiv Nos igitur juxta hanc probabiliorem lectionem
num. 3 ex Theophane colligit, Kalendis Augusti initio episcopatus Anastasiani annum Christi

electum fuisse sanctum Germanum adeoque lectio- ,

dccxxx et diem xxn Januarii assignamus.
nem diei septimae, qua sanctus Vir episcopatum 535 Quales tragoedias impius ille patriarcha Imresi lco-
noctastarum
abdicasse dicitur, prae decima septima retinen- statim excitaverit, colligimus exVita S. Stepha-
dam existimat. Quocumque modo chronotaxim ni Junioris, quae ab auctore coaevo scripta est,

illam explices, semper mutandus est aliquis nu- et Parisiis anno mdclxxxviii Grseco-Latine pro-
merus, ut Theophanes secum concilietur. At sal- diit inter Analecta Graeca, ubi tomo 1 pag. 414

tem in eo omnes consentiunt, quod mense Janua- et 4151eguntur sequentia lisdem miseris diebus
:

rio anni dccxxx, optimo magistro successerit impius Anastasius impietatis manu pontificatum oc-

pessimus discipulus, nempe cupavit, vimilitum, non suffragio divinx pictatis;

qui quidem omnia ad ecclesiam pertincntia impera-
toriis eedibus tradidit. Tum tyrannus, libera pote-
state prodendx hceresis accepta, illico sanctam et do-
XLIX ANASTASIUS hsereticus. minicam Christi Dei nostri imaginem, qnx supra
imperatoria atria coilocata, ob effigiem sancta Mnea
dicebatur, dejicere et igni tradere tentavit, qnod qui-
quam slalim Quibus moribus iste Anastasius ante episcopa- dem peregit.
obtinuit A- dum zeh
nastasius tum prseditus fuerit, discimusex Theophane, 536 Interim vero tollebatur, divino et magnas
tnrhns exci-
qui in Chronographia pag. 341 et sequente haec roboratx honorabiles mulieres fortiter irruerunt, ar- tnvil.

narrat : Tantum abfuit, ut ccepti miserum Leoncm reptaque scala, spaiharium, qui imaginem amove-
puderet, ut prxtcrca in hoc incubuerit, patriarchx bat, in terram projecerunt, distractumque morti dc-
Germani sermones captando, aliosque dolose mi- derunt. Post Iuec ad patriarchicam domum statjni

scendo, ut eum Ixsx majestatis rcum convinceret, quo properantes, impium Anastasium lapidibus petiint

cum tamquam seditiosum, non vcro tamquam con- 1

aientes, « Impurissimum caput, et veritatis hostis.

fessorem, throno depulsaret eam ad rem adjutorem

:
•'
ergone idcirco sacerdotium. invasisti, ut sancta et
atque participe.m nactus Anastasium, Germani di- " sacra anathemata sive donaria everlerentur? »

scipulum et syncetlum, ut sensuum suorum eemulo ac Hanc de se victoriam non ferens profamis, a con-
per omnia conscio, sedis adulterum ac successorem spectu piarum mulierum aufugit, et ad tyranuuni
eum fore pollicitus est. confugiens, ei auctor fuit, ut sanctas iilas mulicres
533 Hunc atm ita adversum se prave affectum ferro intcrimcrct. Quod quidem factum est, illseque

perfidus ejus Beatus non ignoraret, Dominum suum imitatus, pro Christi imagine, inito certamine, victorix prx-
axseipulm ac
syncellus, tamquam altcrum Iscariotam, apcrte quidem sed mium ab ipso Christo receperunt cutn omnibus san-
leniter ipsum de proditione commonuit. Cum vero ctis victricibus in regno ccelorum Ixtantes.

ab errore illum revocari non posse cerneret, quadam ita affectus Anastasius unio- Attamen u-
537 Nihilominus
nionem ciini
die eidem Anastasio, Germani, imperalorem adeun- nem cum Romano Pontifice ambiebat. Sed Gre- Papa lioma-
gorius II Papa, rerum gestarum conscius, com-
»» /iiistra
tis, posteriorem vestis oram calcanti ipse patriarcha atnbiens,
dixit : Noti festinare in ; circi etenim stadium citius, munionem ipsius respuit, ut idem Theophanes in

quam voles, ingredicris. At illc hisce verbis turba- Chronographia pag. 343 sic breviter innuit Ge- :

tus, nec alii prxsagium intellexere : quod tamen
quindecim post annos, tertio videlicet persecutoris
Constantini, Indictione duodecima, exitum tandem
habuit, ac non sine divino impulsu prolatum fuisse
terum Gregorius saccr Romxprxsul, qucmadmodum
jam prxmisi, Anastasium una cum libellis ejus ab-
judicavit. Anastasius Bibliothecarius in Vita Gre-
gorii II Papa? apud Labbeum tomo 6 Conciliorum

constitit : etenim Constantinus, Artabasdo gcnero col. 1435 et 1436 eamdem rem conflrmat liis

expulso,cum solus imperio potitus esset, Anasta- verbis Etiam Germanum, sanctx Constantinopo-
:

sium una cum aliis suis inimicis verberibus cxsum, litanx ecclesix antistitem, eo quod ei consensum pr.c-
at. iilem.
bere noluisset, pontificatu privavit isdem imperator
'
deinde nudum, asinoque facie retro versa insidentem
per circi stadium palam circumduci jussit, utpote qui (nempe, Leo Isauricus) sibique complicem Ana-
una cum inimicis suis se imperatoris munere abroga- stasium presbytcrum in ejus hco
'
constituit ;
qui •
al. locum
tum impcrio ejecerat, atquc Artabasdum coronave- missa Romam synodica dum tali lurrcsi eum eon-

rat, quemadmodum inferius suo loco demonstrabitur. sentientcm reperiret vir sanctus (videlieet Grego-
rius
 :

94 HISTORIA CHRONOLOGICA
Romanus) non censu.it eum fratrem in honore fuit : postquameumpeperit,nihilo reliquis
rius Pontifex
aut consacerdotem solito vocari, sed rescriptis com- mulieribus prxstantior est. En quibus majoribus
monitoriis, nisi ad Catlwlicam convcrteretur fidem, et sectae suse defensoribus hodierni hagiomachi

etiam extorrem a sacerdotati officio esse mandavit. atque iconoclastae gloriari possint? Sed ad sacri-
538 Cura mortuo Leoni imperatori successis- legum patriarcham nostrum revertamur.
religionem set ejus filius Constantinus, cognomento Copro- 541 Mutatabelli fortuna, Artabasdus a Con-
lempori, Copronymo capitur, et tunc Anastasius sed Itindem
nymus, qui propter haeresim et crudelitatem sub- stantino
patriarcha dedit perfidiae pcenas, quas olim S. iwnas
ditis suis exosus erat, Artabasdus illius gener hac
pcr/i-
ilitt xu<e de-
occasione usus imperium affectavit, ac, fusisCon- Germanus ei obscure praedixerat : nam Constan- 'lit.ms.Ger-

stantiniCopronymi copiis, obtinuit. Quamvis Ar- tinus victor, ut Theophanes in Chronographia nmnus ei
pradixerat,
tabasdus esset sacrarum imaginum defensor, et pag. 353 narrat, celebratis etiam in circo ludis

Anastasius iconoclasta, tamen sacrilegus ille pa- equestrihus, Artabasdum una cum filiis et amicis
triarcha tempori serviebat, et religionem (si forte vinculis alligatum, nec non Anastasium., falsi no-
umquam ullam habuit) ambitioni suae accommo- minis patriarcham, oculis privatum,.et asino fa-
dabat nam cum
: falsum nuntium de morte Con- cie ad caudatn versa insidentem, publice per medium
stantini Copronymi allatum esset, teste Theo- circi stadium invexit, ettriumphum
de iis ludibrii

phane in Chronographia pag. 348, confestim po- egit. Cum tamen hsereticus imperator neminem

pulus universus, Anastasio falsi nominis patriar- nosset magis idoneum secta? suae propagandae,
cha duce, diris et maledictis, ceu nalurx monstrum hac ignominia affectum patriarcham sedi Con-
ct a Deo alienum, Constantinum insequitur, cxdem stantinopolitanaa iterumpraefecit, ut Theophanes
cjus, quasi inycnti malo liberati, gratanter excipit, ibidem ita testatur Cetcrum Anaslasium, ceu
:

et Artabasdum velut orthodoxum et sacrorum doyma- sententix sux sectatorcm, probe subactum et reno-
turti defensorem, imperatorem proclamat. vandx pcenx timore emendatum, in sacerdotii sedem
B 539 Proeterea doiosus ille patriarcha, ut for- restituit. Nunc ad mortem hujus scelerati antisti-

n imperalo- novum imperatorem sibi demereretur, et

tasse tis procedamus.
r mii (orturnt
memoriam Constantini magis odiosam redderet, 542 Theophanes in Chronographia pag. 359 nc dcin anui)
illum de summa impietate accusavit, ut Theo- ad annum decimum tertium Constantini Copro- 753 infeli-
cem ttuiinam
phanes loco proxime citato refert his verbis Ce- : nymi, quo nempe post,mortem patris sui impe- efflavit,
terum Anastasius falso nomine patriarcha, vene- rabat, et quijuxtaPagium aliosque chronologos,
randa ac vivifica crucis ligna manibus tenens, inter- in annum Christi dccliii incidit, obitum Anasta-
'
legc jureju- posito jusjurando ", coram plebe disseruit « Per : sii patriarchas sic refert : Hoc anno Anastasius sa-
riuiclo
<< eum, qui lignis istis su/ji.vus est, ita mihi dixit im- crilegus throni Constanlinopolitani antistes anima
« perator Ne Dei Filium, quem genuit Maria,
: simul et corpore mortuus est infelicissimo morbo,
« quique Cliristus dicitur, uspiam reputaveris, quam qui chordapsus dicitur, proprium stercus per os ege-
« simplicemac nudum hominem; eum etenim in lu- dignamque
rens, persolvit ultionem sucrum in Deum
» cem Maria protulit in eummodum, quo me mater ac prxceptorem injuriarum. Hic mortis annus o-
« mea Maria genuit,« His auditis,populus univer- ptime convenit cum duratione episcopatus ipsius,
sns eum imperio abdicatum prouuntiavit. cui Theophanes in Tabulis et in Chronographia
540 Haec accusatio non abhorret a vero, quam- pag. 302 annos viginti quatuor assignat : si enim
ncromoria- vis eam testis suspectus instituat, quia id facile elapsum tempus numeraveris ab ineunte anno
bat;
credi potest deillohomine, quem S. Theophanes, Christi dccxxx, quo Anastasius cathedram Con-
aliique scriptores, tamquam impietatismonstrum, stantinopolitanam invasit, usque ad flnem anni
depingunt, et de quo Georgius Cedrenus in Com- dccliii quo infelicem animam efflavit, invenies
pendio historiarum part. 2 pag. 459 scribit se- anno viginti tres et aliquot menses, quos Theo-
quentia Ut primum in patrium regnum et impie-
:
phanesjuxtausumsatisreceptum, neglectis men-
tatem successit, longius eliam a Deo,Deipara,omni- sibus, numero rotundo pro viginti quatuor annis
busquese Sanctis abalienavit; ac deinceps veneficiis, computavit.
libidinibus, dxmonum invocationibus, viscerum ex- 543 Huic annorum computationi consonant
sectionibus, aliisque malis sludiis,tum venationibus
F
omnes patriarcharum catalogi apud Bandurum,
et ludis circeusibus deditus, idoneum se Antichristo postquam
et Zonaras in Annalibus, ubi lib. 15 num. 6 de )ere 21 annis
instrumentum prxbuit. Atque adco universali edicto morte hujus patriarchse sic scribit ccclcsiam
Tunc et pa- :
CP. tyrannt-
vetuit, ne. quis in universum Dominiservorum, San- triarcha Anastasius, cum Ecclesix per annos viginti ce rexisset.
cti titulo cohonestaretur ; quinimo conspui eorum quatuor (Graece sine litteris numeralibus sic anni
invenlasreliquiasjussil,prohibuitqueeoruminterces- illi diserte exprimuntur, 1-kI yjjovoiq ii/.oai -kdoc.
sionem postulari, quod eos nihilposse diceret.
Atque roii Tirapai) impie vitam cum morte
insultasset,
addidit scelcstus, Marix quoque
Virginis interces- commutavit. In regiam S. Nicephori editionem,
sionem non esse implorandam nihil enim eam prx-:
quas tantum xxi annos ipsi tribuit, haud dubie
stareposse.Quin el Deiparam hanc noluit appellari error irrepsit, ut liquet ex Banduriana ejusdem
sumptis enim in manus auro plenis loculis, ac prx-
Nicephori editione et duabus antiquioribus, ubi
sentibus demonstratis, sciscitatus est, quanti eos pu-
cum omnibus aliis catalogis Anastasio anni xxiv
tarent esse pretii. Cum responsum esset : Magni
; adscribuntur. Post mortemhujuspseudo-patriar-
cvacuato auro, rursum interrogavit, quanti loculos cb.33sedes Constantinopolitana aliquantisper va-
xstimarent? Cumqxie responsum esset
Nihili, Ila, : cavit, ut postea ostendemus, dum hic prius non
mquit, Maria quoque, dum
Christumijestavitutero, inutilem disputatiunculam interseruerimus.

PARERGON
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 95
aliura inveniraus, ut
ex tota nostra patriarcha- SEC vlll
rum serie postmodum
apparebit. Quare hunc
Anastasium albo Sanctorum prorsus eradendum
putamus, et hoc manifesto erroris exemplo ite-
PARERGON Vil. rum monemur, ut caute fidamus similibus Grse-
corum monuraentis, quorum auctoritatem hac
occasione paulo scrupulosius examinabimus.

Quceritur , an Anastasius patriarcha 547 Dum Bollandus noster in praefatione ge- Bac oceasio-
nerali antetomum 1 .Tanuarii cap. iv, § xi varia
" e J<"'" '"'"<
Constantinopolitanus in sacris Grce- Grpecorum menologia enumerat, ibidem pag. lv
relinquendus hac de Menasis excusis haec habet Mnximo mihi
corum fastis sit , et :

us,ui Greecorum Menxu fuere, qux Venetiis aliquot

occasione auctoritas Menceorum exa- voluminibus editn multos quotidie Cwlites recensent,

minatur. plerosque corum, quorum cst in Lutinis fustis cele-

bris ab nntiquo memoriu, tum nlios purtim ignotos
omnino Lutinis, purtim n scriptoribus luudutos, non
Anastasius ea omnia, quse hactenus de Anastasio re- tamen ecclesix Catholicx Mnrtyrologiis inscriptos.
lconoclasta
Post Timiile primum ea volvere ccepi. veritus, ne quos
pcrperam tulimus, jure merito mirabitur lector, si il-
Menzis Gra- lum in ecclesiasticis Graecorum monumentis inter schismatis udversus Latinam Ecclesium propugnu-
corum inser- tores Menscis inseruissent ituque eram affectus ani-
lus est,
Sanctos numeratum invenerit. Attamen in Me- ;

mo, ut mullem aliquos prxterire, etiam sanctitute

B nseis impressis ad diem x Februarii leguntur se-
illustres, sed mihi ignotos, quam temere ullum im-
quentia Tvj c.i/rfi r\\jipa yvty.vi rou sv kyioic ntxTpoc
:

merito ornare titulo sanctitatis. E

inu&v Avaaraaiov apyymiav.oTzov Kc.>vG"ravnvouTro-
548 Sciebam, in veteribus Sanctis minus esse qiind Bullan-
?>sr»;. Id est : Eodem die, memorin sancti pntris
im-
clus ile
periculi, prxsertim martyribus, etsi nihil de iis Orx-
nostri Anastasii archiepiscopi Constantinopolitani. pressis
truditum litteris legissem; uti multi sunt etiam in coruin Me-
Deinde majoris ornatus gratia hi duo versiculi nsis lulit,

adduntur
Eomuno Martyrologio, quorum vel exciderunt, vel
numquum fortassis integre scripta sunt Acta. Jam
AvaOTanio; tov Soou.ov retvtav Kpiaa, si sunt multi in omnibus fere Occidentalibus pro-

T?iC l%avaaras rrpi; r6v Tipiorov Tpiyzi. vinciis Snncti, quorum nulla in Romuno Marlyro-
Anastasius dum promovet cursum suum, logio memoria mirum in Grxciu Asiuque
cxstat ; quid

Terra resurgens advolat ad Altissimum. esse complures, ubi prius, quum in multis occiduis

regionibus scminulu Christi religio est, multoque

Hic satis manifesta allusio est inter nomen pro- Murtyrum sunguine irrigatu? Verumubi diligenter

prium 'Avaa-b.ai.oc et participium avaaxai vel examinavi Menxa illa, mdlum adhuc reperi inscri-

ptum, quem constaret aut Ecclesix Romunx debitam

klavaarai, quod exsurgentem vel resurgentem si-
gniflcat. Ex hac allusione etiam certiores reddi- obedientium abjecisse, aut hxreticis influtnm errori-

mur, non esse erratum in nomine Anastasii ex-
primendo. Martyrologus Moscus in Menologio
Sclavo-Russico, quod nobilissimus baro de Spar-
wenfelt nobis Latine redditum reliquit, eadem
die x Februarii Anastasium archiepiscopum Con-
bus. Si qui ulla rdtione suspecti fuere, hos omisi.
549 Hoc Bollandijudicium tantumraodo intel- abaliquibu
nimis late
ligendum est de illa Men«orum parte, quam us- intellectum,
que ad illud tempus examinaverat, ut ipsemet in uerbis ipsius-
met explica-
prsefatione ad tomum 1 Februarii cap. V, pag. xxi lur.

stantinopolitanum celebrat et Maximus Cythe- ;

testatur disertis his verbis Quod autem in prx-
:

rorum episcopus, omissis versiculis, annuntia- falione ad Januarium cap. iv, § xi, pag. lv scri-
psimus, nullum adhuc reperisse nos inscriptum Me- F
tionem Menseorum totidem verbis expressit.
ut Ratterus
545 Jam juverit audire judicium Raderi no- nxis, quem constaret aut Ecclesix Romunx dcbitnm
in Mss.obser-
stri,qui in Mss. observationibus ad Menseatypis obcdientiam nbjccisse, aut hxreticis inflntum errori-
vationibus,
Inter episcopos, nr- btis; quidum Intius ucceperunt, quum nos scribentes
excusa, hac die sic notat :

chiepiscopos , et patriarchas Constnntinopolitnnos cogitabamus, quasi id de omnibus, quorum essent in

centum et duodecim, quos ordine recenset Democha- Menxis descripta nomina, pronuntiossemus quod :

sane neutiquam ita intelligi voluimus; sed de iis so-

res, unicus fuit Annstnsius dictus, sancti Germani
parum germanus discipulus, cui, propter sacrarum lum, quorumjam Actu ntque elogia expenderamus :

imaginum cultum expulso, hic a Leone ichonomacho ne.que enim universum Menxorum opus exuminuvi-
mus, sed prout in progressu Opcris nostri necessa-
suffectus est, quod imperatoris sententix subscribe-
rium visum Quundo minus solida esse qux de
rct, ut mirer, illum Inc inter Snnctos a Grxcis in
,

Mariyrologio Menxorum relatum, cum alias ubique Sanctorum illorum cullu publico memoriaque tru-

dunlur, visa nobis fuerint, vel taciti prxterimus,

e.ttoto opere iconomachos omnes detestentur et exse-
infami quusi inserendum numero Divorum talem aliquem
crentur; Anastasius vero vitam pessima ct
ab
morte finierit. Baronium adi anno Christi dccliii non putemus, vel plerumque, cur abstineamus
indicamus.
num. iv. Itaque expungendus est hic e syllnbo et ejus commemoratione calamum, lectori
550 Bollandus ejusque successores hanc regu- Pntteriquos-
ndi-
albo Snnctorum, vel alius aliquis quxrendus Ana-
stasius, quem ego nullum reperio. ]am sibi prsescriptam prudenter observarunt, et ffimduli*
cl nullum alium istius nominis prav DroDterea in prosressu Operis varios e numero sanctitaHs
Pnccesso- 546 Etiam
res noslri uU
sulem Constantinopolitanum repererunt Majores Sanctorum expunxerunt, aut mter prajtermissos ?, ,;,.,, „:„!
'<"<» lil Fe-
assi-
collocarunt, etiamsi in Menaeis titulo Sancti or- <-'"/»
brinirii nolu- nostri, dum inter prsetermissos ad diem x Fe- °
runt.
Anastasius archiepiscopus narentur. Exemplo sit hic ipse Anastasius, cujus
bruarii sic monent :

occasione hoc instituimus, quem die x

examen
Constuntinopoleos celebratur a Grxcis in Menseis,
Februarii inter prastermissos rejecerunt, ut jam
titulo attributo sancti Patris nostri, et distichi

Cythereo. Uni- supra vidimus. Quinimo discimus ex hoc ipso

unius elorjio. Refertur et a Maximo
Tractatu de patriarchis Constantinopolitanis.
cum in vulgatis catalogis legimus ejus sedis nrchie-
piscopum Anastasium tempore Constantini Copro- propter quos magna Men«orum pars percurren-
da quam caute fidere oporteat sacris hisce
nymi eumquc hxrcticnm. Neque nos hactenus fuit,

Grsecorum
 :

96
•
^
HISTORIA CHRONOLOGICA
cap. 5 sic merainit Paulopost ex eo vulnere mor-
cum in iis plures patriarchae
:

Graecorum fastis,
tuus, relatusquc Hierosohjma, illic sepultus est, cum
celebrentur, quibus titulus Sancti minime
conve-
saltem non imme- regnasset anno uno, patre suo longe sceleratior:
nit, aut de quorum sanctitate
rito dubitamus. Ne hic repetamus ea, quae de hac 555 Denique in illa serie celebratur (j.vr]^ et inler Ulos

dicen- "kyoX, f3a<jiXews, ulov 'laaOxij.. Id est Memoriti refertur rex

re per decursum dicta sunt, aut deinceps
:

rtcha:..

tur, aliis quibusdam exemplis ostendemus, quam Achaz regis fdii Joatham, ac ibidem decoratur his
parum auctoritati Menjeorum sit tribuendum. versiculis

Grttci Me- 551 Die xix Decembris in Menaeis impressis

uteis stiis In-
celebratur memoria omnium Justorum, qui in To Tr,i MjpaMrfi arifj.[j.a Trfi 'ItoaOa^,
seruerunt
antiqua lege Deo placuerunt, et ordinatur longa 1 TEtpsi xi(fa).r}V iiitpi-n&i xai tyjv "KyaC,.

eorum series cui prajmittitur hoc monitum,

,
Corona, rcgisJoathum exornans caput,
quod ita ex Grseco Latinum reddimus Sancli : Etiam decore post Achaz cinxit caput.
Deoquc pleni patres statuerunt, ut ipsa Dominica,
qux Christi Nativilatem prxcedit, perageretur me- At quam indecore corona regia caput istius Achaz
moria omnium Justorum, qui Deo placere studue- cinxerit, discimus ex libro 4 Regum cap. 16, et
runt ab orbe condito; nempe ab Adamo usque ad libro 2 Paralipomenon cap. 28, quo posteriori in

Joscphum, sanctissimx Dciparx sponsum juxta ge- sacro textu post alia illius scelera a v 21 memo-
nealogiam, ab cvangclisla Matthxo historice enume- rantur sequentia Igitur Achaz, spoliata domo
:

ratam; similiter cl prophetarum et proplietissarum. Domini, et domo regum ac principum, dedit regi
Tum longo ordine sequuntur expressa omnium Assgriorum munera, et tamcn nihil ei profuit. In-
nomina, et ornatus gratia singulis duo versiculi super et tempore angustiae suse auxit contemptum in
adjunguntur. Dominum. Ipse per se rex Achaz immolavit diis
alitlitot im- 552 Verum quorum raemo-
inter illos justos, Damasci victimas percussoribus suis, et dixit Dii :

probos reges regum Syrix auxiliantur eis, quos ego placabo ho-
ria tunc colitur, recensentur Salomon, Roboam, :

i<eteris Te-
slnmcntt, Abias, Joram , Ochozias, Achaz, aliique, quos stiis, et aderunt mihi, cum e contrario ipsi fuerint
sacra Scriptura acriter reprehendit, et quorum ruinx ei, et universo Israel. Direptis itaque Achaz
salus in dubio versatur. Norunt omnes, quanto- omnibus vasis domus Dei atque confractis, clausit
pere inter eruditos de salute Salomonis discepte- januas templi Dei, et fecit sibi altaria in univcrsis
tur. Salianus noster juxta varia testimonia asse- angulis Jerusalem. In omnibus quoque urbibus Ju-
rit, Roboamum et Abiam in impietate sua mor- da exstruxit aras ad cremandum thus, atque ad ira-
tuos esse, ut in Annaliuus ecclesiasticis veteris cundiam provocavit Dominum Deum patrum suo-
Testamenti ad annum mundi 3076 et 3079 videri rum Dormivitqite Achaz cum patribus suis, et
potest. Unde Raderus noster in Mss. observatio- sepelierunt eum in civitate Jerusalem neque enim :

nibus ad excusa Graecorum Menaea sic scribit : receperunt eum in sepulcra regum Israel.
E.rpunijnntur ergo duo reges isti ex albo Sancto- 556 Inde Salianus noster in Annalibus eccle- i/iiem Salia-
rum, Roboam et Abias, quidquid- interim Menxa siasticis veteris Testamenti ad annum mundi nus atiique
nemo enim in impietate
suggeranl : potest duobus dominis servire. 3309 num. 5 de infelici istius regis morte sic stia mor-
ilc iiiiorum 553 Salianus in iisdem
Annalibus veteris Te- disserit Hic ergo ultimus est annus impix vitx
: tituin csse
pwnitentiaet stamenti ad annum mundi 3150 num. 3 de Jora- asserunt.
snlule
Achaz, regni ejus xrumnosi, idemque vitx, ut
et
mo haec disserte afflrmat : Neque vero Joram dixi, trigesimus sextus cujus memoria non solum:

morte felicior, quam vita fuit : nam ea in summa infamis, scd etiam exsecrabilis prx omnibus regibus
impietate, in publko scandalo idololatrix, quod ite- Judx qui eum antecesserunt , perseverat. Nam in-
rum in regnum invexit, et aliis atrocibus sceleribus sanus furor Salomonis paucorum annorum
fuit ct
transucta, ncc Dco per pcenitentiam in longa xgri- extrema pcemtentia correctus est; hic toto
regni sui
tudine requisitv (id cnim si factum fuisset,Scriptura tempore impius fuit, et in eadem impietate
extrc-
minime iacuissct) ulique subsecuta est mors, qux ad mum vitx clausit diem, ut Josephus,
Genebrardus,
xterna supplicia aditus fuit ; corpus autem ejus con- omnes fatentur. Ille templum condidit ac
consecra-
tumclia affectum est hoc ipso, quod
regum sepullura vit, omnibusque modis ornavit;
hic profanatum atque
caruit. Deinde ibidem refert ex sacris Litteris, expilatum impie clausit, ne quis Deo supplex
fwret,
aliisque auctoribus ignominiosam illius mortem, ut ipsum placatus aliquando respiceret,
eique bonam
et populi exsecrationem, qui cadaveri ejus insul- mentem largiretur. Ille viclus libidine, a
Deo aver-
tavit, et ex tali morte conjectavit, quam invisus sus, sese ad idola convertit; hic
sua ipsius impietalc
Deo Hinc iterum Raderus in proxime ci-
fuisset. et malitia actus in rabiem, ferrum quodammodo di-
tatis observationibus ita monet Eradendus hic : stnnxit in ipsumDeum, ejus aram evertit, vasa con-
ex Menxis non quidem e genealogia Christi; sed
e fregit, templum obstruxit, et ei quantam potuit vim
numero juslorum el Sanctorum impius enim obiit. :
atque injuriam afferre molitus cst. Denique
verberi-
plurimi eru- 554 De rege Ochozia liber 4 Regum cap. 8 bus, quibus Dominus aliorum scelera
ititi auctores expiavit, factus
meritv iltibi-
tradit sequentia : Amw duodecimo Joram, filii deterior augensque contemptum, ab eo
in perpe-
lunt, Achab, regislsrael, regnavit Ochozias filius Joram tuum abjectus est.
'

regis Judx et ambulavit in viis domus Achab, 557 Interim Graeci, quasi non sufficiat
semel mitilomiims
et fecit, quod malum est coram Domino, sicut hunc impium regem inter Justos
do-
memorasse in Achaz ibi-
mus Achab gener enim domus Achab fuit. Libro 2 Menaeis suis die diem ilcm act
:
Aprilis
peculiarem ejusdem
i
1 Aprilis
Paralipomenon cap. 22 similia de illo leguutur ldololatrae memoriam ita repetunt
Trj «irjj : Sttnctis ud-
his verbis : Sed et ipse ingressus est F.h- },
scribitur,
per vias do- p«, rou ayiov y.al <Woi; 'A a$. Id est Eodem
mus Achab mater enim ejus impulit eum, ut im-
X die :

:
sancti et justi Achaz. Ut autem
clarius intelliga-
pie agerct. Fccil igitur innliun in
conspeetu Domi- mus, hunc esse eumdem Achaz, ad
ni, Sicut dvmus Achnb ipsi cnim fuerunt ei cvnsi- quem Isaias
:
propheta missus fuerit, addunt hos
liarii pvsi mortem patris sui in intertium ejus, versiculos :

am-
buliivilque in consiliis
corum.Tum sacra Scriptura 'AyaC, Qioj Ttiyvy.zv £OT&> ; nh,awv,
ibidem narrat, quomodo Ochozias post breve re- AycxQ, 8; Cittzv •
oii Qdv ^uu Ttnnlo-a
gnum occisus fuerit, de qua violenta morte Fla- Deo propinquus quando factus est Achaz
vius Josephus lib. 9 Antiquitatum Judaicarum
Tentarenolo, inquit, Deurn
Dominum meum.
Majores
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 97
Majores uostri ad hanc Menasorum annuntiatio- quod si signum pctcrcl. occeptoms csset, ct glorifi- Sec. vm
nem inter prseterinissos die i Aprilis notaverunt caretur Doniinits. Ergo qttttsi iiiolorum cultor, qni
sequentia Sancti et justi Achaz mcmorin hoc
: iii omnibus angvlis platearwm, et in montibus lu-
die notatur in Menxis cum tali disticho, quasi ipse cisque nemorosis nras constitiicrttt. et pro levitis Ita-
isfuerit, qui dixisse legitur, Isaix 7 Non tentabo : bcbat plttiiiiiticos. non vult signitm pctere, quod prx-
Dominum : ceptum kst.

561 Prseterea Grseci audiant suum S. Cyril- el S. Cyrilttis

"Ayx'Q ©Joti -etpjzjv eotiu; Kkrfliov, lum Alcxandrinum, qui lib. 1 Gommentariorum Alexandri-
itits,
"Ayxt, oc ziikv '
eu Qzbv pou -apaceo. in Isaiam, Orat. 4 eumdem
prophetre istius locum
sic exponit: Achazo thrommi ngni obtinente Hie-
Eodem facere videtur titulus Justi, solis fere vete- rosolymis, el ad effranationem quamdam valde pro*
ris Testamenti Sanctis addi a Grxcis solitus. At lapso, et dcvmonioritm cttltibus falsis aiHi.rrcsccntc,

profecto impius fuit Achaz istc : quare dum aliundc cum omnibus modis conatur ad mclius traducere, et
intellkjamus distinctius, quis hic inter Sanctos co- ut veritatis opinioncm consccietur ae ctipiat, et re-
lcndus proponatur, ipsum omittimus. cta de Deo scntirc vclit. Quoniam igitur idolontm

qui ttb inil>'

558 At non erat dubitandurn, quin liic colen- cultorcs magnifccit, ac curxstudioque ci fuit, rervm
istius nonii- dus proponeretur idem ille Achaz, filius Joa- eventus euriosius scrutari et exsacris sciscitari ora-
nis rege di-
cerstts non tham, de quo Graeci ad diem xix Decembris rur- cula, verbisqtte falsorum vatttin litttijicttri, pcricttlis
est, sus meminerunt id enim satis evidenter patet
: impciidcntilnis, Achtf.tim lutc nudicntcm rctrahit
ex cap. 7 Isaiae, ubi hsec leguntur Et factum : anteet impedit, prxcipitque, ui non jam tx consue-
est in diebus Achaz, filii Joalham, filii Ozix regis tis sibi nonex vanis vatibus, sed a Domino
dclubris,
Juda, asccndit Rasin rex Syrix, et Phacee, filius Deo polius siginini petat, Genus etiam et modmm
Romelix rex Israel in Jerusalem ad prxliandum pelitionis assignat sua sentcntia, cum dicit In pro- :

contra eam, et non potuerunt debeliare eam Et fundum vcl in cxcelsum, hoc est, in ctclwm vel in

dixit Dominus ad Isaiam : Egredere in occursum lcrram, atque adeo infcriora. Quibus verbis probat E
Achaz, tu, et qui derelictus est Jasub filius luus, ac significat, Deum csse universitatis Dominum, ct

ad extremum aquxductus piscinx supenoris, in via per potestatem et auctoritatem, quidquid visum est,
agri fullonis. Et dices ad eum : Vide ut sileas : efftcere, sive rerum coslestium, sive terrestrium pro-
Noli timere et cor tuum ne formidet a duabus
, curationcm voluerit suscipere.
caudis titionum fumigantium istorum, in ira furoris 562 Repudiat deinde Achazus, non quasi Deum aliiquc Pa-
trcs ttd dccla-
Rasin regis Syrix, et filii Romelix Et adjccil reveritus;' sed contumclia potius afficiens miser,
'.
. -, . randam ip-
Dominus loqui ad Achaz dicens Pete tibi signum a : etiamsi verbis pus et rehgtosis glortctur. Nou emm, sius iinpieta-
Dominum nam cum, ju- tem e.vpo-
Domino Deo tuo in profundum inferni, sive in ex- inquit, petam, nec tentabo :

celsum supra. Et dixit Achaz : Non petam, et non bente Deo petere, si petere nolis, sapit manifcstam

tentabo Dominum. impietatem, simulat, se nolle ipsum tentare etverba ,

559 Quare Raderus noster in laudatis Mss. fere iegis obtendit: Non enim tentabis Dominum
ut palct ex Observationibus ad Menaea die i Aprilis, hunc Deum tuum. An non autem est huic perversitati
vcrbis ab eo
Grascorum errorem confidenter ita explodit : Achazi pleno ore reclamitandum? Nam cum Deus
iisurpatis,
Egregiam vero laudem et spolia ampla refertis, o petere juberet, an non prxslabat illud, quod prxci-

Pelasgi, dum impium regem et idololatram, et ce- pit, facere, quam maligne captiones comminisci, et

teris regibus omnibus sceleratiorem, inter Divos re- excusationem inobedicittix frivolam prxtexere? scili-
ponitis, et hanc unicam vocem Isaix 7 excipitis, qua ce.t Non tentabo Dominum. Verum hoc illi inani-
:

sanctitatem Achazi comprobatis : Non petam, et mo erat, superos atque divinos sermones non ample-

non tentabo Dominum. Recognoscat lector, qux de cti,sed fatidicorum potius deliramenta coronare, et

illo sacra Litterarum oracula testentur 4 Regum candidiore calculo anteferrc, autjuriorum responsa

cap. 16 et 2 Paralipomenon cap. 28, ubi nil fere

;
curiosius sciscitari, et dxmonum prxsidium implo-

illo instituto, et odio Nu- rare. Denique Basilius Magnus, et Joannes Chry-
nisi de idolorum cuitu, ab
minis tractatur. Quod autem ad Isaiam illa apucl sostomus, aliique tum Latini tum Grseci sacrsa

verba regis attinet : Non tentabo Dominum, non Scriptura; interpretes, in Commentariis suis ad F
est ille sensus, quem nonnulli cliciuiit, et interpre- cap. 7 Isaiae, simili fere modo illa impii regis

tantur, quasi pie locutus Achaz. Diffidentia sit illic verba interprefantur.
fuit. Dein citat nostrum Cornelium a Lapide, qui 563 Ex iiis liquet, quam ruinoso nitantur fun- tnntra i/uos
frlvolaesl in-
in Commentariis ad caput7Isa'ia3ha3c verba regis damonto recentiores Monawrum collectores.dum Irrprelatio
tali hominis seelerati aut hypocrita;
responso om- recentiorum
Achaz hypocrisi et impietati adscribit. Omcorum,
nem ipsius sanctitatcm supcrstruunt. Istos Me-
5G0 Sed in gratiam Grsecorum malumus hoc
?«» S. Hic- loco allegare notissimos et antiquos sacra? Scri- nseorum collectores vocavi recentiores, quia sa-
nnymui
pturee interpretes, inter quos merito numeran- cris Grsecorum fastis verosimiliter hi similesque
cxistimo
dus est S. Hieronymus, qui in novissima editione errores inserti sunt a schismaticis, ut
ec-
Parisiensi tomo 3 col. 69 et 70 memoratum Isaiffi cum Leone Allatio, qui Dissert. 2 de libris

Non 111 et 115adrem

clesiasticis Grjecorurn pag.
textum ita explicat Et dixit Achaz : : pe-
(examinat lbi
tam, et non tentabo Dominum. Non humilitatis nostram sic scribit Audoirs libri :

orrores dete-
cst, sed superbix, quod non vult sigmim a Domino Triodium Grascorum, ethujus Iibri

qiw propius aberanl a Chrislo el divinaproge-

postulare : quamquam enim scriptum sit in Deute- git)
melius, qux erant veritalis, cernentes, optime
ronomio : Non tentabis Dominum Deum TDUM ;
nie,
Sanctorum laudes et
et sine ulla oflensione divinas
et hocconlra diabolum Salvator usus sit testimonw;
dogmata decantarunt ; scquiores affectibus pro-
tamen jussus, ut peteret, obedientia debuit explere fide.i

jiriis distracti, sxpe etiam odio in Romanam Eccle-

prxceptum, przsertim cum et Gedeon etManue si-

gnum Quamquam juxta He- siam, multa, qux a veritate aberrant, intruserunt.
petierint et acceperint.
brxi sermonis ambiijuitatem, in quo scriptum est Quod sane manifestumestin Itoc libro: namantiqua
omnia plana sunt ; niltil in se continent, quod
ulo enasse adonai, et omiies similiter transtule- fere
recentia multis scatent errori-
runt Non tentabo Dominum, legi possit Non
: :
pias aures offendat :

Romanam Ecclesiam gar-

exaltabo Dominum. Sciebat enim rex impius, bus, et subdole sxpius in
riunt,
Tomus 15
l Augusti.
 ;

98 HISTORIA CHRONOLOGICA
multas etiam hzreseon labes lectionibus in- bia illorum Menseorum fides
sit quod etiam ,
riunt,
deinceps, data opportunitate, per decursum con-
SEC. VIII. spergunt ;
quibus abcisis, liber nitori suo pristino re-
cxpurgatione indigebit. firmabimus, quando illo nonnulli antistites Con-
stitutus, nulla

qui rituales 564 Inter auctores recentiores, qui librum novis stantinopolitani mabe famae aut incertae sanctita-
eccclesin sua
scriptorum accessionibus fcedaverunt, prxcipui sunt tis inserentur, quemadmodum antea quoque plu-
libros corru-
pcrunl. Nicephorus Callistus Xanthopulus , et Philotheus ries fecimus.
patriarcha Constantinopolitanus, schismatici et hee-
retici Philotheus Palamxarum partiutn asser-
tor multis contra Latinosinvectusest ; multumctiam L CONSTANTINUS II haereticus.

pro Palama, illiusque hxresibus, aplerisque Grxcis

oppugnatis et damnatis, defendendis, et scriptis el

operibus insudavit. Tandem ipsum Palamam inter Pagius in Critica perperam existimavit, hunc Sedes CP.
post mortem
Sanctos retulit, et Officium in ejus laudem compo- patriarcham anno Christi dccliii statim in Anastasii a-
suit, ut infra videbimus. Tum inferius in eadem locum Anastasii suffectum fuisse, nec advertit, liquolmensi-
bus vacavit.
Dissertatione pag. 194 et 195 recitat varios ho- sedem Constantinopolitanam post mortem Ana-
noris et sanctitatis titulos, quos in solum Pala- mensibus vacasse. Unde in ea falsa
stasii aliquot

mam Philotheus iste tam liberaliter congessit, ut hypothesi ad annum Christi dcclxvi num. i ra-
summis ecclesiaa Graecae patribus vix similes di- tiocinatur hoc modo Constantinus monachus et
:

visim tribuantur. Quinimo Allatius ibidem addit, episcopus Syllxi, patriarcha Constantinopoleos ab
hymnum divaj Virgini sacrum, qui recitari solet imperatore renunliatus fuerat anno dcclih, ideo-
in Officio Acathisti (sic appellatur, quia ob reve- que sedit annos xm, non vero xn, ut legitur in

rentiam Deiparae numquam in eo sedetur) abisto Chronico Nicephori, ct in Tabulis Theophanis. Id

Philotheo inde avulsum, et paucis mutatis, impu- ipsum paulo superius confirmare nititur ex tem-
denter huic Palamae aptatum esse, ne scilicet hae- pore, quo Constantinus in exsilium missus fue-
reticus iste sanctissimaVirgineinferiorvideretur. rat, et quo Nicetas ei successerat. Sed Bandurus
565 Hinc etiam Josephus Methonensis, cui tomo 1 Imperii Orientalis pag. 904 istud Pagii
iisquc sclii- postea vindicabimus hoc opusculum, quod sub ratiocinium ita evertit: Si Pagius non tantuin
smaticos,
tamquam nomine Gennadii Constantinopolitani prodiit, in Theophanis versioncm, sed ipsum textum Grsecum
Sanctos in- Defensione quinque capitum concilii Florentini legisset, animadvertisset procul dubio, interprctcm
trnserunt
cap. 5 sect. 13 illam impietatem schismaticis ita omisisse in versione nnmerum Indictionis, qui saite
exprobrat: Vos namque Latinos tamquam a fide in textu Grxco seplenarius reperititr. Insuper ex
alienos existimatis, et ab eis refugcre, tamquam a eodem Theophanis loco, nimirum ad annum xiii
facie serpentum, simpliciores edocetis (idque liquido Constantini Copronymi intclligcre facile potuit Pa-
patet) ac si quis ex Latinisvidetur sanctus,vos hunc gius, et Anastasium obiisse hoc ipso anno, et con-
salutare non vultis ; imo vero malcdicta ingeritis : ciliabulum indictum fuisse, ac celebrari cazptum a
Grxcos, quamvis flagitiosissimos et stultissimos, si mensis Februarii die decimo, Indictione septima,
solum advcrsus Latinos dicant, omnium sanctissi- hoc est anno Christi dccliv, et sub finem illius con-
mos arbitramini. Inter alios quidem multos quem- die octavo mensis Augusti ejusdem anni
ciliabuli
dam, qui vocatur Palamas, Ephcsi Marcum, ho-
et Constantinum hunc renuntiatum fuisse ab impera-
minem nec satis mentis compotem, sed tumidum sa- tore patriarcham.
pientix ostenlatorem, nulla virtute vel sanctitate 568 Deinde citat textum Theophanis, qui in et Constanti-
subnixos, quia loquuntur solum et scribunt contra La- Chronographia pag. 359 post narratam Anasta- nus post con-
ciliabulum
tinos, extollilis et eorumque imagines
celebratis, sii patriarchse mortem subjungit Eo- Iconoclasti-
sequentia:
exornatis, festumque agentes diem colitis, ac veluti dem etiam anno (scilicet Constantini Copronymi cum
Sanctos adoratis. post patrem imperantis decimo tertio, qui partim
566 Ex hactenus dictis patet, quam caute pro- anno Christi dccliii partim dccliv respondet)
cedendum sit in discernendis sacris Grfecorum impius Constantinus adversus sanctas et venerandas
qutt corrup- monumentis, qua? recentiores schismatici variis imagines illegitimum trecentorum triginta et octo
tio ctiam in
Menxis la-
modis corruperunt, ut Leo Allatius in laudata episcoporum in Hierix palatio coegit conciliabulum,
atm liabere Dissertatione de libris ecclesiasticis Graecorum cujus prxses exstitit Theodosius Ephesi episcopus,
videtur.
pag. 229 testatur his verbis Pentecostarii quem- Apsimari
:
, filius, et Pastillas Pergensis antistes. Isti
admodum de
Triodio supra diximus, varii fuere privatas suas sententias privala auctoritate sancien-
auctores, antiqui et recentiores. Antiqui sua vetu- tes, nullo Catholicarum sedium, Romx
dico, Alex-
state et modeslia venerandi; recentiores ex
schi- andrix, Antiochix et Hierosolymorum prxsente, u
smate, audacia, atqueomnia attentandi libidine, con-
mensis Februarii die decimo facto initio, ad Au-
temnendi. Postquam deinde ostendit, ab ultimis
gusti diem octavum cceptis institere eadem Indi-
editionis Venetae correctoribus varia pro eorum
ctione (Graece legitur ?% aur?i; £ ivSiy.riwwc, id
arbilratu fuisse addita, in temerarios illos vene- est eadem septima Indictione, ut Bandurus supra
randfe antiquitatis corruptores pag. 230 et se- monuit) qua ad Blachernas convenientibus istis
quente sic invehitur Acorrectoribusipsisac simi-
:
Deiparx adversariis, Constantinus Constantinum
Uum librorum ediloribus petere possumus, quanam monachum, qui Sylxi episcopus fuerat, manu te-
auctoritate tantum facinus audent, et temeratas ma- nens, conscendit amboncm, et clara elataque voce
nus in intemeratos ecclesix ritus
imponunt ? Tlomi- votis conceplis bene precatus
Constantino, ; inquit,
nes vilisshni sunt, nulla scientiarum laude, nulla
CECUMENICO PATRIARCH.E MULTI ANNI.
aucloritate, nulla dignitate conspicui, qui ex
arbi- 569 Et vicesimo scptimo mensis Attgusti impe-
anno ClmsU
tno Ofjiciaecclesix modcrantur, addunt,
subtrahunt, rator in forum progressus, cum sacrilego Constanti- 754 ad cam
mutant, de novoconsareinant, quidquid illis evectus est,
videlur. no et rcliquis episcopis, qui omnespravam suum
Quae hic de Triodio, Pentecostario, aliisque hx-
ec- resim coram universo populo promulgaverunt, et
clesiasticis Graecorum libris dicuntur,
etiam intel- sanctissimum Germanum, Georgium Cyprium,
ligi possunt de Menseis, quae Joan-
circa idem tempus nem Chrysorrhoam, Mansuris filium, viros sanctos
typis Venetis prodierunt. Ceterum
jam aliquot etvenerandos doctores, anathemate ferire
exemplis in hoc parergo probavimus, quam ausi sunt.
du- Ex hoc ipso narrationis ordine patet, Constan-

tinum
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 99
tinum monachum sub finem istius pseudo-synodi jurare compulit : ac confestim ex monaclw nupliales s ec. vm.
dumtaxat in sedem Constantinopolitanam intru- coronas gestare, carnes delibare, et in regia mensa
sum esse. Idem facile colligitur ex praesidibus ejus- cytharcedorum vocibus aures prxbere persuasit. Sed
dem pseudo-synodi qui Theodosius Ephesinus
, non multo post divina vindicta hunc in manus Con-
et Pastillas Pergensis fuisse dicuntur si enim : stantini sanguinarii
homicidx tradidit. Sanctus Ni-
tunc Constantinopolitana ecclesia patriarcham cephorus in Historia, quam Petavius noster anno
habuisset, is haud dubie, tamquam dignitate su- mdcxvi Parisiis Graeco-Latine edidit, pag. 225
perior et regiae urbis antistes, isti conciliabulo de eodem juramento sic breviter meminit Nec :

prsesedisset. ea re contentus imperator, jurejurando insuper sub-

ut Baiiiturus 570 Sed quid hic diutius moramur ? cum habe- ditos sibi omnes adstringere voluit, nullam se dein-
ex testimo- amus evidens hujus testimonium ex hactenus
rei ceps Sancti cujusquam imaginem adoraturos esse.
nic SS- Theo-
lihanis etNi- inedito S.Nicephori Opere, cui titulus Liberan- : Tum urbis patriarcham narrant, qui viderunt, sa-
ctplvori
tirrheticus et ex quo Bandurus tomo proxime
; lutaribus signis in altum sublatis, jurasse, se ex
citato pag. 905 refert sequens fragmentum Hi : eorum numero non esse, qui sacrosanctas imagines
igitur a sacris omnique sacerdotali ac Chri-
locis adorarcnt.
stiano statu procul dissiti (loquitur S. Nicephorus 574 Certe Deus hoc sacrilegum patriarchae ju- e t cum sibi
de episcopis, qui huic conciliabulo interfuerunt) ramentum non diu impunitum reliquit, ut supra imvieobse-
oucntCTTi t(L~
in Sanctos sententiam ferunt, impietatis sux ducem dixerat Theophanes, qui ibidem pag. 369 sub- men anno
ac magistrum nacti impietate celebrem, postquam, jungit sequentia : Mensis autem Augusti die tri- 766 m exsi-
lium petlit,
permittente Deo, imperium adeptus est. Itaque im- cesimo, eademque Indictione (scilicet quarta, seu
pia hxc offtcina vere capitis expers, inutilis ac tra- anno Christi dcclxvi) in cognominem ipsi et ejus-

ditione destituta (ut ipsorum verbis utamur) merito dem sententiee consortem Constantinum ipse nominis
vocaretur : quandoquidem et sedes Constantinopoli- putidi homo furiis invectus est, quibusdam monachis
B tana tunc temporis vacavit. Nam sub ftnem eorum, clericisque, necnon laicis, quos magis fidos patriar- E
qux ipsi impie moliti sunt, Mamonas cognominem chse amicos putabat, inventis et inductis, qui dice-
sibi Constantinum, infelicem sane ac miserrimum, rent : Audivimus patriarcham adversus imperatorem
nefarie ac impie episcopum Constantinopolitanum cum Podomagulo loqucntcm. Mox eos criminis
renuntiat ac creat in animxac corporissui exitium. illum convicturos in palriarclix xdes summisit. Ille
Vnde ct a Romano Antislite plurimas contumelias crimen admissum negans, ut illud in venerunda ligna
retulit, sxpenumero ab ipso ob pravam doctrinam jurali assererent, eos compulit. Affirinaruntque :

reprehensus. Ejusmodi convitia ex patriarchse ore audivintus.

571 Hinc Bandurus pagina sequente sic con- Missis igitur, qui patriarchales a:des regio sigillo ob-

eontru Pa- cludit : Satis quidem superque quispiam ex propo- signarent, ipsum patriarcham primum Hieriam,
giuin osten- tum in Principum insulam exsulem deportari sanxit.
sitis intelliget,per plures menses vacasse tunc sedem
riit.

Constantinopolitanam, et non nisi sub fxnem concilii 575 Huc usque numerandus est episcopatus cum sedissct
annis duode-
Copronymiani Constantinum ab imperatore Copro- Constantini, in cujus locum eodem Christi anno
cim, ut recte
nymo nuntiatum fuisse patriarcham : quod quidem substitutus est Nicetas, ut postea ostendemus. probat Ban-
durus
accidit, ut scribit Theophanes, die octavo mensis Idcirco supra laudatus Bandurus, postquam con- >

Augusti, Indictione septima, nimirum anno Christi tra Pagium ostenderat, sedem Constantinopoli-
dccliv, uti paulo superius demonstravimus, non tanam a morte Anastasii perpluresmenses vacas-
vero anno dccliii, ut Pagius existimavit. Nos itaque se, et non nisi sub finem conciliabuli Coprony-

cum Banduro initium Constantini pseudo-patriar- miani Constantinum ab imperatore Copronymo

cha3 anno Christi dccliv, die Augusti figimus, vm creatum fuisse patriarcham, idque accidisse jux-
et praecipuasejusactiones, autpotius calamitates, ta testimonium Theophanis die octavo mensis Au-
referre pergimus. gusti, Indictione septima, nimirum anno Christi

572 Constantinus Copronymus imperator im- dccliv, tomo 2 Imperii Orientalis pag. 906 sic
Irnperalor pium de Deipara dubium Constantino patriarchae ratiocinari pergit Restat modo, ut videamus, quo
:

Iconoetusta
Constantinopolitano proposuit, ut Theophanes anno Constantinus esede dejectus fuerit; quod qui- p
in Chronographia pag. 366 exponit his verbis : dem ipse Theophanes facile prxstabil, dum scribil ttd

Ceterum imperator patriarcham ad se accersitum annumxxw Constantini Coprontjmi, die tricesimo

ita alloquitur : Si Dei genitricem, Christi matrem mensis Augusti, Indictione quarta, hoc est anno
asserucrimus, quid inde mali portendetur? Hle im- Cltristi dcclxvi imperatorem Constantino patriar-

peratorem complexus : Miserere, domine, inquit, nec cltx ejusdem sententix consorti accusatores subor-
mentem tuam cogitatus hujusmodi umquam subeat. nasse ipsum primum inllieriamjum in Principum

An non vides, quam diffamatus et exsecrandus per insulam exsulem deportari sanxisse.
universam ecclesiam habetur Nestorius? Adhxc im- 576 Paulo inferius in eadem pagina hcec repe- qui tiuncn in
ilitims epi-
Constantinus deponilur, uti supra ex Theo-
perator: Discendi cupidus, ait, quxstionem proposui tit :
scopatus
phane diximus, die tricesimo mensis Augttsti, In- computantiis
apud te secretum hoc nulli revelandum permaneat.
errat.
Postea imperator hoc blasphemum Nestorii do- dictione quarta. Nihilominus ex toto hoc ratioci-

gma publice amplexus est, ut supra ex Cedreno nio citata pagina sic concludit Unde liquet, Con- :

retulimus, quamvis prima illius revelatio verosi- stantinum scdem Constantinopolitanam obtinuisse
militer Constantino patriarcha3*extremum suppli- annis duodecim, et diebus octo. Recte quidem hic
cium acciverit, ut infra dicemus. demonstrat Bandurus, non annos tredecim. ut
vult Pagius, sed cum Nicephoro et Theophane,
573 Fortasse imperatorpropter hoc responsum
aliisque catalogis tantum annos duodecim episco-
valriarcham de satis firma patriarchas sui impietate dubitare
Vubtice cju- patui Constantini tribuendos esse; sed non intel-
r «rcjubet coepit, eumque sententiam suam circa cultum
quomodo ab octavo die Augusti, quo Con-
'Ultum sa- imaginum publico juramento aperire jussit, ut ligo,
"arum ima- Post- stantinum ab imperatore patriarcham renuntia-
Uuium, laudatus Theophanes pag. 368 sic narrat :

modum vero ipsum Constantinum, falsi nominis pa- tum fuisse fatetur, usque ad diem trigesimum

triarcham, ambonem conscendere et veneranda vivi- ejusdem mensis, quo eumdem depositum esse as-
numero eorum, serit, tantummodo dies octo computaverit, cum
ficaque ligna manibus tollentem, e
qui vencrarentur imagines, se numquam existere, prseter duodecim annos, qui anno Christi dcclxvi
post
 :

100
HISTORIA CHRONOLOGICA
usque ad hic pro Augusto legendum arbitror) die decimo U
Sec. vm. post diem octavam Augusti effluxerant, Quid de poslquam
anni dcclxvi, quinto, missisad eumpatriciis interrogat :

trigesimam Augusti diem ejusdem ™%i.m

At hasc minu- fidenostra, et ea, quam habuimus, synodosentis?
ut miniraum viginti dies supersint.
Is vero animi plane vani homuncio: Optime, re- Iconoctas,
tia chronologica jam forte taedio afficit lectorem,
qualem vitae exitum spondet, credis, et synodum recte celebrasti : nimi- ™"^,
qui potius scire 'desiderat,
patriarcha ille habuerit. Huic desiderio satisfa-
rum hoc pacto imperatorem rursus placare sperans.
ob Illi,daioresponso, citius subinfcrunt Hoc unum :

ciemus, ubi prius investigaverimus, causam,

erat, quod ex impuro orc tuo audire volebamus.
quam nondum exsilio satiata imperatoris crude-
Nanc itaque in tencbras et in malam horam perge.
litas Constantinum in urbem Constantinopolita-
Itaque sententia in eum lata, in Cynegio capite
nam reduci jusserit, eumque summa ignominia
truncatus est. Ejus porro caput auribus devinctum
et extremo supplicio affecerit.
in Milio per continuos tres dies populo spectandum
577 Baronius in Annalibus ad annum Christi
suspendere corpus autem, rudente adpedem alligato,
Constanlinus dcclxvii, num. 23 Cedrenum et alios citans pu- ;

forle propter tractum cum morte violenta sublatorum cadaveribus

revelata bla- tat, patriarchara bas posnas dedisse, eo quod vin-
projecere, acparitcr caput post idem dicrum trium
dictse cupidus in insula, ad quam relegatus
sphemi im- fue-
peratoris ar- spatium suspendio solutum eodem deportavere.
illuc
cana rat, omnibus propalasset impia Consf.antini Co-
pronymi circa Christum ac Deiparam sensa, quse Auctor Historiae Miscellce lib. 22 hanc tragcediam
olim secreto ab ipso imperatore acceperat. Ve- narrat simili fere modo, quam Cedrenus et S.
rum Cedrenus non meminit de loco aut tempore, Nicephorus paucioribus verbis exposuerunt. Hic
exitus Constantini patriarchae, qui
quo patriarcha heec revelavit, etsi in Compendio fuit infelix

•
historiarum part. 3 pag. 465 post narratum sa- opprobria illa et ingominiosam mortem conver-
crilegum patriarch» juramentum, omisso ipsius tere potuisset in gloriam sempiternam, si eum

exsilio, statim eamdem supplicii causam ita sub- heereseos sincere poenituisset, et interrogatus,
B jungat : Sed non multo post divina vindicta hunc quid de fide imperatoris, ejusque conciliabulo E
in manus cruenti homicidx tradidit : etenim Con- sentiret, orthodoxam veritatem constanter profi-

stantinus certior factus patriarchum multis homini- teri ausus fuisset.

bus procerto persuasisse imperatorem sibidixisse, se S81 Cum itaque sub vitse ipsius finem nulla qui nihilo-
minitsinlUe-
Christtm pro Deo, ac proinde Matrem ejus pro Dei- poenitentiae indicia, imo contraria haereticae pro-
nieis Mss. ce-

para nequaquam liabere, furore adversus eum, ut qui fessionis testimonia habeamus, nihil nos move- lebrari vide-

seeretum ipsius publicatum tradnxisset, incensus est. bunt manuscripta qusedam Gracorum Menologia, tur.

578 Deinde Cedrenus narrat tragicam ipsius ut eum Sanctis adscribamus. In Ms. supplemento
cxlocoexsitii catastrophen, quam audire malumus ex sancto et Sirmondo-Chiffletiano ad diem xxx Julii ita legi-
qui in Chronographia tur zov iv ayiotz ittxrpcg Kmvotocv-
?ur"constan- antiquiore Theophane,
: Mv/if/.v] Yifj.&v

linopotim ad- pag. 371 et sequente illam ita graphice depingit tivod tou viov iiczptcr.pyov KwvoTavTivou7ro^e(»s. Id
ductus. Ju-
Hoc anno mensis Octobris die sexto, Indictione sex- est : Memoria sancti palris nostri Constantini

ta, Constantinus fahi nominis patriarcha ex insula nioris patriarchx Constantinopolitani. In apographo

Principo in urbem accitus, tot verbera a tyranno ex codice Taurinensi et Menaeis bibliothecae Am-
Constantino tulit, ut pcdibus suis progredi non va- brosianae etiam additur epitheton tou viom Junioris,
leret. Eum itaque lectica efferri, et a se digressum ut eum distinguas a Constantino seniore, ecclesiae
in ecclesix magnx solea considere jussit. Aderat Constantinopolitanse patriarcha, de quo superius
porro unus a secretis prxferens libellum ,
quo omnia egimus. Cum tamen sequentibus seculis fuerint
accusationum capita descripta erant. Universo au- alii hujus nominispatriarchse Constantinopolitani,
tcm urbis populo, imperatoris jussu, congregato et forte Graeci hoc epitheto unum ex illis recentio-
spectante, in omnium auditu tibellus ille publice re- ribus indicare voluerint. Sed ex infra dicendis
citabatur, et ad singula capita faciem e.jus a secretis apparebit, nemini eorum titulum Sancti convenire.
percutiebat, patriarcha Nicetain throni consessu se- Nunc discutiendum est, quo tempore locum hujus
dente, ac omnia prospiciente. Eo deinde in ambo- Constantini occupare cceperit
nem evecto, et recto in pedes conslituto, libellum
accipit Nicetas : mox episcopo ad eum misso, et ana-
themate in eum pronunliato, pallium sustulerunt, LI NICETAS I haereticus.
'
id esl tene- scoliopsimque *
sxpius vocitatum, rctrogrado passu
brioncm ab ecclesia jusserunt excedere.
579 Sequenti vero luce ludis in Circo celebratis, ^mnes chronographi affirmant, hunc patriar- Nicetas, atu
ignominia ct universam ejus faciem depilantes, barbam, superci- cham anno Christi dcclxvi in locum Con- loctim Con-
extremo svp- stantini ex-
lia atque capillitium abrasere, et serico brevi et sine stantini exauctorati successisse sed S. Nicepho- ; anno
plicio afftcir sttlis

Ittr, manicis vestimento indutum, in a-sinum clitellis in- rus circa mensem, quo Nicetas cathedram Con- 766
structum, facie retro versa, adeo ut manibus caudam stantinopolitanam ascendit, ab aliis scriptoribus
teneret, imposuere ; atque per Diippiam in Circum dum in Historia sua editionis
videtur discrepare,
produxere, plebe universa ipsisque faclionibus eum Petavianaa pag. 230 de imperatore Copronymo
convitiis atque sputis prosequentibus. Constantinus ita scribit : Postridie Constantino patriarchx accu-
vero ejus nepos, prxcisis naribus deformis, asinum satores subornat ex ejus familiaribus, qui Antiochi
trahcbat. Cum autem ad factionum locum devenit, ac Theophylacti consilia audisse se de eo jurejurando
tum omnes spittis eum de.nuorespergere,et pulvcrem firmarant. Statim igitur in Hicriam pontifex rele-
iii eum projicere. Ad
locum deinde, quo consistunt gatur (e.st hoc imperatoris palatinm e regione Con-
equi, adduciitm nsino prxcipitem deturbaverunt, stantinopolis ad sttbsolanumpositumjmoxque Nicetas
ejusqne demum collo pedibus conculcato, e factio- sanctorum Apostolorum ecclesix presbyter eunuchus
numregione considmtem sales,jocos, ludibria in se in ejus locum substituitur Atque hxc omnia Augusto
.

dcblaterata, donec absolverentur ludi, coe.gerunt au- mense, Indictione quarta contigerunt. Indictio quar-
dire. ta anno Christi dcclxvi usque ad Calendas Se-
580 Ad hxc mensis Augusti (Historia Miscel- ptembris currebat. Forsan vox omnia accommode
la lib. 22habet eodem quoque mcnse videlicet, Oc-
intelligenda est, ita ut sanctus Nicephorus tan-
tobri, quem paulo superius expresserat, et quem tum velit, mense Augusto Indictionis quartas

Constan-
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
101
Constantinum accusatum, exauctoratum, ac rele- 586 Quandoquidem hebes ille Iconoclasta se Sec. viu.

gatum fuisse.quse omnia isto mense contigerunt. memorabilem reddidit, pro-

nullis aliis actionibus qui mense
Februario
Quo3 si inter hsec omnia etiam successio Nicetae gredimur ad ipsiusmortem, cujustempus aTheo- anni 780 o-
comprehendatur, dicere opportebit, Nicetam die phane in Chronographia pag. 382 sic accurate biit,

trigesimo Augusti, quo Constantinum ab episco- signatum est Mensis autcm Fcbruarii die sexto
:

patu depositum fuisse supra ostendimus, aut sal- (auctor Historiae Miscellae lib. 23eumdem obitus
tem postridie locum ejus occupasse. mensem ac diem Romano more numeravit) eoque
d probabi- 583 AtTheophanes in Chronographia pag. 370 Dominico, Indictione tcrtia, die Dominico quo ante
Hus mense mensem et diem hujus successionis ita distincte Quadragesimam ultima caseum comedendi fit pote-
Novembri oc-
cupavil, notat Ceterum mensis Novcmbris die decimn sexto
: stas, Nicetas genere Sclavus, eunuchus, Constanti-
quintx Indictionis (haec indictio anno Christi nopolitanns patriarclia diem cxtre.mum Hi cha- obiit.

DCCLXviaCalendis Septeinbrisfluere coepit) Nice- racteres chronologici annum dcclxxx de-

Christi

tas a Sclavis originem clucens eunuchus, prcctcr fas signant, et optime conveniunt, cum tempore epi-
canonumConstantinopolitanuspatriarchaimperatoris scopatus, utjam ostendemus.
Theophani consentit auctor
suffragio consecratur. 587 Nicephorus in editione Banduriana aliis- iit ex trede-
cim annis el
22 Romana numeran-
Historise Miscellfe, qui lib. que antiquioribus, episcopatui Nicetae annos tre- quatiwr
di methodo eumdem mensem ac diem sic expri- decim, et quatuor menses adscribit. Huic anno- mensibus
sedis.
mit Porro decima sexta Kalendas Decembris
:
rum et mensium numero omnes patriarcharum
ejusdcm quintee Indictionis, decreto imperatoris pro- catalogi apud Bandurum consentiunt. Hinc patet,
movetur Nicetas eunuchus e Sclavis ortus, irregu- errorem irrepsisse in regiam ejusdem Nicephori
lariter patriarcha Constantinopoleos. Nos Nicepho- editionem, in qua anni quindecim ei tribuuntur:
rum juxtasuperius dicta accommode explicandum si enim ab anno Christi dcclxvi, et die xvi No-

censemus, vel probabiliorem Theophanis chrono-
logiam arbitramur, eo quod illa melius concordet
cum annis et mensibus episcopatus, quos ipse
Nicephorus et alii patriarcharum catalogi passim
mox videbimus.
ei adscribunt, ut
584 Porro quam indoctus et litterarum
erat homo rus fuerit hic patriarcha, produnt duo scriptores,
titlcrarum
ignarus, qui ante medium seculi duodecimi floruerunt, in-
ter quos prioc Joannes Zonaraslib. 15 Annalium
num. 7 post memoratam
vembris, quo Theophanes initium episcopalis gu-
bernationis collocat, usque ad sextam Februarii
diem anni dcclxxx, quo juxtaeumdem Theopha-
nem Nicetas obiit, tempus numeraveris, inve-
niesannostredecimcum quatuor mensibus utrim-
igna- que incompletis, ut computanti manifestum est.
Dum igitur Theophanes in Tabulis et in Chrono-
graphia pag. 302 eidem Nicetae quatuordecim
annos concedit, eos incompletos intelligere opor-
cum inter episcopatus initiura ac finera, ab
supradicti Constantini tet,

accusationem, de illius successore sic scribit : ipso Theophane assignatum, quatuordecim anni

Quo facto, patriarcha relegatus est, et alius a tyran- integri effluere non potuerint. Inde etiam con-

no creatus Nicetas eunuchus, non ingemms, sed firmantur ea quse de annis ac mensibus incom-
mu- plete accipiendis supra ssepe monuimus.
servili genere ortus, qui vix legere poterat, in
et inilio epi-
liebribus ministeriis versatus. Alter Miehael Glycas 588 Prseterea in figendo episcopatus istius scopatus e-
in Annalibus Grajco-Latinis editionis regiaj part. exordio Theophanem potius, quam Nicephorum, ruimus.

4 pag. 284 peculiare hujus imperitiaj exemplum superius secuti sumus nam si Nicetas ab exeun-
:

ita refert Tunc et Nicetas quidam eunuchus, prin-

:
te mense Augusto anni dcclxvi, ut Nicephorus

apud Copronymum loco, qui nihil aiiud sciret, innuit, usque ad sextam Februarii diem anni
c.ipe

quam edere et bibere, patriarcha creatus est. Cum dcclxxx sedem Constantinopolitanam occupas-
set, jam non tantum tredecim annis et quatuor
aliquando Evangelium in cellula sua recitaret, pro
eo quod dicendum erat Ex Evangelio secundum
:
mensibus incompletis, sed tredecim annis quin-
Matthxum, pronuntiavit : Ex Evangclio sccundum que mensibus integris, et aliquot diebus sedisset.
Matlhaium. Ibiquodam ex adstantibus subjiciente: Cum itaque ipse Nicephorus in plerisque editio-
nibus, cum quibus alii omnes partriarcharum
ca-
Noli JE diphthongum (gemini soni vocem) dividere.
talogi concordant, episcopatui Nicetae
tredecim
Nugaris, ait quadam cum iracundia nam quee ge- :

annos et quatuor menses assignet, supracitatum

minos et trinos sonos habent, anima mea vehemen-
Nicephori textum accommode interpretati
sumus,
ter odit.
vel chronologiam Theophanis sequi maluimus,
505 Verum hsec crassa ignorantia non obfuit,
quia alioquin Nicephorus secum pugnaret.
et tamcn pcr quo minus idiota ille hseresim profiteretur et ,

tinax lconu-
clasta,
abolendo sacrarum imaginum cultui operam im-
penderet,ut discimusexTheophane,qui in Chro-
nographia pag. 373 hanc Nicetse impietatem ita LII S. PAULUS IV.

indicat Eodem etiam anno, Nicetas falso nomine

:

patriarcha imagines in patriarchalis eedis minore

supra laudatus Theophanes in Chrono- Pnulus anno
secreto, opere tesselato depictas erasit ; magni quo- Cumgraphia pag. 382 narrasset, Nicetam
mor- 780 regimen
que ambitum, imaginibus ligneis dimidiata
secreti ecelesiaCP.
qui admitterc
esse dic Dominico ante
Quadragesimam,
eminentia effictis ornatum, deposuit, et reliquarum tuum coactus,
diem vi Februaru mci-
omnium imaginum facies aliocoloreperunxit, idem- anno Christi dcclxxx in

debat, de successore ejus

ibidem haec addit Se- :

que prorsus in Abramieeo prxstitit. Sanctus Nice- Paulus venerabi-

phorus in supradicta Petavianse editionis Histo- cunda vero jejuniorum Dominica
et virtute prx-
lector, Cyprius natione, doctrina
237 eamdem
ria pag. haeretici patriarchaj icono- lis

stans, quamvis ob lizresim, qux tunc obtinebat,

machiam explicat his verbis : Sub idem tempus
qux- multum reluctaretur, imo vim omnino passus, Con-
Nicetas patriarcha Catholicse ecclesise sedificia
stantinopoleos patriarcha instituitur.
Collector Hi-
dam, quse vetustate collapsafuerant, instaurat.
Tum
processi- storiaj Miscellae lib. 23 idem mortis tempus no-
in attinentibus domiciliis, ubi stationes in
aliter
bus obiri solent, Romani secreta vocant, tam tat, quamvis aliqua hujus textus verba
qu.ee
chronologicis
in majore quam minore, Christi Dotnini ac San- expresserit. Ex his characteribus
die xx Fe-
ctorum imagines opere tesselato atque ex cera factas eruo, Paulum anno Christi dcclxxx,
eve-
cradit. bruarii ad cathedram Constantinopolitanam
ctum
 ! ;

102
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. VIII. ctum esse si enim ultima dies Dominica ante
:
o--avTivou7ro7e&)S. Id est : Eodem die memoria san- D
patris nostri Pauli Junioris, archiepiscopi Con-
Quadragesimam in diem sextam Februarii tunc cti

in stantinopolitani. Ibidem ad ejus honorem addun-

inciderat, Dominica secunda Quadragesimae
diem vigesimam ejusdem mensis incurrebat, ut tur hi duo versiculi :

ex subducto dierum calculo comperies.

nauXoc EvAnrcov tou; tou
590 Baronius in Annalibus ad annum Christi Apopous o (3i'ou,
palam harc-
sim lcono- Eupy)y.e irau^av xai tovcov tcov tou (3iou.
clastarum dcclxxx num. 2 asserit, hunc Paulum externa
damnare non professione haereticum Iconoclastam fuisse, licet Dum Paulus hujus terminum vitx attigit,
mulebat,
sua conscientia orthodoxus esset, utpote qui pro- Vitx laborum repperit requiem simul.
be sciret, se errore duci, et ibidem de illo haec
subjungit : Cum re.ve.ra intus crederet, qux sunt Hic satis frigida allusio estinter nomen proprium
Catholicx fidei, tamenob timorem imperatoris, per- Pauli, et vocem appellativam iravlav, quae ces-

sequi aggredientis cultoves sacrarum imaginum, si- sationem laboris vel requiem significat.
aliisquc Grie-
lentio rem obtegens et communicans cum hxreticis, 594 Superius dixi, illum forsan obiisse die se-
coruni Sima-
indignissimum se throno illo judicabat. Cum enim cunda Septembris, quiaeo die in Menaeis impres- xariis,

videret Leonem Augustum agressum esse persequi sis annuntiatur sed etiam memoria illius in iis-
;

Christianos catholicos, timore percitus, numquam dem Menaeis ad diem xx et xxx Augusti celebra-
esl ausus, quam corde credebat, pandere veritatem, tur. et die trigesima istius mensis in Menaeo Ms.

probe sciens id haud sibi licere absque vitx discri- membranaceo, quod apud FF. Praedicatores in
mine, jam pluribus Constantinopolitanis civibus dire conventu S. Ludovici Parisiis servatur, et cujus
cxsis, et aliis paulo post nobilibus viris eadem ex ecgraphum manu Papebrochii nostri descriptum

causa ingenti quoque ignominia affectis. Haec Ba- habemus, una cura aliis episcopis Constantino-

ronii assertio confirmatur ex iis, quae jam infra politanis refertur, et locus venerationis ita indi-
B referemus. catur : Mvriuri tcov ayiatv iraTepcov rjy.6>v xat ap-
ilonccanno 591 Theophanes Chronographia pag. 385 in ^ie7Tccr/.o7rcov Kcovc!TavTivou7ro).eco; 'Alik,av3pov xai
781 tn mor- TiktiTai §i
et sequente, pcenitentiam et mortem hujus Pa- 'Icoavvou y.al Tlavlov tov viov toutcov
•
vi
bum inci-
dcns, publicc triarchae ita describit Mensis autem Augusti die :
avvalic iv vfi ayiaTaTri psyalvi h.v.lr^la. Hoc est :

iijnaviam
suam dcplo- trigesimo primo, eadem Indictione septima (id est Memoria sanctorum patrum nostrorum et archiepi-

ravit, anno Christi dcclxxxiv) Paulus vir religiosus et scoporum Constantinopolitanorum , Alexandri et

patriarcha sanctissimus in morbum incideus, throno Joannis, et Pauli Junioris : celebraturautemeorum

nuntium remisit, et ad Flori monasterium se con- festivitas in sanctissima mugna ecclesia. Eodem die
ferens, ibi, impcralrice propositi ejus inscia, mona- tres illi prsesules Constantinopolitani in Typico
sticuni habitum assumpsit. Rei gestx nolitiam ut S. Sabae etiam memorantur.
habuit imperatrix, confeslim eum cum filio conve- 595 Ex epitheto Toii veou, junioris liquet, hic sanctilalis
etogium obti-
nit, ac querulis vocibus insectata; Quid lioc, inquit, utrobique in Menoeis et Typico Paulum nostrum nuit
fecisti? Illc lacrymis perfusus, responsum ad eam indicari : nam Paulus, primus istius nominis
dedit : Vtinam, ecclesia Dei tyrannice administra- preesul Constantinopolitanus, senior est, alio die
ta et a reliqtiis thronis ea de causarescissa, dirisque colitur, et titulo martyris satis distinguitur aliis ;

et exsecrationibus devota, in saccrdotii tbrono Con- vero duobus ejusdem nominis episcopis Constan-
stantinopolitano numquam ego sedissem tinopolitanis titulus sancli non convenit, ut supra
et utilitcror- 592 Illa patricios et senatus spectalissimos quos- suoloco ostendimus. Non dubitamus, quin Grae-
llwdoxam /i-

dem profes-
que ad se primum accitos ad eum postmodum desti- ci hunc Paulum catalogo Sanctorum adscripse-
sjw r.-;, navit, quec ipse narrarct orc proprio, audiluros. Qui rint propter illustre poenitentias exemplum, quod
ad ipsos: Nisi synodum, inquit, universalem coege- in fine vitse exhibuit, et quo ecclesiae Constanti-
ritis, et obtinentem apud vos corre.xeritis errorem, nopolitanae orthodoxam fidem restituit. Cum ita-
nulla vobis superest salus. Responderunt ipsi : Cur que m
Typico S. Sabae, aliisque Menologiis ce-
ergo patriarcha designatus inter ordinationis solem- lebretur, et sanctitati ipsius post singularem pce-
nia imagines te numquam adoraturum subscripsisti ? nitentiam nihil obstare videamus, nomine sancti
Tum ille : Hxc, ait, lacrymarum mearum causa illum appellavimus, quod tamen mense Augusto
est illud me ad pcenitenliam amplexandam impu-
; vel Septembri operosius poterit discuti, et forte
lit, Dominum Deum dcpre.cantem, ne me veluti pon- pluribus testimoniis confirmari.
tificem huc usque mulum redditum, nec veritatem
(soloinsanix vestrx metu detentum) palam enun-
tianlem corripiat. Inter has voces, Paulus in pace
LIII S. TARASIUS.
obdormivit, miiijno de se tam imperatrici, quam ce-
teris in republica pietate conspicuis viris luctu re-
licto venerabilis quippe vir exstitit, et misericordix
:
Majores nostri die xxv Februarii Vitam S.
cui S. Tara-
operibus impendendis bene affectus, omnique omnino Tarasii, ab Ignatio synchrono scriptam La- sius exeunte
dignus revcrentia, maximamque ei fidem cum im- Chrisli
'
tine ediderunt, et Commentario preevio notisque anno
18isuccessil,
peratrix, tum respublica habebat. Hac exhortatio- copiosis elucidarunt. Quare hic tantummodo bre-
ne et publica confessione pconitens antistes tan- viter initium et finem episcopatus ipsius indica-
tum effecit, ut impune orthodoxis licuerit Ico- bimus ex Theophane, qui in Chronographra pag.
nomachos argumentis impugnare, et contra eo- 388 sic Ceterum mensis Decembris die
scribit :

rum haeresim ea occasione concilium cecumeni- quintosupra vicesimum, et eadem Indictione octava
cum convocatum fuerit ; atque ita Paulus plus in (haec Indictio a Calendis Septembribus anni
morte et post mortem, quam in vita, ecclesia? dcclxxxiv currere cceperat) religiosus pater noster
SU82 profuit.
Tarasius Constantinopolitanus patriarcha renuntia-
593 Ex his
ipsum anno dcclxxxiv
colligo, tus est.Legerat haec Henschenius noster, et ex
ipii fortepra obiisse, ineunte Septembri, et forsau die secunda
iis in laudato Commentario praevio ad
pterca in Vitam hu-
istius mensis, qua in Menseis impressis ita an-
Menais, jus sancti patriarchae § 1 num. 2 sic
nuntiatur Tvj air/j
infert : Fa-
: ripipx f/vr.ur; to-j iv ayioiq ctus est ergo patriarcha sanctissimus
vir Tarasius
itaTphc, r,p.wj Ilxw.ou totj viov ap-/_UTtiay.6m-j Kcov- ipso die Christi Natali, octavo
Kalendas Januarias
 ; .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 103

anno quinto imperii Constantini ct Irenes, Indi- editiones (inter eas est editio Grseco-Latina an-
Sbc. IX.
ctione octava, anno Chrisli dcclxxxiv ad finem la- ni mdclii opera et studio R. P. Jacobi Goar re-
bente, ut nobis auctores sunt Theophanes, Cedrenus, giis typis excusa) quse S. Tarasio annos guberna-
aliique. tionis viginti et unum, ac duos dies tribuunt,
ct post piam 597 Theophanes in Chronographia pag. 406 cum pro duobus diebus menses duo sint substi-
gubernalio- 407 tempus mortis ejus ita annotavit Hoc tuendi. Tertio sequitur, juxta
et :
jam assignatum
nem anno
806adcwlum anno, mensis Februarii die vicesimo quinto Indi- temporis computum conciliandos esse Theopha-
inigravit.
ctione decima quarta (haec tunc usque adCalendas nem et IgnatiumVitae scriptorem.dum unus xxi,
Septembris cum anno Christi dcccvi concurrebat) alter xxn annos episcopatui S. Tarasii adscri-
Tarasius sanctissimus archicpiscopus gloriosammor- bit :
nam Theophanes, neglectismensibus.annos
tem obiit.Hinc primo sequitur, S. Tarasium an- viginti et unum rotundo numero expressit Igna- •,

nis viginti et uno cum duobus mensibus ecclesiam tius vero annos
duos incompletos nume-
viginti
Constantinopolitanam gubernasse. Sequitur se- ravit, et S. Tarasium anno vigesimo secundo ad-

cundo, errorem irrepsisse in illas S. Nicephori ministrationis suas obiisse signiflcavit.

SECULUM IX.

scriptores satis probabiliter inter se conciliat, qucs Panius

satis proba-
LIV S. NICEPHORUS I.
dum ibidem num. 4 dicit, quod Theophanes prse-
biliter tnter
positus dies illos, quibus S. Nicephorus in mo- se concitiat.

nasterio prope Constantinopolim moratus fuerat, E

pro exsilio non habuerit, atque ita illud usque
loco iterum sola chronologia ordinabitur,
S. Nicepho-
rus mense
Hoc ad diem xiii Martii distulerit. Id etiam confir-
cum Henschenius noster praeclara hujus
Aprili anni mat ex computo Ignatii biographi, qui S. Nice-
8CG sertem Patriarchae gesta, ab Ignatio supra memorato
CP. asccndit, conscripta, ad diem xni Martii typis vulgaverit, phoro tribuit novem episcopatus annos, uno men-
se dempto etenim si ab anno Christi dcccvi, die
atque abunde illustraverit. Imprimis tempus,
:

quo S. Nicephorus ad thronum Constantindpoli-

tanum evectus est, a Theophane in Chronogra-
phia pag. 407 post indicatam decessoris mortem
ac sepulturam accurate signatur his verbis
xn Aprilis, qua consecratus est episcopus Con-
tantinopolitanus, usque ad diem xm Martii, an-
ni dcccxv elapsum temporis spatium exacte
computaveris, invenies, S. Nicephorum octo an-
:

nis et undecim mensibus, sive juxta phrasim

Mensis vero Aprilis die duodecima, magnaPascha-
Ignatii novem annis, uno mense dempto ecclesiae
tis Dominica, Nicephorus sanctissimus patriarcha,
Constantinopolitanae prsefuisse. Theophanes in
prius a secretis, populi totius, sacerdotum, atque
est. Zonaras
Tabulis novem annos, et in sua Chronographia
etiam imperatorum suffragio electus
tempus sic bre- pag. 302 dumtaxat octo Nicephoro patriarchae
lib. 15 Annalium num. 14 idem
tribuit sed modo jam ssepe explicato facile con-
viter indicat Patriarcha Tarasio prima jejuniorum ;
:

ciliatur secum, et cum iis auctoribus, qui eidem

hebdomade defuncto (videlicet anno Christi dcccvi,
S. Nicephoro novem annos rotundo numero ad-
ut ex supradictis liquet) inchjtus Nicephorus a se-
scribunt.
cretis, Dominica Paschatis communi suffragio pa-
triarcha est eleclus.
ct anno 815 599 Pagius in Criticaad annum Christi dcccxiv LV THEODOTUS I haereticus, cognomento
relegatur, et-
si circa diem
num. 1 et sequentibus ex anonymo Theophanis Cassiteras.
et mensem Continuatore demonstrat, quod S. Nicephorus
cxsilii aucto-
anno Christi dcccxv in exsilium fuerit expulsus F
res discre-
pcnt. at circa determinatum expulsionis diem et men- Continuator anonymusTheophanis, qui postejus Pcst exsi-
l iii iii s. Ni-

C sem nonnulla occurrit difficultas quidam enim :

Chronographiam editus est, pag. 441 nar- cephori Tlie-
rat, quomodo Leo Armenus quemdam
Joannem, odotus
scriptores antiqui exsilio ipsius diem xi Februa-
rii assignant, in quam Dorninica Sexagesimse
in- Pancratii filium, haeresi suae adhserentem, in lo-

cidebat. At Theophanes presbyter et pra?positus cum S.Nicephori substituere voluerit; sedaddit.

in Oratione de exsilio S. Nicephori et transla- patricios id imperatori dissuasisse. eoquod Joan-
nesillejuvenis ac ignobilis esset. Quam ob rem,
tione reliquiarum apud nos tomo 2 Martii pag.
pa-
321 scribit, eum honorifice sepultum esse tertio teste eodem anonymo, Theodotum Michaelis
Melisseni, Constantini imperatoris Cabbalini
Idus Martii, quo quidem die in exsilium eliam tricii

ejectus fuerat, ut utraque re sit memorabilis. Hic ob tertiam ejus conjugem leviri filium elegit : istum
opinatis
itaque auctor dicit, utramque illam diem esse inquam, Theodolum spatharo-candidatum,
nuptiarum corona no-
memorabilem, quia xm
Martii S. Nicephorus ejus consentientem, maritali
consecrari.
magna cum pompa tumulo illatus est, et antea tatum, tonderi jussit et patriarcham
602 Ibidem scriptor ille tempus, quo Theo- a»fu>8J$,dt<
eadem die in exsilium expulsus fuerat. Sed dies
xiii Martii eo anno dcccxv in feriam tertiam in-
dotus ex milite factus est episcopus, ita exacte $$*[£
notat Celebrata est ordinatio ejus Paschatis festo ; archa,
cidebat, cum interim Ignatius synchronus in Vi-
:

hominis, inquam, qui nihil spirituale calleret,nulla

ta S. Nicephori ibidem apud nos pag. 312 sic
diem Patricio namque il- Scripturs parte foret eruditus, nisi forte levissima,
exsilii accurate notet :

tantum
lius carceris, quo divinus pater tenebatur, preefecto qui nullam erga Deum pietatem ostentaret;
hominibus
imperator, contradita militari manu, mcdia nocte quod mansueiudine prsestaret, et bonus
patriarchalem
Dominicec lucis prxcepit, ut virum Sanctum in ex- appareret, commendabatur. Hic cum
serotinaque
silium deportaret. Quomodo haec inter se compo- dignitatem subiisset, opipara mcridiana
convivia, clericos-
nentur? carnibus appositis ccepit agitare
ajuvenilixtate
600 Verum Pagius loco proxime citato hos que et monachos, nec non episcopos,
carnium
 104 HISTORIA CHRONOLOGICA
carnium esu abstinentes, continentiam abrumpere et cidit vero, ut et creato Romx codem Paschali Pon D
ad ingluviem comedere compulit : et ubi primum lifice, ex vetcri consuetudine ipse etiam Theodotus
pietas plurima, honestas, continentia, et virtus eni- pseudo-patriarcha Constantinopolilanus ad eum mit-
tebat, ibi risus, lusus, luctas, turpiloquia haberi teret apocrisiarios pro responsis ecclesiasticis, com-
absque disciplinx cujuscumque jugo vidisses. Ex hoc munionem hac via conatus subripere ab ipso Romano
antiquo auctore patet, Theodotum ipso Pascha- Pontifice : quos cum audisset Paschalis in Urbem
tis festo, quod anno Christi dcccxv in diem pri- adventare, eosdem ne propius accederent, eos ex-
mam Aprilis incidebat, ordinatum fuisse. secratus valde, prohibuit. Baronius solerter id
lognonn-
i/ut 603 Constantinus Porphyrogennetus, qui Pa- eruit ex epistola, quam S. Theodorus Studita ad
nubatur Cas-
risiis anno mdclxxxv inter scriptores Byzantinae Paschalem Pontificem dedit, et quam nos ad diem '

siteras
historiae post Theophanem Graeco-Latine prodiit, xiv Maii, tomo 3 istius mensis pag. 392, inCom-
in Vita Leonis Armeni pag. 18 idem ordinatio- mentario praevio ad Acta S. Paschalis I Papaj
nis tempus indicat his verbis Theodotus interim
: exhibuimus. Nunc mors hujus Theodoti chrono-
Cassiteras circa divini Pasclix solenne tempus, na- logice indaganda est.
vatx operx prxmium, episcopalem sedem nancisci- 607 Theophanes in Chronographia pag. 302,
tur. Dum hoc loco illustris ille historicus navatx et plerique catalogi apud Bandurum huic patriar-
Theodotas e
operx meminit, intelligit fraudes, quibus Theo- chae Iconomacho sex gubernationis seu potiusty- vivis cxcessit
incunteanno
dotus imperatorem ad amplectendam Iconoclasta- rannidis annos adscribunt. Eumdem annorum
821,
rum haeresim induxerat. et quas iste scriptor an- numerum ei tribuitZonaras, quilib. 15 Annalium
tea fuse exposuerat. Quod vero ad cognomen num. 24 sic habet Patriarcha Theodoto mortuo,
:

Cassiterae attinet, sic etiam cognominatur a Leo- qui sex annos ecclesix impie prxfuerat, Antonius
ne Grammatico, Syraeone Magistro ac Logotheta, cognomcnto Cassimatas, in cjus locum est suffectus,
aliisque auctoribus, inter quo Zonaras lib. 15 perversaet ipse religione prxditus. Catalogus Lab-
B Annalium num. 20 ita scribit Venerando Nice- : beanus, Apparatui historiae Byzantinae insertus, E
phoro sic ecclesia expulso, in ejus locum inlroductus pag. 37 tantum quinque annos Theodoto assi-
est Theodolus Melissenus, cui duplex erat cogno- gnat : unde conjectura fieri posset, fortasse sex
menlum : nam et Cassiteras dicebatur. Vox Graeca annos, qui ab aliis episcopatui ipsius tribuuntur,
y.aaairepoi proprie stannum significat sed opinor, ; incomplete numerandos esse. Quod si eos com-
hoc cognomen accipiendum esse in sensu quodam pletos intelligere volueris, saltem ex pleno sex
metaphorico, quem hactenus sat clare detegere annorum computo Theodotum in ca-
sequitur,
non potui. thedra Constantinopolitana non sedisse ultra
604 Attamen suspicor, Theodotum ita con- mensem Aprilem anni dcccxxi, quandoquidem
C °"~
f«m»/«f
*;em
P t rn cognominatum fuisse, eo quod Theoste-
'
anno Christi dcccxv ab ipso Paschatis festo, si-
rictus in Vita S. Nicetae hegumeni apud nos to- ve prima die Aprilis sedem illarn occupare cce-
mo 1 Aprilis pag. 263 sic scribat Igilur acerbi : pit, ut supra dictum est. Quare non improbabi-
persecutores veritatis, accepta qaidlibet agcndi im- liter conjicimus, ipsum ineunte anno dcccxxi
punitale, cceperunt libere propagare atque docere obiisse, cum tunc fere sex anni episcopatus efflu-
impia dogmata, conslitueruntque patriarcham Theo- xissent.
dotum quemdam ex spalhario assumptum, tamquam 608 Huic conjecturae et chronologias nostraj ut conjici-
si pueris ludos facercnt, hominem ineplum, et cere- Symeon Magister
favet Logotheta, dum inter mus ex tem-
et
bri tam levis, ut thcatri ludibrium cognominari so- scriptores historiae Byzantinae, Parisiis anno
porc succes-
soris ejus,
leret ad excitandum risum jocari volentium. Hanc mdclxxxv editos, pag. 412 prima MichaelisBal-
aiunt, faniulum quoquc habuisse in comitatu, pro-
bi imperatoris gesta narrans, de Theodoti suc-
pterea quod ex renibus iaboraret,autpotius explcndx
cessore ita meminit : Eo tempore summi sacerdotii
libidinis causa. An forte propterea in
cognomine arcem tenebat Antonius Sylxi, qui a sacrarum ima-
Cassiterte fiat allusio ad vocem Graecam y.aaux ginum cultu abhorrebat. Post haec verba Symeon
vel y.aaawpli, quae scortum significat, curiosis statim refert, quod Michael imperator Theophi-
C etymologiai Graecae scrutatoribus investigandum lum filium suum augustali corona donaverit in
relinquimus.
magna ecclesia. Haec Theophili inauguratio con-
602 Hujusmodi coloribushunc Theodotumde- tigit anno Christi dcccxxi, ut Pagius in
Critica
P in S unt -i
am citati auctores coaevi, quibus hic ad- ad eumdem annum num. 7 et sequentibus pro-
«UteefA»»
sim mcrcba- dere sufticiet Nicetara,
cognomento DavidemPa- bat,adeoque juxta praedictum narrationis ordi-
tiir, phlagonem, qui eodem seculo in Vita S. Ignatii
nem Antonius Theodoti successor jam eo tempo-
Constantinopolitani apud Labbeum tomo 8 Con-
re cathedram Constantinopolitanam
ciliorumcol. 1184 de Leone Armeno itascribit: occupabat.
Deinde ibidem narratur rebellio Thomae tyranni,
In throno vero Constantinopolita.no, Theodotum
quam Baronius eodem anno dcccxxi ccepisse
quemdam profanis moribus ac ncgoliis innutritum,
existimat.Ex his itaqueconcludimus, Theodotum
alque omnis doctrinx et liberalis disciplinx
prorsus verosimiliter obiisse ineunte anno
expertem (hoc tamen uno, quod Chrislianos calum- dcccxxi, ad
quem proinde reducendus Zonaras, etsi de
est
niantis Iconomachormn hxreseos xmulator
habere- morte illius serius mentionem facit, cttm ipsemet
tur) attonsum profanissimus collocavit.
Legi etiam sex administrationis annosei dumtaxatconcedat.
potest supra laudatus Ignatius diaconus,
testis Non miramur, episcopatum Theodoti a Joanne
synchronus, qui i u Actis S. Nicephori
apud nos Scylitza Curopalata et Georgio Cedreno diutius
tomo 2 Martii pag. 313 eumdem
Theodotum protractum fuisse, cum videantur ignorasse im-
boum voraton Ilcnuli comparat, et
tamquam soli mediatum ipsius successorem, qui fuit
ventrt sagmando intcntum, et eduliorum delicias
consectantem describit
HHKtooU 60G Attamen h£ereticus me heUu0( n sua
.
.

m_ LVI ANTONIUS I haareticus, cognomento

tiun Komano pietate persistens, unionem cum sancto Paschali Byrsodepsas.
C
Pu'ira * PaDa affeet are ausus* est, ut Eminentissimus
ll-
tectaret. Annalium ecclesiasticorum conditor ad annum
Christi dcccxvii num. 24 tradit his
Dixi, duos praedictos scriptores videri ignoras-
verbis Ac- :
se immediatum Tlieodoti successorem :

Joannes
 1

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 105

Joannes enim Curopalata in editione Veneta an praefectus tam turpem inhonestam vitam duxit,
et Sec. ix.

ni mdlxx 20 verso sic scribit

fol. Cum vcro : ut anonymus auctor se ignorare, qua
fateatur,
Antonu,
quem Joan- Theodotus Melissenus, quem Cassiteram appellari ratione hic risus et ludorum sectator ad episcopa-
Scylitzz tum Eergse seu
iies
superior demonstravii oratio, diutius Constantinopo- Sylaei evectus fuerit. Denique
el Georgms
Ccdrenus, lis thronum obtinuisset, ac vita functus nuper esset, vanse glorise et aulicte conversationis appetens,
Joannes Theophili pxdaqoqus, illius excipit thro- haeresim Iconoclastarum amplexus est. Idcirco
num, accepto sacerdotio, veluti impietalis ac perfi- ab imperatore Iconoclasta accitus, contra emis-
dix prxmio. Cedrenus autem in Grseco-Latino sam fidei professionem perfide asseruit, imagines
historiarum Compendio tomo 2 pag. 527 Joan- non esse honorandas ; ut ibidem pluribus expli-
nem Curopalatam moresuo ita imitatur: Interim catur.

vita defuncto Theodoto Melisseno, quem supra os- 613 Synodica Orientalium epistola ad Theo-
tendimus Cassiteram cognomento dictum, qui ali- philum imperatoremdesanctis acvenerandisima- quiinleralia
quamdiu patriarcha Constaniinopoiis fuerat, Joan- ginibus, quam Combefisius inManipulo originum enarranl

nes pxdagogus Theophili succedit, sacerdotium istud rerumque Constantinopolitanarum edidit, clarum
impietatis sux atque perfidix prmmium adeptus. hujus perfidiae exemplum pag. 133 et sequente

cosqucincau- 610 Eminentissimus Baronius a Joanne Curo- suggerit his verbis : At impcrator rei eventu animi
le secutus
palata in eumdem errorem inductus fuit, ut ad anxius, irritoque conatu percussus, animo cogitabat,
Baronius
annum Christi dcccxxxv num. 27 prodit his ver- quem demum operis adjutorem inveniret ; nuntia-

his : Quod pertinet ad res Orientalis ecclesix, hoc tumque illi est de Antonio metropolita, qui erat in
Sylxo, qucm mox in aula prxsto esscjubet ad quem
anno, mortuo Thcodoto Melisseno, cognomento Cas- ;

sitera, id est stannco (ut habet Joannes Curopalata)

imperator: Unaoperamprxsta, o mctropolita, inid,

quod molimur, teque patriarchaiis sedis antistitem

episcopo Constantinopolitano hxretico lconoclasta,
Joannes sextus hujus nominis, ejusdemque hxresis collocabo.
614 Pollketur ille,propensissime se jussa factu- perfidamejus
propuqnator acerrimus, eidem pcr Theophilum im-
sanctissimus patriarcha Nice- impietatem,
peratorem substituitur. Deinde in assignando Theo- rum. Qtio coqnito,

Quod phorus virum acccrscns, num hxc ita se habeant, E

doti fine, et Joannis initio ibidemsic errat:
quxrit. Cui Absit, domine, istud a nobis, et
ad tempus pertinet, cum, auclorc Zonara, certum ille :

ut aliquid fecerim quin adeo majorem factutus

sit, sedisse annos sex usque ad obitum ipsius promo-
: fi-

toris, imperatoris Theophili, et ejus imperii

non nisi dem, manu propria exaratas cruccs, sententix lenax,
concedendum est, hoc ipso fidei libello apponam ; quod et ocijus sub sanctissimo-
sex anni supersint, plane
rum metropolitanorum, qui simul inventi sunt, prx-
anno (nempe Christi dcccxxxv, ut perperam ex-
sentiam fecit, uti etiam, quando ordinatns est, hxc
istimat) sedere hunccmpisse.prxdecessore lonqe sce-
Jacobus Bas- subscripserat La nominc Patris, et Filii,etSpi-
: "
lestiorem. Neque hic oculatior fuit
» ritus saticti. Antonius Dei misericordia Stjlxi me-
nagius, haereticus Baronii censor, qui in Gallica
» tropolita manu mea subscripsi. Qui in sanctamet
Ecclesiae historia, mendaciis referta, lib. 6 cap.
chronologicum Baronii errorem » consubstantialem ac vivificam Trinilatcm credi-
5 historicum et
Sed Antoniumimmediate Theo- n mus, venerandas imagines amplexamur ac susci-
csece secutus est.
successisse, nunc demonstrabimus. » pimus. Qui non ita sentiunt, sint anathema: qui
doto
auctores, Theophanes „ non itacredunt, procul ab Ecclesia arceantur.
61 Praeter jam citatos
de exsilio S. Nicephori » Hxc est fides sanctorum Patrum : hxc fuies or-
in seric pa- Praepositus in Oratione
bem terrarum illustravit. Qui igitur posthac ausi
triarcharum et translatione reliquiarum, apud nos tomo 2 »
CP. omise- meminit: fuerint evertere aliquid eorum, qux Ecclesix le-
Martii pag. 319 de hac successione sic
ii

runt.
Pastoris » gitima tradita sunt, sive pictasimaqines,sivecru-
Tunc in sacra reqix civitatis sede tres veri
impie consede- » cis figuram siquidemsacerdotes sint, prorsus de-
adversarii, ordine unus post alium,
;

qui tam- « ponantur; sin autem monachi aut laici, anathc-

runt: Theodotus, Antonius, et Joannes,
mathentur. » Hxc Antonius cttm sigillo obsi-
qraves quidam lupi passim Ecclesiam lacera-
..
quam
qnasset, patriarchalibus xdibus exccdit. Hxc autem
verunt ac devorarunt. Nicetas seu David Paphlago
Constantinopolitani imperatore ex illo percunctante, ait : » Illustmits F
in Vita S. Ignatii patriarchae
* imperator, ut curis liberior sis in iis, qux
apud Labbeum tomo 8 Conciliorum col. 1183 eis,

de eodem Antonio ita scribit :

Theodoto, quem .. moliris. »

Cassiteram appellitabant, exstincto, Michael Anto-

615 Cum
di rationem
Nicephorus hanc perfidam agen- obqitamS.
S.
certam Antonii haeresim cogno-
et
™*™
'
est cer- nium, cognomento Byrsodepsam', jam Pergx me-
iil
visset, synodum ducentorum septuaginta
Patrum tnvmale
doncm vet tropolitam, et hxreseos participem, tunc cessantem percussit.
coriarium collegit, ut in eadem epistola synodica pag. 135
accersit, urbisque reqix patriarcham
pronuntiut Ex .

Antonium a legimus, et publice coram populo applaudente

his antiquis auctoribus patet, hunc
anathema contra Antonium ex Ambone pronun-
Joanne Curopalata, GeorgioCedreno, et eminen- est
tiavit his verbis Antonius novus Arius ligatus
tissimo Baronio in serie patriarcharum Constan-
:

seculo ct futuro, in ccelo et sttper tcrrum ex

in hoc
tinopolitanorum perperam omissum fuisse. Patre,
sancta consubstantiali et vivi/ica Trinitate,
612 Porro Antonius ille satis notus fuit anti- simcto et Aposto-
et Filio, et Spiritu suncto, exque
Tcimen An- quis scriptoribus, inter quos anonymus Theopha-
tonius itte lorum principe Petro ex duodeno Apostolorum col-
nis Continuator pag. 436 genus et mores illius
;

ct octo Patribus ;
legio; ex sanclis trecentis decem
satts notus
est upuit uc - vivis coloribus depingit. At cum textus Grreeus sanctis
teres scri- exsanctis magniset universalibus sf/mdis,ex
et illius interpretatio sint aliquanto obscuriora, et a
Vtorcs,
magnis patriarchaUbus et Apostolkis sedibus,
narrationem auctoris breviter exponam verbis comtnunione
me, qui ipsum ordinavi, cmctique illi
meis juxta notas, quaj ibidem post Theophams manu propria
juncti: tamquam Christi hostis,ut qui
Chronographiam pagg. 633 et 668 leguntur. Ita- qui a rccta
prxvarkutor violavcrit, iit
que Antonius, qui antea Constantinus vocabatur, fixas cruces
fide desertor sit, ut
imtujinitm effractor, ttl idolorum
natus est patre sutore primum Constantinopoli
Cliristianorum calumniosus accusiitor. ut
;

pueros Grammaticam docuit, et post alia hujus- cultor, ut

Christiattorum persecutor , ut succrdotum occisor.
modi munia ad vitandam criminum sibi objecto-
Sacerdotum Uie et patriarcharum c.rsccniiio. Uk
rum pcenam in monasterium confugit ubi deton- ;
disces-
prima
sus, nomen Antonii assumpsit. Deinde monachis scelestissimus, abominatio desolationis,
s<0
16
Tomus i Augusti.
 ::

10G HISTORIA CHRONOLOGICA

prxcursor, homo imqui- stirpescilicet, quani Morocharzamiorum vocant. Hic
sio ac defectio, Antichristi
temporis revela- ergo, ut ejus res scripto consignemus, monasterii
tatis, (ilius perditionis, qui nunc
sanctorum martyrum SergiietBacchi,quodadIIor-
tus est.
616 Antonius ob hujusmodi facinora impera- misdx xdes situm est, olim prxposilus, ac palatino
Cum Icoiin-
ab eo post mortem adscriptus clero, Michaeli Balbo imperatori charis-
tori Iconoclastae placuit, et
clastaillc.au-
no 832 vlms- Theodoti, quam ineunte anno Christi dcccxxi simus fuit; sive co solum nomine, quod hxresisilli.
tet,
contigisse supra diximus, adcathedram Constan- socius erat, sive quod excellentis eruditionis sibi no-

tinopolitanam evectus est. Nonconvenitinterca- men quxsierat, illaque ejus fama percrebuerat. Ut
talogos, quot annis impius istelconoclastasedem ut sit, illi charissimus fuit, ac Theophili prxceptor

occupaverit Theophanes enim in Chronographia

:
constituitur. Theophilus vero, suscepto imperio pri- ,

pag. 302 sexdecim, catalogus Labbeanus quinde mum eum syncelli dignitate omat ; tum deinde pa-

cim, Zonaras tredecim, et appendix ad Chrono- triarcham Constantinopolitanum prxficit, cum is illi
graphiam S. Nicephori annos duodccim ei adscri- divinatione ex pelvi vates, ac prxstigiis quxdam au-
bunt. In tanta catalogorum discrepantia annos guratus esset. Tum ,fuse narrat, quomodo Jannes
duodecim eligimus, quia utrimque incompletus incantationibus suis hostes Theophili, in impe-
illorum computus cum tempore successoris facile rium irrumpentes, clade affecerit. Sed nos illam
conciliatur, quandoquidem anno dcccxxxii, die historiam brevitatis causa hic omittimus.
xxi mensis Aprilis, ut mox videbimus, in locum 620 Dein pag. 97 sic pergit : Huic porro prx- aliisque cri-
Antonii substitutus est stigiatori frater carnalis erat, Arsaberus nomine, niimbns nc-
ctisanl,
honorem a Theophilo consecutus. Huic sub-
patricii
urbanum adEuxini sinistram enavigati partem, ad
LVII JOANNES VII, sive JANNES. S. Phocx monasterium, xdificiis maximis ac splen-
didis, porticibus, balneis (ac prxterea cisternis) in-
structum fuit. Illic crebro solitum diversari patriar-

Constantinus Porphyrogennetus in continua- cham, subterraiteum quoddam domicilium, Tropho-

mense Aprili tione Theophanis lib. 3 supradicta? editionis niano haud absimile, construxisse ferunt. In ejtts
ejusdem oniii postico in promptu fores erant, multis inde gradibus
successit ci
Parisiensis pag. 75 initium hujus pseudo-patriar-
Juamies, chae ita indicat : Interim ve.ro etiam Jannes Con- intromiltcntes eos, qui intus penetrare vellent. Illic
stantinopolitanus episcopus ordinatur Aprilis vige- modo ad cubiculi thalamique delicias cum sacrx vir-
sima prima, die Dominica ; impietatis prxmium gines, tumque alix insigni forma mulieres conde-
perversxque fidei, ac sacris imaginibus negati cultus bantur, quibuscum meretricio ritu fcedaretur; modo
sacerdotium consecutus. Ex his cum Pagio in Cri- jecinorum inspectiones, exque pelvi divinationes, ac
tica ad annum num. 2 sic con-
Christi dcccxxxii prxstigix alix, mortuorumque evocationes, his illi
cludo Cum itaque currenti anno (nempe Christi
: sociabus ac adjutoribus, exercebantur. Hincque adeo
dcccxxxii) dies xxi mensis Aprilis in diem Domi- non raro, non solum Theophilo, sed et aliis ejusdem
nicam incidat, et Anastasius iu Appendice ad Chro- sententix atque hxresis hominibus vera quxdam dx-
nologiam Nicephori Jannem testelur, seu Joannem monum ope prxdicebat. Deinde auctor exponit,
sedisse annos novem; Anlonium vero ejus in sede quod infamis ille locus postea in monasterium
Constantinopolitana decessorem, qui anno dcccxxi conversus fuerit.
pontifitatum iniil, sedisse annos duodecim, apparet, 621 Theophilo imperatore mortuo, qui filium et qui post
Porphyrogennetum recte Jannis ordinationemconsi- triennem reliquerat, imperii curatores impera- mortem Thr-
ophili iitipe-
gnasse. trici Theodorae suaserunt, ut statim antiquum sa- ratoris.
618 His de initio episcopatus dictis, nonnulla crarum imaginum cultum restitueret, quibus ipsa
quciit velcrcs referamus de ipsius moribus, quos iisdem fere co- apud citatum Constantinum Porphyrogennetum
hiitorici loribus depinxerunt Scylitzes, Cedrenus, Zona- lib. 4 num. 2 sic respondit Hoc semper et deside-
:

ras, aliique veteres scriptores; inter quos Leo raveram, nec versare animo umquam cessabam et ;

Grammaticus, editioni Theophanis subjunctus, si hactenus plurium senatorum procerumque,

qui
pag. 453 illum hoc brevi exornat elogio scilicet illistudeant hxresi, ingens deterruit numerus, ne
Ceterum patriarcha Antonio vila functo, in ejus lo- quid hactenus ejus rei molirer ; nec minus, qui tuen-
cum ordinatus est Joannes syncellus, vere dicam dx ecclesix sibi partes vendicant, metropolitx, om-
'
tcge Miim- novus Jannes ct Jamares '
, prxstigiis et per pelves niumque maxime patriarcha is namque cum ma- :
forcs
divinationibns, omnique. impielale nominatissimus. ritus exiguam quamdam hujus hxresis radicem a
Hic, velut inslriimenlttm aptissimum imperatoris majoribus traxisset, eam longe auxit, auctor nimi-
impietatis propensionis repertus, ipsi per omnia
et rum illi effectus, ut ad verbera tormentaque adjice-
in pcnticicm cooperabatur. Hic scriptor alludit ad ret animum, quorum quotidie adversus Sanctos no-
nomina magorum Pharaonis, quorum praestigiae vus artifex erat, taliumque ei malorum miser incen-
in libro Exodi cap. 7 narrantur, et de quibus sor ac doctor fuit.
Apostolus in epistola secunda ad Timotheum 622 Cum autem illi imperatricem hortaren- nliiinperu-
cap. 3 y 8 ita meminit Quemadmodum autem Jan-
: tur, ut pium suum desiderium intrepide exsecu- tricc Thl>-
nes et Mambres restiterunt Moysi, ita et hi resi- dnra,
tionimandaret, et praecipuum hseresis fautorem
stunt veritati, homines coirupti mente, reprobi cirea primo aggrederetur, Janni patriarchae nuntiari
fidcm. Hoe Jannis cognomen ab orthodoxis indi- jubet, ut orthodoxis consentiat, aut sedem relin-
tum est Joanni ob ejus scelera, quae jam citati quat. Sed audi, quo modo sceleratus ille dignita-
auctores fuse narrant, et de quibus antiquiorem, tem retinere, et imperatricem odiosam reddere
qui ante medium seculi x floruit, juvat audire.
conatus fuerit, ut idem Constantinus lib. 4 num.
619 Is est supra laudatus Constantinus Por- 3 testatur hac narratione Erat Jannes in pa- :

de magicis phyrogennetus, qui lib. 4 pag. 96 et sequenti- triarchalium xdium triclinio, quod Thessalum vo-
prxstigiis,
bus, ipsius patriam, stirpem, variamque ibrtu- cant, in lectulo jacens, cum ad eum regia mandata
nam ita commemorare incipit : Fuit vero ille non perlata sunt : moxque auditis animo perculsus, unum
advena, aut barbarus, sed indigena, ipsaque ortus hoc respondit, se de his probe deliberaturum
; id-
urbe regiu; nam et ex vite rubumcnasciauditumest. que locutus, mandatorum latorem dimisit.
Ac dicto
At neque obscura satus prosapia; sed valde nobili citius, arrepto in manus cultello seu lanceola, ven-

triculi
 ;

PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

107
triculivenas secat, ex quibus effluente sanguinis co- xix mensis Februarii, in quam Dominica primu SEC. IX.
pia, exterrendum vulgus ac miseratione tangendum
Quadragesimx hoc anno incidit, jam Methodiuspa-
sciebat; mortem vero aut periculum aliud nullum triarcha erat, sed a paucissimis diebus, ut in morte
sibi creandum limebat. ejus ostendam.
(Iiiam tetro 623 Confestim ergo tumultuantium clamor ac vo- 626 At nihil impedit, quo minus dicatur S. Me- qni forsan
scetere exo-
ciferatio ecclesiam circumstrepere quin et ipsas re- thodius Dominica prima Quadragesimae conse- die WFebru-
,11111 reddere ;

arii, anno
frustra ten- gias aures ante reditum ipsius Drungarii occupare, cratus fuisse, si hunc Constantini Porphyrogen-
WZconsecra-
taverat,
patriarcham imperatriee auctore interfectum esse. neti textum ita legamus : Interea recepta ecclesia, tus est,
Missus itaque Bardas patricius, qui rumores istos sanctissimoque Methodio pontificali honore sublima-
diligenter exqttireret, vulnera de industria inflicta tosanctorum Jejuniorum prima Dominica, ortho-
sensim deprehendit j nec fabula coargutionis lucem doxi antistites una cum imperatrice ad magnum
effugit, cum ipsi famuli delatores essent, et incisoria templum veniunt. Si haec periodus ita legatur sine
venarum instrumcnta seu scalpella in medium pro- interpunctione, quam forte interpres vel editor
ferrent. Exinde igitur nulla cujusquam miseratione pro suo arbitrio hic inseruit, consecratio S. Me-
(ut quitalis reuscriminis, suxque ipsius animx insi- thodii ad primam Dominicam Quadragesima»,
diator deprehensus esset) expellilur, ejectusque mi- adeoque ad diem xix Februarii referetur. Impri-
ser ecclesia, in suburbanum suum itadictumPsichx mis hac ratione invenimus majus temporis inter-
(acsi micas dicas) relegatur ; inducitur vero is, qui vallum, ut eodem anno a morte Theophili impe-
multis laboribus atque xrumnis inlegram ac illiba- ratoris, seu die xx Januarii, usque ad consecra-
tam virtutem conservaverat, ac cui ex diuturno (ut tionem S. Methodii sive diem xix Februarii faci-
par est) carceris pedore atque fmtore pili defluxe- lius fieri potuerint ea omnia, quse Pagius minori
rant quamquam ei Dei nutu, ac Theodorx Augustx
; temporis spatio facta esse arbitratur.
assensu ecclesix gubernatio clavusque debebatur; 627 Praeterea in nostra hypothesi non cogi- iii qua opi-
magnus scilicet invictusque Ecclesix defensor Me- mur mutare numeros in additamento S. Nicepho- nionc non
cogimur mu-
thodius. Reliquas hujusJannis impias molitiones, ri, cujus auctorem Pagius eodem
seculo vixisse tare nume-
quia sub patriarchatu S. Methodii contigerunt, fatetur, et qui in omnibus editionibus, quas vidi, rum men-
siiim cum
postmodum referemus. Nunc discutiamus, quo episcopatui S. Methodii quatuor annos ac tres Pagio,
tempore haecjustissima Jannis exauctoratio acci- mensesconstanteradscribit. SedPagiusad annum E
derit. Christi dcccxlvii num. 17 sine solido fundamen-
624 Pagius in Critica ad annum Christi to numerum mensium corrigendum esse asserit
unno 842 cx dcccxlii num. 6 probat, Theophilum imperato- his verbis: Continuator Nicephori, aut potius libra-
sede CP. de-
rem anno dcccxlii, die xx Januariiobiisse. Porro ritts errat, cum ait eum sedisse annos iv, menses iii :
jicitur.
ex allegata Constantini Porphyrogenneti narra- a die enim xix Februarii, anni dcccxlii Dominicx
tione satis apparet, Jannem statim post mortem Orthodoxix sacra (eadem apud Graecos est cura
imperatoris, et consequenter ineunte anno Christi Dominica prima Quadragesimae) ad dicm xiv Ju-
dcccxlii, exauctoratum fuisse. Igitur in appen- nii unni superioris, fluxere anni quatuor, menses
dice S. Nicephori recte episcopatuiejusassignan- tres, et dies viginti sex, die emortuali excluso. Quare
turnovem anni, quos completos, omissis mensi- loco menses iii, legendum menses iv, sicque Me-
bus, numerare oportet : si enim ab anno Christi thodius ordinatus fuerat die xn Febntarii, in quem
dcccxxxii, die xxi Aprilis, quo eum cathedram Dominica anno dcccxlii cecidit. Pagius igitur ini-
Constantinopolitanam invasisse supra diximus, tium S. Methodii diei xn Februarii affigit, quia
usque ad ineuntem mensem Februarium anni in illam anno dcccxlii incurrebat dies Dominica,
dcccxlii computaveris, invenies, annos novem qua ordinationes praesulum passim peragi sole-
et aliquot menses effluxisse. Alii patriarcharum bant. At juxta lectionem sineinterpunctioneano-
catalogi apud Bandurum interse non concordant, bis superius propositam S. Methodius consecratus
et in nonnullos manifesti errores irrepserunt. est diexix Februarii, in quam eodem illo anno
Haec chronotaxis confirmabitur ex tempore, quo dcccxlii Dominica prima Quadragesimae incur-
ecclesiam Constantinopolitanam gubernavit rebat, et ita episcopatui ipsius cum continuatore
Nicephori rotunde quatuor annos et tres menses
tribuimus, omissis diebus, qui saepe a catalogo-
LVIII S. METHODIUS I. rum textoribus non exprimuntur.
628 Bandurus Pagium non intellexit, et cras- cujuscomptt-
tum
se hallucinatus est, dum tomo 2 Imperii Orien-

Constantinus Porphyrogennetus lib. 4 num. talis pag. 908 de chronotaxi ejusdem Methodii
1'ost expul-
sumem Joan- 6 tempus, quo restituta est sacrarum ima- sic disserit In appendice ad Chronographiam san-
:

nis statim
etigitur S. ginum veneratio, indicat his verbis Interea re- : cti Nicephori, Methodio anni qualttor et menses tres
Methodius, cepta ecclesia, sanctissimoque Metlwdio pontificali assignantur. Verum Pagius Methodium sedisse ait

annis quatuor, mensibus quatuor, et vtginti sex

honore sublimato , sanctorum Jejuniontm priina
Dominica, una cum Augusta, peractis in sacra san- diebus, die emortuali excluso : quippe a die xn Fe-
quam Dominica incidebat aiino Christi
ctissimx Dominx nostrx Deique gcnetricis Blacher- bruarii, in
ap-
nensi xde in Dei laudibus et canticis, nocturnisvigi- DCCCXLll, et qtta Methodium ordinalum fuisse
Porphyrogeniti,
liis, mune solenni supplicatione<ac pompaad magnum paret ex continuatore Constanlini
Dei Verbi templum veniunt (nempe orthodoxi ad diem xiv qua Mcthodius obiisse dicitur in
Jttnii,
diem
praesules, de quibus scriptor supra egerat) rite- Vita sancti Joannicii abbatis apud Surium ad
dcccxlvi, ut
que peracta re sacra, suum rursus ecclesia omatum iv Novembris, hoc est, anno Christi
recipit, inque eum modum proficiebat orthodoxa ec- scribit laudatus Pagius, intercedunt anni quatuor,
quatuor, et viginti sex dies, die
emorluah
clesia, et ut verbis Scripturx utar, renovabatur ut menses
aquilu, proscriptis toto terrarum orbe cunctis hxre- excluso.
629 At primo Pagius non ab annu Banditrus
dixit
ticis, eorumque antistite Joannc scilicet, cui a fide-
,

diem Jimu mm intetle-

libus ob suam impietatem Jannis nomen inditum est. dcccxlii, die xn Februarii usque ad xit.
Pagius in Critica ad annum Christi dcccxlii decimam quartam anni dcccxlvi, annos quatuor,
num. 14 exhoc textu menses quatuor cum viginti sex diebus efflu-
sic concludit : Die itaque et
xisse
 ; ,

108 HISTORIA CHRONOLOGICA

xisse; sed tantura affirmavit, a die Februarii de- cetas Paphlago, scriptor synchronus, qui in Vi- D
Sec.ix.
cima nona anni dcccxlii, usque ad diem Junii ta S. Ignatii Constantinopolitani apud Labbeum inter se dhsu
tomo 8 Conciliorum col. 1190 post narratam S. ienl >
decimam quartam anni dcccxlvi, quatuor annos,
menses tres, et dies viginti sex elapsos esse. Dein- Methodii mortem de successore illius subjungit
de qua numerandi ratione Bandurus inter diem sequentia : Multis vero tum ad ecclesix administra-
Februarii duodecimam anni dcccxlii, et diem lionem designatis, aliisque alias ob causas voto fru-
Junii decimam quartam anni dcccxlvi, inveniet slratis, uti deslinata Dei sententia staret, Ignatius

annos qualuor, menses quatuor, et viginti sex dies sanctissimus preslnjter, cum per multos annos sacer-
cum dumtaxat qua-
intra istud temporis spatium muneribus magna cum laude perfunctas esset,
dotii

tuor anni, quatuor menses, ac unus dies inter- bonumque sibi in multa auctoritate et in Jesum
cesserint, die emortuali excluso, ut computanti Christum fide jam gradum exstruxisset, ac propterea
patebit? Denique Bandurus supra laudatum scri- omnium ore celebraretur, quantumvis dignitatis ma-
ptorem vocat Constantini Porphyrogeniti conti- gnitudinem refugiens, vi tamen sancti Spirilus, et

nuatorem, quem Pagius et alii ipso Constantini anlistitum auctoritate et sententia, honore sacro di-
Porphyrogenneti nomine appellant. Circacertum gnissimus judicatus, in imperantis urbis sacra sede
obitus annum non minus intricata occurrit diffi- collocatur, lucernaque candelabro imponitur. Cum
cultas, quse jam eruditis proponenda est. ante omnium episcoporum et populi sententias impe-
630 Pagius tomo 3 Criticse pag. 605 mortem ratrix ad Joannicium anachoretam consultum mi-
In assignan- anno Christi dcccxlvi, et sen-
S. Methodiialligat sisset, ecquemnam hoc patriarchatus honore dignum
do annn nior tentiam suam probat hoc ratiocinio Theodora
tis S. ttellw-
: per Dominum cognosceret ; Ignatium eximius ille
dii Augusta instaurandx pietatis in imperio Orientali Joannicius divinitus pronuntiavit . Si Theodora im-
ab Iconomachis, qui illud per annos triginta affli- peratrix, mortuo Methodio, Joannicium de suc-
xerant, Methodio aptiorem non reperit, ideoque il- cessore eligendo consuluerit, non video, quo mo-
B lum ecclesix Constantinopolitanx patriarcham prx- do Nicetas Paphlago conciliari possit cum scri- E
fecit ipso nempe dcccxlii.
imperii sui initio, anno ptore Vitee S. Joannicii, qui numero prsecedente
Sed cum ecclesiam Dei optime sanctissimeque affirmat, Methodium octavo mense post mortem
per quadriennium rexisset, ad deum sempi- S. Joannicii obiisse.
terna potiturus pace abiit, inquit Nicetas, co- 633 Ex his primo patet, eminentissimum Ba- et Baronius
gnomcnto Paphlago, in S. sibi non con-
Ignatii, Methodii suc- ronium sui immemorem fuisse, quando in Anna-
stat,
cessoris, Vita, tomo vm Conciliorum pag. 1180 et libus ad annum Christi dcccxlvii num. 34 ex
sequentibus integra recitata. Annos etiam quatuor Vita S. Ignatii seu Niceta Paphlagone refert,
Methodio assignant Porphyrogenneta, Curopalales, consuluisse imperatorem et matrem ejus hoc tempore
Cedrenus et Zonaras, dum de Michaele Balbo impe- sanctum Joannicium anachoretam, quis in sede pa-
ratore verba faciunt . Imo in Additamento Chronici triarchali collocandus esset ; ipsum vero respondiss>>
Niceplwri patriarchx Constantinopolitani, cujus au- eligendum essc Ignatium. Deinde ibidem summam
ctor hoc seculo vixit, hsec verba legunlur Metho- : Nicetae synchroni fidelitatem commendat. Sed
dius outhodoxus (quia scilicet de Joanne hxre- tunc certe non meminerat eorum, quae in iisdem
proxime locutus est) annis iv, mensibus iii.
tico Annalibus ad annum Chricti dcccxlvi num. 18
Quare cum auctor Vitx S. Joannicii abbatis apud jam ita scripserat : Quod ad res pertinet Orien-
Surium die ivNovembris prodat, Melhodium ex- tales, hoc eodem anno, tertia die Novembris, ma-
cessisse ex hac vita quarto decimo Junii, hunc die gnus ille et sanctitate celebris, quem suis scriptis
illo, oc anno octingentesimo quadragesimo sexto ad adeo laudavit Theodorus Studita, admirandis operi-
Deum migrasse, apud me certum. bus clarus, virtutibus insignis, Joannicius anacho-
631 Attamen Baronius obitum ejusdem S. Me- reta, de quo sxpe tomo superiori dictum est, ex hac
vetcres el re thodii differt usque ad annum Christi dcccxlvii, vita migravit ad Dominum. Hic etiam Actorum
cenliores au
quia antiquus auctor in Vita S. Joannicii apud istorum sinceritatem laudat, et ex illis recitat ea,
clores
Surium die iv Novembris num. 67 sic scribit : quae nos paulo superius ex iisdem dedimus. Ve-
Quinlo anno imperii Michaelis (is post mortem pa- rum si S. Joannicius mense Novembri anni
tris ab anno dcccxlii, die xx Januarii imperare dcccxlvi ante mortem S. Methodii octo fere
coepit, adeoque quintus ipsius annus usque ad mensibus obierit, quomodo idem mense Junio an-
vigesimamJanuarii diem anni dcccxlvii fluebat) ni dcccxlvii de successore S. Methodii interro-
qui ecclesiam regebat Methodius, cum magni Joan- gatus respondit, eligendum esse Ignatium?
nicii ad Domiuum excessum prxscivisset jam ap-
634 Igitur secundo patet, alterutrum biogra-
eamque nos
propinquare, ad eum venit et ultimas preces ab eo
phum errasse, sicut in Actis S. Ignatii ad diem anno 8iti
petiit. Ille autem cum maximi fecisset convenire urobabllws
xxiii Octobris, et in Vita S. Joannicii ad diem iv
afftgimus.
Metlwdium, et in longum tempus cum eo produxisset
Novembris curiosius poterit examinari. Inter-
sermonem, subjunxit, quod nec multum tempus
ea amplectimur opinionem Pagii, qui obitum S.
post suum decessum viveret Methodius. Qua quidem
Methodii anno dcccxlvi collocat, et auctorita-
in re non fuit falsus : tertio enim die, postquam hxc tem Niceta? synchroni testimonio auctoris ano-
'
'
lortc quar- dixisset (erat vero lertius Novembris) D. Joanni- nymi prasferendam censet. Consequenter chro-
tus
cius spiritu quidemmigrat adeum, quem diligit, de- nologiam Henschenii nostri, qui tomo n Junii
ductus a choris angelorum ; corpus autem deponitur
pag. 960mortem S. Methodii etiam ad annum
in loculo. Metlwdius autem, qui clarissime refulsit Christi dcccxlvii distulit, tamquara minus proba-
inter patriarckas,ipse quoque octavo
mense post illius bilem deserimus, quia omnes antiqui auctores et
decessum excessit ex hac vita quarto decimo
Junii. catalogi tantummodo quatuor gubernationis an-
Propter liasc veteris scriptoris verba Hensche- noset aliquot menses S. Methodio attribuunt. Si
nius noster chronologiam Baronii secutus est,
et autem mense Junio anni dcccxlvii obiisset, jam
in Actis S. Methodii, die xiv Junii mortem
ip- a mense Februario anni dcccxlii usque ad men-
sius anno dcccxlvii consignavit. Si verum hu-
sit sem Junium anni dcccxlvii effluxissent quinque
jus biographi testimonium, evidenter sequitur,
episcopatus anni, et aliquot menses,
sanctum Praesulem istum eo anno mortuum esse. quos nemo
veterum ei assignat. Atque haec de tricis chrbno-
632 Sed huic testiraonio aperte coniradicit Ni- logicis satis superque dicta sunto.

635 Etiamsi
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 109

635 Etiamsi Henschenius acTdiem xiv Junii 639Is porro, ubi lantam calumniam sensisset, Sec. ix.
Methodii ex variis auctoribus collegerit,
Acta S. zelo succensus,ne quid ejus causa ecclesiaeres Chri- qua calum-
impiasJoan- tamen tunc nondum legerat Constantinum Por- stique honor labefaclarentur (nempe non nesciens, u aJ' Utm
,

n es exsul ob ac f
c
iteratatn Ico-
phyrogennetum, qui primum anno mdclxxxy aliudpudoris, aliud subticendi et gravitalis tempus
nomachiam Parisiis Grseco-Latine prodiit, et in quo fusius esse) paululum se a throno subrigens, simimque ad
ocitlis pri-
distinctiusque narrantur nonnulla, quee alii scri- se colligens,verenda nuda ostendit miraculo arefa-
vandus,
ptores tantum breviter attigerunt. Quapropter cta, nec qualia virorum esse solent ; simulque ut se
juverit ex ipso unum alterumve exemplum pro- res habuerit, gestumque miraculum sit, referebat.
ferre, quo pertinax scelerati Jannis impietas, et Cum nimirum pridem jam ad seniorem Romam ve-
admiranda S. Methodii virtus melius cognosca- nisset, adhucque in ipse ferverent acvigerent carnis
tur. Itaque nobilis ille historicus, sive Chrono- libidines, majore quam pro affeclus ipsa vi, amore
graphiajussu ipsius conscripta, lib. 4 num. 9 de exarsisse. Hinc cum vim
itaque aucto periculo, ac
Janne exauctorato hsec narrat Sacerdotio itaque : tantam libidinis non posset superare, Petrum apo-
inotus, cum in monasterio quodam exul versaretur, stolorum principem expansis ad ejus templum ma-
pictaque imago qrtcedam in tecto velut inlentis in nibus exorasse, ut ab eo opem aliquam impetraret.
eum oculis esse videretur ; non ferens ille imaginis Dumque tandem precandi labore fessus in somnum
sic de alto quasi intuentis aspectum, perunum e fa- sese reclinassel, visum in somnis Apostolum, qui
mulis tolli eamjubet, atque ejus oculos effodi, unum eam tangendo partem, libidinis sensum omnem ex-
hoc addens, non posse se ejus effigiem formamque stingueret, simulque dixisse : Methodi, liberatus es
intueri. Audivit hxc Augusta, ac qua virum dece- a libidinum tyrannide ac dura vi. His ille fidem
bat castigatione, scutiae taureisque subjecit. tanto illi conventui fecit, ac veritatis hostes pudore
636 Forsan
intercessione S. Methodii factum implevit.
forsan inter- est, ut impius Jannes majores pro hoc scelere 640 Nolebat tamen magister Manuel his objecta Sanctus ile-
cessione S.
pcenas non persolverit nam Joannes Scylitza
: crimina Quinimo mulieri minitabatur, se illi >'"'" i' ro suis
dilui.
Methodlimi-
Curopalates in editione Veneta fol. 24 rem hanc
... ... accusalon- i
tius punitur. vitam adempturum, nisi rei omnem ventatem ao- bus interce-
B ita exponit Exsecrabilis vero Joannes in quoddam
: ceret. Illa porro lotam statim fabulam eloquitur, ac dit,
E
monasterium inclusus, cum in quadam parte conspi- palam fecit, tanto se redemptam esse, auri pondus ac-

catus esset restitutam imaginem Christi Dei, ejus- cepisse,adhucque in arcula, uti acceperat, signatum,
que Matris et angelorum, suo diacono prsecepit, ut subque illorum sigillo, domi se habere. Confestim
eo ascendens venerandarum imaginum oculos effode- ergo cum misissent, mulieris illa indicatione inven-
ret : quod ubi audivit pia regina, zelo divino accen- tum in arca aurum ac allatumest. Accusatores, mi-
sa, eidem oculos effodijussit ; verum hoc factum non serante patriarcha,serioque rerum dominos exoran-
est, quod quidam probi et idonei viri intercessere. te , non quarum rei erant. pcenas dederunt, justseque

Sed missis satellitibus, ducentis eum loris perculien- ultionis supplicia tulerunt ; sed veniam consecuti
dum Cedrenus, Zonaras, aliique historici
curavit. sunt, ea dumtaxat indicta mulcta. ut quotannis so-
etiam tradunt, decretam Jannis excaecationem in lenni restitutarum imaginum die ('Op6oJoE!a; festum
aliud supplicium mutatam fuisse intercessione vocant) prxlucentibus facibus a venerabili Dei Ge-
quorumdam, inter quos facile fuisse potuit S. nitricisBlachernarum xde ad divinum celeberri-
Methodius, qui accusatores suos publice de men- mumque Sapientise templum venirent, dictumque in
dacio convictos gravioribus calumniae poenis li- eos anathema, ob eorum in sacras imagines odium,
beravit, ut ex sequenti historia apparebit. suis ipsi auribus audirent. Quod in multos
annos
superstites fuentnt.
637 Laudatus Constantinus Porphyrogennetus servatum est, ac quoad illi vitae

et nihilomi- eodem lib. 4 num. 10 inquietam Jannis aliorum- 641 Joannes Scylitza, Georgius Cedrenus, Mi- ut Constan-
nus postea S tinusPor-
Methodium que Iconoclastarum malevolentiam sic referre chael Glycas, Joannes Zonaras, aliique scripto- phyrogenne-
pergit : At ne sic quidem, ut quietus ageret, in res Graci eamdem historiam posteritati relique- tus testatur.

animum inducebat sanctumque Methodium, structa

; runt sed inter hos omnes citatum Constantinum
;

in eum calumnia, circumvenire tentabat. Hxc au-

contigit, vi-
elegi, eo quod tempori, quo res illa
Actis
tem in eo erat, constuprasse scilicet mulierem, unici cinior vixerit, et ab Henschenio nostro in
ejus videlicet, qui Methodii adductus non fuerit. Porro reliqua,
filii matrem, id est Metrophanis, S.
haud multo post Smyrnensis episcopus fuit. Hanc, qua; sanctus iste Prsesul Constantinopolitanus
auri multa vi conducentes, aliaque polliciti, modo pro defensione orthodoxae fidei fortiter tulit ac
preeclare gessit, in Opere nostro ad diem
acriter apud Au- xiv
-solum eorum fraudi acquiesceret,
gustam, ejusque filii procuraiores accusant. Mox Junii, tomo 2 istius mensis, a pag. 960 legi pos-

itaque formidolosum tremendumque tribunal poni- sunt. Secundum supradicta sanctus Vir mense
tur,exque utroque ordine (civili scilicet sacroque)ju- Februario anni dcccxlii cathedram Constanti-
dicium cogitur. Nemo non piorum, nemo non impio- nopolitanam ascendit, et medio fere mense Junio
Nunc
rum aderat ; monachi omnes, ac quisquis audirepot- anni DCCcxLviexeaad Superos evolavit.
quandonam ipsi mortuo
crat aut loqui, praesto erant. Alios pro criminis no- primo videndum est,
vitate mcestos pudor adduxerat, alios insultandi cupi- successerit
do, et ut petulantia oblectarentur
638 Producuntur ergo accusatores in medium et
<le turpissi- qux reum erat peractura, mulier coram sistitur. LIX S. IGNATIUS.
mocrimine quid-
Methodius simul atque mulier adstitit, nihil
"ccitsari cit-
rat,
quam veritus, deque solita subtrahens comitate et sa-
lutatione, cunctis audientibus, ex illa percontari :
IntuMJ^
Quonam te modo (dudum enim vir-
habes, domina ?
^7-ideturhic sanctusPrasulinlocumdefuncti
dcccxlvi die in locum s
V Methodii suffectus esse anno
.

tutis nomine illi nota erat.) Quonam modo hic atque lUetnoati
ex tempore depositionis ejus colligi
ille ? De marito, iisque qui ullo eam modo conlinge- iv J it successit
hoc secu
bant. mus auctor Libelli synodici, qui
nam S. Ignatius;
Tantus in co candor ac simplicilas efftorebat. :

prinue admi-
dies
Adversarii,majori clamore sublato, aucta inde ac- loTcripsit, annos, menses et
Harduinun, nostru.n
nistrationis Ignatianas apud
cusatione, superbe gaudio gestiebant, jamque aperte
1547 sic exacte nume-
ci imen se evicturos putabant. tomo 5 Conciliorum col.

rat;
 :

110 HISTORIA CHRONOLOGICA

Photius in templo sanctorum et clarissimorum
Operenostro copiosius illustranda sint, et interim
SEC. 1\. rat :

Apostolorum Christi, synodo eorum, qui Ignatium prascipua ipsius Actaapud Labbeuni tomo 8Con-

deposuerunt, convocata, adduciad eam sacrorum an- ciliorum a col. 1179 legi possint.

tistitem Jgnatium curavit. et septuaginta duobus e

plebis fxce fahis testibusproductis, iisque, qui laicis

essent, minas promissionibus innectendo, persuasis, LX PHOTIUS schismaticus.
ut per omnipotentiam Dci jurarent, Ignatium, qui
ANNOS UNDECIM, MENSES QUATUOR, DIES VIGINTI,
thronum patriarchx occupasset, electum numquam Famosissimus illeauctor schismatis inter eccle- et liujvs sc-

fuisse. Dum vero auctor appendicis ad Chronicon siamGraecam et Latinam, eodein anno dem eodem
anno inoasit
S. Nicephori tribuit Ignatio annos undecim cum dccclvii locum exauctorati Ignatii occupavit, et Plwlins,
quinque mensibus, et Nicolaus Papa apud Lab- statim ex laico factus est episcopus Constantino-
beum tomo 8 Conciliorum col. 279 in epistola politanus, intraque sex non amplius dies, ut Nice-
ad Michaelem imperatorem scribit, Ignatium per tas Paphlago in Vita S. Ignatii apud Labbeum
duodecim fere jam annos regix urbis episcopatum tomo proxime citatocol. 1199 loquitur, manibus
tenuisse, juxta communem consuetudinem nu- hominum initiatus, concupitam ecclesix calhedram
mero rotundo annos vel menses expresserunt, invasit. Eralque vere cernere, ut fertur adagio,
et cum auctore Libelli synodici facile conci- extemporalem. ficlitiumque seu pcrsonatum sanclum
liantur. nam primo die monachus ex laico, altero lector, tum
643 Jam vero Nicetas Paphlago in Vita S. hypodiaconus, ac \diaconus, el presbyter, sexto dein-
utcotligimus Ignatii apud Labbeum tomo 8 Conciliorum col. de, qui fuit Christi Natalis, et ipse sacrum
ex tempore 1230 agens de ipsius restitutione, diem praeteri- conscendens tribunal, pacem populo, nihil vera pace
cxpulsionis
cjus, tae expulsionis simul sic indicat Tunc vero Ba- : dignum cogitans, nuntiavit. Ex his apparet, Pho-
B silius impcrator adductum in Magnaurx palatium tium ipso Natalitiorum festo, seu die xxv De-
Ignatium, silenlio indicto, multis laudibus colwne- cembris, anno Christi dccclvii in cathedram
stavit. Dies crat Dominica, tertia et vigesima No- Constantinopolitanam intrusum esse. Qua porro
vembris, quo ctiam anni lempore prius in exsilium fraude ac violentia sedem illam per aliquot an-
pulsus erat, qui Dei prxsidio et clementia fretus, nos tenuerit, apud laudatum Nicetam Paphlago-
novennalem ac perfectam ex virtutis certamine lau- nem. eminentissimum Baronium, aliosque scri-
ream adeptus, ecclcsix sux throno restituitur. Pa- ptores licet videre.
gius in Critica ad annum Christi dccclviii num. 646 Symeon Magister et Logotheta, inter de quo scri-
12 contendit, his verbis non indicari dumtaxat scriptores post Theophanem anno mdclxxxv Pa- ptor quidam
refert enor-
anni tempestatem, qua Ignatius expulsus aut in risiis editos, hunc pseudo-patriarcham pag. 442 mia scelcra,

sedem restitutus est ; sed ipsum diem etmensem qutehicomit-

et sequentibus teterrimo colore depingit : nam tiinus.
expulsionis et restitutionis accurate notari. Cer- asserit, illum ex sacrilego conjugio ortum esse,
te textus Graecus ita habet : Eiza^a rJe xai tdithiv impietatem ipsius variis Sanctorum visionibus et
ilyt NoEf».6pio;, &>77rep xai 6Ve irpwTov £^topt?ETo. vaticiniis praenuntiatam fuisse, eumque insimulat
Id est, ut verbum de verbo exprimam, vigesimam magiae, aliorumque criminum, de quibus plerique
autem et tertiam habebat November, sicut etiam auctores non meminerunt. Satis certa et enormia
quando primum relegatus est. Praeterea Pagiusad sunt turbulenti hujus viri scelera, quamvis ea
annum Christi dccclxvii num. 15 circa noven- non exaggerentur, ex uno scriptore, reli-
et alia
nalem ex certamine lauream notat, prono
virtutis quis tacentibus, hicnon referantur. Quare om-
librarii errore Grsece ivvia, id est novem, pro nem harum accusationum fidem penes Symeo-
evoW, id est undecim scriptum fuisse, et S. nem relinquimus, et memoriam Photii, aliunde
Ignatium per undecim annos utrimque incom- omnibus Catholicis satis odiosam, incertis flagi-
pletos absque administratione episcopatus vixis- tiis gravare nolumus.
se namjuxta ipsummet Nicetam die xxm No-
:
647 Quinimo Photium privare non volumus EliamsiPho-
vembris anno dccclvii exauctoratus est, et eo- debita eruditionis laude, quam ipse Nicetas syn- tius ille es-
dem die anni dccclxvii sedem recuperavit, ut chronus, et testis minime suspectus, ei non de- set eruditus,

postea videbimus. negat, dum apud Labbeum tomo 8 col. 1198 de F

044 Ex hactenus dictis Pagius ad annum injusta illius electione sic scribit Postquam igi-
:

iliiit vcrosi- Christi dccclviii num. 12 ita concludit Quare : tur administri regii, sxpe tentata re, non potuerunt
militer mcn-
se Noveinbri
cum auctor Libelli synodici, qui hoc temporc vive- flectereIgnatium ad id, quod inique petebant, suam
aiini 857 bat, referat synodum Constantinopolitanam currenti illodignitatem fortiter et constanter tuente, ase ipsi
conliijit,
anno in tcmplo Apostolorum hahitam a Photio, in consilium de cetero petiverunt, rebusque inter se diu
qua legitur, Ignalium annos undecim, menses qua- agitatis, omnemque in partem
versalis, tandemPho-
tuor, dies viginti thronum patriarchalem
occupasse, tium protospalhurium, primum a secretis, patriar-
et
manifestum est, non solum Ignatium anno dcccxlvi cham urbis regix designant ; hominem sane minime
die quarta mensii Julii, in quam Dominica cade- obscurum et ignobilem, sed claris et illustribus ori-
bat,ordinatum fuisse; sed etiam anno octingentesi- undum natalibus, rerumque civilium et politicarum
mo, quinquagesimo seplimo, die vigesima tertia usu, prudentiaque et scientia clarissimum.
Gram-
mensis Novembris, e sede pulsum esse ; cum a die maticx enim litteraturx et carminis pangendi, di-
iv prxfati mensis Julii ad diem
xxiii mensis No- cendique laude, quin et philosophix et medicinx,
et
vembris anni dccclvii, anui xi,
menses iv, et dies omnium prope liberalium disciplinarum externarum
xx intercurrant, ct Ignatii ordinalio,
qux non nisi studio, cognitioneque tantopere florebat, ut xvi sui
in Dominica facta fuit, ab anno
dcccxlvi removeri facile princeps haberetur, imo et cum veteribus
jam
non possit, siculi nec cjus depositio
anno dccclvh.
ab certare possct ; omnia quippc in illo concurrebant,
Hanc Pagii chronologiam ampleetimur,
et inju- aptitudo quxdam et naturx vis acfelicitas, studium,
stam S. Ignatii depositionem anno Christi opes. quibus sibi librorum omnium maximam copiam
dccclvh probabilius affigimus. Nihil hie de ge- comparabat, et, quod prx cunctis, glorix laudisque
nerosis illius certaminibus aliisque gestis dici- cupido, qua incensus totas noctes,
ut lectioni assidue
mus, cum liaec omnia ad diem xxm Octobris in vacaret, ducebat insomnes.

648 At
 : ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 111

648 At Photius numerari poterat inter eos, fandissimus homo rcm nefandam magis confirma- sec. ix.
quos Apostolus in epistola 2 ad Timotheura, vit,Deo exosnm Theophilum illum (qui et Gryllus)
tamcn scien-
iia et super- cap. 3, v 7, nominat semper discentes, et num- precibus communiens, quem perditissimus ac bar-
Ina injlatus, scientiam
quam ad veritatis pervenientes. Teste dissimus hominum imperator suum patriarcham vo-
etenim ibidem Niceta, neque viam modestix el citabat Sed et cum misero Michaele imperalore
submissionis ingressus est, qua ad ccelestem gratiam conserta pugna, uter plures calices hauriret, decem
veramque, sapicntiam pervenitur; neque deposito ille superior fuit ? Michacle enim quinquaginta op-

fastu voluit converti, et fieri ut parvulus propter pleto, Photius magnifice gloriari alque jactare, ut
regnum Dei, juxta Domini vocem; neque animam qui sexaginta epotis, vino dejectus non esset. Sic
suam et mcntem altius fodere, et omni subjectione Photius placere cupiebat imperatori, quem ob
demittere, ut jubet Dominus per abjcctiorem humi- crudelitatem, impudicitiam , aliaque vitia non-
lioremque semitam, atque ita per affectuum mortifi- nulli scriptoresNeroni compararunt. Sic servie-
cationem pelrx Christo conjungi, et super ipsum in- bat tempori, ut firmaret cathedram suam, quam
concussum fidei fundamenlum ponere, et piis opcri- cum manifesto animse suse detrimento tenuit, do-
bus se ipsum domicilium sapientix constituere. Ni- nec Basilius Macedo, Barda et Michaele inter-
hil horum huic venit in mentem; alia omnia cogita- fectis, imperium adeptus est : tunc enim eccle-
vanx profanxque sapientix
bat, fragili et arenoso siam Constinopolitanam administravit
fundamento et non secundum Christum
insolentix,
doctrinx cor suum mentemque confirmans, vanis
hominum laudibus et plausibus inflatus, elatusque
S. IGNATIUS iterum.
inani gloria, per ipsam inimicx Deo superbise se
conjunxit, ex quo omnis impietatis, omniumque of-
fensionum materiem edoctus est.
B 649 Praeterea Nicetas ibidem col. 1214 et se- Nicetas Paphalgo apud jam saepe citatum Lab- e
quente Photium de nimia erga Michaelem impe- beum col. 1226 de tempore, quo hic sanctus CumS.lynn-
sacratissima
Praesul sedi suae restitutus est, habet sequentia tius annn
Christinte re- ratorem aulicosque indulgentia, et perniciosa
867 sedi sux
ligionis my- autem Indictionis primx (Indictio illaa Ca-
sleria publicae impietatis permissione accusat : cum Initio restitutus
lendis Septembribus anni dccclxvii fluere ccepe- esset
enim inter alios aulae mimos impudens quidam
Theophilus, alio nomine Gryllus, veneranda fidei rat) octavo Kal. Octobris, Basilius, regia occupata,

nostrae mysteria comice imitaretur, ac publice imperator est consalutatus,.... postcroquedie, quam
ludibrio exponeret, pseudo-patriarcha eum non renunciatus erat imperator, Photium de throno de-

reprehendit, ut laudatus Nicetas ibi testatur his turbatum, in ccenobium, Scepen appcUatum, ejicit,
postridieque Eliam splendidissimum regix classis
verbis Sed Michael tantopere infamia hac gloria-
:

batur,ut nec publice quidem hxc erubesceretjactare : drungarium cum dromone regio, seu ccloce, ad san-
Cxsari Photius Christianis ctissimnm Palriarcham ex insula Constantinopolim
Mihi Theophilus, ,

ea, qua par est, honoris pompa reducendum mittit,

lgnatius est patriarcha. In hoc, amentixne dicam
qui illum tantisper in paternis xdibus suis, quas
an impietatis potius, tandem chaos est dcvolutus. Ita
sacrilegus ille scurra, ut dixi, Theophilus exerta Mangana appellant, collocat. Deinde post pauca
Nicetas col. 1230 subjungit, S. Ignatium tertia
sua petulantia aulas lambens regias ncfandis scele-
et vigesima Novembris, quae dies erat Dominica,
ribus, lascivia et facetiis, turpissima imitatione per
solenniter sedi suse redditum fuisse, ut supra
contemptum rerum divinarum, mysteria et sacra-
menta traducebat et illudebat ; quod ne gentes qui- num. 642 ex verbis ipsius eruimus. Hanc itaque
restitutionem factam putamus anno Christi
dem, quamvis impix, ausde sunt aliquando.
dccclxvii, quo dies xxm Novembris in Domini-
650 Qux Photius cum coram se geri cerneret,
rem indignissimam nec reprehendit, nec restitit im- cam incidebat.
ludibrio ex-
poni permit- 653 Postquam S. Ignatius sedi suae restitutus et quarta
neque, quod res divina ludibrio haberetur,
pietati, synodits Cmi-
lebat in aula,
verbumullum contra seu grave, seu leve edidit. Quod fuisset,ex Orientalibus ac Occidentalibus con- stantinoppli-

mirum videri non debet : erat enim mercenariusopi- gregata est synodus, quse dicitur quarta Con- tanii

stantinopolitana vel cecumenica octava, et in qua

F
lio,non germanus pastor ; quocirca illi de pereunte
grege cura nulla. Ad hxc duo tantum toto pectore Photius solenniter damnatus fuit, ut jam ssepe
intentus: alterum, ut iis, qui rerum potiri videban- laudatus Nicetas apud Labbeum tomo 8 col. 1231

lur, blandiendo modisque omnibus gratificando et narrat his verbis Deinceps illa synodus per epi-
:

scopos duos supra centum celebrata, omnia

ordinc
obsequendo, patriarchatum sibi firmaret ; alterum,
decenterque et ratione optima ex legum et canonico-
ut Ignatium, si qua ratione fieri posset, etiam vita
exueret. scriptor synchronus alia occa-
Imo idem rum decretorum prxscripto dicendo agendoque, reum
Photium, quamvis reluclantem, prxsentem adesse,
sione ibidem col. 1218 asserit, Photium impiis
cogit; et severe objiciunt concilia exitialia ad-
hisce comoediis delectatum fuisse De quo, in- :
illi

quin versus Ignatium inita, factam prxter rationem in-

quit, nihil solicitus erat mercenarius opilio ;
item et ca-
ipse paulatim sacrilegiis illis pariter oblectabatur, sana mente ejus depositionem ; mcmlncia
qux clam adversus Nico-
histrionibus pueroque co?isuesce- lumnias, aliaque omnia,
et una cum impuris
laum pontificem fuerat molitus. Deinde quxrunt ex
bat et comcssabatur, nequc ab eorum consuetudine
eo, quid respondeat ad illam olim
Romx latam con-
et ludibrio procul aberat.
tra se damnationis sententiam. Cum obmutescerct
651 Quod autem ad comessationes attinet,
quod nullam criminum suorum veram defensionem
'il>i cum im- Symeon Logotheta in supradicta editione Pari-
Pio impera- reperiret, a legatis Romanis, ipsoque imperatore, et
siensi, pag. 438 singularem hujus accusationis
torecomessa sai-
toto senatu admonitus, ut veniam prccaretur, et
balur. probationem ita affert Non diu post, sanctissimo
:

cum tem tamquam laicus ad fidelium communionem reci-

Ignatio patriarcha cessare jusso, atque amoto,
peretur, superbe et contumaci animo consilium peni-
ad imperatoris mensam coram Photio res sacra sic
tus repudiavit.
mimicc peragcretur, titrpissimaqiie imitationc a con- judicio
temptoribus exsccrandisque viris, divinis illudere- 654 Ergo communi omninm xquissimo «J^,
anathemateque perccllitur, liwd0 ,,„,„.
ilamnatur, abdicatur,
tur,non sohim ille non increpavit arguitque, ac ab- nasset,
velnti violator el adulter, ma.rimaruinquc calamitn-
surdissimum institutum abolevit, verum etiam nc-
t ii m
 112 HISTORIA CHRONOLOGICA
infinitarum offensionum ac scandalorum in
reponit, ejus, quem dicebam, Sphcnodxmonis opdra.
Scc. ix. tum et
Dnmque aliquando imperatoris jussu in eadem bi-
Ecclesia Dei auctor; et pronuntiat synodus juxta
is

quaprimum Photius ma- bliotheca librum queerit, istoque invento, curiosius

NicoM Papx sentcntiam,
cum judicio, canonicaque seu synodica fuerat inquirens, animi anxium agit, imperatori ostendit,
turo
depositione damnatus. Subscripsere (cpiscopi) depo-
atque, cxcepto dumtaxat Photio, neminem esse, qui

sitioni calamis, non nudo atramcnto , sed (in quo

in illo scripta inlelligere posset. Statimquc is ipse

penitus contremiscas, ut eos, qui rem norant, asse- ad Photium mittitur. Facilisque prMextus : Nisi,

verantes audivi) ipso Salvatoris sanguinc tinctis. inquit, imperatorem videro, non dicam, quis sit li-

Ita, inquam, demum Photium exauctorarunt dam- ber, ejusve inscriptio. Ingressus ilaque, librum le-
naruntque, unaque omnes ab illo sacris initiatos. git, ac quasi ab angelo didicisset, percurrit. Hinc
Alterura tremend;e hujusmodi scriptionis exem- rursus Photii cum Basilio necessitudo coaluit.

plum in condemnatione Pyrrhi Monothelitae su- 658 Postquam igitur Photius hac mendaci monuo S. i-
adulatione gratiam ab imperatore Basilio iniis- analio, stu-
pra retulimus. tii" scdcm
illc nnno 877 655 Cum sanctus Pastor gregem Constantino- set, et magnum aulicorum favorem sibi compa- C7'. recupc-
ad ntcrna la- politanum rursus per decem fere annos verbo et rasset, ut Nicetas apud Labbeum col. 1254 af- ravit,
borum suo-
rum prsmia exemplo pavisset, tandem octogenarius anno firmat, non toto, quam Ignatius obierat, triduo ela-
vvcalus cst. Christi dccclxxvii ad Eeternani laborum suorum pso, tribnnal patriarchale , revocata pristina et par-

mercedem vocatus est, etjuxta testimonium lau-
dati Nicetae apud Labbeum col. 1243 Ignatius ex
hac vita die tertia supra vigesimam Octobris ad Do-
minum emigravit. Paucis interpositis, biographus
ille ibidem col. 1246 haec subdit
iterum patriarcha deccnnio preefuit
B vero, pauloque amplius, univcrse
: Ergo Ignatius
; tricennium
mngnus Antistes
ricidali lyrannicaque mente, occupavit. Undejuxta
hunc scriptorem synchronum videtur Photius
anno Christi dccclxxvii, die xxvi Octobris rur-
sus cathedram Constantinopolitanam invasisse.
Eam vero dignitatem tenuit usque ad imperium
Leonis Philosophi vel Sapientis, qui mense Mar-
tio anni dccclxxxvi post mortem patris sui Ba-

solium tenuit , annorumque octoginta in pace ad silii solus imperare ccepit, et primo imperii sui
magnum illum ponii/kem Christum est pmfectus. anno hunc pseudo-patriarcham, de conspiratione
Hoc ultimum dccennium incomplete accipiendum cum Santabareno accusatum, e sede Constantino-
est, cum a die Novembris vigesima tertia anni politana expulit, et in monasterium Armeniaco-
dccclxvii, usque ad diem Octobris vigesimam rum relegavit.
tertiam anm dccclxxvii, ad complendos decem 659 Circa tempus expulsionis Baronius cum ex qua ite-
rum nuiu
annos unus mensis defuerit, ut manifestum est. aliis chronologis convenit, et ad annum Christi 280 dejectus
Denique ex universali totius episcopatus computo dccclxxxvi num. 29 de Photio sic scribit : Eje- est,

etiam liquet, Ignatium anno Christi dccclxxvii ctusautem hoc anno (ut audisti) penitus Photius,
obiisse: nam ab anno dcccxlvi, die iv Julii, qua nec umplius restitutus, sed in mnnasterium relega-
cathedram ascendit, usque ad diem xxm Octo- tus, quando obierit, quomodove diem extremum
bris anno Christi dccclxxvii, tricennium, paulo- clauserit, in obscuroest; idque dolo schismaticorum,
que amplius, seu triginta anni, tres menses, et ipsum auciorem ductoremque suum mire colentium.
aliquot dies effluxerunt. Etsi Eminentissimus scriptor asserat, ignotum
esse tempus, quo Photius ex hac vita migravit,
tamen Pagius in Critica ad eumdem annum
num. 5 ex Breviario Grseco synodi Constantino-
PHOTIUS iterum.
politanae octavaa non improbabiliter colligit,
hunc schismatis auctorem, a novem Pontificibus
Romanis excommunicatum, anno Christi dcccxci
Cum Phnlius Forte nonnulli mirabuntur, Photium sub im- obiisse.
Basilium un- perio Basilii Macedonis, a quo in exsilium
peratorem,
660 Quod vero ad schismaticos Photii secta- post mortcm
avitte nobiii- pulsus ifuerat , sedi 'Constantinopolitanae restitu- tores attinet,illi ducem suum non tantummodo a suis secta-
tatis ueiitum loribus pro
tum fuisse. Sed astutus ille exsul imperatorem, miris fictisque laudibus extollunt, sed etiam san- scincto hono-
antiquae nobilitatis avidum, callide circumvenit, ctissimum appellant. Sic Theodorus Balsamon in ratus
eumque sibi demeruit lepida fraude, quam Nice- prfefationead Nomocanonem Photii dicit, sibi
tas Paphlago apud Labbeum col. 1251 multis ab imperatore Manuele Comneno et patriarcha
exponit. At cum haec fusior narratio in Actis S. Michaele Anchialo mandatum esse, ut diligenter
Ignatii ad xxm Octobris exhibenda sit,
diem examinaret illa, quse a sanctissimo illo patriarcha
eamdem historiam hic breviter referemus ex Sy- domino Plwtio scripta sunt, et in quatuordecim ti-
meone Logotheta, qui in Opere supra citato pag. tuliscomposila cernuntur. Hinc alii nomen ipsius
459 et sequente sic scribit Ejectus ex ecclcsia :
Sanctorum catalogo adscribunt, ut liquet ex Syn-
Photius, et in monasterio, quod Scepx vocant, exsu- axario Claromontano quod in apographo no- ,

lans, ejuscemodi flgmentum commentus cst. Basilii stro ad diem vi Februarii sic habet Mvr,ari toZ :

imperatoris genealogiam pertexens, quasi a Teridate, iaiou Bap<7avo-j<pt'&u, y.ai tou iv a.yloic, narpbi jjfiSv
magiue Armenix principe, is origincm traheret, li- ap%ieni<jy.bnoii KwvaTai/rii/ouTroXeros $ W ti'ou t£-
brum in regia bibliothcca reponi curat Tlicophunis, /EiTai $'e f, a-JTOu twi^i; h tm 7rpo(py;Tsi'w roO
cognomento Sphenodxmonis opera, tunc palatini ayiou 7ipo(p>;TOu
,
y.ai (3a7rrio-TO" 'Itoavvou , tm ovti
clerici, viri sapientix ac eruditionis nominc Basilio iv -olc, Yips.fj.iai:. Hoc est : Memoria sancti Bar-
chari.
sanuphii, et sancti putris nostri archiepiscopi Con-
657 Exccipiis namque initiaUbus nominum lit- stantinopolitani Photii. Celebratur autem festum
ficta rjenea- teris in huncmodum, Basilii, Eudocix,
Constanti- illius in eede sacra sancti prophetx et baptistx
logia dece-
ni, Leonis, Alexandri, Stephani, ex quibus lcgendo
pisset, Joannis, quee sita esl
hanc in loco Quietis. Sic
vox beclas conficitur; Basiliique a principio genea-
ultimam vocem interpretatus sum quia r,pi- ,
logiam doclus, sivc regionem, sive res illic gcstas p\ia significat quictem, a qua voce
forsan tem-
spectes, eaque in commentarios redacta, sicque sub- plum istud aut sacellum S. Joannis Baptist» ita
tili arte libello composito, ut probe antiquum codi- cognominabatur, eo quod loco solitario et quieto
cem referret, in reijia, uti dictum est, bibliotheca situm esset. Sed inter varias S. Joannis Bapti-

sta?
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 113

stae ecclesias, quas Cangius et Bandurus in de- Chronologia prxposita tomis duobus Juris Grxco- Sec. «.
scriptione urbis Constantinopolitanae assignant, Romani, Francofurti anno mdxxvi excusis.Sedper-
nullam hujus cognominis inveni. Quidquid sit de peram initium Stephani opposuit anno dccclxxxv,
vero istius sedis sacrae cognoraine, saltem vide- quando scilicet adhuc imperabat Basilius, cui, se-
mus hic Photium perperam inter Sanctos nume- qucnti dumtaxal anno vita functo, successit filius
ratum ;
quod ab aliquo privato et audaci schisma- Leo phiiosophus, sub quo initiatum esse patriar-
tissectatorc factum esse arbitror, cum alia Grae- cham omncs admittunt.etiamCedrenus et Scylitza;
corum Menologia de illo non memin,erint. licet perperam anno sequenti hic, ille tertio anno c
vita dccessisse asserant. Atque ita tribus e.um annis
prxfuisse etiam scribitur sub fincm libri 4 dicti ju-
ris Grxco-Romani, cum Baronio ad Vitam
et nos
LXI S. STEPHANUS I.
S. Antonii Caulex, ubi mortcm S. Stephani, et
successionem S. Antonii rctulimus ad annum
dccclxxxviii quod proinde hic cuperemus emen-
:

Subslitutio Stephani in locum Plwtii, inquit Ba- datum. Hanc correctam Henschenii chronologiam
Photio e.imi-
etorato suc- ronius ad annum Christi dccclxxxvi num. Pagius et Bandurus amplectuntur.
cessit S. Sle-
phnniis 15, haud ita perfunctorie facta est, inconsulto Ro-
mano Pontifice Stephano : nam ab eo ut dispensare-
tur, quod ordinatus fuisset a Photio diaconus, opus
erat ; et lex erat ecclesiastica, ut ordinati a Photio
LXII S. ANTONIUS II, cognomento
cessarent omnino; nec majori gradu, elevarentur. Cauleas.
Quare Stylianus, Neo-Cajsariensium in Euphra-
tesia antistes, una cum Leone imperatore Roma-
num Pontificem per litteras rogavit, ut cum de- Nicephorus Philosophus non diu post mortem E
signato Photii successore pro Apostolica auctori- sancti hujus Antistitis exposuit pia ipsius ln locum S.

tate dispensare dignaretur, quemadmodum ibi- gesta, quae Bollandus nostcr ad diem xn Febru.i- Stcphani au-
nii 8iG sitbro-

dem Baronius ex antiquis monumentis collegit. rii edidit, commentario praevio illustravit sed
et ; qalur S. An-
tuniiis.
Hanc autem gratiam a Sede Apostolica impe- cum tunc nondum vidisset Menologium Basilii

tratam fuisse, deinceps usurpata utriusque sedis Porphyrogenneti seu Junioris, istud ibidem Ba-
communio, et ipsa Stephani Constantinopolitani silio Macedoni perperam adscripsit. Quare erro-

sanctitas abunde testari videntur etsi enim ad- : rem istum corrigendum monemus, etibi prae-
hic

modum juvenis ad cathedram Constantinopoli- termissum sancti Prsesulis elogium nunc damus
tanam evectus fuerit, tamen ecclesiam sibi com- ex Menologio Basiliano, quod nuper Venetiis re-
missam prudenti vigilantia rexit, et singulari cusum tomo 10 Italiso sacrse in Anecdotis
est, et

morum integritate exornavit, ut in Actis ipsius Ughellianis col. 341 ad diemxn Februarii sic ha-
ad diem xvn Maii ex Synaxario Basiliano retu- bet: Antonius cognomento Bacleas' parentibus, d t- '
lege l'.;uik';is

limus. vitiis, pietateet genere illustribus, natus (nam patcr

circa fincm 662 Nunc hoc loco tantum superest, ut

igitur erat senatus facile princeps) septimo xtatis anno se-
anni 88U, prudentia, qux erant puerilia, contemnebat.
rl
figamus chronologiam episcopatus, cujus initium nili
nbiit mcnsc
Maw ac durationem Leo Grammaticus post Chrono- Ferebat inique tam prxcocem in filio modestiam
anni
W>3,
graphiam Theophanis pag. 475 sic indicat Leo :
mater ; at pater illum, mortua matre, monasterii
quo vitx genere tantos in virtutc
Basilii filius annos quinque supra viginti, menses septis inclusit ; in
progressus ut ve.l invitus prcsbyteratum susci-
octo imperavit : Stephanus auteni ejus frater, syn- fecit,

cellus erat cum Photio patriarcha, ab eo educatus et pere coactus fucrit, patrcmque virtutis snx, sancli-
que xmulum.monastico ipse induerit cultu,
eruditus.Lco idem post assumplum imperium (illud instituti

ut cujus natura filius esset, ejus spiritu esset

pater.
post mortem patris assumpsit mense Martio anni
665 Nobilitavit etiam hominem insignis in pau- CVJUi clu-
dccclxxxvi, utsupra diximus) fratrem etiam <;i//lll tllll'1

qui imminen- peres beneficentia, ut dum aliquando deambularet,

Stephanum in patriarchium induxit, omissum lm
audierit, qui se invitaret, ut magnum auri pondus c.rlllhliliis.
tibusChristi Natalitiis patriarcha consecratur a
Theophane, primx post patriarcham sedis episcopo, paupcribus distribuendum acciperet, porrigentem ta- F
et a reliquis prxsulibits; vixitque in patriarchatu men non viderct. Quapropter impcratoris et concilii
ct vita functus in Si- suffragio creatns patriarcha Constantinopolitanus.
amws sex et menses quinque,
'
monasterio sepelilur. Totidem annos ac postea mortuus est. Hoc Actorum compendium con-
iil.
Sycco- cellorim '
riiiu
Stephano tribuunt anonymus Theo- venit cum longiore Nicephori Philosophi orati-
menses S.
one, in qua singularia quaedam miracula addun-
phanis continuator, Simeon Logotheta, et Geor-
tur. Menssa impressa ad eamdem diem sua ex his
gius monachus, inter quos postremus etiam af-
fontibus videntur hausisse. Nunc juxta superius
firmat, quod sanctus ille Leonis imperatoris fra-
indicatam Henschenii correctionem, chronologica
ter ante Christi Natalem patriarcha ordinatus
fuerit.
series hic continuanda est.
die ,7 i/iii llllllli
"t ex corre- 663 Henschenius noster tomo 4 Maii pag. 37 666 Cum S. Stephanus anno dcccxciii, 895 I t.nli-
Pagius, Bandu- ii,
cta Uenst he-
totam hujus sancti Praesulis chronotaxim sic re- xvn Maii obierit, Henschenius, les migravit.
>iii chrono- successoris eodem
taxi statui-
cte digessit His ita deductis, restant pauca de rus, aliique initium S. Antonii
:

mus. et anno collocant, quia nulla

apparet ra-
tcmpore sedis S Stephani breviterindicanda. A Leo-
.
mense
tio,ob quamdicalur sedes Constantinopolitanaeo
ne Philosopho fratre S. Stephanum in patriarchium
tempore vacasse. Jus Graeco-Romanum, Nice-
inductum, et in patriarcham, imminentibus Christi
Leo Grammaticus phorus Callistus, aliique patriarcharum catalogi
Natalitiis, consecratum testatur
factum veroid estanno imperii Leonis primo, Chri- apud Bandurum ei tantum duos administrationis
anno
sti dccclxxxvi, et forte circa xviii Decembris. Ad- annos assignant. Unde sequitur, ipsum
Christi dcccxcv ad Superos migrasse. Imo duo llh
dit Leo Grammaticus, vixisse in patriarchatu annos
episcopalis gubernationis anni incomplete nume-
sex, et menses quinque, ac proinde decessissc xvn
Maii, anno dcccxciii ad quem annum initium S. randi sunt, Antonius eo anno ex hac vita
si S.
;

discesserit die xn Februarii, quo

annua ipsius
Antonii successoris retulit Marquardus Freherus in
17 memoria
Tomus i Augusti.
 :

114 HISTORIA CHRONOLOGICA

memoria a Graecis et Latinis celebratur. Quid- tonii, et ordinationem successoris ejusannoChri- D
Nrc \.

quid sit de certo obitus die, illum anno Christi sti dcccxcv probabilius collocandam esse.
dcccxcv mortuum esse confirmatur ex tempore, 668 Nolo hic commemorare Acta S. Nicolai, ct anno aos
quae Henschenius noster ad diem xv Maii ex va- ?* ''' ''"-
quo in ejus locum suffectus est *J
riis auctoribus collegit ; sed tantum prsecipua
chronologiae capita attingam, etimprimis breviter
LXIII S. NICOLAUS I, cognomento assignare conabor annum quo patriarcha iste
,

Mysticus.
exauctoratus est : cum enim quartas Leonis im-
peratoris nuptias canonibus ecclesiasticis contra-
rias putaret, et nullo modo adduci posset, ut eas
quandvqui- Oymeon Logotheta in Annalibus supradictae probaret, a sede sua in exsilium depulsus est,
ilcm coilcm
iiiinu 895 s. ^ editionis pag. 463 initium suscepti ab hoc cum annos undecim eeclesix prxfuisset, ut Zonaras
Sicolaui sc- sancto Viro cpiscopatus ita chronologice indicat lib. 16 Annalium num. 13 notavit. Quandoqui-
" S~
cmdit ImPer H Leonis anno decimo, mortiw Antonio pa- dem ergo S. Nicolaus cathedram Constantinopo-
triarcha, ordinatur patriarcha Nicolaus imperatoris litanam adiit anno Christi dcccxcv, ut supra
mysticus. Symeon ordinationem S. Nicolai recte ostensum est, ex computatione Zonarae sequitur,
copulat cum Leonis imperatoris anno decimo, illum anno cmvi relegatum fuisse. Leo Gramma-
qui ab ineunte Martio anni dcccxcv fluere ccepe- ticus, Joannes Scylitza, Georgius Cedrenus, Mi-
rat, ut apud Pagium in Critica ad annum Chri- chael Glycas, Constantinus Manasses, Symeon
sti dccclxxxvi num. 1 videri potest. Baronius Logotheta, aliique scriptores Graeci eamdem ex-
annum Leonis decimum cum anno Christi dcccxcv pulsionis historiam narrant, quos, omnes Pagius
recte conjungit sed huic Symeoni aperte repu-
; tomo 3 Criticae pag. 781 et 793 ad annum Chri-
gnat, dum in Annalibusad annum Christi dcccxc, sti ciivireducendosessecontendit. Eutychiuspa-
B sive Leonis imperatoris quintum, ut ipsemet no- triarcha Alexandrinus modo ab omnibus aliis hi- E
tat, mortem S. Antonii et successionem S. Ni- storicis diverso hsec refert, ut tomo 2 Annalium
colai mystici num. 13 ita refert: Quodad res per- Arabicorum pag. 418 et sequentibus potest vide-
tinet Orientis, hoc anno moritur Antonius pairiar- ri. Sed ex nernine eam rem certius possumus no-

cha Contanlinopolitanus, ubi tantum annos duos visse, quam ex ipso S. Nicolao, cujus duae epi-
sedisset Successit huic Nicolaus, cognomento my- stote apud Labbeum tomo 9 Conciliorum a col.
sticus. Verumex supradictispatet, obitum S. An- 1264 leguntur.

SECULUM X.

est syncellus Euthymius, vir sacer, qui omni studio

LXIV EUTHYMIUS I. obstitit, ne lex ab imperatore promulgaretur, ut
ipsius exemplo cuivis liceret secundam, tertiam et
quartam ctiam uxorem ducere. Noluit igitur Eu-
In tocum S.
f^oHstantinus Manasses in Compendio chronico, thymius legem Orientalis ecclesiae, quartas nup-
Vicolaiexsu- \j quod Parisiis anno mdci/v Graeco-Latine re- tias prohibentem, exemplo Leonis prorsus abo-
cusum est, pag. 110 de hoc S. Nicolai successore leri, quamvis quartum ipsius matrimonium ob
scribit sequentia : Itaque Nicolaus grege suo et ca- justas causas non damnaret, judicaretque, in eo
thedrapellitur, el solum vertere jubetur; substitui- casu facile dispensandum esse, eo quod impera-
C tur autem ipsius loco quidam alius, sacrarum rerum tor ex tribus praecedentibus uxoribus nullum im-
longe peritissimus, qui a teneris unguiculis et xtatc perii heredem haberet.
prima solitariam OlympoMijsixmontevitamege-
in 671 At forte aliquis
quseret, quo jure Euthy- cte cujus suc-
rat, et dono vaticinandi prxditus erat. Hic deman- mius, quiabomnibus antiquis historicis propter cmioneqm-
dato divino ccclesiam ad unitatem reduxit, multipli- vitae sanctitatem laudatur, locum S. Nicolai ex-
'

citerque distractam ac in partes divisam propter de- sulis occupaverit. Aretas Caesariensis in laudata
liclum Leonis, quartas ad nuptias progressi. Aretas Euthymii Vita apud Lipomanum tomo 3 fol. 97
Caesariensis, scriptor coaevus, in Vita Euthymii verso indicat, Nicolaum muneri suo renuntiasse,
archiepiscopi Contantinopolitani apud Lipoma- et repudii libellum, ut ibidem, loquitur ecclesix
num tomo 3 fol. 97 memorat ipsius stirpem, pa- Constantinopolitanse dedisse. Sed ipsemet S. Ni-
triam, institutum monasticum, et praecipuas vir- colaus in litteris, ad Romanum Pontificem datis,
tutes, de quibus etiam alii auctores antiqui me- aperte significat, se violenter ab ecclesia sua
minerunt. avulsum fuisse, dum apud Labbeum tomo 9 Con-
annoW&suf- 670 Euthymium anno Christi cmvi in locum ciliorum col. 1265 de injuria sibi ab imperatore
rele S ati Nicolai suffectum esse, colligitur exve- illata sic conqueritur Deinde me jussit in regiam
thmthu**' :

teribus historicis, quos Joannes Scylitza

inter accersiri ad convivium, quod illi instruere quotan-
post narratam Nicolai expulsionem, quaejuxta nis in beati Tryplionis festo moris erat. Accedo im-
superius dicta anno cmvi contigit, in editione perterrita fretus conscientia,solenni coztui intersum,
Veneta Gabii fol. 49 statim sic pergit : Nec mul- cpulisaccumbo inter sacra mensx denique abripior,
:

tointerjeclo lempore, palriarcha declaratur syncel- atque navigio impositus in exsilium agor immitissi-
lus Eulhymius, vir pius et summa virtute prxdi- mum, non amico, non famulo, non libro denique,
tus; quem aiunt sacerdotium renuentem divino ora- cujus lectione me solari possem, fugam comitante :
culo impulsum, iit illud susciperet. Zonaras lib. 16 ubi non tam hiemis rigore, rerumque omnium ege-
Annalium num. 13 de eodem Nicolai successore state pressus, quam custodum violentia pene enectus,
haec habet : Ejus vero loco patriarcha designatus diu mansi.

672 Euthyinius
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. "
115
672 Euthymius tamen ab omni culpa eximi juriis affectus dicitur, post obitum Leonis conti- Sec. x.
iilrum fiterit
potest, si dicamus, ipsum divinitus monitum fuis- gisse. Non placet haec explicatio Banduro, qui
legitima, se, ut gubernationem istius ecclesias arriperet, tomo 2 Imperii Orientalis pag. 910 asserit, Pa-
quod Leo Grammaticus pag. 484 tradit his ver- gium hic hallucinatum esse. Quidquid sit de hac
bis In ejns locum Euthymius syncellus, vir gra-
: illorum dissensione saltem censemus, ipsimet S.
vis et temperatissimus, suffectus est ; quem dicunt Nicolao majorem fldem adhibendam esse nobis-
divina revelatione id muneris suscepisse. Praeter quesufficit, ex cammuni utriusque opinione Eu-

alios veteres anonymus Constantini

historicos thymium raense Aprili vel Maio anni cmxi exau-
Porphyrogenneti continuator pag. 228 id etiam ctoratum fuisse.

indicat hoc modo : Ordinatur autem Euthymius 677 Ceterum omnes supra citati scriptores EUA Euthy-
syncellus patriarcha, vir venerabilis modestusque ac virtutem Euthymii magnis laudibus extol- mius ille fue-
istius
ni piutetor-
religiosus, quem aiunt ex divina revelatione episco- lunt, atque inter alia Aretas testis oculatus nar-
thpdoxus,
pi munus suscepisse. Si quis non satis certam existi- rat, quam celebri pompa ac frequenti populi con-
met hancrevelationem, de qua Aretas, synchro- cursu corpus ejus Constantinopolim translatura
nus Euthymii laudator, non meminit, dici eliam fuerit. Deinde apud laudatum Lipomanum fol. 98

posset, Euthymio fraudulenter persuasum fuisse, idem synchronus laudator haec addit : Itaque duni
quod Nicolaus ultro dignitatem suam abdicasset. hujitsmodi cum laudatione funus celebratur, in hoc

Sunt et alia, quibus haec Euthyraii successio ex- religiosissimum templumab omnibtts convcnitur, ubi
cusari posset. peraclis reliquis, qux ad persolvenda funeri justa
H qui igno- 673 Interea Leo imperator, qui S. Nicolaum deerant, cum jam periculttm esset, ne, quod super-
minioso mo- Viri tabernaculum, propter eo-
tlo
anno Christi cmvi in exsilium expulerat, juxta fuerat sanctissimi
communem historicorum sententiam mense Maio rum, qui co confluxerant ,
ftdem discerperetur, vio-
anni cmxi obiit, et Constantino fllio suo septenni lenter de raptorum manibus extortum excussum-

B reliquit imperiura, cujus administratorem desi- que est, atque hoc modo in sacrosancto hoc, quem
gnavit fratrem suum Alexandrum. Mox itaquemit- videmus, loculo sacrosanctum vere Dei hominem
tens Alexander (verba sunt Symeonis Logothetas collocavimus. Deniqueidem auctor ibidem fol. 100

pag. 471) Nicolattm ex Galacrenis tulit, ac in sede alteram panegyrim ita exorditur Euthymio pa- :

collocavit, deturbato ea Euthymio, quem ad Agathi tri ac patriarchx sanctissimo orationis nostrxprimi-

exsulare jussum, nonpost multos dies ad Magnau- tias dedicaturus, commodemihi videorposse clamans
ram duxit, quo loco habito conventu atque synodo, in vocem illam erumpere : Vere mirabilem fecit

exque illa eo exauctorato, turpiter venerandi sacri- Domimts Sanctum Haec satis indicant, qua-
sttum.

que Viri ac prorsus colendi vulsa barba, aliaque op- lis fuerit populi et hujus scriptoris de sanctitate

probria et injurise ac cruciamenta illata, quse ipse Euthymii existimatio.

sacer Pastor silentio sustinebat ac mansuete. Rursus 678 Prseterea Georgius Cedrenus in Compen- necdutn tu-
adAgathi ecdes missus, atque ibi vita functus,in mo- dio historiarum pag. 640 ad honorem Euthymii men ciniiml-
Sanctis
refert sequentia Polyeuctus primo sui patriarcha- scriberc
nasterio suo in urbe ad Psamathii xdes conditus cst.
: ttti-

demus.
nj exsilium 674 Clerico, qui patriarchse pilos vulserat, mox tus anno, Euthymii patriarcha; nomen in sacras tabu-
pitlstts est
est exsulare, ea ipsa hora,'invisibili las retulit, ejus qui imperatorem Leonem ad sacro-
ac sanctus jussus
Ejus sic tota rum communicationem admiserat, cum is quartam
igne domus omnis combusta est. filia

epileptico morbo oppressa est, ut nec manum, neque uxorem duxisset. Eam ob rem quidam summorum
pontiftcum aliquamdiu noluerunt res sacras cum
os,nec ullam partem corporis movere posset, aut vo-
cem mittere ; quee et lecto afftxa ac stipem emendi- Pohjeucto communes habere : mox imperatoris vo-

Phocam imperatorem luntati obsequentes, ridendos se disceptantibus con-

cans ad Nicephorum usque
duravit.Joannes Scylitza, GeorgiusCedrenus, alii- troversiam exhibuerunt. Cum nomen Euthymii a
sancto Polyeucto relatum sit in diptycha, in quae
que historiographi illata Euthyrnio probra et divi-
non admittebantur, faci-
hseretici et schismatici
nam contumeliosi istius clerici punitionem quoque
commemorant. Nunc investigandum est tempus, leagnoscimiis, ipsum fuisse orthodoxum; at non

quo ea contigerunt. continuo sequitur, illum idcirco inter Sanctos nu-

ttntc mortcm 675 Plerique veteres Euthymii

historici illam merandum esse, ut variis exemplis demonstrari
Quare cum memoriam ipsius ac diem
Leunis impe- depositionem ita narrant, acsi post mortem Leo- posset.
ntoris,
mortis nusquam hactenus Ln menologiis Graeco-
nis inperatoris facta esset, quando frater ipsius
Alexander pro Constantino puero imperium ad- rum invenerim, ubique abstinui a titulo Sancti,
quem aliqui recentiores ei liberaliter adscripse-
ministrare coepit. At ipse S. Nicolaus huic nar-
dum apud Labbeum runt. Si quistamen diem obitus aut cultus indi-
rationi contradicere videtur,
Romano post alia de sua re- caverit,indagari poterit an Euthymius ille in
col. 1267 Pontifici
stitutione ac Leonis poenitentia sic scribit Ille ;
Opere nostro inter Sanctos referri mereatur.
vero antequam hinc emigraret, agnovit flebiliter er-

rorem suum, veniamque a Deo petiit, me interpri-

mos hortatore ac deprecatore aderam cnim tunc

:

S. NICOLAUS iterum.
forte ab exsilio reversus, ab eoque eeclesix guberna-
tioni restitutus. Hinc Nicolaum ante mor-
liquet,
tem Leonis ab exsilio revocatum ac sedi suae red-
juxta superius dicta probabi-
ditum fuisse. Hic Vir sanctus
sedi sua? restitutus est anno Christi
;-'. Kicolaus
lllllllt '.III M-
mense Apriti 676 Pagius in Critica ad annum Christi cmxi lissirae
tti stis rcsli-
veWaioanni num. 4 testimonium S. Nicolai cum scriptoribus cmxi ante diera xi Maii, qua plerique veteres hi- Itittts,

9H. Leonemimperatoremobiisseaffirmant. Sy-

Byzantinis conciliare nititur, licet eos subobscu- storici

rius locutos esse fateatur, et ex verbis Georgii meon Logotheta in Annalibuspag. 485 secundam
monachi colligit, Euthymium bis relegatum fuis- episcopatus durationem, et annummortis indica-
se. Unde ibidem contendit, S. Nicolaum opera vit his verbis Mensis Maii die quinto decimo, in-
:

dictione tertia (Groece perperam

scriptum est /
Alexandri, vivente adhuc Leone, gubernationi
pro indictione tertitt,
ecclesiae Constantinopolitanoe restitutum esse, et pro i/, ita ut exciderit, et
i

solennem Euthymii depositionem, in qua tot in- legendum sit decima tertia, quoe anno Christi cmxxv
respondet)
 116 HISTORIA CHRONOLOGICA
respondet) moritur Nicolaus palriarcha, patrinr- mense Augusto anni cmxxv ex sede Amasena ad
chatu potilus annos quatuordecim ex quo secundo Constantinopolatanam transiisse. Porro de ge-
sedem conscendit, sepeliturque in monasterio suo Ga- stis Stephani in episcopatu nihil apud historicos

lacrenorum ;mense autem Augusto Stephanus Arna- invenimus, nisi quod in nuptiis regis Bulgariae
ipsc eunuchus, patriarcha creatur.
sex metropolita, cum Maria Greeca celebratis sacra peregerit, ut
mense Maio 680 Latinus interpres post restitutionem S. Leo Grammaticus pag. 503 testatur his verbis :

anni 925
Nicolai recte quatuordecim annos administratio- Octobris deinde mensis die octavo (scilicet anno
obiit,
nis numerat, quamvis in textu Grseco dumtaxat Christi cmxxvii, ut Pagius tomo 3 Criticae pag.
t/, id est trcdecim exprimantur nam ab ineunte : 824 ostendit) progressus patriarcha Stephanus utia
Maio anni cmxi, quo S. Nicolaus sedi suee reddi- cum Theophane protovestiario, et Maria Christo-
tus est, usque ad medium Maium anni cmxxv, phori imperatoris filia, et universo senatu ad san-
quo vita functus est, anni quatuordecim et aliquot clissimx Deiparx templum adPegas Petrum etMa-
dies effluxerunt. Utrum interpres in textu Grseco riam conjugati bcnedictione sociavit.
quatuordecim annos legerit, an vero amanuensis 684 Non fuit diuturnus Stephani patriarcha- qui iuino i)2s
vel typotheta erraverit, non facile dixero. Atta- tus, quem omnes fere scriptores ad duos annos mortuus est,

men ex inito hactenus computo apparet, secun- ac undecim menses restringunt. Quandoquidem
da: ipsius gubernationi annos quatuordecim tri- igitur ex supra dictis mense Augusto anni cmxxv
buendos esse. Hinc etiam liquet, Baronium nimis cathedram Constantinopolitanam ascendit. eam-
diu mortem S. Nicolai Constantinopolitani dis- dem anno Christi cmxxviii moriens reliquit, ut
tulisse, ut Pagius in Critica ad annum Christi Georgius monachus tradit hoc modo Me.nsis Ju- :

cmxxx num. 3demonstrat. lii decima octava, Indictionc sexta (utique legen-
die
pustquam 681 Etiamsi hic gesta S. Nicolai referre no- dum lndictione prima, quae anno Christi cmxxviii
dissenlientes
suoi subditos
lim, nihilominus memorari meretur concordia, currebat) moritur Steplianus patriarcha, cum ei
quae post ipsius restitutionem mense Julio anni muneri prxfuisset annos duos, menses undecim. Si-
B
cmxx inita est, cunctis metropolitis et clericis, qui milia habentalii auctores, apud quos etiam Indi-
a Nicolai Euthymii partibus, ut Leo Gramma-
et ctio sexta pro prima perperam ponitur. Quare
ticus pag. 497 loquitur, divisis stetcrant animis, Pagius Bandurus recte monent ac ostendunt,
et
in consensioncm redeuntibus. Imo ipse Nicolaus Indictiones per tempora Constantini et Romani
hanc unionem in epistola sua, quam Labbeus imperatorum saepius in scriptoribus Byzantinis
tomo 9 Conciliorum acol. 1267 edidit, Joanni X corruptas inveniri. Quamvis autem omnes illi
Pontifici Romano sic indicat : Quot quantisque historici circaannum, quo Stephanus iste obiit,
xrumnarum fluctibus per xv annos jactati simus (tot inter se consentiant, tamen circa diem mortis
enim plus minus effluxere, cx quo primum scandala discrepant, utjam videbimus.
ecclesiam Constanlinopolitanam pervagata,omnia tur- 685 Leo Grammaticus pag. 504 scribit, Ste- verosimiliter
barunt) et mcminisse mihi permoleslum est , beatissi- phanum Julii die decimo octavo obiisse. Incertus mcnsc JiUio,

me Pater, et memorare scienti tibi supervacuum. Constantini Porphyrogenneti continuator pag.

Lxta polius amicis et coexcubitoribus impartiri ju- 258 sic habet Mensis Julii quinta decima, Indi-
:

nempe pacem subsecutam, conspiran-

vat, ecclesia ctione sexta moritur Stephanus patriarcha, cum
ei
temque omnium ordinum in his, qux sunt fidei, con- muneri prxfuisset annos duos, menses undecim. Sy-
sensum. meon Logotheta pag. 487 tradit, eum mortuum
per/ectc in- 682 Cum enim in eo esset res, ut nulla amplius esse die decima octava Junii mensis, pro quo ve-
ter se conci-
liurerat.
spes humanis experimentis nostra melicntibus super- rosimiliter mensis Julius legendus est, cum omnes
esse videretur, affulsit subito illacaptum omnis in- alii mensem clare exprimant, et
scriptores illum
telleclus supergressa pax, Dominus scilicet etDeus die xviii Julii in
Synaxarii Mediolanensibus bi-
noster Jesus Christus, qui sxvam illam hiemem at- bliothecae Ambrosianae celebretur memoria toZ-
que tempestatcm, communis hostis opera coorlam, in ayiou na.Tpbc, jfyiKv Irtyi.vov TtuTpiapyou Kcovara]/-
ipsa halcyonia mutavit, adeo ut nullum penilus dis- Tivoimolzuic,, toZ 'Au.adE.iac, u.tTaTeQivTOi.
i'i Sancti
sensionis vestigium remanserit, nulla odii cicalrix. patris nostri Stephani palriarchx Conslantinopoli-
Omnes velut ex condicto veterum obliti,idem plane tani, ex Amasea translati. Epitheton rou \\ 'Au.a-
sentiunl ; omnes sanclx matris Ecclesix, qux eos crdac jj.tTaTeQivToi, ex Amasea translati, evidenter
obviis ulnis diu expectarat, oplatissimum eunt in ipsum distinguit ab altero Stephano patriarcha
amplexum. Haec atque alia, quae ibi sequuntur, Constantinopolitano, de quo supra egimus, et cu-
Actis S. Nicolai inseri potuissent, nisi ea ante jus occasione tomo iv Maii pag. 37 nonnulla si-
editionera hujus epistote typis fuissent vulgata. mul de hoc Stephano juniore dicta sunt. Etsi au-
Porro historiam hujus dissensionis, et modum tem hic Stephanus secundus eadem die xvm Julii
unionis in jure Graeco-Romano tomo 1 pag. 103 in Menaeis Taurinensibus ac Parisiensibus etiam
et sequentibus fusius licet videre.
memoretur, tamen hic a titulo Sancti abstinui-
mus, tum quod ob superius dicta, manuscriptis
hisce Grsecorum monumentis non satis fidamus,
tum quod gesta ipsius aliunde non noverimus.
LXV STEPHANUS II.

Mcnse Amju-
f* eorgius monachus pag. 581
initium hujus LXVI S. TRYPHON.
sla a ii iii 923
eligilur Stc- Antistitis
Constantinopolitani ita indicat :

phanus, Maii mensis die quinta decima, Indictione tertia

decima moritur Nicolaus palriarcha, cum a secunda
Henschenius in Opere nostro ad diem xix Apri- cui drca fi-
sua proveclione annos tredecim throno potitus esset.
Acta hujus sancti Praesulis illustravit;
lis,
Ejus corpus in monaste>io, quod ipse condiderat, ac sed Baronium incaute secutus, non advertit, In- sUS.Trt-
S^S'"
Galacrenas vocant, conditum est. Mense vero Au- dictionem sextam pro prima apud scriptores Con- plw "'
gusto patriarcha sufficitur Slephanus Amasex me- stantinopolitanos vitiose positam fuisse, ideoque
tropolila, eunuchus. Hinc patet, istum prajsulem ordinationem S. Tryphonis usque ad annum
cmxxxiii
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
117
cmxxxiii perperam consequenter cum
distulit, et tuunt. Tum idem auctor pag. 489 tempus depo-
sec. x.
ea connexam aliquotpatriarcharumchronologiam sitionis ejus sic indicat MenseAugusto, Indictio-
:

ibidem male ordinavit. Georgius monachus pag. ne quarta, mortuus est Christophorus imperator, al-
585 initium S. Tryphonis ita assignat : Mensis que in domo patris sepultus. Trypho quoqitepatriar-
autem Decembris quarta decima Tnjphonem addu- cha, qni prxstitutum jam tempus munere functus
cunt in Opsicio monacltum, virumreligiosis moribus esset, abdicatus, in suo monasterio videndi
finem
ac sanctitate probalum, ordinantque patriarcham ad fecit. Porro ecclesia ammm unum et menses quin-
certum tempus donec , scilicet Theophylactus, Roma- que ob immaturam Theophylacti, Romani filii,
xta-
ni filius, maturx xtatis annos attingeret, quem pa- tem pastore vidua agit. Hinc iterum liquet,
'indi-
triarcham Constantinopolitanum pra>fecturi erant. ctionem sextam pro prima vitiose scriptam esse.
Similia habet incertus Constantini Porphyrogen- Christophorus imperator Indictione quarla, seu
neti continuator, ut inter scriptores post Theo- anno Christi cmxxxi, morluus est, utcumSymeo-
phanem Parisiis anno mdclxxxv editospag. 258 ne Logotheta alii historici apud Pagium in Criti-
potest videri. ca ad annum Christi cmxxxi num. 4 testantur.
687 Ex his Pagius ad annum Christi cmxxxiii Ceterum cum Pagio et Banduro probabilius opi-
ut prubat num. 1 sic argumentatur Quare cum anno : nor, Tryphonem eadem Indictione quarta, sive
Anlonius
cmxxviii dies Dominica in diem xiv Decembris in- anno Christi cmxxxi exauctoratum esse, ut ex
Pagius
ciderit, eo etiam anno ordinatio sancti Tryphonis jam videbiraus.
annis episcopatus ejus
contigit, et tam citatus conlinuator, quam Leo Gram- 690 Omnes patriarcharum catalogi apud Ban- tnno 931 S.
maticus aliique ex ipsismet coirigendi sunt, quando durum Tryphoni tres gubernationis annos assi- Trynhon
aiunt,Stephanum indictione sexta, qua prxsens gnant. At triennium istud incomplete intelligen-
annus notatur, vita functum esse. Quem historicum dum esse, ex reliqua chronotaxi apparet nam :

Byzantinorum errorem cum non animadvertissent ab anno Christi cmxxviii, die xivDecembris, qua
neque Baronius, nec alii plcrique, Stephani mortem sedem Constantinopolitanam occupare coepit, us-
usque ad hunc Christi annum (nempe cmxxxiii) que ad exeuntem mensem Augustum annicMxxxi
perperam distulere exindeque Tryphoniset Thecphy-
; duo anni, octo menses, et aliquot dies elapsi
lacti,qui eidem successere ,initia male consignarunt. sunt, qui numero rotundo et more satis recepto
Corrigendi etiam Curopalates et Cedrenus, qui Ste- tres anni appellari potuerunt. Deindesedes Con-
phanum Indictione xv mortuum asserunt ; alioquin stantinopolitana anno uno et quinque mensibus
ipsimct a se ipsis dissentirent, et Theophylacli pa- vacavit, ut laudati historici testantur. Quare si

triarchx mortem, quam cum anno Christi cmlvi ab exeunte Augusto anni cmxxxi numeraveris
exacte copulant, male collocarerit. Jam sxpius mo- annum unum, quinque menses, et paucos dies
nuimus, per Constantini et Romani imperatorum (in rotundo computo dies fere semper negligun-

tempora Indictiones in scriptoribus Byzantinis de- tur) pervenies ad ineuntem mensem Februarium
pravatas esse, easque certo emendavimus. anni cmxxxiii, quo successorem Tryphonis ordi-
el eruitur ex 688 Dum hoc loco Pagius dicit, Leonem Gram- natum fuisse postea ostendemus.
variis vete- «
maticum aliosque scriptores Byzantinos ex se ip- 691 Placet hic nobis breve Banduri ratioci- cujus ch.ro-
rum scripto- nolaxim
rum textibus sis corrigendos esse, haud dubie ad contrarios nium, cujus verbis accipe sequentem chronolo- Bandurus
illorum auctorum textus alludit. Etenim Leo gise anacsephaleosim, quamtomo 2 Imperii Orien- breviler ex-

Grammaticus pag. 504 de Tryphonis initio sic talis pag. 911 sic exponit Tryphon ordinatus hibet,
:

scribit Mensis autem Julii decimo octavo, Indi-

:
fuit patriarcha Constantinopolitanus, ut tradunt sx-

Stephanus patriarcha, moritur tum

ctione sexta, ;
pius laudati scriptores post Theophanem, die quarla

Decembri mense Tryphonem monachum, pietatis et decima mensis Decembris, Indictione prima, non
sanctitatis testimonio insignem, ordinant patriar- vero sexta, ut apud eosde.m legitur, hoc est anno

eham, donec xtatis metam imperatoris Romani filius Christi cmxxviii. Tryphon vcro per fraudem depo-
Thcophylactus, quem Constantinopolis patriarcham situs Indictione quarta, hoc estanno Christi cmxxxi,
idem scriptor
creare slatuerant, attigisset. Deinde ut scribit Symeon Logotheta pag. 489. Posl hujus
abdicationem ecclesia Constantinopolitana viduala
pagina sequente depositionem Tryphonis ita nar-
rat Tryphonem porro patriarcham Augusto men-
:
fuit pastore annum unum, menses quinque, ut tra-

se, Indictione terlia deposuerunt, eoque in proprium dunt incertus continuator Theophanis, Symeon Lo-
monasterium se recipiente et defuncto, annum unum Gcorgius monachus. Igitur si a die se-
(jotheta, et

et menses quinque, nondum malura Theophylacti im- cunda mensis Februarii anni Christi cmxxxiii, qua
peratoris filii Romani xtate, ecclesia pastore vidua- Theophylactus ordinatus fuit patriarcha Constanti-

tapermansit. Ex utroque hoc ejusdem scriptoris nopolitanus, retrocedas per annum unum et menses

textu inter se collato manifeste patet, errorem quinqite, quibus ecclesia Constantinopolitana paslore

in Indictiones irrepsisse. Quomodo enim Try- viduata mansit, pervenies procul dubio ad diem se-

phon Indictione sexta, seu mense Decembri anni cundum mensis Septembrisanni cmxxxi. Itaque tres
anni, quibus Tryphon prxfuisse dicitur, inleijri non
cmxxxiii episcopatum Constantinopolitanum sus-
cepit, et post triennalem ferme ejusdem admini- fuere.

quse anno Christi 692 In Actis Tryphonis ex Cedreno retu- fraudulenter

S.
strationem Indictione tertia, exauctoratus
limus, quo dolo ex cathedra sua depulsus fuerit.
cmxxx currebat, exauctoratus est ? Eadem con- est.

anonymo Theophanis
tradictio in sive Constanti- Symeon Logotheta pag. 487 et sequente breviter
ni Porphyrogenneti continuatore pag. 258 et 261 exponit fraudem, qua vir simplex inductus fuit,
ut facile postaliquot tempus abepiscopatu depo-
atque apud Georgium monachumpag.585 et587
ni posset, et eamdem historiam diverso modo sic
reperitur.
initium Try- narrat Illo ad tempus fungi munere non susti-
'»'er se eol-
mit.
689 Symeon Logotheta pag. 487 :

phonis ita figit Die decima octava Junii mensis, nente, sed ad finem usque vitx sedem retinere vo-
:

Indictione sexta, moritur Stephanus patriarcha, lente, doloin sententiam inducunt hoc modo nolen- :

enim assensum prxbere, aiunt, nescire eum litte-

cum sedem tenuisset annos duos, menses undecim. te
obniti ac resi-
Quarta decima vero mensis Decembris Tryphonem ras, necposse scribere, eaque ralione
atqtte legendi
virum religiosum ac notse sanctitatis ex Opsicio ad- stere. Probaturus itaque, sibi scribendi
atramentum
ducunt, atque ad cerlum tempus palriarcham consti- periliam ndn deesse, chartam sibi et

a/ferri
 118
"
HISTORIA CHRONOLOGICA
Novo oram infra
igitur allato tomo, ad fuisse dicantur, apud Leonem Allatium in opere
SEC. \. afferri jubet.
scribere faciunl : Tryphon Dei misericokdia. mo- de perpetua ecclesiae Occidentalis et Orientalis
NACHUS ET PATRIARCHA, QVJE PR^SCRIPTA SUNT, consensione lib. 2 cap. 7 potest videri.
ORATA HABENS, EISQUE ASSENSUM PRJEBENS, MANU 696 Quod vero ad hic indicatos Patriarchse qin insano
venationu
PROPRIA SUBSCRIPSI. adolescentis mores spectat, ii postmodum pror-

ut Simeon 693 Libello accepto, patriarcham inaugurant; sus mutati sunt, ut Georgius Cedrenus pag. 638
Logotheta tum guidguid videbatur in charta vacua ante Try- narrat hoc modo Cum patriarchatum iniret, id
:

narrnt.
phonis subscriptionem exarant. Postea, ac ubi prx- quod contra leges ecclesiasticas fiebat, annos erat
stitutum illi tempus effluxeral, invitum patriarcham natus xvi, et patriarcha sub pxdagogis (proh indi-
sede deturbant, proprix tamen cedentem subscriptio- gnamrem!) aliquamdiu egit. Quamquam ulinam
ni, el cum ille faclam sibi fraudem moleste ferret. id perpetuum fuissct : nam eatenus visus esl modeste
Inde ve.ro tota instrucla fraus, quod Theophylactus, ac cum gravitate aliqua vitam agere. Adultior, cum
Romani imperatoris ftlius, xtatisjam modum, et ut jam suo arbitrio vivere permitteretur, nihil eorum,

in sacerdotio maturus videretur, attingeret. Quam- quec turpissima et omnino legibus prohibita sunt,
vis haec fallacia tam crassa sit, me-
ut vix fidem facere omisit. Gradus ecclesiasticos et episcoporum
reatur; tamen volui lianc diversam Symeonis electiones venumdans, aliaque agens aliena veri pa-
Logothetae narrationem proferre, ut ex ipsius triarch.ee. offtcio, insano equorum studio et venationum

Tryphonem sibi titulum

testimonio appareret, S. perditus, multaque alia indecenter committens, qux
cecumenici patriarchse non tribuisse. Nihilominus singulatim. enarrare et inconveniens et nefas est.
inter alios Joannes Zonaras 16 Annalium lib. 697 Unum par est commemorari, argumentum ac equornm
num. 19 Tryphonem in charta pura haec scripsis- ipsius male inslituti animi. Equorum parandorum studio
se asserit Tryphon ex Dei misericordia archiepi-
: amore infrxni tenebatur, ferturque habuisse ultra
scopus novx Romx et oecumenicus palriarcha. Sed duo equorum millia : iis alendis perpetuo erat in-
cum Symeon Logotheta eamdem S. Tryphonis tentus; neque vero iis fcenum et hordeum propone-
subscriptionem aliter exhibeat, et de tam superbo bat edendum, sed metarum fruclus, thasia, etpista-
aicumenici titulo non meminerit, non improbabi- cia ac palmulas, uvas passas, caricas, eaque omnia
liter suspicamur, illum ab ambitiosis Groeculis lectissima, vino fragrantissimo temperata, admix-
( forte schismaticis, qualis fuit Zonaras) hic frau- tis eiiam croco, cinnamomo, et balsamo, aliisque
dulenter intrusum esse. Certe evidens similis aromatibus. Memorix traditum est, ei aliquando
fallaciae exemplum supra dedimus. sacrificanti magnx Coenx Dominicx quinta fe.ria,

et jam preces mysteriorum recitanti, supervenisse

eum, cui equorum cura ab ipso demandata fuerat,
Ixtumque attulisse nuntium, quod nobiiissima equa-
LXVII THEOPHYLACTUS. rum peperisset, addito etiam equx nomine; patriar-
cham prx nimio gaudio re sacra utcumque absoluta,
ad Cosmidium accurrisse visoque pullo recens edito,
;

Theopliyla-
ctus adule-
Cum post dolosam Tryphonis expulsionem
S. et satiatum spcctaculo bruti in magnum templum re-
scens Ineunle
sedes Constantinopolitana per annum et diisse, ut de Servatoris nostri pro nobis tolerato sup-
Februarlo quinque menses vacasset, ut ex supra citatis plicio hymnorum recitationem ad ftnem perduceret.
nmii 93o
scriptoribus dictum est, Theophylactus admodum 698 Quin et hunc morem introduxit, qui hodie- (iliisqiic in-
juvenis anno Christi cmxxxhi, die secunda Fe- que obtinet, quod in splendidis atque solennibus dignis mori-
fe-
bruarii, ad illam evehitur, ut apud Leonem bus diqlliln-
stivitatibus Deo et Sanctorum recordationi fit contu- tcm iltnm
Grammaticum pag. 506 indicatur his verbis : melia per fosdas cantilenas ac risus et insanos cla-
Prxfalus aulem imprratoris filius Theophijlaclns mores, quibus adhibiti sancli hymni cantantur, quos
Februarii die secundo, Indiclione sexta, patriarcha a nobis oportebat corde compunctis atque contritis
consecratus est, adstantibus Romani Pontificis lega- pro nostra salute Deo offerri. At ille ctetu flagitioso-
tis.ettomum synodalem de ejus ordinatione tractan- rum hominum coacto, iisque prxfecto Euthymio
tem proferentibus, eumdemque collocantibusin tbrono quodam, quem cognomine Casnen appellabant, etab
patriarchaU. Etiamsi in Latinahujus textusinter- ipso esl domesticus templi constitutus, diabolicas illas
pretatione legatur, id factum esse Indictione «•- saltationes, obscuras vociferationes, cantilenasque e
ciiiida, manifestum interpretis auttypotheta?
nolui triviis et lupanaribus pelitas, tuncadhiberi instituit.
errorem exscribere, quia in Graeco Leonis Gram- Hac vitx usus ratione interiit ex inepta equitationc
matiei textu diserte exprimitur, illud <b£oouaoin
ad murum qnemdam maritimum afflictus : ex quo
(3', iv&KTiSvos oV, id est
Februarii n, Indictionen casu cum sanguinem vomuisset, ac biennium morbo
contigisse.
conflictatus esset, aqua intercute exstinctus est.
nd sedem 695 Accuratum istud ordinationis tempus 699 De hoc infami Patriarcha
Conslantino
similia narrant usque ad cx-
etiam notatur ab aliis historicis Byzantinis, in-
politanam Glycas,Zonaras, aliique, inter quos Joannes Scy- eunteni Fe-
evehitur, ter quos anonymus Constantini Porphyrogenneti bruariiim
litza Curopalates in editione Veneta fol. 63 verso anni 986 cm-
seu Theophanis continuator pag. 261 simul de
tempus mortis sic exacte indicat Anno autem luiiiiiinvil.
:

laudabilibus Theophylacti initiis ita scribit : duodecimo imperii Constantini, mundi vero sexies
Quem vero diccbam imperatorisftlius Tlieophylactus,
,
millesimo quadringcntesimo sexagesimo quarto (anni
patriarcha ordiiititur Fcbruarii mensis die secunda,
mundi a recentioribus Graecis ita computantur)
Indictione sexta, patris tn omnibus animos
sensum- mensis Februarii vigesima septima, Indictione deci-
il 'ii- prxveniens; sed et iid ca qux a fronte virtutcs ma quarta, decessit evitaTheophylactuspatriarcha,
recteque (iicia. cum ea qua pnsditus erat
eruditione sacerdotio functus annos viginti tres, dies viginti
atque doctrina sese extendens. Aderant vicarii quinque. Hoec et alia Cedrenus more suo e Scy-
Romani Antistitis, qui tomum synodalem </, iiiius litza etiam descripsit. Ceterum omnes lii chara-
tractantem ordinatione afferrent qui etiam
; in pa- cteres chronologici annum Christi cmi.vi desi-
triarchati sede eum collocarunt. Haud dubie jam S. gnant, et cum duratione episcopatus
accurate
Tryphon obierat, quando legati SedisApostoIicaj conveniunt si enim elapsum temporis spatium
:

hanc Thcophylacti successionem approbarunt.

numeraveris ab anno Christi cmxxxiii et die se-
Porro qua de causa illi Constantinopolim
missi cunda Februarii, qua Theophylactus ordinatus

est,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 119
est, usque ad vigesimam septimam Februarii tatum periculum feci, hunc in ecclesiaslicam sedem sec. x.
diem anni cmlvi, comperies, ipsum annis viginti proveho, nelateat in angulo vitam toleransvir, om-
tribus, ac diebus viginti quinque, in cathedra nis generis virtutum excellentiis clarus, cui et prx-
Constantinopolitana sedisse. Dum igitur aliqui noscendi futura Deus donum concessit : multa enim
scriptores ei annos viginti quatuor attribuunt, mihi ejus generis divino cdidit oraculo, qux tempo-
numero rotundo loquuntur. ribus suis evenerunt.
703 Dixerat imperator et Basilium monachumin mense Fe-
medium produxit, qui a teneris unguibus, arrepta ^-'(\ ari0 anni
vita monastica, crebros agones relicjiosx palxstrx
LXVIII S. POLYEUCTUS.
ludorum in Ohjmpi montis arduis clivis ostenderat.
Hunc videlicet in patriarchales xdes jussit ascende-

re, postridieque (ea scilicet Dominica, qua sancti

quando in- Laudatus Cedrenus post narratam Theophyla- patrcs orthodoxam fulem de cultu venerabilium ima-
eunte Aprili
ejusdemanni
cti mortem pag. 639 immediate subjungit ginum sanxerunt) Basilius summi sacerdotii unctio-
ei successit sequentia : Eadem Indiclione (videlicet decima nem accipit, ac ozcumenicus patriarcha acclamalur.
S. Pulyeu-
quarta, qua Theophylactus obiit, et quse in an- Quod vero attinet ad titulum, quo Basilius hec
ctus,
num Christi cmlvi incidebat) tertia Aprilis die, in loco cecumenicus patriarcha appellatur, nescio,
ejus locum sufficitur Polyeuctus monachus, Constan- utrum is ex populi acclamantis, an ipsius scri-
tinopoli natus atque educatus, castratus a parenti- ptoris adulatione referatur. Facile etiam fieri pot-
bus, longoque tempore monastica vita cum laude est, ut aliquis posterior librarius Graecus super-
functus, imperatore eum ob gravitatem morum et bum istudnomen narrationi Leonis diaconi inse-
insignem sapicntiam, atque paupertatis causa eo ruerit. Saltem nusquam legimus, ipsum Basi-
provehente. Acta hujus sancti Patriarchae legi lium patriarcham sibi hunc titulum arrogasse.
possunt in Opere nostro ad diem v Februarii, ubi Circa tempus ordinationis, Pagius loco proxime E
Bollanduspreecipua illius gesta ex historicis Gree- citato notat, festum Orthodoxias anno Christi
cis collegit. Nos interim ad indagandum mortis cmlxx, quo Basilius consecratus est, in diem xm
ipsius tempus progredimur. Februarii incidisse.
qui mense 701 Cedrenus pag. 665 obitum S. Polyeucti 704 Eminentissimus Baronius initium Basilii ct ineunte
Januario an-
ita indicat : Polyeuctus post Tzimiscx clesignatio- cmlxx recte alli-
patriarchae etiam anno Christi ciiino 974 e
niSlOex hac sede sua pul-
rita migrctr nem tantum triginta quinque dies vixit. Zonaras gat sed usque ad annum Christi cmlxxv gratis
; sus est,
lib. 17 Annalium num. i post imperatoris Tzimi-
vit.
differt depositionem ipsius, quee anno praceden-
scae inaugurationem, idem mortis tempus desi- te probabilius consignanda est nam omnes cata- :

gnat his verbis Patriarcha Polyeuctus, cum post

:
logiapud Bandurum, et Zonaras lib. 17 Anna-
Tzimiscx proclamationem triginta quinque clies vi- lium num. 4 non tribuunt ei plures, quam qua-
xisset, obiit. Joannes Scylitza in editione Veneta tuor annos, qui circa medium Februarium anni
fol. 73 verso asserit, eum mortuum esse post tri- cmlxxiv effluxerant, quandoquidem anno cmlxx,
ginta dies, ex quo Tzimisces declaratus fuit impe- die xiii Februarii, cathedram Constantinopolita-
rator. Forte in textu Scylitzae oscitantia librarii nam ascendit. Quod si haec depositio differatur
aut interpretis quinque dies exciderunt. Sed pa- usque ad medium Februarium anni cmlxxv, Ba-
rum refert, uter dierum computus sit praeferen- silius jam non quatuor, sed quinque integris an-

dus, cum ex his saltem colligamus, S. Polyeu- nis sedisset, quod communi catalogorum consen-
ctum circa medium Januarium anni cmlxx ex hac sui repugnat. Itaque eum Pagio statuimus, Basi-
vita migrasse : Tzimisces circa me-
nam Joannes lium ineunte anno Christi cmlxxiv exauctoratum
dium Decembrem anni cmlxix imperator decla- esse, eique Antonium statim successisse. At in ea
ratus est, ut Leo Constantinopolitanae ecclesise hypothesi non video, cur Bandurus tomo 2 Im-
diaconus, et scriptor synchronus apud Pagium perii Orientalis pag. 912 quatuor annos Basilii
in Critica ad annum Christi cmlxix num. 5 et utrimque incompletos nuraeret : si enira anno Chri-
sequentibus testatur. sti cmlxx, die xiii Februarii episcopatum Con-

stantinopolitanum suscepit, ut ipsemet ibidem

fatetur, et ineunte mense Januario anni cmlxxiv
e sede depulsus est, quatuor anni ex una parte
LXIX BASILIUS I, cognomento Scaman-
dumtaxat incomplete computandi sunt, ettancum
drenus. mensis unus et aliquot dies deerant, ut quartus
administrationis annus compleretur.
705 Praeterea Leo diaconus una cum rebus iiucm Leo
ctiaconus
citatus Leo diaconus de hoc S. Polyeucti gestis anni cmlxxiv apud Pagium tomo 4 Criti-
Basiliui in
Mox successore apud Pagium in Critica anno C83 pag. 37 depositionem Basilii moresque ejus
!
"t'iitu S. Po-

lyeucti sub- Christi cmlxx num. 2 sic habet Porro Polyeu- : ita exponit
: Tunc et patriarcha Basilius episcopo-
Itlttiliir
ctus cum dies haud plures a Theodori ordinatione rum invidia apud imperatorem calumniam passus,
(Polyeuctus exeunte anno cmlxix vel ineunte quasi in aliquem procerum moliretur transferre im-
sacro-
cmlxx Theodorum eremitam suasu Joannis Tzi- perium, nec ecclesiam regeret ex prxscripto
ad imperatoris tribunal vocatur.
miscse imperatoris patriarcham Antiochenumcon- rum canonum,
secravit) superstes fuisset, exhumanismigrat, reli- Quoniam vero irnuebut, ac tecumcnicam synodum
ctis ecclesix monumentis, virtutum scilicet simula- cogendam asserebat, in eaque diluenda esse crimina
cris, divinxqueet humanx sapientix scientixque no- aiebat (hoc enim etiam velle divina patrum consti-

titia, qua ad summum excultus fuit. Polyeucto autem tuta, cogendam universalem synodum, cum patriar-

annis tredecim patriarchatus gubemacula moderato, cha deponendus sit) inmonasterium ad Scamandrum
atque acl beatam vitam translato, diligentem adhi- situm, ac quod ipse exstruxerat, imperatoris jussu
buit Joannes operam, ut in saccrdotali throno virum relegatur.
virtutibus atque moribus prxstantem collocaret. Po- 706 Vir pene cibo utens ac camis
scilicet nullo l> nwres lau-
rfl
palx-
stridie igitur convocatis in palatium episcopis et se- expers, qui a teneris jam unguibus religiosx
humanum moditm exercilatus
natu dixit : Ego, cujus vita a longo tempore indubi- strx laboribus ultra
esset,
 :

120 HISTORIA CHRONOLOGICA

Sec. X. esset, vir uno amictuhiemeque utens, nec
sestate componi posse cum verbis Zonarae, qui lib. 17 I)

ante exuens, quam difflueret, nulliusque jam operx Annalium num. 6 sic loquitur Antonius porro quodcontra
:

factus esset. Alius ei nullus cibus aut

potus, quem patriarcha cum sacerdotio renuntiasset, quodperse.r Baronium
qustaret,prxte.rquam aqua, nucesque acpoma. Aiunt annos tenucrat, ac paulo post obiisset, etecclesia an-
rtrxterca nec in lecto quidem cubavisse, sed humi nis quatuor cum dimidio vacasset, Nicolaus Chry-
per omnc tempus, quo reliqiosa palxstra certavit. soberges est designatus. Ex hoc Zonara? textu et

Hoc unum Viro vitio datum ferunt, quod longeplu- similibus Cedreni verbis Pagius in Critica ad an-
rimi haberet, ut hominum instituta moresque ac num Christi cmlxxvi num. 3sic contra Baronium
actus cognosceret, atque iis rimandis, curiosiusque concludit : Quare Antonius Studita, qui ipso initio
scrutandis, quam pro officii ratione, majorem ope- anni cmlxxiv patriarcha Constantinopolitanus con-
ram poneret. Si Basilius ille tanta vitae austerita- stitulus fuerat, anno nongentesimo septuagesimo nono
te, spiritu prophetico omnique virtutum genere et paulo postmedium annum non-
ineunte abdicavit,
Leo diaconus affirmat, certe
praeditus fuerit, ut gentesimum octogesimum terlium Nicolaus Chryso-,

miramur, nomen ipsius nusquam in ecclesiasticis bergespatriarcha Contantinopolitanus ordinatus est

Graecorum Fastis occurrere. Haee admiratio no- anni enim sex Antonio attributi non potuere non esse
stra etiam locum habere potest in illius succes- incompleti, si vera sint, quee Cedrenus et Zonaras
sore, qui fuit de durationeponlificatns Nicolai lilterisprodiderunt.
Ex quibus liquct, perperam Baronium scripsisse,
Antonium Studitam prxsenti anno (scilicet Christi
cmlxxvi) abdicasse, et quoad vixit, ei successorem
LXX ANTONIUS III, cognomento Studita.
non datum.
710 Equidem cum Pagio probabilius opinor, el Anlonmn
hanc sedis vacationem ab annis episcopatus di- Pagium
B Leo diaconus apud laudatum Pagium tomo 4 stinctam esse; sed adduci non possum, ut Anto- E
Antimius qui
Criticae pag. 37 et sequente initium et virtu- nio concedam sex administrationisannos,propter
anno !)74 ca-
thedram C/\ tes hujus Antonii sic describit : Basilio itaque ex- quos Pagius postea duplicem characterem chro-
ascenderat,
siliodamnato (id ineunte anno Christi cmlxxiv nologicum in Scylitza et Cedreno gratis mutare
accidisse arbitramur) patriarchalia gubemacula cogitur, ut paulo post apparebit. Quare cum Phi-
Antonius regcnda suscipit, vir in Studii monastcrio lippo Cjprio apud Bandurum tomo 1 Imperii
a juventute asceticam professus disciplinam, vitam- Orientalis pag. 222 tantummodo quatuor epi-
que ducens apostolicam : prxter enim necessaria in- scopatus annos Antonio Studitse adscribo. Forte
dumenta, ac quibus caro tegalur, ferebat niliil ; ta- Philippus Cyprius hanc quatuor annorum guber-
metsi a viris principibus, ipsisque imperatoribus nationem ex perfectioribus catalogis aut antiquis
plurimum coleretur. Neque vero id solum ; scd et scriptoribus hausit. Saltem testimonio hujus scri-
quos sumptus habebat ex ea dignitate qua fulgebat , ptoris Constantinopolitani nixus, verosimilius di-
(prius e.nim syncelli dignitalc ornatns fucrat) om- cam, Zonara sex annos pro quatuor vitiose po-
in
ncs in paupcres erogabat : divinaque et humana sitos esse,quam sine ullo fundamento asseram,
scientia, si quis alius, pollebat. Vultu, totaque cor- duplicem errorem chronologicum in textum Scy-
poris composilione mirabilem quamdam gratiam in litzae et Cedreni irrepsisse.
profundissima canilie luccntem exhibebat. Nec enim 711 In nostro igitur systemate putamus, An- anno Chriiti
ullus eorum, qni deliciis diffluunt, altumque vano- tonium post expletos quatuor episcopalis admini- 978 conHflis-
rum tabcrnaculoram sapiunt, adeum divertebat, qui strationis annos, mense Januario anni cmlxxviii
se cxistwM-
III us.
nun statim castigatior obiret. Nec contra ftmestissi- muneri suo renuntiasse, et paulo post (puta ex-
mis malis ecrumnosam quisquam trahens vitam, qui eunte mense Februario ) mortuum esse. Si huic
non xquo animo disccdcret. temporis spatio addas annos quatuor cum dimi-
utlro se ea 708 Ttinc post mortem Joannis Tzimiscae, dio, quibus sedes vacavit,
abdicavit. pervenies usque ad
quffl ineunte anno Christi cmlxxvi accidit, Bar- mensem Septembrem anni cmlxxxii, ut compu-
las cognomento Sclerusadversusimperatoresre- tum instituenti constabit. Jam vero secundum
et exorta sunt varia bella civilia quae
l.ellav.t,
hanc chronotaxim non improbabiliter supponi-
diu durarunt, ob quae Antonius patriarcha se ul- mus, mense Septembri ejusdem anni cmlxxxii
tro digmtate sua aMcavit, ut Joannes Scylitza vacuam ecclesiseConstantinopolitan» cathedram
Curopalates in jam saepe laudata editione Veneta antistite impletara fttisse, utfigamus aliquod pun-
fol.85 significat his vcrbis Tunc ctiam Anto- :
ctum, juxta quod reliquam chronologiam ordi-
nius patriarcha post Scleri rebellionem, cum
sacer- nemus. Nunc experiamur, an hoc systema Chro-
dotio sc abdicasset, exccssit e vita, et
patriarcha de- nologicum conciliari possit cum annis sequen-
ligitur Nicolaus cognomento Chrysoberges,
cum ec- tium patriarcharum, inter quos Antonio Studitae
clesia pastore vacasset annos quatuor
cum dimidio. post satis diuturnam sedis vacationem primus
Baronius ha?c Scylitzae Curopalatis verba sic in- successit
tellexit, ut velit, illam sedis
Constantinopolitanas
vacationem computari inter annos, qui episcopa-
tui Antonii usque ad mortem tribuuntur.
Quarein
Atmalibusecclesiasticisadannum Christi cmlxxvi LXXI NICOLAUS II, cognomento Chry-
mim. i ita soribit: Quo pariter soberges.
anrto ob Bardxre-
bMlionem, Anlonium Studitam
patriarcham sponte
sc abdicasse, vacasseque
sedem iUam annis quatuor
(addendttm erat cum dimidio, ut post
Scylitzam
Cedrenus et Zonaras etiara nuraerant) idem
tradit
De pothesim
hujus Patriarchae electione, quae juxta hy-
nostram mense Septembri
Sedem CP
a """,? S
Curopalates non enim datusest eisuccessor,quous- anni ^t
:
c*lxxxii non improbabiliter fieri potuit, praster Nicolaus,
que idcm Antonius vixit. Qui numerant ejus sedis supra laudatos scriptores Byzantinos, Cedrenus
annos ad ipsiusobitum, quo successor
est datus, sex pag. 694 sic merainit : Ceterum Antoniu7v7tHa7-

709 Non v.detur _»c opimo Barom. fac.le movente, tum lemporis mortuus est
; creatusque pa-

triarcha
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 121
triarcha Nicolaus Chrysobergius, cum per qualuor
Sec. x.
annos cum dimidio ecclesia paslore caruisset. Zo-
naras lib. 17 Armaliuin num. 8 tempus episco-
LXXII SISINNIUS II.
patus ejus sic exactenotat Interea Nicolao Chry-
:

soberge, cum pontificatum annos duodecim et octo

menses, ornasset, defuncto, Sisinnius magister, vir Discordiam, quse ecclesiam Graecam diviserat, cui Sisinniui
ab incunte xtate in litteris vrrsatus, palriarcha de- opera hujus Patriarchae sublatam esse, Ce- eodem anno
signatur. Omnes catalogi apud Bandurum, alii- drenus pag. 702 sic affirmat Substituitur Sisin- 99Siucceuit,
:

que veteres scriptores, quotquot videre mihi li- nius magister, vir insignis medicx artis peritissi-
et
cuit, totidem annos et menses huic Nicolao ad- mus, anno mundi supra sexies millesimum quingen-
scribunt. tesimo tertio, Indictione octava. Is dissidium propter
d illam an- 713 Praeterea Joannes Scylitza Curopalates in quartas nuplias dudum ortum sustulit, concordia
no 995 mo-
editione Veneta fol. 88 annum, quo Nicolaus facta; cumque tres tantum annos ecclesix prxfuisset,
riens reli-
quit, Chrysoberges obiit, et Sisinnius ei successit, de- vitam cum morte commutavit. Baronius in Annali-
signat his verbis : Cum autem Nicolaus Chryso- bus ecclesiasticis ad annum Christi cmxcv num.
berges annos duodecim, menses octo, ecclesiam gu- 17 illam concordiae restitutionem Nicolao Chry-
bernasset, ac vita functus esset, Sisinius magister sobergi adscribendam esse contendit his verbis :

deligitur, vir eloquens et medicinx peritissimus, At non Sisinnio, sed ejus prxdeccssori Nicolao tri-
anno sexies millesimo quingentesimo terlio, Tndictio- buuntur ista in synodatibus actis tttnc confectis, ut de
ne octava. Georgius Cedrenus pag. 702 eosdem his nulla dubitatio esse possit. Cujus initx concor-
temporis characteres ita expressit Nicolao Cltry- : dix monumentum exstat post edictum de unione ante
sobergio post administratum per annos duodccim cum annos ocloginta promulgatum in codicejuris Grxco-
besse patriarchatum vita functo, substituitur Sisin- rum. Deinde Eminentissimus scriptor refert ipsa
B nius magister, vir insignis medicx artis peritissi-
et Acta synodalia, quae ibidem numeris sequentibus
mus, anno mundi supra sexies millesimum quingen- vel in JureGraeco-Romano apag. 1081egipossunt.
tesimo tertio, Indictione octava. Teste Pagio, an- 717 Verum ex publicis istius synodi acclama- qui devio-
nus mundi 6503juxtaConstantinopolitanos anno tionibus colligo, ecclesiam Constantinopolitanam lata ecctesia-
riim unione
Christi cmxciv a Calendis Septembribus incipie- eo tempore rursus paulatim ad schisma inclinasse, accusatur,
bat, et ab eodem tempore usque ad Calendas Se- cum ibi prassules sancti cum improbis callide lau-
ptembres anni cmxcv Indictio octava currebat. dentur, et memoria Photii schismatici, tamquara
itt contra 714 Sed cum Pagius initium Nicolai fixerit orthodoxi, celebretur. Hinc mihi non improba-
Antonium mortem ipsius et
Pagium
post medium anni cmlxxxiii, bilia videntur ea quae Leo Allatius in Consen-
,

Sisinnii successionem usque ad annum Christi sione perpetua ecclesiae Occidentalis et Orienta-
cmxcvi differre cogitur, ut ei duodecim guberna- lis lib. 2 cap. 8 de hoc Sisinnio ita tradit : Quies
tionis annos et octo menses concedat. Unde in nilulominus ecclesiarum per tot annos continuata,
sua Critica ad annum Christi cmxcv num. 5 Ce- qua quxlibet ecclesia suis juribusutebatur, ita tamen
drenum sic erroris arguit : Non dubito, quin Ce- ut suprema potestas soli Romanx vindicaretur, vi-
drenus in anno emortuali Chrysobergii memorando detur intcrrupta fuisse a Sisinnio patriarcha : non
erraverit, et Chrysobergius usque ad annum sequen- ita tamen ut vel Latini communi Grxcorum calculo
tem (videlicet Christi cmxcvi) in vivis fuerit, cum condemnarentur, vel Grxci ab illis separarcntur.
iidem auctores unanimi consensu ei annos xn et Sisinnius namque (ob quam id egerit causam, ipse
• menses vm adscribant. Prxterea ipsemet Cedrenus nescio) Photii epistolam encyclicam, quam in Lali-

annos tres Sisinnio, annos vero xx Sergio ejus suc- nos ille plenam exaraverat,
temeritatis ac audacix
cessori attribuit , huncque Indictione secunda, titulo tantummodo immutato, et suo nomine supposito,
mense Julio, anno scilicet Christi mxix vita fun- ad reliquos patriarciias ipsissimis verbis transmisit
ctum asserit. Quare Sisinnius ante annum sequen- homo nequissimus, licet multa in ea continentur,
tem (nempe Christi cmxcvi) Chrysobergio non suc- qux ad Photium et Plwliana tempora pertineant,
cessit, et Cedrenus ex ipso Cedreno corrigendus, vel qux ipse non immutaverat. Adeo importune iste ver-
potius Curopalates, ex qua sua Cedrenus depromere borum magistri observator religiosus ineptit! Nisi
solet. etiam dicamus, nomen Sisinnii ab aliis illi epistolx
probabilius 715 At cum Cedrenus sua ex Curopalate de- appositum fuisse. Cum ipse Leo Allatius hic in
"Pinamur,
promere soleat, sequitur, hunc duplicem cha- fine dubitet, utrum ea epistola a Sisinnio pro-
racterem chronologicum in Curopalate ab ipso mulgata fuerit, fidem hujus rei penes accusato-
inventum esse, et istum errorem librario proba- rem relinquimus.
biliter adscribi non posse. Porro quis sine solido 718 Scylitza, Cedrenus, Zonaras, et plerique ctjuxta chro-
notaxim iw-
fundamento credat, apud utrumque hunc aucto- patriarcharum catalogi apud Bandurum huic Si- stram anno
rem in anno mundi atque Indictione erratum esse ? sinnio tribuunt tres gubernationis annos, qui- U'J'J obiil.

Prasferendum itaque videtur nostrum systema,
in quo facile reperimus duodecim Nicolai annos
et octo menses, qui anno Christi cmxcv complen-
tur si enim ab exeunte Septembri anni cmlxxxii,
: loquantur. Igitur ponamus, Sisinnium tribus an-
quo initium Nicolai Chrysobergis figi potest, an-
nos duodecim et octo menses computaverimus,
perveniemus ad mensem Junium anni cmxcv,
quo SisLnnius Nicolao mortuo potuit succedere.
Saltem hac ratione mortem Nicolai et successio-
nem Sisinnii consignamus illo anno, quem Joan-
nes Scylitza Curopalates et Georgius Cedrenus
diserte expresserunt. Nunc videndum, an haec
chronotaxis repugnet tempori, quo sedit
bus nihil vetat aliquot menses et dies superaddi,
quos illi scriptores ssepe non exprimunt, cum
plerumque numero rotundo de episcopatus annis
nis, et septem vel octo mensibus in cathedra
Constantinopolitana sedisse. In ea hypothesi cal-
culum subducens comperiet, illum mense Februa-
rio vel Martio anni cmxcix obiisse, cum ipsius
initium mensi Junio anni cmxcv affixerimus.
Nunc superest, ut discutiamus, an nostrum sy-
stema chronologicum etiam concordet cum annis,
quos antiqui auctores assignant successori ipsius,
qui appellatur

Tomus 18 LXXIII
i Augusti.
 122 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. X. simus Annalium conditor. Baronius videlicet ad
annum Christi mix num. 1 concludit ex eodem
LXXIII SERGIUS II
nomina Roma-
Petri Antiocheni testimonio, quo
norum Pontificum in diptychis Constantinopoli-
Eminentisssimus Annalium ecclesiasticorum pa- tanis recitari asserit, ecclesiam Constantinopoli-
Bodem anno
999 nit sedem rens initium hujus Patriarchae ad annum tanam eo tempore cum ecclesia Romana unitam
CP. cvchitnr
Scrgius Christi cmxcix num. 20 sic recte refert : Quod ad fuisse. Sed unio illa non diu perseveravit nam :

res Orientales pertinet, hoc anno defuncto Sisinnio, Nicetas Nicsenus apud Leonem Allatium in Opere
patriarcha Constantinopolitano, cum sedisset annos proxime citato lib. 2 cap. 8 num. 2 schisma sub
tres, subrogatus cst in locum. ejus Sergius abbas ex Sergio renovari ccepisse testatur his verbis
illo :

progenie Photii, schismatis auctoris, cujus secutus Snh Sergio, qui sub Bulgaroctono patriarchatum te-
vestigia eo amplins obfuit, quo diutius prccfnit, pro- nuit, diciturrursum Schisma exortum fuisse; sed
pagato sedis tempnrc ultra vigesimum annum. Hu- quam ob causam, ipse ignoro, videtur tamen propter
jus nomine contra Occidentales invenitur alicubi sedes fuisse.
scripta epistola, quamPhotii vere e.sse, et ejus titulo 722 Porro illustrissimus Petrus de Marca re- cum nixhi
veleres
restitutam superius recitavimus. Baronius hoc loco ctam chronotaxim perturbat, dum episcopatum ptores scri-
onnos Sergio optime tribuit;
viginti episeopatus Sergii ab anno Christi cmxcvii usque ad mxvii
serl postea ad annum
Christi mxix num. 9 litterse, numerat Scylitza enim fol. 94 durationem ad-
:

quas Petrus Antiochenus ad Michaelem Cerula- ministrationis, et determinatum mortis annum

rium scripsit, illum a priori sententia revoea- ita assignat Cum viginti integros annos Dei
:

runt, eo quod ex vitiosa et perperam intellecta rexi6set ecclesiam, Julio mense, Indictione secun-
Petri Antiocheni epistola putaret,Joannem quem- da, anno sexies millesimo quingentesimo vigesimo
(l.im Sisinnio successisse, eumque ante Sergium septimo ad Dominum migravit. Cedrenus pag. 717
in cathedra Constantinopolitana sedisse. Unde Scylitzam more suo sic exscribit : Sergius, cum
Eminentissimus scriptor post recitatum istius per annos xx ecclesiam Dei moderatus esset, Indi-
epistolae fragmcntum ibidem sic erronee conclu- ctione secunda, mense Julio, anno mundi sexies
dit : Cum igitur ha>c ita se habuisse noscantur, longe millesimo quingentesimo vigesimo septimo ad Do-
minor erit Sergii episcopatus numerus, totque annos minum Hi characteres chronologici
cmigravit.
fit necesse minui a scde Sergii, quod tenuerit cam juxta Baronium, Pagium, aliosque chronologos
idcm ipsc Joannes. in annum Christi mxix incidunt. Unde manifeste
quem Pagius 720 Cum Pagius hac Baronii objectione con- sequitur, Petrum de Marca duobus annis initium
binominem
fuissr prr/ir-
stringeretur,in Critiea ad annum Christi mxix et finem episcopatus Sergiani perperam praever-
ram asserit, num. 5 effugium quoddam excogitavit, gratis as- tisse.
serens, Sergium illum fuisse binominem, atque 723 Praeter Scylitzam et Cedrenum laudatos, vigjnti inte-
etiam Joannem appellari. Sic nempe eruditissi- Zonaras lib. 17 Annalium num. 9, et omnes pa- grisannisse-
derit,
mus Pagius scindere conatus est nodum, quem triarcharum catalogi apud Bandurum affirmant,
solvere facili negotio poterat, si consuluisset Leo- Sergium viginti annis in cathedra Constantino-
nem Allatium, qui in Consensione perpetua Oc- politana sedisse. Hos autem vigintf annos com-
cidontalis et Oriontalis ecclesiae lib. 2 8
cap. plete accipiendos esse contendo, adeoque illis
num. 3 Graeco-Latinum hujus epistolae fragmen- menses aliquot ac dies superaddi posse arbitror.
tum ita profert : Prxterea ipse quoque testis irre- Neque id sane gratis assero, cum Cedrenus de
fragabilis et alii mecum plerique ex ecclesiasticispri- Sergio Graece scribat, illum em uy.ouiv o/ou;
matibus, snb beatissimo patriarcha Antiocheno do- eviv.vTolc : id est, ad viginti integros annos eccle-
MINO beato Joanne Pontificem Romanum, Joan- sise prsefuisse. Unde etiam apparet, sensum Gra?-
nem et ipsum nuncupatum, in sacris diptychis comme- cum Cedreni ab interprete Latino, qui Parisiis
morari. Et ante annos quadraginta ct quinque Con- anno mdcxlvii ex typographia regia prodiit, non
stantinopolim appellens sub beatx memorux patri- satis perfecte ac fideliter expressum fuisse. Scy-
archa Sergio, jam dictum Papam
Mis- inter sacra litza quoque viginti integros gubernationis annos
sarum solcnnia cum aliis patriarchis commcmorari computat, ut ex numero praecedente manifestum
audivi. Quonwdo veroposlea ejusdem commemoratio
est.
erasa fucrit, et quam ob causam, ignoro. Joannes 724 Si igitur Sergius ineunte mense Martio ct mense Ju-
Cotelerius Parisiis anno mdci.xxxi inter Monu- lio milli 101!»
anni cmxclx ad sedem Constantinopolitanam eve-
nienta ecclesiae Graecaetomo 2 apag. 145Gra3co- obierit.
ctus fuerit, sicut supra statuimus, et eam viginti
Latine edidit integram illam Petri Antiocheni
annis ac quatuor mensibus occupaverit, isto tem-
epistolam, ex qua etiam constat, Joannem illum
poris spatio expleto, morsejus incidet in mensem
non fuissc patriarcham Constantinopolitanum,
Julium anni mxix, quo antiqui auctores obitum
sed Antiochenum. Ex his igitur liquet, Baro-
ipsius diserte consignarunt. In hoc nostro syste-
nium et Pagium ob imperfectam epistote istius mate nihil hactenus vidi, quod verisimilitudinis
editionem, et ambiguam ejusdem interpretatio- terminos excedit. Verum si quis nos certiora do-
nem deceptos fuisse. cuerit, libenter opinionem illius amplectemur.
ei incujns 721 Petrus de Marca in Dissertatione de epi- Porro schisma, quod sub Sergio revixerat, una
chronotaxi
stola Vigilii ex iisdem Petri Antiocheni
ordinanda verbis cum ipso exstinctum, seu potius sopitum est, ut
Petrus de infevt sequentia Undc. patet, Sergium
Marca rrm
:
patriar- apud Leonem Allatium in jam ssepius laudato
cham (qui sedem Constantinopolitanam
ienv.it ab
vit, Opere lib. 2 cap. 8 num. 4 Iicet videre. Dixi,
anno cmxcvii usquc ad annum mxvii)
communione schisma istud potius sopitum esse, quam exstin-
junctum fuisse cutn Joanne XIX scu mavis XVII, ctum, quia post aliquot annos cum majori tu-
qui sedit ab anno miii ad annum mix, guemadmo-
multu et eccle«iae Constantinopolitanae damno re-
tlum cx hac Petri epistola observavit quoque
illitstris- pullulavit, ut postea observabimus.

SECULUM XI.
 ; :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 123

SEC. XI.

SECULUM XI.

poni possunt catalogi patriarcharum apud Ban- etaliicata-

LXXIV EUSTATHIUS. durum, in quibus tantum quatuor anni Eustathio to# aBBM
_
tribuuntur, nisi quis solide ostenderit, sedem bernatwnis
' nb "" nt

Sergio suc- obitu et liujus Patriarch» successio- Constantinopolitanam a morte Sergii per unum -

cessit Eusta- De neSergii

Zonaras lib. 17 Annalium num. 9 sic alterumve annum vacasse, de quo antiqui scri-
thius,
cum ecclesiam ad ptores non meminerunt, et quod sine expressa ve-
scribit : Is patriarcha Sergius
terum auctoritate non est gratis asserendum.
annos viginti rexisset, mortem obiit, ac in ejns lo-
Certe in computo suo erravit ipse Bandurus,
cum suffectus est Eastathius, sacerdotum xdis pala-
tinx princeps. Similia habent alii historiographi,
dum tomo 2 Imperii Orientalis pag. 914 ex re-
cte stabilita chronotaxi sic perperam eoncludit
qui prasterea certum Sergianse mortis annum et
Igitur si Eustathius statim post mortem Sergii, qux
mensem eorum clare ex-
assignarunt. Sed nullus
conligit, uti supra ex Cedreno dixirnus, mense Ju-
primit, an Eustathius eodem mense vel anno in
lio anni Christi mxix, patriarcha Constaiitinopoli-
locum decessoris sui substitutus fuerit. Quod si
tanus renuntiatus fuit, certe Eustathio non anni
ille statim successerit Sergio, qui juxta Scylitzam
quatuor, sed anni quinque, menses quatuor et ali-
et Cedrenum mense Julio anni mxix obiit, jam
quot dies attribuendi sunt. Si Eustathius statim
episcopatui Eustathiano oportebit sex annos et
Sergio successerit, arithmeticae non omnino igna-
B aliquot menses concedere Eustathius enim ex
:

rus et vel digitis computans plane comperiet, E

hac vita migravit paucis diebus ante mortem Ba-
ipsum, sex annis et aliquot mensibus ac diebus
silii imperatoris, cognomento Bulgaroctoni, quae
in cathedra Constantinopolitana sedisse. Hiec de
circa finem anni mxxv contigit, ut jam ostende-
tricis chronologicis dicta sufficiant.
mus. titulum
729 Ceterum inter gesta
& hujus patriarchae
r _ ... me- ''"'
etmortuus 726 Cedrenus pag. 719 obitum Basilii impe- ... ,. ,
J
. . CBCumema a
circa (i- morabile quod lpse simul cum Basilio lmpe-
est, i> uiia Roma-
est
ra toris et Eustathii patriarchae simul ita narrat '"' Miuere
ratore tentaverit muneribus corrumpere r Pontifi-
1025, Post hxc in Sictham mohtus expeditionem Basi- _ , . , . . fruslra coita-
cem Romanum, ut ab eo titulum cecumemci pa- t us «(,
lius Orestam quemdam de fidissimus suis eunuchis
triarchas sibi ac suis successoribus obtineret. Sed
prxmitit cum magnis copiis ; ipse fato interceptus
eorum conatus successu caruit, sicut eminentis-
subsequi non valuit nam mense Decembri, Indi-
:

simus Baronius in Annalibus ecclesiasticis ad

ctione nona, anno sexies millesimo quingentesimo
annum Christi mxxiv num. 5 et sequentibus re-
trigesimo quarto subito correptus morbo decessit.
,

fert, et nos alia occasione superius ex vetustis

Paucis ante mortem ejus diebus obit Eustathius pa-
monumentis exposuimus. Ex eo facto etiam col-
triarcha, in cujus locum imperator substiluit Ale-
ligi potest, ecclesiam Constantinopolitanam eo
xium moitachum, Studiani colleyii magistrum, qui
tempore non divisam fuisse ab ecclesia Romana,
ad ipsum invisendi causa venerat, afferens secum
sine cujus consensu antistes Constantinopolitanus
caput Joannis Baptistee. Eum ergo cum per Joan-
titulum oecumenici patriarchse assumere non au-
nem protonotarium, cujus opera in administrandis
debat.
publicis negotiis utebatur, in solio patriarchx collo- etfaiwdici-
730 Marquardus Freherus in Chronologia,
Cedrenus haec more suo
casset, vespere exspiravit.
Juri Grseco-Romano prsemissa, adscribit huic tariosinHo-
hausit ex Scylitza, qui in editione Veneta fol. 93 Homerum merum scri-
Eustathio patriarchse doctissimos in
totidem fere verbis tempus Eustathianre mortis p
commentarios sed illum toto fere sesqui seculo
;

exponit. Porro juxta computum recentiorum

a vera chronologia aberrare, eosque Thessaloni- p
C Grsecorum annus mundi 6534, et Indictio nona
censi ejusdem nominis antistiti tribuendos es-
currere cceperunt anno Christi mxxv a Calendis
se, observaverunt recentiores quidam critici;
Septembris ut chronologi passim observant.
,

inter quos Leo Allatius lib. 2 de Consensione

Quare ex Scylitzae ac Cedreni testimonio sequi-
perpetua Occidentalis et Orientalis ecclesise cap.
tur, Eustathium mense Novembri aut Decembri
8, num. 4 lectorem ita monet Notandus est hic :

ejusdem anni mxxv mortuum esse, adeoque sex

obiter supiitus Marquardi Freheri error in chrono-
annis et aliquot mensibus ecclesioe Constantino-
logia, qui hunc patriarcham Eustathium,
asserit,
politanse praefuisse.
eum fuisse, cujus exstant doctissimi illi commenlarii
cui 727 Verum hasc nequeo cum annis,
conciliare Homeri in-
" r '°
Zonarus in Homerum et alia, cum Eustalhius
quos Zonaras episcopatui Eustathiano assignat,
tamquam qui cen-
terpres longe illo posterior sit,
dum lib. 17 Annalium num. 9 mortem Basilii
sub Ma-
tum fere e.t quinquaginta post aitnos vixei it

imperatoris et Eustathii patriarchae ita conjun-

nuele Alexio et Isaacio Comnenis. Deinde ibidem
git : Cum in animo haberet ire in Siciliam, consi-
Eustathii Thessaloniceusis praesulis astatem va-
lium ejus fatalis morbus imterrupit. Sed paulo ante Cum autem Eustathius
riis testimoniis confirmat.
ejus obilum Eustalhius patriarcha moritur, cum secundum supra
patriarcha Constantinopolitauus
orthodoxorum ecclesix aniios octo prxfuisset. Quo- mense Novembn aut
probatam Chronologiam
modo mensem Julium vel Augustum anni
inter
Decembri anni mxxv obierit, statim mense De-
mxix et mensem Novembrem vel Decembrem cembri ejusdem anni in defuncti locum successit
anni mxxv octo annos inveniemus ? Intra istud
temporis intervallum tantummodo sex anni et
aliquot menses elapsi sunt, ut computanti appa- LXXV ALEXIUS.
rebit. Nihil igitur superest, nisi ut dicamus, er-
rorem in numeros Zonarae irrepsisse, quem su-
pra ob similem causam deseruimus. yoannes Scylitza fol. 93 tempus, quo hic
Pa- *£$"?
cathedram Constantmo- Mi xim .

728 Neque facilius cum hac chronologia com- t J triarclia conscendit

politanam,
 124 HISTORIA CHRONOLOGICA
fuerit, et ipsa statim Michaelem adulterum, quo- D
politanam, sic nobis indicat Cum vero
inshtueret
SEC. XI. :

Ore- cum antea consueverat, sibi matrimonio copula-

imperator cum exercitu in Siciliam proficisci,
exsuis verit, cui Alexium patriarcham bene precari vo-
stem cum frequentibus copiis prxmisit,unum
; verum ipse huc ire
prohibitus luit, ut exponit his verbis : Eadem nocte, cum sa-
fidelissimis eunuchis
Decembri enim cra Passio caneretur, patriarcha Alexius, quasi
est, siquidem eum mors occupavit.
jubente Romano, in paiatium vocatur quo cum ve- :
mense, Tndictione nona, anno scxies millesimo quin-
nisset, mortuum Romanum invenit. Et Zoe aureo
gentesinw trigesimo quarto, repentino morbo corre-
vita, cum aliquot diebus ante ejus triclinio exornato in suggesto sedens Michaelem
ptus excessit e
obitum etiam Eustathius patriarcha deccssisset: cu- producit, et apalriarcha contendit, ut hunc sibi ma-

jus succcssorem instituit imperator Alexium mona- ritum sacra comprecatione coputet. Attonito et voce
chum et monasterii prxfectum, qui ad eum invi- oppressa hxrenti Joannes ac Zoe quinqtiaginta auri

scndum venerat cum pretioso Prxcursoris capite, libras totidemque clero largiuntur. Ita patriarchx

quemque per missum protonotarium Joannem in persuasum, ut malrimonium hoc consecraret. Baro-
sede collocandum curat, quo adjutore in republica nius in Annalibus hasc eadem ad annum Christi
administranda utebatur, et vespere mortuus est, cum mxxxiv num. 28 et sequentecommemorat.
omnes imperasset, ad
vixisset annos septuaginta, et 736 Denique hic tacendum non est callidum el callide se-

quemdam dem sibi eri-

quinquaginta autem annos imperium solus admini- Alexii consilium, quo dignitatis suse
piendam con-
slrasset. asmulum, ejusque fautores astute delusit, ut apud servavit

mense Dc- 732 Zonaras lib. 17 Annalium num. 9 etiam eumdem Cedrenum pag. 740 refertur hoc modo :

cembri anni significat, Alexium in sede Constantinopolitana Intcrim cnm patrinrchatus Constantinopolitani amor
10SS
collocatum fuisse eo die, quo Basilius imperator absnrdus Joannem imperatoris fratrem ccepisset, re

exspiravit : nam ibi post relatam Eustathii pa- communicata, episcopi Dcmetrius Cyzici, Antonius
triarchae mortem haec subjungit : Cum autem mo- Nicomedix, Sidx et Ancyrx fratrcs germani cum
nasterii Studii abbasAlexius imperatori xgrotanli aliis metropolitis consultarunt de Alcxio deturbando,

sacrum caput Prsecursoris attulisset, illo statim pa- eique sufficiettdo Joanne. Ad eos Alexius et reliqua

triarcha designato, codem vespere mortuus est. Ex ecclesix pars litteras dant, hoc signiftcantes: « Quan-

Alexium men-
his aliisque supra dictis statuimus, » do, ut vos dicitis, non suffragiis pontificum, sed
se Decerabri anni mxxv ad cathedram Constanti- » jussu Basilii imperatoris ego hoc solium contra
nopolitanam evectum esse, quamvis certum istius » canones conscendi; agcclum, quos ego constitui
mensis diem ignoremus. Nunc nonnulla liujus » metropolitas, jam per undecim annos ac anni se-

patriarehse gesta ex antiquis scriptoribus brevi- » missem, ecclcsiam gubernans, dcponantur. Ana-
ter referamus. » thema quoque obnuntietur tribus imperatoribus,
,/ni criwino- 733 Primum memoratu dignum, quod de hoc » quibus ego coronas imperii imposui. His factis,
sis nuptiis » cedo solium qui vult succedere. » Hoc accepto
patriarcha reperio, juxta Baronium et Pagium ei,

anno Christi mxxviii contigit, et crassam Alexii nuntio, Demetrius cum sociis metu pudoreque con-
ignorantiam, aut profligatam ipsius conscientiam fusi, quod plerique ab ipso erant creati, nihil anti-

prodit, ut eruitur ex ipso Cedreno, qui pag. 722 quius silentio et quiele habuerunl; et ipse Joanncs
rem exponit his verbis Romanus in palatium ad-
: cupiditatem solii patriarchx in posterum dimisit.
ducitur, daturque ei optio, ut vel ocidos sibi erui Atque ha?c sunt prsecipua, quaa ex gestis Alexii
patialur, vel dimissa sua legitima uxore, filiam im- hoc loco proferenda esse censuimus. Nunc paucis
peratoris ducat, ac cxsar designetur. Hxsitante eo, indicandum est, quo tempore obierit.
uxor marito metuens ultro comam posuit, ac seculo 737 Jam ssepe laudatus Cedrenus pag. 758 usqnc (id an-

Vigesima num
Christt
renuntiavit; viroque et oarfos servavit, et imperium temptfs mortis ejus sic accurate notat :
1045.
paravit. Eranl Cbnstantino ex filia pairicii tres die Februarii, Indictione undecima, Alexius pa-
frfi.r, qnarum natu miixima Eudocia monachatum triarcha rebus Immanis excedit. Scylitza fol. 110
fuil amplexa minima Tlicodora conjugium Romani
; eamdem mensem ac diem morti
Indictionem,
aversata est, sive ob propinquitatem, ut ferebatur, ipsius assignavit. Hinc concludimus, octodecim
generis; sive quod uxorem ejus sciret adhuc vivere. annos, quos Zonaras et catalogi apud Bandurum
Media Zoe facile eum
maritum passa est.
sibi dari episcopatui ejus passim tribuunt, incomplete ac-
Disputatione autem de cognatione mota, resapa- cipiendos esse: mensis enim Februarius Indi-
triarclia ei ecclesiasticis discussa, et Romamis Zoe annum Christi mxliii incidit,
ctionis undecimae in
copulatus est, imperatorque declaratus. ut apud obvios chronologos videre est. Si igitur
)icr crassam 734 At non tantum de cognatione, sed de le- Alexius sedem Constantinopolitanam occupaverit
ignorantiam gitima Romani uxore adhuc superstite erat di-
mii impieta- a mense Decembri anni mxxv, ut supra pro-
lcm sputandum. Rigidi scilicet illi theologi Graeci, bavimus, usque ad vigesimam Februarii diem an-
vivente prima legitima conjuge, marito alteram ni mxliii, calculos subducenti constabit, illum
uxorem ducere permittebant, dum interim juxta dumtaxat septemdecim annis, et duobus circiter
ecclesiaj suaa consuetudinem tertias aut quartas mensibus sedisse, cum nobis sit ignotum quo ,

nuptias, in Occidentali ecclesia licitas, severe die mensis Decembris anno Christi mxxv patriar-
prohibebant, ut tomo 1 Juris Graeco-Romani in cha electus fuerit. In locum ipsius eodem anuo
a pag. 104 legimus. Nonne austeri
libello unionis mxliii suffectus est
hujusmodi doctores, qui quartas nuptias vetant,
et istud Romani matrimonium approbant, vocari
possenUuces crci, excolantes culiccm,camelumau-
tem glutientes, ut in Matth. 23
LXXVI MICHAEL I,
V 24 de Pharissis
dicitur? Certe in illos etiam convenit, cognomento Cerularius, scbismaticus.
quod Chri-
stus apud Mareum cap. 7 v 8
Pharisieis expro-
brabat Relinquentes enim mandatum
:
Dei ienetis

SCIiij I ritque
traditionem hominum.
735 Laudatus Cedrenus pag. 733 narrat, quo-
H Tic fuit infensissimus Latinorum hostis, de ilnk mensi
cujus promotione Zonaraslib. 17 Annalium
dem anm
num. 22 sic scribit Alexio patriarcha morluo, lOHSsvccessii
Uartioejus-

itermn bene- :

dixit
modo imperator Romanus feria quinta majoris cum sedem illam annos octodecim quiete tenuissct, MichaSl,
hebdomadse insidiis uxoris suaa Zoes iuterfectus Michael, cognomento Cerularius, in ejus locum est

suffectus,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 125
Tempus istius successionis post Scylit-
suffectus. 742 Hxc audiens imperator illum mussitantem, sec. xi.

zam Cedrenus pag. 758 accurate ita notavit : studuit potius aliquid ipse pcrpetrare, quam pati. ob quam ab
imperatore
Vigesima die Februarii , Indictione undecima, Quare cum archangelorum dies festus advenisset,
in exiilium
Alexius patriarcha rebus humanis excedit : ei suffi- egreditur patriarcha ad snburbana loca, ut ibi stu- ttbreptttS rst,

citur die Annuntiationis festo Michael Cerularius, diose ac solenni ritu, quac ad diem fcstum pertine-
qui vixerat. monachus, ex quo eum orphanotrophus rent, perageret. Imperator antem ut lucro, sibi

ob paratas insidias relegavcrat. Festum Annuntia- oblata occasione arrepta, veritus ne quis tumultus
tionis apud Graecos die xxv Martii celebratur, ut aut pcrturbatio fieret, tnrmam militum misil, qui

in Menseis excusis aliisque ecclesiasticis ipsorum communi lingua appellantur Barangi, qui ipsum 11011

fastis videre est. Unde patet, Michaelem Ceru- sine ignominia e throno correptum ac mulo imposi-

larium anno Christi mxliii, die xxv Martii, Ale- tum nsque ad littus, quod est in Blachernis, impel-

xio ante mensem defuncto successisse. Nunc ali- lentes deduxerunt et ipsuin et patrne.les ejus, atque

qua illius gesta summatim referemus. inde lembo impositum ad Proconnesnm, ut exsula-
qui schismu 739 Anno Christi ML-HI Michael Cerularius rct, perducendum curant.
ccctesia: Grse- 743 cum aliquibus metropolitis collocutu.i,
una cum Leone Acridano Bulgarorum metropo- Ipse ei

niis affimgit
lita scripsit epistolam adversus Latinos, eamque et de ipso abdicando spcctatissimis ipsorum elcctis,
ci mortuo
misit ad Joannem, Tranensem in Apulia episco- eorum opera nuntiat, ut archiepiscopatum deponat, miracii' 11 111.

pum, ut etiam populos Occidentales ad schisma priusquam ipsum cum dedecore amittat, iis, quse
concitaret. Hanc ab Humberto Cardinale, et Sil- contra ipsum decreta erant, expositis et propalatis
vae candidse episcopo Latine redditam eminentis- sgnodo et eoncilio. Sed cum ipsis visus esset ejusmo-
simus Baronius Annalibus suis ad annum Christi di, qvi expugnari et dcprimi non posset, qunntum

mliiianum. 23 inseruit. Canisius quoque illam ad ipsum attinebat, desperata fuit deposilio sacerdo-
simul cum doctissima Humberti Cardinalis refu- tii, de qua imperatore assidue cogitante, inte.rea vi-

tatione tomo 6 Antiq. lect. a pag, 114 typis vul- tam cum morte patriarcha tranqnille commutat : cu-
gavit. Eidem S. Leo IX Papa egregie respondit, jus corpus imperator, quod iosum ja.m peenituerat,
E
ut apud Labbeum tomo 9 Conciliorum a col. 949 honoriftce importandum, et in suo monaslerio repo-
licet videre. nendum curat, perculsus e.o miraculo, quod accide-

contra Lati- 740 Anno sequente Leo Pontifex Constan-

S. rat, 11011 ipsc modo, sed omnes, qui cum ipso erant t

nos rcnova- tinopolim misit legatos, deditque eis litteras ad nam dextra patriarchx manus in crucis figuram
vit.
Constantinum imperatorem etMichaelem patriar- conformata, nt mosest benedicendi populo acclamanti
cham, ut pax inter utramque ecclesiam conci- pacem, ita firma permansit, ncque cuin mortuocor-
liaretur. Sed vota ipsius successu caruerunt et- : pore est immntata.
Annalibus i/uoil Baro-
enim legati Apostolici pervicacem Michaelem in 744 Eminentissimus Baronius in
niiisjiirc mc-
ecclesia S. Sophise publica anathemate percutere ecclesiasticis ad annum Christi mlviii num. 18 rito explodic,

coacti sunt propter varios ipsius errores, qui illam dextrce manns figuram, quas hic pro mira-

apud laudatum Labbeum torao 9 Conciliorum a culo obtruditur, paucis verbis ita jure merito ex-

col. 992 in ipsa excommunicationis sententia ex- plodit Talia suntmiraculaschimasticorum, huma-
:

Et quis ignorat, defuncti mox

primuntur. Tunc vero contumax Cerularius ma- na arte composita.
hominis membra adhuc calentia, quam quis velit,
gis furere coepit, et edietum adversus legatorum
excommunicationem quod Leo Alla-
publicavit, recipere formameademque ipsa obrigescen-
et sitnm,

ecclesiasticis Grascorum tia frigore immobilitcr permanere ?

Certe de hoc
tius in Opere de Libris
Porro miraculo non meminit Michael Psellus, schisma-
dissert. 2 a pag. 161 Graco-Latine edidit.
hsereseos
praeter citatos auctores de rebus scriptisque ad tis fautor, qui Michaelem Cerularium
divina-
hoc schisma spectantibus possunt litterae ip-
legi accusat, illumque episcopalis.muneris ac

sius Michaelis et Petri patriarchae Antiocheni, rum rerum imperitissimum fuisse asserit, ut Pa-
gius in Critica ad annum Christi mliv num. 2,
quos Cotelerius inter Monumenta ecclesise Grasca?
tomo 2 vulgavit, Wibertus synchronus in Vita et ad annum mlviii num. 11 testatur.
de cl quoct Zo-
S. Leonis IX Papa? apud nos tomo 2 Aprilispag. 745 Quinimo Zonaras schismaticus illo
niiras sclii-
qui
062 et 663, aliaque instrumenta passim occur- schismaticorum commento scribere erubuit, smaticus
superbiam Michaelis Ce-
rentia, quae nostri instituti non est hoc loco fu- interim non dissimulat
18 Annalium num. 5 ipsius de-
sius referre. Potius jam narrandum est, quomodo rularii, dum lib.
sepulturara
et quando Isaacius Comnenus imperator tandem positionem, mortem, ac honorificam
sic narrat Neque vero patriarcha superbia illi
Michaelem Cerularium e sede Constantinopolita- :

(nempe Isaacio Comneno imperatori, decujus

vi-
na expulerit.
antea egerat) cedebut sed impcrarc
Scylitza dc- 741 Joannes Scylitza Curopalates Parisiis an- tiis immediate ;

scribitsuper- ac si
ea, qnx
quando non impetrasset
volebat
biam no mdclxvii post Cedrenum Graeco-Latine partim illi :

ejus, dcmquc mina-

editus, pag. 808 et sequente hanc rem ita expo- petierat, xgre ferebat, incrcpabat;
contnlisset, ita
nit : Patriarcha autem inexplebili bencvolenlia fre- batur, quxmadmodum imperium illi
Qux cum talis imperator
tus imperatoris, contra ipsum elatus est, 11011 peti- se idem illi erepturum.
posset, provuht ut
tionibus modo ct admonitionibus utens, si quando ferre eequo animo haud utique
njitur patriar-
alicujus rei et pro aliquo indigeret ; verum sxpe mi- malum darctpotiusquamferret. Oum
sanctorum ange-
nime voli compos propter frcquentes et odiosas peti- cha in suum monasterium instante
illud splendidius
tiones, minas ct absurdas increpationes adhibebat ;
lorum, qui ibicolebanlitr, fcsto,ut
mditum,
ac nisi pareret, imperii amissionem minabatur, vul- celebraret, Uurus esset,missa illuc cohorte
divim sapicnttx
gare et tritum hoc dictum profercns : Ego te condi- (nec enim eum ex ecclesia Verbi
popuM motns onre-
di, furne, ego et te dejiciam. Agressus est etiam avellere voluit, ne vel cleri vel

cocco tincta induere calceamenta, antiqui sacerdotii tur) et ipsum et nepotes e.jus relegat.
patriarchatu co rcfcrrc non
morem hunc asserens, et oportcre his uti novum 746 Deinde de abrogando illi '"'>"<
primariorum sacerdotum «<
quoque archiepiscopum : nam inter sacerdotium et gitans, opera quorumdam
aimiiii,
ct absurdarum
regnutn nihil interesse, vel admodum parum, et in ntitur, et Pselli variarinn
contra Ulun
rebus pretiosioribus amplius fortasse et magis coleu- twnum coaccrvatoris, quas in orathnc
ut
quosdam T iro stgmftcat
dum sacerdotium. scriptu cengessit, et per
simulct,
 ;
,

126 HISTORIA CHRONOLOGICA

quem alioquiin- angelorum apud Graecos colitur, jam rotunde nu-
simulet, se ullro pontificatu cedere,
vitus cum publica infamia sit amissurus. Ut autem merare possumus quindecim administrationis an-
de ejus exauctoratione nos, licet supersint aliquot menses, qui ex saepe
ille refragabatur, imperatoris

solicitudinem mors sustulil : neque enim multo post supra dictis rarius exprimuntur. Deinde ex irrito
illius obitus a quodam est ei nuntiatus ;
qui cum se imperatoris conatu, quo Cerularium exsulem ad

Ixtum illi afferre nunlium et curas adcmplurum pu- spontaneam dignitatis suae abdicationem inducere

taret ille statim, mutata sententia, ejulavit, ejusque nitebatur, aliisque post depositionem gestis con-
cadaver cum lionorificocomitatuab exsilio revocatum jicimus, facile sex aut septera menses post exsi-
in monasterio ab illo condilo reposuit, nepotibus ejus lium elabi potuisse, antequam opportuna Mi-
pristina dignitale restituia. Vides, liic nullammen- chaelis mors iraperatorem solicitudine liberaret.

tionem fieri de flctitio illo miraculo, quod tamen Quin etiam post electionem successoris aliqua
Michael Glycas schismaticus, et Zonarae coaevus, controversia exorta est, et nonnulla mora inter-

parte 4 Annalium pag. 323 eamdem Cerularii cessit, ut mox videbimus, antequam ille episco-
depositionem ac sepulturam narrans incautis po- pali dignitate ornaretur atque in sede Constanti-

steris persuaderi posse existimavit. nopolitana collocaretur. Quare in nostra chrono-

Verosimilius 747 De tempore, quo imperator Michaelem logia nihil erit absonum, si ponamus, quod mense
ciiin Baronio
Cerularium relegavit, Pagius in Critica ad an- Junio anni mlix tandem ab imperatore in locum
putamus,
num Christi mlviii num. 13 sic disserit : Baro- Michaelis Cerularii defuncti substitutus fuerit
tlius aliique passim Cerularii depositionem el Lichu-
dis creationem idco koc anno collocant, quia in serie
patriarcharum Constantinopolitanorum in lib. IV
LXXVII CONSTANTINUS III,
Juris Grxco-Romani Cerulario anni quindecim at-
tribuuntur enimxxv mensis Martiianni mxliii
: die cognomento Lichudes.
ad culmcn pontificale evectus fuerat. Verum cum
Conslantinus Lichudes posl scdem annorum quatuor
Patriarchse successione Joannes Scy-
et sexmensium, circa initium mensis Januarii an-
ntmillesimi sexagesimi quartivivendi fidem fecerit,
De hujusCuropalates
litza post narratam Michaelis
Circa me-
dium anni
1059
anno millesimo quinquagcsimo nono post diem octa- Cerularii mortem pag. 809 sic scribit : Sufficitur
vum mensis Junii palriarcha creatus est. Curopa- in ejus locum patriarcha Constantinus Lichudes pree-
lates emm, cujus verba Baronius recitat, asserit Ce- ses et protovestiarius, qui primus metropolitanorum
rularium die festo archangelorum dignitate deposi- et cleri, lotiusque populi suffragiis delcctus fuerat

tum esse, cui Zonaras suffragatur. Greeci autem, ut munera clarissimus a Mo-
vir ob regia atque civilia
in earum Mcnologio videre est, festum archangelo- nomacho usque ad illud tempus quique magnam glo-
;

rum ac S. Michaelis bis in anno celebrant, die riam ob reipublicee administrationem reportaverat
nempe octava Junii ei die sexta Septembris. Centr et Manganorum procuraiionem, acjuris custos ab eo
larius itaque non annos xv, sed annos xvl et menses imperatore, quem diximus, relictus fuerat. Et
circiter tres ecclesiam Constantinopolitanam admini- quamvis delectus non sine contentione archi-
fuisset,
stravit, et anno solum sequenti (videlicet Christi episcopatum et patriarchatum, neque sine controver-
mlix) mortuus est. Ita ille. sia adeptus cst. Verum imperator studens talia sibi
relegatum 748 At imprimis non video, quo fundamento jura vindicare, hoc ipsi tempus idoneum ratus, pre-
esse Michaii-
lem nnno
Pagius contra omnium ca,talogorum consensum sbyterum ordinatum vetuit, ne archiepiscopatus un-
1058 circa Michaeli Cerulario sedecim annos et tres menses ctionem perfectam acciperet; quoad, inquit, ea qux
feslivitatem
adscrihat. Prseterea die vm Junii et vi Septem- contra te synodum canonice exami-
jactantur, per
archangeio-
raia hris apud Grsecos fit quidem aliqua S. Michaelis nentur. Constantinus autem non ignorans, hxc quo-
archangeli commemoratio propter miracula in- modo contra se inquirerentur, inopinatum dedecus
tercessione illius patrata; sed in Menologio Basi- secum reputans, quse qxicerebantur tradidit impera-
liano y) avvattc. ™v apyayytXcov, feslivitas archan- tori. Ex eo tempore sine controversia et sine excu-
gelorum, die vm
Novemhris celehratur. In Me- satione omnia ab ipso perficiebantur, qusecumque in
naeis impressis eadem die vm Novembris prseci- initiandis pontificibus consuevere.
puum angelorum festum ita annuntiatur 'H eryy- :
751 Zonaras 18 Annaliura num. 5 eam- UichaUi
lib.
tou apy_iarpaTr;yo-j Mtyaril, xac tmv lair.wj iua- dem rem
aE,ic
exponit
sic clarius In ecclesia vero mortuo suc-
:

ccssit Con-
p.aruv <3uvau.ewv. Id est Feslivitas Michaelis, ducis
:
Isaacius Comnenus imperator Constantinum Li- stanlinus,
militiee (cceleslis), et reliquarum incorporearum pote- chudem prxsidem et prolovestiarium constituit, vi-
autem esse unicam vel saltem ma-
statum. Ilanc rum longo tcmpore in administrationibus rerum com-
ximam angelorum festivitatem, de qua Joannes munium cum laude versatum, spectatxque fidei, cui
Curopalates et Zonaras antonomastice memine- Monomachus etiam, Manganorum mconomia com-
runt, colligi potest ex solenni Officio, quod eo missa, tabulas de eorum immunitate commiserat •

die in Menais assignatur, et cui juxta consuetu- quas cum sibi vendicare Comnenus conaretur, com-
dinem celebriorum festorum praefigitur pictura, mentum improbitalis plenumexcogitat,ac planepar-
in quaplures angeli reprsesentantur cum hac epi- tum quemdam diabolicx mentis edit nam cum Li- :

graphe, antiquis characteribus Groecis expressa : chudes pcr suffragia electus, ac sacerdos jam creatus
H CYNASIC TQN ACOMATUN. Id est Festi- : esset, arcano eummonet, diciquxdam, qux a palri-
VITA.S 1NCORPOREORUM. archali illum arcerent, et
officio si in synodo agita-
•luseiintciinic 749 Ex his infero, non esse temere receden- rentur, nec rite confutarenlur, nonposse eumponti-
a Greecis mi
llii'111 Mll VO-
dum ab opinione eminentissimi Baronii aliorum- ficatus unctionem adipisci. Verum si Manganorum
vembris ccle- que illustrium auctorum, qui juxta communem
bratur.
sibi privilegia traderet, negleclurum criminatio-
se
catalogorum computum, episcopatui Michaelis nes illas, neque iinpediinento fore, quo minus unga-
annos quindecim tribuunt, et mortem ejus anno tur. Lichudes qui videret, non licere sibi ad prisli-
Christi mlviii consignant si enim Cerularius nam
:
conditionem rcdire, sic vcro manere turpe esse,
anno Christi mxliii a die xxv Martii cathedram propere allatis iis, queepetebantur, nemine obstante,
Constantinopolitanam occupaverit usque ad an- pontificio ritu initiatur.
num mlviii et diem vm Novembris, qua festum
752 Michael Glycas part. 4 Annalium pag.

323
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM '

127
qui nobis tle 323 mores ipsius ita laudat : Suffectus cst in cjus Joannem Xiphilinum extollant, ambitionem ipsius SEC. XI.
schisnate
locum alius patriarcha, nimirum Constantinus prse- arguit sequens historia, quam Michael Glycas CUJUI ambi-
suspectusest,
ses et protovestiarius, cognomento Lichudes, cujus part. 4 Annalium pag. 326 sic narrat Cum spi- :
tinnem imne-
ralrix
liberalem ac munificam manum, solertemque provi- ritum extremum duceret (videlicet Constantinus
dentiam nemo non expertus est. Joannes Curopa- Ducas imperator, de cujus liberis et morbo idem
lates loco proxirae citato eamdem munificentiae auctor paulo superius egerat) ab omnibus scriptam
ac solicitudinis laudem ei tribuit. Sed prae ceteris cautionem exegit, qua poUkcrentur, numquam se
impensiusillum laudavit Michael Psellus, magnus imperatorem ullum admissuros extraquam filios suos,
ipsius amicus, qui schismati contra ecclesiam ct imperatricem ipsam promittere coegit, numquam

Romanam promovendo omnem operam impendit, se respecluram ad alteras nuptias. Hoc modo illa

ut Pagius in Critica ad annum Christi mliv num. cum filiis imperium septcm mensibus administravit.
2ex lectis quibusdam Mss. Pselli opusculis certo Scripta cautio , fxdei patriarchae credita, ejusdem
constare affirmat. Psellus in honorem Constanti- studio custodiebatur Impcratrix autem nubcre
ni Lichudis composuit panegyrim, viginti tribus cuidam ex viris illustribus volens, cum ob scriptam
capitibus divisam, quse adhuc manuscripta Pari- cautioncm et illos, qui cautioni subscripserant, in
siis exstat, ut Pagius ad annum Christi mlxvi mctu versaretur, tandem aliquid supra naturam mu-
num. 10 testatur. Laudatus Pagius ad annum liebrem audendum, et dolo palriarcham circumve-
Christi mlviii num. 12 exhibet quoddam frag- niendum esse decrevit.
mentum, quo Psellus facundiam aliasque do-
in 756 Itaque rem cum quodam ad hujusmodi moli- callidc (teln-
sit,
tea Constantini magnis laudibus extoliit. At pro- tiones idoneo communicat. Quid inde factum 1 Eral
pter hoc ipsum encomium et tantam cum Psello patriarchsc frater, nomine Bardas. IIoc cum sciret

schismatico amicitiam nobis Constantinus ille de ille spado, cum quo communicasse consilia sua im-
schismate suspectus redditur, qui propterea forte peratricem diximus, patriarcham accedit, secreto
•
B a Brietio nostro in Annalibus contractis ad an- rem totamei renuntiat
; fieri
nimirum posse, ut si
num Christi mlviii, vocatur vir addictior impera- quidem aliqua dispcnsatio nomine cautionis interce-
tori, quam Latinx ecclcsise. Cum reliqua hujus deret, frater ejus in complexum imperalrkis perrr-

Patriarchse gesta ignoremus, ad mortem ipsius niret, ac deinde imperator designaretur. Hac arte

chronologice assignandam transimus. captus patriarcha singillatim senatoribus ad se voca-

et cxeuntc 753 Varii patriarcharum catalogi apud Ban- tis pcrsuadet, scriptam illam cautionem ab xquitatis
anno 1063 c durum episcopatui Constantini Lichudis quatuor ratione prorsus alienam esse, nec ob uuius hominis
vivis cxces-
sit. annos ac dimidium concedunt. Ulis consentit Zo- xmulalionem conccdi debere, ut Romana respublica
naras, dum lib. 18 Annalium num. 9 de morte detrimentum caperet sed polius, ita poscente neces-
;

ipsius ita scribit Cum autem patriarcha Constan-

:
sitate, tradendam in matrimonium alicui viro impc-

tinus Lichudes, ecclesia pe.r annos quatuor ct sex ratricem, ut hoc modo respublka, pristino statui
menses gubernata, in aliam migrasset vitam, Joan- rcstituta, vkissim florcsceret. His verbis cum omnes

nes Xiphilinus in pontificiam Constantinopoleos se- patriarcha suam in sententiamperduxisset, Diogenes

armatus rcgiam ingressus ac imperatrice sibi co-
evehitur. Cum igitur initium ipsius supra
est,
dem
constituerimus mense Junio anni mlix post nu- pulata, sceptris potitus. Sic astuta mulier delusit

meratos quatuor annos et sex menses pervenie- ambitiosum Patriarcham, qui ex hac vana spe nil
mus ad mensem Decembrem anni mlxiii, circa praeter ignominiam et ridiculam superbiae notam

quod tempus probabiliter ex hac vita migravit. acquisivit.

Haec chronotaxis concordat cum annis, quos Zo- 757 Zonaras eamdem historiam in Annalibus ut auetores
passim nnr-
naras successori ipsius adscribit, ut ex dicendis lib. 18 num. 9 et 10 fuse expbnens ab aliis scri- rant.

apparebit. ptoribus in eo differt, quod Bardam illum non

appellet fratrem patriarchse, sed ave^Av, id est,
sororis aut fratris ejus filium, quod discrimen hic
nihil nostra interest. Praeterea ibidem affirmat
LXXVIII JOANNES VIII, cognomento
illam cautionem seu promissionis syngrapham ab
Xiphilinus. imperatrice et senatoribus jurejurando confir-
matam etiam satis innuit Joannes Scy-
fuisse, ut
litza, qui pag. 822 cum Zonara addit, quod ex
suasu et adulatione, pecunix
Putamus, ineunte anno Christi mlxiv in locum senatoribus alii alii
Initionnni
1064 liuic
Constantini defuncti successisse hunc Patri- largitione et crebris muneribus, Joanni patriarchas
suffectus est
Joanncs archam.de cujus promotioneet moribus Joannes consenserint. Propter talem solennis juramenti

Scylitza Curopalates pag. 817 tradit sequentia : abolitionem Baronius in Annalibus ecclesiasticis
Mortuo vero patriarcha Constantino, Joannes mona- ad annum Christi mlxviii num. 5 eumdem pa-
chus, cognomento Xiphilinus, deligitur. Trapezunte triarcham accusat, quod privato commodo reli-
natus, vir sapiens et eruditissimus, et in rebus po- gionem posthabuerit. Ob eamdem causam, ni
Joannes Xiphilinus a Brieto nostro in An-
liticis spectatus, et virtutem sedulo sectatus, adeo ut fallor,
nalibus contractis adannum mlxvi, vir littcratior,
in principio florentis eelatis monasticam adminislra-
tionem susceperit,et vitam solitariam degere insti- quam melior ; et ad annum mlxviii, prxvarkalor
tuerittempore haud exiguo in Olympo monte quare : religionis appellatur.

nemo prxtcr ipsum dignus habebatur, qui ad altum 758 Catalogi apud Bandurum huic Patriarchre joannes Ute
post iiiKtecim
patriarchse gradum perduceretur, tametsi recusans passim tredecim annos et sex menses adscribunt. IIIIIIOS et llli-

ac fugiens, ad eum honorem compulsus est. Glycas Catalogus Labbeanus, Protreptico Historiae By- quot menset
retriminis
zantin» insertus, annos undecim dumtaxat
cum
part. 4 Annalium pag. 325 ipsum breviore elogio
mensibus ei assignat. Zonaras vero in Anna-
sic exornat : Conslantino patriarcha mortuo, Joan- sex
ipsius
nes Xiphilinus monachus in ejus locumsuffectus, vir libus lib. 18 num. 18 tempus episcopatus
patriarcha
omninoproptereloquenliam, doctrinam, prudentiam, sic diserte exprimit Joanne Xiphilino
:

mansiones translato, cum ecclesiamamws

virtutem admirandus. Zonaras lib. 18 Annalium in sternas
siue ht-
num. 9 similia de illo tradit. undecim et menses septem rexisset (Graece
5it< iw»
755 At quibuscumque laudibus teris uumeralibus ita ad longum legitur:
hi scriptores
evixvrobz,
 128
"
HISTORIA CHRONOLOGICA
ima) patriarcha desi- patriarchis inter quosprimus post mortem Joan-
iviavToiiz io' i-A, xal fojo-iv
gnatus Cosmas monachus. Nos probabilius ex-
est
nis Xiphilini secutus est

istimamus, catalogos Bandurianos juxta catalo-

gum Labbeanum vel Zonaram corrigendos esse :

si enim Joanni Xiphilino tredecimannos

cum di- LXXIX COSMAS I, cognomento
midio tribuamus, jam mortem ejus nimis diu dif- Hierosolymitanus.
ferre cogemur contra auctoritatem veteris testi-
monii, ut nunc videbimus.
Annae Comnenoe testi- Anno
uinio 1075 cx 759 Anna Comnena lib. 3 Alexiados pag. 75, Cum juxta supradictum 1075
in locum
liac vita mi-
tempus, quo hie patriarcha obiit et successorem monium Joannes
Xiphilinus exces- e vivis
Joannis su-
gruuil;
accepit, sic accurate notat : Rebus igilur sic pen- sisset, quarto Michaelis Ducae anno, Indictione brogatur
Cosmas,
dentibus, Alexius coronatur manu patriarchx Co- decima tertia, die secunda Augusti, quae omnes
smx : etenim quarlo anno imperii Michaelis Ducx notac chronologicae in annum Christi mlxxv con-
et jilii ejus Conslantini, cum essetmortuus sanctissi- currunt, eadem Indictione adhuc fiuente, sive
mus patriarcha Joannes Xiphilinus, secunda die mense Augusto anni mlxxv, post paucos a morte
mensis Augusti, Indictione decima tertia, subroga- ejus dies, et verosimillime ante diem vni Augu-

tus in ejus sedem fuerat hic Cosmas, illo loco digtiis- sti, ut ex infra instituendo temporis computo

simus et sanctitate plemts. Hi characteres chro- apparebit, in locum defuncti Joannis substitutus
nologici annum mlxxv designant nam
Christi :
est Cosmas, de cujus promotione et moribus

usque ad Calendas Septembres anni mlxxv flu- Joannes Scylitza pag. 860 haec praedicat Sepulto :

xit Indictio decima tertia, quaa mihi in citato aulem patriarcha Joanne Xiphilino, et ad domos
textu tum ad Joannis Xiphilini mortem, tum ad xternas translato, imperator alium delegit, non ex
successoris promotionem pertinere videtur. Unde senalorio ordine, neque ex ecclesia, neque ullum
B opinor, paucis diebus ab obitu ipsius statira al- alium Byzanliorum, sive eloquentia sive rebus gestis

terum in sede Constantinopolitana collocatum clarorum et celebrium sed Cosmam quemdam mo-
;

esse, quod ex infra dicendis confirmabitur. Prae-
terea quartus Michaelis Ducae annus, quo Joan-
nes iste obiit, anno Christi mlxxv ultra diem se-
cundam Augusti adhuc currebat, sicut ex Mi-
chaelis istius initio, apud Pagium in Critica ad
nachum, qui a sancta civitate venerat, et in maximo
honore apud imperatorem habebatur propter virtu-
tem, qua prxditus crat : nametsi extcrnx sapientix
expers erat, et illius mysteria minime gustaret, at-
tamen variis virtutibus efflorescebat quapropter, ;

annum Christi mlxxi signato, evidenter potest omnibus aliis neglectis, ipsum ad ecclesix guberna-
deduci. cula collocat. Zonaras lib. 18 Annalium num. 18
iimh clirono- 760 Huic mortis tempori computus Zonarae de eodem Patriarcha dicit, quod fuerit incrudi-
logtcus Cnvci
crror corri- vel catalogi Labbeani optime congruit nam si : tus ille quidem, omnis generis virtutibus oma-
secl

gitur Joannes Xiphilinus mense Januario anni mlxiv tus, qua de causa etiam ab imperatore in maximo
in cathedra Constantinopolitana sedere cceperit, pretio habebatur.
ut supra statuimus et anno Christi mlxxv, die 763 Anna Comnena praeter alias laudes huic qucm Anna
secunda Augusti ex hac vita migraverit, ut Anna Cosmae liberaliter tribuit spiritum prophetiae, si Comnena
schismatica
Comnena testatur, jam in isto gubernationis in- lubet credere, dum
2 Alexiados pag. 60 nar-
lib.
tervallo aimos undecim et sex vel septem men- rat, Nicephorum Botoniatem suasione istius pa-
ses invenies. Erravit itaque Guilielmus Caveus triarchae imperium abdicasse Verum qui tum :

heterodoxus, dum in Historia litteraria Scripto- temporis patriarcha erat, inquit, vir plane dignus
rum ccclesiasticorum pag. 430 initium hujus pa- illo loco, vere pauper, et monasticam austeritatem
triarchae anno mlxvi et obitum anno mlxxviii nihilo remissius, quam qui olim in desertis et mon-
alligat, ubi tamen recte rejicit communem opi- tibus degebant patres, in urbe retinens, quem etiam
nionem, quas huic patriarchce perperam adscri- ferebant prophctix gratia preeditum, ut qui multa
bit compendium Dionis, quod tribuendum est prxdixisset, qux vere acciderant ; certe ita viveret,
Joanni Xiphilino, qui liunc Patriarcham ejusdem ut officii forma, virtutisque exemplar eequalibus po-
nominis liabuit patruum, ut ex ipsa auctoris epi- sterisque esset. Is, inquam, sive divino instinctu ad-
tome demonstratur. Porro aliqua Joannis Xiphi- monitus, quo loco Botoniatx res essent, quidve illo
linipatriarchsB opuscula recentiores bibliographi denique futurum esset, sive suggestione arcana Cx-
passim recensent. saris (nam et id diciturj qui admiratione virtutis
ct tilutus 761 Nihil (memquam moveat, quod liic patriar- ejus magnam a longo tempore cum Patriarcha con-
sanclissimi
liuic iiatriur cha Constantinopolitanus ab Anna Comnena vo- junxerat amicitiam, in lempore superveniens cum
clixilatitsex cetur sanctissimus, cum
interim superius narrata Borilus Botonialem ad audendum excitabat, sapiens
aiiiinatur.
soluti juramcnti historia sanctitatem ipsius mi- et dcnique creditum Augusto consilium dedit; ne
ninie commendet nam mulier illa scliismatica et
: dubitaret throno regio cedere, neve divino imperio
Latinis infensissima, Romanum Pontificem ejus- repugnans rempublicam discerpendam civili bello,
que subditos contemnere, et schismaticos suos urbem Christiano cruore polluendam daret ; sed po-
laudare consuevit. Quarenonimmerito eos, quos tius Dei volunlati cedens de medio abiret. Deinde
ipsa laudibus exornat, infectos putamus schisma- refert, quomodo imperator huic Cosmae consilio
te, quod Alexius Comnenus, pater
illius, num- paruerit.
quara serio tollere voluit, quamvis astutus ille 764 Quinimo Menaea impressa et Maximus ct Mcnsea
princeps pro rcrura necessitate interdum Cythereus hunc Patriarcham appellant thauma- Gracorum
amici-
tiam cum Romanis Pontificibus simularet. magnis /<»'-
Unde turgum sive miraculorum patratorem, et die se- ilibus extol-
etiam nonnulli critici observarunt, Annam
Com- cunda Januarii annuam ejus festivitatem ita an- tunt.
nenam in Alexiade sua nirais amori erga patrem nuntiant Mv»;f«! rou iaiov narpo^ -^acov Kotrj
:
7aa
indulsisse,etpotiuspanegyrimparentis sui quam apyiznKj/.o-o-j Kwi/OTavriv&UTOAEw;, 70TJ Oi
Vavy.azovp-
historiam scripsisse. Igitur sub diuturno Alexii you, rou iv z-f, aeSacrftia ftovji rrfe Xtopa;. Hoc est:
Comneni imperio schisma inter ecclesiam Roma- Mcmoria sancti patris nostri Cosmx, archiepiscopi
nam et Constantinopolitanam perseveravit, cujus Conslanlinopolitani, thaumaturgi, qui est in vene-
etiam juverit meminisse pro sequentibus aliquot rando monastcrio Chorx. Cangius lib. 4 Constan-

tinopolis
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 129

tinopolis Christianae cap. 15 de hoc Chorse mo- fessionis sancti Joannis Theologi, peracto Sacro in sec. xi.

nasterio varia tradit. Sed sive ibi quiescat aut templo ejusdem sancti apostoli, ad Hebdomum sito,

colatur, alia auctoritate opus est ut jactatis , patriarchalem dignitatem ultro abdicavit, postquam
hisce miraculis fidem adhibeamus, et hominem eam tenuisset annos quinque et menses novem, se-
non parum de schismate suspectum Sanctis ad- cessitquein monasterium Callix. Si quis abineunte

scribamus. Quare Bollandus noster ad diem se- Augusto aera Christiana? mlxxv, quo tempore
cundam Januarii prudenter illum inter Praeter- Cosmam Joanni Xiphilino successisse diximus,
missos rejecit, et lectores ibidem ita monuit: quinque annos et menses novem, ab Anna Com-
Cosmas patriarcha Constantinopolitanus , thauma- nena et Zonara ei adscriptos, computare voluerit,
turgus prxdicatur a Menxis. Eum omitto, donec perveniet ad mensem Maium anni mlxxxi quando
cerliora habeam argumcnta ,
quia posterior fuit, Cosmas patriarcha ipso S. Joannis apostoli festo
quando Grxci merito suspecli. Nomen aut cultum dignitatem suam abdicavit.
Sancti multo minus posse convenire alteri Co 768 At Grseci memoriam S. Joannis Theologi qunclGrxri
ierquotannu
smae Constantinopolitano prsesuli, qui ab ipsis quotannis ter celebrant, nempe viii Maii, x Julii, celebrant.
Graecis seculo sequente propter hseresim deposi- et xxvi Septembris, ut in Menseis impressis licet

tus est, ut ex infra dicendis patebit. videre. Ex tribus his festis primum hic ab Anna
Patriarcha 765 Anna Comnena lib. 3 Alexiados pag. 75 Comnena ex tempore, quo coro-
indicari colligo
post co-
iste
ronationem
exponit, quomodo mater Comnenorum callide co- nata est Irene, quod mense Aprili anni mlxxxi
imperalricis nata sit Cosmam inducere ad
spontaneampatriar- contigit, ut Pagius tomo 4 Criticse pag. 277 re-
chatus abdicationem, ut eam dignitatem in mona- cte ostendit. Cum igitur Cosmas patriarchatum
chum sibi gratum transferret Erat tum monachus : reliquerit post aliquot ab Irene coronata dics, ut
quidam, ait, Eustratius nomine, cognomento Gari- Anna Comnena loquitur, hoc loco primum S.
das, prope magnam Dci ecclesiam habitans, magna Joannis Theologi festum, quod in diem vm Maii
specie virtutis, qui jam ex longo tempore adire ac incidit, probabilissime indicatur. Praeterea ex

visere solitus Comnenorum matrem, etiam illi ne- Menaeisad diem viii Maii patet.annuam S. Joan-
scio quid de impcrio prxdixerat. Illa in monacho- nis apostoli festivitatem solenniter eodem die ce-

rum genus aiioqui propensior,hujusinsuper dclinita Hebdo-

lebrari in ecclesia ipsius, quoa sita est in
sermonibus, majorem in dies erga ipsum fiduciam mo, de quo loco Anna Comnena expresse memi-
benevolentiamque demonstrabat. Jamque eo venerat, nit. Ex his omnibus manifeste sequitur, Cosmam
ut de transferendo in istum urbis regix patriarchatu anno Christi mlxxxi, die vm Maii, dignitati sua5
consilia versaret, certosque adhiberet homines, qui- nuntium remisisse.
bus commemorata simplicitate atque ineptitudine ad
res gerendas ejus, qui tunc erat patriarcha, dabat
negotium adeundi hominem quasi pro amicitia ad-
et
LXXX EUSTRATIUS, cognomento
monendi, nihil eum ipsi sibi utilius facere posse,
Garidas.
quam si ultro dignitatem abdicaret. Non fefellit ea
machinatio virum sanctum, auditisque aliquamdiu
amicis subornatis, per proprium nomen jurans dixit
thro- citata Amia successionem Eu- Post abdica-
illis : " Pcr Cosmam, non cedam patriarchali Jam aliquoties
de quo superius cum ipsa meminimus,
tniiwiu Co-
» 7io, priusquam mea manu Irene Augusta coro- stratii, smst iiunii
» nata fuerit » Septimo igitur post inaugura- et quem Baronius perperam Eustathium nomi- 1081 etigitur
EuMratnts,
tionem Alexii die, uxor quoque ipsius Irene mini- navit, lib. 3 Alexiados pag. 79 sic commemorat:

sterio Cosmx patriarchx solennem coronx impositio- Gubernacula vero patriarchalis sedis suscepit in ma-
nem accepit. nus prius memoratus ennuchus Eustratius Garidas.
ultro sc di-
766 Attamen non diu post Cosmas se digni- Zonaras in Annalibus lib. 18 num. 21, narrata
gnitate abdi-
cavit tate sua ultro abdicavit, ut Michael Glycas part. Cosmse abdicatione, imperitiara successoris de-
4 Annalium pag. 332 refert his verbis Cum se- : scribit his paucis verbis Alium itaque ponlificem
:

cundum hxc imperator (videlicet Alexius Corane- ecclesix prxfecerunt, spadonem quemdam mona-
nus, Annae Comnense pater) pecuniis egeret, do- chum, nomine Eustratium, neque eruditum, neque
nationes annuas, et munera dari eonsueta magistra- in rebus gerendis versatum, sed homincm simplicem,
tibus, prxcidit, ac sibi retinuit; senatoribus etiam etotio ac potius angulo aptiorem. Michael Glycas
locupletioribus opes eripuit. Hanc administrationem part. 4 Annalium pag. 332 eumdem hominem si-
reipublicx cum sanctissimus ille patriarcha Cosmas mili colore sic breviter depingit Ejus in locum
:

probare non posset, nec emendationem, de qua de- suffectus esl Eustratius spado, simplici vir ingenio,
speraverat, ullam exspectaret amplins : Tolle, in- etdignus in angulo qui degeret.
quit ministro suo, librum hunc Psalmorum, et me 770 Exemplum hujus inscitias suggerit Anna lunno litlera-
rumignarus,
sequere. His dictis, ex ecclesia discessit. Zonaras Comnena, dum lib. 5 Alexiados pag. 143 et se-

lib. 18 num. 21 eadem fere habet hoc modo: At quente narrat, quomodo imperatoris frater Ita-
imperatricis urbis pontifex inchjtus , ille Cosmas,qui lum quemdam Pythagorica? metempsychoseos
communium rerum tractationem improbaret, atque aliorumque errorum assertorem detexerit, a quo
infectus est
emendationcm desperaret, ministro suo Psalterium ipse patriarcha Eustratius haeresi
inquit lbi An-
aufcrre scque sequi jusso, ecclesia excessit, nec in Is talem reipsa deprehendit Italum,
indieio fams
eam quamvis imperatoribus id magnopere fla-
rediit, na, qualem erat suspicalus imperator
convincit nebulonem, apparere
gitanlibus, cum fulclem populum annos quinque et publicx. Palam ergo
coram in corona multonim jussum. Deinde,
id-
menses novem pavisset. se
«">» 1081 fratre, illumejusque causam
i„ 767 Prsefata Alexii Comneni filia lianc abdi- ipsum jubente Augusto
J ""»- ubi cum tanto
n°I-
"5
Apostoli
cationiscausam, ac ignominiosam patris sui ava- ad tribunal ecclesiasticum remisit :

ritiam caute silet; sed hujus ultroneae cessionis magis homo amens rueret, et imperitiam oecultare
canom
tempus, quod nostra maxime interest, lib. 3 Ale- amplius suam non valens, dogmata effutiret
artu
xiadospag. 79 sic exacte indicat: Interimis, cu- fxdei contraria, ac prxterea coram venerabUi
jus superius meminimus, patriarcha Cosmas post patrumacprxsidumecclesixmultanngatorie,acerbc.
desineret, alia-
aliquot ab Irene coronata dies, ipsa memoria con- maledice acpetulanter declamare non

19 aue
Tomus l Augusti.
 130
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
documenta in- guere conatus fuerit. Inter alia pag. 488 et se-
SEC. XI. que edere inhumanx importuneeque
Garids, synodi tum ejus ccetus et quente pertinaciam cujusdam Basilii, qui erat
dolis, Eustralio
preesuli dedocendus atque at frugem reducen- prascipuus hujus fanaticse sectse auctor, sic de-
sedis
Verum contra evenit nam paucis scribit : tum in regise civitatis throno
Prsesidebat
dus est traditus. :

diebus, quibus fuit eum Eustratio in superioribus ee- beatissimus palriarcha Grammaticus domnus Nico-

dificiis magni templi, ita ilhm patriarcham, homi- laus. Recitata coram sunt impia et exsecrabilia do-

nem non doctissimum, verbis ac sophismatis obruit, gmata negandi criminis facultas nulla, cum abun-
;

ut e censore suo ac judice in suffragatorem errorum darent ad convictioncm evidentissima testimonia.

suorum, suique ac mais causx palronum verleret ae Ergo adversarius fatendi necessitatem in impuden-

vindicem. De erroribus liujus Itali, qui a Cangio tiam vertens, quod inficiari non poterat, ultro affir-
in notis ad Alexiadem Joannes appellatur, Pagius mare perfricta fronte, ac contumaci ore multis ver-
in Critica ad annum Cliristi mlxxxiii num. 9 et bis adstruere institit, addens, sese ad propugnatio-

10 consulatur. nem sui dogmatis ignem, flagetla, mortesque innu-

el unno 108i 771 Eustratius sedem Constantinopolitanam meras paratissimum subire. Tunc pag. 498 rationem
e sedc sua
tribus dumtaxat annis tenuit, ut Glycas part. 4 reddit, cur impura horum hsereticorum dogmata
dejcclus csl;
Annalium pag. 33 testatur, de ipso sicscribens: exponere non audeat, et lectorem curiosum re-
Verum el ille post triennium administrati pontifica- mittit ad Panopliam monachi Zygadeni, quam
tus, contra voluntatem suam, eo propter ignotam hactenus sub nomine Euthymii Zigabeni habe-
quamdam causam deturbatur, evecto vicissim ad pa- mus, et in qua tit. 23 impia Bogomilorum deliria
triarchici solii sublimitalem Nicolao Grammatico. recensentur.
Zonaras in Annalibus lib. 18 num. 21 eumdem 774 Denique pag. 492 et sequentibus eadem hnresim Bo-
gomilorum
annorum numerum ei tribuit, et insuper dotes testis oculata graphice explicat, quomodo pervi- persecutus
successoris ipsius ita indicat : Cum eam dignitatem cax hujus hseresis auctor in Hippodromo vivus est,

per annos tres usurpasset, ob causam non satis no- combustus fuerit Basilium sectee principem quod
: E
tam ab imperatoribus sacra sede est deductus, atque attinet, inquit, obduratissimum et desperatee peeni-

in ejus locum suffectus Nicolaus monachus, cogno- tentise caput animadvertentes sacri prsesules ac cle-
mcnto Grammaticus, qui in studio virtutis setate rici, prsecipuique Nazarxonmi, ipso sententise au-
acta, iittcrarum non rudis erat, etsi non exquisite ctore, qui tunc erat, patriarcha Nicolao, igne di-
peritus. Catalogi patriarcharum apud Bandurum gnum censuerunt: quibus accedens tandem impera-
de illo episcopatus spatio cum Glyca et Zonara tor, post multa in illo convincendo commonendoque
consentiunt. Cum itaque Eustratius anno Christi ve.rba perdita, ubi lasvum nebulonis ingenium et ob-

mlxxxi post diem octavam Maii in cathedra Con- stinationem in hseresi plane immobilem perspexit,
stantinopolitana sedere cocperit, ab ea expulsus parari rogum jussit, in quo exemplum palam de per-
estanno Cbristi mlxxxiv ante mensem Septem- fidice auctore sumeretur. Post hsec extremum ob-
brem, ut patebit ex Indictione, qua pro illo sub- stinati hujus haeretici supplicium longa narra-
stitutus est tione exponit. Tota Bogomilorum historia, quam
nobis hic non vacat exscribere, apud Annam
Comnenam lib. 15, et Euthymium Zygadenum
in Panoplia tit. 23 legi meretur.
LXXXI NICOLAUS III, cognomento
775 Ex illo Patriarchse ac imperatoris zelo etiamsi que
Grammaticus. contra hsereticos minime sequitur, utrumque cum intcr schi-
simiti fuvisse
ecclesiaCatholicaconjunctum fuisse: nam scimus, vidcalur.
quod ab uno alterove seculo Lutherani et Calvi-
um Anna Comnena
eui ante
mensem Se-
ptembrem
ejusdem an-
D lib.

273 narrat, quomodo pater suus de expedi-

tione contra Comanos suscipienda Deum consu-
10 Alexiados pag. nistae haereticos alterius sectse
persecuti fuerint,
sus Ecclesiam Romanam
cum
flamma ferroque
interim ipsi in sua adver-
rebellione persisterent.
Hi 1081 NiCO-
tllllS SUCCCS-
luerit, prius ea occasione initium hujus patriar- Sic praefatus Euthymius monachus Bogomilos
sit, chse sic exacte notavit Ducibus igiturac tribunis,
:
oppugnabat, et simul scripsit contra Latinos de
saccrdotibusque simul uuiversis ad se vocalis, cum iis processione Spiritus Sancti, ut testatur ipsius
vespere ad magnam Dei ecdcsiam sc confert, pa- Opusculum, quod in bibliotheca regis Gallias et
triarcha ipso prxsente Nicolao nam is patriarchi-
: alibi conservatur. Quod vero ad Alexium Comne-
cum jinn tlironum ascendcrat Indiclione seplima anni num imperatorem spectat, is videtur schisma
sexies mitlesimi qiiiiiijeniesimi (interpres male ver- Graecorum fovisse cum enim archiepiscopus Me-
:

tit sexccntesimi, ut textus Grsecus indicat) nona- diolanensis a Paschale II Pontifice Romano Con-
gesimi secundi post Eustratii Garidse abdicaiionem. stautinopolim missus esset, et contra Graecos
Indictio septima, et prasfatus Grsecorum recen- ostenderet, Spiritum Sanctum ex Patre Filioque
tiorum annus, a Calendis Septembribus anni procedere, ipse imperator contra hunc Pontificis
mlxxxiii fluere coeperant, et consequenter maxi- Romani legatum disputavit, ut apud Leonem Al-
ma ex parte in annum ChrisuMi.xwiv incidunt, latium lib. 2 de Consensione Occidentalis et
ut apud chronologos passim obvios videre est. Orientalis ecclesiae cap. 10 Nieolaus Hydrunti-
Unde concludimus, Nicolaum istum ante mensem nus indicat his verbis : Hoc lemma solertise est
Septembrem anni mlxxxiv in cathedra Constan- prvdentissimi imperatoris Alexii ; eo enim usus fuit
tinopolitana sedisse. aliquando adversus Mcdiolancnsem episcopum di-
Qui inid cinii 773 Quamvis
imperatore
thronum Con-
hic patriarcha diu sputans. Hinc quidam non immerito suspicantur,
stantinopolitanum occupaverit, tamen paucaillius jussu Alexii Comneni scripta fuisse Opuscula,
gesta novimus, inter quffl Anna Comnena 10 quaa Groeci schismatici contra
lib. archiepiscopum
Alexiados pag. 270 refert.quomodo haeresis Nili et Mediolanensem eo tempore ediderunt. Ceterum
Armeniorum damnata fuerit iu synodo, cui Nico- Annales Baronii ad annum Christi mcxvi num.
laus ille prasidebat. Deinde lib. i5 ejusdemOpe- 7 et sequentibus de fragmento liujus disputatio-
ris a pag. 486 fuse narrat, quomodo Alexius nis, ac Graecis istius praasulis adversariis consuli
Comnenus imperator detexerit nefandam Bogo- possunt. Inter ea revertamur ad Patriarcham no-
milorum hseresim, eamque variis modis exstin- strum, qui tam suspecto schismatis tempore ec-

clesiam
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 131

clesiam Constantinopolitanam rexit et annum Grammaticum cum altero Nicolao Muzalone sic Sec. xii.

mortis ipsius investigemus. confundit Eodem anno moritur Nicolaus Muza-

:

776 Jus Graeco-Romanum Nicolao Gramma- lon patriarcha Constantinopolitanus, cum sedisset

Kicolaum it- viginti septem annos gubernationis et tres

tico annos viginti septem, ut testatur Zonaras, qui his
qui se-
iiim
menses adscribit. Alii quidam Patriarcharum ca- erat prscsens, aitque ejus fuiius imperalorem magni-
dem CP. us-
que (id an- talogi eidem rotunde tribmmt viginti septem an- plcis honoribus prosecutum fuisse. At, salva tanti
niiminilc qui lib. 18 Annalium num. 25
nvit.
nos cum Zonara, viri pace,Zonaras haec asserit de Nicolao Gram-
obitum ejus sic memorat : Patriarcha vero Nico- matico, qui plane diversus est a Nicolao Muza-
laus, ecclesia per annos viginti septem gubernata, lone, ut ex infra dicendis patebit. Nihil hic dico
senex admodnm funus imperator ma-
decessit, cujus de parachronismis ipsius, qui ex chronotaxi
gnificis honoribus prosecutus, alium in patriarchico nostra satis deteguntur.
solio collocavit. Cum igitur Nicolaus ante mensem 778 Ex hac duplicis Nicolai confusione oritur el hinc tem-
Septembrem anni mlxxxiv ad cathedram Con- alius error, ita ut quatuor praesules Constantino- ^™ .^/r^,..
stantinopolitanam evectus fuerit, ut supra ex politani ab Eminentissimo viro omittantur, et eharum per-
turbavit.
verbis Annae Comnenae ostendimus, haud dubie sequens patriarcharum series omnino perturbe-
mortuusestannoChristiMCXi, sicutviginti septem tur, sicut liquet ex ipsius verbis, quae ad annum
administrationis annoset tres menses computanti Christi mcxvii numero proxime citato sic sonant

constabit. Successit autem in locum ejus, (scilicet Nicolai Mu-

cum altero 777 Dum Baronius de hoc Nicolao agit, se- zalonis, quem cum Nicolao Grammatico confude-
confudil Ba- et seriem praesulum Constan- rat) ut idem Zonaras unus ex diaconorum or-
ronius,
cum ipse pugnat, ait,

tinopolitanorum perturbat nam in Annalibus

: dinc, patria Chalcedonensis, nomine Theodorus.
ecclesiasticis ad annum Christi mlxxxix num. 19 Nusquam Zonaras successorem Nicolai nominat,

de Patriarcha isto sic scribit : Eodem quoque multo minus Theodorum appellat. Sed ex aliis
anno Constantinopoli moritur Eustathius patriarcha monumentis infra ostendemus, Nicolao Muzaloni E
( Eustratium pro Eustathio legendum
esse, supra successisse Theodorum, quem Baronius errore

monuimus) cumsedisset annis tribus ; in cujus lo- unius perperam Theodotum vocavit. Ex
litterae

cum subrogatur Nicolaus, cognomento Grammati- his etiam videmus, Baronium a Nicolao Gram-

cus, qui tenuit eum amiis viginti septem et menses matico ad Nicolaum Muzalonem transiliisse, ac
tres, temporibus, quibus impcrabat Alexius Comne- prsetermisisse patriarchas intermedios, aut sal-
nus. Deinde Eminentissimus scriptor post viginti tem invertisse ordinem eorum, quos jamloco suo

septem annos, nempe juxta ipsius computum, restituemus.

anno Christi mcxvii num. 15 eumdem Nicolaum

SECULUM XII.

780 Nescio, quo fundamento Bandurus asse- vmsulis

Chalccdo-
LXXXII JOANNES IX, rat, hunc Joannem antea ecclesiae Chalcedonensi nensis ex
praefuisse, dum tomo 2 Imperii Orientalis pag. fratre nepos
cognomento Hieromnemon.
915 de illo sic disserit Joannes Hicromnemon,
:

qui, ut scribitZonaras in Alexio imperatore, tum

Chalcedonensi prxerat ecclesise, et in litteris tum
Kicolao suc- Zonaras lib. 18 Annalium num. 25 successio-
ctssit Joan- suppresso profanis, tum sacris ab ineunte eetate versalus, suf-
nes,
nem hujus Patriarchse, quamvis
Patriarcha vero Ni- ficitur in anno nimirum Christi
locum Nicolai,
nomine, indicat his verbis :

colaus, ecclesia per annos viginti septem gubernata,

mcxi. Hic vero cum ecclesiam Constantinopolitanam
rexisset annis viginti tribus, obiit anno Christi
senex admodum decessit ; cujus funus imperator ma-
gnificis honoribus prosecutus, alium in patriarchico mcxxxiv. At Zonaras,- cujus verba numero pras-
solio collocavit, c cleri ecclesia numero illum qui- cedente retulimus, nullo modo indicat, hunc Ni-
prae-
colai successorem ecclesia? Chalcedonensi
dem, sed ordinis diaconorum etunumexpatriarchi-
,

qui tum fuisse sed tantum dicit, post mortem Nicolai ab

cis principibus, ex fratre nepotem ejus,
;

Chalcedonensi prxerat ecclesiee, in litteris tum pro- imperatore in sede Constantinopolitana colloca-

fanis tum sacris ab ineunte vcrsatum xtate, quem tum esse cx fratre nepotem ejus, qui tum Chakedo-
eccle.sia declaravit. Plures patri- nensi prxerat ecclesise, adeoque his verbis signifi-
ipse imperator in
cat, prasulem Chalcedonensem hujus successoris
archarum catalogi nomen hujus successoris pro-
patruum fuisse. suspicor, hunc Joan-
Unde etiam
diderunt, et in jure Graeco-Romano tom. 1 lib. 4
nem ab habitatione vel patria in variis patriar-
pag. 302 post Nicolaum Grammaticum nomina-
tur Joannes Hieromnemon, cognomento Chalcedonii, charum catalogis Chalcedonium aut Chalcedonen-
sub eodem Alexio Comneno, et Joanne in porphyra semappellari.
Hiero- cognomento
nato, annis xxm. Nicephorus apud Ban- Callistus 781 Quod vero spectat ad cognomen Hieromne-
durum tomo 1 Imperii Orientalis pag. 197 no- mnemonis, quod inplerisquecatalogis huic Joanm mon
his tribuitur, vox illa apud Graecos significat
munus
men et sedis tempus etiam diserte exprimit
eo- ecclesiasticum, de quo Georgius Codinus Curopa-
verbis : Joannes Hicromnemon Chalcedonensis
lata inter officia ecclesiae et aulae Constantinopo-
dem imperatore, annis xxill, et pervenit usque ad
litanajlib. 1 in editione Parisiensi anni
mdcxlviii
Joannem Comnenum. Philippus Cyprius et cata-
pag. 3 sic meminit Ilieroinnenioiiis munus est
logus Labbeanus cum his circa nomen consen- :

sua
tiunt, et Joannem Nicolao Grammatico successo- pone patriarcham preces inspicerc habetque in ;

seu librum
rem assignant. Unde sequitur, hunc patriarcham potestate enthroniasmum et contacium
ordinationis. Jacobus Goar in notis ad
hoc Codmi
perperam a Baronio supra citato Theodorum ap-
istud offi-
pellari. eaput, ex Mss. Graecis ibidem pag. 5
cium
 152 HISTORIA CHRONOLOGICA
cium ita describit Hieromnemon in Missis patri- Spicilegio novae editionis tom. 1 a pag. 161 typis D
archx librum missalem tenet reliquorumque pontifi- vulgavit. Dum
Anselmus ibidem pag. 172 exor-
subscripliones servat (quae jam sequuntur, in- ditur librum secundum Dialogorum, in quo de
cum
terpres claritatis gratia addidit) id cst fidei profes- processione Spiritus Sancti adversus Graecos

sionem in eorum ordinationibus emissam. Si quis doctissime disputat, de Joanne Comneno seu Ca-
plura circa hanc rem nosse cupit, adeat Gretse- lojoanne imperatore, et de Patriarcha istius

rum nostrum in observationibus ad Codinum temporis sic mentionem facit : Igitur cum essem
cap. 8, pag. 164 et sequentibus laudatae editio- constitutus in urbe regia, et crebro varias a Grxcis
nis, ubi de hoc officio fuse disputat. quxstiones suscipercm, et ibidem alias illis propone-
qtii setlcm 782 Catalogus Labbeanus episcopatui hujus rem., plac.uit imperatori piissimo Calojoanni, placuit
C7>. ub anno
1)11 tisquc
Patriarchae viginti quatuor annos tribuit; sed etiam patriarclm N. viro religioso, ut publicus con-
adiiZiOCCU- malim sequi Nicephorum Callistum, Philippum ventus ficret; et statuta est dies, ut in audientia
pavit.
Cyprium, et Catalogum Juri Graeco-Romano in- omnium qux hinc et inde dicerentur.
ea sonarent,
sertum, qui omnes tantum viginti tres annos ei Denique tota illa disputatio tandem eo rediit, nt
adscribunt. Quare amplector opinionem Pagii, Grasci desiderarent concilium cecumenicum in ,

qui in Critica ad annum Christi mcxxxiv, num. quo controversiae inter ipsos ac Latinos defini-

42, sic scribit : Vsque ad hunc annum pcrvenit rentur.

Joannes Hieromnemon, cognomento Chalcedonii, 786 Haec quidem probant, imperatorem et prorsus non
patriarcha Constantinopolitanus, qui jam ab anno Patriarcham ab unione cum ecclesia Occidentali abhorruerit,
mcxi ecclesiam Constantinopolitnnam regebat in : tunc non magnopere abhorruisse sed ex iis non- ;

serie enim episcoporum Byzantii libro iv Juris dum sequitur, illos cum Romano Pontifice unitos
Grxco-Eomani recitata, ei tribuuntur anni xxm. fuisse. Imo is ipse Calojoannes postea Latinis
Hisce consentit Bandurus, qui loco superius ci- bellum intulit, ac ultricem Dei manum sensit, ut
tato recte dicit, eum ab anno Christi mcxi usque Eminentissimus Baronius in Annalibus ecclesia- E
ad annum mcxxxiv in cathedra Constantinopoli- sticis ad annum Christi mcxliii num. 15 narrat
tana sedisse. his verbis Porro quod ad genus mortis perlinet
:

ejusdem Joannis imperatoris, non nisi divina conti-

gisse vindicta, historici omnes tam Grxci quam La-

LXXXIII LEO, tini affirmant : cum enim a Latinis abripere Antio-

chiam pertentasset, et quamvis monitus ab Innocen-

cognomento Stypes vel Styppiota. tio Romano Pontifice per legalum, episcopum Ga-
bulensem, minime destitisset; imo acerbius desaevis-
set etiam in viros sanctissimos (ut testatur Oltojere-
Quiiiniiis
Juxta superius dictahic Patriarcha anno Cbristi mum incolentes ; factum est, ut post obitum duorum
Lco, anno
li 31 Joanni MCxxxiv in locum Joannis Hieromnemonis filiorum, quo potuisset a cceptis desistere ita admo-
succcdens, successit. Onuphrius Panvinius in Chronico ad nitus, su3c ipsius sagittx venenatse vulnusculo, cum
annum Christi mcxxxv de illo sic meminit Leo : in venatione ea, pharetra eversa, caderet, sibi ipsi
'
tege Stypes Zyples, alias Styppiotes, octogesimus tertius patri- mortem
'

intulerit. Sic periit Joannes Comnenus

archa Constantinopolilanus sedit annis ix. At hos
novem annos incomplete computandosesse, patet
ex Nicephoro Callisto, qui apud Bandurum tomo 1
Imperii Orientalis pag. 197 annos episcopatus
ejus sicnumerat Leo Stypes sub eodem Joanne
:
Comneno, annis octo et dimidio. Jus Graeco-Ro-
manum, aliique patriarcharum catalogi apud Ban-
durum, octo annos et menses octo passim ei ad-
scribunt. Baronius de hujus Leonis initio tacuit,
quia hoc loco chronologicam prcesulum Constan-
tinopolitanorum seriem turbavit, et Joannem il-
lius decessorem praetermisit, quamvis finem Leo-
nis Styppiotas ad annum Christi mcxliii recte re-
tulerit, ut postea videbimus.
lixrelicos 784 Inter pracipua hujus Patriarchao gesta
damnaveril, numerari potest, quod hseresim Constantini Chry-
somali damnaverit, ut liquet ex ipsa damnationis
imperator, mense Aprili anni mcxliii, ut Pagius
in Critica ad eumdem annum num. 9 ostendit, et
cujus temporis postmodum juverit meminisse.
787 Theodorus Balsamon, acerrimus schisma- tamen cum
tisdefensor, de hoc Leone meminit, eumque no- quibusdam
Mss. Grsco-
mine sanctissimi patriarchx compellat, dum cano- riim Mensis
nicam S. Basilii epistolam ad Amphilochium
cap. 83 explicat. Sed schismaticus ille Latinorum
calumniator titulo sanctissimi verosimiliter non
exornasset hunc Patriarcham, si-cum Romana
seu Latina Ecclesia conjunctus fuisset. Equidem
fateor,ex hoe vulgari dignitatis titulo nihil certi
deejus schismate inferri posse; attamen ob has
aliasque conjecturas Sanctis adscribere non au-
deo illum Leonem, etsi in manuscriptis bibliothe-
C33Ambrosianae Menseis ad diem xn Novembris
itaannuntietur Mv»if*/i tou ev ayioi? narpii fip&v
:

sententia, quam Leo Allatius in Consensione per- Aeovroc narpiapyyj Kcovaravrii/ouTro^Ecoc. Id est :

petua Occidentalis et Orientalis ecclesiae lib. 2 Memoria sancti patris nostri Leonis patriarehx
cap. ii Gracce et Latine integram edidit, et quse Constanlinopolitani.
ibidem sic incipit Mense Maio, Indictione tertia,
:
788 Deinde ad raajorera ipsius honorem ibi- itlum intcr
(id est anno Christi mcxl), prxsidente sanctissimo dem hi duo versiculiadduntur, qui ad nomen pro- Sanctos re-
domino et ojcumenico patriarcha, domino non au-
nostro
prium et appellativum leonis sic frigide alludunt ferrc
demus. :

Leone, in dcxtris Cathecumeniis sancti Alexii, assi-

denlibus etsanctissimis ptwsulibus Ancyrano, Cyzi- 'Evaspiou; (Jai^ovac yliyzi 6 Alcov
ceno, etc. Deinde absurda hujus haeretici dogmata BiVj f/.STc/.0<ov, w; liu>v Ix (3a?.avou.
ibidem severe proscribuntur.
Terrore complel dxmones moriens Leo,
et ab unione 785 Tenipore hujua Patriarchse etiam habita
cum Lalinis
Ot terret homines carcere erumpens leo.
fuisse videtur pacifica illa disputatio, quam An-
incttnda
selmus Havelbergensis in Marchia Brandebur- Haec de Leone nostro intelligi necesse est, cum
gica episcopus, ab imperatore Lotbario Constan-
nullus alius hujus nominis inter prsesules Con-
tinopolim inissus, cum archiepiscopo Nicome- stantinopolitanos reperiatur. Synaxarium Sir-
diensi contra Graecos schismaticos modeste ac mondi eadem die xn Novembris illum simul cum
erudite instituit, et quam Lucas Dacherius in Flaviano Constantinopolitano commemorat. Ve-
 : :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 133

rum haecorania nos parura movent, ut homini tam vulgo secundum nuncupant. Ejusmodi fuere Manue- Sec. m
ambiguo titulum Sancti tribuamus, nisi aliunde lis impcrii primordia.

major auctoritas accesserit, cum in similibus 792 Michael Patriarcha statim zelum suum qiu impiam
Graecorum monuraentis ipsum schismatis aucto- ostendit adversus nefandos Bogomilos, ut collige- Bogomilo-
rem Photium pro Sanctohaberi supra viderimus. iumlntresim
re licet ex sententiis, quas Leo Allatius lib.
2 damnavlt,
Jam tantum superest, ut nonnihil disseramus de de Consensione Occidentalis et Orientalis eccle-
anno, quo Leo iste ex hac vita discessit. sia? cap. 15 integras Graeco-Latine
profert. In-
leoisteanno 789 Baronius, Pagius, aliique chronologi obi- ter illas prima ibidem hunc titulum habet
De- :

H&obiit, tum ipsius recte anno Christi mcxliii alligant cretum factum in
:
depositione pseudo-episcoporum,
si enim post medium anni mcxxxiv in cathedra Sasimorum et Balbissx ex dioecesi Tyanorum, qui
Constantinopolitana sedere cceperit, eamque octo prxter canones ordinati, tandem Bogomili depre-
annis et sex vel octo mensibus occupaverit.utsu- hensi sunt mcnsis Augusti vigesima, die sexta, In-
pradictum est, facta istius intervalli computatio- dictione sexta (mensis et Indictio illa in annum
ne, ingrediemur annum Christi mcxliii, quo Christi mcxliii incidunt
)
prxsidente sanctissimo
hic Patriarcha certe obierat, antequam Manuel domino nostro et cecumenico patriarcha, domino Mi-
Comnenus eodem anno, elapsis aliquot mensi- chaele in Tltomaite, considentibus magnx sanctitati
bus, post patris sui Joannis mortem insignibus illius sanctissimis prxsulibus, Ephcsino, Heracle-
imperii solenniter in urbe Constantinopolitana ensi, etc. Deinde ibidem legi possunt duae alias
exornaretur. sententire, quibus Michael patriarcha, aliique
utex narra- 790 Hanc tempori notitiam nobis suggerit praesules Niphonem quemdara, de hac haeresi
tiuneNicctx
eruimus,
Nicetas Acominatus Choniata, dum in Historia convictum, et anathemate percussum, in mona-
sua, Parisiis anno mdcxlvii Grseco-Latine excu- sterio Periblepti custodiri jubent, et aliis omne
sa, lib. 1 num. 2 deprimordiis Manuelis impera- cum ipso commercium severe interdicunt.
toris ac simul de successore Leonis patriarchae 793 Omnes patriarcharum catalogi apud Ban- cl anno 1148
settem Cl>.
sic scribit : Facta igitur re divina pro dcclaratione durura tribuunt huic Michaeli tantummodo duos
vltro ubdica-
et imperii auspiciis, dc patriarchici throni successo- annos et octo menses, post quod gubernationis vit.

re, et ecclesiasticsc functionis gubernatore, a quo in spatium dignitati sua3 (non indicatur causa) ul- E
temploDomini corona imperatoria ornaretur, deli- tro nuntium remisit. Cum igitur circa medium
berat nam Leo Styppiota mortc rebus humanis
: anni mcxliii in cathedra Constantinopolitana se-
exemptus erat. Proinde sententiam suam cum cog- dere cceperit, eamdem tenuit usque ad Martium
natis , senatoribus , et sacerdotibus communicat. vel Aprilem anni mcxlvi, ad quod proinde tem-
Cum autem multi in maximi pontificalus stiffragiis pus referenda sunt, qua? Nicetas Choniata lib. 2
nominarentur eorum sententia vicit, ceteris fere
,
num. 3 sic narrat Is Michael summa sede ultro
:

omnibus assensis, qui Michaelem acuti monasterii ccssit, et in Oxiam insulam rediit, in quo vilx ino-
monachum designabant, virum et virtute celebrem, pis et simplicis institutum a puero fuerat amplexus

et nostris litteris eruditum. Is igitur patriarcha de- ibi in templi vestibulo prostratus cuivis monacho
claratus, eum, a quo unctus erat, vicissim ungit sa- collum calcandum prxbuit, quod contra, quam sibi

cram xdem ingressum. Joannes Comnenus, vene- expcdiret, adamatam a primis annis quielem repu-
nata sagitta interfectus, anno mcxliii, die viii diasset, nulloque cum fructu thronum sublimem

Aprilis in Cilicia perierat, quando Manuel filius conscendisset. Magna enimvero humilitas, si cum
ejus post triginta dies ex ea regione Constanti- debita erga Romanum Pontificem submissione
nopolim properavit, ut secum delatum patris sui qua propter periculosum hoc
fuerit conjuncta, de

cadaver ibidem honorifice sepeliret.et imperii in- schismatis tempus non immerito dubitamus.
signia solenniter susciperet. Cum itaque ad istud
iter aliaque negotia peragenda videantur ali-
quotmenses requiri, non omnino temere conjicio, LXXXV COSMAS II, cognomento
quod circa medium anni mcxliii, sicut ex infra
Atticus.
dicendis confirmabitur, in locum Leonis defuncti
substitutus fuerit

Chronologicum hujus Patriarchse initium ex MichagUsta-

duratione episcopatus et ex tempore deposi- cosmas
LXXXIV MICHAEL II, cognomento tionis proxime determinari potest nam Cosmas :

Oxites. decem mensibus dumtaxat ecclesiae Constantino-

politanas prrcfuit, ut catalogus, libro iv Juris
Graeco-Romani insertus, pag. 302 indicat his
'''
'« ejus to- verbis Cosmas Atticus, cum sub eodem principe
:

eum codem
«»»0 1143 t3 prima Manuelis imperatoris gesta, et ea oc- pontificatum mensibus decem administrasset ejectus ,

snbroqatus casione electionem hujus Patriarchse ita narrat est ; vidua mansit mensibus decem. Phi-
et ecclesia
''*'
MxchaU,
Cumque vacaret patriarchalis scdes Constantinopoli, lippus Cypriushabet omnino similia, quibus alii
Michaclcm illi imponit, monasterio in insula, quam plerumque consentiunt circa durationem admi-
Oxiam ex situ vocant, antea prxfcctum,virum libe- nistrationis, excepto catalogo Labbeano, qui
raiibus disciplinis humanioribusque littcris lcviter episcopatui ipsius tantumnovem menses adscri-
quidem imbutum, at morum clcgantia, rcrumque bit. Mattlu-eus Cigala apud Bandurum tomo 1

divinarum scicntia ncmine inferiorem, unumque
adeo ex iis, quorum ea sctate virtus crat maxime
conspicua. Hujus vicissim manibus cum in ecclesia
imperatorio diademate fuisset insignitus, deposito in
sacra mensa auri ccntenario, inde exccssit, omnibus
uno ore liberalitatem ipsius etmagnificentiamprxdi-
cantibus. Clcro etiam annuam ex palatio duorum
Imperii Orientalis pag. 213 eidem more satis
recepto annum unum rotunde assignat. Nos cum
Nicephoro Callisto et aliis plerisque probabilius
putamus, illum decem mensibus in cathedra
Constantinopolitana sedisse.
decem
795 Quod vero attinet ad tempus, quo Co- post
gubernatio-
smas e sede dejectus est, istud evidenter collis nis tnenses

tur ex ipsa depositionis sententia, quam LeoAl-

centenariorum pcnsionem assignavit, id numismatis deponitur

latius
 ;

134
' HISTORIA CHRONOLOGICA
» a grege dcspici IRecede ab exitiosa societate : cum
SEC. XII. latius inOpere proxime laudato lib. 2 cap. 12,
homine enim sacris interdicto cohabitare, per sc
Iraperii Onenta-
et Anselraus Bandurus tomo 2
•>

ac Latine ediderunt. Ea » idonea satis est accusatio. - Hxc et similia illi

lis a pag. 916 Gnece
incipit Sen- ingerebant. Qui vero Patriarcham oderant, obstesta-
autem apud utrumque editorem sic :

Constantinopolitani, bantur palam, appellabantque Dei et imperatoris

tentia depositionU patriarchx
At neglectis iis, mordicus adhxrebat
Cosmx Attici, qui una cum Bogomilo Niphone sen- oculos. ille,

Niphoni, neqne etiam, si quid immineret damni, ab

tirecomperlusest, extracta, et ut moris est, corro-
anno vimdclii, menseet Indictione eo se divelli patiebatur. Unde ex nimia simplicitate
borata, editaque
suimet oblitus, magnas incurrit calamitatcs quippe
sententue prxfixis. Mcnsis Februarii xxvi, die iv :

cum hominem rursum carceri mancipari prxccpis-

(idestferia quarta) Indictione x prxsidente in ;

adessentque ducluri, parum abfuit,

palatio Blachernarum potentissimo ct a Deo coro- set princeps,
Collecto demum
nato, sancto nostro rege ct imperatore domino Ma- quin Patriarcham vox deficeret.
spiritu, ad templi usque atrium pe.des progressus, a
nuele Comneno, assistentibns fortunatissimo Cxsare,
satellitum manibus conalus est avellere; cumque
etc. Hoc loco mensis et Indictio annum Christi
utapud Baronium, Lab- reluctarenl ii, una cum illo agi in carcercm volebat.
mcxi.vii certe indicant,
beum aliosque chronologos licet videre. 799 Inde enalx in ecclesia contentiones, ipso eumque lau-
(labat,
anno Ckrisli 796 At hinc patet, errorem irrepsisse in an- Cosma in judicium vocato nec ante ab ejuscemodi ;

lW7,dJe28 num mundi hic notatum, qui in prsefata deposi- tumultibus liberata est, quam se Bgzantium impe-
Februarii
tionis sententia Grsece exprimitur litteris nume- rator reccpit, qnem ad hanc usque diem res bellicx

ralibus ayy%, quse annum mundi 6652designant. detinuerant tum enim ille throno excidit, eo, quem
:

Verum scribendum est e, le-

pro ultima littera (3' mox dicturus sum, modo. Atprimum quidem se.pa-

ratim prxsules allocutus, interrogansque de fide et

gendusque juxta computum recentiorum Graeco-
quod crat, vere enun-
rum annus mundi 6655, qui in annum Christi pietale Niphonis, singulis id,

mcxlvii incidit, ut Pagius inCritica annoMCXLvi
num. 16 ad relatum praedictae sententiae textum
recte observat his verbis Annus munili secundum
:
tiantibus,tandem et ipse super eo rogatus est Co-
smas, qui in Niphonis laudes immensas, prout con-
sueverat, ex tempore conversus, pium illum propa-

eeram Constantinopolitanam a Septembri incipien- lam profitctur, virtuteque nemini conferendum.

tem corruptus est, Ugendumque anno vimdclv, qui 800 Res tandcm ad tribunal deducta ; jamque non quatn con-

mense Februario sequentis anni (nempe mcxlvii) singulos pontifices separatim, sed omnes simul prin- suetudinem
Joannes Cin-
concurrit cum Indic.tione x, quoferia quarta incidit ccps interrogat, quid de Niphone sentircnt. Palam namus fru-
stra excusa-
in diem xxvi Februarii. Correcto igitur hoc er- illi inipium hominem proclamant: atqueeorum cjus-
re nititur.
rore, qui ex mense adjunctis facile
Indictione et modi fuit sententia. Conversus inde imperator ad
deprehenditur, depositionem Cosmae anno Christi Cosmam, Tu vero, domine, inquit, quid de homine
mcxlvii et diei xxvi Februarii alligamus. Si jam sentis ? Et Cosma eadem simpliciter liberiusquc af-

ab hac depositionis die retrocedas per decem firmante, conclamavit ccetus universus, minime in

menses, quibus ille sedem Constantinopolitanam throno perstare illum deberc. Eapropter de medio
occupavit, pervenies ad annum Christi mcxlvi et tollitur vir, prxterquam nimia simplicitate, uti ego

diera xxv Aprilis, circa quod tempus cathedram quide.m existimo, reliquis omnibus bonis copiosissime
ascendit. Certe initiura ipsius affigi potest medio instruclus. Frivola est haec clausula, qua Cinna-
mensi Aprili anni mcxlvi ut dicatur decem men- mus Cosmam excusare nititur nam ipsemet su- :

sibus et forte aliquot diebus ecclesiam Constanti- pra fatetur, Niphonem prava sua dogmata post
nopolitanam gubernasse. mortem Michaelis patriarchae liberius sparsisse,
797 Hisce de chronologia praemissis.ad histo- et Cosmam ei favisse. Frustra nobis allegat ni-
suspiclo-
neiii Itsrc- ricam hujus depositionis causam accedamus, miam Cosmae siraplicitatem, qua pertinax ille
se.os,
quam Joannes Cinnamus lib. 2 num. 10 ita re- idiota apertum haereticum et in synodo condem-
fert Sub ide.m tcmpus Cosmas, qui ea tcmpeslate
: natum defendebat. Praeterea an tam rudis erat
rcs ccclcsiasticas moderabalur, vir vitx integritate ille haereseos fautor, ut crassos Bogorailorum er-
ct gravilatc sermonis illustris, a scdc ob hanc causam rores ab orthodoxa doctrina non distingueret ?

depulsus est. Moiiiiclius qnidain, Niphon nomine, Attamen is ipse ab altero scriptore cruditissimus
qui liberales disciplinas humanasque scientias ne appellatur, ut mox videbimus.
summis quidem labris degustaverat, elsi sacris a pue- 801 Nicetas Choniata lib 2 num. 3 aliam de- Mcclas hi-
storiogra-
ritia littcris imbutus, cum, Michaele pio virtuteque positionis istiuscausam comminiscitur, et post pkus Grxcus
insigni ecclesiasticam ditjiiitaicmreijentejiaud sana narratam Michaelis patriarchae ultroneam abdi-
circa Christianam religionem sentire visus esset, cationem his laudibus successorem ipsius Cosmam
ideoque judicio synodali fuisset condemnatus, barba, extollit Cosmas vero tum in numero diaconorum
:

ad talos nsque, prolensa, derasa, carcerimancipatur. erat, patria JEgineta, et quamvis eruditissimus,
Ut vero vita functo Michaele, sedem excepit Cosmas, virtutum tamen choro erat illustrior imprimis bcni- ;

Niphon liberiori stutiin usus licentia, publicos con- gnitate erga pauperes insignis, qux tamquam in
grcssus egit in compitis, pravasque suas opiniones pretioso monili gcinma radians, sic ipsa interinrtu-

ubiquc diffudit, Hehrxorum Dcum palam repudians. tcs reliqxias elucebat : adeo ut aliquando pallium et

quia Nipho- 798 Amabal homincin supra viotlum Cosmas, tunicam, et lineam calyptram capitis pauperibus
ne quodam admittebatque in sui consortium, subindequc decreta misericordia motus distribueret ; nec de suo tantum
hseretico fa
miliariter in eum lata injustilix argucbat. Licet tunc etiam largiretur, sed aliosetiam, ut pauperuminopix sub-
utebatur, immodice. in illum et ntl petulantiam usque propen- vcnirent impellcret. His de causis iile vir omnibus
sus, atrocissime repulsus fuerit, propter virtutem erat vencrabilis. Isaacius vero Manuelis frater se-
tainen ilieinis propemodum laudibus efferebat, ad- bastocrator ei tantum non immolahat id Deo gratum ,

debatque, jam olim illi preedictum ab eo,fore ut pa- ct faciendum judicans quod Patriarcha monebat
triarchalem thronumconscenderel. ILcc multis non contra vero invisum Dco ct abominandum, quod is
placuerunt. Undeex iis nonnulli, quibus potissimum vetabat.
Cosmx salus curx erat, accedentes non sinc indi- 802 At factio pontificum virtutis inimicorum, aliam deposi-
tionis cau-
gnatione, >• Quid, uiebant, o divine paslor, tcmct- el huic sanctissimi viri instituto adversantiuin, citin
sam com-
» ipsum lapo concredis? An non vidcs, propterea te apud imperatorcm defcrunt, quasi Isaacio fratri re- miniscitiiT,

gnum
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 135
gniim conciliarc studcret manifestos
: illius in sacrum 805 Quare etiam circa veram depositionis cau- sec. xii.
palatium ingressits, ut clandestinos, el qux palam sam narrationi unius Nicetae praefero testimo- *«* nos P«-
colloquebantur, tamquam occultas conspirationes ca- nium triginta et plurium praesulum, qui senten- m„Virtjmta
lumniantur, Manuel igitur ut ambitiosus adolcscens, tise damnationis subscripserunt. Ineaautempost pnutUiont,

cui facile a palriarchx accusatoribus persuadebatur
fratrem regnum affectare, hunc throno deturbare cu-
piebat. Et quia nihil tam sanctum est, quod calum-
nia tentare non audeat, et omnes ad nocendum pro-
cliviores esse constat, de successore ei
consuetas formulas et praemissa prassentium no-
mina, antistites isti apud Bandurum tomo 2 Im-
perii Orientalis pag. 918 sic loquuntur: Si ho-
mini laqueus sunt validus propria labia, et proprii
dando agitur, oris sermonibus singuli capiuntur, qui in suggestu

per causam, quod cum Niphone quodam monacho est, eoque impcriuli, assistente senatu, assistente
pcrpcram sentiret. Erat is monachus ei familiaris, etiam divina ac sacra synodo et alia innumera imd-
et sxpe mensa ejus, iisdemque xdibus utebatur ; cri- titudine, de quibus ab aliis in judicium vocabatur,

mini autem ei dabatur prava opinio, et rasa erat in ea ipseperse deponens, et ilarem se habere dice.ns,

longum maxilla, et a patriarcha Michaele in car- ut qui ea retulerunt, potentissimo et sancto nostro

•cerem conjectus fuerat. Non est ullo modo verisi- imperatori narraverunt, quanam rationepropriis la-

mile, quod etiam ex invidia innocuum Niplionem biis, velut incvitabili lege, non compedietur, jure-
damnaverit atque in carcerem compegerit Mi- que merito eorum sermonibus, quasi infragilibus

chael patriai*cha, cujus virtutes ac summam hu- compedibus, non adstringetur ?

militatem ipse Nicetas supra pleno ore laudavit. 806 Tale quid et patriarchx reginx hujus ur- i/in iiijuri-
ilicn dainna-
Tanta igitur cum homine haeretico et puhlice bium Cosmx hodie accidit :namque cum nonnulli tienis scn-
damnato familiaritas, quam idem Nicetas agno- sanctissimi antistites illi offensi, quod eum conspice- liiitiatcstan-
lnr,
scit, Cosmam jure merito de haeresi suspectum rent hominem, paucos ante annos synodo coacta re-

reddebat. jectum, tamquam alia sentientem, et a catholica ec-

et Cosmam 803 Sed ineptus Cosmae defensor ibidem sic clesia diversa suggerentem, edocentemque, ut sen- E
impcritc lan-
pergit: Itaque Cosmas etiam, ut sectator ejus et tentix de eo in plena synodo latx tradunt ; hunc,
dibus cxor-
nat, suffragator, in crimen venerat: qua speciosa culum- inquam, scetestum, et monachum ementitum Ni-
B nia freli adversarii, Patriarcham aperte incursabant, phonem, qucm tum celebrata sacra synodus ita eou-
et vi superare ac in ordinem cogerc manifestis suf- demnavit, ut nulli accessus ad ipsum concederetur,

fragiis nitebantur. Proinde in judicium adductus, et a communione omnium, etiam vcrbulo et saluta-
aut potius prxjudicio condemnatics, cum ea rogare- lione, arceretur:supervacaneum enim erit dicerede

tur, qux ignorabat, ob eaque per ostracismum qucm- convictu illius, et oratione, aliisque, quibus mutuo
dam pellcrelur, indignatione plcnus, imperatricis consuescere solemus.

uterum exsecratur, ne mares liberos pariat etexpro- ,

807 Propter hxc itaque offensi, ut diximus, quod Cosmam a se

viderent Patriarcham hunc hominem mordicus cxauctorari,

ceribus quosdam censura ecclesiastica notat, et con- ,

cilium ejiciendi sui causa indictum, ut quotl palatii

propugnantem, nec in colloquiis tantum et cum ipso

personarum rationem haberet, conventibus, sed et innumeris aliis communican-

illi
fores frequentaret et
tem, accesserunt ad potentem et sacrum nostrum im-
seque per injuriam et contra institutn majorum sede
grege pelleret, insectatus est. At imprudens hi- peratorem, et pro iis maximum in modum tristes,
et
condolentes, piissimx illius majestati cuncta nuntia-
storiographus non advertit, has imprecationes et
runt. Ut itaque is est vere inflammatas, et xelo ad
contumelias potius pervicaci ac furenti haereseos
sancto et mansueto prse-
quam pietatem succensifs, non sustinens simile in ecclesia
fautori convenire,
suli, quem superius omnibus virtutibus illustrem offendiculum, Patriarcham ipsum, omnesque nos in
urbe immorantes hodie corgit. Et jam Patriarchx
depinxerat.
res in medium afferri cxaminarique capta erat (te-
eique s/iiri- 804 Quinimo Nicetas iracundo huic Patriar-
stis veritatis DeusJ cum omni animi dejectione et
linn proplie- chEB spiritum prophetiae itatribuit: Contostepha-
tix ndscribit;
nus autcm, unus ex iis qui sellam imperatoris cir- submissis ad Deum precibus, a Deo coronatus nostcr

cumsistunt et familiarius cum eo colloquuntur, xger- imperator de eo quxstionem habens sua artificiosa
atque epistemonarchica sapicntiaPatriurcham inhr-
F
rime ferrese herilis uteri exsecrationemoslendebat,
rogavit qui sua edixit omnia, absque eo quod ullus
et simulata ingentiprx ceteris omnibus indignatione, ;

redargueret nb ipso enim imperatore interroga-

ira xstuans, Patriarcham aggreditur, quasi alapam
:

qualem censeret Niphonem csse, impudenter

impacturus, quamquam ab eo sibi temperavit. Id nec tus,
nimis aperto capite, quod aiunt, Niphonem non
imperatori cordati hominis factum esse visum quod ;
et

suum judicium iracundia declaravit, et consanguinei hxreticum, sed orthodoxum se e.ristimare afftrmavit.
imperatorii et senalus Contostephani facinus nefa- 808 Hac itaque rationc hoc secundo capitc com- eo i/uod JW-
phonem de-
vasto ore homi- perto, et palam Patriarcham synodicis decretis ad-
rium reprehenderunt, qui tellurem fcndcret,
versari, supcrvacaneum rati, quod ipse quogue po-
nibus adeo iniquis inhiantem non horreret. Ipse ve-
ro Palriarcha leni voce dixit : Sinite istum, jamjam tentissimus et sanctus noster imperator, qui una no-

suam petrxam accepturum. Quibus verbis per amba- biscum scntenliam fercbat, et ipsc senatus senserunt,
ges innucbat, quo mortis genere periturus esset. Tum de eo exaclius inquirendum esse, et quomodo syno-
dalia edicta nihili faciut, sed proprio tantum
arbi-
eodem lib. 2 pag. 53 narrat, quomodo eventus
adhxreat, illique obsecundet, et quomoclo hodie,
prsedictionem probaverit , et in oppugnatione trio
omnibus audientibus, semetipsum sohcm Lot
intcr
Corcyrensi dux Contostephanus lapide vulnera-
Sodomos nuncupavit, omnes simul eum condcmna-
tus interierit : Tandpm ipse quoque magnus dux
fragmine saxi machina cxcussi lumbos ictus, et se- mus, tamquam una scntientem cum ejecto Boijomi-
tenorcm dc-
semianimis caput jactans, vulneri nun diu superstes loque Niphone, ct secundum cdictorum
dignitate deelara-
mansit. Ita prxdictio Cosmx Attici palriarchx, qui jicimus et indignum archieratica
Michaeli Oxitx successit, evcntu comprobata est. mus.
declaratio optune ei de Imresi
Verum de Cosmae imprecatione, prophetia, aliis- 809 Hn»c authentica facti
Bogomilo-
Cinnaim rniii sasi'L-
que, quae hic historicus suppar confldenter obtru- concordat cum superius relata Joannis
synchronis ctusesset
dit, nullum verbum facit Joannes Cinnamus, qui narratione; ac proinde tot testibus
majorem fldem adhibemus, quam uni Nicetas
tamen in multis testis oculatus res sub imperio
qui solo suo testimonio Cosmam ab
Manuelis Comneni gestas copiose conscripsit. suppari,
omni
 ;

136
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
omni haeresis suspicione immunemreddere cona- 812 Ne quis autem putet, statim post electio- D
SEC. XII.

quod Cosmas misericordia erga nem contigisse ea omnia, quae hic simul narran- Qiii post tres
tur. Nec refert,
apud annos et
tur, audiendus est Nicephorus Callistus, qui
pauperes, aliisque virtutibus quibusdam praedi- quatuormen-
tus fuerit, ut hic laudator ipsius affirmat quam- :
Bandurum tomo 1 Imperii Orientalis pag. 197 ses regimi-
nis.
illa sic explicat Nicolaus Muzalon monachus, qui
vis enim id gratis concedamus, tamen virtutes
:

ad salutem aeternam profuerunt, si

nihil ei fuerat archiepiscopus Cypri, cum. ipsum archiepi-
illae

impiae Bogomilorum haeresi mordicus adhaeserit, scopatum ut quidam narrabant, abdicasset ; vel ut

alii dicebant, solam rerum administrationem, et per

cumjuxta Apostolum sine fideimpossibile sit Deo
placere. Quapropter etiam superius occasione annos xxxvn vacasset, demum sub imperatore. Ma-
Cosmae primi antistitis Contantinopolitani dixi- nuele Constantinopolitanam sedem tenuit annis tri-

mus, annuam Cosmae Constantinopolitani patri- bus, mensibus quatuor : et cum ambigue abdicasset,

archae memoriam, quae in Menaeis excusis die se- ex violentia multorum episcoporum, qui schisma ad-
cunda Januarii recolitur, ad hunc Cosmam non versus eum effecerant, ex quorum numero quidam
est. Catalogus Juris
ab eo ordinati fuerant, cjectus
pertinere, eique noraen Sancti nequaquam con-
venire, quia millo modo est probabile, ecclesiam Greeco-Romani tomo 1 pag. 302 prorsus similia
Constantinopolitanam Fastis suis ecclesiasticis habet, ubi etiam lib. 4 cap. 4 pag. 295 de hoc
inseruisse illum hominem, quem ipsa ob manife- Nicolao referuntur sequentia Nicolaus Muzalo, :

stam haeresis suspicionem publice damnaverat. cum erat archiepiscopus Cypri, renunliavit ei thro-

Quod si quis forte contendat, quosdam posterio- no, dataque est ei mansio Cosmidii, cui prsfuit an-

ris aevi Graecos, et Nicetae Acominato similes nis... Deinde factus est etiam patriarcha Constan-
ipsius patronos, hunc Cosmam inMemea retulis- tinopolitanus.
813 Vix intelligo, quid Matthaeus Cigala sibi rlignitatcin
se, non magnopere refragabimur sed tunc ob ;
patriarcha-
rationes supradictas jure merito suspicabimur, velit, dum apud proxime laudatum Bandurum lcm anno
utrumque Cosmam titulo Sancti indignum esse. pag. 213 de hoc Patriarcha sic scribit : Nicolaus M51 abdicci-
vit.
archiepiscopus Cypri annos xxxvn. Deinde sese ab-
dicavit; postremo itcrum patriarchalu, functus est
E
annos tres, mensibus tribus. Catalogus Labbeanus
LXXXVI NICOLAUS IV, cognomento
eidem tres annos 2'otunde adscribit. Philippus
Muzalon. Cyprius Constantinopolitanam ipsius gubernatio-
nem extendit ad quatuor annos et totidem men-
ses, pro quibus cum Nicephoro Callisto et cata-
Exeunte an-
Cum ex dictis Cosmas anno Christi mcxlvii, logo Juris Graeco-Romani tres annos et quatuor
no 1117, vet
inettnte 1117
die xxvi Februarii exauctoratus fuerit, et menseslegendosexistimo.Nosigitur cum duobus
vel incuntc post ejus depositionem ecclesia Constantinopoli- istis antiquioribus catalogis Constantinopolitano
1118,
tana per decem menses pastore caruerit, calculos Nicolai Muzalonis episcopatui tribuimus tres an-
subducenti facile constabit, non nisi exeunte De- nos et quatuor menses, quos si numeraveris ab
cembri ejusdem anni mcxlvii, vel ineunte Janua- exeunte anno mcxlvii vel ineunte mcxlviii, quo
rio anni sequentis ad cathedram regiae urbis eve- sedere ccepit, pervenies ad exeuntem Aprilem
hi potuisse hunc Nicolaum, cujus nonnulla scri- vel ineuntem Maium anni mcli, circa quod tem-
pta Baronius in Annalibus ad annum Christi pus Nicolao dignitatem suam deserenti successit
mcxvii num. 15 ex jure Grseco-Romano assignat
sed perperam tribuit huic Nicolao duo posterio-
ra decreta, quae spectant ad Nicolaum Gramma-
ticum, cum quo juxta superius dicta Nicolaum LXXXVII THEODOTUS II.

Muzalonem confudit. Theodorus Balsamon in

scholiis ad synodum Trullanam can. 63 de eo me-
morat sequentia: Porro sanctissimus illc Patriar- Joannes Cinnamus loco proxime citato post Mensc Aprili
cha domimis Nicolaus Muzalon cum Vitam sanctx relatam Nicolai Muzalonis abdicationem de vet Maio an-
ni 1151
Parasceves, qux in quodam Callicratix vico coleba- successore ipsius statim sic meminit : Theodotus Tlieodvtus
tur, a quodam vicino inepte ac indocte, et Sanctee ei sufficitur, vir monachicis institutis apprime in- sedem CP.
ascendit,
angelica vivendi ratione indigne composilam inve- structus.Nicephorus Callistus apud Bandurum to-
nisset, cam igni mandari jussit, et diacono illi Ba- mo 1 Imperii Orientalis pag. 197 spatium tem- F
silico mandavit, Deo gratam
et acceptam ejus Vi- poris, quo ecclesiae Constantinopolitanae praefuit,
tam conscribere. Totum hoc
scholion utiliter lege- ita indicat : Theodotus monachus, et abbas mona-
tur a successoribus nostris, qui intricata S. Pa- sterii sanctee Christi Resurrectionis sub imperatore
rasceves Acta illustrabunt. Manuele annis duobus. Catalogus Juris Grseco-Ro-
in locum Co 811 Joannes Cinnamus lib. 2 Historiarum, mani similia habet sed certos episcopatus an-
;
sma substi-
tuilur tfico-
num. 18 de hujus Patriarchae initio ac fine sic nos non exprimit. Matthaeus Cigala et Philippus
laus. scribit: Intcrea dum hxc gcruntur, imperator Ni- Cj prius tres administrationis annos ei concedunt.
r

colaum quemdam, cognomine Musalonem ad patri- Denique catalogus Labbeanus cum Nicephoro
archalem sedem provehit, qui in ecclesiasticis pri- Callisto concordat, et etiam duos annos ipsi ad-
mum dignitatibus versatus, ecclesiamque Cypriorum scribit. Itaque ex dictis patet, initium Theodoti
adeptus, ultro postmodum inderecesserat. Verum ut circa exeuntem Aprilem, vel ineuntem Maium
res administrare ccepit, omnium statim ora in eum anni mcli probabiliter collocari posse; sed ob
commota sunt, injuste occupatum ab thronum
illo diversos catalogorum annos difficilius est, certum
clamitantium, ut qui cum ecclesia, qnam nactus fue- illius finem invenire.
rat, saccrdotium quoque deposuisset. Sed is obstina- 815 Attamen hsec annorum discrepantia vide- qiiam post
tus primo, throno se deturbari haudquaquampassus.
tur utcumque conciliari posse ex Graeco patriar- diiosannoset
Ubi autem, re ad imperatoris examen delata, male quingue
charum Constantinopolitanorum codice, qui in IUCIliCS
sibi cessurum agnovit, judicium nolens denuo expe- bibliotheca regis Galliae servatur, et ex quo Can-
riri. abdicata ultro dignilate, ad vitam rursns prt-
gius lib. 4 Constantinop. Christ. pag. 88 Graece
vatam rcdiit. citat sequentia .-
Qsodoroi p.o'jaybq xa\ v.aQriyou-

(J.VJ0i
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 137

uivoc, rrii <sz?>ci.uij.iac, \j.ovt\c, rrii ayiac, xai ivoo£ov in mansione Euergetidis. Vlrumque prxtermisit Sec. xii

'AvaoraOEw? tou Kupiou xai 0eou xai 2(or7,poc >iu.uv Baronius; et Onuphrius Chronico, qui legerat se-
'IyjCTOu Xpiorou eiri rou aurou (3aoiXeo? 7Top<pupoysvv>i- riem illam tunc ineditam, pro Theodoto perperam
tov xupou MavourA Koy:v>ivou, e«] (3', p.r,va; ir. Hoc est Theodosium habet, et Neophytum Inclnsum prxler-
ni fallor : Theodotus monackus, et abbas venerandi exemplar mancum nactus fuerat. Dein-
mittit, quia

monasterii sanctx et gioriosx Resurrectionis Domini de in Critica ad annum Christi mclv num. 12
el Dei ac Salvatoris
nostri Jesu Christi, sub eodem de incerto Neophyti fine haec tradit Neophyto :

imperatore porphyrogenneto, domino Manuele Com- Incluso, patriarchx Constantinopolitano incerto an- ,

meno, annos duos, menses quinque. Hic litteram 7r no demortuo, successit Constantinus Chliarenus. At
pro ire»re seu quinque interpretatus sum, in qua unde novit Pagius, Constantinum Chliarenum
significatione apud Graecos saepe usurpatur, ut potius Neophyto mortuo, quam exauctorato, vel

Grammatici linguae Graecae passim observant. sponte discedenti, successisse?

816 Ex codice isto intelligi potest, quomodo 819 Quod hic spectat ad Baronium, is utrum- el Baronio
circa incun-
tcm Octo- in quibusdam catalogis duo, in aliis tres anni que non praetermisit, ut perperam hoc loco Pa- inter vatri-
arrhas CP.
brem nnni
Theodoto tribuantur aliqui enim pro duobus
: gius asserit sed potius Nicolaum Muzalonem numerant;
,
ilSZniiquit.
annis et quinque mensibus rotunde tres annos cum Nicolao Grammatico confudit, et hac occa-
computarunt alii vero numerarunt duos annos,
-,
sione in Annalibus ad annum Christi mcxvh
neglectis quinque mensibus, ut saepe fieri consue- num. 15 de Neophyto etiam sic meminit Eodem :

vit. His positis, episcopatui" Theodoti imponen-

anno moritur Nicolaus Muzalon patriarcha Con-
dus est finis circa ineuntem Octobrem anni mcliii, stantinopolitanus Successit autem in locum ejus,

quandoquidem secundum superius dicta exeunte ut ide.m Zonaras ait, unus ex diaconorum ordine,

Aprili vel ineunte Maio anni mcli sedere coepit, patria Chalcedonensis , nomine Theodorus'. Quan- •
tege Theo-
qux ponitur doUls
ut computum instituenti evidenter apparebit. tum autem hic sederit, in serie Grxca,

Verum hic chronotaxi nostrae, satis feliciter pro- Constantinopolilanorum patriarcharum, qux habctur E
cedenti, remora occurrit, et aliunde ex ambiguo cusa in codice Juris Oricntalis, non legitur; sicut
nec ejus successorum Neophyti Inclusi,
Theodoti successore oritur difficultas, ob quam , scilicet

ab instituta patriarcharum serie paulisper digre- Constantini, et Lucie Chrysobergis, quorum nec no-
minum quidem est aliqua mentio apud Nicetam
di oportet.
Choniatam , ut plane divinare convincantur ,
qui
texentes in fastis seriem Constantinopolitanorum
patriarcharum, multis omissis, loca certa singulis,
quos recitant, tribuisse inveniuntur. Equidem ex
his colligo, Baronium varia perperam commis-
PARERGON VIII. cuisse; sed non video, Nicolaum Muzalonem et
Neophytum Inclusum ab ipso omissos fuisse,
quamvis ignoraverit certos Neophyti et aliquot
sequentium patriarcharum annos, qui revera in
Disquiritur, an Neophytus, cognomento catalogo Juris Graeco-Romani non exprimuntur.
Porro per decursum ostendemus ex aliis monu-
Inclusus vel Claustrarius, inter pa- mentis, quae Baronius non vidit, nos non plane
triarchas Constantinopolitanos sit nu- divinare, dum loca certa singulis patriarchis as-
signamus.
merandus. 820 Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis pag. Bandurus
vero
920 hunc Neophytum e numero patriarcharum
Constantinopolitanorum eradendum censet, et

Varii cala- quaestioni causam praebet diversitas ca- ibidem de hac re sic disserit Inter Theodotum :

togi Ncophy-
Huic Neophytum laudatum et Constantinum Chliarenum recensetur
tum talogorum, ex quibus nonnulli
Neophytus cum in catalogo hic a nobis edito ex Jure
C in serie patriarcharum Constantinopolitanorum
Grxco-Romano, tum in aliis catalogis; sedquonam
recensent alii vero prorsus omittunt. Jam saepe
;

hic anno obierit, non liquet, cum sedis ejus nume-

laudatus catalogus, qui Juri Graeco-Romano in-
rus annorum in laudalis catalogis non compareat,
seritur, illum Theodoto ita subjungit Neophytus, :

Verum ipse puto

fortassis temporis injuria deletus.
Inclusus, ex monasterio Euergetidis, annis.... In
hunc Neophytum patriarcham, cum nemo alius ex
catalogo Matthaei Cigalae apud citatum Bandu-
scriptoribus, quod sciam, hujus meminerit, com-
rum tomo I pag. 213 Neophytus Claustrarius solo
mentitium esse, nti ex iis, qux infra dicturi sumus,
nomine et cognomine sine aliis adjunctis memo-
facile videre est. Unde apparebit, quanti faciendus
ratur. Sed Philippus Cyprius cum catalogo Juris
sit catalogus hic Nicephori Callisti,
absque cujus
Graeco-Romani etiam de monasterio illius sic me- errorem
subsidio Baronius, Pagius, aliique ssepe in
minit Neophytus monachus seu claustrarms mo-
:

prolapsi sunt, ut cuilibet videre licet.

nasterii Euergetidis. Erat autem hoc monasterium
quomodo Bandnrus senten- cum
aliis ca-
Euepyerioo;, id est Benefactricis, verosimiliter
821 Non video,
tk taiogis
cum
tiam suam ex infra dicendis stabilire possit;
ob singulariaDeiparsebeneficia, sanctissimaeVir-
initiasequentium aliquot patriarcharum incerta
gini Mariae consecratum, de quo Cangius lib. 4 Cinnami
sint, utCangius in notis ad Historiam
Constantinopolis Christianae pag. 87 et sequente his ver-
Chrysoberge observat
potest videri. pag. 466 de Luca
f «>» bis QuandoLucas Chrysoberges patriwrchalemdi-
Pagio 818 Pagius sequitur catalogum Juris Graeco- :

gnilatem adeptus incerlum. Id tantum constat

sit,
Romani, et idcirco in Critica anno Christi mcliii suc-
num. 20 hunc Neophytum patriarchis Constan- ex serie patriarcharum, Constantino Chliareno
conve-
tinopolitanis ita accenset : Mortuus est hoc anno Adde, quod inter catalogos non
cessisse.
sederit, ut infra dice-
Theodotus patriarcha Constantinopolitanus qui niat, quamdiu Lucas ille
,

opinio potissimum m-
juxta seriem episcoporum Byzantii iv Juris mus. Quare hsec Banduri
Grxco-Romani Nicolao
lib.

Musaloni titur auctoritate Nicephori

Callisti, qm m cata-
iii (legendum iv)
robons
Huic majons
dicto successit, et quem excepit Neophytus, inclusus logo suo Neophytum omisit.

20 causa
Tomus i Augusti.
 , , :

138 HISTORIA CHRONOLOGICA

causa adjuno-o duos patriarcharum Contantino-
illa numerum indicat, accentu acuto sic n' notari d
SEC. XII.
consuevit. Prasterea prorsus ab omni verosimili-
politanorum catalogos, a Labbeo nostro in Appa-
tudine alienum est, hanc consecrationis contro-
ratu Historiai Byzantinas pag. 35 et sequente ex
Neophyto
manuscriptis codicibus editos, qui de versiam tamdiu durasse. Denique tantum tempo-
non meminerunt, eoque omisso, Constantinum ris intervallum cum annis sequentium patriar-

Chliarenum Theodoto immediate subnectunt. charum conciliari non potest, ut ex infra dicen-
822 Propter istud trium catalogorum silen- dis constabit.

tunittcm c tium Banduro libenter concedemus, Neophytum 826 Saltem non tam improbabiliter quispiam qus sane ob-
sc ac
numero ;ia-
illum non esse numero patriarcharum adscriben- con jectaret, duas litteras in hoc codice desiderari, „ ''l"
triartiiiirum
expungen- dum ; at ideo non statim admittimus hunc pa- ac certum annorum numerum excidisse, lta ut
diim ccnsct. tantum supersit >i, pro quo
triarcham commentitium csse, si Bandurus ea ex voce mutila 'irn

phrasi signiflcare velit,
quo fabulatore confictum, atque ita temere cata-
logo patriarcharum Constantinopolitanorum in-
sertum fuisse quaimis enim scriptores syn-
: mitur. At in ea hypothesi ut minimum Neophyto
chroni aut suppares de non meminerint non
tamen de continuo sequitur, eum in rerum natura
non exstitisse. Sic Joannes Cinnamus et Nicetas
Choniata in copiosis suis historiis non nominant
quosdam patriarchas Constantinopolitanos, de
(,uibus tamen nemo dubitat, et quos ex posterio-
ribus monumentis abunde novimus. Pra?terea
nomen Neophyti ab ali- legendum sit eryj...., omisso annorum numero,
quemadmodum in catalogo Juris Grseco-Romani
incertum hujus Neophyti tempus eo modo expri-
illo ; concedere opportebit duos annos et quinque
menses commorationis in domo patriarchali,
quod temporis spatium cum reliqua successorum
chronotaxi difflculter componi posset, ut infra
apparebit. Deinde ista controversia de ordinando
Neophyto nimis diuturna videtur, et nobis non
fit verosimile, Constantinopolim tamdiu conse-

non habemus omnes auctores, qui res gestas illo- crato patriarcha caruisse, qui interea sine suc-
rum temporum hactenus di-
conscripserunt. Ex cessore in sede patriarchali commoraretur. Deni- g
ctis conjicimus, Neophytum istum non absque que Cangiana hujus textus editione nullum est
in
ratione in quibusdam catalogis memorari, atque lacunae signum, quo indicetur, aliquid in Ms.
'n aliis prstermitti ; cujus diversitatis causam codice deesse, aut in eo quosdam characteres ob-
jam ex manuscripto patriarcharum catalogo soletos legi non potuisse.
eruere conabimur. 827 Quare malim suspicari, istud Iv rovrotc •/).
diversas con-
Cangiuspro 823 Cangius lib. 4 Constantinopolis Christia- scriptum fuisse pro iv rovroiul in hisce ; vel certe, jecturas
palriarclmlii
')- nae pag. 87 et sequente agens de monasterio male accentu ac spiritu leni, additoque
neglectis
Neophyli i

tat tcjctum Euergetidis, Neophytum ea occasione inter pa- perperam ad latus puncto, /) positum fuisse pro
Ontcum,
triarchas Constantinopolitanos refert hoc modo : r) tertia persona verbi lip.1 in imperfecto indica-
Vt cumque sit, monachus (uit
ejusce monasterii tivi, qua3 relata ad participium nponydvac, more
Neophytus, patriarcha Constanlinopolitanus, Theo- Graacorum significabit manserat, et hunc conti-
doti successor, de quo ita catalotjus 'patriarcharum nuatum faciet sensum : Subduxit se ex xdibus;
Constantinopolitanorum in codice recjix bibliothecx manserat in his menses v. Quod si hoe conjecturas
sicjnato MMCDXXIII : NEOcpuro; u.ovaybq d i.rch rrt
c, displiceantob omissum spiritum vel accentum, et
G&aau.iac u.ovr^c rr]c vr.tpayiac Qsoro/.ov rr^c ~Evep- additum punctum, quod litterae r,. istic ita sub-
yiri$oc '
7T£pi ov Trpo rou -/^.iporovrflifivai $mu.olo- jungitur, etiam dici posset, oscitantia librarii
yrirat, wc AvayvoWrou iyjjtv cifpayiSa, y.ai rijv illud y), perperam in textum irrepsisse. Saltem
crolr,v rovrov r)u.<fit<ru.ivoc, txSa/.cov avrr,v, XaiV.ov secundum has posteriores conjecturas, sensus
aucptov y)ficpievvuTO "
xal 6\a rouro y.ty.alvrai Tr,c erit planus , et clare signiflcabit , Neophytum
yziporoviac, y.ai vr.zyapriaz Twv TTarpiap^ixcov xeA- dumtaxat quinque mensibus in aede patriarchali
Vuav, npocu.iivac Iv toutoi; r\ ^vaq z . mansisse, dum lis inter ipsum et adversarios
tiucm Ltiline 824 Sane Cangius non exiguum nobis obse- agitaretur, et tandem ex ea sine consecratione
retldimus,
quium praastitisset, si ipsemet Latine vertisset discessisse, cum post quinque menses causa ce-
hunc ambiguum et corruptum textum, quem ni- cidisset. Non inficior, has esse tetricas minutias, F
hilominus ita interpretamur Neophytus monachus : quse tamen discutiendaa fuerunt, quia pro cujus-
ex venerando monastcrio sanctissimx Deiparx Be- que arbitrio explicataa chronologiam nostram
nefactricis : de quo, antequam consecraretur, affir- non parum perturbarent.
matum est, quod habens characterem Lectoris, et 828 Quidquid sit de incertis hisce conjecturis, craditis pro-
veste illius indutus, ea deposita, laicalem habitum ex hoc Cangiano codicis fragmento elicimus ponimus.
regii
assumpserit. Propterca prohibilum cst, ne conse- non contemnendam rationem, ob quam aliqui
craretur, et subduxit se ex xdibus patriarchalibus catalogorum scriplores Neophytum inter patriar-
postquam manserat in illis.... menscs quinque. Hic chas Constantinopolitanos numeraverint alii ;

aliqua puncta interponere coactus sum propter autem eumdem in illorum serie prastermiserint
litteram rj, quas nec spiritu, nec accentu notatur, priores enim videntur Neophytum numero illo-
et idcirco de accurato mansionis illius tempore rum adscripsisse, eo quod patriarcha designatus
nos seque dubios relinquit. Si quis me felicior esset, et notabili temporis spatio in aedibus pa-
claram hujus litterse explieationem invenerit, triarchalibus mansisset ; posteriores vero illum
libenter discam, et ei de palma gratulabo. Cum omisisse, quia judicabant, non esse accensendum
interea aliud non liceat, varias de illa expressio- episcopis virum, qui numquam episcopalem con-
ne conjecturas proponam. secrationem impetrasset. Nos horum opinioni
elde cujus 825 Imprimis nonnemo suspicari posset, hoc consentientes exclusimus Neophytum a nostra
expressionc
vocem Groecam Irr, id est annos,
loco subintelligi patriarcharum serie, ad quam jam revertimur.
chronoloijka
ac tempus mansionis sufficienter exprimi per lit- At hic lectorem praemonemus, quod sequens ali-
teram numeralem r„ quso octo significat. Igitur quot patriarcharum chronologia ex antiquis ca-
juxta hanc interpretationem Neophytus enj r! talogis ita ordinetur, acsi sedes Constantinopo-
u.7 vac
t
i. Hoc est : annos octo, menses quinque in litana tempore Neophyti, juxta postremas con-
patriarchalibus sedibus mansisset. Verum ea su- jecturas nostras, quinque mensibus vacasset.
spicio nobis nullo modo placet : nam dum littera

LXXXVIII
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 139
Mahometanum ad ecclesiam sanctae Sophiae de- sec. xu.
duci prohibuerit, ac tunc primum de illo sic me- ei menseAu-
LXXXVIII CONSTANTINUS IV,
minit : Imperator rerum prosperarum maqnitudine .''" s( " vetse-
.i , . v l i 7- ., ,
ptembnews-
cognomento Chliarenus. elatus,triumphum ab ipsa Acropoh usque ad cele- dem anni
bcrrimum divinse Sapienlix templum apparaverat, 1l ' ,;

quo una cum Sidtano procederet. Sed quod intende-

Cum Con- J'oannes Cinnamus Choniata de hoc

et Nicetas rat, non confecit : Lucas enim, quitunc temporis re-
smntiflus nb Patriarchanullam mentionemfaciunt, etiamsi bus ecclesiasticis prxerat, huicce consilio obstitit,
ineunte Har- Comneni
tioanni H3» res
sub imperio Manuelis gestascopiose non decere, inquiens, inter divinam supellectilem et
CP. cathc- litteris mandaverint. Catalogus Juris Graeco-Ro- sacra ornamenta impium homincm transire. Alius
tlram
mani, Matthaeus Cigala, et Philippus Cyprius prxterea casus rem impediit : quippe. profunda jam
illum quidem memorant ; sed annos sedis ipsius nocte validior queedam agitatio tolam repente terram
non exprimunt, ut patet ex lib. 4 Juris Graeco- concussit.Unde Byzantini Lucx monita vera esse
Romani pag. 303, ubi de eo sic legitur : Constan- rati,Deo haud placere ejusmodi consilium aicbant.
tinus Chliarenus diaconus et sacelli prsefectus an- Nicetas Choniata lib. 3 num. 5 etiam refert,
nis Sic etiam Matthaeus et Philippus supra- hunc triumphum terrae motu et aeris intemperie
dicti apud Bandurum tomo 1 Imperii Orientalis impeditum fuisse, et illius editor in chronologia
pag. 213 et 223 de annis administrati episcopa- Operi prsefixa statuit, haec anno Christi mclviii
tus Constantinopolitani non meminerunt. At Ni- contigisse. Hinc saltem colligeremus, Lucam illo
cephorus Callistus apud eumdem Bandurum pag. anno Patriarcham fuisse, si alii chronologi huic
197 annos illos ita indicat Constantinus Chlia-
: Sed cum Pagius aliique in
editori consentirent.
renus diaconus et sacellarius magnse ccclesiee, annos numerandis Manuelis imperatoris annis ab hac
duos, eodem imperante, scilicet Manuele Comneno. chronologia discrepent, et ex ea historia certum
Catalogus Labbeanus etiam duos gubernationis Lucae Chrysobergis initium eruere non possimus, E
annos eidem Constantino assignat. juxta superiorem chronotaxim nostram vero-
830 Verum supra laudatus patriarcharum Con- simile putamus, eum mense Augusto vel Septem-
duobiis annis stantinopolitanorum catalogus, cujus aliqua fra- bri anni mclvi ad cathedram Constantinopolita-
ac quinquc gmenta Cangius lib. 4 Constantinopolis Christia- nam promotum fuisse.
mensibus
possedisset, nae pag. 87 88 ex Ms. codice bibliothecae regiae
et 833 Lucam adhuc anno Christi mclxvi in ea- ,•„ t„ cum ip .
5
exhibuit, duobus istis episcopatus annis, quos dem cathedra sedisse, constat ex synodo tunc ha-
f"^^"
Nicephorus Callistus et catalogus Labbeanus nu- bita, de qua Leo Allatius in Consensione Occi-

mero rotundo computant, accurate quinque men- dentalis et Orientalis ecclesia? lib. 2 cap. 12 num. 4
ses ita superaddit Kuyoravnvos §iav.ovoc, zrfi pe-
: sic scribit Synodus ex convcntuprincipum etpatri-
:

yulm b«Xy]<ria«, *«' ^' T '^ iraTpiapxix9j« p-<xpa? archarum, metropolitarum, episcoporum, et aliorum
axxeXhn, 6 Xhapnvb/;, Irr, &, yxwi « Id est : ecclesiasticorum numero spectatissima, anno xxm

Constantinus Chliarenus, diaconus magnx ecclesiz, Manuclis, ab orbe condito vimdclxxiv, Christi
et minoris thesauri patriarchici custos, annis duo- nempe mclxvi celebrata fuit Adfuere Lucaspa-

bus, mensibus quinque. Littera 7r signiflcat ravre triarcha Constantinopolitanus, Athanasius Theopo-
Hanc synodum a se perlectam fuisse,
seu quinque, ut supra cum obviis linguae Graecae litanus, etc.
Leo Allatius ibidem testatur his verbis Synodi
Grammaticis monuimus. Ceterum de officio sa- :

nondum editee iectio eo gralior accessit, quod eo

cellarii in ecclesia Grseca consuli potest Gretse- hujus

rus noster, qui in notis ad Codinum Curopalatam ipso tempore celebrata et scripta sit correctissime et
horum episcoporum
cap. 3 pag. 156 et sequentibus, de etymologia et characteribus grandioribus, et

communi signiflcatione hujus dignitatis fuse dis- subscriptioncs majori ex parte autographas ob oculos
objiciat. Cinnamus lib. 6 num. 2 occasione
hujus
putat.
eamdem an- 831 Ad chronologiam nostram exacte ordinan- synodi quaedam de Luca narrat, ut loco citato
no 1156 dcse
licet videre. Praeter varia hujus
Lucse decreta
ruit,
dam spectant hi quinque menses, qui. ab aliis
more satis recepto omittuntur, et quos tamen seu responsa, qua; lib. 3 Juris Grseco-Romani F
c potest
accurate numerandos esse censemus, quando in pag. 217 et sequentibus leguntur, consuli
synchronus, qui in
catalogis exprimuntur. Cum igitur juxta superius Theodorus Balsamon, scriptor
Commentariis ad Nomocanonem Photii tit. 13
dicta Theodorus administrationi suae finem im-
2 eumdem mense Aprili, Indictione
posuerit circa ineuntem Octobrem anni mcliii, ac cap. indicat,
anno aera? Christianae mclxvi, adhuc
postea de consecratione Neophyti per quinque xiv, id est,
menses disceptatum fuerit, atque ita sedes Con- munere patriarchali functum esse. Haec satis pro-
bant, Lucam usque ad annum Christi mclxvi
ec-
stantinopolitana quodammodo quinque mensibus
Constantinopolitana? prsefuisse; sed non
vacaverit, successionem hujus Constantini Chlia- clesia:
certum episcopatus ipsius finem inve-
reni differimus usque ad ineuntem Martium anni tam facile

nimus, ut jam ex catalogorum silentio ac discre-

mcliv, quo circiter tempore ad cathedram regiae
urbis evectus fuisse nobisvidetur. Jamvero com- pantia experiemur.
catalogis apud Bandurum cui
Nicepho-
putemus duos annos et quinque menses, quibus 834 In plerisque rus Callistus
Solus
ex testimonio praafati catalogi ecclesiam Constan- anni episcopatus ejus non notantur. quindecim
tomo Irapern Orientalis annos ct tres
tinopolitanamrexit, et ingrediemur mensem Au- cephorus Callistus 1
menses tri-
Lucas monacims buit.
gustum anni mclvi, circa quod tempus ei succe- pag. 197 eos ita expressit
Chrysoberges sub eodem Manuele, annis
xv, men-
dere potuit
patriarcha-
sibus iii. At supra laudatus catalogus
rum, ex Ms. codice bibliothecae regia? excerptus,
Christia-
LXXXIX LUCAS, apud Cangium lib. 4 Constantinopolis
duodecim guberna-
na3 pag. 88 tantum annos
cognomento Chrysoberges. tioni ipsius ita assignat Aoyxa'; povxxk o Xpu-
:

o-oSepv»;, 8m Lucas monachus Chry-

t«'. Hoc est :

sobcrges, annisxu. Catalogus

Labbeanus cum hoc
Joannes Cinnamus lib. 5 Historiarum num. 6
quomodo annorum numero concordat, et etiam duodecim
narrat, hic Patriarcha principem
admi-
 140
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XII. administrationis annos eidem rotunde assignat.
mclxxi in cathedra Constantinopolitana sedisse, D
colligimus ex Jure Graeco-Romano, ubi torao 1
Quapropter malim credere duobus catalogis, in- lixciintc an-
no 1108we/.
Nicephoro Cal- 3 pag. 227 citatur aliquod hojus Patriarchaa
ter se consentientibus, quam uni
lib.
Ineunte nco
listo, in quem forsan negligentia librarii error decretum, quod editum est pnvi 'lavovapiu, iy', iiil cnllic-
drain CP.
pro try tt, piv«s /, id est annis Yipipa $', £7uv£pi<jeuc §'. Hoc est, mense Januario,
irrepsit, ita ut cvcctus est
sive annos die xiii, feria iv, indictione iv, qui characteres Michtiti,
15, meusibus 3, potius lr»i t€', firyae, y ,

xii, menses 3 legere oporteat : nam duodecim an- chronologici annum Christi mclxxi indicant, ut

nis, quos duo isti catalogi sine mensibus more Eminentissimus Baronius recte in Annalibus ob-
recepto rotunde computant, nihil vetat adjungere servavit ad annum Christi mclxvi num. 41, ubi
tres menses, hic a Nicephoro Callisto expresse etiam plura de hoc Michaele referuntur. Sed
notatos. cum ex his aliisque, quae in Commentariis cano-
etcui rtos ve- 835 Ad hanc duodecim annorum lectionem nicis Theodori Balsamonis, etlib. 3 JurisGraeco-
rosimilius
alteri praeferendam nos etiam movet ipse Ban- Romani pag. 227 et sequentibus leguntur, cer-
ctim nliis ca-
duo-
talogis durus, qui Nicephorianum quindecim annorum ac tum ipsius initium non liceat, chronotaxi
figere
dtcim annos ejus exeunte
trium mensium computum frustra conciliare niti- nostrae inhaerentes, episcopatum
et tres men-
scs adscribi- tur cum sua patriarcharum chronotaxi, ut patet anno mclxviii, vel ineunte mclxix, exordimur.
1IIIIS,
ex chronologico ipsius ratiocinio, quod tomo 2 838 Circa haec tempora Manuel Graecorum im- iiiii iinionciii
intcr Grstcos
Imperii Orientalis pag. 920 et 921 de annishujus perator ad Alexandrum III Pontificem misit le-
Patriarchae sic instituit Lucas Chrysoberges suf-
: gationem, qua promittebat, se ecclesiam Graecam
ficitur in locum Constantini anno Christi mclv, qui cum Romana conjuncturum, si Pontifex Occiden-
cum rexisset ecclcsiam Constantinopolitanani annis tale imperium sibi conferre vellet. Alexander
quindecim, mensibus tribus, ut scribit hic Nicepho- postulationem de transferendo in ipsum imperio
rus, non ante annum mclxix e vivis excessit. Unde humaniter reprobavit, et duos Cardinales ad im-
corrigendi sunt Baronius, Pagius, Leunclavius, peratorem destinavit, ut Eminentissimus Anna-
aliique, qui ejus mortem prxdicto anno non consi- lium ecclesiasticorum auctor ad annum Christi
gnant. Igitur ille Nicephoriani catalogi sectator mclxx num. 54 et 55, ex antiquis Alexandri III
asserit Lucam anno Christi mclxix obiisse, ut Actis fusius exponit. Nonnulli putant, Manuelem
magis perspicuum fit ex iis, quae de successore ficto animo hanc ecclesiarum unionem obtulisse,
illius mox ita subjungit : Michael diaconus et sa- ut imperium Occidentale obtineret, fractisque La-
cellarius magnx ecclesix successit Lucx Chrysobe.rgi tinorum viribus, periculum ab Orientali averteret,
sub finem anni Christi mclxix. At qua arithmetieae Quidquid sit de illius intentione, quam supremo
methodo Bandurus ostendet, ab anno Christi cordium scrutatori dijudicandam relinquimus, eo
mclv usque ad finem anni mclxix annos quinde- tempore exterius ita se gessit, ut serio illam ec-
cim et tres menses elapsos esse? Adhibita qua- clesiarum unionem cupere videretur nam doctis- :

cumque numerandi ratione, et expensis ipsius simo Hugoni Etheriano librum de processione
Banduri antecedentibus ac consequentibus, nos Spiritus sancti contra Graecos scribere permisit,
dumtaxat comperimus, intra istud temporis spa- et de pace inter utramque ecclesiam concilianda
tium quatuordecim annos et aliquot menses ef- tractari jussit in synodo, cujus infelix successus
fluxisse. Jam chronologiamnostramjuxta lauda- huic Michaeli patriarchae potissimum imputatur,
tos catalogos explicemus. ut jam referemus.
ila itl scdem 836 Primo ex praecedente chronotaxi statui- 839 Leo AUatius in Consensione perpetua Oc- ct Latinos
CP. arque ineiiniltim
mt fi iii iii rin-
mus, Lucam mense Augusto vel Septembri anni cidentalis et Orientalis ecclesiae lib. 2 cap. 12 de disluibasse
ni 168 te-
1 mclvi ad sedem Constantinopolitanam evectum irrito hujus synodi eventu ita scribit Videns : dicitur,
nueril.
fuisse. Dubitanter autem dicimus, id mense Au- itaque imperator, indies schismaticorum procacita-
gusto vel Septembri contigisse : quis enim prudens tem et insolentiam contra Latinos augeri, concilium
in tanta temporis incertitudine confidenter asse- indixit Constantinopoli, ut, querelis sopitis, modus
rat, patriarchas Constinopolitanos sibi invicem inveniretur ad pacem cum Latinis conciliandam, et
tam celeriter successisse, ut inter unius mortem damna, qux illius imperio inferebantur, propulsa-
et alterius successionem nullum interstitium reli- rentur ; sed nefarius homo, Michael Anchiali patri-
ctum fuerit? Quinimo probabilius dici potest, archa (quse eum causa induxerit, nondum comperi)
quod propter imperatoris absentiam, plurium aproposito specie pietatis, averlit. Quare nihil in ea
ambitum aliasque causas, electio patriarchae
, synodo conclusum est. Colligitur ex dialogo, quem
aliquando ad unum alterumve mensem debuerit ipse patriarcha conscripsit, in quo introducit itnpe-
diflerri.Secundo juxta testimonium duplicis ca- ratorem, anxie pacem pcroptanlem, ad eam conse-
talogi tribuimus episcopatui ipsius annos duode- qucndum summis conatibus contendentem, se vero ab
cim, quibus denique etiam tres menses, in cata- ea dchortantcm, et Lutinos modis omnibus expostu-
logo Nicephori diserte expressos, libenter adjeci- lantem Ejusdem etiam Anchiali circumfertur
mus. Si quis jam ab Augusto vel Septembri anni epistola, calumniis et conviciis plena in Romunam
mclvi duodecim annos supputaverit, pertin-
illos Ecclesiam.
get praeterpropter ad finem anni mclxviii, quo 840 Nequaquam ab indole aut tempore hujus suosque con-
Lucas ecclesiam Constantinopolitanam gubernare violenti Patriarchae alienum est, quod Frederi- ira. crucesi-
gnatos viic-
desiit, et locum ipsius exeunte eodem anno, aut cus I imperator narrat in epistola, quam anno turincilasse.
initio sequentis, occupavit Christi mclxxviii ad filium Henricum ex Oriente
dedit, ubi de perfidia Constantinopolitani impe-
ratoris conqueritur, et inter alia apud Edmun-
XC MICHAEL III, dum Martene tomo 1 Collectionis amplissimae ve-

cognomento Anchialinus. terum monumentorum col. 911 de odio Constan-

tinopolitani Patriarchae contra Latinos scribit
sequentia Alexandro hxc Papee scribere non omit-
:

Nullus historicus, quod sciam, huic Michaeli tas, quod aliquos Religiosos per diversas provincias
determinatum episcopatus initium assignat. deslinct, qui populum Dei contra inimicos crucis
Attamen ipsum jam ab ineunte anno Christi exhortentur, et przcipue conlra Grxcos, quibusprx-

senlibus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 141
sentibus et. legatis nostris, Monasteriensi episcopo et sancti a Filio processionem Michael ipte Ceru- s *c. xn
Sunctx Sophix Patrianha
suis collegis, in ecclesia larius schismatis malum auxil, et in majus discor-
Constantinopolilanus publice prxdicaverit, quod qui- dix incendium prorumpere fecit. Italus quoque qui-
cumque Grxcus centum peregrinos occideret, si de- dam, nomine Arijyrus, rebus quibusdam secularibus
cem Grxcorum reatum incurrisset, indulqentiam admixtis, vulnus illud exasperavit : maxime vero ac
coiisequnrtur a I)eo. Sallem larbara illa ooncio ad prxcipue patriarchx libido, qui se suosque successo-
hoc circiter tcrapus referenda est, et odiura Grae- res Romanx Sedis jurisdictioni subtrahere voluit;
coruin adversus Latinos satis indicat. Sed ad nec ad Papam ampliusprovocari, nec ab eojudicari.
scripta sehismatici hujus Patriarchae redeamus. Proposilum insuper illius erat, tn aliorum pairiar-
Qrxci recen- 841 Ex ipsa memorati dialogi epigraphe, quam cltarum thronos uuctorilatem et jurisdictionem in se
tiores /irate-
Allatius ibidem Graeco-Latine exhibet, evidenter trahere, quamque antea Papa Romx in ceteros ha-
xuut fatSOS
causas sw> discimus totam ac veram causara schismatis, buerat, potestatem ad Constantinopolitanum patri-
schismali
quod recentiores Graeci schismatici aliis titulis archam transferre. Pluribus hanc praecipuam schi-
ornare ac confictis calumniis tueri solent hic : smatis causam prosequi possemus, nisi praefixus
enim tempore Manueli.s Comneni dicuntur multi lucubrationi nostrae scopus nos alio avocaret.
antistites, qui Romano Pontifici suberant, unio- Quare etiam hic nos morari non debet Casimirus
nis procurandae gratia Constantinopolim venisse, Oudinus, impudens Religionis ac fidei su» apo-
nihil aliud a Grxcis exposcentes, qnatn cessionem stata, qui in Commentario de scriptoribus eccle-
primatus ipti Papx el appellationum, et illius com- siasticis tomo 2 col. 1532 Michaeli Anchialo, ce-
iiieiiiiintiiniieiii fieri. Igitur Latini a Graecis tan- terisque Graecis schismaticis patrocinatur, et ex
tummodo exigebant, ut primatus Papae Romani, communi haereticorum more Ecclesiam Romanam
quem Christus Petro concesserat, in tota Eccle- calumniis incessit. Hsec itaque breviter dicta suf-
sia agnosceretur, undique ad Sedem Apostolicam ficiant occasione istius synodi Constantinopolita-
appellari posset, et nomina Pontificum Romano- nae,quam disturbavit Michael patriarcha, ad E
rum diptychis restituerentur; quae tria contro- quem jam revertimur.
versiae puncta Graeci tribus vocibus exprimunt, 844 Nicephorus Callistus apud Bandurum to- CumMichait
et communiter nporeioi/,imtitiawm, id
IxxXrtrov, mo 1 Imperii Orientalis pag. 198 tempus hujus
j^Tdutffou
est primatum, appellationem et commemorationem Patriarcha? determinat his verbis : Michael dia- mensibus se-
dlw ">
vocare consueverunt. conus et sacellarius magnx ecclesix, Anchialinus et
iiumt cx sota 842 Ex his patet mendacium Macarii Ancy- supremus philosophorum eodem imperante, annis
,

prasuliim
CP. superbin
rani, qui ibidem apud Allatium aliam infructuosae vm, mensibus u. Catalogus Juris Graeco-Romani,
iirtiim est, synodi causam fingit, eamque Latinis sic falso Matthaeus Cigala, et Philippus Cyprius rotundum
imputat : Rursum sub imperio Manuelis, labore octo annorum numerum eidem adscribunt cata- ;

prxvio, Constantinopolim primi Cardinalium adve- logus vero, quem Onuphrius Panvinius prre ocu-
nere, et celebrata est magnasynodus. Et cum multa lis habuit, et Labbeanus ei novem annos assi-
dixt ent el audissent, ita casu ferente, non conde- gnant. Verum ista temporis discrepantia utcum-
seenderunt; sed insistebant, omnesomnino ad su/um que conciliari poterit, si dicamus, quod uterque
arbiiriiim et eonsuetudines trahere. Quare, re despe- catalogus Panvinii et Labbei nonum episcopatus
rata, imperator et synodus,et universus senatuscal- armum, per duos menses inchoatum, pro integro
culiim dederunt, ut lotali separatione Papam et qui connumerarit alii autem annos octo, neglectis
;

cum omnes abscimlerent, judicium sit-

eo sentireitt,
per boe Deo relinquentes. At falsum est, quod La-
tini Graecos trahere voluerint ad suas consuetu-
dines, quas ipsi probant, et Graecis unitis tum in
Oriente tum in Occidente permittunt. De hoc
inepto Romanae Ecclesiaa calumniatore apud eum-
duobus mensibus, rotunde computaverint. Cum
ergo Michael juxta supradictam chronotaxim ex-
eunte anno jiclxvhi vel ineunte mclxix cathe-
dram Constantinopolitanam occupare cceperit,
supputatis octo annis ac duobus mensibus, eam-
dem circa ineuntem Martiuni anni MCLXXvn re-

dem Allatium in Opere laudato lib. 2 cap. 18 liquit.

num. 15 plura videri possunt. Quapropter initio S45 At hic iterum non intelhgo arithmeticam mense y«r-_
:

non rituum discrepantia, non panis azymi et fer- Anselmi Banduri, qui tomo 2 Imperii Orieutalis ,';'.'; ;'

mentati diversitas, non donique ipsa eontroversia pag. 921 de annis liujus Patriaxchse sic disserit Charitcn, :

de processione Spiritus sancti Orientalem eccle- Mieluiei diaeoniis et stieellarius matjihr ecclesix SUC- F
siam ac Occidentali divulserunt nam Graeci : eessit Lucx Chrysobergi sub finem anni Christi

schismatici similes quaestiones contra Latinos mci.xix. Hie eum sedtsset annis eetoet duebus men-
agitarunt, ut specioso pallio rebellionem suam sibus, ut scribit Xicephorus , obiit anno Christi

tegerent, atque hoc praetextu ambitiosam suam mclxxvii. Quod autem Bandurus obitum MichaS-
ecclesiam potestati Ronuinw Eeelesias subtrahe- lis initio anni MCLxxvncolIocet, liquet ex iis, qu;e

rent. Schismati causam pre&buit sola praisulum de successore ipsius ibidem ita scribit : Chariton

Constantinopolitauorum superbia, qui Romano initio anni Christt mclxxvii tlironum Constantino-

Pontifici, legitimo Christi in terris vicario, pa- pelitanum eonscendit. Deiude ad fidem ejusdem
rere nolcbant, et supremam in alios prasules anni mclxxmi relert mortem Charitonis cui cum
jurisdictionem exercere cupiebant. Nicephoro Callisto uudeciinguberiiationis menaes
ufanonymu, 843 Ne quis hoc a me gratis dictum arbitre- tribuerat. ut loco citato videiv est. Sed qua
Grtcusfate-
tur. tur, amli anonymum Grsecum, qui id satis innuit computandi ratione Bandurus inter tincm anni
in quodam ffagmento, quod IsmaSl Bullialdus in mclxix ot initium anni mclxxvh octo aunos st
notis ad Historiam DUC88 ex manuscripto biblio- duos menses Miohaelis inveaietl Nos igituraha
thecte regiae Graeco-Latine edidit, stquod in ob- numerandi methodo euindein Banduri aiinum ad-
servatione ad oaput x\xi pag. 256 sic interpreta- miuimus. affigentes linem MichaSlis ineunti Mar-
tur liiijieiaute Constantino Monomacho, in sedem
: tio anni ucLXXvn, circa quod tempus ei suocessit
patriarchalem collocatus est Miehael Cerularius,
qui statim uhi eiraius fuit, Papam Roma » saeris
diptychis abrasit, ei objiciens, quod pane azymo Eu-
charistiuiii eoiifueiri, ei symbolo additam Spiritus
VI
 142 HISTORIA CHRONOLOGICA
SFX. XII. que illos praesules schismaticos fuisse. Imperator

enim non intentasset has minas obedientibus Ec-

clesise Romanae filiis, qui ultro optassent, ut hu-
XCI CHARITON.
jusmodi controversia ad Romanum Pontificem de-
ferretur, etdecretorio illius judicio finiretur.
849 Praeterea Nicetas in imperio Alexii Com- Uic relega-
quijuxtaplc-
rosque cata- Hic Patriarcha pauco tempore sedemNicephoro
Constan-
neni junioris num. 8 refert, quomodo Theodosius
tus, ac mox

logos ante
tinopolitanam tenuit, ut patet ex scdi sme re-
mediumnn- ab Alexio Protosebasto ob falsas accusationes in stitutns
Callisto, qui apud Bandurum, tomo 1 Operis pro-
1178(7«-
ii i monasterium Pantepopti relegatus, ac paulo post
bernationi xime citati 198 episcopatum illius ita cir-
pag.
sux finem intercessione procerum sedi suae honorificentissi-
cumscribit Chariton monachus nobilissimus abbas
:

imposuit.
Manganorum, mensibus xi. Huic consentiunt re-
me restitutus fuerit ; ibi autem Theodosium ap-
pellat virum sanctissimum, et deinde ibidem num.
liqui catalogorum collectores apud eumdem Ban-
ii asserit, quod injuriarum oblitus, calamitatem
durum, excepto Matthaeo Cigala, qui pxvcc, ia in
ejusdem Protosebasti, mutata rerum fortuna,con-
eVy] ta, id est menses xi, in annos xi perperam
siliis etconsolationibus levaverit. Atubiquelector
transformavit. Onuphrius Panvinius in Chronico
meminerit, Patriarcham schismaticum ab auctore
ecclesiastico ad annum Christi mclxxvi, ex suo
schismatico laudari. Postea idem scriptor ibidem
catalogo illum sic memorat : Charito xci Constan-
tinopolitanus patriarcha sedit an. i, mens. n, di
num. 12 graphice depingit primum hujus Patri-
archse congressum cum Andronico tyranno, et
Catalogus Labbeanus nullum dierum indicium no-
tat ; sed etiam annum unum et duos menses Cha-
more suo multis exponit aculeatum illorum collo-
quium, quod hic nobis exscribere non vacat,
ritoni assignat. Si Nicephoro Callisto, aliisque
quamvis apud citatum auctorem legi mereatur.
catalogorum scriptoribus adhserere velis, episco-
patum Charitonis mense Februario anni mclxxvhi 850 Denique Nicetas sub imperio ejusdem landem ob
incestas An-
Alexii junioris num. 15 memorat, Theodosium
finiam ; sin vero duplicem Panvinii et Labbei ca- dronici ty-

talogum sequi malis, finem illius ad tres menses

incestis nuptiis, quas Andronicus tyrannus con- rannimi-
ptias
differam. Saltem ex omnium catalogorum con-
ciliare nitebatur, fortiter cum quibusdam prassu-
libus restitisse, ac tandem majori approbatorum E
sensu sequitur, Charitonem ante medium anni
mclxxviii episcopatui suo finem imposuisse, cum numero superatum, dignitati suae ultro renun-
initium ipsius mensi Martio anni mclxxvii affixe-
tiasse.Unde post laudatam Theodosii constantiam
rimus.
haee subdit Cum se nihil proficere et mala ma-
: ,

nifeste ingruere, et partem meliorem a majore vinci

cerneret, e sacro palatio in insulam Terebintum, ubi
sibidiversorium et sepulcrum struxerat, discedit.
XCII THEODOSIUS, cognomento Borradiotes. Andronicus vero, ut desideratum, ita inopinatum
ejus discessum, instituto suo commodissimmn ratus,
nuptias perfecit, Bulgarorum episcopo, qui tum forte
Probabililer Etiamsi ex historicis synchronis aut subaequa- in urbe erat, cseremonias matrimonii peragente.
Pa-
tirca me-
diinn anni certum hujus Patriarchse initium assi-
libus anno Christi
gius, aliique chronologi probant, ista
1178 cccle- gnare nequeamus, tamen illum jam ab anno mclxxxiii contigisse, juxta quod tempus jam
siam CP. re-
gere ccepit mclxxix in cathedra Constantinopolitana sedisse, chronologia nostra ordinanda est.
Thcodosivs, colligimus ex Jure Graeco-Romano, ubi tomo 1 851 Nicephorus Callistus annos administra- post medium
lib. 3 pag. 231 leguntur sequentia Scito, tem- :
tionis ejus sic exprimit : Theodosius Borradiotes anni
1183(1*-
dicavit sc ul-
pore sanctissimi et universalis patriarchx domini sub eodem imperatore (scilicet Manuele Comneno) trodignitnte,
Theodosii, trigesima Julii mensis, duodecimde In- et Andronico Comneno, annis vi, ct abdicavit ob im-
dictionis, factam esse subnotationem synodalem, qux peratoris (iram) . Catalogus, quem viditPanvinius,
ad verbum sic habet. Tum subditur ipsa Patriar- huic annorum numero assentitur. Scriptor Cata-
chse responsio,qua propositum denuptiis dubium logi ,
qui Juri Graeco-Romano insertus est, sibi
resolvit. Porro ex appositis hic temporum no- annos hujus Patriarchae ignotos fuisse, significat
tis apparet Theodosium jam mense Julio anni
,
hoc modo Theodosius monachus, oriundus ex An-
:

mclxxix eeclesiam Constantinopolitanam guber- tiochia, qui longo tempore motiasticam exercuerat in
nasse, quandoquidem Indictio duodecima illo anno colle sancti tandem renuntiavit.
Auxentii, an
usque ad Calendas Septembres currebat. Dum Denique recentiores quidam catalogi tantummodo
igitur primordia episcopatus Theodosiani juxta tres annos ei adscribunt. Nos antiquiori Nice-
superius institutam chronologiam, ante medium phoro, et catalogo Panviniano potius adhaerentes,
anni mclxxviii ponimus, veteri historiae non sex annos huic Theodosio assignamus si enim :

contradicimus, nec a verisimilitudine aberramus. ante medium anni mclxxviii Charitoni successe-
qui schisma 848 Nicetas Choniatavarias hujus Patriarchaa rit, ut supra diximus, et anno Christi mclxxxhi
ticus fuisse
actiones commemorat, atque inter alias sub im- se dignitate sua abdicaverit, invenies sex
videtur. annos
perio Manuelis Comneni lib. 7 num. 6 fuse nar- incompletos, cum id verosimilius post medium
rat,quomodo imperator ille sub vitae finem ex anni mclxxxiii contigerit, ut ex infra dicendis
omnibus catecheticis libellis deleri voluerit, ana- collieretur.
thema, quod contra fictitium Mahometis deum
pronuntiabatur ; causatus, Mahometanos quali-
buscumque Deum
blasphemiis offendi. Sed ac-
in
cersitus ab ipso Theodosius, opinioni ejus acriter XCIII BASILIUS II, cognomento Camaterus.
resistebat, ac disceptatio tandem eo devehit, ut
imperator scripserit litteras, quse juxta phrasim
Nicetae cum summo pastore Theodosio et pontificibus Videtur Andronicus statim eodem anno Christi quam statun
impid
ob prseposteram adversationem cxposlulantes, majus mclxxxiii in locum Theodosii substituisse sub
condittone
conciiium minabantur, et controversix disceptalio- hunc commodum sibi Patriarcham, ut innuit Ni- obtinu.it Ba-
nem, ipso veteris Romx Papa adhibito, jurejurando cetas Choniata, quando post superius relatum
silius,

testificabantur. Ex his conjicio, Theodosium, alios- Theodosii discessum, immediate de isto tyranno

subjungit
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 143

subjungit sequentia : Cum de successore suxfactio- taxi nostra optime concordat : plerique enim ca- Sec. xii.
nis palriarchx dando, deliberaret, Camatero Basilio talogi cum Nicephoro Callisto duos annos et sex
cecumenicum pontificatum defert, aut potius illius menses episcopatui ipsius adscribunt. Si ergo
syngrapha impulsus vendit, qua is promiserat, se secundum supradicta, administrationem Basilii
quidquid cordi esset Andvonico, quantumvis illici- post medium anni mclxxxiii inchoaverimus, et
tum, facturum, et ea declinaturum, qux illi displi- cum plerisque catalogis duos annos ac sex men-
cerent. vcik
lcichi. Certe mercenarius ille immiviiiiuiijii»
uk-ivvuuiiuo '"" Patriarcha impiis cuuwuatus ej
ses episcopatus
oco nuiiieremus, mgreuiemur
us nuraeremus,
ejus ingrediemur
promissis stetit : cum enim Andronicus Alexium annum Christi mclxxxvi, quo is expulsus est, et
juniorem interfici jussisset, ac imperium occupas- locum illius occupavit
set, alterius nefarii voli compos factus (verba sunt
Nicetae sub imperio Andronici lib. 1 num. 1) a
Patriarcha suo et concilio aliam gratiam petit, ut XCIV NICETAS II, cognomento
jurejurando, quod imperutori Manueli et infelici Muntanes.
ejus fdio dederat, solvatur, ac ceteri una, quos sacra-
menti ceperat oblivio. Uli vero, quasi absque ullo

discrimine, et vinciendi et solvendi quemlibet, po- Nicetas Choniata sub imperio Isaacii Angeli / m itumox
ei subrogal
testatem divinitus accepissent, siatim litteris publice lib. 2 num. 4 de hoc imperatore sicscribit
Piicelam,
affixis, impunitatem scelerum perfidis concesserunt. Nicetam Muntanum pro eo (videlicet Basilio Ca-
Deinde Nicetas ibidem explodit vanam ac brevem matero exauctorato ) patriarcham designavit, ec-
mercedem, quam Andronicus rependit ignavis clesiae maximx sacellarium ; sed ne hunc quidem,
istis aulae mancipiis inter quae improbus hic
, homincm natu maximum, in sacra sede exspirare

Patriarcha primum locum obtinebat. passus, invitum expulit, senium et delirium et levi-
quiab impr- 853 Cum autem Isaacius Angelus post igno- tatem causatus. Bandurus tomo 2 Imperii Orienta-
ralore Isaa-
miniosum Andronici supplicium imperio potitus lispag. 922 de isto Nicetae Choniata? textu lecto-
cioob qiiaiu-
damoffensio- esset, fortuna Patriarchaepericlitariccepit, quam- rem ita monet Atex hisce Nicetx verbis non sequi-
:

uem,
vis hic tunc etiam tempori caute serviret, ut sa- tur, Nicetam Muntanum statim e patriarchatu pul-
B
tis indicat Nicetas, dum sub imperio Andronici sum, ut perperam existimavit Baronius siquidem :

lib. 2 num. n narrat, Isaacium a tumultuante illaverbadenotant tantum, hunc Patriarcham, etsi
populo coronatum fuisse, et novum imperatorem senex esset, ante mortem suam dignitate motum fuis-
ex maximo templo discessisse, etiam Basilio Ca- se. Pagius ad annum Christi mclxxxvii
in Critica

matero patriarcha comitante, quempopulus, quamvis num ii eamdem Baronii explicationem refert, ab
invitum, approbare acta illa compulerat. Attamen eaque recedit.
novus imperator non diu Basilium dignitate sua 857 Verum Baronius in hac opinione sua non iit cujus iju-

bernatione
frui passus est, ut laudatus Nicetas sub imperio videtur secum constare : nam in Annalibus ec-
commutanda
Isaacii Angeli lib. 2 num. 4 testatur his verbis : clesiasticis ad annum Christi mclxxxvu num. 2 sibi Baro-
Camatero nius non
Principatum adeptus Isaacius, Basilio Camatero, h«c habet : Hoc eodem anno, Basilio
conslat,

quamquam ejus ope maxime adjutus, patriarchatu patriarcha Constantinopolilano in ordinem redacto

dejecto (causa prxtexebatur, quod, quas nobiles ma- ab imperatore, in locum ejus subrogatus Nicetas,

tronas Andronicus in monasteria invitas ubstrusis- cognomento Mundanus, qui, ut Nicetas Choniata
set, iis ipse, nigro vestitu deposito, reditum ad pri- tradit, statim ejectus est, Leontiusque monachus

stinum habitum et vitx rationem concessisset) Nice- suffectus. At Eminentissiraus auctor oblitus est

prioris suaj interpretationis, aut eam revocavit,

tam Muntanum pro eo patriarcham designavit.
quam expulsionis causam dum in iisdem Annalibus ad annum Christi
quam Nicc- 854 Vix intelligo,
pliorus Cul-
nobis obtrudat Nicephorus Callistus, qui apud mcxciii num. 25 ita scripsit Quod spectat ad res :

Orientalis ecclesix hoc anno Isaacius Angelus im-

listus aliler
exponit, Bandurum tomo 1 ssepelaudatilaudandique ope-
Ba- perator loco amovet Nicetam Mundanum patriar-
ris pag. 198 de hoc Patriarcha sic scribit :

silius diaconus et Chartophylax magnx ecclesix,

cog- cham Constantinopolitanum, cum annos sex, atque

Phylacopulus, sub Andro- sex sedisset menses, de quo heec Nicetas Choniata.
nomento Camaterus et

nico patriarcha fuit, et ab Isaacio Angelo expulsus Tum subdit ipsa Choniatae verba, quse nos supra
dedimus, et ex quibus Eminentissimus scriptor
est, ne alium coronaret, qui se cofonaverat. Occasio
autem depositionis fuit, quod projectis in caput mu- antea collegerat, Nicetam Muntanem statim
iicris (pannis)benedictionem fecisset. Patriarchatum
ab Isaacio Angelo imperatore ejectum fuisse.
vero tenuit annis duobus et dimidio. At longe pro-
Haec inter se conciliet, qui potest, dum nos
babilior nobis videtur occasio depositionis, quam
interim annos episcopatus ejusdem Patriarchae
tempora indagamus.
indicat Nicetas Choniata, qui circa ha;c
annum, quo Isaa- 858 Methodius monachus apud Allatium m et catalogi
florebat. Nunc indagabimus disseiitiunt,
Exercitatione contra Creygtonum pag. 330 Ni-
cius imperator Basilium e sede Constantinopoli-
tribuit, ut
ceta? Muntani unum dumtaxat annum
tana dejecit.
Orientalis pag. 924
ctrcainitium 855 Theodorus Balsamon synchronus in Com- Bandurus tomo 2 Imperii
Matthaeus Ci-
anni ime mentariis ad Nomocanonem Photii tit. 13 cap. 2 testatur. At Philippus Cyprius et
>etle sua de-
adscnbunt.
kttus est. citat decretum Isaacii Angeli, quod editum est galasex annos et sex menseseidem
Panviuius seqmtur,
Indictione iv, anno vimdcxciv, cum dominus Ba- Catalogus, quem Onuphrius
menses expnmebat.
silius Camaterus patriarcha esset. Cum itaque In- etiam tot annos, totidemque
his discrepat,
dictio quarta et annus mundi 6694 a Calendis Nicephorus Callistus multum ab
Septembribus aera? Christianae mclxxxv fluere dum apud Bandurum tomo 1 pag. 198 de illo sie
NicetasMuntanesdiaconus, inagnussacel-
cceperint, ex hoc testimonio certiores reddimur, scribit :

imperante Isaacto,
illum post hoc tempus adhuc in cathedra Con- larius mannx ecclesix, eodcm
ucatsatus,
stantinopolitana sedisse. Baronius, Pagius, et annis lll, diebus x. Expulsits uutein est,

quodsacrafaciens bematc minmsat. Ad JNK6-

in
Bandurus expulsionem illam ad annum Christi Labbeamu..
mclxxxvi referunt, et eodem anno ipsi succes- phorum proxime accedit catalogus
nienses a^gnat.
sorem assignant. Libenter amplectimur hanc qui eidem tres aimos et sex
unanimem illorum sententiam, cum chrono- 859Quandoquidemigitur Nicephonanustiumi
quse
aunorum
 144 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XII. annorum computus aliunde confirmatur, illum ne eventu comprobata, summo honore et auctoritate

ctsi probabi- tamquam antiquiorem amplectimur, et Nicetas apud hunc imperatorem florens, Hierosolymorum
iius circa
meriium an- tribuimus tres annos, quibus forte addendi sunt patriarcha post Leonlii virieruditi et virtutc celebris
nt ii89fx«K- sex menses, quos Nicephorus Callistus omiserit, obitum dcsignatus est.
ctoratus fuc-
rit, et qui ab omnibus fere catalogis exprimuntur. Si 863 Occasione hujus Dosithei, Nicetas ibidem ad Constan-
ereo ab ineunte anno mclxxxvi, quo initium Ni- narrat, quomodo Isaacius imperator lepide delu- tinopotita-
nam trans-
cetae patriarchse supra fiximus.tres annos ac sex serit Theodorum Balsamonem, qui titulo patriar- ferre cupe-
rel,
menses numerare voluerimus, pertingemus us- chae Antiocheni insignitus erat ; sed propter oc-
que ad medium anni mclxxxix, quo Isaacius cupatum a Latinis Antiochiam Constantinopoli
Angelus imperator ei successorem subrogavit. degebat. Isaacius Leontium e sede Constantino-
Solus Nicephorus Callistus Nicetae Muntani Do- politana expulerat, ut superius ex Niceta dixi-
sitheum immediate subjungit; sed probabilius mus, Hierosolymitanum Dositheum ad cecumenicum
est, ut ex infra dicendis apparebit, quod Nicetae patriarchatum evecturus quod cum canones non
:

successerit permittere sciret, Theodorum Balsamum, magnx

Antiochix episcopum, virum ea xtate jurisconsultis-
simum, astu circumvenit, et in privato colloquio in-
XCV LEONTIUS, cognomento dignationem simulat, quod ecclesia piis et doctis vi-

Theotocites. ris ita destiluatur, et monaslica virtus ita apsoleve-

rit atquc evanuerit, ut nemo sit, qui universalem
sedem, non secus ac solis irrequietus circuitus orbem
quando ei Occasione hujus Patriarchse Nicetas Choniata terrarum, illustret, ccetumque fidclium quam optime
successit gubcrnet.
lib. 2 de Isaacio Angelo imperatore num. 4
Lcontius,
narrat sequentia : Cum autem diligentius de guber- 864 Hxc et id genus alia non sine doiore prxfa- cuUiriedclii-

B mtore CP. ccclesix cogitaret, Lcontium monachum tus subjunxit, olim fuissc sibi in animo illum ex An- sil Theodo-
rum Balsa-
quemdam, magnum pastorem designat, in populi tiochena sede in cecumenicam, ul illustrem legalis monem,
frequentia pro tribunali jurejurando testatus, eum puritatis lucernam, transfcrre ; scd ab ea mutatione E
virum, prius ignotum, sibi a Dei Genilrice noctu veterum canonum et ecclesiasticarum sanctionum
esse demonstratum , non forma et virtute ejus dum- interdicto deterreri. Si vero ipse, ut legum et ca-

taxat descripta, sed loco etiam ostenso, in quo habi- nonum peritissimus, translalionem, ut olim, ita nunc

taret. Verum eo quoque Dci-Genitricio, priusquam quoque habere locum, demonstrare ac vulgo persua-
annus elaberetur, repudiato, nihil verecundatus, dere possit, se omnino id in lucro deputaturum,

quod coram tam mullis eum, ut divinum hominem, eumque (modo liceat) incunctanter designaturum.
laudibus extuiisset, mutationem instituit, Hieroso- Hoc modo tractatus Theodorus, omnia rata fore af-
lymitanum Dositheum ad mcumenicum patriarcha- firmavit. Postridie concilio pontiftcum in xde sacra
tum evecturus. Haud dubie Leontius ille ab hoc indicto, et quxstione illa agitata, translatio statim

imperatoris figmento cognomen Theotocitae ac- concessa, et littcris imperatoriis confirmata est. Ac
cepit. Antiochenus, ut ante fuerat, mansit Antioche-
ita
qui posl se- 861 Nicephorus Callistus brevemillius guber- nus. Sic nempe callidus imperator Theodorum
plem menscs
nationem ita determinat Leontius, Theotocites inani Constantinopolitanae sedis obtinendae spe
anno 1190 :

desercre coa- dictus, abbas sanctorum Apostolorum in colle sancti lactaverat, ut is potius e re sua, quam ex eccle-
ctus esl.'
Auxenlii, de quo dicebat imperator,Deiparamillum siae praxi, canones explicaret.
sibi noctu ostendisse, sedem tenuit mensibus VII, et 865 Isaacius itaque hac auctoritate munitus et lamen
abdicatione facta, depositusest, dicente iterum Isaa- propositum suum executioni mandavit, ut Nice- Dositlieum
brevi depo-
cio imperatore : Deipara ita jubet. Omnes alii ca- tas ibidem narrare pergit hoc modo Dosithcus :
nere coactus
talogi apud Bandurumetiamtantummodo septem vero a sede Hierosolymitana Constantinopolim est est,

admiuistrationis menses ei assignant. Itaque translatus cum tam frequenti et splendido comitatu,
manifestus error irrepsit in catalogum Labbea- ut haud dubie regium triumphum xquaret. At pri-
num, qui eidem duos annos tribuit cum Nice- ; marii sacerdotes, ceterique facundia insignes, qui
tas synehronus diserte asserat, ipsum exauctora- se, canonibus temere violatis, deceptos vidcbant, ob-

tum fuisse, priusquam annus elaberetur. Compu- stupefacti, cum risum diutius perferre non possent,
tatis his septem mensibus, ingrediemur mensem extraordinaria conciliabula et plebis conventicula
Februarium auni mcxc, quo tempore (puta circa instituunt. Alienx ecclesix occupator audit Dosi-
Nonas istius mensis) Leontiosuccessorassignan- theus ; secundo honore abrogato, e sede educitur Im- .

dus est perator vero ignominiam illam non ferens, omnibus

modis adversatur, ac nihil non facit, ut approbata
illa translatio valeat. Nec multo post, abrogalione
XCVI DOSITHEUS. sublata, Dositheumque denuo confirmatum per bi-
penniferos satellites et palatinos proceres, in sacram
xdem deducit, populi motum veritus erat enim :

Cum impera- monachus Studita, qui Isaacio Angelo Dositheus ob ambitionem et imperatoris intempesti-
tor Dosi-
Hic fuit

tlieum a se-
imperio prsedixisse fertur, et imposturis vam pertinaciam, et parum laudatum sui studium
de Hicroso- suis animum a Frederico, qua-
Isaacii abalienavit omnibus invisus. Ceterum rursus sede ejicitur, eo-
lymitana
si hic sub prsetextu expeditionis contra Sarace- demque modo, quo canis JEsopicus, et pontiftcatum,
nos Graacum imperium affectaret. Propterea in quem tenuerat, amittit (nam alius Hierosolymis
prasmium suorum vaticiniorum primo patriarcha- electus erat) et majori sede excidit, magno vasorum
tum Hierosolymitanum, deinde Constantinopoli- custode Xiphilino Gcorgio patriarcha designato. Ni-
tanum obtinuit, ut Nicetas Choniata loco proxi- cephorus Callistus de Dosithei successione et re-
me citato exponit, ubi etiam de illo haec subne- ditu Hierosolymam aliter loquitur ; at Nicetse
ctit : Is vates erat Dositheus quidum, Studiensis mo- synchrono in hac re majorem fidem adhibemus.
nachus, Venctiis oriundus et patrc Vitidino, ut 866 De tempore, quo hic Patriarcha sedem
ferebatur, natus, qui Isaacio, cui familiaris erat, Constantinopolitanam tenuit, plerique catalogi
privato adhuc imperium prxdixerat : qua prxdictio- inter se dissentiunt : nam Philippus Cyprius et

catalogus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
145
catalogus Labbeanus administrationi ipsius tres fratris Isaacii. Catalogus Juris Graeco-Romani SEC. XII.

hie an- annos tribuunt catalogus vero Onuphrii Panvinii

; dies xxvn pro mense computavitsic Georgius
eum :

no ct mcdio annum unum Matthaeus Cigala duos ac denique

; ; Xiphilinus, magnus vasorum custos, qui cum annos
usquc ad AU-
qustum anni Nicephorus Callistus annum et dimidium eidem vi, menses x prxclare ac religiose vixisset, ad Do-
5)91 calhc- adscribunt. Catalogus autem Juris Graeeo-Ro- minum migravit. Et quoniam aberat peregre domi-
ilram CP-
occupassct. mani tempus gubernationis non expressit. Quare nus Alexius augustus, domini Isaacii frater, in ex-
hoc loco sequimur antiquiorem Nicephori Callisti peditione Occidentali, caruit suo patriarcha thronus
catalogum, quocum alter unius aut duorum an- mensibus duobus. Matthaeus Cigala et Philippus
norum computus non difficulter juxta rotundum Cyprius eumdem annorum ac mensium numerum
numerandi modum componi potest, et Dositheo exprimunt, et posterior etiam de bimestri sedis
concedimus annum ac dimidium quo temporis ,
vacatione meminit catalogus vero Labbeanus,
;

intervallo supputato, perveniemus ultra medium omissis mensibus et diebus, tantum sex annos ei
anni mcxci, et depositionem ipsius affigemus No- adscribit.
nis Augusti, cum ille circa Nonas Februarias an- 870 Cum Nicephoro Callisto, aliisque facile licet Nicetas
ni mcxc in locum Leontii suffectus fuerit, ut supra conciliari potest Nicetas Choniata, qui occasione Clwniata ei
septem an-
statuimus. cujusdam controversiae, quae sub hoc patriarcha nos rotunde
inter Graecos orta fuerat, lib. 3 imperii Alexii adscribat,

Comneni num. 3 rotunde septem annos episcopa-

XCVII GEORGIUS II, cognomento tui ejus ita assignat Eodem tempore dogma de
:

Xiphilinus. divinis mgslcriis vulgatum Christianos in factiones

divisit. Unde in foro et triviis res veneralione et si-
lentio dignx palam contemnebantur : nam Georgio
Mense Au-
gusto anni
Theodorus Balsamon, mendacissimus Romanae Xiphilino septem annis patriarchatu functo Joannes ,

1191 in lo- Ecclesise calumniator, commentarios suos in Camaterus successit, qui, cum opinio, qux sub Xi-
cumDosithei Nomocanonem Photii, jussu Manuelis Comneni philino pullularat, radicitus exstirpanda, et ejus au-
B imperatoris et Michaelis Anchialini patriarchae ctornequam monachus Sicidites, ut lixresiarcha et
inceptos, huic Georgio nuncupavit, eumque im- homo seditiosus condemnandus fuisset, et aliis ipsius
pense laudat, ut Eminentissimus Baronius ad an- exemplo silentium imperandum,utmysterium rursus
num Christi mcxci num. 50, aliique scriptores esset mysterium, disserendi arte et demonstrationi-

passim affirmant. Cum simile gaudeat simili, ut bus, qux adversarium convincerenl, in rebus humani
habet vetus adagium, ex hac Theodori Balsamo- ingenii captum e.rcedentilnts, et artificium respuen-

nis dedicatione non temere suspicabimur, hunc tibus, usus Erat autem quaestio de Euchari-
est.

Patriarcham Constantinopolitanam etiam schi- controvertebatur, ut ibidem

stia, et inter aliquos

smati adhsesisse. Porro ex historia istius temporis subdit Nicetas, utrum Christi corpuspostperceptio-

aliisve antiquis monumentis certum episcopatus nem incorruptibile sit, quale post passionem et resur-

illius initium figere non possumus sed juxta ;

rectionem fuit, an corruptibile, ut anle passionem.

hactenus deductam chronotaxim nostram proba- At inter utramque partem de reali Christi prae-

biliter putamus ipsum mense Augusto anni

,
sentia conveniebat, ut colligitur ex ibidem allatis

mcxci ad sedem Constantinopolitanam evectum sanctorum patrum testimoniis, quae rubore suf-

fuisse. Haec opinio nostra cum tempore admini- fundere debent Calvinianos, qui ecclesiam Grae-
strationis optime convenit, et sequenti chrono- cam sensui suo figurato patrocinari, contra mani-
logiae non repugnat, ut per decursum patebit. festam veritatem impudenter contendunt. Sed ad
succederepo- 868 Hunc Georgium Xiphilinum anno Christi rem nostram redeamus.
tuitGeorgius ttt aiuw
Xiphitinus mcxcvii in cathedra Constantinopolitana sedisse, 871 Nos hicexactesequimur distinctum Nice- ita
1198/inem
constat ex ipsius decreto de juribus territoriorum, phori Callisti computum, quocum alii scriptores ijubernationi

quod 4 Juris GrDeco-Romani pag. 283 sic in-

lib.
Georgio Xiphilino tribui-
facile conciliantur, et sitx itnposue-
rit..

cipit: Mensis Februarii die quarta, feria secunda,
Indktione decima quinta, prxsidente sanctissimo do-
tnino nostro et universali patriarcha, domino Geor-
gio, in Thessalo adsidentibus in concilio
sanctitati sacratissimis pontificibus, Stephano Ama-
seno, etc. Imo illum mense Februario anni se-
mus sex annos, novem menses, et dies viginti
septem, quibus omnibus juxta superiorem chro-
notaxim scrupulose supputatis, ab inchoata per
magnx ipsius aliquot dies Augusto anni mcxci (puta ab octava
die istius mensis) attinges fere Nonas Junias an-
ni mcxcviii, ut calculum subducere volenti appa-

quente adhuc eidem ecclesiaa praefuisse, liquet ex rebit. His adde duos sedis vacantis menses, quos
constitutione Joannis Camateri, successoris ip- catalogus Juris Graeco-Romani et Philippus Cy-

sius, quae ab ipso edita est mense Februario, In-

prius ante successoris electionem diserte expri-

dictione sccunda, seu anno Christi mcxcix, et ibi-

munt, et eodem anno mcxcviii pervenies ad No-
dem in Jure Grasco-Romano pag. 285 post alia nas Augusti, circa quam diem Georgius Xiphili-
sic habet: Cum Alexius Capandrites sub decessore nus episcopatui suo finem imposuit, ut ex infra
nostro sanctissimo patriarcha comparuisset coram dicendis confirmatur. Hinc corruit chronologia

sacro consessu sanctx synodi nostrx mense Februa- aliquot patriarcharum, quos Pagius in Criticaad

rio,prxterita prima Indictione, narravit, se matri- annum Christi mcxci num. 161eviter digessit, et
monio legitimo fuisse copulatum Eudocix, etc. At ubi initium Georgii Xiphilini usque ad annum

mensis Februarius Indictionis primae designat mcxciv perperam distulit, quia non attendit ad
tempus, quo ei succedere debuit
annum Christi mcxcviii, quo usque ad finem
mensis Maii sedem suam tenere potuit, ut ex an-
nis gubernationis ipsius jam ostendemus.
'

Plerique
"' 869 Nicephorus Callistus tempus episcopatus XCVIII JOANNES X, cognomento
Wlalogi a,i-
nos sex el ejus ita accurate notat: Georgius Xiphilinus dia- Camaterus.
'"''/«"( mrii- conus, et magnus vasorum custos, eodem imperante
ses tntmiint,
(nempe Isaacio Angelo)«H«i's VI, mensibnsrx.,die-
bus xxvn, et detonsus est in monasterio Phnjgano- Deinceps saape laudandua Annalium ecclesiasti-
rum,quod exstruxerat, sub imperio Alexii Angeli, corum contiuuator, illustrissimus Henricus

21 Spon
Tomus i Augusti,
 : ; :

146 HISTORIA CHRONOLOGICA

Sec. xn. Spondanus superiori chronologiae nostrae fere suo Alexio Juniore in imperium restituerunt
Mense Augu- omnino adstipulatur, et ad annura Christi mcxcviii nam anonymus Latinus, qui huic expeditioni in-
sloanni 111)8 Edmundus Martene
cathedram
num. 30 initium hujus Patriarchae sic recte col- terfuit, et cujus epistolam
CP. ascendit locat: Quod attinetres ecclcsix Grxcorum, inquit, Thesauro novo anecdotorum inseruit, tamquam,
Joannes Ca- anno, die septima mensis Augusti
hoc eodem factus testisoculatus, tomo 1 praefati Thesauri col.
materus,
est Constantinopoli patriarcha ex diacono et chartu- 788 post alia sic ad rem nostram scribit Aliud :

lario Joannes Camaterus post Georgium Xiphili- equidem multo melius et gloriosius antedictis sub-
num, ut colligitur ex serie cpiscoporum Contantino- junctum, propter quod principalitcr ad civitatem
politanorum in codice Juris Orientalis, ubi dicitur regiam curavimus adventare, vobis satago explicare ;

Georgius sedisse annos sex, menses decem, ct post videlicet quod ei usque ad negotium Salvatoris pro-
duos menses suffectus Joanncs, qui prxfuerit ad cessimus, quod ecclesia Orientalis, cujus Constanti-
captam usque urbcm a Francis et Venetis, annis nopolis caput exstitit, cum imperatore et universo
quinque, mensibus octo, diebus septem: captam au- ejus imperio capiti suo Romano Pontifici se esse fi-
tem rsse urbem Indiclione seplima, die decima ter- lium recognoscit, et vult de cetero eidem more solilo
anno Christi mcciv, chronologi
tia Aprilis, id est humilitate captiva devotius obedire. Ipse e.tiam ejus-
passim notarunt. Spondanus cum catalogo Juris dem patriarcha huic aspirans operi (et) applaudens,
Graeco-Romani praeter sex annos Georgii Xiphi- subc dignitatis pallium asummo Pontifice receptu-
lini pro novem mensibus et viginti septem diebus rus Romanam ulterius Sedem requiret, et super hac
menses decem rotunde numerat, et expugnatio- ipsccum imperatore jurationis prsestitit catttioncm.
nem urbis Constantinopolitana? die decima tertia 876 Sed cum Latini anno mcciv Constantino- Conslantino-
poli a Lati-
Aprilis ponit, quam alii duodecima ejusdem
die polim expugnassent, Joannes Camaterus ea urbe nis capta,
mensis, feria secunda collocarunt. Sed non liti- excessit cum
aliis Graecis schismaticis.inter quos ultro tlhces-
gabimus de differentia paucorum dierum, ad quam etiam Nicetas Choniata, qui inlibro de rebus
fuit
sit,

B chronotaxis nostra facile accommodari potest. post captam Constantinopolim gestis discessum E
qucm Roma- 873 Lmocentius III Pontifex hunc Patriar- suum tragice describit, et hac occasione ibidem
nus Pontifex
ad unionem cham cum suis subditis ad unionem Ecclesia? Ro- num. 5 de hoc Patriarcha sic meminit Antece- :

cum Latinis manae reducere conatus est, et propterea legatos debat autem nos cecumenicus summus pastor, non
ineundam
una cum litteris Conslantinopolim misit, Graecos- peram ferens, non aurum in zona, sine baculo, sine
que ad futuram synodum invitavit. Verum Joan- calceis, una tunicula indutus, integer evangelicus
nes Camaterus datis ad Innocentium litteris dubi- apostolus, aut potius Christi exemplar, quatenus
tationes quasdam de primatu Ecclesiae Romanae paupere asrllo vcctus novaSione discedebat, nonau-
proposuit, quas idem Pontifex responsione sua tem triumphans illam ingredicbatur. At quem Ni-
omnino dissolvit. Litteras hujus Patriarchae, et cetas ob exteriorem paupertatis speciem hoc loco
Romani Pontificis responsorise, aliaeque ad eam- tam impense laudat, eumdem antea gravioris
dem rem spectantes inter epistolaslnnocentiilll, culpas arguit, quod pravam quamdam opinionem
quas Baluzius duobus voluminibus edidit, tomo 1 de Eucharistia, ab haeretico monacho resuscita-
pag. 471 et sequentibus legi possunt. Ex his le- tam, non statim radicitus extirparit, sed in re-
ctor satis clare intelliget, in tollendo schismate bus humani ingenii captum excedentibus artem
hic iterum Graecos more suo tergiversatos esse,
disserendi adhibuerit, ut superius num. 870 ex
etad Pontifices Romanos dumtaxat recurrisse, ipso retulimus.
quando eorum ope indigebant. 877 Ephraemius poeta Graecus seculi xiv apud quemGrttcus
frustra alti- 874 Certe desiderium Innocentii III tunc op- poela ab iis
cere conulus Bandurum tomo 2 Imperii Orientalis pag. 928 e.xpulsum
tato successu caruisse, testantur antiqua hujus
est. de hoc Patriarcha sic canit fingit,
Pontificis Acta, quae Baluzius epistolis ejus in
laudata editione praefixit, ubi coaetaneus gesto- Hoc defuncto (scilicet Georgio Xiphilino) in se-
rum collector num. 62 de hac re sic loquitur: dem constituitur
Cum autem imperator et patriarcha litteras hujus- Camaterus dulciloquus Joannes,
modi recepissent, et eas sibi fecissent diligenter ex- In sermonum omni genere exercitus,
sapientiee et
poni, non minimum doluerunt de his, qux prius
Et peritiam in divinis dogmatibus habens
scripserant pcenitentes quoniam imperator ex pro-
; Cum esset ecclesix levita chartophylax,
missione. sua cognoscebat, se obligatum, quod,
cum Sub quo Latini urbem sibi obnoxiam fecerunt.
Romanus Pontifex convocaret concilium generale, Is misere expulsus a Latinis
ipse debebat Grxcorum ecclesiam ad
concilium de- Sede patride mex Byzantii,
stinare, statuta concilii recepturam
; patriarcha vero Perveniens in Didymothdechum,
ex responsionibus Apostolicis super suis consultatio-
Et fato funclus, reliquit lumen solis.
nibus factis cognoscebat, se tam rationibus
quam au-
ctoritatibus coarctatum ad obedientiam
Romano Pon- At Ephraemius poetica et Graeca fide hic nobis
tifici exhibendam. Imperatorigitur habitocum Gree-
narrat,Joannem Camaterum a Latinis ex urbe
cis longo consilio, ad ultimum sic respondit, quod
si Constantinopolitana ejectum fuisse : nam Geor-
Romanus Pontifex faceret in Grxcia celebrari con- gius Acropolita huic tempori proximus, in sua
cilium, ubi quatuor antiqua concilia fuerant cele-
Historianum. 6 de Latinis post captam Constan-
brata, illuc Grxcorum ecclesia suos mitteret
respon- tinopolimitascribit: Itali urbepotilicivibus potesta-
salcs et fingens se longius ire, ad aliam
;
materiam tem fecere, ut qui vellent, manerent, ac subdititii es-
se convertit,
mittens summo Pontifici litteras, in sent ; qui noltent, libere quo vellent, proficiscerentur.
qutbus nitebatur probare, qnod
imperium sacerdotio Deinde ibidem refert, quomodo inter alios Theo-
prxpollebat. Tunc auctor
synchronus ibidem
ille dorus Lascaris, relicta urbe Constantinopolita-
subdit lpsam Innocentii epistolam,
qua eidem im- na, Nicaeam occupaverit, ibique novam imperii
peratori hac super re nervose respondit.
sedem constituerit. Itaque verosimillimum est,
quamvis itle 875 Videtur tamen hic Patriarcha cum aliis Patriarcham illum ultro discessisse, eo quod Ro-
lunc atiquod
Graecis aliquamdiu tempori servivisse, et
unionis desi- unionem mano Pontifici et Latinis subesse nollet. Sed quae-
derium w- cum Ecclesia Roinana simulasse, quando Latini cumque fuerit discessus causa, nos ad chronota-
mulaverit.
Isaacium e carcere liberarunt, et una cum filio xim ipsius revertamur, et discutiamus, utrum ea
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 147

cum sequenti tempore, ac aliis testimoniis co- Tertio ex dictis colligimus eumdem Patriarcham sec. xii.
hsereat. post Didymotichianam unius anni ac decem
ab anno
ciiin
878 Catalogus Juris Grseco-Romani tomo 1 mensiura commorationem, mense Februario anni
H98 usque pag. 303 tempus hujus Patriarchae sic accurate mcovi dignitatem suam abdicasse, et eodem an-
nctanmim
1204 Con- notavit : Joannes diaconus et charhilarius Camate- no circa flnem Junii obiisse, cum interim Mi-
stantinopoli rus, eodetn Alexio imperante ; prxfuitque ad captam chael Auctorianus mense Martio ejusdem anni
seclisset.
usque urbem annis quinque, mensibus octo, diebus mccvi in locum ipsius suffectus esset, ut postea
septem ; vixit et post captam urbcm annis duobus, probabimus, quando prosequemur seriem pa-
mensibus duobus, diebus quattiordecim. Et capta triarcharum Graecorum, quse hic diutius inter-
fuit urbs Indictione septima, die decima tertia Apri- rumpenda est propter antistites Latinos, qui pa-
lis. Post urbem vero captam, quod accidit anno triarchalem cathedram occuparunt Constantino-
mundi sexies millesimo septingentesimo duodecimo poli, donec Graeci hanc urbem recuperarunt. In-

(isorbis conditi annus juxta computum recentio- terea praasules Graeci, qui consueto patriarchaa
rum Graecorum in annum Christi mcciv etiam Constantinopolitani titulo gloriabantur, sedem
incurrit) quoniam hic Patriarcha in Didymoticho suam in urbe Nicaena collocarunt usque ad an-
diem obierat, vacavit thronus annum unum, menses num Christi mcclxi, quo Constantinopolim re-
clecem. Philippus Cyprius circa sedis ac vitse versi sunt, et rursus cathedram patriarchalem
annos, menses et dies cum isto catalogo plane in ea urbe fixerunt, ut infra seculo xiii vide-
concordat. biraus.
.
fjicepltorus 879 Nicephorus Callistus de tempore illius
Callistus de
loco com- Patriarchse cum aliis consentit ;'sed in quibusdam
morationiset historise circumstantiis discrepat, dum apud Ban-
morte ejus
alia scribit, durum tomo 1 Imperii Orientalis pag. 198 sic de
E
B ipso scribit : Joannes Diaconus et chartophylax Ca-
materus sub eodem Alexio usque ad captam Con- PARERGON IX.
stantinopolim annis quinque, mensibus octo, diebus
septem. Vixit autem Hadrianopoli post captam ur-
bem annis duobus, mensibus duobus, diebus quatuor-
decim ; et obsidentibus Latinis, ex aqux penuria De patriarchis Latinis , qui ab anno
obiit. cum antea,postulantibusiis, qui Nicxx erant,
Christi mcciv usque ad mcclxi Con-
et Theodoro Lascari, abdicasset. Nescio, ubi Nice-
phorus hsec de mortis loco et modo invenerit, stantinopoli sederunt.
cum antiquiores historici tradant, Joannem Ca-
materum placide obiisse Didymotichi, qua? est
urbs Thraciaa in monte ad Hebrum fluvium sita,
et ab Adrianopoli diversa. I THOMAS, cognomento Moresini.
iliiuin Nice- 880 Nicetas Choniata agens de imperio Bal-
tas Clionia-
ta et Geor- duini Flandri, et irrita Didymotichi obsidione
gius Acropo- praecipuos Constantinopohtanse ur- CaptaaLati-
lita,
num. 8 minime violentam istius Patriarchae mor- Cum mter nis Constan-
. ,-, ,
tr
tem indicat his verbis Tunc Joannes Camaterus : expugnatores Francos et Venetos con-
bis tiuopoti an-
quorum pars imperatorem ha- no 1204, pa-
patriarclw, quipost exilium Didymotichi inquilinum ventum esset, ut
triarcha CP.
agebat, vitam cum levi morte commutavit. Georgius beret, alteri cederet gentis suse patriarcham, eligilur Ttio-

Acropolita in prsefata Historia num. 6 etiam as- Balduino Flandro ad imperium evecto, primus mas,
serit, Joannem Camaterum post captam a Lati- Latinorum patriarcha Constantinopolitanus ele-
nis Constantinopolim Didymotichi vixisse, eum- ctus est Thoraas Maurocenus, natione Venetus,
que ibidem ante mortem dignitati suse ultro re- qui m8x Romam properavit ad Innocentium III
nuntiasse sic tradit Duobus itaque annis integris
: Papam, ut ab eo confirmationem
dignitatis suae

cum omnibus, uti despota, Lascaris agnosceretur, obtineret. Haec Andreaa Danduli,
in Chronico

conventusque ex viris celeberrimis ac ecclesix pri- quod inter Scriptores rerura Italicarum tomo 12
matibus Nicxum concurrentibus haberetur, illud in- nuper editum est, col. 331 sic breviter referun-

ter eos agitatum est, qua ratione Theodorus, ad illa tur Clerus postea catholicus Venetorum canonicos
:

usque tempora despota, imperator acclamaretur. Pa- in ecclesia sanctx Sophix prxfecit, qui venerabilem
triarcha non adcrat Joannes quippe Camaterus,
: virum Thomam Mauroceno, genere nobilem et mo-
qui patriarchale solium, Italis Byzantium expu- ribus circumspectum, patriarcham Constantinopoli-
gnantibus , honestabat , Didymothoschum abierat tanum concorditer elegerunt; electus quoque ele-

ibique commorabatur : accersitus a Lascari aliisque, ctioni consentiens cum imperialibus et Ducis nuntiis

scripto etiam patriarchatui renuntians, noluit acce- pro obtinenda confirmatione Romam perrexit.
dere ; ideo ejus locum Michael Auctorianus suffi-
in. 883 Paulus Rhamnusius in Historia de bello aijuselectio-

citur. Nicetas synchronus et Georgius suppar in Constantinopolitano, Venetiis anno mdcxxxiv nem
his rebus majori flde digni sunt, quam Nicepho- recusa, lib. 3 pag. 144 et sequentibus electio-

rusjunior, et idcirco potius illis, quam huic, cir- nem illam fusius, sed non magis integre memo-
ratliis \erUs:Balduino imperatore
coronato.juxta
ca ista historiae adjuncta credimus.
e®quorum qux Galli et Veneti ante
881 Ex his testimoniisprimosequitur, errasse seriem pactorum , in
verosimiliori
"iirratione Ludovicum Thomassinum, dum in Opere suo de urbem captam consenserant, Thomas Maurocenus
corotlaria.
Veteri et Nova Ecclesiae disciplina part 1 lib. 1 a Venetis sacerdotibus, privo suffragio, Constauti-
"{iquot ttetlu-
'imus. num. 5 ita scribit Patriarcha Grxcus Joannes
: nopolitanus patriarcha vetcre Oricntis more in divx
qui in
Camatcrus Nicxam concessit cum Grscco imperato- Sophix xde, ubi dudum Grxci metropohtx,
re. Secundo juxta plerosque catalogos inferimus, Constantinopolitani imperii ditione censentur, so-
consuc-
Joannem Camaterum annis quinque, mensibus lennibus auspiciis patriarcham designare
ambiens, sola probitatis ct critdi-
octo, ac diebus septem Constantinopoli sedem vcniiit, absens nec
ecclestx
tenuisse,cum illam anno Christi mcxcviii circa twnis opimione tlcchiratur, totique Orientis
Nonas Augusti ascenderit, ut supra statuimus. prxficititr.

SS-l Tum
 148 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. XIII. 884 Tum exponit quasdam ecclesiae Constan- nullius roboris esse. Illa Pontificis epistola, alia-
Latini tiik- tinopolitanae praerogativas, et Thoma? pietatem que huc spectantia in praefatis Gestis et variis
Sl LES CP.
aliasque dotes ita laudat Cetcrum Maurocenus
: ejus litteris apud Baluzium legi possunt.
et virtutes
Vcnctiis patricia familia natus, cum supra germris 888 Non videtur tamen hic Patriarcha statim quxlnnocen-
lius Papa
antiqmim dccus, amplissimam ex sacris studiis lau- voluntati Pontificis paruisse, cum Innocentius
ritavit.
dcm spcrtarct, plane adolcscens abdicata Manrocenx anno tertiodecimo pontificatus sui, id est anno
gentis prxclara nobilitate, et spreto demum omni Christi mccx, illum rursus de eadem re monuerit
ptilrimonio, cum rerum humanarum satietas illum aliis litteris, quae in editione Baluziana lib. 13

cepisset, amore religionis in Portuensis ccenobii, epist. 18 inter cetera sic habent : Quia..., prout
qnnd virorum sanctitate illnstrium seminarium fuit, caro et sanguis revelavil libi, solos Venetos vel sub-
sacratis septis se inclusisse dicitur. Ibivitx duritiem jacentes eisdem in ecclesia tua promoves, Erancos et
perfcrens, nec a suscepta professione vel puululum alios probos viros alterius nationis, quam tux,promo-
discedens, tantam eo scrulo ab universa Italia et vere contemnens, volentes ut ab hujusmodi revoceris
'
jorsun Vr- Vcnetia '
rcgionc pietatis laudem promeruit, ut ce- abusu, pcr qxiem divinam et nostram incnrrere pos-
nela
teris prxteritis et rcpulsam ferentibus, patriarcha- ses offcnsam, fraternitatem tuam monemus atten-
tum omnibus Venetorum suffragiis adipisceretur. tius, et Itortamur, pe.r Apostolica tibi scripta man-
Quae hoc loco scriptor ille de professione coeno- dantes, quatenus de personis idoneis et honestis un-
bitica narrat, fidei ipsius relinquimus, cum ea decumque acceptis ccclcsiam tuam taliter ordinare
non invenerimus.
alibi procures, quod in ordinatione ipsarum magis mcrita
narral Ptiu- 885 Denique auctor ibidem pag. 146additse- quam personas altendere videaris.
lits Rhamnu-

sins;
quentia Ea de re Venetias Dandulus ad Rayne-
: 889 Anno sequente Thomas obiit, ut intelli- Ciim riionuis
rium filium, et Ravcnnam subindc ad Maurocenum gitur ex litteris, quas Innocentius III mense Au- anno 1211
ex liac vita
per certos homines conscriptis Htteris illos rerum gusto et Septembri anno quarto decimo sui Pon- migrasset,
omnium certiores fecit. Petebat Dandulus, ut post- tificatus seu Christi mccxi scripsit, et quse in edi- E
quam Veneti cleri suffragiis patriarcha Constanti- tione Baluziana lib. 14 epist. 97 et 98 leguntur.

nopolitanus, aspirante ccetesti numine, esset crcaius, Post obitum ipsius de successore eligendo dissi-
Grxcam ecclesiam capite indigentem diutius fru- dium exortum est, ut ex priore Innocentii epi-
strari nollet, tantamque Romanx Ecclesix, cui sese stola patet, et Odoricus Raynaldus ad eumdem
Oricntalis dudum subjecisset, vel augendx vel illu- annum num. 24 indicat his verbis Hoc anno :

strandx occasionem prxtermittere ; sed acceptis de (videlicet Christi siccxi) defuncto Thoma Mau-
manu summi Pontificis Innoeentii, tamquam su- roceno, Constantinopolitano patriarcha, Innoccnti-
premi omnium ecclcsiarum auctoris, solennibus or- us convulsis, qux minus legitime erant gesta ab iis,

namcntis, ejusqne sacrosanctis pedibus exosculatis, ad quos ea quorumalii ejus cccle-

electio pertinebat
;

rebus omnibus ad navigandum paratis, Constantino- six decanum in locum demortui subrogarant, atii
polim primo quoquc tempore maturaret, ut quod Deo tres alios renuntiarant , eleclionem ad leges canoni-
optimo maximo Vcnetisque deberet, opportuna ope cas revocari jussit.
afflictis Grxcx ecclesix rebus allata, religiose per- 890 Spondanusad annum ChristiMCCxvnum. cl dc succcs-
sore eligentto
solveret. 12 de eadem controversia sic scribit Accidit illa :
dissidium
scd tacel, 886 Sed Rhamnusitis silet ea, qtiae tunc et post obitum Thomx, primi ejus ecclesix patriar- iirtiiin csset,
quxdam in
deinceps ob quasdam hujus electionis eircumstan- chx, quem ex Regesto Innocentii Pontificis reperi-
hac elcctionc
Ponttjit i iii - tias Sedi Romanoe displicuerunt nam Pontifex : mus decessisse Thessalonicx circa mensem Junii,
,

plicuisse
Romanus primo electionem ipsius illegitimam anni ejusdcm Innocentii Pontificatus decimiquarti,
esse declaravit, eo quod contra canones a cleri- nempe. Christi mccxi, fuisseque magnam pro ele-
cis potestatem non habentibus et a laicis facta ctione successoris inter Venetos ac cetcros ejus ec-
fnisset. Deinde tamen Innocentius propter preces clesix clericos qux diutinam induxit
dissensionem,
imperatoris Baldumi, aliasque justas causa%, au- sedis vacationem. Exstatque etiam in collectione De-
ci.oritate sua eumdem Thomam elegit, et Romee cretalium (integras de hac re litteras, quarum
auno Christi mccv episcopum consecravit, eique pars Juri canonico inserta est, apud laudatum
varia privilegia concessit; ut authentice ac fuse Baluzium lib. 15 epist. 156 licet legere) ejusdem
narratur a num. 92 in antiquis Innocentiis III Innocentii constitutio de lite, ea de re vertente in-
Gestis, qufe Baluzius ante epistolas ejusdemPon- ter archiepiscopum Heracliensem et L plebanum
tomo 1 typis vulgavit.
tificis S. Pauli Venetiarum; cum nihilominus exRegesto
ci Thomam 887 Ex iisdem Gestis discimus, eumdem Pa- constel, etiam alios hinc inde diversis vicibus electos
aiiqim paetti
cuin Kenetii
triarcham Constantinopolitanum post consecra- tumultuose. fuisse. Porro
ea indecisa mansit
lis
inirisse, tionem suam Roma Venetias profectum esse, usque ad tempus Lateranensis iv, quod
concilii
ibique illicita quasdam pacta cum Venetis inivisse, mense Novembri anni mccxv celebratum est,
quas Innocentius postea irritavit. Cum vero Tho- quando ab Innocentio Papa ad sedem Constanti-
mas Venetiis Constantinopolim appulisset. cle- nopolitanam evectus est
riciFranci illum recipere noluerunt, causantes
subreptitiam ejus electionem, donec a legato
Pontificis illuc misso concordia stabilita est. Sed
cum novus Patriarcha juxta memoratas pactio- II GERVASIUS aliis EVERHARDUS.
nes, quas cum Venetis inire coactus fuerat, be-
neficia ecclesiastica solis Venetis conferret, In-
nocentius Papa anno Christi mccvi, datis ad le- apud Cangium in Historia Pontifcx ad
[onnulli -scriptores
gatos suos litteris, Thomam moneri jussit, ut ex N° eve.vit
CP-
Constantinopolitana, Parisiis anno mdci.vii sedcm Ger-
quacumque natione viros litteratos et idoneos in Gallice impressa, lib. 2 num. 20 tradunt, Fanti- viisitim vel
ecclesia Constantinopolitana constitueret. Cum num Dandulum Thomse Mauroceno successisse. Everhar-
diim,
autem legati Innocentio significassent, Thomam Sed eorum opinio erroris convincitur ex Albe-
de solis Venetis promovendis juramentum prae- rico, synchrono trium Fontium monacho, qui in
stitisse senatui Veneto, idem Pontifex per litte- suo Chronico editionis Leibnitzianae ad annum
ras ipsimet Thomaa declaravit, istud juramentum mccxxvii ita scribit Patriarcha Constantinopoli-
:

tanus
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

149
tanus erat hoc anno Matthias, tertius illorum, qui quam qua suos Papa armabat,
instructos potestate,
Sec. XIII.
de latinitatc in eadem sede assumpti sunt. Primus quascumque causas definicndi, excommunicandi et I.ATIM IMt.t-;-
Sfl.ES CP.
eorum dictus est Thomas, de Venetia natus; secun- absolvendi subditos aliorum episcoporum, eis incon-
dus Gervasius suis (Menckenius tomo 1 rerum sultis, novos creandi archiepiscopos, quanlumvis inde
Saxonicarum inlectionibusementlatioribus Chro- in metropolitanos emergeret detrimenti; appeUatio-

nici Alberici col. 84 pro Gervasius suis legit Ger- nibus ad Apostolicam Sedem factis haud cedendi;
artius; at ego suspicor proscribendum esse
suis percussores clericorum, eoque canonicis
innodatos
fuit ) de Tuscia assumptus. De tempore tertii hu- censuris exsolvendi; deniquc Lateranensis concilii
jus patriarchse juverit infra meminisse. canones ad beneficiorum collationem spectantes licen-
rejectisque 892 Cangius in laudata Historia Gallica impe- ter et impune prxtergrediendi.
compe- 896 Summa
rii Constantinopolitani, loco proxime citato affir-
aliis lixc sunt capita
querelarum excerpta ab Bonorin
Htoribus,
eum in con- mat, praesulem Heracleensem et parochumS. Pau- ex epislola Honorii III ad Patriarcham Constanti- Papa repre-
henditur,
citici Liitcra- nopolitanum, qui cum sole cuzloque Constantinopoli-
li de patriarchatu Constantinopolitano litigasse,
nensi cnn/ir-
ma vit illosque hujus litis causa Romam venisse eotem- tano videbatur una hausisse ingenium illud indocile

pore, quo Innocentius III concilium iv Latera- impaticnsque jugi, et vel xquissimx obedienlix in-

nense celebrabat. Deinde ibidem addit, electio- solens, qux fuerat ejus urbis priscorum patriarcha-

nem utriusque in synodo examinatam fuisse, et, rum indoles. Quare Honorius Pontifex apud Ray-
ambobus rejectis, hunc Gervasium electum esse, naldum anno Christi mccxviii num. 28 eumdem
qui tamquam patriarcha Constantinopolitanus re- Patriarcham post alia increpat his verbis Si :

liquo concilio interfuerit. Certe Godefridus mona- hxc ita se habent, qux sunt specialiter Romani Pon-
chus cosevus in Annalibus suis, inter scriptores tificis usurpando, e.t aliorum justitiam, ipsos multi-
rerum germanicarum e bibliotheca Freheriana pliciter opprimens, invadendo, videris non pastoralis

editis, ad annum Christi mccxv occasione synodi curam regiminis, sed thronum superbix ac pestilen-

Lateranensis de hac re sic scribit : Eodem etiam tix cathedram conscendisse. Cum igitur quantacum-
anno Papa Romx concilium habuit Constanti- que dignitate prxfulgeas , te nobis scias esse subje-

nopoli duo in patriarcham electi Romam venerunt, ctum, qui tempus accepimus justitiam judicandi, et

qui ambos consilio cardinalium deposuit, et tertium quantumcumque tibi deferre velimus, dissimulare

substiiuit, et investivit, ct ad sedem propriam remi- non possumus, nec debemus talia contra Deum.

sit. Conradus abbas Urspergensis, aliique chro- 897 Illustrissimus Spondanusad annum Christi el i nrii nn-
niiiii 1-220 e
nographi ad eumdem annum tradunt, patriar- mccxv num. 12 fatetur, sibi non satisnotum esse i ivis excedit,

cham Constantinopolitanum huic concilio Late- hunc Thoma? Mauroceni successorem cum enim :

ranensi interfuisse, quod cum Cangii opinione ibi egisset de controversia quas post mortem ,

optime concordat. Thomse inter varios sedis Constantinopolitanae

mense No- 893 Ex Gervasium mense No-
his concludo, competitores agitata est, hasc subdit : Quis vero
vembri anni demum thronum obtinuerit, non adeo invcnimus,
1215, ut ex vembri anni mccxv ad sedem Constantinopolita-
ipsis Gerva- nam evectum fuisse. Hoc initium conflrmatur ex cum tamen existimemus prxvaluisse Venetos; sed
xii titlcris
ipsis Gervasii litteris, quae apud Camuzatum in ita ut alius quispiam fuerit electus, cum legerimus
probatur.
Promptuario sacrarum antiquitatum Trieassinae in chronico manuscripto Andrex Danduli ducis Ve-
dicecesis fol. 313 verso sic incipiunt : Gervasius netiarum, Robertum impcratorem Constantinopoli-

pcrmissione divina sanctx Constantinopolitanx ec-
clesix patriarcha dilecto filio Guerrico Priori sancti
Salvatoris Mothonensis dicecesis salutcm
clialem benedictionem. Hoc vero diploma,
dem in finelegitur, est datum Corinthi, anno Do-
mini mccxvi, quarto Calendas Junii, pontiftcalus
tanum coronntum fuisse post quinque abhinc annos a
Matthxo patriarcha, quem ct natione fuisse Vene-
et patriar- tum indicare videtur. Sed ex jam dictis liquet.
ut ibi- quod hunc Matthaeum prsecesserit Gervasius sive
Everhardus, natione Tuscus, qui videtur anno
Christi Mccxxobiisse, cumetiam post hujus mor-

annoprimo. Si mense Novembri anni mccxv factus tem,» electoribus Constantinopoli inter se dissi-
sit patriarcha, mense Junio anni mccxvi adhuc
dentibus, lis de successore substituendo ad Apo-

primus istius dignitatis annus fluebat, ut mani- stolicam Sedem delata fuerit, et mense Martio

festum est.
anni mccxxi in cathedra Constantinopolitana jam

Uic patriar- 894 Videtur hic Patriarcha binominis fuisse, sederet

cim binomi-
quamvis ipse in hiscelitteris se tantummodo Ger-
uis
vasium appellet. Raynaldus enim in continuatio-
ne Annalium ecclesiasticorum ad annum Christi III MATTH.EUS vel MATHIAS.
mccxvii num. 17 de Honorio III Pontifice ita
scribit : Ul vero bene meritos beneficiis est prosecu-

tus, ita Philippensem principem, qui

episcopum
sxvitiamque intere- Cangius 3 Historise Constantinopolitanas
lib. in cujus to-
suum per summam impietatem c II III
merat, animadvertit : Everardo enim patriarcha ac num. 2 asserit, Robertum die xxv Martii,
suffraganeis provinciam imposuit, ut anathemate anno Christi mccxxi, solenniter in templo S. So-
a Mat-
ipsum percellerent, ejusque ditioncm tamdiu eccle- phiae imperatorem Constantinopolitanum
Andreas Dan-
siastico interdicto damnarent, donec crimen rite ex-
thaso patriarcha coronatum fuisse.

quod nuper inter Scripto-

piasset. Hic certe agitur de Patriarcha Constan- dulus in suo Chronico,
res rerum Italicarum tomo 12 prodiit, ibidem
tinopolitano, quem Raynaldus ex litteris Hono-
pag. 342 de hac Patriarchse actione sic meminit
rii III in margine notatis haud dubie Everardum
Robertus pubes factus, post decessum parculiun per
nominat.
Veteri et No- Hungariamet Blachiam Constanlinopolim perre.nt,
ob usurpa- 895 Hinc etiam Thomassinus in
'"w nimiam 26num. cap. et Matthxo palriarclm. Hoc autem
coronatus est a
va ecclesiae disciplina part. 1 lib. 1
Potestatem
5 ipsum eodem nomine compellat, dum ibi hunc contigisse anno Christi mccxxi colligitur ex di- ,

Patriarcham sic nimise arrogantise arguit Non : plomate ipsius Roberti imperatoris, quod Ray-
naldus ad annum Christi mccxxi num. ~b
exhi-
his se finibus continebat Everhardus, qui Thomx
expnmitui-
in thronum regix urbis ecclesix successerat. Inpro- bet, et in quo tempus imperu lta
iliiccn-
vincias legatos a latcre missitabat, non minus plcna Actum mcnse Junii, nnno Domini inillcsimo
tesimo
 150 I-IISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. tesimo vigesimo primo, imperii nostri anno primo. ganlur excmptx, ut fuerant lempore
Grxcorum.
XIII.
I.ATINI HUB- 899 Thomassinus in Veteri et Nova ecclesiae Etiam ignoro determinatum tempus, quo Mat-
SULES CP.
disciplina part. 1 lib. 1 cap. 26 num. 5 de hoc thaeus patriarcha ex hac vita migravit; sed scio,
Honorius
Papa Patriarcha sic scribit : Post Everharii mortem illum ante finem anni mccxxvi obiisse, et clerum
clencs Constantinopolitanus consentire non potuit in Constantinopolitanum post mortem ipsius rursus
unitm aliquem patriarcham : itaque sibi postulavit de successore eligendo dissensisse quibusdam ,

idoneum aliquem ab Honorio tertio. Electus ab eo Belvacensem episcopum postulantibus, aliis per-
est MattluTtis, Aquilx episcopus, antiquisquc dona- tinaciter illum rejicientibus, itautne illi quidem,
tus prxrogativis; prx ceteris autem ut novi imperii quos Romam delegaverant, in unam sententiam
reges regiis ornaret insignibus, si tamen assentire- conspirare voluerint, et propterea Honorius*Pon-
tur imperator ; utque vetaret, ne obviam illis clerus tifexJoannem de Abbatis-villa, tunc praesulem
solenni, qua solet, pompa procederet, aut osculan- Bisuntinum, ad ecclesiam Constantinopolitanam
dum afferret Evangcliorum codicem, nisi in eccle- regendam elegerit. Haec omnia colligo ex ipsis
siasacro ante chrismale delibuti essent. Honorii litteris, quas Raynaldus ad annum Christi
poil inedaim 900 Ex his Honorii Papae litteris, quas Tho- mccxxvi num. 59 refert, et quas in fine sic tem-
annHiiO vet
massinus citat, per conjecturam concludo, quod pus denotant Dat. Later. x Kal. Januar. anno
:

intuntt nnno
1321 subsli- Matthaeus iste anno Christi mccxx vel sub initium xi. Cum itaque hae litterae datre sint circa finem
luil Mat-
anni mccxxi cathedram Constantinopolitanam anni mccxxvi, in quem undecimus istius Ponti-
llneiiin vel
Miilliiain, conscenderit nam apud RaynaldumannoChristi
: annus incurrit, non improbabiliter existi-
ficis

mccxxi num. 28 in earum fine tempus ita nota- mo, Matthaeum eodem anno mccxxvi e vivis ex-
tur Dat. Lat. vin Id. Martii, Pont. nostri an. v.
: cessisse.
Si igitur anno Christi mccxxi in quem annus , 904 At praesul Bisuntinus, ab Honorio Papa prxsul Bi-
suntinus
Honorii Papae quintus incidit, die octava Martii electus, patriarchatum Constantinopolitanum re-
haec epistola ad Patriarcham Constantinopolita- cusavit, ut discimus ex Alberico supra laudato,
num data sit, ex omnibus circumstantiis conji- qui in suo Chronico ad annum Christi mccxxvii
cio, Matthaeum ante aliquot menses ad sedem ita scribit : Tertius iste Matthias iterum Venetia-
Constantinopolitanam promotum fuisse, adeoque nus, quo sedente' suaperconsi-
, et electoribus vota '
forte ccdon-
post medium anni mccxx aut saltem initio anni lium transferentibus, magistrum Joannem ar-
et in te t>el decc-
clciite.
mccxxj ecclesiam illam regere coepisse. chiepiscopum Bisuntinensem consentientibus de vo-
i/ui fucrat 901 Ceterum Thomassinus fallitur, dumdicit, luntate domini Papx, dictus archiepiscopus Romam
antca episco-
pus Equili- quod Matthasus iste antea fuerit Aquilx episco- adiit, postulatus onus illud subire, non consensit at-
tius, piis nam Aquilanus episcopatus ab Equilino mul-
: tentare : unde dominus Papa Cardinalem eum insti-
tunidiffert. Meliusitaque Raynaldusanno mccxxi tuit, et secum retinuit, dans ei Sabinensem episco-
num. 27 illum vocat episcopum Equilinum, cujus patum ; in Constantinopoli vero factus est patriar-
episcopatus in ditione Veneta situs erat, ut Can- chaSimon archicpiscopus de Tijro.
gius loco proxime citato observat. Hinc etiam ab 905 In Necrologio ecclesise Ambianensis, quae patriarclm-
Alberico trium Fontium monacho, quem supra Deiparae sacra est, ad diem xxiii Septembris de tinnConstan-
tinopolita-
in decessore hujus Patriarchae allegavimus, ter- eodem Joanne leguntur sequentia Obitus felicis num recu- :

tius iste Matthias ilerum Vetietianus appellatur, memorix Joannis de Abbatis-villa, quondam decani sasset,
eo quod de Thoma Mauroceno, etiam ex natione nostri, postea archiepiscopi Bisuntini, vocati per do-
Veneta ad eamdem sedem assumpto, paulo super- minum Honorium, tunc
ad summum Pontificem ,

ius meminisset. Unde Ughellus in nova editione patriarchatum Constantinopolitanum; sed pro sux
Italiae sacrse tomo 10 col. 80 eumdem Matthseum domino Gregorio
probilatis et scientix reverentia a
inter episcopos Equilinos recte recenset. nono detenti apud Sedem Apostolicam, in qua faclus
et queni po- 902 Porro prima hujus Matthaei gesta in mu- est Cardinalis episcopus Sabinensis. Pro cujus me-
stea irtcni nere patriarchali minime laudabilia fueruntr, cum inoria, quoniam ecclesiam nostram multipliciter ho-
Pontifex a-
inlcr rcpre- Honorius III Papa anno sexto pontificatus sui, twravit in Sanctorum reliquiis et ornamentis eccle-
hendit.
sive mense Julio anni mccxxii, eum sic acriter siaslicismultisetsuiregimine decanatus, etc. Igna-
C
reprehendat: Mercenarium te exhibes potius, quam tius Josephus a Jesu Maria, Carmelita discalcea-
pastorem, cum lac et lanam quxrens ex ovibus, va- tus, in Historia Gallica Abbatis-villae lib. 1 cap.
gas non reducas ad caulas, nec lentas stimutes, et 92 haec refert, ubi etiam citat plures scriptores,
languidas non sustentes prxdicationi minime insi- qui de Joanne isto electo Constantinopolitano an-
stendo, qua ipsas arguere, obsecrare, ac increpare tistite meminerunt. Cum is itaque dignitatem sibi
deberes in omni patientia et doctrina; Missarum oblatam recusasset, in Sede Constantinopolitana
vero solennia rarissime celebras, et excommunicalis collocatus est
communicare non meluis, et cum Venetis, ut haberi
ex fama publica dicitur, iniisli contra naliones alias
illicitas pactiones, et ut quasi velis ab Aquilone
IV SIMON.
tuum solium collocare, excommunicatos a legato
Apostolicx Sedis passim absolvis, e.t appellationibus
leijitime interpositiseamdem deferre contemnis.
ad
Plura vide apud Raynaldum,qui ad annum Chri- etiam ignotus fuit illustrissimo iittno liil in
Hic Patriarcha
sti mccxxii num. 22 et 23ha;c aliaque ex litteris Spondano, qui ad annum Christi mccxxii ea scile cotlo-
caltts cst Si-
Honorii recitat. num. 5 de successione Latinorum urbis Constan- mon,
Cum post 903 Nescio, an Matthaeus post hanc reprehen- tinopolitanae antistitum ita disserit : Quinam ve-
morlem Mal
tliai, qux
sionem resipuerit, et alia ipsius gesta apud anti- ro c Lalinis interea Constantinopoli prxsidcrent,
nno 1226 quos auctores non invenio, si excipias Andream haud adco nobis exploratum ; nisi quod ex Danduli
contigit,
Dandulum, qui proxime citato Chronici sui loco Chronico superius Matthxum retulimus, el in qua-
haec pauca de eo memorat Malthxus patriarcha : dam constitutione Innocenlii IV , annicjus tertiire-
Constantinopolitanus ad petilionem Angeti Graden- perimus subscriptum Nicolaum ; ac denique in
sis palriarchx declaravit,ut Venetorum ecclesix per amissione urbis Constantinopotilanx Pantalconcm
totum imperium Rotnanix a jurisdictione sua intelli- Juslinianum : credimusque, omnes semper Venetos

fuisse
 :

PATRIARCIIARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
151
fuisse ex primwva pactione occupationis urbis ; nec gdunense, in quo calamitatem ecclesiae suae pa-
Sec. xni
forte alios prsesedisse, quam quos nominavimus. At lam exposuit, ut apud eumdem Raynaldum anno Latini ra i
-

certeSpondanus in hac serie omisit Gervasium et Christi mccxlv num. 26 videre est. SIXES CP.

Simonem, quorum prior non erat Venetus, sed 910 Certius Patriarchae hujus finem, quam Mectiolani
de Tuscia assumptus, ut Albericus loquitur alte- ; initium reperimus: nam Tristanus Calchus in mortuui est
anno \i'.,\.
rius vero patriam et gesta hactpnus non inve- Historia Mediolanensi lib. 15 ad annum Christi
nimus, nec operose quaesivimus, cum nobis suf- mccli narrans, quomodo Innocentius IV Papa
flciatnosse chronotaxim patriarchatus ipsius, qui Mediolanum ingressus fuerit, de morte Nicolai sic
juxta superius dicta videtur anno Christi mccxxvii meminit: Comitabantur eum sex Cardinales, etNi-
ccepisse. colaus patriarcha Constantinopolitanus, quem ge-
qui circa fi,- 907 Cangius in laudata Historia Constantino- nere Placentinum ex familia de Caslro Arquato
nem anni politana lib. 3 num. 17 affirmat, hunc Simonem oriundum fuisse in annalibus lcgi. Deinde laudat
1252 obiit,
anno Christi mccxxxii vita functum esse. Neque varia pietatis ac doctrinae specimina, quae Pon-
ab ea opinione abhorret supra citatus Albericus, tifex iste Mediolani dedit, et inter alia ad rem
monachus synchronus, qui in suo Chronico ad nostram de illo haec addit Nicolai quoque palriar-
:

annum Christi mccxxxiii de Simonis morte, se- chse,qui per idem tempus obiit, exsequias sua et
dis Constantinopolitana? vacatione, et ipsius suc- Cardinalium prsesentia honestare dum isincccnobio ,

cessore ita simul meminit : Constantinopoli post Minorum sepeliretur, haud dedignatus est.

mortem patriarchse Simonis vacavit sedes per an- 911 PetrusMaria Campius in Historia ecclesia- ul exhisto-
num et ultra; et dominus Papa de consensu illo- 2 pag. 206 citat duplex Ms. ria Placenti-
stica Placentina part.
na discimus.
rum, Spoletanum episcopum in patriarcham conse- chronicon, quod utrumque cum hac chronologia
cravit, et eis transmisit magistrum Nicolaum de concordat. Primum ita mortis tempus indicat
Placentia, qui fuil vice-cancellarius Papse. Si igi- Anno Domini MCCLI patriarcha Constantinopolita-
tur dicamus, Simonem circa finem anni mccxxxii nus, nomine D. Nicolaus de Castro Arquato, obiit.
obiisse, et sedem Constantinopolitanam per an- Alterum vero eumdem obitus annum sic expri-
num et aliquot menses vacasse-, perveniemus ad mit mccli obiit D. Nicolaus de Castro Arquato de
:

annum Christi mccxxxiv, quo potuit in locum Porta patriarcha Constanlinopolitanus. Ex his pa-

ipsius substitui tet, Waddingum, dum in Annalibus Mi-

errare
norum ad annum Christi mccli num. 3 scribit,
Mediolani tunc mortuum Manuclem II patriarcham
Constantinopolitanum, et apud Minores sepultum a
V NICOLAUS. Corio referri : nam Corius in Historia Mediola-
nensi part. 2, fol. 109 verso, patriarcham Con-
stantinopolitanum, tunc Mediolani defunctum, di-
et qitcm an- TTghellus novissima editione Veneta Italiae
in serte Nicolaum appellat. Ceterum de Manuele
iio 1253 in ea
sede secutus U sacrae tomo 1 col. 1263 initium hujus Pa- isto Graecorum patriarcha post hoc parergon in-
est Nieolaus, triarchae ex diplomate Gregorii IX Papa? praeter- fra agemus.
propter eruit, dum in serie antistitum Spoletano-
rum de illo sic scribit : Nicolaus a Gregorio IX
electusanno mccxxx, videlicet ad regendam ec-
VI PANTALEON cognomento
clesiam Spoletanam; translatus inde adpatriarcha-
Justiniani.
tum Constantinopolitanum anno mccxxxv. Exstat
in registro Valicano Gregorii IX epistola directa

Priori et Capitulo basilicse Salvatoris Lateranensis,

in qua controversia inter Nicolaum episcopum Spo- Videtur sedes Constantinopolitana post mor- Pantateon
letanum, lunc electum Constantinopolitanum, et in- tem Nicolai per unum alterumve annum va- Jiisiinianiis,

ter Priorem et Capitulum Lateranense dirimitur. casse, cum Raynaldus ad annum Christi mccliii
'
forle Kalon- Kalendas' Maii, Pontificatus nono. Cum igitur num. 53 de electione hujusnobilis Venetiitadis-
dis
anno Christi mccxxxv, Kalendis Maii jam nonus serat : Absolvamus hujus anni periodum, collocatis
c
Gregorii Pontificis annus flueret, ex Ughelli ver- hoc loco Orientalis imperii rebus, quse cum ingra-
bis inferimus, Nicolaum saltem illotemporeCon- vescente Grsecorum potcntia fraeUt admodum essent,

stantinopolitanum patriarcham electum fuisse. Innocentius ad eas erigendas Apostolicas curas in-
At si mense Maio anni mccxxxv jam titulum ele- tendit cum enim PantaleonemJustinianum, patri-
:

cti patriarchae Constantinopolitani gerebat, non cium Venelum, capellanum suum, ad patriarchatum
obstat, quo minus ante aliquot menses (puta post Constantinopolitanum extulisset, mox iili excitandi

medium anni Mccxxxiv)ea dignitate ornatus fue- pro concione ad induendam crucem Veneti populi
rit, et ante discessum suum nonnulla ecclesiae munus demandavit ; ut comparatis validissimis co-
Spoletanae negotia confecerit. Quidquid sit de piis ad fulciendum imperium, cum quo res Christia-

certo novae dignitatis initio, ex his probabiliter na grave adibat discrimcn, prosilircnt Titmper-
conchidimus, Nicolaum anno Christi mccxxxiv misit eidem Patriarchse, ut ad cogenda pro susti-

velmccxxxv ad cathedram Constantinopolitanam nendis bellicis sumptibus aliqua pccuniarum subsi-

evectum esse. dia, mille nimirum marchas sterlingorum mutuo
'/"i cum in
909 Cum Nicolaus Constantinopoli esset, res accipiendas, bona ecclesiarum Constantinopolitani
ooncilio Lu-
Btomensi c.a- Latinorum quotidie in pejus ruere, et Groeci pau- imperii oppigncrarct.
laiiiiialeni
vero ct ob egregias virtutes, quibits t;ui ccivsinu-
latim imperium recuperare coeperunt. Quare Pa- 913 Illum
ecclesia srnt liler aiino
exVosuissct, triarcha, expensis in subsidium imperii suis fa- omatus erat, et ob enixissimam Venetorum com- 1-2m scttcni
cntlc-
cultatibus, ad magnas angustias redactus est, ut mendationcm, ad patriarchatmn evectum ostendunt
rtit.
patet ex epistola, quam Gregorius IX Papa/?i!er- litterse Pontificix, quibus Innocentius nobilissimx
amnse x Kal. Decembris anno decimo Pontificatus illius reipublicse strenua in Sedem Apostolicam stu-

sui ad praesules Peloponensi dedit, et quae apud dia ita collaudavit: - Ut in te providse circumspe-
hxc specialiter siuj-
Raynaldum anno Christi mccxxxvi num. 70 re- .. etionis deflectamus intuitum,
fertur. Deinde Nicolaus venit ad concilium Lu- .. gerunt inter multa ; devotio videlket Vcncti po-

puli,
 , : :

152 HISTORIA CHRONOLOGICA

natales conspicui produxerunt, qux potior fuit, tametsinon ignoremus, pleraque sxpe su-
SEC. XIII. » puli, unde te
LATINl tnJE-
.. Ecclesix Romanx foedere inconcusso cohxrens,
ab pra verum famx prxdicatione augeri.
Sl LES CP.
.. ejusobedientia numquam avclli funditus potuit 916 At nobis potior est indubitata veterum iliiancln Grte-
ci Constanti-
.. inundatione quacumque in fundamentum Catho- monumentorum auctoritas, de qua Spondanus ad twpolim rc-
.. licx fidei pro tempore irruente. » Tum excurrit annum Christi mcclxi num. 10 sic ratiocinatur cuperarunt,

in patriarchsc laudes, quem legati Aposlolici in Qui vero Balduinum una cum Patriarcha interce-

exercitu Christiano, alque in impeiio Constantino- ptum in fuga a sultano JEgypli fuisse, et post se-

politano, muncre decoravit; ea tamen lege,ut ab illo ptennium ambos argenti pondo viginti millibus ab
obeundo abstinerct, cum legalus a latere eo se contu- Alphonso Castellx rcge,precibus Augustx solutis, li-

lisset : quo argumento ad archiepiscopos, episcopos, beratos tradiderunt, nx illi res suas insigni vanita-
ceterosque ecclesiasticos, litteras exaravit. Ex his te, contra ceterorum omnium tam Grxcorum, quam

conjicio, electionem Pantaleonis ad annum Chri- Latinorum, cunctarumque aliarum gentium fidem,
sti mccliii referendam esse. prxdicari ambiunt: cum et insuper exslent lilterx

crescentibus 914 Pantaleone sedem suam occupante, vires Urbani Pontificis ad Provincialem Minorum in re-
paulatim
Graecorum ita accreverunt, ut propter frequentes gno Francix paulo post amissam proditionaliter,
Gracorum
viribus, eorum incursus Patriarcha Constantinopolitanus ut loqtutur, Constantinopolim scriptx, quibus nar-

maximam reddituum partem amitteret. Quare is rat, Balduinum imperatorem et ducem Venetorum
pro congrua sustentatione recurrere coactus est per nuntios suos ipsi Pontiftci significasse, se copias

ad Alexandrum IV Romanum Pontificem, qui terramarique parare advcrsus Palxologum, horta-

praesulibus et abbatibus Romaniae per ministrum turque prxdictum Provincialem, ut tam per se
provincialem Fratrum Minorum mandavit, utne- ipsum, quam per alios Fratres Ordinis populos ad
cessitati ejus subvenirent, et eidem patriarchx, eamdem expeditionem excitet. Haec aliaque hujus
tamquam eorum capiti, annuatim, quousque prxtacti rei testimonia apud Raynaldum anno Christi
patriarchatus sui redditus quiele percipere valeat, mcclxii num. 33 et sequentibus licet videre. Hic
quingentas marchas argenti pro sua sustentatione igitur fuit ultimus Latinorum Patriarcha, qui
ministrarc procurent. Haec Alexandri IV epistola, Constantinopolitanam ecclesiam re ipsa guber-
quae apud Waddingum in Regesto Pontificio post navit.
Annales Minorum tomo 2 pag. 57 integra legi 917 Dixi, hunc fuisse ultimum Latinorum Pa- ct fuit ulti-
m ii s ex Lali-

potest, data est Viterbii Idibus Julii, anno tertio triarcham, qui ConstantinopoUtanam ecclesiam re nls, qui re
Pontificatus ejus, qui in annum Christi mcclvii ipsa gubernavit non enim me latet, post mortem
: ipsn in en
cathedra se-
incurrit. Pantaleonis Justiniani, quam Raynaldus ad an- derunt.
eamdem au- 915 Tandem Pantaleon Justinianus sedem num Christi mcclxxxvi num. 35 refert, alios
no 1261 desc-
Constantinopolitanam deserere compulsus est atque alios ad sedem Constantinopolitanam seu
rere coactus
est, anno Christi mcclxi, quo juxta exactiores chro- potius ad istius sedis titulum a Romanis Pontifi-
nologos ea urbs a Graecis recuperata est tunc : cibus evectos esse, et etiamnum evehi, de quibus
enim Balduinum imperatorem, et Justinianum sparsim Bzovius, Raynaldus, Spondanus, et sub
patriarcham e manibus Graecorum elapsos esse, uno aspectu Cangius in Historia Constantinopo-
plerique scriptores tradunt. Inter alios scriptores litana lib. 7 num. 11 consuli possunt. Etiam scio,
Eispanos Mariana noster lib. 13 de Rebus Hi- nonnullos eorum cum titulo patriarchae Constan-
spaniaecap. 16refert, quod imperator Balduinus tinopolitani in aliis Graeciae urbibus resedisse, et
et Justinianus patriarcha, Michaelis Palxologi ar- adversariam patriarchis schismaticis cathedram
mis Grxcia pulsi, a sultano jEgypti intercepti in tenuisse. Sed cum ad instituti Operis mei ratio-
fuga fuerint, et muniflcentia regis Alphonsi anno nem proxime non spectet, honorarios hujusmo-
foijus seculi sexagesimo octavo libertatem obtinue- di praesules recensere hic patriarchis Latinis
,

rint.Prudenter tamen ibidem addit sequentia finem impono, et prosequor deductam hactenus
Hujus narrationis quidam scriptores fidem elevant, seriem patriarcharum Grascorum, qui interim
negantque Balduinum a sultano JEgypti captum. Nicaeoe, ac postea iterum Constantinopoli sede-
Nostrarum nobis historiarum consentiens auctoritas runt.

SECULUM XIII

Bxponitur T eo Allatius satis indicat difficultatem, quae in tescunt, scripto consigna. Allatius autem ibi Aga-
difficultas,
J^ q U ibusdam hujus seculi patriarchis exacte peto Colorso ita respondet: Nil mirum, inquit,
consignandis occurrit, dum in opere de Consen- temporibus obscurissimis, et turbarum ac dissidio-
tione perpetua Occidentalis et Orientalis ecclesise rum plenis, si, qux a profugis et ab arbitrio luden-

2 cap. 14 num. 4 sic dubitans scribit: An

lib. fortunx pendebant, in obscuro lateant patriarchx
lis :

Manuel vel Germanus is patriarcha fuerit, cui su- enim imperatorum conditionem secuti, quemadmo-
brogandus erat Blemmida, alii dicent. Cum haec dum ita nec ipsi pedem fxxum habebant.
illi,

legisset Agapetus Colorsus Praenestinus, homo 919 Haec incerta patriarcharum successio etiam qum " v " '''' '

i i

in ordinnn-
antiqua virtute et fide, ut Allatius ibidem num. 5 non parum perturbatur ob corruptos quosdam dis hitjus
a~
testatur, subridens ait : Quis hxc dicet, cum au- catalogos, de quibus Anselmus Bandurus tomo 2 temporis v
triarchis
ctores, qui eo ipso tempore scribebant, in palriarchis Imperii Orientalis pag. 928 sic nos praemonet Constantino- :

numerandis non conveniant, et suspectum sit, quid- Ceterum monere liic non abs re erit, seriem patriar- politanis,
quid in hoc negolio ab aliis refertur? Aude aliquid, charum ConstantinopolUanorum, prxcipue illorum,
si potes, el vel nomina tantum, si reliqua non inno- qui Nicxx sederunt, corruptam esse ac depravatam
 , ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 153

in tribus sequentibus catalogis, quos hic edidimus : Nicephorus Ephesiorum prxsul skc. mii.
quod quidem non solum apparet ex catalogo hoc Ni- Constantinopolitanx urbis episcopatum obtinuit,
cephori Callisti, sed etiam ex Georgio Acropolita, Qui prius erat palatii archipresbyter,
cujus verba suis locis inseruimus ; idque etiam con- Vir sine crimine, et per totam vitam virgo.
ftrmatur ex Chronologia Ms. Ephrxmii, quam lau- Hoc in patriarchatu defuncto,

dat Allatius lib. 2 de perpetua Consensione ecclesix Arsenius primus recuperat

Occidentalis et Orientalis,ubi habetur series integra Sacrum regixurbis prxsulatum.
patriarcharum Constantinopolitanorum, qui Nicxx
sederunt, nimirum a Joanne Camatero, sub quo Hic saltem habes rectam istorum patriarcha-
capta fuit a Latinis Constantinopolis, ad Arsenium rum seriem, quae jam sigillatim notis chrono-
secundopatriarcham, qui primus post recuperatam logicis illustranda est. His ad clariorem dicen-
Constanlinopolim in eo throno sedii. Tum Graeco- dorum intelligentiam prsemissis, singulos hujus
Latine subjungit metricum Ephrsemii catalogum, seculi patriarchas juxta methodum superiorem
quem hic semel Latine transcribimus, ne disso- ordine suo collocabimus, et occurrentes chro-
luta illius fragmenta per decursum repetere coga- nologiae difficultates ex recens edito Nicephori
mur, et supradictis horum temporum tenebris Callisti catalogo, monumentis utcum-
aliisque
aliquam lucem proeferamus. que dissolvere conabimur. At hoc loco memi-
quoruin Ui- 920 Igitur Ephraemius, poeta suppar, post nisse oportet eorum, quae supra statuimus de
men seriem
poetu Grscus
superius num. 877 relatos de Joanne Camatero tempore Joannis Camateri, cui apud Graecos
eersiluis ex- versiculos, de sequentibus patriarchis Graecis, successit
pressit.
qui Nicaese sederunt, sic pergit canere :

Post hunc pastores Byzantii

Promoti sunt in civitate Nicxna. XCIX MICHAEL IV, cognomento E
Primus Michael Aulorianus Autorianus.
Cognomento, sacellarius et levita ecclesix,

Externx divimeque sapientix callens :

Quo in sede demortuo,

Theodorus primum prxsulalum adeptus est, Nicephorus Callistus initium et finem hujus Uiehaelmtn-
,v Martioan-
Ecclcsix levita et chartophylax, Patriarchae sic accurate notat Post captam
:
III 1200 Ifir

Cognomento a palre Irenicus, urbem, Nicxx primus creatur ab imperatore Theo- esdt seilere
ccepit,
doro Lascari, vigesima mensis Martii, Indictione
Dignitate philosophicorum sermonum hypatus.
Et hoc etiam demortuo, primam sedem nona, magnus ecclesix sacellarius Michael Autoria-
nus, qui cum sedisset annis n, mensibus v,
diebus
Occupavit Maximus, monachus, et sncerdos,

Immaculati Accemetarum monasterii prxses. Mensis Martius nonse Indictionis clare

vi, obiit.

Post e.um Manuel, oratione philosophus, annum Christi mccvi designat. Hinc sequitur,
errasse Leonem Allatium, quando in Opere
pro-
Propugnator optimus et legum et canonum.
xime citato lib. 2 cap. 14 num. 5 successionem
Sed hoc linquente infevnam habitationem,
Vita et sermoni prxnobilis Germanus, Michaelis Autoriani usque ad annum Christi
Archiprxsul Constantinopolitanus creatur, mccviii differt. Quamvis Henricus Hilarius hete-
Vir instituto monachus, et Dei sacerdos, rodoxus Allatium non citet, tamen hic chronolo-
Et Anaplo Propontidis ortus, gicum ipsius errorem fere de verbo exscripsit in
quao tot
Et in urbe iiiter ccclesiasticos cnutritus, notis suis ad Chronicon Philippi Cyprii,
Postea monachum induens, et Deo inscrviens, anachronismis, crassis mendaciis, et hoereticis
calumniis contra Sedem Romanam refertse
sunt,
Et carus Georgio martyri,
ut ab eruditis Catholicis potius rideri,
quam re-
Gregem Byzantinum regere sortilus est.
Sed hic cum migrasset ad Dominum, futari mereantur.
922 Melius itaque Bzovius et Spondanus
postquam m
Et inter alios sanctos patriarchas collocatus esset, Joannes Ca-
initium materus ti-
Melhodius quidam monachus et sacerdos, Continuatione Annalium ecclesiasticorum,
m pa-
Michaelis Autoriani, quem Spondanus cum
non- i ii l ii

Eo tempore Hyacinthi monasterii superior, triarchx CP.

Brcvissimo tempore sedc potitur. nullisSaurianum cognominat, ad annum Christi abdieasset,

Geor-
Sed eo mortuo, vitaque functo, mccvi retulerunt. Huic chronologiae favet
gius Acropolita, dum in Historia sua num. 6
Archipresbyter Manuel thronum obtinet,

Qui inter aulicos adnumerabatur narrat, quomodo Theodorus Lascaris, capta a

Senex lenissimus et multa humanitate temperatus. Latinis Constantinopoli, auxiliaribus Persarum

Eo porro vita excedente, copiis aliam imperii partem sibi vindicarit, et Ni-
impe-
Arsenius quidam monachus, pietate insignis, C3333 post duos annos a primatibus Graecis
abdicatione
Et virtutum pulcherrima atque animata sedes, rator electus fuerit. Tunc ibidem de
successione Mi-
In patriarcham Byzantii eligitur Joannis Camateri patriarchfe et
his verbis ra-
chaelis Autoriani statim meminit
:

Genus quidem trahens ex Byzantio,

quippc Camaterm,
Sed comam detonsus in monasteriis Nicxnis, triarcha non adcrat; Joanncs
Byzantium expur
Ubi ctiam monasterii prxfectus factus est : qui patriarchale solium, Italis
Didymothxchum abnrat,
Postmodum in quietem se subduxit, et Deo in- gnantibus, honcstabat,
ibique commorabatur ; accersitns
aLascan alnsquc.
cumbens
nohut acir-
In Apolloniadis asceteriis, saiptoetiampatriarchatui rennntians,
dere. Ideo in ejus locum Michael
Antonanus w#-
In urbem Nicxnam appulit, vocatus
titterarumquc. non ncstrarum so-
Ab imperatore Ausonum Theodoro : citur,virdisertus,
Isdespotam
Cum gradum omnem ecclesiasticum explevisset, lum, sed extcrarum etiam pcritissimus.
coronavit tum
In summitatem magnam archiprxsulatus evectus Theodorum impcratorio diadematc
mense Apnh anm
est. ergo Latini Constantinopolim
Laseams Ni-
Sed eo sponte sedem deserente, mcciv interceperint, et Theodorus
patnarcha oo-
Et caesse post duos annos a
Michaele
in monasterium sancte se subtrahente,
22 ronatus
Tomus i Augusli.
 :

154 HISTORIA CHRONOLOGICA

ronatus fuerit, Georgius Acropolita chronologiam mense anni mccxii quo juxta superiorem compu-
Nicephori Callisti manifeste confirmat. tum Michael Autorianus obiit, usque ad mensem
etjuxta conir 923 At magna est catalogorum discrepantia Septembrem anni mccxiii sedes plusquam decem
putttm Nice-
circa annos et menses, quibus hic Patriarcha se- mensibus et dimidio vacaverit, ut manifestum
phtiri Calli-
sii ii quoalii dem tenuit : nam Onuphrius Panvinius in Chro- est. Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis pag.
differunt,
nico ecclesiastico initium Michaelis recte quidem 926 vidit hanc difficultatem, eamque ita solvere
anno Christi mccvi affigit sed pauciores sedis
; nititur : Theodorus itaque Irenicus, ut scribit hic
annos sic ei assignat Micltael IV Autorianus a
: Nicephorus, renuntiatus fuit patriarcha CP. die
Chrxcis in schismate post ohitum Joannis Camateri vigesimo octavo Seplembris, Indictione secunda, fe-
contra Thomam Lalinum nonagesimus nonus Con- ria prima, hoc est,anno Christi mccxiii, cum post
stantinopolitanus patriarcha creatus, sedil in Asia mortem Michaelis Autoriani thronus vacasset men-
annis v, mensibus vi. Catalogus Labbeanus eos- sibus decem et dimidio, quod impcrator absens in
dem annos ac menses ipsi adscribit ; Matthaeus themate Thracesio esset, ut tradit idem Nicephorus.
autem Cigala, omissis verosimiliter per oscitan- At, utpatet ex iis, qux supra de morte Michaelis
tiam annis, tantummodo quinque menses Micha- Autoriani diximus, dicendum est, vel
necessario
eli tribuit; verum Philippus Cyprius, prastermis- thronum vacasse plus quam decem mcnsibus et di-
sis mensibus, eidem quinque annos rotunde con- tnidio, vel Theodorum aliqtwt mensibus ante renun-

cedit. tiatum fuisse patriarcham, et die vigesima octava

mcnsc .-11111)1-
924 Nos in tanta catalogorum discordia sequi- Septembris consccratum fuisse ; quod quidem vide-
.tii iinni 121-2
palriarcha- mur Nicephorum Callistum antiquiorem, cui tur innuerc idem Nicephorus, dum ait, illo anno
l ii in pnivit. forte consentiret catalogus Juris Gra?co-Romani, cum die xxviii Septembris concurrere Dominicam
si numeri non essent erasi nam in eo anni, : qua consecrationes episcoporum solitas fieri alibi in-
menses, et dies ita notantur Dominus Michael : dicavimus.
Saurianus, magnus sacellarius, in Oriente designa- 927 Utcumque satisfaceret ea solutio, nisi ex c.aiiiiiiialtir

tus ab imperatore domino Theodoro Lascare, ha- falsa hypothesi procederet occurrens
Bandurus enim sup
:

tlifftcultus,
buitque sedem Nicxdc cumque pontifex fuisset an-
: ponit, anno Christi mccxiii Dominicam cum die
E
nis mensibus , diebus decessit. Ac va- xxvin concurrisse. At dies xxvm Septembris
cavit thronus mensibus x et dimidio, propterea quod tunc in diem Sabbati incidit, ut patet ex littera
imperator in Thracesium thema profectus esset. Dominicali F, qua? anno Christi mccxiii curre-
Alii catalogi circa hanc decem mensium et dimi- bat. Nec dici potest, in catalogo Juris Gr»co-
diivacationem consentiunt, ut infra videbimus. Romani diem xx Septembris huic consecrationi
Interim cum Nicephoro Callisto sex annos, men- melius assignari illo etenim anno dies vigesima
:

ses quinque, et sex dies Michaelitribuimus. Cum Septembris in feriam sextam incidebat. Nullum
itaquemense Martio anni mccvi sedere cceperit, itaque huic nodo findendo cuneum invenimus,
omnibus exacte computatis, mense Augusto anni nisi fateamur, mendum utrobique innumerosdiei
mccxii patriarchatui suo finem imposuit, et post irrepsisse, et forte pro xxvm Septembris legen-
memoratam sedis vacationem in locum ipsius dam esse xxix ejusdem mensis diem, quas illo
substitutus est anno cum Dominica concurrebat. Hac aut simili
correctione adhibita, solutionem Banduri non
improbamus, et consecrationem Theodori cum
utroque catalogo mensi Septembri anni mccxiii
C THEODORUS II, cognomento
affigimus electionem vero ipsius antea mense
;

Irenicus, vel Copas. Julio ejusdem anni factam esse conjicimus, cum
prseter jam allata vacationis testimonia, Philip-
pus Cyprius etiam testetur, sedem post obitum
lil ii n: anno
1213 scctttiis Laudatus Nicephorus Callistus in suo catalogo Michaelis Autoriani tantummodo menses x, dies
est Tlicodo- post mortem Michaelis Autoriani sic scribit xv vacasse.
tus, iuiii se-
Vacuvit autem thronus mensibus decemet dimidio, 928 Difficulter detcrminari
des Aicatas potest, quam diu el intcr va-
mcn- quia imperator absens in themate Thracesio erat, rius calulo-
iliititi hic Patriarcha sederit, quia scriptor illis tempo-
sibus ac di- goiitm ilis-
tnitlio vacas-
et xxvm Seplembris, Indictione secunda, fe.ria pri- ribus vicinus a vulgaribus catalogis in ea re plu- crepnnliiis
sct, ma, cooptatusest supremus philosophorum, cl char- rimumrecedit. Pra?ter jam relatam Nicephori
c tophylax magnx ecclesix Theodorus Ircnicus, dictus Callisti chronotaxim, quae cum plerisque cata-
Copas, qui postquam episcopatum gcsserat anno uno, logis facile conciliatur, Matthams Cigala et Phil-
mensibus dicbus tribus, mortuus est. Numerus ippus Cyprius catalogum Juris Graeco-Romani
mensium, qui hoc loco exesus est, facile suppleri sequuntur, et Theodoro tribuunt annum unum
potest ex catalogo Juris Graeco-Romani, in quo et quatuor menses, quibus hic addit tres dies,
post superius relatam sedis vacationem leguntur quos ille praetermittit. Duos annos rotunde ei ad-
sequentia : Die vcro xx Septembris, Indictione se- scribit uterque Labbei et Panvinii catalogus, in
cunda, feria prima renuntiatus est dominus Theo- quo forte vacatio sedis simul computatur. At ab
dorus Irenicus, chartularius ct siqiremus philoso- his omnibus multum discrepat Georgius Acro-
phorum, cognomento Cupas, qui cum anno uno pon- polita, dum in Historia sua num. 19 eidem Pa-
tificatui prxfuisse.t, ac mensibus quatuor, diebtis triarcha; sex annos ita assignat Post patriarchx :

tribus, decessit, cum imperator in themate Thra- Michaelis excessum Irenicus Thcodorus, cui a ple-
cesio dcgerct. Etsi
Nicephorus Callistus et catalo- risque Copx nomen inditum fuerat, in patriarcham
gus Juris Grseco-Romani diversos ejusdem men- eligitur Maximus mo-
post annos sex eo demortuo,
;

sis dies assignent, tamen ipse September, a cu- nacltus patriarchale solium asccndit.
Hasc eadem
jus Calendis Indictio secunda fluere coeperat, in Chronico suo compendiario ferme ad verbum
satis ostendit, Theodorum anno Christi mccxiii repetit, et rursus Theodoro Irenico sex annos
ad cathedram evectum fuisse. concedit.
circa quniti 926 Atcirca hoc initium, quod uterque cata- 929 Anselmus Bandurus mors Theo-
loco proxime citato
sedis Gracit dori ineunte
vuculionem
logus mense Septembri anni mccxiii collocat, mavult sequi chronologiam Nicephori Fi-liruurio
Callisti,
mihi sese ofFert scrupulus, eo quod ab Augusto tiniii I2IJ"'"
ntpote qui hancremhiccxprofesso, ut aiunt, tractat.
figitur.

Nos
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
155
Nos Georgium Acropolitam, temporibus hisce sive confessarius imperatoris mincupatus est. Pree- Sm. XIII.
multo viciniorem, aegre deserimus; sed etiam fuit autem mensibus vi, et defunclus est. Hic impe-
communi diversorum catalogorum consensui re- ratorem contra Niceenos concivit. Quod hic de gy-
pugnare non audemus. Quare suspicamur, aut nseceo ohscure innuitur, Georgius Acropolita in
memoria hic lapsum esse Georgium Acropolitam, Historia sua num. 19 sic clarius exponit : Maxi-
aut amanuensis oscitantia mendum in ipsius tex- mus monachus patriarchale solium ascend.it, gyneeceo
tum irrepsisse. Ad hanc suspicionem nos cogunt palpans ac supparasitans, et vice versa ex eo assen-
secutura temporum series et diuturna sedis vaca- tationes et blanditias aucupans : neque enim
aliud
tio, ut ex ipso Acropolita inferius ostendemus. eum tam sublime culmen evexerat sed post men-
in ;

Interimcum plerisque catalogis tribuimus Theo- ses sex moritur.Videntur hi sex menses nume-
doro unum annum, quatuor menses, actresdies, randi ab eo die Junii, quo imperator illum con-
quibus omnibusabexeunteSeptembrianniMCCxin stituit, cum catalogus Juris Graeco-Romani, alii-

accurate supputatisperveniemus ad ineuntem

, que nonnulli forsan a prarvia ipsius electione octo
FebruariumanniMCCxv, quo tempore obiit Theo- administrationis menses computaverint. Nos ex
dorus, post cujus mortem cathedra aliquamdiu consensu Georgii Acropolitse et Nicephori Callisti
vacavit propter absentiam imperatoris, ut ex in- sex menses ei tribuimus, quibus ab ineunte Junio
fra dicendis apparebit. anniMCCxvi supputatis, mense Decembri ejusdem
anni flnem episcopatui illius imponimus.

CI MAXIMUS I.

CII MANUEL I, cognomento Sarantenus.

quanto tempore electio vel conse-
Past sctlis
cacalionem
Non constat,
cratio hujus Patriarchae dilata fuerit, quia
catalogus Juris Graeco-Romani affirmat , Theo- Georgius Acropolita loco proxime citato post ineunteamo
xce P"
dorum Irenicum obiisse, cum imperator in themate memoratam Maximi mortem, de successore '£*J
'

Thracesio degeret, et deinde haec subjungit : Jus- ipsius hsec immmediate subdit : Manuel in patri-
E
sum autem fuit magistralibus, Patriarchx, ceteris- archali solio collocatur, vere vir philosophus, ut ap-
que Pontificibus, ut in scriptis sententias e.rpone- parebat, et amultiseo nomine honestalus. Fatemur,
rent. Atque hoc jussu designatas estMaximus, abbas nos ex historia non posse eruere certum hujus
monasterii Actemetarum. Cumque imperator etiam Patriarchse initium; sed ex hactenus deducta
advenisset, ab illo quoque renuntiatus est die xvu chronologia conjicimus, illum ineunteannoChri-
mensis Potitus est pontificatu mensibus viii.. sti mccxvii ad cathedram evectum fuisse. Philip-

Cum hac mensis die non convenit Nicephorus pus Cyprius in suo catalogo hunc perperam Mi-
Callistus, etiamsi ipsum mensem, qui hic legi chaelem appellat, et duos Michaeles seu potius
non potuit, clare exprimat, dum in catalogo suo Manueles diversos non distinguit, dumibidemsic
post supra relatum Theodori Irenici obitum, ita scribit Michael Charitopulus annos v, menses vi.
:

scribit Cum autem imperator Lascaris esset in

: Methodius annum unum. Michaeliterum annosxir.
Thracesio themate, principes ecclesix et episcopi Matthoeus Cigala illum recte Manuelem vocat;
statuerunt sententiam el vota sua scripto mittere ad sed cum altero ejusdem nominis sic confundit :

imperatorem, cujus jussu promotus est cathegumenus Manuel Charitopulus annisv, mensibus vi. Metho-
monasterii Acoemetarum Maximus : cum autem ve- dius annum unum; deinde ejectiisfv.it, atque in ejus

nisset imperator, ab eo de more constitutusest tertia locum rcstitutus est (clarius Grsece Tri/.tv a.v-yJ.rfir,,

die Junii mensis. denuo revocatus legitur) Manuel annis xiv. Alii
probabilius
931 Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis pag. nonnulli scriptores inciderunt in eumdem erro-
anno l-2l(i in
locnm Theo- 927 asserit, Maximum eodem anno mccxv, quo rem, qui exinfra dicendisultroinoculosincurret.
dari sttbsii-
Theodorus e vitamigravit, ab imperatore Nicseam 934 Videtur hic Manuel a Latinis abhorruisse : i/ui Latiiti*
lutus est ,)/«- adversabarur
rniuis reverso in cathedra constitutum fuisse. At nos cum enimTheodorus Lasaris Graecorum impera-
probabilius arbitramur, mense Junio anni sequen- tor flliam suam Eudociam Roberto imperatori
tis istudcontigisse, ut litteris ultro citroque scri- Constantinopolitano in matrimonium collocare
bendis, et rerum circumstantiis largum tem-
aliis vellet, Patriarcha hisce nuptiis, pacem inter

poris spatium concedamus quis enim tuto cre-

: GraBCOs et Latinos conciliaturis, vehementer ob-
dat, imperatorem absentem, et bellicis expeditio- ut discimus ex Georgio Acropolita, qui
stitit, in

Historia sua num. 18 de hac re sic scribit Erico' •

id est Hen-
nibus, aliisque negotiis occupatum, statim curas :

rico
suas ad eligendum patriarcham convertisse? Ita- falo functo, frater illius Robertus mollius negotiis

que non opinamur, Maximum

improbabiliter incumbebat. Ilujus soror imperatori nupserat. Pau-
mense Junio anni mccxvi ab imperatore proesente cis elapsis annis, cum Constantinopolitanus impera-

in cathedra collocatum esse. Sicubi tamen hic ab
historia aberramus, doceri cupimus.
nem illam tam diu differendam maxime nos mo-
vent quinque anni et sexvel septemmenses, quos
passim catalogi adscribunt ipsius successori, qui
Joanni Ducae vel Batatza3 imperatorium diadema
imposuit, quod juxta exactioreschronologosanno
tor Robertus uxori non esset obnoxius, imperator
Ad electio- impium facinus patrare sibi inanimo proposmt,stu-
dens eum Eudocix filise alligare, sibique
generum
tunc tem-
assumere.Hinc dissidia inter Manuelem,
porispatriarcham, atque imperatorem subortu smt,
cum neuliquam adeo infandis nuptiis consensum ille
pr.Tstnret. Verum imperator, quod optabat, prxstare

non potuit nondum enim illa Constantinopolim

Cbristi mccxxii post mortem Theodori Lascaris :

transmissa, dum appararent nuptias, vitam finit,

contigit, ut ex infra dicendis apparebit. Propter
has igitur rationes initium Maximi anno mccxvi genero suo Joanni imperio relkto. Verosimi-
Ducx
affigimus. liter hoc pacificum Theodori Lascaris consilium
'iuem post 932 Nicephorus Callistus ingenium illius ac ab Acropolita vocatur impium facinus, el dicitur
wvem sex quod nuptiis, eo
'nensiinn „„. brevem gubernationem indicat his verbis Erat :
Patriarcha rostitisse adeo infandis
"emationem autem illitteratus, qui in gynxceo solum versatus, hujusmodi matrimonium, schismati contrarium
ex urbe profugus antea fuerat, et deinde spirilualis aut forsan perniciosum crederetur.
935
 150
SEC. XIII. 935 Cum haec paulo ante mortem Theodori
el /inlins an Lascaris contigerint, et juxta communem chro-
no 1-2-2-2.
qiiiun 1221 nologorum consensum imperator ille anno Christi
mccxxii obierit, ex iis etiam colligo, Manuelem
patriarcham isto anno adhuc vixisse. Id quoque
confirmatur ex Theodori imperatoris successore,
cui Manuel imperatoriam coronam imposuit, ut
Georgius Acropolita in laudata Historianum. 19
testatur his verbis : Quemadmodum
post iltius obilum , Romani imperii gubernacula
Joannes Ducas gener illius suscipit,
triarcha, qui Maximo successerat, coronatus.
igitur Joannes Ducas seu Batatzes juxta omnes
accuratiores chronologos anno Christi mccxxii
imperium susceperit, non videtur ad has histori-
cas temporum notas attendisse Bandurus, dum
tomo 2 Imperii Orientalis pag. 927 asseruit, Ma-
nuelem patriarcham circa ftncm mensis Augusti
anni Christi mccxxi ex hac vita migrasse nam
ex hac communi chronologorum sententia evi-
denter sequitur,mortem Manuelis ultra annum
Christimccxxi differendam esse.
har vita 936 At annum Christi mccxxii, quo Manuel
i.c
Uisccssit.
B Joannem Ducam imperatoris insignibus ornavit,
illi vitse postremum fuisse, colligo ex quinque an-
nis et sex vel septem mensibus, quosplerique ca-
talogi administrationi ejus assignant. Catalogus
Labbeanus cum aliis quibusdam ei quinque annos
et sex menses tribuit Nicephorus Callistus hisce
; ac inter alia sic ei respondet Qni in insula Cypro
unum mensem ita superaddit Manuel diaconus : flammis exusti sunt, flammas sua pertinacia auda-
Sarantenus, cognomento philosophus, eodem impera-
tore, annis v, mensibus vn. Si Nicephori compu-
tum sequamur, elapsum gubernationis tempus
et
numerare incipiamus ab ineunte anno Christi
mccxvii, cui supra initium illius affiximus, attin-
gemus mensem Augustum anni mccxxii, quo
cum Manuelis defuncti occupavit
CIII GERMANUS
Germanus, Onuphrius Panvinius in suo Chronico ecclesia-
qlii iiiiiw
asaposi stico ad annum Christi mccxxii de hoc Pa-
mm icin Sla- triarcha sic meminit : Germanus II, monachus,
nuclis suc-
ccsserat,
centcsimus tertius patriarcha Constantinopolitanus
c Grxcorum, sedit annos xvn, menses vi. Casimirus
Oudinus in Supplemento de scriptoribus eccle-
siasticis, a Bellarmino omissis,
Germani recte anno Christi mccxxii alligat; sed
episcopatum ejus ibidem pag. 495 sic nimis ex-
tendit : Germanus, secundus nomine, patriarcha
Constantinopolitanus successil Emanueli aniw
,
Mccxxn, sedem per viginti et septem annos te-
et
nuit. Atidem scriptor postea in ampliori de scri-
ptoribus ecclesiasticis Opere, quod Lipsiae anno
mdccxxii editum est, tomo 3 col. 55 hunc para-
chronismum suum sic tacite emendat Per illud
tempus, quo Germanus secundus Constantiiwpolita-
nam sedem ab anno mccxxii usque adannum mccxl
tenuit, mulla scripsit. Utinam miser ille, qui tunc
Ordinem religiosum et fidem Catholicam impu-
denter deseruerat, magis noxios animae suse er-
rores etiam corrigere studuisset! Sed nunc non-
nulla hujusGermani gesta et scripta breviter
memoremus.
dc Lalinis 938 Cum Gregorius IXPontifex undique viros
perperam apostolicos mitteret, qui nationes Orientales vera
i onqueritur
fide imbuerent, etiam Graecos schismaticos sub
hoc Patriarcha ad Ecclesiam Roraanam reducere
conatus est eo modo, queni jam exponam.
HISTORIA CHRONOLOGICA
anno Christi mccxxxii quinque Religiosi ex Or-
dine Fratrum Minorum Nicseam venissent, a Ger-
mano patriarcha humaniter excepti sunt et hac ,
occasione ei suaserunt, ut unionem ecclesioe Grae-
cae cum Latina procuraret tamque efficaciter
,
apud illum de hac re egerunt, ut ipse ad sum-
mum Pontificem et S. R. E. Cardinales dederit
litteras, in quibus Raynaldus ad annum Christi
ergo dixi, mccxxxii num. 46 et 50 varia jure merito repre-
hendit, licet illse aliquam pietatis speciem prse se
a Manuele pa- ferre videantur : nam inter alia Germanus in iis
Cum Romanam Ecclesiam de tyrannide accusat, et af-
fectata eloquentia falso innuit, quod Latini pro-
pter solam rituum diversitatem adversus Grsecos
in insula Cypro persecutionem moverint, et ali-
quos incolas martyrio affecerint. Exstant de ea-
dem re duae acerbae ipsius contra Latinos episto-
lae, quas ad Cyprios antea dederat, et quas Cote-
: lerius inter Monumenta ecclesiae Graecae tomo 2
a pag. 462 ex Ms. codice regis Galliaj typis vul-
gavit.
939 Anonymus Graecus, apud Leonem Alla- cum iiiioiuj-
tium in Opere de Occidentalis et Orientalis ec- nia Graco;
clesise perpetua consensione lib. 2 cap. 13 num.
1 relatus, hos Cypri pseudo-martyres magnis lau-
dibus extollit, et invidiose Latinos de crudelitate
accusat. Sed Allatius ibidem numero sequente scd
Allatiiis
scriptorem illum schismaticum egregie refellit,
:
ciaque commeruerant. Non est injustus judex, qui
factorum merita factis ipsiscompensat. Hxreticorum
ossa cum ossibus animalium commixta projicere, id
quoque non indiligentix est. Tollitur delirantibus
occasio, ne furiosius insaniant. Itaque Graeci illi
lo- non sunt his poenis affecti eo quod Latinum ri-
,
tum sequi ac in azymo celebrare nollent, ut schi-
smatici passim mentiuntur.
940 Haec Grsecorum calumnia certius eviden- el Laliiu
tiusque revincitur ex antiquo Tractatu contra er- jam al) «»""
II. I2S2
rores Graecorum qui Constantinopoli in aedibus
,
FF. Praedicatorum circa annum Christi mcclii
conscriptus est, et qui in Supplemento ad Colo-
niensem veterum Patrum Bibliothecam tomo xv
pag. 1053 de hac re post alia sic habet Grxci :
majoris invidix stimulis agitati, quamplures Ubros
seu tractalus in confusionem Romanx Ecclesix edi-
derunt, et suis posteris lcgendos,
tamquam authen-
Catholicx firmitatem habentes, districte
ticos et fidei
initium liujus mandaverunt; eos vero, qui in his contraria dogma-
tizare prxsumerent, annuatim in ecclesiis voce prx-
conis (quod usque hodie in eorum ecclesiis conven-
tualibus observatur) hxreticos denuntiant.
941 Hunc igitur Michaelem (videlicet cogno- luis Grnco-
mento Cerularium, de quo paulo superius mentio rum catiiin-
nias
facta fuerat, et de quo nos etiam supra egimus)
Grxci usque hodiesequeiites, Latinos azymitas voce
publica asserere non vcrentur. Uude in tantam ex-
: cxcutionem contemptum apud eos devenit myste-
et
rium Sacramenti, ut non solum in mortis articulo
ex eo sumere recusent, verum etiam incendii suppli-
cium potius eligant sentire, quam simpliciter confi-
teri. Probat hoc Cyprus, qux nostris temporibus
duodecim (ab aliis tredecim numerantur, ut mox
videbimus) monachos Grxcos, islo errore laboran-
tes, novos diaboli martyres per flammas ignis pro-
du.ritdicebant enim prxdicti monachi, Sacramen-
.
tum Latinorum lutum esse, et non Sacramenlum, et
quod sacrificantes vel sumentes cx eo, more qenti-
lium dxmoniis immolarent. De hoc Tractatu contra
Graecorum errores consuli potest Jacobus Echar-
Cum dus in Scriptoribus Ordinis Pradicatorum recen-
sitis
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 157

sitis, qui postemendata quaedam hujus tractatus
sphalmata tomo 1 pag. 138 et sequente de au-
ctore illius disserit, et eodem tomo pag. 102 ex
jam dictis aliisque recte concludit, in pertinaces
illos Cypri monachos tam severe animadversum
fuisse, eo quod in Latinum azymi ritum blasphe-
mi furiose insanirent, plebemque Graecam adver-
sus Latinos excitarent.
egregie refu- 942 Laudatus Echardus tomo 1 ejusdem Ope-
titrunt.
ris pag. 102 citat alterum anonymum Graecum,
cujus libellus Parisiis in Bibliotheca regia cod.
Ms. 2503 servatur, et cui praefixus est is titulus
ex Graeco Latine redditus : Narratio de sanctis
tredecim patribus, quos Latini igne consumpserunt
in insula Cypro anno sexies millesimo septingentesi-
motrigesimonono,nempemundi conditi, quijuxta
Graecum computandi usum anno Christi mccxxxi
respondet. Ne forte Graeci schismatici, omissis
quibusdam rerum circumstantiis, obstinatos hos
haereticos Martyrologiis suis inserant, atque ita
majorem caute-
Catholicis illudant, placet hic ad
lam indicare nomina pervicacium illorum, quse
ab eodem sic exprimuntur Joannes, Conon, Jere-
: ab imperatore ac Patriarcha honorifice excepti, unione ine-
mias, Marcus, Cyrillus, Theoctistus et Barnabas,
hi ambo fratres germani; Maximus, Thcognostus,
Joseph, Gennadius, Gerasimus, Germanus. Cete-
rum de Dorainicano fidei inquisitore, et Latino
Cypri archiepiscopo, justaque latse sententiae ex-
secutione apud Echardum loco proxime citato
plura videri possunt. Jam redeamus ad epistolam,
quam Germanus, Constantinopolitanus istius tem-
poris patriarcha, Romano Pontifici scripsit.
Littcris Ger- 943 Matthaaus Parisius illas Germani litteras in
mani, quee in sua Historia Majore adannum Christi mccxxxvh
Cum enim, inquit, Grxcorum ecclesia a Romanx sec. xiii.
,
Sedis unitate recessit, statim privilegio caruit ec-
clesiasticx libertatis, et qux fuerat libera, facta est
secularis potestatis ancilla, ut justo Dei judicio, quse
noluit divinum recognoscere in Petro primatum, to-
leret invita seculare dominium. Denique Patriar-
cham monet, ut cum suis exemplo filii prodigi
humiliter ad Patrem revertatur, spondetque, il-
lum et Graecos alios paterna benevolentia a se
recipiendos esse. Haec GregoriiIX epistola apud
Waddingum, Raynaldum, et plerosque concilio-
rum collectores occurrit. Postea idem Pontifex
duos Religiosos exOrdine S. Dominici ettotidem
ex Ordine S. Francisci misit Nicseam, ut cum
imperatore et Patriarcha agerent de reducendis
ad Ecclesiam Romanam Graecis, eisque deferen-
das tradidit litteras de duplici gladio Ecclesiae et
de usu utriusque spiritali et temporali, quae apud
laudatum Waddingum in Annalibus Minorum
anno Christi Mccxxxmnum. 9 Graeco-Latinere-
feruntur.
946 Quatuor illi nuntii Nicoeam profecti, et (ic tantum
effecit, ut de
negotium unionis conciliandae eo deduxerunt, ut unda
Graeci faterentur, non aliam fuisse causam, cur
E
ab Ecclesiaa Romanae obedientiarecesserint, quam
quod Latini Eucharistiamconsecrarent inazymo,
et Spiritum sanctum a Patre Filioque procedere
affirmarent. Cum vero de processione Spiritus
sancti a Filio per aliquot dies utrimque discepta-
tum esset, et Germanus suos causa cadere vide-
ret, excogitavit quoddam effugium dicens, se so-
lum non posse istas questiones dirimere, aut
unionem perficere sed etiam vocandos esse
;

Anglia cor-
rttpttt sunt, exhibet sed eas pro suo odio contra Romanam
;
patriarchas Hierosolymitanum, Antiochenum et
curam adjectis calumniis auxit, nisi potius cum Alexandrinum, cum quibus celebranda foret syn-
Raynaldo ad annum Christi mccxxxii num. 49 odus, cui nuntii illi Pontificis Romani interes-

suspicari velis, id factum fuisse ab illo, qui Lon- sent.

inter Lalinos
dini primus hoc opus Matthaei typismandavit. Cer- 947 Deinde apud Nymphaeam, Bithyniae oppi-
ctGrxcos
te Waddingus in Annalibus Minorum ad annum dum, synodus habita est, ad quam nuntii Ponti- synodvs ha-
cii tandem accesserunt. Sed cum ibi Graeci quae-
tnta fucrit,
Christi mccxxxii, num. 35 affirmat in codice Va-
stionem callide subterfugerent et argurnenta
ticano non legi hsec contumeliosaverba, quseedi-
,

Latinorum nugatorie eluderent, ad jurgia et con-

tioni Londinensi, aliisque eam secutis, sic inse-
medullam attingamus, tumelias ventum est, ita ut chartophylax nuntiis
runtur : Et ut vcritatis
inter alia exprobraret petulantiam militum no-
multi potcntes ac nobiles vobis obtemperarent, nisi
injustas oppressiones et opum protervas cxactiones et
strorum, qui Constantinopolira interceperant. Sic
servitutes indebitas, quas a vobis subjectis extorque- spes conciliandae unionis evanuit. et concilium
tis, formidarent. Deinde Waddingus ibidem variis istud, animis utrimque magis exulceratis, disso-

argumentis ostendit, istam calumniam temere ab lutum est, ut fusius videri potest in ipsa nuntio-
Romanae Ecclesiee obtrectatoro illic intru- rum illorum relatione, quam Waddingus ad an-
aliquo
sam esse. num Christi mccxxxiii num. 10 et sequentibus
" quas hare- 944 Al nihil mirum, inquit Casimirus Oudi- ex Ms. codico Vaticano contraxit, et quam Echar-
tici hodierni
nus in ampliori Commentario de scriptoribus ec- dus tomo primo proxime laudati Operis a pag.
acriter dc-
fendunt, clesiasticis tomo 3 col. 54 editionis supradictse, 911 emendatiorem edidit.
in schismate perseveravit, etiamsi Gcr-
quod in bibliotheca Valicana non inveniantur, qux 948 Germanus ille
niitiuts in
Miserum ut colligitur ex iis, qua3 Matthfeus Parisius in schismate
contra Ecclesiatn Romanam scripta sunl.
perseveravt-
enimvero effugium! Saltem noverat infelix ille Historia Majore ad annum Christi mccxxxvii re- rit,

apostata, plura Groecorum schismaticoriim opu- fert, quamvis ea narratio in quibusdam circum-
frag-
scula ex bibliotheca Vaticana prodiisse, et in ea stantiis a veritate aberret, ut ex hoc brevi

ejusque grega- mento patet Erigitur Grxca ecclesia contra Ro-

etiamnum conservari. Quod si ille :

expellendo, et sibi
les fidem adhibere nolint bibliothecae Vaticanae, manam, imperatorem snum
nomine Ger-
cur nos bibliothecos Anglicana? fidere cogemur ? archiepiscopo suo Constantinopolitano,
mano, obediendo; qui p-ocaciter Grxcorum
errores,
Ut alia in hanc rem omittam, impudentes hujus-
modi homines convincere debet ipsa epistola non tantum veteres, imo novos et adinventos defcn-
dens, enormiter a religione Catholica delirat. Eo-
Graeca, quam Harduinus noster ex bibliotheca Asserunt, Spiritum
regis Galliae codice 2503 nuper tomo 7 Conci-
rum enim hxc est desipientia.

qua haec contu- Sanctum non a Filio, sed a Patre solo procedcre...
liorum a col. 1961 inseruit, et in
Constituit igitur sedem suam, quasi alter Lucifer, in
mclianon reperitur. Hisex occasionedictis,nar-
Aquilone, scilicet in Constantinopoli,
Grxcorum ci-
rationem nostram prosequamur.
Gregorius IX 945 His Germani litteris Pontifex Romauus vitate metropolitana (hic Germaaus Nicase sedit,
'"!'" ptucid*
Tespondit, placide respondit, eique praeter alia ostendit, se- adeoque id falsum est nisi forte ipsum confaderit
ageraus)
rumnaa Graecorum ex schismate suo ortas esse cum altero Germano de quo postraodum
filius
 158 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XIII filius scilicet degener et antipapa, vocans ecclcsiam praefixit, supra citatus Ephrasmius poeta, aliique L>

suam ct asserens diijniorem, Ecclesiam Roma-

et scriptores ;inter quos Georgius Acropolita syn- Post mortem
>wn matrem, eo quod be.a- chronus in Historia num. 42, post relatam Ger- Germani un-
tiam sororem ejus dicens, no 1218 ail
ttis Petrus Apostotorum princeps quondam, prins- mani mortem statim haec subjungit : Post eum scdcm cce-
qux monachus quidam, Methodius nomine, Hyacinthi, ctus est Mc-
quam Romam venerat, Antiochix, imperio
tlwdius,
Grxcorum adjacet, et pertinet, sedem cbnstituit ca- quod Nicxx est, monasterii prxses vir quidcm di- ;

thedralem. Haec sehismatica Germani pertinacia cto suo tenus cautus ac sapiens, revera tamen pauco-

etiam eruitur ex quibusdam ipsiusopusculis, quae rumsciens, tres tantum mcnses throno potitus, obiit,

Leo Allatius lib. 2 de Consensione utriusque ec- et ecclesia vidua pontip.ce suo carebat : cum enim
clesias cap. 14 num. 3 indicat, et quae a biblio- Joannes imperator in his expediendis non esset ad-

graphis passim recensentur. modum promptus, non ita facile poterat e re nata
qui forlepro-
949 Hinc minime mirum est, quod Nicepho- dignum tali solio, vel potius, quiilli probaretur, in-
pterca tanto-
pere n schi- rus Callistus schismaticus hunc Patriarcham tan- venire : principcs enim in hxc munera viros, qui,
smaticis lau-
topere laudet, eique sanctitatem et etiam mira- quod illis placitum est, faciant, nec suis desideriis
datur.
cula sic affigat : Germanus sapientissimns et sanctis- adversentur, asciscunt. Igitur multum prxtericrat
simus cx Annplo profectus, piscatoris, ut ferebatur, tempus, nec aderat, qui oves gubernaret.
filius, diaconus primomagnx ecclesix, et post ca- 952 Nicephorus Callistus Georgio Acropolitse qui. post tri-
mcstrem
ptam urbem in monachum detonsus in Anchyranx consentit, dum post supra memoratum Germani qubernatio-
monasterio sancti Georgii Paneumorphi dicto. Hunc patriarchae elogium immediate subdit sequentia : nem
Joannes Ducas Batatzes promovit ;
qui ecclesiam Methodius abbas monasterii Hyacinthi, e.odem im-
recte sancteque administravit, ac contra Latinos scri- peranteJoanne Duca, mensibus tribus, et defun-
psit, aliosque libros. In obitu vero, mutato nomine, eodem Hyacinthi monasterio sepultus est. Is
clus in
vocatus est Gcorgius monachus. Rexit autem eccle- cum se multa scire putaret, pauca revera sciebat.
siam annis xvin, el scpultusest Nicxx in monaste- Illo defuncto, thronus per multos annos vacavit. Ne
rio Cyriotissx, multa operatus miracula. Etiam a quis propter multos annos, quos interpres hoc loco
Nicephoro Gregora, scriptore schismatico, lib. 3 expressit, nimis diuturnam sedis vacationem sibi
Historiae Byzantinoe cap. i Germanus vir prudens fingat, monemus, Graece legi Im ypovon; ixavoU,
et doctrina et probitate vitx insignis ap]>e[\a.tur. Nec quae phrasis pernonnullosvel sat multos annos ex-
minus illum laudat Georgius Acropolita, dum in plicari potest,cum adjectivum izavo; proprie ido-
Historia sua num. 42 de morte ejus sic meminit: neum, sufficientem, et congrttum sigmficet, ut apud
Antc hxc tcmpora Gcrmanus patriarcha, rebus ter- obvios lexicographos videre est. Hanc interpre-
renis dimissis, in beatorum sedcs avocatur, poslquam tationem confirmat Graeca expressio Georgii
probe sancteque vixisset, probeque suas oves pavis- Acropolitae, a quo istud vacationis spatium vo-
set. Verum haecscripsit Acropolita, quandoadhuc catur yaivoc uu/voc, quae voces tantummodo mui-
adhaerebat schismati, quod postea solenniter eju- tum tempus designant. Ceterum quanto tempore
ravit, ut Possinus noster in Notis ad Pachyme- tunc sedes vacaverit, postea dicemus.
rem tom. pag. 458 et sequente ostendit. Quare
1 953 Ex his Acropolitae et Callisti verbis liquet, codem anno
i-HOanimam
nos movere debent laudes, quas tunc schi-
nihil Methodium tribus mensibus dumtaxat sedisse, et exlintavit.
smaticis tribuit, quod hic semel monuisse suffi- ab ejus obitu ecclesiam Graecam diu patriarcha
ciat. caruisse. Huic trium mensium administrationi
quando anno 950 Ex historia nonpotestGermanoassignari adstipulatur uterque Labbei et Panvinii catalo-
1240 vitatn
cuin morte certum mortis tempus, ac proinde illud colligen- gus, cui etiam favetpoeta Ephraemius, quando in
commutavc- dum est ex annis, quibus sedem occupavit. Du- supra citatis versiculis asserit, Methodium bre-
rat.
plex Labbei et Panvinii catalogus ei annos se- vissimo tempore sedem tenuisse. Perturbatus et
ptemdecim et menses sex tribuit, pro quibus Ni- corruptus Juris Graeco-Romani catalogus hoc lo-
cephorus Callistus octodecim rotundo numero co Methodium plane omittit Matthaeus vero Ci-;

verosimiliter computavit. Catalogus Juris Grajeo- gala et Philippus Cyprius eidem annum unum
Romani, Matthaeus Cigala, et PhilippusCyprius, perperam adscribunt. Nos igitur cum pluribus
quod sane mireris, hunc Patriarcham praetermit- et antiquioribus scriptoribus tres menses Metho-
tunt. Quare in numerandis illius annis Nicepho- dio tribuimus, et juxta superius stabilitam chro-
rum Callistum aut duos Labbei et Panvinii cata- notaxim putamus, illum antemedium anniMCcxi.
logos sequi oportet. Sed cum
octodecim an-
ille ex hac vita migrasse. Illo mortuo, sedem facile
nos rotunde numerasse videatur, et hoc modo quatuor annis vacasse, colligimus ex initio suc-
cum duobus his catalogis facile conciliari possit, cessoris ipsius, quod circa medium anni mccxi.iv
scrupulose expressos septemdecim annos et sex figi potest, ut ex sequentibus apparebit.
menses Germano tribuimus. Si totum istud tem-
poris intervallum ab Augusto anni mccxxii sup-
putatum fuerit, occurret nobis Februarius anni
CV MANUEL II, cognomento
mccxl, circa quem mensem mors ipsius erit con-
signanda. Nicephorus Gregoras lib. 3 Historiae Charitopulus.

Byzantinae cap. 1 num. 2 miraoscitantiascribit,

Germano successisse Arsenium, cumcerte secun-
dum mox dicenda in locum ipsius substituen- kuo tempore hic Patriarcha sedere cceperit, Posl quntuor
dus sit
Q praeterpropter colligendum est ex annis epi-
scopatus ejus, et morte Joannis Ducae imperato- nucl anuo
sedis vacan-
lis unnos Ma-

ris, qui juxta communem chronologortim sen-

CIV METHODIUS
Hunc Patriarcham Germano immediate subro-
gant duo catalogi Graeci, quos Labbeus no-
ster Apparatui historiae Byzantinae a pag. 35
mt/itpa-
triarclia.
II. tentiam anno Christi mcclv e vivis excessit.
Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis pag. 930
mortem ejusdem imperatoris anno Christi mcclv
collocat; sed mensem et diem hujusmortis igno-
rari existimat, .dum de Manuelis successore ibi-
dem ita disserit Arsenius Autorianus monachus
:

successit
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. . 159

A successit in Manuelis locum anno Christi mcclv, jus Patriarchae in litteris ignorantiam sic indi-
8EC. Xill.
post obitum Joannis Ducx imperatoris, qui contigit cat. Mittit eum (nempe Michaelem Palaeologum,
hoc ipso anno, sed quo die ac mense, non liquet ex postea imperatorem, qui hic ab Acropolita Mi-
scriptoribus neque Possini conjecluras admittimus.
; chael Comnenus vocatur) ad Manuelem, qui ea
At nihil hic opus est conjecturis, de quibuspost- tempestate patriarchatus gubernaculis assidebal
ea agemus, cum Georgius Acropolita synchro- virum pietate insignem, et vitx instituto, licet
nus, toties ab ipso Banduro citatus, in Historia uxorem venerandum litteras tamen haud
duxisset, ;

sua num. 52 tempus, quo Joannes Ducas obiit, doctum, cum nec eorum sententiam, qux ipse per-
ita diserte exprimat Cum gravissime corpore ur-
: currerat, caperet.
cjeretur, Nymphxum proficiscitur, nec reejias ibidem 958 Propter hanc litterarum imperitiam non licet aliqua
domos invisit, sed in hortis regiis prope urbem im- immerito quispiam cum 'Petro Lambecio lib. 8 ejus scripla
adhuc
peratoria ftxit tentoria, ubi et diem suum obiit ex- Bibliothecas Vindobonensis pag. 460 dubitare exstent
tremum, tertio Kalendas Novembris, sexaginta et posset, an Manueli primo, an secundo tribuendum
duos annos natus, ut qui illius res exaclius posside- sit diploma Graecum, quod in bibliotheca Cae-

bant, dixere. Ex his itaque sequitur, imperatorem sarea conservatur sub hoc titulo : Manuelis pa-
istum anno Christi mcclv, die xxx Octobris triarchx Constantinopolitani litterx, datx tribus
mortuum esse. monachis, Marco, Nectario et Isaacio, quiad ipsum
955 Jam vero idem Acropolita num. 53scri- ex Calabria venerant,petituri, ut sibi liceret sacer-
quipaulo an-
te mortem bit, quod patriarcha Manuel vitam finivisset, dotale officium, quod per triennium interdktum
Joannis im-
peraturis an- paulo antequam Joannes imperator moreretur, ut fuerat, Sub nomine Manuelis
iterum exercere.
iw li&SobiU, postea fusius ex ipso repetemus. Igitur ex hoc palriarchae in Jure Graeco-Romano lib. 3 a pag.
Acropolitae testimonio non improbabiliter conji- 238 praeter solutiones quarumdam quxstionum
cimus, Manuelem circa medium anrii mcclv obi- exstant duo decreta, quorum unum agitde Trans-
isse, et forte sedem tunc propter lentum impe- latione episcoporum, alterum de Jure patronatus,
ratoris morbum, aliasque rationes, aliquot men- quas omnia certe ad hunc Manuelem secundum
sibus usque ad finem ejusdem anni vacasse, ut spectant, cum utrobique exprimatur mensis Juli-
infra dicemus. Hinc etiam corruit arbitraria Ban- us Indictionis octavaa, et decreto de Translatione
duri chronologia, quam loco proxime citato sic episcoporum etiam addatur annus mundi 6758,
confidenter ordinat Manuel autem, ut liquebit
:
qui ex supputatione recentiorum Grascorum in

ex iis, qux dicturi sumus de annis ipsius successo- annum Christi mccl incurrit.

rum, circa fxnem anni mccxliii ad palriarchalem 959 Porro hunc Patriarcham ab unione cum eumque ab
unione cum
thronum evectusfuit, cum ecclesia Constantinopoli- Ecclesia Romana non alienum fuisse, colligo ex Lnlinis non
tana annis tribus et mensibus circiter septem orbata verbis Georgii Pachymeris, qui lib. 5 Historias abhorruisse

mansisset pastore. Hic cum sedisset annis nndecim, cap. 12 inter alias rationes, quibus Michael Pa-

fatis functus est circa fxnem anni Christi mccliv : laeologus imperator Grascos ad ineundam cum
quod etiam confxrmalur ex Gcorgio Acropolita, qui Ecclesia Latina concordiam inducere nitebatur,

pag. 57 ait, Manuelem patriarcham fuisse, ante- recenset sequens imperatorisargumentum Pro- :

quam Joannes Ducas imperator morerelur, cujus ferebal crejo e penu ab iis historix deprompta memo-

quidem mors accidit anno Christi mcclv. At cum rix veteris exempla; maxime illud imperatoris

imperator exeunte Octobri anni mcclv obierit, Joannis Duae et antistilum, qui tunc e.rant, simul
cum patriarcha Manuele, ut consenserint promise-
et Manuel dicatur vitam finivisse paulo antequam
Joannes Ducas imperator moreretur, Bandurus in rintque, missis etiam episcopis, qui in hxc pacisce-
rentur communicaturos Latinis in sacra litur-
sua chronotaxi vocem paulo, quae inGraecotextu : se

cogetur ad integrum ferme gia, et Papx mmtionem in ea facturos, si modo ille

clare exprimitur,
extendere, quod nullo modo verisimile abstineret ab auxilio juvandis Latinis, qui urbem
annum
videtur. obtinebant. Ad cujus rei fidem codex ecclesix, in

catalogi huic Pa- quo ea prxscripta erant, prolatus in medium est.

quando un- 956 Nonnulli recentiores
deeim annis
triarchae quatuordecim gubernationis annos tri- Circa id vero factum disserebat imperator compa-
vilerat.
rans statum rerum, qui tunc erat, cum prxsenti.
c buunt sed hi omnes, aliis etiam erroribus evi-
;

Proferebat etiam prxscriptas chirographo munitas

denter infecti, cedere debent Nicephoro Callisto
et

suppari qui dumtaxat undecim annos ei adscri- de hoc sententias prxsulum illiits temporis, quas ra-

probabiliorem tas haberi, et ut proprias censeri ab ipsis, qui tiunc

bit. Nos igitur hic cum Banduro

Nicephori Callisti computum sequimur, et epi- eodem essent loco, debere contendebat. Ex his con-
Manuelem collaborasse ad unionem cum
scopatui Manuelis undecim annos assignamus. Si
jicio,

jam istos palriarchatus annos retrocedendo nu- Pontifice Romano conciliandam, cujus conditio-

meremus ab ineunte Julio anni mcclv, circa nes et circumstantiae apud Raynaldum anno Chri-
improbabiliter sti mcclvi num. 47 et sequentibus alia occasione
quod tempus mors Manuelis non
collocari potest, perveniemus ad medium anni referuntur.

mccxliv, quando Manuel sedere ccepit, quod ini- 960 Conjecturam meam confirmat Nicephorus i/iwd poslre-
ininii etiam
Callistus schismaticus, qui in saspe citato
catalo- uepho-
tium cum diuturna cathedrae vacatione et brevis i .i \

simo decessoris episcopatu optime concordat, ut go suo apud Bandurum de eodem Patriarcha sic ro Cattisto
eriiilur.
scribit Manuel alter, cjusdem anperatoris Joan-
superiorem chronotaxim nostram recolenti mani- :

nis archipresbijtcr palatinus, ex assiduo studio exte-

festum fiet. Nunc aliqua ipsius gesta ex antiquis
auctoribus referamus. rorum disciplinam edoctus, annis xi, et defunctus
Georgius Pa- 957 Georgius Pachymeres lib. 1 Historiae suse est. Ex Graeco Nicephori Callisti textu clarius
chymeres in-
cap. 7 narrat, quomodo hic Patriarcha Michae- patet, hunc Patriarcham adhaesisse doctrinas
"iiil.liunc
fatriar- lem Palsaologum, de conspiratione accusatum, exterorum, per quos schismaticus ille scriptor
eham 1'uissc
et propterea ab imperatore Joanne Duca carceri haud dubie Latinos intelligit. Si nobis ad manum
"idiietuni,
rnancipatum, intercessione sua liberaverit. Geor- esset epistola, quam Manuel iste ad Innocentium
gius Acropolita in Historianum. 50 et sequente IV Pontificem scripsit, et qu;e juxtatestimonium
eamdem conspirationis accusationem fuse expo- Casimiri Oudini tomo 3 de scriptoribus ecclesia-
sticiscol. 177 inter Mss. codices
bibliotheca
nit, et ea occasione ibidem num. 51 crassam hu-
Bodleiansa
 1G0
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
sec. xiu. Bodleianae num. 131 cxstat, certius de orthodo- bibliographi passim recensent erudita illius scri-

xia ipsius judicium ferre possemus. Videri etiam pta, ex quibus Raynaldus duas ejus orationes de
possunt ea, quse de propenso hujus PatriarchaB processione Spiritus sancti, contra Graecos com-
animo erga Latinos in Aunalibus Minorum ad positas, ad calcem tomi xiii Annalium ecclesia-
annum Cliristi mccxlix num. 4 et 5, ac alibi re- sticorum a pag. 721 Graeco-Latine typis vulgavit.
fert Waddingus qui tamen fallitur, dum in iis-
; 964 Nicephorus Gregoras lib. 3 Historiae By- guod eliam
dem Annalibus ad annum Christi mccli num. 3 partim tra-
zantinae cap.1 num. 2 eamdem successionis nar-
dil Kicepho-
asserit, hunc Manuelem IIMediolani mortuum et rationem ita instituit His igiiur et id genus aliis
: rus Gregoras
sepultum esse, ut supra in parergo nostro, num. de causis Theodorus, palre superstite, non fuerat
911 monuimus, dum de Nicolao patriarcha Lati- imperator appellatus : post ejus obilum autem totius
no istius temporis ageremus. populi suffragiis creatus est, more
in clypeo sedens
Georgius A- 961 Georgius Acropolita post narratam Joan- tum usitato.Sed cum patriarchse manu coronandus
cropolita in-
iliral.
nis Ducae mortem, quam exeunte Octobri anni esset, ac tum sedes vacaret (nam Germanus virpru-
mcclv contigisse diximus, in Historia sua num. dens, et doctrina et probitate vitse insignis, non ita
53 de successore ipsius tradit sequentia : Igitur pridem decesserat) de successore eligendo delibera-
impcrator Theodorus, imperii habenis susceptis, ju- tum ac disputatum est. Ac multi in exspectatione
Stisque imperatori et patri, uti fieri amat, factis, et alque in ore erant, et alii aliis. Sed doctrina et vir-
super scutum assidens, utimoris esl, abomnibusim- tute celebris Nicephorus Blemmydes omnium sermo-
Nymphseo discedens, Philadel-
perator acclamatus, nibus ceteris prsefercbatur ,
qui tum in monasterio
phiam commeat, urbem ingentem et frequentem po- suo quietam agens vitam, asperavictus el exercita-
pulis oppidanisque,arma sumere et maxime sagittis tionum ratione sese macerabat. Is cum delatum sibi
adversarium configere professis. Ea cum in finiti- honorem rccusasset, ceteris prselatus est Arsenius
mum agrum Persicum extendatur, bella cum hosti- monachus.
bus continuo exercens, gentem belli studiis asperri- 965 Miror, Leonem Allatium loco proxime cujus occa-
mamalit. Ibipaucis diebus, quibus legationem ad citato propter hanc Gregoras narrationem dubi- sionc error
Allalii curri-
Sultanum miserat, commoratus, ad Bithynorum tasse, an Manuel vel Germanus is patriarcha fue- qitur.
oras, et ad primam illius regionis urbem Nicseam rit,cui subrogandus erat Blemmida. Secure enim E
secessit. Haec ideo retulimus, ut quivis evidenter clarum Acropolitae synchroni testimonium prae-
intelligat, non statim Manueli patriarchae, qui ferre potuisset auctoritati Gregoras supparis cum
paulo ante Joannem imperatorem obierat (puta praesertim ipsemet ibidem numero sequente Gre-
mense Julio anni mcclv, ut supranum. 956 di- goram erroris arguat his verbis Manueli suc- :

ximus) successorem assignatum fuisse. cessit Arsenius Autorianus, quem post Germanum
iiir Kicepho- 962 Haec mora inter Manuelis mortem et mira oscitantia Gregoras ponit. Praeterea miror,
rus Blemmi-
da post mor- successoris electionem etiam confirmatur ex iis, Allatium eodem loco ita hallucinatum esse, ut
temMnnuclis quae Acropolita ibidem immediate subjungit hoc putaverit, Pachymerem Hb. 1 Historiae suae cap.
modo Sed cum patriarchsc orba ecclesia foret (nam
:
5 et 24 de Manuele philosopho, seu istius nomi-
paulo antequam Joannes imperator moreretur, pa- nis primo, meminisse, cum interim ipse duos Ma-
triarclia Manuel vitam finicral) nec absque patriar- nuelespatriarchas recte distinxerit, et ex tempo-
cha imperatoris coronalio in sacro templo confici re aliisque historise adjunctis facile colligere po-
posset, dignus ea provincia et honore conquirebatur. Pachymerem
tuerit, ibi de Manuele Charitopulo
Plurimorum Nicephorum Blemmidam,
snffragia in sive secundo egisse. At nonnumquambonus dor-
prseceptorem mcum, et philosophicorum sermonum mitat Homerus, quod et nobis aliquando contin-
ac dogmalum institutorem, virum et litteris et virtu- gere non negamus. Ex dictis itaque concludimus,
te perquam celebrem, et qui juvenis adhuc atque te- quod huic Manueli successerit
iirlln ntate jugum monasticse vitse tulerat, respicie-
bant, licet noiinullorum, et maxime primatum, in-
viilfnlia non modo tantse virtutis lumen occuluerat,
sed et vitia qusedam homini appinxerat. CVI ARSENIUS, cognomento
non fucrit 963 Hunc imperator Theodorus diligebat, cui Autorianus.
electus pn- jucundissimus erat : quippe qui sermonum, quibus
triarchu,
summopere magistrum eum sibi adscive-
delcctabatur,
rat sapientise enim culmen et revera attigerat im-
;

perator. Ille ad tantam rcm segnior esse et impera-

Res gestas hujus Patriarchae passim comme- Arsenius pa-
rum dnctus
morant scriptores Graeci, inter quos lauda-
iiullis ur-
tor etium ipse non impense nimis urgere, cui magis
t-t
tus Acropolita antiquior, post supra relatam ele- dinibus insi-
volupe erat, ab eo similem dignitatem non recipi.
ctionis narrationem de successione et ingenio Ar- gnitits
Reges scilicet cos, qui patriarchatui prsesunt, mori- senii ha3C addit Propterea imperator Theodorus,
:

bus ac ingenio abjectiores moderatioresque, ut faci- illiusmente sensuque leviler degustalo, ad alios se
lius eoriun nutibus, veluti jussis, succumbant, pero- convertit, et cum plures non satisfacerent monachum
ptant, quod rusticioribus, cum sermonibus fidere ne- quemdam ex Apotloniadis lacu, paucarum littcra-
quc.ant, potissimum accidit ; qui vero sapientise ope- rum peritum (solum enim rudimenta Grammatices
ram navant, rigidiores videnlur, et illorum jussibus attigerat) nullis sacris Ordinibus insignitum, Arse-
adversanlur. Propterea imperator Thcodorus, illius nium nomine, accersitum, quam celerrime missis
menle sensuque leviter degustato, ad alios se conver- hominibus conduxit (nec ille renuit) et Nicsea exire
lit. Haud dubie etiam Theodorus Junior memi- festinans prsesulibus, ut quamprimum eum patriar-
nerat constantiae, qua Nicephorus Biemmida cham efficerent, imperat illi audientes per unam
:

Marcesinam, patris sui imperatoris pellicem, hebdomadam diaconum, sacerdotem, et patriarcham

pu-
blice e templo ejecerat, de quo Nicephorus
Gre- consecrant. Hic liberioremLeonis Allatii inter-
goras 2 Historiae Byzantinae cap. 7, et ipsa
lib.
pretationem nonnihil mutavi, ut textum Grajcurn
Blemmidae epistola apud Leonem Allatium in cum Latino conferre volenti patebit.
Consensione utriusque ecclesiaj lib. 2 cap. 14 967 At Acropolita, qui hic asserit, ab Arse-
num. 4 consuli possunt. Ceterum alii historici nio diversos Ordines &dop.a$i, in una he-
iv f/.ta
memorant egregia hujus viri orthodoxi gesta, et bdomade, susceptos fuisse deinde in Chronico com-

pendiario
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

161
pendiario dicit, id f/owip.epMc
factum esse, uno die horrenda solis eclipsi fuit insignis. Ilabemus ex his Sec. xm.
cxiaua tem- dum ibi num. 53 de novo imperatore Theodoro initium sedis Arsenii, omni firmitate constitutum in
poris spatio narrat sequentia Justis patri factis, et super scu-
:
mense Decembri anni mcclv a Christo nato.
„d patriar-
,-halem di- tum acclamatus, Nymphxo discedens Philadelphiam 971 H»
Possini rationes, quas Bandurus con-
aliter com-
gnitatem commeat, ibique paucis diebus commoratus, ad Bi- jecturas appellat, nobis satis probabiles viden- putanle Ban-
evehitur,
Ihynorum oras secessit. Sed cum patriarcha orba ec- tur, ut iis acquiescamus. Certe
duro,
illas prseferimus
clesia esset (nam paulo antequam imperator morere- chronotaxi Bandurian», in qua tomo 2 Imperii
Manuel vitam finierat) Arsenium
tur, patriarcha Orientalis pag. 931 asserit, Arsenium
patriar-
quemdam monachum ex Apnlloniadis lacu uccersi- chatui valedixisse initio anni Christi mcclx, cum
tum. patriarcham creat, qui uno eodemque die et sedisset annis quinque, ut Nicephorus, ne-
scribit
diaconus et sacerdos et patriarcha consecratur, ab eo- glectis aliquot diebus, quibus supra annos quinque

que coronatus exit. Ex his textibus inter se colla- rexit illam ecclesiam. Si Arsenius quinque annis
tis liquet, alterutro loco mendum irrepsisse, vel et aliquot diebus sederit, et initio anni mcclx ca-
Acropolitam memoria lapsum esse. Attamen thedram reliquerit, debuit eam ineunte anno
Chronico compendiario praeferimus priorem Hi- mcclv ascendisse, ut computanti manifestum fiet.
storia3 narrationem cui favet Nicephorus Cal-
, At illud Arsenii initium repugnat Acropolitse
listus, qui inter alia de ordinatione Arsenii sic testi synchrono, qui loco supra citato diserte af-
habet : Creatus lector, diacomis et sacerdos, deinde firmat, Joannem Ducam
tertio Kalendas Novem-
patriarcha ordinatur, singulis diebus singulos Or- Arsenium, eo mortuo, ad cathe-
bris obiisse, et

dines accipiens, quoniam imperator profectum ma- dram patriarchalem evectum esse. Praeterea ipse
turabat. Quare nobis minus verosimile est, eodem Bandurus cum communi chronologorum senten-
die diversos Ordines Arsenio collatos fuisse. Sed tia fatetur, mortem Joannis Ducae imperatoris
his aliisque omissis, nunc accuratum hujus ordi- anno Christi mcclv accidisse. Nonvidemus, quo-
B nationis tempus indagemus. modo Bandurus sese hoc nodo chronologico ex-
qui juxta 968 Possinus noster in Observationibus ad Pa- pedire possit.
computum
Possini no-
chvmeremtomo 1 lib. 3 cap. 5 pag. 512 de chro- 972 Jam vero quod attinet ad quinque anno=;. ft circa men-
slri nologico hujus Patriarchas initio sic erudite dis- quos Nicephorus Callistus Arsenio tribuit, eos scm Aprilem
anni I-2&) se
serit : Sedem Constantinopolitanam, imperante Mi- pro quatuor annis et aliquot mensibus rotunde dignitate sua
chaele Palxalogo, quinque omnino patriarchx le- computatos esse opinamur, cum omnes alii cata- abdicavit.

nuerunt, quorum unus etiam Arsenius illi ecclesix logitantummodo quatuor annos priori illius ad-
bis prxfuit priorem hujus patriarchatum ab anno
: ministrationi assignent. Quid autem Patriarcha
Christi mcclv procedere tam certum est, quam illo interim gesserit, etquam ob causam patriarchatu
ipso anno Theodorum Lascarum juniorem imperare apud historicos Grae-
se abdicaverit, videri potest
ccepisse; quod capitibus libri hujus tertio et quarto cos, inter quosPachymeres lib. 1 cap. 22 et se-
demonstravimus. Etenim, ut diserte oculatus tcstis quentibus omnia illa fuse enarrat. Postea tamen
et auctor cujusvis rei locuples, Acropolita Georgius nonnulla monebimus de illius sanctitate, quam
tradit, acclamatus imperator Theodorus post patris schismatici scriptores passim jactant, quando de
Joannis mortem, qux illo Christi anno mcclv, ter- ipso, sedi suse restituto, iterum agemus. Interea
tio Kalendas Novembres contigit, curam omnium priori ipsius gubernationi finem imponimus mense
primam posuit in providendo ecclesix pastore, quam Aprili anni mcclx, postquam quatuor annis ac
patriarcha Manuel, paulo antc Joannem ejus patrem fere totidem mensibus sedisset. Probationeshujus
moriens, rciiqucral viduam. chronologia?, quas hic exscribere non vacat, apud
sedere carpit 969 Ac si spatia rebus ea occasione actiscongrua Possinum nostrum loco proxime citato examinari
dimetimur, certo intclligemus, non potuisse Arsenii possunt.
evectionem ad patriarchatum antemensem ejus anni
ultimum fieri: nam penultimo Novembri pcrsnlutis

deccssariparenti funcbribus juslis, deliberatio de pa- CVII NICEPHORUS II.

triurcha inita est a Theodoro ,

primumque multis
circumspectis, in Nicephoro Blemmida, quo philo-

snphix magistro novus imperator usus fuerat, desi- Georgius Acropolita in Historia num. 84 ele- Cinu Niee-
gnatio consedit. Verum ille,postquam Innge absens ctionem hujus Patriarchrepostabdicationem plwrus Arse-
ii io exaucto-
invitatus est per nuntins, honorem delrectante, nova Arsenii sic breviter memorat : Arsenius iteni c.r- rato stalim
et ipse indc exicns videlicet Nicaea) in successisset,
inquisitio digni tali loco viri desiit in Arsenio, qui patriarcha (

oblatam dignitatem libentcr admittens, ex monaste- monasterium se intriisit. Hinc universi prxsules

rioad lacum Apolloniadis sito, ubi vitam religiosam Lampsacum convenientes suffragio omnium, man-
exercebat, Nicxam profectus, ibi spatio hebdomadis datoquc imperatoris Ephesinum antistitem Nicepho-
unius (non unius diei r ut perperam ponitur apud rum in patriarchale solium invchunt. Sed liic, ut

Spondanum) unius inquam hebdomadis spatio dia- jam dixi, neque per annum integrum cathedram
conus, sacerdns et patriarcha nrdinatus est; idem- moderatus, e vivis excessit . Pachymeres lib. 2 cap.

que mox ritibus in ecclesia consuctis Thendorum 15 et sequentibus eamdem Nicepiiori successio-

nem, dissidia ob illam exorta, indolem ipsius ac

eumdem imperatorem coronavit.
mense De- 970 Nemo non videt, in his facile consumi de- mortem exponit diffusa narratione, ex qua facile
ce >>ibri „ii„i
1253, buisse intervallum sesquimenstruum, ut vix tandem intelligas, hunc Patriarcham non parum ambi-
sub medium Decembrem possessinnem adire patriar- tioni et iracundise deditum fuisse. Sed nobis ha?c

chutus Arscniuspoluerit. Quiaporro, ut notat Acro- omnia commemorare non licet quibus potissi- ,

polita, Theodorus imperator evocatus Adrianopolim mum ratio chronologias habenda est.
instantibus causis, expedire se Nicxx festinabat ne- 974 Laudatus Possinus in Observationibus ad p.tsl aliquot
nulhrnatio-
ccssaria ceremonia inaugurationis sux, qux prima Pachymerem tomo 1 pag. 513 breve hujus Patri- nis menses.
ei apta se obtulit dies (fuit ea Christi natalis) in ea archse tempus ordine digessit, et post probatam
sacris primum
nperante patriarcha, solennem in Arseniana? abdicationis chronologiam sic pergit

tcmplo coronationem accepit die XXV Decembris, a In ejus locum substitutus statim est Niccphnrus,
qua die, qux sexta est numcrata, Decembris xxx, tunc Ephesi metrapnlita. Cur statim id factumcrc-

Tomus I Augusti. 23 dam

 102 HISTORIA CHRONOLOGICA
Sec. xiii. dam, causti est, quia festniabat in procinctu ad ex- mo septingentesimo sexage.simo nono, postquam hostes
pediliotwm urgentem imperator; et ipse Nicephorus e.a potiti fuissent annos quinquaginla octo. Omnes
cupidissime assentiens, nullam moram interposuit hi characteres chronologici certissime annum
Narranlur hxc cap. 15 et 16 libri 2,
electioni sux. Christi mcclxi designant. Latini et Graeci histo-
codcm tempore. deccssisse Nymphxo;
ubi et ilicilitr ricihuic chronologiae passim subscribunt, ita ut
imperatorem quidcm Callipolim versus cum exercitu propter diversum paucorum computum de hoc
ad Constantinopolim oppnqnandam, novum vero pa- anno prudenter dubitari non possit.
triarcham Nicephorum Nicxam, quxcumesset tunc 978 Deinde testis ille oculatus triumphalem quam urbem
urbs regia, Latinis Constantinopolim tenentibus, in Michaelis Palasologi ingressum nura. 88 sic de- imperator
Gr&cus
eo solilus erat Grxcus Constantinopolitanus patriar- scribere incipit : Imperator decimo quarto Augusti
cha diversari. Initium palriarchaius Nicephori ve- die Constantinopolim pervenit ; neque illo eodcmdie
risimiliter confertur in finem Aprilis aut initium urbem introit, sed apudCosmidii monastcrium prope
Maii anni supra mcmorali mcclx. Blachernas tentoria locat. Ibi cum pernoctasset, ipo-
puta mcnsc 975 Narrat inde Pachymeres 20 lib. 2 cap. slero die Constantinopolim hoc apparatu ingreditur,
Novembri
ii nn i 1260, diuturnam et irritam oppugnationem Galatx, inqua etcum, patriarcha Arsenio absente, precationes illx
mortuus est, imperator consumpsit xstatem eoque ad enm Nice-
; (ipse Acropolita eas composuerat, ut nuraero prae-
phorus patriarcha, pertxsus Nicxensium, quorum cedente refert) omnibus audientibus a prxsule reci-
Arsenio addictorum odia in se irasquc nulla delinire tandx essent, Cyzici metropolita Georgius, quem
arte potuerat, se contulit; spe ingrediendi cum ipso Clidam cognominabant, qux necessaria crant, sup-
Augusto urhem mox, ut credcbatur, capiendam. Sed plevit. Huic diei et anno consonat codex 1852 in
cum obsidionemsolvere coactus imperator Nymphxum bibliotheca regis Galliaj, quem Boivinus in notis
eum illuc Nicephorus, ibi est
se recepisset, secutus ad librum 4 Nicephori Gregorae citat, etqui juxta
mortuus sub autumnum aut hicmis initium ejusdem ipsius testimonium initio sic habet : Myjvi 'Avyov-
*
anni mcclx. Quare illius palriarchatus haud fcre OTCj) tc', iv$lY.Tl6)VOi 0", TOU tTOV^ fi<\l%Q' ECTl^Oyj^SV
longior septimestri aut oclimestri fuit. Hoccompen- avv 0£&> k KavaTavTivovnoliv. Id est: Mensis Au-
dium chronologicum, quod Possinus ex historia gusti die xv, Indictione iv,anno sexies millesimo E
Pachymeris contexuit, pro nostro accipi volu- seplingentesimo sexagesimo nono inlroducti snmus,
mus. Ex eo sequitur, Nicephorum Callistum alios- Deo juvante, in urbem Constantinopolitanam. Hic
que catalogos rotunde tempus hujus Patriarchas rursus merainisse oportet, hunc annum mundi
computasse, quando ei unum annum adscripse- juxta recentiorem Graecorum calculum in annum
runt Acropolita enim numero proxime citato bis
: Christi mcclxi incidere.
affirmat, hunc Nicephorum obiisse, cum nec inte- 979 DeniqueAcropolita teinpus, quo Arsenius et patriarclui

gro anno patriarchatui prxfuissct. Exhoc testimo- patriarcha ad urbem Constantinopolitanam paulo llwnsc AllQU-
stoanni l-2(il
monio etiam liquet, errasse Philippum Cyprium, post venit, ac solenniter sedi suse restitutus est, solenniter
sub finem ejusdem numeri indicat his verbis ingressi sunt
qui in catalogo suo apud Bandurum eidem Patri- :

arehae duos annos concedit. Nos itaque mortem Quando vero et patriarchx ingrediendum erat Con-
illam mense Novembri anni mcclx probabiliter stantinopolim post nonnullorum dierum excursum,
collocamus. sermonibus suasionibusque adductus introit impera-
il .seili suse 976 Post obitum Nicephori Sebastocrator im- torin sacram regiam, magnx Sapientix sacrarium,
restituilur
Arsenius, peratorem precibus fatigare coepit, ut Arsenius ad cathedram pontifici consignandam. Cum impcra-
sedi suae restitueretur, quemadmodum disciraus tore omnes in dignitalibus constituti et patriciorum
ex Acropolita, qui num. 84 Historiae suae post prxcipui, ct plebs universa accurrerat. Ibi impera-
relatam Nicephorimortemstatim hasc subnectit: tormanum patriarchx continens Tene, inquit, :

Tunc Sebastocrator Tornicius, Arsenio impense de- THRONUM TDUM, DOMINE, ET A QUA TAMDIU ABER-
ditus, imperatorem urgebat, ut Arsenium iterum iu easti, cathedra fruere. Sic ctiam patriarchx
patriarchalem sedem promovere.t, et mira quxdam ab imperatore provisum. Ex his aliisque Possinus
ac portentosa Arsenii facinora in medium afferens, noster loco supra citato concludit, Arsenium circa
continuo imperatorem ad molestiam usquc e.xorabat, exeuntem Augustum anni mcclxi sedi Constanti-
ut sibiminime xquum etiam invilus in patriarcham nopolitanEe restitutum fuisse. Hoc secundura Ar-
eligeret. Sic imperator volens nolens Sebastocratoris seniani patriarchatus initium Banduro non displi-
consiliis loco dato, ad patriarchalem dignitatem Ar- cet; sed circa finem ipsius seu tempus depositio-
senium rursum cvehit. Etsi ex his verbis appareat, nis major occurrit difficultas, quam nunc paucis
imperatorem ante recuperatam Constantinopolim referemus.
precibus Tornicii cessisse, tamen Arsenius non 980 Possinus in Observationibus ad Pachyme- Possinus
fuit solenniter sedi suae restitutus rem tomo 1 pag. 514 ex historica rerum gesta- iwster aii»"
ante recupera-
1260,
tam a Graecis Constantinopolim, ut patet ex Hi- rum serie probare nititur, Arsenium anno Christi
storia Pachymeris, et confirmabitur ex iis, quae mcclxvi exauctoratum fuisse. Id autem potissi-
jam dicturi sumus. mum evinceremihivideturex tempore festi,quod
Graeci om&Quitov appellant, et quod illo anno
mcclxvi in tertiam diera Aprilis incidebat Pachy- :

mereseniralib. 4 Historiae cap. 3 testatur, Iibelhim

ARSENIUS iterum. accusationiscontra Arsenium imperatori oblatum
fuisse sub inilium Apritis, solennis jcjunii tempore,
dum festum ageretur, quod acalhistum vulgo nomi-
poslquam Etiamsi NicephorusCallistus, aut ipsius scriba, nant. De origine ac tempore hujus festi consuli
Grxci anno
in catalogo suo corruptam recuperatae Con-
1261 Con- potest Possinus in Glossario suo ad tomum 1
stantinopo- stantinopolis epocham expresserit, taraen eamdem Pachymeris pag. 365 et sequente, quiposteaibi-
lim recupc-
Acropolita synchronus in Historia sua num. 85 dem pag. 514 argumentum, ex hoc tempore de-
raverant,
sjc exacte notavit Constantinopolis, ita Deo an-
:
sumptum, fortiter urgetac pluribus deducit. De-
nucnte, rursum sub poleslate Romani imperatoris, inde Pachymeres post alia, ad depositionem Ar-
jure et merilo ve.nit, vigesima quinla mensis Julii, senianam spectantia, tandem lib. 4 cap. 8 narrat,
Indiclione quarla, anno ab orbe condilo sex millesi- quomodo Arsenius nocte circiter extrema Maii

mensis,
 ,

PATRIARCIIARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 10S

mensis, jussu imperatoris in
exsilium deduetus quente inter alia crimina, de quibus MichaSlem
sec. xhi
fuerit. Ex Possinus eadem pag. 514 sic con-
liis Palaeologum imperatorem accusat, enumerat ini-
cludit : Quare certo ex his licet definire spatium se- tam cum Ecclesia Romana concordiam, et idcir-
cundi patriarchatus Arsenii, qui a mensc Septcm- co illum diro anathemate sic constringit : Scd
bri unni Chrisli mcclxi, ad finem Maii mcclxvi quoniam ecclesiam Det vertit in speluncam latronum
per annos quatuor et menses prxterca circiternovem et lupanur ; item, quem prius excnminnnicaveram,
duravit. mea collocavit, nec non ad illam impietatem
in sede
ei Bandurus 981 Verum haec argnmenta non satisfaciunt omnimodamque perfidiam, qua Latini tcnentur, co-
annv I26J Banduro, qui tomo 2 ImperiiOrientalispag.931 natus est adducere ecclcsiam Dei, qnximmenso san-
nlluittlsecnn-
dam tlrposi- de tempore depositionis Arsenianae sic ratiocina- guine, ante et post Christum ac per Christum ma-
tionem drse- Finis vcro cjusdem patriarchatiis a Possino gnam
iiii,
tur : hostiam fuso, collecta fuit : demum ingeutem
transfcrtur ad annum Christi mcolxvi, etsic Arse- persecutionem contra eamdem ecclesiam excitavit
nio secundo patriarchx anni circiter quatuor assi- post tot annos a persecutionibus ; capropter excom-
gnantur. At cntn Arsenius secundo patriarcha duo- municationem protendo, cui ipse subjccit se propria
bus annis et aliquot mensibus, quos supputare ne- voluntatc, proprio placito, propria sententia. Pro-
glexerat Nicephorus, prsefuisset ecclesix Constan- tendo anathema, ct illum trado satanx, sicut antea
tinopolilanx, illius depositio contigit certe circa ipsum se per perjuria tradidit, nuncque tradit per
initium anni Christi mcclxiv, utut dicat Possinus. ecclesix persecutionem. Etiam satanx trado liomi-
Bandurus hic potissimum nititur auctoritate Ni- nes, nequaquam pontifices habe.ndos, qui consense-
cephori Callisti, qui secundo Arsenii patriarcha- runt, subscripseruntque impietati, pari modo proee-
tuitantum duos annos adscrihit. At quistuto as- res, qui dedere adminiculum ; item sacerdoles, cun-
serat, hoc loco in catalogum Nicephori Callisti ctosque conscios ac assensores.
non irrepsisse mendum, cum alias scriptor ille 985 Hanc ultionis cupidinem Arsenio ignomi- iliiftl Amtrti-
llicut inipe-
aut librarius ipsius ssepe a vera ohronologia niosam esse, satis vidit Andronicus imperator,
rator tam-
aberret ? Certe catalogus Labbeanus Arsenio qui post patris sui Michaelis mortem schisma re- quam ficii-
tium,
universim assignat octo annos, quorum mediam novavit, et propterea Testnmentum istud explo-
partem primo, et alteram secundo ipsius patriar- dit, tamquam fictitium, eo quod Arsenii chiro- E
chatui tribuere possumus. Praeterea debuisset grapho non esset firmatum. In oratione sua apud
Bandurus omnia Possini argumenta, aut saltem Pachvmerem tomo 2 lib. 6 cap. 2 inter alia ar-

praecipuum de festo acathisto, dissolvere, quod gumenta, quibus hanc opinionem contra adversa-
si quis solide fecerit, libenter sententiam mutabi- rics probare nititur, allegat sequentia Requiro :

mus, et dicemus, sedem Constan-

cum Banduro prxterea reverentiam in Arsenium vestram, cuima-
tinopolitanam post depositionem Arsenii aliquot leficam inhumanamque nocendi voluntatem, etiam in
annis vacasse. Interea probabiliorem Possini extremo vigentem impingitis halitu. An non eiinn
chronologiam amplectimur, et exsilium Arsenia- sentitis, quam sit illaudatum Christiano iram in
num anno Christi mcclxvi alligamus. adversarios non ad solis tantum, sed ad vitx totius
i/m postea 982 Possinus ibidem pagina sequente osten- occasum usque servare inexorabUiter flagrantem ?
iiniiu 1273 in
exsitio oijiil, dit, Arsenium exeunte Septembri anni mcclxxiii Quam inconscquens, virum, quem sanctum prxdi-
in exsilio obiisse, quod Caveus, Oudinus, aliique catis, tam sxvum ultorem dicere ! Quam incredibile,
ignorarunt. Interim exortoe sunt factiones Arse- Patriarcham notx lenitatis, quem constat, dum vi-
nianorum et Josephitarum, quae sic appellahan- veret, fuisse solitum se Ixdenlibus ignoscere, tam

tur, eo quod una faveret Arsenio exauctorato, ferum in ipso mortis puncto fingere, ut contra quam
altero Josepho, qui in locum Germani tertii suf- consueverat, ligarc lunc mallet, quam solvere, con-

fectus est ut mox

dicemus. Arseniani diu post stringerc animas anathematum vinculis, quam, quod
mortem Arsenii ab imperatore obtinuerunt, ut facile vivens indulgebat, relaxare constrictas prxo-

magna cum pompa e loco exsilii Constantinopo- ptaret !

lirn transferretur ipsius cadaver, quod statim in 986 Sed Pachymeres tomo 1 lib. 4 cap. 1 et fruslra ex-
plodere co-
templo S. Sophiae, ac deinde in monasterio S. 2, aliique scriptores diuturnam Michaelis Palaso- natur.
Andrese, honorifice collocatum est, quemadmo- logi excommunicationem referentes satis mani-
dum Pachymeres tomo 2 lib. 1 cap. 31 fuse nar- feste testantur, Arsenium non tam facilem fuisse

rat, ubi etiam non obscure innuit, reliquiis illis, ad condonandas culpas aut solvenda anathematis
tamquam sacris, magnam venerationem exhibi- vincula, ut hoc loco Andronicus contendit. Unde
tam fuisse. hoc Andronici testimonium nobis redditur suspe-
SCMr
tlUCIII
983 Certe scriptores schismatici pietatem hu- ctum de studio partium, quo imperator ille Ar-
smatici im-
Pense lau- jus Patriarchae passim laudant, et propterea in senio ac schismati favebat. Saltem huic Testa-
ilnnlelsi fue-
catalogo Juris Graeco-Romani vir sanctus appel- mento, quod Cotelerius ex Ms. codice regis Gal-
r >t vitiis
in-
lectus. latur. Attamen Nicephorus Gregoras lib. 4 cap. lige in lucem protulit, praefigitur titulus Grascus,

2num. 6 fatetur, illum nonnihil ambitiosum fuis- qui Latinesic sonat: Testamentum sanctissimi Ar-
se, ut auctor ille schismaticus mitissime indicat senii, archiepiscopi Constantinopolis novx
Romx et
Constantinopolitana cecumenici patriarchx. Denique ipse hujusauthen-
his verbis : Habuit itaque et

ecclesia Arsenium patriarcham, partim volcnlcm, tici instrumenti textus nullas fictionis notas prae-
ei opponat.
partim nolentem : nolentem quidem propter superio- fert, quidquid Andronicus imperator
res offensioncs ;
volentem vero, quod ct ipse impera- At jam tempus est, ut ad Arsenii successorem
tricem urbem spcctare cupiebat, et ab amorc glorix progrediamur.
non eral prorsus invictus homo enim et ipse erat,
:

et nihil novum, si cum alii multo majore ambitione

tenerentur, minori ipsc laborarct.

"t Vatet e.v CVIII GERMANUS III.
eJ»s
984 At praeterea colligimus ex Testamento Ar-
testa-
mento. senii, quod Cotelerius inter Monumenta ecclesiae
Graecae tomo 2 a pag. 168 edidit, Patriarcham
ircham
Pa-
illum maxime Latinis infensum, ac non parum ]Yficephorus Callistus vel ejus scriba hunc
suo oscitanter omisit
vindictae cupidum fuisse nam ibi pag. 1765 et se-
: \y triarcham in catalogo
Phil-
 164 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XIII. Philippusvero Cyprius eumdem perperamnomine ut scribit idem Pachymeres lib.4 cap. 21, certe ille
.trsrnio ilc-
riiin c.imi-
Georgii appellavit. At Germanum Arsenio exau- mensibus tribus et diebus novem, et non amplius
ctoralo suc- ctorato successisse, tradunt passimhistorici Grae- ecclesiam administravit. Quamvis intellectu diffi-
cestsit Gi r-
ci, inter quos Gregoras lib. 4 Historiae Byzanti- cile sit,exiguo trium mensium spatio tam multa
III II II II X,

nae cap. 4 num. 4 post narratum Arsenii exsi- contigisse, qua? Pachymeres lib. 4 cap. 13 et se-
lium protinus hfec subdit Dcinde Adrianopolita-
: quentibus narrat, tamen etiam Possinus in syno-
nus episcopus Germanus illi subrogatur, vetereami- psi chronologica tomo 1 pag. 535 affert nonnul-
citia cutn impcratore conjunctus, ac ea dignitate,ceu lasrationes, propter quas verosimiliusputat, Ger-
debito prxmio, donatus: nam illi superioribus tem- manum anno Christi mcclxvii ad sedem Con-
poribus, Theodori Lascaris imperatoris metu, ut di- stantinopolitanam evectum fuisse. Attamen huic
ctum est, ad Sultanum fugienti, in extrcmis ium anno mcclxvii, quem Bandurus ex textu Pachy-
Romanorum ftnibits monasticam vitam agens, betus meris tam probabiliter eruit, videtur repugnare
occurrerat, splendideque exceptum et liberali viati- ipse Pachymeres, ex quo propterea eruditis pro-
co instructum prosccutus crat. Deindc ad eum impe- pono solvendam difficultatem, quam miror, hacte-
rio potitum accesserat, et post multos alios honores nus ab aliis observatam non fuisse.
ctiam Adrianopolitano solio imposilus fuerat; inde 991 Postquam igitur Pachymeres diffusa ora- qttx novo no-
autem novissime in patriarchalem sedem translatus tione exposuit, quomodo plebs Germano patriar- do magis in-
Iricatur,
est. Georgius Phranza lib. 1 Chronici sui cap. 6 chse adversaretur, acipse iraperator abdicationem
eumdera Arsenii successorem sic breviter assi- ipsius occulte urgeret, lib.4cap. 18 subnectit se-
gnat: In Arsenii porro locum, qui sedem relique- quentia : Ceterum imperator suas quasdam secutus
rat, Germanus archiepiscopus Adrianopolis est sur- rationes, ob quas vitandam putabat suspicionem
rogatus. Huec successio satis plana et certa est; aversx a Germano volunlatis, egregie perstitit in
sed circa tempus, quo illa contigit, mihi tam in- simulatione fovcndi protegendique ipsum ; non solum
tricatae difficultates sese offerunt, ut de liquida vultu sermoneque in congrcssibus cunctis verx bene-
earum solutione desperem. Nihilominus hos chro- volenlix indiciis monstrandis, verum etiam pecuniis
nologise nodos eruditis solvendos propono. large donandis, quibus ille videlicet adcersas sibi re-
c( «: i/wo 988 Pachymeres lib. 4 cap. 13 initium istius conciliaret voluntates : quo ingenerecontigit, instan-
Pachymeris
tcxtu Germani indicat his verbis : Mense Junio in festo te Palmarum festo, quo solennis duci per ttrbem
sancti Spiritus concordibus suffragiis decreto com- supplicatio precibus decantandis consuevit, ut cum,
muni perlato, patriarcha declaratus est, et, Sacro missis ad imperatorem suis, Patriarcha ei confiden-
cum illis celebrato, sacrx impositus sedi, prxsidere ter indicasset, indigere se lineis hamo esca induto
cunctis ccepit. Ex hoc Pachymeris textu Possinus inslructis,quibus adsehomines iraheret; intelligens
noster in laudatis Observationibus tomo 1 pag. ille, petere ipsum nummos, quibus imminente pom-
516 infert, Germanum anno Christi mcclxvi vel pa spargcndis in ptebem, studia parum sibi faven-
mcclxvii potuisse in locum Arsenii succedere, et tium emereretur, continuo misit magnam copiam
pro utraque sententia varias rationes allegat. Sed xrex argentexque monetx, qua ille, qux vulgo vo-
falsa hypothesi nititur, dum ibidem asserit, Pa- cant epicompia, concinnari curans, ea jactari jussit
scha anno mcci.xvi in diem xvin Aprilis, et con- in populumtoto spatio, quo pompa supplicantium
sequenter festura sancti Spiritus eodem anno in ad sanctorum quadraginla Martyrumtem-
processit,
mensem Junium iiicidisse nam juxtaomnes alios : plum usque producta.
chronologos, et ex calculo astronomico constat, 992 Graeci quotannis festum Palmarum nobis- ila ut nnno
illoanno mcclxvi Pascha die xxvm Martii cele- cum circa finem Quadragesimos celebrant ut Leo 1-26G vet 1267
affigere coga-
bratum fuisse. Unde ulterius sequitur, festum Allatius in Dissertatione de Dominicis et hebdo- iii ur succes-

Gcr-
Pentecostes illo anno mcclxvi in mensem Maium madibus Grsecorum num. 20 testatur; ubi etiam switeiu
mani,
incurrisse. notat, tunc ab imperatoribus et patriarchis Con-
circa h ujus 989 Hinc Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis stantinopolitanis dona quaedam populo distribui
patriarchu-
tiis inilium pag. 931 successionem Germani anno Christi consuevisse. At quomodo Germanus patriarclia
mcclxvii alligat, et istud administrationis ini- inslanle Palmarum festo nummos dispersit in ple-
tium ita demonstrat : Neque stalim Arsenio suc- bem, dumtaxat a festo Pentecostes usque ad
si
cessit Germanus ob turbas, qux cxcitabantur ab Ar- medium fere Septembrem ejusdem anni mcclxvii,
senianorum factione, ut colligi potest ex Gregora tribus mensibus et aliquot diebuscathedram Con-
et Pacltymere ; sed id facium puto anno Christi stantinopolitanam tenuerit? Quis temporis
eo
MCCLXVH, ut colligitur ex Pachymere, qui lib. 4 spatio inveniet festum Palmarum, quod in eccle-
cap. 13 Germamim inauguratum fuisse scribitmen- sia Grseca asque ac Latina non diu ante Pascha
se Junio, in ipsa die Pentecostes. Pentecostes au- celebratur ? Nullum igitur hic video effugium, nisi
tem festum non occurrit mense Junio, nisi anno quispiam ostendat, apud Pachymerem nomine
MCCLXlv (quo certe anno non contigit Germani ele- Graeco mensis fiaifiawryipimvps aliquando Maium
ctio, ut patet cumex iis, quxpaulo superius diximus, significari, aut aperte edicat,mensem Junium ibi
tum ex infra dicendis, ubi agemus de anno, quo is perperam pro meuse Maio scriptum fuisse. In ea
palriarcltalum abdicavitj et anno mcclxvii nam : hypothesi utrumque Pachymeris testimonium in-
anno mcclxv dies Paschx in quintam Aprilis inci- ter se conciliari posset. Si enim Germanus a
debat, ct anno mcclxvi invigcsimam octavam Mar- Pentecoste anni mcclxvi usque ad medium Se-
tii. Itaque ele.ctio Gcrmani necessario cum anno ptembrem anni mcclxvii in cathedra Constantino-
Christi mcclxyii copulanda. politana sedisset, jam intra istud patriarchatus
vccurrit dif- 990 Tunc pagina sequente chronologiam suam spatium anno Christi mcclxvii occurret festum
ficullas chro' conflnnat
nologica
ita : llttic Patriarcltx annus unus assi- Palmarum, quo Patriarcha ille pecuniam sparge-
gnatur in catalogis verum cum Germanus die Pen-
; »e potuerit. Attamen circa alterutrum annum ni-
tecostes, qux anno Christi mcclxvii concurrebat hil absolute definio ; sed initium Germani anno
cum die quinta mensis Junii, creatus sit palriarcha Christi mcclxvi vel mcclxvii affigo, donec huic
Constantinopolilanus, ut cx Pachymere paulo super- nodo extricando peritior manus adhibeatur.
ius demoustravimus, et patriarchalum abdicaverit 963 Certius determinare possum chronologi-
die qmrta decima mensis Septembris ejusdem anni, cara Germani patriarchae abdicationem, cujus
tempus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
165
tempus Pachymeres tomo 1 lib. 4 cap. 21 exacte peratoris ac ecclesiae Graecae jurejurando con-
SPX XIII.
mense notavit his verbis : Mcnsis inierat September, et firmavit.
qui
Septcmbri agebaturvmerandx crucis fcstum," quod Exahatio- 996 Ceterum professio fidei seu formulajura-
anni 1267 di- ul apud ob-
gnitatem de- nem appcllamus. In e.a sacris ultimum vestibus in- menti, aliaque ad hanc
concordiam spectantia vioi historio-
posiiit, dutus, sicque celcbrata crucis Exaltatione, sacraque i/raphos vi-
apud Labbeum tomo xi Conciliorum part 1 col.
dere est.
diei ejus liturgia rite functus, vespere sub crepu- 942 et sequentibus referuntur, quas etiam apud
sculum recedit, et in suas, quas sibi ad mure in Raynaldum in Annalibus ecclesiasticis ad an-
Manganis cxstruxerat, cellulas sese recipiens, quiete num Christi mcclxxiv videri possunt. Quinimo
illic deinccps vivere constituit. Pachymeres antea Pachymeres schismaticus tomo 1 lib. 5 pluribus
fuse narraverat , quibus artibus Michael Pa- capitibus explicat, quomodo Michael Palaaolo-
laeologus imperator Germanum ad dignitatem gus imperator hoc negotium urserit, ac tandem
illam deserendam induxerit. Alii vero scriptores perfecerit.Verum ea unio Graecorum, quam
tradunt, Germanum ultro sese patriarchatu nonnulli scriptores decimam tertiam numerant,
abdicasse, eo quod plurimi ipsum odissent. Sic rursus post mortem Michaelis Palasologi disso-
Nicephorus Gregoras lib. 4 cap. 8 num. 1 talem luta est, ut infra perdecursumapparebit. His pro
rationem indicat his verbis Ceterum patriarcha : orthodoxia Germani extra ordinem allatis, mmc
Constantinopotitanus Gevmanus, cum sibi vulgus dicendum est, quo tempore post abdicationem
per summam petulantiam insultare audivisset ; quip- ipsius in cathedra Constantinopolitana sedere
pe qui Arsenii legitimi patriarchx adhuc superstitis cceperit
sedem occuparet, ea cuivis alii relicta, quieti se de-
dit. Georgius Phranzalib. 1 cap. G similia refert

hoc modo Rursum Germanus auditioneaccipicns,

:

CIX JOSEPHUS I.
se maledictis conscindi, ut qvi Arsenio etiamnum
vivo thronum ejus involasset, eum volentibus reli- E
quit. At quaecumque abdicationis causa fuerit,
nobis sufficit nosse tempus illius, quod satis col- nitium hujus Patriarch» Pachymeres tomo 1 Exeunte an-
no 1267 ad
ligitur ex Exaltatione sanctse Crucis, quae apud I lib.4 cap. 23 itaaccurate indicat Hocporro eatliedram :

Latinos et Graecosdie xivSeptembriscelebratur. tempore imperator, amoto e sede Germano, idoneum, CP. eveliitur
Jnseplms,
Hanc autem abdicationem anno Christi mcclxvii qui patriarchali throno imponeretur, inquirebat una
factam esse, ex initio successoris ipsius postea cum episcopis, egregie dissimulans, quid in votis

constabit. haberet Consilio igitur inte.r se habito, concor-

cum csset 994 Pachymeres tomo 1 lib. 4 cap. 12 et se- dibus calculis Joscphum Galesii prxfectwm elege-
schismaticis
invisus, qitia quentibus mores, variaque Germani gesta descri- runt, virum spiritualem et bonum, simplicem natura,
itnioni con- bit. Quamvis ea omnia hic nobis referre non li- facilemque moribus, nonnihilin usuvitx e palatina
ciliands fa-
vebat, ceat, tamen de unione illius cum Ecclesia Roma- eleijantia tralientem : nam uxorem habens in fami-
na nonnihil dicendum est. Suspicor, hunc Pa- liaprincipis feminse vixerat, adscriptus olim clero

triarcham semper a schismate abhorruisse, et domestico dominx Irenes pix memorix, ibi mini-
idcirco multorum odia contra se excitasse nam : strans in ordine lectorum.... Hunc talem justo suf-

anonymus Graecus, quem Possinus noster in Ob- fragiorum comprobatum numero ad patriarcitalum
servationibus ad tomum 1 Pachymeris pag. 457 imperator evexit, mensis Decembris die octava su-
ex Leone Allatio citat, spiritu schismatico aestu- pra vigesimam, Indictionis decimx, anni sexies mil-
ans de Germano illo sic scribit : Adrianopoleos lesimi septingcntesimi septuagesimi quinti. Mox
Germanus, cognomenlo Malchutzas, qui etcum La- Kalendis Januariis ordinationem idem episcopalcm
tinis sensit, et contra pios (sic iste schismaticos rite accepit. Annus mundi 6775 juxta Grsecos

appellat) persecutionem movit magnam. Scriptor recentiores, et Indictio x cum utroque mense
schismatieus per contemptum Germano impingit hic expresso finem anni Christi mcclxvh, et ini-
hoc barbarum cognoraen, de quo Pachymeres tium anni mcclxviii certissime designant. Quare
tomo 1 lib. 4 cap. 13 circa finerasic habet Nec : electionem hujus Patriarchae ab exeunte anno
dceranl maleferiati blaterones, in maledicentiam fa- Christi mcclxvii, et ordinationem ab initio anni
ciles, qui per scomtna cuin Marmutzam nominureiit, MCCLXvin numerare possumus. Pachymeres loco
vocabulum ipsi Persicum aptanles, quod gcnus suum proxime citato et sequentibus capitibus mores et
proximum a Lazis, remotius a Gabra urbe Persidis gesta istius Josephi sparsim exponit, quae omnia
duceret. Itaque cum Possino nostro arbitror, hic nobisnon vacat referre.
Germanum plebi schismaticae tam odiosum fuisse, 998 Nicephorus Callistus in suo patriarcha- qiti anno
1274 ab ea
quia unioni ecclesias Graecae cum Latina favebat. rum catalogo annos gubernationis ipsius et cau- dcjectus est,
sara abdicationis sic breviter indicat Joseph (!u- eo quod unio-
qiiam postea 995 Haec opinio nostra confirmatur ex subse- :

ni consentirt
iiniw 1-271 ni
cuto concordioe ineundae negotio, ad quod confi- lcsii abbas, primo clericus imperatoris Joannis, qui nollel,
'""'ilioLittj-
«unensi per- ciendum inter alios Graecorum legatos ab impe- conjugatus fucrat. Sedit annis vm, et propter unio-
nem Latinorum ejicitur ab imperatoiv MichaMe.
fcclt,
ratore Romammissus est Germanus, qui patriar-
chu fucrat, ut Pachymeres tomo 1 lib. 5 cap. 17 Quod hic de unione Latinorum obscure dicitur,
testatur. Certe imperator numquam ad hasc adhi- sic certe explicandum est, ut quivis intelligat,
buisset virum, senio et infirmilate fractum (sic se Josephum ab imperatore exauctoratum esse. eo
ipsum Germanus ante aliquot annos in abdica- quod concordi;e, in concilio Lugdunensi cum La-
tione patriarchatus apud G. Pachymerem ibidem tinis initaa, consensum prrebere nollet
cum enim :

lib. 4, cap. 21 vocaverat) nisi animum illius de pace inter utramque ecclesiam eoncilianda
erga Romanam Ecclesiam optime affectum no- ageretur, Patriarcha ille edito scripto et publico
visset.Neque etiam Germanus suscepisset diffi- juramentoprofessusest, se numquam unioni con-
cilem illam legationem, quam facili excusatione sensurum, ut Pachy:neres tomo 1 lib. 5 cap. 16
narrat,
subterfugere poterat, nisi cordi habuisset sin- testatur. Unde ibidem capite sequente
Paleeolo-
ceram utriusque ecclesiae unionem, quam ipse quomodo Josephus ab eodem Michaele
anno Christi mcci.xxiv simul cum aliis legatis go conditionate depositus tempus hu-
fuerit, et
distincte exprimit His inlcr
in concilio Lugdunensi perfecit, et nomine im- jus depositionis ita :

ipsos
 1G6 HISTORIA CHRONOLOGICA
SBC. XIII. Patriarcha in Periblepti monastc-
ipsos conventis, esse, cum ipse Joannes patriarcha apud Lab-
rium migravit dic xi Januarii, secundx Indictio- beum tomo xi Conciliorum parte 1 col. 1037
nis, anni sc.rics millesimi sepiingentesimi octogcsi- tempus istius epistolae, ad Joannem XIX Roma-
mi Hi cbaracteres chronologici ineuntem
sccundi. num Pontificem datae, in fine ita accurate expri-
anmim Christi mcclxxiv significant, ut passim mat : Nostra bulla consueta roboravimus mense
notum est. Aprilis, quintx Indictionis, sexli milleni, septimi
i.i iiiiii elirn- 999 Ex hoc Pachymeris synchroni te-
duplici centeni, octuagesimi quinti anni, secundo anno pon-
iwtaxi erro-
stimonio patet, errasse Georgium Pliranzam, tificatus nostri. Si Joannes Veccus mense Maio
res quoruin-
dnm cutalo- Graecum seculi xv scriptorem, qui lib. 1 cap. 6 anni mcclxxv electus, et ineunte Junio ejusdem
gorum riete-
guntur. asserit, hunc Josephum annos tredccim ecclesise anni consecratus fuerit, haud dubie secundus pa-
Constantinopolitanae prsefuisse. Nec minus hallu- triarchatus ipsius annus adhuc fluebat mense
cinati sunt Philippus Cyprius et Matthaeus Ciga- Aprili anni Christi mcclxxvii, cuilndictioquinta
la, dum apud Bandurum tomo 1 Imperii
hic et annus mundi 6785 juxta recentiorum Graeco-
Orientalis pag. 214 sic scribit Joseph monasterii : rum computum respondet. Quomodo igitur ex hoc
Galesii abbas, confessor ejectus anno uno. Ule est, secundo patriarchatus anno Casimirus Oudinus
vero ibidem pag. 224 istud administrationis tem- infert, Joannem Veccum anno Christi mcclxxvi
pus perperam notat hoc modo Josephus Galesii : dumtaxat ad cathedram Constantinopolitanam
annum unum.
abbas, vita admirabilis ct confessor, ab imperatore Palaeologo evectum fuisse? Quin
Sedcircaeumdem Josephum ab utroque illo scri- potius chronologia nostra, quam superius ex Pa-
ptoreturpioribicommissus esterror, quempostea chymere eruimus, his litteris confirmatur.
indicabo. Catalogus Juris Graeco-Romani annos 1002 Raynaldus in Amialibus ecclesiasticis, qui schi- ii

gubernationis non exprimit, dum hunc pertina- aliique historici narraut, quomodo Joannes Bec- smate tul u-
nionem Ee-
cem schismatis defensorem paucis verbis im- cus, qui antea unioni cum Latinis ineundae ve- elesix Roma-
pense laudat, et simul seriei patriarcharum sic hementer adversabatur, tandem attente lectis n% adductus,

finem imponit Josephus abbas Galesii, vir et

: Nicephori Blemmidae scriptis, veritati victas ma-
admirabilis vitx, et confessionis corona ornatus. nus dederit, schisma deseruerit, doctrinam Ec-
Denique ex Pachymeris computo sequitur, octo clesiae Romanae strenue defenderit, ac tandem
illos annos, quos Nicephorus Callistus Josepho exsilium aliasque calamitates pro orthodoxa fide
tribuit. utrimque incomplete numerandos esse, constanter usque ad mortem toleraverit. Litterae
nisi is forte patriarchatum Josephi extenderit us- synodicae Joannis Becci contra schismaticos, et
que ad annum Christi mcclxxv, quo in locum concilium Constantinopolitanum, quod de corru-
ipsius successit pto maligne Gregorii Nysseni textu celebravit,
apud Labbeum nostrum tomo xi Conciliorum
part. 1 col. 1037 et 1125 leguntur; alia autem
ipsius scripta, quae pro unione Ecclesiae contra
CX JOANNES XI, cognomento
schismatis fautores edidit, bibliographi passim re-
Veccus vel Beccus.
censent. Cum itaque hoc loco nostrum non sit illa
singula referre, curiosum lectorem ad obvios au-
ctores remittimus.
citatus Pachymeres tomo 1 lib. 5
Joanncs
mense Maio
Jam saepe 1003 Attamennon possum, quin de virtute et ab i/isis scri-

anni 127J iu
cap. 24 iterum tempus hujus successsionis scientia ipsius unum alterumve testimonium ex-
ptoribus
schismatieis
locum Josc- diligenter assignat his verbis Veccus igitur, : cerpam ex scriptoribus schismaticis, inter quos proplcr rir-
phi sulisli-
sexta vigcsima mensis Maii, festo sanctorum Ni-
et Pachymeres tomo 1 lib. 5 cap. 24 misericordiam lutes.
tuitur.
aecnsium patrum, patriarcha creatus est ; secunda Joannis Becci, jam orthodoxi et patriarchae, er-
ve.ro Junii, Dominica proxime secuta, illustri die ga afflictos et pauperes ita laudat Porro Veccus
:

Spiritus sancti, Spiritus ejusdem per sacram ordi- has interveniendi pro miseris partes toto animo ca-
nationem particeps factus, rite inauguratus in pa- pessens, partitos habebat in duo genera, quos isto
triarcham cst. Hoe notae chronologicae nos certis- misericordix officio juvaret : prius erat carentium
sime deducunt ad annum Christi mcclxxv, quan- necessariis, quorum esset egestati largitione consu-
doquidem illo anno Pascha in diem xiv Aprilis lendum ; alterum delatis criminibus periclitantium,

incidit, et consequenter festum Pentecostes in qiubus vel ad depulsionem objectorum falso, patroni
diem secundam Junii incurrit. Male igitur Onu- efficacis opera, vel ad delicti convicti veniam impe-
phrius Panvinius in Chronico ecclesiastico, ac trandam, auctoritas deprecatoris optaretur. Tum
aliinonnulli scriptores initium Joannis Becci anno ibidem capite sequente earadem materiara multis
Christi mcclxxiv collocarunt. prosequitur, et affert singularia quaedam hujus
ul contru 1001 Casimirus Oudinus in ampliori Opere de virtutis specimina, quae Joannes Beccus constan-
Oudimim u-
scriptoribus ecclesiasticis,
postatam
quod jam Ordinis ac ter edidit, tandemque istud caput ita concludit :

probamus, fidei apostata composuit, tomo 3 col. 508 Spon- Non facile dixerim quam muita commoda ex hoc
,

dano anachronismum exprobat, dum ipse eodem tam assiduo benevoloque Patrihrchx studio in homi-
loco in alterum ita impingit His ergo ex unione
: nes, solatio egentes, redundare contigcrit. Nemini
tumultibns ortis, cedente Josepho anno mcclxxvi suspectum esse potest hoc adversarii testimo-
Joannes Veccus in patriarcham regix urbis a Palxo- nium, quo confirmatur sententia veterum aucto-
logo assumptus est, qui unioncm et Latinas partes rum, qui dicebant, virtutem vel in hoste laudari.
pro viribus promovit. Hanc Ve.cci ad sedem Con- 1004 Nicephorus Gregoras lib. 5 Historiae varias corpo-
stantinopolitanam promotionem Spondanus in An- Byzantinae cap. 2 num. 5 eloquentiam Becci, ris dotes
nalibus suis ad annum mcclxxiv num. xv refert. aliasque corporis et animae dotes sic depingit :

Sed aperte fallilur et rcvincilur ex ipsius Vecci epi- His temporibus magnx ecclesix chartophylax erat
stola ad summum Ponlifuem Joannem XIX anno Becus, excellenti vir ingenio, idemque eloquentix
mcclxxvii data, quem patriarchatus sui seu ponti- et eruditionis alumnus; prxterea tantis naturxdonis
ftcatus patriarchici secundum vocal. At unde ue- omatus, quantis quisquam alius illa xtate nam et .-

quaquam sequitur, promotionem Joannis Vecci proceritate corporis prxstabat, et majestate vultus,
usque ad annum Christi mcclxxvi differendam in quo venustas erat cum gravitale conjuncta. Haec

corporis
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
167
corporis descriptio satis convenit cum effigie hu- gnificavit, nuper initam cum Latinis concordiam SEC. XIII.
jus Patriarchse, quara Jacobus Goar in Eucholo- sibi displicere, et prsetextu pacis inter subditos
gio Grsecorum pag. 156 reproesentat. Cum autem conservanda?, Joannem Beccumhumanitermone-
non dubitemus, quin Goarus imaginera illara ex ri jussit, ut ad vitandum seditionis periculum si-
veteribus monumentis eruerit, eamdem hic con- ne vi et strepitu patriarchatum abdicaret, quem-
tractam exhibemus ut grata tam egregii ac or-
; admodum Pachymeres tomo 2 lib. 1 cap. 2 et 3
thodoxi Patriarchse memoria apud Catholicos fir- testatur. Deinde idem scriptor ibidem cap. 4mo-
mius conservetur, et schismaticos pudore suf- dum et tempus hujus abdicationis exponit his
fundat. verbis : Cum Joannes Beccus, instante Christi fe-
sto, solenne Sacrum facere, et quod fnnus Augusti
de more flagitabat, parentare ritu sacro Michaeli
nuper defuncto tum maxime pararet, cunctis hisre-
pente omissis, postridie festi descendens patriarchio,
in Panachrantx monasierium se contulit, impetra-
tis ab imperatore abductoribus , ne in Dei judicio
locum sponte deseruisse posset argui Professus
imperator est, eo se dumtaxat, ut haberet Veccus,
qui se ab inimicorum insullibus tegerent, militaris
ipsi manus comitatum addidisse. Et hxc quidem sic

gesta sunt sexta et vicesima Decembris die.

1007 Ex his colligimus, quod hic Patriarcha Joannem
sedem Constantinopolitanam reliquerit non diu exeunteanno
1-282 exau-
post mortem Michaelis Palseologi imperatoris, qui ctoravit,
antemediummensem Decembrem anni mcclxxxii E
obiit, ut Possinus noster in Observationibus ad
tomum 1 Pachymeris pag. 523 et sequente con-
tra quosdam recentiores historicos variis testi-
moniis et argumentis ostendit. Cum igitur Bec-
cus anno mcclxxv, die xxvi Maii patriarcha ele-
ctus fuerit, ut supra ex Pachymere retulimus,
et juxta ejusdem auctoris synchroni testimonium,
die xxvi Decembris anni mcclxxxii sedem dese-
ruerit, ex accurato istius intervalli computo li-
quet, illum septem annis ac totidem mensibus
ecclesiam Constantinopolitanam gubernasse. Un-
de cum calculo nostro facile conciliatur Nicepho-
ct magnam 1005 Post ha?c Gregoras ibidem sic pergit : rus Callistus, qui octo annos numero rotundo sic
scienliam ei tribuit: Joannes Beccus diaconus et chartophylax
Item dicendi facultate ac torrente eloquio, aliisque
luudatur;
rebus plurimis ; maxime autem ingenii felicitate et magnx ecclesix annis viii. Hic cum Latinis unio-
acumine in expedienda qualibct quxstione proposita; nem habuit, imperante Michaele Palxologo, et de-
iis, inquam, omnibus ornamentis natura ipsum pul- positus a piissimo imperatore Andronico Palxolo-
clierrime instruxerat : quibus id erat consecutus, ut go in exilium mittitur. Porro apud Raynaldum
et imperatoribus et principibus , et omnibus eruditis in Annalibus ecclesiasticis ad annum Christi
venerabilis, atque Ulustri apud eos fama esset. Qui mcclxxxiv num. 44 et sequentibus legi potest,

cum imperatorio decrelo acriter adversaretur (tunc qualia egregius hic Patriarcha in exsilio et car-
adhuc addictus erat schismati, quod Michael Pa- cere perpessus fuerit pro orthodoxa fide, quam
leologus volebat abolere, ut etiam Pachymeres usque ad extremum spiritum constanter propu-
tomo 5 cap. 12 refert) imperator nihil non
1 lib. gnavit.
tam per se ipsum, quam per alios eruditos,
tentavit,
quo ipsum petitis ex ratione et ex legum auctoritate
argumentis adduceret, ut decreto assentiretur. Ve-
JOSEPHUS I iterum.
rum ille inqenii et lingux vi omnium animos com-
movebat, eorumque argumenta, veluti Penelopes te-
lam, retexebat : nam Grxcarum littcrarum doctrina
Pachymeres tomo 21ib. cap. 5 significat, Jo- eique stattm
erant, qui illum superarent; sed acumine ingenii et
1
substttttU
lingux volubilitate , et ecclesiasticorum dogmatum sephum senem eodem anno mcclxxxii, ulti-
Josephum
incino-
pueri videbantur. Tum ma die Decembris sedi Constantinopolitanse resti- su/ira
usu, omnes cum illo collati, riitiiin,

idem auctor numero sequente exponit, quomodo tutum fuisse : Ejusdem mensis post diem tricesi-
Beccus convictus scriptis Nicephori Blemmidae, mam, inquit, sub vesperam impositus gestatorio

quem ibi divinarum litterarum pcritissimum appel- Josephus tantum iion exanimU, multis utnmque
comitantibus, et certatim acclamantibus
faustum re-
lare cogitur, sententiam mutarit, et dogma Lati-
ditum..., in xdes patriarchales reportatur. Dein
norum amplexus fuerit. Dum igiturilli scriptores
cap. 12 ejusdem libri tradit, magnopere accre-
schismatici , sui immemores ,
postmodum alibi
visse factionem Arsenianorum, qui tamen,
quoad
laudes Joannis Becci extenuare conantur, id po-
Josephus patriarchatus utcumque possessionem, gra-
tius ex studio schismatis, quam ex historias ve-
vi licet urgente morbo, tenuit, parum apud Augu-
ritate proficisci censendum est. Nunc pergamus
ad indagandum tempus, quo hic Patriarcha se- stum valucrunt, ut illic testatur. Dein post pauea
dem orthodoxoe causa reliquit.
fidei
ibidem addit, Josephum senio et morbo prorsus
'fl cum An- 1006 Andronicus Michaelis Palaeologi filius fractum fuisse, adeo ut xger plane jam defeetos vi-
'"•onicus im-
ribus, et haud dubic mortcm exspectans putriarcha-
Peratur schi- statim post mortem patris sui, quae probabilius
™"« reiwva- anno Christi mcclxxxii, die xi Decembris conti- tum abdicaret.
Te vctlet, sequente
git, schisma restituere cupiens, non obscure si- 1009 Denique idem auctor capite
mortem
 :

168 HISTORIA CHRONOLOOICA.

Skc. xih.
mortem ejus indioat his verbis : Inter hxc mcnse nologium istud seculo undecimo assignat nam :

qui mense
Martio ineiiiile. morbo et senio consumptus Josephus ante seculum xm inter patriarchas Constantino-
Itartio oitnl
1283 sedtm obiil. el cjus eaiiaver in monasterioS. Basilii scpul- politanos nullus occurrit Joseph, cum tamen in
CP. reliquit.
Josephum post illo ipso Menologio nomen Josephi patriarchec Con-
tinnesi. Ex his sequitur, restitu-

tionem eathedr» mcclxxxh

ab ultima die anni stantinopolitani clare exprimatur. Si forte quis-
tantumniodo usque ad ineuntem Martium anni piam contendat, nomen istud antiquiori huic Me-
mcclxxxiii vixisse, adeoque vix duobus mensi- nologio postea insertum esse, non multum refra-
bus sedem tenuisse, cum etiam ante mortem se gabor sed ea assertio ex ipsa codicis Gra3ci in-
;

patriarchatu abdiearit. Quomodo ergo Nicepho- spectione probanda esset. Nos interim suspica-
rus Callistus secundo ipsius patriarchatui qua- mur, hoc Menologium ad finem seculi xm aut
tuor menses tribuit, nisi forte diem ultimam De- saltem ad seculum xiv pertinere, et eo circiter
cembris et aliquotdies Martii pro integris mensi- tempore Josephum a Josephitis suis, qui ab illo
bus computaverit ? Qua autem verisimilitudinis nomen traxerunt, aliisve schismaticis in sacros
specie Philippus Cypriuseidem Josepho.insedem fastos relatum esse.
Constantinopolitanam restituto, annum unum et 1013 Si autem aliquis putaret, hoc loco me- quantam
sex menses adscribit ? morari Josephum alterum patriarcham Con- Busnnnius
lieterodo.cus
Philippus 1010 At profecto non miror, Philippum Cy- stantinopolitanum , qui Florentise anno Christi ci udsailiit.
Ciii>riiis, el
Mattlixus Ci-
prium hic in exiguo temporis spatio hallucinari, mcdxxxix mortuus est, ei sequentia argumenta
gnln liiine ctim ibidem crassiorem anachronismum facile de- opponerem. Imprimis mihi persuadere non pos-
joseptium
cum iillern
glutiat, quando de eodem Josepho, post memora- sum, Menologium istud Graecum, quod in biblio-
imperite con- tam Joannis Becci abdicationem, ita imperite theca Eminentissimi Sirleti servabatur, in ea hy-
fximhint.
scribit: Josepkus iterum evocatus, qui cum Joanne pothesi ab eruditissimo Baronio pervctustum ap-
Palxologo octavx synodi causa Florentiam profe- pellari potuisse si enim de Josepho junioreage-
:

etns. ibidem excessit, anmim unum, menses sex. ret, post synodum Florentinam exaratum fuisset,
Matthaeus Cigala, omisso secundae administratio- et sic nondum integro seculo nativitatem Baronii
nis tempore, in eumdem palpabilem errorem in- antecederet. Quis vero facile credat, Menologium
cidit, dum apud Bandurum tomo 1 Imperii Orien- Ms. Graecum, quod vix centum oetatis annos ha-
talis pag. 214 de eodem Patriarcha sic meminit buisset, a Baronio, ab Henrico Canisio , aliisque
Joseph sedi sux restilutus, cum Joanne Paleeologo viris eruditis pervctustum vocandum fuisse? Prse-
Florentiam se conlulit ad octavam synodum, atque terea prior iste Josephus cum Photio, Michaele
ibidem cxcessit. Non satis capio, quomodo hi duo Cerulario, aliisque schismaticis patriarchis Con-
scriptores potuerint esse tam ignari historia? pa- stantinopolitanis, tamquam orthodoxus et Sanctus
trias, ut hunc Josephum patriarcham confuderint laudatur in Triodio, quod Florentina synodo an-
cum altero Josepho, ultra sesquiseculum juniore, tiquius est, ut Leo Allatius Dissertatione 2 de
qui ad synodum Florentinam venit, et anno Chri- Libris ecclesiasticis Graecorum pag. 152ostendit.
sti mcpxxxix Florentise obiit, ut postea suo loco Non est igitur mirum, quod Josephus ille senior
dicemus. Quomodo etiam imperatorem Androni- et schismaticus etiam in aliis ecclesiasticis Graa-
cum, sub quo hic Josephus senior in sedemCon- corum Denique non videmus, quare
libris legatur.
stantinopolitanam restitutus confundere po-est, in Menseis et Menologio Josephus ille juniortitulo
tuerunt cum Joanne Palseologo imperatore, qui sancti ornaretur, quamvis unioni consenserit, ut
circa medium seculi decimi quinti e vivis exces- postea dicemus. His ad rem nostram hagiogra-
_

sit ? Sane hinc liquet, Grseculos illos schismati- phicam notatis, progrediamur ad Josephi succes-
cos, qui in oppugnanda Ecclesise Romanas histo- sorem, qui cum antea vocaretur Georgius, deinde
ria acutum cernere se putant, in historicis patriae dictus est
suse rebus c;ecutire, ac domi talpas esse, dum in-
terim foris lynces videri volunt, ut non semel Leo
Allatius hujusmodi popularibus suis merito ex-
probravit. CXI GREGORIUS II, cognomento Cyprius. jv

ct alii Grxci Sed perniciosior veterum schismaticorum

101 1
eumdem per-
error detegendus est circa eumdem Josephun,
pernm inse-
qui non tantum in catalogo Juris Graeco-Romani
riieriint
nxis excusit
Me- Hunc Patriarcham non diu post mortem Jose- Posl ninrleiii
vir el admirabilis vitx et confessionis corona orna- phi ab Andronico imperatore designatum Josephi Gre-
gorius islr
tus dicitur, verum etiam in ecclesiasticis Graeco- fuisse, Gregoras lib. 6 Historise Byzantinse cap. 1 aimo 1283
rum fastis pro Sancto coli videtur, cum tamen ex num. 5 satis innuit his verbis Cnm Josephus, itl :

omnibus antiquis monumentis constet, illumper- diximus, mature sedem patriarchalem reliquissct,
tinacissimum schismatis defensorem fuisse. Me- ac paulopost vita etiam cxccssisset, necjustum esse,
naea excusa ad diem xxxOctobris annuam ipsius nec longe aprava disciplina abesse visum c.sl, eccle-
memoriam inter alios Sanctos ita celebrant : Tou siam in tanta temporum confusione pastore dcstilui.
iciryj -y-'j'j-- fljl&V loxr/jip Ttxzpi&pyoi) Ko>i/3Tavri- Erat autem tunc insignis vir facundia ex impcra-
-j'j-jTJj~t -.'•>--. Sancti patris nostri Josephi, patriarchx torii cleri collegio, Ceorgius Cyprius, qui elegantes
Constantinopolitani. Eodem dieet iisdem verbis in Greecee litteraturse numeros et Atticam illam lin-
Menologio pervetusto Cardinahs Sirleti (sic Baro- guam, longo jam tempore oblivionis gurgite demer-
nius in notis ad Martyrologium Romanum die sam, ingenii dexteritatc ac singulari studio in lucem
tertia .Tanuarii illud appellat) simul cum aliis produxit, ac velut ab inferis revocavit. Ilunc, cum
Sanctis refertur. Henricus Canisius istud Menolo- itapridcm monasticum habitum induisset, in animo
gium inter Lectiones antiquas edidit, et in moni- habebat et studebat imperator ad patriarchicum so-
tione ad lectorem, eidem Menologio subjuncta, lium evehere; a nemine lamen eorum, qui parlicipes
vetustatem ejus commendat. faissent dogmaticse novitatis (ita auctor schismati-
el forte )/<-
1012 Jacobus Basnagius heterodoxus, qui cus unionem cum Latinis appellat) sed ab aliquo,
nologio Sir-
leti, ijiiod
Lectiones antiquas Canisii nuper recudi jussit, et qui purum se ab illorum communione scrvasset, ma-
non linbel ad temporis ordinem redegit, tomo 3 editionis nusei imponi volebat. Ex his non obscure
tanlnm anli colligi-
quilalem, sua? pag. 410 in observatione praevia, gratis Me- mus, Gregorium Cyprium eodem anno Christi

MCCLXXXIII
 ; ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 169

mcci. xxxiii, quo Josephus circa initium Martii imprudens ab aliis et ipse vulncratus est, et in iU **< *'«
obierat, patriarcham electum esse. captus, quibus alios captabat, non aliter, quam si

ex laicaii
1015 Pachymeres tomo 2 lib. 1 cap. 14 di- quis tela in hostes conjiciens, ipse a suis ex obliquo
slalu ad pa- stinctius nobis exponit, quo anni tempore hsec ijraviorem placjam prxter opinionem accipcret. De
triariltutum
CP. promo- electio et consecratio contigerint quomodo enim : his aliisque illius lucubrationibus Bandurustomo
vetur, episcopus Cozylensis Georgium ex statu laicali 2 Imperii Orientalis a pag. 940, et bibliographi
ad sacros Ordines promoverit, ibidem primo sic passim meminerunt. Denique numero sequente
narrat Hic igitur commissam sibi designati patri-
:
idem auctor narrat, in scriptis Gregorii contra
archx ordinalioncm auspicaturus, mense Martio su- Beccum nonnulla ipsis symmistisejus displicuisse
sceptum eum introdncit cum paucii in monasterium cum vero ea mutare nollet, ac mordicus tuere-
a Prodromo et Pelm nominatum, ubi templo in vi- tur, abomnibus derelictus, patriarchatu se abdi-
nea reperto, in quo ct ipso apparebat, rem divinam cavit, etnon diu post haec e vivis excessit, ut
ex lonqo fieri desiisse, in eo consuetis cozremoniis etiam testatur Pachymeres, qui tomo 2 lib. 2
monachum ex laico insliluit Cyprium, moxque diaco- cap. 17mortem ipsius ita refert : His ita se ha-
num e lectore ordinal. Eadcm porro die eumdem bcntibus, expatriarcha Gregorius, languore dierum

impcrator declarat patriarcham. Deinde sub finem mullorum exhaustus, ut autcm quidam aiebant, xgri-
ejusdem capitis indicat, quo die consecratus fuerit tudine animi confectus indc nata, quod ex olim tam

patriarcha ab Heracleensi praesule, de quo ita ibi honorato tam se hodie contcmptnm cerneret, paulo
loquitur Hic porro vicissim promotorem suum Cy-
:
Porro gesta hujus Gregorii Pa-
post vivere desiit.

prium, primvm quidem sacerdotio iniliavit deinde ; chymeres tomo 2 lib. 1 et 2 fusissime describit,
in celebri Palmarum festo, cooperante antistite Co- quibus omissis, nps jamtempus abdicationis ejus
zyles, patriarcliam ordinavit. Cum itaque anno inquiremus.
Christi mcclxxxiii Pascha die xvm Aprilis cele- 1019 Nicephorus Callistus Gregorio sex an- dum anno
1-289 ab ipsis
bratum fuerit, et consequenter festum Palmarum nos ita adscribit : Gregorius Cyprius lector et pro-
schismaticis
in Dominicam ante Pascha inciderit, exhactenus toapostolarius cooptatur, et prxfuit annis vi ; ob exauctoratus
est.
dictis sequitur, Gregorium die xi Aprilis anno quamdam vero offensionem cujusdam libri, qucm
contra Beccum scripserat, per dispensationem ejici- E
Christi mcclxxxiii patriarcham ordinatum fuisse.
qui ambilio- 1016 Etiamsi Gregoras pro suo erga schisma- tur. Catalogus Panvinii et Labbei ei sex annos et
ne et invidia
hunc Patriarcham saepius laudet,
ticos affectu totidem menses assignat. Forte auctores utrius-
stimitlcitus,
tamen ambitionem et invidiam ipsius non dissi- quehujus catalogi patriarchatum Gregorii usque
mulat, quando lib. 6 Histori» Byzantinse cap. 2 ad ordinationemsuccessorisnumerarunt. At quo-
num. 2 de illo sic scribit Cum autem, velut in :
modocumque illi computaverint,, parum refert,
humidioribus lignis vermes nascuntur, ita etiam in cum ipsemet Gregorius in instrumento abdica-
invidix stimuli tionis apud Pachymerem tomo 2 lib. 2 cap. 9 as-
ambitiosis ingeniis xmulationis et
serat, sese annum jam sextum et quod excurril, in
vulijO existant contra ejusdem artis profcssorcs, in

eo prxserlim gcnerc, in quo maxime elaborabant;

patriarchatus ministerio versatum esse. Ex hoc
iuge- ipsius Gregorii testimonio iterum patet, hic an-
sic Grcgoriitm patriarcham angebat vivida illa

facundix vis, qux in Bccco crat, eique haud nos a Nicephoro Callisto rotunde supputatos
nii ct
esse, et Gregorium ultra sex annos in cathedra
ferenditm videbatur, si solus ipse inter illius xtatis
Grxcos celebris, et inter patriarchas quoque erudi- Constantinopolitana sedisse. Cum igitur mense
se fore sperans, illius in disputationibus Aprili anni mcclxxxiii patriarcha ordinatus fue-
tos celebrem
eloquentia superatus, tanto honore fraudaretur : qua
rit, post mensem Aprilem anni mcclxxxix digni-

de causa rclegationcm cjus non parum promovit.

tati suse renuntiavit. Haec chronologia optime
crudeliler
1017 Dein eodem libro cap. 4 num. 1 impro- concordat cum tempore, quo consecratus est ip-
Joannem
quam Gregorius ille contra sius successor
Becnim or- bat crudelitatem,
tltodoxiim
perseculus
Beccum orthodoxum exercuit, earaque a Deo pu-
esl, nitam fuisse, fatetur his verbis : Sed cum Grego-
c riiim eliam dolorc affici oportcrct, el immisericordix CXII ATHANASIUS I.

]>oenas lucre, qnod Becco opcm imploranti, et omnia

concessurum pollicenti, siqua sui ratio huberctttr, et
auxilium negasset, ct miscro calamitates uu/jere non
eorgius Phranza cap. 7 Chronici sui, Ktnse Octo-
dvbitasset; imo multis undiqitc fluctibus jactato ipse
a tergomajoresproccllasincussissct ct accumulasset, G lib.

omisso per crassam ignorantiam Gregorio

Cvprio, perperam Athanasium in locum Joannis
1

^"Sn
"

Gregoriisub-
indignam sane eruditione sita rem agcns, qui hoc
Bccttm patriar- 7$"i"<wi«s,
cxcepto, cetera omnibus laudibus dignus erat. Cum Becci immediate sic substituit :

igitur hic quoque afflitjcndits csset, quid a providcntia cltam mo.v sede sua dcpulsum monachus quidam
Derelinquitur et Athanasitts nominc, cxcepit ; hic a puero vilam co-
omnia utiliter administrante fit?
ipse a Dco, ut per cam derelictioncm saluti ipsim Ganis montibus. etc. Sed hunc
lucrat asceticam in

consnlatur, ut crudiatur, ut labcm sibi indc asper- patriarcham Gregorio Cyprio unanimiter subro-
sam eluat, ct purus ad allcram vitam transeat. Uti- gant auctores synchroni, inter quos Pachymeres
nam hcec adversa utiliter passus esset, et vindi- tomo 2 2 cap. 13 et 14 electionem Athanasii
lib.

cem Dei manum agnoscens, renuntiasset schi- copiose exponit, relatisque diversis de illo homi-
num judiciis, ibidem cap. 15 tempus ordinationis
smati, in quo nulla salus speranda est, ut supra
ejus nobis ita indicavit Quaita porro ct dccima
in parergo IV contra Tillemontium a num. 250 :

probavimus! diemensis Octobris promotus jam patriarclta, pedes

ct meriins sc contttlit atl divinttm tcmpliim, ac paulo post est
cr "delitaiis 1018 Tum Gregoras ibidem narrationem suam
*,"« Pa-nas ita prosequitur Etcnim non salis Bccco supplicii
:
ortlinatus. Panvinius, Spondanus, aliique non-

esse ratus,quod extorris abtimicis, ct cognatis aciil- nulli hanc Athanasii successionem ad anmim
sus esset, verbis ctiam ct scriptis cniiiius illum fcric- Cbristi mccxc diflerunt ;sed eam anno UCCLXXXTX
bat, cjusdcm scripta ct dogmaticas dcfiuitioncs con- factam esse, infra ex tempore abdieationis evi-
trariis argumentationibus ct d ifinitionibus redargue- denter apparebit.
6 cap. 5 mun. mores
bat. Dum vero illum et scctatores illius oppugnat, 1021 Gregoras lib. 1

24 hujus
Tomus i Augusti.
 :;

170 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. XIII. hujus patriarchae ita describere incipit : ln patri-
i;«ipropter archicum solium succedit monachus quidam, Atha-
severitatem
nasius nomine, austerx disciplinx exercitationibus CXIII JOANNES XII
a puero assuefactus, Gani montibus
tuin aulem in

vitam solitariam agens, homo rudis illc quidcm lit- cognomento Sozopolitanus.
terarum, morumque civilium; sed alioqui bonus ct
admirandus, quod atlinet ad ca, qux monasticam
vitam constituunl , continentiam dico ct vigilias
Pachymeres tomo 2 lib. 2 cap. 27 vitam etmo- Joniiiic.i, an-
noctumas liumi cubans, illotis pedibus, et pedes
:
res hujus Patriarchaj sic breviter describit lea vocatus
Cosmas,
semper incedens; moribus denique iis prxditus, Quonium vero ecclesia prxsitle egebat, et qui ei vi-
qui decent ma.rime cos, qui solitarii in montibus dcretur idoneus muneri, quxrcbalur, reperlus in
et speluncisdegunt. Tum numeris sequentibus ibi- urbe. quispiam monachus, nomine Cosmas, est, So-
dem narrat, quomodo hic Patriareha praesules, zopoli gcnus trahens, qui aliquot annis cum uxore
clericos, et monachos ad sua muuia obeunda se- vixeral, et vitam sacerdotalem privatim exercuerat
veris mandatis compelleret. Gregoras hanc au- sed conjuqe dudum dimissa monasticam elegerat
,

steram regendi methodum laudat Pachymeres ;

profcssionem, quam simul cum fratre et filio susce-
vero eamdem saepius carpit, et Athanasium ad pit. Hic poslea in urbem adveniens, in monasterio
gubernandos homines nullo modo aptum fuisse, imperatoris, cui Archistrategi a sancto, cui est dica-
multis argumeutis contendit. At hos duos scri- tum, ccelcstis militix principe, nomen est, cum alia
ptores schismaticos de illa Patriarchae sui seve- excrcitil ministeria, tum ecclesiarchx officio fitnctus
ritate disceptare sinimus, et ad abdicationem est. Senex is erat prosperx valetudinis, spccieique
ipsius progredimur. venerandx, vir mansuetus, modeslix in omnibus
sede sita ce- 1022 Citatus Gregoras lib. 6 cap. 7 num. 1 compositique citra tumorem ac fastum animi, nec
ilere coaclus
causam et modum hujus abdicationis sic expri- non mitissimx clementix specimen prxferens. E
lnit
mit : Non multo autem post inde reverso imperatori 1026 Deinde illum laudat, quod sub imperio
B pcrtinax
scriptam resiijnationem ojfert Alhanasius patriar- Michaelis Pateologi unionem cum Ecclesia Ro- schismtUis
defensor,
cha, quarlum jam annum eo sacerdatio fungens : mana repudiasset, ac schismati constanter adhae-
cujus causa erat, omnium pontificum et monachorum sisset Temporc illo factx ingenti offensione Grx-
:

et laicorum tumultus, spiritualem illius rigorem non corum cum Latinis pacis, inquit, cum imperator in
ferentium, eique principio clam et tacilo murmure, proprium monasteriam certos liomincs misisset jussos
post etiam aperte et absque larva muledicentium; explorare cujtis essent scntentix monachi; dcuuntiato
qui eum jamjam discerpturi videbantur, ni solio ce- cunctis, fore ut permanerc in loco sincrentur ii solum
deret. Sperabat ille quidem, se imperatoris ope qui voluntati Augusti suam subjungerent ; qui contra
conviciatores ulturum; deinde spe, nescio quomodo, senlircnt, slalim ejicerentitr, intcr parere recusantes
frustratus, petit atque impetrat satellitcs, per quos Cosmas hic fuit. Undc post longam voluntariam cu-
ab impetu plcbis servatus, in monastevium suum stodiam.cujus xrumnas una cum pariter inclusis for-
circa Zerolophum incolumis reducatur. titer tulit, precibus Alcxandrini patriarchx libera-
anno 1293, 1023 Pachymeres tomo 2 lib. 2 cap. 21 et tus, secessit in cellulam solitariam, quam sibi prius
die 1G Octo-
sequentibus hajc omnia fusius enarrat, ubi etiam in proprio piraverat preedio apud insulam maris
bris, il-
cap. 24 tempus abdicationis ita accurate notat lius, ibique habitavit. Ex
:
Patriarcham
his liquet,
Itlud non cle nihilo quis obseruans adjunxerit, sic illum pertinacem schismatis defensorem fuisse.
exacte quadricnnium in patriarchatu Athanasium 1027 Deinde ibidem narrat, qua occasione quem impc-
explevisse, ut eamdem ferme initi reliclique regimi- Cosmas ille innotuerit imperatori, qui eum tanti
rator nuigni
laciebat,
nis ecclesix numeravcrit diem sextam decimam faciebat, utjuxtatestimonium ejusdem Pachyme-
Octobris. Id autem anno Christi mccxciii conti-
ris de ipso aliquando dixerit Si Cosmas stalim :

gisse, confirmatur ex ipso abdicationis instru- moreretur, et, ecclesia eum pro sancio
volente, coli
mento, quod Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis conlingeret, se imprimis comprobaturum ecclesix
pag. 968 et 969 Graeco-Latine exhibet, et cui sententiam, et devolionem in eum suam religiosis
Patriarcha sic subscribit Athanasius misericordia:
ritc officiis testaturum ; sin ecclesia cunctaretur sa-
Dei archiepiscopus Constantinopoleos rwvse Romx, cros ei decernere honores, se tamcn in proposito per-
et cecumenicus palriarcha, Indiclione vil. Cum igi- stare magnificandx tatis defuncli memorix, et ca,
tur Indictio septima a Calendis Septembribus
qux Sanctis tribuitur, veneratiotie prosequendx.
anni mccxciii fluere cceperit, ex his testimoniis
Hanc fictitiam hominis schismatici sanctitatem
liquet, Athanasium die xvi Octobris, anno Chri-
explodimus, quam ipse Pachymeres in fine ejus-
sti mccxciii dignitatem suam abdicasse, post-
dem capitis sordida pecuniae cupiditate contami-
quam quatuor annis ac duobus diebus sedisset. natam non
fuisse diflitetur, et lib. 4 cap. 2 re-
cum eam 1024 Ex his etiam constat, Athanasium ad
quatuor an- fert, Cosmam ab episcopis de eodem vitio accu-
nisac duobus cathedram Constantinopolitanara evectum esse satum esse.
diebus U- anno Christi mcclxxxix, quandoquidem quatuor
nuisset. 1028 Postquam Pachymeres tomo 2 lib. 2 iiieiiiilcuii"
•<
annis sedemtenuit, et die xiv Octobris patriarcha 1894 ad cti-
cap. 28 exposuerat, quare Cosmas electus pa-
tiiedram CP-
consecratus est, ut supra ex Pachymere monui- triarcha nomen suum mutaverit, ibidem tempus promotusUh
mus. Denique ex dictis sequitur, complete intel- ordinationis ejus sic exprimit Cosmas, accepto, :

ligendos esse quatuor annos,
Callistus primo Athanasii patriarchatui tribuunt,
et more suo errasse Georgium Phranzam, dum
eidem octo annos adscribit. Nonnulla de hoc
Athanasio dicenda servamus, quando postmodum
restituetur cathedrag Constantinopolitanse, inqua
quos Gregoras et ut erat solitum, ab imperatore pastorali baculo, ho-
itoratur ct dibambulo (est hoc genus lampadis
juxta Possinum nostrunr) Kalendisque Januarii
ordinationem accipit. Possinus in Observationibus
ad Pachymerem tomo 2 pag. 570 de illo eonse-
crationis tempore ita disserit De initio quidem:

interim sedit quidam monachus, qui antea nomi- clare tradit Pachymcres libri secundi cap. xxvm,
nabatur Cosmas, et postea dictus est. Kalendis Januarii Joannem Cosmam rile fuisse in-
auguralum patriarcham. Nec dubium ex toto con-
textu rerum ante ac post ibi narralarum est, quin istx

Kalendx
 ,

PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

171
Kalendx Janttarix fuerint proxime secutee posl dis- patriarchatum tenuisse. At nescio, quomodo vir sec. xiii
cessitm e, patriarchio Athanasii, et littjtts inclttsionem ille eruditus hic uno anno semper a vero com-
in monasterittm Cosmidii, quam xvi die Octobris, puto aherraverit nam cuilibet supputare vo-
:

anni Christi mccxciii contigisse viditntts. Maneat lenti manifestum fit, inter utrumque illud tempo-
igitur pro crrto, Joannem Cosmam a Kalendis Ja- ris intervallum, ab ipso Possino assignatum, de-
nuariis anni Christi mccxciv pneesse patriarchali cem annos et aliquot menses ac dies elapsos es-
potestate Constantiiwpolitame ecclesitc ccepisse. Nos se. Quare miror, qnod Bandurus tomo 2 Imperii

cum Banduro hanc verosimillimam Possini opi- Orientalis pag. 975 Possinum errantem caece
nionem sequimur, et initium hujus Patriarchre secutus fuerit.
ineunte anno Christi mccxciv collocamus. 1032 Denique Pachymeres tomo 2 lib. 5 cap.
Pachymem
etiltamnmio 1029 Nicephorus Callistus in suo catalogo 6 exhibet authenticum ahdicationis instrumen- Grzce indi-
)3n3f/f«f-
apnd Bandurum huic Patriarchse novem annos tum, quod Joannes patriarcha ad imperatorem a * ' em
ruit, j£$u m
administrationis ita assignat : Joannes monachus misit, et ihidem capite sequenti tempus illius ita

et presbyler, abbas Pammacarista? , et confessarius indicat : Feria erat hebdomadx sexta, quam Pa-
imperatoris, Sozopolitanus, qui prius Cosmas voca- rasccven dicimus ; prima vero post viccsimam'dies
batur, homo admodttm pacificus et mansuetissimtts, mensis, qui Atheniensibus Msemacterion est, quan-
vere vir Dei. Prsefuit annis ix, et ettm abdicasset, do imperator hoc scriptttm accepit Imperator
sub eodem imperatore ejecttts est, ac rursum indvci- tertiaet vicesima mensis ejusdem die... stimptis se-

tur Athanasius. Cum Callisto synchrono, qui hic cum, qtii Athanasium in setle repositum volebant,

catalogo suo finem imponit, Matthseus Cigala, et relictis ve.ro illic iis, qtioritm erant studiacontraria,

catalogus Labbeanus consentiunt, et eumdem recta perqit ad monasterium , ubi Atbanasitis dege-

annorum numerum Joanni Sozopolitano adscri- bat, aceum, prout ex tempore licttit, pontiftcaliter

hunt. Quod si novem hos annos gubernationis ornatum, ipse pedes passu lento stib flaijrantissimo

complete numeremus ab ordinatione Joannis vapore solis meridiani per stimmam, ut ttim eral,

qua3 Kalendis Januariis anni mccxciv facta est, aestatem, aerem prse ardore vix spirabilem redden-

ingrediemur annum Christi mccciii, quo Joan- tis, ctim assumptis nna, qtiotquot obiter occurrerenl.

nes sedem Constantinopolitanam reliquit. Jam clericis, et si qui e populo confluxerant, inecclesiam

vero demonstrare conabimur, novem hisce annis deduxit.

menses aliquot superaddendos esse. 1033 Sic rurstis Athanasius episcoptis, velut e qito Joannes
ptitriarclia-
cum cam- 1030 Pachvmeres tomo 2 lib. 4 cap. 34 et se- prsestigiatrice quadam machinapr&visionis circafu-
tum abdica-
ctem novem turum terrx motum ab eo, ut putabatur, habitsepro- ,.,i.
annis et all-
quentibus narrat, quomodo Athanasius, qui ante
jectus in meditim ostenditiir liomo, qui sponte de
quol mensi- Joannem Sozopolitannm patriarcha fuerat et tunc ;

bus posscdis
in monasterio exauctoratus degebat, mensis Ja- clarasset, se non posse sacrorum principatum resu-
set;
ntiarii die quinta decima imperatorem de immi- merc Postera porro inde dic. patriarcha Joan-

motu prsemoneri jusserit, et impera- nes, clanculttm adornata profectione, ne quid inter-
nenti terrre
cederet, quo mintts, uti decreverat, insalutato impc-
rator postpaucos dies, prsedictione eventu com-
probata, memoratum Athanasium cum magna ratore, urbe posset exire, tina cttm suis hinc disce-

dens, viam Sozopolim versus inslitit. Habes hoc

hominum multitudine adierit. Videntur haec con-
loco abdicationem Joannis Sozopolitani et re-
tigisse mense Januario anni mccciii, ut eolligo ex
stitutionem Athanasii, quam utramque mense
intervallo temporis, quo Athanasius post abdica-
tionem suam in monasterio ille vixerat, et quod Junio anni mccciii contigisse ostendemus, post-

Pachymeres ibidem lib. 5 cap. 1 exacte expres- quam alterum Possini errorem, ex priori ortum,
his verbis Jantia igitur monasterii, ubi dircr- detexerimus.
sit :

sabatur Athanasius, qtiondam patriarcha, decem jam 1034 Laudatus Possinusmensem, qui ab Athe- quem Possi-
nus pro
minus novem mensibus, clausa, qtur inacces- niensibus MaipaxrJipiaw dicitur, in proxime cita- menst au-
annis,
stim ipsttm et plane solitarium tanto inttts spatioper-
to Pachvmeris textu Augustum interpretatur, et gustomaie
«'''''"'•
igitur Cum in Observationibus tomo"2 pag. 494 interpreta-
manentem servarat, aperta tunc est.
Cave putcs hoc, ut
Athanasius circa medium mensem Octobrem an- tionem suam ita tueri nititur :

aliis locis httjus Historix, priori nostro Glossario F

ni mccxciii se patriarchatu abdicaverit, ut supra
indicatis, Maip.ax.THf>i&va Juniitni dici. Repugnttt
probavimus, ex subducto novem annorum ac
manifcste charactcr ferur nam certissimum est,
trium mensium calculo patet, hrec post medium
:

annttm, quo hic narrata geri contigit, fuisse Christi

Januarium anni mccciii accidisse. Ceterum eo
Mccciv(ex superiori computo evidens est, hic
tempore Joannes Sozopolitanus se adhuc pro pa-
annum Christi mccciii indicari) quisine ulla con-
triarcha gerebat, ut ex variis capitibus apud
Unde etiam trovcrsia cijclum solis nuineravit xxv; qttia vcro
eumdem Pachymerem colligi potest.
complete nume- bissexlilis fuit, duplicem habuit indicem
Domuuex
sequitur, novem Joannis annos
litteram E
etD, qiiariim prior nsqtie adxwtuFe-
randos, iisque aliquot menses addendos esse, ut
briiarii reliquo inde tempore posterior in usu
diem,
ex infra dicendis confirmabitur.
Mense itjitur Junio, si ejtts meminisset hoc lo-
quaoccasio- 1031 Possinus noster in Observationibus ohro- fuit.
"e arithme- Pachtjmercs, oporteret m Kalendario ad tatus
tictis Possin
tomo 2 pag. 570 exproxime citato Pa-
nologicis co
vigesima- primx diei litteram 1
'i-ror deteai chymeris textu perperam infert, imperatorem
tur.
quando D primam designat feriam, signan.
mense Januario anni mccciv ad Athanasium ivis- fcri.r
D
se, eta die xvi Octobris anni mccxciii usque ad 1035 A,quieo„lra,t,tpala,nccr„,tur.
liltc-
£££»»
Dominiiw ipsins, viqcstmam
diem xix Januarii anni mccciv tantum novem an- rfl, characlcr videlicet
Jumo
primam Junii dim insigmt. Non igtiur
de
nos et tres menses numerat, cum certe intra is-
sermo..., Nota ftw propria
Sextitisme Augu-
tud temporis spatium decem anni ac tres menses hic
qitidcm sclitts intcr onincs tvim
sti ntciisis cst. cl
Deindcpost longam argumentationem
effluxerint.
quem
meiiscs. Cndc nvii vidctur dubitandum. quni
chronologicam ibidem pag. 572 sic erronee con-
UomSs&va nosterappeUareconsuevit.hoe loco
cludit Unde conseqititur, Joannem Cosmama Ka-
:
alibi

dicm M««fuexr>,pi«v« dixerit '

l S "'"' sc '""""• """ '

letidis Jantiariis anni Christi mccxciv, flrf -

loqui scntcntia. diim

xxiii Angttsti niini Christi mccciv annis novem, propria sc Itic. scd c.r altcita
vocat.
hutic nicitscm non absolutc M«ifK»xrspi&«
septcm nicnsibits ct viginti duobtlS jir.vtcrca diebus
Sed
 172 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC XIV. sed eum, qui jtt.ita Atltenienses sic appelletur. requirit, mensem Junium anni mccciii ciare de- D
Scriptor Observationibus chronologicis ad
iste in signant : enim anno dies vigcsima prima
illo

eumdem Pachymeris tomum pag. 570 similia Junii in feriam sextam incidit, cum tunc littera
repetit, et pagina sequente aliam opinionis SUffl Dominicalis fuerit F, et consequenter littera D
ratiunculam addit his verbis Sane suadet idem: sit index feriae sextse vel Parasceves, quo poste-
ille veltemens solis flmjrantis .rstus, quo excoctum riorinomine Pachymeres sextam cujuslibet lie-
fuisse Androtticum, dum hoc ageret, Pachymeres bdomadse feriam appellare consuevit. Quod autem
innttit vcrbis illis qux nemo non fatebitttr, de magno solis meridiani ardore dicitur, opinioni
Sextili sive Augusto mensi sub Leonis signo et nostrae nequaquam repugnat, cum mense Junio
canicuhr sidere, longc omniumardentissimo, eximie circa solstitium fflstivum, praesertim Constanti-
convcnire. nopoli, sajpe ingens meridiani solis calor sentia-
ttt crronco 1036 Totum hoc Possini ratiocinium nititur tur. Ex his omnibus concludo, mensem Maipa-
calculo,
qucm supra erronea hypothesi, qua sibi perperam persuadet, xrept&va pro Junio accipiendum esse, et Joannem
corrc.iimtts. illam Joannis Sozopolitani abdicationem et Atha- Soznpolitanum illo mense anni mccciii cathedram
nasii restitutionem anno Christi mccciv conti- Constantinopolitanam deseruisse, postquam no-
gisse. Quinimo pleraque ipsius argumenta con- vem annis, quinque mensibus, et aliquot diebus
tra ipsum militant, et notae chronologicae, quas in ea sedisset.

SECULUM XIV.
E
« dit, in quosutor ille atramcntum habebat, tingcn-
" dis coriis dcstinatum unde et vix cluctata, tota
ATHANASIUS I iterum.
:

'. nigra evasit.

1039 - Ac. mures quidem opinnbantur, eaiu. mordaci apo-
totjo explesit.
>> monastico habitu sumpto mutatam, non commis-
sequitur, hunc Patriarcham an-
Alltanasius
nos se-
jtt.rta
Exnosupradictis
Christi mccciii, xxm Junii sedi suae
die
..

"
suram esse deinceps, ut carnibus vesceretur. Ita-
que metu ppsito, per pavimentum dispersi, odora-
di CP. resti-
ttttiis est restitutum fuisse, propter memoratam terrse mo- » ri el vestigarc coeperunt ca, quibus alerentur. Itla
mensc Junio tus prsedictionem, de qua Pachymeres tomo 2
anni 1303,
» vero cumprodiisset, et tantamprsdam oculissuis
lib. 4 cap. 35 recenset diversa hominum judi- » obversari vidisset omnes simul comprchcndere
,

cia : aliqui enim non dubitabant istud vaticinium >• udmodum cupiens, liaudqtiaquam poterat ; attamen

appellare, inquit ibi auctor ille synchronus, ope- " duobus comprehensis epulata est. Reliqui omnes
rationem adversarii spirilus Dei gloriam furantis, " ftiga salutem quxsiverunt, admirantes, quo paeto,
ea, quse Deo conveniunt, prxripiendo, ut magnus » sumpto monustico habitu, crudelior, evasisset.
loqui solebat Antonius. Nec deevant, qtti humanis •• Vereor igitur, inquit, ne et Athanasius
hic, prx-
disciplinis ex observatione naturalittm signorum ejus- » dictionttm jprxmium sedem patriarcliicam jam
modi eventus prxsciri «c prsedici disputarent pos- •• nunc consecutus,priorem illam asperitatem poste-
se. Gregoras lib. 7 cap 1 num. 3 tradit, quod » riore multo majore deleat, sumpta inde superbia
plurimi ex clero et populo judicarent, eam prae- » elatus. » Eventus docuit, veram hujus fabulse
dictionem abimperatore confictam esse.utAtha- significationem fuisse : nam Pachymeres tomo 2
nasium cum majori indoctas plebis plausu rursus lib. 7 cap. 23 de nimia Athanasii restituti seve-
ad sedem Constantinopolitanam eveheret Itnque :
ritate et potentia acerbeconqueritur, apud quem
intperatori, ait, de te.rrx motuet vaticinatione Atha- etiam alia hujus Patriarcha? gesta legi possunt.
nasii concionanti, ftdem habere non poterant ; sed Porro curiosus lector Bandurum tomo 2 Imperii
submurmurabant, qtiod illius magnificandi studio ea
Orientalis a pag. 902 de epistolis aliisque ejus
confingeret, et falsam illi atictorilatcm conciliaret, scriptis consulere poterit, dum nos ad alteram
ul stti desiderii probabilem habere causam videre- ejusdem Athanasii abdicationem narrandam pro-
lur. Ex his satis liquet, quid ipsi scbismatis peramus.
propugnatores de hac Patriarchae schismatici 1040 Gregoras lil). 7 cap. 9num. 1 finem se- Niccpltorus
propbetia senserint. cundi patriarchatus Athanasiani nobis ita expo- Gregoras
quam resti- 1038 Inter alios etiam patriarcha Alexandri- nit Sub hoc tempus etiam patriarcha Athanasius,
:
mr '

tutionem pa-
nus illam explodebat, et restitutionem Athanasii abdicata dignitatc, in cellis suis ad Xerolophum so-
triarclta
Alexandri- Constantinopolitani mordaci apologo perstrinxit, litariam vitam amplexus est. In causa hoc crat :
nus
ut Gregoras lib. 7 cap. 1 num. 4 narrathocmo- quidam illi infensissimi cum eum tatndiu patriar-
do Tum autem forte in urbe versabatur jEgyptia-
: chica specula poiiri ce.rnere non possent (octavus
cx Alcxandrix palriarcha, vir gravis, cujus mores enim annus exibat, ex quo is denuo in patriarcha-
solerlia ipsa ingenii ornabat : quas ob res eum im- lem sedem reslitutus fuerat) insidias illi atrocissi-
peralorplurimum rcverebatur et diligcbat. Is cum mas et impielatis plenas apparant : nam cum ille
inflammatum imperatoris sludium erga Alhanasium potestatem patriarchalem aclhuc retincns in Xerolo-
videret, audiretque eum illius nomen magnis laudi- phi cellis plerumque ve.rsaretur, e patriarchico solio
bus ad miraculum usque extollentem, adeo ut eum scabellum furati, Chrisli servatoris figuram subtus
toto animi affeclu divo Chrysostomo xquiparttret, fe- delineanl, ac utrimque imagines duas appincjunt,
slive udmodum magniloquentiam et intempestivum alteram imperatoris Andronici, frxnos in ore ha-
ejus studium taxavit his fcre verbis Erat, in- ; >.
benlis; alleram palriarchx Athanasii, illum tra-
» quidam, qui felem albam habebat,
quit, » sutor hcntis, velut eques equum solet. Tum ide.m scabel-
» unum quotidie murem domi capere solitam ; quee lum ita ornatum ibi reponunt, ubi prius fuerat, in
» aliquando per imprudentiam in medium vas inci- solio videlicct patriarchico.

1041
 PATRIARCHARUM COXSTANTINOPOLITANORUM. 173
1041 Deindc quidam prxter exspcctationem id tam Niphonis successionem ibidern Hb. 7 cap. 9 Sec. iiv.

cnr Alhana-
conspicati, cam fabulam vulgant, ct Palriarcham num. 2, post supra relatam secundse abdicatio-
sius se ite- apud impcratorcm impietatis reum agunt. At impe- nis historiam, immediate sic narrat Inlerim :

rum digntta-
te abdicavc- rator calumniatores accersit, eosque, ut quos impix duobus annis clapsis, Niphon Cyzici metropolitanus
rit, ncfandicque illius fabulx auctores essc minime dubi- sedem vacantem occupat, pontificibus imperatoris
taret, in gravissimum et pcrpetuumcarcerem compin- volunlati obsecutis, ex urbe Cyzico translutus, et ad
git. Patriarcha vero indignatus, quod non multo patriarchalcm apicem evectus. Onuphrius Panvi-
gravior pazna illis irrogata esset, patriarchicx sedi nius in Chronico suo ecclesiastico pag. 110, et
statimrcnuntiat. Bandurus tom. 2 ImperiiOrien- Spondanus in Annalibus ecclesiasticis ad annum
t.alis pag. 976 et sequentibus Grjeco-Latine re- Christi mcccxi num. 18 etiam notant, tunc ec-
fert litteras ipsius Athanasii, in quibus rationem clesiam Constantinopolitanam post secundam
suse abdicationis reddit, et ex iis concludit, Atha- Athanasii abdicationem duobus annis vacasse.
nasium secundo patriarchatu se non abdicasse 104b Porro Gregoras loco proxime citato mo- cujus indo-
lem
propter illam causam, quam hoc loco Gregoras res hujus Niphonis ita describit: Erat autem ille

allegat. At non video, cur in hac re Nicephoro vir Grxcarum littcrarum, non fere, sed omnino
Gregora? synchrono non credamus, cum forte rudis; imo eliam sacrarum, ut qui sua manu nec
astutus Patriarcha inter alias exprimere no-
ille elementa litlerarum sciret pingere : nam is, doctrina
luerit hanc praecipuam abdicationis sure causam, vix cxtremo digito degustata, ingenio contentus fuit.

quam ab adversariis dedecori vertendam

sibi Quod si illam, quam a nalura accepcrat, intclligen-
prsevidebat. Sed qusecumque fuerit vera hujus tiam et ingenii vim ad litterarum studia contulisset,
abdicationis causa, parum nostra interest, dum- inter doctissimos numerari cerle potuissct. Seddivi-
modo tempus illius invenire possimus. tiuriim iimore przoccupalus, externique splendoris et
quod post 1042 Matthseus Cigala et Philippus Cyprius inanis glorix desiderio abreptus, omnem solertiam ct
octo annos
sex annos ac totidem menses huic secundo Atha- excellentium animi naturalem eo convertit, et iis re-
secundi pa-
triarchatus nasii patriarchatui adscribunt. Bandurus etiam bus, velut fluctuum rcciprocorum xstu, sua omnia E
lere elapsos
sex annos et aliquot menses ei tribuit, ac secun- studia tum nocturna quam diurna nbsorberi passus
B dam ipsius abdicationem anno Christijicccx alli- est. Itaque omnium rerum, ad usum vitx pertinen-
gat, quia Boivinius ad supra relatum Gregorae tium, pcritissimus erat administrulor : scu plantan-

textum margine annum Chrisli mcccx notavit.

in dx arbores forent, scu vites opportuno tempore colen-
Attamen ex memoratis Gregorae verbis clare dx, scu omnis generis xdificia cxstruenda. Denique
eruitur, octavum secundi patriarchatus annum quidqiiid grannria, quidquid ccllas vinarias implet,

fere elapsum fuisse quando Athanasius dignita-

;
quidquid loculos rumpit et capaciores quotannis exi-
tem suam abdicavit : nam Grrece legitur SySoov git, solertissime prospiciebat.

1046 Omitto luxum in vestibus, et ferocium at- et vltia de-

yka z70z riTJzro, id est octavus enim annus consum-
scriiit Gre-
mabatur, veljuxta interpretationem Boivinii exi- quc altorum cquorum armenta, mensarumque deli- goras,

bat, quamvis prior interpres, quem ipse prae cias, qux neque crassos humores gignerent, neque

oculis habuit, verbum Graecum rivie.ro per Lati- bonum facici colorem corrumperent. Nam ct mulie-

num agcbatur minus proprie et distincte expli- ribus partem occupationum suarum tribuebat ,idque

casset. Georgius Phranza lib. 1 cap. 9, et catalo- non scgniler acsi parum interesset, sed necessario,
gus Panvinii huic annorum numero adstipulantur, et quasi haud posset detrcctare. Qui mores eum post

dum Athanasio restituto oc to annos gubernationis impulerunt, ut mulicbrium rerum et possessionum

rotunde assignant. (duo monasteria virginumintelligo, quorum alterum

uiuio 1311 1043 Nos testimonium Gregorae coaevi aucto- Pertze, alterum Cralxi dicitur) curam administru-
contigissear ritati Matthsei Cigalse aliorumque recentiorum tionemque susciperet : simul ul aliquid de reditibus
bhrumur. subtraheret; simul ut sxpius
praeferendum censemus, ac propterea secundam occasionc xdificiorum

Athanasii abdicationem ad annum

differimus ibicum fustu ct mollitie versari posset. Hic quos-

Christi mcccxi cum Raynaldo, qui in Annalibus cumque vcl exceilenti indolc, vel quavis earum ar-

ecclesiasticis eodem anno mcccxi num. 73 illam tium.qux autpublice omnibus aut privatim impera-
nimis successo- eorum sc palam
toribus placerent,prxstare ccrneret,
recte memorat, etsi ibidem cito
amicum simulabat; clam vcro odcrat,animumque ct
rem ei assignet, cum sedes postea duobus inte-
ociilum muliijuum in omnes intendebat,etalias ahos
gris annis vacaverit, ut ex infra dicendis appare-
bit. Cum igitur Athanasius mense Junio anni criminando, impcratoris aurcs furlim pulsare non
mccciii rursus cathedram Constantinopolitanam dubitabat. His coloribusschismaticus scriptorPa-

ascenderit. ut supra ex Pachymere probavimus, triarcham schismaticumdepingit, et eodem capi-

et juxta Nicephorum Gregoram octo fere annis te enumerat aliqua illius gesta, quasnos brevita-

in ea sederit,ex subducto hujus temporis calculo tis causa prtetermittimus.

etiatn
1047 Gregoras capite sequente co?ptam de
i/tti

sequitur, illum secundo suo patriarchatui circa mirrat e.v-

mensem Junium anni mcccxi renuntiasse, cum Niphone narrationem interrumpit commemoran- putsionem
quibusetiam ipzillS
tunc ferme octo anni secunda? administrationis dis bellis Graicorum cum Turcis, de
libro egerat, et deinde res
Nipho-
effiuxissent. antea eodem
nis resumit capite undecimo
ejusdem hbn, quod
ctiitm Niphon e putrmr-
ita incipit: Sequenti anno
sacrilcgia, atquc
chali sedc cjiciturob multa et varia
CXIV NIPHON I. ob amorcm pecunix, quo illc impulsus,quxstum ini-

satis dignitati sux convenientem, insti-

quum, nec
domiciliiim sibi clcijtt
tuebat. Is autcm ditjrcssus,
cttm pitrtem monasteiii Pcriblcptx, qux mart spc-
Ppst duos sc-
dis vacanlis Non statim hic Patriarcha Athanasio succes-
ctat. Certe videntur illa, quse hic
scqucnti unno
annos /Vt- sit, ut numero pra:cedente monuimus sed ;
Xipho-
Phon anno promotio ipsius saltem usque ad mensem Juniuin contigisse Gregoras memorat, ad priora
1313 udcam
anni mcccxiii difterenda est, cum Gregoras post nis gesta, quibus cap. 10 plane
diversam narra-
tvectus est,
et nutium
memoratam Athanasii abdicationem de bienni tionem interserit, proprie spectare,
cum fine capitis nom immediata
sedis vacatione meminerit, et simul postea secu- capitis undecimi
conne-
 ;

174 HISTORIA CIIRONOLOGICA

SEC. XIV. connectendum esse. Facilius mentem meam in- gravi judicio, animi affectu ad optima qu.rque pro-
telliget, qui libriproxime citaticaput oetavum et penso, et morum sanctitate longe omnes supcrabat
:

aliquot sequentia pervolvere ac inter se conferre qnas ob res patriarchalem sedem velut meritum prx-
voluerit. mium accepit, cum uxorejus statim momnlicum ha-
qua nobis 104S Catalogi recentiores huic Niphoni qua- bitum induisset. Atque ipsc quoque sedis reverentia
post brtvsm annos adseribunt. Sed tam diuturna
calhedra
tuor fere cnmdem habitum induere quidem voluit ; sed illius
potsessionci» p&triarchatus administratio componi non potest conatui imperator obstitit : nam cum corrnptus hu-
cum certioribus successorum annis, et claro Gre- mor non ita mnlto ante articulos ejusinvasisset, cer-
gora? computo, quem infra producemus. Quare tis anni intcrvallis gravissime cruciabatur, et de
propler memoratam narrationis connexionem, et sententiamedkorum eum ncccsse erat camibusvesci
Niphonis depositionem, quae sequenti anno facta qua de eausa monasticus ei habitus non concessus est.
esse dicitur. aliasque rationes inferius proferen- Hujus viri consuetudinc usus et ipsesum, quoad po-
das, probabilius arbitror, Niphonem dumtaxat tui et licuit, nocturnis diurnisque ejus colloquiis in-
uno anno mensibus in cathedra
et forte aliquot ieresse, et uherrimos fructus ex ipsius sermonibus
Constantinopolitana sedisse. Ab hac sententia non cum apud me maxime vigebat clo-
colligere solitus,
abhorret Henricus Hilarius heterodoxus, qui in qnentiee amor; atas antem mea vicesimum annum
Chronico ecclesiaa Graecae pag. 246 perturbatum excedebat. Ex hac sedis vacatione, et superiori
Philippi Cyprii catalogum emendare nititur, et annorum computo concludo, hunc Joannem ineun-
majori charactere notat sequentia : Patriarcha te anno Christi mcccxvi ad cathedram Constan-
Nipho, Cyzici metropolita, vi.r annum ecdesiastico tinopolitanam evectum fuisse.
muneri prsefuit ob crimen enim sacrilegii, avari-
:
1051 Hoc chronologicum sedisinitium confir- Joannesanno
tiec, indignorumque tanto fastigio queestuum, omni-
matur ex quodam eventu, quem secundo hujus iolfi ineiinte

bus invisus erat, indeque abdicatus (idiliam pro-

Nonindicat, est. Patriarchaj anno accidisse idem testis oculatus motiis cst,
ubi tam brevem Niphonis patriarchatum invene- lib. 7 cap. 12 num. E
4 narrat his verbis Cum :

rit, cum tamen pag. 235 praemoneat, se veram Joannes Glycys alterum annum in patriarchali solio
ac genuinam patriarcharum seriem ex scriptvribus sederet (qni annus ab orbe condito fuit sexies mille-
Grxcis prosequi. simus octingenfcsimus vigesimus quintus) accidit, ut
circn finein 1049 Georgius Phranza lib. 1 9 etiam
cap. vehementi Borea spirante crux eenea e manu slatuae
anni 1314 vet opinioni nostrae favet, et licet determinatum gu- supra cohtmnam positx (eam dico, quae in vestibulo
iintiiim 1313
contiguse ui- bernationis tempus non exprimat, tan^n illud mnximi sanctee Sophur templi erectaest) elaberetur.
dctiir.
breve fuisse innuit his verbis EiNiphon, Cyzici
:
Juxta recentiores Graecos annus mundi 6825
epi.icopus, substituitur ; nec diu ea potestate nsus, usque ad Kalendas Septembris cum anno Christi
dejicitur. Si fere quatuor annis patriarcha fuisset, mcccxvii concurrit, quoJoannes secundum annum
dicendus esset satis diu sedem tenuisse, praeser- (Graece dv^npvj eVoc) in throno patriarchali age-
tim quia illam sceleribus suis contaminabat po- bat. Igitur ex hac temporis nota verosimillime
tius, quam possidebat. Igitur juxta calculum no- inferimus, Joannem anno Christi mcccxvi in ca-
strum Niphon, qui circa medium annum Christi thedra Constantinopolitana sedere coepisse.
mcccxiii cathedram Constantinopolitanam ascen- 1052 Nunc pergimus ad determinandam illius cl cxennte
derat, circa finem anni mcccxiv vel initium anni abdicationem, cujus causam ettempus pradictus (iiiiin 1319
mcccxv ab ea dejectus est, cum illam anno uno Gregoras 8 cap. 2 num. 1 sicexponit: At (iinw 1320
lib.
vel incunte

et aliquot mensibus occupasset. Haac chronologia patriarcha Joannes Glycys, cum et spcm recupe- cnmdem nb-
nostra facile conciliaturcum Bzovio, qui in Anna- randec valetudinis nullam sibi supercsse, ct eo munc-
tllltlVlt.

libus ecclesiasticis dejectionem Niphonis ad an- re fungi sc intelligeret, cujus administratio magnas
num Christi mcccxiv num. 29 refert, aut cum vires et firmum corporis robur postularet ; contra au-
Spondano, qui in suis Annalibus ecclesiasticis tem magna tranquillitate opus esse sciret corpori
eamdem anno Christi mcccxv num. 8 consignat. sgrotanti, et vicissim animum ipsum,
utpote condo-
Ceterum nolo hic commemorare, quomodo post lentem corpori, et ejus
xgritudine distractum, ma-
suam expulsionem sceleratus ille homo et benefi- gno ab externis rebus otio egere animadverteret (duo
ciorum immemor Andronicum Juniorem contra quippe inde maxima mala existebant, cum nec quo-
avum suum concitaverit, ac rebellioni causam tidiana negotia commode et celeriter expedire, nec
dederit, quae omnia Gregoras lib. 9 cap. 7 num.
vulgi seu indignatio seu convicia reprimi possent) in
1 et 2 graphice describit. Tantummodo pro se-
medio administrationis cursu fatigatus, otio suo con-
quenti chronotaxi hic obiter observari volo, se-
sulere, atque ex illo magno circumfluentium ncgo-
dem Constantinopolitanam post depositionem Ni- tiorum destu emergere statuit : quibus de. causis im-
phonis rursus uno anno vacasse, ut mox ex scri-
perator ejus voluntati annuit, eique Cyriotissx mo-
ptore synchrono et teste oculato referemus.
nasterium, in quo habitaret, assignavit; in quod se
quarto anno patriarchatus sui conlulit abdicata ,

utcumque dignitate. Cum Joannes istejuxta supe-

CXV JOANNES XIII, cognomento riorem computum ineunte anno Christi mcccxvi
Glycys. cathedram Constantinopolitanam ascenderit, et
juxta Gregoram quarto anno illam deseruerit, ve-
rosimiliter in ea sedit usque ad finem anni
Cum sedes Nicephorus Gregoras lib. 7 Historiae Byzanti- mcccxix vel initium mcccxx, quod abdicationis
CP.announo nae cap. llnum. 1
vacasset, post narratam Niphonis tempus cum morte successoris ejus. optime con-
depositionem statim de successore ipsius scribit cordat, ut mox videbimus.
sequentia: Anno uno interjecto, in patriarchicum
solium imponilur Joanne.s Glycys, lum logothcta cur-
sus publici, qui uxorem filiosque et filias habcbat. CXVI GERASIMUS I.
Erat hic vir doctis.simus, et generosx illius Athe-
niensium eloculionis, si quis umquam, retinentissi-
mus,utpote qui eam dicendi formam ac rationem tam- aynaldus in Annalibus ecclesiasticis perpe-
quam divinum aliquod exemplar observaret. Idem R ram supradicto Joanni Theodorum Meto-

chitam
 :

PATRIAHCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 175

j^
substituit
chitara dum ibi ad annum Christi
, torum prxsentia territus ac pudefaclus, inccplo de- sec.xiv.
mcccxi num. 73 patriarchas aliquot Constanti-
joanm su- ....
pradicto non nopohtanos lta enumerat
T
In tantam porro servi-
punirelur, non sine cattsa probabili vi-
sisterct, vel si

deretur esse mulclatus. Istud

:
anno Christi mcccxxi
successit
Tlteoduriis
lutem sub schismatico imperatore rcdacta crat Grx factum esse, liquet ex Joanne Cantacuzeno, qui
Metocliita, corum ecclesia, ut patriarclias veluti theatrales im- lib. 1 Historiae cap. 12 diserte asserit, Androni-
poneret, deponcrctque : hoc enim ipso anno, delur- cum Juniorem ab avo suo propterea accersitum
bato Athanasio, Niplwnem Cyzicenum ad patriar- fuisse Nonis Aprilibus, Dominica ante diem Palma-
chale solium evexit, cui ejecto successit Joannes rum. At ea Dominica anno Christi mcccxxi inci-
Glyces, idemque Theodoro Mctochiti locum dedit. dit in Nonas Apriles seu diem v Aprilis, quando-

Hic deinde pulsus infulas reliquit Gerasimo, qui iis
parum potitus, monasteriumque rcpetere coactus,
transfusos in Isaiam honores indoluit. Nescio, quo-
modo Raynaldus Theodorum Metochitam ad se-
dem Constantinopolitanam evexerit, quem hacte-
nus nemo veterum aut recentiorum quantum
quidem Pascha die xix ejusdem mensis illo anno
celebrabatur, ut apud chronologos certura est.
Cantacuzenus libro proxime citato cap. 14 dicit,
quod in hoc conventu inter alios arbitros conse-
derit Gerasimus palriarcha, divinis cumulatus mu-
,
neribus, qui, ut in vita solitaria ipsum fastigium

scio,pro patriarcha agnovit. perfectionis attigerat , sic civilium publicarumque

scd Gcrasi- 1054 Multa quidem Theodori Metochitfe gesta rerum longe ignorantissimus erat.
mus in utttis recensentur a Nicephoro Gregora, quem Raynal- 1057 Cum vero Andronicus Junior paulo post atquando
senex,
dus in margine citat sed scriptor ille nusquam
; ad rebelle ingenium rediret, imperator novas in- Andronicui
Junior anno
tradit, hunc virum umquam dignitate patriar- sidias suspicatus, ut Gregoras lib. 8 cap. 6 num. 1321 circa

chali ornatuiu fuisse. Quinimo Gregoras lib. 8 3 narrat, eum comprehendere statuit, et cum patri- festum Pa-
«c/ia (ugit,
cap. 2 post narratam Joannis Glycys abdicatio- archa Gerasimo consilium istud suum, ut arcanum
nem, et recitatum illius testamentum, quod ipse- communicut. At ille. statim ud Juniorem imperato-

met jussu istius patriarchce conscripserat, ordi- rem Andronicum accurrit el arcanum prodit. Quam- ,

nem rerum gestarum ibidem num. 3 sic prose- obrem is fugam ex eo caipit accelerare. Tum ibi-
quitur : Hoc tempore in patriarchicum sotium suc- dem numero sequente tempus hujus fugs, quod
cedit sacerdos monachus e Manganorum monasterio, nostra hic multum interest, ita accurate indicat
Gerasimus, cano capite, sed simplici vir ingenio; Cutn autem. Resurrectionis solenne et illuslre festum
idemque surdaster, audiendi sensu per senectutem advenisset, ct qux decreta erant, perftci ejus diei

maxima parle imminuto. Is Grxcas litteras ne ex- vespere necesse esset, claves portarum, per qttas ad

tremo quidem digito umquam attigerat; sed erat ob Gyrolimnam itttr, de more petiit et accepit : hoc
inscitiam et morum simplicitatem ad imperatoria ob- enim propter matutinam venatioitem facere consv.e-
sequia aptissimus : hac enim de causa ad ea munera verat. Igitur sub mediam noctem, cunctis dormien-
obeunda tales viri ab imperatoribus deliguntur, ut tibus, cum omnibus conjuratis egreditur. Tum equi-
tamquam mancipia, et nulla tando provecti in Syrgiannis et Cantacuzeni castra
dicto audientes eis sint,
Sic etiam Georgius Phranza postridie pcrveniunt enim marjno apparatu ad
: hi
re ipsis refragentur.
9in locum Joannis Glycys iramediate
1 cap.
Adrianopolim fugam illius prxstolabantur. Erat is
lib.
dies Aprilis vigesimus anni sexies millesimi octingen-
subrogat Gerasimum, qui ibidem ab ipso canus
tesimi vigesimi noni. Joannes Cantacuzentts syn-
quidem capillos, scd moribus nauci atque inutilis
fuisse dicitur. Praeterea nullus scriptor aut cata-
chronus, qui postea imperator fuit, circa tempus

quem viderim, meminit de Theodoro Me- istius fugae cum Gregora concordat, et lib. Histo-
logus,
cap. 18 ait, Andronicum Juniorem ex
suae
tochita, tamquam patriarcha Constantinopolita-
rise

urbe egressum esse decimo tertio Kalendas Maias,

no ; non intelligam, unde Raynaldus illum
ita ut
ipsa teraporis ratio suadet, ne- Indiclione. quarta anni sexies millesimi octingentesi-
eruerit. Denique
minem inter Joannem et Gerasimura intercedere mi vicesimi noni, post noctis medium, sole jatn ad
potuisse, ut ex sequentibus patebit.
apportandum diem novee hebdomadis secundum sur-
hunc Gera- gere parante. Ha?c omnia annum Christi mcccxxi
qui antc 1055 Catalogus Labbeanus notat,
mcnsem A- certissime designant, cum Pascha seu festum
piilcm iinni
simum sedisse anno uno, cui catalogus Panvinii
ita ut propter hanc ambi- Resurrectionis anno in diem xix Aprilis inci-
illo
1320 scdcre superaddit mcns ,

ccepit,
ignoremus, an supra annum derit, ut supra monuimus.
guam expressionem
c 1058 Hanc AndroniciJunioris fugamtamscru- anno
Gerasimo mensis unus, an plures sint tribuendi. i>lnit Gerasi-
NequehistenebrislucemaffertGeorgiusPhranza, pulose retulimus, quia ex illa pendet chrouologi- mus
tantummodo affir- cus Gerasimi finis, quem Gregoras lib. 8 cap. 6
qui lib. 1 sui Chronici cap. 9
num. 7 hac occasione sicmanifestat Cum senior
mat, hunc Patriarcham ad cxiguum tempus eccle-
:

Catalogo Panviniano imperator ante solis ortum nepotis finjam cognovisset,

sije prsefuisse. At saltem ex
eodem die pontificibus, qui in urbe aderant, aecersi-
colligimus, annum unum, qui ab aliis huic Patri-
(nam patriarehapridie fugx obierat scripto ana-
archaj adscribitur, complete numerandum esse, tis

themate nepotem damnari ut rebellem item

et Gerasimum certe anno uno ac mense sedem
jttbet, ;

Constantinopolitanam occupasse. Hinc ulterius eos, qui simul cttm eo exivissent, quive deinde fitga

mensem Apri- evasuri, aut ejus partes defensiiri essent. Similia

sequitur illum sedere ccepisse ante
lem anni mcccxx, cum mortuus fuerit anno se- meraorat Joannes Cantacuzenus lib. 1 cap. 19. ubi
quenti circa diem xx Aprilis, ut illico videbimus. mortem ejusdem Patriatrlue indicat hoc modo :

Senior, postquam rcm sectts ire vidit tttque sperave-

ct anno
1321, 1056 Cum Andronicus Junior contra avum
vise-
die s Aprilis rai, eoactis, quiperid tempus Coitstantinopoli
ciillicdram
suum imperatorem cum quibusdam conjurasset,
bantur, episcopis (patriarclta enim Gerasimus morti
adhuc occu- conspiratione intellecta, avus illum accersi jubet,
Valiat; eoneesserat ea ipsa nocte, qtta nepos iirbein deserue-
publice coram prsecipuis imperii prassulibus re-
rat) expromptisque apud eos, quxjure expromenda
prehendendum, ut Gregoras lib. 8 cap. 6 nura. 1
ducebat persuadet ut anathema contorquemt m
Sexta porro hcbdomade sanctx
,
refert his verbis :
,

sint, quique posteo. /«-

Qttadragesimx imperator, Gcrasimo patriarcha et omnes,quique nunc « nepote
qui tum forte aderant, accersitis,
aliis pontificibus, turi sint.
die vel 20
nepotcm adducit palam reprekenSUTUS, moniturus- 1059 Videtur in hacmortis expressionediscn- l!>

.Jprilis.
men unius diei inter duos istos scriptores syn-
que, ut fugx consilia abjiceret; guo uel testium tan-
chronos
 176
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
SKC. XIV.
chronos occurrere, dum umis asserit, patriar- sterio Manganorum custodiaa mandatus fuerit. D
cham pridie fugx obiisse ; alter vero afiirmat, ea Sed Andronicus Junior, Constantinopoli fraudu- cujus vitia
ipsa nocte, qua nepos urbem deserucrat, illum e vi- lenter occupata, et avo suo victo, Patriarcham Grcgoras
prodit, et
vis excessisse. Si nobis luberet utrumque textum liberat, atque in sedem suam restituit cum im-
Cantacuze-
curiosius discutere, forte ambo conciliari pos- modesta triumphi pompa, quam Gregoras eodem nussilet.

sent ; sed non est opera; pretium propter exi- libro cap. 6 num. 7 ita describit Jnde in Man- :

guam unius diecula? differentiam hisce diutius in- ganorum monastcrium abit,ubi patriarcham Esaiam
hajrere,cum ex relatis horum auctorum testimo- in custodia, vinculis libera, sedere diximus : quem
niiscertum sit, Gerasimum obiisse anno Christi inde abductiim, et uni ex imperatoriis cnrribns im-
mcccxxi, circa festum Paschae quod eo anno in , positum, ornamenta, ita ut erant, rubra prxfcrenti,
diem xix Aprilis incidebat. Ex dictis etiam sequi- in patriarchicum solium restituit, nullis cpiscopi.i
tur,Gerasimum in patriarchatu mortuum esse, aut presbyteris sequentibus aut antecedentibus ; sed
adeoque Raynaldum supra perperam affirmasse, tibicinibus ct tibicinis, saltatoribus ct saltatricibus
quod ille dignitate sua parum potitus, monaste- comitantibus, ac Ixtis canticis eum proscqucntibus.
riumque rcpctere coactus, transfasos in Isaiam ho- Quaritm quidem tibicinarum una probatissima habitu
7iores indoluerit. Hic Raynaldi error ex sequenti virili equitabat, et milites, ut sccuta antca fiterat,
sedis vacatione ultro in oculos incurret. ita nunc quoque sequcbatiir Patriarchamveroipsum
;

antecedebat, quem solitis et meretriciis nugis, ut et

ceteros, qui aderant, ad illiberalem risum facile pro-
vocabat.Joannes Cantacuzenus, qui in Historia
CXVII ESAIAS.
sua partibus Junioris Andronicici ubique favet,
hanc ignominiosam pompam dissimulat, et cras-
sam hujus Patriarchse inscitiam aliaque ipsius
Postquam Dorotheus Monembasiensis in Synopsi varia-
sedes CP. vitia studiose tacet aut excusat. Quare apud Gre-
duobus annv rum historiarum, quae Venetiis anno 1631 goram legi possunt reliqua Esaios gesta, ex qui-
et aliquot edita est initium hujus Patriarchae figit pridie
mensibus
,
bus facile quivis colliget, hunc hominem ingra-
vacaverat, Calendas Deccmbris, Tndictione septima, ut Boivi-
tum, iracundum, perfidum, et vindictas maxime
anno io-25 nius in notis ad Gregoram testatur. Cum Indictio
cupidum fuisse. Nos, his omissis, jam finem pa-
B septima a Calendis Septembribus anni mcccxxiii
triarchatus ipsius qmTremus.
fiuere coeperit, ex hoc temporis charactere colli-
1063 Bandurus, Boivinius , aliique viri eru- Ilic patriar-
gimus, Esaiam illo anno, die xxx Novembris an-
diti ex serie narrationis, quam Nicephorus Gre- c.lia obiit
no 1353,
evectum esse ad cathedram Constantinopolita-
goras instituit ab initio libri 10 usque ad cap. 7.
nam, postquam ea duobus annis, septem mensi-
ubi num. 3 de obitu Esaia?. obiter meminit, pro-
Nec profecto mi-
bus, et aliquot diebus vacasset.
babiliter concludunt, mortem istius Patriarchas
rum tanta imperii perturbatione ecclesiam
est, in
anno Christi mcccxxxiii illigandam esse.Nos
Constantinopolitanam tamdiu patriarcha caruisse, illam chronologiam etiam hic sequimur, tamquam
cum et ipsa rerum gestarum series tam diutur- verosimiliorem, quaa non parum confirmabitur
nam sedis vacationem confirmet. Spondanus in ex tempore successoris ipsius, qui non diu post
Annalibus ecclesiasticis hanc Esaiae successio-
mortem Esaise circa sestatem anni mcccxxxiii
nem uno anno pravertit, eamque ad annum Chri-
electus est, ut postmodum ostendemus.
sti mcccxxii num. 18 ita refert Hoc eodem anno :
1064 Interea hoc loco iterum satis mirari ne- « qua chro-
in demortui anno Gerasimi patriarchx
superiori
queo inscitiam Philippi Cyprii qui in catalogo notaxi Pldl-
,
Constantinopoiitani locum suffectus ponitur ab impe- ippus Cy-
suo apud Bandurum tomo 1 Imperii Orientalis prius et Mal-
ratore Esaias monachus ccenobii montis Atho in
,
thieiis Cigalu
pag. 225 de eodem Patriarcha sic imperitissime
Macedonia, septuagenario major. Nos objamdicta turpistime

probabilius opinamur, promotionem illam usque

scribit : Esaias Monlis sancti monachus. Cum is nberrariinl.
patriarchatu defungerctur, Constantino et Joanne
ad annum mcccxxiii differendam esse.
Palxologis novissimis imperatoribus, capta est Con-
Esaias ele-
1061 Sed sive hoc patriarchatus initium anno
stantinopolis a sultano Mechemete, qui omnes Chri-
ctus est, Christi mcccxxii sive anno Mcccxxmaffigas, certe
stianos, imperatorem, et patriarcham concidit ; man-
c corrigenda est interpretatio Wolfii, qui Grsecum
sitque ecclesia summo prxsule viduata, donec prx-
Gregorae textum ita Latine reddit, acsi Esaias in
dictus sultanus, divino nutu coactus, ac subditis sibi
recens defuncti patriarchx locum ab imperatore
Christianis postulantibus, lcgitimum pairiarcham
suffectus esset. Boivinius solerter hunc Wolfii
produxit. Matthasus Cigala apud eumdem Bandu-
errorem observavit, et eumdem Gregorse textum
rum tomo proxime 214 nobis obtrudit
citato pag.
lib. 8 cap. 12 num. 1 sic melius
interpretatur :
similia, qusequomodo in sanum cerebrum inci-
Eo tempore monachus quidam ex monle Atho, se-
dere potuerint, non intelligo nam Constantino-
:

ptuagenario major, nulla saeerdotali dignitate prx-

polis a Mahomete Turcarum imperatorecapta est,
ditus, idemque adeo imperitus, ut nec prima
qui- quando centum et plures anni post mortem Esaiae
dem litterarum elementa perfecte posset conjungere,
patriarchseeffluxerant, utsuoloco postea dicetur.
in urbem venit : quem
nimiam morum simplicita-
ob
tem imperator in patriarchalem sedem, tum temporis
vacantem, imposuit; quamvis multa crimina libere
illi objecta e.t a multis testata fuissent,
propter qux CXVIII JOANNES XIV, cognomento
olim sxpe exclusus omni sacrorum Ordinum
gradu Aprenus.
fuerat. Quamobrem divino jure ob humanam cupidi-
tatem spreto, passus est Deus a simplicissimo illo
homine eos principatu qui tanto studio pro eo
dejici, on diu post mortem Esaiae electus est hicPa- Anteastatem
injuste contcnderant, ut progressu historix
de.clarabit.
res ipsa N triarcha ut eruo ex verbis Cantacuzeni
qui electionem illam
,
anni 1333 vi-

maxime promovit; quem-

EsaOe detur
su/feclus htc
1062 Gregoras lib. 9 cap. 3 narrat, quomodo admodum ipsemet
2 Historiae suae cap. 21
lib.
Joannes,
hic Patriarcha contra Andronicum seniorem con- testatur, ubi ad rem nostram inter alia sic scri-
juraverit, ac propterea ab imperatore in mona- bit Quia vero tum ecclesia Byzantina episcopo suo
:

viduata
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 177

niduala erat, quod Esaias palriarchanuper (Graece gatione, et schismatica Gregorae oratione con-
legitur ou mMq
npinpov ypivap, id est, proprie, suli meretur. Reliqua hujus Patriarchae gesta,
Sec. xiv.

11011 multo ante lempore) de vita exierat, visum om- quaeparum ad rem nostram faciunt, apud Can-
nino faciendnm, ut alius in ejus throno locaretur. tacuzemim et Gregoram sparsim legi possunt.
Gum igittir diutius controversando alii alium nomi- Denique Petrus Lambecius in Commentariis de
narent, magnus domesticus ( sub hoc nomine Can- Bibliotheca Caesarea lib. 5 a pag. 187 qusedam
tacuzenus de se ipso loquitur) imperatori auctor ejusdem Patriarch* scripta et alia ad ipsum
fuit, ut Joannem presbyterum designaret; quem spectantia recenset. Haec omnia apud citatos
au-
quamquam apud Apros obscuris ortum natalibus, ta- ctores a curioso lectore videri poterunt, cum no-
men ut in sacerdotali ministerio dexterrimum et ad bis non liceat singula referre. Propterea etiam
id accommodatissimum idcm domeslicus inter suos omittimus dogmaticas Barlaami et Palams dis-
domesticos adscripseral, qui sibi a sacris esset. ceptationes, de quibus Gregoras et Cantacuzenus
Deinde ibidem reliqua capitisejusdem parte expo- pro suo partium studio utrimque saepius agunt
nit, quomodo ipsemet omnes praesules, qui huic et quae expulsioni Joannis Apreni causam dedisse
promotioni refragabantur, astute ad Joannem dicuntur : nobis enim praecipue incumbit inda-
istum eligendum induxerit. Gregoras lib. 10 gare tempus, quo hic Patriarcha exauctoratus
cap. 7 num. 3 breviter meminit de eadem est, quod jam ex synchronis duorum scriptorum
Joannis electione quae ante aestatem
,
anni testimoniis accurate determinare conabimur.
mcccxxxiii videtur facta esse, sicut ex morte 1069 Gregoras lib. 16 cap. 4 num. 1 memo- Joannes iste

Esaiae, et ibi relata rerum gestarum serie con- rans gesta Cantacuzeni, simul ad propositum no- exaucloratus
ettcircaillud
jicimus. strum haec habet Post Arcturi ortum imperator tempus
:

subquo n- 1066 Sub hoc Patriarcha rursus ab Ecclesia Byzantio e.gressus, Didymotichum venit, ut eos tu-
ilurlio Grie-
Romana laboratum est pro Graecorum unione, multus, quos ab imperatrice Irene jam sopitos fuis-
corum ad Kr
clesiam /(»- quam Nicephorus Gregoras impedivit, ut ipse- se diximus, componeret, et res in metinrem statum
manam, met lib. 10 cap. 8 num. 1 narrat his verbis : verteret. Hinc autem ille anle omnia Joannem pa-
r:
Insecuto anno (is erat annus Christi mcccxxxiv, triarcham ejecit, et Byzantinm, ut in palatio vin-
ut Raynaldus, Boivinius, aliique notarunt) duo ctus custodiretur, misit, ne et ipse favens novis re-
episcopi vetere Roma a Papa delegati venerunt, ut bus, qtix illic maximum et intolerandum
ciebantur,
de pace et concordia ecclesiarum disputarent. Ac reipublicx detrimentum afferret. At hic, non lon-
statim videre erat multos e populo zelum prae se fer- gum cx co in vita commoratus, ibi deccssit, quinqtie

re, sednon sccundum scientiam, ac temerariis et ferme et sexaginta annos natus, quatuordecim circi-
immodestis vocibus emissis ipsum etiam Patriarcham ter patriarchicadignitate politus, et decimo post
ad disputandum urgere. Is vero cum nec linguam exauguralioncm mense mortutts. Quandoquidemilla
dicendi usu exercitatam haberet, ct suos episcopos Cantacuzeni expeditio in autumno anni mcccxlvii
maximam partem indoctissimos esse cerneret, tergi- facta est, ut Boivinius aliiquerecte notant, post-
vcrsabatur quidem; sed qttomodo populi tumultum quam Joannes Aprenus antea Constantinopoli
sedaret, nesciebat. Quare et nos ad id certamen su- exauctoratus ac Didymotichum relegatus fuerat,
scipiendum cohortandos putabal, qui linguam aliquo jam propius inquirere oportet, quo tempore illa

orationis apparatu instructam haberemus, quamvis depositio Constantinopoli contigerit.

in sacrum catalogum non inscripti essemus. Propter 1070 apud Gregoram libri 15 caput 9 quo Cantacu-
Si quis
senus Con-
haec Gregorae verba Raynaldus in Annalibus ec- pervolvere voluerit, ex serie narrationis facile stantinopo-
clesiasticis ad annum Christi mcccxxxiv num. 4 comperiet, Joannem Aprenum patriarchatu de- lim ce/iit.

recte observat, pristinum scientiae splendorem jectum fuisse circa illud tempus, quo Cantacuze-
apud Greecos post schisma adeo obsolevisse, ut nus clam noctu Constantinopolim occupavit. Id
in imperiali urbe nemo inter prsesules aut cleri- ipsum auctor ille lib. 19 cap. 1 repetit in oratio-
cos inveniretur, qui cum legatis Romani Pontifi- ne, quara coram imperatore Cantacuzeno habuit,
cis in theologicum certamen posset descendere, et in qua num. 5 sect. 35 sic illura alloquitur :

et ad hujusmodi controversias agitandas homo Ad eum dicm, quo Byzantium in tuam potestatem
laicus quaerendus esset. medix noctis vigilix redegerunt, Patriarcha usque
obsistentepo 1067 Deinde Gregorasibidemaperit consilium, ille esse perstitit, qui sacerdotes et episcopos ordi-
lissimum iVi judicum decreta consignaret. Imo Canta-
cephoro Gre
quod tunc indocto suo Pntriarehae ita suggessit naret, et
!/»'», ut ip- Ego printum vehententer urgebam ac
vero, inquit, cuzenus lib. 4 cap. 3 aperte indicat, Patriarcham
semet testa-
monebam, cum habitum pree se ferret.
ut taceret, et dignitate sua orbatum fuisse, paulo antequara
lur.
in quo inesset majcstas quxdam, et pntdcnlis animi ipse Constantinopolim intercepisset, et post nar-

species appareret, Latinorum videlicetpostttlationem ratam depositionis causam ibidera hoc ita asse-
contemnentis nequc enim disputatione esse optts in
: rit Tali modo Joannes patriarcha throno ejectus
:

prsesenti. Callidum enimvero effugium ad tegen- est, etiam antcquam Byzantium intraret imperator.

dam Patriarchse aliorumque praesulum ignoran- Deinde ibi narrat, quomodo turbulentum tunc
tiam Quia tamen satis videbat, fraudem illam
! hunc hominem Constantinopoli Didymotichum
ab emunctae naris facile olfaciendam
aliis viris relegare coactus fuerit, qui post contraetum

esse, mentem mutavit, ut ibidem prodit his ver- morbum et instabilem dementiam non diu vixit.
bis : At cum rursus cogitarem, silentium fere su- 1071 Jam vero Gregoras lib. 15 cap. 8 num. qumt inruiite
Februario
spicione non carere; sedin exterorum animis varias 4 istud occupatffl urbis temptis ita exprimit :
iiuiii ir»t7

et multiplices cogitationes excitare ac spargere, eo- Erat dics ille Februarii tertius, anni sexics mille- coniigit.

rtint praesertim, qui nec linguxnec aitimo imperare simi octingentesimi quinquagesimi quinti. At ipse

didicissent, Putriarcham et episcopos quosdam scle- Cantacuzenus circa diem nonnihil a Gregora dif-
ctos privatim conveni, ct meam sententiam ad huiic fert, dum lib. 3 Historiae suce cap. 100 de se ipso

feremodum apud cos exposui. Tum subdit longam sic scribit : Secundum juramenta, qui in palatio
suam disputationem, qua antistites in schismate crant, portis reclusis Cantacmenum imperatorem
confirmatos fuisse gloriatur. ih-ccpcruiit sextoIdusFebruarias, annoorbis conditi
millesimo octingentesimo quinquagesimo quw-
'/'-i-am (ru-
'r
1008 Raynaldus ad annum Christi mcccxxxiii se.rics
« tentata
et mcccxxxiv de hac irrita Romani Pontificis le- to, Indictione quinta decima. Praeferimus compu-

Tomus i Augusti. 25 tum

 ;

17S HISTORIA CHRONOLOGICA

Sfc. XIV.
tum Cantacuzeni, quianullo modo est verosimi- 7ius, mcnte nnlla, cum aliis consuescere nescius, non

le, illum errasse in signando die, quo imperii se- melius a pejori discernere, ut aliorum prsefectos ad-

dem invasit. Saltem ex concordi utriusque scri- decet : ita rcs pertractans veluti ei formicas per ter-

ptoris synchroni testimonio constat, depositio- ram repentes, ludicrus plane universis, qui de eo

nem islius Patriarehae contigisse circa ineuntem ludos facere cv,piunt, et, quod pejus est, neque obe-
Februarium anni mcccxlyii, cui tempori cha- dientix legum gnarus, neque in ccenobio enutritus,
racteres chronologici, ab his auctoribus diserte sed in et rebus publicis commixtus, et px-
urbibus
expressi, certissime respoudent. Ex hoc patriar- dagogus puerorum pxdotriba. De Isidoro etiam
et

chatus fine etiam confirmatur chronologicum contemptim loquitur Gregoras, etlib. 15 cap. 12
ejusdem initium, quod supra ante aestatem an- acerba populi dicteria contra illum recenset. Ve-
ni mcccxxxiii collocavimus si enim ab ineunte :
rum haec et similia apud citatos auctores fusius
Februario anni mcccxlyii, quo Joannes exaucto- referuntur, quam ut ea hoc loco nobis liceat
ratus est, retrocedamus ad ver anni mcccxxxiii, transcribere.
ex calculo exacte instituto sequetur, illum pa- 1074 Igitur transimus ad mortem hujus Pa- cl qut prx
imdore vet
triarchica dignitate potitum fuisse annos qua- triarchse, quam Gregoras lib. 18 cap. 1 num. 2 Iristitia
tuordecim circiter, ut supra citatus Gregoras sic refert Is fuit rerum status, cum Isidorus pa-
:

affirmat. triarcha gravi morbo corripitur ; erat aulem illud

ventris pro/luvium juge ac diuturnum, adversus
quod nec manus nec ars medicorum quidquam pote-
CXIX ISIDORUS I, cognomento rat. Tametsi primo accessu non admodum violentus

Bouchiras. invaserat hic morbus, sed scnsim acpaulatim, atque

(ut ita dicam) pedetentim procedere visus fuerat, et

liominum cxspectationem quasi ludificarat. Enim-

Antc Hlaiiun Videtur sedem Constantinopo-
hic Patriarcha vero, ut ple.rique aiebant, natus erat ex tristitia,
anni 1317 tn quam
litanam occupasse antemensem Maium anni tacilus pudor pepererat. Scilicet vir ille pro-
sede CP. coi-
locatus cst mcccxlvii, ut colligimus ex narratione Cantacu- priis somniis intentus, omnia dicla et facta inde au-
Ilidorus, spicabatur, divinum eum afflatum vocans his per-
zeni, qui lib. 4 cap. 4 tempus secundae inaugu- :

B petuo gloriabatur, ct palam mentiri eum non pude,-

rationis sua? ita indicat : Tertio Idus Maias, eo-
dem vere, in templo Dei Genitricis in Blachemis bat. Quin et imperatori pariter et aliis quibuslibet

imperator Cantacuzenus ab Isidoro patriarcha de- qusedam quasi vaticinia et oblatas divinitus visiones

nuo, Anna imperatrice et Joanne imperatore prx- referebat, in quibus fuit et Galatici Laiinorum ca-

sentibus, coronatus est Et quamquam Adriano- slelli, in adverso littore. positi, excidium, quod illi

poli antehac a Lazaro patriarclia Hierosolymitano nffirmabat certo et constanter prxnuntialum a Deo
corona exornatus esset, suffecissetquc apud viros pru- fuisse. Itaque his con/isus imperator, antequam
dentes illa sacra unctio, tamen, ne oblocutoribus classem prorsus instructam haberet, pugnam acce-
sermoncm daret, quod non Byzantii secundum im- leravit.

peratorum solenne, coronam accepisset, iterumcoro- 1075 Cum igitur ille funestissimx cladis auctor ob falsum
stiitm vati-
nari placuit. Ex antecedente et consequente re- prxcipuus Romanis fuisse videretur omnibus expro- ,
liiiiuinobiis-
rum gestarum narratione satis apparet, haec ad brantibus, non audebat fixis oculis aut imperatorem sc dicitur.

ver anni mcccxi.vii pertinere. Gregoras lib 15 aut intelligentiaprxditum quemquam aspectare
cap. 11 num. 3 hanc secundam inaugurationem sed inprofundos verccundix sux reccssus semetipsum
primo et vigesimo Maii die factam putat, postquam abdebat. Quamobrem diuturua inde xgritudine con-

ibidem num. 1 dixerat, quod alte.r alterum au- postquam intima ipsius substantia morbocon-
fectus,

ctorem habuerit et architectum dignitatis ; Cantacu- sumpta est, ex hac vita excessit. Cantacuzenus hanc
zetmm quidem Isidorus patriarchicx ; Isidorum vero mortis causam silet, dum lib. 4 cap. 16 de obitu
Cantacuzenus impcratorix secundo delatx : qux ejusdem Patriarchas sic breviter meminit Per :

enim celcbratio Didymotichi peracta fuerat, ea Pa- id tempus Isidoro pairiarcha rebusmortalibusexem-
lamitis completa minime videbatur. At potius in pto, qui thronum aunis... tenuerat, et gregem divi-
hac re credimus Cantacuzeno, qui verosimillime no ardens amore paverat, imperator Callislum in
magis memor fuit temporum et locorum, quibus ejus sede collocat. Non videmus, quo fandamento
ea sibi contigerunt, quamvis in aliis narrationi- Pontanus noster in Latina sua Cantacuzeni in-
bus, ad famam et gloriam suam spectantibus, terpretatione posuerit annos dece.m illo loco, cu-
merito de philautia suspectus habeatur. jus lacunam nos supra punctis indicavimus, cum
quem aucto- 1073 Porro de moribus hujus Isidori, qui ant- ipsemet in notis ad hoc Cantacuzeni caput pag.
res syncliro-
ni pro studio
ea propter defensos Palamae errores ab episco- 1053 fateatur, numerum annorum intextu Grae-
partiuin luu- patu Monembasiensi dejectus fuerat, auctores co non fuisse expressum Lacuna est in Grxco, :

dant vcl vi-

synchroni pro suo affectu scribunt nam impe- : inquit ibidem, longior, quam opus videatur ; nam
tuperant,
rator Cantacuzenus, qui Palamitis impense fave- quod scquitur Ivdiczpv^c.c, declarat nihil omissum,
bat, lib. 4 cap. 3 illum sic laudat Plures uno : prxte.r annorum numerum, quibus Isidorus patriar-

animo Isidorum eligunt, virum probatis moribus, ac cba sedem Byzantinam, obtinuit.
mitem, etad omnem sanctimoniam natum, atque in 076 Spondanus in Annalibus ecclesiasticis ad iliitint nior-
1
anno
litterarum. disciplinis et recondiladngmatum scien- annum Christi mcccl num. 19 hunc Pontani er- lem
1319 0/710«"
lia perfectum.At synodalis sententia, qua errores rorem sic ante nos observavit: Quod ad sedem dam puln-
Gregorii Palamoe et sectatorum ejus damnantur, Isidori attinet, omnino existimamus, errasse Ponla- mus.
apud Leonem Allatium de perpetua Consensione num interprelem Cantacuzeni, cum lacunam textus
ecclesiae Occidentalis et Orientalis lib. 2 cap. 16 Grxci numeri annorum ejus implere volcns, decem
num. 4 de hoc Isidoro liabet sequentia Patriar- :
posuit quandoquidcm ex ipso Cantacuzeno vix qua-
;

clia fit (o De.i leges ct tribunalia '.

) Isidorus, omni- driennium ei possit tribui. At nos probabilius pu-
buspatriarcharum et antistitum calculis depositus ;
tamus, vix triennium patriarchatui ipsius conce-
et sedet in magnn throno, qui nec pusilli cujusdam dendum esse, cum catalogus Labbeanus eidem
dignus judicutus homo qucmadmodum, qui bene
csl ; Patriarcha; tantummodo annos duos, menses se-

eum ct olim et nunc norunt, prx aliis stultior, va- ptem, diesquindecim expresse adscribat. Cumigitur

. juxta
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 179
juxta chrnnotaxim nostram Isidorus anno Christi illorum corpora humo tegerentur, novum illudcrimen sgc «v
mcccxlvii ante mensemMaium in catliedra Con- simili poenarursum luebatur. Hactenus Gregoras,
stantinopolitana sedere cceperit, cum Boivinio qui forte heec Callisti vitia pro suo contra Pala-
etBanduro statuimus, illum circa finem anni mitas odio nonnihil exaggeravit. Sed sinamus schi-
mcccxlix obiisse. smaticos illos inter se contendere;etadrecensen-
da reliqua hujus Patriarchae gesta procedamus.
1080 Anno Christi mcccli Callistus muericor-
dia Dei archiepiscopus Constantinopolcos novx Ro- Cumpatriar-
CXX CALLISTUS I.
mx mcumcnictts patriarcha post
et
r Q ^!"
imperatores 1 ille/*£""
, ... „ .
' dosunodo Pa-,

subscnpsit synodo, quae Constantmopoh contra tamiticxtub-

sectatores Barlaami Calabri et Grejrorii Acvndi- scr 'P s ' sse '^i

Anno 1330 Boivinius, Bandurus, aliique initium hujus Pa- ni a Palamitis habita est, et m cujus fine apud
non diu post triarchee anno Christi mcccl affigunt. Certe Petrum Lambecium lib. 5 Bibliothecae Caesareae
morlem hi-
iori videtur electionem ipsius non diu dilatam fuisse, colligi- pag. 202 tempus itanotatur: "Brous, <;w/ff xara
successisse. 3'
Callislus,
mus ex Cantacuzeno, qui lib. 4 Historiae susecap. fiYJva AvyovoTov rr^ i-vjvp.n-Mt, id est anno

16 mortem Isidori et successionem
conjungitPer id tempvs Isidoro patriarcha rebns
:
mortalibits exempto, qui thronum annis. tenuerat,
et gregem divino ardens amore paverat, imperator
Callisti ita 6859, mense Augusto qnartx Indictionis. Hi anni
ab orbe condito juxta vulgarem recentium Grse-
. . . corum supputationem, aliique characteres chro-
nologici annum Christi mcccli designant. Porro

Callistum in ejus sede collocat. Hic post secessum a hanc pseudo-synodum Palamiticam Combefisius
mundana vita in monaslerium Iberorum apud mon- in Auctario novissimo Graecorum Patrum part.

tem Atho se abdiderat: quem, ut virtutisxmulum, 2a pag. 135 Grseco-Latine, edidit, eamdemque

et ad ministcrium tale idoneitm audivit, missa tri- Harduinus noster tomo xi Conciliorum a col. 283
remi By.antium adduxit. Eam electionemepiscopis nuper nova interpretatione Latina illustravit. Sed E
indigncpalientibus, quamquam non omnibus, cl alits tum ipse, tum Labbeus noster inchronologia hi-
alium nominantibus, data solicite opera, imperator storica videntur illam synodum ad annum Christi

axl consensum omnes impulit. Ila Callistus ceteris, mcccl perperam referre.

omnium calculis, prxlatus est. 1081 Quia Callistus patriarcha Matthseum, deindeine-
unlc anno
Joannis Cantacuzeni imperatorio diade-
qucm ISicc- 1078 Gregoras lib. 18 cap. 1 num. 3 post filiura, 1331 c sede
phorus Crc- mate coronare nolebat, e sede patriarchali deje- stta pulstts
narratam Isidori mortem, de successione Callisti esl,
gorns
etiam immediate agit, et illum diversis plane co- ctus est, ut ipseCantacuzenus Iib. 4 Historise suae

loribus sic depingit: Mox deliberatione ab aliis in- cap. 37 fuse explicat, ubi etiam in fine citati capi-

stitnla, quisnam ejus sedcm ac dignitatem exce- tis de exauctorato Patriarcha hoec addit : Calltstus

inflammato sludio a Palami- patriarchd cum perdiu in monasterio Mamantis

pturus esset, magno et
martyris delituisset, prinmm quidcm Galatam con-
tis certatum, ne quis promoveretur, nisi qui percus-
perinde fugit, ubi ad tempus inter Latinos se abdidit: inde
sor et temulentus foret, omnisque eruditionis
eorum opera Tenedum ad juniorem imperatorem
expers, ut illi, qui a ligone et bidentesub vesperam
pervenit, a quo perbenevole habitus est, utquiipsius
redeuntes, iracundum et ferinum quemdam morem
causatantam xrumnam sibi paravisset. Raynaldus,
domum referunt. Id vero agebant, ut iis facillimum
opponere iis, Spondanus, aliique historici et chronologi illam
esset quovis persecutore sxviorem illum
a communionc Callisti depositionem communiter anno Christi
qui pie et recte de Deo sentircnt, et

penitus abhorrcnt. Aliis itaque alium pro-

mcccliv affigunt eam autem ineunte isto anno
;

Palamx
suasu ex monle Atlto accersitur factam esse, ex sequentibus colligetur.
poncntibus, horum
vnus ex Palamx amicis, nomine Callistus. Huic ob
vecordiam ac dementiam ingenium eratomnium im-
mitissimum. Quamobrem eorum, a quibus vocaba- CXXI PHILOTHEUS.
omnino conveniebat.
tur, proposito ac studio
1079 Tum duobus numerissequentibusauctor
teterrimiseo- ille harrat, sibi abimperatorenequidquaraoblata
meiise
loribus de- pa- Patriarcha jam mense Februario anni <7«nin
[ic
Vinait.
fuisse multa mnnera, ac ipsam dignitatem Februario
triarchalem , si Palamitis consentire vellet, ac II mcccliv in cathedra Constantinopolitana se- ejusdemanni
tjoijam as-
debat ut liquet ex authentico instrumento, quod
ibidem num. 6 novum Patriarcham sic pergit
;
cnderat
Deinde hominem supra memoratum, Harduinus noster tomo xi Conciliorum col. 339 Philotheus.
depingere :

inseruit. et in quo tempus ab imperatore Mat-

quijam ex Atho,.monteadvenerat,conspicatus(nem- exprimitur
nec admo- thaeo, Joannis Cantacuzeni filio, ita
;

pe Cantacuenus imperator) confcslim

qux tunc Porro ut prxsens edichtm majcslatis mex firmum et
dum cupientibus episcopis ejus provincix,
ab
immobile perstet in omnc a-vuin, him scriptum ei
salva restabat, patriarcham eligendum proponit. ccliilt sa-
manibus mcis,
ipsa est, tum sancto altari
Eum vero non aliam ob causam promovere feslina- potentissi-
criimdonarium fercns, appendi, prxsenle
quiaad exercendam persecutionem optime a
vit, nisi
mo sanctoque impcratore ac rege, patre maje-
meo
natura comparatus vir ille, painarum atrocium et meo tecumemco
statis mex, et sanctissimo domino
immanhtm instrumentum erat, quolibct carnifice
ipsiussacra-
patriarcha domino Philotheo, etdivina
inhumanius quippe omnis eruditionis expers, pro-
:
scplima.
que sijnodo mcnsc Fcbrunrio, Indichone
pensissimns erat ad supplicia decernenda, et ad
;
in-

itcm ad /'- Matthxus Christo Deo fidelis rc.v ct impcrator

in
juriam absque verecundia inferendam ;

Romxarum. At mensis Februarius Indictionis

riendum manu et baculo, iracundia effrxni, sermo-
nibus fcedis et minimc convcnicnhbiis sive liabilui, septim» hoc loco non nisi anuum ChristiMcccLiv
adjunctis
quem induerat, sive monti et instituto religioso, cu- designare potest, ut ex ipsis historire
jusse alumnum gloriabahtr. Quinimo homines pios, certissimum est.
quos mulclabat ct perscqucbatur, quorum miscrcri 1083 Cantacuzenus lib. 4 cap. 37 jactat, se ^™^.
post depositionem Callisti pr«sulibus ao clenojs
!t „ in CX dr- ',,

eum oportcbat, fame et siii, et omnibits xrumnis

patriarchis aligendi potesta- fmsor
enectorum, insepultos projici jubebat. Quod si qtti reliquisse liberam
tera, ac de ipsa Philothei
electione ibidem sic
naturs similitudine commoti operam dedissent, ut
scribit :
 :;
,

180 HISTORIA CHRONOLOGICA

scribit: Divina sancti Spiritus gratia invocata, tres esse, apparebit ex anno mccclxii, quo ipsum in
eligunt, Philotlicum IlertnUw, Macarium Phila- legatione apud Triballos obiisse putamus.
delphix episcopos, et privatum adhuc Nicolaum Ca- 1087 Jam saepe citatus Cantacuzenus lib. 4 Ct in tenatio-

hasilam, electorumque nomina imperatori scHpta cap. 50 legationem ac mortem Callisti ita refert <"' Upud Tri-
lialtas
mittuiit, qui Philotheum malvit ; et is non diu post, Per idem tempus et Callistus patriarcha, iegatus ab
legitimis omnihus scrvatis, patriarcha consecratus, imperatore ad Elisabetham Cralis conjugem, Phe-
ecclesiam aliquamdiu administravit ; namgradu suo ris post illius obilum habitantem, missus est : adhuc
brevi depulsus est, ut infra memorabimus. Admini- cnim, eo superstite, inimicitias exercebant. Summa
stravit autem eximie, atque ut parfuit, cum summa legalionis erat, ut, omisso bcllo inter se, barbaros
lenitatc, moribus ct scrmone incltjtus. Augustus ille qui essent in Thracia Romanorum (Graeci hoc no-
scriptor lib. 4 cap. 29 et alibi saepius eumdem mine appellari affectant) Triballorumque provin-
impense laudat. Sed nobis suspectae sunt hae lau- cias infcstantes, et assiduc depopulanles, conjunctis

des, quia videntur proficisci ex affectu Cantacu- copiis invadcrent. Cralxna et omnes proccres Tri-
zeni erga errores Palemae, quos Philotheus tunc balli legationem placide audicrunt, ct xque visum,
etiam acriter propugnabat. armis appetendos essebarbaros, patriurchamque lau-
tltu anno se- 1084 Anno sequente Philotheus sedem Con- dibus ac vcneratione non parva afficiebant; ct Elisa-
quente ob
mutatumim- stantinopolitanam deserere coactus est, quando betha prxcipue mira illum benevolentia tractabat,
peratorem Calo-Joannes Palosologus, ab imperio injuste ex- seseque Dcum quemdam Iwspitio accepissc putabat.
fugere coa-
CtllS cst. clusus, ope Francisci Catalusii Genuensis et fa- Evenit autem ut et ipse patriarcha et comites ejus,
vore populi Constantinopolim occupavit tunc : prxter paucos, sxvo correpti morbo omnes interi-
enim victoris iram metuens, ultro fugit, ut Can- rent. Tum
ibidem addit, cadaver Patriarchae, ho-
tacuzenus lib. 4 cap. 40narrat his verbis: Eose- norificesepultum ac in t.anta veneratione habi-
ditionis ac tumullus re progressa, etiam Philotheus tum fuisse, ut regina illud monachis repetentibus
patriarcha, populi in se incursum metuens, e patri- reddere recusarit, dicens, se ejus viri palrocinio
archio fugit, ac sese latebrose occultavit : nam Pa- egere. Verum haec ipsa Cantacuzeni elogia et
Ixologum sibi, ut pro Callisto (qui ipsius causa tanta schismaticorum reverentia suspicionem no-
fecissel ac pnssus esset omnia) intruso iratum esse stram augent de pertinacia in schismate et hae-
conjiciebat. Labbeus noster in-Chronologiahisto- resi Palamitica, ut supra indicavimus.
rica, ac alii passim in Annalibus ecclesiasticis 1088 Propter varias rerum tunc gestarum cir- unno 11562
tradunt, id anno Christi mccclv accidisse. Reli- cumstantias, quas Cantacuzenus ibi exponit, cum 1'xlrt'iuum
spiriturn ef-
qua, quae ad hunc Philotheum spectant, post- Banduro aliisque verosimilius existimo, hanc flavil.
modum memorabimus, quando hic post mortem Callisti mortem ad annum Christi mccclxii refe-
Callisti rursus in Cathedra Constantinopolitana rendam esse. Haec opinio nostra confirmatur ex
collocabitur. Interim in illa sedit annis duodecim, quos catalogus Labbeanus pa-
triarchatui ipsius adscribit si enim anno Christi
:

mcccl cathedram ascenderit, ut supra statuimus,

et in ea duodecim annis sederit, debuit illam us-
CALLISTUS iterum.
que ad annum Christi mccclxii occupare. For-
tasse quispiam dicet, interea Philotheum uno
alterove anno in cathedra Constantinopolitana
Post Inijiis Cantacuzenus 4 cap. 42 de restitutione hu-
lib. sedisse, adeoque duodecim annos Callisto tribui
fugain circa jus Patriarchae sic loquitur Eadem hieme et : non posse. At respondeo, istudtemporis spatium,
fxnem anni
13w ttl llll patriarcha Callistus Tenedo reversus, ecclesiasticam quo Philotheus ante mortem Callisti sede potitus
tium 1356 potestatem recepit, cum conlradicere nemo auderet. est, ab auctore hujus catalogi non computari,
scdi restitu-
tus cst Cal- Quin nec ipse episcoporum de restitutione. sua suf- qui probabiliter illum pro legitimo patriarcha
listus, sed indignissime , non a Canla-
fragium expetebat : tunc non agnoscebat, eo quod Callisti viventis
cuzeno solum, verum etiam ab episcopis violatum se locum injuste invasisset. Haec responsio plane
arbitratus, suo sibi suffragio reditionem conftrmans, concordat cum numero annorum, quibus ab au-
injurix auctores adpcenam deposcebat. Intercessit ta- ctore ejusdem catalogi post mortem Callisti se-
men Palxologus imperator, prxteritas contentiones, disse dicitur
etqui tum fuit, rerum statum pro nihilo habendum
autumans. Ex eadem hieme, qua id contigisse Can-
tacuzenus asserit, non improbabiliter concludi-
mus, Callistum circa finem ejusdem anni mccclv, PHILOTHEUS iterum.

vel initio sequentis, sedi suae restitutum fuisse.

iliilin
(jlil
1086 Quamvis hic Patriarcha ad Latinos fu-
erroribut
Palamitieit gerit, utsupra ex Cantacuzeno vidimus, et sub Cantacuzenus proxime citato Historiae suse ca- Moiiuo Cal-
listo, Pliilo-
favit, imperatore Palaeologo, unionem cum Ecclesia pite ultimo narrat bellicam Joannis Palaeo-
tlicus
Romana desiderante, ad sedem Constantinopoli- logi expeditionemac de iterata Philothei suc-
,

tanam redierit, non videtur tamen erroribus Pa- cessione subjungit sequentia Imperator, turri
:

lamiticis aut schismati renuntiasse : nam hic ipse eversa, Byzantium se retuiit. Audie?ts autem patri-
imperator anno a constitutione mundi sexto mille- arcliam in legatione mortuum , circumspiciebat
simo, octingentesimo, sexagesimo sexto, mensis No- quem in sede patriarchica locaret, dans negolium
vembris septimo die, Indictione undecima, id est, episcopis, ut de more conventum agentes, et ecclcsix

anno ChristiMCCCLVii, adlnnocentium VI Ponti- recloremdesignanles, super eo cerliorem se facerent.

ficem dedit litteras, quae in Vita S. Petri Tho- Ubi cunctisplacuit, Pldlolheum merito reducendum,
masii apud nos tomo 2 Januarii a pag. 1000 le- et impc.raior approbavit. Sciebat enim ille, non suo
guntur, et in quibus pagina sequente inter alia crimine aliquo locum deseruisse; sed sponte cessisse,

Pontifici Romano sic promittit Propter palriar- : ne videlicet ob xmulationem ecclesia turbis et sedi-
cliam vero non dubitetis : deponam enim eum, et po- tionc repleretur : quare et amabat eum, et quoties in

nam alium, quem scio sanctx Romanx Ecclesix esse palutium veniret, jucunde cum illo colloquebatur
fxdelem. Haec de Callisto patriarcha iutelligenda vicissimque cum ille in monasterium veniret, ubi ille

degebat,
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
degebat, noctem cum eo sermonibus transigebat. versalis Ecclesix unitatem, eosque hortatur, ut in SEC. XIV.
Missis filiis Andronico imperatore et Manuele dicto proposito immobiliter persistant.
despota, multisque proceribus, in ecclesiam eum re- 1093 Haud dubie hoc fundamento nitebatur
duxit, et in solio patriarchx constituit.
-
M <mio-
Jamque seu Nicolaus Rayaeus noster, quando in Acoluthia '" Kccluix
lucerna super candelabrum posita ad verum lumen llmianit u>
Officii Graeci, quam tomo 2 Junii praefiximus, de cessuseputOf
commissam sibi ecclesinm perducit, salutaribus dog- Philotheo pag. 5 sic scripsit tur,
Philotheus Patri-
:

matis pietatis eam enutriens, ac velut bona corporis archa Constantinopolitanus ab anno mccclxii
usque
habitudine confirmans,et mores componens, et quoad ad lxxv ejusdem seculi; quem licet
Wangnereckius
ex vita profana crebro docendo et
ejus fieri potest, noster in libro de Mariana Grxcorum pietale ac Leo
monendo ad caslestem illam provehens. Allatius merito suggillent, non solum schismatis
ti-
tinno 1362 ad 1090 Spondanusin Annalibus ecclesiasticis ad tulo, sedeliam hxreseos in Georgio' Palama,
ralhcUram Tha- '
letje Grei:o-
C.l>. rediit,
annum Christi mccclxii num. 17 hanc Philothei boritici luminis assertore, laudatx ne tamen ejus rio
;

successionem aut restitutionem ita refert De- : opera omnia in laudem sanctorum variorum et locu-
functo Callisto in legatione quam hortatu Palxologi pletationem sacrorum hymnorum
,
composita, exee-
imperatoris suscepcrat ad Cralxnam Triballorum cranda putemus, facit ejusdem ad unionem Roma-
reginam pro pace inter ipsos concilianda et jungen- nam accessio anno mccclxvii, patriarchatus sui
dis viribus adversus Turcas, Thraciam Grxcosque quinto, in eaque (ut opinari licet) perseverantia us-
simul ac Triballos infestantes, reductus in thronum que ad finem, id est usque ad annum mccclxxv.
est prxdictus Philothcus, olim monachus montis Utinam de sincera et constanti illius conversione
Atho, et postea faclus Heraclex
in Thracia episco- certo constaret!
pus; vir apud suos probatissimus, quippe
utique 1094 At de illa dubitare nos sinit Triodion uuorum ve-
schismali addictissimus, et phantastici luminis Tha- Grsecorum, quod a recentioribus schismaticis au- ram opinio-
borii propugnator acerrimus. Labbeus noster in
nem Deo di-
ctum ac erroribus refertum est sicut enim Leo judicandam
:

Chronologia historica part. 3 pag. 229, etiam Allatius in Dissertatione secunda de libris eccle- rclinquimus,
tradit, Philotheum anno Christi mccclxii in lo- siasticis Grascorum pag. 153 et sequente testa- E
cum Callisti mortui suecessisse, ac pervicaciter tur, in eo post Photium, Michaelem Cerularium,
schismati erroribusque Palamae adhaesisse. aliosque schismaticos patriarchas Constantinopo-
tjuiab ali- 1091 Leo Allatius in Opere de Libris eccle-
quilms in
litanos, Philotheus ita memoratur : Philothei bca-
scliismaie ci siasticis Graecorum dissert. 2, pag. 115 pravam tx memorix sanctissimi et celeberrimi patriarchx,
hsresi perse- hujusPatriarchaedoctrinam satis indicat his ver- qui strenuo pro ecclcsia Chrisli et rectorum illius
verassc diei-
tur, bis : Philotheus Palamxarum partium assertor dogmatum, et vcrbis et operibus, et disputationibus
multis contra Latinos invcctus est : multum etiam et doctrinis, et monumcntis editis decertavit, sempi-
pro Palama illiusquc hxresibus, a plerisque Grxcis terna memoria. Cum AUatio opinor, hic laudari
oppugnatis et damnatis, defendendis, et scriptis et schismaticas et hajreticas Philothei lucubratio-
operibus insudavit. Tandem ipsum Palumam inter nes, quibus errores Palamos defendit, et Eccle-
Sanctos retulit, et Officium in ejus laudcm compo- siam Romanam oppugnavit. Ceterum varia illius
suit, ut infravidebimus. Deinpag. 194 et sequente scripta, quae typis edita sunt, vel in bibliothecis
idem Scriptor Philotheum illum jure merito re- adhuc manuscripta exstant, ab Ansehno Ban-
prehendit, quod in Triodio Graecorum Palamam duro, Petro Lambecio, et bibliographis passim
haereticum sanctis Graeciae doctoribus aequiparet, recensentur. Quidquid sit de praadicta hujus Pa-
eumque summis laudum praeconiis exornet, ut Urbani V
triarchae conversione, qua? ex litteris
ibi fusius potest videri. Bzovius in Annalibus ec- Papae eruitur, nos sinceritatem et perseveran-
clesiasticis ad annum Christi mcccxxxix num. 19 tiam illius Deo dijudicandam relinquimus, et ad
eamdem Philothei impietatem acriter carpit, et mortem Philothei chronologice indagandam pro-
ex Triodio refert hunc Officii Palamatici titu- cedimus.
lum Dominica secunda sacrorum Jejuniorum
: ca- 1095 Jam superiusmonui, ab auctore catalogi ('/ morlcm
•jus anno
nitur prxsens Offtcium sancti patris nostri Gregorii Labbeani non computari tempus, quo hic Patri- 1373 vcl I37t>
archiepiscopi Thessalonicensis thaumaturgi, qui et archa ante mortem Callisti intrusus sedit. At alligamus,
Palamas nuncupatur a sanctissimo patriarcha Phi-
, idem auctor Philotheo tredecim annos et sex F
lothco compositum. Wangnereckius noster in pro- menses adscribit. Huic annorum et mensium nu-
legomenis ad Pietatem Marianam Graecorum mero catalogus Onuphrii Panvinii aliquot dies. ..
num. 28 de hac impia Philothei temeritate etiam scrupulose superaddit. Cum ergo istud admini-
conqueritur, eumque plane schismaticum, imo et strationis tempus ab anno Christi mccclxii post
haereticum fuisse affirmat. Omnes isti scriptores obitum Callisti computandum sit, ex inito trede-
de hoc Patriarcha ita loquuntur, acsi in schi- cim annorum ac sex mensium calculo sequetur,
smate perseverasset. Philotheum anno Christi mccclxxv vel mccclxxvi
ub aliis resi- 1092 Attamen de pertinacia illa dubitari pot- ex hac vita migrasse si enim Philotheus ante
:

puisse, mors
est, cum Raynaldus iu Annalibus ecelesiasticis medium anni mccci.xii Callisto successerit,
ad annum Christi mccclxvii num. 11 ex litteris ejus cum quibusdam chronologis poterit anno
Urbani V Pontificis asserat, Philotheum Con- Christi mccclxxv consignari sin vero post me-
;

stantinopolitanum cum aliis duobus patriarchis dium ejusdem auni mccclxii in locum Callisti de-

redintegrandae ecclesiarum conjunctioni consen- functi suffectus fuerit, oportebit obitum ipsius

sisse. Dein ibidem exhibet ipsam Urbani Papae cum Banduro usque ad annum mccclxxvi differre.
epistolam.cujus hsecest inscriptio: Prudentibus vi- Cum igitur ignoremus certum anni tempus, quo
risPhilotheo Constanlinopolitanam, Nifoni Alexan- Philotheus Callisto mortuo successit. et quo ille

drinam, et Lazaro Hierosolymitanam putriarchales obiit, mortemejus anno mccclxxv MCCCLXXVI vel

ecclesias more Grxcorum regentibus, gratiam in affigimus, et sic diversse quorumdam auctorum
prxsenti, per quam obtineant gloriam in fuluro. De- opinioni in hac parte non refragamur.
nique Pontifex in cpistolse suce exordio significat,
se tum ex nuntiis tum ex litteris ipsorum intel-
lexisse salutaris intentionis propositum super rcdu-
ctione Grxcorum ml sacrosanctx Romanx ac uni-
CXXII
 ;

182 HISTORIA CHRONOLOGICA

seo. av. 526 asserit, in Bibliotheca Vindobonensi Augu D
stissimi imperatoris conservari quamdam hujus e' relicta
Nili lucubrationem, cui hic titulus Graace praefin-i- QiHulntn
CXXII MACARIUS. cubratione
lu-
tur : Tou kv ayioic Trarpo; iifxtov NeiAou, apyteTrt-
ffy.oTrou K&jvo-rai/TivouTro^EM;, rou klzr,fj.ovoq euyy;
postguam al-
Scriptores illi, qui raortera £xsT>ipioc irpoc 0eov, yfrtc Trpoo-yjxet IvytaOai kni |3ap-
terutro anno anno Philothei
Christi mccclxxv Saptoy k-KiSpofj.rj, y.ai e//cpu),itp TroXe^tco, y.ai
suffecl u es eidem anno ini-
collocant, Atu.u,
ei Macu h us, tium successoris ejus affigunt. Inter hos Sponda- zai loifj.C>, y.ai Oavarov nhiyrj. Id est : Sancti pa-
nus in Annalibus ecclesiasticis ad annum Christi tris nostri Nili, archiepiscopi Constantinopolitani,
mccclxxv num. 2 de successione ista sic scribit misericordis oratio supplex ad Deum, qux dicenda
:

Hoc porro codem anno post obitum Philothei, patri- cst contra barbarorum incursionem, intestinum
bel-
archac Grxci Constantinopolitani, evectum in thro- lum, famem, pestem, et. mortem subitam. Parum
num esse Macarium monachum, Onupkrius ponit movemur epitheto sancti, quod hic Nilo patriar-
sedisseque duobus annis, chae Constantinopolitano tribuitur tunc enim
mensibus septem, et sex :

diebus. Bandurus autem tomo 2 Imperii Orienta- tam ambigua fuit Grsecorum religio ut non ,

lis pag. 9S9, ubi obitum Philothei usque ad an- omnino temere de orthodoxia ipsius dubitare
num Christi mccclxxvi distulerat, consequenter possis. Certe alia auctoritate opus est, ut huic
electionem Macarii ad eumdem annum mccclxxvi Patriarchse concedamus titulum sancti, quo for-
differt. Non san posteriores schismatici eum exornarunt.
facile statuere possumus, utra chro-
nologia sit proeferenda, cum apud synchronos 1100 Ex octo administrationis annis quos anno 1386
aut ,

suppares scriptores nihil de hoc Macario, et uno catalogus Labbeanus Nilo tribuit, primo inferi- vel 1388 ooiu
prout iui-
alterove ipsius successione inveniamus. Quare mus.Panvinium et Spondanum errasse, qui mor- lium ipsius
chronologica antiquitatis luce destituti, in his te- tem istius Patriarchae usque ad annum Christi ftxeris.

nebris utramlibet opinionem admittimus, et ini- mcccxcviii distulerunt. Secundo ex iisdem octo E
tium Macarii anno mccclxxv vel mccclxxvi annis sequitur, Nilum anno Christi mcccxxxvi
alli-
gamus. vel mcccxxxviii obiisse si enim cum Lambecio
:

qui anno 1097 Sed pro illo ac sequentibus aliquot patri- aliisque initium ipsius anno mccclxxvki affi-
1378 vel 1379
archis prsemonemus, non constare, an ii statim gas, poterit finis ejusdem anno mccclxxxvi illi-
patriarcha-
lum finivit. invicem successerint. Quinimo verosimile est, gari. Sed mors differenda erit ad
sibi illa annum
saltem aliquot menses inter unius mortem et al- mccclxxxviii, si quis amplecti malit opinionem
terius eleutionem effluxisse eo praesertim tempore, Banduri, qui tomo 2 Imperii Orientalis pag. 989
quo imperium Orientale a Turcis undique afflige- de chronotaxi hujus Patriarchae sic ratiocina-
batur. Unde diversa unius alteriusve anni chro- tur Nilus successit Macario initio anni Christi
:

nologia facile conciliabitur, quando postea ad mccclxxx. Hic, cum sedisset annis octo, obiit anno
certum aliquod temporis punctum perveniemus. mccclxxxviii ineunte, uti ex iis, qusc infra dicturi
Pra?terea observari hoc loco volumus, nos in sumus de ejus successoribus, facile patebit. Perpe-
computando administrationis tempore sequi ca- ram igilur cjus mortem confert Spondanus inannum

talogum Labbeanum, cujus auctor circa hsec Christi mcccxcviii, et male huic annos viginti attri-

tempora videtur vixisse, cum suam patriarcha- buit idem scriptor. Istud duorum annorum discri-
rum seriem Josepho, qui anno mcdxxxix
flniat in men, quod hic inter scriptores occurrit, non dif-
Florentiae obiit-, ut postmodum dicemus. Hinc ficulter propter aliquam hinc inde sedis vacatio-
cum catalogo illo duos annos, menses septem, dies nem conciliari potest, ut supra monuimus.
quindecim (Onuphrius Panvinius eosdem annos et
menses, sed tantum sex dies numerat) patriar-
chatui Macariano adscribimus, et illius flnem juxta
dubium electionis tempus, ut supra diximus, CXXIV ANTONIUS IV.
anno mccclxxviii vel mccclxxix assignamus.

De teres
certo hujus Antonii tempore
auctores invenio,
apud ve-
quod catalogus nisi
nihil Bandurus
initio hujus
CXXIII NILUS. Labbeanus patriarchatui ipsius octo annos assi- Antonii
an-
num 1388, el
gnet. Unde Bandurus loco proxime citato juxta flni annuin
1396 assi-
pracedentem suam hypothesin de chronologia ijnut;
Macario suc-
cessit Nilus.
Onuphrius Panvinius in Chronico suo ecclesia- ejus sic -disserit Mortuo Nilo, anno Christi
:

qui octo an- stico initium

hujus Patriarchee ad annum mccclxxxviii ineunte, uti paulo superius diximus,
nis sedit, Christi mccclxxviii refert, et eidem viginti annos
in ejus locum sufficitur Antonius hoc ipso anno; qui
perperam tribuit : nam auctor catalogi Labbeani, cum sedisset annis octo, ut habetur in hoc catalogo,
cui majorem in hac re fidem adhibemus, annos ejusmors necessario contigitannoChristiucccxcvi.
octo dumtaxat Nilo adscribit. Spondanus in An- Quod quidem magispatebitex iis, quse de annis Eu-
nalibus ecclesiasticis ad annum McccLxxvumum. thymii ac Josephi patriarcharum infra ex Georgio
30 Panvinium sequitur, et etiam huic Patriar- Phranza dicturi sumus. Perperam igitur hujus pa-
chae annos viginti male concedit, ut infra osten- triarchx mors in annum Christi mcdvi ab Onuphrio
detur. Petrus Lambecius lib. 8 BibliothecaeCaj-
confertur.
sarea? pag. 527 etiam existimat, Nilum ab anno 1102 Petrus Lambecius lib. 8 Bibliotheca? Lamliecius
Christi mccclxxviii in cathedra Constantinopa- aule.m ini-
Csesareae pag.527 etiam octo administrationis liiiineiusan-
litana sedere ccepisse sed ibidemrecte observat,
; annos huic Antonio adscribit sed initium ipsius ; no 1386 ct ft-
tantum octo annos patriarchatui ipsius tribuen- anno Christi mccclxxxvi, et finem ejusdem anno nem
anno
)3M collocat.
dos esse. Bandurus autem tomo 2 Imperii Orien- mcccxciv affigit. Hinc igitur patet, Lambecium
talis pag. 989 tradit, illum ineunte anno mccclxxx
supradicta? suas annorum supputationi huc
us-
ad sedem Constantinopolitanam evectum esse, et que insistere, et consequenter duobus annis a
octo annos in ea sedisse. chronotaxi Banduriana hic discrepare. Non fa-
1099 Lambecius proxime citato libro 8 pag. cile dixero, utra opinio probabilior videatur,

cum
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 183

cum ignorem, quamdiu quando sedes Constan-

et Labbeani tantum ei tribuimus tres menses, ex s ". xiv.

tinopolitana subinde vacaverit vel unde anni
administrationis inchoandi sint, et an forte ali-
quot menses more satis recepto neglecti fuerint.
Attamen scio, erroneam esse sententiam Onu-
phrii Panvinii, Marquardi Freheri et Henrici
Spondani, qui tradunt Antonium anno Christi
mcccxcviii primum ad cathedram Constantino-
politanam evectum esse eamque anno mcdvi
,
, quorum computo sequitur, ipsum eodem anno
Christi mcccxcv vel mcccxcvi, quo juxta Lam-
becianam vel Bandurianam chronologiam in ca-
thedra sedere cceperat, e vivis excessisse. Sy-
, meon Thessalonicensis apud Allatiurn in Diatriba
de Symeonum scriptis pag. 185 meminit de qua-
dam lucubratione hujus Callisti, ubi ab illo ap-
pellatur sanctus pater noster Callistus, qui regix

tandem alteri reliquisse. Verum hic error ex urbis novx Romae ex Deo (uit patriarcha. Sed haec
certiori sequentium patriarcharum chronologia honorifica appellatio, quam scriptor iste schi-

evidentius demonstrabitur. smaticus Callisto hic tribuit, nobis fere persua-

det, hunc patriarcham etiam schismate infectum
fuisse. Leo Allatius in consensione perpetua Oc-
cidentalis et Orientalis ecclesiae lib. 2 cap. 18
CXXV CALLISTUS II.
num. 13 de eodem Callisto consuli potest.

Buic stattm Catalogus Labbeanus gubernationi hujus Pa-

successit Cal-
triarchee tantummodo tres menses adscribit.
CXXVI MATTH^EUS I.

listus, tslius
nominis se- Hinc Bandurus loco supra citato concludit, il-
CUIUlllS,
lum anno Christi mcccxcvi in locum Antonii
R successisse, et sub finem ejusdem anni obiisse. Multi scriptores in serie patriarcharum Con- post cujus
Mat-
Petrus Lambecius in figendo hujus Callisti ini- stantinopolitanorum hunc Matthaeum omit- mortem
Ihxus
tio propius ad Bandurum accedit et
tantum uno tunt, quamvis ecclesiam illam rexerit tredecim E
anno ab ejus chronotaxi discrepat, dum proxime annis, quos jam saepe laudatus catalogi Labbeani

citato libro 8 BibliothecEe Cassareae pag. 527 collector rotunde ei adscribit. Hic rursus in assi-
gnando patriarchatus ipsius initio discrepantia
asserit, Callistum secundum istius nominis anno
duorum annorum inter Bandurum et Lambecium
mcccxcv in locum Antonii defuncti substitutum
ex his enim initium ejus anno Christi
hic
fuisse. Sive unam sine alteram opinionem
occurrit :

duabus eligas, non magnopere refragabimur, eo mcccxcv collocat ille autem tomo 2 Imperii
;

Orientalis pag. 989 istud anno Christi mcccxcvii

quod utraque juxta preedictam monitionem no-
verbis Callisto fatis functo sub finetn
stram cum sequentibus patriarcharum annis ut- affigit his :

anni Christi mcccxcvi, anno sequcntiin ejus locnm

cumque componi possit. Sed ab hac chronologia
Mar- substituitur Matthxus. Non est certum, utrius
multum aberrant Onuphrius Panvinius ,

Callisti chronologia sit praeferenda, ut etiam superius

quardus Freherus aliique qui initium ,

anno Christi mcdvi affigunt. Unum ex his timide indicavimus.

Spondanus in Annalibus ecclesiasti- 1107 Attamen hunc patriarcham sedisse ante anle mensem
secutus est Septembrem
mcdvi num. 12 ita Calendas Septembres anni mcccxcviii, constat anno 1398
cis, dum ad annum Christi
scripsit Ponilur hoc
:
anno ab Onuphrio Callistus ex quodam ipsius Matthaei instrumento, cui apud jam sede CP.
potiebatur.
Constantinopolita- Lambecium lib. 8 Bibliothecae Caesareae pag. 526
secundus ex monacho patriarcha
Graece prsefigitur hic titulus, et in quo tempus
nus, qui sederit annos tredecim.
scriptionis ita exprimitur : Titorvrcaaiq yeyovma
extguo
i7»t 1104 Manifeste etiam hallucinatur Onuphrius
r.apa tou Travayttorarou ^pioov oeffirorou xai oixoujie-
tempore seu
Panvinius, aliique eum secuti, qui Callisto trede-
tribus men- xai
cum tan- vc/.oZ -arpii.pyoj y.jpoZ MarOaiou eV; -t eaurov,
sibus scdcm cim administrationis annos assignant,
ca- rous \ni alrov ir.t-y.hr.ojc, xxi Ei; rhv y.lroov
tenuit,
tummodo tribus mensibus sederit, ut coasvus eis

Prseterea tam a.yieai.TK toj QtoZ u.-yi'.r,z hxkrflitt', exreOetffa

c talogi Labbeani auctor testatur. jtjs

possessio xara to ivo. -'. Hoc est Hypotijposis

Constantinopolitanae /p&s' Itoq, :

diuturna sedis
Mat- a sanctissimo nostro domino et cecumenico
evidenter erroris convincitur ex testamento
facta
ipsum sub-
qui huic Callisto successit, patriarcha domino Matthxo, ad sc et
tbsei patriarchae,
jectos sibi cpiscopos, ac clerum sanctissimx Dei
ma-
quod apud Lambecium lib. S Bibliothecse Caesa-
prfeter alia ad rem no- cjnx ecclesix, edita ad annum 6906, Indictionis
524 et sequente
reae pag.
Met«£u 31 t~z roiaunjs sextx. Itaque de tempore hujus Patriarchoe Mat-
stram Grace haec habet :

A "- proaterpropter statuere potes ex his duo-

rwv npayp-«TUV cpO&pa; o f/iv 7r*rpiapx>lS xupt? tliaei

euBus^e ftsr' Ixeivov bus characteribus chronologicis cum annus ,

roivio? fieraXXami r6v (3iov

KaXXierros, 5« xai mundi 6906 et Indictio sexta a Calendis Septem-

KxTpiapzric, yj.iporovi~t.Tai h xupt?
ixEiOcV xsl auTo; o\«6aivei bribus anni Christi mcccxcvii usque ad Calendas
puxpov ettiSioIi; 7rp6; t/jv
Septembres anni mcccxcviii fluxerint, ut vulgono-
fiaxapioT»;Ta.Haec sic Latine interpretor Inte- :

rim in tanla rerum calamiiatc dominus

Antonius tum est. Huic instrumento propria manu Graece
subscripsit Matthxus misericordia Dci arclucpi-
commutat statim vero
patriarcha vitam cum morie :

et cecumcnicus
dominus Calli- scopus Constantinopolis novx Romx,
post ipsum patriarcha consecratur potest.
pairiarcha, sicut ibidem videri
ipse
stus, qui parumper supervivens, etiam hinc
Callisti succes- 1108 Laudatus Petrus Lambecius libro pro- quam jorte
transiit ad beatudinem. Certe
hic n:iito 1407,
suae p.«.phv, xime citato pag. 524 finem ejusdem Matthaei col-
sor non dixisset, illum consecrationi
supervixisse, si Callistus trede- ligitex altero ipsius instrumento, quod Grace in-
id est pcirumpcr
scribitur briTeXeurtos fioJlrpn xai oioamalix,
utti-
gu-
cim annis ecclesiam Constantinopolitanam
ma voluntas ct doctrina, et sub quo tempuset au-
beniasset. 'Eypi~n
tographa subscriptio ita exprimuntur :

etjuxta Haii 1105 Itaque ex hoc testimonio colligimus, toj -' -

iliinnn cl y.ai U7tEypa(pn xara [xr.va
lizriucpiov
Lumbeeium Callistum e60L ?scu statim, Antonio successisse,
,
subno-
iiinu 15»:; illumque exiguo temporis spatio post suam con- hovi, IvotxTi&voi a. Tum alio charactere
vel 1386 obli tatur MarOafo; e>.em Gsoi «pxi««'<™<"W« --^
secrationem in cathedra Constantinopolitana se- :

Jta-
oixouftevixos
oravTivounoXeeos, viac P6u.tk, xai
disse. Quare confidenter cum auctore catalogi
rpiapxr.i.
 184
w. roiio^r;. Id est : Scriptn
Srptrmlri anni 6916, Tndirtionis prinur. Doin in-
fra sequitur Matth.rni misericordia Dri nrrhiepi-
: pe ah anno mcccxcv usqne ad mcdviii, quo supra
scopus Consttmtinapoiis,, novx Rom.r
patriarcha. Hic mensis September designat an-
nura Christi mcdvii ( non autem mcdviii, nt vult
Lunbecius) quandoquidem annus mundi 6916 et
Indietio prima juxta eommunem chronologorum
sententiam a Calendis Septembribus anni mcdvii
currere cceperunt.
nutjuxtaa- 1109 Lambeeius ex supradicto hnjus instru-
HISTORIA CHRONOLOGIOA
et subsrripta mmse Christi Mccoxovm composita, paulo anteactumest;
tenuit autemis patriarchatum annostrcdccim, ncm-
rt cecumenicus memoratum, in codcm hoc codice exstansjestamen-
tum sive ultimam voluntatemsuamcomposuit ac edi-
dit.At ex tempore testamenti non omnino evi-
denter sequitur, illum anno mcdviii obiisse, cum
illud uno alterove anno ante mortem condere po-
tuerit. A. Unde Bandurus loco proxime citato
tom. 2 Imperii Orientalis obitum ipsins anno mcdx
affigit. Sed non multum disceptabimus, sive anno

l4OSve(U10 tempore colligit, Matthanim anno Christi

nienti Christi mcdviii sive mcdx patriarchatum ipsius
moriens re- mcdviii obiisse, et loco mox citato pag. 528 chro- finias, si tantummodo in priori sententia admit-
notaxim ipsius sic indicat Successitei (videlicet : tas, sedem aliquo tempore post mortem Matthsei
Callisto) in patriarcliatu Mattharus ille, de cujus vacasse, ut ex certioribus sequentium patriar-
hypotyposi sive informationc patriarclinli, anno charum annis ostendetnr.

SECULUM XV.
E
1112 Quinimo hunc Euthymium, antequames- vct ad uniu-
set patriarcha, unionis perficiendae causa ad Oc- nein cum Ec-
clesia Itomn-
CXXVII EUTHYMIUS II. cidentem venisse, colligimus ex Gregorio hiero- iin propensus
monacho et protosyncello, qui apud Labboum to-
mo 13 Conciliorura col. 782 et sequente objectio-
Amw UIO Catalogus Labbeanus huic Patriarchaa quinque nibus Marci Ephesii inter aliasicrespondet Nec :

catliedram
CP. nscendit annos et mcns es quinque adscribit. Onuphrius vero Latinos aversati sumus, ut absurda ct impia
Euthymius, Panvinius in suo Chronico ecclesiastico eumdem pr&dicantes : nam si absurda et impia prcedicarenl,
annorum ac mensium mimerum Euthymio recte ecclesia nostra et imperatorcs nostri non misissent
tribuit sed ibidem a vera chronologia multum
;
assiduas legationes ad flngitnndam synodum. Hse-
aberrat, dum usque ad annum
initium ipsius reticos enim ab Ecclcsix corpore semel abscissos Ca-
Christi mcdxix differt. Observavit hunc Panvinii tholici nullo locohabcnt. At vero e nostris qui sa-
anachronismum Spondanus in Annalibus eccle- plurimum excelluerunt, Macarius
pientia et virtute
siasticis ad annum mcdxix num. 13, ubi de hac Nicomediensis, et Euthymius, qui ad sedcm postea
re sic scribitHoc item anno factum esse patriar-
: Constantinopolitanam evectus est, et Joasaph Ephe-
cham Grsecum Constantinopolitaniim Euthymium sius, et Macarius abbas monasterii titulo Pantocra-

monachum, ejus nominis secundum, Onuphrius po- toris illucprofecti, benedictionem Papseaccipicbant.
nit in Chronico ; cujns tamen obitum Phranzes, Con- Quinimo et qui haec ipsa scribit, fecit quod et alii.

stantinopoli tunc agens, quamquam adhuc adolescen- Non ergo aversati sumus eos, ut lieercticos. Jam
tulus, ctinm nntc hecc collocat : nempe codcmmense, superest, utdeterminemus chronologicum Euthy-
quo Manuel imperator Constantinopolim rcdiit ab mii finem, ex quo pendet certum ejusdem patriar-
Isthmi reparatione, anno mundi ex Graecorum com- chatus initium, ut supra monuimus.
putu vimdccccxxiv, qui respondet Cliristi mcdxvi. 1113 Onuphrius Panvinius in Chronico ec- cl qui pnst
Nos probabilissime putamus, initium Euthymii clesiastico anachronismum supra indicatum con- Qumque nn-
noriim et to-
(statue illud non diu post mortem Matthtei pa- tinuat, et patriarchatum Euthymii perperam ex- tidem men-
triarcha? aut post aliquam sedis vacationem, ut tendit usque ad annum ChristiMCDxxiv, quo tan- sium regi-
men anno
lubet anno Christi mcdx affigendum esse, quod
) dem ei successorem assignat. Marquardus Fre- Illti f eivh
infra confirmabitur ex Phranza cocevo, ubi de herus in Chronologia, quam Juri Graeco-Romano rxcessit.

obitu Euthymii agetur. praefixit,eumdem errorem admisit. Sed hos ali-

i/«i videtur 1111 Videtur hic Patriarcha orthodoxus aut osque eorum sectatores, certissime hallucinatos
fuisse ortlio-
certe ad unionem cum Ecclesia Romana propen- esse, liquetex GregorioPhranzacoaevo, qul lib. 1
sus fuisse, ut satis eruitur ex verbis Joannis Pa- sui Chronici cap. 28 mortem Euthymii sic indi-
lseologi imperatoris, qui apud Labbeum tomo 13 cat Annom.undi sexics millesimonongentesimo vi-
:

col. 375 praesules suos Graecos Florentise ita al- gesimo quarlo, Domini autem mcdxiv, imperator
loquitur : Nos, sacri patres, quomodocumque in Constantinopolim rediit, et cum eo procerum ordo
Italiam venimus; nec soli mihi fuit voluntas venien- universus ;
quo, mense post ejus adventum, excessit
di, nec primns ego negotium hoc susccpi ; scd mcmo- Euthymius. Auctor ille non ex-
e vivis patriarcha

rin tcnctis, palrem meum imperatorem eo tempore, primit mensem, quo Manuel imperator exlsthmo
quo crat in Isthmo, misisse Eudeemona Joannem in urbem Constantinopolitanam reversus est;
illum in Italiam, et hujusmodi opus fuisse aggres- sed tantum asserit, post mensem ab ipsius ad-
sum ??o??i aderal etiam ipsi patriurcha ille, do- ventu Euthymium evivis excessisse. Nihilominus
minus Euthymius, vir vera virtute prsrditus, ac conjicimus, hunc Patriarcham obiisse ante men-
tummus theologus. Qui cum tanti ac tales essent, sem Maium anni mcdxvi, quia ibidem indicat
non snlum de hoc negolio capessendo cogitarunt, ve- hunc mensem ejusdem anni, quo inlocum defun-
rum eliam agressisunt, et cupiebant illud confxcere ;
cti successit

eosdem hortatur, ut
sed ohstitit tempus. Deinde
hoc opportuno tempore unionem cum Latinis
amplectantur.

CXXVIII
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 185
triarcha Josepho, et Demetrio despota, multisque Sec. xv.
tamprofanis, quam sacralis primoribus, etuniversis
propemodum metropolitis atque episcopis propter me-
CXXVIII JOSEPHUS II.
ditatam, et cuinon profuit, seuutaptius dicam, qux
ipsa nihil profuit Florentixque coactam
, synodum dis-
cedit. Ceterum quanto cum affectu et honore La-
Maw Phranza mox citato lib. 1 cap. 38 tini Graecos exceperint, quas cum illis disputatio-
\m ad Georgius
Slensc
anni initium hujus Patriarchae paucis verbissic in- nes instituerint, ac quomodo demum eos ad unio-
sedem CP.
evectus esl dicat Vigesima prima Maii ejusdem anni (vide-
: nem amplectendam adduxerint,legipotestin Actis
Josephus,
licet mcdxvi, quo mortem Euthymii immediate sinceris concilii Florentini, quae Labbeus et Har-
antea retulerat ) lectus est patriarcha Joseph Ephe- duinus collegerunt. Nos dumtaxat pertinentia ad
si metropolita. Silvester Syropulus in Historia mortem Patriarchae ex iis excerpemus.
concilii Florentini sect. 2 cap. 4 eamdem hujus 1117 Graecus Actorum collector et oculatus uHrepenti-
rerum gestarum testis apud Labbeum tomo xin ™ '™erstte ub
° ~
electionisepocham exprimit hoc modo Ad : ele-
l

ctionem vero patriarchx cum prxsules inter se suf- Conciliorum col. 494 de repentino Patriarchae
fragati, ut mos est, tria nomina imperatori propo- obitu hsec habet : Vesperi ergo repente nuntium
suissent, prxsente etiam Mediensi, qui anteactis in accepimus, Patriarcham e vitamigrasse, et commo-
synodo non interfuit, imperator Ephesi prxsulem tione facta, omnes accurrimus visuri, quse causa

dominum Josephum eligit, ac patriarcham renun- nwrtis fuisset, et invenimus eum vita functum. Cog-

tiat, qui confestim deductus in palatiumpatriarcha- novimus igitur ex ejus famulis, a ccena illum, ut
le, ipso die festo Constantini Magni,Indictione no- sui moris erat, secessisse in suam xdiculam, acce-
tremore
na, divini cultus officium celebravit, et in magna ptisque chartaet calamoscripsisse, atque ibi

ecclesia collocatus est in throno, inaugurandis pa- et agitationenimia correptum occubuisse. Hoc nos
Hic prudenter Syropulo fidem
triarchis destinato. haud mediocriter turbavit. Inventam vero scriptu- E
quamvis alibi scriptor ille ram, quam ipse paulo ante exaraverat, legimus ist-
adhibere possumus,
schismaticus saepe mentiatur, tum quia hac in re luec continentemJoseph miseratione divina
:

cum Georgio Phranza consentit, tum quia men- ARCHIEPISCOPUS CONSTANTINOPOLIS NOV.E RoMvE
dacium chronologicum schismati ipsius nihil pot- et (Ecumenicus patriarcha. De hoc ozcumenici
nona annus Chri- titulo diversas auctorum opiniones supra in quo-
erat prodesse. Porro Indictione

sti mcdxvi designatur ; festum vero Constantini dam parergo proposuimus.

Magni die xxi Maii quotannis celebratur, ut in 1118 Deinde scriptor ille Graacus ibidem et Cumautem
Actis nostris ad illam diem licet videre. Itaque columna sequente extremam Patriarchae senten- Pptis profes-
_

duobus concordibus testimoniis tuto tiam, quam paulo ante obitum litteris mandave- skmcm /idei
ex his
rit, sic authentice recitat Quoniam ad finem vi- retiquisset,
statuimus, Josephum anno Christi mcdxvi,
die :

xxi Maii ad sedem Constantinopolitanam evectum tx mese perveni, soluturus jam commune debitum,
Dei gratia scribo et subscribo sententiam meam
fuisse.
aperte universitati meorum filiorum. Omnia igitur,
qui ol) ortlio 1115 Mendax Syropulus, aliique schismatici
qux dogmatizat Catholica et Aposto-
doxiam a
mendaci Sy-
hunc Josephum depingunt, tamquam hominem qux sentit, et
senioris
lica Ecclesia Domini nostri Jesu Christi
insulsum, et in rebus fidei inconstantem. At
ve-
ropulo car-
pitur, accusationis ratio est, quod Jose- Romx, ipse quoqite sentio, et iis me acquiescentem
ra hujusmodi
concor- do ac dico. Profiteor quoque beatissimum
Patrem
phus ab ipso patriarchatus sui exordio
patrum et maximum Pontificem et vicarium Domini
diam cum Romana Ecclesia inire desideravit, ut
Jesu Christi antiqux Romx Papam ad cer-
discimus ex legatione Antonii MassaniMinoritae,
nostri

qui anno Christi mcdxxii a Martino VPapa

Con- tam omnium fidem, nec non purgatorium iniima-
est die
stantinopolim missus est, et cujus Acta Raynal- rum. In horum quippe fidem subscriptum
trigesimo
eumdem annum mcdxxii Annalibus suis mcnsis nono, millesimo quadringcntesimo
dus ad
inseruit. Sed quae fides adhibenda nono, Indictione secnnda.
ecclesiasticis
est perfido huic Syropulo, qui in Historia sua 1119 Tum subjungit honorificas Patriarchae Lalinieiim
prasules, honoriftcis
exsequias, quas Cardinales et plurimi
sect..10 cap. 7 fatetur, seFlorentiae contraaper- esi Jtttfa rff-
acoptimates Florentini suapraesentia cohonesta-
tum conscientiae suae dictamen unioni subscri- Obiit ergo Pa-
corarunt,
schi- runt, ac denique sic concludit :

psisse? Quis eruditus credat huic scriptori

triarcha Florcntix die Junii nono, Indiclione se-
simplices
smatico, quine quidem apudincautoset
cunda; et humatusestampla funeris pompa m
satis
fidem meretur? Certe Casimirus Oudinus,
effe-
templo monasterii Fratrum Ordinis sancti
Domini-
ratus fidei Catholicae apostata, et testis in
hac re
ubi etiam Papa omnes scripto-
habitabat. Inter
minime suspectus, Commentario de scriptori-
in ci,
an-
bus ecclesiasticis tomo 3 col. 2418 de illo sic res convenit, hunc Patriareham mense Junio
nonnulli dis-
pronuutiat Hic abunde suam testatur ab Ecclcsia
:
ni mcdxxxix mortuum esse, licet
Graeco
Latina aversioncm Historia concilii Florcnliiu,
in crepent circa diem, qui ab hoc auctore
notatur. Sed
qui si tantisper ab ira tempcrasset, Ilistoriam suani nonus, ab alio Latino decimus Junii
juxta
ne^lecta hac minoris momenti
diflerentia,
apud incautos ac simpliciter timbidantes longe majori compu-
Patriarch« chronotaxim
fide dignam effecisset. Postmodum de hoc Gr«co certam hujus
tanti constabit,ipsum annis viginti tnbus, et oc-
calumniatore plura referemus, ubi prius reliqua,
Constantinopo-
todecim circiter diebus ecclesi*
ad hunc Josephum praecipue spectantia, ex au- errasse
litannj prrefuisse; adeoque evulenter
ctoribus synchronis exposuerimus. ecclesia-
Onuphrium Panvhiiuni. qui inChromco
f unionis 1116 Cum diu per legatos et litteras de con-
"leumlxca ad annum Christi mcdxxiv tautummodo
s
" mliiiii,, cordia inter Graecos et Latinos concilianda actum stico
J5;
quindecim annos ei adscribit.
navigavit, esset, tandem ipse imperator et Patriarcha eum
Latmus rtodtotoi-

^^ ™
1120 OrthodoxiamJosephiconnrmat
multis suis subditis ejusdem unionis perfieiendas
gratiain Italiam navigarunt, utGeorgiusPhran- eorumdem Actorum collector, qui apud
lloratmm
Romana
K( m(|H(
anni
^ , ,

za lib. 2 cap. 13 narrat his verbis Dic vigesimo sc- Justinianum in editione Hill .
:

seribit AnlutoW nm
pae 284 de illo Josepho sio
:

ptimo Novembris ejusdem anni (nempe mcdxxxyiii, infirmUate

de quo supra egerat) iinpcrator Joannes cum pa- paur ille antiquus, aspeetu venerabilis,
26 gravatus,
Tomus i Augusti.
 186 HISTORIA CHRONOLOGICA
in bibliotheca regis Galliae invenisse, atque de-
>EG. XV. gravatus, Constantinopolitanns patriarcha, ut sessio
foret ; sed aderant ex nostris phires, qui asserebant lineari curasse ex Cod. 3058, ubiad calcem ejus-
ct primatus Papx et consecrationis el purgatorii dem codicis reprsesentatur.Cum autem ob va-
dogmata esse primitus profitenda per Orientales pa- rias rationes illa videatur esse vera hujus Jose-

tres, antequam ad Ecclesia Romanx unionem acce- phi effigies, curioso lectori non ingratum fore
derent : sicque hac difficultate stante, decima Junii existimavi, si caelatorem nostrum accuratissime
post solisoccammdolor maximus Patriarcham inva- eamimitarijuberem. En ipsam.
sit, quo dcmum ea nocte decessit; sed ante obitum
scedulx prxmissx processionis Spiritus suncti pro-
pria manu subscripsit, ac regulxsanctx matris Ec-
cleside se humiliter submittens, interiit. i u) cm.cn o
(umiilo cjus 1121 Tot tantaque visa sunt totalis rcductionis
carmiiia in- KCL/ O/Xtf
saipserunt. signa, quod summus Pontifex, sacro Latinorum ap-
probante ccetu, ad Ecclesix communioncm admissum
nocTOt
injunxerit, magnoque cum prxlatorum comitatu,
adstantibus, singulis reverendissimis Cardinalibus,
Grxcis corutn more sacris indutis vestibus funerali-
bus, dccantantibus in ecclesia sanctx Marix Novel-
Ix, ubi palatium Apostolicumest, sepultura conditus
est, ubi et hi versus tumuio adscripti sunt :

Ecclesix antistes fueram qui magnus Eox,

Hicjaceo magnus relligione Joseph.
Hoc utmm optaram, miro inflammatus amore,
Vnus ut Europx cultus et una fides.
Italiampelii, fcedus percussimus unum,
Junctaque Romanx est, me duce, Graia fides.
Nec mora; decubui nunc me Florentia servat,
:

Quanunc concilium floruiturbe- sacrum.

Felix qui tanto, donarer munere vivens,
Qui morerer voti compos et ipsc mei.

Hoec carmina disticha composuit Italus istius

temporis scriptor, ut synchronus yEneas Picco-
lomineus, postea Pius II Papa, in Commentario
de statu Europse cap. 51 collectionis Freherianse
tomo 2 pag. 94 agens de urbe Florentina, testa- Non mireris, quod Josephus in hac tabella ayiv>-
tur; ubi de morte hujus Josephi sic obiter me- ra-o; seu sanctissimus vocetur : talis enim titulus
minit : Patriarcha illic senio confectus, decessit, et sagpe tribuitur patriarchis Constantinopolitanis,
apudFF. Prxdicatores intra ecclesiam humatusest, etiamsi nullam sanctitatisfamam aut publicam
cui Maffeus Vegius, poeta Laudensis non ignobilis, venerationem obtineant. Nec te moveat circulus,
epitaphium versibus imparibusedidit. Anselmus qui caput ipsius ambit nam ibidem etiam circuli
:

Bandurus loco mox citando eumdem sepulturae appingintur capitibus Manuelis Palaeologi impe-
locum assignat apud FF. Preedicatores Florenti- ratoris, et filii ejus Joannis, quos tamen nemo
nos, et exhibet eadem carmina disticha, tumulo Catholicorum pro sanctis veneratur. Nunc pro-
ejus inscripta, quae etiam a Maffeo Vegio, poeta pter incursantesschismaticosethaereticos, aliam-
Laudensi, composita fuisse, affirmat. que difficultatem quamdam paulisper ab incoepta
1122 Raderus noster in observationibus ma- via recedendum est.
qme tamen nuscriptis ad Mensea Grsecorum putat, hunc Jo-
viiiuia non
probant lciji-
sephum die xxx Octobris in Menaeis indicari,
timum cjus eumque his sacris fastis insertum esse ab illis,
cultum,
qui Venetiis Grsecam Menaeorum editionem cu-
rarunt. Sed quandoquidem curatores istius edi-
tionis videntur fuisse schismatici, ut ex alibi di- PARERGON X.
ctis colligitur, multo probabilius arbitramur, ea
homonymo patriarcha schismatico,
die agi de
quemadmodum supra in altero Josepho, primo
istius nominis patriarcha Constantinopolitano,
De calitmnis schismaticorum et hcereti-
monuimus. Imo etiamsi Graci Catholici, ut vult corum contra synodum Florentinam,
Raderus, exeunte seculo xvi hunc Josephum or-
thodoxum Menaais inseruissent, id ad immemo- et de patriarchatu Constantinopoli-
rabilem vel legitimum ipsius cultum nobis per- tano Isidori ac Bessarionis.
suadendum nondum sufficeret. Quamobrem alia
auctoritate opus est, antequam hunc Patriarcham,
catalogo Sanctorum adscribamus, licet eum Ca-
tholicum fuisse libenter fateamur. Ilxrelici et
Heterodoxi nostree setatis scriptores non mi- '''
scliisiitn 1 ' 1
qui etiam ex 1123 Cum supra apud Latinum concilii Flo- nori rabie, quam Grasci schismatici, contra intcr qu° s
ef/igic ipsius Syropulus,
rentini collectorem quod Patriarcha
legissem, synodum Florentinam debacchantur. Hinc Bes-
non recte
eruitur. ille fuerit senex aspectu venerabilis, menti meaa sarionem S. R. E. Cardinalem aliosque egregios
recurrit imago ipsius, quam aeri incisam videram unionis propugnatores ambitionis arguunt, va-
apud Bandurum tomo 2 Imperii Orientalis pag. riisque dicteriis proscindunt. Hinc etiam menda-
991, qui pagina prsecedente testatur, sese illam cem Silvestri Syropuli historiam avide arripiunt,

et
 . ; !

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 187

et magnis laudibus extollunt. Inter alios Rober- 1128 Ideo percelebris ille et vere beatus et divi- sec. xv
tus Creyghton Anglus praeterito seculo illam nus vir Eugenius, senioris Romx Prxsul, omnes ud umpte-
concilii Florentini Historiam Graeco-Latine edi- suos reditus, nec eos solum, sed et supellectilem ar- ctendam u-
nionem tn
dit, eique haereticam praefationem et speciosum gcnteam auream pro hoc opere consumpsit, et tan-
et concilio Flo-
titulum praefixit. Labbeus noster tomo xm Con- dem mitram suam oppigneravit Florentinis, quadra- rcntirw.

ciliorum in notis ad synodum Florentinam col. ginta aureorum nummorum millibus acceptis, et gran-
1280 de falso hujus Operis titulo, ejusque aucto- dem pecuniam Sanctissimus ille debuit ne quis ,

re, et interprete fert tale judicium Sed qux fi-

: Grxcorum defectu stipendii obmurmuraret. Verum-
des huic inscriptioni habenda sit, quamque titulus tamen illi vel tenentes nummos aureosprx manibus,
hic magnifice mentiatur, cum alia multa decla- de eo ingrati obloquebantur, quemadmodum nunc
rant, tum illius operis auctor alque interpres
quis : quoque faciunt quidam enim eo eleemosynx compa-
:

cnim ille sit vere silvesler ac barbarus Syropulus, randx causa proficiscuntur et ab illis ad misericor-
,

si temporum testem hisloriam, si coxtaneos posterio- diam propensis impetrant, primum a Papa, deinde
resque scriptores interroges, homo nihili, ignotus, a Cardinalibus inde postmodum exeuntes, injuriis
;

ignobilis, qui unus sibi testimonium dixit illudque ac contumeliis eosdem quam impudentissime pro-
mendacissimum, neglectus hactenus ab eruditis, scindunt. Haec scriptor Graecus, qui veritatem
schismaticus, hxreticus, ac nationis sux, qux Ca- sequi maluit, quam ingratum nationis suae ani-
tholicam fidem cum imperatore, patriarcha, episco- mum dissimulare. Quod si qui Graeci Florentiae
pis ac principibus doctissimisque viris susceperat, sufficientibus stipendiis non contenti, ut Ducas in
hostis infensissimus, illico deprehendetur Historia Byzantina cap. 31 innuit, de inopia fal-

mendax con- 1125 Neque alia ejusdemdebet esse apud corda- so conquesti fuerint, atque ita pecuniam a Lati-
cilii Floren-
lini calum- tos hornines ratio, quam Arii aut Philostorgii de nis extorserint, id insatiabili illorum avaritiae
niator, Nicxno, Nestorii de Ephesino, Eutychetis aul Dio- imputandum est.
B scori dc Calchedonensi, Hieromjmi Pragensis de 1129 Equidem fateor, nonnullos Graecos, qui

Constantiensi, Albigensium de Lateranensibus con- FlorentiaB concilio subscripserant, postea domum Qttamvis ali-
qtii Grxcido-
ciliis disserentium : quis enim ignorare potest, quid reversos unioni renuntiasse, et schismaticae plebi iiiiiin reversi
in adversarios, quid in ipsos quoque interdum patro- consensisse. At quales illi fuerint, Josephus Me- schitma per-
nos advocatosque suos deblaterent, qux crimina obji- thonensis (postea hoc opus ipsi vindicabimus) in lule renova-
verint,
ciant, quas calumnias texant, qui causa ceciderunt, Apologia pro concilio Florentino cap. 5 sect.
rei? Tales plerique Grxculi, qui Marco Ephesino 16 indicat his verbis: Nos vero vidimus beatis-
antistiti, ac similis farinx contumacibus schismaticis, simum Eugenium IV, Romanx Ecclesix Pon-
quam apertissimx veritati ac Catholicx fidei adhx- tificem summum quanto studio in hoc sanctum opus

Sed de conquerendi com- incubuerit, triremibus missis et suntptibus, ut hoc

rere maluerunt. his alias

modior occurret occasio. magnum vulnus sanaretur ; celebrataqne est syn-

ejusque vi- 1126 Ad interpretem Creyghtonum venio , cu- odus ingens et admirabilis Ferrarix atque Floren-
terpres Cretj
jus effrxnis in Ecclesiam Catholicam (ex qua cum tix, insignibus Italix urbibus , magna doctorum
qhtonus a
sapientum virorum frequcntia ct tlteologix
labbeo rcfel- majoribus suis desertor profugit) atque efferata ra- et ,

Itinttir :

biesex hoc ipso titulo libri, quem falso dicit, e veri- scientia ac virtute illustrium. Tandem dccretum
numquam deponendum, ex sancitum est, omni sapientia, et vcritate conspi-
tatem amantium manibus
dedicatione, prxfatione,ac notis manifestissime elu- cuum, quod ubique est promulgatum, et ab omnibus
cescit, quas spurcissimis in Romanos Pontifices, Car- gentibus receptum. Grxci vero, etex iis, quipejoris

dinales, episcopos, ceterosque clericos ac laicos, qui sunt conditionis, vultjares quidam homines et indocti
ac quis rationis particeps de-
interfuerunt, quique secuti sunt, calumniis usque ad huic contradicunt ; si

quodque mi- creto contradicit, id non a doctrina proficiscitur, sed

nauseam txdiumque lectorum refersit ;

-rere magis, ipsam quoque vcrsionem ab hac hxretica ab animi pravitate, falsa et stulta prxsumptione et
lue, in Papam effervesccnte, noluit esse imnntncm. gloria inani, quam ex vulgi impcrilia aucupantur.

Deinde infidam interpretis versionem uno altero- Cur, obsecro, Calvinistae et Lutherani potius cre-
ve exemplo breviter demonstrat, quod Leo Alla- dunt indoctae plebi et perfidis aliquotGraecis.qui
emissum juramentum impie violarunt,
tius in Exercitationibus contra Creyghtonem, Florentiae

aliique auctores Catholici copiosius praestiterunt, quam Georgio Trapezuutio, Josepho Methonensi
impudcnler 1127J5uropaeihaereticicumschismaticisOrien- episcopo, Joanni Plusiadeno.aliisquetumGraecis
lingunt,
muneribus sub- tum Latinis scriptoribus, qui synodum Florenti-
Gritcos pecu talibus passim blaterant, Graecos
IIIIS illllll-
scripsisse ; at postea Constantinopolim reversos nam constanter propugnarunt ? An perjurus Sy-
n, s csse
synodum Florenti- ropulus, aliique schismaticimajorem fidem me-
unioni renuntiasse, ac ipsam
nam scriptis libris impugnasse. Joannes Plusia- rentur, quia solenniter datam jurejurando fidem

denus in Disceptatione pro concilio Florentino, non servaverunt

quam Leo Allatius tomo 1 Graecise orthodoxae 1130 Cum postea Nicolaus V Pontifex Isido- ut maxime
iiiiptilandum
inseruit, ibidem pag. 612 et sequente calumniam rum praesulem Ruthenumet S. R. E. Cardinalem est plebi Con-
in concilio stantinopoli-
de muneribus ita refellit Si scandalum pateris, :
misisset Constantinopolim, ut initam
ItlllX,
et exorta pro-
quod, muneribus acceplis, patres subscripserunt ne ; Florentino unionem promoveret,
plures monachi
turbcris animo. Neque enim absoluta synodo tantum pter ilkm dissidia componeret,
quibus adhaesit
stateras patres acceperunt, qux tu munera vocas: et moniales eidem restitenmt,
non vulgus Constantinopolitanum, de quo
Ducas sj n-
namqu» si quis juste ac recte loqui amat, cos

munera, sed provisionem comparandorum alimcnto- chronus,etnobilis exstirpe imperatoria scriptor,

loquitur Plebs
rum causa appcllabit. Neque enim erant illis c.c- in Historia Byzantina cap. 36 sic :

ct rmlt.c. W-
pensx ad veniendum ex ipso orlu solis in Italium : fcra, bonis infcnsa, arroijtintix germcn
nx glorix ramus, supcrbix flos, fxx nationis
GrxCX,
paupcres enim erant. An non scimus, episcopatus ac
metropoles totius Orienlis paupertatem una pcrfcrrc qux ccteras ijcntcs, amtemptibilis ipsa, despectm
habet, acta oinnia pro infectisreputabat.
Imo quam-
gravissimam Ilunc scilicet prxtcxtum nostri pro-
'!

jam Turoas mcenibus suis im-

poncbanl : >• Nos non habemus ex propriis expensas vis schismatici illi

unionfa ad-
>• nequc cniin a pccunia perbene calcinus, ut in Ita- minentes cernercnt, tamen Ctaci isti

ut ibldem
>• liam adnavigcmus. » versarii in pertinacia suapersistebant,
illu-
 188
"
HISTORIA CHRONOLOGICA
SKC. XV. illustrissiraus ille historicus Grsecus tradit his quas orthodoxiscriptores, tum Grreci tum Latini,
verbis Infima dcinde forensisquc turba e monaste-
:
jam dudtim solide refutarunt. Sed mirari semper
rii claustris dilapsa in amopolia, manibus phialas soleo, quomodo Lutheraniet Calvinistae schisma-

mero ptenas tenentes, henotkos, id est unioni adhx- ticis hujusmodi Graecis, a quibus in materia fidei

rentes diris devovebant, ct in honorem imaginis Dei- multum dissident,audeant patrocinari. Certenul-
parx exhaustis poculis, eam invocabant, ut urbi lam probabiliorem hujuspatrocinii rationem affe-
quomodo olim adversus
prxcssct et auxiliaretur, et quam si candide edicant, sibi sufficere, quod
rent,
Chosroem, Chaganum et Arabes pugaverat, itanunc Romanos Pontifices et Ecclesiam Catholicam
adversus Mehemelem prxliaretur « Latinorum : calumnientur. Saltem isti malae causse patroni
« enim, inquiunt, auxiliis non opus est nobis; pro- ex dictis considerent, quam egregios habeant in
Azymitarum rilus.
« cul sit a nobis » oppugnanda synodo Florentina commilitones.
cujus insana 1131 Deinde eodem capite, orthodoxus ille Ceterum scriptores polemici, ac nominatim Leo
rabies ab au- Allatius lib. 3 de Consensione Occidentalis et
scriptor similibus unionis adversariis perjuriaex-
ctore Grxco
synclirono probrat, et pervicaci eorum schismati exitium Orientalis Ecclesise cap.1 et sequentibus conci-
describilur,
urbis Constantinopolitanas ita adscribit : Hxc lium istud a contumeliosis schismaticorum impo-
cum jactarent miseri, corum mentem non subibat sturis ita vindicarunt, ut mihi hic actum agere
tantum totiesque ab ipsis repetitum pacis ac concor- non lubeat. Quare revertar ad interruptam pa-
dix Christianarum ecclcsiarum stabiliendx causa triarcharum Constantinopolitanorum seriem, ubi
jusjurandum ; cum in concilio Lugdunensi, dum re- prius examinavero, an Bessarion, praesul Nicae-
gnabat Palxologorum primus ; tum in Florentino nus et S. R. E. Cardinalis, proprie inter illos sit
sub impcratore Palxologinx stirpis ultimo, ac nu- numerandus.
perrime inter sacramliturgiamcelebrandnm ; ob re- 1134 Phranza lib. 2 cap. 17 indicat, Bessa- Non videtur
petitum, inquam, jusjurandum spretumquc, excom- rionem Josepho mortuo subrogatum esse Mense Cardinalis :
Bessarion
municationis insolubilis, conditione in sanctx Tri- Febnario cjusdem anni, inquit, quotquot in Italiam
E
nomine addita, memoriam eorum acurbis de-
nitatis synodi causa profecti fuerant, Constantinopolim re-
lendam fore. Ut quid inanibus futilibusque cogitati- dierunt; imperator, inquam, dcspota Demelrius, et
onibus tmimos vestros pascitis? Ecce sacerdotes tui, reliqui, tribus demplis, qui in Italia manserunt,
monachi, moniales, xdituictxditimx, qui ministran- Josepho patriarcha, qui Florentix ad Dominum
tibus saccrdotibus Grxcis, et rem divinam secundum hinc excessit, et Sardiensinm metropolita, qui Fer-
ecclesix Orientalis ritum et traditionesperagentibus, rarix obiit, et Bessarione Nicxx episcopo qui Romx ,

immaculati Corporis et Sanguinis participes fieri sedem fixit; quem quidem impcrator et synoduspost
nolucrunt (agithic de iis, qui anno mcdlii nolue- defunctum Josephum,patriarcham creaverant. Post
rant interesse communi orthodoxorum liturgise, ea propter perlurbationes rerum et scandala, nescio
in qua commemoratio Pontificis Romani fiebat, qux, Constantinopolim non venientem, sed Romx hx-
ut paulo superius dixerat) polluta esse sacrificia rentem princeps archiepiscopus (hoc titulo Roma-
nec Christiana, dicentes, benedictioncm sacerdotum num Pontificem designat) cum pensionibus libera-
aversati, templaque pro gcntilium aris habentes, in lissimis ad numerum et ordinem Cardinatium ad-
barbarorum manus anima et corpore pollucndi cras scripsit.Tum subdit, Metrophanem tempore ver-
devenient: nwnialem enim in divinis Scripturis no ejusdem anni mcdxl ad sedem Constantinopo-
initiatam ac eruditam, carnibus non tantum vesci, litanam evectum fuisse, ut postea dicemus.
barbara veste indutam oculis meis aspexi, sed etiam 1135 At imprimis falsum est, Bessarionem reipsa sedem
Conslantino-
pseudo-prophetx hostiam offerre, impietatemque pu- post celebratam synodum Florentinam semper
,
politanam
dore ac verecundia abjectis, profiteri. Tales erant Romse hsesisse etConstantinopolim non venisse, possedisse,
schismatis defensores et unionis Catholicae adver- cum ipse Cardinalis ad Alexium Lascarim Phil-
satrices ! anthropinum apud Labbeura tomo xm Concilio-
el cui impius 1132 His scilicet heroibus annumerari potest rum col. 1230 de successu ejusdem synodi Flo-
Christianse
fidei desertor
Amyrutzes, philosophus Trapezuntius, qui scri- rentinae sic scribat De.mumpost celebratum sacrum
:

c psit contra synodum Florentinam, cui adfuerat, concilium et nostrum ad urbem Constantinopolitanam
et paulo post Christum cum Mahomete mutavit, reditum, etc. Hinc quispiam suspicari posset, Bes-
ut Leo Allatius lib. 3 de Consensione Occidenta- sarionem Constantinopoli electum fuisse at no- ;

lis et Orientalis ecclesiae cap. 3 num. 5 testatur.
Historia politica Constantinopoleos narrans.quo-
modo Turcse Trapezuntem anno Christi mcplx
interceperint, lib. 1 Turco-Grsecise pag. 21 de
hoc apostata sic breviter meminit Amyrulzem
Turcx, fiiiis ejus in arcem sultani contrusis, Agare-
nicx religionisfecerunt. Georgius Trapezuntius in
Actis B. Andrese de Cliio martyris ad diem xxix
Maii, apud nos tomo vn istius
luisse patriarchatum suscipere, eo quod propter
procuratam Florentise unionem schismaticis ma-
xime invisus esset, et de iisad obedientiam redu-
cendis desperaret. Nemo autem facile credet,
: illum Florentise ab imperatore et synodoinlocum
Josephi defuncti substitutum fuisse, cum Graeci
Eugenio Pontifici suadenti, utFlorentiaepatriar-
cham Constantinopolitanum eligerent, apud Lab-
mensis pag. 185 beum tomo xm col. 527 sic responderint Pa- ;

eumdem, ni fallor, tacito nomine sic designat : triarcha hic non fiet moris enim nostri est eum
;

Quidam enim, quem honoris causa non nomino, ex Constantinopoli ab universa nostra provincia eligi,
Trapezunta ortus urbe, Peripateticorumphilosophix et inmajori nostro templo consecrari; nec impera-
professor, sive sua spontefut multi aiuntjsive impul- tor noster aliud faciet, cui nota est ecclesix nostrx
sus, nescio, nec, si sciam, dicere ausim,
crucem Do- consueludo.
mini negavit, el Mahumeto adhxsit. 1136 Equidem scio, ipsum Bessarionem lit- sed diimta-
atiique simi- 1133 Nihil honora-
lis farinalio-
hic dico de insania Marci Ephesii, teris suis, quas Raynaldus in Annalibus ecclesia- xal istius
riiim
mines patro- etfcedo mortis genere, quopertinax ille schisma- sticis ad annum Christi mcdlxiii a num. 58 re- ccclesix titu-
cinanlur. tisdefensor exstinctus est, et quod Gennadius lum lia-
fert, prsefixisse hunc titulum Bessarion divina
:
buisse,
cum morte Arii non immerito comparat, ut apud miseratione sanctxque Sedis Apostolicx gratia sa-
Raynaldum in Annalibus ecclesiasticis ad annum crosanctx Romanx Ecclesix Cardinalis, patriarcha
Christi MCDXLvnum. 17 legi potest. Nihil etiam Constantinopolitanus, etc. Sed hoc testimonio dum-
curo futiles obstinati illius hominis cavillationes, taxat moveor ad amplectendara opinionem Leo-
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. \w
nis Allatii, qui lib3 de Consensione Occidenta- ab imperatore inaugurabatur. Hic iterum
ob ratio- Sec. IV.
lis et Orientalis Ecclesise cap. 3 num. 1 eum- nes supradictas Syropulo facile credimus in
chro-
dem Bessarionis titulum ita explicat Quare non : nologia, licet in historia pro suo erga schismati-
male opinantur illi, qui asserunt, eum litularem cos affectu saspe mentiatur, et hac tota
sectione
patrinrcham Constantinopolitanum ftdsse ,
quales pro suo contra orthodoxos odio Iongam de Me-
post captam a Latinis Constantinopolim Romani trophanis electione adornet fabulam, quam piget
Pontifices nominabant, quemadmodum ct aliarum transcribere aut refutare.
patriarchalium scdium ; idque nobis insinuare co- 1 140 At saltem ex ea Syropuli narratione col- slrenuus
nalur Dorotheus Moncmbasiensis in Synopsi histo- ligimus, Metrophanem patriarcham unioni Flo- unionis pro-
pugnator,
riarum. rentinae, cui sextus ordine, tamquam praesul Cy-
qtiem etiam 1137 Simili titulo insignitus fuisse videtur zicenus, subscripserat, firmiter adhaesisse. Quam
gessit lsido-
Isidorus Ruthenus, de quo supra num. 1130 vero strenue is Patriarcha schismaticis restiterit,
rits Rutlie-
nus Cardi- mentio facta est, ut colligo ex Commentariis ac eamdem unionem in Oriente promoverit, satis
lis,
synchronis Pii II Papae, ubi in editione Franco- apparet ex Leone Allatio, qui in opere de Con-
furtensi anni mdcxiv lib. 11 pag. 299 et 300 le- sensioneOccidentalisetOrientalisEcclesiae lib. 3
guntur sequentia : Hunc annum (videlicet Christi cap. 4 num. 1 fervidum orthodoxae fidei zelum
mcdlxiii) viri tres in Ecclesia prxccllentes insi- in illo sic Iaudat :Metrophanes in sede collocalus,
gnem morientes reddidere. Primus fuit Isidorus uti par erat, dissidentium machinas sedare conatur,
Cardinalis episcopus Sabinensis, qui diu antea per- turbulentos in officio continere, de contumacibus quo-
cussus apoplexia (ut diximus) perdiderat sermonis que pcenas sumere, quos episcopatibus pulsos exsilio
usum. Kuthenis hic prxfuerat quondam pontifex bo- muktavit, et probos ac pios et morigeros in eorum
realibus populis, Grxcanicum rilum servantibus. loca, ut unio propagaretur , restituit. Dum reliqui
Cum capta est Constantinopolis a Turcis, legatum Patriarchx reclamarent, neque remissis spiritibus,
illic agcbat Apostolicx Sedis jam pridemab Eugenio arrogantiam sedarent, ex eorum eliam dicecesibus
Pontifice maximo cardinalatus dignitate donatus. In male feriatos ejicit, aliosque sibi audientes supponit;
cxde Christianorum, quee ingens ibi facta est, ja- quod pttto absque summi Pontificis permissione ho-
centi cadaveri hominis, qui sibi fuisset similis, ve- minem, Ecclesix Romanx reverentissimum num- ,

stimenta subtraxit, et cum suis pcrmutavit, cuculla quam ausum fuisse. Id reliqui palriarchx xgre fe-
et rubenti pileo supra mortuum dimissis. Ipse tam- retttes, Philotheus Alexandrinus Dorotheus Antio- ,

quam unus de plebe captus, parvo pretio redemptus chenus, et Joachimus Hierosolymitanus, licet synodo
est : cadaveri, super quo insigne cardinalattts reper- per legatos subscripsissent, ira perciti ac furore prx-
tum, caput abscissttm est, et hastx sufftxum cum pi- cipites, coacta synodo, Metrophanem et episcopos ab
lco per urbem castraque Turcarum per ignominiam eo creatos convitiis onerant, anathemati subjiciunt,

contemptumque Sedis Apostolicx vectatum, clami- et reliquos Christi ftdeles ab eorum obedientia aver-
tante prxcone, esse Rutheni cardinalis verticem. tunt.

qui pnst ca- 1138 Ipse vero paulo post ad Nicolaum Pontifi- 1141 Deinde Allatius Graeco-Latine exhibet quem sclti-
smatici con
ptam a Tur- ccm rcdiit, quem aliquot annis postea, defuncto Gre- ibidem ipsas synodales litteras, in quibus hi schi- demnarunt
cisConstan-
tinopotim gorio patriarcha Constantinopolitano, qui anno, qtto smatici varia accusationis capita Metrophani ob- tribus men-
sibus ante
callide ctl-
Mantuam itum est, non sine sanctitatis opinione jiciunt, eumque condemnant, quia exsecrandam mortem,
dcm evasit.
Romx Pius Pontifex ad patriarchatus culmen
obiit, synodum, qux apud Florentiam Italix urbem coacta
evexit, cique fatis functo Bessarioncm cardinalcm est, et Latinorum cum Papa Eugenio, quod non li-

Tusculanum, virum doctissimum stibstitttit , natione cebat, dogmata approbavit, more prxdonum
Grxcum, genere Trapezuntinum. Ex hac narra- Constantinopolitanam sedem invasit, qux assensum
tione satis patet, utrumque hunc Cardinalem ti- prxbuit hxreticis et jam dicto Papx, et imperatori

tulo patriarchse Constantinopolitani ornatum Grxcorum Palxologo cum Latinis sentienti, fideles
fuisse; at ex eadem etiam sequitur, neutrum ti- et sanx fidei sectatoresnon absque minis persequenti,

tulo isto usum esse ante captam a Turcis Con- veluti tyranno opprimenti et rcclarguenti; infideles
vero et eos, qui pravis opinionibus sitnt imbuti, ac-
stantinopolim, quando patriarchse orthodoxi ad
eam ecclesiam regendam electi fuerant, ut ex cersenti, honoranti, et ad dignitates promoventi,

sequentibus apparebit. His praemissis, probabi- tamquam sux hxreseos asseclas; et quod magis est,

lius opinor, quod in hac serie post Josephum de- miritm in modum hos eosdem deosculanti propter

functum statuendus sit eam, quam in se prxfert adversus rectam fidem pie-
talemqtte repugnantiam. Hinc factum est, inquiunt
iidem accusatores, ut prophanos metropolitellos et

exsecrandos episcopillos ttbiqiic in divinas et sanctas

CXXIX METROPHANES II.
sedes sanctx magnx ecclesix Constantinopoiitanx,
tamquam sux dicecesi obnoxios, intrttserit. Ex hac
schismaticorum accusationeliquet, Metrophaaem
Mensc Maio
Georgius Phranza lib. 2 cap. 17 tempus, quo unioni addictissimum fuisse.
<>»ni mo ad
sedem Cl>. hic Patriarcha inanguratus est, sic praeter- 1142 Ceterum hsec condemnationis sententia, qux anno
cvectus est i±4o Caten-
propter expressit Vere cjusdem
: anni ( nempe quaj Ioco citato tota legi potest, dicitur in fine dis .tiigiisti
«ktniphanes
Christi mcdxl, quo Graeci post synodum Floren- subscripta mense Aprili yimdccccli anni, nunccur- ci accidit
ju.rta Sijro-
tinam ex Italia Constantinopolim redierunt ut , renlis Indictionis sextx et a Christo anno mcdxliii. putiim,

supra dixerat) Melrophanes ex metropolita Oyzi- adeoque tribus mensibus mortem Metro-
circiter

ceno Constantinopolitanus patriarcha renuntiatus cst. phanis praecessit, si credimus Syropulo, qui sect.
Syropulus in Historia concilii Florentini sect. 12 cap. 11 chronologicum ejusdem Patriarchas
12 cap. 5 mensem et diem ejusdem veris distin- obitum ita distincte notavit : Statim ac ab aula
ctius indicat, dum ibi depatriarchali Metrophanis in patriaiclucitm rcpcdavit. cepil citm morbo conftt-
inauguratione sic scribit Dic igitur scptimanx:
ctari ct in ipswimis Calendis Augusti, Indictionis
quarto, ac mensis Maii quarto, quo solennitcr pro- sextx anni a inundo condito sc.rics millcsimi non-
clamabant sanctissimam Christi A.scetlsionem cra- gentesimi quinquagesitni primi cxspiravit. ampa-
stino fitturam, progressus triurchatiiin gcssissct tribus annis. ct tribus
mensi-
ad attlam imperatoriam.
blti;
 190 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XV. lm . scd male. Scilicet ecclesiam Constantinopoli- Grarco-Latine praefixus est : Gregorii hicromona-

tanam male gubemavit judicio Syropuli et simi- chi, magni protosyncelli, et a confcssinnibus, qui
lium, qui schismati pertinaciter adhaerebant. postmodum crealus est patriarcha, et Romx sepullus
Porro mensis Augustus anni 6951 et Indictio coruscavil miraculis, responsio ex variis Sanctorum
sexta designant annum Christi mcdxliii, quo sententiis ad epistolam Mard Ephesii.
Leo Allatius
Metrophanes ex hac vita migravit. tomo 1 Graeciae orthodoxse a pag. 419 Gra;co-
flljllS illlfl- 1 143 Robertus Creyghton tamquam ex tripode Latine edidit alterum ejusdem opusculum, in quo
Vrcs in alia Gregorius ostendit, additione illa Filioque ad
pronuntiat, hunc Patriarcham fuisse ultimum
recirca liiinc
Pntriar- ante captam a Turcis Constantinopolim et in , Symbolum facta, nihil esse innovatum. De aliis
cliam litr/ii-
lcr crral.
haeretica prsefatione, quam fabulosae Syropuli ipsius lucubrationibus bibliographi inter se disce-
historiae praefixit, hanc temerariam suam opinio- ptant. Nunc pergimus ad demonstrandum Gre-
nem confidenter proponit his verbis : Sicut civile gorii istius patriarchatum quem Creyghtonus ,

Grxcorum imperium a Constantino primo ad Con- stupida temeritate inficiatur.

slanliiium ulliiniim, nostri Joannis fratrem, pcrdu- 1146 Theodosius Zygomalas in Historia poli- xstttlc anni
ravit ; ita a Mctrophane ad Mctrophanem patriar- tica Constantinopoleos, quain ad Crusium misit, UiSin 1,1.

citm Metro-
chale et ecclcsiaslicum Metrophani successit et quam hic suse Turco-Grasciae inseruit, Iib. 1 phanis de-
Alexander, qui Arrio ad concilii Nicxni tempora pag. 5 de patriarchatu Gregorii invenit sequen- funcli subsli-
litlns est.
animosissime restitit. a quo supra mille et ccntuin tia : Erat Constanlinopoli pneumaticus quidam, vitx
annos continuata successio patriarcharum desiit in sanctimonia prxstuns, nomine Gregorius Mamma,
hunc ullimum Cyzici Meirophanem; cui inter su- magni ducis compater. Hunc arrcptum, patriarcham
spiria morienti ncmo postea subrogatus est, aut tia- fecerunt invitum, ac rciiitentcin rcniiiitiaverunt.
ram induil Constantinopoli patriarchalcm. Numquam Sed is dissidium in dies longius serpere vidcns,
in eo throno sedit Mammas noster, numquam sedere expugnalionemquc urbisprxdicens, se munere abdi-
appetivit. Hunc fatalem errorem omnes insaniunt cavit, cum quidem illi ipsi suo compatri prxdixissct,
viri doctissimi, Binnius in conciliis, Lcunclavius in filios ejus in conspectu ipsius ab Agarenis Irucida-
lcgc Turco- Jure Grxco-Romano, Crusius in Turco-Grxco' , et tum iri ; quod viri sancti vaticinium ipso posterius
Grcecia
quotquot hxc novissima negolia Grxcorum litteris eventu comprobalum fitit. Haec Gregorii Catholici
mandavere. Hunc Gregorium cuncli inter patriar- laudatio, quae per schismaticas et haereticas Zy-
chas recensent, qui numquam suffectus est in patri- gomalse et Crusii manus transiit, nemini potest
archam. Sed an heterodoxus ille solus sapiat, esse suspecta. Porro synchronus Phranza chro-
dum omncs insaniunt viri doctissimi, ex infra di- nologicum ejusdem Patriarchae initium lib. 2
cendis apparebit, ubi ex scriptoribus synchronis cap. 19 nobis ita circiter indicat Dccimo septimo :

ostendemus, quod ante captam a Turcis Constan- die Julii ejusdem anni mundi conditi
(videlicet
tinopolim isti ecclesiae praefuerit ac Metrophani 6953 vel Christi mcdxlv, quem proxime supra
successerit assignaverat) toto orbeeestus immensus et memoratu
dignus exstitit; qua sstate spiritualis patcr impera-
toris, Gregorius Melissenus patriarchatu donatus

CXXX GREGORIUS III,

est.Ex hoc scriptoris coaevi testimonio patet,
Gregorium in aestate anni mcdxlv ad sedem
cognomento Melissenus vel Mammas. Constantinopolitanam evectum fuisse.
1147 Interim Creyghtonus in supradicta sua Ilillli tucccs-
praefatione explodit Crusium, Binium, sitniein Creij-
aliosque,
ijlittmus ha-
Gregorius Hic ante patriarchatum multis annis vitam qui existimant, Itunc Mammantem et hieromona- reticus im-
cognomento monasticam egit, ut ipsemet aperte declarat chum exstitisse, a confessionibus audiendis, etprimi- pudenter
Meluseniis neijnt.
in suo Opere ad imperatorem Trapezuntium, ubi cerium, et palriarcham Byzantinum, et Roms se-
\c\ Mammas
tomo 1 Graeciae orthodoxaepag. 431 leguntur se- puitum, et post mortem miraculis inclaruisse ;
qux
quentia : Ego porro pro certo confirmo excelsissimx tam falsa sunt, inquit, quam Deum non vivere :

tux majestati, et veritatem ipsam testor, me propen- numquam Romx commoralus est, nec ihi vel mor-
sissimo animo esse, minimeque reluctari, e solio pa- tuus vel sepultus ,
quod nulla umquam historia pro-
triarcldco dimoveri :neque enim umquam in men- palavit ; numquam patriarcha creahts est , se.d cum
tem meam venerat (testemque advoco Deum) patri- suis inpalriam revectus, Melrophanem Cyzici prx-
archam Constanlinopolilanum fieri, quinimo nec sulem aliorum suffragiis et ipsius Gregorii electum,
aute triginta annos episcopum, sed tantummodo in ad eam dignitatem promoveri vidit, quemadmodum
vita monaslica immorari. Postea factus est proto- historicus noster in postremis sectionibus tamdiserte
syncellus et imperatoris confessarius, quibus ti- et luculenter narrat, ut nefarium esset aliter sentire.
tulis usus est, dum nomine patriarchae Alexan- Haec heterodoxus ille scribere non erubuit, men-
drini tertio loco post imperatorem concilio Flo- daci suo Syropulo fretus, quem impie videtur di-
rentino apud Labbeum tomo xm col. 518 sic vinisoraculisaequiparare.dum contra manifestam
subscripsit Gregorius Hieromonachus, proto-syn-
: veritatem asserit, ea esse tam falsa, quam Deum
cellus, a confessionibus, locum lenens ejusdem apo- non vivere. Sed nolo hichominem, acerbiori casti-
stolicx sedis sanctissimi patriarchx Alexandrini D. gatione dignum, pluribus exagitare, cum infra
domini mei Philothei, subscripsi. iterum evidenter erroris sit convincendus.
quemschi- 1145 Syropulus in mendaci sua Historia con- 1148 Henricus Wharton in Appendice ad Hi- tlitem iriitu-
smalicits Sy-
ru/ittlus nbi-
cilii Florentini ubique hunc Gregorium livido storiam litterariam Guilielmi Cave nullum invenit tonus tueri
iitm audet,
qite caluin- dente petit; sed quo pluribus convitiis et calum- duro huic nodo cuneum, et popularem ac syrn- t-lst ilttbilel
niiilur,
niis schismaticus ille hunc virum onerat, eo ma- Homatia
mystam suum Creyghtonum deserere coactus est, ile
Gregorii
gis nobis persuadet, ipsum sincero orthodoxae ut in Appendice citata pag. 81 satis indicat his commoratio-
fidei zelopraeditum fuisse. Quamvis autem Syro- verbis Me quidem nequaquam latet, virum mini- ne,
:

pulus tacuisset, de orthodoxia hujus Gregorii meiiieruditumcontendere,Metrophanemanlecaptam

satis constaret ex ipsius scriptis, quae posteritati urbem sede motum non esse, nec Gregorium palri-
reliquit. Inter illa Labbeus tomo xm Conciliorum archatum umquam oblinuisse. Verum Phranzx au-
a col. 739 refert unum, cui ibidem talis titulus cioritas milte conjecturis hac in re prxvalet, qui

disertis
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 191

diserlis verbis et Metrophanis dcpositionem et Gre- ziceno in patriarcham promovetur. Sed Leo Alla- Se c. *v -

gorii evectionem tradil. Addit Phranza, Gregorium tius ibidem col. 1373 et sequentibus evidenter
post annos aliquot patriarchatum abdicasse, et Con- ostendit,hanc Synodum Sophianam ab impostore
stantinopoli anno mcdli cxsulis instar discessisse. quodam schismatico recenter confictam esse.
Quo se contulerit, haud ita patet. Sunt qui Romam Nostra parum interest, utrum Gregorius ob insu-
petiisse, ibique tandem sepultum miraculis incla- perabilem schismaticorum pertinaciam sese mu-
ruisse volunt. Cum Warthonus de Romana Gre- nere suo abdicarit, an ab illis violenter dejectus
gorii commoratione hic modeste dubitet, libenter fuerit ; dummodo tempus hujus abdicationis aut
ipsum veritatem hujus rei edocebimus, et eadem expulsionis sciamus.
opera imperitam Creyghtoni petulantiam retun- 1152 Phranza lib. 3 cap. 3 indicat, hunc Pa- urbem
CP,
demus. triarcham mense Augusto anni mcdli, instar exsu- <"""' *. ,S1
qux nlrique 1149 Primus Romanse hujus commorationis lis, ex urbe Constantinopolitana discessisse. Su-
quem dum
isli liclcru-
testis est Georgius Trapezuntius qui tomo 1 ,
spicor, id ineunte mense Augusto factum esse, NicoUnu v
doxo ex lcs-
titnonio Ge- Graeciae orthodoxae pag. 578 de Patriarcha illo quia Nicolaus V Pontifex jam exsilium illud no- suxrestitui
orgii Trnpe- verat die xi Octobris, eodem anno, quando apud vellet,
adhuc vivente sic scribit Constanlinopolitanus
:

-liiilii
patriarcha, mensevigilans, pro salute greijis nimium Raynaldum in Annalibus ecclesiasticis ad annum
solicilus, sacer vereque Gregorius et cum uno solo mcdli num. 2 inter alias auxilii ferendi conditio-

hoc xvi confessor et marlyr ( hic Isidorum Ruthe- nes Constantino imperatori hanc proponit : Vo-
num designat, ut ex sequentibus patet) et exsilia lumus, Patriarcham Constantinopolitanum ad
ut
et in iis ingruentes calamitates pro una unione ec- sedem suam revoces, faciasque sibi ab omnibus talem
clesiarum Ixtis animis amplexans, Romse degit. et tantam reverentiam et obedientiam exhiberi, qux
Deinde post pauca interposita in alias utriusque merito sux pontiftcali auctoritati debet impendi, ita

istius praesulis laudes ita excurrit : In his libens ut non abjectus sacerdos, sed verus ecclesix Constan-

moras mihi crco, conspiciens dejectam nostram na- tinopolitanx patriarcha teneatur, nec in spiritnalibus E
tionem horum duorum magnorum virorum facinori- sine ejus consensu et auctoritate quisquam, quacum-
bus sublevatam. Qualis est enim horum operatio! que prxfulgeat dignitate, quidquam attentare prx-
Quanta munificenlia ! Ut est eorum apud omnes sumat, etc.
famosa hospitalitas ! Omnium in admiratione est, 1153 Constantinus his aliisque conditionibus assensit im-
quod, cum parvis sint opibus ac facultatibus prxditi, assensit, ut Ducas coaevus in Historia Byzantina
^'''hw/h-
nec beneficia ampla obtineant, imo nullum sanctissi- cap. 36 testatur his verbis Imperator suppetias digeret nuxi-
:

?'""'"
mus patriarcha, in evogandis tamen eleemosynis rogatum Romam jam antea miserat, ut etiam con- '!," nf
universos superant. Ha?c scriptor ille, qui propter cordia Florentix reconciliata stabiliretur, inque ma-

nationis suse calamitatem ex Graecia in Italiam gnx ecclesix lihirgiis Papx nomen e sacris diptychis
confugerat, et forte de duobus istis orthodoxae recitaretur, ad thronum etiam suum patriarcha Gre-
hortantibus etiam legatis, aliquos
fidei defensoribus narrat ea, quse ipsemet coram gorius rediret;

spectabat. Papa mitteret, qui schismatis causa orta capitalia

cl Jaannis 1150 Alter ejusdem rei testis est Joannes Go- odia placarent. His Papa permotus, Polonix Car-
Gobelini syn- dinalem Isidorum, qui Russix archiepiscopus fuerat,
chronum de- belinus, qui Pio II Papa? fuit a secretis, et gesta
monslratur. ejusdem Pontificis copiose conscripsit. Synchro- misit; virum equidem prudentem ac modestum, in
orthodoxis dogmatibus eruditum, etnationeRomxum
nus ille scriptor in supra laudatis Pii II Com-
Gvxcum, ut alibi monuimus), qui, ut jam
mentariis, qui Francofurti anno mdcxiv recusi (id est

fuerunt, lib. 11 pag. 300, meminit de Grcgorio diximus, pater eximius Florenlino concilio inter-

patriarcha Constantinopolitano, qui anno, quo Man- fuerat.

Romx 1154 Illustrissimus ille Romani Pontificis le- sed illa qua-
tuam itum est, non sine sanc.tilatis opinione liscumque
obiit. Haud dubie plures hujus commorationis gatus mense Novembri anni mcdlii cum aliquot uiiio. quam
testes inveuiremus, si eos quserere liberet. Sed Latinis Constantinopolim appulit, ut laudatus Du- U
' "'" '"

post tam diserta duorum cosevorum testimonia cas ibidem narrat, tantumque inter varias schi- '

smatic83 plebis seditiones efiecit, ut tandem mense

F
Creyghtonus nobis frustra ad ravim occinet :

Numquam Romx commoratus est, necibivelmortuus Decembri ejusdem anni mcdlii aliqua concordiae
vel sepultus, quod nulla umquam historia propa- species inita fuerit, atque inter nonnullos Graecos

lavit; numquam patriarcha creatus est, etc. Frustra et Latinos convenerit, ab Italis el Grxcis in magna

ni fallor, persuadere co- ecclesia liturgiam communem celebrari, commemo-

etiam heterodoxis suis,

nabitur, tam falsa esse quam Deum non

haec ,
rationem Nicolai Papx in sacris diptychis atque

vivere. ^Equi rerum aestimatores judicent, utrum etiam Gregorii patriarchx tunc cxsulantis fieri.

Creygthonus solus sapiat, et omnes viri doctissi- Decembris die xil, anno mundt vimdcccclxi (id est
mi insaniant, ut ipse supra jactabat. Nuncvidea- Christi mcdlii) sacra illa mystagogia celebrata
Multi vero a sacris donis oblatis abstinucrunt
mus, quam ob causam et quo tempore Gregorius fuit.

quod, illa liturgia concordix reconciiiandx cclcbrata,

sedem Constantinopolitanam reliquerit.
abominandiim sacrifir/nm peraclmii
Gregorius 1151 Cum schismatis defensores post mortem impurnm ac
existimarent. Cardinalis intcrca animos ct cordo .

ilterebeltioni
Joannis Palaeologi imperatoris quotidie majores rimabatur.
schistnatico-
r "m turbas excitarent, et eorum rabies contra Patri-
Grxcorumque proposilum explorabat ac
cedens,
quorum fratis ac dolus eum non fmjicbant.
archam orthodoxum cresceret, videtur Gregorius
1155 Laonicus Chalcocondylas lib. 8 de relms nimis
•

furori illorum cessisse, ac sedem suam ultro de- atit ficla luil.
politica Con- Turcicis hanc postremam et qualemcumque unio- quandoqui-
seruisse, ut ex supradicta Historia
Recentiores quidam nem sic memorat Etiam Cardinalis Isidorus, rtcm Palriar-
:

stantinopoleos colligimus. cha art stdem

Sarmatorum antistes, cujus ante mcminimus, Gr.r- suam iiun rc-
contendunt, illum a schismaticis depositum et
expulsum fuisse. Labbeus tomo xni Conciliorum cis,penesquos ea tempestatc crat, guxilio fuit ad- : rtiit.

erat enim, ut synodum comjrcgairt. ei

Romano
a col. 1365 refert quaedam fragmenta Sophianae
Pontifxci Grxcos rcconciliarct. Hxc quidem paulo
pseudo-synodi, in qua schismatici col. 1366 de-
ante consecrat; at Grxcis illa cum Romanis reconci-
cernunt, pellcndum solio Gregorium, substituendum
crstitit. Certe nimis sera fuil htec
Athanasium, qui a tribus prxsulibns Macario Ni- liatio nimissera
qualiscumque concordia, quandoquidom TfflK»
comediensi, Ncophyto Nicxno, et Metrophano Cy-
post
 , ,

192 '
"
HISTORIA CHRONOLOGICA
donem hxrcsis argucrc contendens, raliones syllo-
post paucos menses urbe Constantinopolitana po-
1)
SEC. XV.
Pontifice Romano gismosque adversus eos texebat. Conscius ei erat
titi sunt, antequam submissa a

pervenire potuerint. Adde, quod hsec operisquc socius, e senatoribus primus Mesazon
auxilia eo
paucorum unio parum sincera fuisse videatur, idemque dux magnus, cujus contra Latinos, magis
cum laudatus Ducas cap. 36 asserat, plures huic vero conlra ipsam urbcm temeraria impudentia eo

concordia? obstitisse, ipsumque imperatorem ficte usque prorupit, cum Turcorum ingcnti exercitu se

ac simulate illi adhxsisse. Sed ad Patriarcham peti viderunt Romsei, ut dixcrit, Turcorum mitram
nostrum redeamus. ac redimiculum in media urbc dominari, quam La-
ct intcrim 1156 Gregorius ad sedem suam non est re- tinorum galerum regnantem conspicere, potius esse.
Turcx Con- Superius eodem capite illustris ille scriptor affert
stanlinopo-
versus, quamvis Pontifex illam 'conditionem im-
liin intcrce- peratori proposuisset, eamque imperator admi- plura schismaticce hujus insanias exempla quae
pcrunt.
sisset nam adhuc exsulabat mense Decembri
:
legimerentur. At dementes illi non diu post voti
anni mcdlii, quando in dyptichis commemoratio suicompotes facti sunt, et maximo suo damno
ipsius, tunc exsulantis, facta est, ut supra citatus mitram Turcicam, quam pileo Latino praetulerant,
Dueas testatur. Forte reditum suum distulit, tota urbe sua dominantem viderunt cum enim :

quia versatili Grascorum ingenio diffidebat, vel Turcae eodem anno mcdliii, die xxix Maii Con-
exspectabat reducem legatum Isidorum, ex quo stantinopolim vi occupassent, Graeci ultricem Dei
statum ecclesias Constantinopolitanee plenius cog- manum experti sunt, et dudum raeritas perfidise
nosceret. Interea Turcse Constantinopolim in- ac pervicacias suae pcenas dederunt.
terceperunt, cui cladi Patriarcha noster circa sex 1159 Hanc raiserandam civium Constantino- ctcumGcor-
annos superfuit Romoe enim obiit eo anno,
: politanorum calamitatem schismati imputarunt f!,",,^"'""
quo Mantuam itnm est, ut supra ex synchronis prudentiores Graeci, inter quos Georgius Tra-
Pii II Papae Commentariis retulimus. At ex iis- pezuntius torao 1 Grseciae orthodoxas pag. 577
dem Comraentariis et communi Chronologorum in epistola ad Cretenses ita scribit Sed cum huc : E
consensu constat, istud iter Mantuanum anno deducta sit oratio, non possum memet continere, quin
Christi mcdlix institutum fuisse. Nemo interim triste ejulans et lamentans, lacrymis opplear : quis
in loco ejus suffectus est usque ad captam ab enim nostras calamitates non deplorabit ? Quis nostra
infidelibus Constantinopolim, de cujus excidio infortunia, sive ut aptius (ncscio an multum gra-
ac novo dorainio ad clariorera sequentium rerum tumj dicam, nostras incogitantias ct supplicia medi-
notitiam hic nonnulla extra ordinem convenit ob- tans, in fletum non irrumpet? Actum jam est de
servare. Grxcorum imperio; res ecclesisc omnes penitus occi-
dcrunt, quod nos tamdiu in schismate perstitimus.
Quis poeta hxc tragice enarrabit ? Quis orator com-
memorabit ? Non est hic instituti nostri tristem
Constantinopolis captse faciem repraesentare
quam varii testes oculati vivis coloribus depinxe-
PARERGON XI. runt. Consuli possunt apud Raynaldum in Anna-
libus ecclesiasticis ad annum Christi mcdliii
num. 5 et 6 litterse Cardinalis Isidori, quibus
apud Bzovium eodem anno num. 6 subjungitur
De pertinacia Grcecorum in schismate,
epistola Leonardi Chiensis ac praeterea legi pot-
;

patriarchali acltninistratione , et non- est Chronicon Georgii Phranzae qui omnes cla-
;

dem illam oculis suis conspexerunt.

nullis patriarchurum catalogis post 1160 Eamdem Graseorum stagem litterisman- cxcidium
captam a Turcis Constantinopolim. daruntvarii scriptores synchroni, interquos me- Cuiislniitino-
polcos nar-
rito locum obtinet jam saepe laudatus Ducas, qui rans,
in Historia Byzantina cap. 39 praeter alia, qua?
in hac Turcarum irruptione acciderunt, sequens F
Diiciis syn- Cseca schismaticorum pertinacia, Turcis jam factura observatione nostra
clironiis, et
dignum sic narrat :

nobilis liisto-
extremum Constantinopoli excidium mini-
ricus Grxcus tantibus, indies crescere videbatur, ut synchronus
Ducas conqueritur, qui cap. 37 Historiaj Byzan-
tinae de hac re sic scribit : Aprilis ergo
(anno Christi mcdliii) parasceve post Pascha obsi-
dione urbem cinxit Mehemetes. Constantinopolitani,
a quo die in ecclesia manna facta
ciliatio, illam ut Judxorum synugogam
nec in ea oblatione, liolocausto aut incenso lilubatur.
Si quis saccrdotum divinam liturgiam die aliquo in-
signi celebrare voluisset, qui precabantur, quo usque
Omnes itaque viri, mulieres, monachi et moniales
in magnam ecclesiam concursant; patres matresque
familias sinu et ulnis infantes suos in illud templum
clie sexta gestantcs, desertas domos suas reliquerc; viamquc
eo ducentem hominum turba conserta plenam videre
tum licuit. Quamobrcm vero ad ecclesiam magnam
est concordix recon- omnes confugiebant ? Ante multos annos a falsis qui-
refugiebant; busdam vatibus, sub Turcorum jugum urbcm mit-
tendam esse audierant, ipsosque in eam vi irruptu-
ros, Romxosque trucidando, ad magni
Constantini
columnam usque processuros essc ubi eo vciitum
;

ad oblationem sacrorum donorum ventum fuisset, foret, angelum e ccelo dcsccnsurum, qui strictum
adstabant; deincepsque omnes tam mulieres quam gladium, simulque imperium viro cuidam obscuro,
viri,monachi atque moniales exibant. Quidpluribus tenui admodum ac egeno, columnx ilii insidenti, ta-
opus est? Templum illud pro delubro et
ara genti- libus affatuseum verbis, traderel : « Gladhnn huiic
lium, et sacrificiumperindeac Apollini faclum aesti- accipe et populum Dei vindica; » statimque tcrqa
mubant.
daturos Turcus, quibus fugientibus Romxi, magna
rcfert vcsa- 158 Deinde postquara in pervicaces illos recte
1
strage cdita, instarent, illos urbe non solum,
iiiim schi- sed
intorsit quoedam verba Isaise prophetse,
smalicoriim coeptam etiam cx Occidentis regionibus, ipsaque Anatolia
cxcitatem narrationem ita prosequitur ad
Gcnnadius interim :
locumusque Monodendrium dictum, inPersise
cuin Turex fnii-
vrbi CP. iin
adversus lienoticos ' docere ac scribere singulis diebus
.
bus situm, expcllerent. Hsc exilum
habitura per-
minerent, non cessabal, el sapientissimum beatumque Thomam suasi quidtim, ad ecclesiam currebant,
'
id est uni- aliosque sequi
tos
Aquinalem ejusque scripta, Demetrium etiam Cy-
hortubantur.

1161
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 1!»?,

A 1161 Hac occasione Ducas populares suos Erini cap. 18 et 24 narrat plura vindictae divinae Sec. xr.
schismaticos, inter quos praecipue erant monachi exempla, quae sua setate contigerunt.
iimd impu- Sed per-
tal schisma- et moniales, utsupra vidimus, ibidem ita alloqui- vicaces neque diuturniscalamitatibus erudiun-
illi
licx Grxco-
tur Infelices ac miseri Romxi, templum illud, tur, neque manifestis miraculis convertuntur.
rnm pcrvica-
:

citati, quod heri ac nudiustertius speluncam et allare hx- Jam revertamur ad orthodoxos ejusdem nationis
reticoram appellabatis, quod nullus vestrum, ne pol- viros, qui in hac clade Constantinopolitana ultri-
lueretur, adibat ob celebratam in eo liturgiam ab iis, cem Dei manum agnoverunt, et hoc gentis suae
qui concordiam ecclesiarum amplectuntur ; Deo nunc excidium schismati adscripserunt.
irato ac succenscnte, meritasque pcenas a vobis exi- 1164 Josephus Methonensis in Defensione Josephus
gente, in illud, velut salutis portum, confugitis. Sed quinque capitum, qu* in sancta et oecumenica ™'5 "' *c ~
f
neqv.e vindici justx Dci irx pcenas luentes, inter Florentina synodo continentur ( passim istud opus
viscera vestrapaciscogitalione et desiderio commove- sub nomine Gennadii Scholarii, patriarchae Con-
mini. In lanta siquidem clade ac calamitate, si an- stantinopolitani, perperam editum est, ut postea
gelus ccelo adveniens vos ad hunc modum alloquere- ostendere conabor) quem Fabius Benevolentius
tur: Pacem elconcordiam Ecclesixdummodocolatis anno mdlxxix typis Romanis vulgavit, cap. 5
et amplectemini, Iwstes urbe pcllam; in eam condi- sect. 15 tristem Graecorum ruinam schismati
tionem haud consenlirelis ; ad quam etiam adducli, imputat eosque ad poenitentiam ita hortatur
, :

ficte tamen et Hujus sibi con-

simuiate id ageretis. Imprimis ergo (ut inde initium sumam) in memo-
scii sunt illi, qui paucos ante dies in Turcorum, riam revocate, fratres et patres, qualisnamet quanta
quam Francorum, potestatem devenire, satius esse exstiterit nostra natio fuit enim quondam sapiens,
:

dicebant. Post haec auctor ille tragice describit, clara, generosa, prudens, fortis, et qux omnem ter-
quomodo Turcae imbellem illam turbam, variis ram suo subjecerit imperio. Prxterea virtutis studio
opprobriis prius affectam, e templo S. Sophise in et sanctitate omnes gentes est supergressa ; jejuniis,
B captivitatem abduxerint. vigiliis, orationibus, eleemosynis, et (ut uno verbo E
1162 Ceterum quod hoc loco Ducas de perfida dicam) velut spongia hausit omnem virtutem, Deo
qutt quotidic
crescit, ut schismaticorum duritia memorat, verissimum es- semper accepta.
recentiore
se, eventus docuit: namdura eorum cervix, tanto 1165 Al in prxsentia (proh dolorl) omnia in- ruinamna-
tionis stts
miseriarum pondere gravata, ad obedientiam terciderunt. Conslantinopolis capta est; cujus rei

Romanae Ecclesiae praestandam flecti non potuit, solum rccordatione cogor prorumpere in verba cum
et infelices Graecorum reliquise, quae cladi Con- clamore et ejulalu, et ultimum effundere spirilum.
stantinopolitanae superfuere, vindicem Deima- Qua urbe expugnata, arx sunt profanatx , templum
num veram calamitatis suae causam agnoscere
et conculcatum, magna sanguinis effusio consecuta, pol-

noluerunt. Quinimo videtur odium schismatico- lutx moniales, virgines corruptx, caput infantibus

rum contra Latinos eorumque ritus cum ipso abscissum ; impiorum manibus principes occiderunt,
tempore crevisse nam R. P. Joannes Baptista
:
monachi sacri, sacerdotes, prxpositi, viri, fcminx,

van Ketwigh, ex sacro Praedicatorum Ordine, connubia sunt divulsa, sacra vasa confracta, imagi-

qui multas Orientis regiones peragravit, in the- nes ornatissimx conculcatx sunt, ac sputis conspur-

sibus theologicis quas Lovanii anno mdccxix

,
catx. me miserum atque infelicem ! Quis poterit
publice impugnandas proposuit, pag. 14 et se- umquam tantam cladem deplorare, et verbis acerbum
quente horrendum istius odii exemplum narrat casum exprimere ? Heu ! ubi regius apparatus et
Accidit circa annum mdclxxxviii in comitatus ? Ubi ordo palatii et disciplina ? Ubi tot
his verbis :

principum examen? Ubi scholx sapientix? Vse

insula et civitate Chiensi, tribus non plus annis ante
meumibidem adventum, ut quidam Georgius Muz- mihi misero! Ubi patriarchalis adminislratio ubi ,

ornatusecctesix? Ubitantus et talis sacrorum mona-

zalu, civis Chiensis (intev Grxcos schismaticos non
minus rabiosa in Ecclesiam Latinam malitia, quam chorum ac non sacrorum ordo, chorus. ac numerus?
perspicaci versutia famosus, ea de causa vulgo ro- Ubi monachorum et moiiialium ordines? Ecce, nonne
STINARA, id splendor, nuncupatus) mentis sux
cst cuncta sunt a Mahomete absorpta? Nec taiitum in
sacrilegx probam daret. Is namque satanx filius ipsa urbium regina eamala obvenere, verum etinm
subjectis regionibus plura ac deleriora, perque
volens amicos suos, quos Bacchanaliorum tempore ad in
singulos dies tuec apertis oculis intuemur et intcUi-
convivium invitaverat, oblcctare, aiebat, se iltis pro
Bacchanali comaidia Missam Lalinorum jucunde gimus.

roprxsentaturum. 1166 Quamobrem ergo /i<rc? Vel vos mihi dicite lamentabili
orationc dc-
"C tragic.o 1163 Itaque sacerdotalibus iudutus vestibus pcr Dominum. Si dixeritis, ut dicere consuestis. ob ptorat.
exemplo de- nostra delicta hxc evenisse, non itase res habet. Etjo
claratvr. omuique cxteriori adhibito apparatu, cunctas cxre-
dicain quoniam non magis nos, quam ceterx Chri-
monias (in quibus apprime versalus erat) impius
:

mimus sub cachinnali prxsentium applausu perage- stianorum gentes, nostris criminibus Dcum irrita-

bat. Ast ubi ad mimicam communioncm ventum mus sunt cnim ct alix naliones magis sceleribus et
:

peccatisobnoxix. Quomodonon affliguntur, ut nostra

erat, dum inter alias puellas, prxvic ab ipso admo-
sux particulam chartaceam infelicissima miseranda natio? Vx imhi misero!
et
nitas et instructas, filix
fio, cum ad hxc animum
subindc con-
porrigeret (ita scilicet impius histrio panem azy- Alius ex alio
cor mcum conturbatur, ct spintus mcus
mum Latinorum imitabatur ac ludibrio expone- vcrto, ct
xstuut, quia Judxorum gcns, qux duo crimina com-
hat) dcrcpente una cum aliis (Deo vindice,) a sx-
misit, sccundum Prophetam dedit pcmas: Duo cnim
vissimo dxmonio correpta, sc ipsam dilaniabat; at-
inquit, prinwgcnitus ihcus filius Isracl.
que hoc modo illa sacrilega comxdia in horribilem mala fccit,
ci-
justamque tragcediam versa est. Posthcec eruditissi- Me fontcm aqux vivx. ct cffodtt sibi
dereliqv.it
stcrmuu dissipatam. Et sancta Ecclesia Mc in li-
mus theologiee licentiatus, et apud
:

ille sacrre
Barrabam WfO postulavcrunt
PP. Praedicatores Antverpienses studii generalis gno crucifixcrunt ;

Regens primarius, merito de hujusmodi Graecis ct liberarunt.

c! cstcndit,
1167 Printtim igitur, cum idolis inscrvissct. tn
pronuntiat : Ad hunc impietatis excessum aseendil catamitatcn
Mediam ct Babgloncm
capttviitatem abductus cst in ,i7(Ihi adscri-
yeiis ilhi

magis inimica, quam

perfida, Ecclesix
infutclis
Romanx implacabilis
Mahemclami. Fran- Secundo, cttm cruct/ixissct
lo, cum crucij Dominum nestrttmet ~ȣ*
onmes gintes nostra
eiscus Richardus nostfir in Historia insuhe Sant- Dcuin, profecti suni cuptivi tn ;

vero
27
Toinits I Augitsti.
 ;

194 HISTORIA CHRONOLOGICA

vero natio (proh infortunium, proh dotor!) neque 1170 Historiapatriarchica Constantinopoleos, D
idolis servivit itinquani.neqnc Dci Filiinn crucifix.it. quam Martinus Crusius heterodoxus Graeco-La- Valtometet
2 Turco-Graeciae pag. 107 occa- imperutnr
Qua de causa tam acerbe vexatur? Sed non solum tine edidit, lib.
Gracis pa-
eadem, reriim ctiam multa pejora, quam impii Ju- sionem instaurati aMahomete patriarchatus Con- triarcham
etujcrc ii„t,.
dxi perpeiitur -.
ii namque in scrvitutem abducti, stantinopolitani ita exponit Iilo tempore, quo :
qim mort
onniiiini gentium fucti sunt servi , nt omnibits in- Turcictts rex Mechcmeta hanc urbem Constantini permisit,

visi et Dei hostes; hi vero non solum gentinm facti cxpugnavit, numcrabantur aniii a nato Christo mille
sunt servi , sed et Judxis ipsis, qui sttnt servi quadringcnti quinquaginta tres, ipsa urbe, xxix die

omnium ijentiinn. nieam cnlamitatem ! Nonne re- Maii, feria tertia (die Martis) capta. Tiinc ille

liqutim est plorare et lamentari, ac disquirere cau- scivit, Eomanis se.n Grxcis scmper fuisse patriar-
sam, et vidcre, propter qux patimur hxc? Ego vero cham; propterea quod hac in urbe, antcquam eam
aliam causam non possuminvenire (neque enim vir- cepisset, ipse majorem temporis partem exegcrat,

tute, nostra natio ceteris qentibus pejor est; imo patre ipsius Murata Adrianopoli dominante. Norat
vero melior : nam dictum est, vereque dictum, na- Romanas et ordinem gubernationemqne
itaque res
tionem nostram onincs nationes virtnte ct moribus Romanorum probe ct exacte. Proinde mirabatur,
antcccllere) nisi schisma, et qnod se subtraxerit ab quid causx esset, quod patriarcha non veniret ad se
obedientia et subjcctione Romanx Ecclesix. Eain et suppliciter honoris causapro domino agnoscens, ira-
solttm discerno esse causatn interitus nostrx gentis que commotus cogitabat, quid hoc rei esset; ac con-
quia postquam ab ea divisi sumus, maledictionem tinuo accitis ecclesiasticis viris dixit : Vbi est, qui
accepimus, et patimnr. qux nos patimur. Nec ideo patriarchx munus gessit? Quare non accessit, ut
poenitet nos; sed deteriores evadimus, et maledictis mihi, tamquam regi, reverentiam dcbitam exhibe-
impetiinus ipsam Ecclesiam; 'dicenda et tacenda ad- ret? Hxc Sultanus : magna cnim ejus animum in-
versuseam impudenter evomimus. cesserat cupido videndi patriarcham, et cum eo de
B 1168 Quamobrem, fratres mei per Christum, religione colloquendi, ut ex eo qnxrens res divinas
in quo plerir desperationem omittamus; accedamus verx Christia- cognosceret.
que Grsci
adhuc pcrli- norum unioni agnoscamtts peccata nostra, ne pejores
; 1171 Tunc respondcrunt ei clerici illi : Jam a utcam ur-
nacitcr per-
Judxis evadamus neve falsa suasione, malitia et
, longo tempore non habcmus patriarcham; qui cnim bem incolis
severant. frequcntio-
prxsumptione ita aures obstruamus , ut nec audia- patriarcha fuit, sua sponte adbuc vivens sedem suam rent rcdde-
tempore nullttm alium suffccimtts. ret;
mus, nec intelligamus. Post pauca praesul Metho- rcliquit, et ab eo
nensis narrat, se interfuisse disputationibus cu- His verbis haud dubie clerici illi indicabant Gre-
jusdam monaehi schismatici , quae habitae sunt gorium, qui anno Christi mcdi.i propter assiduas
Constantinopoli cum legato Pontificis de primatu schismaticorum seditiones ex urbe Constantinopo-
Papae, ubi legatus publice praedixit brevi secutu- litana discesserat,ut supradiximus.HistoriaPoli-
ram Graecorum ruinam, nisi schismati renuntia- tica lib. 1 Turco-Graeciae pag. 14 et 15causam hu-
rent. Sectione autem praecedente scriptor ille jus apparentis benevolentiae et concessae facultatis
V Papse, in quibus
etiam allegat litteras Nicolai sic detegit : Idab fama ad
eo callide factum, ut hac
Pontifex anno mcdli sub eadem conditione in- Grxcos, qui ubivis locorumessent, perlata, urbem in
stantem Constantinopolitani imperii eversionem congregarenttir quippe hoc ei studio erat, ut mul-
:

praenuntiavit. Sed tam

hujusmodi com- praeviae titudine hominum eo confltiente, per omnes suas
minationes, quam posteriora virorum orthodoxo- partes urbs frequens cultaque fteret. Cum Graeci
rum monita obstinatos Graecorum animos non talem licentiam ab imperatore Turcarum acce-
commoverunt plerique enim post tam rigidum
: pissent, elegerunt quemdam Gennadium, qui an-
justitiae divinae flagellum, non absimiles, Judaeis tea Georgius Scholarius appellabatur, et de quo
noluerunt praecipuam suae causam
infelicitatis plura post hoc parergon dicenda occurrent. Tum
fateri, ac suavi Ecclesiae Romanae jugo superbum auctor ejusdem Historiae Politicae ibidem expo-
collum submittere. Maluerunt itaque servili schi- nit, quibus caeremoniis Sultanus patriarcham in-
smatis defendendi libertate frui, et sub dira Tur- auguraverit, et quanto honore ipsum affecerit.
carum tyrannide retinere umbraticam quamdam 1172 Forte miseri Graeci sperabant, perpe- a qiiu tempo-
sehismaticse ecclesiae administrationem, de qua tuam fore hanc Turcarum lenitatem sed eos reGrxciji- ;
ijhiii nggra-
nobis nunc agendum est. vana spes fefellit, ut quotidiana discunt expe- vant,
Cinn Con- 1169 Cum Mahometes post expugnatam ac
stantinopulis
rientia, et satis indicat Leo Allatius, qui de re-
a Turcis ex- direptam Constantinopolim videret, urbem illam centiori patriarcharum dignitate, seu potius ser-
purjnataesset fuga et caede civium exhaustam esse, eamque vitute, lib. 3 Consensionis cap. 8 num. 2 sic dis-
vellet frequentem reddere, promiscueMahometa- serit : Patriarcha supremam omnium potestatem
nos et Christianos ad ipsamincolendam invitavit. habet ; eum, dum Christiani regnabant imperatores,
Quo autem Graecos facilius ad illam habitationem eligebant episcopi, et consecrabat Heracleensis. Ex-
alliceret, concessit ipsis potestatem eligendi pa- ciso imperio, et malis Simonis Trapezuntii artibus,
triarcham, quem veteri ritu et magna pompa in- qui corrogata pecunia prius patriarchatum emcrat,
augurari voluit, variisque privilegiis donavit, ut Turca patriarcham nominat; nominatio ab episcopo-
Phranza lib. 3 cap. 19 fuse explicat, qui ibidem rum synodo approbatur et cxrcmoniis nonnullis per-
de Mahomete illo sic addit Hic ergo sceleratis- : actis, ab eodem Heracleensi ordinalur, uti et antea
simus, Christianorumque mala pestis et versipellis sueverat : qv.emadmodum enim Grxci imperatores,
ac vulpes hxc fecit ; non quod bencdictionem inde arbitratu suo, soli et sine alio episcoporum consensu,
sibiquxreret, aut olioqui natura tam miti esset ; sed patriarchas ponebant, deponebant, et cum liberet,
ut Cbristiani, ejus promissis auditis, in urbem con- reponebant quod contra canones fuisse, nec ipsi
,

fluerent, eamque incolcrent ,

qux ob quotidianas di- imperatores ncgabant ; ita hoc quoque tempore ftt :

reptiones (et prxsertim dum

caperetur) deserta eva- nam Turca, suo arbitralu, ampliori pecunix patri-
serat. Et ita factum, congregatique sunt Christiani archatum concedit, adimit, restituit; neque finis ul-
nonnulii. Paulo post etiam colonias, quas Turcx lus calumniarum, dissidiorum ac contentionum est,
sua lingua surgunides nominant, e Capha, Trape- ut hacxtate multoplures patriarchx, quamumquam
zunte, Synopio, Asprocastro co deduxit. Sic eam alias, inaugurentur, quorum maciiinasrecensere,hi-
civibus denuo implcvit. storiam essct scribere.

1173
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 195

1173 Exhac frequenti patriarcharura mutatio- juverit meminisse, quando postmodum patriar- Sec. xv.

corum m ne oritur interdum nonnulla temporumac perso- chas ejusdem schismatis consorteslaudibusextol-
,.,

orxsulss sx- narum confusio, ita ut Bandurus in Prsefatione let, ac titulo sanctitatis exornabit.
invicem
,„.
ad tomum Imperii Orientalis pag. 12 affirmet,
1 1176 Nemo miretur, quod hanc lucubratio- 'Uin-
expellunt,
ceps partim
sese Graeco-Latine edidisse recentiorem patriar- nem, ab auctore schismatico exaratam, et ab
exscribemus,
charum Constantinopolitanorum catalogum, sibi editore haeretico annotationibus magis contami- ut scliismati-
COi pudeat
ab eruditissimo Renaudotio communicatum, tum natam, imposterum exscribere velimus : nam dissenh
quia accuratissimus videtur, et nullus alius editus schismaticos confundere et Catholicos confirmare sus.
exstat, qui ad hxc usque tempora seriem illius ec- debet haec ipsa Historia, de qua Gretserus no-
clesix patriarcliarum exhibeat; tum etiamquod per- ster in Observationibus adCodinum lib. 3 cap. 14
necessarius visus est ad detegendos variorum scripto- pag. 260 tale fert judicium : Postea eliam usque
rum prxcipue heterodoxorum, errores in quos pas- ad hxc nostra tempora vix umquam pax schismaticis

sim prolapsi sunt, dum horum posteriorum patriar- cum schismalico patriarcha fuit . Semper suppullu-
charum meminerunt; sxpeplurespatriarchasejusdem iarunt xmulationes, invidix, et occultx machinx ad

nominis pro uno accipientes, vel ex uno plures con- hujus vel illius exitium ; ut mihi videatur non sine
fingentes : id autem hinc factum est, quod et plures consilio divino edita esse in Turco-Grxcia Historia
viri ejusdem nominis liaud multo temporis inlervallo polilica, et ecclesiastica, seu patriarchica rerum
illam sedem obtinuerint, et sxpe idem palriarcha, Constantinopolitanarum, ex qua perspicue clucet,

ab illa sede pulsus, pluries ad eamdem occupandam schismaticos non modo cum supremo Catholicx Ec-
revocatus fuerit. Cum itaque sub imperio Turcico clesix Capite per charitatem conjunctos non esse,

non soleat esse diuturna patriarcharum guberna- quod per se liquet ; sed nec inlcr se, cum sub qra-

tio, nos deinceps tam scrupulosam chronologiae vissima infidelium servitute mutuo se miris cuniculis

rationem non habebimus, tum quod vix sit ope- infestent, et modo hunc, modo illum, in patriarcha-

rae pretium, et subinde exadjunctis illa praeter- lemthronum Turcarum ope sublevent. Porro per de-

propter tum quod tempus admi-

colligi possit, cursum experiemur, quam verum sit istud Gret-
nistrationis interdum non exprimatur. At saltem serijudicium, quod etiam confirmant recentiores
rectam eorum seriem ordinare conabimur, col- Graeci, qui post Malaxum scripserunt, et turbu-

latis inter se variis catalogis, de quorum colle- lentas illas schismaticorum turbas non dissimu-
ctoribus nunc aliquid praemonendum est. larunt. Nos interim nonnulla istorum scriptorum
quod non dis- 1174 PrirausestEmmanuelMalaxus Pelopon- opuscula recensere non gravabimur.
simulat Em-
nesius, qui patriarchas Constantinopolitanos ab 1177 Postea Matthajus Cigala eamdem pa- Post Mata-
manuel Ma- xum Mattlia-
lnxus, urbe capta, seu anno Christi mcdliii, usque ad triarcharum Constantinopolitanorum seriem us- m Cigala,
sua tempora, sive annum mdlxxviii, Graeco-bar- que ad sua tempora perduxit, quam Anselmus
bare recenset. Martinus Crusius lib. 2 Turco- Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis inseruit, et
Graecia; edidit Graeco-Latine patriarchicam hujus de qua in praefatione tomiprimilectoremita prae-
scriptoris Historiam, cui ibidem praemittitur Hi- monet Quartum locum tenet catalogus patriarcha-
:

rum Constantinopolitanorum ex nova variarum hi-

storia politica Constantinopoleos, in qua res ge-
storiarum Synopsi Matthxi Cigala a nobis descri-
stae ab anno mcccxci usque ad mdlxxviii nar-
ptus quem quidem, quod sit diversus ab aliis, La-
rantur, et quam Casimirus Oudinus ob styli si- ;

militudinem aliasque conjecturas eidem Malaxo tinum fecimus, atque hic edidimus. Desinit autem
hic catalogus in Neophijtum illum, qui ex
Eera-
adscribit. At quisquis sit hujus Operis auctor,
cleensi episcopo creatus fuit patriarcha Constantino-
nos istud sub titulo Historiae politicse citabimus,
politanus anno Christi mdcxxxvi. Quam crasse
et utramque illam historiam cum aliis eorumdem
patriarcharum catalogis conferemus. Porro se- Matthaeus ille in antiquioribus patriarchis erra-
quentempatriarcharura seriem ex hac Historia verit, maxime ab Athanasio usque ad captam a
aliisque ita transcribemus aut contrahemus, ut Turcis Constantinopolim, jam aliquoties supra
Similes errores etiam comraisit alter
lectorem monituri simus, si aliqua majoris mo- diximus.
ejusdem temporis scriptor Graecus, de quo nunc
F
menti differentia occurrat, aut aliud quidpiam
singulari observatione dignum videatur. pauca praefabiraur.
scnplorsckv
1175 Si quis scire cupiat, qualis fuerit iste 1178 Is est Philippus Cyprius, ecclesia? Con- P'"'^" 5
smaticits, in qui patriarchas
yp '

stantinopolitanae protonotarius,
Gr&cu-bar- Emmanuel Malaxus, qui ab altero seniore ejus-
Constantinopolitanos usque ad annum Christi
torapatriar-
cnarum hi- dem nominis et cognominis scriptore Graeco
Martinum Crusium in Anno- mdcxxxix recensuit. Hunc Philippi Cyprii libel-
stoiw, distinguitur, adeat
lum Nicolaus Blancardus, in academia Franeke-
tationibus Turco-Graecije pag. 185, ad quem
Stephanus Gerlachius anno Christi mdlxxviii in- rana Juris ac historiae professor, primo typis val-
gavit. Deinde anno Christi mdclxxxvii
Henricus
Malaxo illo, adhuc
ter alia Constantinopoli de
Hilarius Lutheranus eumdem libellum
recusum
vivente, sic scribit Est is admodum sencx ; pue-
:

conspurcavit. Denique
ros etadolescentulos Grxcos sub patriarcheio in par- notis hasreticis auxit ac
catalogtim tomo 1
vula et misera casa docet pisces siccatos in ea sus- illum Philippi protonotarii
;
Graeco-Latine edi-
pcnsos habct, quibus vcscitur ipse coqucns ;
libros Imperii Orientalis a pag. 218
qui etiam tomo 1 ejus-
pretio describit ; vino, quidquid lucratur, insumit; dit Anselmus Bandurus,
operis a pag. 1000 in lucem protuht alte-
pinguis et Postea anno mdlxxxi Cru-
robustus est. dem
catalogum, in quo patriarchse Constantmo-
sius aliis litteris certior redditus est de morte rum
politani ab^anno Christi mdxciv ultra annum
Malaxi, ut ipse ibidem testatur. Theodosius Zy-
gomalas lib. Turco-Graecise pag. 96 de fide, mdccii enumerantur.
1 anontimus
1179 Ceterum Bandurus tomo proxime citato
et
quas huic scriptori adhibenda est eumdem Cru- Orstcus us-
hisce eatalogis sic dis-
sium sicmonet Observa quoque hoc, Malaxum pag. 999 de recentioribus ,;«,• (1(( H(>-
:
stra lcmpora
serit: Q»t'o, «1 supre
mmmimus, de patriarclns,
in iis, qux ex multis collecta eonscripsit, non per
loqui
qui post captam ConstanHnopolim sederunt,
omnia veritatem sequi : intcrdum enim ad gratiam onstan-
cum propositum sit ros t
Deinde id exemplo ad nos noii spectat,
loqvitur, nonnumquam ex odio.
eversionem prosequt,
quodam probat, de quo nos infra agemus. Adde, tinopoUtanas ud imperii Qrecci
^.^aloguspotriarclnmimConstantiiwpolitaiwrum
quod Malaxus ille fuerit schismaticus, cujus rei
Matllixi
 ;

196 HISTORIA CHRONOLOC.ICA

SEC. XV. Matthxi Cigala, qui ad annum Christi mdcxxxvi bimus ex Historia Ecclesiastica, ubi lib. 2 Turco-
scricm illorum pcrdncit, et alter Philippi Cyjrii, Graeciaa pag. 109 paucioribus verbis sic explica-

qui in annum mdcxxxix dcsinit, nostris commenta- tur : Eo tempore idem Sultanus ipsemet intravit

illustralmntur. Vcrum quilibet lcctor hosce ca- patriarcheium; cumque in templum Pammacaristx
riis

talogos confcrrc potcrit,quantum ad seriem patriar- venisset, in sacellum cjus ingressus e.st fquo in loco

charum, qui post captam a Turcis urbcm sederunt, hodie armarium rerum sncrarum est) et cum pa-
cum historia patriarcharnm Constantinopolitanorum triarcha Gennadio clemcnier scrmones contulit.

Emmanuelis Malaxi in Turco-Grxcia Crusii, qux Tunc omni metu posito, nniversam. e.i Palriarcha
desinit in annum Christi mdlxxvii. veritatem fidei Christianx aperuit, scripsitque pro
texuerwU 1180 Cetcrum cum hxc ultima folia tgpis ede- numero qusestionum ejus capita viginti, qux singuia
breves pntri- inferius ordinc sequuntur, scntentiaquc eorum per-
rentur, obtulit nobis abbas Eusebius Renaudotius,
archnrum
CP. catalo- vir inter doctissimos ccleberrimus, nostrique aman- spicitur, qux et dedit ipse Sullano. Tum ibidem
gos, qiiibus omnia capitula cumTurcica seu
tissimus, e.t cui plurimum dcbemus , catalogum, seu subjiciuntur haec
tnttecwsu
utemur. potius sijnopsim patriarcharum Constantinopolita- Turco-Arabica interpretatione, quam Achmat,
norum, non multo ante Constantinopoli ad se mis- Berrhceae praefectus, eo tempore coram impera-
sum. Hic porro catalogus dcscriptus fuit ex codice tore Turcarum fecit.
ecclesix Constantinopolitanx patriarchalis, etseriem 1184 Post hanc Christianae fidei expositionem qiiositam
Christimr.t
illius ecclesix patriarcharum exhibet ab anno Chri- auctor Ecclesiasticas historiae ibidem pag. 119
fidei articu-
sti mdxciv ad annum mdccii. Hunc autem catalo- subdit sequentia Tunc Sultanus hisce ex ore pa-
: los expticuit,

gum cum interpretatione Latina ac nolis brevioribus triarchx auditis, et in scriplo etiam acceptis, ma-
ejusdem doctissimi viri hic edere visum est. Hiscla- gnopere admiratus est illius divinarum rerum cog-
rioris intelligentiae causa praemissis, coeptam pa- nitionem atque sapientiam, ccrtusque de rcligione
triarcharum seriem prosequemur, et jam lauda- Christiana factns est, totam esse verissimam, et my-
tos recentiorum scriptorum catalogos inter se steria ejus non modo vera, scd etiam mirifica, nul-
conferemus. lum his subesse dolum, sed puritate et splendore vin-
cere Hinc amore prosecntus est gentem
aurum.
Christianam, benignoque enm aspexit vullu. Hac de
causa, edicto proposito, gravia minatus cstillis, qui-
CXXXI GENNADIUS II, antea dictus cumque molestarent, aut calumniarentur aliquem
Georgius Scholarius. Christianorum, in eosque graviter animadverti jus-
sit. Nec ipse solum Sultanus dilige.bat Christianos,

sed cuncti etiam Turcx ( qui ipsorum lingua Mu-

Anno 1155 Historia Politica lib. 1 Turco-Graeciae pag. 15 sulmani, hoc est circumcisi appellantur ) propter
expugnatu a
Tureis Con- narratis iis, qua? superius de capta a Turcis edictum regium. Enimvero magno gaudcbat opere
stantinopoli, Constantinopoli, et postmodum concessa patriar- oblectabaturque Sultanus, quod se taiis nationis do-
chae eligendi facultate retulimus, electionem hu- minum regemqne fieri contigisset.

jus Gennadii ita describit : Hac potestate igitur 1185 Denique auctor ibidem pag. 120 tempus et ultro se-

acce.pta, philosophum delegerunt Gcorgium Schola- et finpmpatriarchatusipsius ita indicat : Ceterum dem CP. ab-
dicavit, posl-
rium, asscssorem regii judicii, virum sanctum et patriarcha Gennadius in sublimi magnee sanctissi- quam eam
tenueral
piam. Hunc vetere ritu produccntes, patriarchx mu- mxque Christi ecclesix throno annos quinquc et ali-
quiiu/ue an-
neri prxfecerunt, mutato ejus priore nomine (alii quotmenses egit. Tunc multis magnisque dissidiis nis,

probabilius putant, hanc nominis mutationem fa- exortis, concilium convocavit pontificum, clericorum,
ctam esse, quando praedictus Georgius Scholarius optimatum, cunctorumque Christianorum, in quo se
antea vitam monasticam amplexus fuit) in Gen- patriarchico munere abdicavit. Adhortabantur qui-
nadii nome.n. dem pontifices ipsum et ecclesiastici viri, populus-
Graci per-
missione Ma-
1182 Ei subjectx tunc fuerunt tum omnes Con- que cunctus ad manendum ; sed prorsus ipse noluit
hometis pa- stantinopoleos ecclesix, tum ce.terx, qux (erant) in audire ; verum abdicationem suam in codice. magnx
triarcham
provinciis, eadem, quam antecessores ipsius anti- ecclesix inscripsit. Dein, rcbus suis acceptis, recte
elegerunt
Ccnnadium, stites habuerant, potestate permissa : quem cum in se inmonasterium divi Prodromi, in monte Menoe-
regiam ad Sultanus vocasset, suis ei manibus pa-
se cxiprope Serras situm, contulit, ibique bona pace
storale pedum magni pretii dedit, baculum nempe mortuus cum hoc caduco mundo cusleste Dei regnum
argenteum inauratum artificiose factum; dedit et commutavit.
equum bonum, et certam aureorum summam, his 1186 Matthseus Cigala apud Bandurum tomo quitms Mfit-
thaus Ciga-
verbis additis : " Quod faustum ac felixsit, estopa- 1 Imperii Orientalis pag. 215 de eodem Patriar-
la el Pl"l'l>-
" triarcha, et utere nostra amicitia, in quibus re- cha breviter meminit, et non tantum quinque pus Cyprins
menses sex
•> bus voles, habens omniajura privilegiaque, sicuti annos, sed etiam determinatos administrationis superailiiii" 1
» superiores ante te palriarchx habuerunt. Habe ejus menses ita expressit Ad palriarchalum eve-
:

« quoque templum sanclorum Apostolorum domici- clns est sapienlissimus vir Georgius Scholarius, cui
" lii loco. " Ita id tunc accepit, et patriarchicam Sultanus sua manu sceptrum judiciale ac pileum do-
ibi sedem collocavit : templum enim sanctx Sophix, navit ceteraque alia beneficia, qux priores patriar-
quod antiquitus patriarcharum domicilium fuerat, chx ab Romanis imperatoribus obtinuerant. Is ergo
Agareni sibi vendicarunt. Tum ibidem fuse nar- primus patriarcha post captam Constantinopolim
rat, qua occasione Gennadius ex illa habitatione fuit, cumque annos v menses vi scdisset, abdicatus
in alteram Pammacaristae seu Deiparae migravit est. Philippus Cyprius apud eumdem Bandurum
sed nos eam migrationem, utpote levioris mo- tomo citato pag. 225 similia habet, et eosdem
menti rem, et ad institutum nostrum nihil spe- administrati patriarchatus annos ac menses com-
ctantem, hoc loco omittimus. putat. Haec hactenus plana sunt, neque ullis dif-
qui poscenti 1183 Deinde auctorHistoriae Politicae pag. 16 ficultatibus obnoxia; sed inter eruditos disputa-
Turcarum
imperatori refert, quomodo novus Patriarcha articulos fidei tur, quis fuerit iste Gennadius patriarcha, antea
Christianae Sultano poscenti et liberam disseren- dictus GeorgiusScholarius, etvariiad solvendum
di facultatem concedenti exposuerit. Sed cum hujus intricatae quajstionis nodum in diversas sen-
illa narratio hoc loco prolixior sit, eam transcri- tentias abeunt, ut jam dicemus.
1187
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 197

1187 Matthseus Caryophilus in observatione propterea posteri duos Casimiros Oudinos, unum Scc. xv.
Jliilitilius
prarvia ad orationes Georgii Scholarii apud Lab- Catholicum, alterum vero haereticum, recte inter
dupliccm e- beum tomo xm Conciliorum col. 542 et sequen- se distinguent ?
iusdetn tem-
iorix Genna-
tibus, duos Georgios Scholarios distinguit. Leo 1191 Facile itaque intelligitur, quomodo unus 1 contra/li- <;

latium allerti
'dium distin- j •
AUatius lib. 3 Consensionis cap. 5 multis argu- memque scnptor possit orthodoxae doctnnae fa- , .

exemptocon-
, . , , , .

«uentibus,
mentis contendit, duos Georgios Scholarios ad- vcre et adversari. Attamen hoc paradoxo praeci- fi rmatur -

mittendos esse, quamvis in quibusdam adjunctis pue motus fuisse videtur Allatius, ut duplicem
a Caryophilo dissentiat, ut ipsemet ibidem num. Georgium Scholarium sive Gennadium adstrue-
2 testatur his verbis De illis inter me et Can/o-_ ret. At meminisse debuisset eorum, quse antea
:

philum convenit, duos fuisse et eodcm tempore Geor- lib. 2 Consensionis cap. 17 num. 3 sio scripse-
gios Scholarios ulrosque cognomento, non indoctos rat Hinc plane nugari videntur, qui, cum non in-
:

neque ineruditos vcrumtamen non uno animo, n"C

; telligant, quomodo unus idcmque et pro Romana
eorumdcm dcfensores ; scd scntentiis et voluntatibus Ecclcsia contra Grxcos, etpro GrxciscontraRoma-
discordcs: liic Latinos, ille Grxcos ad extremum nam Ecclesiam scripserit, duos Barlaamos consti-
usque spiritnm oppugnavit. Bene. Quoad cetera non tuunt, et ea, qux co.itra Latinos sunt, ab Hieracensi
n sse ntior Caryophilo isto semovent, e.t aliis, nescio quibus, quos nec ipsi
Spunlieniiiis 1188 Fridericus Spanhemius, heterodoxus in sciant, vendicant. Distinguant lempora. Barlaamus
iniieiiin
iumlaxal academia Lugduno-Batava professor unicum , Constantinopoli degens, doclrina et favore princi-
admitlit, dumtaxat Georgium Scholarium seu Gennadium pum etspe rerum novarum lactatus, Grxcorum erro-
qui scmpcr
latinis resti-
agnoscit, quipostea factussitpatriarchaConstan- ribus favens, Latinos oppugnat ; ejeclus diffamatus-
tcrtt, tinopolitanus, et qui Latinis nequeinsynodoFlo- que in Grxcia, in Italiam reversus et dignitatibus

rentina, neque post eam synodum, umquam fa- auctus, ne ingratus esse videretur, et forte eliamvere
verit. Hinc censet omnia Georgii Scholarii opu- firmiterque sapiens, in defensos a se primum Grxcos _
scula, quse in favorem Latinorum producuntur, invehitur, et Latinos a se lingua scriptoque prius la-
perperamei adscripta esse, illumquesemper riti- ceratos defensat. Haec e contrario, paucis mutatis,

bus et opinionibus Graecorum constanter adhse- ad hominem retorqueri po?sent. Sed pro clariori
sisse. Non inficiamur, aliqua scripta orthodoxa, opinionis nostrae intelligentia lectorem ad lauda-
quae sub nomine Georgii Scholarii circumferun- tam Renaudotii Dissertationem mittimus.
tur, aliis Graecis auctoribus verosimilius tribuen- 1192 Nunc superest breviter expedienda quae- JVofl videtur
Gennadius
da esse sed evidentioribus argumentis demon-
; stio, utrum Georgius Scholarius, sive Gennadius
ille edidisse
strandum esset, ea omnia esse spuria atque ipsa Constantinopolitanus, Defensionem pro quinque apotogiam
concilii Florentini Acta fuisse corrupta, prius- capitibus
r concilii Florentini eonscripserit.
r Fabius P r0 concilio
_ , .. _ . _ Fiorentino
quam opinionem illam heteroclitam sequamur. Benevolentius Senensis Romae anno jidlxxix
el iinem Ite- 1189 Denique Eusebius Renaudotius in erudi- hoc opusculum sub nomine Gennadii Latine vul-
naudolius
ta Dissertatione ad Gennadii homiliam, quam gavit. Hinc in Coloniensem sanctorum Patrum
unioni pritis
faventem ac anno mdccix Parisiis edidit, aliam init viam, et Bibliothecam transiit, et alibi etiam Grseco-La-
posiea eidem tine editum est. Propterea quoque varii biblio-
adversantem
admittit unicum Georgium Scholarium, qui prius
statuit, unioni favit in concilioFlorentino.ac posteaCon- graphi, hoc titulo inducti, istud Georgio Schola-
stantinopolim reversus, exemplo aliorum Grseco- rio, seu Gennadio tribuerunt. Attamen Petrus

rum eamdem impugnavit. Hic quoque juxtaipsius Arcudius et Matthseus Caryophilus hanc Defen-
sententiam deinde monachus factus, nomenGen- sionem ei abjudicant, et crisin suam non levibus
nadii suscepit, ac denique cathedram Constanti- argumentis confirmant. Contra vero Allatius lib.
nopolitanam ascendit. Hrec autem omniatam fa- 3 Consensionis cap. 6 duos istos populares suos
variis modis refellere conatur. At videtur lis illa
cile explicat, et adeo solidis argumentis testimo-
niisque confirmat, ut eam opinionem, tamquam decidi posse ex Josepho Methonensi, qui in Re-

probabiliorem, omnino amplectamur. Nontamen sponsione sua ad libellum Marci Ephesii istud
hoc loco rationes illius referemus, aut singulas opusculum sibi vindicat, quando apud Labbeum
adversariorum objectiones dissolvemus, quia dis- tomo xiii Conciliorum col. 707 meminit de quo- F
dam adversariorum argumento.quod, inquit, jam
putatio ista nimium excurreret, etea omnia apud
solvimus in primo definitionis capite, dumpro quin-
ipsum Renaudotium in laudato Opere a pag. 37
legi possunt.
que capitibus apologiam scriberemus.

i/me itllima 1190 NequehiccuramusdicteriaCasimiri Ou- 1193 Ceterum de aliis lucubrationibns, qua? quamvis
opiniocontra
dini, qui in Commentario de scriptoribus eccle-
Gennadio isti adscribuntur, Renaudotius in lau- ff/f*"'
Oudinumar-
ijumenlo att siasticis tomo 3 col. 2471 contra Renaudotium
dato Opere a pag. 80 consuli potest, qui etiam
Ittniiineni
impotenter debacchatur. Nempe apostatam illum antea pag. 50 et 51 de spontanea ejusdem Gen-
nadii abdicatione, ejusque tempore ac modo sic
probatur,
pupugit, quod Renaudotii argumentis convictus ,

disseruerat: Paulo postquam hancorationem habuis-

in controversia de Eucharistia seu transubstan-
tiatione hunc Georgium Scholarium Genna- sive setGcnnadius (videlicet coram imperatore Turca-
dium inter Graecos Aanvocppova;, id est cum Lati- rum de mysteriis Christianas fidei, ut supra di-
patriarchali sc dignitate abdieavit,
xgre
nis scntientcs numerare non potuerit. Certe hunc ctum est)
seu potius
furentem apostatam offendere non debuit opinio, obtenta a Sultano venia : mox epistolam,
scripsU ad omnes
qua Renaudotius eumdem Gennadium inter fau- prolixam orationem apologeticam.
FIDELES IN CHRISTO JeSU, roi« -avra/oO
TTKTTor;
tores et impugnatores orthodoxorum recenset,
sv Xpio-rcTi T>i<7ou. Nanat
quomodo post prxdktam
cum manifestum hujus rei exemplum in se ipso
ssepius tirbis ct totitts impcrii cladem comminatio-
habeat nam in epistola dedicatoria et praefetio-
:

ne, quas Oudinus Supplemento scriptorum eccle- nemque divina- vtndkta ob svsceptum Latinismum,
Iwstium mnnus vcncnt, ct cx fuga
siasticorum praefixit, omnes hsereticorum sectas capta urbc, in
licct mvi-
exsecratur, et illustrissimum prsesulem Rhemen- rctractus, patriarcha rciiiintiatus fucrit,
tus; cui taudem muneri, statmatqueperSuUanm
sem ob expulsos Calvinistaslaudat. At in Commen-
tum quia dcslitutus
statuerit,
tario scriptorum ecclesiasticorum, quem postea licuit, rciiiintittnditm
sccundum
tribus voluminibus edidit, ubique Calvinistas de- cssct eorum auxilio. qui oneris partem
tum ob tm-
Romanam calumniatur. An ecclesiasticas leges sustinere debuarant,
fendit, et Ecclesiam
pcnsos
 :

198 HISTORIA CHRONOLOGICA

SKO. XV. pensos inaniter labores in auferendis scandalis ct
componendis simultatibus.
uitx Hcnait- 1194 Varias etiam calamitales refert, quas ab CXXXII ISIDORUS II.
recen
invidis fuisset perpessus, qui patriarcMtum non
aotitis
set,
obscurc ambientes, multa ipsi negotia facessebant.
Siqnificat tandem, se dignitati renunliare, ut jam Historia politica lib. 1 Turco-Gracioe pag. 17 Poslabiica-
sibisolivacet, pcenitentiamque in tranquilla et soli- de abdicatione Gennadii et luijusPatriarchaj lianem Gen-
nadii IsiUo-
taria vita de pcccatis suis agat. Hxc est illa na- successione habetsequentia Patriarcha vero san- rus
:

paiTWtt (id est recusatio seu abdicatio patriar- ctissimus Gennadius, postquam muneri suo bene in
chatus) quam in codice ecclesix Constantinopolitanx pascendo Dei populo quinqucnniumprxfuisset, vitx-
descriptam fuisse memorix et auctoritatis causa do- qtte dehinc Iranquillx curarumque experti se dedere
cet Historia ecclesiastica apud Crusium. Mox rece- vellet, convocato pontificum concilio, se patriarchatu
pit sc Gennadius in monasterium S. Joannis Ba- abdicavit. Subductus itaque in patriarchieum solium
ptistx in montc Menoecxo prope Serras vel Pherras, fuit Isidorus, vir sanctus, pneumatici munere fun-
ut scribitur in codice regio, cum annos quinque et gens, quem. qui urbem incolebant, communem pa-
menses aliquot ecclesix Constantinopolitanx prx- trem bonum appellitabant : quicum breve tempus in
fuisset, atque ita ejus abdicatio ad annum mcdlix illa dignitate scdisset, somnoillo beato sopitus, obiit.
refertur. At quera
Isidorus ille, alii scriptores Graeci com-
Itex qtti- 1195 Videtur tamen aliter statuendum nam ti- :
muniter a munere audiendi confessiones pneuma-
bttscirca
tulus orationis, quam habuit Gennadius in funere
tcmpits abdi- ticum, id est, spiritualem, vel confessarium ap-
cationis Theodori Sophiani, sui ex fratre nepotis, docctpro- pellant, in catalogo Philippi Cyprii Uawovtxbq,
nuntiatam fuisse xxvm Septembrisanno sexiesmil- id est, Pannonicus cognominatur. Nescio, an for-
lesimo nongentesimo sexagesimo quinto secundum te sic ab ipso vocetur, eo quod in Pannonia na-
Grxcos, hoc est anno Christi mcdlyii a Gennadio tus esset. Attamen potius suspicor, Philippum
monacho. At vulgo non ita appellalur in litulis eo-
amanuensem errasse, et ixavvovtxbi pro
aut ejus
rum opusculorum, qux in patriarchatu scripsit. Qux nvizvy.c.Tixbc scripsisse, cum etiam Matthoeus Ci-
conjectura confirmatur altera satis verosimili: nam gala sic breviter de meminerit
illo Isidorus :

in monasterio Joannis sh<e Prodromi multa Gcnna- Pncumaticus, vir sanctissimus qui morlem obiit...
,

dius elaborate scripsit, qux, si secundum Panvinii

1199 Malaxus lib. 2 Turco-Graecise pag. 120 pcr breve
et Genebrardi chronologiam obiit anno mcdlx, unius post memoratam Gennadii abdicationem de tcmpus in
suc- catkedra
CP.
anni intervalh vix poterat absolvere tales sunt tra-
:
cessore ipsius sic scribit : Sedente porro illic in sedit,
ctatusde existentia et natura animarum, de purga-
sanctissima Dei ecclesia magnapatrum emtupropter
torio, de prxdeslinationc ad Josephum Thessaloni- alium patriarcham eligendum, Isidoro consentienti-
censem, tres alii de prxdestinatione sermones, epi- bus suffragiis ea dignitas data fuit. Solebat hic con-
stolx ad Theodorum Brennum sive Briennium, et
fessiones peccaiorum totius civitatis audire ; quem
alia, nec pauca, nec extemporanea. propter virtutis sux excllentiam snffragiis anlisti-
nc morlis ip- 1196 Unde cum nemo huc usque ex certis Grxcx tum, clericorum, totiusque populi patriarcham fa-
sins,
hislorix monumentis annum Gennadii supremum de- ctum renuntiavit Heracleensis prxsul, prxsente pon-
signaverit, si quis eum ultra annum mcdlx vitam
tificum ccetu, secundum leges. Omni itaque maximx
produxisse statuat, non inaniter videbitur conjectari
dignitatis potestate accepta, omne sui muneris tem-
nam in regio codice homilia de transitu B. Marix pus pacifice et sine dissensionibus cxegit. Omnes
virginis scripta Constanlinopoli dicitur in monaste-
Christiani communi cum ipso hilaritate fruebantur
rio Pammacaristx, cum tertio in urbem redire coa- ex divinis in ipso dolibus. Sanctus, simplex, et can-
ctus, fuisset,anno ofi', hoc est, ut nemo non intelli- didus,maculx vitiorum expers, remotus a consortio
git, sexies millesimo nongentesimo septuagesimo se-
peccatorum secundum divinum Apostoium; tandem,
cundo sccundum Grxcam chronologiam, qui annus quia homo, et ipse commune persolvit debitum na-
respondet anno Christi mcdlxiv, cujus cerlus cha-
turx mortem, reddita anima sua in manus Dei. Ex
racter est Jndictio duodecima, quam huic anno ad- supradictis satis apparet, eum per brcvc tempus
junctam habet canon annorum expansorum ab Alla- in cathedra Constantinopolitana sedisse,
quamvis
tio editus in Opere de Dominicis et hebdomadibus
certum gubernationis spatium ignoremus. Cete-
Grxcorum. Scripsit etiam opusculum Ticpt xr,c, izpa-
rum nihili facimus magnificas illas sanctitatis ac
ztis zou 0eou larpdcc,, post abdicatam dignitatem in
virtutum laudes, quibus scriptores schismatici
Menatcxo monte et monasterio Prodromi anno mun-
patriarchas ejusdem factionis solent exornare,
di sexies millesimo nongcntesimo sexagesimo sexto,
quod hoc loco rursus monuisse juverit.
qui est Jesu Christi mcdlviii.
aliqutu cmi- 1197 Itaquejam ab antw MCDLvmawJ mcdlvii,
jccluras prv
ponit. si vera est inscriptio orationis in funcre Sophiani,
Gennadius monachus vocabatur, et palriarcha esse CXXXTII JOASAPHUS I,
desierat, cum, Malaxo et Hislorix barbarx fides
si

habenda est, non anle mcdlix privatam vitam repe- cognomento Cusas vel Coccas.
tiisse videatur. Tum etiam non recte statim obiisse
scribunt, cum annos ut minimum quatuor supervi-
xerit. Atque hzc sunt, qux de Gennadii Vita et re- Emmanuel Malaxus lib. 2 Turco-Graeciae pag. Cui successit
bus gestis in tanta historix recentioris caligine obser- 120 et 121 de Patriarcha isto tradit sequen- Josaphvs,
vare poluimus. Ex hoc Renaudotii ratiocinio li- tia Hic a morte patriarchx Isidori in locum cjus
:

quet, incertura esse annum quo Gennadius pa- suffragatione legitima successit, et accepta tum mi-
triarchatum abdicaverit, et e vivis excesserit. At nore tum majore denuntiatione indicioque,ab Hera-
quiscumque fuerit deterrninatus abdicationis aut clex anlistite renuntiatus est. Renuntiatione per-
mortis Gennadianse annus, quem in medio relin- acla, sedil in altissimo putriurchico solio,
munerique
quimus, certe in locum ipsius successit ad lempus prxfuit, homo pacis studiosus, minime
conlentionum amans. De hac minore et majore de-
nuntiatione, quam Graeci -b pujvupa ptxpbv .xat

y.ky«,
 ,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 199

p.iya, vei
vel ry|V 7rporr,v v.ai dzvripav aypayida appel- Graeciae pag. 122 diserte affirmat sequentia Ut Sec. iv.
:

lant, etiam superius Gennadio facta est men-

in igiturBassa vidit Palriarcham et magnum eccle-
,

tio, et de ea Theodosius Zygomalas apud Cru- siarcham plane a gerendo illi morem abhorrere,
sium in Annotationibus ad Turco-Graeeiam pag. apud Sultanum obtinuit, ut Patriarchx barba prx-
187 et sequente asserit, inecclesia Constantino- cidcretur, et matjni ecclesiarchx nasus ab ulroque
politana moris esse, ut synodus bis accersat fu- latere finderetur. Spondanus in Annalibus eccle-
turum patriarcham, eumque moneat his verbis : siasticis eamdem historiam ad annum Christi
Synodiis tuam reverendam dignitatem vocat, ut ea mcdlxi num. 17 refert, et ibidem numero se-
fiat palriarcha. De hac duplici monitione etiam quente in locum Joasaphi dejecti substituit suc-
Gretserus nester in observationibus ad Codinum cessorem, qui dictus est
lib. 3 cap. 14 pag. 260 et 261 consuli potest,

quod hic semel pro dictis alibi dicendisque est

notandum. CXXXIV MARCUS, cognomento Xylocarabes.
quiob vexa- 1201 Dein Malaxus cceptam de pacifico Joa-
tionem cleri-
sapho narrationem ibidem ita prosequitur At :

corum se in
puteum con- clerici nihil intentatum reliquerunt, quo minas rixis politica lib. 1 Turco-Graeciae pag. 22 Varcum Jon-
Historia
jecit,
contentionibusque ipsum exaijitarent : et adeo gravis post narratam protovestiarii punitionem de snphi succes-
sorem civex
eorum infestatio fitit, utille huic ferundx non esset; hoc Joasaphi successore meminit Productus
sic : Trapezuntii
sed abiens, in puteum se conjiceret, ut suffocaretur : deinde in patriarchicam se.dem fuit Marcus, cogno-
quem incidentem conspicati aliquot pii accurrerunt, mento Xylocarabes, patria Byzantius; vir sane bo-
eumqne inde extraxerunt. Qui segre loqui poterat, nus, sed qui non diu sedit : nam in contenliones cum
quod parum a suffncatione abfuisset. Ita multos dies viris sacri ordinis incidit, qui non diligebant ipsum.
exegit infirma valetudine propter itlum casum, quo Erat illo tempore hieromonachus quidam, nomine
in puteum (se) prxcipitaverat , et propter copiam Symeon, Trapezunliu.t, vir maxime frugi, et utilis,
aquse ,
qua venter ejus repletus erat. Acceperunt quo nec quisquam magis hospitalis, charus ob hujus-
ipsum medici curandum crebris purgationibus, aliis- modi virtutes Trapezuntiis, amicitiis etiam florens,
que medicationibus, donec tandem valetudini pristi- tum purpuratorum regii palatii et Agarenicx stirpis,
nx restituerunt. Ita non incidit in condemnationem tum aliorum extra viventium. Solos habebat adver-
illam, ut voluntariam sibi conscisceret mortem, glo- sarips, homines ecctesiasticos, quod audissent, eum
riaque Dei privatus, seterni ignis hereditatem adiret. patriarchatus consequendi causa mitle aureos polli-
tl inde ert- 1202 Deinde illic narrat, quod Joasaphus a citum esse regi. Cum hujusmodi inter eos dissensio
plus, postca
obimproba-
Sultano relegatus fuerit, et multis verbis exponit esset,conventum egerunt Trapezuntii, coltectosque
tum illegiti- injustam hujus exsilii causam, quse in Historia mille aureos miserunt regi rogantes, ut patriarcham
mum matri- quem vellent, crearet.
monium politica Constantinopoleos lib. 1 Turco-Graeciae ipsis,

pag. 21 sic paucioribus contrahitur Illo tempore : 1205 Hsec eadem Malaxus lib. 2 Turco-Graeciae conficla ca-
lumnia, et
( quo capta est a Turcis urbs Trapezun-
videlicet a pag. 123 fusius distinctiusque narrat, et ibi-
oblata Sulta
tina, quod anno Christi mcdlx contigit) patriar- dem exponit, quomodo Marcus a Trapezuntiis, no pccuniti,

chico solio dejectus fuit Joasaphus, eique canos prae- qui popularem suum Symeonem ad sedem Con-
cidit Sultanus sed et matjno ecclesiarchx iratus
; stantinopolitanam evehere cupiebant, falso accu-
nasum fidit, propterea quod noluissent ecclesiastica satus fuerit, acsi patriarchatum emisset. Denique
potestate permittere protovesliario ducere uxorem, illic pag. 125 dicit, ipsum Sultanum lucri causa
atque ista
filiam Demetrii Asanis (qux principi Athenarum cum calumniatoribus
his collusisse,

nupta fuerat) formx venustatc aliismulieribus ante- subjungit : Ita convenerunt Trapezuntii proceres

cellentem. Ideo autem denegaverant, quia illius le- et nonnulli alii ampli civitatis homines; aureosque

gitima uxor adhuc vivebat. Cum itaque hortaretur mille corrogatos Sultano miserunt cum his verbis :

eos rex et rogaret, ut ei potestatem ducendx mulie- •> Quia patriarcha majestati tux unum ducatorum
ris facerent, ipsi, quod recusassenl, tum quia recla- - mille promisit damus id et nos, ut patriar-
; ecce

mabat viva mulier, tum quia contra leges erat, ita .. cham faciamus nostrum monachum, quia cunctus
male, vt diximus, tractati fuerunt ; irascente eis •• populus, et una clericorum chorus non ferunt pa-

cum ipso rege, tum prxsertim Bassa, protovestiarii .. Marcum. •

triarcham
1206 Rex, ut eam orationem audivit,risit equi- c sede CP.
amico, hujusmodi improbam licentiam flagitantis : cjcpclli cnra
diu hxsit cogitabundus, reputans cum animo
qui cum repulsam, specie honesta impune peccandi, dem, et runt,
tamen minus adulterio illam polluit. suo, qttanta vis esset invidix, quanta stultitia Ro-
tulisset, nihilo

Sed non diu divina vindicta abfuit
die in aleatorio cum primoribus ludo inter extenden-
dum jacicndi tesseras causa manum, repentino ante
diem infeliciter exspiravit, in xternum ignem aman-
: quodam enim
manornm (hoc est Graecorum, qui Romani vel
Romxi appellari affectant, ut alio loco diximus)
et quam parum in via Dei ambularent. Tum
respon-
dens dixit : Ita certe est, pollicitns fuit hos millc

datus. ducatos Patriarcha. Hoc Sultanus eo consilio re-

at> qua? propter spondit, ut legem sanciens, initium iuduceret,
novam
re
mperato- 1203 Quod spectat ad pcenam ,
Turcarttm
qnicumque fieret patriarcha, principium felicius a
%
Q»ominia illam repulsam huic Patriarchse irrogata fuisse
tnunere majestati ipsius dando duceret.
At miseran-
"Itectus cst.
dicitur, a praecedente narratione discrepant Mat-
dus patriarcha Marcus tatc nihil neque di.rerat, ne-
thaeus Cigala et Philippus Cyprius, quorum pri-

mus sic habet Joasaph Coccas, cui imperator,

:
que promiserat. Sola catumnia, uti diximus, hoc,
educendi ipsius c solio causa, commcnta fucrat. Tunc
quod protovestiario illegitimum matrimonium per-
Sultanus, ut aurum ilhul acccpit, dixit : Quoniam
mitlere noluisset, nasum difftdit, barbamque prxci-
igitur iste cuncto populo invisus cst sane dejicite
dit. Alter vero de eadem poena sic scribit Joa- :
,

eum,et crcatc illum, vultis. Confestim itaque

quem
saphus Coccas, cui Snltanus, quod protovesliario non
Marco patriarchatum abrogarunt invito pcr dctc-
fecisset gratiam illegitimi matrimonii, nasum ct
barbam prxcidit. Sed suspicamur, hos scriptores standam cumquc inde r.rpulcrunt. Sic
injttstitiam,
Turcis
ignominiam, quao duobus illata fuerat, soli Patri- Grajci sehismatici non imperium dumtaxat
subdiderunt sed etiam ecclesiam suam iisdem
archoe perperam attribuisse, et propterea potius ,

credimus viciniori Malaxo qui lib. 2 Turco- ,

vectigalem fecerunt.
CXXXV
 ;,

200 HISTORIA CHRONOLOGICA

Sl I . XV. causa ab Sultani noverca in cxsilium ac.tus est.
Matthaius Cigala eadem fere habet. Sic igitur
CXXXV SYMEON, majori dono expulsus est primus auctor doni
cognomento Trapezuntius. quod Turca? pesccsium vocant, et de quo Chri-
stianus Lupus in notis ad concilium S. Grego-
rii VII Pontificis part. 5 pag. 10 sic disserit :

simoniaca hujus Patriarchte promotione Pescesium in Turcica lingua est idem, quod ini-
ui in ca coi-
locarclur po De Malaxus lib. 2 Turco-Grcecias a pag. 125 sic tium. Est donum, quod novus Patriarcha Sultano
pularis eo-
rumSymeon scribit : Expulso Marco, et concilio advocato, anti- dat pro exordio patriarchatus. Inductum est a quinto
i/iw elcclo,
stitcssacrorum suffragationem de prxdicto Trape- post captam urbem patriarcha Simeone, tnoiuiclio

zuntio Sijmcone inicrunt; qua finita, utramque eisi- Trapezuntino ; a Turcarum imperatore Mahomete
gnificationcm fecerunt, minorem et majorem. Inde ad secundo derisum, ac damnatum in Christianis ; ex
declarationem ejus progressisunt, renuntiante ipsum barbara avaritia admissum, et firmatum in perpe-

Heracleensi in metropolita, et sublimi patriarchi- tuam legem. Tunc propter majus pescesium, quod
co suggcsto collocarunt. Antecessorem vero ejus Mar- postea paulatim adhuc crevit, in sedem Constan-
cum detestaii sunt, non ipsi modo clerici, scd etiam tinopolitanam intrusus est
deplebe muiti, eumque lapidibus incesserunt, tumin
viis, tum in quovis foro; cumulisque saxorum in ti-

tulum congestis, anathemate detestabilem fecere, CXXXVI DIONYSIUS I.

tamquam pessimi in ecclesiam introducti moris au-

ctorem, cv.m tamen, quemadmodum dictum, totius

Nihil ergo ab eo letnpore mi-
ipse rci ignarus esset.

ser agere habuit; sed patienter sedens exspectabat, si

De laxus
successione hujus Patriarchae
2 Turco-Graeciae pag.
lib. 127 sic ha-
citatus Ma- in locum hu-
jus substUuil
Dionysiiim,
quando synodus cogerctur, in qua causx suse summa bet : Exacto ad hunc modum Symeone patriar- ,

Nec re- cham

E
injuria affecti cognitio et dijudicatio fieret. suffragiis crcarunl proccres sacri Dionysium,
quiem sibi dabat, quin ad pontifices de calumnia, primo minus ei dantes indicium, dein etiam majus
qua oppressus fucrat, scriberet. post vespertinum cantum. Tum in excelsissima tna-
Karcut dc- 1208 Post aliquod ilaque intervallum temporis, gni patriarchici Ihroni luce collocarunt. Nec poterat
ressor de in-
juria sitri il- convenientibus multis principibus sacerdotum, me- rem impedire Symeon, aut quidquam contrafaccre,
lula conquc- tropolitis et episcopis, facta est synodus frequens ob quia tota Sultani tnandato gesta est Quocirca
rcbatur;
quasdam ecclesiasticas controversias, et res exami- Symeon discessit, Stenimachi ccenobium ingrediens
nandas ac discutiendas. Ibi apparuit et prior patri- Marcus autem apud Achridenses archiepiscopi scdem
archa Marcus, se inique et prxter rationem patri- a synodi patribus accepit, cui muneri cum ad breve
archico throno dcjectum clamitans. Unde magna tempus prxfuisset, diem suam obiit. Matthneus Ci-
perturbatio et odiosx contentiones cxstiterunt. Ad- gala Dionysio octo administrationis annos ita tri-
erat tum in concilio Dionysius quoque Phihppo- buit Dionysius Philippopoleos episcopus duo millia
:

poleos antistes, cui magna gratia ct spiritalis fami- florenorum dedit, atquc annos octo patriarchatu de-
cum domina Maria, ipsius Sullani noverca,
liaritas functus, deinde abdicatus est, seu potius se munere
intercedebat,qux honore et charitate ipsum, ut abdicavit.
suum spiritalem patrem prosequebatur. Ea, cum
, 1212 Malaxus loco proxime citato totidem gu- qui posl oclo
de patriarcharum contentione et pugna rescivisset, bernationis annos Dionysio assignat, et dein mul- regiiiiinis
annos
capit intra se cogitare et dicere : Age, ad patriar- tis verbis explicat causam abdicationis, quam Hi-
chicum fastigium producam patrem Dionysium, ut, storia politica lib. 1 Turco-Graeciae pag. 23 pau-
utroque contendentium eliso, finis deinceps rixarum cioribus ita complectitur Dionysius, annis octo in
:

et offendiculorum fiat. Universus enim Constantino- munere patriarchico cxactis, urbe excessit interventu
politanus populus, qua sacerdotes, qua politici homi- talis offensionis, qux sequitur. Erat is e Pelopon-
nes, in duas contrarias factiones abierant, una parte, neso oriundus. Inde Byzantium profectus, se mini-
Marcum reposcente, altera Symeonem flagitante. strum subdidit Marco Eugcnio, Ephesi anlistiti, a
Tta confusio perturbatioque ingens, tum in magnam quo etiam ad monasticam disciplinam virtulemque
ecclesiam, tum in principes sacerdotes, tum in cle- informatus est. Urbe expugnata, captus fuit ; cumque
ricos inciderat. Chrislianus quispiam Adrianopoli emit. Eminuit
sed noverca 1209 Interim regina Maria, qux animo conce- tunc ita virtus ejus, ut brevi admodum tempore me-
Sullani ma-
jorem pecu- perat de Dionysio fuciendo, id etiam in opus per- tropolita Pldlippopoleos factus sit:
quo gradu in su-
nUc summam duxit duo namque ducatorum millia in lanccm ar-
: blimem patriarchx administrationis dignitatem , uti
offerens,
genteam conjecit, cum his ad Sultanum acccssit, diximus, ascendit.
eum adoravit,aurum manibus portans. Quam, ut 1213 Jam, quia venumdatus fuerat quidam ho-
, ub fnlsnm
ille vidit, interrogavit eam Quid sibi, mea mater,
: mincs maligni, ei malum struentes, hac causa ar- Ijlli.llllllllH

accusatio-
istud auricum argentea lance vult? Respondit hxc : repta, vulgo dictitarunt, ipsum ab Ismaelitis, a qui- nem, de '/«"
Habeo quemdam monachum, mihi proprium; qucm, bus captus et pro servo venditus erat, circumcisiim uU "
caliiini''
res snos con-
quxso, mihi per majestatem tuam liceat facere putri- fuisse. Proinde, concilio indicto, cum eo convenis-
vicil,
archam. Accepit Sultanus aurum, tnagnas gratias set magna vis episcoporum metropolitanorum, ct
novercx sux egit, qux tantam ipsi accessionem fece- totius fere ecclesiastici ordinis, ille eis confirmavit,
rat. Tunc ei dicit : Fac, mea mater, istud, quod delationcm illam nulla vcritate sed falsum cri-
niti,
vis. Cumque mandatum Sullanus misisset, abductus men esse. Cum fidem calumnialoribus non faccret
est e throno Symeon, patriarchico honore ct digni- stetit in medio synodi, vesteque sublata genitale
tate spolialus. Similia in Historia politica lib. 1 monstravit. Rcs mira cunctis visa
nulla enim ap-:

Turco-Graeciae pag. 22 narrantur. paruit nota criminis comprobatrix ; sed a perpctua

txpuUo Sy- 1210 Philippus Cyprius de Symeone illo sic continentix exercitatione ipse prope carnis expcrtem
meone, qui breviter agit Symcon Trapezunlius odio adversus et virginali caslitate purum
:
se concilio probavit
primus mo- :

rem solvendi Xylocarabem concilalus, pravum simonix fundamcn- tantum enim cutis quxdam apparuit, testans incir-
pescesii in- tumjecit, atque ut palriarchx sedem consequeretur, cumcisum hominem.
duxerat.
munera imperalori obtulit. Ilorum offendiculorum 1214 Confusi pudore udversarii ad pedcs ejus
 ; .

PATRI ARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 201

acciderunl, vcniam injustissimx adversus ipsum cri- ab ipsa synodo, coram qua Dionysius dignitatem Sec. xv.
A
minationis et calumnix oranles. Intercedebant pro suam abdicaverat, electus fuerit
sedem ultro
reliquit; eis omnes, etiam sacri anlistites, unaque populus to-
tus, ignosceret ipsis, et maneret in patriarchatu.
Ille ne extremis quidem auriculis sustinere preces SYMEON iterum.
sed stans clara voce exclusit communione ecclesix et
exsecratus est sycophantas, urbeque extemplo exivit
monastcrium Cosi- Inlerim divina et sacra synodus, inquit. Malaxus cum pett ab-
cum suis rebus omnibus, et in
nitzx se contvlit; ubi non pauca sunt, qux sumptu lib. 2 Turco-GrEeci» pag. 129, magna confli- dicationem
-

suo instauravit, et de novo pulcre fecit. Mansil in

ctabatur difficultate,quemnam alium faceret pa- seiiem CP.

vivens. Verum infra de triari litim. Tundem unanimi consensu et voce advo- redicritSy
e.o loco cum pace otioque
carunt illum. qui antehac patriarcha fuerat, Sy-
hoc Patriarcha recurret sermo, quando post ali-
meonem. Hunc iterum patriarcham cum legissent,
quot annos sedi suae restituetur.
1215 Interim Matthaeus Cigala Dionysio im-
duxerunt in magnam ecclesiam Calholicam, et m
qtiam calum-
altissima patriarchka sede collocarunt. Sic pristi-
n'm nfuta- mediate subrogat ignotum hactenus patriarcham
twiiem cui-
Constantinopolitanum, et huic Dionysianam me- num honorem recepit. Hac patriarchx restitulione
ilam Marco
facta, abierunt ad Portam
enim aula Turcica (sic
Ettgenico af- moratse calumniae refutationem perperam ad-
fingunt communiter a recentioribus Grscis vocatur ut in
scribit his verbis Marcus Eugenicus, quem cum
:

medio con- Graeco-barbaro Cangii Glossario ad vocem Tiopra

circumcisum esse falso criminarentur, in
licet videre) seu palatium Sultani, ut daret mille
ventu sese ipse nudavit, ac rei veritatem patefecit.
ducatos, pescesii nomine seu doni, quod ipsius hujus
Calumniatoribus itaque a communione semotis, di-
Symconis culpa in ecclesiam introductum fuerat.
gnitate abdicatus est. Philippus Cyprius catalogo
eamdem historiam alia phrasi sic inserit
At iilos plane quxstor accipere.noluil ; sed afferentes
suo :

facessere jussit (dicens,) se in rationibus regii fisci E

Marcus Eugenicus, cum ci per calumnias, quod cir-
scriptum reperire duo millia pescesium,qux Diony-
cumcisus esset, objectaretuv, nudato coram synodo
sius, antecessor hvjus, dequo supra scriptum, dede-
corpore, patentem oculis veritatem demonstravit.
dignitate rit. Cui cum resistere non possent, Patriarcha et
Ipse sycophantis a communione secrctis,
antistites et Clerici sane petitam duorum millium
exuitur. Verum quis est iste Marcus Eugenicus
Non novimus summam dederunt, et ita quxstorcm pacaverunt.
patriarcha Constantinopolitanus?
1219 Egit hic Patriarclta in suo tltrono trien- etposttra
alium Marcum Eugenicum ,
praeter famosum s u l~
nium pacate traducens nullaque turbntione aut
,
eJ*a n .
illum Ephesi antistitem, qui pertinaciter syn- %l"''
contentione exorta. Id bonum cum offensionum dux nuum tribu-
odutn Florentinam impugnavit. At quomodo
communisque hostis Christianorum dia- ,"," '/
et auctor,
hic Dionysio succedere potuit, cum ante captam
( (™("ro,
bolus ecclesix invideret, eccc tibi, exoritur hieromo-
a Turcis Constantinopolim obierit, ut supra di-
nachus, nomine Raphacl, cui patria alicubi in Ser-
ximus, et apud Raynaldum in Annalibus eccle-
via erat. Hic aditum in palatium habebat, multorum
siasticis ad annum Christi mcdxlv num. 17
le-
amicitia florens, Bassis charus, apud quos cum
gi potest ?
rerum sua- libere agere posset, adit eos supplex, colloquitur,
duo slupidi 1216 Itaque ambo illi imperiti et
paciscitur,pollicelur,se quolannis illaturum inxra-
scriptares
rum ignari scriptores Marcum Eugenicum, jam
Grad, rium palatii regii charatzium, hoc est tributttm duo
diu mortuum ab inferis excitant, in sede Con-
millia aureorum. De pescesio jam convenerat, quod
stantinopolitana collocant, et magistrum cum di-
exsupra di- daretur, quando novus fieret patriarcha. Bassx,
scipulo stupide confundunt, ut patet
postquam hxc audierunt, amicum suum Raphaelem
ctis, etconfirmatur testimonio Malaxi, qui lib. 2
libenter admiscrunt, eaque de re ad Sultanum
retu-
Turco-Gra?cia3 pag. 127 de utroque sic scribit
:

lerunt; qui, re audita, multum delectatus est, sta-

Dionysitts illorum successor, octo annos
Enimvero a pairiarchico throno abdttci
timque Symeonem
patriarcham egit. Erat patria ejus in Peloponneso,
imperavit, quod et factum est.
qux nunc Morxa dicitur, xtateque pucrulus liuc

mo-
Constantinopolim venerat, et in Manganorum
Ephesi metro-
nasterio vixerat. IbiMarco Eugenico
victum prx- CXXXVII RAPHAEL I, cognomento
politx se subdiderat minislrum, qui
ei

instituerat, et ad seve- Servius.

bens, insacris etiam litteris
gravitaiem informaverat, dia-
ram monasticx vitx
conumque presbijterum ordinaverat. Persevera-
et
reuio convenerunt nonnulli saccrdotes pri- ,,.„; wcaba-
sene ad omnes dies I^dicto .,.'
verat itaque cum hoc Ephesio l^" Jf»,-i,„,l„,
;„..,-„.„ /r r-
facicndum patriar M "
i marii in magnam ecclesiam ad homo fere
vitxejus. venisset, suffragia etde- semper
Raphaelem qui cum c-
fuit inlus cltaiu :
et
lumtem 1217 Obscssa deinde aSullano urbc, suam.
prius.
J»m diu mor-
expugnata, captus cst cum signationcm agressi sunt prxter voluntatem
tuum inipe- etiam Dionysius hic, et Heracleen-
etpueris. Ab- Ordinatusitaque ab Ancyrano cst. quia
Dioriysio aliis multis Christianis viris, feminis
r >te
resciscens, xgro-
totorpgant, quidam pri- sis, ante conqregalioncin synodi hoc
ductum autem Adrianopolin emit vir Cxsareensisei Ephe-
vindicavit. tareccepit. Accidit quoque, ut
marius, nomine Cyritza, et inlibertatem Peractaordinatione, snbduxerunt
metropolita sttts non venirent.
Ea deinde virtute Dionysius enituit, ut suggestum, ul patnar-
hominem in patriarchicum
Scholario
Pltilippopoleos factus sit, a patriarcha
cham. Cetii vero quidam scditioncm fecerunt, ne
declaratus. Tandem illustrem quoquc patriarclnv
cumipso liturgias facercnt ; mctu tamen perculsi,
qradum consecutus est. Ex his liquet, Marcum
Erat porro cbric-
fuisse, ve l inviti una sacris aperatisunt.
Eugenicum jam diu in cineres redactum imoquotidie perto-
tatiet crapulx multum deditus ;

antequam Dionysius ad cathedram Constantmo- noctcs hujumodi

tum unniotiicmhclluandodicsct
politanam eveheretur. Qua igitur verisimihtudi- cononicasHo-
resu- morum dissolutione traducebat, nttllas
nis specie duo isti scriptores Marcum illum vmquam
ras, ncc vcspciiinas, ncc matntinas ipse
scitant, nobisque pro patriarcha Constantinopo-
audiens. Qmem
litano obtrudunt? Quapropter sequimalumus Hi-
,.,
propter ncccsst-
1221 Quotiescumque aliquis aut llligux ig „„.
storiam politicam et Emmanuelem Malaxum, pivptcr jusdiccndum, rtis,

propriores, ex quibus discimus, quod tatcm ct usum spintttlcin. aut

tempori illi
og " ipsum
Tomus i Augusti.
 ,

20-2
•
HISTOPJA CHRONOLOGICA
erot, scd scmpcr dcrunt minorcm significationcm, et post vesperlinum
ipsitm qu.rrcbat, numqiinm sobrius I)
cantum, majorem. Postridic, cum liturgia cclebra-
ebrius quod ut mogis credatw, aio, ipsovenerando
:
-•/(/ ralhe-
rclur, toto pnpulo congregato tum socri ordinis, tum dramCP.as-
magnxParasceves die, guando sanctissimx passionis sumptiu est
invigilandum sccularis, dcclaravit ipsum Heracleensis Patriar-
Domini nostri Jesv Christi meditationi Mii.ciiniis

stctisse quidemin cham in Pammacaristx templo, magna frcqucnlia,

erot, ipsum vino opplctum fuisse;
throno, verum prx cbriclulc consistere non poluissc, solcnnitalc et bono ordine. Tum apprchcnsum in su-

Id hu- blimi patriarcliatns throno statuerunt, dato eliam

sed dc moiiu cjus sccptrum sacrum cecidisse.
mo quidam suslulcrunt, eique, cum e somno excitas- pastorali baculo in manum, musicis inlerea psalmo-

scnl, rcddidcruiit. Qua de causa omnibus odio fuit, rum cantn Dominum ct sacrorumprincipcm de more

tum consccratis hominibusjum laicis ;

idquc.partim celcbranlibus. Tum ipse benedictionem populo Do-
mini dedit. His ad hunc modum peraclis; duxerunt
propter quolidianam tcmulcnliom, partim propler
Grxca enim non callebat sed ipsum pontificcs clcrici ct primores cutn, quingcntis
lingux ruditatem : ;

lantum Service sciebat, quoniam,ut antea diximus, aui-eis pesccsii causa ad Sullanum, cujiis ipse ma-
e Servia genusducebat. Itaque Service loquebatur;
num osculatus, illam pccuniam in. Portam intulit.

Dcinccps in cujusque anni exitu binorum millium

Grxcam linguam prorsus non intelligebat, scd quan-
do loqucndiim crat, interprete utebatur.
ducatorum charatzium dederunt. Ex his colligo,

qui a Tlircis 1222 HiscoloribusMalaxuslib. 2Turco-Grse- pescesium differre a charatzio, quia illud initio
in carcerem patriarchatus, hoc singulis annis persolvitur.
conjectus <
\ cise pag. 130 Patriarchara istum depingit, et pa-
ciiin promis- gina sequente ignominiosum ejusdem finem ita 1225 Deinde Malaxus longara instituit narra- qiiiui impe-

sum tribu- tionem de facunda hujus Patriarchse doctrina, ratorTurca-

tlllll Ihill sol-
narrat Cum hoc modo thronum conscendisset pol-
: rum
veret. licitalione bis mille ducatorum, quotannis pro tribu- aliisque rebus, quse sub ipsius patriarchatu acci-

to pcrsolvendorum, primus annus elapsus est, et derunt, et quas Historia politica lib. 1 Turco-
charatzium erat dandum. Accersiverunt ergo ipsum Gnecire pag. 26 et 27 sic contraxit Summa re- :

Bassx in senatum, postulantes ab eo promissum rum sacrarum ad mrum eruditum Maximum rela-
charatzium. At iste simplex nec charatzium habe- ta, totius ecclesix status pacatus cerncbatur, omni-
bat, nec quemquam,qui ipsi succurreret ; non cleri- bus dissidiis c mcdio sttblatis. Pascebat is populum
cum, non primarium virum, non de populo uttum. Dei erudiendo et ad pietatem animos informando
Videntcs crgo Bassx, se ab ipso delusos esse, com- docens ex suggcsto patriarcheii, templisque aliis

pegcrunt miserum in carcerem. Elapsis aliquot verbum Dei liberrime, neminc impedicnle, singulis

diebus, petiit sibi facultatem a Bassis dari e cuslodia

dominicis ct fcstis dicbus concionans. Erat discipli-

exeundi ob cogendam a Christianis stipem, si forte nis philosophicis pcrpolitus, et profluentc quadam
ex eleemosynx collectione posse.t, quod fxsco debebat, orationis copia, supra quam quisquam alius illis

persolverc. Paruerunt illi sed loco indumenti colli

;
temporibus, prxdilus : tantum pcrcrcbuit fama
ac
eruditionis ipsius et sapicntix, ut ad aures etiam
et humcrorum, catenam ei ferream gravem injece-
runt, adjuncto Turca, qui eum trahebat et custodic- Agareni regis pervcnerit. Accitum itaque rogavit,

Quocumque igitur catcnahis veniebat,mendica- scriberet explicationem sancti symboli fidei Chri-
hat.
bat, et qux colligebat, in cibum ac potum vertebat.
stianx, sibique daret.

Ita misere hanc xrumnosam vilam reliquit. Histo- 1226 Paruit hic, commentario cum omni li- inlcr aliasdc
Christiana
bertate e sacra theologorum disciplina optime sa-
ria politica lib. 1 Tureo-Graeciae pag. 24 illam rctigione
temulenti hujus Servii historiarapaucioribus ver- pientissimeque confecto, sicut res ipsa in midtis lo- quxstiones
intenogafit,
qua Matthseus Cigala et Philippus
bis refert, de quilur, atque Sultano obtidit : qucm librum per
Cyprius in suis patriarcharum catalogis etiam omnia bene in Arabicam linguam conversum ipsc di-

hreviter meminerunt. ligentcr legit, clementer accipiens et reverenter, ad

id faciendum cum ab aliquot palalii sui aulicis juve-
nibus (Cltristianx cnim adhuc ibi religionis nonnulli
CXXXVIII MAXIMUS II, antea dictus erant) adactus, tum imprimis a filio Amirutzx (de
Manuel. hujus patre, fidei Christianse apostata, superius
D egimus) qui par erat inutriusque lingux facultate
Grxcx el Arabicx, impulsus. Multos hic vir roga-
Post nwrtem |-*roxime citatus Malaxus pag. 131 de illoRa- tu et jussu regis nostrorum librorum in Turcicam
X phaelis successore tradit sequentia : Hoc e transtulit linguam ; omnia quidem Acta et tabulas
vivis sublalo, coacta fuit frequens synodus, concur- publicas, codiccs imperatorios, alia ulilia, multa
rentibus mctropolitis, archiepiscopis, et episcopis, etiam religionis nostrx : non cessabat enim sciscitari
clericis, abbatibus, Prioribus, et aliis sacerdotibus Sultanus, idenlidcm aliquid cognoscere et certior
nec non nobilibus viris , et quos interesse. referebat, fieri de fide Christiana studcns. At nihil ad salu-
deniquc multitudine plebeia. Hiconsultaruntinterse tem profecit : Non enim Deus in slolidi corde lo-
quemnam in locum palriarchx sufficerent. Tunc in cum habet.
~
magna difjicidtale disquisilionis erant, ut aliquem 1227 Inter aiia, qux interrogans discebat, ctiam an aputl l> r!l

dignum invenirent, qui ecclesix Chri- de anathemale cos cadcvera

tanto honorc sc.u excommunicatione audivit; vide- excommuni-
sti curam suscipiens, eam recte et juste.sicut bonum licet quicumque a pontificibus et sacerdotibus Chri- caliiriiin tn-
dissotutaper-
pastorem decet , administraret. Sapienti tandcm stianis justa de causa ob peccatum aut scelus e sacro
manerenl et
providentia Dei, unanimi sententia legerunt rerum cxtu expellatur, hunc lalem humatum non dissolvi pusl attomr
tioncm ats-
divinarum scicntissimum virum, qui antea Manue- in terram, sed manere corpus ejus indissolutum et
solverentier.
lisnomcn liubcns, postea Maximus nuncupatus fuit. intcgrum in terra, conspicique, scpulcro talis homi-
Erat is ille magnus magnx nvstrx ecclesix ecclesi- nis aperto, cadaver instar tympani inflatum (hinc
archu CUJUS nasus imperio Sultani fissus fuerat, quod
, hujusmodi excommunicati communiter a Graeeis
pati noluerat conculcari legem, sicut supra scrip- tympanitx appellantur, ut apud Cangium in Glos-
simus (dum ageretur de patriarcha Joasapho sario Grseco-barbaro ad vocem TV[j.nzvirai videre
Cocca) Trapezuntii protovestiarii causa, qni adulte- est) et nigrum, nulto me.mbro amisso, nc ipso qui-
ram duce.rc malo exemplo studuerat, sicut ct duxit. dem capillo. Rursus si vemam precibus et invoca-
1224 Hunc ecclesiarcham fecerunt monachum et tione Numinis divini ci impetrcnt, dissolutionem
pro Manucle Maximumnominaverunt. Tunc eide- cadaveris in cinerem fieri.

1228
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 203
1228Accivit his auditis. Patriarcham, ut ejus lum Zacchiam de quorumdam Gracorum opina- SEC "v.
-

/"'-
rei sibi ab eo fidcs fieret qui veniens, audita Sul-
:
tionibus num. 17 ad supra relatum Malaxi tex-
miod
ea- tani postulalione, se planum facturum promisit,
triarclia ei tum satis ipsi est notare sequentia In similibus :

empto imit-
ut primum aliquis succurcrrel, aliquando anatliema- absurdis recensendis luserat nos, ul supra vidimus,
Heris excom-
municatie tis oneri immortuus. Reverso in domkilium suum Nomocanonis auctor, et nunc Malaxus consimilem
Patriarcha, cogitatione et dispicientia, si quis prx- ludit ludum ;
qux argumentis
refellere non videlur
teritis temporibus ea mole pressus obiisset, susccpta, operx pretium cnim alibi multa diximus, el
: salis
patribus in mentem venit mulieris cujusdam libidi- Grxcorum nonnullorum errorem retudimus, qui a
nosx, qux de quodam patriarcha, hunc ipsa consue- pcenis infemi animas, ignibus sempitcrnis condem-
visse, famam sparserat, cui a nonncmine fuerat ha- natas, fidelium precibus liberant. Spondanus in
bita fides. Is vero, improbitate cognita, anathemali Annalibus ad annum Jesu Christi
ecclesiasticis
illam quodam die feslo subjecerat. Qux mulier cum Mcdlxxvi num. 20 haereticam illarn quorurndain
longo ante tempore e vivis excessisset, Patriarcha Grsecorum sententiam etiam breviter explodit.
existimans, eam qui tantum virum infamassel, ad- Porro occasione istius mulieris excommunicat;e
huc anathemate constrictam leneri, sepulcrum ejus hic iterum series patriarcharum interrumpenda
aperiendum curavit. Tunc illa (o miraculum Dei !)
est, ut de prodigioso similium cadaverum statu
in eo statu, quo deposita, reperta fuit tumida, tur- disseramus. Ut autem clarius intelligantur ea,
gidaquc tantum ct nigra, nondum etiam crinibus de quae dicturi sumus, curiosam hujus quaestionis
capile amissis. materiam in varios parapraphos dividemus.
evMcnler de- 1229 Re ad Sultanum allata, misit is ad con-
monslrasse homines
templandam illam certos ;
qui contemplati,
ixcitur,
admiratione obstupuerunt. Cadavere deinde in arca.

posito, hanc sigillo regio munierunt, diem dixerunt,

quadie ad videndum reverterentur. Reversis, rem
divinam Pulriarcha fecit, recitata et precatione, PARERGON XII. E
qua crimen illius aboleretur ;
quam ut sancte nec

sine lacrymis recitavit ( en miraculum) articuli ma-

num pedumque disjungi, vincula solvi, ita ut ab ad-
De impiis aliisque excommunicatis, quo-
stantibus etiam ossium crepitus audiretur. Reposito
cadavere et rursus obsignato, cujus tantum nexus rum cadavera apud Grcecos indisso-
omnes dissoluti fuerant, obsignatam arcam, qux id
luta manere, et non nisi post acceptam
continebat, in sacello patriarchico deposuerunt.
Post triduum reversis regiis ministris, arcaque absolutionem dissolvi dicuntur.
resignata et aperta, apparuit corpus illud jam dis-
solutum, de quo nihil restans nisi cinis homines
in admirationcm adduxit. Abcunt ad regem, qux
admirari § I. De tumidis et indissolutis cadaveri-
suis oculis viderint, renuntiant : ille, stu-

pescere, religionem Christianorum veram et admi- bus quorumdam impiorum, quos Grae-
raiitlum confiteri.
ci communiter (ipo-jy.o/.axoni appellant.
etex quo Ma 1230 Malaxus lib. 2 Turco-Graeciae a pag. 133
taxus infert
itugma, eamdem historiam fuse exponens asserit, Geor-
gium Scholarium seu Gennadium, de quo supra
Allatius^post enumerata varia spectra, /iUatiusmr-
egimus, ab hac muliere, quae erat sacerdotis vi- Leo ™' i
quse in Grsecia apparere feruntur, in laudata
'
,

dua, falso stupri fuisse accusatum, etibidempag. l( f"'i r iecos

epistola ad Zacchiam num. 12 de hismortuorum quadum ca-
135 et 136 subjungit narrationi suae hanc falsam <*«*"
corporibus ita disserit : Et hxc ferenda videntur,
doctrinam corpori modo ejus (videlicet fal-
: Nec
si unum excipias Burculacam ; alii Bulcolaccam.
sae accusatricis) venia dissolutioque contigit; sed
alii Buthrolacam vocant quo sane in genus huma- F
anima eliam, infercrum cruciatibus liberata, in pa-
;

num nihil potest excogitari immanius aut pernicio-

radisum venit illi namque qui anathcmate percus-
:

sius. Nomen cst indilum a fteditatc. Boup/.a limus

si ab ecclesia exsulant, cum eorumcorpora maneant
est, non quilibct, sed qui jam putrescenH aqua ma-
indissohxta ct integra, indigent animx absolutione,
ceratus,pessimam cxhalat mephitim. ut itadicam;
eamque expctunt, ut liberentur vinculo relegationis:
corpora eorum vincta sunt, nec Xaxxo? fossa seu cavea, in qua similis limusfovetur.
nam quemadmodum
animx quoque ipsorum Quidquid sit de etymologia, quam Allatius hic
a terra consnmuntur, sic
suppeditat, Grseci illos passim veeant f3povxo>4-
vinctx manibus diaboli ac pcenis obnoxix tenentur.
xous, ut Franciscus Richardus noster, aliiquere-
Quando autcm corpus veniam accipit, cxsecrationis
rum Grsecarum periti testantur.
vinculo soliitum, Deo bene juvante, etiam anima de
vitam xternam, lu- 1233 Deinde Allatius ibidem formam et mo- egrettitntia,
^JJJ*^
manibus diaboli libcra exit, et

cemque illam vesperx expertem adipiscitur. Similia

tum talium cadaverum depingit his verbis Est :

sxpeque ctiam
porro pessimi bominis ct facinorosi,
etiam tradit auctorNomocanonis cap. 80, ut alia quod, uon
cadaver,
ab antistitc suo excommunicati
occasione inferius dicemus.
dcmortuorum corpora defossa dissolvuntur
fod ut rcliqua
errori
1231 At hoc dogma favet errori Origenis, qui quasi ex fmnissima
atque in pulverem aieunt, sed
yniiaiii ,„,
wcinatur. docuit pcenas inferni aliquando fineni habituras. intumescit at-
pelleconstarct, pcr omncs sui partes
Neque hanc erroneam opinionem recentioribus rix fleeti aliqua sui parte pos-
quc distenditur, ut
quibusdam Gnecis temere imputamus cum eam- ;

cxtcnsa, eum-
sit; sed cutis tamquam tijmpanum
dem schismatici inseruerint Triodio, in quo Chri- quare
stum orant, ut animas defunctorum nb xterna dem, ac tijmpanum, si pulsatur, sonum cdit :

sic deformatum dx-

quemadmo- ei 7-jv-nxioi dicitnr. Corpus
infiiu vel ub igne sempiterno liberet,
mon inqredittur, ct miseris mortalibus infortunium
dum Dissert. 2 de libris ecclesiasticis Grsacorum
sxpeenim sub eocadavere e sepulcro egres-
a pag. 110 testatur LeoAllatius, qui ibidem pag. paril :

alia loca habitata

circum/cns,
sus, ct pcr urbem et
333 et sequentibus errorem illum variis argu- *dm
potissimum, ad guam sibi libuerU,
imnitis refellit. Undo etiam iu Epistola ad Pau- ct 'noctu
confcrtur.
 :

204
•
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XV. confcrtur, pulsatisqne foribus, aliquetn e.r aseolis vcram causam pcrhibuisse, quod quindecim pluresve
jam ac- hoinincs, spcctrum ejus videntes, mortui sint se-
xdis voce sonora compcllat. Si responderit, ;

tum est de co : ultcro enim die mortem obit. Si non pulcro cxtractum, consumpta carne, cutem. ossibus

responderit. salvus est. adh.rrcntcm integram habuisse.

viventihns 1234 Hinc in ca insula Cliio cives omnes, si 1237 Denique Allatius eodem numero post Idem scrt-
noceent, noctu ab aliquo compcllantitr numquam prima vice alia similium spectrorum exempla oculato suo te- ptortestatur
,
n v purro
j,\

respondent : nam si secundo compellatus fnerit , jam stimonio indissolutum cadaveris cujusdam statum tnsiila Chio
qui qttxrit, Bttrcolacca non est, sed alius. Eanique ita confirmat : A T
i? plura hic aggeram, ipse puer,
pestem adco exitiosam mortalibus esse dicunt, ut in- cum Grammatices tyrociniis Chii apud Michaelem
terdiuetiam ct meridic ipso, non intraxdes tantuin, Neuridam, lcctissimis moribus adolesccntem, da-
scd in agris ct viis mediis ct sepibus vinearum prx- bam opcram, in tcmplo sancti Antonii prope por-
tcrcttntes aggrcdiatur, ct aspectu solo ac visu confi- tam, qua in viridarium itur, a Ixva cum exis,
ciat, non verbis tantummodo et contactu enecet. Ho- sub ipsis qradibus, quibus ascenditur, sepulcrum,

viincs ipsi, qui vidcrunt, si alloquantur, spcctrum qttod diutissime clausum fttcrat, adaperlum fuit, ut

disparet ; qui locutus est, moritur. Quare. cives, novo, si bene recordor, ditaretttr cadavcrc. Supra
cum vidcnt, homincs, nulla grassante infirmitate, alia mortuorum ossa jacebat cadaver, omnibtts suis

in tanta copia cmori, suspicati quodest, sepukra, in pitrtibtts absolutum, statura grandiore atque enor-
quibus rccens defiinctus sepullus est, aperiunt ; ali- miore, nullis amiclum vestibus, quas temptts vel hu-
quando statim, aliquando etiam tardius cadaver mor consumpserat, pelle distenta, sttbnigra, dura,
nondum corruptum inflatumque compcriunt quod : sicque pcr omnes sui partes ttimida, ut corpus non
e sepulcro e.vtritctnm, precibusque effusis a sacer- complanaret, scd veluti sacculum rotundarel ; facies
dotibus, in rogum ardentem conjiciunt; et nondum pilo nigro crispoque circttmvcstita, rari in capite
completa suppiicatione, cadaveris juncturx sensim pili, quemadmodum et per rcliqttum corpus, quod
B dissolvuntur, et rcliqua exusta in cineres convcr- giabrttm ubiqtte conspicicbatur ; brachia ad modum
tuntitr. crucis, lumore illo extcnsa, manusque adapertx,
el quomodo 1235 Hisce subdit Grascum incerti auctoris ocitli palpcbris clattsi, os hians, dentes candidi.
sapiussupcr-
stitiose Nomocanonem, qui illam cadaverum combustio- 1238 Id ttbi vidcrunt scholx socii, timere, fu- vtsiim esse
cadaver
nem vehementer improbat, et prasscribit dasmo- gere, admirari, cttrrere, referrc quidquid viderent,
iniditm
ttt-

xiem solis precibus aliisque piiscaeremoniis fugan- nolle amplitts videre. Postea aliorum Itominum com-
dum Attamen Ailatius posteanum. 13 va-
esse. mercio audaciores effecti, jam in ora sepukri consi-
ria ad istum canonem notat, et contra illius au- stere, hasta lignea pertentare , dimovere conari,alia-
ctorem contendit, licitam esse eam cadaverum qtte ludere, quibus sibi pueri sapiunt ; demum etiam
combustionem, quia tantummodo est destructio lapides projicere, quos ubi videbant non adfiiji tam-
instrumenti, quo dsmon utitur; sed simul fate- quam ad mollc, sed tamquam a solido non sinc stre-
tur , superstitionesj quasdam precationibus ac pilu repercuti, sphxras quoque lusorias demittunt
cseremoniis hujusmodi nonnumquam immisceri : illx recta projectx resiliunt, et ad manus demitten-
Neque male agunt, inquit, ubi simile quid persen- tium reveniunt ;
pulsu validiorc demittuntur, et ipsx
serint, si sepulcra perquirunt, donec invcntum ca- supra puerorum. capita saltant. Hisce timore abjecto,
daver in medium urbis deferunt, et variis precibus ad majores macltinas devenitur, et trabes prxgran-
devotum, igni absumendum committunt : preces enim des, qux ad sedendum in viridario jacebant, allatx
cumpix sint, et a piis hominibus excogitatx ,
quas per os sepukri acttminatim in ventrem demortui
nec improbat scriptor, nullo modo prohibendx vi- dejiciuntur ; non rumpunt autem, sed quasi a ttjm-
dentur. Aliter nihilominus sentiendum est de non- pano repercussx foras exsiliunt, et nisi sibi cavis-
nullis aliis, quibus fanatici quidam homincs, et in- sent, qui projecerant, molis illitts casu succubuis-
cantationibus addictissimi ( Grxci eas vocant yyj- sent.
tivj.; corrupto, ut suspicor, nomine a yoriTiia) in 1239 Concurrunt alii undiquc cx vicinia, ex ur- el indissoltt-
t ti in,
quibus inttlta nefaria inseruntur, et quod exsecra- be fere tota, quia rem jam fama vulgaverat : et
easdem preces ex suo cerebro,
bilius est, inter illas prxstanlibus viribus adolescentes ab ore sepulcri se
vel potiusdxmonis suggestione, multa non sanx prxcipitant, pulsatoque pedibus ventre, extra se-
mcntis comminiscuntur nempe ut caclaver Bulco-
: pulcrum propclkbantur. Erat fcre quindecim pal-
laccx, dum preces recilantur, rectum stet, illudque morum altitudo; et res sane miseranda et horrida
lignei scipiones sustineant ; cum in ignem ceciderit, nihil agentibus hominibus ludus ftt : quandoquidem
sub capite tres latcres certo quodam modo disponunt toto corpore, instarpilx super cadaver projecti, foras
;

alia etiam veluti reconditiora et sibi solis nota exse- impctu sumpto ab eodem cadavere trudebantur.
quuntur. Horum juverit inferius meminisse. Multi inconsiderate se projicientes, dum non recto
Uamnuiu is- 1236 Tum ibidem sic pergit Et hxc quidem : iclurepelluntur, in saxeum sepukri labrttm vclfor-
tud impedta
quemadmodum omnino prohibere et pcenis gravissi- nicem adacti, caput alliserunt, et intra sepukrum
mis e ccelu hominum eliminare, summx prudcntix alibi displosi, quasi examines jacuerunt.
est; ita et summx
dementix pernegare, corpora si- 1240 Non plura hic referam : post tres dies il- ciijus iiiir"
1"

diiritiem de-
milia incorrupta in monumenlis quandoque reperiri, lius eccksix curatores, ut bacchanal de ecclesia lol- scribit.
et eorum usu, Deus permiserit, dxmonem in ge-
si lerent,scpulcrum clauserunt. Quid dc eo cadavere
nus humanum immania machinari; cum non desint actumsit, ipsenon novi, neque ab uliis perquisivi.
fide digni tcstes, qui ea viderint per multum tem- Mirum sane fuit, cutem illam tot ictibtts salvam
pusindissotuta, postmodum Christiauorum precibus atque incolumem superfuisse ;
quod non potttisset,
igne subacia, anlequam ignis exstinguatur, eorum neque corium bubalinum, neque fornix ipse cxmen-
compagine soluta, in cineres abiisse, nec ullra cor- tilitts ; adeo illa induruerat. Tandem ibidem num.
pus illud, sive dxmonem sub eo corpore, vel alia 14 opinionem Graecorum de his cadaveribus ita
illi consimili formu in homines sxviisse. Narratur relert : Grxci, cum similia vidcnt corpora, qux
apud Crttsium in Turco-Grxcia lib. vm, sabbato post obilum in cxmeteriis indissoluta comperiuntur,
Pentecostes Turcas combussisse Grxcum, biennio etlympani more extensa cute tumcscunt, excommu-
ante defunctum, quod vultjo crederetur noctu se- nicatorum esse corpora fatenlur, eaquepost absolutio-
pulcro egredi, hominesque occidere ; alios aulem nem statim dissolvi. Verum de cadaveribus ex-

commu-
 ;

PATRrARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
205 '

eommunicatorum paragrapho sequente singula- dium seculi xn in Anglia floruit, lib. 5

Rerura 8EC. xv.
tim agemus, et ibidem ex allegandis Allatii ver- Anglicarum cap. 22 de prodigio suae setatis ita cum juxta
bis patebit,quam arnbigue de his excommunicatis scribit SU diebus in pago Bukingamensi Guitieb
:
prodi- Seubrigen-
ipse locutus fuerit. Interim cceptam materiam giosa res accidit, quam prius a quibusdamex
parte, sem, testem
prosequamur, sive illi, de quibus hic nobis ser- postea vero a venerabili archidiacono illius synchnmum
provincix
mo est, in excommunicatione, sive in aliis scele- Stephano plenius didici. Quidam in fata concedens.
ribus suis obierint. juxta morem honesta uxoris et propinquorum cura
gtchardus 1241 Franciscus Richardus, Societatis nostrre in vigilia Dominicx Ascensionis sepulturz est tra-
vosler refert, apud Graicos missionarius, in Historia Gallica ditus. Sequenti vero nocte cubiculum uxoris quies-
Qracosvariis
stiperslioni- insulae Sant-Erini cap. 15 varia tradit de cada- cenlis inyressus, excitatam non solum terruit,
verum
hus uti, veribus hujusmodi indissolutis, quae dsemon as- ctiam paene obruit, importabili sui pondere superje-
sumit, et quibus in Groecia homines saepe terret cto. Altera quoque nocte attonilam pari modo affli-
aut damno afficit. Dum autem tales resuscitati xit.Territa periculo mulier, adversus tertix noctis
Groecos infestant, eodem missionario testante, agoncm et deinceps se vigilum consortio munire
sacerdotes jussu aut licentia proesulis conveniunt in somnis ipsa curavit. Affuit tum ille ; sed pulsa-
die sabbati (alio die se cadaver in sepulcro non tus exclamationibus vigilum, cum nocere non pos-
inventuros existimant) et, tunc effosso corpore set, abiit.
incorrupto, dasmonem variis modis adjurant, ut 1245 Sic repulsus a conjuge, fratres proprios, similia cadn-
corpus istud deinceps relinquat. Quod si preci- in eodem vico habitantes, similiter fatigavit vcra
; illivero
bus aut exorcismis suis nihil proficiant, evulsum juxta cautelee muliebris exemplum parati ad exci-
defuncti cor in frustra scindunt,
ac contra pro- piendum repellendumquc periculum, noctes cumsuis
hibitionem supradicti Nomocanonis tandem cor- ducebant insomnes. Aderat tamen ille tamquam de-
pus comburunt. Hoc remedio dicuntur illae dae- siderans prxoccupare somnolentos ; sed repulsus soli-
B monum vexationes cessare. citudine et virtute vigilum, inter animalia, quae vel
nc corpora 1242 Dein cap. 18 ejusdem Historiae oculatus in domibus vel circa domos erant, debacchabatur
liujiismodi
narrat, suo tempore aliud remedium
ille testis quod ipsorum animalium efft ralio et motus insoliti
mortuoruni
vivis infesta a monachis Graecis adhibitum fuisse, ut cadaver declarabant. Tunc amicis quoque et viciniz pari mo-
sint,
impii cujusdam schismatici contra possessionem lestia gravis eamdem omnibus necessitatem noctur-
doemonis praemuniretur, cujus remedii occasio- nee solicitudinis ingerebat. Erantque jam in ipso
sem ibidem Gallice exponit hoc fere modo : Hic vicoper omnes domos vigilix generales, dum singuli
subita morte oppressus fuit infestissimus Latino- ad improvisum essent ipsius accessum suspensi.
rum hostis, nomine Nicolaus Langada, tot scele- Cumque aliquamdiu hoc modo solis fuisset noctibus
ribus infamis, ut ipsi calogeri schismatici sibi debacchatm, luce quoque diurna oberrare ccepit,
persuaderent, corpus mortui a daemone, qui ani- formidabilis quidem omnibus, sed visibilis qui-
mam viventis possederat, haud dubie occupan- busdam.
dum esse. Quare monachi isti timentes, ne sce- 1246 Pavefacti liominessupramodum,consilium etiam in F.c-

leratus ille post mortem fieret fipovxolay.aq, et ab Ecclesia qiurrendum duxerunt, remque integre ctcsia Culliti-
lica
incolas vexaret, cadaver ipsius ingenti arcae li- ad memoratum archidiaconum, conventui sacerdo-
gneae imposuerunt, et ligneo veru, quod ex ra- tum solenniter prxsidentem cum questu lacrymabili
mo fici silvestris ad hunc finem aptaverant, cor detulerunt : qui confcstim venerabili episcopo Lin-
ejus transfixerunt, scquentes diabolicam suam su- colniensi, Lundoniis tunc constituto, cuncta per or-
perslitionem (sunt ipsa scriptoris Galli verba, dinem scripto insinuans, ejus in re tam inusitata
quorum infra meminisse juvabit), qua sibi per- senteniiam et auctoritatem merito censuit exspectan-
suadebant, cor tali modo transfixum potestati dam. Episcopo vero stupente super hoc, et habente
doemonis imposterum non subjacere. Postea ma- tractatum cum suis, fuere, qui dicerent, talia sx-
gnam illam arcam, cui cadaver impositum erat, pius in Anglia contigisse, et erebris clarere exem-
compleverunt terra, eamque ab infimae condi- plis, quietem populo dari non posse, nisi misenimi
hominibus non minus superstitiose concul-
tionis hominis corpore effosso et concremato. Indecorum
cari jusserunt. Sic nimirum justo vindicisDeiju- nimis hoc visnm est venerando pontifici, moxque
dicio permissum est, ut superbus ille schismati- chartulam absolutionis, manu sua conscriptum, ar-
cus post obitum pedibus vilis suoeplebeculoe sub- chidiacono dirigens, ut quomodo illius hotninis omne
jiceretur, vita Latinos sive orthodoxos
qui in corpus haberet, oculata fide claresceret, sepulchrum
persecutus fuerat, et sese supra Romanam Ec- ejus aprriri, et, supposita pectori ejus eadem char-
clesiam efferre voluerat, sicut ibidem missiona- tula, rursum sepulcrum clatidi prxeepit. Aperto
rius ille observat. ergo sepulcro, corpus ita invcntum est, sicut ibidem
(t stupide ex
.
1243 Denique laudatus Richardus supradicto fucrat collocalum ; pontificali vcro absolutionis clnv-
'ttscadavcri-
t>us schisina cap. 15asserit, sibi aliquando ab abbateGraico tula pectori ejus apposita, et clauso riirsum sepul-
siium tucri, objectum fuisse, quod Turcoe et Latini incorrup- nec oberrare deinceps visus est, nec alietn
cro,
toshujusmodi (3pouxoXaxous non haberent, atque molestiam nlteriorem inferre permisstts.
ipsum ex eo signo veritatem religionis suoe seu 1247 Post hsec scriptor ille corevus eodera interttttmap-
vareant,
potiuscausam schismatis tueri voluisse. At prae- lib.5 cap. 23 tria ejusdem generis prodigia nar-
terquam quod hoc argumentum sit ridiculum, rat, et post primum interserit sequentia Sane :

etiam falsa est hebetis hujus abbatis hypothesis : quod mortuorum cadavcra dc sepulcris egredientia,
nam hujnsmodi cadavera et spectraquoqueappa- nescio quo spiritu, ad viventium vcl tcrrorcm vcl
rent apud ethnicos et infideles, ut apud Theophi- pcrnicictn circumferantur, et ad cadcm scpulcra
lum Raynaudum nostrnm tomo 13 0perum ejus, sponte sc illis aperientia rcvcrtantur, non facile in

in tractatu de incorruptione cadaverum cap. 2 fidem reciperctur, nisi ct crcbra nostri tcmporis
et 7 videri potest. Neque in Ecclesia Latina seu exempla suppctcrcnt, ct testimonia abundarent. Ex
Catholica desunt plura hujus rei exempla, ex hactenus relatis testimoniis coneiudimus. pru-
quibus hic unum, ab auctore synchrono conscri- denter dubitari non posse, quin divina providen-
prodigia fieri permittat nt
Ptum, retulisse sufficiet. tia interdimi talia ;

1244 Guilielmus Neubrigensis, qui post me- apud Theophilum Raynaudum in laudato tractatu

do
 ,

200 HISTORIA CHRONOLOOICA

SEC. xv. de incorruptione cadaverum ab initio tomi 13 tum ftierat, dissolvi aniinam vcro in justorum cmlu
;

fusius legere est. Sed quorsum tandem Deus (utor sedem repcrire permittat. Similia ibi in Eucholo-
verbis ejusdem Raynaudi in Prato spirituali cap. gio saepius repetuntur.

93, qiuetomo 17 Operum ejus pag. 640 haben- 1250 Christopliorus Angelus, Grascus schi- '' schlsman.
cuii
tur) cadaveracertorum impiorum sic seliaberc velit, smati addictus, in Anglia Grsece edidit Enchiri- scriptor
''"ccit.uisse-
no» item omnium, penes eum esto consilium. Reve- dion de statu hodiernorum Grpecorum, ubi cap. 25 nt,

ra aulem ita conlingere, testatissima cxperimenta excommunicandi et absolvendi consuetudinem ex

c.rlra controvcrsiam statuunt. Latina interpretis versione distinctius exponit
quibtlS <to-
1248 Si talia sint corpora hominum, qui ex- his verbis : More apud Grxcos reccpttim est, ni-
nwii lioiitincs
iufestare tra gratiam Dei obierant, laudatus Raynaudus mium prxvaricantes abecclesix consortio rcmovere
permittitur. Pauli Vobis et meo spirilu
in citato tractatu de incorruptione cadaverum ob illud sic sonantis :

cap. 7,sivetomo 13 Operum pag. 51 de iis ita congrcgatis, Iraditc cjusmodi hominem satanx et ;

judicat Sanctus Hicronymus in caput 2 Joel dx-

:
aliud : Incrcpa illos sevcre. Quam consuctudinem
mones vocavit Dei qu.estionarios atque torto- exemplo aliquo declaratam dabimus : fiiiijamus cnini

RES ab his igitur cadavera impiorum, in peccatis

: nobis fieri. Homo quidam sttiltus falsum perhibuit
suis mortuortim, si quando divino jttdicio citra hitnia- teslimonium, aut aliam aliquam injiiriam alicui in-
nam artem perseverant incorrupta, accipiunt eam tulit; et ideo ab eo, qui injuria hac affectus est, ad

incorrnplionem, qux certe non transcendil vires an- sacerdotem vel cpiscopum citatur.
gelicas, dummodo dxmon activa idonea, qux probe 1251 Ex eo quxrit episcopus : sitne veritati ni ccclcsiu
Itabcl perspecta, admovcat passivo disposito. Ad Iioc testimonium illud consonum, nec ne. Quod siigitur Grsca
genus incorruptionis cadaverum Franciscus Ricliar- falsi tcstimonii faber hic, qux mcndacitcr eloquinon
dtis libro de sacra expeditione in insulam S. Irenes est veritus, ea multis ad haec argumcntis conattir
cap. 15rcfcrt, quos hodierni Grxci vocant (ipGw/.o- tueri, tum episcopus aut saccrdos, sive intra, sive
't.kv.mc, : Itujusmodi enim deftinctorum cadavera per- extra ecclcsiam exstiterit, sacerdolalcs vestes induit.
stant succida e.t integra ; dxmon autem ea agitat, et Vcstimenta autem hxc Christi captivam deductio-
per ea infestat stiperstites, nunc cxdendo, nunc exci- nem, coccineam clilamydem, et reliqua reprxsen-
tando terriculamenta, et ingenti pavore complcndo tant ; et propter illa ipsa, sicuti ct propter spiritua-
omnes, donec dxmon assistens abscedat, et corpus lem ab episcopo in se derivatam graliam sacerdos
tabescat, et succum atque vividum colorem dcponat, Christi personam refert. Atque hic i.sto modo falsi
cessentque tumultus : quod conlingere ferunt, si cor testimonii fabricatorem in conspectu suo jubet consi-
cximatur a cadavere eoque in frusta secto, corpus ctdcm psalmum hunc, qui
stere, et incipit prxiegere
univcrsum cremetur. Ceterum ipsi schismatici non hxc verba continet : Domine laudem meam silentio
diffitentur, similia defunctorum corpora a daemo- non involves ; namapertum est os peccatoris et dolosi
ne conservari ac moveri. Quare satis mirari ne- contra me. Quibus ct cetera, qux in hoc psalmo se-
queo stupiditatem supradicti abbatis Graeci, qui quuntur, et alias nonnullas orationes subjungit.
inde argumentum pro suo schismate deducebat. 1252 Ultimo autem in lixc verba prorumpit: excommuui-
Nunc statuere oportet, quantum fidei prudenter Vigore illitts polestatis, quam Cliristtts Apostolis stiis calos ab epi-
SCOpO Ullt td"
adhibendum sit narrationi, quam aliqui scripto- concessit dicens : Quxcumque solveritis in terra, so- ceriott
res de similibus Graecorum excommunicatorum luta erunt et in cmlo, et quxcumque iigaveritis in
cadaveribus instituunt. terra, quoque erunt in ccelo, quamque ab
ligata
Apostolis acceptam episcopi mihi dederunt ; vigore
hujus, aio, potestatis, excommunico te, erisque ex-
clusus et segregatus a conjunctione ratris, Filii, et
Spiritus sancti, nec non a commttnione trccentorum
§" An in schismatica Graecorum eccle-
et octodecim Spiritu Dei actorum piitrum illorum
sia post excommunicationein corpora Nicxx congregatorum, omniumque Sanctorum, et
erit sors, id est portio tua cum diabolo et Juda
defunctorum intumescant , et post ;

quin vita hac defunctus in xternum in cincres non

absolutionem statim in cineres redi- resolveris; sed instar lapidis et fcrri xternum com-
pactus jacebis, idque in testimonium, nisi resipue-
gantur.
ris. Quibus finitis, falsum testcm a se dimittit epi-
scopus.
1253 Quod si igitur falsi htijus testimonii con- posl mortem
/ Iwlo- Praeter illam mulieris excommunicatae narra- nmi dissolvt,
iniim Onrco- fictor ad mentem saniorem non reversus, nec cum
rum suppo- tionem, quam
superius ex Historia politica adversario per ante commissorum dcprecationem re-
<iil, retulimus, Greeci recentiores magnam excommu- conciliatus, intcrca autcm mortuus fuerit pro con-
;
nicationis et absolutionis suse efficaciam ubique suetudine Grxcis familiari, qua anno uno elapso,
debuccinant, eamque in Euchologio suo, quod morluorum scpulcra effodiunt, hujus quoque falsi
Jacobus Goar Parisiis anno mdcxlvii edidit teslis monumentum aperiunt, rcpertoque eo adhuc
tamquam certam supponunt ibi enim pag. 689 :
integro, et gua totum corptis, nec capillis exccptis,
Cyrillus quidam patriarcha Alexandrinus viola- nigro,quaunguesveroalbo,monumcntoejiciunt,ere-
tores testamenti cujusdam anathemate ferit, at- ctumque, in editiorialiquo loco collocant ; et consistit
que inter alia decernit, ut a Deo omnipotcnte sint nemine etiam fulciente, firmiter erectussolidiad mo-
excommunicati, maledicti, et incondonati, et post dum ligni si vero aliquisvcntrem ipsius percutiat,
:

mortem inconsumpti, indissoluti in prxsenti se- sonum

e.t
edit vcluti tympanum aliquod; qua de causa
culo et in futuro, ct tijmpani more turgidi quousque eliam -\j\>-Kc/.va.loc„ id est tymjHinilicus vocatur : qnem-
a dandis scandalis dcsistant, et pacli scriptd suum admodum e.t ipse Cassianus hisloricus in historia-
roburcl stabilitatem habere permittant. Eumdem rumsuarum monumentis cxcommunicatum qucmdam
excommunicationis effectum innuunt recentiores tijmpaiiixiim ciprcssisvcrbisiippcltut.
At bibliogra-
absolutionis formula;, in quibus ibidem pag. 685 phis nullus hujus nominis scriptor notus
est pras-
prasul, aut, eo absente, confessarius Deum pre- ter JoannemCassianum, et Cassianumchronogra-
catur, ut defuncti corpus in ea, ex quibus composi- phum, de quo posteriore S. Hieronymus libro de

scripto-
 ;:

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORLM. •
207
scriptoribus ecelesiasticis cap. 37 in elogio Cle- venit, ut, quando excommunicali advenarius adve-
mentts Alexandnm sic obiter scribit Meminit
: nil, et excommunicato illi illatnm abeodem sibivero
autem in stromatibus suii voluminis Tatiani adver-
probo, Christiano injuriam condonare
cupit, corpus
sus gentes de quo supra diximus, et Cassiani cujus- illius in pulverem redeat.
dam ypovoypc.fl.ai ,
quod opusculum invenire non 1257 Nihil hic nos morari debet haeretica exquaadho-
potui. Itaquenon pnrum vereor, ne Christopho- istius narratoris doctrina. quam forte in gratiam inivem, vl
rus Angelus nobis hunc auctorem Grajca fide ob- suorum hospitum Anglorum tuetur aiunl,
; sed ex illo artjiimenta-
truserit. prodigiosas absolutionis assertore tantum
quzero mur.
eorutnque 1254 Audiamus tamen rem, quam sub illius Si Gra;ci statuunt, nullum essepurgatorium,
cadavera quid
nomine ibidem sic narrat Cassianus hic ex anti- :
absolutio illa confert excommunicato,
postobten- qui juxta
tam absolu- quiorum Grxcornm historiographorum censu non supradictam excommunicationis formulam est
lionem postremns in hisloria sua refcrt, synodum aliquam exclusus et segregatus a conjunctione Patris,
particularem, centum episcopis constantem, in certo Filii, et Spiritus sancti, et cujus sors, seu portio
atiquo loco aliquando congreqatam esse, cunctisque erit cum diabolo et Juda ? Quid proderit, corpus
concordibus suffragiis nonnihil, idque recta ratione absolutione ista in cineres redigi, si anima Eeter-
fullum, decernentibus, unicum, qui reliquis omni- nis tormentisin inferno crucietur? At forteGrae-
bus sese pertinacitcr opposuit, surrexisse; qui cum cus ille adoptat hsereticum quorumdam popula-
anathcmate ab illis percussus, atque sic morluus es- rium suorum errorem, qui poenis inferni finem
set, corpns ejus, veluti ferrum, compactum et soli- praescribunt ut supra num. 1231 notavimus, et
,

dum centum annos duravit. Centenis autem illis de quo infra iterum sermo recurret. Hinc satis
annis elapsis, clenuo ibidem locorum synodus aliqua liquet, quantum fidei sit huic schismatico et hae-
partialis centum episcoporum fuit celebrata, ubi reticotribuendum. Quapropterscriptores quidam
episcopiinhxc verba prorupere: Episcopus hic ana- Catholici de similibus schismaticorum narrationi-
thcmatf damnalus in ecclcsiam peccavit, ideoque ab bus dubitant, aut eas fabulis annumerant, ut jam
eadem excommujticatus est. Ceterum cum et nos vibebimus. E
constituamus ecclesiam, et peccare humanum esse 1258 Illustrissimus Spo:idanus in Annalibus Fpnndanits
consideremus, commissnm peccatum illi condonabi- ad annum Christi mcdlxxvi num. similibus
ecclesiastieis
Grzcorum
mus. Atque ita ipsi delictorum gratiam feccrunt. 20 ex Zygoraala et Malaxo refert supradictam narrationi-
Quod simul ac prxslilere, post fusas ad Deum pre- mulieris excommunicatse historiam, cujus oc- bus non cre-
dit,
ces, qui ccntum annos integer perstiterat, extemplo casione hic digressi sumus, et de ea sic judicat:
in cincrem conversus est. Verum haec narratio Tradunt enim Graeci illi, regem Mahometem rernm
milii suspecta est de falsitate, tum quia omnibus ftdei Christianx diligentem sciscitatorem exstitisse
ignotum ejusdem auctorem citat, tum quia nec sed, ut apparuit,per delusionem magis, aut vanam
locum nec tempus istius synodi ullo modo in- curiositatem, quam pro sahtte inquirenda. Grxculi
dicat. autem ad sua venditanda,multa comminisci consue-
statim in ci- 1255 Attamen ita confidenter pergit Idem : verunt; quale putamus, quod iidem actores subdunt,
neresresolvi,
quoque ctiamnum non raro in Grxcia coniingit : Mahometem, cum audisset de vi anathematis, ut
quando enim excommunicati adversarius adcst, ex- quicumque a pontificibus justa de causa per excom-
communicaio (eo quod Judx Hcbrxorum regis pro municationem a sacro ca>tu pulsus fuisset, si in ex-
mortuis sacriflcia offerentis rccordetur) veniam com- communicatione moreretur, cadaver ejus tcrra con-
missorum dare volens, el ita apud animum suum co- ditum non dissolveretur, sed instar tympani infla-
gitans Liber hic quidcm inter canonicos sedem non
: tum nigrumque permaneret ; si vero prcces ecclcsix
invenit, interim tamen sacrorum Librorum numero adhibereniur ad dcfuncti absolutionem, corpus dissol-
non est e.rclusus, accedil sacerdotem, eique animi sui veretur, sicut ceterorum ; Mahometem rei experi-
propositum explicat ;
quo intellecto, sacerdos, sacro mentum a patriarcha peiiisse, repertumque esse post
habitu indutus, orationes aliquas legit, ad quas anxiam perquisilionem, cujusdam femime, olim a
excommunicati advcrsarius respondet : Deus erit Gennadio patriarcha ob quoddam grave scelus ex-
illi propitius. Quo ipso cxcommunicati corpus hodie- communicatx cadaver ejusmodi inflatum, quodpost
,

diini in cineres resolvitur. Ne vero verbis meis fidem preces per Maximum ad illud publice pronuntiatas
detrcctare habeatis ncccssc,rogate,sultis, mercatores dissolutum fuerit, indeque Mahometem in admira-
vcstros, nt et in veteri Patra, et Thessalonicx, ct tionem raptum religionis Christianx verilatetn fateri
Constantinopoli, et Alcxandrix, et alibi in dictorum coactum fuisse. Sed ore, non corde, cum in sua ad-
veritatem inquirant ; autde his ipsis homines Grxcos versus eam fcritate usque ad flnem pcrtinacissimc
iu Anglia degentes ipsimet intcrrogatote, qui rcm Etiam PetrusLeloyersimiles Grss-
perseveraverit.
omnem,uti sese habct, cnarrabunt. corum narrationes annumerat fabulis, ut Ray-
et nnrrat 1256 Schismaticusille scriptor capite sequen- naudus noster infra citandus testatur.
aliamira-
'"'« guibus te narrat alia prodigia, et hominibus credulis 1259 Leo Allatius de his mirabilibus excom- ct Altalius de
iis ttubitat,
«dniisca ft«. sola sua auctoritate persuadere cupit, patriar- municationis et absolutionis eifectibus ambigue
retican, </„.
Crinuin, cham Hierosolymitanum ab annis sexnginta aut loquitur, quando in memorata epistola ad Zac-
amplius, priusquam hcec scriberet, Cairi in zEgy- chiam num. 15 sic scribit Stultissima ista de :

pto venenum innoxie hausisse, et fide montem excommunicatorum cadaveribus indissolutis opinatio

trnnsposuisse. Deinde ex hoc miraculo, quod apud eam nationcm adco invaluit, ut jam ncmosit,
sine pluribus ac fide dignioribus testimoniis non si uspiam tale guid comperiatur, qui dubitet, cada-
credimus, supradictam Grascorum potestatem ad vcr illud cssc cxcommunicati ; quod cxtrahunt, ct

absolvenda excommunicatorum cadavera sic in- variis deprecationibus ac diceudi formutis absolvunt:
r
fert Sicut igitur patriarclia vcnenum bibit, etmon-
: ordinemque in tali absolutionc scrvandum idem o- A
lem scciindiiin volum suum acccrsivit ad eumdcm, ; mocanon cap. i.xxxn c.raclissimc proscquitur: qui-
hoc estplane miraculosum, modum et excommunica- bus exsolutis, asseverantei' dieunt, cadaver subitoin
lorum corpora in cincrcsrcvcrtuiitur. Deniquecaput cincrcs cenrcrti. Tpse nihil tale uspiam in Grxcia
proxime citatum ita coneludit: Nullum atttcm vidi; attdivi tamcn SXptUS ab Athanasio hnbri mc-
statuunt Grari exse purgatorium ,• scd, utijam ante tropolita, hominc frugi, ct qui rcm factam mendacio
dictum est, pcr singtdare prodigium aliquando usu- non contaminassct (allegato tali teste, videtur AI-

latius
 ;

208 HISTORIA CHRONOLOGICA

Skc. x\ latius admittere illara Graecorum opinationem, Florentina tot praesulum synodus contra schi-
qu;v tamen ab ipso paulo superius stultissima ap- smaticos pronuntiavit ? Primo hic observari ve-
pellabatur) eum Ihasi moraretur inregione Thco-
; lim, hunc excommunicationis et absolutionis ef-
logi, e.itra urbem in ecclesia sancti Georgii cxora- fectum ab ipso non referri, tamquam ordinarium
tum a civibus, ut super cadavcra, qux ibidem plera- sed cujus exemplum sua aetate viderit. Praeterea
qtte conspkiebantur indissoluta, excommunicalionis notandum est, ex verbis Gregoni protosyncelli
absolutioncin reeitaret, morem gessisse, ncquc dum non posse evidenter concludi, quod hoc prodi-
finita absolulione, cadavera ea omnia in pulvercm gium tribuat episcopo schismatico, cum tunc in
abiisse. ecclesia Graeca adhuc plures orthodoxi praesules
cliamsi hic
1260 Referebat idem, Constantini cujusdamco- essent.
sibi non con-
stel. gnomento Rezepii, qui ex Turca Chrislo nomina 1263 Quinimo etiam concedo, postea inter- «onnegamits
ea intcrdum
dedcrat, quod vitam vivercl omnibus flagitiis inqui- dum similia prodigia in schismatica Graecorum
adhucficri-
natam, cxeonununieati corpus tumulatum fuisse in ecclesia contigisse, tum quod Jacobus Goar ex
ecclesia sanctorum Pelri ct Pauli nationis Grxco- Ordine S. Dominici, qui aliquot annisin Groecia
rum Neapoli, ct pcr plurcs annos indissolutum man- egit, id tum quod Raynaudus noster
fateatur,
sisse, ab eodem postea ct aliis metropolitis duobus, cadaverum cap. 7
in Tractatu de incorruptione
Athanasio Cypri et Lacedxmonio bene-
Chrijsantho seu tomo 13 suorum Operum pag. 51 asserat,
diclione. subaclum, mortuorum cadavcra,
ut alia irresoluta mansisse cadaveraeorum, qui patriar-
pulverem factum. Miramur, talia excommunicato- cham Constantinopolitanum expulerant, et ibi-
rum corpora apud Graecos in ecclesia sepeliri, ut dem annuas Societatis nostrae litteras ita citat
liic narratur. Ceterum hisce subjungit magisstu- hujus rei testes Annux noslrorum litterx anni
:

pendam ejusdem argumenti bistoriam, quam bre- mdcxviii, missionis Constantinopolitanx rcs dcscri-
vitatis causa praetermittimus, et ex qua sequitur, bendo,idem produnl ( paulo superius nonnnlla
illam prodigiosas absolutionis potestatem non ejusdem generis exempla allegaverat) de extur-
tantummodo concedi episcopis, sed etiam extendi batoribus Neophyti patriarchx, ab eo excommuuica-
ad impios Chrislianae fidei desertores, qui Chri- tis. Rem tot consignatam cur Petrus Le-
suffragiis
stum cum Mahomete mutarunt. loyer libro 4 de spcctris cap. 13, Grxcanicis fabu-
Cum tamcn 1261 Si soli schismatici hunc mirum excom- lamenlis annumerare videatur, non satis assequor.
viri appriine
orthoito.nad- municationis et absolutionis effectum testarentur, Novissime vero Nicolaus Comnenus Papadopolus,
mittant, aegre illis fidem adhiberem ; cum multa alia fin- natione Graecus et doctor Patavinus, eamdem
gant, ac saepe falsis miraculis plebem fallant, ut rem multis testimoniis confirmat, ut paragrapho
Richardus noster testis oculatus in Historia insu- sequente apparebit. Cum igitur scriptores probe
lasSant-Erinicap. 13 variis exemplis demonstrat, Graecorum historias libenter ad-
Catholici illas
et ex quo Theophilus Raynaudus in Tractatu mittant, nondum video, quo fundamento eas om-
bipartitode monitoriis ecclesiasticis et timore nes, quantumvis prodigiosas, liceat anilibus fa-
excommunicationis part. 2 cap. 11, tomo 14 bulis accensere.
Operum suorum pag. 478 desumpsit sequentia : 1264 At nonnemo hic ex me quaeret An sed pnuimus
:

Hodiernis Grxcis solenne jactare, quotquot a vix ilecims

est, igitur fidem adhibes omnibus historiis, quae hac taliiim nar-
suis calogeris excommunicatione percelluntur, mul- de re passim apud Graecos circumferuntur, et an rotioiiiiiH
ctari stranguria, ita ut subito aquam pedum nequeant purti fidem
putas, hunc excommunicationis et absolutionis
adhibendam
effundere, donec vel restituant, quod male retinent effectum apud ipsos ordinarium esse? Adprimum esse,
ex alienis facullatibus, vel retegant, quod jubentur respondeo, vix decimam similium narratiuncula-
aperire. Sed cum non sit sacerdotum simpliciumvi- rum partem mihi veram videri quis enim facile
:

brare excommunicationem, qux cst ecclesiastici gla- credat, ab Athanasio Imbri metropolita post so-
dii exsertio, dicendum est, esse potius exsecrationem, lam excommunicationis absolutionem statim in
ad quam effectus ille consequitur ; et quidem non vi pulverem redacta esse omnia illa cadavera, qux
imprecationis intortx a Dei ministro, sed arte ma- ibidcm pleraquc conspiciebantur indissoluta, ut ipse
gica, ut revincit, qui eum efjeclum Grxcanicx ex- superius Leoni Allatio narrabat? An ergo pleri-
communicalionis hodiernx excutit, Franciscus Ri- que Graeci excommunicantur? Certe impios ac
chardus in narratione de expeditione sacra ad in- pessimos Christianos ibi esse oportet, ubi major
sulam S. Irenes cap. xiii. De his magicis artibus pars tam horrendis vinculis constringenda est.
aut diabolicis fraudibus infra fusius agemus. Forte nonnulli hanc miram incorruptorum cor-
upud Grscos 1262 Sed quamvis schismatici ad extollendam
prodigia liu- porum conservationem causisnaturalibus autna-
jusmodi con- suam ecclesiam nobis saepe mendacia obtrudant, turae loci adscribent, de quibus Raynaudus no-
ligisse, non vohimus tamen omnia negare, quae de illis ster in laudato Tractatu de incorruptione cada-
excommunicatorum cadaveribus tradunt, quia verum cap. 5 et 6 copiose disserit. Nec desunt
viri apprime Catholici nonnullos hujusmodi even- etiam aliqua repentinae dissolutionis exempla :

tus pro veris habent. Imprimis Gregorius proto- nam auctor ille polygraphus ibidein cap. 2 ex
syncellus, orthodoxus patriarcha Constantinopo- testibus oculatis refert, inventa fuisse cadavera,
litanus, de quo supra egimus, in epistola ad im- quae integra apparebant, et quae nihilominus
peratorem Trapezuntium tom. 1 Graeciae ortho- ad primum contactum in cineres abierunt. Ego
doxae pag. 432 pro concilio Florentino adversus vero occultas apparentis hujus incorruptionis ac
schismaticos ita disserit Si semel quispiam ex-
: subitae dissolutionis causas physicis indagandas
communicationi subactus abepiscopo, tympani instar relinquo.
intumescit, ul hoc noslro tcmpore vidimus, et prx- apud Graecos in ser- cl illos ex-
1265 Interea arbitror,
tulis ubsolulione dissolvitur, et in pulverem communica-
fatiscit, mone de excommunicatis suis idem usuvenire,
tionis effec-
multo magis,cum sancti patres in cecumenicis syno- quod apud nostrates fieri consuevit, quando de lus sxpe non
tlis convenerint. Sicille
argurnentaturadhominem, energumenis, sagis, ac spectris colloquuntur sequi,
:

ut aiunt, quasi dicat Si tantum roboris habeat

:
excommunicatio, ab uno episcopo inflicta, ut ca-
daver excommunicati tumidum et indissolutum
reddat, quantam vim habebit anathema, quod
nam etiam in nostris regionibus solet plebs de
ejusmodi rebus tam copiose disserere, ut in his
colloquiis unam historiam prodigiosam mox alte-
ra magis prodigiosa excipiat. Tanta autem confi-

dentia
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 209
dentia has narrant, ut eas non flnxisse, sed spe- communicatio prolata est; alioquin nomina ve- Sf( - w.
ctasse videantur. Attamen viri prudentes decimae stra inscripsisset foliis lauri, et illa aquje im-
similium narrationum parti fldem non adhibent. mersisset; quo facto, paulatim vitam deseruisse-
Sic itaque in Graecia existimocontingere, ut vul- tis ea proportione, qua characteres nominumve-
gus uni historiaa verae superaddat decem confi- strorum in aqua deleti fuissent. Sed dum impru-
ctas, quas pueri a nutricibus aut matribus audie- dens discipulus hoc modo famam magistri
sui
runt. Prorsus quoque probabile est, hanc levem defendere nitebatur, eam maxime kedebat
nam :

plebecuke persuasionem ab episcopis et sacerdo- Latini ex illa excusatione inferebant,

magistrum
tibus schismaticis foveri ac confirmari, ut subdi- ejus magum esse, qui ad obtinendum excommu-
tisaltem in exteriori legum ecclesiasticarum ob- cationis effectum talibus mediis uti consueverat-
servantia contineantur, sacerdotes suos revere- adeoque non debuisse tam aegre ferre, quod antea
antur, ac talem excommunicationis poenam exti- ipsum vero suo nomine compellassent. Sic itaque
mescant. Id usque adeo verum est, ut Pantaleo inanis illa excommunicatio non sine orthodorum
Ligaridius, postmodum allegandus, non diffitea- risu evanuit.
tur, hoc solo timore sacra omnia penes Graeeos 1268 Non est pluribus exemplis probandum, el Grnciu
schismaticos gubernari. corpora defunctorum in excommunicatione sae- Xomocano-
nisauctorfa-
sictit mw 1266 Nunc ad alteram interrogationis partem pius ut alia, in cineres resolvi, cum id fateri co- teri cogilur,

respondeo, praefatos excommunicationis et abso- gatur ipse Graecus Nomocanonis auctor, qui
lutionis effectus non semper sequi consuevisse. apud Allatium in jam aliquotiesmemorataepisto-
Primo id testatur D. Ricaut, heterodoxus An- laad Zacchiam num. 14 sibi objicit sequentia :

glus, qui in opusculo de statu prsesenti ecclesiae Quidam prxsules suos homines juste, rationabiliter,
Gra5ca? cap. 13 scribit, sese in Graecia adfuisse et legitime, veluti divinx legis transgressores, ex-
effossoni cadaveris excommunicati sed nihil in ; communicarunt, qui in excommunicatione diem ob-
eo observasse, nisi quod in corporibus defuncto- ierunt, nec vivi resipuerunt ad habendam absolutio-

rum videri solet. Vix dubito, quin Richardus nem. Eos sepelierunt, et non multopost inventa sunt
noster a patriarcha Constantinopolitano excom- eorum corpora dissoluta, et os ab osse separatam.
municatus fuerit, quando idiomate Graeco vulga- Tum huic objectioni respondet, aut potius ad
ri edidit librum, cui titulus est : T&pyct tjj? 'Pm- eam ita exclamat : rem miram ! Terribile est
p.at-/.r i l
ixxkriaiaq, id est Clypeus Romanx Eccle- hoc et revera admirabile! Cum eos legitime antistes

sis : cum enim patriarcha et prBecipui ex clero excommunicarit, quanam ratione non inveniuntur
Graeco hunc libellum inter suos spargi viderent, eorum corpora integra et indissoluta, quemadmodum
eumque schismati suo maxime noxium judicarent, et aliorum excommunicatorum, qux etiamnum vi-

opusculum hoc comburi jusserunt, et sub seve- dentur? Res maxime mira et lerribilis! Dominus
rissima excommunicationis pcena legi prohibue- vero noster dixit : Quxcumque ligaveritis super ter-
runt, ut praefatus heterodoxus Anglus cap. 1 ram, erunt ligata. At hoc omnem ttdmirationem ex-
proxime citati sui operis narrat. An forte Grasci superat, eum qui legitime excommunicatus est, post

nobis persuadere volent, post mortem iudissoluta obitum inveniri corpore dissoluto, et compagibus
mansisse corpora omnium illorum, qui hunc li- omnibus separatis. At ego magis miror, cadavera
bellum utiliter legerunt, et ea lectione ad gre- illa inveniri integra, et textum sacrae Scripturae

mium Romanae Ecclesiae reversi sunt ? At auctor hic ab inepto illo interprete ita detorqueri, acsi
libelli hanc pcenam praecipue meruisset, qui ta- ita Christi verba ad ligandum ac dissolvendum
men post apostolicos triginta fere annorum la- corpus pertinerent.
bores, et plures schismaticos ad unionem Catho- 1269 Denique superstitiosus ille legislator ex qui ea occa-
sione contTOr
licam reductos, anno Christi mdclxxiii Negro- sententia divinorummagistrorum, utjactat diffi-
liam narra-
cultatem illam ita resolvit Qiti juste, rationabi- twirialioruni
ponti pie in Domino obdormivit, et communi ho- :

Grxcorum
minum conditione in pulverem reversus est. liter, et legitime a suo antistite excommunicatiis

alteroqu e 1267 Imo ipse Richardus in Historia insulse est, etpost mortem dissolutus comperitur, ipse spem
exempto de- salutis mtUam habet non quod divinas leges trans-
Sant-Erini cap. 13 satis lepidam de inefficaci ex- ;
wvnstratur
communicationis sibi impactae effectu narrat hi- gressus fuerit, sed ne conversus et pmnitentiam

storiam. Cum in insulam Sant-Erini venisset ca- agens, veniam delictorum ab eo, a quo excommuni-
catus cst, aiitistiteconsequatur propterea dissolutus
logerus quidam schismaticus, nomine Joachim, :

qui sanctus et thaumaturgus videri volebat, et a inventus est; ideoque ultmu ipse niillam spem habet

Richardo nostro sese injuria affectum crederet, venix conscquendx, qitod jam particeps factus sit

numquam desincntis punitionis. Qui vero excommu-

induxit arehipresbyterum schismaticum. ut die
Dominico publicam excommunicationis senten- nicati compcriitntur, hoc est quorttm corpora indis-

tiam contra Richardum aliosque Latinos ferret. soluta et integra rcmanent, indigent absolutione, nt

Ea schismatici confidenter jactabant, om-

lata, ab excommunicationis vinculo libercntur quemad- :

nes istos excommunicatos urinam non emissuros, modumenim super tcrram corpusligatum invenititr,
donec delicti sui veniam peterent, et cum sancto ita et anima ejus ligata est, ct sub potestate diaboli

calogero in gratiam redirent. Cum hi minas istas punitur ; ct cum corpus habuerit absoliitionem, et ab

exploderent, ac interim recte valerent, eodem excommunieatione exsolutttm fucrit, ita, aniiueiite
Dea, ct anima illius manibus diaboli libcratur,
<•
dieequus archipresbyteri crepuit, nec ipse ab
eodem periculo longe aberat, nisi iterata medica- composque sempitenue, nuinquam occidcntis
jit cit.r

lucis, Lvtitixquc, qux verbis c.rprimi

non patest
menta adhibuisset. Nihilominus schismatici per-
tinaciter asserebant, excommunicationem intra Quomodo hsec doctrina cohrcret cum inferius re-

octo dies certo effectum suum habituram. Post ferenda narratione aliorum Grajcorum, qui ro-
faceta quaedam ejusdom comoediae episodia, ela- tunde aftirniant, corpus Arsenii Monembasiensis
psis octo diebus, cum onines excommunicati episoopi, quem patriaroha Constantinopolitanus

perfecta incolumitate fruerentur, venit ad eos excommunicaverat, post mortem repertumesse

diaconus istius calogeri, et honori magistri sui
consulere volens dixit Magistrum meum mise-
:
instartvmpani turgidum, et nihilominusanimam
ejus eo abiisse. quo Nostorii aliorumque
hsareti-

corum aniime prwcesserant Si enim indissolu- '.

ret vestri, nec vos perditos voluit, quando ex-

29 tum
Tomtis i Augusti.
 :

210 HISTORIA CIIRONOLOGICA

Sec xv. tum Arsenii cadaver jam juxta
intumuerit, liunc excommunicationis absolvit, et mox cadaver in ci-
Nomocanonis auctorem adhuc ei supererat spes nerem estsolutum. Albertus Krantzius lib. 3 Me-
salutis, et e manibus diaboli Mberari poterat, tropolis cap. 42 affirmat, id evenisse duci pira-
etsi cum Nestorio, aliisque haereticis in infernum tarum, ut Majores nostri in Vita S. Libentii,
detrusus esset. archiepiscopi Bremensis, ad diem iv Januarii
et simul hst-
1270 Acutus scilicet iste disputator duas dam- cap. 2 in margine observarunfc. Porro dum in
rtticam do-
ctrinam tra- natorum species videtur distinguere, et adhaere- Ecclesia Catholica post pias praesulum orthodo-
dit. re supra memorato errori quorumdam Grseco- xorura vel Sanctorum preces subinde prodigiosi
rum, qui Purgatorium Latinorum rejiciunt, et tales effectus sequuntur, illos divinae potentias ad-
interim cruciatibus reproborum cum Origene fl- scribere oportet, atque reponere inter miracula,
nem imponunt. Sic Gabriel Philadelphiensis et quorum potestas non videtur attribuenda haere-
Georgius Coresius, qui Purgatorium contra do- aut schismaticis, ut postea probare conabi-
ticis
ctrinam antiqua? suae et Romanae Ecclesias ne- mur, ubi prius contrariam quorumdam scripto-
gant, asserere non verentur, animas damnato- rum senfentiam proposuerimus.
rum a po?nis inferni liberari, ut Leo Allatius Dis-
sert. 2 de libris ecclesiasticis Graecorurn pag. 334
et 335 ex eorum verbis ostendit, ubi etiam pa-
ginis sequentibus lianc hasresim operose refutat. § III. Opinio Goaris et Papadopoli de
Nobis hic sufficit, incertum Nomocanonis aucto-
rem quod illa cadaverum incorruptio in-
fateri,
potestate, qua cadavera excommuni-
terdum excommunicationem non sequatur. Non catorum apud Grsecos schismaticos
tamen propterea negamus, aliquando contingere
istud prodigium, quod Graeci ad extollendam ec- indissoluta manent, et post absolutio-
clesiae suae auctoritatem tam saspe nobis obtru- nem in cineres revertuntur. e
dunt, et tamquam quotidianum praedicant. Etiam
in Ecclesia Latina suppetunt irrefragabilia hujus
rei exempla, quorum aliqua apud Theophilum
Jacobus Goar ex sacro Praedicatorum Ordine, Efficaciam
Raynaudum tomo 13pag.51, ettomo 17pag. 640 qui per octo et amplius annos excommuni-
in Oriente cationis et
legi possunt, et ex quibus hic dumtaxat refere- commoratus est, in notis suis ad praedictum Grae- absolulionis
mus unum alterumve, quod simul excommunica- corum Euchologium pag. 688 de hac prodigiosa Jacobus
tionis et absolutionisefficaciamin Ecclesia Goar,
Latina cadaverum excommunicatorum integritate sic
demonstrat. disserit: Corporis humani in elementa, unde confta-
Miraculisad-
1271 Prae aliis adduco oculatum similis por- tur, resolutio, sicut peccati poena est, mitigatx ver-
scribendi
sunt iimiles tenti testem, qui in Encomiastico Augustiniano sus peccatores aversionis divinx signum elucet, et be-
excommuni- Philippi Elffii pag. 244 vir multum religiosus, di- neficium est multis precibus nonnumquam obtinen-
cationis et
absolutionis sciplinxque amantissimus, doctrina et eloquio
cele- dum : velut enim mortem secuta corporis integritas
effectus, bris, in omni facultate promptus, sacrique
eloquii in justis a peccati pcena exemptionem et immunita-
prxco celeberrimus vocatur. Is est Gotschalcus tem, sic in flagitiosis, et ab Ecclesix
communi con-
Holen, qui circafinem seculi xvin OrdineS. Au- victu segregatis summam Dei indignationem
in eos
gustini floruit, et ad
incutiendum auditoribus arguit. Grxci itaque, si qux postmortem in terram
suis salutarem
excommunicationis horrorem non soluta corpora reperiant, hxc vel Sanctorum re-
serm. 62 partis hyemalis inter alia concionis is- liquias vel perditorum hominum et excommunicato-
tiusargumenta protulit proprium testimonium, rum horrenda cadavera opinantur reliquias quidem
:

quod -apud nos in editione Hagenoensi anni sacras, si suavem exhalent odorem, aliqua decoris
MDxix sic sonat : Vidi ego tempore, quo eram stu- luce prxfulgeant, nec quidquam horroris prxmon-
dens in conventu Senarum in Italia, quod corpus strent; abominanda segregatorum cadavera, si, ut
cujusdam mulieris fuit effossum, quod jacuit annis ipsi aiunt, zvfj.navr/.a. ad tympani morem turgentia,
septuaginta in terra, et adhucfuit integrum in mem- nigra, deformia appareant. Ncc judiciis falluntur
brisomnibus et capillis, quod fuit appodiatum et longa enim apud eos compertum est experientia,
erectum ad murum, ad quod videndum confluebat
to- excommunicati cujuslibet (hic Graeco Noraocanonis
ta civitas.In media vero nocte sacrista volens in-
auctori contradicit, ac nimium asserit, ut ex
trare ecclesiam, et accendere
lampadem pro Matu- paragrapho praecedente liquet) corpuspost mortem
tino cantando, eo egrediente,
illud corpus seque- non putrescere pluresque reperi de auditu et visu
;
batur eum clamando, quod in excommunicatione testes, cadavera hujusmodi incorrupta in tcrram
fuisset sepulta, (et illius) ergo resolvi
non posset. suam, absolutione accepta, sub omnium oculis, mox
Vade igitur (aiebat) ad legatum Papx, utmihi
be- ut ligone a pontipZce percussa fueranl, redacta fuisse
neficium absolulionis injungat, tunc
resolvar. Quod affirmantes. Id nec Latini, Grxcorumabusus, erro-
factum mox absoluta, et corpore asperso cum aqua
;
res et apocryphu alioqui subsannare soliti, ubi inter
benedicta,mox fuit resolutum in cineres. eos habitant, falsitatis arguunt ; imo ut toleratx in
qui subinde 1272 Antiquius hujus rei exemplum legiturin eis ecclesiasticx potestatis
in Ecclesia argumentum suspiciunt.
Catholica Historia ecclesiastica Adami Bremensis, qui lib. Non placet nobis haec clausula. ut paragrapho
evenisse os- 2 cap. 24 mirum excommunicationis et absolu- sequente fusius dicetur.
lendunlur.
tionis effectum exponit his paucis
verbis Li- : 1274 Nicolaus Comnenus Papadopolusin Praa- et Nicolaits
bentius archiepiecopus thesaurum
ecclesix, omnia- notationibus mystagogicis, quas Patavii anno Comnenvt
que ecclcsiaslka fecit ad Buccensem Papadopoti»
deportari prx- mdcxcvii edidit, respons. 4 sect. 5 hanc Goaris agnoscunt m
posituram. Tantus itaque timor in finibus hujus sententiam confirmare nititur pluribus testimo- sciiismatuf
parochix omnibus erat : tiam et ipse Gnecorum
ponlifex pira- niis ac argumentis, quae omnia fideliter transcri- ccclcsia,
tas, qui episcopatum vastabant, anathemate
damna- bam, ne vim illorum diminuisse videar, iisque
vit ;
quorum unus in Norwegia
per an-
deficiens, dumtaxat breviter observationes quasdam inter-
nos septuaginta integro corpore permansil usque ad
seram, quas paragrapho sequente latius explica-
domini Adalberti tempora archiepiscopi, quando AL-
bo, uti etiam difficultates meas opinioni ejus op-
wardus episcopus illuc veniens, defunctum vinculo ponam. Imprimis loquentem inducit quemdam

Graecum
 : :,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
211
Grsecum schismaticura, qui de Latinis, taraquam dem probant, miros hujusmodi effectus in schi- Sf.c. xv.
in ecclesiam suam injuriosis, ta conqueritur: :
smatica Graecorum ecclesia interdum evenire,
Pernegant a nostris miracula passim eclita, ea ca- quod nos nequaquam inficiamur; sed non arbitror,
lumniantur, aiuntque in Beelzebub nos mira palrare. Georgium Bustronium et Marcum Limam, alios-
Tnficiantur, anathemuta nostra tantarum esse vi- que orthodoxos Grsecos aut Latinos fidera adhi-
rium, ut darhnalorum cadavera inflent, atque illud buisse singulis exemplis
qua; auctor Turco- ,

conficiunt, falsum esse, lata sacri vinculi solulione, Grseciae, etMalaxus, aliique schismatici scripto-
exterminatorum ab ecclesia nostra cadavera solvi, res referunt nam ab illis etiam narratur,
:
quod
atque qniescere. corpus Arsenii, orthodoxi Monembasisepraesulis,
qui poslenor 1275 Huic querelae Papadopolus sic respon- quem vivum schismaticus Constantinopolis pa-
perperam ad-
illam
det : Imo vero nihil horum Latini. An Goarius triarcha anathemate percusserat, post mortem
dil,
iil) omnibus Latinus non est ? Sane Latinus, virque doctissimus, tumidum ac indissolutura apparuerit, eidemque
Lalinis ad-
inter Latinos natus, educatus, eruditus, et in Lati- narratione inseruntur alia mendacia quse infra
mitti, ,

nissima Preedicatorum Patrum ac religiosissima fa- detegemus. Quis autem Catholicorum id credat?
milia vitse institutum sacrx professus, Latine scri- Si tanta esset schismaticorum in orthodoxos po-
psit, Latine docuit. Vide, quid de hoc ipso prudenter, testas, certe nobis vehementer timendum esset.
sapienterque censuerit. Dices, nihil esse, quo timeat Sane si me schismaticus patriarcha Constantino-
Grxcia Photiana; esse multum, quo grata La-
vcl politanus excommunicaret, id perinde curarem,
tinis quorum ope sacr a nostra sunt tuta. Ita
sit, acsisummus Turcarum sacerdos mihi simile ana-
Grsecus ille orthodoxus Graecum schismaticum thema inflixisset.
refutat. Sed uterque inviolabiles veritatis termi- 1278 Atfortassedices, Papadopolum orthodo- eamdcm ex-
nos transgreditur. Hic quidem errat, dum gene- xum damno suo didicisse, quanta sit sacerdotum perientiaiua
confirmat,
ratim de omnibus Latinis asserit, quod schisma- Graecorum in hujusmodi rebus potestas, ut ipse-
ticorum miracula, et miram excommunicandi ac met Ioco proxime citatc testatur in hunc modum E
absolvendi efficaeiam negent aut calumnientur His addo testimonium juratusmeum, aioque, diras
aliqui enim Latini et Graeci Catholici illaspraero- hujusmodi, quas Greeci juste sacerdotes pronuntiant,
gativas, tamquam gratias gratis datas, haud v
efficacissimas esse ; id quod expertus in pueritia mea
gravate in schismaticis agnoscunt ut ex dictis , olim Cretee testor ingenue, ac religiose profiteor:
dicendisque manifestum fiet. Ille vero fallitur, cum enim ludibundus puer, ut mos
est, confictis ex

dum Greeco conquerenti generaliter respondet, calamo clysteribus liquidam ejacularer, preetereuntis
Latinos nihil horum negare : nam illustrissimus forte sacerdotis barbam faciemque non sine spectan-
Spondanus, Graecorum narrationes
aliique istas tium risu, magnaque <viri contumelia proterve per-
fabulis annumerant, et nonnulli miros hos effe- fudi. llle iratus diris me ex canonum scitis tradilis-

ctus dagmoni et superstitioni schismaticorum que a magno Basilio devovit: quibus vix peractis,
adscribunt, ut per decursum apparebit. dolere caput, febre corpustentari,unoverbo graviter
citatisqae 1276 Porro Papadopolus ibidem num. 4 ex eegrotare ccepi; quo morbo miserrime multatus per
variis scri-
ptoribus,
supradicta responsione sua sic concludit Primo : mensem decubui; donec matri fassus illatam presby-
igitur falsissimum est, quee de lympanitis hujusmodi tero injuriam, clam patre, ut in gratiam sacerdotis
Grxcia Grxcia narrat, Grxcia testatur, a
videt, redire fas esset, postulavi. Exoratus est precibus
Latinis negari. Plerique tacent, non pauci negli- atque munusculis, quas oblationes dicimus vulgo
gunt, multi ultro confirmant, quod dicimus : non minister, Ixsus sgrum me, atque tunc etiam fervore

enim solus Andreas Eudxmon-Joannes, vir Grxcus, febris eestuantem adiit, osculatus est, stolatusque ubi

sed interpaucos, teste Sfortia Pallavicino Cardinali, perbrevem verborum periodum protulit, qua me a

doctissimus hxc et refert et approbat ex Callisto diris omnibus absolvebat, indulgebatque peccati ve-
niam ejus potestate. qui dixit "Oact lii l-jcjrjt,
Baxio et Thoma Sclybrio, scd et Martinus Crusius :

Theuto et Lutheranus, ibiclemque Goarius Gal- zarai lelv^ha (id est qusecumque solveritis, erunt

lus, et Labacius Panno eadem et memorant et tu- soluta, etc. ut habet Matthasus cap. 18 t 18) addit
,

entur. Neque aliter fas viris doctis atque modestis, et. euyyiv ei? aaBzvouvrer id est, orationem ad infir-
,

qui ab integra gente propalam affirmata, ipsisque mum, quam ex Corcsio refert Goarius in Eucholo-
qua vix absoluta, statim convalui.
Turcis videntibus manifesta, negare non possunt. gio,

Tum admajorem assertionis suae confirmationem 1279 Non possum, quin Papadopolo jurato qua lamen
non evincit,
narrat exemplum falsse istius accusatricis, cujus credam, id ita ipsi contigisse. Sed non pauca in
hac imprecatione et absolutione mihi displicent,
cadaver sub Mahomete II integrum repertum est,
et quod post absolutionem, mirantibus Tuicis, qua3 hic summatim attingam. Primo non placet

subito dissolutum fuisse dicitur. Sed historiam saeva presbyteri iracundia, qua ob inconside-

illam hoc loco non transcribimus, ne actum aga- ratam petulantiam rudi puero tam gravem ac
mus, cum eamdem superius ex Tureo-Grsecia sat diuturnam pcanam inflixit hoc enim a mansue- :

fuse retulerimus. tudine Christiana, ac prresertim sacerdotali .

<l"i Je. ea ic- 1277 Huic historiae, quam dicta de causa videtur prorsus alienum. Quis autem facile sibi
Minionium
omittimus, subjungit sequentia: Itaauctor Turco- persuadeat, Deum ordinarie tam prodigiosam
Perhibent,
Grxcix cum Cicala, adjectis rei pluribus exemphs potestatem sacerdotibus Graecis concedere. et in
aliis, qux una cum notissimo hoc, quod retuli nuper, hoc casu tam immitem irati presbyteri vindictam
miraculo confirmasse Secundo tam subitaneus
?
auctores tum Grxci, tum Latini recipiunt, asserunt-
que ; eademque fatentur et Turcx, quemadmodum exsecratiouis eftectus mihi non parum suspectus

tradunt Georgius Bustronius etMarcusLima Grxci redditur de maleficio, eo quod sacerdos ille mu-
absolu-
sane, sed in religiosissima Societatis Jesu familia nusculis allici debuerit ad impertiendam
rerum contemptum professi, quorumsuffragio, Grx- tionem: sic enim magi aut veneficse non nisi
minis aut promissis induci solent, ut illatum a
se
corum etiam Photianorum anathema, rite atque in
pcenam criminis latum, itidemque ejusdem anathe- maleficium tollant.
•'•«-
effeeti»»
matis venia, per prcces ex Euchologio depromptas 12S0 Nec ab hac suspicione me retrahit testi- Uur fvtestati
inoa
collata, miros parit inspectosque ab ipsis, qui hxc monium Papadopoli, qui hoc loco affiraat, islica .
i

triniiendum.
absolutione presbyterum illum nomine Christi
referunt et probant, effectus. Omnes hi testes qui-
usum
 : :

212 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. XV. usum esse, et orationem ex Euchologio recitas- catione fieri posse, quam nominis veri Dei, et

se nam ibidem addit, se ab eodem osculum ac-

:
Christi Servatoris, aliisve precibus, quam qux ab
cepisse, stolatumque sacerdotem perbre\<cm ver- Ecclesia probatx sunt, vel saltem ab eadem non
borum periodum protulisse, qua a diris omnibus reprobatx : nam quod etiam ab infidelibus et hx-

ipsum absolvebat. At Papadopolus, tunc adhuc rctlcis ad verx fidei probationcm , aut invocatione
rudis puer,non poterat certo judicare, huic per- virtutis divinx, aut precibus ab Ecclesia nsurpatis
breviverborum periodo nullas superstitiosas cir- quandoque miracula et fiant, nemo
et fieri possint,

cumstantias immisceri, qualibus magi etiampiis- umquam negavit. Quidquid sit demente Bessario-
simas orationes contaminareconsueverunt. Pra?- nis, quae aliter explicari posset, quidam viri pii
terea malefici, qui rebus et verbis sacratissimis et docti putant, nullum umquam miraculum ab
abuti solent, osculo, afflatu, solisque verbis pos- hseretico aut schismatico patratum fuisse, ut po-

sunt maleficium inferre ac solvere, ut tradit no- stea dicemus.

ster Martinus Delrio, aliique passim, qui hanc 1383 Porro laudatus doctor Patavinus sic miracula
materiam pertractarunt. Certe apud Graecos opinionem suam stabilire pergit Fatctur id Bel- fieri nonpos-
:

se ad confir-
presbyteros nimis usitatum est, maligna impreca- larminus palam his verbis : « Tribus modis pecca- mandum
er-
tione urinam detinere, et similia ope dasmonis » tores » (quo nomine ctiam infideles complcctitur, rorem;

ex oculato et
facere, ut supra paucis dixi, et infra ut ex propositis ab eo constat) • orare possunt. Uno
aurito teste pluribus exemplis confirmabo. Qua- » modo, ?<( impctrent a Deo miracula in confirma-
propter non omnino temere suspicor, sacerdotem » tionem fidei; modo fieri potest, ut peccato-
el hoc
illum potius Papadopolo maleficium intulisse, il- » res impetrent, si veram fidem confirmare velint,
ludque ob munuscula solvisse, quam ope Dei ve- » quia tunc non est propria ipsorum vita, mcritum
rum miraculum patrasse. " vel etiam oratio qux miraculum impetrat sed
, ,

Papadopolus 1281 Jam progredimur ad cardinem rei, de » fidcs vera, qux confirmanda est, vel invocatio
quibusdam
exemplis,
qua inter nos disputatur, et quam Papadopolus » nominis Dei, aut signum crucis, ct aliquid ejus-
urget, populares suos schismaticos ita alloquens » modi, quo ille utitur ad faciendum miraculum. »
B
Ut quid igitur irasci Lalinis, quasi anathematum Ita Bellarminus, cui addi possunt loca plurima, ex
nostrorum nota et translativa miracula perncgent, quibus ostenditur, etiam eos, qui mali improbiquc
aut eccleside nostrx, superos deprecantis, efficacita- sunt, exaudiri a Deo. Retulit ea Bessarion loco ci-
tem inficientur; cum contra quicumque de. his egere tato, et ibidcm Bcllarminus, dissimulato Bessario-
(excipe unum Allatium, qui dubitat) ea omnia fa- nis nomine, ne quid Grxco tribueret, qui tamen a
teantur? Norunt enim nullum indc orthodoxx fidei Grxco amico Andrea Eudemon-Joanne phirimum
damnum parari, nullum prxsidium Photianx per- opis atque auxilii semper accepit. Hac clausula
fidix : nam duo certissima sunt sanx mentis homi- Gracus disputator perperam perstringit Bellar-
nibus. Primum, nullum fieri miraculum posse in minum, tamquam plagiarium, et ingratum erga
testimonium heterodoxx fidei, hxresisve confirmatio- Grfficos, cum toti orbi notum sit, hunc eminen-
nem : miracula enim testimonia snnt Dei, ut constat tissimum virum ea pietate fuisse prseditum, ut ab
exverbis Christi, et sententia Pauli Apostoli ; cum- hujusmodi vitiis esset alienissimus ea quoque ;

que Deus testimonium mendacio, falsove dogmati eruditione, ut facile per se posset adire eosdem
perhibere non possit, sequitur, miracula ad confir- fontes, ex quibus Bessarion sua argumenta hau-
mationem mendacii aut hxresis fieri non posse, id serat.
quod Bessarion et, ejus nomine suppresso, Bellar- 1284 Ex his idem doctor Gra^cus sic infert at contendil,
minus singillatim ostendit, el palam est nostris ex iis, ea etiam ab
Igitur exaudiri el peccatores et improbos a Deo pa- inftdelibus
qux tradunt Hegesippus de Simone mago, Epipha- lam est ex illis : Omnis, qui petit, accipit, et qui
nius de Manichxo, Gregorius Turonensis de Cyrola quxrit, invenit. Qux verba explicans auctor Operis
Ariano, Cassianus de Eunomiano quodam, sexta imperfecti, quod Chrysostomo tribuitur : Sive justus,
synodus de Polychronio Monothelita, qui omnes inquit, sive peccator. Constat ex illis improborum
comprobaturi sua dogmata, frustra diu conati sunt, verbis Domine, nonne in nomine tuo prophetavi-
:

nec sine prxsenti periculo pamx divinitus illatx,
quam idem ausi alii subiere, ut referunt Optatus
de Donalistis, Theodorus Lector de Timotheo JElu-
ro, Paulus diaconus de iconomacho sacerdote, et
Bcllarminus ex probatissimis auctoribus de Luthero
mus, et in nomine tuo dxmonia ejecimus, et in no-
mine tuo virtutes multas fecimus'! Et lunc confitebor
illis,quia numquam novi vos. Ubi notandum est
adverbium numquam, quo nempe constituitur, vel
infideles miracula ex nomine Christi operari posse :

et Calvino.
hi enim sunt illi, quos numquam novit Christus,
el auclorita-
1282 Quapropter egregie Bessarion, his omnibus cum peccatores fidcles saltem in baptismo, saltcm in
le Dcssario-
nis recte pro eloquenter cxpositis sic Gennadium alloquitur ipsa infantia noti fuerint Christo, ea
,
: nimirum noti-
bat, « Qux divinitus
ab inexspectato fiunt, qux mira tia, de qua Servator alibi dixit : Cognosco oves
» sane dicuntur, suntque suprn naturam, atque vi- meas. Etsi Papadopolus hic subtiliter argumen-
» dcntur, extra orthodoxam fidem fieri non possunt, tetur ex adverbio numquam, tamen varii sacrae
» si vel testimonium petunt adconfirmationem erro- Scriptura interpretes hunc textum explicant de
» ris, vel laudem mali operis. Vnde et hoc sequi- improbis Christianis, ut apud nostrum Corne-
« tur, miracula ex mullis fidci signis unum esse. lium a Lapide, et Calmetum in notis ad hfec
» Dices : Palamam quoque thaumaturgum appellant Christi verba licet videre.
» Thessalonicx. At somnia hxc sunt scelestorum 1285 Propterea (sic ibidem Papadopolus ar- et
hxrdie^
se
» monachorum, qux nos olim prxsentes sub infe- gumentum suum prosequitur) vel qui Christum patrari P<*

» lice rege nostro dcbellavimus, et absentes frater- non sequebatur, exturbare dxmones potuit, quem
» nitati lux, sanclissime domine, utea vetes, propo- cum a palrando miraculo prohiberent apostoli, vetuit
» nimus. » Hunc in modum Bessarion, ex cujus tantam sinisteritalem clemens Magister: Nam, in-
mente fas est interpretari communem orthodoxorum quit, qui non adversum vos est, pro vobis est. Quo
senlentiam docentium, extra Ecclesiam miracula effato docuisse videtur,eum, qui vi nominis Christi,
esse non posse. Quod dictum ita intelligendum est, quamvis alioqui perfidus, utitur ad patranda mira-
ut neget, miruculum fieri posse ad comproban- cula, eo in opere tamquam fidelem habendum, quan-
dam fidem, ab orthodoxa diversam, aut alia invo- do non sua vi agit, aut sua fide nititur ad prodigium,
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '

213
scd vcri T)ei poteutiam, verxque fidei opcm adhibet, saria conservandx in Grxcia religioni perfidissimis Sec. «v
qua scilicet agit, Hinc Pclrus cum clau-
quod agit. hominibus denegat, ecclesia illa penitus ruat, quam
iln gradiendi potentiam fecit, rem fxdei, quee eo pro- primam Apnstoli principes aluere, doctores maximi
digio eiiiifirmabalur, atlribuit : Fides, quxpercnm docuerunl, Martyrcs pene dixerim infinili generoso
est, dedit integram sanilalem istam. El Hilarius sanguine purpurarunt. At quid interest, perire
eos sugillans, qui de patratis miraculis supcrciliose illam ecclesiam, seu potius synagogam
satanee,
gloriabantur ; Quasi vcro, inquit, eorum aliquid pro- cujus ministri in schismate et haeresi
pervicaces,
prium sit, et non omnia virtus Dei invocala perfi- adeoque in statu pecca"ti mortalis sacramenta
ciat. Quod hoc
loco spectat ad istum dasmonum administrantes, quotidie sacrilegia committunt,
expulsorem, qui ab Apostolis id facere prohibe- atque ita majorem divinae justitise vindictam pro-
batur, nonnulli existimant, illum tunc doctrinam vocant? Certe non legimus, schismaticas Arme-
Christi amplexum fuisse, etiamsi Dominum cor- norum, Nestorianorum, aliorumque Orientalium
pore non sequeretur, ut ceteri Apostoli, qua de haereticorum ecclesias similibus miraculis sub
re consule Calmetum aliosve obvios sacrfe Scri- dominio Turcarum, Indorum, Persarumque con-
pturce explicatores. servari. Ex hoc Papadopoli ratiocinio sequere-
quia hor er- 1286 Post haec memoratus disputator aliquas tur, saltem orthodoxam Catholicorum ecclesiam
roriaul /i.t-

non fa-
assertionis suae rationes ita reddit Ratio horum : in imperio Sinensi, aliisque Indiarum regionibus,
resi
vet, omnium, quam a priori vocant, duplex est. Prima, ubi inter ethnicos floret, consuetis hujusmodi
quoniam Numinis majestatem haud dedecet testimo- prodigiis confirmandam esse. Sed licet in Indiis,
nium vcritati perhibere vel ad preces hostium suo- ubi Catholici inter gentiles vivunt, interdum ma-
rum neqtte enim inde quidquam summx veritati
: nifesta fiant miracula tamen ea non patrantur
;

ac veracitati dissentaneum inferri potest ; infertur quasi stata lege, ac ordinaria sacerdotum pote-
potius aliquid summx Numinis clementix consenta- state, qualem Greeci schismatici sibi arroganter
neum. Secunda ,
quia miracula charismata sunt vindicant, qualemque Goar et Papadopolus eis
gratis dala, uti scholx loquuntur: qux nimirum concedunt.
nullo modo meritum operantis respiciunt. Hinc ne- 1289 Porro pergamus hunc audire, ubi con- ac dein ex-
que fidem, neque mores operantis probant, nisi ad tra populares suos ita argumentatur Norunt empto quo-
dam probat, :

Itoc singillatim tententur: ut plane absurde el ritu hxc omnia Latini; imo ipsi primi sapientissime itlum absolu-
tionis cffe-
vulgi ratiocinari censendus sit, qui ex miris operi- comminiscuntur ; et palam est ex relatis superius; clum non se-
bus sanctimoniam , aut, uti dicimus, orthodoxiam nec aut ita dementes sunt , ut inficias eant, quod aui,

operantis compertam velit. Quo fit, ut ad id, de quo tot testibus constat, aut ita rationum sunt inopes,
cum Margunio disputamus, regressi palam assera- ut ignorent, nihil inde fore prxsidii Photianis,
mus, tympanitarum miraculis nihil Photianos pro- quorum damnata dogmata his miraculis non proban-
bare. Patrantur ea in ecclesia Grxca, ctiam schi- tur, damnantur potius ac penitus profligantur
, :

smatica, sive quod postulata ad fidei Christianx co- nam, ut narrat, quem nuper laudavimus, Ligari-
ram Musnlmanis confirmationem, qualia sunt ple- dius, ea tempestate, qua Josaphat ille sanctissimus

raque exiis qux relati auctores adducunt ;

,
sive arcliicpiscopus Polocensis, de quo vide , si vacat,

quod petita precibus, per sanctissimos patres ad id Allatium, quique apud Lechos orthodoxx fidei mar-
institutis, non sine efficacissima divinx omnipoten- tyr occubuit, schisma ea in gente debellaret, hoc

tix invocatione, quales omnino censendx sunt illx, portentnm accidit plane mirabile. Sacerdos qui-
quibus ad hoc ipsum utimur, ex veteri traditione dam Euthcnus ad absolutionem tympanitx excom-
Basilio magno attributx, ut Nicolaus Muz-alo pa- municati vocatus, sic orsus est preces : Si bene opi-
triarcka Constantinopotitanus penes canonarcham namur, detestati impios az.ymitas et dogmata Latina
refcrt ; seu denique quod Christianx religioni sub secutos, Domine Deus noster,qui tua ineffabili, etc.

jugo barbarorum sensim deficienti penitus sunt neces- Absolutis precibus consuetum miraculum non ere-
,

saria. nit; sed erat cadaver, ut antea, in morem tympani

atque hinc 1287 Verhsimum enim cst, quod Pantaleo Li- inflatum. Supervenerat forte Josaphat, tunc saccr-
infert, talia
in schismati- garidius, vir doctus et orthodoxus de hoc ipso
scri- dos et concionator : hunc orat populus preces re-

caGmcorum psit Existimo autem, propterea Deum nobis nunc

: sumere, et juxta morem perficere. At ille, occasione
ecctesia a
Deo pcrmitti etiam manifestam ecclcsiasticx excommunicationis sumpta, dixit Viri amicissimi Christi, solitum
:

efficacitatem prxstarc, ne multati Sarracenorum portentum editum non est, ne Deus mentiatur ; quod
tyrunnide, fide excidamus Cltristiana, vel ut numi- nefas. Agite igitur, discite vera esse, qux a me vo-

minis prxcepta amoremque erga proximos exercea- bis prxdicantur. Hxc ubi dixit, sacram induit sto-

mus : evidentia enim miraculi confirmat fidem lam, exclamatque alta voce : Si vera credimus, qui
terror autem pcenx abstinet nos ab iniquitate, bo- docemus, Spiritum sanctum a Patre et Filio pro-

numque timorem facit is autem tantus est, ut hoc : cedere, Archicpiscopitm veteris Romxjuxta Floren-

uno sacra penes nos omnia gubernentur, atque adeo tinam synodum patrem esse ac magistrttm omnium
manifestc vcl a perfidis hominibus obsequium exigit, Christianorum et Christi vicarium, quiquc ea, qux
ut si quando civilis controversia difficilem habens, ipse sentit, sentimus, Domine Dcus nostcr, etc. Vix

qucmadmodum usuvenit, probationem Turcam inter autem ea precatione peracta , soltttum cadavcr cst

ct Grxcum cedit, velipse Turca juri suo renunliare. non sine imjeiiti strcpitit, quem popittus auxit cl.i-

paratus sit ultro, si Qrxcus diras in dolum a sacer- more et fletu. Hxc Ligaridius G-rxcus, et alioqui
dote Grxco inferendas subire velit. Neque aliter non admodum xquus Latinis.
incesta conjugia, sacrilegia, ceteraqne majora cri- 1290 Non satis intelligo, qua ratione Ligari- si quis ad
staMIiendum
mina in Grxcia puniitiitiir, quam i.<fopitjy.a; cujtts dius hoc loco dicatur non admodum xquus Latinis. schisma <'<>
formido adeo ecclcsix, Turcurum caliimniisobno.rix, qui supra rir doctus et ortliedoxus ab eodem scri- atiuti fClil.

furoriquc necessaria est, ttt, ille si desit, Christia- ptore appellabatur. Hactenus putaveram.
na Grxcia pcreat, opus sit.
religio in Graecos schismaticos Latinis iniquos et infensos
tec inter esse sed ignorabam, inveniri tertium
quoddain
!i? 1288 Hinc Pater ille misericordiarum, qtti non ;

'«reaspe. suuc
ad penitissimam periiieiem nos piinit, sed patientei- genus Gracorum, qni nempe parum esqui

Latinis, etiamsi orthodoxi audiant, et

Larinonim
exspectat, hanc opem, hoc reliqituni prxsidii vel

hostibus noslris Pliotiniiis impertit, nc dum ncces- dogmata sequantur. Interim apud nos non est
dictinetio
 214 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. xv. distinctio Latini et Grneei, qni oranes Groecos ttonis epitimio. Scribens propterea orationem in pi-
orthodoxos, tamquara fratres. in Domino com- tacio dedit diacono cuidam supra fratrcm legcndam;
plectimur. Proeterea nescio, undc Ligaridius hau- erat autem oratio solvens ab excommunicutione de-
serit hoc miraculum, quod de sancto Josaphato functum. ld quod Sanctus Pontifexa magistro mo-
martvre narrat, cum illud frustra quoesiverim in naclwrum Bencdicto didicerat, qui codem Gregorio
Actis ejusdera S. Josaphati Kuncevicii, archiepi- auctore, sanctimonialcs duas post obitum proptcr
scopi Polocensis, quae illustrissimus D. Jacohus morum petulantiam linguxque procacitatcm ab ec-
Susza, episcopns Chelmensis et Belzensis ex va- clesia sacrificii tcmpore egredi visas, quod, cum in-
monumentis copiose collegit, et Romaa anno
riis ter vivos agerent,excommunicationis gladio fuerant
mdclxv Latine edidit. Propterea tamen non ne- percussx, oblatione pro eis facta, in communioncm
go, rem illam contigisse : nam fortasse istud recipi voluit ex more Ecclcsix recepto, de quo multa
prodigium reperietur inter varia Mss. documenta abbas Pincus, quique non apud Grkcos dumtaxat
de hoc insigni Martyre, quse omnia jam excute- miraculis confirmatur, sed etiam apud Latinos, et
re non yacat, et qua? in scriniis nostris reposita quidem his seculis, post nostrum nempe dissidium :

sunt ad diem xn Novemhris, quo gesta ejus illu- nam corpus Pctri a Luna Bene-
Pseudo-pontificis,
stranda erunt. Quod si res ita contigerit, inde dicti XIII quondam appellati, Peninsulx quidem
saltem inferri potest, Graacos schismaticos illam vita functi, Igluccam tamcn Aragonix in oppidum
potestatem jactare ac detorquere ad defenden- postea translati, et intra arccm loco profano reposi-
dum suum schisma; ut magis ex infra dicendis ti, usque in hanc dicm incorruptum insolutumque
apparebit. omnino perseverat, teste Ciacconio eo quori a sacro ;

adcoqti, \, ln-
1291 Ex quibus tamen colligitur (hsec praece- Constantiensi concilio Petrus anathemate, dum vi-
smalicos ni-
liil ex illi* denti argumentationi ac miraculo subnectit Pa- veret, perculsus (quippe legitime renuntiato Ponti-
pro stw crro- padopolus) ea miracula, quee tanti facit Margunius,
re posse con-
fici rebellis) nullum cum utroque reconciliationis in
ciudere. nihil Photianismo prodesse, cum latura Photiani- morte dare voluerit aryumentum.
B smo testimonium plane dcficiant, atque adeo, cum 1294 Rcfert et Petrus Maffcius, historix Indix
fiunt, ab eo testimonio penitus alicna sint, idque scriptor elegantissimus, sub Albuqucrquio Indiarum cliam post
dumtaxat testantia, quod utrique ecclesix certum est, prorege militem classiarium exspirasse, cujus ca- vwrtem ab-
sotvi.
nimirum anathcmatis pcenam mortuos etiam sequi, daver in mare projectum ingentcm terrorem omni-
ac proinde vel vita prxsenti functos, nondumque re- bus altulit : noctu quippe infra sentinam pulsus fre-
conciliatos Ecclesix, eidem ab illo, qui fungitur quenter exauditos quem ad strcpitum cum demissa
;

potestate reconciliandi, posse reconciliari . Ex his scala vigiles descendissent, implexum carinx sub
verbis probabiliter colligo, ea miracula a Mar- ipso gubernaculo militis offendisse corpus re ad na- ;

gunio in hunc finein extolli et ab ipso tanti varchum delata, minime dubium, quin cada-
fuisse
fieri, ut schismaticam ac haereticam suam doctri- ver translatum in iittus liumo contegerent ; quo facto
nam tueatur. Ceterum quaero, cui ecclesiae schi- postridie, super ipsum sepulcrum rursus inhumatum
smatici illi excommunicati post mortem reconci- apparuisse ; ea re attonitis cunctis, Frunciscum
lientur? Certe non Ecclesiae Catholicae et ortlio- quempiam monachum sagaci conjectura suspicatum
doxae, quam in vita sua semper aversati sunt. esse, hominem aiiquo interdicti vel anathematis vin-
Quid illis obest, si ab ecclesia schismatica post culo constrictum e vita cessisse, atque ita in terram
obitum suum maneant separati ? Quid vero saluti egressum, sancti viri Benedicti abbatis exemplo, e
ipsorum prodest, si eidem ecclesiae schismaticae Pontificia formula conceptis verbis, animum demor-
reconcilientur? Videretur ergo Deus sacerdotibus tui rite expiasse ; unde, reddita pace mortuo, eo my-
ecclesiae schismaticEeordinariam illam potesta- sterio vaga ossa in suo tumulo tandem quievisse.
tem frustra concedere, et talia miracula in vanum Verum omnia tantummodo evincunt, pro-
haec
patrare imo rudioribus schismaticis praebere
; digiosam illam excommunicandi et absolvendi po-
vanam gloriandi materiam, qua saepius ad schi- testatem interdum ecclesia? Catholicae a Deo con-
sma suum propugnandum abutuntur. cedi. At inter nos disputatur, an eadem stupenda
Papadopolur, 1292 Denique mortuos ab excommunicatione potestas Graecis schismaticis ordinarie detur,
denique af-
<;.
solvi posse, laudatus Papadopolus auctoritate et cui attribuendi videantur miri isti excommu-
fert
exempla, theologorum et quibusdam exemplis in citata nicationis ac absolutionis effectus, dum aliquan-
C sectione num. 9 Id quod cum dicit
sic probat : do in schismatica Graecorum ecclesia eveniunt,
a Latinis negari, mentitur Margunius, quando id circa quam rem nunc animum nostrum candide
a priscis temporibus per Lalinos receptum per ,
aperiemus.
Latinos etiamnum passim palamque doceatur :

nam absolvi posse exterminatum ab Ecclesia post

mortem , et , si verx signa bonxque mcestitix
fecerit, absolvendum, jura Latina liquido decer-
nunt; ad qux vide ex theologis § IV. Refellitur sententia Goaris et Pa-
: divum Thomam,
Paludanum, Suarium ; atque ex juris canonici in- padopoli circa miram excommuni-
terpretibus Navarrum, Alphonsum Castrensem,
:

Joannem a Turre-cremata, Abbatem, Covarruvias, candi et absolvendi potestatem, quse

quos uni Margunio objicimus evicturos enoi^me men- adhuc in schismatica Grsecorum ec-
dacium, quod et historia damnat. Ex hac ingeritur
omnibus Magni exemplum Gregorii, qui Justum clesia superesse dicitur, et ea de re
monachum proprietatis, ut aiunt, damnatum, atque judicium nostrum profertur.
a reliquorum consortio sancti Viri prxcepto reje-
clum, post mortem sacrificiispro eo celebralis, et ab-
solutione impensa, fidclium communioni restituit.
ex quinii\ iii- 1293 Idem ejusdem Pontifxcis exemplo altero Joannes Cantacuzenus lib. 1 Historias suse cap. Gretserw
tenait, ex-
nunica-
comprobatur, quod Joannes Diaconus refert his ver- 53 Andronicum Juniorera invocatione uccasione
narrat, Anironioi
!,>:, 1,1 /,'i i lc- bis : Antequam Fructuosus quidam monuchus exi- S. Demetrii martjris statim prodigiose sanatum jtinwrtsV^
sia Latina m liat, siil»l"
ret de hac vita, non solverat eum ab excommunica- fuisse. Gretserus noster occasione istius miraculi sanitatem,

in
 :
,

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 215

in Annotationibus ad hanc Cantacuzeni narratio- volum esse. Prxdieabant Donatistx variamiracula , SEC. XV.
nem disquirit, quomodo imperator iste schisma- sed ea omnia, vel ut inania commenta, vel ut vana
ticus tam mirabili beneflcio affectus fuerit, et ludibria, rejecit sanctus Augustinus, verorum mira-
ibidem ea de re sic ratiocinatur Certe tniracu- : culorum alioquin observantissimus et severissimus
lum, quod hoc loco Cantacuzenus commemorat, lon- 22 de Civitate Dei liquet.
vindex, ut ex libro
ge illustrissimum est dignissimumque, quod omnes 1298 Abhac sententia slarevidetur experientia nutlum um-
imamentereponant. Nec mirandum, tam eximium cum enim innumeri prope hxretici a primo Evan- qiiinn mira-
ciilum ab i-
beneficium in hominem a Romana, hoc est, vera gelii ortu exstiterint, vix tamen ullum reperiemus phis schisma-
Ecclesia alienum, collatum esse ; cum historiarum quem miraculorum ticis aut ha-
gratia claruisse veterum annales
reticis pa-
monumentis proditum sit, ingentia miracula ali- testentur,aut si aliqua miraculanonnulli fecisse visi trari.
quando in ethnicos, et a Christiana religione pror- sunt, illi post diligentem inquisilionem et inspeclio-
sus alienos a viris sanctis, vel jam in ccelum rece- nem, non miraculorum effectores, sed seductores et
ptis, vel adhuc vitam nobiscum agitantibus, patrata impostores deprehensi sunt, cum in Ecclesia Catho-
esse. Imitantur nimirum benignitatem Patris, qui in lica et Romana perenni serie numquam defuerint,

ccclis est, qui solem suum oriri facit super bonos et qui res extra omnem naturx potestatem, Omnipo-
malos, et pluit super justos et injustos (Matthxi 5); tentis dextra adjuti efficerent. Haec sententia mihi

super illos quidem, ut in bonitate et justitia per- magis placet, etsi ultro fatear, alteram esse com-
severent, indiesque majores progressus faciant ; su- muniorem, quse haereticis et schismaticis aliquan-
per Iws autem, ut a malilia et injustitia, et a pravis do res supra naturam agendi facultatem conce-
persuasionibus, quibus circa Christianx fidei do- dit. Sed etiam communior illa theologorum sen-

gmata imbuti sunt ,revocentur neque enimmiracu-: tentia non favet opinioni Goaris ac Papadopoli,

lum hoc per martgrem Demetrium editum est, ut ut jam ostendere conabor.
1299 Si Grsecis credimus, frequentia et ordi- Ditm Coar et
aut Andronicus, autaliiinsua a vera Ecclesia se-
Papadopolus
cessione confirmarentur ; sed ut invocatio cultu san- naria apud ipsos sunt illa exeommunicatorum frequentia et
ctorum et reliquiarum mortalibus commendaretur, cadaverum miracula, ut ex supradictis colligi pot- ordinaria
mnacula a-
utque a vero tramite aberrantes, hoc velut lumine est. Neque id inficiatur Jacobus Goar Domini- piidfchisma-

ad Ecclesiam illam re-

divinitus misso illustrati, canus, dum in notis ad Euchologium pag. 688 licos admit-
liint,
verterentur, in qua pro Christi nomine Dcmetrius asserit, quod longa apud Graecos experientiacom-

sanguinem fuderat. pertum sit, excommunicati cujuslibet corpus

aliaque bcne- 1296 Deinde scrupulis quibusdam occurrit, et post mortem nonputrescere, et hujusmodi cadavera
hsreli- omnium
ficia
hanc rem ita latius explicat Verum multi tur-:
absolutione accepta, mox in cineres sub
cis ac sclii-
smaticis pro- bantur, cum audiunt, extra Ecclcsiam unam, san- oculis dissolvi.Huic consentit laudatus Papado-
digiose con-
ctam, Catholicam et Apostolicam miracula fieri. At polus, qui supra num. 1276 dicit, a se et Latinis
ferri;
causx nihil est, cur aut se, aut alios turbent : nam non negari ea, qux de tijmpanitis hujusmodi Grx-
si fiunt extra Ecclesiam, fiunt tamen aut ab eis, qui, cia videt, Grxcia narrat, Grxcia testatur. Quini-

dum viverent, Ecclesix militantis membra erant, mo num. 1281 addit, quod Latini anathematum
aut per res verx Ecclesix, aut in confirmalionem
Graecorum nota et translativa miracula non ne-
gent, sed ea omnia fateantur. Quamvis falsum
dogmatum verx Ecclesix, etiamsi patrentur in illos,
qui verx Ecclesix non sunt cives : nemo enim num- sit,quod hic Papadopolus nomine omnium Lati-
quam nullum miraculum fieri posse, nisi
dixerit
norum tam liberaliter Graacis concedit, tamen his
erga illum, qui sit verx Ecclesix pars. Ergo si, verbis abunde indicat, omnia illa prodigia, quae
schismatici tamquam crebra et consueta jactant,
qui hinc ad alteram vitam in Catholicx Ecclesix
communione migrarunt, miracula operentur, sive a se admitti.

per lipsana sui corporis, sive invocati perpreces sine 1300 At hsecnimia Goaris acPapadopoli cre- coiilradiciiiu
communi
respectu ad reliquias, sive alio modo, non schisma- dulitas communi omnium theologorum opinioni IheolagoTum

ticam, hxreticam, autethnicam perfidiam et super- repugnat nam noster Thomas Comptonus Car- sententise,
:

qus docet,
stitionem, sed eam confirmant fidem et Ecclesiam, leton tom. 2 Theologiae scholasticae pag. 36, seu

cujus beneficio ex fluctibus hujus vitx ad xtemx disputat. 7 sect. 6 num. 1 1 de hac materia sic

beatiiudinis tranquillissimum portum pervenerunt.

disserit Hanc dicimus esse notam vcrx Ecclesix,
:

ibidem addit, quaj brevitatis ut nimirum crebra et eximia in ea fiant miractda,

Plura in hanc rem
modo dubitemus, non unumtantum vel alterum,quod etiam ab hxreti-
causa omittimus cum nullo ;

cis fieri posse nonnulli ex theologis

existimant. Hinc
quin schismaticis, haereticis et ethnicis per inter-
Suares hic disp. 4 sect. 3 num. 10 ait, Deum in-
cessionem Sanctorum similia beneflcia confe-
terdum miracula per pravos homines ad conferendam
rantur. Sic in Dania est fons S. Helense vidua?,
sanitatem, aut alium hujusmodi finem operari,
ad quam etiam Lutherani sanitatis recuperandse
quamvis, inquit, id raro contingat. Tum Compto-
gratia confluunt, et ssepe voti compotes fiunt,
ut in ejusdem Actis tomo vii Julii pag. 330 nus numero sequenteintervariascircumstantias,
discer-
dictum est.
quibus miracula ver* Ecclesise ab aliis
hanc allegat Persona etiam
etposlea al- 1297 Post hsec Gretserus eodem loco alteram nenda esse docet, :

tegat opinio-
ejus, qui miraculum illud perficit. est consideranda;
propositum
«em iUorum qusstionem, quse proprie spectat ad moribus
nimirum probx vitx sit, et integris
:

Wi censent, nostrum, et de qua inter nos disceptatur, pro- si

dictum est. per
quamvis namque Deus, ut proxime
ponit his verbis Sed quid dicendum, si miracula
:

hominem improbum patrare miraculumpossit, id ta-

non modo in schismaticos, hxreticos, et ethnicos a
et id genus men vix umquam centingit.
Sanctis in ccelo per reliquias, imagines,
1301 Joannes Maldonatus noster in Commen- talem
alia,verum etiamab ipsisschismaticis aut hxretieis deeadera re ratio-
statem httre-
tariis ad eaput 7 Matthsei* 22 ttcis el sehi-
patrentur sine rerum ad Ecclesiam veram proprie smatieis m-
Est etiam argunicntum a mi-
cinatur hoc modo :

pertinentium ministerio ? Tura huic qusstioni ita rissimceoii-

raculis ductum, si non omni,
una saltcm, aut dua- eedi.
respondet Equidem non ignoro, multos pietate ct
:

bus etiam cx partibus mccssarium

nam etst MON
doctrina prxstantes viros esse, qui jiutent, Deum :

ciim.qui miracula faciat, icic.iii

nceessario scquitin:
numquam ullo hxretico aut schismatieo uti in effe-
M
tamm neeessario scqiiitur, eam.
haberc fidem
miracuiorum; ac proinde quidquid in hoc ge-
:
ctione nuraeula fiant,
ordinaria
nerejactent, id totum commentitium, vanum et firi- qua frcqucntiu et quasi
veram
 ; ,

216 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. XV. veram esse Ecclesiam ;
quia ctsi aliquandoDeusper tem quod seculum, in quo non plures in vera
est

privatos c.rtra Ecclesiam suam homines miracula Ecclcsia prodigiosx virtutes cnumerari possint

fieripermittat, sicut et per asinam fecit Balaam, quam anni, aut menscs ? Abstineo ab exemplis, ne a-

gvx in Ecclcsia ccrtc non erat ; tamen nulli gene- ctum agam-.sunt enim sane quam multi, qui hanc
raliter Iwminum societati, nisi Ecdesix sux, ordi- per secula recensionem ex instituto sunt agressi.
nariam faciendi miracula conce.ssit potestatem. Ma- Vide, si lubet, ibi plura ejusdem scriptoris ar-

qis ctiam neccssarium est, quod aitera e.x partcper gumenta, quibus hasreticos nostri temporis ex
ncgalionem ducitur, in qua miracula nttlla fiant, illa veros Ecclesiaa nota impugnat. Porro de fre-

eam vcram Ecclcsiam esse non posse, quia scimus quentibus Ecclesise Catholicae miraculis consule
Christum Ecclesix sux potestatem ad facienda mi- Bellarminum tomo 2 Controversiarum pag. 207,
racula dedisse. Itaque recte hinc probare possumus, ubi lib. 4 de Notis verae Ecclesiae cap. 14 sum-
Calrinistarum, Luthcranorum, Anabaptistarum, et matim assignat pracipua, quae singulis seculis
ceteras eoiiim, qui hodie regnant, hxreticorum con- contigerunt.
grcgationes, non veras ecclesias, sed synagogas esse 1304 Sequitur ex unanimi doctrina horum quoddcstriie-
satanse, quia in nulla earumullum umquam miracu- theologorum, quibus plurimos possem addere, videntur >'<'

Ouar ct Pa-
lum visum est. numquam aut raro admodum per haereticos aut padopolus,
Ordinaria et 1302 Noster Petrus Halloix in IHustribu» ec- schismaticos fieri miracula, et ea raritate hos ab
crebra mira-
ctUorum po- clesiae Orientalis scriptoribus tomo 2 pag. 365 orthodoxis facile distingui. Si quis igitur cum
lestas proponit hanc quaestionem Possiittne interdum : Goare gerieraliter asserat, apud Graecos schisma-
homines improbi, et pseudo-prophetx , et infideles, ticos cadaver excommunicati cujuslibet non pu-
ei hxrelici vera miracula facere ? Deinde ad eam trescere, et istud consueta absolutionis potestate
mox notat sequentia : De falsis enim miraculis statim in pulverem redigi ; aut si cum Papado-
nullus dubitat ; de veris autem est non parva inter polo omnia schismaticorum prodigia, quae sane
magnos auctores controversia, tam ob dubia quxdam plurima nobis obtrudunt, pro miraculis admittat,
sacrx Scriptnrx loca, quam ob variam sanctorum hanc characteristicam verae Ecclesiae notam de-
Patrum ct divime legis interpretum auctoritatem struere videtur qui enim ea miracula apud Grae-
:

a quibus nonnulla videtur ejusce modi hominibus cos ordinaria et communia esse volunt, quomodo
miraculorum potestas attribui. Yerum in illius po- ex hac nota Ecclesiam Catholicam a schismatica
testatis distinctione, ut quidem arbitror, consistit distinguent? Itaque illi frequentium miraculorum
tota aut saltem prxcipua quxstionis hujus resolutio : defensores schismaticis subministrant arma, qui-
nam cum dupiex assignari possit talium signorum bus nos impugnent, et ecclesiam suam extol-
potestas: una ordinaria, et quee frequenter in opus lant contra nostram, in qua tam mirabiles effe-
exeat, Deo scilicet in caris sibi hominibus benigne ctus excommunicationem et absolutionem ordi-
liberaliterque operante; altera extraordinaria, et narie non sequuntur. Si dumtaxat dicerent ,

qux rarissime, vixque multis in seculis semel atque taleprodigium semel aut iterum in schismatica
iterum ab alienis usurpetur, Deo nimirum in certx Graecorum ecclesia contigisse, cum multis theo-
sortis aut sectx hominibus parce ac restrictim quo- logis Catholicis possem id occulto Dei judicio et
dammodo se habente ; non est dubium, quin prior extraordinariae permissioni adscribere.
illa potestas in sola vera Ecclesia, et Catholicis ho- 1305 Imo ne quidem intelligo, quomodo talia quibus circa
ecclesitisli-
minibus reperiatur ; attera autem quin subinde in prodigia semel atque iterum per schismaticos cam schi-
istis aliis invcniri possit, Deo certas ob causas id fieri possint ex ea vi, quam Goar toleratx in eis smaticorttm
potestatem
permittente, nihil obstat ; accedente prxsertim hac ecclesiasticx potestatis argumentum appellat. Certe
Dei optimi maximi cura ac providentia, ut nullum S. Bruno, episcopus Signiensis, cujus Acta ad
umquam in falsx fidei confirmationem patrari sinat diem xvm Julii illustravimus, tomo 2 Operum
miraculum. suorum pag. 154 in epistola ad Portuensem epi-
inter alia est 1303 Quod si Halloixium interroges, quomo- scopum de haereticis ita scribit Qui vero excom- :

distinctioum
vera Eccle- do potestas faciendi miracula inter notas seu municati et ligati sunt , neque se ipsos , neque
si& signum, signa verae Ecclesiae numeretur, cum ab haereti- Quomodo igi-
alios vel ligare, vel solvere possunt.
C cis, schismaticis, aliisque infidelibus ea usurpa- tur excommunicatio et absolutio tam miros effe-
ri possit, ibidem pagina sequente huic difficultati ctus habet in schismatica Graacorum ecclesia, cum
expedite respondet, et responsum suum compa- haeretici et schismatici quotannis in bulla Ccenaa
ratione quadam sic elucidat : Quianimirumid non excommunicentur, adeoque alios excommunicare
desinit alicujus rei nota esse, inquit, quod illi omni- vel absolvere non possint ? Quomodo, obsecro,
bus seculis etsxpissime convenit, quamvis idem semel praesules ac sacerdotes schismatici suos subditos,
forte atque iterum intra plurima secula, idque ex- jam propter schisma et hseresim ab Ecclesia Ca-
traordinaria Dei optimi maximi permissione, possit tholica avulsos, per excommunicationem separare
ab alieno usurpari nam et certis nationibus sua
: possunt a costu fidelium, quem ipsimet deserue-
vestimentorum genera nolx quxdam sunt, quibus ab runt? Quomodo denique schismaticis et haere-
aliis gentibus distinguantur, et linguarum item certx ticis istis, qui quotannis solenniter ab Ecclesia
proprietates, quibus a populis extraneis dignoscan- orthodoxa pronuntiantur separati, relinquitur
tur:qux sane quidem verx notx et vera signa esse excommunicandi et absolvendi potestas, quse a
non desinunt, licet interdum unus el alter alienige- vera Christi Ecclesia concedi debet ? Qua ratio-
narum eodem, quo iiix nationes, vel habitu vel ser- ne haec explicari possint, libenter ex theologis
mone abutatur. Ita ergo et miracula, qux veram discemus.
Dei Ecclesiam ab ejus infantia per omnes xtates 1306 Interea vehementer miror, tam frequen- alitiux (/#'
eultates pro-
comitata sunt, Iwdieque ila comitantur, ut alibiea tia similium effectuum exempla ab antiquis histo- ponuittv-
videre corvo sit rarius albo, non propterea vere Ec- ricis Graecis ante exortum schisma non memora-
clesix signa e.sse desinunt, quod non repugnet per ri. Saltem in vetustis scriptoribus, qui mihi
alienos interdum, si Deus permiserit, ea designari: hujus tractatus causa percurrendi fuerunt, nihil
neque enim a casibus extruordinariis et extrema Dei simile inveni, et primum hujus rei exemplum
permissione res aliqux censendx aut distinguendx refertur sub Mahomete II de illa falsa accusatrice,
sunt; sedabeo, quod frequcns et usilatum. Jamau- seu excommunicata sacerdotis vidua, cujus occa-

sionc
 ::

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 217

sione hanc dissertationem instituimus. Si quis
taraen ostendat, talia prodigia interdum conti-
gisse,quando in ecclesia Grseca pra?sules ortho-
doxi et virtute insignes florebant, tunc ea veris
miraculis adscribam, sicut supra similes excom-
municationis et absolutionis effectus, aliquando
in Ecciesia Latina Fecutos, inter rairacula nume-
ravi. At non facile inducar, ut tam miros excom-
municationis et absolutionis effectus attribuam
ecclesiasticse schismaticorum potestati, quam su-
communiter avriimpov appellant. Postquam fur Sec. xv.
fnistum hujus panis deglutiverat, statirn toto
corpore ita intumuit, ut in manifesto crepandi
periculo versaretur, nisi eodem die furtum indi-
casset, ac criminis absolutionem petiisset. Hanc
historiam ipse maleficus ille sacerdos narravit
Richardo nostro, qui propterea ibidem addit, si-
miles prsestigias saepe a schismaticis jactanter
commemorari, acpro miraculis venditari, ut ec-
clesise sua?ritum extollant ac schisma contra
,

pra allatae rationes omnino evertere videntur. Latinos defendant. Usque adeoexcrevit ca>ca eo-
Sed forte curiosus quispiam ex me quseret: Quo- rum pertinacia, ut in rebus pessimis glorientur,
modo igitur talia prodigia fiunt in schismatica et dsemonis opem adhibere non erubescant,
Grsecorura ecclesia, qualia interdum in ea eve- dummodo populo imponant, et thaumaturgi vi-
nire superius fatebaris?Huic queestioni candide deantur.
respondebo, ubi prius ex communi theologorum 1310 Non minus superstitiosum est aliud re- schumalicos
doctrina aliquid prsemisero. szpe super-
medium, quo hodierni Grseci ad expellendum ex
itdionibus
Daltt nolilia 1307 Ut quis ope dsemonis cognoscat occulta, impiorum vel excommunicatorum cadaveribus uti,
veru super-
aut mira efficiat, non est necesse, ut dscmon ex- dsemonem utuntur, et quod supra mernoratus D.
stitionis,
pressis verhis invocetur, aut explicitum cum eo Ricaut, heterodoxus Anglus, inopusculo destatu
pactum ineatur theologi enim unanimiter docent,
: prsesenti eeelesise Graeese cap. 13 refert ex jurata
illum tacite cum dsemone pacisci, qui vana et Sophronii cujusdam Cretensis narratione, quam
naturaliter improportionata media adhibet ad hic ex idiomate Gallico in compendium redigo
aliquid cognoscendum velefficiehdum. Nec requi- Cum indissolutum excommunicati corpus, inquit,
ritur, ut dsemon aliquando pactus sit, se ad talis inventum esset in insula, qme Latine Melos et ver-

vani medii adhihitionem concursurum nam eo : nacule Milo appellatur, presl- teri convenientes de-
ipso, quo quis vanis nec a Deo institutis mediis liberarunt, quid in hac re agendum esset. Hubito
utitur adeftectum aliquem consequendum, dsemon consilio, decrevcrunt, recurrcre ad remedium, quod
se iis immiscere consuevit. Necrefert, quod utens in hujusmodi casibusjam communiter adhiberi solet

talibus rebus, quas constat naturaliter ess« im- nempe statuerunt, ut dissecta corporis istius membra
proportionatas, protestetur, se nullum cum dae- vino coquerentur ;
quia existimabant, nullum rcme-
raone commercium intendere aut habere velle ;
dium efjicacius esse ad fugandum daemonem, qui

quia re ipsa contra protestationem suam opera- incolas istius insuls variis appnritionibus terrebat.

tur. Denique non excusatur, qui media uti-

talia Sed consanguinei vel affines, quibus h&c ignominio-
lia credit propter experientias; eo quod dsemon sa defuncti lanie.na non placebat aclero ohtinuerunt,
has procuret, ut homines paulatim illaqueet, et ne istud presbyterorum consilium exsecutioni man-
ad simiies superstitiones usurpandas inducat. daretur. Interim litterae cum quadam pecunix sum-
Nunc aliqua communia ac manifesta superstitio- ma missx sunt Constantinopolim, ut absolutio ex-
exempla profero.
nis Grseeae communicati, manu patriarclur subscripta, quanto-
et altalis 1308 Richardusnosterplures Graecorumfrau- cius impetraretur. Ea accepta, diciturcadavcristud
nonnullis
des et magicas artes ad fingenda miracula de- statim ultro dissolutum fuisse. Ita ille.
exemplis,
texit, ut in ssepe laudata Historia insulas Sant- 1311 Ex hoc jurato Sophronii testimonio haud inipru-
babititer con-
Erini toto cap. 13 exponit. Inter alia oculatus sequitur, Graeeos arbitrari, quod talia excom- cludimus,

ille testis ibidem narrat, presbyteros schismati-
cos ssepius uti verbis et characteribns magicis.ut
detractores aut fures ad famam vel
restituenda compellant. Quare solentGrseei inju-
municatorum cadavera a dsemone indissoluta predieta ex-
communica-
conserventur. Quod si daemon ea vere vel appa- toruin catta-
vera
bona alterius renter conservare possit integra, etiam potest
illa dissolvere. Quare si vera est ea historia, vix

ria aut damno aflecti, adire presbyteros, iisque dubito, quin in absolutionem illam irrepserit
summara qusedam superstitio, atque ita dsemonsese ei im-
quamdam pecunisa solvere, ut criminis
miscuerit, sicut de aliis maleficis excommunica-
auctorexcommunicetur. Postquam calogerus sive
tionibus seu exsecrationibus et absolutionibus
sacerdos malignam excommunicationem, seu po-
tius diabolicam exseerationem, ex magica for- paulo superius diximus. Neque juxta prsedictam
niula pronuntiavit, detractores aut fures urinam theologorura doctrinam propterea opus est, ut

emittere nequeunt, donec dolore aut periculo explicitum pactum ctim dsemone meatur; sed
coacti, dictarevooent, velablata rfestituant. Tam adhiberi media naturaliter iraproportio-
sufficit

trchiti, inqnit ibidem missionarius iste, liabemus nata, et superstitiosa queedam adjuncta, etiamsi
utentes protestentur, se nullum cum da?mone
horum effectutnn c.rperimenta, ut in his insulis nul- iis

commercium velle. Certius de illa re judicium

lus ea de re dubitet. Deinde ex superstitiosa talium
ferre possemus, si Sophronius explicasset mo-
excommunicationum formula, quam ipsemet vidit,
dum et cteremonias, quibus patriarcha
Constan-
et cujus magicos characteres delevit, eamdem
rem Juverit hic recordari foliorum
confirmat. tinopolitanushunc excommunieatum absolyit: ut
lauri,quibus nomina excommunieatorum inscri- enim theologi passim tradunt, superstitio seu
benda fuisscnt, utexcommunicatio suum eflectum vana observantia sat ciare cognoscitur ex insuffi-
obtineret, de qua re superius ex eodem Richardo cientiacaussa adhibitsead eftectum. dumvidelicet
non illepidam bistoriam retulimus. nec habef naturalem virtutem, nec de superna-
fJ
tuibus
'

1309 Prseterea Richardus locoproximecitato turali legitime constat.

mtet.
refert, aliud maleficii exemplum, ex quo patet, 1312 Sane superstitiosum esse in Grseciacle- aptitt i.

tmonis
presbyteros scbismaticos etiam ad hune exsecran- rum schismaticum apparet ex supra allatis exem- intltsseliiti)
qui dis- serveri ee
dnm m
relms sacrisabuti cum enini persona
fiin :
plis, et hoc ipso presbyterorum consilio,

secta hujus excommunicati membra vino coquea-

qusedsm de furto essetsuspecta.sacerdos Grsacus
quse
nonnullos characteres insculpsit pani benedicto, da esse decreverant, utdsamon mgaretur:
d;vmonis liigain
qui in fine Missae distribuitur, et quem Grseci enim inter illam coctionem. et

30 naiuralis
Tomus l Augusti.
 , ; :

218 IIISTORIA CHRONOLOGICA

naturalis connexio est? Quid connexionis na- ris philosophis, qui illo tempore erant, antccellcbat.
turaliter inveniri potest inter cordis transfixio- Patriam ci Peloponnesus prxbuerat, hodie Morxa
nem, quae acuto baculo fici silvestris faciendaest, appellata. Matrem habuit Romanam, id cst Grx-
et dajmonis expulsionem, quam supra narraba- cam, nobilissimo gencre natam ; patrem unum ex
mus? Adde, quod sacerdotes scbismatici sibi su- Albanicis proccribus. Ab incuntc xtate, monasticx
perstitiose persuadeant, hanc daemonis adjura- vitx cupiditate arsit. Hoc animo prxditus reliquit
tionem sabbato fieri debere, et se alio die cadave- parentcssuos, seque in sancti Montis monasterium,
ra bujusmodi impiorum aut excoramunicatorum Pantocratoris nomine dictum, contuiit ubi in mo- ;

in sepulcro non inventuros, ut supraex Richardo nachorum cxtum cooptatus, postea sacerdotis tituio
nostro retulimus. Ex his omnibus concludimus, ornatus fuit. Ac sane
multos annos in illo monaste-
miros illos effectus, in schismatica Graecorum ec- rio excgit, donec, mortuo Thessalonicensi metropo-
clesia interdumoccurrentes, superstitioni adscri- lita, thronus ejus absquc sacrorum antistite ac pa-
bendos esse, et miseram ac rudem illam gentem Hocloco idem auctor fusius narrat,
storc mansit.

a daemone sic falli, ut in suis vitiis et erroribus quomodo Niphon invitus primo sedem Thessalo-
pertinacius detineatur. Ha?c est opinio nostra, nicensem ascenderit, ac inde ad cathedram Con-
quam libentissime mutabimus, si quis nos me- stantinopolitanam translatus fuerit; quae hicbre-
liora aut certiora docuerit. vitatis causa non exscribimus.
1313 Nunc in viara redire oportet, ut pa- 1316 Tum ibidem pag. 139 et sequentibus, ainposlmor-
Maximo, propter quem hoc loco series
triarchae occasionem seu causam, ob quam Niphon pa- tem Symeo-
llis Trape-
tamdiu interrumpenda fuit, substituatur triarchatu Constantinopolitano cedere coactus zitntii
fuit, exponit his verbis : Eo tempore Symeon
Trapezuntius, qui supra patriarcha fuerat, diem
CXXXIX NIPHON II. suum obiit, rclictis magnis, prope innumeris, opi-
B bus, nullo per vitam testamento super eis facto, ec-
clesixnc ccderent, an monasteriis inferrcntur, an
Post morlem Electioni hujus patriarchae Malaxus lib. 2 Tur- alio deportarentur, ubi commodum videretur. Sed
.Walwmelis
imperaloris,
co-Graeciae apag. 137quaedam prcemittit, ex intestato mortuus est. Ceterum patriarcha factits hic
qux anno quibustempus decessoris ejus prasterpropter col- Niphon non insinuavit, ut honore aliquo afficeret
U81 affigen-
lia est,
ligimus. Hactenus, inquit, imperium Sultani Ma- Amerutzx Scederbei filium, tunc regix pecunix
chemetx, qui Constantini urbem expugnavit. Succes- prxpositum, et in vicinia palriarcheii habitantem.
mortuo filius suus Bajazita, quo tempore pa-
sit ei Unde dolorem non parvum hic cepit, se, cui prorsus
triarcham agebat ille doctrina excellens, de quo dixi- nihil honoris patriarcha habuisset, ab eo despectum
mus, Maximus. Regnavit iste Machemeta triginta judicans.
duos annos ;
quo regnante, fuere patriarchx hi, 1317 Alebat itaque odium, tamquam venenum acl hercdita-
quorum nomina subjecimus : I Gennadius Schola- in venlre abditum, adversus patriarcham, ac tempus tem luijits
adetimlam
rius ille doctissimus. II Isidorus a confessionibus. ei evomcndo opportunum captabat, sicut etiam fecit
III Joasaphus Cusas, cui barbam prxcidi Sultanus nam cum sciret, palriarchx Symeoni defuncto nul-
jussit. IV Marcus Xilocarabes. V Symeon Trape- lum esse heredem, omnes illas facultatcs, aliaque
zuntius, sub quo initium pescesii in ecclesiam intro- ecclesix vasa xrario regio vcndicabat. Diccbat enim,
ductum est. VI
Dionysius metropolita Philippopo- quxcumque sacra vasa et alia, vivente illo patriar-
leos. VII Iterum Symeon Trapezunlius VIII Ra- . cha, dedicata fuissent, omnia pertinere ad regem.
phael Servius, charatzii auctor. IX Maximus, vir Arripuit ergo iste Amerutza libros evangelicos ele-
doctissimus, in cujus patriarchatu
Sultanum mor- ganter ornalos, argentea thuribula, pulcras imagi-
tuum esse diximus. Chronologi passim tradunt, nes, veiamina sacra varii generis, sceptra argentea
Mahometem mense Maio anni mcdlxxxi obiisse. ct aliaid genus multa; quarum ecclesiasticarum
Maximo suc- 1314 Deinde Malaxus ibidem sic pergit Tunc : rerum omnium pretium excurrebat ad asperorum
cessit Ni-
phon, hic Maximus, cum sexennio offtcium patriarchx (est genus monetae Turcicae, de cujus valore
gessisset, ad Dominum in cmlcstes mansiones abiit. Leunclavius in Pandecte historias Turcicae cap.
C
Divulgata morte ejus ad omnes Occidentis et Orien- 18 consuli potest) millia centum octoginta. Omnes
tis ecclesiarum prxsides, eodem hi tempore Constan-
quoque clericos in custodiam conjecit. Ita magna in
tinopolim cucnrrerunt, et inmagna catholicaecclesia, patriarcheio persccutio exstitit.
qux mater ceterarum ecclesiarum est (rideri potius 1318 Patriarcha quid ad hxc faceret, animodu- falsos testes
quam meretur miser hic Graeculus, qui ec-
refutari bius, consilium cum quibusdam proceribus cepit, ac
subornavit,

clesiam suam schismaticam tam superbe extollit) testes subornavit, qui dicerent, Basilium qucmdam
convenerunt. Erat illa tempestate pontifex Ephesi esse mortui patriarchx nepotem ex sorore. Hoc ipsi,
operam maxime ulilem navans Daniel, quia egrcgia sicut a patriarcha instructi erant,pro testimonio di-
prxdilus doctrina. Sed et alios multos invenire erat xerunt. Verum Amerutza exacte sciebat. illos fal-
sacrorum antistites, studiis Utterarumdivinx cog-
et sum testatos esse, quia non ita erat, sicut ipsi dixe-
nitionis perpolitos ; quorum unus quoque fuit Thes- rant. Hoc ei, ut Trapezunte oriundo, et res Symeo-
salonicensis , cui nomen eral Niphon. Cum itaque, nis cognitas habenti, probe nolum erat. Tantumpa-
ut dictum, convenissent, synodum patriarchx legen- triarchx pronepos Basilius fuil, c sororis ejus filia.
di gralia egerunt. Suffragatione rite facta, ipsum Hic nactus occasionem Amcrutza evomuit venenum,
Thessalonicensem legerunt. Electione Niphonis legi- quod intra se habuerat, contra patriarcham, eoque
timeperacta, ei dederunt minorem significationem eum infecit et necavit. Relulit autem rem ad Sulta-
deinde etiam majorem, vespertino cantu num. Tunc hic, cum audisset, vehemenler patriar-
finito. Inde
Heracleensis ei pedum pastorale in manus tradidit, chx iratus est, eumque augusta illa sede, dejecit, et
et ipse, patriarchica sede conscensa, sacro et laico ex urbe in exsilium pepulit ; tribus vero testibus na-
benc precatus est ordini. sos amputari impcravit, quorum teslium unus hiero-
antea ex mo- 1315 Erat hujus patriarchx maximus usus, de monachus erat, nomine Antonius.
nacho faclns
suggestoque singulis diebus docebat. Non quidem 1319 Remansit thronus longo tempore palriarcha et propwea
vrasul Thes- ille
satonicensis aliis omnibus doctior erat in exsUium.
; sed late profluens inerat vacuus. Niphon vero, qui patriarcham cgerat, ur- exiiutsas
esl.

oralio et sententiarum pondus, propterea quod cete- bem clam, inconsulto Sultuno, intravit, tantumqux-
store
 PATRIARCIIARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 219
store conscio, charatzii persolvendi causa. Quo facto, longissime is crrare convincitur, tum ex aliis, tum SEC.XV.
rursus clanculum aufun.it, ne ab aliquo conspicere- maxime ex eo, quod in eadem Historia ponanlur
tur, quiipsum Sultano proderet, a quo capite mul- post hanc Dionysii restitutionem sedisse sub Ba-
Cum itaque Sultanus magnam iram adver-
ctaretur. jazcte, Turcorum imperatore, sex alii patriarchx,
sus patriarcham gereret, clericos accivit, iisque siveprimo sive iterum, et aliqui sexennium, cum
mandavit, alium patriarcham facerent; nemo vero tamen Bajazetes decesserit anno Christi millesimo
illum altcrum, qui antea fuisset, reciperet, nec ul- quingentesimo duodccimo. Hinc sequitur, Diony-
lum cum eo commercium haberet ; alioqui, si quis sium et sequentes aliquot patriarchas adhuc hoc
hoc intcrdictum violans deprehendetur, eum sus- seculo xv includendos esse.
pensum iri. Nonnulli auotores scribunt, hunc Ni- 1323 Post memoratos terrae motus Malaxus et posl duos
phonem Latinis et concilio Florentino favisse, statim subdit, Dionysium in secundo suo patriar- annos eo st
iterum abdi-
ut videbimtis, quando is postmodum sedi suae chatu duos annos et aliquot menses exegisse, ac cavit

restituetur. Interim loco ipsius ad sedeni Con- tunc ultro ad monasterium Cosinitzae rediisse.
stantinopolitanam redire coactus est supra me- Historia politica lib. 1 Turco-Graeciaa pag. 34
moratus Dionysius, qui etiam orthodoxus fuisse hunc secundum Dionysii patriarchatum satis

dicitur, quod infra discutiemus. breviter et distincte describit hoc modo : Consi-
lium igitur Dionysii ceperunt creandi, qui in cceno-
bio Cosinitzx commorabatur. Abierunt hoc animo,
DIONYSIUS I iterum. reqe sic jubente. Accersiverunt Dionysium, et reci-

pere id munus, licet excusatione longx senectutis

uteretur, coegemnt. Etiam herus ipsius, qni olim

Post hunc Secundam hujus Patriarchse electionem Mala- raptum redemerat, sicut diximus, adhuc in vivis
Dionysius se- xus lib. 2 Turco-Grseciae pag. 141 sic nar- erat, idemque in multis regebat ecclesix negotia.
di CP. resti-
tutus cst. rat Audita tam severa sententia et comminatione
: Erat ille patriarcha multis virlutibus egregie orna- E
B Sultani, quam scilicet paulo superius ex ipso re- tus, humilitate animi, erogalionibus in egenos, ali-

citavimus, coactum cst concilium ponti/icum, cleri- isque studiis laudatis : cumque duos annos functio-

corum, nobilium, et totius plebis, patriarchx creandi ni patriarchatus, et menses sex adjecisset, illa sese

causa. Ibi animis difficili consultatione distractis, abdicavit.

cuinam potissimum is honor mandandus esset, venit 1324 Jam vero nonnihil dicendum est de or- Dicitur hic
fuisse ortkn-
eis in mentem superioris palriarchx Dionysii, qui thodoxia Dionysii, quam superius obiter indica- doxus;
se munere abdicaverat, et in cmnobio Cosinitzx ver- vi, et de qua Spondanus in Annalibus ecclesiasti-
sabatur, propter injustam calumniam, qua quidam cis ad annum Christi mcdlxxxii num. 9 sic scri-
ipsum circumcisionis crimine infamaverant.Ita Sul- bit : Ceterum fuisse tam Niphonem quam Diony-
tano indicarunt, se invenisse virum patriarchatu sium Ecclesix Romanx et synodi Florentinx secta-
dignum. Tunc ipse statim tertos homines ad il- tores, ex Annalibus Ruthenorum elicuit Leo Creu-

lum misit cum mandatis : qui profecti quantumvis sa, archimandrita Vilnensis, in Defcnsione eccle-

reluctantem adduxerunt invitum. Erat is tunc valde siasticx unionis; ubi narratur, cum Isidorus metro-

senex. poiita Russix (Cardinalis nempe Ruthenus, de quo

qtu secun- 1321 Utadvenitin maqnam ccclesiam Diony- alias) successorem sibi dari Gregorium quemdam
dum patriar- Zeminlachum a Pio Papa II impetrasset, ac ni-
chatum ad- sius, iterumque patriarchicam sedem cepil, cur-
ministravit rentes vencrc pontificcs, Clerici quivis sacri ordinis hilominus Moschi schismatici Jonam quemdam con-
tra illum elegissent, Dionysium patriarcham,
dum
participcs, nobiles, etplebeius ordo, debitamque reve-
rentiam et gratulationem exhibentes, faustam in vi- primo omnino jussisse Jonam pelli, et Grc-
sederet,

cem ab ipso precationem acceperunt. Pace tunc et gorio obcdiri, qui Fiorentinum concilium et unionem

concordia prxclara, maqna Christi ecclesia frueba- Ecclesix amplectabatur factumque ita esse. Spon-
;

tur. Perfectx virtutis in hoc patriarcha imago con- danus istam opinionem hausit ex Bzovio, qui in
suis Annalibus ad annum Christi
mcdlxxxix
spiciebatur, tantaque monaslicx disciplinsescicntia et
num. 15 ex iisdem monumentis asserit, Diony-
F
usus, ut nemo cum eo comparandus esset. Multum
ille jejunabat, totas noctes invigilabat precibus. Quo- sium fuisse orthodoxum. Raynaldus ad annum
tiescumquc aliquo iturus ecclesiastici negotii causa mcdlxxxvi num. 62 in margine eosdemRutheno-
rum Annales citat, et ex his aliisque insrrumen-
esset, numquam equo vehebatur, sed pedibus iter fa-
tis orthodoxiam Niphonis patriarchce probat, ut
ciebat, licet summa scncctute.
infra videbimus sed ibidem de hoc Dionysio
nul-
tmpore ter- 1322 Inciderunt in tempus gubernationis ejus ;

ramotus,qui lum verbum facit, quod silentium hic non imme-

videturanno terrx motus validi et formidabiles. Tunc ipse aliam
U90 rito miramur.
evenisse ex alia ecclesiam adibat, precationes et suppiicatio-
1325 Hinc quoque circa orthodoxiam Diony- decujusta-
nes faciens. Editor ad hos terras motus in margi-
nobis suboriuntur nonnulli scrupuli, quos 2^—,.
ne annum Christi mdviii notat sed hsec Malaxi ;
sii
»u-raiiquas
indubitato
verba arbitramur referenda esse ad priorem ter- evulsos vellemus, priusquam ipsum
numero adscriba-
rse motum, de quo Spondanus in Annalibus ec-
Catholicorum patriarcharum
constat. Dionysium
clesiasticis ad annum Christi mcdxc num. 10 et mus. Imprimis ex supra dictis
Certe ab hoc
11 sic disserit Addunt vero annalcs Turcici, hoc Marci Ephesii discipulum fuisse.
:
Latmorum
eodem anno (videlicet Christi mcdxc) die quodam schismatico magistro et implacabili
Florentino aut Latims
Jovis circa meridiem ibidcm Constantinopoli tcrram hoste non didicit concilio
favere. Quod si quis dicat, eum
post magistri sm
tremuisse, et multa xdificia corruissc ; ad quem
mortem orthodoxo dogmati ac concilio Florenti-
terrx motum respexisse putamus Malaxum in Hi-
cum
idprsefracte inficiabimur.
storia patriarcharum Constantiiwpolitnnoruiii, aim no adhKsisse, non
qnibus
ait,in tcmpus rcgiminis Dionysii patriarchx. denuo nobis non suppetant eerta argumenta,
At m-
sedentis, ineidisse terrx motus validos : nam quod,
pertinaciam ipsius in sohismata probemus.
mirabimur, illum Dionysium orthodoxum
qui notas marginales ei addidit, ad illum alium tcr- terea
ab auctore Histori.-o politica; et Malaxo sch.sma-
rx molum longe maximum, qui contigit anno mil-
dubios re-
lesinw quingcntcsimo octavo, vel, ut Annales Tur- ticotantoperelaudari. Pra>terea nos
qui in Annahbus 80-
cici habent, millcsimo quingcntcsiino iwno, rcfcrt. linquit silentium Raynaldi,
clesiasticis
 ,

220 HISTORIA CHRONOLOGICA

diesiasticis loco proxime citato de orthodoxia throno vacuofacto, el synodo coacta, electus est
pa-
Dionysii tacet tamen allegat eadem monu-
; ubi tritircliu. ijui meiropolitinn Serris egerat, Manasses-

menta, ex quibus alii Catholicam ipsius profes- quem Maximum transnominarunt. Hunc ubi elege-
sionem eruerunt. nint, suffragium inierunt, ac de more minus eide-
<i silenlium 1326 Adde, quod noster Albertus Wiiuk deruut iiuliciiiin ; vesperi autem, cantu usitato de-
quorumdam
Koialovicz in Historia Lithuana part. 2 lib. 5 cantato, tradiderunt et majus qui populo Chrisliano
scriptorum ;

ad annum mcdxci de Dionysio non merainerit, in patriarchico suggesto fausta et felicia precatus,
ubi interim hoc ipsum religionis dissidium inter rebus omnibus rile perfectis, in sacratissimam patri-
Ruthenos ita describit Accedebat, quod rex gra-
: archicam abiit. cellam,
Venerat is e sancto Monte;
vibus edictis Florentinam Latinorum cum Grxcis cumque patriarchica dignitate exornatus esset, e.xiit
in religione concordiam per suas ditiones promoveret sinistra quxdam fama de ipso. Itaque. ludibrio fuit
advcrsus Orienlalis secessionis sectatores, quibus Se- Clirisliunis, lum sacris, tumlaicis. Jurenc, an inju-
verix proceres mordicus adhscrebant. Parum prode- ria, criminatione de ipso sparsa, ipse. noverit, ra-
rat obstinatis mentibus tum Josephi Kijovien.sium tioiicm in dic illius scvcri uc justi juilicii redditu-

antistitis c.rcmplum et cura, tum Niphonis patriar- rus. Prxfuit liic palriarcha sexennium. Tunc magna

chx Constantinopolitani epistola, qua eo anno data offensione a monacho quodam, cui nomcn Gabricl erat,
gravissime monebat, univcrsos Russos, uti inviola- orta, deductus est Maximus e patriarchico throno.
tam colerent sentiendi de religioneamicitiam, quam Tum ibidem subjungit, quomodo suflragiis synodi
Joannes Palxologus Orientis Imperator, et Jose- ad sedem Constantinopolitanam evectus fuerit
phus patriarcha Conslantinopolitanus, ceteriquc tum
pontifices, tum principes Grrcix, prxsentes Flo-
reniix inivissent. Neque is scriptor in eadem Hi- NIPHON II iterum.
storia ad annum mcdlxxvi pag. 24-i ullam de
istoDionysio mentionem facit, quamvis de unio-
ne Graeco-Russorum cum Ecclesia Romana ibi unc cum iterum legisscnt patriarcham, inquit ad eam rediil

non imme-
sermonem instituat.
1327 Non diffitemur, ex hoc Raynaldi et
H Ioco proxime citato Malaxus, miserunt, qui Niphon, qui
adducerent ipsum in magnam ecclcsiam. Ilu lliro-
concilio Flo-
rito dubita- rcntinofavit,
mus. Koialoviczii silentio dumtaxat argumentum ne- num recuperavit volunlale sacrx synodi pontificum,
gativum deduci, quod rem non evincit, quamvis clericorum, procerum, et totius Christiani populi.
interdum robore suo non careat. Sed etiamsi istae Oblinuit illum pcr annum. Tum plurimis inimici-
aliasque difficultates, quas hactenus proposuimus, tiarum gravium causis a priore palriarcha Muximo
magnam persuadendi vim nonhabeant; attamen natis, nec non ab aliis ponlificibus, metropolitis et
aliquam dubitandi rationem subministrant. Nihi- episcopis, qui nullo modo ferre Niphonem volebant,
lominus omnes hos scrupulos sive subortas dubi- iterala est ipsius e patriarchico solio deductio, ma-
tationes libenter sprevissemus, de antiquitate si gna cum animorum confusione, ecclcsix perturbati-
et fide Annalium Ruthenorum certum judicium one aliorumquc malorum incursione. Etsi Malaxus
ferre possemus. At cum Annales illos ad manum causam hujus dissidii non exprimat; tamen non
non habeamus, et veram eorum auctoritatem improbabiliter conjicimus, illud ortum esse ex
ignoremus, ob supradictas rationes de asserta controversia fidei, et Niphonem a schismaticis
Dionysii orthodoxia dubitare pergimus, eamque expulsum fuisse, quia concilio Florentino et La-
aliis eruditis, quibus haec peregrina monumenta tinis favebat nam Bzovius in Annalibus eccle-
;

praemanibus sunt, operosius inquirendam relin- siasticis ad annum Christi mcdlxxxix nura. 15,
quimus. Intc.-im progredimur ad ipsius succes- et Raynaldus ad annum mcdlxxxvi num. 62
sorem, qui in patriarchatu vocabatur exhibent de hac re sequentes ipsius litteras :

Nipho Dei miseratione archiepiscopus Constantino-

polilanus, novx Romx lecumenicus patriarcha, piis-
CXL MAXIMUS III, antea dictus simo et Dco Josepho fratri et conservo, me-
dilecto

Manasses. tropolitx Kiioviensium et totius Russix, salutcm.

Accepimus litteras ditectionis tux, scriptas humili-
tati nostrx, quibus significas, Romanorum ecclesix
Dionysio ab-
dicanti suc-
Historia politica lib. i Tureo-Graeciae pag. 39 episcopos Ruthenos, et Lituanos vobis moleslos esse,
cessit Maxi- de illo haechabet : Abdicatione palriarchatus vosque compellere ad unitatem ecclesiasticam, Flo-
mus, a Dionysio, quemadmodum supra diximus, facta rentix decretam. Unde metuis ingentia pericula,
factus est patriarcha Serrarum nomen
antistes, cui amissionem privilegiorum e.t liberlatis, qux illo lem-
erat Manassx, quod in Maximi nomen mutatum pore, quando unio decreta est, a regibus Polonix
est. Vixerat is in sancto Monte de quo varia fama
; vobis concessasunt.
fuit sparsa ; sed nemini, prxterquam Deo, vcritas 1331 Postulas itaque a nobis auxilium, et ad ut oslctulil«
r

«/"'
Exegit in e.r e/ftf
cognita. officio annos sex. Non video, vestrum potcnlissimum regem commendatorias. De-
slola
quomodo sexanni combinari possint cum pras-
hi sideras insuper scire de hac synodo, quomodo fuerit
cedentibusterraemotibus, qui circa annura mcdxc transacta, ut possis reddere ralionem omnibus perse-
comigerunt, etcura epistolaNiphonissuccessoris, quentibics et compellentibus ad unionem. Scias igi-
qu33 anno mcdxcii scripta est, ut infra dicemus. tur, eam synodum legitime fuisse congregatam, et
Indc, inquit auctor ejusdem Historiae politicae, magnifice toiius orbis Ixtitia et consensu comproba-
rixa inter ipsum et quemdam monachum, Gabrielem tam; idque prxsentibus illustri impcratore nostro
nnmine, orta, excessit; incujus locumrediit Niphon, Joanne Palxologo, et sanctissimo patriurcha Con-
ac pcrmansit annum unum. Matthaeus bealx memorix Josepho, non ita
Cigala et slantinopoleos,
Philippus Cyprius de malahujusPatriarcbae faraa pridem ante nos sedente, et vicariis seu legatis fra-
etiam meminerunt sed neuter prodit, an ilia ad
; trum nostrorum patriarcharum, archiepiscoporum et
mores vel religionem periineret. principum, Orieutalem ecclesiam reprxsentanlium;
quo e sede 1329 Neque certara hujus famae causam nobis prxsente quoque episcopo
CP. dejecto, Romano una cum suis.
indicat Malaxus, dum lib. 2 Turco-Graeciae pag. Ceterum cum nonnulli gentis nostrx, qui domi re-
1 42 de eodem Maximo tradit sequentia Ilaque : manserant, noluissent decreiam amplccti unionem,

forte
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 221

SEC. XV. forte ex odio in Latinos, ideo apud nos confusio et ad hunc modum exacto et relcijato (nimirurn Nipho- L>

nullus ordo, quando oves nobis concreditx imperivm ne, quijam socundo expellebatur) coacta denuo Postsecun-
et arbitrium in nos sibi usurpant, quarum pervica- synodo, de alio patriarcha subrogando consultatum '' um *' ,,ll "~

cix resistere non possumus : et quis scit, si non ideo est, ac multis e ponlificum nume.ro nominatis, tan- c.lmlum sed.it
dem una }"" clu ~nu>,
divinx iracundix furor in nos desxvil, et indies de- voce electus Dramx antistes Joachimus.
ssevire non intermitlit, quod sanctam unitutem re- Eleclione hujus facta, ad suffragia secundum consue-
spuerimus? Ut prxteream, quod subsidia Latinorum tudinem itum est. Accepta proinde et minore e.t ma-
non tantum amiserimus, sed etiam eos offenderimus. jore ejus rei indicatione, au/juslissimum sedem cepit

auatn anno 1332 Quamobrem neque mirari oportet, si etiam Erat hic xtute quidem juvenis, ncc doctrina expo-
\m nd /"* vobis sunt difficiles, quamvis uon injustam excusatio- litus; verum ecclesiasticis rebus perutilis, virtute
sutes Buthe-
nem habeas, dum, inscio patriarcha Constuntinopoli- conspicuus, animo submissus. Propter hujuscemodi
n os et Li-
thuanos tano, quidquam tibi licere dicis. Nos certe, quam- animi indolem charus omnibus fuit et consecrati et
scripsit>
quam maxime cuperemus, nihil facere possumus civilis ordinis.

eorum, qux nobis expediunt. Erao ilii minime de 1335 Concilium deinde cepit proficiendi in Tbe- quilberiam
vls " amt >
nobis conquerantur ; sed potius calamitatibus no- riam, ut preces et benedictionem principibus rerjio-

stris compaticntes, Deuin nobis propitium reddent, 7iis omnique populo impertiretur : quo profectus,
ul a tijrannica scrvilute liberati, denuo uniamur, exceptus est et a primoribus, el a nobilitate, et a

divina favente clemcnlia. Tu vero ne nimium relu- ceteris omnibus magno honore reverentiaque». Mu-
ctaveris, sed amice cum Latinis versare; nam et no- nera ei multa et eximia dederunt, respicienles ad
stris sacerdotibus , in dominio Vene.to degentibus, nos animi ejus demissionem et modestiam, qua se totum

utique injunximus, ul una cum iisdem Latinis, ser- ad imitationem Christi, summi pontificis, conforma-
verat. Postquam singula Iberix loca obeundo vidit.
vato tamen ecclesix Orientalis rilu, simul orent, et
Constantinopolim ad
congregentur. Sed ritus patrios observa; namque e peregrinatione reverlit, ac
thronum suum opidentus rcdiil. Ab eo tempore mox E
non prius majores nostri in unionem Florentinam
consenserunt , quam privileqia nostra fuissent conftr- magna in ipsum invidia exorta est multorum ponti-
mata. Scripsimus principibus et antis' ms Ruthenis
;i quorumdam laicorum.
ftcuni. clericorum, et

ac Lituanis nostri ritus, ut tibi in omnibus ad nu- 133G Erat quidem metropolita Selybrix, quem aaucwtri-
buto cathe-
Anno septies millesimo (id est Christi rnropter
r improba
r facta sua, omnibus nota, ea digni-
tum sint. i
drain suam ;

tate moverant nec tantum ea pcena, verum laputa- C ontra xmu-

mcdxcii) die v Aprilis, Indictione xi. Forte pro :

tum relinuit,
Indictione xi, substituenda est x, quae juxta ple- tione etiam dignus erat. Surgens hic in senatum

rosque chronologos cum anno 7000 orbis conditi Sultaniaccessit, etannuo charatzioseu tributo aliud

At exiguum unius alteriusve anni dis- mille ducatorum adjecit, itautjam fterrt trium mil-
currebat.
lium. Quo Bassx mira comitate ex-
audito, ipsum
crimen hic nos morari non debet, cum post ca-
ceperunt. Tunc statim accersiverunt patriarcham
ptam a Turcis Constantinopolim in serie patriar-
Joachimum, dicentes Si acquiescis additione mitle
charum non tara scrupolose chronotaxira singu- :

aureorum, quam Selybrieusis fecit patriarchatus

lorum determinare possimus, ut supramonuimus.
consequendi causa, resideto sane in throno tuo sin
1333 Ceterum ex hacNiphonis epistola liquet,
;
et forte ob
perlinaciam locumtuum cedes, quia hxc e.st

schismatico- ipsum unioni utriusque ecclesiae favisse, quamvis abnuis, exibis, ct illi

Sultani sententia et imperium. Noluit acquiesccre

ram lertio videatur nonnihil tempori servivisse, et forte
sedem CP. patriarcha aggravatione hac tributi sed de thrnno
plerosque Greecos, sibi subditos, ad eara corapel-
;

ascendere
cedendum duxit potius, quam in hujusmodi ve-
lere ausus non fuerit, ut ex quibusdam
hotuit.
istius sibi

etiam haec niret peccatum. Tunc vero pius populus, ut vidit,

epistolae verbis colligimus. Fortasse
periculum esse, ne condemnatus iste ct mcnto cUje-
schismaticorum pertinacia illutn movit, ut tertio
ctusmetropolita violenter contra leges fteret patriar-
cathedram Constantinopolitanam ascendere no
cha, abiit in regiam curiam in
conspectum Bassa-
luerit, etiamsi ad eam occupandam ultro invita-
hancmille ducatorumin se rece-
retur, quemadmodum Malaxus lib. 2 Turco- rum.et additionem
verbis repulsus esl improbus ille Selybriensis cona-
pit. Ila
Graeciae pag. 144 et sequente testaturhis
:

(ut nempe Joachimo sua dignitas constitit. F

Acccplo mandalo et sententia Sultani tus, et
j\ron nmlto post diaboli opera quiddam exquatamtn
Joachimo ejecto alium patriarcham substituerent, 1337 postmodum
animis conster- Christianis dotendum accidit : quodam enim die atia occasio-
sicut postea dicemus) vchementer
pontificum Sultanus Bajazita cum aulicis suis cquitabat, modo ne
certorum aliquot
nati sunt, et confeslim
magnam ecclesiam huc, modo illuc oberrans, venatione animum oble-
concilium, qui tunc forte ad
erant, coegere, ac terlium elegerunt
una voce super- ctans. Hoc modo non longe a Chrysoceramo prxlcr-
Valachia ver- vectus, vidit domum quaindam,
eamque, unicam,
iorem valriarcbam Niphonem in

sanZl Ei. missis clericorum aliquat,

,

uuntiandum tegulis contectam;ceterx vero

constratx crant.
>^^<>^
et patriarclucum tabulis lapidcis aliisque tegumentis
hoc curarunt, rogaruntque, veniret, nullam aham,
modo sibi persua- JJt igitur Sultanus Ulam solam et
fastigium reciperet. At itle nullo
diffcrcntcm con-
tegulas babentem, et ita a reliquis
deripassusest; sedclericosmissos ita, utivcnerant, loct, ccqux
ct scnibus
ha- spexit quxsivit esacerdotibus,
inanes remisit, nutla bcnignitate et honore eis
Responderunt iKi me-
re- hxcsola tequlata domus.
bito;qui ad ecclesiam reversi, renuntiuverunt esset
qua tps,
essc Christimm eeclesiam,
sponsum Niphonis, eum non modo obtatam dignita- tu impulsi,
Sultanus Ecquts vobts po-
eopatn- Rursus infit :

tem non rccipere, scd ne audire quidem de uterentur.

deditf Ipsi, ut honuncs
subrogare coacti sunt, testatem ejus eedificand*
archeio velle. Tum alium
secundam llwmlh nwli, ncc pciiculi
.
quidquam suspicantcs,
ut postmodum dicelur. Interim post ct inconstdcratc
rcspondcrunt pcr iinprudcntiam
:

Niphonis expulsionem electus est

nobis potestutcm fccit, ct ita xdiftca-
1'atriarcha
vimus. . .

audivit,color factex nn- acjcctustst.

1338 Sultano, postquam
CXLI JOACHIMUS. mutatus cst, ct gravi ira contra patriarcham txar-
sumcre volutt.
sit de eoquc haud vul.jarcsupplicium
suum, et scvcrum
2 At immutavit taiucn animum
lectionem hujus Patriarchre Malaxus
lib.
fuOriarcham,
E Turco Grascias pag. 143 sic memorat :
IUo clericis mandatum
dedit, uJ dejicerent

aliumque
 222 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XYI. aliumque sufficcrciit, nisi pamas dare ct deleri vel- mus. Sed cum is oblatam dignitatem omnino re-
lent.His minis perterriti, dejecto Joachimo, pa- cusaret, repulsam passi clerici suffragia sua ad
triarchatum obtulerunt Niphoni, qui jam bis ex- alium substituendum converterunt. Quandoqui-
pulsus fuerat, et tunc in Walachia versabatur, dem vero non ignobiles chronologi initium hujus
ut superius alia occasione, ex Malaxo libro 2 successoris usque ad annum Christi md differunt,
Turco-Graeciae pag. 144 et sequenti, memoravi- nos cum ipsisjam exordiemur

SECULUM XVI.

mium e throno excussisset, et ipse inibi se collocas-

CXLII PACHOMIUS I. set. Noluit ergo eum princeps ille recipere ; imo ne
videre quidem ; scd ministros aliquot misit, qui ho-
minem tota regione ipsius excedere jusserunt, utpa-
Kiplione lcr- Spondanus in Annalibus ecclesiasticis ad annum triarchatus contra canones inscensorem. His auditis,
tiumpatriar-
Christi md num. 12 secutus Onuphrium Pan- Patriarcha valde indoluit, et pudefactus Itinere
chatum recu- est.
sante electus vinium, existimat, initium Pachomii eo anno figen- itaque converso, Dolovistum perrexit, ac dolore ani-
est Pacho-
mius dum esse, ut ibidem et postea ad annum Christi mi in morbum delapsus, mox exstinctus est, cum ta-
mdxiii num. 22 pluribus argumentis ostendit. lem sui contemptionem concoquere non posset. Joa-
B
Porro Malaxus lib. 2 Turco-Graeciee pag. 145 de chimo igitur sic mortuo, ad Cathedram Constan-
electione ipsius narrat sequentia : Synodus, hac tinopolitanam revocatus est
recusatione percepta(nimirum Niphonis) de.nuo ac
sxpius sedit. Cumque probatissimorum, ad sustinen-
dum tantnm opus aptorum, antistitum nomina in PACHOMIUS I iterum.
medium allata essent, convenire de patriarchx ele-
ctione non potuit. Ita synodus dimissa fuit. Inde rur-
sas conciho congregato, omnium voces in Zichnensi Cognita morte patriarchz Joachimi a clericis Uoc morluo,
adsedemCP.
prxsule (cathedram hujus ecclesiae tunc Pacho- (verba sunt Malaxi, qui loco proxime citato
reversus cst
mius occupabat) concurrerunt ; qui tunc quidem non sic pergit) conventus pontificum indictus est, ut de Paclwmitis,

aderat, sed domi apud metropolim suam. Cum hunc alio idoneo in locum ejus substituendo deliberarent.
una mente patriarcham legissent, statim legatione Sedentes itaque in sacra synodo, concordi voce su-
missa, adducendum curaverunt eidemque utrumque periorem Pachomium requisiverunt. Communi sen-
indicium de more dederunt. Pedum ab Heracleensi tentia, inquam, pontificum et clericorum, interque
accepit post gratiarum actionem, a patriarchis reci- seculares nobilium et plebis hunc ad patriarchicam
tari solitam, et in patriarchicum thronum assedit. administrationem revocarunt. Thronum ergo recepit,
Tunc accurrere pontifices, et clerici, et cuncti Chri- et pacifice prxsedit. Eo tempore vivebat doctissi-
stiani, eique debitum honorem exhibuerunt. mus Manuel Pclo-
vir et theologus prxslantissimus,
quem amici 1340 Postquam hic unum annum sedit, tum ponnesius schismaticus scriptor nonnulla con-
(is
decessoris,
oblatamajori
quidam pohtici, prioris patriarchx Joachimi amici, tra Latinos edidit, ut apud bibliographos videre
pecunissum- inter se consilium ineunt, se tamquam de suo datu- est) magnus magnx ecclesis rhetor. Sub hoc quoque
ma, post an-
ros Sultano quingentos aureos, ut ipsis in patriar- Patriarcha vixit legum contemptor Arsenius, ge-
num expule-
runt, chatum restituat Joachimum. Erat tributum antea nere apostoles, qui indigne violatis legibus et canoni-
c tria millia ducatorum. Hoc ipsi quingentis ducatis bus, in thronum sanctissimse metropoleos Monemba-
auxerunt, ut summa fieret ter mille et quingento- six se intulit. Y
rum. Et hoc eorum prxposterum erga Joachimum 1343 Posthsec auctor noster multis verbis per- qui aniw
studium, quo hanc accessionem Sultano polliciti sunt, peram conqueritur, quod Veneti, quibus tunc 1500 exciun-
municavit
susceptum est ipso Joachimo sciente et volente :
, Monembasia parebat, schismatieum istius urbis Arscnium,
quippe dabat ipse id auri clanculum urllwdoxiiin
;' sed nihil se praesulem ejecerint, et Arsenius ope eorum et le- Monembasits
scire, prx Itaque re adSultanum ab illis
se ferebat. gati Pontificii sedem Monembasiensem inique in- prststtlem,
relata, se addere quingentos aureos, ut Joachimus vaserit. Dein allegat sententiam excommunicatio-
restituatur, statim is negotium eis throno deducendi nis, quam propterea Pachomius patriarcha Con-
Pachomii, et Joachimi reducendi dedit. Sic itaque stantinopolitanus mense Junio, Indictione xn, id
expulso Pachomio, de quo infra sermo recurret, est anno Christi mdix, contra Arsenium tulit, et
sedem Constantinopolitanam ascendit variis locis promulgari praecepit. Quinimo, si lu-
bet credere, auctor ille ibidem pag. 151 de Arse-

nio, orthodoxo, schismaticorum fulminum com-

JOACHIMUS iterum. temptore, nobis obtrudit sequentia : Ergo cum
violator iste disciplinae didicisset, tates a patriarcha
litteras contra se missas esse, non potuit amplius
et Joacki- Malaxus, ex quo superius nonnulla istius Pa- Monembasiee prae pudore consislere : sed confestim
mum sedi triarchsegestaretulimus, lib. 2 Turco-Gree-
CP. reslilue- se inde proripuit, ad Papamque profectus exposuit
runt. cisepag. 146 de secundo illius patriarchatu hsec apud eum Cardinalesque, atrocibus vcrbis et crimi-
habet Post modicum tempus hiciterumperegrinari
: nationibus, quid sibiaccidisset addens, Papam et
:

et Moldaviam invisere paravit. Ilaque clericis ali- Cardinales, hxreticos a patriarcha et Grxcis cen-
quot comitatus in viciniam illius pervenit. Resciverat seri.
Moldavus de additione ad tributum a Patriarcha 1344 Auditis his, Papa, quod sciret, quanto ct
facta, cum hic, quingenlis ducatis datis, Pacho- quam eximia eruditio Arsenii esset, eumque mem-
brwn
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 223

brum Ecclesix vetcris Romxesse, prolixead Vene- pontifex, thronum Monembasix citra controversiam. Sec * v '
-

cujus cnda-
tum marjistratum scribit, in Grxcix Christianos in- Quod si quis vel sacerdotum vel politicorum hominum
„er inlumu- vehens. Quam epistolam cum ipse Arscnius eo attu- se illiopponeret, nec pareret, acriter eum punitum
issc dicitur,
lisset, ac.cid.it mpgna perturbatio confusioque Grx- iri, atque adeo exlerminatum iri e loco illo ad omne
cx ad sanctum Georgium ecclesix, ac mulli Grxco- tempus vitx sux. Tunc igitur, ut ccepi dicere, Mo-
rum in periculum capitis inciderunt, rebus itavehe- nembasiam vcnit, mandatum et commendalionem
menter ab Arsenio exacerbalis. Verumtamen nil Venetx dominationis prxfeclo civitatis, patribus, et
eorum, qux speraverat, obtinuit ; sed xgritudine populo exhibuit. Monembasiotx, postquam eas litte-
animi victus, mortuus est, nulla pxnitentia acta, in ras viderunt, demisse exceperunt hominem, honore
excommunicatione, abiitque anima ejus, quo Nesto- et reverentia prosequenles, utpote prxclara etiam
riiet aliorum hxreticorum : ac repertum est aliquan- eruditione etdoctrina prxditum. Si Monembasiotse
to post miserabile corpus ejus nigrum, ad modum Arsenium demisse exceperint, honore et reverentia
tympani lurgens, ila ut omnes, qui id videbant, ter- ipsum prosequentes, quomodo postea non potuit
rcrcnlur, et contrcmiscerent. Infra de hac schisma- amplius Monembasix prx pudore consistere ? Quia,
tica narratione judicium nostrum aperiemus, ubi inquies, patriarcha Constantinopolitanus ipsum
prius aliam viri eruditi de eadem re sententiam excommunicaverat. Intelligo. At Veneti aliique
retulerimus. Latini eam excommunicationem explodebant ;

ilequa redn- 1345 Christianus Lupus tomo 5 de synodorum graves autem pcense deeretse erant contra Grse-
bital Lupus, generalium et provincialium decretis pag. 113 cos, si quis vel sacerdotum vel politicorum hominum
qui potius
eam rolundc miros excommunicationis effectus refert, et ea se illi opponeret, nec pareret, ut ipse Malaxus te-
ncgasset. occasione hanc ipsam Malaxi narrationem sic statur. Quis igitur Arsenio propterea insultare
breviter discutit Alia similia exempla adducit ea-
: ausus fuisset ? Quare ergo prx pudore Monemba-
dem Hisloria : etenim Arsenium, Lalinum Monem- siam deseruit ? Usque adeo vera est parcemia,
basix in Peloponneso episcopum, uti intrusum affir- mendacem oportere memorem esse. E
degradatum ac 1348 Nec magis verosimilis est ipsius narra- a Mataxo a-
mat, a Pachomio patriarcha fuisse
liisque schi-
excommunicatum , et adjungit de ejus in vinculo de- tio,qua nobis persuadere nititur, Arsenium ad smalicis con-
functi cadavererepertum est aliquanto post
: Pontificem Romanumvenisse, utde prsedieta pa- hctam esse
MISERABILE CORPUS EJUS, NIGRUM AD MODUM , triarchae Constantinopolitani excommunicatione
TYMPANI TURGENS, ITA UT OMNES, QUI VIDEBANT, acerbe conquereretur. An hunc in finem, obse-
TERRERENTUR ET COHTREMISCERENT. Quod an
, cro, ad Papam Romanum profectus fuisset? Cer-

verum sit, ignoro : etenim Arsenius fuit legitimus, te Arsenius satis noverat, Pontificem Romanum
utpote Romani Pontificis auctoritate creatus, Mo- non posse temporalibus poenis castigare hanc au-
nembasix episcopus ; et patriarcha Pachomius fuit daciam schismatici patriarchae, qui sub dominio
nequam schismaticus, utpote qui Papam ac omnes Turcarum degebat. Nil igitur Arsenioaut Ponti-
fici reliquum erat, quam contemnere vanam illam
Latinos assereret hxreticos, atque ita per ipsum in-
Atta- hominis ab Ecclesia separati excommunicatio-
flicta excommunicatio fuit nullius ponderis.
memorantur, possent per Ar- nem, ut merebatur. Multo minus intelligo, quid
men turbx, qux istic

senium fuisse concilatx, atque ita et inflicta per sibi velitMalaxus, dum ibidem hasc subdit Ve- :

iniquum patriarcham excommunicatio fuisse rata in rumtamen nil eorum, qux speraverat obtinuit ; ,

divino judicio. Non placet istud effugium Lupi, sed xgritudine animi victus,mortuus est. Jam Arse-

qui potius illam Malaxi narrationem, sicut coe- nius consensu Romani Pontificis et Venetorum ad

perat, de falsitate suspectam habere perrexisset. sedem Monembasiensem evectus erat, teste ipso

hujus ex- Malaxo, et ecclesiam illam summa auctoritate

Nos non tantum ambigimus de miro
communicationis effectu, sed majorem istius hi- gubernabat. Quid ultra sperare poterat ? Quomodo
arbi- igitur nil eorum, qux speravcrat, obtinuit ? Adde,
storia? partem a schismaticis confictam esse
tramur, ut jam variis rationibus probare conabi- quod do his omnibus, quse Malaxus tam confiden-
mur. ter narrat, nihil in Annalibus ecclesiasticis aut

1346 Imprimis plura, quse Malaxus hoc loco in historiaVeneta invenerimus, Neque Matthseus
c
Cigala, neque Philippus Cyprius de hac re ullum
Not quibus- nobis venditat, nullam verisimilitudinis speciem
<lam anju-
prse se ferunt quis enim facile credat. Arse-
:
verbum faciunt in suis catologis, ubi de Pacho-
mcntis pro-
txanus, nium post latam a Pachomio excommunicationis mio patriarchaConstantinopolitano meminerunt.
sententiam non potuisse amplius Monembasix prx 1349 Non diffiteor, anno Christi mdxii et se- quilnu argu-
mcntis addi-
Inanem schismatici patriarch» quentibus celebratum esse concilium cecumenicum mus nodum
pudore consistere. ?

excommunicationem rucabat ille scilicet, qui Ve- Latenarense v, cui prseter alios archiepiscopos chronologi-
cum,
Romanum Pontificem anno mdxiii interfuit reverendw patcr dominus
netos, urbis dominos, et
erat ista Andreas Monembasiensis, ut apud Labbeum no-
sibifaventes habebat! Sane gloriosa ei

hostium persecutio, etcathedram illam ascendens strum tomo 14 Conciliorum col. 133, et alibi logi-
duode-
Arsenius, nihid aliud a schismaticorum furore mus. Deinde anno Christi mdxyii sessioni
concilii interfuit reverendus
pater
poterat exspectare.- Schismatici parum norunt cim» ejusdem
dominus Marcus Moncmbasiensis, ut
apudeuradem
orthodoxos, putent, hos excoramunieationibus
si
Labbeum tomo 325 notatur. Ex his
citato col.
aut exsecrationibus suis terreri. Imo orthodoxi
sequi videtur. Arsenium Monembasiensem
archi-
solent talia hsoreticorum aut schismaticorum odia
episcopum, non diu post excommunicationem,
ducere, et imbellia hujusmodi arraa
sibi glorise
quara Pachomius anno Christi mdix vulgavit,
e
ridere. Quomodo igitur Arsenius prx pudore Mo-
vivis excessisse, quod non obscure
Malaxus in-
nembasiensem sedem reliquit? Ro-
nuit, dum affirraat, Arsenium ad Pontiflcem
'"cgiiam liu- 1347 Praetera hasc Malaxi narratio non cohoe-
3iisnarra- manum accessisse, et cum nihil obtinuisset eo-
iioiispurtem ret cum proecedentibus, quse pag. 14G et 147 sic
rura, qua speraverat, a^ritudine animi yictam
retulerat Erat iste Arsenius diaconus, venitquB
:

obiisse.
Venetiis Monembnsiam, magua Venetorum proce-
6 vivis ox- exannotatio-
rum potestate instructus, pcrtincntc liinc adipsorum 1350 Sed an Arsenius tunc statim mtns Jlarti-

cessit Certe Martinus Crusius eumdem Arsenmm ni Cr:..- .

impcrium urbe. Pugnabant ipsi pre eo ; causani cjus

?
numerat,
legatus, concedcntcs ci, quiindo ficrct adhuc anno Christi MDxxxvintorvivos
agebat Papx
dum
 , ;

oo |
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEi. >,M. Annotationibusad HistoriamMalaxi pag. anno mdxxxv florebat. Unde lector apertissime vi-
dum in
divcrsas cssc pcrsonas et divcrsa tcmpora, ncc
199 de illo sic scribit: Sic Arsenius Movsp&aaiat dcl,

i.oyu-isy.o-o; collegit s.r antiquis libris (in Creta dcbcrc lurc inlcv se confundi.

etVenetiis et FlorentueJ scholia inseptem tragai- 1353 An Hilarius speravit, sese id sola sua Monemba-
sienses ejm-
dias Eurypedis Gvxca E.rcudit Venetiistunc auctoritate nobis persuasurum? Curlegitimasta- dkvm
fere
Lucas, Anionius Iunta mdxxxiv. Arsenius autem, bulas aut fide dignos istius distinctionis testes temporU an-
tUtites, sine
clcffanti epistola prxfixa, dedicat illa Paulo 111 non allegat? An putavit, nos adeo credulos fore, ullo fitiida.

Pontifici; cujus epistols hoc argumentum est. Pvi- ut sine ullis instrumentis duos homonymos ejus- nienttutistii,-
guit.
mo gratulatur ei dc Ponlificatu adeptofquem gercre dem ambos eruditione me-
sedis archiepiscopos,

mdxxxvJ multa in co laudans. Igitur hic vi-

cospit morabiles, circa idem fere tempus adinittamus?
des Arsenium archiepiscopum Mouemhasiensem Multo facilius credemus, quod Arsenius iste se-
adhuc anno Christi mdxxxv superstitem. Nunc dem suam reliquerit cum ipscmet in praedicta
;

hasc cum Malaxo et supra dictis comhina, si pos- dedicatione ad Paulum III testetur, se Romae
sis. Certe nemo cordatus adeo desipiet, ut credat. quindecim annis laborasse, ut tenuem provisio-
Pontificem Romanum sententiam excommunica- nem obtineret. Gratis itaque hic Lutheranus
tionis aut depositionis, quam schismaticus patri- scriptor supponit, quod in quaestione versatur

areha contra Arsenium tulerat, ratam habuisse. nempe Malaxum hoc loco vera narrasse, quod

Neque id Malaxus dicere poterit, cum ipsemet nos in dubium revocamus. Quinimo ob supradi-
testetur, Papam pro Arsenio et magistratum ctas rationes contendimus, Malaxum errasse, aut
Venetum scripsisse, et in Christianos Graecise majorem hujus historise partem pro suo erga
(scilicet schismaticos) invectum esse. Attamen schismaticam Groecorumecclesiam affectu confin-
non inficior, Arsenium forsan postea propter Ve- xisse. Neque temere de auctoreilloita judicamus,
netos, aliosve Latinos Monembasiae praefectos, cum in eadem Historia sua multum amori aut
de quibus in epistola ad Paulum III Papam odio tribuat, et falsa quaedam narret, ut super-
aperte conqueritur, sese cathedra sua abdicasse, ius ex epistola Theodosii Zygoraalae ad Crusium
qnandoquidem anno Christi mdxiii Andreas prae- monuimus. et infra iterum alia occasione ex eo-
sul Monembasiensis concilio V Lateranensi suh- dem symmysta ejus referemus. Itaque schisma-
scripsit. ticis, aut eorum defensoribus, solide probanda
quem Spoti- 1351 Si viderit, sprevit hanc chronologicam est linjiis nnrrationis veritas, et difficultates ei
danusnon
dissolvit, difficultatem Spondanus, quando in Annalibus oppositae dissolvendae sunt, antequam tam miris
ecclesiasticis ad annum Christi mdix num. 16 vanae excommunicationis effectibus fidem adhi-
post contractam ex Malaxo eamdem Arsenii hi- beamus.
storiam hasc subdit Est autem hic Arsenius, qui
: 1354 Interimtranscribemus reliqua Pachomii Paclwmia
Palriarclm
collcgit cx antiquis Hbris scholia in tragcedias Euri- patriarchoe gesta, quae Malaxus ibidem pag. 151 CP. mona-
pedis Gvxca, inscripsitque Paulo III Pontifici in et sequente sic prosequitur : Hoc Pachomiopatviav- chtis qnidam
uroimmvit
gralulationcm suscepti ab eo pontificatus, ubi ct va- cham agente, diem snum obiil, uti dictum est, Sul- veneiutm,
nitatem suamambitionem apcriens inter cetera
et tanus Bajazita, secundus imperator urbis. Successit
conqueritur, non unum aut alterum Grsecum esse ei filius Selimes : quo tempore idem patriarcha ec-
inter tot Cardinales. Scripsit vero et alia Grxce, clesiam Christi bcne picque regcbat, cessantibus of-
qux cnumerantur apud Gesnerum. Petrus Lambe- fensionibus et dissidiis. Aliquot dicrum spatio exa-
cius in Bibliotheca Caesarea lib. 4 pag. 225 inter cto, comitatu clcricorum sacratorvm et seculavinm
illius lucubrationes recenset Arsenii Monembasise hominum assumplo, Valachiam petiil et Moldaviam.
seu Monobasix in Peloponneso archiepiscopi, qui Ibi et a proceribus illorum locorum, et a nobilibus
anno Christi mdxxxiv scholia Grxca in aliquot Eu- et toto populo summa cum reverentia exceptus, el
ripedis tragcedias edidit, epigramma in Hieronymum libcralissime muneratusest. Titm benedictionem ipse.

Donatum, pvxfectum Cretx, quod ibidem pag. 205 eis impcrtitus, cum omni comitatu suo huc in urbem
Graece exhibuerat. In eadem Bibliotheca Caesarea redire intendit. Verum quando Sehjbriam venit,
meminit de quibusdam aliisejusdem Arsenii opu- venenum monachus familiaris, nominc Theodu-
ei
atque inter illa
sculis, ibidem lib. 1 pag. 150 nu- lus, coactu clericorum aliquot dedit ; quod simul ac
meratur codex, cui vitiose inseritur hic titulus : hausit, superius ex ore sanguinem rejectabat, infcr-
Arscnii philosophi, metropolitx quoxdam Empasix ius autem e sede sanguis effluebat, sicut ex aqux-
in Pclonnenso, explicatio in novem comcedias Ari- ductu aqua: qui ut morti pvopinquus evat, in curvu
slophanis. Sed Lambeeiusibisiclegendummonet: positus est, et inde in magnam ecdesiam deporlatus,
MyiTpoiroiiTou yevop&vov Moi/ejxSairias r~,; Ililomv- quam ut primum attigit, animam efflavit, ibique
vr,aov, id est, qui metropolita fuit Monembasix in humatus est.
Peloponneso. Juverit vocis quondam infra recor- 1355 Spondanus in Annalibus ecclesiasticis quo eircaan-
num IS13
dari. ad annum mdxiii num. 22 ex morte Sultani Ba- exstinctus
et propler 1352 Manet itaque implexus ille nodus chro- jazetis, quae anno Christi mdxii accidit, tempus est,
quem lliln-
rius Luthr-
nologicus, quem Henricus Hilarius heterodoxus, hujus Patriarchae determinat, et ibidem de chro-
ranus duos cum solvere non posset, in gratiam Malaxi in nologico Pachomii fine ac successoris initio ita
Arsenios
Notis ad Chronicon Philippi Cyprii pag. 389 et disserit: Eodemque anno (nimirumChristiMDXin)
sequente sic scinderenititur : Crusius veroinnotis putamus mortuum item fuisse Pachomium palviav-
k[i.a.DTri[j.a \j.vr\[i.ovcf}jv commisit, dum duos Arsenios cham Constantinopolitamim Gvxcum ex iis, qux in
diverso tempore viventes in unum compegit. Vl tibi ejus ingressu diximus: cum cnim sub ejus patriar-
eo melius hxc innotescant, lector, observes velim, chatu mortuum essc Bajazetem Turcorum imperato-
Pachomium patriarcham Arsenium
apostolen, de
et rem (quod vidimus contigisse anno superiori) ac post
quo in capite sermo, vixissc sub irnperio Bajazethis. ejus obitum sub Selimo Valachiam et Moidaviam
Bajazethes autem vilam anno Christi mdxii termi- visitasseGrxci tradant, utique non potuit ejus obi-
nabat, et Arscnius moerore animi ante eum exslinctus tus ante prxsentem annum accidcre. Mortuus est
est. Alter vero Arsenius, itidem civitalis Monem- autem ex veneno, a quodam monacho ci prxbito ; et
basix in Peloponneso episcopus, qui scholia sua in antequam episcopi de more convcnire.nl ad sufficien-
Euripedem Pontifici Romano Paulo III dedicabat, dum ei successorem, Theoleplus alius monachus,

Joanni-
 . :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 225

Joniininorum mctropolita, Selimum lladrittnopolim tio, el dcinde, vespertino peracto, major. Cumque Sec. xvi
adiens, pescesio clato, patriarchtttus lilteras ab eo gratias egisset, pedum ab Ileracleensi metropolita,
obtinuit, atque in eo confirmalus est ab episcopis e.t veteri instituto et lege, accepit. Tum allissimo pa-
clero, seditque, tolo tcmpore Selimi. Quod vero Onu- triarchico solio conscenso, popmlo Domini benedixil
phrius ejus ingressum ponit biennio anle obitum Ba- etprccatus Indc administrationi summx prs-fuit
est.

jazetis,eum omnino crrare,cxprxdiclis intelligilur satis diu, charus itabilus e.t a sacri et a laiei ordinis
hominibus proplcr summam modestiam studiumqtie
pacis. Ad ineuntem ipsius patriarchatum viden-
CXLIII THEOLEPTUS I. tur spectare, quse Spondanus in Annalibus anno
Christi mdxxi num. 14 et 15 memorat his ver-
bis Quo eodem anno Solimanus, Turcorum impe-
:

el eipost xjam dictis patet, hunc anno Christi mdxiii rator, exercitum adversus Hungaros ducens, mense
breve tciiipus
sitcccssil
Thcolcptus,
E creatum esse Patriarcham, de quo Malaxus
lib. 2 Turco-Graeciae pagg. 152 et 153 refert se-
Septembri primitias expeditionum suarum Belgra-
dum (Albam etiam Grxcam diclttm, olim Tauru-
quentia Eo tempore, quo mortuus fuit (Pachomius)
: num ad confluentem Savi et Danubii inclylorum
aderat Joanninorum metropolita, cui nomen Thco- fluminum situm) munitissimum totius Hungarix
leptus, qui apud prxdictum Pachomium monachus oppidum, et validissimum Christianitatis ea parte
vixerat. Hic, priusquam concilio congregarenttir propugnaculum, rebus omnibus necessariis tunc de-
pontiftces, patriarchx creandi gratia, Adrianopolim stitutum, post bimestrem obsidionem expugnavit, una
pcrvolavit, ubi tunc Sultanus Selimes erat ; cui, pe- cum Sabbatia aliisque nonnullis munilionibus.
scesio dato, manum osculatus est : a quo continuo 1359 Deinde post diversas hujus expeditionis el projiinan-
das a Soli-
confirmalioncm potestaicmque, accepit, indeque ad causas, quas ex variis auctoribus proponit, sic
inano reli-
maijnam se ecclesiam retulit. Postquam reijias litte- ad rem nostram pergit: Addit Spandttginus, So- qviat sacras
rcdeniil,
ras monstravit, statim in synodo considentes antisti- limanum detulisse inde Constanlinopoli sacra cor-
tes et clerici suffragari cceperunt. Ipse dehinc, utra- pora SS. Thetx et Venerandx, brachium S. Bar- E
que denuntiatione accepta, patriarchica functione in barx, et imagincm beatmimx Virginis ad qux ;

se translata, augustissimam sedem consce.ndit, ab cum undique Christiani concurrerent Solimanum ,

Heracleensi pastorale pedum accepit , ccclesiam accersito Palriarchx minatum esse, nisi duodecim

Christi pascereoccepit. Ceterum hoc patriarcha se- millia ducatorttm solverct, projecturum se illa in

dente, e vivis excessit Selimes, tertius urbis rex, mare ; Patriarcham, collccta xgre ea summa ex
quem in regno filius Soleimanes excepit. Nec sub elecmosynis Christianorum , reliquias redemisse.

regno Selimx, qui octo et dimidiatum annos regna- Qtto nomine. fuerit is patriarcha, Spandugintts non
vit. alius, prxterquam Theolepttts, patriarcha fuit. exprimit; sed cx Grxcorum Historia ecclesiastica
ipu arca an- 1357 Imperante atttem Sultano Soleimane, ac- (notat in margine hanc ipsam Malaxi Historiam)
mtm 1521 e Jercmiam, antea metropoli-
vivti ercptus cusatus est hic Patriarcha libidinis nomine ; catho- satis intcllitjitur, fuisse

est. licxque ecclesix magnum inde offendiculum, et per- tam Sophix : cum enim ibi dicatur, ntdlum alium
turbatio accidit. Synodo dein hujus rei causa a sub Selimo sedisse prxter Theoleptum, huncque de-
rcvcrcndis clericis advocata,decretum cst, a Sultano cessisse brevi postquam regnum recepit Solimanus,
facultatem esse petendam, ut pontifices ad inquiren- eiqttc Jcremiam suffectum esse, debttit omnino id
dum de criminatione Patriarchx congregentur, ve- conlingere vel ad finem anni superioris, vel potius

rumne an falsum dixerint et accusatores et testes, prxsenti. Ita ille.

qui utrique viri ftde digni erant. Eunies igitur cle- 1360 Malaxus vero occasionem seu causam, qui cum Bie-
rosolymam
rici in regium senatnm, mandatum et potestatem ob quam Jeremias sede suadejectusfuerit.ibidem adsepiilcruin
Cumque nuntios pararent, qiws exponit hoc modo : Statuit autem adire Hierosoly- Domini pro-
inde extulerunt.
t cctusesm
mam ad sepulcrum, in qtto vitx fons jacuerat, Do- >

acciendorttmpontificum causa emitterent, deturbavit

illum subito divino gladio suo summus omnium pon- minus noster Jesus Christus, adorandum ;
rebusque

Deus noster etrexregum,quinovit profectioni necessariis comparatis, secum clcricos et

liftcum Christtts
diaconos, et monachos non consecratos duxit. Navi-
F
hominum, tumjustorum, tumpeccatorum,ct
occttlta
garunt. inde in Cyprum, inque insulam egrcssi sunt.
unicuiquc prxmia pro factis suis persolvit. Incidit
Ibi cum Patriarcha una cttm comitatu suo esset,
enim Patriacha in gravem morbum et repentino
cxorta est. Unde accidit, nt non-
exspiravit (factum est hoc brevi, postquam regnum
dissensio intcr ipsos

et ut mortttus est, sepelie- nulli clerici, relicto ibi Patriarcha, navi consccnsa,
adeptus esset Soleimanes)
redierint Constuntinopolim. At Patriarcha navim
runt eum Pammacaristx prope priorem pa-
extra
in Cypro nactits, trajectus, in terram exscensum
triarcham Pachomium ubi amborum sepulcra
,

Hierosolymamque Ibi sanctum Christi

etiam nunc hodie visuntur. Cum Solimannus anno fecit, iniit.

Turcarum administra- sepulcrum adoravit, ceteraque sancta loca, et singu-

Christi mdxx imperium
re cceperit, et mors Theolepti acciderit brcvi, larem volupttttcm cepit, quod lanta ipsum gratia

postquam regnum adcptus essct Soleimanes, facile Deus dignatiis esset.

1361 Eniinvcro clcrici ut rcdicrant ad magnam qitidam cle-
colligimus, quod hic Patriarcha circa annum rici majori
ponti/icibus rcdt-
tunc ipsi successerit ecclesiam, resciverunt quidatn dc peeumm vi
Christi mdxxi ohierit, et
illum crau-
tum eorum, eos proptcr dtssidium Ctm Patriarcha
clorantnt,
rediisse. Equitantes itaquc eodm tempore, in pa-

triarchcium vcncniiit, ciiin dcricisquc ct primoribus

CXLIV JEREMIAS I.
Patriarcham conspiravcrttnt, et
collocuti, advcrsus

synodtim ejus e throno cjicicndi ctiusa confhtvcrunt.

/•,
"'" luijiis
hoc Theolepti successore proxime citatus Hoc consilio perrexcrtint ct acccssioncm ad tribu-
,

iiortem eic-
1'nsestJere-
'uins.
D ke
Malaxus pag. 153 et sequente hsec habet
Congragati a morte ejus (videlicet Theolepti) ali-
titin fcccrunt, aureos quingentos;
quatuormillium: anlca cnim Irtfl <'/ dimidm-
ficret
ita ut smnma tota

tum ducatorum, jam iudc primis pntriarchis pcdc- ti

quot pontifices, synodo scdcntc, Sophixanlistitisuf-

tcntim proccdcinlo. fucriint,
qiicmadmcdum in rctro
fragati sunt. Hic cuni snffragiis omatus cssct pa-
tmnpoream-
scriptis apparet, quinam alio atqve aHo
triarcha tum pontificum, tum clcricorum, tum cun-
plificiilioncm indu.icrint. Additionc illorum qitm-
ctorum Christianoritm, data est ci minor significa-
31 cntcrum
Tomus l Augusti.
 . ;

226
'
HISTORIA CHRONOLOGICA
skc. xvi. getOontm ab inimicis Hicrcmix facta, considenUbus col. 896 videre lieet) magna tunc Ixtitia et. gratu-
in concilio pontificibus et clericis, ac dc nobUitate latione,tum per urbem, tum Galatx die illoexorta,
paucis quibusdam, Soxopolitanus (tunc istius civita- die festo non modo ab ipsis, scd ctiam a vicinis lo-

tis metropolitam agebat) clcctus est cis, solcnnibus cercmoniis aucto. Sic itaque ad se-
dem Constantinopolitanam, Joannicio invasore
ejecto, evectus est
CXLV JOANNICIUS I.

JEREMIAS I iterum.
eique Joan- statim ad suffragationem
niciiiin suti
Post electionem hujus
stitiicriinl, itum est, indiciumque tum minus, tum majus
ci factnm. Tum in patriarchicum tbronum festinan- Postquam crgo bic rn sublimi tbrono rcsedit (Ma- ac iterum t«

ter ascendere coaclus, mctucntibus, ne Hicremias laxumpag. 156 exscribere pergimus) ami- c '"
/^ /';5
suum reciperet,
instar aquiLv revolaret, et thronum cos quidcm suosmajore caritate complexus e.st; ini- miam,
priusquam suum patriarcham constituissent.
ipsi micos vero lcniens, amicos sibi reddidit, vcnia eis
Verumde piorum et rcvercntiam Numinis honesta- data ; gratulatique sunt sibi homines de virtute
tisquc habentium grege, tum urbicorum, tum Gala- ejus quod is esset, ut scripsimus, homo paci deditus,
tanorum, nemo illius videndi aut honorandi causa et humilitate modestiaqnc animi conspicuus. Illum
accessit; sedtantum, quiipsum cvcxcrant, necalius autem supposititium patriarcham Joannicium civi-
quisquam. Hujusmodi condemnationem sui cum tale expulerunt, qui pudefactus disccssit, probris,
cerneret Joannicius, ille miser patriarchici throni contUmcliis, anatbcmatica exsecratione omnibus piis
occupator a ncmine ad se accedi, nec se patriar- inccssentibus.Nec multo tempore post malus male
chico honore affici ; sed contumeliis incessi et diris etcum dolore pcriit, analhematcquc constrictus, ceu
devovcri, valdc magnum dolorcm ccepit ; nec ipse so- tympanum inflatus, repertus est, quandoquidem a E
lum, sed omncs grcgalcs ipsius, ct vchcmenterpro-
et quatuor patriarcbis propter iniqnitatem suam eccle-
pter superventuram sibi condemnationem flebant. six consortio spoliatus fuerat. Ita pantas merito suo
qucm ]>o)iu- 1363 Tunc patriarcha Hicremias, Hierosohjmis dignas miser dedit. Hsec si vera sunt, qu?e de
lus »<«< ;
/T./.
adhuc versans. audivit de illegitima Joannicii con- tumido Joannicii corpore hic referuntur, rae-
scensione et tributi aggravatione , thronique ab illo, minisse oportet eorum, qua? de inflatis hujus-
se dejecto, occupatione. Proinde in unum collecti modi excommunicatorum cadaveribus in speciali
quatuor patriarchx liturgiam obierunt, post quam parergo supra diximus.
repticium patriarcham e piornm ccetu exterminarunt, 1366 Tunc ibidem Malaxus longam subdit hi- quidecretum
et omnes illos, quorum suffragiis sedem rapuerat. storiam, quam Spondanusin Annalibus ecclesia- qiioililam So-
limani,
Deindc aliquot diebus Hicrosolymx apnd oecumeni- sticis ad annum Christi mdxxxvii num. 18 ex ip- imperatoris
cum patriarcbam Hieremiam consumptis, singuli so contraxit, et cujus synopsim ex illo sic brevi- Turcarum
thronos suos repetivere. At ipse Hieremias terra tatis causa transcribimus IIoc eodem attno (Chri-
:

cum suo comitatu Constantinopolim vcrsus rediit, sti mdxxxvii) contigisse vidctur, quod in Historia
videndi exitus causa; quopostquam appropinquavit, ecclesiastica patriarcliarum Constantinopolitattorum
obviam fit Ebraimo Bassx, eum salutans ho-
bono traditur ; factum esse decretum a Solimano, Tnrco-
norat, inter se gratulantur charus enim admodum : rum imperatore, ut quxcumque civitates Grxcorum,
Bassx erat. Proficiscebalur tum hic in quemdam deditione recusata, armis et vi expugnatx fuisscnt,
locum ob magna negotia exsequenda. Tunc inquit in iis nulla ecclesia esse permitteretur, nec divinum
ad patriarcham: Vade Galatam; ibi prxstolare, Officium fieri ; sed omnes solo xquarentur. Qua de
donec redeo. Tunc te in locum tuum restituam. Pa- re vehementissime turbato Jeremia patriarcha una
triarcha, cumei reverenter gratias egisset, Galatam cum omnibus Christianis Grxcis, quod ejus vi legii
abiit, et ad templum Chrysopcgx commoratus est. cunctx ecclesix Constantinopoli dejicicndx esse.nt,

Hoc ubi populus rescivit (o rem miram !) concurrit astu primi Veziris, Patriarchx faventis, et qux a-
idque tanta frequenlia, ut triduum in osculanda san- gere deberet suggerentis, Patriarcha duos ab Adria- j,-

cta manu ejus absumpserit nopoli Turcos centenariis majorcs accersierit, qui
obtalo major; 1364 Bassa reverso. et pro tribunali sedente, auro corrupti, testati sint, se in obsidione urbis sub
tribulo,vicis-
sim f i
^cunctus domo exiens accessit populus, ac clamore su- Mahomete militasse inter Genizzaros, et vidisse
blato dixit Domine noster, istum perperam factum
: quomodo Mahotnetcs oppugnasset principio urbem,
Joannicium nolumus in ecclesia noslra ferre; sed sedpostea Constantinum Grxcorum, imperatorem de-
illum priorem reposcimns, qui secundum leges no- dilionem fecissc, clavibus ad Mahometem allntis ;
stras, et fidei nostrx convenienter factusest. Volun- horumque relatione audita, parsum esse ecclesiis, et
ad regem relata, fieri is jussit hoc
tate hac ponuli palriarcbx in futurum cautum.
eorum poslulatum, ea dumtaxat conditione adjecta, 1367 Cum enim testes a tempore obsidionis, catlideelusit,

ut antecessor patriarcha penderet illos quingentos quatn contigisse vidimus anno mcdliii, usque ad
aureos, quos tributo addidisset ejus successor. Poste- tempus, quo auditi sunt, ocloginta quatuor annosnu-
ro die Bassa in publico loco sedens, postquam eo ve- merent,idad prsesentem annum mdxxxvh, referen-
nissentambo patriarchx cunctusque populus, senten- dum esse intelligitur In quo tamen mirandumesset,
.

tiam regis clara voce rccilavit. At Hieremias audi- adeo rerum iqnaros fuisse Turcos, ut quod tam mo-
to, standum esse illo tributi auctu, respondit : Non dico ante tempore in re omnium celeberrima acci-
accipio ego istam conditionem, sed palriarchatu po- disset, nescirent; nisi quod facile est imponcre iis,

tius abeo. Verum enimve.ro populus, audito hoc, pro qui seduci volunt. Fuisse aulem tunc adhuc palriar-
pietate sua accurrens deosculatur pedesBassx, au- cham Jeremiam, diserte auctor ait, quinimo et vi-
ctarium approbat, quantumvis reclamunte Hieremia. xisse usque ad annum mdxlv, ex eadem Historia
Ita cum rapiunt, abducunt. in patriarchico throno constal ; obitum ponemus, quamvis
ubi et nos ejus
locant, comitante magno regis tzausche ( est tzaus- Onuphrius, qui Grxcum hanc seriem patriarcharum,
bassa, quem Graeci zov piyav T%otov9iov appellant, ut sxpius diximus, ignoravit, Dionysium ejus suc-
prsefectus nobilium aulicorum, utinaltero Leun- ccssorem jam anno miltesimo quingentesimo trigesi-
clavii Onomastico post Historiam Musulmanam moquinlo sedere ccepissc ponat.

1368
 PATRIARCIIAUUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 227
1368 Dein Malaxus pag. 103 et sequente re- ibique xtate transacta, et monachus factus, deccssit. Sec. xti.

monaste- liqua hujus Patriarchfe gesta sic narrat Hic pa- : Potius inhac re credendnm videturMalaxo. qvri
riinn in triaTcha Hieremias instauravit a fundamentis mo- jam tempore illo vivebat, et cujus niliil intererat,
monte dtlio
restauravU, nasterium Stauronicetx, quod aliter maijni Nicolui alium mortis locum confingere. Quidquid sit de
nomen habet, et in monle sanclo Atlio silum est, hoc discrimine, in locum Jeremi» defuncti suf-
quod tunc ab incolis desertumfwrat. Tcmplnmejus, fectus est
magniludine et figura admirabile, cum porticibus
fecit, piclisque imaginibus elegantissime illuslravit.
Cellulas item monachis xdificavit, et turres et sa- CXLVI DIONYSIUS II.
cram mensam ; muro magno et valido cinxit, et

adinstar castelli exornavit. Vasa prxterea pretiosa

diversi generis aurea et argcntea dedicavit. Denique Res gestas, quse electionem hujus Patriarchse cum decre-
multis possessionibus, ex quibus alimonia monuchis prsecesserunt ac secutae sunt,Malaxuslib. 2 tumeditvm
"
suppeditetur, locupletavit. Tureo-GraeciEe pag. 164 et sequentibus ita com-
litem nii nn- 1369 Tempore hujus Patriarchx venit archiepi- memorat Vulgata morte patriarchx,
: clerici ma-
tistite/icliri-
ttciim inlen-
scopus Achridarum, olim pri.mx Justinianx, nomi- gnx ecclesix scripserunt ad proximos antistites ;

laiiiliun nvn ne Prochorus, huc Constantinopolim ; cumque in quibus congregatis, frequens concilium factum est
niiniis versu-
pravenit,
senatum accessisset, protulit diplomata aurei sigilli pontificum, clerkorum, principum atque multorum
te
imperatoria, quibus uffirmabatur et declarabatur, aliorum expertx virtutis virorum. Aderat tunc in
ad archiepiscopatum ejus pertinere Berrhozam, qui magna ecclesia patriarcha quoque Hierosolymitanus,
est episcopatus metropoleos Thessalonicse. Ac statim cui nomen Germanus erat, et concilio ipse etiam in-

co nomine centum aureos tributo adjecit. Quod cum tererat. Longa de patriarchico throno disputatione

videret Patriarcha. in solicitudinem incidit, quid- habita,unanimes salutarem constitutionem fecerunt,

nam faceret, ne ille loca illius episcopatus ad se tra- quam et in scriplum redcgerunt, et infra tum Hie- E
heret. Consilio igitur quorumdam usus, abiit et le- rosohjmorum patriarcha subscripsit. tum quotquot
gem extulil, cujus sententia erut : Si contigerit, ut aderant ponlifices ac clerici. Aiebat illa sanctio sic:

aliquis rem aliquam ad centesimum annum in pote- Quicumque prxsulum vellet ullo modo fieri patriar-

state habeat, nemo poterit eam amplius ei de mani- cha absque eo ut cuncti essenl congregati pontifices,
bus eripere. Ita ad tribunal Bussarum accessit, illa- metropolitx, archiepiscopi et episcopi tum Orientis,

que lege prolata, demonstravit, episcopatum prxdi- tum tum Peloponnesi, hunc talem jam
Occidentis,

ctum amplius trecentos annos penes Constantinopo- ipsum per condemnatum, pontificatu et throno de-
se

litam ecclesiam fuisse. Quo audito, illum ei Bassx jectum esse. Hanc condemnationem ab ecclesixque
adjudicarunt, sub conditione tamen, ut additione consortio sejunctionem Heraclex antistes sacra hu-
merali ct collari veste indutus, promulgavit.
centum dttcatorum, quam Prochorus fecisset, acquie-
sceret. Quod hic cum retractare non posset, fecit. 1373 Tunc concordi voce emiserunt pernkes eclio-
itriar-
Ila repulsus abiit Prochorus. Hoc modo annuum hu- nuntios ad pontifices cum regio mandato, eos con- elix Constan-
jus magnx ecclesix tributum sive charatzium ad gregarunt universos, et apud provincialem judkem, tinopolitani,

centum ducatos pervenit qux sum- talem ordinationem constititerunt, quandocumque

quatuor mille et ;

aliquis palriarchatum siliens non accederet in pa-

ma quotannis die sancti Georgii in imperatoria por-
ta reprxsentari solet. Iriarcheium, sed tantum coilione aliquot pauciorum
et ileimnn in
1370 Decrevit item hic Patriarcha proficisci in prxsulum, clericorum, et primorum legeretur, per-
lliikniiiinn
Valachiam Moldaviam. Hoc ergo consilio egres- inde acsi ab universorum concilio clectus esset, tunc
Moldnviam- et
que profectu- comitatus certis qui- sijnodum esse cogendam, in qua tales dignitate sua
rus,
sus e magna ecclesia, iter iniit,
et clericis. Ibi in provincia sa- moverentur, et longe a magna ecclesia eradkati
busdam ponlificibus
vitam projicerentur improbitatem hanc a nitndinatione
cratissimx metropoleos Tomobi xgrotans, ;

Simonis magi, de quo in libro rerum ab Apostolis

hanc reliqtdt. Cum
autem ita morbo laborarct, per-
induit, mutato Christigestarum, ortum et nomen habere; contra
fectorum monachorum habitum sibi
eamexstare canonem Apostolicnm; multa alia ab-
priore nomine in Joannis nomem ;

surda et legibus adversa contra disciplinam rectam

Spiritus etsuperas sicejus abivit ad arces,
pugnare his vitiis pro/Iitjatis, in sacro omnium
Corpore ipsius magno cum honore sepulto.
:

concilio legendum esse putriarcham,qui pacifice abs-

Sederat thronoannos vigintitresetaliquotmenses.
iu
que omni offendiculo, citra omnem vexationem et
Sane mirum est, turbulenta schismaticorura inge-
molestiam. summx rerum prxsit.
nia hoc tempore ita quievisse, ut tamdiu Patriar- magnapars
1374 Eo tempore Galatx oppidi cives inclina-
cham illum in paciflca sedis possessione relique-
tione chantatts
,i j
adnwdum propcndcbnnt
i . .
in mctropo-
eun
j,„ a
et po-

rint. Porro Spondanus Annalibus ecclesiasticis

in
litem Nicomedix Dionysium, eo quod patria ejus
ad annum mdxlv num. 20 ex hac viginti trium
annorum administrationeostendit, Jeremiaman- Gulata erat, qux ipsum ct ijcnuerat ct educaverat.

no Christi mdxlv obiisse. Nec Galalianis modo carus erat, sedetiam Carama-
nitis seu Cilicibus, qui magnopere
eum fieri pa-
"iHtilijtiiia, 1371 Circa locum mortis nonnulla inter au-
triarcham studebant. Itaque xvn
tiutii) dieAprilis, sab-
ttnu vilam
,

ctores occurrit discrepantia Malaxus enim in :

negotia quxdam
'"•'»
morte praedicta narratione tradit, Jeremiam in provin- butojusti Laiuri, synodus propter
poiittficibus, ct clcrkis,
''"niiiittlaai!.
collecta cst. Ibi sedentibus
cia sacratissimx metropoleos Tomobi (alii Ternobum
multis aliis, con-
et partc procerum scciilarium, et
appellant, estque prsecipua Bulgarias civitas) vi-
inctdit de pa-
apud Bandu- qregataqtte multitudine plelns. scrmo
tam reliquisse ; at Matthfflus Cigala
quisnam in pontificum convcntu facimdus
rum tora. 1 Imperii Orientalis pag. 216 contra- triarcha,
Tunc magniis snccUariiis.iwinine Serpcta.de
hujus Patriarchse gestis ita finem imponit
cssct.
ctis :

W stnns erectns, cltirti eocc di.cit:

tnonasteriiiin in montc sancto loco stto surrc.vit
Idem Stauronicetx ,

um-
clcrici, /ratres et
excessit. Con- Sttncti ponti/iccs, vcucntbilcs
restauravil, ibique monachus fnctus,
paJriarcha
verse piorum catus, auscultate. Prior
sentit Matthao Cigahi; Philippus Cyprius, qui
7'"""'"
fclicis memoriee Hieremios
sxpenumero,
apud eumdem Bandurura tomo proxime citato se nwrtuo,
iwbis sedebat, referebat,
pag.227 demorteipsiushaachabet: Isguoqu» mth atm clcricis
qui fwrct potrianha, m*
alium ncmincm cssc
nusterium Stauronicetx in Alho monte iiistuuruvil.
sanctum
 .

228
•
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XVI. sanctum Xicomedix prxsiiem : mm esse xtate quireretur negotium illud novellx constitutionis seu

provecta pontifieem, animo submissvm, atqtie pacis decreti : Si patriarcha, inquiunt, lcgitime et rite fa-

amantem. ctus est, retineamus ipsum, pro patriarcha vcro ha-

clegit Diony- 1375 Hac sententia audita, pars pontificum et bentes, et honore debito prosequentes ; sin conlra,
siiim.
clericorum surrexit : Gaiatiami item et Caramani- quam lex prxscribit, factus est, deponatur. Recu-
t.r. nec non alii, qui diligehant Nicomediensem, sare patriarcha hoc, sed a ctione honorarii acquie-
eum rapientcs una cum pontificibus in magnam ec- scere. At pontific.es etprimates, hoc viso, eum admit-
clcsiam introduxerunt, Ibi suffragatione inita, minus tere auctionem, denuo tanto majorem fecerunt ad-
ei dedcrunt indicium, et post Palmarum vesperas ditionem. Fuerat pescesium inilio aurei quingenti ;

majus. Tum in patriarchicum solium extulerunt, lunc vero ad tria millia aureorum perduxerunt.
Die Dominico Pahnarum, in equo collocatum ad 1379 Enimvero Patriarcha ipse , et qui ei fave- et qucm Ors-
eijussuim-
Bassas perduxcriint, qnos ipse adoravit. Ibi nec su- bant pontifices, clerici,ct pars populi interse conci-
peratoris pn
perioris sanctionis meminere nec excommunicationis. linm habebant, quid de hoc facerent. Convenit inter legitbmo pa-
triarclma.
Posteaquam in throno suo sedit, prxteriit tota hebdo- eos, dandum ad regem, cum
esse supplicem libellum
qnosccre co-
mada Pasehatis, qux magtia vocatur, saucti et ve- hoc certum esset, primum Vcsirium, ipsum Rusta ncii sunt.

nerandi supplieii servatoris Jesu Christi celebra- Bassam magnopcre commodis adversari Patriar-
tio sine ulla perturbatione. Post haec auctor pag. chx. Hoc ubi sic decrevere, pararunt supplicatio-
165, meminit de incendio, tunc exorto, quod ad nem, tamquam nominc totius populi scriptam, hunc
nos non spectat. Dionysium sibi patriarcliam expetentis. Quodam die
annoChrisli 1376 Spondanus in Annalibus ecclesiasticis rex mari ad Camelogephyrum (pontem camelorum
15i6,
ad annum Christi mdxlv num. 21 ex jam relatis dixeris) pcrrexit : quod ut Christiani cognoverunt,
characteribus. chronologicis tempus hujus ele- cucurrerunt illo, (ercnte.ssupplicationem, quam humi-
ctionis ita assignat : In locum ejus suffectus est, liter ei porrexerunt. Rex in palatium suum revcrsus,

prxsente Germano patriarcha Jerosolymitano, Dio- eam legit,ct cxtemplo Rusta Bassam accivit, et valde
nysius metropoiita Nicomediensis, patria Peranus hoc nomine ohjnrgavit. Tandem ei dixit : Est hxc
scu Galatxus e regione Constantinopolis Ejus sententia mea, ut fial, quod populus meus vult. Tum
porro introitum referendum esse in subsequentem an- Bassa cum metu regis non haberet, quod aliud face-
num mdxlvi ex prxdicta scrie omnino intelligitur, ret, misso equite, quem zauschum vocant, Patriar-
dum dicitur, ejus noininationem factam esse die de,- cham exoppido Galata, quo ejectus Juerat, accersi-
cimo septimo Aprilis, sabbato S. Lazari, et intliro- vit; qui in patriarcheium reductus, sedcm suam re-
nizationem sequenti die Dominica Palmarum ;
qui cupcravit. Paucis diebus post, honorarium ler mille
characteres non concurrunt, quando Pasclia
nisi ducatorum accepit, allatumque in consessum Bassa-
incidit in vigesimum quintuin Aprilis,sicut eo anno rum quxstori tradidit, a quo ad regem adductus,
contigit.Indeque certissime Onuphrium redarguas, manum hujus osculalus quemadmodum consw-
cst,

dum Dionysii ingressum ponit anno mdxxxv, quo tudo patriarcharum fert. Cumque potestatem et jus,
incidit quidem decima septima dies Aprilis in sab- ab eo datum, accepissct in solio suo sccurus scdit.
batum; sed vigesimo die post Pascha, quod eo anno libere ecclesiam regens el jurisdictionem e.rercens.
fuit vigesimo octavo Martii. Adversarii vero pontifices, cum rem impedire non
quem Turcse 1377 Ceterum Malaxus post memoratum in- possent, eum pro domino suo et rege et patriarcha
ob dissidia
Greecorum
cendium pag. 166 sic pergit At vero principes : agnoverunt et honorarunt. Ita singuli domos snas
urbis seu Bassx, audito patriarcham factum esse, discesserunt.
valde moleste ferebant. Itaque in patriarchicam ec- 1380 Suspicor ad hunc Dionysium spectare Putamus
Mc-
clesiam currere et pontifices adire dicentes : Quid prsefationem qu» ante mensem Septembrem partem
,
nxorum Grtt-
hoc rei est ? Litterx, quibus in libro sanctionem Menseorum Graece legitur, et cui prsefigitur hic comm,
inscripsistis, nondum siccatx sunt, vestis collaris et titulus : Tto Kavayiarazrf ap^iepsr y.vpivt Aiovwic.)
humeralis, in qua promulgata fuit excommunicatio, Trarpiap/_vi ~tL<,yjGTw:amTti).z<i>i rut y.ridep.6vt xtxiav-
adhuc foris est, nec in vestiarium reposita ; sv.b- TiXriTrropi toZ 'EA).vjvixou yivovc, 'Avrdvio; 6 Ei7rap-
scriptiones etiam vestrx exstant, si quis pontificum yoc, ivKupico yaipciv. Hoc est Sanctissimo prx- :

invadat in patriarchicum thronum, non omnibus suli domino Dionysio, patriarchx Conslantinopoli-
pontificibus prxsentibus, talem statim per se illa di- tano, curatori et defensori Grxcx nationis, Antonius
gnitate dejectum esse. De hoc leges sunt, sententix Hyparchus salutem. In hac hypothesi ad eumdem
firmx sunt. An ignoratis, et vos ipsos, et quem fe- Dionysium pertinet titulus, qui cum aliquot ver-
cistis patriarcham, voce legum vestrarum de statione siculis mensi Januario Menseorum ita prsemitti-
vestra deturbari? Responderunt pontifices : Sane de- tur : To) aytwrar&) apyizpzi K'j>varavrii/ou7rd}.£w;
turbarent nos leges, si voluntate nostra violassemus viaq 'P<Of«]S zai oikou/j.evixo) Karpia.py-g, xvpia Ato-
legem el subscriptiones nostras. Nunc illud, quod vuCTi», la&vvini 'Op.iv56vio<; zimpa\rrz\.v . Id est : San-
fecimus, factum est invitis nobis, quia e synodo, ubi ctissimo prxsuli Constanlinopoleos novx Romx et
sedebamus, nos contra voluntatem nostram rapue- domino Dionysio, Joannes
cecumenico patriarchx,
runt : ac quidam nos portabant pedibus, alii mani- Homindonias salutem. Ha;c, ni fallor, ad Diony-
bus ; nonnulli medios complexi, pannos humerorum sium hujus nominis secundum diriguntur.
VMtM
nostrorum in terram abjecerunt ; nudatos in templo 1381 At dices, hunc Dionysium in cathedra qua
nostiiwdum
nos incluserunt. Prxfracte denique denuntiarunt, Constantinopolitana sedisse ante medium seculi excusa sunl-
aut Nicotnediensem designarcmus aul morte pxnas , xvi, et illas McnaBorum partes tantummodo circa
lueremus finem ejusdemseculi primumtypisvulgatas esse.
majori Iri- 1378 Principes, his auditis, synodum sequenti Quomodo igitur, inquies, possunt isti tituli con-
buto gruva- hebdomade convocant. Pontifices consident, sanctio-
runt, venire huic Dionysio secundo, qui verosimillime
nem recitaripostulunt. At patriarcha Dionysius, et exeunte seculo xvi jam dudum e vivis excesse-
qui cum ipso faciebant, nec colloqui nec respondere rat? Statuendus est itaquo alius Dionysius, qui
ipsis volebant. Principes et major pars pontificum circa finem seculi xvi sedem Constantinopolita-
ut talem contumaciam viderunt, ad Bassam retule- nam occupaverit. Fateor, hanc difficultatem non
runt (qui erat Rusta Bassa, primus Vesirius, regis esse levem, et ita etiam censuisse Papebrochium
gener) et pescesio augendo causam dederunt, ul ex- nostrum, quando tomo 3 Junii pag. 808 sic scri-

psit :
 PATRIARCHARU.M CONSTANTINOPOLITANORUM. '
229
psit : Menxa Grxcorum, qux Daltando nostro pla- Panvinius alibi istud successoris initium invene- Sec. ivi.

cuit magna. vocare, excudi Vcnctiis cceperunt anno rit, opponere possimus, chronotaxim
et nihil ei
mdxcv, cum esset Constantinopolitanus palriarcha Onuphrii Panvinii in hacparte sequimur, et mor-
dominus Dionysius, cui Antonius Hyparchus lon- tera Dionysii circa annum Christi mdlv colloca-
gam prxfationem de calamitosissimo statu
inscribit mus ; ita ut juxta superiorem chronologiam no-
totius Grxcx nationis quoad corporis et animx ho- no aut decimo administrati patriarchatus anno
na, multis quxrens in ejus causam; prxcipuam au- ei successerit

tem veramque non attingens, licet prx oculis positam

omnibus, schismatis scilicet pertinaciam, et divisio-

nem ab Ecclesix Capite, a quo quodcumque sejungi-

CXLVII JOA.SAPHUS II.
tur membrum, Pa-
marcescerc et emori necesse est.

pebrochius igitur hoc loco clare supponit, anno

Christi mdxcv aliquem Dionysium ecclesiae Con-
stantinopolitanae prsefuisse. alaxus lib. 2 Tureo-Graeciae pag. 169 et se- Dinnysio de-

dedic.alam 1382 Sed cum non inve-

in catalogis nostris M" quente foedis coloribus (id alius scriptor in-
funcio suc-
cessit Joasa-
Imic juste factum vult, ut postea videbimus) hunc Pa-
fuisse niam ullum Dionysium, qui eotempore ecclesiam plllls.
Dionysio,
Constantinopolitanam rexerit, suspicari pergo, triarcham depingit, postquam de electione ipsius
Antonium Hyparchum et Joannem Homindonium praemisit sequentia : Vulgato patriarchx (Dionysii)
sub hoc Dionysio secundo Mensea ad commodio- obitu inter antistites, multi et ab Oriente et ab Oc-
rem Grsecorum usum digessisse, et labores suos cidente in urbem confluxere . Ibi concilio habito, de

patriarchae tunc sedenti dedicasse; postmodum sente.ntiapontificnm, clericorum, primorum, et to-

vero illa Venetiis prselo mandata esse simul cum tius populi electus est patriarcha, sanctissimus

preefationibus ,
quas priores collectores operi Adrianopoleos metropolita, Joasaphus, cui primo
praefixerant : nam Graeci, qui editionem Vene- minor de more significatio data est ; deinde vesper-

tam curarunt, a primis collectoribus diversi sunt, tino cantuperacto, major. Cumque gratias rite egis-

ut in fronte cujusque mensis videre est. Ad hanc set, pedum sacrum ab Tnracleensi accepit, q\iem

suspicionem me maxime movet silentium Matthsei demisse venerans, osnilum manui ejus infixit : ma-
Cigalae et Philippi Cyprii, qui exeunte seculo jorem vero significationem dedit ei reverendus et do-

xvi vivebant, et non meminerunt in suis catalo- ctissimus vir, magnus sacratissimx magnx Christi

gis de ullo istius temporis Dionysio, quem certe ecclesix Chartophylax seu commentariensis,Alexan-

non omisissent, si sua aetate ecclesiam Constan- der Terensis.

1386 Postquam hic patriarchicx dignitati prx- qui varia 3-
tinopolitanam gubernasset. Adde, quod catalo- dificia con-
positus fuit, concursu totius populi, sacri etprofani
gus Renaudotianus, qui Constantinopoli scriptus struxit,
ordinis, seniorum et juniorum ei congratulantium
est, incipiat ab anno Christi mdxciv, post quera
Dionysius iste in cathedra Constantinopolitana et venerationem exhibentium exceptus est. Erat

sedere primo Matthaeum, aliosque

debuisset, tutw temporis pescesium trium millium, uli dixi-

patriarchas enumeret, nulla circa id tempus mus, aureorum, vitio eorum, qui ad tantam id ou-
facta mentione, ut infra ctionem perduxerant. Eam certe summam supei-ior
de quodam Dionysio
apparebit. patriarcha Dionysius dederat. At hic Joasaphus se-

dem indeptus, magna arte, multis machinationibus,

(lulpost mul- 1383 Ceterum Malaxus de hoc Dionysio se-
plurium donorum distributione tantum ut
cundo memorat sequentia Temporibus hujus Pa-
ta cumcteri- :
effecit,
cis suis dis-
discordix, confusiones, perturbatio- uno mille desecto, pescesium posthac bis mille au-
sidia,aliaquc triarchx multx
sunt, reorum remaneret. His secum acceptis, ad consilium
nes inter ipsum et pontifices et clcricos exortx
gesta

Condidit hic perrexit, manumque Svltani osculatus, insigne po-

ac plures turbulentx synodi celebratx.
Paucisdiebuselapsis, totumseptum,
Patriarcha in patriarcheii parte, qux ad occasum testatis accepit.

solis vergit, quatuor conclavia seu cellas

in superio- quo patriarcheium circumdatum erat, cum veteribus
et pro- et putrefactis tuguriis destruxit, advectisque calce,
re loco, et alia totidcm inferius his subjecta,
quoque lapidibus; tegulis et coctilibus lateribus, murum ipsi F
pe hxc equile spatiosum et pulchrum ; duo
imponendis fecit, ubi qux abaliquo le- patriarcheio circumdedit, ita utnunccastri pulcher-
pulpita libris
cantantur in dextero et sinistro rimi et muniti speciem habeat. JEdificavil quoque
guntur, ab aliis
duo speciosa et ampla palatia in parte sinistra
choro, nec non alia quxdam, ecclesix usibus acco-
est sanctx exeunti e patriarcheio prope sacratissimam patriar-
moda. Hoc Patriarcha sedenle, deposita
de superiori parte, ubi chx cellam ad hxc coquinam etmolendinum. Insu-
crucis figura, Bassx jussu,
;

Pammacaristx, quod in per vasis sacris magnam ecclesiam auxit, et omavit

campanis locus erat templi
terrama- thuribulo, pelvi, candelabris duobus, el argento om-
patriarcheioest, qux crux eminus longe e
ex
Christianis pa- nibus, nec non aliis magni pretii et splendoris
rique conspicua fuerat, 'omnibusque
et vestibus.
triarcheium conspecta notum fecerat. Ea deposita,
auro utensilibus sacris
1387 Erat porro admodum su-
hic Patriarcha ct quem syn
magnus moeror omnium piorum animos invasit.
avido. Hinc
:

exstinctus est, perbo ingenio, et glorix prxter modum ;^'^„

circa annum 1384 Post hxc Patriarcha morbo ;. (1

venerando elerieonm
in magnas concertationes cum
>SbS ex hac l365exOH£to-
cuijusta in templo prxdicto psalmorum cantu
et
"itadisccssit. at- raiil.
venit
cum viris nobilitate prxstantibus :

omni cxremoniarum genere rite facta sunt. Corpus civtu, 'et

factionis dcstruen-
vicinx in- que ut sibi adjtttores, adversarix
ejus in sanctissimx Deiparx monasterio
pertinente, humatum. Non dx causa paratos haberet, nuntiis emissis, eunctos
sulx Chttlcx, ad ipsum
Panvinius Orientis, Occidcntis, et Peloponnesi pcntifiecs con-
scimus, quo fundamento Onuphrius magna eeelesia
successorem hmc grcgavit. Qui cum vcntsscnt, in
primum anno Christi mdi.v
Manuel Malaxus, congreqatisunt. Sijnodo autem faeta. ipsum simonix
Dionysio assignet, cum neque
conwcerunt, et ex sententia sacrprum apostoticonm
neque Philippus Cyprius expresserit ullos guber- honorc dc-
mortis eanoiuim poutifkio tbrono patriarchicoquc
nationis annos, ex quibus faeile tempus sentsn-
jcvcrunt. Tum subdit ipsam depositionfa
erueremus. Numerus autem annorum excidit in millesimo septuage-
tiam quffi lata est onno sapJies
catalogo Matthaei Cigalse, qui post alia de Pa- mdlxv,
Defunctus patriarchatu stmotBrtiomundiconditi, idest Christi
triarcha illo sic scribit :
quin-
oclnva. et OUI
morte obiit. Sed cum fcrte mcnse Jnnuario, Indietione
annos placida
quagiuta
 : .

230 I-IISTORIA GHRONOLOGICA

Sec. xvi. quaginta duo antistites subscripserunt, utibidem co-barbaro notat) aliquis capiebat, quando sacerdo-
videri potest. tem aliquem faciebat, dante id ecclesia.
(Zygomalas 138S Theodosius Zygomalas lib. 1 Turco- 1391 Atque cognoscite, quxso, quodnam emlm-
1'/' Vntritir.
haiic sijno-
Gra?ci;v pag. 96 lamam hujus Joasaphi contra ticium quidam eoritm acceperint, cum in ipsa ordi- cliatui rc-
ditin accvsal nuntiavu
injustitue) publicum condemnationis instrumentum ita tueri natione. nullos caperent nummos, ut ne sanctionem
conatur : Observa qnoqne hoc (sic in epistola sua sacrtirum legum et antistitnm transirent,neu eodem
Crusium monet) Malaxum in iis, qux ex multis cum Simone mago crimine condemnarentur ; capie.-

collecta conscripsit, nonpcr omniu vcritatem sequi bant exinde duplum embaticium. Ita e tali nundi-
interdum enim ad gratiam loquitur, nonnumquam natione nihil eis decedebat sed ad idem satiendx
;

ex odio. Exemplo sunt, qux in Joasaphum patriar- avaritix siux principium redilmiit, Y.r, vai illis!
cham, virum sanctum, et nominis Grxci amantem, Non patitur se irrideri Deus, neque in personam
et invidia injuste patriurcliatu dejectum dixit. Con- intucttir, nec regis, nec principis,nec pontificis, nec
stat certe nobis,eos, qui conspiraverunt contra ipsum cujusquam alius;verum singulis secundum facta sua
in sententia ferenda, principesque auctores injurix gratiam refert: quippe Deus justus. Idem dehinc
e.rstiterunt, omnes in multa mala, atque adeo in mi- Patriarcha scripto resignavit patriarcliicum solium
serabile exitium incidisse ; niiiiirum Deo injttstum ad quartum Nonas Maii, dic Domi-
et pontificatitm

in illuin suffragium latttin in apcrlum proferente (ut nica, post Nicomedix prxsulis designationem. Eam
quidcm mea fert opinioj et quod animadvcrsurns sit resignationem pontifices et clerici acccptam in codi-
in eos, quijusto homini iniquam ptcnam irrotjave- cem magnx ecclesix retulere. Sub hoc patriarcha
rint; quem eqnidem Deo acceptum, ut pium virum Mctrophane rebus humanis cxemptus est Sulltmus
et virtuie per vitam prsditum fuisse arbitror. Dum Suleimanes, rex quartus urbis, postquam xlvii an-
Zygomalas sic unum Joasaphum defendere niti- nos regnuin administrasset. Eo regnante fuerant hi
tur, quinquaginta duos schismaticae suae ecclesiae patriarclix, quos subjecimus Hieremias, quifue-
.-
1

prsesules de gravissima invidia ac injustitia ac- rat metropolita Sopliix. II Dionysius melropolita
cusat. Crusius in sua Turco-Graecia pagg. 274 et Nicomedix III Joasaphus metropolita Adrianopo-
.

275 ex narratione cujusdam Grseci refert aliam leos. IV Metrophunes, qui mctropolitcn Cesarex
hujus dejectionis causam, ubi etiam a pag. 290 egerat. Suleimanx mortuo successit in regno filius
exhibet ipsam Joasaphi exauctorati epistolam, in suus Selimes, qno imperante, resignationem fecit
qua hic de injuria sibi illata conqueritur, et ad prxdict us Metropk a n es
aliud magis fequum judicium provocat. Nos in- 1392 Cum Selimes Turcarum imperator circa mense Maio
terim hanc lite.Mi supremo Judici ac cordium finem anni mdlxxiv obierit, ex dictis constat, ttiuii 1572.
serutatori decidendam relinquimus. Metrophanem ante hoc tempus patriarchatui suo
et sub quo
1389 Ceterum sub hoc Patriarcha Lutherani renuntiasse. Spondanus in Annalibus ecclesiasti-
Lutherani
tipprobatio- incassum sperabant, heeresim suam a schisma- cis ad annum mdlxxii num. 27 abdicationem
ncm suxliie- tica Graecorum ecclesia recipiendam aut appro- Metrophanis ita refert: Hoc anno (nimirum Chri-
resis [rustra
a Grtecis ob- bandam esse, ut Leo Allatius lib. 3 de Consen- sti mdlxxii) ad quartum Nonas Maii, Metrophanes
tinere tenta- sione perpetua Occidentalis et Orientalis ecclesiae patriarcha Constantinopolilanus Grxcus sponte di-
runt.
cap. 8 num. 2 testatur his verbis : Pertentarunt gnitate se abdicasse dicitur. Sed cum Metrophanes
sxpius Occidentales hxrelici Grxcorum animos ma- ineunte anno mdlxv cathedram Constantinopoli-
ximis etiam pollicitationibus allicere ad proprias tanam ascenderit, ut supra diximus, non invenio
hsereses Primus, qui id- conarctur, fuit Phil- novem administrationis annos, quos Matthasus
ippus Melanchthon, qui Augustanx confessionis, Cigala et Philippus Cyprius ei tribuunt, nisi for-
Grxce a Paulo Dolscio Plauensi conversse, ut Mar- san tempus secundi patriarchatus inter hos no-
tinus Crusius notat, anno mdltx a Joanne Oporino vem annos computarint. Cum autem Metropha-
' lege Joasa- edilx, exemphtm ad Josaphatitm ' patriarcham Con- , nes dignitatem suam abdicarit, quarto Nonas Maii
[ihum
stantinopolitanum, per Demetrium Mysum, diaco- die Dominica, et anno Christi mdlxxii fuerint
num ejusdem ecclesix,misit; tradens, in suis eccle- littera? Dominicales FE, abdicatio illa ad hunc
siis doctrinam Prophetarum et Apostolorum servari, annum referenda est, ut consideranti apparebit.
sibi hxreses veteres et superstitiones odio esse. Me- Ceterum de hoc Patriarcha quaedam inferius di-
lanchtonis epistola nec responsione digna judicata est cenda reservamus, quando ad sedem suam redi-
a patriarcha Constantinopolita.no. Cum itaque Joa- bit. Interim locum ipsius occupavit
saphus ineunte anno Christi mdlxv e sede Con-
stantinopolitana dejectus esset, ad eamdem mox
evectus est
CXLIX JEREMIAS II.

CXLVIII METROPHANES III.

H unc patriarcbam magnis laudibus extollit SequentMw

Malaxus, dum post proxime relatam Metro- pnst abdicor
phanis abdicationem pag. 176 haec subnectit :
tionem Iwus
subrogatus
Tunc statim Joasapho exauctorato successisse, Tune contigit, hic esse in magna ecclesia aliquot est Jerem'
as '
iiuctaralo
stalim satfe satis patetex verbis Malaxi, quilib. 2 Tur- poiitifices, numero viginti aut amplius, synodoque
ctus csl Mc- 175 electionem ipsius ita nar-
co-Graeciae a pag. habita consedere cum honoratissimo clcricorum ccetu,
Iropluines,
rat: Exturbato ad hunc, quem diximus, modum ut eligerent patriarcham, corpore. et animo dignum,
patriarchica se.de in pontificum consessu Joasapho, qui pasceret ecclesiam Christi recte et juste, tam-
suffragiis eorumdem designalus est Cxsariensis, pa- quam viva ipsius imago. Consentientibus igitur suf-
triarcha ; successitque.
utraque significatione
is friajiis, legerunt sacratissimum
,
el. divinis dolibus
accepta, in sublimi throno. Ceterum sub hujus pa- exornatiim metropolilum Larissx, dominum
Iliere-
triarchatu fuerunl quidam ponlifices, qui non acci- miam, ponlificem justum, vitx inculpalx, verum,
piebant ob sucerdotes creandos pecuniam ; sed tan- pium, misericordem, sanctum, innocentem, labis
tum embalicium (est honorariura, quod Graeci expertem ; utjam factum sit id, quod divus Paulits
clerici pro obtento gradu vel inita dignitate prae- ntl llebrxos scribit Fratres,
: taiis nos decebat pon-
sulibus pendebant, ut Cangius in Glossario Grae- tifex, et qux sequunlur Tempusvero successionis
.

ibidem
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 231

ibidem pag. 178 sic accurate exprimit: Evectus rores detegente, uli videre est in trinis ipsius respon- sfx. tn.
aulem est in cxcelsum et illustrcm hujus diijnitatis sionibus : cum illi, non jrriori anni mdlxxvi satis
locum anno conditi orbis supra septies millesimo octo- prolixa contenti, ilerum atque iterum rescribentes,
gesimo (id est Christi mdlxxii) tertio Nonas Maii. etsuam doctrinam defendere et Patriarchx argu-
Ex hoc distincto electionis tempore sequitur, Je- menta convellere satagentes, alteram ac terliam de-
remiam postero die in locum Metrophanis abdi- clarationem elicuerunt, haud prima illa sibi xquio-
cantis successisse. res vel auspicatioresadeo ut in ftne tertix, txdio af-
:

,,;, laudibus 1394 Deinde Malaxus ibi et sequentibus pa- feclus imporlunx illorum pervicacix, coactus ftierit
rclms gc- post exprobratam ipsorum discordiam a dogmatibus
cl ginis varia hujus Jeremia? gesta prolixe comnie-
stis ctarns,
morat ,
qua3 a Spondano ad annum Christi ecclesixet interse.se, demum rogare eos, ne poslinde
mdlxxii num. 27 sic in compendium rediguntur: molesti ipsi essent, neque amplius de iis scripta mit-
IIoc anno ad quartum Nonas Maii, Melrophanes terent : quippe qui prxsumentes plus vetere et nova
patriarcha Constantinopolitanus Grxcus sponte se Roma sapere, verorum theologorum scriplis relktis,

dignitate abdicasse dicilur, et in ejus locum suffe- sua ipsi meliora ducerent; sacros quidem antiqux
ctus Jeremias ex civitate Anc.hiolo, Ponto Euxino ecclesix theologos verbis honorantes, factis vero reji-

vicina, archiepiscopus Larissenus, xtate juvenis cientes , ex quorum nihilominus interpretatione

quippe qui vix tunc annum trigesimum sextum exe- haurienda sit probatio ftdei veteris ac primitivx Ec-
gissel ; sed vir admodum apud suos laudalus de clesix.

pietate et virtntum cultu ac studio sacrarum Litte- 1397 Primam vero camdemque prolixinrem Pa- fnitsnliem a
Grscia np-
rarum. A
Selimo Turcorum imperatore, de more triarchx respnnsionem, cum ipsi eam apudse recon
probotwtiem
solutopescesio, confirmatus, ante omnia synodo ha- ditam servarent, primus in publicum emisit a quo sux lizreseos

bita, penitus proscripsit infaustum illud simoniacum dem archimandrita Grxco acceptam et in Latinum cxwrquerem
embalicium, de cujus introductione dictum superius. versam Stanislaus Socolovius, Stephani regis Polo-

Templum patriarchale restauravit, ac perpulcris nix thcologus, censur.e Orientalis eccle-

titulo E
sacris imaginibus, aliisque egregiis ornamentis de- SL£ ;
quam deinde cum ceteris, a Patriarcha anno
coravit; thronum patriarchalem magnificum erexit, mdlxxix et mdlxxxi redtlilis ,ipsimet pudore sujjusi

vesles pretiosas ecclesix contulit, patatiumque am- Socoloviunx editionis, qua ipsorum ignominia dete-
pliavit, ac nova xdificia construxit : ita enim im- gebatur, suis additis ad singulas responsis, publica-

pensus ejus laudator Emmanuel Malaxus in pa- runt Grxce et Latine cttm vrxfatione; adversm
triarcharum Constantinopolitatwrum historia, qux quam Joannes Baptista Fiklerus juris-consultus
ibi in hoc Jeremia desinit. Si Malaxus schismati- Spongiam scripsit, et ipse Socolovius respondit, ac
cus, qui circa annum mdlxxx obiit, postrema Je- sententiam deftnittvam Patriarchx adjecit cum anti-

remife gesta cognovisset, non tantopere ipsum doto ultimx responsionis Lutheranoriim ad censuram
Augustanx.
laudasset, cum postea unionem' cum ecclesia Ro- Patriarchx de articulis Confessionis
Leo Allatius in Consensione perpetua Occidenta-
mana amplexus fuisse videatur ut apparebit ,

3 cap. 8 num. 3
ex infra dicendis, quando post Metrophanis mor- lis et Orientalis ecclesiae lib.
similia refert, et ex epistolis Jereniise patriarchae
tem sedi suse fuerit restitutus.
sub qiiu lu- 1395 Lutherani sub hoc Patriarcha iterum aliqua recitat.
Iherani iic-
frustra tentarunt erroribus suis Graaciam infi- 1398 Lutheranos hanc repulsam tunc a Gra;- ui ex lliero-
riim frustra
saltem approbationem eorum a Graecis cispassos esse, confirmatur ex Hierosolymitana JJ^JSeo-
luborarunt, cere, aut
extorquere, ut Spondanus ad annum Christi
Grascorum synodo, in qua apud Harduinum no- rttm synodo

refert his verbis Hoc eodem strum tomo xi Conciliorum col. 186 leguntur se-
mdlxxiv num. 16 :

quentia: Elapsis ab Luthero quinquaginta annis.

anno Jacobus Andrex, Schmidelinus ab artefabrili,
prxci- Martinus Crusius Tubingensis, ceterique cum eo
quam initio exercuit, dictus, posteaque inter
Tubin- novitatum Lutheri peritiores (porro non alia est
puos Lutheranorum ministros connumeratus,
cancellarius, et Martinus Cra- Lutheri hxresis atque Calvini, quamquam nonnihil
gcnsisque academix
ibidem nrofessor, per videtur interesse) sux capita professionis ad eum,
sius, Grxcarum litterarum
hxrcsis Luthe- qui Catholicx ecclesix Constantinopolitanx id tem-
Stephanum Gerlachium, ejusdem
poris ciavum tenebat, direxere quatenus uti dice-
ranx sectatorem, ac concionatorcm Davidis Uiigna-
;

bant, dignoscerent,an cum Orientali ecclesia de do-

dii baronis ct oratoris Cxsarei ad
Selimum Turco-
ctrina convenirent. Yerttm ad illos et contra ipsos
rum impcratorem, obtulerunt Jeremix Grxcorum
insignis ille Patriarcha sermones tres seu magis
patriarchx Consiantinopolitano Augustanam Confcs-
peritas responsiones rescripsit, quibtts et oiniicm eo-
sioncm, Grxce dudum conversam a Paulo Dolscio,
nomine., ac cum rum hxresim theologice juxta ac catltolice confuta- ^
seu ab ipso Mclanchthone Dolscii
principio
dcccssoribus bat, et orthodoxas opiniones, qttascitmquc a
eodem de concordia, cum nonnullis ejus quamquam
odium RomanxEc- ecclesia obtintiit Orientalis, eos edocebat :

frustra tentata cgerttnt, tum in

hxc illi neqttaquam attendcrunt : quippe nitiitium
successionem
clesix, tum ut antiquam sux sectx
pictati penitus rentiserant. Habetur liber iste Grxce
ostendere possent.
Wittembergx in Germania (Gwa-
et Latine editus
"> Oraciam 1396 Qttx nuntlinatio cum in aliquot seqnentes
erroribus ce scribitur h Biprsp€£pytti nfc Tepiixow) anno
*ais hifice- annos prolrncta fuerit, plurimis scriptis ultrocitro- octuagcsiino quarto.
salutis millesimo quingentesimo
nni,
qne epistolis, multisque aliis ejusdem farinv Itbris jam dudum
1399 Arsenius hieromonachus
Constantinopolim ad id missis, atque inter ceteros similia tradiderat
.Irscnii liie-
in epi- romonachi
antea da eodem negotio
compendio theologix Jacobi Heerbrandi Jvliacen- 3Consensio- alur.
Ger- stolaad amioum, quam AUatiuslib.
sis, ab codem Martino Crusio Grxce reddito; edidit, et ex
Salomone nis cap. 8 num. 5 Grseo-Latine
ladiioid diligenter curante, ac post einn (V-
in ea legatione qua ad rem nostram excerpimus sequenlia :

Schweigkero, successoris Ungnadii mamfestoUquet

terum vere hxc tvm a me essedieta
Joachimi a Sinttendorff ecclesiasle ; nihil tamen administrante
)ume$U sx iis, qux annis abhinc non inultis,
perfwi potuit, Patriiircha quttmquam valde gesta suut ettnmis
m ecclesiam nostram Hieremia,
:

erga eos .sr.sr gerente, non soltim tamen renuente concordiam communio-
a Lutheranis Germanix ad
religionis dognialibus eis suflragari, fcrinn
etiam
pollicen-
invitatus, partim multtt
aperte refragante, Catholicorum omnia, qux Lu-
et
„ mqw dogmatum
coiitiitinaiiltbus. etviolciitcriiistan-
tibtts iis. !«•>"»>
therani iiiipitgiiabtuit, confj,rmant», atque eorumer-
titms.
 : ;

232 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. Hl. non potuit tamen, atque omnibus eorum
tibus. flecti eodem, ni fallor, Metrophane sic meminit : Fuit
impctibus generosc fortitcrquc rcpugnavit et certe : mihi, dum in illius insulis vixi, notilia cnm Metro-
quid ipsc, tum subjectx sibi ecclesix sentirent, expo- plianemeiropolita, qui ccenobio in Chalci, unaista-

sitione bene lontja tliscrte contestatus est. Ex his rum insularnm, prxest, viro humano et non indocto,
Arsenii litteris rursus infra fragmentum quod- concordix inler Latinam et Grxcam ecclesias per-

dam proferemus. cupido, prxler consuetudinem reliqux gentis, qux

Cum Jerc- 1400 Deinde Spondanus in iisdem Annalibus fere nostrx religionis homines, ut impuros et pro-
mias amw Cum
1379 relega-
ad annum Christi mdlxxix num. 22
ecclesiasticis fanos, avcrsatur. itaque Metrophanes ille

rttur, dejectionem hujus Patriarchae sic memorat Ad : juxta superius dicta menseAugusto anni mdlxxx
fincm anni (scilicet mdlxxix) Jeremias patriarcha obiisset,mense Decembri ejusdem anni sedem
Constantinopolitanus Grxcus, destitutus patrocinio Constantinopolitanam occupavit
Michaelis Cantacuzeni, Grxcorum potentissimi, cu-
jus opera patriarchatum, deposito Metrophane, ade-
ptus fuerat (qui Michacl anno superiori accusatus JEREMIAS II iterum.

de tm-bis in Walachia et Moldavia concitatis,Amu-

ratis jussu Anchiali in domo sua laqueo suspensus
fuit, cjus bonis publicatis) eodem procurante Metro- Spondanus in Annalibusecclesiasticis ad annura Post moiiem
mdlxxix, nura. 22 ex ipsa Jereraije lletroplumis
phane, depositus ac relegatusest, ipseque Metropha- Christi
('r^iiulean-
nes restitutus. Haec auctor ille collegit ex variis epistola ostendit, illum post mortem Metropha- iio moad
sedcm CP.
testimoniis. quae in margine citat, et quae in nis, anno mdlxxx, diexxiv Decembris, sedi suoe
reversus est
Turco-Graecia Martini Crusii pagg. 43, 68, 212, restitutum fuisse, et ibidem ad secundum ipsius Jcremias,

et 274 legi possunt. patriarchatum refert sequentem historiam his

verbis De ipso vcro Jercmia inter alia laudabilia
:

B legimus, cum Grxcus quidam monachus, qui Jero-

METROPHANES III iterum. solymis venerat, ut pecuniam a plebe corradcret,
mentiretur, non longe e Jerosohjma lapidcm calitus
cecidisse, cui inscriptum esset, mundum post paucos
mense De- 1s mense Decembri anni mdlxxix ad cathedram dies interiturum ; cique commento ut fidem faccret,
cembri cjus-
dem anui ad suam rediit, illamque tunc pauco tempore litteras monstrarct, quas se ab Alexandro patriar-
sedem CP. occupavit : nam Matthseus Cigala et Philippus cha habere aicbat, quibus promittcbatur peccatorum
rediit Metro-
phanes,
Cyprius secundo ipsius patriarchatui tantum- indulgentia omnibus, qui eas pecunia compararent
modo novem menses adscribunt. Hoc confirma- Jeremiam patriarcham, ubi hxc audivit, monachum
tur ex epistola Schveigkeri, qui ineunte anno ad se evocatum, et in mendacio persistentcm, pu-
mdlxxxi ad Martinum Crusium scripsit, Metro- blice excommunicasse, et simul eos, qui diinceps
phanem die undecima Augusti anno mdlxxx obiis- talcs ab eo indulgeniias emerent ;
qui vero jam eme-
se, ut in Annotationibus Turco-Graeciae pag. 212 rant, jussos a Patriarcha fuisse eas proferre, qux
Crusius testatur. Exiguuni discrimen occurrit prxsentemonacho igni tradilx fuere, ipseque mona-
circa diem obitusin litteris Theophanis hieromo- chus pecuniam singulis restituere coactus, qui sin-
nachi, ad metropolitam Joanninorum datis, qui gulas ducato vendiderat, tunc
el ipsum impostorem
lib. 4 Turco-Graeciae pag. 335 inter alia huic amare flcntem a Patriarcha ecclesix restitutum
mortem Metroplianis itaindicat : Paucis tibisigni- fuisse. Haec haud dubie desumpta sunt ex Anno-
fico, sanctissimum patriarcham dominum Metropha- tationibus Martini Crusii ad suam Turco-Grae-
nem in beatas sedes receptum esse, idque nono die ciam pag. 509, ubi haeretici eamdem historiam
proximi Augusti mensis, feria tertia, hora noctis contumeliosa adversus Romanum Pontificem
prima, iterumque in throno sedere dominum Hiere- clausula fcedarunt.
miam. 1405 Sub secundo hujus Jeremiae patriarchatu qui primo
citm lixretl-
qui ab unio- 1402 Etiamsi dubitari possit, utrum Metro- prodiit famosa illa anni emendatio per refectionem cis qttibus-
ne cum Lati-
nis non ab-
phanes vere et constanter unionem Ecclesiae Ro- decem dierum, quae jussu Gregorii XIII Papae dam
liorruil, manae amplexus fuerit, non videtur tamen ab ea facta est, et quam heterodoxi ex odio contra Ro- F
multum abhorruisse, cum Stephanus Gerlachius manum Pontificem acriter impugnarunt, quam-
ad Martinum Crusium, ut hic in Turco-Graecia vis ea res ad fidem minime pertineret. Inter alios
pag. 212 testatur, mense Martio anni mdlxxviii adversus hanc eruditam temporis correctionem
de Patriarcha illo exauctorato sic scripserit : ex castris haereticorum eruperunt Josephus Sca-
Vir est humanissimus, simulque gravis, nec a rw- liger et Michael Maestlinus, qui sibi principatum
stris ecclesiis (nimirum Lutheranis) animo alienus. hujus scientiae superbe arrogabant. Verum Chri-
Cumque olim Cxsarex metropolitam agens, eccle- stophorus Clavius Germanus, Antonius Possevi-
siam Orientalem cum Occidentali unire studeret, nus Italus, et Dionysius Petavius Gallus, eruditi
ejus rei gratia Romam profectus, indc a synodo cle- Societatis nostrae sacerdotes, hos aliosque adver-
ricorum et nobilium, Constantinopoli habita, ex- sarios ita retuderunt, utiis ad certamen redeun-

communicatus fuit. Attamen postea virtute sua ad di voluntatem ademerint, ac plures etiam haere-
patriarchx honorem, quo propter suam doctrinam et tici argumentis horum acquieverint.

prudentiam dignus erat, ascendit. Me sxpius se in 1406 Antonius Possevinus noster occasione emendatio'»
Calendara
urbe, et in vicina insula Chalce,ubi monaslerium Calendarii Gregoriani, cujus emendationem con- Grctioriant
sanctx Trinitati suis sumptibus xdiftcavit, invisen- tra Davidem Chytraeum tuetur, sect. 5 cap. 6 de resiiUt;

tem, Testamenloque novo Grxco, pulcherrime ex- Jeremia Constantinopolitano sic meminit Ergo :

cuso, donantcm humanissime semper acccpit. inter Christianos re.ges, qui anni emendalionem a
etanno 1580 1403 Hisce consonat testimonium Augerii Gi- Gregorio XIII Pontifice maximo editam admise-
ex hac vila
sleni Busbequii, qui eo tempore legatum Ferdi- runt, Stephanus, hujus nominis primus, Polonix
miijravit.
nandi I, augustissimi Romanorum imperatoris, rex fuit, qui tanta in vastitale provinciarum ac va-
apud Turcas agebat, et propter grassantem Con- rietatenalionum c.t rituum, adtlo schismatum et hx-
stantinopoli pestem advicinas insulas diverterat resum, nihil prius habuit, quam ut Ecdesix delibe-
is enim in Epistola 4 legationis suae Turcieae de ratio de tanta re exciperctur ab omnibus. Rcstitere

vche-
 .

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM •
233
vehementer Rutheni, quos concepti schismatis tu-
Nova Ecclesiae disciplina part.
i lib. 1 cap. 16 Sec. xvi.
mor, et altissima theologix ac bonarum disciplina-
num. 10 similia narrant, ex his ipsis auctoribus
rum, lingux item Gi-xcx, ignoratio, mirifice suis sua hauserunt, et ex iis satis apparet,
Jererniam
consuetudinibus implicitos tenet. Itaque miserunt illum unioni Ecclesia; Roman»
aliquando adha;-
Byzantium, ubi evocato Alexandrino patriarcha, sisse, utsupra dicebamus.
Jeremias, qui Constantinopolilanam sedcm non ita
1410 Porro ipsemet David Chytrajus, Lutheri ob quam eau-
multo ante obtinebat, synodicam epistolam scripsit, sectator, gloriosara hujus exsilii
causam negare snm, tesle
qua Ruthenis et Grxcis interdicebat, ne Gregoria- non Chtjtrao Lu-
potuit, quando lib. 27 Saxonise pag. 756 therano.
nam anni emendationem admitterent -.rationes autem illam inter alias ita affert : Eodem vero tempore,
ejus interdictionis Jeremias tum alias de quibus mox quo Tauricx Chersonesi partem borealem
provinciis
dicam, tum eas afferebat, quodsibi nondum omnino Turcicis Amuralhes adjunxit, parum
abfuit. quo
Lalinoram argumenta et rationes innotuisse diceret. minus omnia Christianorum templa Conslantinopoli
at deinde ra- 1407 Ad extremum misit ad eos canonem, quo (quorum circiter triginla in monasteriis et alibi su-
liouibits et
benevolentia
in observando Pascha uti deberent : qnx quidem peresse intelligo ) in moscheasseu Mahometicx reli-
(,ir,l"ili omnia cum ipso autographo, chirographoque eorum- gionis speluncas, summi sacerdotum Turcicorum
Xlll Papx
motus,
dem patriarcharum exstant apud me, cui Constan- pontificis, quem Muffli appellant, instinc.tu conver-
dux Ostrovix illuslrissimus, et inter
tinus senior, terentur. Cumque Grxci, Armeni, et alix gentcs
Ruthenos primarius, hxc omnia fidenter dedit suo- Christianx subjectissime deprecarentur, et Maho-
rumque cum Latinis unionem atque concordiam, meti secundi ac sequentium imperatorum privilegia,
variis acceptis rationibus, misso item Byzantium Chrislianis de libero religionis eorum exercitio con-
homine, dcdit operam, ut procuraret. Factum est cessa, allegarent, responsum est, eo tempore propter
autem, sive iis rationibus seu potius paterna summi urbis solitudinem Musulmanorum paucitatem
et
Ponlificis charitate ac sedula diligentia, ut idem indidtum esse; nunc cum tanta Mahometicx religio-
Patriarcha Constantinopolitanus, veritate victus, nis cultorum in urbe frequentia sit, ut templis plu-
non solum ei assenserit, verum etiam legationem ad ribus indigeant, xquum esse, ut illis Christiani ce-
Urbem miserit, qua se id ipsum intcr suos cura- dant. Postea Hispanix regis apud Venetos leijatus
turum poUicerelur ingenui animi signum prx-
, scripsit, Amurathcm omnia Christianorum templa
bens, et Chrisliano deinde pectore, patriarchatus, deturbasse, et in sua vertisse, idemque Hierosoly-
quam veritatis, jacturam perpeti malens : nam mis fieri mandasse ; scd duo tantum Christianorum
paulo post in custodiam conjectus est, oppressus a templa Byzantii co tempore occupala esse constat.
quodam Cxsarex episcopo, qui pecunia Turcis dala, 1411 In Patriarcham vero ira tyranni Turcici a Turcis in
in ejus locum suffectus cst. prxcipuc cffusa est, quem catenis vinctum per urbem
insutamRho-
jiuin relega-
noii tanliim 1408 Quod hic Possevinus de benevolentia ignominiose vehi, et tandem in Rhodum insulam tus est,
emendaliu-
Gregorii XIII erga Jeremiam attigit, ab Andrea relegari mandavit causam indignationis alii aliam
:
nem Calen-
dnrii adini- Victorello in Additionibus ad Vitas Pontificum perscribunt. Inter ceteras una fuit, quod cum Ro-
sil,
Romanorum in editione Oldoini nostri tomo 4 mano Pontifice conspirationem novam inire, adAmu-
col. 10 clarius explicatur, dum inter alia bene- rathem delatus erat ; propterea, quod Calendarium
ficia, quoe Gregorius XIII Orientalibus populis illius cmendatum in Grxcia etiam et reliquis Orien-

contulit, ibidem enumerantur sequentia : Cyprii tis ecclesiis Christianis servantlum magna cum mul-

ab eonon solum aiimcntis et donis aucti; sed captivi torum offensione reccpisset, et ob latam divortii sen-
ipsius argcnto redempti, el virgines in malrimonium tentiam, a potenti quodam Grxco, qui, ut se ulcisci

collocatx; qua benignitate nonnulti Thessalix ct commodius posset, ad Mahomctismum defecerat, as-
Morex prxsules excitati, nomen Latinum perama- siduc in aula accusaretur. Dcnique cum in synodo de

runt ; Constantinopolitanus patriarcha Hieremias Grxciscertis, in deserta quxdam locavelut coloniam

imprimis, posl domesticos sermones cum episcopo deduccndis, ut Tarca petiverat, deliberaretur, idque
Cedolino et Gallix regis oratore, a quo Joannis durum ct injustum sibi videri Patriarcha pronun-

Francisci, Mauroceni, Veneti lcgati, pietas non tiasset,Thcophilus hieromonachuset Pachomius hoc
dissentiebat, habilos. Turcx prodidcrunt ; ac patriarchx dignitatem Pa-
ventm etiam 1409 Poloni cmendatum Kalcndarium excepe- chomius, additis sttpra usitatum canoncm aliquot
unioniEccle-
rant; non vero Rutheni, et alii in iis regionibus millibus dacatoruni, adeptus est ; cui tamen homini
*i« Homans
idlissit,
Grxci. Ut Hieremias patriarcha, veritatem cdoclus, ritdi ct illitterato, seqaenti statim anno remoto,
eosad sentiendum cum Polonis incitaret, duos ora- .Thcolcptus successit, a Sylvestro Alexandrino et

toreset sacra dona Gregorius ad eum misit, quos ille Michaele Anliochcno, lum ibi forte prxsentibus, in-
a Galla ct Vencto oratoribus ad se adductos, dona et auguratus die x Martii, anno mdlxxxv.
eique sticces-
litteras Pontificis vcnerabundus et Ixtus excepit, pro- 1412 Exhac Chytrsei narratione sequitur, Pa- sit Hacarius,
peusxque in Latinam Ecclesiam voluntatis spccimcn chomium Jeremise relegato successisse sed im- ; ut qttidam
Iradunt,
dedit. Gregorio reverenti rescripsit aniino, donaque mediatam illam Pachomii successionem aliquo
cgregia (inter alia S. Andrex apostoli manum, modo dubiam reddunt ea.qu» Spondanus in An-
Achaix, translato corpore, relictam, et S. Joan- nalibus ecclesiasticis ad annum Christi mdlxxxii
nis Chrysoslomi digitum) misit; pollicitus, se post num. 18 ex proxime citato Possevino nostro^ sic
aliquod refert: Seelestumautem illum
hominem(Jeremm),
tempus illius Kalendariuin excepturum,
persecutorcm ; Cxsarex fuisse cpiscopum, Macarium
Ruthenosque et Grxcos alios ad idem facicndum
hortaturum. At, diuturno elapso tempore,
non nomine, qui data Turcis peeunia, in cjus locum in-
scelesli viri calnmniis, et pecunia Turcis tlata, trusus fuit, ex eodem Pessevino intelligitur; cum ta-

vexatus, carcercm ab his conjectus, Grego- men legamus (nempe apud-Chytrseam, quem
alibi
in
in margine citat) ex litteris Constantinopoli
scri-
rii expertusest; eo ciiim
Ponti/icis benigiiitatem
urgente et inflammante, Gallicus orator magnis prc- ptis relatum, non Macariam Cxsarex fuissc Jere-

cibus effccit, ut pcena capiiis in mitiorcm vcrtere- mixaccusatorcm,scd Tlicophilum hicromonachum et

tnr qucm libciiulcm rinJicure Grc- Pacliontium atque istum Pachomium. additis
: si potuisset in
ducatcritin,
gorius, iuicr purpuratos retulissct. Dum Sponda- supra iisilatum caitoncin aliqaot millibus
dignitatem adeptum esse; sed quod
nus in Annalibus ecclesiasticis ad annum Christi patriarchalem
illitterattts esset, ci staiim
seqtmti
mdlxxxii num. 18, et Thomassinus in Veteri et homo rudis et
!) anno
Toiiiiis i Augusti.
 ;

234 IIISTORIA CHRONOLOGICA

Theoleptum, qui a Sil- andrino Michacle Antiochcno, die decima Martii
et
SKC. XVI. anno emoto suffectum esse

AUxandrino el Michacle AnHoclwno, tum mensis, anno Christiano mdlxxxv, quo tempore ab
vestro
Constantinopoli existentibus, inauguratus sit eis inaugv.rabatur, quod Grxci vocant in thronum
forte
MartU, anno molxxxv. collocari. Obiter hic observo, patriarcham Antio-
die deeima
aut potius 1413 Tum ibidem Spondanus ea sic conciliare chenum, qui supra .loacimus vocabatur, hocloco
jiaiu atios nititur Possunt hxc omnia sic consistcre, inquit,
:
Michaelem appellari. An Leunclavius in nomine
ob frequentes patriarcharum mutationes, quxposthac erraverit, an forte patriarcha ille binominis fue-
obsairas nobis faciunt et incertas illorum succcssio- rit, parum nostra interest.

nes, dum continttis pulsionibus, reslitutionibus ac

substitutionibus scdem iliam fccdarnnt pi\Tva!entibus ,

iis, qui fraude vel pecunia potiores fucrunt. Potuit

JEREMIAS II tertio.

itaque Macarius ille in tanta cathedrae Constan-

tinopolitanae perturbatione forsan paucis diebus
Ceterum Matthaeus Cigala de expulsione The- qtiam cettere
aut mensibus sedisse, quamvis in catalogis Mat- cooctus est
olepti tradit sequentia Theoleptus Philip-
thaei Cigals et Philippi Cyprii inter patriarchas
:

terliu Jere-
popoleos pcr vim patriarchatum invasit, quem sa- mix pnlriiir-
Constantinopolitanos non numeretur. Quocum-
cliat ">-
picntissimus dominus Niccphorus hicrodiaconus ac
que modo sese ea res habeat, nos imposterum
magnus protosyncclhts submovit. Philippus Cyprius
aliis monumentis destituti, catalogos Matthoei Ci-
Renaudotii tan- de eodem sic scribit Theolcptus Philoppopoleos,
galae, Philippi Cyprii, ac Eusebii
:

tummodo transcribemus, eosque curioso lectori thronum violenter invasit quem ut sanctissimus
;

dominus Niccphorus, unus e sanctis diaconis, et ma-

inter se conferendos relinquemus, nisi quid alibi
aut historiam notatu dignum gnus protosyncellus submovit, lertium revocatus est
circa religionem
occurrwit. Quare in successore assignando hic dominus Jeremias, et cum grcgem recte atque ordi-

sequimur Cigalam
Jeremioe expulsi substituitur
et Cyprium, a quibus in locum ne pavisset, requicvit in Domino. Hanc iteratam
Jeremiae restitutionem Matthseus Cigala etiam
indicat his verbis : Tcrtium rcvocatus Jeremias,
cum annos... ecclesiam gubernasset, e vi'.a excessit.

Cum vero post haec tempora frequentes sint hu- K

CL PACHOMIUS II, cognomento
jusmodi revocationes, ac interdum de iis vix
Batistas.
quidquam dicendum occurrat, deinceps illas pa-
triarchatus iterationes separatis titulis non dis-
eo Matthaeus Cigala apud Anselmum Ban- tinguemus, uti hactenus factum est; sed restitu-
Paehomius,
Qiii brevi e- De durum tomo Imperii Orientalis pap. 217
1 tum patriarcham cum nomine proximi decesso-
liam cxpul-
sic scribit Pacomius Lesbius, qui et Batistas di- ris conjungemus.
sus esl. :

ctus, cum violenter dominum Jeremiam Rhodumre-

legasset, patriarchatuin tenuit annos... ;
que.m san-
ctissimi patriarchx Silvester Alexandrix atque An- CLII MATTH^EUS II.

tiochix Joacimus, coacta synodo, loco motum, ac

diris devotum exsilio multarunt. Philippus Cyprius
citandusque Cigala brevem hoc mor-
apud laudatum Bandurum pag. 227 similia de J'am ssepe citatus cl
luo, successil
illo tradit his verbis Pachomius Lesbius, cogno-
: hujus Patriarchae administrationem indicat Maltlwtus,
qui cam liatt-
mento Batistas, cum hostilitcr dominum Jeremiam hoc modo Matthxus Joanninorum (sic cogno-
:
cis iieimste-
expulisset in Rhodum, patriarchatu functus est minari ipsum existimo, quia antea praesul Joan- nuit,

quemsanctissimi patriarchx dominus SilvesterAlex- ninorum fuerat) dies xvn ac dcmum abdicatus, ;

andrix, et dominus Joacimus Antiochix de com- in sanctum Montem secessit. Totidem fere verbis
muni sententia throno dejectum, dirisque devotum, Philippus Cyprius apud supra laudatum Bandu-
exsilio dederunt. Circa brevem hujus Patriarchae rum haec eadem sic expressit Matthxus Joanni- :

gubernationem ac litterarum imperitiam recole norum, cum sedisset dies xvii (editio Philippi Cy-
ea, quae superius ex Chytraao retulimus, et quae prii apud Henricum Hilarium pag. 430 tantum
mox ex altero scriptore dicemus. dies sedecim distincte numerat) repudiatus, in
sanctum montem Atho seccssit. Denique catalogus
Renaudotianus, qui ab hoc Patriarcha exordium
CLI THEOLEPTUS II.
capit, duos gubernationis dies ita superaddit :

Matthxus Joanninorum patriarcha fuit diebus no-

,

vemdecim (Graece %epa? Sbut ivvia expresse

Tlieoleptiu Leunclavius in Pandecte historiae Turcicaepag. legitur) et abdicavit. Is postmodum semel at-
anno 1583 128 occasione urbis Philippopolitanse de hoc que iterum ad sedem suam redibit, ut ex postea
catliedrant
CP. invasit, Patriarcha sic meminit Est adhuc archiepiscopa- : dicendis patebit. Interea illam occupavit
tus, cui tunc prxcrat is, qui postea factus est pa-
triarcha, nobis Constantinopoli degentibus, Theolip-
tus, de sententia synodi Grxcorum abdicato Pacho- CLIII GABRIEL I.

mio viro profano, et litterarum plane rudi, qui lar-

gitionibus et aliis malis artibus dignitatem adcptus
elcut GabrM
fuerat.Dein ibidem pag. 132 de inauguratione Matthaeus Cigala hunc patriarcham ita lau-
suffecl*
est,

ejusdem Patriarchae haec habet Cassidis formam : dat : Gabriel Thessalonicx, vir religiosus ac
Iwdieque retinent uscufix Turcorum instar pileoli virtute prxdilus, cum menses quinque in patriar-
rolundi, ovalis figurx, vel rottindi calicis absque pe- chatu vixisset, obiit.Philippus Cyprius iisdem
dunculo, factx ; cujusmodi coronas ovales ex auro laudibus eum sic breviter exornat Gabriel Thes- :

solido gestare solebant imperatores Grxci: planeque salonicx, virpius et virtute prxditus, post quinos
talis etiam imponebatur huic Thcolipto patriarchx, patriarchatus sui menses mortuus est. Catalogus
cum nos Constantinopoli essemus, a duobus aliis Renaudotianus utrique huic scriptori circa exigu-
tunc ibidem prxsentibus patriarchis Silvestro Alex- um administrationis tempus ita consentit Gabri- :

el
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
el Thessalonicx menses quinque et in sede sua mor- ;
bus hsreticorum nugis exagitandis tempus et six. xvi.
tnus est. Plura de hoc Gabriele non reperimus.
chartam consumere.
1421 Quare potius referamus non illepidam ub turbitlen-
historiam, qua; huicsuperbo Meletio contigit, tam concio-
CLIV THEOPHANES. et quam Leo Allatius in
nem
Consensione perpetua
Occidentalis et Orientalis ecclesiae lib. 3 cap. 7
MATTH^US II iterum. num. 11 narrathis verbis : Puer, nondum patria
excesseram, et Meletius iste non sine innenli comi-
tatu ct insolenti ostentatione
Chiumpcrvenit, et me-
,1111 successo-
Nulla hujus Theophanis gesta invenimus, et tropolim occupat, et propter abundantiam
r em habuit scrmonis
flieoplm-
in catalogo Cigalse paucis verbis totus ip- se omnibus prsfert. Nomine patriarchee cives exci-
ncm. post sius patriarchatus sic memoratur Theophanes
:
ti, viri, mulieres,
xtas omnis, Grxci Latinique, ad
nuen Mat-
llnusitemm Athenarum post menses septem defunctus est. Phil- audiendum hominem accurrunt. Ille post multa in-
ln ctilhcelra ippus Cyprius eodem fere modo patriarchatum ter disserendum ad eamdem ac dccantatam alias fa-
CP. sedit.
illius ita breviter indicat : Theophanes Athena- bulum, ct mores Lalinorum, et ante omnia prima-
rum, cum sedisset menses septem, decessit. Circa tum Roinani Pontificis reprimendum, sumpta occa-
numerum mensium catalogus Renaudotianus cum sione, concionem diriijit. Vidisses alacres Christia-
aliis sic exacte concordat Theophanes Alhe- norum animos,
:
simili rerum commcmoralione con-
narum menses septem et in sede sua mortuus est.
; sternalos, indolere inter sc, et infausto susurro ora-
Huic Theophani addidi restitutionem Matthaei tionis impctum intcrrumpere.
exauctorati, quamvis interea Meletius, patriar- 1422 Dum illc audacius obstat, turpiter ex
et putat, se pcr-
cha Alexandrinus, aliquo tempore vacantem se- tinacia audientium tnrbam contundere, ideoque
insiila Chio
si- expeltilur;
dem Constantinopolitanam administraverit, aut milem causam validioribus argumentis pertraetat, e
potius custodiverit, ut patet ex eodem Cigala, templo turmatimproruere. Confususille rei novita-
qui apud Bandurum tomo 1 pag. 217 sic de hac te, et tantum non finvns, omnes, qui Latinis
fave-
re scribit Mclctius Alexandrix antistes cum se-
:
rent, ad dispulandum provocat, ostensurum se cla-
dcm patriarchalem ohtineret (Grrece legitur: o Im- rissimis rationibus spondet, quidquid alii asse.rere.nt,
Tyjpyjry;; roi Bpowu -/ivop.ivoc. ; id est proprie, cum veritatem a Grxcis stare, et quidquid incontrarium
custos vel conservator throni esset) post annum affertur, meram esse Latinorum fraudcm. Non pla-
unum dominus Matthxus revocalus est, qui, annis cet ncqite Grxcis ipsis,quibusipse supparasitabatur.
quatuor in patriarchalu peractis, ejeclus est : hinc Quarc Grxciet Latini, qui rcbus prxerant, ne dis-
in sanclum Montem secessit, ac monachum profes- sidiis populus afflictaretur, ad magistratum confa-
sus est. Hunc Matthasi reditum vero suo deces- giunt, et ut homo, turbarum causa , ex insula pella-
sori subjunxi, cum Meletius ille non fuerit pro- tur, pecunia eliam soluta, impetrant. Ne.c mora
prie patriarcha Constantinopolitanus, ut jam lembo impositus cum suo comitatu, sine ulla tergi-
ostendam. versalionc actutum sub pcena cttpitis navigare jussus
est,nuinquain imposterumin eamdcm insulam pene-
traturus. Ita vir tantus, et qui prx se hominem nemi-
nem putabat, insalutatus atque impransus ejicitur.
1423 Porro hunc Meletium falso patriarchae ct tnlcrpa-
triarchas
exornarunt nonnulli
PARERGON XIII.
Constantinopolitani
heterodoxi, quos
titulo
Bandurus tomo 2 Imperii
Ctmstantino-
lirlitanos

Orientalis pag. 1004 sic refellit : Qui sedem

Constantinopolitanam £7ri7po7rt/.&>; (id est tamquam
procuratores) tenuerunt, non mtmerantur inler pa-
An Meletius, cognomento Pegas, inter
triarchas ; et quod iste Meletius a nonnullis Calvi-
patriarchas Consta^itinopolitanos sit nistis inter Constantinopolitanos referalur, causa
nulla fuit prxter ignorantiam moris antiqui, quo
numerandus.
Alexandrinus vacantem sedem udministrare solet.

Fuitis Mclctius, cognominc Hvryaq, de quo mulla

C
Georgius Dousa in Itinerario Constantinopolitano.
Veletiui ub Hreretici Occidentales hunc Meletium, patriar- Illius tcmpore tractatum est de rcducendis ad Ro-
hsreticis Oc-
cham Alexandrinum, passim summis laudi- manx Ecclcsix unitatem ecclesiis ritus Grxci in
tiileniiitilnix
IHtssim Uui- bus efferunt, eutnque a doctrina et pietate miri- Polonia ct Ritssia; quod consilium, nt successu ca-
iatus,
flce commendant quia nempe schismaticus ille reret, effccit Mclelius pcr littcras ud episcopos et
;

verbis et scriptis primatum Romani Pontificis alios scriptas. Ea occasione visus est nonnullis ad

acriter impugnavit. Hinc Georgius Dousa Bata- protestantium dogmata iiiclinare; imo Calvinistx

vus, post alias Meletii laudes in Itinere suo Con- multi ex odio, quod advcrsus Romanam Ecclesiam

Gra^ce, etpag. 10S La- perpetuum exercuit, paria cum cum Cyrillo Lucari
stantinopolitano pag. 53
qua schismaticus scnsisse falso asserucrunt Holtingents in Anale-
tine edidit Vitam ipsius, in :

ctis historico-theologicis, Clautliits Carcntonicnsis, et

quidam adulatoreum, tamquam sanctura, dcpin-
xit.Hinc etiam Henricus Hilarius, secta Luthe- alii. Vindicant illius famam ab hxreticorum caluin-

Graecae niisMeletius Syrigus in refutatione cnpUulorum

ranus, in notis ad Chronicon ecclesiae
pag. 433 hunc audacem schismatis defensorem Cyrilli, synodus Hicrosolijmitana anni jidclxxii,
ita laudatVir fuit intcgcr el candidus in oinni vi-
:
Dositlteus patriarcha Hierosolymitanus.et ipse Me-
epislolx ditx, mtpcr Lutctix cditx tum alia.
Pontificiorum accrrimus, qui ctiam ei letii ;
ta, el hostis
cujus parlem rcfcrt idcin Dosithcus in additionihits
proptcrea non semel insidias struxere. Rationc pic-
ad decreta ejusdem sijnodi. Exstant in bibliotheca
tatis aliarumque cxccllcntissimarum virtutum ma-
regia homilix ejusdem Mclctii habitx ttt phuimum
tjno ilU Meletio, qui tempore senioris Theodosii cpi-
Constantinopoli, tlitm vacnitcni scdcmadiiiinistrnrct.
scopus Antiochenus erat, pcr omnia similis videtur.
ab aliqtiibiis
1424 Quidquid de erroribus Calvini, quos perperam
sit
Possemus hanc comparationem Catholicis deri-
sequi- iiumeratur.
dendam propinare ; sed nolumus his aut simili- nonnulli huic Meletio tribuunt, ex dictis
tur,
 ,

236 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC XVII. tur, Meletium non fuisse vere et proprie patriar- gue exposuerit: Meletius Alexandrix antistes, Pe-
cham Constantinopolitanum, etiamsi sedem illam gxus ex Creta insula divinilus scrvata, cumpatriar-
vacantem aliquo tempore administraverit. Hoc chatum obtineret, dominus Matthxus post annum
confirmari potest, ex ipsis Meletii litteris, quas unum revocatus est, qui per atinos qualuor functus

anno ad JoannemDousam,
Christi mdxcvii dedit patriarchatu, ac sccedens in sanctum
expellitur,

Georgii Dousae patrem, et quibus apud Georgium montem Atho, monachus factus remansit. Me-
ibi

filium in Itinerario suo Constantinopolitano letius ille in editione ejusdem Philippi Cyprii
pag. 1 12 praefigitur hic titulus : Meletius Dei apud Henricum Hilarium pag. 431 clarius obser-
misericordia Papa ac Patriarcha Alexandrinus, et vator throni, et in titulo vice-patriarcha appellatur.
Constanthwpoleos prxses, Joanni Dousx Nordovici Ceterum nos hic morari non debet nefaria ca-

viro eruditissimo, mediocritatis nostrx filio dilecto, lumnia, qua Georgius Dousa in Itinerario suo
gratiam. misericordiam, ac pacem a Domino Deo, Constantinopolitano Societatem nostram impetit,
Salvatoreque nostro Jesu Christo. Sic etiam in et quam testimonio hujus Meletii probare nititur,
Graeca ejusdem Meletii epistola, quamtuncGeor- tum quia Leo Allatius in Opere proxime citato
gio Dousae scripsit, a se ipso vocatur imTripriTr,q lib. 3 cap. 8 num. 1 evidenter illum de menda-
KMVoravrivouTroAeeas, id est proprie, custos vel con- cio convicit, tum quia impudentes hujusmodi
servator Constantinopolis seu cathedrae Constan- haereticorum ac schismaticorum contumeliasjam
tinopolitanas, ut suprain textu Graeco Matthaei dudum contemnere didicimus. Tantummodo ex
Cigalas observavimus. supra citatis Meletii litteris, quas anno Christi

cum tantum 1425 Denique id ipsum patet ex textu Graeco mdxcvii ad Joannem et Georgium Dousam dedit,
fuerit custos Philippi Cyprii apud Bandurum tomo 1 Imperii et ex quatuor annis, quibus Matthaeus post vica-
aut conser-
vator istius Orientalis pag. 228, ubi Meletius etiam appella- riam Meletii administrationem secunda vice Con-
sedis. li:iTr,pr,Tr,i to<j Opovov, hoc est custos throni, stantinopohtanus patriarcha fuit, manifeste col-
tur
B quamvis interpres ibidem verba Graeca sic ambi- ligimus, jam nos sensim ingressos esse

SECULUM XVII.

prima Alexandrini successione seu sedis

Cyrilli
Constantinopolitanae administratione traditur, eo

CLV NEOPHYTUS I,
modo intelligendum est, quo superius vicariam
Meletii Alexandrini gubernationem explicuimus.
MATTH^US II tertio. Hoc iterum satis liquet ex phrasi Graeca, quae
loco proxime citato apud Cigalam sic sonat :

EV.aSiOcV EW.Tpoiiiy.Sii 6 'Alit,av3pziai zupo; K.vpil-

Post exsi- CatalogusRenaudotianus hunc novum Patriar- l.oi ; id est, sedit, tamquam procurator, Alcxan-
tium Neo- cham ita memorat: Neophytus Athenarum
phyti ct mor- drinus,dominus Cyrillus. Adde.quod vacantis se-
tem Matthiei, anno nno; et in exsilium missus. Auctor hujus ca- dis Constantinopolitanae administratio pro more
tcrtio seden-
talogi de tertio Matthaei patriarchatu non memi- ad patriarcham Alexandrinum spectaret, ut supra
tis,
nit, quem tamen Philippus Cyprius exsilio Neo- ex Banduro retuhmus. Propterea tamen non in-
phyti ita subjungit Neophytus Athenarum post
:
ficior, Cyrillum Alexandrinum postea ad cathe-
unius anni gubernationcm a Sultano Mcchemete in dram Constantinopolitanam vere evectum fuisse;
exsilium pellitur , tertiumque revocatus est domiuus ut suo loco dicemus.
Matthxus ; etcum vixisset dies , decessit. Cigala 1428 Interim audiamus Philippum Cyprium, quo post
numerum dierum, qui hic erasus est, sic diserte qui de istis patriarchis
fere similia refert hoc nuselsex
quinque an-

expressit: Neophytus Athenarumpostannumunum modo : Ruphael Methymnx (cujus xtate mortuus menses in
ab Sultano Mechemete in exsilium agitur, ac tertium cmlium
est Sultanus Mcchemetes, et imperavit filius ejus ejecto,
Matthxus revocatur, qui cum vixisset dies xvn Sultanus Achmctes anno salutisuncv) sedit annos v
mortem obiit. Cum ille Turcarum imperator Ma- F
etmenses vi atque id temporis venit e sancto monte
:

hometes exeunte anno Christi mdciii obierit, se- Atho dominus Neophytus, qui thronum recupcravit,
quitur, haec ante illud tempus accidisse. etcum in eo mansisset per annos quinque, post in
Rhodum a Sultano exsulalum mittitur seditquc ;

ex commisso antistes Alexandrix, dominus Cyril-

lus Lucares Cretensis,donec synodus constituit legi-
CLVI RAPHAEL II,
timum patriarcham Timothcum, veterum Patrarum
NEOPHYTUS I iterum. antistitem, de
quo infra agemus.
1429 Renaudotianus catalogus his sic brevi- NeophyM
ter consonat Raphael Methymnx annos quinque, scdeuist""!
:
rccvperi"»'-
ad cathe- 1n catalogo Matthaei Cigalse apud Bandurum et in exsilium pulsus. Iterum Neophytus annisquin-
dram C7>.
tomo 1 pag. 217 dicitur sedisse Raphael Me-
promotus est que, et in exilium pulsus. Anno mdcxxiii Cyrillus
Raphaet, thymnxus annos v,menses vi hujus xtate Sultanus
: Alexandrix, administrator (Graece habetur 'ziriTpo-
Mechemetes mortuus atque imperavit filius ejus
, Kiy.aii, hoc est tamquam procurator vel tutor)
Sultanus Achmetes anno Christi mdcv. Tunc do- donec factus est legitimus patriarcha, annos duos.
minus Ncophytus de Monte sancto reversus est, ac Videtur hoc loco error irrepsisse in numerum
suam sedem recepit, quam tenuit annis v deinde in ; annorum, quamvis etiam Graece antememoratam
Rhodum rclegalus est, atque Alexandrinus anlistes Cyrilli Alexandrini administrationem diserte ex-
dominus Cyrilius suffectus est, usque dum legiti- primantur litterae numerales ayy.y, quae annum
mum. patriarcham synodus constitueret. Quod hic de Christi mdcxxiii designant nam
: post hanc vica-

riam
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. *
337
riamCyrilli gubernationem Timotheus octo annis mdcxvii acciderunt, tempus hujus Patriarchae Sec. xvn.
sedem Constantinopolitanam occupavit, et Cyil- utcumque colligi Sed non potuit octo
potest.
lus primum anno mdcxxi vere ad cathedram annis sedisse, si circa annum mdcxvii electus
Constantinopolitanam evectus est; ut postmo- fuerit, quia Cyrillus anno mdcxxi cathedram Con-
dum ex Matthaeo Cigala et Philippo Cyprio refe- stantinopolitanam ascendit ; ut infra dicemus.
remus. Hinc suspicor, pro ayy.y' sive pro anno 1433 Videturhic Patriarcha etiam unioni Ec- qui fuit or-
mdcxxiii, mutata una littera, ayr/, id est, an- clesiae Romanae adhaasisse, ut colligimus thodoxits.
ex in-
num legendum esse.
Christi mdcxiii ferius citanda epistola Dionysii Guillii nostri,
qui
Jllalius in- 1430 Leo Allatius lib. 3 de Consensione utri- tunc Galata? prope Constantinopolimdegebat: in
dicat, lla- usque ecclesiae cap. 7 significat, Raphaelem Me- ea enim testimonium reddens de moribus Cyrilli
phaetem pa-
triarcham
thymnaeum unioni Romanse Ecclesiae addictum Berrhoeensis, sui quondam discipuli, ea occa-
fuisse, dum ibi aliquot orthodoxos illuslresque sione mentionem hujus Patriarchae facit his ver-
nationis Graecae viros recenset, et ea occasione bis : Aliud qussritur, quidnam videlicet moverit
ibidem num. 8 de hoc Patriarcha sic meminit : palriarcham Timotheum (sic enim vocabatur) virutn
Nicephorus Melissenus Constantinopolitanus Grx- alioqui prudentissimum, nec alienum a fide Catho-
corum rexit ecclesiam in urbe Neapolitana, in qua lica, ut Cyrillum nostrum episcopatu adeo dignum
etiam publice Grxcas professus est: inde
litteras judicaret. Paulo superius in eadem epistola apud
Byzantium remeans, Raphaelem patriarcham, qui Allatium 3 Consensionis cap. 11 num. 5coI.
lib.
lumprimum sese in communionem Latinorum insi- 1080 Guillius testatur, se discipulo suo recusanti
nuarat, conftrmavit a quo etiam Pari Naxique
; suasisse, ut oblatum episcopatum admitteret,
metropolita creatur. Sed sub Raphaelis successore, atque inter alias usum esse hac ratione: Ne
schismati addictissimo, per calumniam malitiamque timcas, ne temeritatis reus agaris apud Deum: suf-
schismaticorum a Turcis in carcerem compingitur, ficiat tibi duorum (se, et Timotheum designat)<7ut
ubi concatenatus et miser diu xtatem duxit, ex quo et gloriam Dei quxrunt, et saluli twe impense con-
data occasione fugiens, in Italiam venit, ritumque sultum volunt, approbalio ;
prtescrtim pastoris tui
Latinum amplexus, fit episcopus Crotonensis. Plura nam quitl patriarcham in ista tui electione spcclare

hujus Nicephori Melisseni gesta in Italia sacra, existimas ?... Cede ergo tam bono tamque prudcnti
nuper Venetiis recusa, tomo ix col. 389 et se- pastori, inque ejus acquiesce judicio, cui sane ego
quentibus legi possunt. facere non possum, quin et ipse perlibenter adstipu-
unioniEccle 1431 Posthaec Allatius similes Catholicss fidei ler. Dum meminit de Ra-
igitur Allatius supra
siz llomawe
addiclum defensores ex gente Gneca enumerat, et ibidem phaelis successore , haud
schismati addictissimo,
fttisse.
num. 10 de eodem Patriarcha sic scribit Igna- : dubie ab ipso tacite designatur Neophytus, qui
tius Mindonius Chius, monachus divi Basilii, rever- post exsilium suum Raphaeli per quinque annos
sus in Grxciam, per multos annos litterarum ludum successit, et cui haec schismatis affectio adscri-

non sine Christianorum commodis aperuit inde ; benda est, si Allatius in chronologia aliisque
Trapezuntem profectus, sua cura atque industria rerum adjunctis, non erraverit.
1434 Dixi hanc schismatis affectionem Neo- qtiatis ettam
efferatam illam gentem acbarbaram ad mansuetiores fuisscdicitur
mores redegit, apud quos in veneratione, veluti pro- phyto adscribendam esse, si Allatius in Chrono- dccesssor

pheta, adeo habitus est, ut Turcarum imperator ejus logia, aliisque rerum adjunctis, non erraverit nam :
cjus Neophy-
tus,
opera uteretur ad subditos in obedientia relinendos. illustrissimus antistes Rodericus a Cunha in Tra-

Advocatus postea a Raphaele patriarcha Constanti-
nopolitano, ecclesix patriarchalis, cui Chrysopegx
nomen est, in Pera rector constituitur, in qua pro
Romana ecclesia summopcre laboravit. Forte ad
eumdem Patriarcham spectant ea, quae ibidem
de Francisco Cocco subjungit; sed cum illudnon
clare exprimat, prosequemur seriem nostram, in
qua jam occurrit
ctatu de primatu Bracharensis ecclesiae praesen-
tem patriarcharum Constantinopolitanorum suc-
cessionem paulo aliter ordinat, et in citato opere
pag. 208 affirmat, quod post tertium Matthaei
patriarchatum sederit Raphael, cui diem obeunti
successit, ac secundo sedit Neophytus, vir vere
Catholicus, quem anno mdcxii expulit Cyrillus
Alexandrix, quem vigesimo primo post die expulit
Timotheus Patrensis archiepiscopus, Neopltyti ami-
cus. Forte igitur Allatius explicandus erit de

CLVII TIMOTHEUS II. Cyrillo Alexandrino mediato Raphaelis suc-

,

cessore, qui schismati addictissimus fuit. Quod

si Neophytus orthodoxus fuerit, facilius intel-
ille

quomodo calumniatores hujus Patri-

Catalogus Renaudotianus tantummodo unum
Circaannum ligemus ,

101" atl ic-

annum
huic Patriarchae attri- archae post latam ab ipso excommunicationem
iem CP. eve- gubernationis
ctits est Ti-
buit, sic breviter de eo mentionem faciens Ti- :
prodigiosas pcenas dederint, et corpora eorum
inothevs,
motheus Patrarum veterum, annum unum; et ve- post mortem justo Dei judicio inflala permanse-

neno sublatus est. At Cigala octo sedis annos ei- rint, de qua re superius parergo xii num. 1263
dem ita adscribit. Timotheus veterum Palrarum, egimus.
ct quem Ti-

annos octo postremo veneno exslinctus fuit : cujus 1435 Porro violentam Timothei mortem.qua? motheum ve-
lib. 3 jam nciio interfe-
;

Xtate Sulianus Achmetes fatis concessit. Cum Ci- paucis supra narratur, Leo Allatius
cit auidam
sjepe citatre Consensionis cap. 11 num. 4 fusms archiman-
gala concordat Philippus Cyprius, qui apud Ban-
durum tomo Imperii Orientalis pag. 228 affir-
1
exponit his verbis Timothcus mortem obiit, »e- drila,
:

neno apertissimo, ut fama fuit, sublatus, dum aputl

mat, quod post vicariam Cyrilli Alexandrini ad-
oratorem Hollandix exquisitissimis epulis compota-
ministrationem synodus legitime patriarcham
retur. Yenenum propinaverat Josaphatus
Andrius
constituerit Timotheum, veterum Patrarum anti-
uixhimandrita post epulas, cum ad bibendum altcr
stitcm, quiannos octo palriarchatus munere functus
alterum invitaret composuerat Apollonius Chius,
ac in sua valetudine per lethiferam, ut aiunt,
;
est,
medicus non infimi nominis. Domum reversus in-
polionem, debitum commune persolvit. Hujus xtate
cupitis affligi,
testinis doloribus cruciari, gravedine
diem obiit Sultanus Achmetes, regnavitque frater
lumen oculorum turbari, etabire in confusion.m ac
Sultanus Mustaphas. Ex morte Sultani Achmetis eorpus
; totomdenique
ac successione Mustaphae, quse anno Chiisti tenebras; cor contremiscere
vacillare.
 238 HISTORIA CHRONOLOGICA
vacillare. Accersitur ad curam Apollonius ; alvum impudenter affingebant. At saltem jam eos pu-
clysmo trahendam ait, si convalcscere cupiat : hoc deat tam manifesti mendacii, postquam ipsae ec-
enim modo, ncc alio, noxam trahi posse. Tnfundit clesiae Orientales in variis synodis distincte de-

mille conductus aureis clysmum, et una novumvene- clararunt, sese ab erroribus Calvini rnnino ab-

num injicit. Sic Timolheus duplicis veneni vi op- horrere. Harduinus noster tomo 11 Conciliorum
pressus vitam efflat. a col. has synodos Graeco-Latine edidit,
171
qui postea 143G Res postea patuil : nam archimandritam quas si Calvinistae et Lutherani tantum levi
tiit l tltts i>u'-

nas dedit, Cyritlvs pro vencno, archiepiscopatu Chalcedonensi oculo percurrere voluerint, invenient digna se-
qua occasio- remuneral. Poslea inter eos turbis exortis, archi- ctae suae elogia, et imposterum nobis occinere de-
ne schiswa-
ticosliypocri mandrita spoliutus episcopatu, rem totam aperuit; sinent, ecclesiam Orientalem dogmatibus suis
tas reprehen consentire.
quod xgre ferens Cyrillns, ex comitatu suo nonnul-
ilinuis.
los, qui se satellite.s Turcici imperatoris fatcbantur, 1439 Joannes Henricus Hottingerus, et ex quos ipsi
schismatiei
legavit, ut eum Constantinopolim adducerent. Ca- ipso Henricus Hilarius, aliique haeretici hunc Grxci cvi-
ptum et lcmbo impositum a tcrra longius acti, prx- Cyrillum multis laudibus extollunt, atque de hu- clcntcr refu-
lariint,
focatum mare dejecerunt. Ita scilicet praeceptum
in jus vita, rebus gestis, ac morte longam fabulam
Christi de diligendoproximo servant schismatici, texuerunt imo eum ob mortem a Turcis illatam
;

qui interim nil nisi jejunia rigidasque leges cre- sanctis martyribus accensent. Sed hi malae cau-
pant, et Romanam Ecclesiam de nimia erga suos sos patroni audiant ipsos schismaticos Graecos,
subditos indulgentia accusant. Sic i 111 severioris certe melius ac propius de hac re instructos, qui
disciphnae buccinatores, qui puriorem Evangeli- apud Harduinum nostrum tomo xi Concilio-
observantiam sibi arroganter vindi-
ca3 doctrinje rum col. 223 in synodo Hierosolymitana anni
cant,veneno, falsisaccusationibus, aliisquemodis mdclxxii sic iis os obturant Ne itaque ul san- :

inimicos suos prosequuntur ; imo ipsis symmystis ctum adversarii nostri jactentCyrillum : non enim,
suis saepe insidias struunt, et perfida sua malitia uti dicere ipsi solent, injuste aut pro Christi nomine
augent mutuas miserias, quas sub dura Turca- fuit ille peremptus, quatenus ita celebretur : imo
rum servitute communiter patiuntur. Vere jam vero propter summam prxlaturx cupiditatem (quam
convenit in illa Turcarum mancipia, quod olim Luciferianum Basilius magnus morbum appellavit)
contra Romanos gentiles, a barbaris oppressos ex qua clsi a clericis millies ejectus atque vexatus,
et afflictos, S. Augustinus lib. 1 de Civitate Dei thronum Constantinopolitanum.prxter primam, qux
cap. 33 pronuntiabat hoc modo : Perdidistisulili- legitima videbatur, possessionem, ter occupavit (ad
tatem calamilatis ; et miserrimi facti estis, et pessi- hoc quidem inexplebili extraneorum cupiditate, ac
mi permansistis. Ex sequentibus aliquot patriar- oratoris Batavorum usus opc, unde et majorcm in
charum gestis patebit, hjec S. Augustini verba suspicionem apud ecclesiam
ignominiosamvenil)
non male Graeeis schismaticis hodiedum appli- mortem itlam (laqueonimirumsuffocatus) oppetiit.
cari posse. Ilunc igitur adversus ecclesiam Chrisd talia moli-
tum, ut alicujus forte pietatis exstiterit, habemus
uti peccatorem, et talem utique, quem ob illata ec-
CLVIII CYRILLUS I, cognomento clesix mala non levis apud Deum pcena maneat ;
Lucares. nunc autem auctorcm impietatis factum, nedum non
ut sanctum, sed miserum agnoscimus, atque omnis
cum Christo participationis exlorrem.
Anno hoc famoso
iiil citthc-
\Vii\
De perturbatore ecclesiae
Matthaeus Cigala tradit se-
Constantinopolitanae 1440 Hoeretici pro defensione Cyrilli iibellum
de turbis Jesuitarum in Oriente ediderunt;
et qitorum
inciidacia
tlram CP. sed
detexit Alla-
asmmplits quentia Cyrillus Alexandrix sapientissimus ad
:
has malevolorum calumnias, Societati nostrae tuis,
est CyrilLus
cecumcnicam sedcm ab synodo fu.it eveclus, die v aliisque orthodoxis impactas, Leo Allatius lib. 3
Novembris, anno salutis mdcxxi, ac post annum de Consensione perpetua Occidentalis et Orien-
unum a Sultano Osmane. in insulam Rhodum fuit talis ecclesiae cap. 11 num. 2 refutavitac ibidem
relegatus. Hoc etiam Philippus Cyprius asserit num. 4 vitam turbulenti istius Cyrilli narratu-
his verbis Cyrillus Alexandrix sapientissimus pa-
: rus, ita praefatur Sed ne quis in posterum amore
:

triarcha, cognomento Lucares, synodi suffragiis im- sectx Calvinistx et odio Catholicx religionis res ge-
positus cst sedi cccumenicx anno salutis mdcxxi, die stas Cyrilli, tempore obscuras dubias propter inanes
Novembris v, ac post unius auni spatium a Sultano rumores factas,-diis hominibusque invitis, invertat;
Osmanc in Rhodum rclcgatur. Verum ambitiosus satius duxi, qux a fide dignis hominibus, et Cyril-
iste homo postea variis artibus eamdem se- lo ipsi summa familiaritate conjunctis, audivi, et
dem srepius invasit, ut ex infra dicendis appare- ipse meis hisce oculis vidi, scripto summalint consi-
bit,donec tandem a Turcis strangulatus, meritas gnare, ut veritas futuris etiam tcmporibus immota
scelerum suorura poenas dedit. persistat.
quem »n n- 1438 Multa de hoc Cyrillo scripserunt tum 1441 Tum
statim Allatius gesta Cyrilli sic in iliint ctlitlit
dticitcrlan-
tliiTitnt llterc- Catholici, tum
heterodoxi, occasione cujusdam compendium Cyrillus Lucaris Cretx ob- compendittm
redigit :

tici Occiden- Vila Cyril-

confessionis fidei, quae errores Calvini complecte- scuris ac miscrrimis natus parentibus, pucr adhuc liame,
lales.
batur, et quam propterea hasretici Occidentales Alexandriam adnavigavit, et patriarchx Meletio
sub ipsius nomine statim Latine ac Graece typis Alexandrino, ex eadem Creta prognato, operam lo-
vulgarunt. Graeci diu dubitarunt, an vere ea cavit; a quo instilutus atque imbulus, cum esset in-
esset confessio Cyrilli, eo quod ipse in publica geniosusac solers, ad sacerdotiumpromovetur. Hinc
ecclesiae Graecae communione vixisset, neque Patavium profectus, melioribus doctrinis excolitur.
eam fidei confessioiiem agnovisset apud suos.aut Reversus Alexandriam, ab eodcm Melctio creatus
in codicem magnae ecclesia; referri jussisset. Sed archimandrita, in Walachiam miltitur, indeque Sa-
fuerit ea Cyrilli ; certe non
Orienta fuit ecclesiae xoniam penetrans, capita contra Catholicam religio
lis, etsi id mendax titulus praaferebat. Quare Ca- nem, quingcntis nummis aureis avita fide divendita,
tholici recte refutarunt Claudium, Carentonien- subscripsit qua ditatus pecunia, rursus Alexan-
:

sem Calvinistarmn ministrum, aliosque hetero- driam rcvcrtitur, et ad Cretam ablegatur, ut pro
doxos, qui sua dogmata toti ecclesiae Orientali patriarchatit stipem cogeret. lta per Constantinopo-

liiu
 ;

PATRIARCIIARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 239

Um ac Parum in Cretam insulam appellit. Defun- exlrahuntque cadaver vermibus scatens, et exspecta- Sec. xvii.
cto Meletio, Alexandriam repetit,
cum omnium el tione delusi, inhonorum rclinquunt, feris ac avibus
vota Gcrasimum Spartaliotam respicerent, ipse mu- forsan escam futurum, quod nec ipsum mare nec
neribus collocupletatus, slipe, quam pro patriarcha- terra suo gremio condi sustinucrat. Scio, Batavos
tu collegerat, in electores erogata, patriarchale so- hsec oinnia aliter in suum ac Cyrilli favorem re-
lium occupat. ferre, et Allatium ab illis de partium studio ac-
m quo iur- 1442 Tum, adhvc Neophyto, Byz.an-
vivente cusari. Sednos etiam jure meritotales in propria
bulentum tium petit ; quo demortuo, licet ipse sedem ambiret, causa judices recusamus, et non tam facile iis fi-
hujus Iwint-
nisiiigenlum ct variis artibus sibi procurare studeret, episcopi, eo dem adhibemus.
ob cansas sibi bene notas rejecto, Timotheum a Mar- 1446 Adnant itaque dominum de Moni, qui Qiliut si lic-

cum non cessaret tum abstrusas terodoxi Ca-

mora eligunt, cui anno mdclxxxiv Francofurti GaUice edidit Hi-
thollcis scri-
tum patentes insidias continue moliri, plena synodo storiam Criticam de religione et moribus Orien- ptoribus iit

Itac re rwtint
pellitur, et fuga sibi consulens, ad Montem sanctum talium, ubi pag. 52 et sequentibus narrat gesta
crederc,
(Athum veteres dixcre) confertur. Nec multo post hujus Cyrilli, et in fine narrationis pag. 57 affir-

de eo prxfocando mandatum Turcicum adjicitur; mat, sese ad ea fideliter referenda neque Allatii
quod ubi montis accolx, vitam solitariam professi, neque Batavorum relatione acquievisse. Legant
persenserunt, sub ementilo habilu alio amnndant illustrissimum Spondanum, qui in Annalibus ec-
ubi latuit, donec sux factionis hominibns procuran- clesiasticis anno Christi mdcxxvii num. 9 ante
tibus, inter patriarcham et eumdem gratia composi- Leonem Allatium de hoc subdolo Cyrillo ita scri-
ta est illis conditionibus, ut sacrum CyriUus faceret, bebat : Cyrillus patriarcha Constantinopolitanus
et quocumque vellet, uno excepto Byzantio, liber Grxcus, homo versipellis, omnisque decoris expers,
abiret. Sic ille post breve tempus, relicto monle ,
per fidei Grxcx, Turcicx et Calvinianx mixtura prodi-
Oenum ct Poloniam abit. Post
Adrianopolim in giosus, aliquot adolescentes Grxcos in Hollandiam
haec narrat violentam mortem Timothei patriar- misit, qui ibi patria doctrina instruerentur, quam
chee, qui veneno interiit, ut supra ex eodem hoc dcinde per Grxciam sparnerent. Prodiit anno se-
scriptore retulimus. quenti e.x offtcina Batavoritm quxdam confessio ejus-

sacrilcgas 1443 Deinde narrationem suam ita prosequi- dem Cyrilli, tamquam conformis Calvinianx, qux
fraudcs, tur : Timotheo itaque hac ratione defuncto Cyrillus ,
tamen a pluribus ipsorummet irrisa fuit. Sed fuerit
Cyrilli, non tamen ecclesix Grxcx aut Orientalis,
a suis patriarcha Constantinopolitanus eligitur. Per
quatuor mensesfidemestprofessusCatholicam, quam quamquam icl titulus ferret. Qux sit illius ecclesix ve-

postea atrocissimo scelerc ejuravit, hxreses per po- ra fides, vidimus sub Jercmia patriarcha ; qux isti

pulum spargens, et simpliciores dolo malo infa- jam protulcrunt, mera sunt mendacia, et figmenta

tnans. Id non ferens ecclesia Orienlalis, congregata hxroticorum.

synodo, hominem abigit, et exsiiio in insula Rhodo 1447 QuodsiBatavi etiam his arbitris stare sattem iltis
suspectuvi
multat, atque in ejus locum sufficit Anthimum (Ca- nolint quia Papistae seu Pontificii sunt, ut ipsi esse
;
non po-
talogi omnes prius Gregorium ac deinde Anthi- eos per contemptum appellant, liberaliter et ex tesl tcstimo-
nium Grxco-
suo loco dicetur) Adria- abundanti illis offerimus alios, qui Pontifici Ro- rum schis-
mum ei substituunt, ut
nopolitanum, qui postea.sibi quatuor aureorum mil- mano adversantur. Quapropter minime potest maticoritm,
in montem ipsis esse suspectum Grscorum schismaticorum
libus promissis, palriarchatu cessit, et
Hinc Anthimo pactam pecuniam testimonium, quod de hac re paulo superius ex
Athum se contulit.

repetenti respondisse dicitur Ctjrillus.satis illi esse, synodo Hierosolymitana allegavimus. Hinc quo-
pertcrritus, ne quid sibi que ab ipsis rejicienda non est epistola, quam Leo
si viveret. Minis Anthimus
Allatius 3 de Consensione cap. 8 num. 5
lib.
pejus accideret, acquievit, vitamquc in eodem monte
Graeco-Latine recitat, et in qua Arsenius hiero-
Atho finiit.
impensis monachus tunc amico, quserenti causam intro-
cnorima sce 1444 Cyrillus postmodum Hollandicis
lera.
cum hxresim dis- ductae in Graeciam Calvinianae haareseos, post
ab cxsilio Rhodiensi revocatur; et
animo alia respondet, ecclesiam Grrecam numquam huic
seminare non desisteret, non xquo ferentes id
Rhodum ha;resi consensisse, et unum clandestinae hujus
ecclcsix proceres, eum denuo deponunt, et

Gregorium Amasiensem molitionis auctorem fuisse Cyrillum perditis mori-

relcgant, et in ejus locum
rursus, Hollandico et mu- bus virum ac turbulentum, quique omnia lucro et
substituunt. Verumtamen
Cyrillus in temporarix glorix posthabcrct.
neribus et promissis acriter instante,
1448 Deinde idem Arsenius, tempori et loco tiilcr qucs
sedem restituitur, pulso Gregorio, qui, antequam /trsenius •

rei gestae proximus, Cyrillum sic pergit depin-

in exsilium perveniret, captus cum
universo suo co- occtitta Cii-

et gere dominandi cupiditate laboraret jam

Cum ritlt cuiii
mitatu, ita mandante Cyrillo, laqueo vitam finit,
:

Caiviitistil
pridem, et ad reginx urbium thronum oculos adjice-
in tnare projicitur. Cyrillus restitutus, cum
magis piictionc.

ret, prx desiderio lum dignitalis, tum

divitiarum,
ac magis hxreticis faveret, jura omnia, tum sacra,
quas inde collecturus esset, palam omnibuserat, non
tum profana, grandi pecunia Hollandico vendens,
quam cognilos, de quorum quictunm eum ; verum id agere, ut proposilum quo-
prxsides tam familiares, hunc jure
modis interficiens et exsilio quo modo assequeretur, et principatum
fide dubitabat, miseris
de causis, cumad-
exsorbens, ct noxas vel injuria obtineret. His igitttr
multans, et bona ecclesiastica eorumque gra-
Grx- junxisset sese Calvini sectatoribus,
alias ac damna Catholicx rcligioni inferens, a captaret, non cessa-
assensu de thro- tiam omni assentationis genere
cis similia detestantibus, totius cleri obsequi; ut et sen-
pcr omnia iis
vit dictis factisque
no deturbatur, et apud mare Euxinuin earceri in-
avilam ftilcm, salutcmquc
tire cnm ipsis voluciit, et
cluditur.
adeo, cum hxresi omnium turpissima permutare.
ooignomi- paucis post diebus jnssu
Turearum
1445 Inde eospactio, ut
'iiosnin ,Vm ipsc intcn- Fit igilur clandestina quxdam inter
principis eductus a satellilibus, laqueo ct
et adcciur.
Calvinistx quidem, percgrini homines
1IIC lllnrlciu
<lescr,
r ,i mitur et in mare quod tnntnm scclus sus-
abjicitur, snppcdilairniquc
pecuniam Cyrillo numcratrnt.
in ter-
tinere indignatum, rctortis undis agitalum id, qttod nwIUMur,
pcrdiicta fossa in omnia, quihits ad obtinendttm
ram revolvit, et a prxlereunlibus cssct pontifcx consti-
reslis collo indigebttt; hic vcro, postquam
allitudinem scpelitur; non ita tamen, nt suuni c.vsolccret crat
promissum vicissint :

cadavere occultaretur. Eam alii

vi- ttttus
alligata cum illud htijttsmodi, Cyrillum Calvini dcltra-
autcm
dentes, spe reconditarum opnm terram
effodittnt,
menta
 . ;

240 HISTORIA CHRONOLOGICA

quam duo priores catalogi non expresserunt,
SEC. XVII. menta omnia, et pcrvagatam apud emptores illos te,

hxresim tum secuturum ipsum ac palam professu- mentionem facit his verbis : Gregorius Amasex
mense.s tres, et in exsilium pulsus, strangulatus est.
rum, tum Orientales ecclesias vel omnes vel quam-
plurimas saltem, eamdem in communionem attra- Hoc mortis genus confirmatur ex Leone Allatio,
'cturum. qui supranum. 1444 asserit, e sede sua pulsum

el viotenlis 1449 Hac facta convcntione, statim se infelix esse Gregorium, qui, antequam in exsilium per-
Iraudibus ille et a Vesta, quod aiunt, inci-
ad opus accinxit, veniret captus cum universo suo comitatu
, ita ,

piens, in eum, qui tunc ConstantinopolHanam sedem mandante Cyrillo, laqueo vitam finit, et in mare
obtinebat, orthoduxum hominem convevtitur, illum- projicitur. Secundum jam dicta probabilius huic

que insidiis et fraudibus appetens, ubi falsis crimi- Gregorio Amaseensi successit
nibus circumvcntum ac depositum amovit, seipsum
illius in tocum a perpaucis, iisque mercenariis ho-

minibus, eligi curat, corruptis prius grandi pecu- CLX ANTHIMUS II, vel ANTHYMUS.
nia, qux suppcditata ipsi ab hxrelicis fuerat, aulx
CYRILLUS I Lucares iterum.
imperatorix proceribus, penes quos erat, facultatem
concedere tum ejiciendi prioris, tum alterius, illius
in locum, subrogandi. His igitur artibus pontificiam
dignitatem atque sedem obtinuil Cyrillus, duplicem
hoc uno pestem exsccrationemquc suum in caput ac-
M
Amasex
atthseus Cigala decessorem ac successorem ciu post tres
hujus Anthimi ita
post mcnses
menscs suc-
memorat
tres in exsilium
:

pulsus
Gregorius
est, ei-
ccssit Anthi-
m us,

cersens, quod et sacra Spiritumque sanctum, ut ille que sujfectus Anthimus, Adrianopotis cpiscopus, qui
quondam magus, pecunia commutarit, et animam continuo exturbatur, atque iterum Cyrillus revoca-
suam eodem pretio vendideril. tur, qui cum placide per annos bclo rexisset eccle-
similia nar- 1450 Denique schismaticus iste hieromona- siam, secundo ab Sultano Amurate in insulam Te-
rat;
chus post alia, quae hic brevitatis causa omitti- nedum relegatus fuit. Postquam Philippus Cyprius
mus, epistolam suam ita concludit : Has ego lit- de eodem Gregorio egisset, statim subdit sequen-
teras duahus potissimum de causis ad te mittendas tia Huic Anthymus Adrianopolitanus succedit
:

censui, ut et veritalcm liquido ipse noris, et eamdem nec multo post ipse patriarchx domo expulsus, in
aliiper te intcltigant. Quamobrem a te contendo, sanctxLaurx splendidissimo monasterio apud san-
ut,siad rcm fore visum fueril, easdem et ipse cum ctum montem Atho consedit. Cyrillus revocatus, cum
omnibus, qui vestro in orbc dcgunt, communices; ut pacificer ecclesiam annos octo gubernasset a Sultano
et qui recte de his sentiunt, iniqua de nobis existi- Muratc in Tenedon pellitur.
mare et loqui desinant, et Calvinistx, cum insidias 1454 Catalogus Renaudotii breve patriarcha- quem slatim
suas prxstigiasque palam factas viderint, finem tan- tus ejus tempus, quod mox laudati duo auctores cxpidil Cy-
rillus sedi
dem exsultandi faciant et inepte gloriandi. tantumin geuere indicant, ita accurate expressit: sute restilu-
quam narra- 1451 Haec epistola adversariis suspecta esse Anthimus Hadrianopoteos dies tres; et abdicavit. lus.
tinnem ex
Gmca Arsc- non debet, eo quod apud Leonem Allatium le- Ad hsec verba etiam obiter observo, quod Anthi-
nii cpistola gatur : nam eamdem Grrece penes se exstare, te- mus, qui supra exturbatus et expulsus fuisse di-
Uilarius Lu-
tlicranus La- statur Henricus Hilarius Lutheranus, qui in Ap- hoc loco patriarchatum abdicasse tradatur.
citur,
tine vul- pendice ad Chronicon ecclesiae Graecfe illam La- Porro haec spontanea abdicatio optime concilia-
gavit.
tine exhibet, et post eam integre relatam sic no- tur cum superius producta Leonis Allatii narra-
tat Prxcedens hxchieromonachi Arscnii cpistola,
:
tione, in qua affirmat, Cyrillum Lucarem quatuor
qux Actis synodi Parthenianx prxfixa legilur, sa- aureorum millia Anthimo promisisse, ut patriar-
tis quidem docte et accurate negotium Cyrillianum chatu cederet, atque liunc propterea se in mon-
proponit, ac pro ratione circumstantiarum de eo tem Atho contulisse, ubi promissa nummorum spe
disscrit. Deinde tamen auctorem Graecum carpit frustratus, vitam finivit. Ceterum hoc tempore
ob quamdam assertionem, quam epistolae huic fuerunt adeo frequentes patriarcharum expul-
contra Lutheranos inseruit. Certe Lutheranus il- siones ac revocationes, ut ipsi Grseci eas confu-
le scriptor adversario suo non pepercisset, si ali- disse aut neglexisse videantur : laudatus enim
unde ex historia Cyrilliana fidem ejus elevare catalogus Renaudotii illas post abdicationem An-
potuisset. Atque hosc satis superque dicta sint de thimi ita multiplicat : Cyrillus iterum tertio, an-
Cyrillo Lucare, post cujus primam relegationem in nos octo ; et in exsilium pulsus. Cyrillus Berrhccx
cathedra Constantinopolitana verosimilius sedit dies octo; et in exsilium pulsus. Cyrillus quarto,
annum unum, menses duos; et exsutavit. Tunc tan-
dem quarto Cyrilli Lucaris patriarchatui sub-
CLIX GREGORIUS IV. stituitAthanasium, de quo mox agemus. Quid-
quid sit de hoc primo Cyrilli Berrhoeensis patri-
archatu, ac duplici Cyrilli Lucaris ad sedem
supra vidimus, quod Leo Allatius Anthi-
Cyrilto in ex-
sitium pittso,
Jam Constantinopolitanam reditu, nos potius sequi-
catheitram
mum huic Gregorio praeponat; sed probabi- mur duos istius temporis scriptores, apud quos
CP. ascendit liusputamus, Gregorium Anthimo prajponendum in locum Anthimi exauctorati vel abdicantis im-
Grcgorius,
•esse, quia de hoc ordine consentiunt tres catalo- mediate succedit
gorum nostrorum auctores, inter quos Matthaeus
Cigala sic habet Cyrillus... post annum unum a
:

Sultano Osmane insulam Rlwdum fttit relegatus,

atque in ejus locum sttbrogalus Gregorius Amasex;
CLXI ATHANASIUS II, cognomento
post menses tres in exsilium pulsus Patellarius
cst, eique suf-
fectus Antliimus. Hisce consonat Philippus Cy-
CYRILLUS I Lucares tertio.
prius, qui de eadem successione ita scribit Cy- :

rillus... a Sullano Osmanc in Rhodum relegatur;

in ejus locum suffectus unocitlus Amasex cpiscoptts Philippus Cyprius post secundam Cyrilli Luca- et huicxte-
rii m
rclegato
Gregorius ; cum sedisset menscs tres, cxsilio datur. expulsionem hajc subjungit Pro eo (vi- substituittir
ris :

Catalogus Renaudotianus de violenta ipsius mor- delicet Cyrillo iterum relegato) Athanasius Pa- Athanasms,

tellarius,
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. "

241
tellarius,Cretensis, Thessalonicx metropolita, in-
nomine communiter a patria vel episcopatu ap- Sec. xvii.
ductus, haud diu post loco pcllitur. Cyrillus ter-
pellant) ut ingenue fatear, me iis conciliandls Cyrillus Con-
tium revocatus, cum ecclesix per annum prxfuisset, imparem esse. Manifestum hujus discrepanti» tarenus,
annitcnte pravo e Berrhoea Cyrillo, rursus Rhodum specimen accipe ex duobus testibus synchronis, quem Diony-
sius Guitlius
relegatur. Matthceus Cigala patriarchatum Atha- quos hic inter se conferemus, et quorum unus noster,
est
nasii etiam collocat inter secundam ac tertiam Dionysius Guillius, Societatis nostrs sacerdos,
qui
relegationem Cyrilli Lucaris, qui, cum placide in Grsecia per plures annos fidei
propagandse
per annos octo rexisset ecclesiam,
inquit, secundo operara impendit. Hic in epistola, quam Leo Alla-
ab Sultano Amurate in insulam Tenedum relegalus tiuslib. 3 Consensionis cap. 11 nura. 5 inseruit,
fuit, eique successit Thessalonicensis antistes Atha- indolem et mores Cyrilli Berrhceensis, sui quon-
nasius Patellarius, ac paulo post loco pellitur; ac dam discipuli, inter alia sic laudat : Contarcnus
tertio revocatur Cyrillus, qui cum annum unum (ea prima fuit heroi ad trutinam proposito nomen-
patriarchatum tenuisset, Berrhceensis Cyrilli moli- clalura) palriam habuit Berrhceam, Macedonix ur-
tionibus rursus extruditur. Renaudotianus catalo- bem. Thessalonicx, qux Macedonix item est urbs
gus exiguum gubernationis ejus spatium, quod melropolis, Grxcas litteras didicit quas ubi affa-
;

duo praecedentes auctores non exprimunt, rursus tim percepit, Patrum Societatis Jesu, qui jam tum
ita exacte determinat Athanasius Patellarius dies
: Galatx ad Constantinopolim residentiam habebant,
viginti duos; et in exsilium missus. excitus fama, ad eos utriusque philosophix studio,
ipiem tcrlio 1456 Sed hoc loco iterum difficultas occurrit ccelesli tamen intentus magis quam seculari, se con-
iidsectem CP.
rediensexpu- circa rectum successionis ordinem, de quo inter tulit. Thessalonica Constantinopolim versus quin-
nt Cyrillus catalogos nostros non convenit Cigalaenim tra- gentorum
: circiter millium (haud dubie quingenta
Ltieares,
dit, Cyrillum Lucarem tertio expulsum esse mo- milliaria Italica intelligit) maritima via est: quo

litionibus Cyrilli Berrhoeensis, qui posterior Cy- clarior animi firmitudo Contareni, quem neque
fit

rillus, annis duobus sui patriarchatus exactis, a syn- longitudo itineris, nec maris pericula potuerint a
odo tandem loco dejicitur ; Philippus Cyprius de proposito deterrere.
patriarchatu Cyrilii Berrhoeensis primum memi- 1459 Appulsus, mansionem, quam proxime Pa- quondam
nit post mortem Cyrilli Lucaris, cum hic jam qui- tres conductam, sibi delegit, qux et proprie ipsorum ipsius magi-
ster,
nies ad sedem Constantinopolitanam rediisset erat, et gymnasio adhxrcbat. In eam, prxterquam
auctor vero catalogi Renaudotiani post comme- quod erat a populi remota frequentia, nec socium
moratum Athanasii Patellarii patriarchatum et quidem admisit quippe et fugitans turbx et quie-
:

exsilium sic pergit Rursus Cyrillus quinto annum

: tis amans, et sibi vacare cupiens ac Deo, quem
unum ; et in exsilium pulsus. Iterum Cyrillus Ber- nnum suarum testem actionum hctbere volebat.
rhozx secundo, annos duos; et exsulavit. His sub- Galatam advenit in ipso temporis articulo, quo
jungit patriarchatum Neophyti Heracleensis, de cceptum jam erat ab ludi magistro cxponi Ari-
quo nos infra agemus. Vix videmus, quid in tan- stotelis Organum. Itaque sub eodem dialecticx se

ta opinionum diversitate ac tam crebra patriar- ipse applicuit. Erat tum annos natus scptem et vi-

charum mutatione probabilius statuendum sit. ginti circiter. Tum varios corporis ac animse ejus
de-
in cujiis
1457 Attamen consentire non possumus Phil- dotes enumerat. Deinde multis verbis exponit,
nuo expulsi
locum amio ippo Cyprio, qui patriarchatum Cyrilli Berrhce- quomodo ipsemet Contareno reluctanti suaserit,
1635 suffe-
ensis (alias Contarenus cognominatur) usque ad ut admitteret episcopatum Berrhceensem, sibi a
ctns est
mortem Cyrilli Lucarls differt : nam Cyrillus Lu- Timotheo patriarcha oblatum, et quo se indignum
cares anno Christi mdcxxxviii strangulatus est, judicabat. .
et interim Dionysius Guillius noster, quondam 1460 Post hsec addit, obedientem illum disci- propter obc-
dicntiam,
Contareni praweptor, de
Cyrilli Berrhosensis seu pulum consilio ac rationibus suis humiliter ac-
hoc suo discipulo ad Leonem Allatium exeunte quievisse; ac regrcssus e vestigio ad patriarcham,
anno mdcxlv inter alia sic scribit Quinque cir- :
inquit, ejus totum se permisit arbitrio, qui extem-

citer menses in scholam meam discendi causa venti- plo eum, adempto Contareni nomine, Cyrillum ap-
taverat Cyrillus Berrhceensis ; post hos, septemde- pellavit, atque ita melropolitam renuntiavit : solent

cim elapsis annis, factus patriarcha Conslantinopo- enim apud Grxcos, qui episcopatum ineunt, mutare
litanus anno Domini mdcxxxv, Martii xxv, me- nomen priscum, assumpto quopiam alio majorum
minit tenuitatis mex, dixitque Patribus illius resi- suorttm sanctitatis fama insignium, quod ab eodem

dentix nostrx, qui eum honoris causa gratulabundi elemento ducat initium. Postmodum in Ordinem

adicrant : Ubi est pater Dionysius magister quon- S. Basilii cooptatus est : nemo enim apud Grxcos
dam meus? (ego Messanx tunceram exsul pro fi.de.) episcopus esse potest, nisi Rcligiosus sit et habitu et

Volo ad eum dare litteras, ut veniat, mecumque vi- victu. Mox minores majoresque suscepit Ordines;

tam degat. Ex hoc Guillii nostri testimonio pa- erat enim adhuc laicus. Secuta dcnique est episco-

palis consecratio, in qua propter necessitatcm, nc

tet, primum Cyrilli Berrhoeensis patriarchatum
differri non posse usque ad annum Christi xtatis quidem ratio habitacst.

MDCxxxvin, quo Cyrillus Lucares strangulatus
est, cum ille jam anno Christi mdcxxxv in cathe-
dra Constantinopolitana sederet. Sequimur ita-
que Matthffium Cigalam, a quo post tertium Cy-
1461 Prseterea Guillius hic inquirit, quas cau- aliasque vir-
tutes
samovere potuerit patriarcham Timotheum, vi-
rum alioqui prudentissimum, nec alienum a fitle
Catholica, ut Contarenum ex incepto philosophise

rilli Lucaris exsilium primo ponitur cursu ad episcopalem dignitatem abriperet. Tum
vero respondet, patriarcham haud dubie ad id
motum fuisse singulari morum ejus integritate,
aliisque virtutibus.inter quas ab ipso enumeran-
CLXII CYRILLUS II, cognomento Contarenus.
tur : non vulgaris modestia, bonitas, manstteludo,
patienlia, xquitas, xqttanimitas, castitas, denique,
CYRILLUS I Lucares, quarto.
ait, ut Sabellici verbis utar, laudatissima omttiiim

virtutum, res hominibusque jucunda gratitudo.

ccelo

^am diversa narrantur de Cyrillo Contareno Hanc autem animi gratitudinem probat ex eo,
seu Berrhceensi (eum hoc posteriore cog- quod Cyrilluspost multos annos ad patriarchatum
*33 Constan-
Tomus i Augusti.
 :;
, :

242 HISTORIA CHRONOLOGICA

SEC. XVII. Constantinopolitanum cvectus, meminerit magi- tatibus husjusmodi abhorruisse, seseque multis

stri sui Dionvsii, quem etiam

Constantinopolira rationibus tandem ei persuasisse, ut proasulatum

accersire vohierit, ut secura vitam ageret, sicut Berrhoeensem, a patriarcha ultro oblatum, ad-
superius alia occasione a nobis dictum est. mitteret. Denique Allatius affirmat, quod ob de-

impcnsc lau- 1462 Denique Guillius noster epistolam suam negatum archiepiscopatum Thessalonicensem,
dat; Hxc solum habeo de virtute Cyrilli cum Cyrillo Lucare tam implacabiles inimicitias
ita concludit :

Bcrrhceensis, qux pro testimonio dicam ; sed longe habuerit, ut neque novis promissis, neque amico-
plurium majorumque re.c.le factorum principia ac fun- rum intercessionibus, neque ullo alio beneficentix

damenta, qux recta facta secuta quidem esse non du- munere restingui potuerint. Ubinam igitur tunc
bito ; al de iis tamen testis idoneus esse non possum erant non vulgaris modestia, bonitas, mansuetudo,
sed illi dumtaxat, quibus sunt explorata ; mihi vero Contareni virtutes,quas
patientia, aliaeque Cyrilli

qui esse possint? Cyrillus enim, postquam in metro- Guillius in ipso tantopere laudat? Non capio,

polim se recepit, lonqissime distantem (quippe Thes- quomodo, lraec cohaereant, nisi honores mutave-
salonicx propinquam) neque a mc visus ipse per spa- rint mores, ut habet parcemia, vel Contarenus
tium circiter septem et decem annorum, nisi semel, ficta religionis ac pietatis larva magistrum suum
idque obiter, et quasi per transennam ; neque audi- Guillium fefellerit.

tum de eo quidquam fuit, cum prxsertim anno 1466 Quinimo Allatium cum seipso et aliis conciliare
non laate
mdcxxviii ineunte propemodum, concitata ab hxre- conciliare non possum, ut infra apparebit in se-
possumus.
ticis adversus nos Constantinopoli pro fide persccuti- cundoCyrilli Contarenipatriarchatu, quamvis Al-
one,postcarceres, catenas, et pericula minasquemor- latius de unico tantummodo meminerit, eumque
tis,indeeqo fuerimcjectus. DionysiusGuilliusanno post mortem Cyrilli Lucaris perperam distulerit
Christi mdcxlv, die xxx Docembris, has litteras nam ex supra relato Dionysii Guilhi testimonio
Laureti exaravit, easque paucisantemortemsuam liquet, Cyrillum Berrhceensem seu Contarenum
diehus ad Leonem AUatium dedit, ut ipse Alla- jam ab anno Christi mdcxxxv in cathedra Con-
tius loco supra citato ante illas testatur. stantinopolitana sedisse, et Matthseus Cigala di-
scd AUatiut 1463 Sed satis mirari nequeo, quod Leo Alla- serte testatur, post terlium Cyrilli Lucaris exsi-
aliam Istius
tius, acceptis his Guillii htteris, non mutaverit lium sedem Constantinopolitanam occupatam
CyriUi e(fi-
gicm cxhibcl, plane diversara Cyrilli Berrhceensis effigiem fuisse a Cyrillo Berrhceensi, qui annis duobus sui
quam ad Nihusiumdepinxerat, quam-
in epistola patriarchatus exactis, inquit, a synodo tandem loco
que 3 de
lib. Consensione cap. 11 num. 5 iterum dejicitur, rursusque Cyrillus senex e Rhodo accer-
exhibet.ac memoratis Guillii litterisita praefigit situr, qui se ipsum sponte abdicavit, ac demum rite

De Cyrillo Lucari jam nuntiavi ; de Berrhceensi
panca hic addam. Litteras ab hieromonacho Grego-
rio, hieromonachus etium ipse, Thessalonicx didi-
cerat ; deinde in episcopatum a Timotheo palriarcha
promovetur. Et cum Paysius
tropolita Moscoviam appulisset,
alieno, certis nominibus ab ecclesia sua contracto, si
ac legitime patriarcha creatus fuit Heracleensis epi-
scopus dominus Neophytus anno Christi mdcxxxvi.
Sequitur itaque ex verbis Matthaei Cigalae, qui
hic catalogo suo finem imponit, ut post expulsio-
Thessalonicensis me- nem Cyrilli Contareni et spontaneam Cyrilli Lu-
ut eqestati, xrique caris abdicationem sederit

fieri posset, subvcniret, et xs alienum exactam pe-

cuniam longe superaret ; adeoque se ab eo exsolvendi CLXIII NEOPHYTUS II.
spes dccollasset, jussu principis, a quo large et sine
labore victus suppedilabatur, in ea regione, de epi- CYRILLUS I Lucares quinto.
scopatu parum 'solicitus, sedem collocat, ut securus

vivat.

illumquc dc- 1464 Cyrillus interim Lucaris patriarcha Ber- Philippus Cyprius apud Bandurum tomo 1 Im- Cyritlo Cun-
pingit atris perii Orientalis pag. 229 de hoc novo Pa- taretw exau-
rhceensem ad ecclesix res jirocurandas, animisque
coloribus, ctorato suc-
Christianorum providendum, Thessalonicam mittit; triarcha sic scribit Cum Heraclex archicpiscopus
: cessit Neo-
Neophytus, Cyrilli discipulus, filiusque adoptivus, phylus,
qui splendore magnitudineque civitatis pelleclus, ab
eodem Lucari Thessalonicensem episcopatum exorat. patriarchatu rite ac legitime defungeretur ; patrem, F
Cum non impelrasset ab amico, cui maximefidebat, magistrum, et de se bene meritum (sapientissimum
et a quo majora eliam sibi pollicebatur, ira sibi facem dico Cyrillum) Rhodiensi exsilio liberavit ; utque in
subminislrante, odia capitalia in Cyrillum exercuit, regnatricem pervenit urbem, sponte in favorem do-
qux neque novis promissis, neque amicorum inter- mini Neophyti abdicatus est. Qui (videlicet Neo-
cessionibus, neque ullo alio beneficenlixmunereres- phytus) cum esset invalidus gubernandi ob patriar-
tincta sunt. Hinc frequcntes insidix, et sxpius per- chx domus confusionem, nec magna turbamenta suf-
tentatx ab utroque fraudes Constantinopolitanum ferre posset (erat quippe miti placidissimoque inge-
clerum exagitarunt ; donec, ejecto Cyrillo (Lucare) munere decederet, impelravit.
nio) ut de
suffocatoque, ipse patriurchatum iniit. 1468 Auctor catalogi Renaudotiani hic sex- et brevi ab-
dicans, lo-
quos rum 1465 Vix video, quomodo hajc duplex Cyrilli tum Cyrilli Lucaris
patriarchatum ita recenset cuin dedil :

iaudibus, ei
Berrhceensis imago eumdem hominem vere re- Neophytus Heraclex annum unum ; et abdicavit. quintopa-
a Guillio da triarchatui
tis, prsesentet teste enim Allatio, hic Cyrillus litteras
:
Iterum Cyrillus senior sexto annum unum ; et stran- Cyrilli Iai-
ab hiiiromonacho Gregorio, hieromonachus etiam gulatus. Nos hoc loco quintum Cyrilli Lucaris pa- caris.

ipse, Thessalonicx didicerat ; at Guillius noster te- triarchatum numeravimus cum Philippo Cyprio,
statur, eumdem primo
in Ordinem S Basilii coo- qui post supra memoratara Neophyti abdicatio-
ptatum quando jamjam episcopali dignitate
esse, nem, de ultimo Cyrilli Lucaris patriarchatu sic
erat ornandus, cum nemo apud Grascosepiscopus disserit Cyrillus quintum revocatus post unius
:

esse possit, nisi prius habitu et victu monachus anni quinorumque mensium regimen, operam dante
fuerit. Prseterea dicitur ab Allatio Cyrillus iste Berrhceensi Cyrillo, et concursu aliquot Methym-
archiepiscopatum Thessalonicensem ambitiose nxorum interfectus est a Musa Bassa, re.gni procu-
non obtento, odia capitalia con-
postulasse, eoque rulore nam imperator Sullanus id temporis ipse
:

traCyrillum Lucarem exercuisse; Guillius autem adversus Babylona bellum gerelat. Hunc in modum
asserit, eumdem Cyrillum Contaremmi a digni- teterrimus Berrhceensis parricida per annum et se-

ptenos
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 243
ptenos menses patriarchatu potitns est. Igitur reliqua non percipio, quo pacto Cyrillus Berrhoeensis Sec - xvii,
Cyrilli Berrhneensis gesta, ut supra promisimus, Constantinopolitanum patriarchatum ,rre alieno,
hoc loco examinanda sunt magnitudine tributorum, et injuria potentiorum li-
beraverit, atque ipse patriarcha animo liberali ac
magnifico fuerit, ut Allatius asserit, cum Spon-
CYRILLUS II, Contarenus danus in Annalibus ecclesiasticis de eodem Cy-
iterum. rillo (nisi malis tempore Cyrilli Lucaris duos alios
homonymos praater ipsum admittere) ad annum
Christi mdcxxxix num. 12 scribit hocmodo:
awtandema Catalogus Renaudotianus de reditu et morte Constantiuopoli patriarcha Cyrillus ab Iberia (nnde
Turcis intcr- hujus Patriarchae sic breviter agit: Cyrillus hoc cognomen Cyrillo isti tribuatur, ignoro) ob
tecto, ad
se-
dem CP. re- Berrlixx tertio (nos cum Matthseo Cigala secun- pecuniarum a subditii extorsiones in te-
foedissimas
01 Ojnllus dum ejus patriarchatum dumtaxat numeramus) trum carcerem conjectus, depositus fuit asede, et in
Contareiws,
sedem tenuit anno uno ; deinde in carcerem conje- ejus locum subrogatus Parthenius Adrianopolitanus
ctus, in exsilium pulsus, tandem strangulatus est. unanimi ceterorum omnium antistitum, cleri etpo-
Postquam Philippus Cyprius supra dixerat, Cy- puli, consensu.
rillum Lucarem opera Cyrilli Berrhoeensis inter- 1473 Spondanus in iisdem Annalibus ad an- et cum illu-
strissimo
fectum esse, atque ita hunc sedem illius inique annum num. 13 egerat de Spondano
Christi mdcxxxviii
invasisse, de violenta hujus invasorismorte seu quodam pseudo-propheta, qui mense Junio ejus-
poena talionis addit sequentia Ast vindex Dei : dem anni mdcxxxviii strangulatus fuit, et ea
oculus non sivit eum impunitum; sed divina inspi- occasione de Cyrillo Lucare, ejusque successore
ratione principibus summorum sacerdotum excitatis, ibidem num. 14 haec subdit Quo eodem (nimirum
:

imperutori Sultano Murati, a Babylonica victoria mense Junio anni mdcxxxviii) Cyrillus patriarcha
cum triumphis tropxisque reverso, pro illius ini- Constantinopolitanus aprxfecto urbis depositus fuit
quitate et insatiabili rapina relalionem criminis con- dignitate, ob qitxdam crimina ei impacta, et in tur-

cessit, eumque Africam Barbarix in exsilium

in rim maris nigri conjectus, atque etiam, ut volunt, in
egit ; ubi etiam justas a Deo pcenas per sxvam atque mare prxcipitatus ; meritas dans pcenas hxresum et
ipso dignam mortem sustinuit. turbarum, ab eo excitatarum. Restitutus vero est in

de cujus mo- 1470 Leo Allatius post illa, quae superius ex sedem alter Cyrillvs ab Ibcria, ipsius hostis infen-
ribus,
eo retulimus, lib. 3 Consensionis cap. 11 num. 5 sissimus, qui prius eam tenuerat : ita enim se invi-

de patriarchatu, moribus, et morte Cyrilli Ber- cem miseri detrudere quxrebant, ut qtti plus favore

rhoeensis seu Contareni hsec subnectit Patriar- :

aut pecunia valeret, is quoqtte in adeptione dignita-

cha, xre alieno, magnitudine tributorum, et injuria tis ceteris prxvaleret.

potcntiorum, ac tantum non in servitutem Turcis 1474 Brietius noster in contractis mundi An- ac Brietio
noslro
dicatum patriarchatum, industria sane admirabili, nalibus ad annum Christi mdcxxxviii similia de
utroque Cyrillo tradit his verbis IIoc anno fana-
liberavit, et in pristinam dignitatem aliquo modo :

extulit, in alias etiam ecclcsias profusus. Fuit ani- ticus" ille Cyrillus, patriarcha Constantinopolitanus,

mo Hberali ac magnifico, virlutum litterarumque Grxco-Calvinianus, ab urbis prxfecto conjectus in

studioso, obstinatior obfirmatiorque in propriis con- carcerem ad fauces Bosphori (castrum scptem tur-
Iracunde non tantum verbo, sed sxpe etiam rium dicitur) atque ex turri in mare prxcipitatus,
siliis.
tantum aqux sorbuit, quantum ex Calvini sordibus
manu, cum prxsulibus agebat ideoque multorum
;

hauserat veneni, morte sublatits impiorum. Restilu-

invidiam subiit ; qui simul omnes cum Parthenio
tus est in scdem Cyrillus altcr ex Iberia, quem ille
conspirantes, immerentem contumeliose e sede tru-
detruserat, capitalis ejus Iwstis ; sed qui cum eo pe-
dunt, et Tunctum ablegant.
cunia, ut Turcorum subditus, non eruditione atque
et morte Lco 1471 Intrusus Parthenius,a Timotheo patriar-
Allatius ila pietate, Christianus, disceptavit. Haec certe
scripsit,
cha, Anchiah metropolita, ab Anthimo Andriano- uti

poHtanus creatus, cum jam videret, denuo res Cyril- omnia laudatam ab Allatio pietatem Cyrilli Ber-
sociorum crescere, et de eo remittendo rhceensis (si is idem sit cum Cyrillo ex Iberia) F
li factione
certa spe pertractari, veritus, ne, eo restituto, ipse neutiquam commendant.
discrimen subiret, mandatum de eo interimendo, 1475 Non facile credo, RomEe actum esse de concitiari
non possit,
profusa rerum ecclesiasticarum largitate a Turca Cyrillo Berrhceensi in Sanctorum martyrum cata-

ad Bichirum Bassam Rhodien- logum referendo, etsi Allatius amico suo Nihusio
extorsit, misitque
sem, amicum, qui statim Tunetum direxit. Dum id in citata epistola nuntiet nam prudenter dubi-
:

spectabiliores in ea secta tari potest, an Cyrillus ille in unione Ecclesiae

camifex instaret, et alii

viri adhortarentur, ut, ejurata Christiaiiorum fide,

Romanre obierit, quemadmodum Bandurus tomo
Mahumetum amplecteretur, sicque suis rebus sibi- 2 Imperii Orientalis pag. 1004 et sequente, in
que consuleret, et fortunatiora etiam pollicerentur, notis ad catalogum Renaudotianum agens de

ille pacatissimo animo respondit, cum Ecclesia Ro- Cyrillo Berrhoeensi, satis indicat hac observatio-
Constantino-
mana etcum Christo, quemintimespirarct, velle se ne Is est, sub quo habita cst synodus
:

successor
mori, sicque laqueo, gutture exposito, suffocatur vir politana (de ea synodo Parthenius ejus
decessoris memoriam non
pius et melioribus temporibus dignus. Actum est propter exosam sui
Ctjrillo dictum ob hxre-
meminit) qua anathema
in
jam Romee de eo in sanctorum Martyrum numerum
qux in Confessione, snb ejus
nomine publtcata,
referendo. ses,
ut seetim, continebantur. Contaris a nonnullis dictus est vel
1472 Non intelligo, quomodo Allatius dicat,
Dioitysii Guillii
hunc Contarenus. Vide epistolam P.
immerentem ab episcopis depositum fuisse
Societatis Jesu ad AUatium pag. 1077.
Unde Al-
Cyrillum Berrhcaensem, qui, ipso teste, iracunde
laudavit hominem,
mire tamquam Catholicum,
non tanium verbo, sed sxpe etiam manu, cum prx- latius
Martyrum catalogo reponcndum, quod
sulilnts agcbat. Multo minus capio, qua ratione ct mox in
Vixit Grxcus in Grxcortm scln-
Cyrillus ille ab ipso vocetur irar pius, et melioribus factum non fuit.
memoratam Ca-
temporibus dignus, quem implacabile odium cum smate. Hinc suspicor, superius
unionis professionem,
Cyrillo Lucare exercuisse, et frequentes ei insi- tholicK fidei ac Romanna
pubhce edi-
quam Cyrillus jam strangulandus
dias struxisse, paulo superius fatebatur. Denique
disfe
 244 HISTORIA CHRONOLOGICA
Cyrillus Berrhceensis miseralione divina archiepi-
SEC. XVII. disse dicitur, ab Allatio cx pia credulitate aut
levi conjectura referri, et authenticis
testimoniis scopus Constantinopoleos, scu novee Romx, et pa-
destitutam esse. triarcha cccumenicus, confirmans synodum adversus
nisi forlc Iri- 1476 Omnes istae difficultates, quas liic et su- Cyrillum Lucarem celebratam , tam capitula ab
plcx ejusdcm
perius proposui, mihi injecerunt leve quoddam Cyrillo conscripta, quam ipsum, qui conscrijnit ea,
Umporis,Cy-
rillus sil dis- dubium, an forsitan praeter Cyrillum Lucarem ac quemcumque ea habcntem, ut orthodoxa, anatlie-
tinguendus.
eodem fere tempore duo alii Cyrilli exstiterint, mati subjicio. Tum patriarcha Alexandrinus,
acinterse confusi fuerint, sicut nonnulli scripto- Hierosolymitanus, aliique praesules et clerici no-
res confuderunt duos Parthenios Adrianopolita- mina sua subscribunt.
nos, qui sibi invicem in patriarchatu Constanti- 1479 Certe mirum videri potest, quod hic de qua lamen
non meminlt
nopolitano successerunt, et dequibuspostmodum patriarcha Parthenius, eosdem Calvini errores
Parthenius
suo loco agemus. Accedit, quod Spondanus et anno mdcxlii damnans, de praecedente illa syn- forte ob e.xo-
sam
Brietius patriarcham, qui Cyrillo Lucari mortuo odo nullam mentionem fecerit. Nonnemo con- riammcmo-
Cyrilli
successit, cognominent Cyrillum cx Iberia, cujus jicit, Parthenium de ea siluisse quia Cyrillus Contareni,
,

cognominis causam et originem hactenus igno- Berrhceensis unioni Ecclesiae Romanae adhaere-
ramus. Hoe difficultates, inquam, leve dubiumde bat. Sed illa hypothesis, adeoque ipsa conjectu-
diversitate Cyrillorum mihi injecerunt sed cum ; ra, omnino incerta est, ut ex supradicta Banduri
illatn homonymorum patriarcharum differentiam observatione facile colligitur. Praeterea si illa

solidis argumentis probare non possimus, scru- ratio Parthenium movisset, eadem movere de-
pulum istum aliis, quorum interest, excutien- buisset schismaticos, qui istam Berrhceensis syn-
dum relinquimus, et progredimur ad proximum odum inseruerunt suae synodo Hierosolymitanae,
Cyrilli Berrhceensis vel Contareni successorem, quam anno mdclxxii contra Calvinistas celebra-
qui fuit runt, ut apud Harduinum nostrum tomo proxime
citato a col.223 licet videre. Potius igitur hic
meminisse oporteteorum, quae superius ex Leone
CLXIV PARTHENIUS I. Allatio retulimus: Cyrillus enim Berrhoeensis,
teste AUatio, iracunde non tantum verbo, sed stepe
etiam manu, cum preesulibus agebat; ideoque mul-
Hic Paiihc-
Philippus Cyprius post relatam Cyrilli Ber- torum invidiam subiit qui simul omnes cum Par-
nivs aiwo ,

1612 damna- rhoeensis mortem, de electione hujus Par- thenio conspirantes, eum e sede sua pelli ac Tune-
vit crrorcs
Caleinista-
thenii tradit sequentia Ea tempestate sumtni:
tum relegari curarunt. Hinc probabilius suspi-
riim, non no- sacerdotcs , clerici, omnisquc populus Christianus cor, Parthenio, aliisque praesulibus memoriam
minatii Cy- congregati Parthcnium, Adrianopoleos antistitem
rillo l.ucuri.
Cyrilli Berrhoeensis adeo fuisse exosam, ut de
(qui prius Anchialensis eccleside res curaverat) ur- synodo illius nullum verbum facere voluerint.
gendo ad capessendam scdcm aderjerunt ; suscepta- 1480 At quaeeumque fuerit vera hujus silentii elsi hic ex
que est dignitas patriarchalis anno communis salutis causa, saltem ex illa Calvinistarum condem- illo odio iion
probetur ju-
mdcxxxix, dic Julii quarto. Hic terminatur cata- natione non sequitur, Cyrillum Berrhceensem issc oiilwdo-
logus Philippi Cyprii, ita ut deinceps nobis so- xus.
unioni Ecclesiae Romanae addictum fuisse sic :

lus supersit catalogus Renaudotianus, qui annos enim Parthenius Calvinistis adversabatur, et ta-
gubernationis ac mortem ejusdem Parthenii sic men orthodoxis Latinorum dogmatibus non con-
breviter indicat : Parthenius Hadrianopoleos an- sentiebat, ut satis intelligitur ex verbis Allatii,
nos quinquc, menscs duos ; veneno sublatus. Ban- qui lib. 3 Consensionis cap. 11 col. 1081 et 1082
durusautem tomo2 Imperii Orientalis pag. 1005 de hoc ita scribit Berrlmensi
: succedit Parthe-
ad hunc catalogi Renaudotiani textum ita notat :
nius antea Hadrianopolitanus metropolita, Latinis
Is est, qui vulgo senior appellatur, sub quo habita non admodum eequus, quos clanculum proscindit.
sijnodus Constanlinopoli (hoec apud Harduinum An ideo cum Calvinistis consuetudines amicitiasque
nostrum tomo 11 Conciliorum a col. 171 consuli junxit ? Non defuere hsereticorum conatus : montes
potest) in qua damnata Confessio Cijrilli Lucaris; enim auri pollititi sunt ; se.d laverunt laterem.
sed cjus nomini parcitum. Statim enim atqne in patriarchatu pedem fixit,
cujus noinini 1478 At Cyrillus Berrhoeensis non peperce- convocata synodo, Cijrilli Lucaris capita, e.t easdem
non peperce-
rat Cyrillus
rat nomini Cyrilli Lucaris dum anno Christi ,
ipsas Calvinistarum hxreses analhemate perstrinxit,
Vontarcnus mdcxxxviii errores Calvinistarum damnabat in excommunicavitque eos omnes, qui cum Calvinistis
insynodo an-
ni 1058,
synodo, quam Leo Allatius lib. 3 Consensionis sentirent. Synodus celebrata est anno mdcxlii ;

cap. 11 num. 1 Groeco-Latine ex cimeliis suis excusa Jasii Moldavix eodem anno in folio expanso,
edidit, et in qua nominatim contra Cyrillum Lu- et mdcxliii Parisiis apud Cramoysi, quam hic
carem tamquam Calvini sectatorem
, saepius ,
quoque referre non gravabor. Tum Graeco-Latine
anathema pronuntiatur. Sed dum apud lauda- exhibet ipsam synodum, quae ab Harduino no-
tum Allatium col. 1069 Cyrillus Berrhceensis stro recusa est, ut supra monuimus. Porro plu-
hanc synodum subscriptione sua roborat, certa res Parthenios ,
patriarchas Constantinopolita-
dies mensis omissa est, et Latine perperam an- nos, in unum conflavit quidam scriptor sordidissi-
nus salutis mdcxxxix notatur, cum tamen ibi- mus, ut Bandurus loco proxime citato loquitur,
dem col. 1065 Graece Iegatur h 'kn aarzpla quos jam ex catalogo Renaudotiano inter se ex-
anno salutis mdcxxxviii nam litterae
,«.yh{, id est, :
acte distinguemus.
numerales ,«/h\ tantummodo annum mdcxxxviii
indicant, ut consideranti patebit. Porro dies
mensis ac rei gesta; annus exactius distinctius-
que exprimuntur apud Harduinum nostrum to-
CLXV PARTHENIUS II,

mo xi Conciliorum, ubi col. 230 Cyrillus Ber- cognomento Keskines.

rhceensis huic synodo ita subscribit Anno salu- :

lis millesimo sexcenlesimo trujesimo octavo ( hsec

omnia etiam Graece ad longum scribuntur) die Laudatus Renaudotii catalogus hunc Patriar-
vigesima quarta Septcmbris , Indiclione septima. cham 'ab homonymo suo decessore satis di-
stinguit
 :

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM.
245
stinguit his verbis: Alius Parthenius Hadriano-
Patriarcharum praeterpropter colligi possunt. Sec. xvu.
Ciim Parthe- poleos cognomine Keskines, annos duos, menses
,
Ceterum non suppetunt nobis instrumenta, qui-
niusl.veneno duos pulsus in exsilium. Eamdem dictinctionem
sublalus es-
;
bus res gestas aut tempora illorum
noverat Leo Allatius, quando inpraefataepistola, Prssulum
set, successit accurate illustremus.
ci attcr Par- quam Iib. 3 Consensionis
cap. 11 num. 5 repe-
thenius,
tit, ad Nihusium anno Christi mdcxlv post alia

sic scribebat : Morte itaque tanti viri nempe Cy-

CLXVII CYRILLUS III, cognomento
rilliBerrhceensis, de quo paulo superius egerat,
Spanus.
et quem jam catalogo sanctorum Martyrum fere
inserendum putabat) quasisecurusvitam agitPar-
ATHANASIUS II Patellarius iterum.
thenius, et multomagis hicnovus Parthenius ; qui,
priori Parthenio pulso, palriarchalum occupat, ex
disciplina Lucaris, Calvino addictissimns, et Orien-
Catalogus Renaudotianus, quem hic solum du- Posthuncse-
talem ecclesiam fraudibus nequissimis, sed sine ullo cem habemus, de hoc Cyrillo dit Cyrillus,
tradit sequen-
fructu, vexat. A- ac dein
tia : Cyrillus Tornobi, cognomine Spanus, dies vi-
thanasius,
quocirca an- 1482 Sunt Grxci in retincndis traditionibus, et ginti cumque recusassent episcopi illum transferre, a "\ vostcrior
numlM rc- sux ccclesix conservandis plus nimis contu-
ritibus
legato, ca- ejectus est, et in exsilium missus. Tum vero se- nfammain-
tliedram CP. maces, quod in ipso illius ingressu demonstrarunt
cundum patriarchatum Athanasii Patellarii vel >> lex " s "'•
consccndit
nam ut ille Grxcorum animos a Latinis magis aver- Patelari (alii ipsum Batelarum cognominant) ita
terei, etLatinos ipsos infra hxreticos poneret, cele- commemorat : Iterum Athanasius Patelarus sedit
brata synodo, hxresin, alias sxpe in Ecclesia con- dies quindecim ; ejectus, cum illum episcopi recipe-
demnatam, denuo in eam invehere conatus est; hx- re nollent. Non omnino temere
suspicor, hunc
reticos ncmpe, cum redeunt, esse rebaptizandos, ut Athanasium post primam suam expulsionem in
hinc postea concluderet, Latinos, quos hxreticos Italiam discessisse, atque ibi unionem Ecclesiae E
ccnsent, illius condilionis homines, si ad ecclesiam Romanae amplexum esse. Huic suspicioni cau-
Grxcam gradum fecerint, omnino csse rebaptizan- sam praebet Leo Allatiu?. qui lib. 3 Consensionis
dos.Sed consilii sui exitum nullum, reluctantibus cap. 11 num. 7 dum aliquot illustres et ortho-
fere omnibus, reperit, et sibilo convilioque in synodo doxos sui temporis Graecos enumerat, de eodem
cxplosus, domum secessit ; id tantummodo lucratus, ni fallor, Athanasio agit his verbis : Athanasius
ut plane apud omnes hxreticus habeatur. Sic demor- etiam Patelarius palriarcha Anconam pervenit, ubi
tua in Lucarim odia Grxcorum in se concitavit. munifwcntissime exceptus ab Urbano VIII, recon-
Sed dabit Deus his quoque fmem. Parthenius iste ciliatus Romanx Ecclesix in Orientem discessit, et
brevi sensit ultricem Dei manum, quando post archiepiscopatu At opor-
Thessalonicensi donatur.
paucos annos strangulatus est, quamvis interea tet, hanc Athanasii conversionem ante annum
semel sedi suae restitutus fuerit, ut mox dice- Christi mdcxliv contigisse, quia eo anno Urba-
mus. Porro Tabulas Marcellianae primam hujus nus VIII ex hac vita migravit. Forte hunc Atha-
Parthenii exauctorationem anno Christi mdcxliv nasium, postea sedi suae restitutum, episcopi
affigunt. schismatici ejecerunt, eo quod ipsum unioni Ro-
manae Ecclesiae adhaesisse intellexissent.

CLXVI JOANNICIHS II.

CLXVIII PAISIUS.
PARTHENIUS II Keskines iterum.
JOANNICIUS II tertio.
JOANNICIUS iterum.
CYRILLUS III Spanus iterum.

Joannicius, Auctor catalogi Renaudotiani de his Patriar- PAISIUS iterum.

aui Parthe-
chis ita breviter meminit : Joannicius Hera-
nio redeunti
ccdere coa- clex unnum unum, menses undecim ; fugit et latuit.
ctus est, et
Cum
deinceps de fuga et latebris patriarcharum ram r laudatus
saepe Renaudotii catalogus de his ctcm Paisi
eidem deinde , . .
r . ..,_.,,
tff a dcinde

slrangulato aliquoties mentio recurrat, verosimilem hujus rei 1

quque sic breviter memimt Pamits Laris terlio Joan- :

Ucrum suc- lectori indicandam esse existi- sx, menses novcm fugit et latuit. Deinde tertium niciits.acite-
cessit.
causam hic semel ;
rtim Cyrittas
mo. Itaque propter inferius dicenda suspicor, Joannicii patriarchatum indicato his verbis Joan- :

exauctoratos illos patriarchas fugisse aut latuis- nicius tertio, menses undecim ; a tefterdaro seu qux-

se, ne vi cogerenturmanifestareopes, quas clan- store in carcerem conjectus, post dies sedecim abdi-
culum collegerant, et spe recuperandae sedis cavit. Attributx ipsi ad alimoniam Cyclades insulx.

vel adtempora iniquioris fortuna? reservaverant. Fortasse supra memoratus annus Christi mdcli
Deinde auctor ejusdem catalogi de reditu Par- referendus est ad tertium Joannicii patriarcha-
thenii secundi lnec habet Parthenius : secundo, tum, quem Tabulae Marcellianae cum secundo
penu-
annos duos, menses sex; in exsilium pulsus, stran- confuderint. Sed in tanta instrumentorum
gulatus est. Denique alterum .Toannicii patriar- ria et obscuritate nihil certi pronuntio. Post
annum hunc Cyrillus, istius nominis tertius, cognomen-
chatura ita memorat : Joannicius secundo
unum; fugit et latuit. Mox laudatae Tabulae to Spanus, ad sedem Constantinopolitanam re-

Marcellianae tempora horum patriarcharum ita diit, ut auctor ejusdem catalogi

memorat hoc
modo Cyrillus Tornobi iterum secundo, dies qua-
disponunt ut Joannicio cathedram primum
,
:

nscendenti annum Christi mdcxlvi, Parthenio tuordccim ;Cyprum exsulare jussns. Tabula? Mar-
restituto annum mdcl, ac denique secundo Joan- cellianae hunc Cyrillum prastermiserunt.
nicii annum mdcli assignent. Pro
patriarchatui 1486 Denique Paisius, qui antea fugerat et
latuerat, sedi suae ferme per anuum
restitutus
'xuctii horum omnium chronotaxi spondere no-
auctor exponit his verbis Paisius
lim, quia non videtur cum catalogo Renaudo- est, ut idem :

ejectus obtinuit Cij-icum

tiano componi posse. Attamen exhis anni horum secundo menses undecim;
ct
 246
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XVII. et postea Ephesum. Tabulaa Marcellianae primo na commutaturus. Erat ille Judaeo patre oriundus ;

drmumquc Paisii patriarchatui tribuunt annum Christi a teneris, scu educatione , seu simultatione, Christi-
secundo suf- anum hominem studiis libcralibus excul-
mdcliv, et de reditu illius non memiuerunt. Por- professus :

fectus cst
Palsius, qui ro hunc Paisium adhuc anno Christi mdclxxii tum clerus acceperat, atque ex hieromonacho sacer-
exauctoratus
in vivis fuisse, constat ex Responsione Dionysii dotem fecerat, Metropolita demum ac Hierosolymo-
usque ad an-
num 1672 in patriarcha? Constantinopolitani, eo anno contra rum patriarcha effectus , ambire primatum sedis
vivis fuit,
Calvinistarum errores data, cui ille post patriar- Constantinopolitanae ausus est. Jamque voti compos
cham tunc sedentem, tomo 11 Conciliorum apud esse cosperat, delatus in urbem, cum mors, fvindi-
Harduinum nostrum col. 282 sic immediate sub- cias divinas dixeris) larvam furiae detraxit ; nec
scribit : Paisius antea patriarcha Constantinopoli- quamvis passus est Christus filiae, quamvis immori-
tanus. Hinc etiam colligimus ,
quod nonnulli gerae, hostem sponsum conciliari, ac privatam inju-

ex istis praesulibus exauctoratis titulum pristi- riam perfidiae publicse antetulit.

nae suae dignitatis ostentent,quamvis interim 1490 Itaque Constantinopoli periturus sub ago- <7«a» ex re-
eo tempore alius sedem Constantinopolitanam nem ipsum acciri rogavit urbis antistitem (hinc rum adjun- ctis non con-
occuparet. liquet,Hierosolymitanum illum patriarcham nec- vcnit patri-
arclae Con-
dum sede Constantinopolitana potitum fuisse, cum stantinopoti-
ipse jam moribundus antistitem Constantinopo- tano,
CLXIX PARTHENIUS III. leos accersiri jusserit) metropolitas et episcopos,
qui cogi poterant : his associari petiit Judaeorum
primates. Convenerant evocati, quando ipse ex Ju-
ct cui subro-
hoc Parthenio, quem nonnulli cum praece- oriundum religione etiam Judaeum
gatuscslPar-
thcnius, is-
De dente ejusdem nominis patriarcha confude-
daeis

sempcrque
se,

fuisse contestatus cst, quidquid eousque

esse

tius nominis
tertius.
runt, et quem Tabulse Marcellianae Parthenudum simulasset; mori denique Judaeum sese, velleque a
appellant, in memorato Renaudotii catalogo haec contribulibus more patrio male olidx gentis tumula-
B
legimus Parthenius Chii menses oclo ; accusalus,
: ri. Ut dicto fidem faceret, schediasma propria manu
quod litteras misisset in Moscoviam, suspensus est exaratum a sinu protulit, eadem, quae asseverabat,
jussu Caimakani Bacha seu praefecti urbis ad Bar- confirmans, et idipsum Hebraeorumprimoribus sciens
mak-capi portam sic dictam, sabbato Lazari. Se- volensque consignavit.
des patriarchalis vacavit diebus triginta. Graeci 1491 Ex hac Tafferneri narratione patet, is- sccl Hicroso-
memoriam Lazari tum Lutheranae lymitano.qui
resuscitati solenniter cele- sectaj scribillatorem hoc loco er- sedem
CP.
brant sabbato praecedente Dominicam Palma- rasse, sicut etiam turpiter hallucinatus est, dum fruslra inva-
dere tenlave-
rum, ut Leo Allatius in Dissertatione de Domi- in eodem Chronico ecclesiae Grascae pag. 492 rat.
nicis, et hebdomadibus Grsecorum num. 20 te- Nectarium Hierosolymitanum nobis pro patriar-
statur, et in ipso eorum Triodio videre est. Tan- cha Constantinopolitano, imperite obtrudit. Adde,
tum hic observo, in citato textu Graece legi ctu- quod obitus perfidi illius Judaei, qui larvam pa-
Y.oya'jTr,Qds,quod interpres non satis exacte ver- triarchae Hierosolymitani gesserat, nequaquam
tit, cum proprie significet, Parthenium illum de concordet cum violenta morte Gabrielis Con-
missis in Moscoviam litteris falso accusatum fuis- stantinopolitani, quas in catalogo Renaudotiano
se. Ceterum Tabulae Marcellianae mortem hujus ita narratur : Gabriel Gani sedit absque consensu
Parthenii seu Parthenudi circa annum Christi episcoporum dies duodecim ; ejectus est, et Prusam
mdclvi consignant. obtinuit. Postea idem Gabriel per calumniam accu-
satus (hic rursus Graece tantummodo legitur av-
xoyavTrfiiU) quod Hebraeum quemdam baptizassct,

CLXX GABRIEL II
cum Hebraei magnam pecuniam Bachae dedissent,
dixissentquc , Hebraeum illum Turcam fuisse, Prusae
suspensus est. Tabulas Marcellianae huic Gabrieli
annum Christi mdclvij assignant.
lluic succes- noraen Hasbraeum Gabrielis, et tempus ca-
sit Gabricl, Si thedras spectemus, ad hunc Patriarcham re-
de quo Ilila-
rius Luthc- ferenda essethistoria, quam Hilarius Lutheranus
ranus
praesuli Constantinopolitano affingit, allegatis CLXXI PARTHENIUS IV, cognomento
etiam Tafferneri nostri verbis, quibus in Chroni- Chumchumis.
co ecclesias Graecae pag. 497 perperam hanc mo-
nitionem praefigit Coronidis loco lubet hic, dum
:

finem de patriarchis Byzantinis scribendi jamjam jam

Aprilis rigesima,
tri inquit saepe citatus ca- Gabriele a
sum facturus, inserere, qux de patriarcha quodam, talogi Renaudotiani
I auctor, factus est patri- Turcis occiso
primum Hierosolymitano, post vero etiam Constan- ad sedcm CP-
archa Parthenius Chumcliumis, Prusae metropolita, evectus est
tinopolitano, memoriae prodidit Jesuita Paulus Taf- Parlhenius,
vocatus ab omnibus episcopis, et sedit annos tres.
fernerus, in praecedentibus semel atque iterum jam Tabute Marcellianae huic Parthenio annum Chri-
nobis nominatus.Deinde subjungit ipsam Taffer- sti mdclvii, ac ejus successori annum mdclxii
neri narrationem, quamaut perfide corrupit, aut adscribunt. Eusebius Renaudotius in Opere de
non intellexit, ut jam videbimus. testimoniis Gennadii aliorumque Graecorumcirca
ex verbis 1489 Paulus Taffernerus, Societatis nostrae
Tafferncri
sacram Eucharistiam pag. 165 eamdem chrono-
noslri perpe- sacerdos, qui anno Christi mdclxv legatum Cae- taxim indicat his verbis Scimus aliunde eum :

ram narrat sareura in itinere Constantinopolitano comitatus

Mstoriam, ( videlicet Nectarium Hierosolymitanum de ,

est, et Constantinopoli Viennam Austriae

anno quo ibidem fuse agit ) epistolam, quae orthodoxae
sequente cum eodem rediit, iter suum Latine confessioni praemissa est, scripsisseanno mdclxii,
descripsit annoMDCLXvm, etinlibello suo, quem quo anno in Indiculo patriarcharum Constantino-
Viennoe anno mdclxxii editum habemus, pagg. polilanorum, qui editus est tomo 3 Operis de perpc-
109 et 110 narrat sequentia Septem vraeterea :
tuo consensu circa Eucharistiam, notatur,
Clemen-
vix anni sunt, ex quo Constantinopolim Hierosoly- tem Parthenio, qui anno mdclvii patriarchalem
morum patriarcha excurrerat, sedem cum Byzanti- sedem obtinebat, successisse. Verumtamen quod

Necta-
 , ;

PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 247

Nectarius, qui tunc Hierosolymitanus patriarcha
pisj hi archimandritis ; hi rursus calogeris, ac de- Secxvii.
erat, in aliena dicecesi litteras, quibus XJonfessio or-
mum clero ; nec plebs Christiana, seu Grxcos seu
thodoxa Grxcis commendabatur, publice scripserit,
Romanos ritus sequatur, immunem se sentiet. Huc
argumcntum videri possit, quo intelligamus, vacasse matrimonialia, sepulchralia, baptismalia conferun-
tunc sedem Constantinopolitanam, nec nisi anno tur. Quod si pecunia desit, utensilia
miseris, etiam
exeunte eam obtinuisse Clementem Parthenio sub- Latinis, per Grxcx ecclesix exactores eripiuntur,
stitutum, aut antea depositum, quam Nectarius aut, si nsque ista suppetant, liberi Chrislianiet
Catho-
Constantinopolim venisset. Quae hic de successione licifproh nefas !)venalesfmnt, velabripiuntur
inser-
istiusClementis dicuntur, cum catalogo Renau- vitutem. Haec occasione duorum istorum patriar-
dotiano conciliare non possumus, ut ex infra di- charum, qui se invicem expulerunt, et de qui-
cendis apparebit. Quare probabilius videtur in bus Taffernerum nostrum hoc loco agere existi-
locum Parthenii successisse mavi.
1496 Ne quis autem hunc Parthenium IV cum etquinbatiis
*
praecedentibus ejusdem nominis patriarchis con- homonymis
est distin-
CLXXII DIONYSIUS III, cognomento fundat, Renaudotius in laudato Opere de testi- guendns.
Spanus. moniis Gennadii aliorumque Graecorum circa
Eucharistiam pag. 165 et sequente sicmonet:
Parthenius porro is, a quo Hierosolymitanus pa-
ctii snccessit Catalogus Renaudotius de successione hujus triarcha, Grxcorum Vaivoda prxsertim
primariis,
Dionysius Patriarchae et abdicatione Parthenii sic bre- Basilio, et Panagiotta supremo auls Othomanicx
Spanus
viter miminit, Julii vigesima nona : Dionysius La- interprcte satagentibus, designatus est Nectarius
rissae, Spanus dictus, factus est palriarcha die Do- fuit procul dubio idem, qui Pruss metropolita prius
minica. Parthenius abdicavit, Prusa accepta. Pro- fuerat, quique ter dignitate spoliatus successorem ha-
pter verba inferius citanda suspicor, Tafferne- buit Dionysium Larissie metropolitam anno Chrisli E
rum nostrum loqui de hoc Dionysio, etiamsi mdclxxi. Deinde merito reprehendit quemdam
ipsum non nominet, quando in praedicta itineris impostorem, qui putaverat, aut finxerat, hunc
sui descriptione pag. 86 de Constantinopolitano Parthenium esse eumdem cum altero hujus nomi-
istius temporis patriarcha haec refert : Palriar- nis patriarcha Constantinopolitano, qui prius
cham sua in sede Horas cum sex clericis decantan- metropolita Hadrianopoleos fuerat, ut supra di-
tem de comitatu nonnulli deprehendere, a canitie ac ximus. At ipse Renaudotius videturhocloco con-
summetria corporis, totoque aspectu precsulem omni- fundere duos Dionysios, qui certe distincti sunt,
no venerabilem, a litteris quoque et humanitate, cum ambo nomen suum Hierosolymitanae synodo
nisi aliud obstet, sua infula dignissimum. Bacillo anno mdcxxxii separatim subscripserint, sicut
prxlongo innititur ; habitu Basiliano, non pretioso, mox in Dionysio IV videbimus.
scd decenti induitur. Ha?c de patriarcha, qui
ille

tempore commorationis suae Constantinopolitanae

id est anno Christi mdclxv, sedem Constantino- CLXXIII CLEMENS.
politanam occupabat.

Supra citatus Renaudotii textus, et Tabulae Post sccun-

PARTHENIUS IV Chumchumis Marcellian» hunc Clementem primo Parthe- dumpatriar-

Partlie-
nii
iterum. nii Chumchumis patriarchatui substituunt, et chatum secu-
tus est Cte-
initium anno Christi mdclxii alligant. Sed
illius
mens,
catalogus Renaudotianus successionem Clementis
seepe citatus catalogus Renaudotius redi- primo post patriarchatum Dionysii Spani, etredi-
et
sus
huic rur-
idem
Jam memorat tum Parthenii Chumchumis collocat, et de eo
Parthenius,
tum istius Patriarchae his paucis
verbis Parthcnius Chumchumis ex Valachia venit,
:
nobis hanc notitiam suggerit : Septembris nona,
seditque secundo. Dionysius Spanus fugit et latuit. feria secunda, factus est patriarcha Clemens Iconii;
Licet obscura et ambigua sit Tafferneri nostri Parthenius Tenedon in exsilium missus episcopi :

narratio, tamen videtur agere de hac mutua pa- Clementem ipsum rejecerunt et Hadrianopolim
,

triarcharum expulsione, dum in laudato suo Iti- profecti, cum Sultanus illic esset, ut ejiceretur, obti-

nerario pag. 107 et sequente sic scribit : His ip- nuerunt. Vacavit sedes patriarchalis menses tres,

sis diebus palriarcha, quem nuper nonnulli de comi- dies viginti.

tatu convenerant, pulsus ab xmulo fuit. Parthenius 1498 In hoc obscuro ordinis et annorum dis- ut ex catalo-
go Rcnaudo-
iserat, qui quod ante paucos annos exactionibus crimine maluimus sequi catalogum Renaudotia- tiicoUigitnus

pecuniariis a Porta imperatis non sufficeret, hunc num, qui Constantinopoli Grasce exaratus est,
vicissim modo pulsum xre tum locupletiorem, et ad quia certiora verae seriei instrumenta nobis non
Sultani vota promptiorem, successorem habuit. At suppetunt Prseterea superius relata Tafferneri no-
.

Parthenius ab exsilio ditior revertit, et repentino stri narratio de mutua patriarcharum expulsione

impulsu, adjuvantibus, qui large donabantur, pro- non potest, si Clemens ille inter primum
intelligi

ceribus, stravit nuperum snpplantalorem, ac solium Parthenif Chumchumis patriarchatum ac Diony-

Sed nunc iterum seu infa- sium Spanum sedisset. Fortasse haec ordinis per-
patriarchale conscendit.
mix seu potius resti aut carceribus perpetuis subtra- turbatio orta est ex confusione duplicis Dionysii,

hens sese, profugus, ad Anglix legati patrocinium qui necessario distinguendus est, ut supra mo-

convolavit.Jlle autem per Ports proceres, et poten-

nuimus, et ex infra dicendis patebit. Atqusecum-
tiam dominantis pecunix clero prxsentatus, jussus que sit causa hujusdiversse opinionis, juxta Con-
stantinopolitanum Renaudotii eatalogum, in lo-
est esse, quod minime per has artes debebat.
W patriar-
c 'iatum
1495 Nec alias mosoblinuitpatriarcham legendi,
cum Clementis suffectus est Methodius, cujus
pc-
nisi in suffragia aurum vocetur, ex quo principatum successioni annum Christi mdclxvii Tabulae Mar-
citnia recu-
Veravcrat, ecclesix obtinet, qui profusior est. Sumptibus istis cellianae assignant.

ipsa Orientalis ecclesia cooperatur : creando quippe

antistiti primas metropolites collectam indicit episco-

CLXxrv
 248 HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XVII. ct in Cyprum relc-
nere fugisset, ex fuga retractus,
gatus Anselmus Bandurus tomo 2 Imperii
est.

CLXXIV METnODIUS III. Orientalis pag. 1005 in quibusdam observationi-

bus ad hunc Renaudotii catalogum, nomini hujus
PARTHENIUS IV Chumchumis annum mdclxxi,
Dionysii IV prsefigit et deinde
tertio.
haec notat :Is est,qui testimoniumanno mdclxxii,
mense Januario, fidei suee, nomine ecclesix Grxcee,
variis testimoniis colligimus, illum Patriar- dedit, quod in amplissima charta, sigillo patriarchali
Metlwdium
anno 1670 se- Excham adhuc anno Christi mdlxx in cathe- munita, exstat in bibliolheca regis Christianissimi,
dentem ex-
pulit Parllie- dra Constantinopolitana sedisse nam eo anno : cujus versio edita est tomo 3 Pcrpctuitatis fidei, cui
uius,
Jeremias sacerdos ad Joannem Olearium, profes- subscribunt tres alii, qui prius palriarchalem sedem
sorem Lipsiensem, post alia sic scribebat Ua- : tenuerant : Paisius, Dionysius cognomine Spanus,
rpiapyjii $'e vvv lari MeQooioz ti; £/. Kpqnis, e?*)X0V- et Methodius.
Taezrii ayjSov. Hoc est : Patriarcha nunc est Me.- 1502 Harduinus noster tomo 11 Conciliorum cui prxter
273 hanc ipsam Responsionem contra Cal- ipsiim sub-
thodius, ortus cx Creta, sexagenarius propemoclum. a col.
scripserunt
Nescio, an ad annum MDCLxvin.anadpraeceden- vinistas Graeco-Latine edidit, et ibidem col. 282 tres, qui an-
tea cathe-
tem referenda sint, quae auctor catalogi Renau- Grasci illam professionem ita conclu-
fidei suae
dram CP. te-
dotiani exponit his verbis: Januarii tertia, factus dunt : Atque hxc quidem in prxsentia his, qui nos nuerant.
est patriarclia Mcthodius Hcracleaz. Parthcnio data interrogavere, velut in synopsi respondemus, nostrse
est Praila ; et paulo post Tomohum, unde viveret, utique professionis orationem cum pacifica simplici-
oblinuit. Sed Methodius dignitatem illam ultra tate exponentes, plenum orlhodoxx fidei, quam
iti

annum Christi mdclxxi non retinuit, et juxta profitemur, argumentum eo quippe, ut nullus su-
:

laudatum Renaudotii catalogum mense Martio persit deinceps de istis ambigendi locus, neque ab
(forsan anni mdclxx vel mdclxxi) iterum Parthe- illis amplius agitentur, qui contra nos senliunt, at-
nius Hadrianopoli venit, sedemque terlio occupavit. que a professione nostra aliena nobis imponcre mo-
Metlwdius fugit ; cleinde Chium profectus, recepit liuntuv. Scriptum in palatio palriarchali Constan-
se in monastcrium t?,; b.yiac, ^.ovhc. Methodium non tinopolitano anno millesimo sexcentesimo septuage-
,

diutius sedisse, etiam liquet ex memorata Dio- simo secundo, mense Januario, indictione xx. Dein-
nysii patriarchae Responsione contraCalvinistas, de hic Dionysius, qui tunc ecclesise Constantino-
cui mense Januario anni mdclxxii ille post alios politanre praserat, et tres exauctorati patriarchae
ita subscribit : Methodius antea patriarcha Con- ejusdem sedis, huic Responsioni ita subscribunt :

stantinopolitanus. Dionysius miseratione divina archiepiscopus Con-

et Iiiiiic ter- 1500 Ex his etiam sequitur, Parthenium tunc stantinopolitanus seu novse Romx, et patriarcha
tio reversum
ex sede CP. non diu recuperata sede potitum fuisse. Cum au- cecumenicus. Paisius anteapatriarcha Constantino-
deturbavit tem ipse postea ad sedem Constantinopolitanam politanus. Dionysius antea patriarcha Constantino-
semel atque iterum redierit, certo scire non pos- politanus. Methodius antea patriarcha Constantino-
sum, an ad hoc tempus referenda sit canonica politanus.Denique nomina antistitum facile qua-
illius depositio, quam Tabulae Marcellianae me- draginta hos ibidem subsequuntur.
morant his verbis Parthenius dc.positus est cano-
:

nice propter injustas exactiones, quibus ecclesias

premebat. Si tamen credimus infra citando pe-
regrinatori Anglo, videtur canonica illa Parthe-
CLXXVI GERASIMUS II.

nii exauctoratio ad haec tempora pertinere : nam PARTHENIUS IV Chumchumis quarto.

in libello suo, quem de statu praesenti ecclesiae
GraecEe conscripsit, pag. 110 et sequente nar- DIONYSIUS IV Muselimes
rat,Parthenium Methodii expulsorem circa finem iterum.
anni vicissim artibus Dionysii expulsum, et ad
Rhodum insulam relegatum fuisse. Quinimo
ibidem addit, Parthenium prseterea tunc a suc-
cessore suo excommunicatum esse, et Dionysium D ^e his Patriarchis in solo Renaudotii catalogo
invenimus sequentia
feria VI, factus cst patriarcha
: Vigesima quinta Julii,
Gerasimus Tornobi
Dionysiosuc-
ccssil Gerasi-
m us, et liuic
voluisse, ut sententia excommunicationis a syno- Purthcnius,
do episcoporum, qui tum temporis Constantino- Hadrianopoli,cum Sultamts illicesset. Decima quar- quem quarto
scdentem
poli aderant, alta voce pronuntiaretur. At mox taAugusti,feria\ venit Constantinopolim,mancque Dionysius
allegandus catalogus Renaudotianus tradit, quod in sede patriarchica collocatus Dionysius fugit. ilcruincxpu-
est.

Parthenius eo tempore in insulam Cyprum re- Tum de quarto Parthenii patriarchatu idem cata- lit.
legatus fuerit. Quidquid sit de hac canonica de- logus lifec subdit Prima Januarii, die Dominica
:

positione, ac diverso exsilii loco, post expulsio- venil Parthenius Hadrianopoli, quarto factus patri-
nem Methodii et Parthenii circa annum Christi archa, et vigesima sccunda Martii, feria secunda,
mdclxxi cathedram Constantinopolinam occu- in sede collocalus est. Denique reditum Dionysii
pare coepit Muselimis sic memorat Julii vigesima nona, die
:

Dominica, secundo faclus est patriarcha Dionysius

Muselimes. Parthenius in carcerem conjectus, cui
CLXXV DIONYSIUS IV cognomento postmodum data Anchialus, unde vitam sustentaret.
Muselimes. Anglus quidam heterodoxus, cognomine Ricaut,
qui in Oriente peregrinatus est, ac de praesenti
ecclesiae Grsecae statu opusculum edidit, in eo
DienysiusW,
quiannoiffli
Calalogus Renaudotianus de primo hujus Dio- libello Gallice verso a pag. 110 explicat, quo-
tnterfuitsyn- nysii patriarchatu habet sequentia : Octobri modo et qua occasione hse multae expulsiones
odo, factus est patriarcha Dionysius Muselimes Hadria- contigerint, et ibidem pag. 113asserit, Diony-
nopoli, ubi erat Sultanus : scplima Novembris venil sium anno Christi mdclxxviii in cathedra Con-
Constanlinopolim, ct in solio patriarchali collocatus stantinopolitana sedisse. Sed ignoro, ad quo-
esl. Parthenius in exsilium missus, cum in ipso iti- rum Dionysii patriarchatum hic annus refe-
rendus
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM 249
rendus sit, cura hic saepius sedem Constanti- nomine indicaturBidina, GraeceBnJtv»), urbs Bul- ;

nopolitanam repetierit, ut ex infra dicendis garorum, ut Laonicus Chalcocondylas lib. 1 de

apparebit. Rebus Turcicis testatur. In Dictionario geogra-
phico Baudrantii etiam vocatur Bydena, ad
quam vocem geographus ille haec notat : By-
CLXXVII ATHANASIUS III. dena urbs Mccsiz superioris ad Danubium
fluvium
Cedreno nunc Bidin sive Bodon urbs Serviz regni
;

archiepiscopalis, et sedes przfecti,

Nigro teste. Ea
Atharumo Auctor catalogi Renaudotiani hasc pauca de urbs interdum Latine appellatur Viminacium,
posl paucos
iiesfugien:
illo subministrat : Julii trigesima, feria ter- teste Philippo Ferrario, qui in suoLexico
geogra-
tia, factus est patriarcha Athanasius Rhaidesti, phico, Londini recuso, de illa sic scribit Vimi- :

quem cpiscopi recipere noluerunt ; et post dies duo- nacium, Vidin teste Nigro, sed Lazio Wuczidern,
decim fugit pcr portam superiorem patriarchii. Jam urbs Mysis superioris ad Danubium in Servia, ar-
aliquoties miratus sum, cum praesertim saepius chiepiscopalis et sedessatrapse, a Singiduno viginti
hoc posteriori seculo legerem, exauctoratos sedis leucis iu ortum, Bydena a Grscis recentioribus di-
Constantinopolitanae patriarchas, superveniente cta.Hanc conjecturam proponimus, ut quispiam
altero competitore, statim fugisse aut latuisse. nos certiora edoceat.
Quamvis certam hujus rei rationem reddere non 1507 Post memoratum Jacobi reditum et
,

possim, attamen aliquam hujusmodifugascausam cxpulerunt

Parthenio,Dionysioque assignatum quietis lo-
suggerit mox citatus peregrinator Anglus, dum cum, in eodem Renaudotii catalogo de quarto
in opusculo suo de praesenti statu ecclesiae Grse- Dionysii et tertio Jacobi patriarchatu haec refe-
cae pag. 109 affirmat, quod proxime memoratus runtur Iterum quarto factus csl patriarcha Dio-
:

Methodius asylum qusesierit apud legatum An- nysius Muselimes. Rursus quoque tertio factus est
gliae, cum ille a Parthenio expelleretur solet :
patriarcha dominus Jacobus, tempore (Grasce
enim depositus patriarcha sub quodam praetextu legitur etj r6v y.atpov tmv 'Qopy.-Ki&vj, pro qua voce
comprehendi, ac bonis suis spoliari, ut ibidem Sopi/Tra&ov interpres posuit puncta) et abdicavit.
Anglus isle testatur. Non improbabiliter itaque Equidem fateor, hanc vocem Grasco-barbaram,
conjicio, hunc Athanasium aliosque quosdam pa- et praeterea forte corruptam, quam interpres hic
triarchas propterea fugisse aut latuisse, ut supra non omnino obscuram esse, et me de
explicuit,
rursus monuimus. illaclare explicanda desperare. Attamenincertam
conjecturam offerre malim, quam de ea repe-
nitus tacere.
1508 Invenio in Glossario Grseco - barbaro circa quoU'
CLXXVIII JACOBUS. iuitfu.e ex-
Cangii vocem aipp.ixa (facili dialecto aut errore
putsionis
DIONYSIUS IV Muselimes tertio. prommtiatur o- pro 'C,, et o-opfnra pro £6pu.7:a tempus ali-
qua conjectu-
scribitur) qua? sorbum significat, et a qua geniti- ra proponi-
PARTHENIUS IV Chumchumis quinto. vus pluralis 'Copp.Tti.dorj seu aopy.TraijMv formari pot- tur.

est.Adde quod in Graeco-Italico linguae vulgaris

Thesauro, quem Alexius da Somavera collegit,
unico hujus nominis patriarcha Constanti- ipsa sorbus seu arbor Grseco-barbare aopti7rta
succcssive
sunt
suffccti De nopolitano catalogus Renaudotianus haec ha- appelletur. Est autem sorbum fructus arboris,
Jacubus,Dio-
nijsiustertio, bet Decima tertia Atujusti, feria quarta, episcopi
:
ex quo agricolas liquorem exprimunt, eumque
et Partlie-
nius qiiinto, cpmmunibus suffragiis elegerunt Jacobum Larissx, vini loco bibunt, ut Virgilius lib. 3 Georgicorum

qnem decima quinta in sede collocaverunt Athana- ; indicat his versibus :

sium ejecerunt. Tum de altero Dionysii Museli-

mis reditu ista addit : Julii trigesima, feria quar- Hic noctem ludo ducunt, et pocula Ixti

ta, iterum terlio sedit Dionysius Muselimes ex Va- Fermenlo. atque acidis imitantur vitea sorbis.

lacjdaveniens. Jacobo Chius dataest. Deinde quin-

tum Parthenii Chumchumis patriarchatum indi- Ex dictis conjicio, hac phrasi Graeca si« rov zat-

cat hoc modo Martii decima sexta, Dominica

:
pov rSv ^op^TratJwv, id est, tempore sorborum, indi-

quinta Quadragesimee, ve.nit decretum Hadriano- cari illam anni tempestatem, qua hi fructus ma-
poli missum Constantinopoiim,quopatriarchaquinto turescunt aut colliguntur : sic nonnumquam dici-

constitutus est Parthenius Chumchumis. Dionysius tur aliquid factum esse tempore vindemias, mes-

latuit. Duodecima Jnlii, die sabbati, venit in urbem sis triticeoe vel hordeaceae, exquibus circumstan-

Parthenius. tiistempus rei gestas praeterpropter intelligimus.

Porro de illa arbore ejusque fructu consule eru-
ditissimum Ulyssem Aldrovandum lib. 2 Dendro-
logias tract. 2 cap. 7, ubi etymologiam, natti-
JACOBUS iterum.
ram, aliasque proprietates sorborum curiose in-
quirit. Nos interim ad sequentes patriarchas
DIONYSIUS TV Muselimes quarto.
progredimur.
JACOBUS tertio.

CLXXIX CALLINICUS II.

reditu horum Patriarcharum atque impri-

cx <luibusJa-
c °bus et
Dio-
"Vsiiis ad se-
De mis de secundo Jacobi patriarchatu catalo-
tem rursus Electionem hujus Patriarchse jam srepe lauda- //,, CalHni-
gus Renaudotianus tradit sequentia Aprilis vi- :

Wieruut, tus Renaudotii catalogus ita narrat Martio

gesima iterum secundo sedit dominus Jacobus voca-
:

^, ^^,.
(hic inter- episcopi, clerici, magnates, cl Rufetiorum Christia- vitquemdam
tione episcoporum. Parthenio data
ni multi in domum principis Manolaci convsnientes,
pres puncta interposuit, et Latine non expressit fj%$£cai-
suflragiis sui elegerunt dominum Callinicum Prusr. v ini a,thx-
vocem ro BttJovi, quse ibi Grssce legitur) Dionysio rentem,
Dominica Orthodoxix illum in sede patriarchali
Chalcedon, ut quiescerent. Forsitan hoc corrupto ct

34 collocu-
Tomus i Augusti.
 :

250 HISTORIA CHRONOLOGICA

collocaverunt. h vcro cum Neophytum Hadrianopoli
eam sedem Clemenli Chalcedonis
ejecisset, dedit.

Bandurus tomo 2 Imperii Orientalis pag. 1005 CLXXX NEOPHYTUS III.

in notis ad prasfatum catalogum nomini Callinici

CALLINICUS II iterum.
prafigit annum mdclxxxvii, quo temporis signo
chronologicum patriarchatus ejus initium indica- DIONYSIUS IV Muselimes quinto.
ri existimo. Dein ibidem de Callinico illo haec

subjungit 7* est, sub quo anno mdcxci babita syn-

:
CALLINICUS II tertio.

odus adversus Joannem Caryophyllen lorjotbctam,

de variis Calvinisticis et aliis hxresibus accttsatum.
hoc Neophyto, quem Callinicus patriarcha Posl
Edita est scntentia synodalis nuper cum opusculis
De Constantinopolitanus e sede Adrianopoli-
,Vra-
l>lnitiim Cal-
Gennadii et aliorum. Prius edita fuerat in Molda- liiiicns iste
via in Refutatione Caryopbtjllis scripta a Dositheo tana expulerat, illiusque successoribus apud me- ilcriim, ac
post Diotty-
patriarcba Hierosohjmitano, et Latine a Nicolao moratum catalogi Renaudotiani auctorem conti-
•.iiim terlw

Comneno Papadopolo in cpistola ad Chrysantum nua narratione proferuntur sequentia : Contra adsedemCP.
Ncopbijttts Hadrianopoleos, patriarchatum rediit,
Xaliirnm, Cxsarex mclropolitam, edita Veneliis canonem
anno Cliristi jidcciii. accepit, ct in ea urbc constitutus est patriarcba.
qitam dam- 1510 Eusebius Renaudotius inter edita a se Tum ejectns est Callinicus. Neophytus Constantino-
nationis seil
tcntinmhati aliquot Gennadii seu Georgii Scholarii, aliorum- polim cum venisset, sedissetqtie dies aliquot, rursus
needidit l'u- que recentium Grsecorum opuscula, de quibus Callinicus palriarchalem dignitatcm recepit. Deindc
padopolus,
Cractis or- superius meminimus, pag. 189 et sequentibus Dionysitts quinto eam obtinuit. Callinicus fugit, et
thodnxits. hanc synodicam Callinici sententiam Latine ac Hadrianopolim profectus est, quo se contulit, el Dio-
Graece vulgavit; cui ibidem pag. 187 hoc moni- nysitts cum episcopis ; sed sede dejectus est, revoca-
tum praefixit Synodicx Ituic sententise, qux annis
:
tusque Callinicus, qui Constantinopolim cum venis-

prope. viginti reccntior est decretis Hierosolymitanx set, sedemque patriarchalem recte gubcrnasset, et

synodi, anno mdclxxii liabitx, occasionem dedit xre alieno sublcvasset, jttxta Deum vitam agens,
Joannes quidam Canjopbylles, logotheta magnx ec- cum annos quindecim patriarcha fuisset, ad Deum
clesix, qui Cyrillum Lucarin imitatus, scripta migravit. Hoc tempore niirum videri potest, Cal-
quxdam intcr Grxcos sparsit, quibus antiqua Grx- linicum illum tandem aliquando ab invidis suis
cx e.cclesix circa Euclwristiam doctrina impugna- symmystis tam diu in pacifica Constantinopolita-
batur. Ea cum Grxcos conturbasscnt, Callinicus nse sedis possessione relictum fuisse.
Constanthwpolitanus patriarcba synodum congrega-
vit, cui cum mctropolitis, cpiscopis, et magnx e.ccle-

six primariis interfuit Dositheus, Hierosolymitanus

palriarcba, ubi scripta illa damnata sunt, et tran-
CLXXXI GABRIEL III.

substantialionis dogma confirmatum. Eam synodi-

cam cdidil anno mdcxcviii Jasii in Moldavia Dosi-
tlteus ipse in libro, qno Joannem Canjophyllem re- Patriarchatus hujus Gabrielis in catalogo Re- quam post
futavit, ut alia adversus Cyrillum Lucarin decreta naudotiano sic paucis memoratur Gabriel CaUinici :

viorlcm anno
mdcxc.
ediderat in Enchiridio, anno Chalcedonis Hadrianopoli electuspatriarchu, in scde ntBascendit
qitcm prop- 1511 Nicolaus Comnenus Papadopolus eam- collocatus est trigesima Septembris. Sedit annos Culiricl,
lcnii lixrclr
cus quidam
dem synodi sententiam anno mdcciii Venetiis La- quinque, menses duos, et gravi morbo per septem
Anqltis con- tine edidit in sua Responsione adversus episto- dies conflictatus, Bandurus tomo 2 Imperii
obiit.
vitiis impo-
tenter inces-
lam Joannis Hokstoni, heterodoxi Angli, qui Orientalis pag. 1005 in praefatis catalogi Renau-
sit. quamdam Papadopoli lucubrationem potius con- dotiani notis nomini Gabrielis praemittit annum
quam argumentis contumeliose oppugnave-
vitiis Christi mdccii, quo patriarchatum ipsius ccepisse
rat, ut ibidem Renaudotius satis indicat his ver- opinor. Certe hoc initium optime concordat cum
bis : Hoc opus virulcntissima epistola impugnavit tempore Callinici, qui anno Christi mdclxxxvii
Hokstonus, cujus litulum qui legat, agnoscet statim, cathedram Constantinopolitanam primo ascen-
nihil ab eo Itominc spcrandum esse, quod ad res disse, ac in ea annis quindecim sedisse dicitur
Grxcx ecclesix Uhtstrandas conferre possit. Ila enim nam ex hoc initio, et facto quindecim annorum
incipil Corruptori Gr^ecle, ministro satan.e,
: computo sequitur, Callinicum circa annum Chri-
Cretensi mendacissimo, Patavino doctorculo sti mdccii obiisse.
vilissimo, hosti totius religionis, Nicolao 1514 Laudatus Bandurus loco proxime citato cui Francis-
Comneno Papadopoli nuncupato, fidei ver^e post nomen Gabrielis notat sequentia : Is est, cui ctis Prnssa-
tcntus annn
cognitionem precatur a Deo Joannes Hoks- Franciscus Prossalentus Corcyrxus librum sttum di- nOBlibellum
ton. Scripta est Constanlinopoli anno mdcciii, et cavit, Amstelodami edilum mdccvi, hoc titulo,'0 aly qiiemilamde-
dicavil.
vix sex pagellas implel, iu quibus prxter convitia, pETtxo; SiSaay.aXoi; vizb p.aOy]Tov ipOoSo^ov elzyy6p.e-
ne micam qttidem erudilionis agnoscas : invehilur voq. Renaudotius autem in Praefatione ad memo-
enim in Papudopolum, stupens, qtwd Grxcis attri- rata Gennadii aliorumque Grascorum opuscula
buat er. dogmata, qttx tamen ab ipsis conservari tam de Sacramento Eucharistiae seu Transubstantia-
certum est, quam qtiod maxime : septem sacramen- tione occasionem hujus scriptionis polemicaa
,

ta, Transubstantiatiotiem, liberi arbitrii inlegrita- pag. 15 indicat his verbis: Jmo ut rccentissima
tem, Sanctorum invocalionem, cullum imaginum, exempla adducamus, an adeo religionis sux ignarus
Deinde Kenaudotius hunc haereti-
et alia similia,
fuit Francisctts Prossalentus Corcyrxus, annorum
cum Anglum dilemmate constringit,
ineluctabili viginti quinque juvenis, qui cum Oxonii Benjami-
eumque crassse ignorantiae vel impudentis men- num Woodroff, Grxc.i collegii moderatorem, audissel
dacii manifeste convincit. adversus Apostolicas traditiones disputantem, cum,
pnusquam in Grxciam rediret, conftttavit libello,
cui titulum fecit : O a£p=Ttxo; $idaay.alo$ vnb opQo-
ihy-)(6p.tvoc,. H^ERETICUS MAGISTER
SoXov paQriTov
AB ORTHODOXO DISC1PUL0 CONFUTATUS? Pori'0 ut
ad
 ;

PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. 251

ad patriarcham redeamus, ex quinquennali ejus SEC. XVIII.
gubernatione patet, Gabrielem dedicationi hujus
anno Christi nnccvifactae, non diu super-
libelli,

fuisse si enim anno Christi mdccii, die xxx Se-

:

ptembris cathedram ascenderit, eamque annis

, PARERGON XIV.
quinque et duobus mensibus occupaverit, ex com-
putato istius temporis spatio colligimus, illum
anno Christi mdccvii mortuum esse. De schismaticis impostoribus, qui ubique

pecuniam colligunt.
CLXXXII NEOPHYTUS IV.

Orientales patriarch» statis temporibus suos Oi ientales

Patriarcham, communibus suffragiis ele- ministros, qui apptllantur exarchi, mittunt patriarcha
Cum invidus
intidani uc-
Hunc ministrot
ctum, invidus quidam hostis statim sede ad insulas et regiones patriarchatui suo subje- sui t pecunist
cusator Keo- corrogandx
phytum sla- arcuit, ut catalogus Renaudotianus exponit his ctas, ut ibidem colligant pecuniam, qua partim cauia
iun ejici cu- Turcis memoratum tributum solvunt, partira
verbis Deinde communibus
: votis episcoporum, cle-
rasset,
ricorum, magnatum, et capicekiadarum (Graece familiam suam sustentant. Crusius in Annotatio-
scribitur yummeyaXa$wv, cujus vocis significatio- nibus ad Turco-Graciam lib. 7 pag. 502 de hu-
nem nusquam reperi) prxsente Gcrasimo Alexan- jusniodi ministris patriarcha; Constantinopolitani

drino, electus est dominus Neophytus, Heracles ex variis epistolisrefertsequentia: Offxcittm t^ap-

metropolita, in officio secretarii principis. Omnes yov est, legatum esse patriarchx aut alicujus anti-

parvi et maqni dexlram ejus osculati sunt; episcopi stitis: id quotannis mutabile est, necuni commenda-
lur semper, pluresve ad annos : sed quia lucrosum,
ad patriarchium deduxerunt, scripseruntque rela-
pluribus, ct quibus patriarcha hene vult, mandatur :
tionem, cui omnes siqilla sua impresserunt. Ante-
quam vero relatio seu instrumenlum Viziro mitte-
cum enim quotunnis plures mittantur exarchi (duo
inimicus accusalionis libellum in insulas, duo in Macedoniam et Peloponnesum,
retur, quidam electi
duo in Pontum Euxinum) quisque trecentos aut am-
dedit, in quo erat scriptum, quod Neophytus olim
plius ducatos pro fertilitate anni colligere potcst:
judicio damnatus erat, et quondam ad triremes tam-
qux tenentur e.nim metropolits non tantum Sultano tri-
quam explorator missus, et alia multa, ille ini-
butum persolvere; sed etiam patriarchx, tamquam
micus excogitaverat. Propter hanc accusationem
capiti spirituali, sunimam non exiguam pendere;
loco Neophyti substitutus est
ipsos deinde exarchos, corumque ministros (quatuor-
decim circitcr) quemque pro dignitate personx et

facultate metropoleos aliquot Iwnorare ducatis. Hanc

CLXXXIII CYPRIANUS.
summam metropolita ab episcopis suxque diaicesi
subjectis exitjens, sui quoque rationem liabere novit.

1518 Interdum ipse patriarcha Constantino- niitlitnt ad

annum est ultimus patriarcha Constantinopolita-
post
1706 electus
Hic politanus metropoles visitat, et non exiguam pe-
varias cl lon-

esl Ctjpria-
nus, cujus notitiam eruimus ex his catalogi ginqttas re-

nus, in QUO Renaudotiani verbis Intereamulta intcrciderunt

:
cunise summam colligit, ut Crusius loco proxime yioncs,

seriem no- citato testatur his verbis Quinto etiam quoque

tandemque episcopi jussi a moderatore, ut aliquem
:

slruin fini- quadriennium

mus. patriarcham futurum, re attentius considerata,
sibi
anno (quamquam nunc anticipando

incidit) ipse palriarcha cum triginta aut pluribus

designarent. Neophytus quidem ob prxdictam cau-
vero omnes, clerici et
sam repulsus est ; episcopi
magnates ingressi in ecclesiam patriarchalem prx-
comitibus circumit melropoles, ubi non tantum pa-
triarcham amplissimo muncre, quod <pi),onuov no-
,

minant, Iwnorare tenentur (propterea quod ipsos

sente secretario, iterum disquisitione facta, elege-
lites dirimere, et benediclio-
accedere digruitus sit,
runt Cyprianum Cxsarex, quem transactis diebus
nem suam impertiri) sed eleemostjnam quoque con-
aliquot, in sede xcumenica collocaverunt, cum bacu-
tribuere, singulosquc ipsitts ministros dono non con-
lum pastoralem dedisset metropolita Cyzici, absente
Porro antistites illi schismatici
tcmnendo afficcre.
Heracleensi, decrelum electionis magnus logotheta.
non tantum ministros suos mittunt ad diceceses
Is palriarcha sedet huc usque. Sic paulatim ingressi ad varias
sibi in Oriente subditas, verum etiam
sumus decimum octavum aeras Christianae secu- ut ab hae-
regiones Occidentis et Septemtrionis,
lum, quod jam labitur, et hic cum catalogo Re-
reticis vel Catholicis eleemosynas accipiant, qui-
naudotiano sistimus, atque enumerandis patriar- Eccle-
bus sEepe ad inimicos suos expellendos aut
chis Constantinopolitanis finem imponimus. Cete- Hinc
posterioribus hisce seculis et frequenti
siam Romanam oppugnandam abutuntur.
rum ex aut abbatum
etiam versipelles isti patriarcharum
patriarcharum mutatione eruditus lector facile omni religioni aut
legati perfide se accomodant
videt, quomodo miseri Grseci invida sua ambi-
in qua versantur,
alant, et crebris com- sectse juxta morem regionis,
tione avaritiam Turcarum
quemadmodum nonnullis exemplis nunc osten-
petitorum expulsionibus infideles suos dominos
locupletent. Inde etiam hoc tempore utrumque
demus. _ .
TT .. .

Henncus Hilarms in qitibtis

1519 Jam aliquoties citatus
tributum (nempe charatzium, quod singulis annis, Chronicon ecclesise Graeca; re-
icrstpcltes
in Appendice ad isti tegali
et pescesium, quod initio ab unoquoque patriar- qui sua «tate Germa-
censet quosdam Grsecos,
chaTurcis solvendum est) excrevit ad ingentem alios de aliquo Joasa-
undique niam adierunt, atque ante
pecuniaj summam, quam ambitiosi illi majorem suorum sibi
sequenti epimetro, quod pho qui propter officium
corradunt, ut patebit ex cognomen arroga-
adhuc magnificum logotheta?
hic jam subjungo. Pnnnts horum stt
bat sic honorifice meminit :

Ordtnis sanctt
Joasaphus logolheta, Peioponncsiiis.
calotjerus. Hic(ad
Basiliimonachus, et montisAtlto
litteras Chnsto-
finem faciendam citat hoc
loco
Lutherani, quitriduanum cum isto
phori Arnoldi
monaaho
 ;

HISTORIA CHRONOLOGICA
Sec. xviii. monacho colloquium instituerat) ex Italia per per quam ad patriarcham suum Alexandrinum
Hispanias, Gallias, magnamque Britanniam, tan- reversus est. Sic nempe versipelles isti omnem

dem itt Germaniam, ipsamque Norimbergam venit. religionem simulant, ut hospitibus suis placeant,

Vir forma conspicuus, ingenio clarus, nobilis vultu, eosque argento emungant. Hilarius in citata Ap-
ac placidus ingenio, xtate florens, ncc major annis pendice plures ejusdem farinae Graeculos enume-
quadraginta ; singularis eloquentix, nilidx littera- rat, quorum jam nonnullos ex orthodoxis scri-

tnrx, ad profcrendas sacrx Scripturx irspixoiras ptoribus referemus.

paralissimus, facilis, humanus, astutus et occultus, 1523 Leo Allatius lib. 3 Consensionis cap. 8 -4llalius iii

confirmat
et omnia hxc (ut Capitolini verbis utar) cum men- num. 5 similem schismaticorum impietatemcon- exemplo
sura; imo (quod in homine Grxco mireris) vir sine firmat sequenti historia Nunc tandem, dum hxc : cujusdam
jactantia. scribo, Nathanaelem quemdam Canopium Creten- Omci,
genio liospi- 1520 Elias Thesbila religiose ipsi colitur; quem sem, sijncellum Cijrilli Lucaris, post aliquot annos
lum suorum Amstelodamum
et monaslerii illius sigillum nigrum exhibet, bijtigi in Anglia exactos, venisse, a fide
se accommo-
dant. ad ccclos curru invectum, supervolante cominus co- dignis hominibus accepi ; petentem a primoribus pe-
lumba ; sol supra emicabat, inferius luna. Prxter cunias, offerentemque se ad introducendum, in

linguam Grxco-barbaram, Turcicam, Valachicam, Orientem, Calvinismum, eoque finc ad reddendas

Italicam, Hispanicam, et aliqua ex parte Gallicam, Grxce Institutiones Calvini. Vera tunc Allatio
Anglicanamque, nativum illum sermonem veterum nuntiata fuisse, non diffitetur Hottingerus hete-
Grxcorum, qui commercio aliarum gentium in ipsa rodoxus, dum ex testimonio ejusdem Natha-
Grxcia exolevit, nitide atque elegantcr in colloquiis naelis contexuit mendax Cyrilli Lucaris elogium,
expressit.Suspicamur, Graecum illum hospitem quod apud proxime citatum Hilarium pag. 458
omnibus his laudibus potissimum ornari, eo quod sic concludit Hxc Grxcus ille, vir doctus pariter
:

schismati adhaereret, et ex parte dogma Luthe- atque orthodoxus, de ipsis Calvini Institutionibus in
ranorum probaret: si enim eidem scriptori credi- vulgarem Grxcam linguam transferendis solicitus,
mus, Joasaphus iste indignabatur, et fremebat ad avroTZTYit; proto-syncellus patriarchalis. An Hottin-
nomen imperatoris Palaeologi, qui inconcilioFlo- gerus sperabat, fore ut viris cordatis auctoritate
rentino unionem cum Ecclesia Romana inierat. hujus impostoris falsum Cyrilli Lucaris marty-
Praeterea necessitatem sacrae Communionis sub rium probaret?
utraque specie cum Lutheranis tuebatur, et inter 1524 Sed redeamus ad narrationem Allatii, qui iu llol-
landia se ob-
alia affirmabat, se Graeco idiomate contra vicinos qui loco proxime citato ita pergit Si ex aliis ar- :
trusit ad
quosdam Jesuitas librum de hac re scripsisse, ut gumenta petenda sunt, Nathanael iste nihil in Cal- Criece red-
Christophorus Arnoldi ibidemtestatur. Nos inter vinismo propagando profxciet, homo nullius pretii, dendas Insli-
tiitioiics Cal-
reliquas Joasaphi dotes, quae hic tantopere lau- et aurum tantummodo sub specioso syncelli titulo vini,
dantur, facile admittimus versutiam ac dissimu- mcndicans. Si Institutiones Calvini Grxce reddat,
lationem, et libenter fldem adhibemus laudatori parvo hoc incommodo ecclesix Grxcx faciet. Similia
ipsius, dum asserit, quod monachus iste fuerit ante eum vel Cyrillus Lucaris, vel qui sub Cyrilli
astutus et occultus : nam certissime in Italia et nomine Calvinista confessionem fidei edidit, et Za-
Hispania, quas regiones antea peragraverat, de charias Gerganus tentarunt ; sed statim atque in
schismate aut Communione sub utraque specie manus Grxcorum pervenere, ab ecclesia Graeca,
altum siluit, et probabilius se ibidem Romano- coacta synodo, abjudicata sunt, e"t tamquam hxreses
Catholicum perfide finxit. rejecta. Id nobili Amstelodamensi, cujus ipsc favori
el pro dioer- 1521 Eamdem astutiae, seu potius perfidiae, ad corrogandas sibi pecunias fidit, indicari creclitum
sis Europee
tractibus laudem tribuimus Metrophani Critopulo, de quo effecit, ut homuncio iste in rabiem actus, cum non
praefatus Hilariusin Notisad Chronicon ecclesiae posset iu Catholicum, qui nimium aberat, in seip-
Graecae pag. 459 Patriarcha hic Cy-
sic scribit : sum tantum non debacchatus sit. Quid? inquit
rillus (cognomento Lucares, qui tunc sedem Alex- Hic, qui scripsit istud, est absque dubio Papista.
andrinam adhuc occupabat, ut supra diximus) Utinam adsit ; mox eum discerpam. Et inde magis
inAngliam et Germaniam misit suum proto-syncel- furens : Profecto, ait, jugulare ipsum pervelim :

lum, Metrophanem Critopulum, ad propius cogno- novi etenim, quaies sint nebulones Papistx, et
scendum, ut ait excellentissimus Conringius, qui quanli Reformatorum hostes. Et cum alia vix com-
olim Helmstadii Metrophanem optime noverat, ec- pos animi delirasset, conclusum est ab audientibus
clesiarum utriusque regionis statum. Satis hic cu- ista, fatuellum istum nequidquam aliam fidem Grx-
riose mandata Cyrilli exseculus est, amoreque prx- cis persuasum ire.
terea doctrinx in famigeratissimis academiis, Helm-
1525 Postquam Allatius insanam hujus syco- ut Crieciam
stadiensi scilicet, Altorffina,, Witebergensi, Tybin- phantaa rabiem intellexerat, et vanas illius minas Imresi Calvi-
tiiana infice-
gensi, et Argentinensi satis diu substitit, inque do- exploserat, Amstelodamum Bartholdo Nihusio ret,
ctissimorum intimam familiaritatem se insinuavit. inter alia sic rescripsit : Risi vanam hominis Cre-
Tandem ex his regionibus in Italiam, et porro Ve- tensis levilatem : .... Sed, ut furere desinat, per-
netias delatus, per mare ad suum postea patriar- quirendum est ab eo, cujusnam ipse nomine legatio-
cham rediit, ipse postmodum patriarcha Alexandri- nem tam longinquam ad Reformatos susceperit. Si
nus electus, ac consecralus. dicet, ecclesix Constantinopolitanx vel Grxcee, fal-
diversam rc 1522 Deinde quantopere hic Me-
ibi addit, sus est; nec novit, quxnam sit Grxcorum ecclesia.
ligionem per
trophanes a Lutheranis ob doctrinam laudatus Patriarchx? Ostendat litteras; suspecta inscriptio
ftih swui-
tant. fuerit, et quomodo Helmstadii reliquerit
Confes- est licet enim patriarcha Parthenius (is est se-
:

sionem ecclesiae Graecae seu Orientalis, qui post- cundus istius nominis, cognomento Keskines,de
ea typis vulgata est. Metrophanes in hac fidei quo supra egimus) Calvinismo addictissimus sit,
professione, quam Helmstadii reliquit, visibile nondum tamen ita verecundiam excussit, ut palam el
Ecclesioe Catholicae caput impugnat misero argu- in foro Calvinismum proftteatur, et unionem cum Cal-
mento, quod tamen mirifice placuit Lutheranis, vinistis, missis quoque nuntiis, procuret. Nondum
quibus satis erat, hunc Graecum Pontiflci Roma- sunt oblivioni tradita, qux Ctjrillus Lucaris ob hanc
no adversari. Sed hic proto-syncellus hauddubie eamdem causam, Grxcis proeurantibus, a Turcis
de Romano Pontifice aliter loquebatur in Italia, perpessus est. Et Parthcnius, de hoc tantummodo

suspectus
 ;
: ,

PATRTARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. •
253
suspcctus, jam nutat, et in securitatem non nisi tholicos, quam ipsorum patriarcha Constantinopoli- Stc. xviti.
Catholicismum emcnlitus componitur. tanus. Vnde eos formaliter schismaticos affirmal
Oijus wnin<i 1526 Patriarcha Constantinopolitanus solus cc- noster Jacobus Goar. Ila mihi quoque declararunt
ronatiim At- clesia Grxcorum non cst ; et quidquid ipse solus tum nostri Patrcs
Dominicani Galatx Constantino-
liUUiscxphi-
absque synodo eqerit, nihil cst. Quare et aliorum polis,tum etiam Patres Franciscani Minoritx Je-
dit.
episcoporum in synodo subscripliones requirunlur rosolymis. Hujus veritatis conscii Romani
Ponlifi-
quod si in synodo non jiant, firmitatcm non habent; ces Innocenlius XI Alexander
et VIII adversus
quemadmodum assensum propriis subscriptionibus
si impios illos versipelles collectores, sese Romano-
non prxbuerint quoque magnx ecclesix clerici. Cre- Catholicos simulantes, prxstita ctiam professione
tensis iste si legalionem suam hac ratione non con- fidei (quam faciunt turpis lucri cupidi, credenles se
stabiliat, nebulonem agit, nisi eliam falsa mentita- hoc pacto obsequium prxstare
Deo) severum edide-
que manu chartam adultcravit. Idque libentius scri- runt decretum, quod sub calcem harum thesium
bo, quod, cum quidam amicus meus curaloribus pa- (juxta atdographum Romanum) ad informationem
triarchii Constantinopolitani de hoc homine scripsis- et cautclam omnium Be.lgii nostri orthodoxorum,
sct, responsum acceperit; licet sedulo pcrquisitum anneclere xqui bonique consulimus.
fuisset, Nathanaelem hunc penilus ignotum apud 1530 Tum memoratusthesiumpraeses transcri- quipropterea
ipsos esse ; et cum lcgatio illius, nomine ecclesix bit authenticum decreti exemplar, quod Rom» publicu tnis
thesibns an-
Grxcx, exposita fuisset, prxcipuos in ea ecclesia ex typographia sacra Congregationis de Propa- ni 1719 in.se-
xgre nimis risum continuisse, et fassos esse, se ne- ganda Fide anno Christi mdclxxvii prodiit, et ruit decre-
tuiii liinvreii-
scire eum juxta cum ignarissimis. Hinc arguas, pla- cui praefigitur Die xxix Januarii
hic titulus :
lii \l 1'apie,
num esse, et specioso unionis titulo aurum a facili- mdclxxvii in gcncrali Congregatione de Propa-
bus et aptis capi emungcre ;
quod ubi collegerit, in ganda Ficle, habita in palatio Apostolico coram san-
Grxciam profecturum, et malis cpiscopatum sibi ctissimo domino nostro Innocenlio, Divina providen-
artibus comparaturum., eodem tcmpore suam
ut tia Papa XI, et reverendissimis Cardinalibus ejus-

et aliorum animam perdat. Tanta est in erronibus dem sacrx Congregationis decrelum, ne permittatur
islis fcdlacia ! Allatius denique loco citato testatur, Grxcis cujuscumque status ct conditionis, etc, pe-

sese haec et alia de Nathanaele isto ad Nihu- cunias quxstuare, vel quovis alio modo cleemosynas
sium scripsisse. petere. Deinde in iisdem thesibus sequitur ipsum
Hi hypocrila 1527 Ex hactenus dictis quod concludimus, decretum, quod ita sonat .Cum sancta loca Hie-
:

subinde e- Verbum caro factum est, et

vagi impostores isti s»pe fidem suam venalem rosolijmitana, in quibus
tiam Inlliint
Catholicos, habeant. Neque tantum his fraudibus et simulata nostrx rc.parationis mystcria, Dco miscrante, com-

cujuslibet sectse defensione heterodoxos circum- pleta sunt, hactenus administrationi et custodix FF.
veniunt; sed etiam ficta Romano-Catholicae reli- sancti. Francisci de Observantia a sancta Sede Apo-
gionis professione fallunt interdum orthodoxos, stolica commissa, nupcrrimis hisce diebus a Grxcis
a quibus tamen maxime abhorrent. Nihil hoc lo- schismaticis, subomatis aulx Turcicx ministris, de

co dicemus de ingratis quibusdam Graecis, qui manu dictorum Fratrum S. Francisci, summo La-
per plures annos Romae vel alibi student, ac tinorum dedccore usurpata sint, iis prxcipue subsi-
sumptibus Latinorum aluntur, et tamen postea diis, qux ex fidelium Christianorum elcemosynis

in patriam reversi schismati adhaerent, et bene- iidem Grxci perceperunt;

nam 1531 Ut huic sceleri modus imponatur, neve et quo prohibe-
factores suos calumniis proscindunt : hic
tur, ne quis
tantummodo agimus de illis, quistipis colligendse Fidelium pietate schismaticis et perpetuis Ecclesix
Grxcis cLiam
causa regiones Occidentales circumcursant, qua- Romanx hostibus aditus ad novas cumulandas inju- orlhodoxis e-
leemosynas
les etiam in Belgio nostro Catholico interdum vi- rias apcriatur, sanctissimus dominus noster Inno- corroijure

demus. Hi nobis plerumque de schismate suspe- centius Papa XI suorum prxdccessorum summorum permittat,

cti sunt, et nonnumquam

audivimus, illos pecu- Ponlificum vestigiis inhxrendo, etiam de consilio et
nia Catholicorum abusos esse, et in Anglia aut voto eminentissimorum et revcrendissimorum domi-

Hollandia libroS-contra Romanam Ecclesiam ty- norum S. R. E. Cardinalium, Congregationi de

c pis vulgasse.
Fidepropagandaprxpositorum, omnibus et quibus-

nt teslntur
1528 Occasione quorumdam Grsecorum, qui cumque S. R. E. Cardinalibus a latere legatis,
R.P.Jvmi- Nuntiis Apostolicis, patriarchis archiepiscopis
Antverpiae eleemosynas corrogaverant, lauda-
, ,

»es BapHsla
metropolitanis, episcopis, abbatibus, ccterisque om-
fanKctivinh tus P. Joannes Baptista van Ketwigh ex Ordine
nibus ordinariis de utroque Clero, seculari et regu-
S. Dominici post tragicum schismaticae impieta-
lari, ecclesiasticam jurisdictionem tam ordinariam
tis exemplum, quod nos ex ipso supra num. 1162
suis theologi- quam delcgatam in suis jurisdictionibus sive dixce-
et sequente retulimus, in thesibus
sibus respective excrcentibus in virtutc sanctx
Lovanii anno mdccxix publice propugnatis,
,
cis,
obedientix injungit atque inhibet, nc de celero qui-
de frequenti similium Graecorum fraude et sa-
crilega religionis simulatione monuit sequentia : buscumque Grxcis tam secularibus quam ecclesias-

etiamregularibus, quacumquedignitate, quam-

Nihilom.im.LS veniunt ad nos in vestimentis ovium, ticis,

quasi de eodem nobiscum Ecclcsix Romuiuc ovili vis abbatiali seu archimandritiali, episcopali, metro-
fulgenti-
prxcipuas Catholicorum regionespervadunt, circum- poiitka, archiepiscopali sive patriarchali
sub quocumque prxtextu
euntque, ac Romano-Catholicos se mendaciter ja- bus, tacite vel exprcssc,
alio modo
ctantes, sub speciosis ac ementitis titulis ingentes permittant pecunias quxstuare, vel quovis
elecnwsynas a Fidelibus pelcrc, ctiamsi de eorum
eleemosynarum collectas faciunt , revera tamen
unione cum Ecclesia Latina per abjurationem schi-
ut proprio Catholicoram Latinorum xre Ecclesiam
smatis, el fidei Catholicx professionem in
manibns
Romanam optimo et pretiosissimo suo spoliarent
Jesu episcoporum vel inquisilorum contra hxreticam pra-
thesauro, sanclissimo videlicet Domini nostri
vitatem liltcris testhnonialibus docucrint ; vel per
Christi Jcrosolymitano sepulcro.
Wonum episcopos et loconun ordinarios
qux- similis
enl "i'"»i
1529 Verum prodidil se schismaticorum illorum alios
acccpcrint, vel ml
Z''
"«'1(1,4, cxca astutia, dum se Basilianos monachos, montis stuationis facultates in scriptis
de novo convcrsi, aliorum sehismaticorum
Athos in Thessalia incolas, divulgant : compcrtum ficlcm
insidias fugcre conati sint, vcl ad effe-
quippe est Orientalium regionum notitix gnaris, iram et
tt
ctum reparandi ccclesias ab infidcUlnis dirutns,
tton magis illius montis monachos esse Romano-Ca-
noit
 ;

2r,4
•
HISTORIA CHRONOLOGICA
SEC. XVIII. non obstanlibus aliis quibuscumque prxtextibus et quoscumque judices ordinarios et delcgatos, etiam
causarum palatii Aposiolici auditores judicari et
causis :

1532 lmo potius omnes et singulas litteras pa- deftniri debe.re, ac irritum et inane, si secus super
nhi in lillc-
ris etirinn
tentales a quocumque. prxsule, etiam speciali nota his a quoquam quavis auctoritate scienter vel igno-
cxpresse
huicdecreto digno, ct a tribnnalibus curix Romanx ejusdem sa- ranter contigerit attcntari, non obstantibus prxmis-
derogatum crx Congregationis de Fide propaganda (dummodo sis, ac constittctionibus et ordinationibus Apostolicis
furril.
contentis in prxscnti decreto specialitcr et expresse nec non quibusvis etiam juramento, confinnatione
non dcrogatum cum postcriori data) statim ac
fuerit Apostolica, vel quavis firmitate aiia roboratis statu-

in eorum ordinariorum manus pervenerint, ad sa- tis, et consucludinibus, privilegiis quoque indultis,

cram de Fide Propaganda Congrcgationem trans- et litteris Apostoiicis in contrarium prxmissorum

mittant. Et nc contra prxmissorum omnium obser- quomodolibet concessis, confirmatis, et innovatis.

vantiam allegaripossit futuris temporibus ignorantia, 1536 Quibus omnibus, et singulis, illorum te- et perpettiutn
robur
eadem Sanctitas sua de consilio eorumdem S. R. E. norcs prxsentibus pro ple.tie et sufficicnler expressis luiliere
volttit.

Cardinalium voluit, ut huic decrelo, aut eliam lit- et ad verbum insertis habentcs, illis alias in suo

teris ad ejus formam expeditis seu cxpediendis, sive roborc permansuris ad prxmissorum effcctum hac
scriptis sive impressis, ab ejusdem tamen sacrx Con- vice dumtaxat speciaiiter et expresse derogamus,

gregationis prsfecto signatis, sigilloque solito muni- ceterisquecontrariisquibuscumque. Volumus autem,

tis, fidcs eadem adhibeatur, qux ipsis originalibus ut ipsarum prxmissarum litterarum transumptis se.u
prxslaretttr; non obstantibus quibuscumque, etc. exemplis etiam expressis, manu alicujus notarii pu-

Dalum Romx, die iv Fcbruarii mdclxxvii. blici subscriptis et sigillopersonx, in dignitale eccle-

F. Cardinalis de Alteriis prxfectus. siastica constitutx, munilis, eadem prorsus fides in

loco {« sigilli judicio et extra adhibeatur, qux adhiberetur ipsis
V. Cerrus sccrelarius. prxsentibus, si forenl exhibitx vel ostensx. Datum
Ahxander 1533 Post hfec P. Joannes Baptista in thesi- Romx apud sanctam Mariam Majorem sub antttilo
Hll Papa bus suis ita pergit : Hoc Innocentii decretum per Piscatoris die xxv Oclobris mdcxc, Poiitificatus
anno 1690
atiud, ab Alexandro VIII editum anno mdcxc, nostri anno secundo.
B
conftrmatum fuit, et signatv.m erat J. F. Cardina- J. F. Cardinalis Albanus.
lis Albanus, qui modo Clemens Papa XI feliciter 1537 Hac ratione Romani Pontifices pruden- K. P. Harol-
dus Francis-
Ecclesiam gubcrnat.Porro istud Alexandri VIII tissime diminuerunt arma, quibus schismatioi canus etiatn
decretum, quod nuper Roraa accepimus, sic ha- orthodoxos impugnant, et qua; incauta Catholi- narrat

bet Alexander Papa VIII ad fuluram rei memo-

:
corum charitas hostibus suis ultro suppeditabat.
riam. Alias emanavit a felicis recordationis Inno- Similem Graecorum perfidiam et implaeabile eo-
centio Papa XI prxdecessore nostro in Congrega- rumdem odium ssepe experti sunt Franciscani,
tione tunc existenlium sanctx Romanx Ecclesix qui in Palsestinadegunt, etde quibus R. P. Fran-
Cardinalium, negotiis propagandx Fidei prxposi- ciscus Haroldus in Epitome Annalium Ordinis
torum, coram ipso Innocentio prxdccessore liabita, Minorum post enumeratas alias vexationes ad
decretum tenoris, qui sequitur. annum Christi mcccxlii num. 104 ita scribit:
hvc Innocen- 1534 Deinde post insertum integrum Innocen- Hxc sane, qux Minoritx Terrx-sanctx ab infideli-
XI
lii clccrc-
tii Papaj XI decretum, quod supra exhibuimus, bus patiuntur, corporibus ipsorum et quieti mole-
tum
subnectuntur sequentia: Cum autem, sicut dile- stissima sunt; sed animos nihil tam angit, quam
ctus filius Bernardns Josephus a Jesu Maria, Frater quod frequcntissime tolerant detrimenlum, ctsemper
expresse professus Ordinis Minorum sancti Fran- timent pericuhm a falsis fratribus, hocest a quibus-
c.isci de Observantia Reformalorum nuncupatorum, dam Christianis Orientis, adeo Latinis ritibus et

et tribunalis sanctx Inquisitionis qualificator, nec Ecclesix Romanx infensis, ut nihil non machinen-
non charissimi in Cliristo filii nostri Caroli Hispa- tur, quo illorum splendor, et hujus honor Jerosoly-
niarum rcgis Catholici concionator, ac commissarius mis exstirpelur, et Fralres illi, qui xitrumque tam
el procurator generalis in Romana curiatoliusfami- serio et solerter sustinent, ex universa Palxstina
lix Terrx sanctx, nobis nupcr exponi fccit, firmiora proscribantur : in qua re Grxcorum, Ecciesix Ro-
sittt ea quilius itertita accedit Apostolicx Sedis au- manx rebellmm, occultx insidix, patentes inju-
ctoritas, nobis propterea dictus Bernardus Josephns rix, e.t fides minime certa vel constans, maxime no-
humililcr supplicari fecit, ut decretum hujusmodi tantur.
Apostolicx confirinatioiiis nostrx patrocittio commu- 1538 Habeo in notis meis, qux in sua loca re- quomoio
scltismatici
niri de benignitate Apostolica dignaremur. servo, plurima hujus rei exempla ; sed nulla fere itndiiltiepe-
tonjirmavit, 1535 Nos igitur ipsum Bernardum Josephum tam enormia, quam qux recentissime contigerunt citnias cor-
rodant, .
specialibus favoribus et gratiis prosequi volentes, et sub Guardiunatu Mariani a Nalco provincix Me-
a quibusvis excommtttiicatioiiis, suspensionis, et in- diolanensis, qui absoluto sexcennio molestissimi offi-
terdicti, aliisque ecclesiaslicis sentetiliis, censuris, cii, nuper inde. rerersus est, e.t refert molestissima
et pcenis a jitre vel ab homine quavis occasione vel gravamina, qux toto tempore sui Guardianatus a

causa latis, si quibus quomodolibet innodatus existet, moderno Grxcorum patriarcha continuo patiebatur
ad effectum prxsenlium dumtaxal consequcndum, digna sane, qux Latinos non latcant; sed quia pro-
liarum se.rie absolventcs, et absolutum fore censen- lixiorem narrationem postulanl, in aliitm locum e.a

tes, hujusmodi supplicationibus inclinati decretum diffcrenda judicavi. Nunc nit dicere, Giwcos
satis

prxinsertum, a mcmorato Iiinocentio prxdecessore omni possibili, ct nonnumquam exorbitanti sumptu,

cditum, ul prxfertur, auctoritate Apostolica tenore omni arteet aslu nostris ubique iusidiari, ut modo
prxscntiiim approbamus et conjirmamus, «c inno- hoc, modo illud sacrarinm eis eripiant, aut saltem
vumus, illique inviolabilis Apostolicx firmitatis alteram ejus clavem ct xquam accessus libertatem
robur adjicimus,decernentes easdem prxsentes litte- cum noslris hubeant.
as
ras semper firmas, validas. ct effkaces existere, et 1539 Nunc prxcedentiam in publico congressu etcalumn>
confinga»''
fore, suosque plenarios et integros effcclus sorliri.ct ac prxsertim in processione palmarum prxripere
obtinere, ac illis, ad quos spectant, vcl pro tempore satagunt, quam Franciscanorum Guardianus pro
spectabant, plenissime suffragari, et ab eis respecti- Ecclcsia Romana hactcnus a schismaticorum pa-
ve inviolabiltter observari ; sicque in prxmissis per triarchis et episcopis conservavit. Nunccirca lampa-
dum
 PATRIARCHARUM CONSTANTINOPOLITANORUM. '
255
dum curam lites movcnt j itcrum pontificalia Guar- stola Italica R. P. Laurentii de sancto Laurentio, Sec. XVIII.
diann prnltiberi nilunlur. Nunc (o scelus!) Turca- Guardiani Hierosolymitani et custodis Terras
rum judicium postulant contra Franciscanos, quod sanctae, qui Hierosolymis anno Christi mdccxii, ct ciijus ex-
vel Grxci ritus schismaticum, vel emplar
renegantem Chri- die xn Augnsti adilhistrissimum D. Silvium de Guardiamu
sli fidem Christianum, ad Ecclesise Catholicx cjrc- Cavalieri, secretarium sacrae congregationis de Ilicrnsnlymi-
mium reducant, vel admiitant. Nunc se. varia ver- Propaganda Fide, inter aliascribit, sese pra?fata3 tanutanno
1712 iuisii
sutia suhlrahcre satagunt oneri cammunis tributi, to- sacrae Congregationi mittere Italicam interpreta-
tumquein Armenos et Francos conjicere nituntur: tionem Arabici, quem Hierosolymitanus
libelli
et ut hos etiam S. Salvatoris cmnobio, totaque san- Gracorum patriarcha per quinquaginta suos ca-
cta Civitate proscribant, quocl pccitniarum pondere logeros (hoc nomine monachi Greeci passim in
iton pnssunt, innumeris cxquisitis cahtmniis, fnlsis Oriente appellantur) magno Turcarum impera-
teslimoniis efficere prucurant, ut ipse magnus Turca tori nuper obtulerat, et cujus apographum D.
in qundam suo diplomate, a nobis alibi proferendo, Joannes Maria Maunier Constantinopoli ad se
luculenter attestatur. direxerat. Sed prcemonet, in eo libello supplici
ut Minoritas 1540 Haroldus numero sequente praecipuas tot fere contineri mendacia, quod Ieguntur verba,
e sacris tocis
expeUttnt:
hujus otlii causas explicat, et ad eumdem annum eo quod omnes Graecorum illoruni rationes ni-
Christi mcccxlii num. 108 post alia sic pergit: tantur confictis instrumentis, quse etiam ut talia
Grxcorum etiam palriarcha in solacivitate Constan- cognita fuerunt in postrema lite, quse per plures
tinopolitanaanno mdcxxxii cum nostris litigaturus, annos agitata est, quando Grseci causa cecide-
suis capilalim imposuit sincjulis unum realcm seu runt: tunc enim post juridicam litis decisionem,
Julium Romanum, et statim nullius damno, tolius deprehensa Grtecorum fallacia, Minoritte anti-
autem nationis ingenti honore et cmolumento, cen- quam sacrorum locorum possessionem legitime
tum et viginti millia Philippicorum octo rcalium recuperarunt.
sibi numeravit ; quo subitaneo przsidio tantum tunc 1544 Deinde laudatus Guardianus asserit, in ad sacrum
igatio-
nostris pr.rvaluit, ut obtento mandato curise, sacrum archivio suo Hierosolymitano conservari antiqua ncm dc Pro-
Domini Pnrsepc, sacellum Montis-Calvurix et , diplomata, ex quibus patet, custodiam memora- paganda Fi-
de,
pclram unctionis Franciscanis abripuerit, ingenti torum sacrariorum Minoritis commissam fuisse,
E
Latinx nostrx et. verx Christianitatis opprobrio ; antequam Gra?ci Hierosolymis quidquam possi-
quamvis nostrorum principum studio per suos apud derent. Imo addit, Graecos ea loca, quae jam ibi-

Turcam legatos, probata Grxcorum falsitate, ca et dem habent, accepisse a Georgianis, qui illa de-
plura sacraria nostris rcstituta fuerint. serere coacti sunt, eo quod sumptibus ferendis
quodadhuc , 1541 Etiam R. P. Antonius Gonzalez quon- non sufficerent, e.t ingentiadebitacontraxissent;
exem-
aliis
plisdeclarari dam Guardianus Bethleemiticus, in Itinerario Grfficitunc Georgianis successerant, ea condi-
posset.
suo Hierosolymitano quod Antverpife anno
,
tione, ut horum debita solverent, sicut R. P.
mdclxxiii Belgice editum est, de eadem Graeco- eadem epistola testatur. Denique
Laurentitts in
rum fraude ac violentia conqueritur : nam illic turbulentum illum Grsecorum patriarcham tam
lib. 2 cap. 8 pag. 249 narrat, quomodo schisma- •vivis coloribus depingit, ut hic omnes suse na-

tici voluerint Mjnoritas anno mdcxlvii, atque tionis schismaticos invidia ac dolis longe supera-

iterum mdclxiii e locis sacris Palaestina? expel- re videatur.

lere, idque potissimum ope perfidi cujusdam 1545 Quamvis certo non sciam, quem exitum satis eoUigi-
perfidin tur
Grseci, qui in Belgio et aliis Catholicorum regio- ea Hierosolymitani patriarchac contentio habue- schismatico-
nibus largas eleemosynas corrogaverat, et quem rit, tamen probabilius arbitror, schismaticos tunc rum.

postea Franciscani in Terra sancta infensissi- repulsam passos esse nam verosimiliter de ea-
:

mum sibi hostem cognoverunt. Possem circa dem re agunt litterse, quas supra memoratus
lianc rem plura elapsi seculi exempla coacerva- Joannes Baptista van Ketwigh anno mdccxvi
re, ac fusius exponere, si id instituta opusculi ex urbe Romana accepit, et quartim fragmentum
mei methodus exigeret aut tempus pateretur. , prajfatis thesibus Theologicis inseruit. Itaque in
testis oculatus (erat, germantts
Sed iis omissis, breviter commemorabo unicum iis litteris ille

ejusdem perfidise specimen, quod schismatici hoc eruditissimi praesidis frater, et fide dignissimus
seculo dederunt. ejusdem Ordinis Dominicani sacerdos, qui tunc
Bx libello
1542 Quamvis Franciscani intercessione prin- Roma? commorabatur, ut ex ipso R. P. Joanne
«'VPlici, qui
"oit ita
i» i- cipum Christianorum jam sEepius sibi erepta Ter- Baptista intellexi) ita scribit: Habctur registra-
d''m impera-
ra? sanctae sacraria recuperaverint, tamen Grteci tum in libro archivii de Propaganda anni mdccxj,
l »ri Turca-
r «m obtaius animum non despondent, et invidia stimulati quod patriarcha Jerosolymitanus obtulerit magno
Visirio pro habcndis locis sacris Jerosohjmis 150
est,
sperant, se astutia et pecunia tandem aliquando
loca illa sacra iterum obtenturos. Hsec iniqua eo- bursas, sive 170000 patacones. Quod cum Visirius
retulisset imperatori Turcarum, respondit ira accen-
rum confidentia satis apparet in libello supplici,
quem Hierosolymitanus Graecorum pa1:iarcha sus : Unam et alteram nulionem ejiciam de locis

eaque obserabo, ne amplius molester.

Quantum
non ita pridem summo Turcarum imperatori of- istis,

hic attinet ad summam pecuniae, quam Hieroso-

ecgraphum Italicum favore
ferri curavit, et cujus
certe tn
eminentissimi Cardinahs Thomae Philippi de Al- lymitanus patriarcha obtulisse dicitur,
alterutrum nttmerum error irrepsit:
si emm 150
satia, archiepiscopi Mechliniensis, ac Belgii Pri-
btirsa pataconilms
matis, una cum aliis hucspectantibus instrumen- bursas obtulerit, et unaqufeque
500 apud Turcas ajquivaleat, ut harum rerum
tisex archivo sacras congregationis de Propa-
inito computo con-
ganda Fide nuper accepi. In eo libello, qui ex periti unanimiter tradunt, ex
tantummodo 75000 patacones pro 170000
lingua Arabica Italice redditus est. schismatici stat,
legendos esse, aut numerandas 340
bursas, quae
supplieiter ac simul confidenter petunt, ut secun-
conficiunt, ut oal-
dum privilegia ac decreta prsecedentium princi- summam 170000 pataconum
pum, nationi Grfeese antiqua locorum sacrorum culos subducenti apparebit.
sacerdos ab eorumque
possessio restituatur. 1546 Prteterea idem Religiosus odium con-
an Graeci tra Latinos
1543 At Graacos illos falsis diplomatibus glo- eruditissimo suo fratre interrogatus,
college-
riari, eaque pro veris obtrudere, discimus ex epi- illi, qui antea Antverpiae eleemosynas
rant,
 : :

256
*
HISTORIA CHRONOLOGICA
rant, facultatem id faciendi ab Apostolica Sede
ticam eorum pervicaciam ab Orientalibus trium
obtinuissent, in eadem epistola sic respondet
sedium patriarchis declaratam esse, intelligo ex
Locutus fui amplissimo D. Canonico Bianchi ar-
Josepho Simonio Assemano, eruditissirao Maro-
chivistx, qui conducebat me, Congregationis de Pro-
nita,apud quem tomo 3 Bibliothecae Orientalis
paganda, et vidi in prxfato libro ,
quod anno mdccxi pag. 639 inter codices, in bibliothecam Vatica-
nona Julii fuerint Romxduo monachi Grxci; unus nam illatos, recensetur epislola synodica concilia-
illorum vocabatur P. Abacuc Adriani, abbas mona- buli Constantinopolitani, quod exeunte anno Chri-

sterii B. V. Portx Ilissx in Monte Athos, situato slimdccxxii habitum est a patriarchis Grxcis ;
inter Macedoniam et Thraciam, qui acceperat facul- Hicremia Constanlinopolitano Athanasio Antio- ,

tatem ab eminentissimo D. Curdinale Carpegna ad cheno, et Chrijsanto Hierosolimitano, prxsentibus

Missam Romx celcbrandam pro tempore sex men- duodecim archiepiscopis et episcopis ; transmissa

sium. Deinde petiit licentiam a Papa, utposset [a- Grxce et Arabice ad Grxcos Antiochenx dicecescos,
ccre collectas pro necessitate sui monastcrii; fuit in qua errores schismaticorum adversus Lalinos hi

missus a summo Pontifice ad sacram Congregatio- propugnantur.

nem de Propaganda, qux ipsitalem licentiam dene- 1548 Tum ibidem laudatus Assemanus se- per schismu-
licu ct hxre-
gavit in virtute prxfati decreti. Proinde colliguntin quentes hujus conciliabuli articulos ita enumerat lica decrcta

rcgionibus Catholicis elcemosynas contra voluntatem I Primatus S. Pe.lri supra Apostolos , et Romani rurstis reiw-
varunt.
Sedis Apostolicx. Longum postea discursum dcsuper Pontificis supra reliquos patriarchas et episcopos,
habui cum prxfato D. urchivista, et amplissimo D. ejusdemqtte in rebus fidei infallibilitas, et in prin-
canonico Coggio , sccretario de Propaganda, qui cipes seculares aucloritas impugnaHtr, ususque fe-
apertc fatebanlur, monachos illos esse schismatkos, rendi signatas cruce crepidas damnatur. II Pro-
etc.Hnac omnia R. P. Joannes Baptista van cessio Spiritus sancti ex solo Patre asseritur , el

Ketwigh ad majorem Belgarum nostrorum cau- vox filioque, a Latinis Symbolo adjecta, reji-
illa

telam retulit in suis thesibus theologicis, quas citur. III Fermentum in consccratione Euchari-

in comitiis provincialibus PP. Dominicanorum stix azymo rejecto probatur. IV Purgatorius

, ,

anno mdccxix Lovanii propugnavit; ego autem ignis, locusque a paradiso et gehenna distinctus,
eadem in hoc tractatu repetere volui, ut Catho- exploditur. V Bcatitudo Sanctorum, et pcena dam-
lici ubique contra hujusmodi impostores prasniu- natorum usque ad communem resurrectionem dif-
niantur, et decreta summorum Pontificum circa fertur. VI Suffocatorum usus interdicitur. VII Sab-
hanc rem exacte observent. bati jejunium perstringitur. VIII Denique notantur
quoi in con- 1547 Porro csecum istud schismaticorum odi- Latini ,
quod parvulis post Baptismum Euchari-
ciliiihulo
qttodam unni
um, quod contra Romanam Ecclesiam fovent, stiam non porrigunt, neque eos ungunt sacro Chri-
1722 nec diuturnis calamitatibus exstinguitur, nec in- smate, neque oleo ungi permiltunt, nisi infirmos. Sic
cauta Latinorum beneficentia diminuitur nam : miseri isti quotidie pertinacia sua magis magis-

rursus anno mdccxxii pertinacem ac ingratum que excsecantur, et schismate ac hseresi calami-
animum suum prodiderunt, convocato concilia- tates suas reddunt diuturniores. Utinam tandem
bulo, in quo ritum et dogmata Romanae Eccle- ultricem Dei manum et errores suos agnoscant,
sioe condemnarunt. Hanc schismaticam et haere- ut a dasmonis ac Turcarum jugo liberentur !
 -

INDEX
RERUM PR.ECIPUARUM
QUvE IN TRACTATU DE PATRIARCIIIS CONSTANTINOPOLITANIS OCCURRUNT.

Notse arithmeticse numeros marginales indicant; f Sanctum designat.

rS-^fe-ETs-2-—

Abbatis villa (Joannes de) patriarchatum Constan- Alexander VIII Papa prohibuit, ne Grxcis sine
tinopolitanum recusat 904 et 905 speciali licentia eleemosynas iu Occidentis regio-

Absolutio et excommunicalio miros effectus habere nibus colligere permittatur 1533

dicuntur in schismatica Grxcorum ecclesia 1230 Alexander patriarcha Alexandrinus cujus tempus,

et seqq. Quidam orthodoxi scriptores eis nimiam sedis perperam alteri adscribitur 62
vim concedunt 1273 et seqq., 1344 et seqq. Alexander Basinopolitanus episcopus a sancto Jo-
Acacius prxsul CP. favit hxreticis 230. Papam anne Chrysostomo consecratus 177
Romanum e diptychis expunxit 233. Excommu- Alexius Patriarcha CP. 731 et seqq.
nicatus in sua pertinacia moritur 234 Allatius (Leo) corrigitur 965. Putat duos Georgios

Achaz, aliique reges impii Menxis Grxcorum in- Scholarios distinguendos esse 1187. Argumento

serti sunt 552 et seqq. ad hominem refellitur 1191. Defensionem pro

Achmetes, imperator Turcarum quando regnare quinque capitibus concilii Florentini Gennadio

cxperit 1427 Quo anno obierit

.
1432 sive Gcorgio Scholario allribu.it 1192. De incor-

Acridanus (Leo) Bulgarorum metropolita una cum ruplis Grxcorum schismaticorum cadaveribus

Michaele Cerulario contra Latinos scripsit 739 ambigue loquitur 1231 etseqq., 1259. In nar-
Acropolita (Georgius) historiographus Grxcus prius randis Cyrilli Contareni patriarchx CP. gestis

adhxsit schismati, quod postea deseruit 949 sibi non constat 1470 et seqq.

Acyndinus (Gregorius) ejusque sectatores ab hxre- Alsatia (Thomas Phitippus de) archiepiscopus Me-
1080 chliniensis, Belgii primas, et S. R. E. Cardi-
ticis Palamitis in synodo damnantur

Adamus Bremensis refertmirum exeommunicatio- nalis 1542

effectum 1272 Alypianus an fuerit episcopus Byzantimis 41
nis et absolutionis
Adriani (Abacuc) abbas Grxcus contra voluntatem Alypius an fuerit episcopus Byzantinus 39 et 40
Sedis Apostolicx eleemosynas in regionibus ca- t Amandus episcopus Trajectensis accipit litteras

1546 a S. Martino papa in quibus de perfidia Pauli

thoticis collegit
45 et 46 prxsulis CP. conqucritur 449
f Adrianus quando martyrium subierit
Amphilochius Iconii episcopus lepida inventione
Agapetus I Papa in litteris suis non asserit, pri-
mum Byzantii episcopum a sancto Petro consti- zelum Theodosii imperatoris contra Arianos ac-
140
tutum fuisse 1 et 2. Anthimum prxsulem CP. cendit
Amyrutzes philosophus synodi Florenlime hostis,
quomodo exaucloravit 351 et seqq.
Con- Christum ctim Mahomcte mutavit 1132
Agelius, hxreticos Novatianos defensurus,
slantinopolim ab imperatore Theodosio acccrsitus Anastasius hxreticus, pessimus optimi magistri di-
dicitur 138 et seqq. scipulus, sedem CP. occupat 522. Panas perfi-

Albanus S. R. E. Cardinalis, postea ad Pontifi- dix sux dat 541. Perperam in Menxis Grxcis,
XI 1533 ut Sanctus, celebratur 544
catum evectus sub nomine Clcmentis
Aldrovandus (Ulysses) de variis rebus imprimis de Anastasius imperator Euphemium CP. in exsi-

dendrologia erudite scripsit 1508 lium mittit 244. Dicitur postea eumdem interfici

jtississe 248. S. Macedonium faidissimi criminis

f Alexander prxsul Constantinopolitanus philoso-
accusari jubet et illum in exsilium pellit
phum ethnicum subito elinguem reddit 57. Quo falso
288etseqq. Quo anno mortuus sit 299
anno episcopatus ejus inchoandus ac finiendus 58
Alexander IV Pontifex Pantalconi Jusliniano La- Anastasius (Bibliothecarius) singularem nominis
CEcumenici significationem adducit 314
tino CP. patriarchx, succurrere conatus est 914
35 t Anatolius
Tomus I Augusti.
258 INDEX RERUM PR^ECIPUARUM
224 et seqq. Aribertus (Odo) citat exemplum pacis sanguine
f Anatolius palriarcha CP.
CP. unionem Eucharistico confirmatx et obsignatx 456
Anchialinus (Michael) patriarcha
838 et seqq. Aristenus (Alexius) schismaticus scriptor Grxcus
inter Grxcos et Latinos disturbat
ridicule sedem Constantinopolitanam Romanx
f Andreas Apostolus non vidctur inslituisse epi-
xqualem 320
scopatum Byzanlinum 5. In serie Apostolorum facit

secundus numeratur 7. Ejus sacrx reliquix ad Arnoldi (Christophorus) Lutheranus egit in Gcr-
Gregorium XIII Pontificem missx ab Jeremia mania cum Joasapho Grxco 1519
CP. 1409 Arsacius prxsul CP. fautores S. Joannis Chryso-
palriarcha
Andronicus impcrator refutatur 985 et seqq. stomi persequitur 153 et 154. Alia vitia ei im-
Schisma renovat 1006 putantur 155. Perperam ergo in Menxis Grxcis
Andronicus Junior contra avum suum imperatorem pro Sancto colitur 159
Arsenius cognomento Autorianus patriarcha
conjurat 1056. Avo victo, Constantinopolim oc- fit

cupat 1062 CP. 964. Sedi sux restituitur 977

Angelus (Isaacius) imperalor Grxcus Andronico Arsenius hieromonachus schismaticus Lutheranos
successit 853 et Calvinistas refellit 1399, 1447 et seqq.
Angelus (Christophorus) scripter Grxcus obtrudit in- Arsenius orthodoxus Monembasix antistes a schi-
credibilia schismaticorum suorum prodigia 1250 smatico patriarcha CP. excommunicatur 1343.
et seqq. Purgatorium negat 1256 et seqq. Nulla verisimilitudinc dicitur cadaver ejus in-
Anna Comncna schismatica in suo Opere patriar- dissolutum mansisse 1345 et seqq. Paulo III
chas Constanlinopolitanos schismaticos laudibus summo Pontifici tragmdias Euripedis Grxce
extollit 761 dedicavit 1350
Anselmus Havclbergensis, in Marchia Brandebur- Assemanus (Josephus Simonius) eruditus Maronita
gica episcopus, erudite conlra Grxcos schismati- mcminit dc conciliabulo schismatico, quod Orien-
cos disputavit 785 tales patriarchx anno 1722 celcbrarunt 1547
Anthemius Anthimus patriarcha CP.
vel 349 Athanasius I patriarcha CP. schismaticus 1020
Anthymus patriarcha CP. 1453 et 1454 et seqq. Sedi sux restituitur 1037. Severi-
Antonius I cognomento Byrsodepsas, patriarcha tatem ipsius patriarcha Alexandrinus mordaci
Constantinnpolitanus 609 et seqq. apologo explicat 1038 et 1039
t Antonius II cognomento Cauleas patriarcha Con- Athanasius II cognomento Patellarius, patriarcha
stanlinopolitanus 664 et seqq. CP. 1455. Sedi sux restituitur 1484
Antonius III cognomento Studita patriarcha Con- Athanasius III patriarcha CP. 1504
stanlinopolitanus 707 et seqq. t Athanasius quandonam in Galliam relegatus
Antonius IV patriarcha CP. 1101 fuerit, et ab exsilio redierit 68
Apollonius Chius , medicus Grxcus, Timotheum Athanasius palriarcha Antiochenus interfuit conci-
patriarcham CP. veneno interficit 1435 liabulo schismatico, quod contra Latinos anno
Aprenus (Joannes) patriarcha Conslantinopolitanus 1722 celebratum est 1547
1065 et seqq. Fruslrasubcotentata cum Roma- Athenodorus vel Athenogenes an fuerit episcopus
na ecclesia unio 1066 Byzantinus 38
Arcadius imperator S. Joannem Chrysostomum ad t Atticus patriarcha CP. 160 et 161. Ipsius san-
sedem CP. evehit 150 ctitas vindicatur 163 et seqq.
Arcudius scriptor Grxcus Gennadio Defensionem Atticus (Cosmas) patriarcha CP. deponitur, quia
Concilii Florentini abjudicat 1192 hxresi Bogomilorum favebat 795 et seqq.
Aretas Cxsariensis scripsit Vitam S. Euthymii Atticus quo anno fuerit consul 144 et 150
patriarchse CP. 6t>9 t Augustinus de persecutionibus S. Pauli Apo-
Argyropolis, locus prope Constantinopolim, tantum stoli disserit 255. Non assentit pseudo-miraculis

seculo v ab Atlico islud nomen accepit 27 et28 Donatistarum 1297

Ariadna imperalrix quando morlua 249 Autorianus (Michael) patriarcha CP. 921 et seqq.
Ariani hxrctici S. Paulum persequuntur 68. Ca- Autorianus (Arsenius) patriarcha CP. 964 et seqq.
tholicis turbas et sediliones falso imputant 84. t Avitus Viennensis perfidam Acacii CP. simula-
Paulum in cxsilio intcrficiunt 89. Falsum ru- tionem in fide reprehendil 230. Joanni Cappa-
morem spargunt de clade Theodosii imperatoris dociCP. unionem Ecclesix gratulatus est 299.
142. Inter se de fide dissident 145 et seqq. Hunc patriarcham laudat 302

t Babylas quo tempore martyrium subierit 50 ab hxreticis Palamitis damnantur 1080. Quid
Baertius (Franciscus) S. J. Ulustravit Acta S. de ipso scribat Leo Allatius 1191
Pauli prxsulis Constantinopolitani 67 Baronius (Cxsar) S. R. E. Cardinalis putat, pri-
Bajazeth Turcarum imperator quo anno e vivis ex- mum episcopum Byzantinum a sancto Petro con-
cesserit 1322 slitutum fuisse 1. Refellit opinionem eorum, qui
Balduinus Flander imperator CP. 882 initium liujus cathedrx ab Apostolo Andrea de-
Balsamon (Theodorus) schismaticus scriptor Grx- ducunt 6. Refutatur ejus opinio circa Macedo-
cus sedem CP. Romanx xqualem facit 320. Im- nium et Euphemium prxsules Constanlinopolita-
pudenter mentitur 341. Ab imperatore Isaacio nos 282 et seqq. Alibi sxpius corrigilur 438,
lepide decipitur 863 et seqq. 453 et seqq., 464, 489 et seqq., 517 et seqq.,
Bandurus (Anselmus) ediditvarioscatalogos Patri- 610, 777 et seqq., 856 et 857.
archarnmCP. 17,206,221, 1177, 1179 et 1180 Basilius I cognomento Scamandrenus Patriarcha
Barba Arianx sectx episcopus Constantinopoli clam Constanlinopolitanus 702
dcgit 147 Basilius II cognomento Camaterus Patriarcha Con-
Barlaamus Cataber, ejusque sectatores in synodo slantinopolitanus 852 et seqq.

t Basilius
 ,

IN TRACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS.

-j- Basilius (magnus)
qmdam. pietatis specie a De- Blemmida (Nicephorus) patriarchatum Constanti-
mophilo deceptus kunc hxreticum laudat 1 10 nopolitanum remt.it 963. Marcesinam imperatoris
Basilius imperator Menologium Grxcum seculo de- pellicem publice e templo ejicit ibid.
cimo colligi jussit 29 Bollandus (Joannes) S. J. Acta S. Attici prxsulis
Basilius imperator, cognomenlo Bulgaroctonus Constantinopolitani illustravit 161. Opinio ejus
quo circiter tempore obierit 727 desanctitate istius Attici contra Tillemontiumvin-
Basilius princeps sectx Bogomilorum ob hxresim dicatur163 et seqq. Erravit incaute sequendo
suam comburilur 774 Baronium 504. Quid de Grxcorum Mxneis sen-
Basnagius (Jacobus) heterodoxus Baronii ccnsor, serit 547 et seqq.
ipse corrigitur 610 Bonifacius Papa seculo V scribit ad quosdam Ma-
Bassa Sultani minister Joasapho Coccx barbam cedonix episcopos de potestate et prxrogativis
prxcidi jubet eo quod illegitimo matrimonio con- Sedis Apostolicx 136
sentire nollet 1202 et 1203 Bonifacius III Papa, adhuc apocrisiarius Constan-
Batatzes (Joannes) quo anno imperium susccperit amicus Phocx imperatori
linopoli, fuit 425
935. Quando vbierit 954 Bonifacius IV Pontifex Pantheon in ecclesiam
Batistas (Pachomius) patriarcha CP. 1414 commutavit 425 et seqq.
Beccus (Joannes) fit patriarcha CP. 1000. Argu- Borradiotes (Theodosius) patriarcha Constantino-
mentis convictus sclusma deserit, et pro unione politanus 847 et seqq.
cum Latinis multa adversa tolerat 1002. Ab ipsis Bouchiras (Isidorus) fit patriarcha Constantinopo-
schismaticis propter varias virtutes laudibus exfol- litanus 1072. Dicitur ob falsam prophetiam prx
litur 1003. Effigies illius reprxsentatur 1004. pudore obiisse 1074 et 1075
Belisarius (Flavius) quando fuerit consul 354 Brietius S. /. edictum quo Phocas titulo ffieume-
Bellarminus (Robertus) S. R. E. Cardinalis ab nici patriarchis CP. interdicit memorat 424
injuria quadam vindicatur 1283 "f Bruno, episcopus Signiensis, docet, ab excommu-
Benevolentius (Fabius) edidit Acta concilii Floren- nicatis alios non posse excommunicari 1305
1164. Opusculum quoddam Georgio Schola-
tini Bullialdus (Ismael) historiam Ducx scriptoris Grx-
perperam adscribit
rio 1192 ci nolis Ulustravit 843
Bessarion ortlwdoxus Grxcuset S.RE. Cardina- Busbequius (Augerius Gislenus) legatus Cxsareus
lis an titulo CEcumenici usus fuerit 338 etseqq. cum Metrophane III patriarcha CP. conversatus

An re ipsa, utaliqui volunt, cathedram Constanti- est, ejusque mores indicat 1403
nopolitanam possederit 1134 et seqq. Bustronius (Georgius) S. J. natione Grxcus 1277
Blancardus (Nicolaus) libellum Philippi Cyprii Byzantium quandonam nomine Constantinopoleos
de patriarchis CP. typis vulgavit 1178 appellatum fuerit 47

Caesarius quando fuerit consul 144 et 150 Grxcum, quod eminentissimus Sirletus inter-

Calchus (Tristanus) Latine scripsit historiam Me- pretatus est. 30. Epistolam Michaelis Cerularii
diolanensem 910 ejusque ab Humbcrto S. R. E. Cardinali refu-

Callicinus I prxsul CP. ab eminentissimo Baro- tationem typis vulgavit 739

nio coactx pseudo-synodi perperam accusatur Canopius (Nathanae!) Grxcus in Hollandia se obtidit
508. In variis Grxcorum Menologiis pro Sancto ad Institutiones Calvini Grxce reddendas 1523 et
colitur 509 et seqq. 1524. A Leone Allatio refellitur 1525 et 1526
Cantacuzenus (Joannes) lustorims Grxcus et im-
Callinicus II Palriarcha CP. 1509. Sedi sux de-
1512 perator partibus Andronici Junioris favet, et vitia
nuo et tcr restituitur
Callistus I Patriarcha CP. 1077. Ipsius mores patriarcharum suorum tacet 1062. Constantino-
1078 et seqq. Pseudo-synodo Palamiticx prxsi- polim clam occupat 1071. Hxresi Palamitarum
suffragatur 1073 et 1083
del 1080. Sedi sux restituitur 1085. Probabi-
Cappadox (Joannes) patriarcha Constantinopo-
lius in hxresi Palamitica moritur 1086. Ipsius
fit

legatioapud Triballos 1087 lilanus 298. Laudatur a sancto Sophronio aliis-

1103 que Catholicis 302 et 384

CallistusII Palriarcha CP.
Carleton (Tlwmas Comptonus) S. J. disquirit, an
Callistus (Nicephorus) seriem prxsulum Byzanti-
5, 15 et 17 hxretici patrent miracula 1300
norum a S. Stachy deducit
Calmetus Papadopolo contradicit in interpretatione Caryophilus (Mutthxus) putat, duos Georgios Scho-
t 22 et 23 cap. vn S. Matthxi 1284 larios distingnendos esse 1187. Gennadio Defen-

Calo-Joannes imperator Grxcus Latinis bellum sionem pro quinque capitibus Concilii Florenttni
1192
intulit 786 abjudicat
Grxcis
Calvinista3 a Grxcis schismaticis dissenliunt in con- Caryophylles (Joannes) ob hxresim ab ipsis

damnatur 1509 et 1510

troversia de Eucharistia 870 schismaticis
Nestorium hxresiarcham
Calvinus (Joannes) hxresiarcha refellitur 143 f Cassianus (Joannes)
Camaterus (Basilius) patriarcha CP. 852 et seqq. impugnat
et seqq.
Camaterus (Joannes) patriarcha Constantinopolita- Cassiteras(T/(«xto!wJ patriarchaCP. 601
Castinus an fuerit episcopus Byzantinus 41 et 42
mis ab Innocentio III frustra adunionem allicitur
Calo-Joanncm
873 et seqq. Capta a Latinis Constantinopoli, Catalusius (Franciscus) Genuensis
8^(3 Palxoloyum juvat ad occupandum imperium,
ullro discessit
J 08 1
"

Campius (Petrus Maria) scripsit Historiam Pla- quo injustc exclusus fucrat
centinam 911 Cave (Quilielmus) heterodoxus scriptor Anglus, fa-
bulosa agnoscit ca, qux scriptores
Grxci de anli-
Cangius explodil ca, qux scriptores Grxci dc anti-
obtrudunt 20 et seqq. Alth
quitate sedis CP. fabulantur 25 auitate sedis CP.
383, 384 et 760
Canisius (Henricus) edidit Latine Menologium refellitur
Cedrenus
260 INDEX RERUM PR.ECIPUARUM
historicus Grxcus 712 Constantinus Magnus imperator quando Byzantium
Cedrenus (Gcorgius)
Cerularius (Michaei) palriarcha CP .
schisma interceperit 64. Ab Arianis deceptus S. Paulum

Pholii rcnovat 738 et seqq. in Pontum relegat 68. Quo die ipsius festum a

Cestenus an fuit episcopus Byzantinus 41 et 42 Grxcis celebretur 1114

Chalcocondylas (Laonicus) historicus Grxcusmemi- Constantinus, cognomento Copronymus, impius
nit de sera unione Grxcorum cum Latinis 1155 imperator 539 et seqq.

Charatziura quid sit apud Turcas 1222 Constantinus imperator Grxcus pctit suppetias a
Chariton patriarcha CP. 846 Latinis 1152 et seqq.

Charitopulus (Manuel) patriarcha Constantinopoli- Constantinus dux Ostrovix 1407

tus 954 et seqq. Non videtur abhorruisse ab Constantius imperator hxreticis Arianis fave.t et

unione cum Lalinis 959 S. Paulum e sede CP. expellit 69

Chiensis (Leonardus) reprxsentat faciem urbis Contarenus (Cyrillus) fii patriarcha CP., et a
Constanlinopolitanx, a Turcis intcrceptx 1159 Guillio nostro impense laudatur 1458 et seqq.
Chliarenus (Constantinus) patriarcha CP. 829 Ab Allatio depingitur aliis coloribus 1463 et

Choniata (Nicetas) historicus Grxcus 790 seqq. Tandem a Turcis strangulatur 1471. An
Chrysantus patriarcha Hierosohjmitanus interfuit fuerit orthodoxus 1475. Errorcs Calvinistarum
conciliabulo schismatico quod conlra Latinos an- damnavit 1478
no 1722 celebratum est 1547 Copas (Theodorus) palriarcha CP. 925 et seqq.
Chrysoberges (Nicolaus) patriarcha Constantino- Coresius (Georgius) purgatorium esse negat 1270
politanus 712 et seqq. Cornelius (a Lapide) S. J. non concordat cum Pa-
ChrysobergesfXwcasJpafnarc/ia CP. 832 et seqq. padopolo in inlerpretatione y 22 et 23 cajo. vn
Chrysomalus ( Constantinus ) absurdx hxreseos sancti Matthxi 1284
auctor a Leone patriarcha Constantinopolitano Cosmas I cognomenlo Hierosolymitanuspafnarc/ja
damnatur 780 et seqq. Constantinopolitanus 762 et seqq.
t Chrysostoraus (Joannes) patriarcha CP. 149 et Cosmas II cognomento Atticus, patriarcha Con-
seqq. Digitus ipsius ad Gregorium XIII Papam stantinopolitanus 794 et seqq.
ab Jeremia patriarcha CP. mittitur 1409 Cotelerius (Joannes) edidit quxdam monumenta ec-
Chumchumis (Parlhenius) fit palriarcha Con- clesix Grxcx 720
stantinopolitanus 1492. A sedem suam sxpius Creyghton (Robertus) hxreticus Anglus mendacem
redit 1494, 1500, 1503 et 1505 Syropuli historiam de concilio Florentino Grxco-
Chytrasus (David) hxterodoxus ab Antonio Posse- Latinc edidit 1124. Jure merito a Labbeo nostro
vino refcilitur 1406 aliisque reprehenditur 1124 et seqq. Sxpe alibi
Ciacconius testalur cadaver Petri a Luna pseudo- convincitur erroris 1143, 1147etseqq.
pontificis indissolutum perseverare 1293 Creusa (Leo) archimandrita Vilnensis asserit, Ni-
Cigala (Malthxus) scriptor Grxcus scriem patriar— phoncm ct Dionysium patriarchas Constantinopo-
charum CP. ab Andrea Apostolo deducit 18. litanos sijnodo Florentinx adhxsisse 1324
Crassi illius errores indicantur 1010, 1064 et Critopulus (Melrophanes) proto-syncelius patriar-
1215. Patriarchas Conslantinopolilanos usque clix Alexandrini, ab hxreticis Lutheranis im-
ad annum Chrisli mdcxxxvi rccenset 1177 pense laudatur 1521 et 1522
Cinnamus (Joanncs) Grxcus
historicus 791 Crusius (Martinus) heterodoxus Grxcam Malaxi
Clavius (Christophorus) S. J. emendationem Ca- historiam de patriarchis Constantinopolitanis La-
lendarii Grcgoriani propugnavit 1405 tine interpretatusest 1174. Operam dedit, ut
Claustrarius (Neophytus) an intcr patriarchas Con- Grxcos schismaticos hxresi Lutherana inficeret
stantinopolitanos sit numerandus 817 et seqq. 1395 et seqq. Explicat, quomodo patriarcha
Clemens patriarcha CP. 1497 CP. pecuniam colligat 1517
Coccas Cusas (Joasaphus) patriarcha CP. prx
vel Cunha (Rodericus a) in Tractatu de primatu
desperatione se in puteum conjicit, et inde ere- Bracharensis ecclesix recenset palriarchas Con-
ptus, postmodum ab imperatore Turcarum igno- stanlinopolitanos 1434
minia afficitur 1201 et seqq. Cynegius quo anno fuerit consul 142
Codinus (Gcorgius) scripsit de officiis ecclesix et Cyprianus patriarcha CP. 1516
aulx Conslanlinopotilanx 781 t Cyprianus docet, extra Ecclesiam catholicam
Coelestinus papa laudat S. Atticum CP. 185 et neminem salvari posse 257. Pontificem Ro-
186. Item S. Sisinnium CP. 190 et 191 manum maximi facit 265
Constans imperator Occidentis S. Paulum CP. Cyprius (Gregorius) patriarcha CP. 1014 et seqq.
episcopum sedi sux restitui petit, et minis impe- Joannem Beccum orthodoxum palriarcham CP.
trat 87 et 88. In Gallia occiditur
88 crudeliter persequitur 1017 et 1018
Constans imperator Martinum PapamviolenlerRo- Cyprius (Philippus)scriptor Grxcusseri?mpatriar-
ma Constantinopolim abducijubet 451 et seqq. charum ab Andrea Apostolo deducit 18. Crassi'
Constantinopolis quando a Laliniscapta 876. Quo • illius errores indicantur 1010, 1064 et 1215.
anno rccuperata 977. Quomodo et quo tempore Patriarchas Constantinopolitanosusque adannum
a Turcis sit intercepta 1156 et seqq., 1170 Christi mdcxxxix recenset 1178
Constantinopolitana sedes quomodo secundum lo- Cyriaeus patriarcha CP. 416 et seqq.
cum inter cathedras patriarchales obtinueril 316 Cyriacus vel Cyrillianus an fuerit episcopus By-
t Constantinus I patriarcha CP. 474 et seqq. zantinus 41
Constantinus II Patriarcha CP proximus exlremo
'.
Cyriacus Adanorum episcopus fuit prxceptor Nc-
supplicio hxresim suamrursus
profitetur,et meri- ctarii prxsulis CP. 134
tas perfidix pamas dat 530 Cyrillus I cognomento Lucares hxreticus
fit pa-
Constantinus III cognomento Lichudes patriarcha triarcha Constantinopolitanus 1437. Sxpius sedi
Constantinopolitanus 750 et seqq restituitur 1454, 1456, 1466 et 1468
Constantinus IV cognomenlo Chiarenus palriarcha Cyrillus II cognomento Contarenus patriarcha
Constantinopolitanus 829 et seqq. Constantinopolitanus 1458 et seqq.

Cyrillus
 IN THACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS 261
Cyrillus III eognomenlo Spanus, patriarcha
fit t Cyrillus Alexandrinus S. Joanni Clnysostomo
Constantinopolitanns 1484. Post dies XX expul- diu adversatus est 172 et seqq. Laudat S. Atti-
sussedi iterum restituitur 1485 cum Constantinopolitanum 185. Vitia Nestorii
t Cyrus patriarcha CP. 517 et 518 hxresiarchx narrat 199

t Damasus Papa violentam Maximi Cynici conse- Dionysius patriarcha Antiochenus falso Euphemium
cralionem improbat 120 CP. Nestorianx hxreseos arguit 242
Dandulus (Andreas) scripsit Chronicon, quod typis Dolscius (Paulus) Augustanam Lulheranorum con-
excusum est 882 fessionem Grxce vertit 1389 et 1395
David Paphlago scripsit Vitam S. Ignatii Palriar- Dometius, an fuerit episcopus Byzantinus 48
chx Constantinopolitani 611 t Dorotheus marttjr non scripsit de initio cathe-
Delrio (Martinus) S. J. copiose .scripsit de arte drx Constantinopolitanx 19 et seqq.
magica 1280 Dorotheus Arianus episcopus Constantinopoli clam
t Demetrius martyr sanitatemmiraculose Androni- prxfuit sux sectx 145. Ab aliis Arianis in fide
co schismalico imperatori confert 1295 discrepat 146
Demophilus hxreticus ab Arianis patriarcha CP. Dorotheus Monembasiensis scripsit Grxce synopsim
eligitur 108. Solus sedcm occupat 110 et seqq. variarum historiarum 1060
Deuterius episcopus Arianus dum quemdam hxreti- Dositheus patriarcha CP. 862 et seqq.
co modovult baptizare, aqua disparet 148 Dositheus patriarcha Hierosolymitanus famam
Diodorus episcopus Tarsensis dicitur dedisse occa- '
Meletii Pegx ab hxresi Calviniana vindicare
sionem eligendi Nectarium prxsulem Constanti- nititur 1423
nopolitanum 130 et seqq. Dousa (Georgius) heterodoxus Batavus Meletium
Diogenes an fuerit episcopus Byzantinus 34 schismaticum impense laudat 1421. Societatem
Dionysius I fit patriarcha Constantinopolitanus Jesu calumniatur 1425
1209 et 1211. Falso accusatus calumniatorcs Dueas (Joannes) quo anno imperii habcnas susce-
confundit 1213. Sedi sux restituitur 1320. An perit 935. Quando obierit 954
fuerit orthodoxus 1324 et seqq. Ducas orthodoxus et nobilis ex imperatoria stirpe
Dionysius II patriarcha CP. 1372 et seqq. historicus Grxcus pertinaciam schismatkorum
Dionysius III cognomento Spanus patriarcha Con- graphice depingit 1130 et seqq., 1157. Ruinam
stantinopolitanus 1493 urbis Constantinopolitanx, a Turcis captx, schi-
Dionysius IV cognomento Muselimes patriarcha smati imputat 1161
Constantinopolilanus elegitur 1501. Sxpius sedi Dupin (Elias) Gallus sequioris doctrinx scriptor
restituitur 1503etseqq. reprehenditur. 383

Ecclesise Romanx auctoritas a novatoribus impu- Eudsemon-Joannes (Andreas) S. J. natione Grxcus

gnata ab antiquis Patribus multis citationibus 1283. In Italiam ab imperatore mittitur 1111
defenditur 262 et seqq. Eudoxia imperatrix S. Joannem Chrysoslomum in
Echardus (Jacobus) rccensuit scriptores Ordinis exsilium expellit 151
Prxdicatorum 941 Eudoxius ad cathedram CP. evectus, statim crasso
Eleusius Cyzicenus jussu Theodosii imperatoris ad modo hxresim suam proponit 97. Orthodoxos
synodum venisse dicitur,ut hxreticos Macedonia- persequitur 99 et seqq. Impia sua dogmata sub-
nos defenderet 138 inde dissimulans tempori servicbat 103 et seqq.
Eleutherius, de quo agit Martyrologium Romanum, Eugenicus (Marcus) a Philippo Cyprio et Matthxo
a Majoribus nostris recte prxtermissus est 35 et Cigala imperite inter patriarchas Constantinopo-
36. Videtur cum alio homonymo confusus ibid. numeratur
litanos 1215 et seqq.
An fuerit episcopus Byzanlinus 37 Eugenius an fuerit Byzantii episcopus 49 et seqq.
Elffius (Philippus) auctor Encomiastici Augusli- Eugenius IV Pontifex summo studiounionem Grx-
niani citatur 1270 corum cum Lalinis procuravit 1128 et seqq.
Acta die iv Julii illustrata 252 t Eulalius episcopus Syracusanus docet, austeram
t Eliae
Elisabetha uxor Cralis principis Triballonnn, pa- vitam cxlra communionem Romanx Ecclesix tii-
schismaticum hil ad xtemam salutem prodcsse 267
triarcham Constantinopolitanum
impense veneratur 1087 Eunomius ab imperatore Theodosio Constantinopo-

t Ennodius indicat, Acacium CP. a bonis moribus lim accersitus dicilur, ut hxresim suam propu-
231 gnarct 138
descivisse
342 et seqq. Euphemius Patriarcha CP. 241 et seqq.
Epiphanius Patriarcha CP.
Ephreemius poela Grxcus quxdam falsa nobis ob- Eusebius Nicomediensis fit Patriarcha CP. 69 et

trudit 877 Recenset carmine quosdam patriar-

.
seqq. Constantino Magno imperatori odiosus 72
chas Constantinopolitanos 920 et seqq. Postea in gratiam istius principis redit

Esaias Patriarcha CP. 1060 et seqq. 74. Sxpius cathedram suam mutat 75 et seqq.
Etherianus (Hugo) scripsit librum contra Grxcos Eusebius Cxsariensis laudat Eusebium Nicome-
de proccssione S. Spiritus 838 diensem ob mutatam sxpius cathedram 76

t Euagrius Palriarcha Constantinopolitanus mox Eustathius Patriarcha CP. 725 etseqq.

expulsus 108 et 109 t Eustathius patriarcha Antiochenus an cum al-

Eucherius quando fuerit consul homonymo confusus fuerit 108
127 et 129 tero

Eustatius
 262 INDEX RERUM PR^CIPUARUM
Eustatius Thcssalonicensis scripsil commentarios tn Euthymius I palriarcha CP. 669 et seqq.

Homerum 730 Euthymius II fit patriarcha CP. 1110. Videtur

Eustratius cognomcnto Garidas patriarcha Con- fuisse orthodoxus 1111 et seqq.

stanlinopoUtanus 769 et seqq. Euzoius an fuerit episcopus Byzantinus 39

Eutychianus quando fuerit consul 150 Everhardus Latinus patriarcha CP. 891 et seqq.
f Eutychius fit patriarcha CP. 368 et seqq. Sedi Excommunicatio et absolutio miros effectus in schi-
restituilur 377. Erroneam quamdam opinionem smatica Grxcorum ecclesia habere dicunlur 1230
retractat 378 et seqq. Quidam orthodoxi scriptores eisnimiam
Eutychius patriarcha Alexandrinus 56 vim concedunt 1273 et seqq., et 1345

Facundus Hermanicnsis episcopus occasionc trium Felix an fuerit episcopus Byzantinus 37

capitulorum scripsil 358 Fiklerus (J.-B.) Lutheranos refellit 1397
f Flavianus I patriarcha CP. 220 et seqq. Fredericus I imperator de odio Grxcorum contra
Flavianus II vel Flavitas patriarcha Conslantino- Latinos ad filium suum scribit 840
politanus 235 et seqq. Freherus (Marquardus) qui edidit Jus Grxco-Ro-
t Flaviani Acta iltustrata die iv Julii 252 manum, corrigitur 730, 1103, 1104 et 1113
Felix Papa Romanus ab Acacio CP. patriarcha t Fulgentius docet, nullum in hxresi aut schismate
e diptychis expungitur 233 salutem consequi posse 259

Gabriel I patriarcha Constantinopolitanus 1418 Grxcorum ecclesia 1249, 1273 et seqq. Hxc
Gabriel II patriarcha CP. 1488 et seqq. 'ipsius opinio refellitur 1295 et seqq.
Gabriel III patriarcha CP. 1513 et seqq. Gobelinus (Joanncs) scripsit gesta Pii II summi
Gabrie\(Philadelphiensis) purgatorium 1270 rejicit Pontificis 1150
Gardebosc (Ambrosius)erectionem cathedrx Byzan- Godefridus monachus scripsit Annales 892
tinse perperam S. Andrex tribuit b.Effugium ei Gonzalez (Antonius) ex Ordine Minorum conqueri-
prxcluditur 13 tur de fraudulenta violentia, quam Grozci schi-
Garidas (Eustratius) patriarcha CP. 709 et seqq. smatici Franciscanis Terrx sanctx inferunt 1541
Gelasiusl Papa damnat scripta Maximi Cynici Graeci numeros litteris alphabeticis exprimunt 66
124. Testatur, Acacium CP. in sua pertinacia Graecus anonymus Nomocanonis auctor fateri cogi-
schismatica perseverasse 233. ldeo eumpostmor- tur indissolutionem corporis non semper excom-
tem absolvi non posse 285 et seqq. municationem sequi 1268
Gelasius Cyzicenus seculo v scripsit 53 Grammaticus (Nicolaus) patriarcha CP. perperam
Genebrardus videtur errasse in assignando mortis a Baronio confusus cum Nicolao Muzalone item
Gennadii II seu Georgii Scholarii anno 1195 patriarcha CP. 777
t Gennadius I pairiarcha CP. 227 et seqq. Gregoras (Niceplwrus) scripsit historiam Byzanti-
Gennadius II antea dictus Georgius Scholarius nam 963. Disturbavit unionem Grxcorum cum
palriarcha CP. 1181 et seqq. Latinis ineundam 1066 et 1067. Hxresi Pala-
t Georgius prxsul Constantinopolitanus hxresim
I
mitarum advcrsatur 1079
Monothcliticam dcseruit 482 et seqq. t Gregorius I Nazianzenus indicat, cathedram CP.
Georgius II cognomento Xiphilinus patriarcha non fuisse a sancto Andrea institutam 11 etseqq.
Constantinopolitanus 867 et seqq. Maximum Cynicum scriptis acriter exagitat 122
t Georgius quo tempore martyrium passus sit 50 et 123. Ad cathedram CP. evehitur,et brevi eam
Gerasimus I patriarcha CP. 1053 et seqq. abdicat 127 et seqq. Zelum Ncctarii contra hx-
Gerasimus II patriarcha CP. 1503 reticos accendit 141
Gerganus (Zacharias) Grxcus erroribus Calvinista-
Gregorius II cognomento Cyprius patriarcha CP.
rum favct 1524 1014 et seqq. Joannem Beccum prosequitur 1017
Gerlachius (Stephanus) Crusio explicat statum et
Gregorius III cognomento Melissenus vel Mammas
mores Emmanuelis Malaxi 1175. Operam dedit,
ut Grxcos schismaticos hxresi Lutherana infice-
patriarcha CP. 1144. A Syropulo schismatico
acriter calumniatur, quia unionis erat defensor
ret 1395. Mores Metrophanis III patriarchx strenuus 1145. Ipsius scripta ibid. Romx non
CP. describit 1402 sine opinione sanctitatis moritur 1149 et 1150
t Germanus I patriarcha CP. perperam hxreseos Gregorius IV patriarcha CP. 1452
accusatur 524 et seqq. t Gregorius I Papa titulum 0"Vumenici in Joan-
Germanus CP.
II palriarcha 935 et seqq. ne Jejnnatore CP.acriter reprehendit 311, 387,
Germanus CP.
III patriarcha 987 et seqq. 400 et seqq. Propter eamdcm causam Cyriacum
Gervasius Latinuspalriarcha CP. 891 et seqq. CP. increpat 418 et seqq.
Glaber occidcnlalis monachus Grxcorum
legatio- Gregorius IX Ponlifex Grxcos ad unionem Eccle-
nem qua sperabant obtinere licentiam uti fficu- six reducere conatur 938
menici titulo narrat
331 e ^ 332 Gregorius XIII Pontifex Calendarium per rese-
Glycas (Michacl) scriptor Grxcus
schismati ad- ctionem deccm dierum emendavit 1405. Populos
dictissimus
74Q Orientates variis beneficiis affecit 1408. A Jere-
Glycys (Joannes) palriarcha CP. 1050 et seqq. mia, patriarcha CP. SS. An-
accepit reliquias
Goar (Jacobus) Dominicanus excommunicationi et drex Apostoli, etJoannis Chrysoslomi 1409
absolutioni miram vim conccdit in schismalica Gretserus (Jacobus) S. J. censet, non sine divino

consilio
 IN TRACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS. "
263
consilio ab ipsis schismaticis cdilam cssc historiam Guillius (Dionysius) S. J. innuit, Timotheum pa-
posteriorum temporum de patriarchis 1176. triarcham CP. fuisse orthodoxum 1433. MuliU
Consulendus est de duplici monitione clectionem laudibus cffert CyriUum Contarenum, suum olim
patriarcharum CP. prxccdente. 1200. Disserit discipulum,et postea patriarcham Constantinopo-
de miraadis, qux contingunt hxreticis, vel ab litanum 1458 et seqq. Pro fide catholica perse-
ipsis palrari dicuntur 1295 et seqq. culiones minasque mortis patitur 1462
Guilielmus Neubrigcnsis mira narrat de cadaveri- Gundobaudus Burgundionumrex, adquem scripsit
bus, qux e sepulcris egrediuntur 1244 et seqq. S. Avitus Viennensis 230

Hadrianus I Papa rcprehcndit titulum CEcumenici, duos Arsenios Moncmbasienses ejusdem fere tem-
antisliti CP. dalum 309 et seqq. poris antistites comminiscitur 1352. Habuit epi-
Hseretici et schismatici pertinaces nullam habent stolam Grxcam Arsenii schismatici, qua Calvi-
spem salutis xlernx 257 et seqq. nistas reprobat 1451. Falsa quxdam retulisse
Hseretici Europxi schismalicos Orientales tuentur, ostenditur 1488etseqq.
et cum his easdem calumnias contra ecclesiam Ro- Hokston (Joannes) heterodoxus Anglus Nicolaum
manam repetunt 1124 etseqq., 1420, et 1439. ComnenumPapadopolumpotiuscontumeliis,quam
Dogmata eorum ab ipsis Grxcis schismaticis arg.umentis impugnat 1511. Ab Eusebio Eenau-
damnantur 1389, 1393 et seqq., 1447 dotio erroris convincitur ibid.

Halloix (Petrus) S. J. explicat, quomodo hxretici Holen (Gotschalcus) ex Ordine S. Augustini narrat

interdum possinl patrare miracula 1302 et 1303 prodigium excommunicali cadaveris, quod ipse-

Haroldus (Franciscus) ex Ordine Minorum exponit met vidit 1271

varias moleslias, quibus schismatici Franciscanos Homindonius (Joannes) Menxa Grxcorum colle-
in Palxstina afficiunt, ut sacrorum locorum con- git,et Dionysio II patriarchx Constantinopolitano

tra Latinorum jura potiantur 1537 et seqq. dedicavit 1380 et seqq.

Heerbrandus (Jacobus) scripsit compendium theolo- Honorius quando IV fuerit consul 150
gix Lutheranx, quod in gratiam Grxcorum schi- Honorins III Pontifex Latinum Constantinopoleos
smaticorum a Crusio Grxce versum est 1396 patriarcham acriler increpat 902
f Helena vidua interdum Lutheranis, opem suam t Hormisdas Papa die sexta Augusti colitur, etsi

implorantibus, confert beneficia 1296 Tillcmontius non videatur sanctitatem ejus agno-

Henschenius (Godefridus) S. J. Acta S. Maxi- scere 270. Voluit S. Macedonium CP. exsulem
miani prxsulis CP. illusiravit 203 sedi sux restituere 278
Hermogenes sub Constantio imperatore magister Hottingerus (Joannes Henricus) hxreticus Cyril-
equestris militix a plebe occiditur 81 lum Lucarem patriarcham CP. magnis laudibus
extollit 1439
Hieremias patriarcha Constantinopolitanus interfuit
conciliabuloschismatico, quodconlra Latinosanno Hugo Flaviacensis abbas meminit legationis Grxco-
1 547 rum, qua sperabant obtinere licentiam uti CEcu-
1 722 celebratum est
(Joannes) patriarcha Constantino- menici titulo 333
Hieromnemon
779 et seqq. Humbertus Cardinalis, et Sylvx Candidx episco-
politanus
(Cosmas) patriarcha CP. ab pus, Grxcos schismaticos refellit 739
Hierosolj-mitanus
schismatica laudatur 763 Hyparchus (Antonius) Menxa Grxcorum colle-
Anna Comnena
Dionysio II patriarcha Constantinopolitano
Hilarius (Henricus) Lutheramis libellum Philippi git, et

dedicavit 1380 et seqq.

Cyprii hxreticis notis contaminavit 1178. Gratis

aliis Cyrillis, pa- t Irenoeus prxsul Lugdunensis potestatem Ecclesix

Iberia (Cyrillus ab) an fuerit ab
1476 Romanx describit 264
triarchis Constantinopolitanis, distinctus
sux Irene quando imperatrix coronata 765
Ignatius patriarcha CP. 857 et seqq. Sedi
f
652 Irenicus (Theodorus) pairiarcha CP. 925 et seqq.
reslituitur
Isaacius Comnenus imperator Michaelem Cerula-
Inclusus (Neophytus) an inter Patriarchas Constan-
817 et seqq. rium e sede CP. expellit 740 et seqq.
tinopolitanos sit numerandus
Isidorus I cognomento Bouchiras patriarcha CP.
f Innocentius I Papa consecrationem Arsacii prx-
causa S. 1072. Palamx favet erroribus 1073
sulis CP. improbat 156. Scribit in
168 et seqq. Isidorus II cognomento Pneumaticus patriarcha
Attici prxsulis CP.
nominis CEcu- Conslanlinopolitanus \\9S et 1199
Innocentius III significationem
31« Isidorus prxsul Rulhenus et S. R. E. Cardinalis
menici explicat
Constantinopolim mittitur, utunionem Grxcorum
Innocentius VI Pontifex ab imperatore Palxologo
in concilio Florentino initam firmiler stabiliat
accipit litteras de unione Grxcorum cum Latinis
108o 1130, 1153 et 1155. Fuit Constantinopoli, dum
ineunda
prohibuit,ne Grxcis sine sin- urbs a Turcis intercipicbatur et callide cx-
illa
Innocentius XI Papa
dem evasit 1137. Fuit utpostea Bessarion patri-
gulari licentia eleemosynas in Occidenlis regio-
archa honorarius tantum urbis CP. 1138
nibus colligere permittatur 1530 et seqq.
264 INDEX RERUM PR^CIPUARUM

Janningus (Conradus) edidit Acta S. Metrophanis Joannes Pontifex Romanus scculo sexto adiit Con-

primi prxsidis Conslantinopolitani 55 stantinopolim 20

Jesu Maria (Bcrnardus Josephus a) ex Ordine Mi- Joannes diaconus S. Gregorii vitam scripsit 399
norum procurator Terrx sanctx 1534 et 1535 Joannes Comnenus, imperator Grxcus, Latinis bel-
Jacobus patriarcha CP. 1505 et seqq. lumintulit 786
Jeremias I fit palriarcha Constantinopolitanus\3h%. Joannes Tranensis in Apulia episcopus a Grxcis ad
Sedi restiluitur 1365 schisma solkitatur 739
Jeremias II fit patriarcha Constanlinopolitanus Joannicius I palriarcha CP. 1362 et seqq.

1393. Bis sedi sux restituitur 1404 et ,1416 Joannicius II patriarcha Constantinopolitanus pri-
An fuerit orthodoxus 1409 et seqq. mo et iterum 1483. Sedi te.rlio restituitur 1485
Joachimus palriarcha CP. eligitur 1334. Sedi re- Joasaphus I cognomento Coccas vel Cusas patri-
stituitur 1341 archa CP. 1200. Inputcum se conjicit 1201.
Joachimus palriarcha Anliochenus circa /inemseculi A S^dtano deponilur et ei illuditur 1202
decimi sexti 1414 Joasaphus II patriarcha CP. 1385 et seqq.
-\ Joannes I cognomento Chrysostomus, patriarcha Joasaphus, monachus Grxcus, ab hxrcticis multum
Constantinopolitanus 149 et seqq. laudatur 1519 et 1520
Joannes II cognomento Cappadox patriarcha CP. Jonas a schismaticis Orientalibus prxsid Rutheno-
298. An sit inter sanctos numerandus 300 et rum electus 1324
seqq. Laudatur a sancto Sophronio aliisque ca- Josaphatus Andrius, archimandrita Grxcus, Timo-
tholicis 302 et 384. An primus nomen CEcu- theum patriarcham CP. veneno interfici curat
menici usurparit 305 et seqq. 1435. Fil archiepiscopus Chalcedonensis, et postea
Joannes III cognomenlo Scholasticus, patriarcha occiditur 1436
Constantinopolitanus. 372. Perperam in Mxneis Josephus I fit patriarcha Conslantinopolitanus 997.
Grxcorum inseritur 374 et 375 Sedi restituitur 1008
Joannes IV cognomento Jejunator patriarcha Con- Josephus II fit patriarcha CP. 1114. Postquam
stantinopolitanus 382 et seqq. Primus titulum Florenlix unionem cum Ecclesia Romana am-
(Ecumenici sibi usurpavit 324, 386, 387 et plexus esset, ibidem subito moritur ac honorifice
seqq. Tamquam Sanctus refcrtur in variis Me- sepelitur 1116. Ejus epitaphium ct effigies exhi-
nologihi Grxcorum 391 et seqq. bentur 1121 et 1123. An tihdo GEcumenici
Joannes V patriarcha CP. 472 et seqq. usus fucrit 338 et seqq., 1117
Joannes VI patriarcha CP. 517 et seqq. Josephus episcopus Methonensis, orlhodoxus scri-
Joannes VII sive Jannes fxt patriarcha Constanti- ptor Grxcus indicat, quales unionem Grxcorum,
nopolitanus 617. Dc magia aliisque criminibus cum Latinis Florentix initam, violavcrint 1129.
accusatur 618 et seqq. Calamitatem Grxcorum schismati imputat 1641
Joannes VIII cognomento Xiphilinus patriarcha et seqq. Scripsit pro quinque capitibus Concilii
Constantinopolilanus 754 et seqq. Florentini 1192
Joannes IX cognomento Hieromnemon patriarcha Julius Pontifex Romanus sancto Paulo exsuli suc-
Constantinopolitanus 779 et seqq. currit et ei cathedram Constantinopolitanum re-
Joannes X cognomcnlo Camaterus palriarcha Con- stitui curat 85 et seqq.
stantinopolitanus 872 et seqq. Justiniani Lalinus patriarcha Con-
(Pantaleon)
Joannes XI cognomenlo Veccus sive Beccus patri- slanlinopolitanus 912. Recepta a Grxcis CP.
archa Conslantinopolitanus 1000 et seqq. sedem suam deserere coactus est 915
JoannesXII cognomento Sozopolitanus patriarcha Justinianus imperator, cognomento Rhinotmetus,
Constantinopolitanus 1025 et seqq. Callinicum CP. prxsidem excxcari jussit 507
Joannes XIII cognomento Glycys patriarcha Con- Justinianus imperator S. Mennam CP. impio suo
stantinopolitanus 1050 et seqq. 358. S. Eutgchium CP.
edicto subscribere cogit
Joannes XIV cognomento Aprenus patriarcha Con- prxsulem, eidem subscribere renuentem, exsilio
stantinopolitanus 1065 et seqq. damnat 369 et seqq.

Keskines (Parthenius) patriarcha CP. 1482. Ad Koialowicz (Albcrtus Wiiuk) S. J. conscripsit

sedem reversus cxpeUitur et strangidatur 1483 Hisloriam Lithuanix 1326
Ketwigh (Joanncs Baptista van) Dominicanus nar- Krantzius (Albertus) mirabilem excommunicationis
rat terribile schismaticx perlinacix exemplum effectum affirmat 1272
1162. Inpublicis thesibus agit de fraude Grxco- J
f Kuncevicius (Josaphat) archiepiscopus Polocen-
rum, qui pecxmiam colligunt 1528 et seqq. sis et martyr 1289 et 1290

Lambecius (Petrus) auctor commentariorum de Bi- Laonicus (Chalcocondylas) scriptor Grxcus de ulti-
Cxsarea sxpius citatur 1068, 1080,
bliotheca ma schismaticoru7n Grxcorum unione cum Ro-
1094, 1104, 1107, etc. Opusculorum Arscnii mana ecclesia quid narret 1155
Monembasiensis prxsulis meminit 1351 Lascaris f Theodorus) imperator Grxcus, occupata a

Latinis
 ,

IN TRACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS. 265

Latinis Constantinopoli, Nicxam se recepit 877. Leontius cognomento Theotocites patriarcha Con-
Quando obierit 935 stantinopolitanus 8G0 et 861
Latini occupata Constantinopoli, patriarchas suos t Libentii archiepiscopi Bremensis acta iv Janua-
ibidcm habuerunt 882 et seqq. rii illustrata 1272
Laurentius an fucrit episcopus Byxantinus 39 Lichudes (Constantinus) palriarcha Constantino-
Lazarus patriarchaHierosolymitanusCantacuzenum politanus 750 et seqq.
Adrianopoli coronat 1072. Ab Vrbano V summo Ligaridius (Pantaleon) Grxcus orthodoxus fatetur,
Pontip.ce ad unionem cum Latinis ineundam in- Grxcam schismaticorum ecclesiam timore cxcom-
vitatur 1092 municationis prxcipue gubernari 1265 et 1287.
Leloyer fabulis annumerat narrationes
(Petrus) Non est admodum squus Latinis 1289 et1290
Grxcorum de incorruptis excommunicatorum ca- Lima (Marcus) S. J. nutione Grxcus 1277
daveribus 1258 Lucares (Cyrillus) fxt patriarcha CP. 1437 et
Leo cognomento Stypes vel Styppiota, patriarcha seqq. Sxpius scdcm Conslantinopolitanam rccu-
Constantinopolitanus 783 et seqq. perat 1454, 1456, 1466 et 1468. Tandem a
t Leo I Papa ne.gat, calhedram CP. ab aliquo Turcis strangulatur 1457 et 1464
Apostolorum inslitulum esse 8. S. Atticum Con- Lucas cognomcnto Chrysoberges patriarcha Con-
stantinopolitanum laudat 187. Prxrogativas slantinopolitanus 832 et seqq.
quas prxsules Constantinopolitani violenter in Luna (Pctrus dc) pseudo-pontifcx dicitur hactrnus
quodam canone Concilii Chalccdoncnsis usurpa- jacere indissoluto cadavere 1293
runt improbat 319 et seqq. Lupus (Chrislianus) refellitur 499 et seqq. Ex-
-J-
Leo IX Papa Michaelem Cerularium increpat plicat, quid sit apud Turcas Pescesium 1210.
ob usurpalum fficumenici titulum 336 et 406. Narralioni auctoris Grxci schismalici nimiam
Mittit ei legatos et epistolas 740 fidem tribuit 13 15

Leo imperator quo anno obierit 673 Lulherani (rustra tenlarunt Gr.rcos scliismaticos ad
Leo (Acridanus) metropolita Bulgarorum scripsit suam hxresim adducere, aul approbationem sux

contra Latinos 739 sectx ab iis cxtorquere 1389, 1395etseqq.

Macarius patriarcha Constanlinopolitanus 1096 CP. 954 et seqq. Non videtur abhorruisse ab
Macarius Cxsarex episcopus an fuerit patriarcha cum Latinis
unione 959
Constantinopolitanus 1412 et 1413 Manuel impcrator quando patri suo Joanni Comne-
Macarius Ancijranus falsam schismatis Grxco- no successerit 790. Ad Alexandrum III pontiji-
rum causam fmgit 842 ce.m legationem miltit 838
Macedonius I hxreticus fit episcopus Conslantino- Marca (Petrus de) corrigilur 722
politanus 80. Orthodoxos crudeliter persequitur Marcesina pclle.v impcratoris a Nicephoro Blem-
mida publice e templo cjicitur 963
90 et seqq. Propter crudelitatem ab ipsis hxre-
sede CP. deturbatur 94. Expulsus no- Marcianus imperator a Pontifice Romano peliil, ut
ticis e
95 sedes CP. ad secundum dignitatis gradum eve-
vam hxresim cudit
Macedonius II patriarcha ConstantinopoUtanus heretur 9 et 10
f
falso ab Anastasio imperatore criminatus lamen
Marcus cognomento Xylocarabes patriarcha Con-
288 et seqq. stantinopolilanus 1204 et seqq.
ejicitur
Marcus an fuerit episcopus Byzantinus 41
Maestlinus (Michael) heterodoxus emendationem
Calendarii Grcgoriani impugnavit 1405 Marcus (Eugcnicus) Ephesius antistes infensissi-
Maffeius (Petrus) S. J. narrat miram de milite mus synodi Florentinx ac unionis inimicus 1132
1294 et 1215. Imperite inter palriarchas CP. ar.nu-
defuncto historiam
meratur 1215 et seqq.
Mahometes imperator Turcarum, capta Constanti-
Marguinus scriptor Grxcus Photianismum ex mi-
nopoli, Grxcos patriarcham eligere jubet. ut hoc
tympanitarum probare nititur et a Papa-
raculis
modo urbem frcquentiorcm reddal 1169 et seqq.
dopolo retunditur 128G et 1291
Poscit a Gennadio patriarcha explicationem reli-
Marinus episcopus Arianus Constantinopoli clam
gionis Chrislianx, edictumque ei favens proponit
1313 suos luereticos gubernabat. 146
1183 1184. Quo anno mortuus fuerit
et
Martinus papa Typum damnat 449. ViolenlerRo-
Malala (Joannes) Euphe.mium CP. perperam Nc- t
242 ma abductus in exsilium mittitur 451 etseqq.
storianx hxreseos accusat
Malaxus (Emmanuel) Greecus scriptor schismaticus Martinus V Papa Anlonium Massanum Mino-
rilam mittit Constantinopolim, ut unionem in-
patriarchas Constantinopolitanos ab anno mcdliii
ter ecciesiam Grxcam et Latinam procuret 1115
usque ad mdlxxviii recenset 1174. Destudiopar-
Elcuthe-
tium accusatur 1175. In gratiam sectx sux ali- Martyrologium Romanum meminit de S.
Byzantino, qucm Majorcs
1343 et seqq. rio tamquam episcopo
quid improbabile nobis obtrudit
nostri caute omiserunt 35 el K • i

Maldonatus (Joanncs) S. J. examinat, an hxrelici

Massanus (Antonius) ex Ordine Minorum missus
possint patrare miracula 1301
Constantinopolim, ut ecclesiam Grxcam cum
Mammas (Gregorius) patriarcha Constanlinopoli- est
^^
Latinauniret
tanus orthodoxus , Romx cum magna sancti-

tatis opinione moritur 1149 et seqq. Patriar-

Mathias vel Matthseus Latinus patriarcha Con-
stantinopolitanus
°98
chatus illius ab hxretico Creyghtono impudenter
Mattlueus I patriarcha CP. 1106. Ejus hypoty-
et lemcrc negatur 1143, 1147 et seqq.
1 104 et 1 10/
Manasses (Conslantinus) historicus Grxcus 669 posis et testamenlum

Manuel I cognomento Sarantenus palriarcha Con-

stanlinopolitanus 933 et seqq.
Manuel II cognomenlo Charitopulus patriarcha
MattlueusII
resliluitur
fit

MatthaBUS fdius Cunlacuzeni

imperatons
^
patriarcha CP. 1417. Bis sedi
et
J»
10»-
"'
36
Tomus 1 Augusti.
2GG INDEX RERUM PR^CIPUARUM
Mauritius imperator videtur dedisse initium opinio- Merobaudes quando fuerit consul 138
ni de sanctitate Joannis Jejunatoris prxsulis Con- f Methodius I fit patriarcha CP, 623. Falso tur-
stanlinopolitani 396 et seqq. pissimi criminis accusatur 637 et seqq.
Maurocenus vel Moresini (Thomas) patriarcha La- Methodius II patriarcha CP. 951 et seqq.
tinus Constanlinopolitanus 882 et seqq. Methodius III patriarcha CP. 1499
Metochita (Theodorus) ostenditur non fuisse pa-
t Maximianus in sedem Constantinopolitanam post
Nestorium ascendit 203 triarcha Constantinopolitanus contra opinionem
Maximus I 930 et seqq.
patriarclia CP. Eaynaldi 1053 et 1054
Maximus Manuel patriarcha Con-
II untea diclus -J-
Metrophanes I a quibusdam quartus, ab aliis

stantinopolitanus 1223 primus Byzantii episcopus vocatur 50 et seqq.

Maximus III untea diclus Manasses palriarcha Ipsius Acta ad die.m iv Junii illustrata 55
Constantinopolitanus 1328 et 1329 Metrophanes II patriarcha Constantinopolitanus
Maximus philosophui Cynicus violenter sedem CP. unioni addictissimus 1139etseqq.
occupare tentat 119. In Occidentem proficisci- Metrophanes III fit patriarcha Constantinopolita-
lur, rl quosdam Italix prxsules decipit 120. An nus 1390. Sedi sux restituitur 1401. An
scripsrrit contra Ariunos 123 et seqq. fuerit orthodoxus 1402
•}• Maximus Sedcm Romanam et Apostolicam ab Michael I cognomento Cerularius fit palriarcha
Krrlriiu fulhiilirn ium distinijuil 268 CP. 738. Schisma renovat 739 et seqq.
Mclain-lillioii '
I'hilippus) Aitijustunam Lutherano- Michael II cognomenlo Oxites Patriarcha Constan-
rum confr.ssionem ad Joasaphum II patriarcham tinopolilanus 791 et seqq.
CP. misit 1389 et 1395 Michael III cognomento Anchialinus Patriarcha
Meletius cognomento Pegas an inlcr patriarchas CP. 837 et seqq. Disturbal unionem cum La-
CP. sit numernndus 1420 et seqq. tinis incundam 839. Grxcos contra Cruccsignatos

t xn Feliru-
Meletii Anliocheni Acta illustrata die incitasse videtur 840
arii et in tractatu de patriarchis Antiochenis 252 Michael IV cognomento A\itoria.mis patriarcha Con-
MelissenUB (Greijorius) palriarcha CP. orthodoxus stantinopolilanus 921 et seqq.
Romx non sine opinione sanclilalis obiil 1 149 et Michael patriarcha Antiochenus circa finem seculi
seqq. Patriarchatus ejus ab hxretico Creijghtono decimi sexti 1412
Irmrrr nnjutur 1143, 1147etseqq. Mindonius (Ignatius) Grxcus orthodoxus, apud
Mensea llrxcorum aliquando hxrclicos, schismati- Trapezuntios magna auctoritate pollebat 1431
cos, aliosve iniliijnos numcro Sanclorum adscri- Muntanes (NicetasJ pntriarcha CP. 856 et seqq.
bunt 144, 159, 374, 469, 495, 544 et seqq., Muselimes (Dionysius) fit patriarcha CP. 1501.
581, 764, 1094. Quando hjpis cxcusa et cui de- Sxpius ad sedem redit 1503, 1505, 1507 et 1512
diriilu furrint 1380. Prxcipui illorum corrupto- Muzzala (Gcorgius) Latinorum cceremoniarum sa-
res recensrnhir 5G3 et 5G4 critegus imitator punitur 1162 et 1163
| Mennaa vel Menas fit patriarchaCP. 354. Ab Muzalon (Nicolaus) patriarcha CP. perpcram a
Agapeto Pontifice laudatvr 357. Postmodum a Baronio confusus cum Nicolao Grammalico Con-
I igilio Papa excommunicatwr 359. Ilumiliter stantinopolitano 777. Fabulosam S. Parasceves
drlirh siu miiiim petit 364 Vitam comburi jubet 811

Nectarius miro modo cligitur antistcs Constantino- t Nicolaus I cognomento Mysticus fit patriarcha
polilinius 130etseqq. Publicampeccatorum con- CP. 667. Sedi reslituitur 679 et seqq.
fassionem Menxis Grxcis pro
abrogat. 143. In Nicolaus II cognomento Chrysoberges patriarcha
Sancto celebratur 144 Constanlinopolitanus 712 et seqq.
Neophytus 1 Patriarcha CP. 1426 et 1427 Nicolaus III cognomento Grammaticus patriarcha
Neophytus II patriurcha CP. 1467 Constantinopolitanus nefandx Bogomilorum hx-
Neophytus III patriarcha CP. 1512 reseos adversarius 772 et seqq.
Neophytus IV patriarcha CP. 1515 Nicolaus IV cognomento Muzalon patriarcha Con-
Nestorius hxresiarcha /i/ pattiarcha CP. 193 et stantinopolilanus 810 et seqq.
seqq. Post varia exsilia meritas blasphemue pce- Nicolaus Latinus patriarcha CP. 908 et seqq.
iias ilnlit 200 et seqq. Ab Orientalibus quibus-
Nicolaus I Papa dicit, neminem ex Apostolis ere-
dum tamquam Sanctus, hactenus colitur 202 xisse cathedram CP. 3 et 4. Laudat virtutem
f Nicephorus I patriurcha CP. 598 et seqq. Se- Nectarii prxsulis CP. 137. Titulum CEcumenici
rirm pr.rsulum SUX srdis a S. Stachy drducit. 5. in patriarchis CP. improbat 330
Sed ab impostore deceptus fuit 14 et 15 Nicolaus V Papa Isidorum Ruthenum et S. R. E.
Nicephorus II Patriarcha CP. 973 et seqq. Cardinalem misit Constantinopolim, ut unionem
Nicephorus Philosophus scripsit Acta S. Antonii Grxcorum cum Lalinis Florentix initam firmiter
II patriarch.r ('/'. 664 et seqq. 1130. Gregorium patriarcham CP.
stabiliret
Nioephorus Melissenus, Greccus orthodoxus, post sux restitui voluil 1152. Instantcm urbis
sedi
iiiii-civm rt rinrula, apud Turras tolerata, CP. ruinam prxnuntiassc dicitur
fit 1168
rpisropus Crotonmsis in Italia 1430 Nifo Alexandrinusab Urbano V Papa ad unionem
Nicetas I /ii Patriarcha Constantinqpolitanus 5S2. cum Latinis incundam invitatur 1092
Quom furrit iijnarus 581. H.nrsim Iconoclasta- Nilus patriarcha CP. 1098 et seqq.
rum profitctur 535 Niphon I CP.
patriarcha 1044 et seqq.
Nicetas II rognomcnto Muntanes Patriarcha Con- Niphon II patriarcha CP. 1313. Sedi restituitur
stantinopolitanus 856 et seqq. 1330. An fuerit orthodoxus 1330 et seqq.
Nicetas scripsit Yitam S. Ignatii patriarchx Con- Niphon defensor hderesis Bogomilorum 797 et seqq.
stantinopolitam 611 Numerianus dux 50
 .

IN TRACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS. 267

(Ecumenici tilulus quando cceperit, parergon spe- t Optatus MUevitantis auctoritatem Ecclesix Ro-
ciale 305 et seqq. Quomodo prxsules Constanti- manx contra Donatistas tuetur 266
nopolitani eum affectarint ibid. Grxculi eumdem Origenes docuil, poenas inferni aliquando fincm ha-
falso quibusdam Actis inscruerunt 693 bituras 1231. Hunc errorem Grxci quidam schi-
Olearius (Joannes) professor Lipsiensis, accepit lit- smatici scquuutuv 1231 et 1270
teras, ex quibus colligitur tempus, quo Mclho- Osius Hispanus intcrfuit concilio Nicxno 53
III in calhedra CP. sedit
dius 1499 Oua"\nus (Casimirtts) Religionis ac ftdciapostataper-
Olympianus an fuerit episcopus Byzantinus 41 stringitur 383, 843, 937, 944, 1001 et 1190
Onesimus, de quo S. PaulusAposlolusmcminit, an Oxites (Michael) patriarcha CP. impiam Bogomi-
fuerit episcopus Byzantinus 32 lorum hxrcsim damnavit 792

Pachomius I fit patriarcha Constantinopolitanus t Paulus patriarcha CP., qui mox expellitur 67
1339. Sedi restituitur 1342 et seqq. Scdi rcstituilur 87
Pachomius II cognomento Batistas patriarcha Con- Paulus II prxsul Conslantinopolitanus, primo sub-
stantinopolitanus 1414 dolus ct occultus hxreticus Monothclita 446 et

Pachymeres (Georgius) historicus Grxcus 957 seqq. Jam morli proximus injuriam Pontifici

j- Pacianus Barcinonensis docet, martyrium extra Romano illatam dcplorat 451 et seqq.

unionem Ecclesix nilul ad salutem conferre 259 Paulus III fit palriarcha Constanlinopolitanus496.

Pagius (Antonius) corrigitur 385, 720 et871 Conciliabulo quini-sexto seu Trullano probabilius

Paisius Patriarcha CP. 1485 subscripsit 497 et seqq.

Paheologus (Michael) ab imperatore Joanne Duca t Paulus IV fit patriarcha CP. 589. Antc mor-
carccri mancipatus intercessione Manuclis Chari- tem hxresim utililcr ejuravit 591 et seqq.
topuli patriarchx liberatur 957. Ab Arsenio Au- Pegas (Mcletius) an fucrit patriarcha Constantino-
toriano CP. excommunicatur ob unionemcum La- polilanus 1420 etseqq. Abhxreticis Occidenla-

initam 984. Quo anno mortuus fucrit 1006 libus impense laudatur ibid.
tinis
Pateologus (Calo-Joannes) ope Francisci Catalusii Pelagius II papa acta synodi CP. in qua Joannes
1084 jejunator sibi tilulum fficumenici vindicaverat
Genuensis imperium occupat
hxresim docendo inter dissolvit 386
Palamas (Gregorius) novam
et alios schismaticos dissidium in- Pertinax an fuerit episcopus Byzantinus 39. Quo-
suos sectatores
modo ad fulcm convcrsus fuissc dicatur 40
duxit 1068 et seqq. Jpsi favent imperator Can-
Pa- Pescesium apud Turcas quid sit 1210
tacuzenus, Jsidorus, Callistus Philolheusque
Petavius (Dionysius) S.J. emcndationem Calcnda-
triarchx Constantinopolitani 1073, 1079, 1083
rii Gregoriani propvgnavit 1405
et seqq. In Triodio Grxcorum inter Sanctos in-
schismalicis Petrus hxrelicus patriarcha CP. 458 et seqq.
seritur 1091. Et revcra ab aliquibus
et 565 Petrus apostolus non videtur constituisse primum
Grxcis colitur 564 t
Chrysostomi Byzanlii episcopum 2 et seqq.
Palladius scripsit Vitam S. Joannis
149 Petrus Antiochcnus scribitad Michaelem Cerularium
Constantinopolitani prxsulis
Constantinopoiilanum 719
Panvinius (Onuphrius) sxpius corrigilur 1100,
Philadelphus an fuerit, ut asseritur, primus By-
1103, 1104, 1110, 1118, 1195, etc. ^>>
zanlii episcopus
Papadopolus (Nicolaus Comnenus) natione Grxcus CyrumprxsulemCP. ex-
vim concedit excom- Philippicus imperator S.
et doctor Patavinus, miram "1"
Grxco- auctoravit
et absolulioni in schismalica
municationi
Hxc ipsius Philippus prxfeclus prxtorii jussu Constantii impe-
rum ecclesia 1263,. 1274 et seqq. Ejus
ratoris S. Paulum e sede CP. expellit 82.
opinio fuse refutatur 1278 et
seqq. Ab Anglo
loco Macedonium Arianum substituit 83
hxrctico potius contumeliis, quam argumentis,
1511 Philostorgius scriptor Arianus convincitur erroris
impotentcr impugnatur 101
corn- et mcndacii
chronologia
Papebrochius (Daniel) S. J. in
62 Philotheus patriarcha CP. eligitur 1083. Ad se-
gitur
Nicolaus
\
Muzalon „ dem revertilur 1089. Palamiticx hxresi acerrime
f Parasceves fabulosam Vitam adhxret 1090. Ipsum Palamam inter Sanctos
comburi jubet in schismati et hx-
et seqq. refert 564 ot 1091. Utrum
Parthenius I patriarcha CP. 1477 1092etseqq.
patnarcha rcsxobicrit
Parthenius II cognomento Keskines (Ecumenici patrmrchn
1481; 1482 et 1525 Phocas imperutor tilulum
CP. Calvinianis favet 424 et seqq.
Parthenius III patriarcha CP.
u8 ~ ConslanlinopoUtanis abrogavit
schismalis 645.
patn- Photius palriarcha CP. auctor
Parthenius IV cognomento Chumchumis fil eruditus 647. Scd moribus corruptus 648
sedire- Erat
Constantinopolitanus 1492. Sxpius
archa modo excommunicatur 654.
seqq.
et Horrendo
1494, 1499, 1503 et 1505 Ab
dolo sedi fucrit reslitutus 656 et
stituitur seqq.
Romanx calumnia- Quo
Parisius (Matthxus) Ecclesix Grxcis pro Sancto celebratur 660
aliquibus
tor, forte litteras Germani patriarchx ConstanH- Flavianus II patriarcha
Phraitas vel Flavitas oiit
nopotitani corrupit 235 et seqq.
1445. Constantinopolitanus
Patellarius (Athanasius) fit patriarcha CP. Grxcus in errorem
historicus
cum Phranza (Georgius)
Post expulsioneme sedesua videlur unionem corngttur JUOJ
1484 chronologicum incidil, qui
Ecclesia Romana amplexus esse AnatoluCP. con-
354 et seqq. Pinius (Joanncs)S.J. gestaS.
Paulinus junior quando fuerit consul tra
268
'
INDEX RERUM PRJ5CIPUARUM
Baronium alque Tillemontium defendit 224
tra
Possinus (Petrus) S. J. corrigitur 1031 et seqq.
Pius II summus Pontifex, antea diclus JEneas Pic- Probus an fuerit episcopus Byzanlinus 48
colomineus auctor commentarii de statu Europx f Proclus fit antistes CP. 207. Heresim Nestorii
1121. Narrat quomodo Isidorus Ruthenuscardi- strenue impugnat 209 et seqq. De tempore mor-

natie.urbe CP. capta, cxdem effugcrit 1137 tis ejus inler eruditos disceptatur 212 et seqq.

Plusiadenus (Joannes) orthodoxus scriptor Grxcus Procopius quidam scriptor supposititius 23. Cras-
citatur 1127 et 1128 sos anaclironismos obtrudit 45 et seqq.

Plutarchus an fuerit episcnpus Byzantinus 34 t Prosper laudat S. Atticum CP.

187
Polycarpusan furrit episcopue Byzantinus 33et37 Prossalentus Grxcus Amstelodami
(Franciscus)
Polyeuctus patriarcha CP. 700 et 701. Ejus librum edidit contra Benjaminum Woodroff An-
i
Acta a Bollatido fuerunt illustrata ibid. glum heterodoxum 1514
Pontanus (Jacobus) S. J. corrigitur 1075 et 1076 Psellus (Michael) schismaticus Michaelem Cerula-

Pontifex Remtmus ab hsereticu et schismaticis con- rium CP. vituperat 744

trmptus ab antiquis Palribus mnijiii .rslimatur et Pyrrhus prxsul CP. hxreticus Monothelita 441.
defenditur 262etseqq. In exsilium pellitur, aut ultro discedit 444 et
.Possevinus (Anlonius) S. J. emendationem Ca- 445. Ad sedem suam reversus, tremendo modo a
lendarii Gre.ijoriani propugnavit 1405 Pontifice Romano excommunicalur 455

Raderua (Mattheeue) 8. J. seepius cilatur occasione et seqq. Videtur duos palriarchas homoni/mos
parergi de auctoritate Mxneorum Grxcorum 545 confudisse . 1496
et seqq. Putat in Mrn.risGrxcorum pro Sancto Rezepii (Constantini) qui ex Turca Chrislianus fa-
coli Josrphum II patriarcham CP. qui Floren- ctus fuerat, ob excommunicationem cadaver indis-
tix unionem cum Latinis iniit 1122 solutum mansisse dicitur 1260
Raphael I cognomrnto Servius patriarcha Constan- Rhamnusius (Paulus) scripsit Hisloriam de bello
tinopolitanus 1220 Constantinopolitano 883
Raphael II cognomento Methymnams patriarcha Ricaut heterodoxus edidit opusculum d,c statu prx-
Conslantinopolitanus 1427 etseqq. senti Ecclrsix Grxcx 1310
RayseusfNicolausJS. J. in Acoluthia Officii Grxci Riccardus (Vincenlius) Opera S. Procli CP. edi-
piiint, Pltilotheum patriarcham Constantinopo- dit, aceruditis nolis illustravit 210
lihiiniiii amplexum esse unionem cum Latinis, de Richardus ( Franciscus) S. J. narrat quxdam
qiiii rr dubitamus 1093 exempla divinx vindiclx, qux Grxcis schismati-
Raynaldua (Odoricus) continuator Annalium eccle- cis contigerunt 1163. Varia refert de cadaveri-
siasticorum refellitur 1053 et seqq. bus indissolutis apud Grxcos 1241 etseqq. Scri-
Raynaudua (Theophilus) scripsit tractatumde in- psil contra Grxcos schismaticos, et ab ipsis frustra
corruplione rniliirmim 1242, 1247 et 1248 excommunicatus fuit 1267. Varias schismatico-
Renaudotius (Eusebius) eruditus Gallus, Banduro rvm fraudes et magicas artes ad ffngenda mira-
communicavit catalogum patriarcharum Constan- culadetegit 1308 et 1309
tinopolitanorum,in quo series eornm ab anno Robertus imperator CP. 897 et 898
Clnislimdxciv usquead mdccii deducitur 1180. Romanre Ecclesix auctoritasanovatoribus impugna-
Contra opinionem aliorum admiltit tantummodo ta ab antiquis Patribus defenditur 262 et seqq.
unicum Oeorgium Scholarium, qui prius Lati- Romanus imperator Byzantinus insidiis uxoris sux
nis faverit, et postea iis adversatus sit 1189. Zoes interficitur 735
Qiucitiini scriplaejusdem Scholariienumerat 1193 Rufinus an fuerit episcopus tertius Byzantii 50

Sancti vrl S.uirlissimi iiiulus quomodo inlcnlum Scholarius (Georgius) antea dictus Gennadius, pa-
accipiatur 403 et seqq. triarcha CP., imperatori Turcarum mysteria
fi-
Sancto Laurentio (Laurentius de) ex Ordine Mi- dei Christianx exponit 1183. An duplex ejusdem
norum, Ouardianus Hierosolymitanus, conqueri- nominis et cognominis patriarcha sit distinguen-
ritnr dr fruitilitnis Gr.rrnnnu 1543 et 1544 dus 1187 et seqq. Ab impudica sacerdetis Grxci
Sancto Paulo (Carolus a) abbas Fuliensis, ac dein vidua falso accusatus fuisse dicitur 1230
episcopus MTiurriisis, S. Metrophanem nominat Scholasticus (Joannes) patriarcha CP. perperam in
primum i 'onstantinopoleos episcopum 51 Memeis pro Sancto colitur 374 e t 375
Sarantenus (Miiniirl) patriarrlm t'r.'XV.\ el seqq. Schotto (Andreas) Photii bibliothecam Grxco-La-
Satnrninus qunndo lurril ronsul 138 line edidit \gg
Scaliger (Josephus) tmendationem Calendarii Ore- Sehweigherus (Salomon) frustra tentavit Grxcos
goriani impugnavit 1405 ad lurrrsim Lutheranam adducere 1395. Martino
Soamondrenus (Basilius) patriarclia Constantino- Crusio morlrm Mrtrophanis CP. indirat 1401
politnnus 702 et seqq. Scvlitza (Joannes) historicus Grxcus 708
Schismaticorum Onecorum pertinacia quibusdam Sedeeion an fuerit epiecopus Byzantinus 34
crrmplis dn 'uuatur 1162 etllC3. Concilinbiilinn Selimes Turcarum imperator quando obierit 1392
aiino kdcoxxu ronira Latinos coguni 1517. IIu- Sergius I patriarcha CP. 433 et seqq.
jus condtiabuli vr&cipui articuli 154S Sergius II patriarcha CP. 719. Non fuit binomi-
Schmidolinus (Joannes Andreas) frustra operam nis, ut Pagius perperam putavit 720
dcdit, ut Grxcos schismatiros tueresi I.utlirrana Servius (Raphael) patriarcha CP. ebriosus, et lin-
inficcrrt 1395 gux Grxcx ignarus 1221 et seqq.

Simocatta
 IN TRACTATU DE PATRIARCHIS CONSTANTINOPOLITANIS. •
269
Simocatta (Theophylactus) Grxcus 396
scriptor Russicum latine redditum nobis relinquit 544
Simon Latinus patriarcha CP. 906 et 907 Spondamis Hettricus) continuator Annalium
{
eccle-
Simplicius Papa Romanus ex bona fama Acacium siasticorum 872. Corrigitur 1102 et seqq. Nc-
CP. laudat 231 gat obtrusa a Grxcis schismaticis miracula 1258
Sintzindorff (Joachimus a) orator Cxsareus apud Stachys an
I fuerit prinuts episcopus By:antino-
imperatorem Turcarum 1396 rum ct uiius c i.xx discipulis Christi 29 et seqq.
f Sisinnius 1 fit patriarcha CP. 188. Ipsius selus t Stephanus I post Photium sedem Conslantinopoli-
contra hxreticos Messalianos 189. A Ccelestino tanam oceupat 661 et seqq.
papa laudatur 190 et 191 Stephanus II patriarcha CP. 683 et seqq.
Sisinnius II patriarcha CP. 719etseqq. t Stephani Papx Acta ad diem secundam Augusti
Socolovius (Stanislaus) theologus Stephani regis illustranda
261
Polonix Lutheranos confundit, cdita responsione Studita (Antonius) patriarcha CP. 707 et seqq.
patriarchx CP. 1397 Stypes vel Styppiota (Leo)patriarcha Constantino-
Socrates historicus Grxcus non ubique camdcm fi- politanus in Menxis Grxcis, tamquam Sanctus,
dem meretur 139 et 153. Novatianis hfereticis celebratur 787 et 788
s.rpefavet 139. S. Atticum CP. laudat 187. Suarez de miraculis a pravis hominibus patratis,
Nrstorium hxresiarcham carpit 198. 5. Proclum quid scnliat 1300
CP. mendaciter traducit 208 et 209 Snsza (Jacobus) episcopus Chelmensis scripsit Acta
Solimannus Turcarum imperator quo anno regnare B. Josaphati Kuncevicii, archicpiscopi Polocen-
cwperit 1357. Reliquias Sanctorum a se profa- sis et martyris 1290
nandas minatur, nisi patriarcha CP. quamdam Syagrius quando fucrit consul 127 et 129
pecunix summam solvat 1359 Sylvester patriarcha Alexandrinus circa finem se-
t Sophronius Hierosolymitanus laudat Joannem culi decimi sexti 1412 et 1414
Cappadocem, prxsulem CP. 302 et 385 Symeon cognomento Trapezuntius, pecunia data,
Sophronii (Cretensis) narratio de corpore cujusdam sedem CP. ascendit 1205. Sedi restituitur 1218
excommunicati 1310 Symeon Logotheta historkus Grxcus 6 16
Sozomenus historicus Grxcus non ubique cadem Symeon Thessalonicensis dum de quadam lucubra-
ftde dignus 130 et seqq. Interdum Novatianis tione Callisti II palriarchx CP. tractat eum per-
favet
'
139 peram Sanctum vocat 1105
Sozopolitanus (Joannes) ftt patriarcha CP. 1025 t Symmacims Pontifex a Tillemonlio de inhnmana
Spanhemius (Fredcricus) heterodoxus gratis asse- duritie perperam accusatur 250
rit, omnia Georgii Scholarii scripta, qux Latinis Syrigus (Meietius) famam Mclelii Pegx ab hxresi
favent, supposititia esse 1188 Calviniana vindicare nititur 1423
Spanus (Cyrillus) ftt palriarcha Constantinopolita- Syropulus mendacem historiam de Con-
(Siivester)

nus 1484. Ad sedemsuam redit 1485 cilio Florenlino Grxce scripsit 1115, 1124 et

Spanus (Dionysius) ftt patriarcha CP. 1493 seqq. Ab ipso Oudino apostata el hxrelico accu-

Sparwenfelt nobilissimus baro Menologium Sclavo- satur de sludio parlium 11 15

596 597 Theodotus cognomento Cassiteras patriarcha

t Tarasius patriarcha CP. et I

scripsit libellum de iti- Constanlinopolitanus 601 et seqq.

Taffemerus (Paulus) S. J. ,

Constantinopolitano 1488 et seqq. Theodotus II patriarcha CP. 814

nere suo
Mutuam duorum patriarcharum CP. expnlsionem Theognis vel Theognius Arianus hxreticus, epi-
1494 et seqq. scopus Nicxnus 80
narrat
Theoleptus I patriarcha CP. 1356 et 1357
Theodora imperatrix orthodoxa cultum sanctarum
621 et seqq. Theoleptus II patriarcha CP. 1415 et 1416
imaginum restituit
Theophanes patriarcha CP. 1419
Theodoretus gesta Nestorii hxresiarchx summalim
Theophilus Alexandrinus, inimicus S. Joannis
refert 196. S. Atlicum CP. laudat 187
Chrysostomi 150
Theodorus I ftt patriarcha Constantinopolitanus
478 Sedem recuperat 489 Theophylactus imperatoris filius adhuc juvenis pa-
triarcha CP. creatur 694. Post laudabilia initia
Theodorus II cognomento Irenicus vel Copas pa-
triarcha CP. 925 et seqq. moribus indignis sedem contaminat 695 et seqq.
Theotocites (Leontius) patriarcha CP. 860 et861
t Theodorus Siceota deceptus fuit in spe, quam de
Sergio CP. antistite conceperat 434 et seqq. t Thomas fit pattiarcha CP. 430. Laudatur in
Menologio Basiliano ^^I
Sancto Thomx patriarchx Constantinc, olitano
Thomas II patriarcha CP. 463 et seqq. Menxa
familiaris exstitit 431
Grxca ipsum pro Sancto colunt 469 et 470
Theodorus papa tremendo modoPyrrlmm prxsulem excusarem-
Thomassinus (Ludovicus) variismodis
CP. hxreticum excommunicat 455
palnarcham Con-
Theodorus impcrator Nicephoro Blemmidx patri- tilur Joannem Jejunatorem
ob usurpatum CEcumemci ti-
archatum Conslantinopolitanum offert 963 stanlinopolitanum
Conigitur 881 et 901
Theodorus lector narrat, Euphemium CP. Heno- tulum 408 et seqq.
Tillemontius, Attico prxsuli CP. sanchtatem ab-
tico Zenonis imperatoris decreto imprudenter sub- Audax quod-
et seqq.
scripsisse ^o judicans, refellitur 165
dam ejusdem effatum examinatur 250 et seqq.
Theodorus Arianus, episcopus Heracleensis 80
pa-
Timotheus I cognomento Litrobules vel Colon
Theodosius cognomento Borradiotes patriarcha
Constantinopotitanus 847 et seqq. triarchaCP.
Timotheus II patriarcha CP.
2
£f
6qq
1*8
1
et seqq.
-

Theodosius imperator audaciam Arianorum re- Byzantinus 43. Vicitui

Arianum cx cathedra Titus an fueril episcopus
stringit 116. Demophilum 44 et se W-
117 marlyrio affectus fuisse
CP. expellit
Trapezuntina
270 INDEX RERUM PR^CIPUARUM
quo anno a Turcis obsidwni Tratus an fuerit episcopus Byzanlinus 43. Dicitur
Trapezuntina civitas

data et capta fuerit 1202 laurea martyrii coronatus esse 44 et seqq.

Trapezuntius (Symeon) patriarcha CP. primus f Tryphon patriarcha Constantinopolitanus 686.

auctor doni, quod inilio patriarchatus jam impe- Fraudulenter exauctoralur 692. Non usus fuit

ratori Turcarum offerri solet 1210. Sedi sux re- titulo (Ecumenici 693
stituitur 1218 Turcae nunc patriarchas CP. Grxcorum pro suo
Trapezuntius (Georgius) orlhodoxus scriptor Grx- arbitrio vel majori pecunix summa admittunt et

cus 1129. Scripsit Acta B. Andrex de Chio expellunt 1172. Sxpe

illos ignominia vel extremo

1132. Virlutes Gregorii Melisseni el hidori supplicio afficiunt1222, 1445, 1452 et seqq.
Rutheni laudat 1149. Miscriam Grxcorum schi- Tzimisces (Joannes) Grxcorum imperator, quo anno
smati adscribit 1159 sit mortuus 708

Ungnadius (David) orator Cxsareus apud Selimum est inilia995. Sed mox iterum dissoluta 966.
imperatorem Turcarum 1396 Rursus tentata disturbatur 1066, 1111 et 1112
Unio Grxcorum cum Latinis sxpe nequidquam UrbanusV Poniifex Philotheum Constantinopolita-
lenlata 785,786, 838, 839, 873 et seqq., 938, num palriarcham et alios ad ineundam cum La-
945 et seqq. In Concilio Lugdunensi solenniter linis unionem invitat 1092

Valens imperator S. Euagrium e sede CP. dejicit Victor Tununensis asserit,Acacium CP.inexcom-
et in exsilium millit 108. Calhoiicos persequitur municatione mortuum esse 234. Corrigitur 295
112. In tugurio comburilur 115 Victorello (Andreas) ad Vitas Pontificum additio-
Valesius (Ilenricus) licet Socratcm et Sozomenum nes scripsit 1408
historiographos Grxcos defendat, illos tameu No- Vigilus papa occasione trium capitulorum Theo-
vatianis favisse fatetur 139 dorum Cxsariensem et S. Mennam Constanti-
Vasquez (Gabriel) S. J. corrigitur 449 nopolitanum excommunicat 359 et seqq.
Veccus (Joannes) fit patriarcha CP1000. Unio- . i" Vincentius Lerinensis hypocrisim Nestorii de-
nem cum Ecclesia Romana amplectitur, acpro ea scribit 195. Ejtisdem inscitiam detegit 197
multa palitur 1002. Ab ipsis schismalicis laudatur Vincentius legatuspapx inconcilio Nicxno 53 et60
1003 et seqq. Effigics illius reprxsentatur 1004 Vitalianus Papa Romanus ab hxreticis Monolhe-
Vegius (Maffeus) Joscphi II patriarchx CP. epi- litis e diptychis eraditur 481
taphium edidit 1121 Viton legatus papx in concilio Nicxno 53 et60

W
Waddingus (Lucas) qui scripsit Annales Minorum, Wibertus synchronus scripsit Vitam S. Leonis IX
comgitur 911 et 960 Pontificis Romani 740
Wangnereckius asscrit Philotheum Patriarcham Willelmi abbatis quxdam epistola ad Romanum
CP. in schismate hxresique perseverasse et pontificem contra Grxcorum schismaticorum arro-
mortuum esse 1091 et 1093 gantiam 334
Wharton (Hcnricus) scriptor Anglus Creyghtonum Woodroff (Benjaminus) Grxci collegii moderalor
popularem suum tueri non audct 1148 Oxonii a discipulo suo Grxco refellitur 1514

Xipbilinus (Georgius) patriarcha Constantinopoli- Xipbilinus (Joannes) patriarcha CP. lepide ab im-
tunus867 et seqq. Huicprxsuli Theodorus Bal- peratrice deluditur 755 et seqq.
samon suos commentarios in Nomocanonem Pho- Xylocarabes (Marcus) patriarcha CP. 1204. Ca-
tii dcdicavit 867 lumniatus expellitur 1205 et 1206

Zaccbias (Paulus) acccpit epistolam a Lconc AUa- Zygabenus vel Zygadenus (Eathymius) explicat
tio scriptam dc quorumdam Grxcorum opinatio- lixresim Bogomilorum 773
nilnts 1231, 1232 et seqq. Zygomalas (Theodosius) scriptor schismaticus Gre-
Zeminlacbus (Gregorius)prxsul Ruthenus orthodo- gorium Melissenum patriarcham Constantinopoli-
xus 1324 tanum orthodoxum impense laudatlHQ. Monet,
Zeno imperatoredit dearetum Hcnoticum, in quo ab- Malaxum odio vel amore in Historia sua scriben-
rogatio Concilii Chakedonensis dolose Iatebat2i3 da duci, et pro utrolibet affectu res narrare 1175.
Zeuzippua (ii/ fueril tyrannus Byzantii 5 et26 De duplici monitione patriarcharum Constantino-
Zoe imperatri.v maritum suum interfici jussit 735 politanorum electionemprxcedenti meminit 1200.
Zonaras (Joannes) sa-iptor schkmaticus superbiam Integram prxsulum schismaticorum synodum ar-
MichaelisCerularii patriarclix CP. depingit 745 guit injustitix 1388

INDEX
 INDEX
Dissertationis prwvice ac parergorum, quw huic Tractatui

de patriarchis Constanlinopolitanis inseruntur.

DISSERTATIO PMVIA.

De exordio cathedrse Constantinopolitanae, seu potius Byzantinae pag. V et seqq.

§ 1. An sanctus Petrus, an sanctus Andreas, vel aliquis ex Apostolis primum Byzantii episco-
pum constituerit apag.V
§ 2. Quinam continuam praesulum Byzantinorum seriem ab Andrea Apostolo dcduxerint, et ex
quo fonte illam hauserint apag. 3'

§ 3. Deteguntur varia Graeci impostoris figmenta, et examinatur series prasulum Byzantino-

5*
rum, qui ante S. Metrophanem sedisse dicuntur apag.

§ 4. Refertur diversa quorumdam opinio circa primum antistitem Byzantinum seu Constantino-
politanum apag. 10*

PARERGA.

Paeergon I. Quomodo Maximus philosophus sedem Constantinopolitanam vi et fraude occupare

tentaverit 24' et seqq.
P"Q-

Parergon II. De Arianis, qui titulum episcopi Constantinopolitani inter suos gesserunt, eorum-
V a Q- 30
* et se QQ-
que dissensione
Parergon. III. Sanctitas Attici , episcopi Constantinopolitani , multis argumentis contra

Tillemontium vindicatur V a Q- 33 * et se Q1-

Parergon IV. Occasione Euphemii et Macedonii prsesulum Constantinopolitanorum audex Til-

lemontii effatum examinatur W- 48' et seqq.

usurpaverrt, et quo-
Parergon V. An Joannes Cappadoy nomen Patriarchse (Ecumenici primus
modo aliqui prsesules Constantinopolitani eumdem titulum affectaverint V a9- 57 ' et seqq -

cognomentOjJejunator,
Parergon VI. utrum praesul Constantinopolitanus Joannes,
Disquiritur,
inter Sanctos sit numerandus V a9- 'q ' '

in sacris Gracorum
Parergon VII. QuEeritur, an Anastasius patriarcha Constantinopolitanus
fastis sit relinquendus, et hac occasione auctoritas Menaeorum
examinatur V a 9- 95 et seqq.
Claustrariusinterpatriar-
Paeergon VIII. Disquiritur, an Neophytus, cognomento Inclususvel
chas Constantinopolitanos sit numerandus V a Q- 13 ~ et se QQ-

usque ad mcclxi Constantino-

Parergon IX. De patriarchis Latinis, qui ab anno Christi mcciv
polisederunt P ag. U7 et seqq.

calumniis schismaticorum et haereticorum contra

synodum Florentinam, etde
Parergon X. De
V a Q- 186 et seaq
-

patriarchatu Constantinopolitano Isidori ac Bessarionis

administratione, et nonnulhs
Parergon XI. De pertinacia Gra3corum inschismate, patriarchali
itqq
V a9- ia< e
'
"

patriarcharum catalogis post captam a Turcis Constantinopolim

 *
272
Parergon XII. De impiis aliisque excommunicatis, quorum 'cadavera apud Graecos indissoluta
manere, et non nisi post acceptam absolutionem dissolvi dicuntur pag. 203* et seqq.

§ 1. De tumidis et indissolutis cadaveribus quorumdam impiorum, quos Graeci communiter (3pou-

xoXaxoui appellant a pag. 203*

§ 2. An in schismatica Graecorum ecclesia post excommunicationem corpora defunctorum intu-

mescant, et post absolutionem statim in cineros redigantur a pag. 206*

§ 3. Opinio Goaris et Papadopoli de potestate, qua cadavera excommunicatorum apud Groecos

schismaticos indissoluta manent, et post absolutionem in cineres revertuntur a pag. 210'

§ 4. Refellitur sententia Goaris et Papadopoli circa miram excommunicandi et absolvendi pote-

statem, quas adhuc in schismatica Graecorum ecclesia superesse dicitur, et ea de re judicium no-
strurn profertur a pag. 214*

Parergon XIII. An Meletius, cognomento Pegas, inter patriarchas Constantinopolitanos sit

numerandus pag. 235* et 236*

Parergon XIV. De schismaticis impostoribus, qui ubique etiam in Occidentalibus regionibus,
pecuniam colliguunt pag. 251* et seqq.
 ACTA SANCTORUM
AUGUSTI
TOMUS PRIMUS
QUATUOR PRIMOS DIES EJUSDEM MENSIS COMPLECTENS.

37
Tomus i Augusti.
 INDEX
ALPHABETICUS
SANCTORUM
AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.

storales in hac posteriori dicecesi labores ac

pius obitus 304. Cai\ 7. Beati sepulcrum, re-
liquipe, miracula et gloria posthuma 306.
— Miracula antiquiora qu» post mortem
Beati contigerunt, ex veteri Ms. Officio Luce-
gabius episcopus confessor, Veronae, rino, quod cum editione Sigismundi Ferrarii

A in Italia
Almedha virgo
lia

2 Anonymi vn martyres Nicomedienses,

ronymianis
et martyr in
318
Wal-

ex Hie-
155
70
contulimus
Auspicius episcopus Aptse Julias in Provincia
Galliaa
308

155

1 Arcadius archiepiscopus Bituricensis in Gallia. B

Sylloge de antiquo cultu, setate et gestis 59
4 Aristarchus S. Pauli Apostoli discipulus 314
3 Aspren episcopus confessor Neapoli in Campa- 4 "fjaumadus confessor Tutela3 apud Lemovi-
nia Commentarius historico-Criticus § 1. _D ces in Gallia. Sylloge de cultu et gestis,

Sancticultus,Actaetgloriaposthuma200.§2. ex Baluzii monumentis Tutelensibus 336

Examen quarumdam circumstantiarum, quas 1 Bandaridus episcopus confessor Suessione in
scriptores Neapolitani Actis addiderunt 203. Gallia. Commentarius pR/Evius. Sancti nomen,

§ 3. Judicium nostrum de substantia traditio- cultus. astas, Acta, reliquiae, elogium60. — Vi-
ikcxMs.ecdesix Cathedralis Sucssionensis, des-
nis Neapolitanse 206. § 4. Novum systema
tempus quo Sanctus ad episcopatum Nea-
circa cripla a Nicolao Belfortio, servatacapitum inauto-

politanum assumptus fuit 210 grapho distinctione. Pr^.fatiuncula 62. Caput

Augustinus episcopus ex Ordine FF. Prsedi- 1. Pastor in omnibus perfeetissimus.impiorum
3
apud regem accusatus, in exsilium
catorum Lucerise in Apulia. Commentarius caluraniis

pr^evius. § 1. Legitimus Beati cultus ex di- pellitur ; sed pressi calamitatibus Suessiones,

versis monumentis 283. §2. Augmentum ejus-
dem cultus ex recentiori confirmatione et no-
vo Officio 286. § 3. Scriptor Actorum eorum-
que auctoritas et chronotaxis 287. § 4. Beati
recentiora
sepulcrum, reliquis et
290. — Vita auctore Joanne Tomco Marna-
ipsum requirere coguntur 63. Cap. 2. Reper-
tus in Anglia, ad sedem suam honorifice redu-
citur; gregem calamitatibus liberat, multisque
clarus miraculis S. Medardum sepelit, et me-
miracula plenus laborum prsemio coronatur
ritis 65
2 Betharius episcopus confessor Carnoti in Gal-

Commentarius pr^vius. Sancti cultus,

episcopo Bosnensi, ex editione Sigismun- lia.
vitio,
di Ferrarii, qui in Appendice ad res
Hungaricx Acta et aetas 167. —
Vita, auctoreanonymoex
Ms. D. Andrex du Chesne, collato cum Ms.
bi-
provincix Ordinis Prxdicatorum a pag. 1 illam
Claromontanx Parisiis 169
vulgavit. Ca- bliolhecx nostrz
Joannis Tomci lucubralionem typis
Primitivus, Calura-
Beatipatria, parentes, religiosae vitae 1 Bonus, Faustus, Maurus,
put 1.
primi niosus, Joannes,Exuperius, Cynllus, Theo-
professio in Ordine Pra>dicatorum, ac Honoratus mar-
ipsius ad epi- dorus, Basilius, Castulus et
labores 297. Cap. 2. Promotio Slepham PP. 19
tyres Romani, ex Actis S.
scopatum Zagrabiensem stupenda quaedam
;

Ex-
miracula et varia) virtutes 293. Cap. 3.
dicecesis insti-
hortatio quam ad clerum suae
illius gesta in
tuisse dicitur 295. Cap. 4. Pia
Concio,
episcopatu Zagrabiensi 299. Cap. 5.
quam B. Augustinus habuisse traditur co- m Sachmtus vel
regni tur- 4 /^rescentianus, Justus et forte
mitiisHungari* ad sedandas istius ex Hieronymianis 319
Beati 1^4 Jachintus,
bas et factiones 300. Cap. 6. Translatio confessor Tertii Ordims
pa- 4 Ciccusseu Franciscus
ab episcopatu Zagrabiensi ad Lucerinum ;

S. Francisci,
 1 i . ;

INDEX ALPLHABETICUS SANCTORUM

Marehia Anconitana. tiomonasterii Pruliani 399. § 14. Alia gesta
S. Francisci, Pisauri in
Commentarius pr.evius. De aliquali cultu, tempore decennii, quod Sanctus conversio-
aetate et gestis 654. Vita in lectiones no- — ni haeretieorum impendit 402. § 15. Nonnul-
vem divisa, ex Ms. Pisaurcnsi 656 la alia, quae tunc in partibus Tolosanis con-

1 Cyrillus, Aquila, Petrus, Domitianus, Rufus tigisse dicuntur eteidem Sancto tribuuntur
et Menander, ex Martyrologiis 29 400. § 16. Actns judiciales, quos Sanetus
contra Albigenses exercuit, et hac occasione
digressio de suppliciis hasretieorum 410. § 17.
An Sanctus a Pontifice Romano constitutus
fuerit primus Inquisitoreontrahaereticam pra-
vitatem 414. § 18. An Sanctus instituerit Or-
3 Tkalmatus vel Dalmatius archimandrita et dinem de Militia Jesu Christi, qui postea in
_U Faustus ejus filius ac monachus Constan- tertium Ordinem de Pcenitentiamutatis sit 418.
tinopoli. Commentarius pr.evius. § 1 . Verosi- § 19. Quid sit Psalterium seu Rosarium Dei-
milior venerationis dies, antiquus cultus, du- paroe, etan Sanctus Prasdicatorum fundator
plex Actorum compendium, et nonnulla S. illud primus instituerit 422. § 20. Argumenta
Dalmatii elogia 214. §2. VariaActorumexem- eorum, qui primam Rosarii institutionem S.
plaria et eorum auctoritas 216. § 3. Obscura Dominico tribuunt, et responsa, quae illis
!•(. i 1 Sanrli rhniiiiitaxis uteumque 6X-
1
1 i
.'

i )
plicata 218. Acta qux Anselmus Bandurus
tomo 2 Imperii Orientulis a pag. 697 Grxco-
Latine edidit ex Ms. codice San-Germanensi,
quem nos cum duobus aliis Mss. Grxcis contuli-
mus. Caput 1. Sancti conversio, vita monasti-
ca, et auxilium Synodo Ephesinae latum con-
trahacresim Nestorii 219. Cap. 2. Aliquot epi-
stolaeultrocitroquemissao in causaNestorii,pia
S. Dalmatii
1 Decem beati
cus, Ericus,
Benignus, Orlandus, Thesaurus et Michael
quorum hac die translationis festum agitur
101. Acta recognitionis et approbationis re-
liquiarum Beatorum Congregationis in mona-
sterio Vallis-Umbrosaj
tentia lata per R.
i
opponi possunt 426. § 21. Argumenta illorum
— qui originem Rosarii putantantiquiorem aetate
S. Dominici, et ad ea responsiones, variaeque
ad haec responsa observationes 431. § 22. Co-
namen Sancti ad instituendum Ordinem Prae-
dicatorum, electio regulae et constitutionum
436. § 23. Tolosanum Fratrum coenobium,
notitia de primis Sancti sociis, et alia non-
nulla, quae hoc circiter tempore ante confir-
mors et honorificae exsequiae 222. mationem Ordinis contigerunt 439. § 24.
Vallumbrosani : Rodulfus, Rusti- Confirmatio Ordinis Praedicatorum, singularia
Albertus, Hieronymus, Melior, illius elogia,et breves vindiciae ab impacta
eidem calumnia 442. § 25. Quomodo hic Or-
do titulum Praedicatorum acceperit et qui-
bus aliis nominibus appellatus fuerit 446. §
26. Reditus Sancti ex urbe Romana in Tolo-
repertarum, cum sen- sanam, dispersio primorum sodalium per Hi-
episcopum Fesulanum.
I). spaniam et Galliam et origo conventus Pa-
,

Pars i, qua exponuntur praambula 102. risiensis 450. § 27. Discessus Sancti ex par-
Pabs ii, Depositiones Valeriani Abbatis 104. tibus Tolosanis ad urbem Romanam, insignia
Pars iii, Earum prosecutio et episcopi appro- quaedam miracula, et synopsis rerum quas ,

batio 105 Rom;e § 28. Principia ccenobii Bo-

gessit 454.
3 Diogenes et Stephanus, forte et Albinus Ro- noniensis, mira visio Reginaldi, qui Ordinem
moo, ex Martyrologiis 213 ingredi voverat, et habitus Praedieatorum post
4 Dominicus oonfessor fundator Ordinis FF. hanc visionem mutatus 458. § 29. An San-
Praedirntorum Hononin- in ltalia. Commenta- ctus Romas exercuerit Magisterium sacri Pa-
mrs rur.vns. g 1. Pramittitur notitia vete- latii, ad Ordinem admiserit S. Hyacinthum,
ruin auotorum, qui Vitam Sancti conscripse- et viderit divinam essentiam in quadam ecstasi
runt 359. § 2. Ficti et suppositii vel dubii 463. § 30. Alia nonnulla quae Sanctus in hac
ejusdom Vitae Bcriptores, qui sub nomine ve- commoratione Romana gessisse dicitur 467. §
terum aut aliorum perperam ab aliquibus alle- 31. Hispanicum S. Dominici iter, gesta Sego-
gantur :'.ii'.'. ?; Examinatur auctoritas Ala- ''<.
viae, postbuma commorationis Segoviensis mo-
ni de Rupe, qui stupenda et antiquisignota S. numenta, et an Sanctus ibi sacra stigmata ac-
Dominici gestanarrat 365 S 4. Judicium de .
ceperit 470.§ 32. Alia nonnulla quas Sanctus
reosntioribus ejuadem Vitas scriptoribus, qui in Hispania gessisse perhibetur 474. § 33.
post Alaniim de Rupe floruerunt 368. § 5. Quo tempore Sanctus ex Hispania in Galliam
Pnemonitio dc vetnstis Sancti Actis. qua> post Italiamque discesserit, et qnae in ilio itinere
hunc Commentarium edituri sumus 370. § 6. gesserit 478. § 34. An Sanctus interfuerit
Chronologieum \'itic omipenilium, juxta quod comitiis Franciscanorum, quae vulgo Capitu-
reliquus Commentarius prsevius ordinabitur lum Storearum appellantur. 481. §35. Alte-
374. ^ >). Examen signorum, qusa nativitatem rum colloquium quod Sanctus noster Romae
Sancti prssnuntiasse et antecessisse dicuntur aut Perusii cum S. Francisco habuisse dicitur
377.^8. Annus nativitatis, patria, parentes 484. § 36. Varia Sancti gesta et itinera usque
et consanguinei 381. §9. An Sanctus ex nobi- ad Pentecosten anni MCCXX seu primum Capi-
lissima Quzmanorum familia oriundus fuerit tulum generale 487. § 37. Acta qua?dam in
384. ?i 10. Pia Sancti pueritia studia littera- primo Capitulo generali, quod Bononise anno
riini. ct eo tempore eximia virtutum excrri- mccxx celebratum est. 490. § 38. Sanctus
tia;is:. tj 11. Pia Sancti vita inter Canoni- primum Ordinis sui capitulum generale ad
post
cos regulares, et
examen quarumdam rerum, diversas Italiae civitates excurrit 493. § 39.
quie hoc tempore ab eo gestae memorantur Vera narratio de eonversione Benedictae Flo-
391. tj 12. Sancti itinera cum Didaco epi- rentinae, quas eum fabulosa ejusdem conver-
scopo Uxamensi, el varia quss in iis conti- sionis historia conferri potest 498. § 40. Ul-
gissc traduntur 395. 13. PrimaSancticerta- tima Romana
jj Sancti commoratio, et mlitus
mina cuin luorcticis Albigensibus, et funda- Roma Bononiam, ubi exeunte Maio anni mccxxi
secundum
 AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.
secundura capitulum generale celebravit 503. desiderium, conversio quarumdam mulierum
§ 41. Acta in secundis comitiis generalibus, hsereticarum, etaliqua Sancti miracula in par-
quibus Sanctus interfuit 506. § 42. Examen tibus Tolosanis patrata 567. Cap. 4. Sancti
eorum, quae Sanctus post secunda Ordinis co- humilitas in recusanda dignitate episcopali,
mitia usque ad ultimum morbum feeisse tra- ecstasis, du88 prophetise, benevolentia Comitis
ditur 509. § 43. Aliqua Sancti gesta, quae ad Montisfortis aliorumque erga ipsum 569.
,

certum tempus reduci non potuerunt 511. § Cap. 5. Prsedictiones de institiieiido Ordine
44. Ultimus Sancti morbus, pia mors, ccelitus- Praedicatorum, consilium istius institutionis
que absentibus facta ejusdem obitus revelatk) revelatione probatum et ejusdem Ordinis
,

514. § 45. Corporea Sancti forma, et Opera splendor cuidam theologise magistro in visione
litteraria, quae ab eo posteritati relicta dicun- ostensus 571). Cap. 0. l)ivors:r Sancti revela-
tur 518. § 40. Prima Sancti sepultura, et post- tiones, approbatio Ordinis Prtedicatorum im-
modum honorifica sacri ejus cadaveris elevatio petrata, et dispersio primnrum sodalium ab
521. § 47. Legitimus processus, et alia ad lo- ipso facta 572. Cap. 7. Fervenles ejus prasdi-
cum tempusque canonizationis spectantia 523. cationes, fama sanctitatis, reformatio sancti-

§ 48. Sancti cultus diversimode propagatus monialium, et insignia qusedam illiusmiracula

et auctus 528. § 49. Pracipua Sancti ossa
apud RR. PP. Praedicatores Botionienses con-
servata, .iisdemque asserta 529. § 50.
nulla? ejusdem Sancti reliquiae alio translatse
et varia per eas patrata miracula 531. § 51.
Effigies S. Dominici in Sorianensi Praedica-
torum coenobio, ubi intercessione ejusdem San-
ctiplura clientibus ejus beneficia conferuntur
534. § 52. Posthuma Sancti gloria ex innu-
574. Cap. 8. Migratio FF. Praedicatorum et
sanctimonialiura in alterum locum, translatio
Non- imaginis Deiparae, ejectio demonis ex energu-
mena, et tres moniales a febri mox libera-
tse576. Cap. 9. Zelus Sancti, inissio fratrum
Bononiam, Koynaldi morbus precibus ejus ac
mira Dciparae unctione curatus, novus Ordinis
habitus eidem segrotanti ostensus, et punitio
alicujus, qui sacram Preedicatorum vestem lu-

meris miraculis 538. —

Vita, auclore B. Jor- dibrio exposuerat 577. Cap. 10. Revelationes

dano synchrono ex Ordine Prxdicatorum et

, , Sancto factae de singulari Deipara; affectu erga
secundo ejusdem Ordinis Magistro generali ; ex Ordincm Prsedicatorum, et subitanea duarum
antiquo Ms. membranaceo Uxamensi, quod con- mulierum sanatio precibus illius mirabiliter
servatur in codice Musei nostri signalo + Ms. obtenta 579. Cap. Gesta Rejnaldi
11. alio-

rumque illustrium Prsedieatorum, apparitio-

162, et cum editione E.chardi collatum est.
Prologus 541. Caput i. Sancti patria, pue- nes, tentationes, et varia alia quaj in Conventu

ritia, studia litterarum, virtutes, dignitas in

Bononiensi contigerunt 581. Cap. 12. Mira
Ordine Canonicorum Regularium, itinera et cibi et potus multiplicatio, prophetia, aliaque

prima cum hsereticis Albigensibus certamina Romsa patrata 582. Cap. 13.
Sancti miracula

542. Cap. 2. Bellum contra Albigenses de-

cretum, intrepida S. Dominici inter liDereticos
constantia, confirmatio Ordinis Praedicatorum
ab ipso procurata, et Hispanicum Sancti iter
545. Cap. 3. Pia Reginaldi mors, professio
religiosa Jordani et Henrici in Ordine Praedi-
catorum et ejusdem Henrici laudes 548.
,
Daemon a Sancto castigatus, vinum rursus
multiplicatum, mira linguae ignota; intelligen-
tia, aliaque prodigia 584. Cap. 14. Prodigiosa
pueri Lxsi ac matris febricitantis sanatio, se-
vera paupertatis et regulae observantia, iterata
panis ac vini multiplicatio 586. Cap. 15. Va-
riae dsemonis insidiae fraudesque
patefacta?,

summa in Sancto dilectio evangelicse pauper-

Cap. 4. Duo Prima Ordinis Capitula genera-
tatis ejusdem virtutis commendatio 588.
et
lia, Sancti felix obitus, honorificse exsequiae,
Cap. 16. In primo Capitulo generali effulgens
qufedam miracula et eximi» virtutes 550.
Sancti humilitas, fortis ac suavis suorum gu-
Cap. 5. MiraF. Bernardi energumenihistoria,
bernatio, stricta regularum et jejuniorum cu-
honorifica corporis S. Dominici elevatio seu
stodiaetiaminitineribusservata590. Cap. 17.
translatio, et diversa miracula eo tempore per
intercessionem ejusdem Sancti patrata 553.
— Fervens Sancti zelus in procuranda animarum
salute, magna orationis efficacia, et firma in
Vita altera quam F. Barlholomsus Tridenti-
Deo fiducia 592. Cap. 18. Propagatio et in-
nus ex Ordine Preedicatorum ante medium
se-

excerpta est ex Ms. crementum Ordinis Prsedicatorum, forma cor-

culixiii breviter conscripsit;
Eminen- porea sancti Conditoris, et singulares animre
Codice 2061, qui Romx in Bibliotheca
Sancti con-
et nunc pri- ejus dotes 594. Cap 19. Efficaces
tissimi Cardi.nalis Barberini exstat,
mum tgpis excudilur 556. —
Acta ampliora, ciones, ardens orationis ac mortificationis
dium, tenera devotio in sacrificio Missae,
stu-
ab-
qux F. Theodoricus de. Appoldia, suppar Ordinis
mortis no-
stinentia, et prasvia imminentis suaj
Prxdicatorum scriplor ex variis anliquioribus Sancti morbus,
titia 595. Cap. 20. Ultimus
monumentis collegit. Nunc primum ea sincera et quibus-
codice pia monita, et felix mors absentibus
integra exhibemus ex membranaceo nostro 21. Hononnca
Mnsei nostri codice dam statim revelata 598. Cap.
P. Ms. 8, quem cum altero beneficia statim post
primus Sancti exsequiae, varia
signato P. Ms.7 contulimus. Prologus em-
collata, et revelatio
obitum ejus nonnullis
558. Prologus secundus 560. Tituli veterum illius mer.tis ac virtuti-
pars dam facta de magnis
Capitulorum. Pars prima, pars secunda, Illnstre Ordinis Praed.cato-
pars sexta, bus 599 Cap. 22.
tertia, pars quarta, pars quinta, sancti Institu-
562. rum incrementum post mortem ,

pars septima, pars octava, 560, 561 et primorum Fratrum fervor ad

pia toris, et magnus
Caput Sancti prsenuntiata nativitas,
1 sanctitatem 601.
misericordia erga imitandam Fundatoris sui
pueritia, studia litterarum, magna pnmo-
et di- Cap 23 Ordo Prsedicatorum
pauperes, aliaeque virtutes; conversatio Deiparae cura,
2. rum Fratrum pietate. singulari
gnitas inter Canonicos regulares 562. Cap. caritate erga proxi-
prima contra quibus revelationibus et
Iter episcopo Oxomensi,
cum Aliquot m.racula
vana San- mumclarus 603. Cap. 24.
haereticos Albigenses certamina, et S. Domimci, ante-
patrata per intercessionem
miracula 565. Cap. 3. Ardens martyrn
cti
q^ • quam
 — ;

INDEX ALPHABETICUS SANCTORUM.

quam solennitcr catalogo Sanctorum adscribe- 644. Sectio secunda, 646. Sectio tertia.
retur 603. Cap. 25. Translatio.sacri cadave- 648. Sectio quarta, 650. Miracula quae —
ris ad honorificentiorem locum. et in ea trans- variis locis et temporibus patrata sunt, et

latione fragrantissimus odor ab omnibus ad- quae nec in Commentario prnevio nec in Colle-

stantibus perceptus 603. Cap. 26. Compen- ctione Theodorici de Appoldia leguntur ; ex
dium juridicae relationis novem testium jurato- Vita S. Dominiei apud Joannem Antonium Fla-
rum de virtutibus Sancti, quas viderant; et minium folio 85 verso et sequentibus ca excer-

aliquot miracula quae circa tempus hujus exa- psimus 652

minis contigerunt 610. Cap. 27. Apostolici
Praedieatornm labores apud Cumanos et Hun-
garos, et varia prodigia, quae patronicio S. E
Dominici in illis regionibus patrata sunt 612.
Cap. 23. Aliqua miracula, quse intercessione
ejusdem Saneti in Hungaria et Sicilia contige- lT^leazarus Senex, septem fratres Machabaei
runt 014. Cap. 29. Mira sanatio monialis cu- jLi et horum mater, Antiochiae in Syria. Com-
jusdam iu Syria, et resuscitatio pueri mortui mentarius pr.evius, § 1. Sanctorum fratrum
in Hungaria, qui postmodum Ordinem Praedi- appellatio, genus, aetas, palaestra sen locus
catonim ingressus est 617. Cap. 30. Qnaedam martyrii. 5. § 2. Cultus celeberrimus juxtaac
revelationes ac punitiones, quas Fratres Mino- vetustissimus in universa Ecclesia 7. § 3. Pau-
res ad gloriam S. Dominici Fratribns Prsedi- cula de multis Sanctorum Patrum encomia
catorum indicasse diciintur, et repentina sa- 8.§ 4. Reliquiae et
Acta. 10. —
Acta, ex ipsis
natio ahbatis Cisterciensis, qui eumdem San- Sacris litteris. Caput. 1. Martyrii occasio ex
ctum ejusque Ordinem diligebat 618. Cap. 31. immani Antiochi Epipbanis Judaeorum perse-
Bulla Oregorii IX qua eximium
Pontiflcis , cutione ex Machab. lib. 1, cap. i a V xxl,
Praedicatorum Fundatorem albo Sanctorum conjuncto cum lib. 2, cap. v a V xi ad finem,
inscribit 620. Cap. 32. Mystica quaedam visio et ejusdem libri cap. vi usqtie ad * xvu 12.
Dominico et S. Francisco,
et revelatio de S. Cap. 2. Ipsius martyrii historia ex lib. 2 cap.
eerumque Ordinilms 021. Cap. 33. Aliae mi- vi a f xvni ad flnem, et toto capite vn 14.
rabiles visiones de primitiva sanctitate Praedi- Mokitum 15
catornm, et magna corum gloria in ccelo 624. 1 Eleutherius martyr, Tarsiae in Bithynia. Com-
Cap. 31. Novem orandi modi, qnibus Sanctus mentarius pr.evius. Sancti cultus reliquiae ;

utebatur, et duo exempla, quac alibi omissa ecclesiae, Acta et tempus martyrii 320. —
sunt 625. — Relatio Jtjridica, in qua novem Acta auctore anonymo. cx insigni Codice Ms.
testes oculati et jurati cx Ordine Prnsdicato- bibliothecx Cxsarex Viennensis, Gr.vce et Latine
rum, narrant pia gesta et miracula S. Domi- cdita. Caput 1. Sancti locns natalis, officium
nici, quae in vita, obitu vel post mortem ejus in aula, virtutes, conversio, baptismns 322.
observavcrant ; ex editis apud R. P. F. Jaco- Cap. 2. Ejus a famtilo proditi constantia, mar-
bum Echardum, qui hoc authenticum instrumen- tyrium, sepulcrum illustre miraculis 325
tum inter Scriptores Ordinis Prxdicatorum rc- 1 Epiphanius et Isidorus martyres Vesontione
censitos tom. 1 paa. 44 et sequentibus, mtper ex in Gallia. Sylloge de cultu. 328
Ms. codice Carcassoncnsi in lucem dedit. Proce- 2 Etheldrita seu Alfreda virgo reclusa in cceno-
mium Notarh 628. Caput 1. Testimonium bio Croylandensi in Anglia. Commentarius
Prioris Bononionsis de iis rcbus, quas in con- Historicus. Sanctae cultus, Acta, reliquiarum
versatione, ultima acgritudinc, ac post mortem exustio. 173
Sancti conspexit 629. Cap. 2. Narratio eorum 1 Ethelwodus ex abbate Abbendoniensi Winto-
quae F. Ouilielmus de Monteferrato, et F. nise in Anglia episcopus. Commentarius vrx,-
Amizo Prior Paduanus in vita et post obitum vius. § 1. Seriptores Vitae, ctiltus ex Marty-
Sancti observarunt 031. Cap. 3. Testifieatio rologiis et hymno deprecatorio 83. § 2. Sacri
F. Bonvisi et F. Joannis Hispani de diversis corporis elevatio, Officium et Missa 84. § 3.
Sancti virtutihiis, quas viderunt et audiverunt Aliqualis praecipuorum gestorum chronologica
632. .Oap. 4. Expositio eorum qua? F. Radul- series 86. — Vita auctore Wolstano mona-
phus circa conversationem, mortem et sepul- cho Wintoniensi cx Actis Sanctorum Ordi-
;

turam Sancti declaravit 635. Cap. 5. Declara-
tio illarum rerum quas F. Stephanus, Prior
Provincialis Lombardias de Sancti vita, patro-
cinio ac translatione noverat 637. Cap. 6. No-
.titia eoruni quffl F. Patilus Venetus et F.
Frugerius Pennensis circa gesta Sancti ejus-
que miraeula testati sunt 639. Epii.ogus No-
tarii 641. — Epistola authentica
delegati inquisitores Tolosani
qiisacirca virtutes at miracuia S. Dominici ex
testilms oculatis. ac juratis audiverant; ex edi-
nis S. Dencdicti Seculo v, a pag. 60S. Pr.e-
fatio 88. Ordo Capitulorum in editione
Mabillonii 88. Caput 1. De Sancti miraculoso
ortu, clericatu, sacerdotio etmonachatu Gla-
stoniaj,unde factus abbas Abbendoniensis 89.
Cap. 2. De ejus gestis Abbendoni», unde ad
Wintonienses infulas promotus, clericos ex-
qua sub- pulit, a qtiibus propinatum venenum innoxie
exponunt ea, hausit 91. Cap. 3. Alia praeclare gesta. prse-
sertim in erigendis restaurandisque variis cce-
nobiis; deque
de translatione S. Swithuni ,

tione 11. P. F. Jaeobi Echardi inter scriptores eximia Sancti caritate 93.
tempore famis.
Ordinis Przdicatoiiim recensitos tom. 1 paq. 56
Cap. 4. Inter continuas infirmitates variis mi-
et sequentibus. 011 —
Monitio pr.eyi.y de qui- randis signis inclarescit, etiam prophetiis et
busdam miraculisjam statim escudendre 043. visionibus 94. Cap. 5. De ecclesios veteris mo-
Miracui.a qua- Rothomagi in Normannia ab
nasterii dedicatione, Sancti obitu, multisque
anno Christi moclxi, usque ad anmim mcclxx exinde. et post sacri Corporis elevationem se-
contigerunt; e.r paroo Afs. codice
Audomarensi cutis miraculis 96. — Vita metrica Wolstani
in membranu exarato, quam cum editione R. P.
monachi Ventani. 98
F. Jacobi Echardi contulimus. Sectio prima 4 Eudocia martyr, in Perside. Sylloge de cultu

et
 AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.
et elogiura apud Graecos. Eaderane
sit oum S. corporis ejus, et prodigia 24 hanc
prasceden-
Ia, an diversa
309 tia,comitantia et brevi consecuta 184.Cap.2.
3 Euphronius episcopus Augustodunensis , in Alia prodigia duo et vigint.i tnm facta
patroci-
Galiia. 2">8 nio beati ejusdem Antistitis 186.
Cap. 3. Re-
4 Euphronius episcopus confessor
Turonis in liquadecem ejusdera Beati miracula 187
Gallia. Sylloge de cultu, aetate et gestis 338.
Caput 1 Cultus et elogia 338. Caput 2. ^Etas
.

et gesta. 339 H
1 Exuperius episcopus confessor, Corbolii in agro
Parisiensi. Commentarius historicus. De <*es-
tis, cultu,
translationibus et miraculis. § 1. Hermellus martyr, Constantinopoli, exMnr
Sancti aetas, gesta et cultus apud Baiocenses ti/roloqiis 91?
213
52. § 2. Translatio in Franciam, ac demura
Corbolium ubi ut singularis patronus solennis-
sime colitur. 53

1a ac soci martyres in Perside. Commenta-

rius pr,evius. Cultus ex Martyrologio Ro-
mano ac tabulis Gracis; tempus martyrii;
1 T>lix martyr, Gerundae in Catalannia. cui Acta 330. —
Martyrium auctore anonymo,
_T Romanus ad jungitur. Commentarius pkjs- ex bibliotheca Vaticana Codice 1671, cum Ms.
vius.§ 1. Sancti a synonymo, itidera martyre bibliothecx Cxsarcx collatum, Grxce et latine
Gerundensi, distinctio, patria professio, trans- editum 33
itus inHispaniam, an cum sociis, ibique gesta
22. § 2. Antiquissimus Sancti cultus Passio :

apud Adonem contracta, Officium, hymni, etc.

24. § 3. Reliquiae, miracula, constans vene-
ratio, Acta suspecta 25. —
Acta, ex perve-
1 Tonattis confessnr abbas I Marcbianensis in
tusto codice Moissiacensi, eumquatuor aliis Mss.
«J Belgio. Commentarius historicus § 1.
collato. 26 Notitia loci et Sancti, ejusque gesta et aetas
2 Felix et Nicetus Martyres, Veronae in Italia.
70. § 2, Culttts sacer et brevia hinc inde elo-
ex Martyrologiis. 154 gia 72. § 3. Sacri corporis elevatio, translatio
2 Fides, Spes et Charitas atque item Sopbia seu
et relatio 74
Sapientia earum mater, Romae. Commenta- 1 Justa virgo et martyr Aquilae in Vestinis Ita-
rius Criticus. Praefatiuncula 16. § 1. San-
liae. Commentariuspr.evius. De Sanctae socio-
ctarum cultus apud Graecos aeque ac Latinos, rumque ejtis cultu et gestis 38. — Acta ex
sed diversis diebus ac modis 16. § 2. Nomina, Mss. contracta
variis a P. Philippo Ale/jambe
genus, patria, aetas, reliquiae et Acta. 18 S. J . 40. — Appendix prima de sacri corpo-
1 Friardus et Secundellus reclusi in dicecesi ris inventione 42 Sanctorum Justini, Felicis,
Nannetensi Galliae. Commentarius prjsvius. Florentii, Jtistte et Umbrasiae corporum inven-
Sancti utriusque cultus, reliquiae, a?tas et Acta
— Vita ex tio. 42. — Appendix altera, de S. Justae
53. S. Gregorio Turonensi lib. de reliquiis 44
Vitis Patrum cap. 10. 57 1 Justinus puer martyr in territorio Parisiensi.
Commentarius pr.evius § 1. Cultus Sancti et
elogia Parisiensium 30. S5 2. Variae elogiorum
G et Actorum difficultates 31. § 3. Justini trans-
latio in Corbeiam Saxonia? 33. — Vita me-
trica, cx tomo 3 operum Venerabilis Bedx 34
3 aufridus episcopus Cenomanensis, in Gal-
f*
\T Commentarius pr.evius. Beati cul-
lia.

tus; Acta horumque supplemenlum et illu- K

stratio 278. —
Acta auctore anonymo sed
cosevo, apud Mabillonium in vcleribus anale-
281
f/~ inedus eremita
ctis 1 confessor, inWallia. Syllo-
3 Gregorhts abbas Nonantulanus, in Italia 230 JV ge de aetate, cultu et portentosis gestis 68
2 Gualterus confessor, discipulus S. Francisci
Assisiatis, Vimarani in Lusitania. Commenta-
pjus historicus. Beati cultus; elogia ; reli-

quiae; miracula; translationes 194

2 Gundecharus episcopus.Eystadii in Germania,
eontitis, Attitis, Alexander, Cindens, Mne-
Commentarius historicus § 1. Cultus ejus et
reliquiae apud Eystadienses 175. § 2. Acta us- 'L sithitis, Cyriacus, Menaeus, Catinus et

que ad obtentam sedem Eystettensem 178. ex Mendogie Grxco

Euelssii6, 21

Gestainepiscopatuetfelix obitus 179.— 1 Leus mi, Lpo presbyter confessor Viguentiae

§ 3.
in dicecesi Ferrariensi Italiae. Commentarius
Exemplar instrumenti, quo B. Gundecharus
pr^evius. Sancti cultus, aetas, translatio et
praebendam instituit, quam circumeuntem ap-
pellant, ex Ms. cathedralis ccclcsiie Eijstcltensis Acta 46. —
Vita, ex tomo 1 1 bibliotheae Ora-
182. — Miracula gloriosi pontificis Gundecha- torii. Romuui fol. 339 48. Appendix in qua ex

ri.auct.ore, utputamus, Philippoepiscopo Ey- citata in Coinmentario prsevio Bernardini an-

xxxix, ex Ms. Pontificuli archivi epi- tistitis epistola, varia alia dubia ad S. Leum
stettensi
spectantia elucidantur 49
scopalis Eijstcttensis. Caput 1. Elevatio sacri
4 Lugidus
 ,

INDEX ALPHABETICUS SANCTORUM.

tus, ecclesiae Anagninae constructio, iteratus
4 Lugidus Luanus abbas Cluainfertensis, in
sive
Sancti no- discessus ac reditus et ipsius prosopographia
Hibernia. Commentarius pr^vius.
mina, distinctio, cultus, aatas et Acta 341. — 238. Cap. 3. Sancti morbus, prophetia, mors,
codice noslro Ms. membraneo sepultura , successores et nonnulla patrata
Vita ex antiquo
miracula 240
Salmanlicensi P. Ms. xi, cum aliis. collalo. Ca-
put 1. S. Luani natales et mirabilis infantia,

ac pueritia 344. Cap. Educatio ejus apud

2.

S. Congallum abbatem Benchorensem plura ;

R
ibi miracula, fundatio Droma-snectae 346.
Cap. 3. Mutatio non una stationum, fundatio
miracula 347. Raynerius archiepiscopus Spalatensis et
coenobii Cluainfertonsis, varia
martyr in Dalmatia. Commentarius
Cap. 4. Lenitas erga subditos; miracula varia
,

349. Cap.5. Prodigiaplura; exaltatio S. Gre- pr.evius. Sancti cultus et Acta 356. Acta, —
gorii magni revelata, prophetia 350. Cap. 6. auctore Thoma, archidiacono Spalalensi, in Hi-
Alia miracula; sanctus obitus; contentio de storia Salonitana 357
corpore; festus in ccehim transitus 352 1 Romanus martyrGerundae in Catalaunia. De
3 Lydia Purpuraria, Philippis in Macedonia, ex eo agitur in § l.Commentarii praevii S. Felicis
Actibus Aposlolorum 199 martyris 22 et23
Rutilius martyr, in Africa 145

S iLTarana et Cyra, Beroeae in Syria. Commen-

ITI. tarius pr.kvius. Cultus earum in eccle- 1 Oecunda vel Secundina, Donatula, Secundo-

sia Latina et Graeca 226. Vita auctore— 5 la, Maxima, Justa, Menander, Profunus
Theodoreto episcopo Cyri, ex edilione Jacobi et forte Silvanus atque Donatus, ex Hierony-
Sirmondi S. J. 227 mianis 29
1 Maria Consolatrix virgo, Veronae in Italia. 4 Sergius et Bartbolomaeus, ex iisdem Hierony-
Commentaiuus de cultu et gestis 81 mianis 319
3 Martyres passi sub Abenner in India.Vx Mar- 2 Serenus episcopus Massiliensis, Blanderati in
lyrologio Romano 213 Italia. Commentarius historicus. § l.Sancti

2 Maximus episcopus confessor, Patavii in Ita-
lia. Sylloge de Sancti a;tate, inventione, ca-
noni/.atione et translationibus 110
gesta quaedam explicata, et cultus apud Blan-
deratenses assertus 157. § 2,Ejusdem ibidem
cultus antiquitas ex loci traditione et monu-
mentis comprobata 160. § 3. Cultus ejusdem
in metrocomia Blanderatensi vetusta solen- ,

N nitas et incrementum per obtenta miracula

162. Reliquiarum S. Sereni status et cultus
hodiernus 165
1 TVTectarius episcnpus confessor, Viennae in 1 Severus presbyter confessor, in Novempopula-
L\ Gallia, ex Marlyrologiis 51 nia Galliae, cx Gregorio Turonensi 55
1 Nemesius confessor, ex Martyroloijio Usuardi 46 4 Sigradavidua, Sussione in Gallia. Sylloge de
cultu, aetate et gestis 354
2 Stephanus Papa I ac martyr, Romae. Commejj-
tarius pr.-evius. § 1. Cultus pjus tamquam
martyris proprie dicti 113. § 2. Ejtis patria,
parentes et gesta quaedam usque ad annum
1 T\eregrinus confessor, apud Alpes Mutinam Christi cclv 115. § 3. Ejusdem senten-
X inter et Lucam. Commentakius criticus. tia contra S. Cyprianum et alios de itera-
Constans Sancti cultus, xVcta fictitia 75. — tione Bnptismi, ab haereticis aut schismaticis
Acta fabulosa 77
ex iliwbus Mss. consimilioiis collati 117. § 4. Acta S. Stephani adversus S.
4 Peregrinus, Machoratus et Viventianus mar- Cyprianum et rebaptizantes a potiori Ecclesiae
tyres, apud Cenomanos in Gallia 335 parte constanter ab initio probata 119. § 5.
4 Perpetua, Romse. Sylloqe de cultu, elogiis, Cetera quae de Sancti gestis narrantur a variis
gestis, scpultiira, loeo ot anno mortis 315 scriptoribus, maxime ab Anastasio Bibliothe-
1 Petri ad vincula, Rorase, ex Martyrologiis 15 cario 122.§6.Acta martyrii eorumque aucto-
2 Petrus episcopus confessor, Oxomisnt Uxamae ritas 124.§7.Primatranslatioreliquiarumejus
in Ilispania. Commentarius pr/evius. § 1. ex ccemeterio Callisti ad ccenobium S. Sylve-
Sancti cultus, patria et professio 189. § 2. stri de Capite 127. § 8. Earum translationes ac
./Etaset gesta 190. —
Acta, apud Tamnijiiin, divisiones aliae posteriores, 129. § 9. Alia re-
ex Ms. vetusto Legendario Asturicensi 192 liquiarum ejustranslatioad ccenobium Colum-
3 Petrus episcopus, Anagniaa in Italia. Commen- nense prope Tranum in Apuliaanno mclx 131.
TAEIUS pk.kvivs. § 1. Beati cultus, institutum § 10. Earumdem diuturna ibidem defossio, et
monasticum, dignitaa abbatialis, canonizatio secuta inventio item novae translationis occa-
;

et miracula 231. g 2. Acta eorumque scripto- apparatus 134. § 11. Translatio reliquia-
sio et
res 232. —
Vita, ex mendosocodice perantiquo rum novissima ex ccenobio B. Mariae de Co-
ecclesix Anagnin.v. Caput 1. Sancti nobilitas, lumna prope Tranum, ad urbem Pisanam anno
vita monastica, mumis in Curia Romana, epi- mdclxxxii. 136. —
Acta, ex codice nostro
scopatus, legatio Constantinopolitana, et quaj- mcmbraneo ac peiretustu Q Ms. 6, cum aliis
dam miracula 234. Cap. 2. Calumnia Saucto pluribusMss. editisque collato. Caput 1. S.Ste-
impacta, peregrinatio Hierosolymitana, redi- phanus, Valeriano Ecclesiam persequente

suos
 ;

AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.

suos confirmat et plurimos ethnicos coirvertit
ad Christum 139. Cap. 2. Martyria S. Ste-
phani Papae et discipulorum ejus 141
W

Waltenus abbas Ordinis Cisterciensis, in

4 npertullinus presbyter et martyr, Romae. Commentarius prjjvius. § 1.
Scotia.
X COMMENTARIUS HISTORICUS 317 Immemorabilis Sancti cultus ex variis monu-
2 Theodota ac tres filii martyres, Nicsese in Bi- mentis probatur 242. § 2. Inconsiderata ejus-
thynia. Item de alia synonyma cum septem fi- dem Sancti cum altero confusio, falsa multi-
liis, Csesarese in Mauritania. Commentarius plicatio aut duplicatio, et hujus postremi erro-
pr^evius. § 1. Cultus apud Graecos et Lati- ris origo 243. § 3. Scriptor Actorum, nonnul-
nos; elogia, aedes sacra Constantinopoli, Acta la eonim compendia, annus diesque, quibus
147. § 2. Discutiuntur Acta a Combefisio edi- Sanctus obiit, et ccolestes litteraa do instante
ta; exemplaria Mss., Theodota una an triplex morte pramonentes examinantur 246. Vi- —
149. § 3. Singularia qusedam circa Sanctam ta auctore Jordano vel Joscelino monacho Fur-
nostram ejusque filios puncta proposita ac dis- nesiensi ex Ms. Passionali pcrgameno, mensis
;

cussa ; locus a Combefisio in suis Actis perpe- Febr. fol. 218, quod servatui; in cmobio Bode-
ram Latine redditus 150. — Passio cxActisS. censi Canonicorum regularium S. Augustini in
Anastasiee martyris apud Surium, ad dicm xxv dimccsi Paderborncnsi 248. Prologus 249.
Decembris. Caput 1. Sancta sistitur Diocletia- Caput 1. Sancti avus, parentes, nomen, pia
no imperatori; Leucadii nuptias spernit ; vir- pueritia et adolescentia 251. Cap. 2. Professio
tutes exercet cum S. Anastasia, mittitur in vita) canonicDO et mirabilia heneficia ei coclitus

Bithyniara. 152. Cap. 2. Filii primogeniti collata 255. Cap. 3. Transitus ad vitam mo-
constantia virgis probata ; oppugnata sanctae nasticam, et variie in illa virtutes 258. Cap. 4.

Martyris pudicitia, at divinitus defensa ; raar- Monasteria hortatu Sancti constructa.et mise-
tyrium, apparitiones 152. — Acta ai.ia, au- ricordia ipsius erga pauperes variis miraculis
ctore anonymo a Combejisio edita inler illustrium illustrata 2G1. Cap. 5. Donum Iacrymarum,

Christi Martyrum lectos triumphos, a pag. 247. variae visiones etecstases2G4. Cap. 6. Diversa

Sancta cum filiis sistitur Bythynia? praefecto miracula quae Sanctus in vita patravit, mira-
desiderium martyrii, quo post cruciatus omnes bilisde imminente morte prajmonitio et pius
simul in igne coronantur 153 obitus 266. Cap. 7. /Eterna Sancti gloria va-
riis visionibus post obitum ejus ostensaet con-
firmata 270. Cap. 8. Eventus quidam a San-
cto apparente prsodicti, et varii morbi ad ejus
sepulcrum curati 273. Cap. 9. Incorruptio sa-
1 "WTerus sancti Martini successor episcopus cri corporis et multis a^gris sanitas restituta ad

Viennensis, in Gallia 20 sepulcrum Sancti 275

T
 INDEX
CHRONOLOGICUS
SANCTORUM
AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.

Severus presbyter in Novempopulania Galliae 55

ANTE CHRISTUM ANNO CLXVI.
Dalmatus cum Fausto filio Constantinopoli 214
Marana et Cyra Berceae, in Syria 227
cdlxxvii Euphronius episcopus Augustodunen-
»eptem Fratres Machabaei cum matre et sene
5 sis 228
t Eleazaro

SECULO I.
SECULO VI.

Friardus et Secundellus in dioecesi Nannetensi 56

Aristarchus S. Pauli diseipulus 314
Lydia Purpuraria 199 dxlv Arcadius archiepiscopus Bituricensis 59
Perpetua, Romae 315 Bandaridus eodem seculo episcopus Suessionen-
sis in Gallia 59
Item Kinedus eremita in Wallia 68
SECULO II. Peregrinus martyr cum duobus sociis apud Ce-
nomanos 335
Baumadus confessor apud Tutelenses 336
Floruit Verus episcopus Viennensis 20 dlxxiii S. Euphronius episcopus Turonensis
Item Maximus episcopus Pataviensis 110 obiit 338
Huc spectat Aspren episcopus Neapolitanus 200

SECULO VII.
SECULO III.

Inilio, Blanderati obiit Serenus episcopus Mas-

cci.vii martyrio coronatur sanctus Stephanus siliensis 157
Papal 113 dcii refertur Lugidus seu Luanus abbas in Hi-
Tertullinus presbyter et martyr Roraaa 317 bernia 341
Rutilius martyr, in Africa 145 Sigrada vidua eo seculo celebris 354
Item Betharius episcopus Carnotensis 167
Sub finem, floruit Jonatus primus abbas Mar-
SECULO IV. chianensis 70

Girca ccciv Celebris martyr Felix Gerundae in SECULO VIII.

Catalaunia passus 22
Eodem tempore Justinus puer in agro Pari-
siensi 30 Celebris fuit Maria cognomento Consolatrix virgo
Item Justa virgo et martyr Aquilana 38 Veronensis 81
Et Leus sra Leo qui Viguentia? colitur 46 dcclxi facta translatio corporis Stephani PP. 127
Theodota cum tribus filiis martyrizata 147 Item alise translationes 129, 131, 134 et 136
Eleutherius martyr in Bithynia 320
Eudocia et Ia, in Perside 330
SECULO IX.

SECULO V.
Floruit Etheldritha virgo reclusa, in Anglia 173
Anno dcccxci dicitur translatum corpus S. Ju-
Floruit Exuperius Baioeensis episcopus, postea stini Parisiensis in Corbeiam Saxonwe 33
Corbolium in agro Parisiensi translatus 52
SECULO X.
 INDEX CHRONOLOGICDS SANCTORUM AD TOMUM PRIMUM AUGUSTI.
Eo seculo scriptaD sunt praestantiores ipsius
Vitae 370
SECULO X.
Floruit Gaufridus Cenomanensis episcopus mor-
tuus anno mcclv 278
dccccxxxiii Gregorius abbas Nonantulanus 230
dcccclxxxiv Refertur Ethehvoldus episcopus
Wintoniensis in Anglia 83 SECULO XIV.

SECULO XI. Anno mcccxxiii obiit Augustinus episcopus Luce-

cerinus 283
Eodem seculo floruit B. Ciccus seu Franciscus
Anno MLXxvobiit Gundecharus episcopus Eystet- confessor tertii ordinis S. Francisci 654
tensis in Germania. 175

SECULO XII. SECULO XV.

Eo floruit Petrus Oxomensis, mortuus mcix 189 Scripta satis mira de S. Dominico, sub nomine
mcv Petrus episcopus Anagninus obiit 231 Alani de Rupe 365
mclx Walthenus abbas in Scotia 242
mclxx Natus est magnus S. Dominicus 381
mclxxx Raynerius archiepiscopus Spalatensis SECULO XVI.
martyr 357

Scriptores varii hoc seculo Vitam S. Dominici

SECULO XIII. non satis integra fide ediderunt 368

Gualterus Franciscanos in Lusitaniam dedu- SECULO XVII.

cit. 194
Ab anno mccv prasclarissima S. Dominici ge-
sta 374 Anno mdc Fit recognitio et approbatio reliquia-
mccxvi Concessus et confirmatus Ordo PP. Prae- rum decem Beatorum Ordinis Vallumbro-
dicatorum 442 sani 102
mccxxi moritur Bononiae S. Dominicus fundator Plures Sancti Dominici Vitae non satis sincerae
Ordinis PP. Prsedicatorum 514 scripta? sunt hoc seculo 369
 NOTITIA FIGURARUM
ORNANTIUM HUNC TOMUM.

Praefigitur Operis frontispicium.

In Tractatu prceliminari de Patriarckis Constantinopolitanis.

Effigies Joannis XI cognomento Vecci seu Becci pag. * 167

Effigies Josephi II, ferme pro Sancto habiti *

186

In decursu Actorum Sanctorum.

Theca reliquiarum S. Justae 45

S. Sereni hpsanotheca 167

B. Gundechari sepulcrum 176

Ejusdem crux 181

Antiqua effigies F. Prsedicatores 462

Sigillum S. Dominici 504
Effigies S. Dominici in folio 518
Effigies S. Dominici in Soriano 536
Effigies B. Cicchi 655

PRIMA
 PRIMA DIES AUGUSTI

SANCTI QUI KALENDIS AUGtSTI COLUNTUR

S. Eleazarus senex S. Maxima

SS. Fratres Macha MM. Antiochise in S. Justa
baei Syria. S. Menander
S. horum mater S. Profunus
MM. Romae.
S. Petri ad Yincula, Romae S. Silvanus 1

S. Fides S. Donatus j
S. Spes S. Justinus martyr, in agro Parisiensi.
MM. Romae.
S. Charitas S. Justa virgo martyr Aqmlae, in Vestinis.
S. Sapientia S. Nemesius conf., forte in Normannia.
S. Bonus S. Leus confessor, in dioecesi Ferrariensi.
S. Faustus S. Nectarius episcopusconfessorViennae,
S. Maurus in Gallia.
S. Primitivus S. Exuperius episcopus confessor Cor-
S. Calumniosus bolii, inagro Parisiensi.
S. Joannes S. Severus confessor, in Novempopulania
MM. Romae.
S. Exuperius Galliae.
S. Cyrillus S. Friardus reclusi, in dicecesi Nan-
I

S. Theodorus S. Secundellus netensi.

\

S. Basilius S. Arcadius confessor archiepiscopus Bi-

S. Castulus turicensis.
S. Honoratus S. Bandaridus confessor Suessione, in
S. Verus episcopus Viennensis, in Gallia. Gallia.
S. Leontius S. Kinedus eremita confessor, in Wallia.
S. Attius S. Jonatus abbas confessor Marchianis,
S. Alexander in Belgio.
S. Cindeus S. Peregrinus confessor, non procul Mu-
MM. Pergae, in Pam-
S. Mnesitheus tina in Italia.
philia.
S. Cyriacus S. Maria Consolatrix Veronae, in Ralia.
S. Meneeus S. Ethelwoldus episcopus Wintoniae, in
S. Catunus Anglia.
S. Euckeus B. Rodulphus a Florentia
S. Felix MM. Gerundae, in Hispa- B. Rusticus a Florentia
S. Romanus nia. B. Erizzo vel Ericius a Flo- :

S. Cyrillus rentia j

S. Aquila B. Albertus monachiVal-

S. Petrus B. Hieronymus lumbrosani
MM. Philadelphise.
S. Domitianus B. Melior a Valiana in Etruria.
S. Rufus B. Benignus Benizzi a Flo
S. Menander rentia
/
S. Secundina B. Orlandus
S. Donatula MM. Romae. B. Thesaurus Beccheria
S. Secondola B. Michael Flammini

38 PR^TERMISSl
Tomus i Augusti.
 ,

PR^TERMISSI

PRvETERMISSI ET IN ALIOS DIES REJECTL

Papse nescio quam translatio- Passio multorura Sanctorum monachorum notatur

STelesphori
nem nobis suggerat Florarium Sanclo- a Ferrario, MessanaeinSicilia, quos Abrahimus
rum Ms. Vide qux de hoc Sancto dicta seuAbraymus Saracenorumdux, pro fideicon-
• sunl v Januarii. fessione interfecit. Citat autem Marlyrologium

S. Popponis abbatis elevationem hoc die factam monasticum, haud dubie, Wionis, qni non mul-
notavit Bollandus. Vila ejus data est xxv Jan. torum dumtaxat, sed infinitorum monachorum
Brunonem ducem et socios, nescio unde hoc die passionem refert, pia auxesi, in qua ipsum secuti
S.
accersivcrit Ferrarius in Catalogo generali his non sunt Dorganius et Menardus quodque mi-
:

verbis : Apud Hamburgum in Saxonia, SS. mar- rere vel maxime, de ipsis nec verbo meminit,
tyrum Brunonis ducis, et trium episcoporum solito hic scrtiputosior , Bucelinus ; forte quod du-
cum aliis multis nobilibus, aNormannis pro biapleraque et implcxa offenderit, qux nec apud
Christi fide occisorum. Crantzium citat, quem nostrum Caietanum de Sanctis Siculis satis soluta
si recte inspexit, observare omnino debuit, rigidx invenias. Ubi PP. Benedictini et hanc et alias
hiemistempore omnes istosinterfectos esse ,ut longe Saracenorum irruptiones plusculum eruderave-
melius in Actis noslris relati sint, ubi et de San- rint, cetera a nobis poterunt illustrari.

cto Erlulfo episcopo cum tribus aliis satis fuse Lucium nobis hoc die tametsi sacris omnibus Fa-
actum est II Februarii. stis prorsus incognitum, magnifice proponil Ta-
S. Riocus, Colgano Riochus, abbas Inisbovindensis mayus his verbis : Barcinone in Hispania cite-
et episcopus, huc non pertinct, sed de eo jam riori, S. Lucii, ipsius urbis episcopi, qui pro-
pridem cum aliis tribus Hibernis episcopis actum pter Christi fidem in Neronis saeva persecu-
est vi Februarii. tionis procella, per innumera tormentorum
S. Sabini episcopi Canusini translalionem aliquam flagra, ad reternae glorise requiem strenuus
notavit Bollandus. Vide Vitam ix Februarii. agonista pervenit. Citat deinde cadem confiden-
S. Cunegundis imperatrix ncscio unde pro hoc die tia ecclesiasticos, nescioquos, Annales Hispanix,

Maurolyco innotuerit, quem procul dubio secutus qui demum ad Ferrarii Catalogum gcneralem
est Felicius. Dies ejus natalis est, quo Aeta illu- reducuntur cujus non major in hac parte aucto-
,

strata sunt ui Martii. ritas quam Domenecci aut Diagi, quos ambos

S. Whvwaloei translatio signatur aMolano et mo- perperam idem Tamayus appellat. Etcnim nul-
nasticis passim ; sedde eacum aliis, Sancti gestis lum Domeneccus hoc die Lucium agnoscit; Dia-
actum est in Martii. gus vero, ferme divinando, Victorem adducit,
S. Viatoris translationem invenit Ferrarius in qui successerit nescio cui Theodosio. Non vacat,
Caroli Saussayi Annalibus ecclesix Aurelianen- hic denuo Tamayi figmenta excutere. Tu vide
sis lib. 3, cap. 5, ubi facta narratur anno 1597 : tomo 2 Hispanix illustratx pag. 847 tolerabilem
verum neque inde neque aliunde aut Majores no- aliquem episcoporum Barcinonensium catalogum,
stri aut nos liactenus edocli sumus, quandonam ubi invenies primum referri Lucium Victorem,
vixerit, quid in vita gesserit, quoee demum die qui scripserit contra Arianos. Atque hinc col-
ejus natalis recolendus sit. Castellanus in addi- lige, quanti facienda sint fabricata a Tamayo
tionibus suis, ncscio quo duce aut qua auctoritate Acta, ceteraque, quse ex suis pseudochronicis
signavit xxix Maii, quo in Operis Supplemento more suo, ineptissime comminiscitur. Aliis argu-
de eo agi poterit XX ix Maii. mentis opus est ut inter Sanctos admittatur Lu-
S. Albani martyris inventio hoc die memoratur cius isle, qui nec cum ullo synonymorum quam-
apud Radulphum Dicetum aliosque : nos qux ad visplurimorum, confundi potest hactenus.
ipsum spectant, jam retulimus xxn Junii. S. Spinulus item qui et hoc dierelatus est, et ex xi
S. Victor Papa hoc die cum elogio refertur ab eo Maii a Majoribus pridcm remissus, a S. Hildul-
qucm Florum csse existimarunt Majorcs nostri, fo separari non potuit. Vide igitur et qux dicta
ut habes ante tomum n Marlii. Quibus etiam sunt de ipso xi Julii.
aliis diebus signatus fuerit, explicatum invenies, Joannes et Benignus S. Hildulfx discipuli Sancto-
eo die quo ipsum cum torrente Martyrologiorum rum titulis alicubi hoc die donantur, a quibus
retulimus XXVIII Julii . tamen consulto abstinui, dum eos sanctissimo suo
S. Germanum, celeberrimum Autissiodorensem epi- Magistro conjunxi ad xi Julii, ubi et in prxfa-
scopum, signavit hoc diequem Bedam Florus, tione et Vilis Sancti invenies qux ad ipsos spe-
esse crediderunt Majores nostri. At quisquis
is ctant. X i Julii.
fuerit, Sanctum non recte collocavit hoc die,
cum S. Eusebius episcopus Vercellensis in Arianismi
ad prxcedentem spectet, quo dic Acta ejus illu- historia, ut infraclus fidei defensor, longe cele-
strata sunt
XXXI Julii berrimus, hoc die, tamquam depositionis, passim
S. Helenam matronam martyrem iisdem verbis
et Romano, ve-
signatur in Martyrologiis, etiam in
hoc die annuntiant alque in Campania collocant
rum cum hac clausula; quod memoria ejus
Ferranus. Saussayus et Arturus cxci omnes :
xvni Kalendas Januarii celebrior habeatur,
'""" '" Componio quidem jam mense Maio
ncmpe quod ordinationis ejus dies sit, fiatque
binz datx sunt synonymsi
Trecis ct Aulissiodo- proinde de ipso Offieium, saltem commemoratio
n, asl ambx virgines. Matrona autem et mar- in Octava Conceptionis B. M. V. Alia occur-
tyr. qux huc spcctet, non alia esse potest
ab in- runt hujusmodi exempla, ut festivitates aiix nata-
chjta illaHelena, non Campanica sed Suecica,
' li ipsi diei prxferantur, quemadmodum patet in
de qua pridie actum est
XXXI j ulii prxcipuis Ecclesix Patribus SS. Basilio, Am-

brosio,
 .

AD DIRM PRIMAM AUGUSTI

brosio, Chrysostomo et aliis : ut proinde S. Eu- nescioquam, potius dixerim poemation, seu, ut
sebius ad
xv Decembris referendus esset ; verum vulgo ferunt,Romansium, ad Papebrochium 2
cum non ita pridem Officio ecclesiaslico donatus Junii anni 1693 transmisit R. D. Franciscus
sit, translalaque ob occurrenlem octavam Con- Cionaccius sacerdos Florenlinus, in Actis nostris
ceptionis, in diem sequenlem ejus festivitas, Acta xixMaiiet alibi Iaudatus,quam demiratus Pape-
e)us trunsponenda sunt, ut jam pridie verbo dixi- brochius, rescripsit iii Julii rogavitque notitiam
mus, ad diem xvi Decembris. loci ac prxsentis cultus, et unde descripta
essent
Processio venerabilium lignorum venerandae et tam miranda Rufiniani islius gesta. At nihil re-
vivificatricis Crucis ex Horologio Grxcorum hoc sponsi datum est, quod saltem repererim.
Vita,
die a Molano in Fastos nostros relata est. seu potius perpetua stupendorum miracukrum
Justa martyr, mater S. Silvestri, unde in Flo- congeries sex capita complectitur, atque ad calcem
rarium nostrum pervenerit atque inde in Greve- subjicitur species hymni cum oratione et confusis
num, ut ut solicite quxsiverim , necdum satis per- aliquot Missx partibus,qux cmnia nec crucem
spicere potui. prxferunt nec lucem. In omnibus sacrisFaslis aut
Facinola ibidem etiam signata, xque mihi incogni- tabulis ecclesiasticis, etiam in Ferrario ignotissi-
ta est hactenus. mus est iste Rufinianus, nec scio, qua fronte ad-
S. Boni martyristranslationem Roma Ulyssippo- scriptus sit Italice hic titulus ; Vita S. Rufinia-
nem factam anno 1658, ex xil Maii huc remise- ni episcopi et confessoris, discipuli S. Petri,
runt Majores nostri, moli non maijna Cardosi cujus festum celebrat Etelesia i Augusti. Ne-
auctoritate, ut qui in Hagiologio suo Lusitano que hic juvat auctoritas solius codicis Usuardini
scripserit, eum esse, S. Bonum presbyterum Medicxi inter auctaria, ut proinde certiora ex-
ac martyrem hoc die relatum. Sudabit multum, spectanda censeam,priusquam Rufinianum islum
at frustra, qui Bonorum istorum idenlitatem pro- Sanctis annumerem. Alius est verus Rufinianus.
bare voluerit. secundus Baiocensis post S. Exuperium episco-
Salomonem aliquem Atinae civitatis episcopum pus, sed certum cultus diem necdum reperire li-

ordinatum invenio a S. Eleutherio Papa in cuit : offeret se occasio de ipso agendi cum suc-
Chronieo ejusdem urbis, ab Ughello edito, tomol cessore S. Lupo ad diem xxv Octobris.
Italix sacrx, col. 496 ubi non uno
*, titulo lau- Dolochus seu Tolochus peregrinus in tabulis Hi-
datus est, diciturque Domino spiritum reddisse bernicis hoc die notatus est; verum cum solum

Kal. Augusti. Eum ferme Sanctis accensue- nomen ibi reperiam, exspecto, qui me de vita,
rat Papebrochius ; verum cum inter Sanctos xtate et maxime de cultu doceat.
aiios Atinenses episcopos eum non numeret Fer- S. Felicitas martyr signata hoc die in Florario
rarius in Catalogo Sanctorum Italix, de cultu Ms. qux, qualis, aut cujas sit, explorare necdum
prius doceri cupio, quam ipsi locum in hoc Opere licuit, forte cum aliqua ex multis synonymis jam
tribuam. datis confundenda.

Joannes, dictus simplex el Joannitius, atque a Theodoricum abbatem monasterii S. Ebrulphi,

diuturna commoratione Reatinus, Ordinis Ere- in Cypro insula depositum anno mlviii, vel

mitarum S. Augustini, cum Beati tilulo refertur mliv primus inter Sanctos Ordinis sui Marlyro-
ab Hcrrera in Alphabeto Augustiniano pag. 371, logio inscripsit Menardus, nullo, quem saltem

citante Coriolanum, Jordanum, Romam, Orozco noverim, duce prxeunte. Secutus ipsum est San-
et Pamphilium, qui de Viri virtutibus, obitu et ctorum Gallicanorum munificus collector Saus-

miraculis pauca quidem sed satis speciosa scri- sayus ; quin et Mabillonius Beati titulo Theodo-
psere, quos omnes aliosque citat et sequitur Jaco- ricum ornavit consignavitque sec. VI, parte 2, a
billus tomo2 de Sanctis Umbrix pag. 70, indu- pag. 127 elogium ei concinnans ex Orderico
;

bitantcr etiam Joannem istum Bealis annume- Vitale et Guilliclmo Gemeticensi : in Annalibus

rans, quod ante ipsum Ferrarius, alias minime tamen nec Beati usquam nec Sancti titulo eum
scrupulosus, ausus non fuerat. Id plane mirum, decoravit. Ceterum prxclaras Viri virtutes ge-

inter varia stupenda, nihil de Vita ejus satis cli- staque insignia ultro admitto, qux in elegantis-

stincte nec ordinate proditum, usque adeo ut vcl simum compendium Menardus ante contraxerat.

Id quxro potissimum, quod hic maxime deside-

de anno mortis plurimum disscntiant, aliisannum
1343, aliis\Ml, aliisdenique 1385 signantibus. ratur, ut tabulx alicujus ecclesiasticx antiquioris

Ex quibus facile patct, meram de Joannis sim- vestigium quis proferat, quo Theodoricus iste ut

apud Rcatinos superesse tradi-

plicitate ac signis
Sanctus aut Beatus legitime compellatus fuerit.
Quxro item, quo loco in toto orbe Catholico, pro
tionem, qux Romx hactcnus admissa non sit, non
umquam habitus aut cuUus fucrit. Mabillonii
magis quam de sorore ejus Lucia, ejusdem Ordi- tali

ipsius verba pag. 136 rem conficere videntur :

nis Tertiaria. Satis apposite sub elogii sui finem

Nullo tamen, iiiquit, publico cultu apud no-
observavit Herrera Tam sancto Viro et totmi-
:
celebratur.
raculorum jnagnitudine a tanto tempore coru- stros Uticenses (seu S. Ebrulphi)
cultits ratio repetenda
Atqui tamen inde totius
scanti, majores deberi honores, qui forsan,
vir erudi-
foret Nec placet quod subdit ibidem
inquit, in opportuniora tempora reservantur.
quod forte niliil habeant ex ejus sa-
tissimus,
Voluit dicere, Sanctorum aut Beatorum honores
eosque adeo cris exuviis quasi taliOus opus stt, ut Sancto
:
necdum ei legitime dccretos esse,
alicui cultus determinetur.
Etjo apud Ordericum
in opportuuiora tempora reservari, in qux et
Oemeticensem nullum alium titulum Theodo-
et
nos Acta ejus qualiacumque illustranda differre
Viri venera-
rico adscriptum reperio prxterquam
oportet.
eliam tribuit Castellanus, ab
Camerarius, vel- bilis,qualem ipsi
Diunice nomen varie inflectit
abstinens;
omni venerationis tnJicio recMssim»
lem ego aliunde de ejus sanctitate et cultu edo- ccr-
ceri.
quam ct ego vtam ingredi compellor, donec
suggerantur vtri cultus ei um-
tiora solidioraque
S. Jacobi octava iu nescio quo Kalendario notata
quam exhibiti argumenta.
dicilur, de qua salis esl hic meminisse.
Primus et Colossus apud Maurolticuin d,cuntur
Rufiniani alicujus, regis Libyx filii, a S. Petro
Stephani Pap* ; at
et ordinati, Vitam Ms. Italicam subdiaconi duo ex Actis S.
Apostolo baptizati
nomina
 ;

PRjETERMISSI.
nomina corrupta sunt pro Primitivo et Calum- rum, Silvanectensis in Gallia dicecesis, hoc etiam
llioso, de quilnis hoc tlir suo loco agitur. die adjungnntur a Chalemoto.

Pontius de Larazio casu milii innotuit e.r epistola Judocum alias Justum a Schoonhoven, Goudanum
Caroli abbatis Aurex Vallis scripta ad P. Pa- Cartusianum, ex Petro Opmee.ro el Gcrardo
pebrochiiim nnno 1688, alibi ctiamanobiscitata, Eligio mirifi.ce laudat Raissius in Auctario ad
ubi ita loquitur : Miror, conversionem Pontii Natales Sanctorum Belgii, ulpote qui clarissima
de Larazio Rev. vestrae ignotam esse. quan- ortus familia, apud Cartusianos Delfenses sancte
doquidem habeatur in Miscellaneis Baluzii, et vixcrit, atquea Calvinianis captus,prope Brilam
mereatur locum nominatum in vestris Actis suspcndio martyrium subierit hoc ipso die, anno
Sanctorum, pro fidelium sedificatione. Non 1 571 mortis calicem
, potius amplexus, quam ut ex
usque adco male censuit Vir amplissimus, nam sacro calice, propinante impio Dommalio, vi-

qux de Pontio illo narrantur tom. 3 Miscell. num hausisset : unde e.t pingi solct calicem ma-
Baluziia pag. 205 ad 226, virum multis prx- nu prxferens.
clarissimisque virtutibus illustrem adumbrant, Alardum abbatem Aquicinctinum, prope Duacum
prxcipuum. Salvaniensis cwnobii Ordinis Cistcr- in Flandria, merito venerabilem hoc etiam die
ornamcntum, qui mense Augusto, prima
ciensis appellat idem Raissius, virumque omnium hu-
die mensis.... non obiit, sed abiit ad patres milissimum ac mansuetissimum, qui primus ei
suos, de morte ad vitam, de labore ad quie- coenobio prxfuerit, a Gerardo secundo Camcra-
tem, de exsilio ad patriam. Interim aSaussayo censi episcopo, institutore primario, ex Hasno-
e.t Castcllano prxteritus est, quodque magis mi- nicnsi ad koc directus anno 1079, atque hoc
randum,ncc Henriquez nec Chalemoto innotuit : die post octo regiminis annos piissime vita fun-
tantum abest ut in Actis nostris locum sibi vindi- clus 1807.
cet, quamdiu id deficit, quod est nobis pri- Petrus Faber sanctissimi parentis nostri lgnatii,
mum, ut de vero ejus cultu ecclesiastico prius inter primos novcm socios, filius in Christo pri-
constet. mogenitus, vir omni virtutum gencre clarus, ve-
Thomas de Arimino Ordinis Erem. S. Augustini rumque operariorum Societatis exemplar, post
F. laicus, officio.ut ipsivocant, Canaparius, lau- plurimos labores, in variis Europx parlibus
datur apud Jordanum de Saxonia lib. 2, cap. 5, exantlatos, eorum prxmium in ccelo percepturus
apud Herreram item et alios, ab ea potissimum hoc die migravit Romx anno 1546. Peculiariho-
virtute,quod insigni in pauperes misericordia nore ipsum prosequuntur populares Genevenses,
prxcelluerit adeo ut paratam aliquando tempore
, , domo, in quanatusest, in sacellum commutata,
capituli provincialis, magnam panum copiam, ubi nonnulla signa vcnerationis cxhibentur.
totam ferme in egenos distraxerit ; a superiori- Cyricus aliquis hoc die signatus reperitur in Grx-
bus vcro objurgatus, fusis ad Deum precibus, corum Menxis, at tam jejune, ut prxter nomen
abundantiorem miraculo impetraverit. Pingi di- et gladii ictum nihil memoretur : unde merito
citur, rosaspro panibus effundens, aut rosas in suspiceris, cum Cyrico cognomine, qualem non
panes conversas. Viderunt sepulturx ejus locum unum in Actis nostris invenies, omnino confundi
(neque enim corpus e terra umquam levatum estj posse, nisi lucis aliquid aliunde affulgeat.
Papebrochius anno 1660, ct Janningus an. 1686, De Theodoro idem dixeris, utpote qui solo etiam
non in ecclesia, sed in sacello aliquo domestico, nomine notus est e,t genere martyrii.
ubi signa apparent aliqualis venerationis ex pi- Atque item de Polyeucto.
cturis et ardente lampade, qux maximepatcntdie Bartholomaeum Martinez Ordinis Prxdicatorum,
quo obiit i Augusti.
Id certum est, in magno recte venerabilem prxdicat in suo Diario Mar-
Calalogo generali Sanctorum Italix a Fcrrario chesius, utpote indefessum in Insulis Philippinis
signatnm non esse, ubi tamen Sanclos Ariminen- verbiDei prxconem, recte abstinens ab omni eo,
ses minime negligit. Aiu.nl quidem, ipsa hac die quod venerationem publicam ei possit asserere.
Missam in eo sacello celebrari; verum de Thoma Alardum paulo libcraiius Beatis adscribit Annus
ullam fieri commemorationem, post adhibitam sanctus Belgicus ejusdem Ordinis.
sedulam diligentiam, necdum intelligere potui. Catharinam item Mantuanam Hortus spiritualis
De vita autem ejus et aliis miraculis scripta ali- Germanicus eodem litulo exornat, uti et
qua Arimini superesse, qnamquam memorent Joannam de Cespedes, qux peccatorum veniani a
laudati Jordanus et Herrera, negant quos per ii Chrislo Crucifixo postulans, ex ejus latere san-
nostrum P. Ignatium Pinium Romx proxime guinem, in pectus suum, tamquam impetratx ve-
consulendos censui. Verbo dictum sit, legitimum nix signum, profluentem senserit.
cultum ei deferri, ut ut conatus fuerim, hactenus Livinus martyr JEgypto
in \

tne non reperisse, candide cogor profiteri

; si ar- Franciscus presbyter ) MM. in \ Cum titulo
gumenta suggerantur, qux rem conficiant, ultro Joannes Doctor eximius > territorio Beati refe-
et libentissime amplectar.
Franciscus Laicus ) Nannet. j
runtur ab
Petrum Ord. Cisterciensis abbatem
Morerolx in Joannes de Plano Carpinis, confes- i Arturo in
Hispania multis encomiis celebrant Henriquez et sor in Italia Martyrolo-
{
Chalemotus, Beatum appellantes, eoque adducen- Lucas a Martyribus, confcssor Rosa- ( gioFran-
tesOrdinis Kalendarium Divionense, sie tamen rii in Hispania ciscano, et
\
ut non appareant hactenus legitimi
cultus argu- Rochus Morenus confessor, VillenxA ullima eti-
menta, ut de aiiis tolies dicendum am Gy-
fuit. Sequun- in territorio Carlhaginensi J
in
tur npud Henriquez :
Philippus Ravennus confcssor, Romx '
nxceo
Petrus, Olaus et Tordo ejusdem
Ordinis in Suecia Concordia virgo, Novarix I
consignali, Beatorumque
ctiam titulo donali in Didacus Motico laicus, in provincia\
monasterio de. Alvastra.
S. Gabrielis I adduntur
Gereon item in Ilcmmenrode cum maxima sancti- Agnes de Petra tertiaria Trcviris, ( ab Hucbero.
tatis opinione deposilus.
in Germania )
Clara Petronilla ejusdem Ordinis conversx,
e.t
am- Benedictus & Colle amato Ordinis Capucinorum.
bx eximiis prxditx virtutibus, in Parco
Domina- Ludovicus rex Christianissimus, cognomenlo Cras-

sus,
 ;

AD DIEM PRIMAM AUGUSTI.

sus, ob singularcs virtutes laudatur
a Saussayo S. Donatiani tertiam translationem sic hoc die re-
in Marlyrologio Gullicano, at reclc
cum solo fert Florarium jam non semel citatum
bon* memorise : Apud
Fuit islius nominis VI,
tituto.
Brugas in Flandria, tertia translatio S.
obiitque hoc die anno 1137.
Dona-
tiani Rhemensis archiepiscopi. De ea et priori-
S. Bethasius a Belino primum inscrtus est secundx bus juxla usitatum morcm agetur die,
quo Sanctus
editioni, sed male formatus pro Bethario seu ipsc colilur
xlv Octobris.
Betario, quem simplicitcr confessorem appellat, SS. Ursulanarum viginti corpora Colonix
hoc die
satis ostendens se nescivisse de quo loqueretur. inventa memorat Florarium Sanctorum
Ms. Qux
Est autcm cpiscnpus Carnutensis de quo agendum ad sanclam illam societatem spectunt, examina-
erit die crastina n Au^usti. bunlur xxiOctobris.
S. Ebregisi, puto Ebregisili, episcopi Mcldcnsis S. Severum martyrem indicecesi AdurensiNovem-
et confessoris mcmoria non ad hunc diem speclat, populanix reperit Papebrochius apnd Dadinum
sed ad XXXI Augusti. Altaserra Rerum Aquitanicarumlib.4, cap. 11,
S. Bavonis translatio a pluribus recentioribus Mar- pag. 278, credidilque eum esse qui hoc die reco-
tyrologis hoc die signata est, ut videsis in Aucta- litur. Verum et xtate et genere mortis ambo illi
riis Usuardinis. At enim, more nostro, et hxc Severi plane differunt. De confessore hic suo loco
translatio, et siquxatix sunt, referuntur addiem agimus Marlyr autem apud Saussayum
; et Ca-
natalem i Octobris. stellanum (qui ipsum Gallice Sabe appellat) si-
S. Canocus, forte idcm qui Canaucus, ad hunc gnatus est i Novembris.
diem remissus est xm Martii sub disjunctione ; S. Martini Papae et martyris exsilium hoc die no-
nempe ut connectatur vel cum sancta sorore Al- tatur aSmidio. Colitur Sanctus xnNovembris.
medha, de qua hoc die agitur, si quid de ipso S. Restituta virgo martyr CalariinSardinia.ma-
dicendum repcriatur ; vel ad vm Octobris, ut ter S. Eusebii episcopi Vercellensis, exxv/u-
socius sit alterius sororis Keynse, in cujus Vita nii huc a Majoribus remissa est, utpote sancto
vocatur Sanctus. Cum vero de ipso nihil inven- fi.Uo conjungenda. At cum ut nuperrime diximus
tum sit hactenus, prxter ea qux ibi paucissimis is translatus sit ad diem quo hodie in Ecclesia co-
narrantur satius visum est, ipsum denuo remitlere litur, ctiam ea qux ad S. Restitutam spectant,
nd viii Octobris. diffcrenda sunt ad xvi Decembris.

DE SS. MARTYRIBTJS ELEAZARO SENE.

SEPTEM FRATRIBUS MACHABMS, ET HORUM MATRE.

ANTIOCHLE IN SYRIA. J. B. S.

paucula hic decerpere qux ad quxstionis solutionem

COMMENTARIUS PR.EYIUK abunde suffxciant.

2 Sunt qui a matre (quam Machabaeam vocare pr0 pria sin-

vlacel) ad scptcm filios id nominis derivatttm existi-
gutorum no-
§ I. Sanctorum fratrum appellatio, genus, ... , ,, , , inina
.

ment : aln vero a natu majori qui JVlacnabaeus ap-

aetas, palsestra seu locus martyrii. pellatus fuerit, atque ad minores fratres cognomen-
tum transmiscrit ; ast hxc istiusmodi sunt. ut nulla
Ante uamvis dc Sanctis, in lihtlo propositis, pla- satisauctoritate nitantur, non magisquam reliqnorum
Cbiustum
*N. CI.XVI. nissima videanlur omnia, utpote Vcritatis fratrum nominapropria, quorum non unamclassem
seternx sigillo ftrmata et consignata; oc- reperire cst. In Josephi de hoc argumento Latina
currunl nihilominus qux disputationi sub- per Erasmum versione, post jam dictum Macha-
.

Frustru qux. jnccnt, caquc prxsertim qttx hoc articulo cxami- ba?um primogenitum, sccundusordine, vocatur Aber,
runlur Machiri, quartus Judas, quintus Achas,
nanda suscepimus; nimirum unde ipsis Machabseo- tcrtitts

sextus Areth, seplimus Jacob; at neque Josephi

rum scu MaccabEeorum, (de orthographia disputare
non lubet) nomen inditum sit; quo tempore pro pa- paraphrasim, neque nominum istorum efformatio-

triis legibus gloriosissimum cerlamen compleverint nem cum sacro textu conferre lubet , prxterquam
ac quo demum Sierosolymime, vt aliqui cen-
loco, quod alia nominum series apud Calmctum exhibita,
sent, an polius Antiochix, ut fert commnnior veri- hoc modo et ordine eosdem fratrcs reeenseat, nempe:

similiorque, ac scripturisticx narrationi longe con- Abbin, Gourias, Eusebinas, Marcella, Antonius,
Samonas matris nomcn Solomonis,
formior sententia quam nos adoptassc, jam satis Isleazar, ;

patris Archippus dcfiniuntur; Eleazar vero

sacer-
prxnotavimus. llic igitur prima, sed noit inutilis nec
dos fratrum institutor dicitur. Qux omnia ut mere
vana de nomine quxstio; cur ncmpc scplem illi fra-
ncc ulla pro arbitrio excogitata cxistimamus xqttc ac Menxo-
tres, qui in Scriplura plttnc anonynii sttnt.

rum Grxcorum alia fictio, ita serio rcfellcnda non

generis aut singularis tribusnobilitatc insignili,cur.
inquam a Josepho, a SS. Patribtts, atque a tvtn- censemus, ne id genus obscuris parergis, rcs aliundc
notissimas et certissimas. studiose tnvohvrc vclle
stissimisquibusquc EcclesixscriptoribusUachabxo-
rum appellatione donenlur; gusehie non propriaaut videamur. Ad paulo clariora procedimus.

specifica, scd generica dttmta.vat diccnda vidctttr, 3 EgregU prwter ceteros dc Machabaorum </<•- »*'«g*"[|v
apud nominatione disputat laudatus noster Redofm '«
qucmadmodtim ccnscnt prxcipui intcrprctcs
retatis dis-
Scrarinm, Redanum ct alios cx quibtts satis crit grandi suo apparatu a pag 45, ubi fusi
cussisque,
 ;
:

DE SS. ELEAZARO ET FRATRIBUS MACHAB^IS.

AIT.TORE ritissime consecutos recte censebimus, ut adeo objecta
cussisque omnibus Rabiniciset Cabalislicis veneran-
J. B. S. difficultas facile evanescat.
di vominis erplicationibus, dicam an involucris,
6 Qux alia moveri solet dc Machabxorum
tum vero multiplicibus longcque quxsitis Hebraicis ge- Bispanicutn
Assamonxorum stirpe et patriaquxstio, geiuis com-
etymis, tandem pag. 48 verisimiliorcm tradit Ma- nere, deque
mentitium.
chabrei etymologiam, probatque Grxctim esse no- apud Serarium pag. 420, ad nostros Martyrcs non
men, atque a Grxcis Jttdx inditum, qttalia plura spectat, quos satis est, veros fuisse Hebrxos legisque

adducit et explicat, ejusdcm aut paris originis, ut sux vindices prorsus incomparabilcs, at non ex eo-
monomachus, Symmachus, etc. fusius islicproposita ,
rum classe quos pseudo-Julianus in Adversariis suis

ut mysticis symbolicisque inscriptionibus opus non sit sic describit, ut eommiserationc magis quam re.futa-

tione dignus sit. Jocos dices ipsius ineptias, quas

ad evolvcndam Judx, cui primum ea appellatio obti-
tantispcr admiscere hic liceat. Ita nugattir
git, pugnacissimam indolcm, tota Machabxorum scriis

historia satis demonstratam. Nullum sane a Graecis num. 52: Constat etiam patrem Eleazari scribae
nomen (Redani verba sunt) accipere potuit pole- et martyris, ac patrem et avam septem sanctissi-

micaa et bellicosae suae indoli aptius, nullum quod morum martyrum Machabaeorum cognatione ,

dexterius a Juda, cui primo ad aliostrans- obtigit, cum Assamoneo et Simone conjunctum, ex Hi-
ferri posset ad fratres imprimis,
:
viros armis et spania venisse in Judaeam ; et post, Matthatiam,
praeliis clarissimos, ad septem deinde Machabaeos primum filium vocasse Joannem Gadis (quiaejus
Martyres et Maehabaeam matrem, et reliquos mater dicitur fuisse Gaditaua). Isti vocati sunt

qui in Machabaeorum historia, pro lege divina et Machabaei, quia secuti sunt vexilla Judae, qui
patria, vel pugnarunt fortiter, velfortiusper tor- vexillis pro tesseramilitari posuit(utscribitIsaac
menta vitam amiserunt temporalem, et acquisie- Rabbinus) illud : Quis Similis tui in fortibus
runt aeternam. Domine? ut 15 Exod. num. 11, quarum dictio-

a mignace 4 Atque hxc, nisi vehementer fallor, rite per- num initiales litteraa Hebraice sunt M. C. B. I.

Juda deriva- pensis ac consideratis omnibus, vera et unica cansa quae per compendium faciunt Machbi vel Ma- K
lu
est agnominationis, qux in Judam primum, vel si chabcei, unde duci militibusque nomen Macha-
B
ila velis etiam per prolepsim, deinde in fratres, ac baeorum venit. Qux retulisse, sit satis.
demum in illustrcsMartyresnostros transiit; qucm- 7 Jam ad fortissimorum Ptigilum xtatem seu Dematc
admodum ante Redanum variis etiam locis obser- martyrii tempus quod spectat, non vidctur institui

vaverat Scrarius, prxsertim Prxloquio primo in posse controversia, dum annus in ipso sacro textu

libros Machabxorum pag. 365, ubi a praecipuo satis defmitus est, nempe lib. 1, cap. 1 V 57 ubi

sanctissimae religionis -vindice, sacrorumque bel- legitur : die quinta decima mensis Casleu quinto
lorum duce praestantissimo inscriptionem sum- et quadragesimo et centesimo anno, hxc referen-
ptam esse, satis demonstratum ostendit. Is enim in- do ad v 30 et 21, tum vero ad lib. 2, cap. 5*11,
quit, cum Judas vocaretur, Machabasi cognomen ut plane indubitatum sit, eo anno passos esse. Si
habuit de eo vero raaxima horum librorum
: . . .
quxras, qtiotus ille dicendus sit a mundo condito ?

pars agit... Deinde ab ipso adejus fratresetalios obvia est Chronologis responsio ; pendere id a variis
qui hisce libris fortiter ac pie gesserunt, appella- systemalibus, quee examinare aut expcndere, hujus

tio eadem promanavit, ut monet Nicetas in 22 loci sane non cst. Parum inter se differunt Salianus,

orationem Gregorii Nazianzeni. Sequitur Nicetx Labbeus et Briclius, his 3886, illo 3887 signanti-

textus: In Machabaeonim libris vir quidam de- bus: a quibus receditCalmetus, apudquemnotatum
scribitur, Judas nomine, cognomento Machabaeus, invenio annum 3837, et novissime apud Berruye-
qui pro civitate Hierosolymitana, Legisque Mo- rum nostrum in Historia populi Dei annum 3840,
saicae cultu, ac contribulibus suis, multa praeclare quibus lonyam aliorum aliter senttenlium seriem
et strenue gessit. Propter quem ceteris quoque frustra hic adjunxero mihi semper flacv.it nostri
:

historiae partibus Machabaeorum nomen inscri- Saliani non minus Chronologia quam Historia, in
ptum est. Quoniam igiturineodem volumine Ele- cujus opinione tomo 6 pag. 53 annus jam dictus
azari, septemque filiorum et matris concertatio Grxcorum 145 combinandus est cum anno mundi
continetur, Machabaei etiam ipsi nominati sunt 3887, qui fuerit ante Christum natum 166, ubi F
neque enim qui historiam conscripsit, eos a Juda etiam totam Machabxorum historiam egregie prose-
Machabaeo genus duxisse tradit. quitur.
cui non re- 5 Non ignoro equidem, aliam ferme a S. Gau- 8 Porro ad rem nostram apposite Josephi erro- iwnnuUa
fragatur S. etiam disce-
Gaudcntiiis. dentio, in tractalu de Machabxis sub principium rem corrigit, dum primam cladem ab Anliocho Ju- ptatio.
adferri hujus nominis derivationem, dum ad veram dxis illatam anno 143, confundit cum secunda,qiue
progeniem, Machabxorum tempore notam, alludens, toto posl biennio seu 145 Post duos enim
contigit :

ita loquitur : Judaei erant illi ante adventum Do- annos inquit, ille (Antiochus) non venit (Jeroso-
mini Salvatoris, sub Lege tantum veteri conver- lymam) sed, ut ait Scriptura, misit principem tri-

santes, quique cognomentum Machabaeorum tra- butorum, quem alio loco vocat Apollonium, ut hic
hebant ex genere, sicut hodie Aniciorum proge- vidcas per se fluere solutionem nodi alterius, ceteris
nies, vel qua sunt hujusmodi nuncupationum
si non minus implexi, de loco cruenl issimi certaminis,
vocabula, quae stirpem nobilitatis usurpent, ex de quo mirum est, tantam dissensionem suboriri po-
divitiarum terrestrium cumulo descendentem : tuisse, non pauci cum nupero Legendista Gallo
ut
qux sane in obvio sensu cum jam supra disputatis Jerosolymx palxstram statuerinl,cum ex sacro textu
non omnino cohxrere videnlur. At enim puulo cla- evidenler pateat, inspectante tyranno Antiocho, rem
rius mcntem aperit sanctissimus Prxsul in sequen- peractam esse, aliunde vero constet, signato a Scri-
tibus, aptius et ad receptum sensum rem explicans pturaanno, Jerosolymam non venisse Antiocltuin,
hoc modo Nemini absurdum videatur, quod eos
: atque adeo dubium minime videri possit, quininipsa
paulo ante Aniciis comparavi. Anicii quippe ex urbe Antiochena, lum Eleazarus, tum septem cum
Graeco sermone a nobis nuncupantur invicti, ubi matre sua ftlii gloriosissimttm agoncm compleverint.
demumomnia inordineud sanetissimos nostros Mar- Utrum e. Susandro castro (ut vult Josephus) An-
tyres, reducit ad constanliam fidei in superanda tiochiam in regis conspcctum addttcti fucrint, non
suppliciorum atrocitate, in quo Aniciorum seu invi- ausim tam certo assercre : undecumque ipsos eo per-
ctorum xque ac Machabasorum appellationem me- trahi jusserit crudclissimus tijruiuius, non videtur

dubitasse
 DIE PRIMA AUGUSTI. 7
A dubilasse S. Augustinus, quin Antiochix passi, ibi- tu, tam rara sint Chrislianismi indicia, tam rari aictore
demque aChrislianisegregia postea basilica honorati Sancli Fastis illis adscripli, ut toto anni decursu, J. B. S.
fuerint, unde reliquix in varias etiam Occidentales prxter Epiphaniam, Natalem et Passionem Domi-
ecclesias subinde translatx sint, quod pluribus infra ni, soli sex prxcipui martyres cclebrcntur, nempe :

dicendum erit. Atque hsec de nomine, genere, xtate SS. Petrus et Paulus, Vincentius, Laurentius,
et pulxstra satis dicta sint : sequitur ut de eorum Hippolytus et Stephanus; inter eos nihilominus
vetuslissimo cultu prxclara nonnulla monumenta ipsis Augusti Kalendis disertissime enuntielur :

subjiciamus. Et martyrum Machabjeorum. Hxc vero cum

seculo quarto proxima sint, liquido evincunt id quod
annotavit Baronius, veterem quidera hujusmodi
celebritatem, quam majores propensiori studio
§ II. Cultus celeberrimus juxta ac vetu-
coluerint, ut testantur complures sanctorum Pa-
stissimus in universa Ecclesia. trum orationes, ea solenni die in Ecclesia reci-
tatse, de quibus infra. Hic solis Faslis insistimus,
ex quibus manifestum vides, eliam ante S. Petri
y ix est crc- T\fl sanctorum nostrorum Machabseorum cullus Vincula, solennem fuisse Romx SS. Machabseorum
dibile,
_|_J celcbritate ea sunt argumenla, ut vix de ullis festivitatem ;
quod prxterea confirmat Kalendarium
aliis universx Ecclesix Sanctis multo plura reperi- Carthaginense a Mabillonio primum, deinde inter
ri aul adduci possint, id quod ex sanctorum Patrum, Acta Martyrum sinccra a Ruinarlio editum, ubi di-

tum Grxcorum tum Latinorum, prxclarissimis cn- cta jam die diserta ipsorum agitur, non item S. Pe-
comiis, paulo infcrius quam manifestissimum.
erit tri Vinculorum, commemoratio ,ut est etiaminveteri
Par vero ex eodem capite accedit antiquitas,qnam Kalendario apud Acherium tomo 10 a pag. 130.
citanda etiam Kalendaria, Sacramentaria et Mar- 12 Eadem prorsus est Hieromjmianorum om- item }[ar [ V _
D tyrologia cumulatissime demonstrubunt. Istud vero nium codicum sententia, in quibus sanctorum Ma- rotogiisBte
"
prorsus singulare, quod qui ex tota veteris Testa- chabaeorum annuntiatio alteri fcstivitali primo lo- '

menti historia postremi essent, iidem ipsi in Christi co prxponitur. Sic annuutiat codex vetustissimus
p
Ecdcsia Sanctorum honores cultumque religiosum Eptemacensis : In Antiochia. Machabseorum se-
ante omnes alios consequerentur, imo soli, tametsi ptem fratrum cum matre. Alii codices verbis pau-
tot alii a justo Abel usqne ad Zachariam in veleri lo pluribus : In Antiochia, passio sanctorum Ma-

Lege sanguinem profudissent ; cujus rei rationes chabajorum septem fratrum cum matre sua, qui
variz afferunlur apud Serarium pag. 464 de qui- ;
passi sunt sub Antiochio rege. Qualem eliam or-

bus videsis disputantem S. Bemardum ep. 98 edi- dinem constanter servatum invcnies in codicibus
tionis Horstianx; nobis satis sit, quod quemadmo- contractis seu brevioribus, tum qui a nobis tomo vu

dum veriMartyresnostriproChristo Servatore san- Junii nostri editi sunt, tum in tribus prxcipuis quos

guinem fuuderent, ita isti pro Lege Domini, pa- tomo 3 Thesauri Anccdotorum reccntius vulgavit

trumqne religionevindicanda fortissime decertas- Martenius. Utrum porro, qxwd in annotalis ad

id vero imprimis summa dignum videtur

Martyrologium suum, per conjecturam colligere vo-
sent :

pugilibus gloriosum in luit Galesinius, ex Nazianzeni concione sequatur,

admiratione, sacrisqtie illis

paucis, quod tametsi sesquiscculo et amplius Salva-

anniversarium eum diem festum divinis Officiis
nihilominus inter pri- coli cceptum in ecclesia Ambrosiana et Graeca
loris adventum prxcessissent,
Ecclesix Martyres computali, jam fere ab initio praadicationis Euangelii ;
ut
mos ct prxcipuos
ex dicto loco non satis facile discemi posse infra
culti et celebrati fuerint.
quam numero perspicies, ita nec promptum est definire. Testimo-
quam vetu- 1 Et quidem ejus rei testes sunt,

tam auctoritate omni exceptione majores sive :

nia certe tam ex Grxcis quam cx Latinis seculi
emmcTuus ™>'lti
sacros quarti ct quinti Patribus adduci solita, rectissime
enim antiquissimos, qui quidem exstent,
consulas, ibi ante alios, quamquam probant id quod intendimus, vetustam juxta ac ce-
Ecdesix Fastos
Christianos martyres, ipsos Machabsos lebrem fuisse sanctorum Machaba^orum in ulraque
inchjtos *
C sanctos primorum seculo- Ecclesia festivitatem, quidem cum jam dicta
et
consignalos invenias; sive.

sive demum veiuslissimos prxroqativa, qux apud Rabanum, Wandelbertum,

rum Patres appelles ;

omnes in iis lau- Usuardum et Notkerum intacta remansit.

quosque Ecclcsix scriptores : illos
13 In- ceteris omnibus Martyrologiis, prxsertim ceterisque
dandis exornandisque cerlalim quodammodo
conten-
docet < '™' ("' s '"'
factam esse transpositionem,
non immerito dixeris ; quemadmodum
sequenli recentioribus, /1
disse,
quotidiana nostra experientia, eamdemque in variis
mox paragrapho, adductis nonnullis speciminibus
Sacramentariis pridem obtinuisse, satis ostendit
paulo uberius demonstrare conabimur.
Hic nobis
Menardus, qui in Sacramentario Gregoriano,
Tabulx percurrcndx sunt, ex quibus
sacrx noslrx
eiue- prxstituta die, nullam SS Machabasorum memo-
pro Sanctorum cultu momenta monumentaque Leoms
Latuios riam reperiens, recte in aniiotationibiis S.
re consuevimus, qux tum apud Grxcos tum
verba adduxit, serm. de Machabseis: Duplex
enim
tam obvia sunt, ut manifeste pateat, sanctos fratres
lastiti» est, in qua et natalem ecclesia? (cu-
causa
Machabseos ( quibus semper sanctum senem Elca- cclcbra-
jus tum dedicationis anniversaria festivitas
zarum, matrcmque connexos censemus) nec celeber- verosunititcr
quam batur) colimus et Martyrum (quorum
rimis Ecclesix marlyribus posthabitos, imo
depositse ibi erant reliqui*) passione gaudemus.
plurimis, saltem ordine temporis, antepositos fuisse.
intellige Menxis, Citat porro Menardus codicem Batoldi, in quo
Cumautem Fastis Greecis,
in

Menologiis aui Synaxaris, nihil magnopere recur- Missa duptex, s Pctn mw - -

""''''" SS Macha "
"

Remensi autem, inquit, una habetur

bteorum. In
quod ad firmandam illustrandamve eam
vetus-
rat, titulus
Missa Machabworum, nulla S. Petri, etst
tatem quidquam conferat, eaexnostrisKalendariis,
solennitatis S. Petri, ineo prsecedat titulum ce-
idgenuspro-
Sacramentariis, Mariyrologiis aliisque ut hinc, me laeente,
demonslrabitur. lebritatis Machabaeorum :

batissunis doatnientis opportunius

;
ecclesiis sensim variasse
ns sua oniiiino facile intelligas.in diversis
Fam s ',
1 1 Notimmum modo esl et vetustale
riiitm. atque posterioribus seculis (nono ciniter,
cujus
venerandum Polemei Silvii Kalendarium S. Petriad Vineula. quod
integre edi- nisi fallor) festivitatem
Laterculum dederat Bollandus) n nobis videmus, omninoprmalmss»,
modo ubique receptum
tum ad finem tomi vn Junii in quo, cum toto tex-
et
 ; ;

8 DE SS ELEAZARO ET FRATRIBUS MACHABjEIS.

Sacramen- immolarunt, reipsa comprobantes, superiorem
AIT.TORE et Officio et Missa, cum lamen in libro
J. B. S. Romanx a Thomasio ed.Ho, Kalcn- passionibus esse rationem ; materdemumhorum
torum Ecclesix
Salomonis,ultro in fornacem ingressa, suis sese
das Augusttu stli Maehabsei pride.m et diu
obti-

qux filiis per mortem adjunxit. Aliorum clogiorum vi-

nuerint, tribus particularibus orationibus, istic

ces supplcbunt qux cx laudato, Nazianzeno et Chry-

videri possunt.
ttiam mctri- 14 Fidcm me liberasst cxistimo secnndumutram- sostomo proximc dabimus. Hic locum habeat versi-
cis:
quc partem, tum celcbritatis tum vetustatis cullus culus cx metrico Grxco-Mosco :

SS. Machabseorum ex productis hactenus antiquio-

ribus Kalendariis, Sacramentariis el Martyrologiis
Kauaav iv\ TipwrYi 2OA0MQNHN i-K-aTt "Yiaq

quibus annumerari mcrito debent Rabanus, Wan-

Cum SEPTEM NATIS combussit prima SO-

delbertus et Notkerus, apud quos eadem quse in LOMEN.

prioribus servata est ratio, ut ex Rabano patet, qui
16 Postrcma hic, non dignitate sed ordinc solen- in Tabntis
sua ex Hieronymianis, omissa tamen positione seu
nissimi cultus monumenta subjungo, templa nimi- (-'rarcis.

loco, descripsisse omnino videtur, dum ita annun-

rum, scd prima sanctis Machaboeis exstructa
sola
tiat : Sanctorum Machabasorum vii fratrum cum
dicataque; ut est illudprimum ac prxcipuum quod
matre sua, qui passi sunt sub Antiocho rege. Au-
ex S. Augustino adduximus, Antiocliix conditum,
di item Wandelbertum sic primo loco canentem :

si non furenteadhucpersccutione,saltem sub ipsis pa-

cificatx a Constantino Ecclesix initiis, undc in reli-

Augustus demum pleno jam farre refertus,
quas Orientis regioncs extemplo propagatam fuisse
Quis nova sacra ferat, monstremus carmine
Sanctorum celebritatem abunde docent SS. Nazian-
,
Sanctos,
zeniel Chrysostomi panegyricx orationes ,ut jam alia
Quos ferus in mortem Antiochus, cum matre
subegit;
monumenta taceam, apud Cangium de Constantino-
Venturo sanguen qui Christo sponte dicarunt, poli fusius explicata. Porro ex Asia mox in Afri-
cam et Europam pcnetrasse ex testimoniis minime
Augustas retinent Machabasi jure Calendas.
dubiis conficitur ; ccrte Romx, sive in Exquiliis si-
ve alio loco basilicam ipsis conditam, ineaque depo-
Tum vero Notkerum, palxstram martijrii exprimen-
tem eamque ex S. Augustino, cujus locum paulo sitaseorum reiiquias tradunt, qui de basilicis Ro-
distinctius explicatum vellem, invicte probantem :
manis meminerunt cum ipso Romano Martyrologio.
Syriae, nativitas septem fra-
Porro Lugduni in Gallia non minus antiquam fuis-
Apud Antiochiam
trum Machabseorum cum matre, qui ut beatus se sanctorum Machabxorum ecclesiam, inde certis-

Augustinus ait Ante tempora revelata gratise

:
sime conficitur, quod apud Adonem inMartyrologio,
multimoda passione probati, fideles sunt inventi. S. Justi, istius urbis episcopi corpus exJEgypto re-
Quos crudelissimus Antichristi prsecessor An- latum, condigno cultu in basilica beatoruni fra-

tiochus, de patria eliminatos, gentile solum sa- trum Machabaeorum et martyrum gloriosissimo-
cri sanguinis effusione fecit invidus atque inscius
rum, jam a seculi v principio, conditum fuerit ut :

consecrare. anliquiorem non memorem, qux Viennx ipsis sacra

nec mmori 15 Hic jam demum totam Martyrologorum om- exstitit, metropolitana ipsa, S . Mauritii nomine sub-
solennilatc inde insignita. Quid ad argumenti evidentinm ul-
nium seriem, si ita lubet, adjicias ea solum erit :

hos inter et vetustiores discrepantia, quod Ado, tra desiderari possit, non video.

Romanum parvum et Bcdam, seu potius Florum

secutus, secundo dumtaxat loco SS. Machabaeos
signaverit. Ne quis vero de Bedx mente dubitet, § III. Paucula de multis SS. Patrum
exslat illa apud laudatum Acherium eodem tomo encomia.
expressa pag. 128 in ejus Martyrologio metrico :

Machabaei Augusti celebranturmensis in ortu. incomia dum nomino, non id ita velim intelligas, Pro/usa sunt

E" ac si animus sit, orationes illas describcre, quas

l>P. eiogia,

F
Jam Grxca monumenta consulas, mira in die
si primi illi Ecciesix doctores longas et elcgantes in
cum Laiinis consensio, eadem autem ubique in cete- SS. Machabaeorum fcstivitate dixcrint adpopulum
ris sententia, quam, ut pluribus supersedeam, satis id unumhic mihi prxfxxi, ut prxcipuas panegyres
expressit Menologium a Sirleto editum his verbis : digito commonstrem, nonnulla inde decerpturus qux
Commemoratio sanctorum Machabasorum Elea- speciminis loco sint, animosque acccndant ad celera
zari ac filiorum, qui fuerunt sub Antiocho filio in ipsis fontibus requirenda. Invcnientnr istic non
Seleuci, a quo tota gens Hebraeorum perdita et elogia solum aut panegyricx laudationes, sed el gra-
in servitutem acta est. Exstat in eorum laudem ves subtilesque disputationes quibus fortissimi Mar-
S. Gregorii Nazianzeni oratio. Adde more nostro tyres Christo et Ecclesix vindicantur, cumque ipsis

textum Menologii Basiliani, quod Grxce habes tomo etiam vel primis Christianis martyribus conferun-
hoc, Augusti i, hic Latine versum : Eleazarus, vir tur. Neque senis Eleazari, et scptem fratrum ac
ille dignissimus, praaceptor erat filiorum septem incomparabilis matris meritissiinn solum eanuntur
S. Salomonidis, habitans Hierosolymis. Rege prxconia, verum et appositissinu: prxcepta morulia
autem Seleuco Hierosolymam populante, et in ex ipsorum victoriis dcducanlur, qux omnia huc
servitutem abducente genus Hebraeorum, etiam congercre importunum esset, dum locis suis in prom-
hi sunt apprehensi, coactique ethnica sacrificia ptuetobviasunt. Meditataexequimur. Et primum
degustare, atque eorum usu sese polluere. At quidem locum, ut inter encomiastas si non prxcel-
cum neutiquam obtemperantes, pro patriis legi- lentior, saltem antiquior, mereri videtvr laudatus
bus decertarent, variis subjecti fuerunt suppli- jam non semel sanctus Gregorius Nazianzenus, cu-
ciis ac primo quidem Eleazarus caesus crudeli-
:
jus orationis 22, tomoi editionis Billianx a pag.
ter et in ignem injectus, oransque Deo spiritum 397 principium salis erit describere. Ita loquilur :

tradidit ; deinde filii secundum ordinem aetatis, 18 Quid autem Machabaei? (horum enim no- IfazianM*"'

in medium producti, et equuleis, distensionibus, mine diem hunc festum agitamus) qui quamvis
rotis ac flammis excruciati, pro pietate vitam apud multosnon honorentur, quianon post Chn-
stum
 ; : ;

DIE PRIMA AUGUSTI. 9

A stura decertarunt, digni tamen sunt qui ab omni- bis factum est, non quod eam a filiorum choro uaou
bus honore afficiantur, quoniam pro legibus in- avellere studeremus, sed ut tutiores nobis divi- • ** 8.
stitutisque patriis fortem animum praestitenrat. tias redderemus; quod utique nunc quoque prce-
Qui porro ante Christi passionem martyrium stemus, uno filiorum abducto, de eo pauca dica-
subierunt, quid tandem facturi erant, si post mus verendum est enim ne septem Martyrum
:

Christum persecutionem passi fuissent, ejusque laudes, ceu septem flumina confertim confluentia
mortem nostrre salutis causa susceptam, ad imi- sermonem nobis inundent et obruant. Item et ho-
tandum propositam habuissent? Nam qui sine milia 3.
hujusmodi exemplo tanta virtutis laude florue- 21 Cum et martyribus debitam operum com- aique itsm
runt, an non multo fortiores se prccbuissent, si mendationem, etredactamin angustias multitu- / ""»-3-

cum exemplo periculum adire ipsis contigisset ? dinem video, me piget. Quocirca, si ita videtur,
Ac simul mysticus et arcanus hic sermo est.mihi doctrinam in praesentia differamus, imitari vero
quidem atque omnibus Dei amore praaditis admo- martyrum fortitudinem studeamus. Primus ergo
dum probabilis neminem videlicet eorum, qui
; nobis Eleazarus senior in medium prodeat, ini-
ante Christi adventum numeros omnes virtutis tium certaminum, martyrii fundamentura, stu-
impleverunt, id citra Christi fidem esse consecu- diorum janua, fortitudinis princeps, tolerantia?
tum. Quamquam enim Verbum suo postea tem- praecursor ; illa canities juvenescens, Testaraenti
pore libere promulgatum est puris tamen ani-; veteris protomartyr, ApostolorumprincipisPetri
mis etiam ante innotuit quemadmodum ex mul-
: imago. Defecit et blandiens et virgis caedens ad-
tis, qui ante ipsum honoribus affecti sunt,liquido versarius, nec tamen declamare destitit, qui sup-
perspici potest. Quocirca Machabsei non idcirco pliciis divexabatur. Stabat senior prse nimia tre-
contemnendi sunt, quia ante crucem exstiterunt mens senectute sedebat minas ; ac caedem anhe-
verum quia ad crucis normam vita3 suae rationes lans tyrannus: et qui tremebat, vegetus, abiit
B exegerunt, idcirco laudandi ac verborum honore qui florenti aetate lasciviebat, victus abscessit.
celebrandi. Stabat canities excrucitata ; judicium exercebat E
Clirysostumi 19 Cetera non prosequor, tametsi ud finem usque cum auctoritate juventus efferata, et victoriam

decurri dignissima sint, laudes solum sanctorum canities reportabat. novum genus victoriae !

Marlyrum, sed et ipsam historiam eleganter com- totum simul exercitum, sagittasarcu mittentera,
plexa. Neque his ccdit S. Joannes Chrysostomus, senex unus vulneratus in fugam convertit. Non
in ipsa urbe Antiochena, in ipso certaminis loco, ad patitur me ad juvenum fortitudinem gradum fa-
ipsos cruentos adhuc cineres tribus bene longis orati- cere certaminum Senis miraculura sed tamen ;

onibus SS. constaniiam ac foriitudinem aurea sua necesse est, ut ad eos vim afferentes isti, perga-
eloquentia magnifice preedicans. Enpauca desingu- mus nam et illi praeclarosde tyranno triumphos
:

lis ex lomo 2 novissimx editionis. Homilia 1 a pag. egerunt. Non enim debuit juventus minus intre-
622 :Quam speciosa nobis lseta civitas ! quam pida quam canities apparere. Septem igitur
toto anno splendidior ha?c dies non ! sole clario- deinde juvenes cum strenue dimicassent. coro-
res, quam more solito, radios in terram effun- nati sunt, etc.

dente, sed sanctorum Martyrum luce, plusquam 22 Hsc multorum instar; ceteros PP. Grxcos TumCypria-
fulgur, totam nobis civitatem irradiante. Sex- vide apudintcrpretes Serarium et alios. Quibus addi

centis enim solibus splendidiores, hi sunt, ac ma- potest longa Patnnn Latinorum series j at nobis hic

gnis luminaribus clariores. Propter ipsos hodie SS. Cyprianus. Ambrosius el Augustinus.
sufjicient

terra ornatior est, quam ipsum coelum. Ne mihi Audi primum lib. 4 ep. 6, pag. 405 apud laudatum
pulverem dicas, ne mihi cinerem cogites, vel ossa Serarium Quid in Machabseis beatorum marty-
:

tempore consumpta sed fideioculos aperi et vide

;
rum gravia tormenta et multiformes septem fra-
assidentem ipsis Dei virtutem, ambientem ipsos trum poense, et confortans liberos suos mater in
Spiritus gratiam, circumfusam ccelestis luminis pcenis et moriens ipsa quoque cum liberis ? Non-

gloriam. Non tales ex solari orbe interram emit-
C tuntur radii, quales ex sanctis corporibus prosi-
lientes fulgores diaboli oculos excsecant. Habe
modo etiam sequcntis komilix 2 principium
'""" -
20 Omnes quidem ut sanctos martyres una
lingua laudemus, fieri nequit; sed etiamsi sex-
centa nobis ora totidemque Iinguse suppeterent,
parcm tamen laudibus orationem non afferremus
ne magnse virtutis et fidei documenta testantur,
et nos ad martyrii triumphum suis passionibus F
adhortantur ? Et libro de exhortatione marlyrii cap.
: 9: Quae vero ediderunt confessionum prceconia,
quam prceclara, quara magna documenta fidei
prcebuerunt! Rex Antiochus infestus, imoin An-
tiocho Antichristus expressus, oraSS. Martyrum
cloriosa et spiritu confessionis invicta, contagio

idemque mihi accidit, cum septem Martyrum prce- suillae carnis maculare qucerebat ; et cum flagel-

clava facta contueor, quod avarocuipiam homini, lis graviter verberasset, ac nihil promovere po-
tuisset, sartagines jussit igniri quibus ignitiset
qui fonti assideat auro mananti, in quo septem
:

sint tubi,'ac totum exhaurire conetur, s l multo accensis, eum qui primus locutus fuerat, et magis
ad-
immensoque labore impenso, majori parte dere- regem virtutis et fidei constantia provocaverat ,

moveri producta etexsecta pnus

prcecipit et frigi,
licta, recedat. Fontem enim quantumvis exhau-
lingua, quae confessa Denm fuerat, quod martyri
seris,pars major tamenrelinquitur. Quid igitur?
gloriosius contifiit lingua enim confessa nomen
an quia pro dignitate largiri non possumus, con- :

Domini, prior ad Deum debuit ipsa proficisci.

ticescemus ? minime vero Martyres enim sunt,
:

rte.
qui dona suscipiunt, et in judicio de ejusmodi Postinsecundo, excogitatis arctioribusposnis,
23 S. Ambrosii verba sunt apud Serarium pag. dmtmU,
largitione ferendo suum Dominum imitantur.
Qnid autem de
Quid igiturille facit? cum dona quispiam affert, 407, exlib. 1 Otficiorumcap. 41 :

Et ne fongius «n-
non oblatae rei magnitudinem, sed alacritatem martyrum dicam passionibus >.

superbo rege Antioeko

animi ejus qui obtulerit, attendens, prffimium gemur, non rainorem de
quam
admetitur Audsoter igitur ad laudandum Machaba?i pueri revexerunt triumphum,
armati. isti sme
aggrediamur, etquodheri egimus, id nunc etiam. parentes proprii siquidem illi :

puerorum
si placet, agamus. Heri siquidem in solius matris armis vicerunt. Stetit invicta septem
legiombus defecenmt sup-
laudes sermonem totum impendimus quod a no- :
cohors regiis cincta ;

39 P lici;K
Tomus i Augusti.
 ;

10 DE SS. ELEAZARO ET FRATRIBUS MACHAB.43IS.

MCTOItE plicia, cesserunt tortores non defecerant Mar- jam citatis Sera-
rcdi de cetero ad laudatum locis
J.B. S.
tyres. Alius corio capitis exutus, speciem muta- rium, plurima alia suggcrcntem ex sanctis Gau-
dcntio, Leone PP. 1, Maximo Taurinensi, Pro-
verat, virtutem auxerat; alius jussus linguam
amputandam promere, respondit Non solos Do- :
spero, Isidoro, Bernardo, atque ilem ex Victorino

minus atidit loquentes, qui audiebat Moysen ta- Afro, Alcimo Avito, Prudenlio, Venantio Fortu-
eentem. Plus audit tacitas cogitationes suorum, nato, prxter citatos alios, ex quibus plura describere

quam voces omnium. Linguae flagellum times opus non est. Insigne pocma Victorini Afri, cujus

flagellum sanguinis non times? Habet et sanguis breve istic fragmentum exhibelur, exstal inlegrum

vocem suam, qua clamat ad Deum, sicut clama- in Bibliotkeca Patrum cditionis Parisiensis tomo 4
vit in Abel. Scquitur cx lib. n ep. 7. Haud dege- a col. 383 : neque opus censemus, Hildcberti et

ner Abrahamidarum et Machabasorum concerta- Marbodi metrica SS. Machabxorum elogia adduce-
tus puerorum, quorum alii super flammas cane- re. Hic reliquum est ul de Sanctorum nostrurum

bant, alii cum exurerentur, non rogabant ut par- reliquiis eorumquc Actis ea prxlibemus, qux licet

ceretur, sed invehebantur, ut amplius persecutor rem non cxhaurianl, sufjicientcm saltem notitiam
inflammaretur. Tum ex lib. ll de Jacob et vita subminislrent.
beala cap. 11 Post ipsum statuti sunt pueri se-
:

ptem cum matre. Insultare licet tyranno, qui dum

callide a sene incipiendum putat, magistrum eli- IV. Reliquiae et Acta.
§
git, quo discipulos faceret fortiores, quorum ve-
lut puerilem astatem praemiis provocabat ad cul-
pam, arguebat terroribus ad formidinem. At illi \uis, quo anno, imo quo seculo Antiochix sacra Qimnam

/iuyttstini,
non degeneres, etc.
24 Ad S. Augustinum accedimus, quo nemo
Q
levaverit,
SS. Machabseorum corpora a sepulcris suis
memorix proditum non est. Ncque adeo
Romam
lals,
tlc-

B frequentius pro SS. Machabaeis certavit, nemo ube- constare certo potest, quandonam Romam translata
riuseorum laudes prosecutus est. En capita brevia fuerinl, aut ex toto aut saltem ex majori parte, ubi
ex scrmone 300, tomo 5 editionis Benedictinx acol. a tot retro seculis deposila fuisse e.x cilatis supra

850. Sic incipit Istum diem nobis solennem

: S. Leonis verbis satis indubilatum vidclur. Nec mi-
gloria Machabaeorum fecit : quorum mirabiles nus certum, easdem hactenus reliquias summa ibi-

passiones cum non solum audivimus,

legerentur, dem in veneratione haberi, non solum in celebri ec-
sed etiam vidimus et spectavimus. Olim ista ge- clesia dicta S. Pelri ad vincula, seu in monte,
sta sunt ante Incarnationem, ante Passionem nempe Esquilino ; verum etiam, teste Piazza, va-
Domini et Salvatorisnostri Jesu Christi. In primo riis locis aliis, ut in basilicis Lateranensi, S. Marix
populo illo exstiterunt, in quo prophetae exstite- Majoris atque alibi,in quibus quid aut quantum sa-
runt, qui haec praesentia praedixerunt. Pergit os- persit, quid in Galliam Parisios usque aut alio trans-
etsi non appellatione,
tendere re ipsa Christianos, latum fuerit, nemo est qui satis explicare, nedum
fuisse.Deindc num. 6: Machabaei ergo martyres dcterminare ausit, prxsertim cum alia prorsus sit
Christi sunt. Ideo non incongrue neque importu- apud Colonienses traditio, ubi et corpora ct capita
ne, imo convenientissime dies eorum et solenni- honorari perhibentur, quemadmodum narrat Gele-
tas eorum a Christianis potius celebratur. Quid nias syntagmate 52, quem mirum est indicare ne-
tale Judaei celebrare noverunt? SS. Machabaeo- glexisse, qux partes in Hispaniam sint deportatx,
rum basilica essein Antiochiapraedicatur :in illa ubi eas ex lipsanolugio Scorialensi dcscripsit noster
scilicet civitate, quae regis ipsius persecutoris Pinius, dum ibi commorarctur anno 1722. Ceterum
nomine vocatur. Antiochum quippe regem per- historiam Coloniensem brevius ct nitidius a Serario
secutorem impium pertulerunt, et memoria mar- pag. 406 descriptam, hic rcferreplacuit, a Saussayo
tyrii eorum in Antiochia celebratur, ut simul so- postmodum fusius illustrandam.
net et nomen persecutoris, et memoria coronato- 28 Prxmissis Marlyrologii Romani verbis dejam qua el qtw-
ris. Haec basilica g. Christianis tenetur, a Chri- dicta translatione, sic pergit : Sed Coloniae Agrip- modo
stianis sedificata est. pinae virginum ccenobium est et ecclesia quae
( quibus 25 Sermone 301 : Magnum spectaculum, in- olim B. Magdalenae, nunc ab annis jam cccc
pauca.
quit, positum est ante oculos fidei nostrae. Aure Machabaeorum dicitur : in cujus altari summo
audivimus, corde vidimus optantem matremante capsa deaurata et in ea septem istorum Macha-
se finire istam vitam filios suos longe contrariis ; baeorum et matris capita visuntur, quos quidem
votis consuetudini humanae. Onmes enim homi- ejus loci liber (ab Helia illo Mercaeo, qui anno
nes suos ex hac vita migrando praeeedere
filios Domini mdiv templum illud ea forma et venu-
volunt, non sequi illa autem optavit posterior
; state, qua hodie stat, restituit; cuique correctum
mori. Non enim
amittebat filios, sed prajmitte- a se Josephi de Machabaeis libellum Erasmus de-
bat nec intuebatur quam vitam finirent, sed
; dicavit; e Patribus et annalibus variis concinna-
quam inchoarent. Desinebant enim vivere, ubi tus) refert, Antiochia primum translata Constan-
quandoque fuerant morituri; et incipiebant vive- tinopolim , deinde ab
Mediolanensi Eustorgio
re, sine fine victuri. Parumest, fuisse spectatri- episcopo Mediolanum, vero ab archiepi- hinc
cem, mirati sumus potius hortatricem. Fcecun- scopo Coloniensi Reginoldo Cnioniam, cum sci-
dior virtutibus quam foelibus ; videns certantes, licetanno mclx Mediolanum iterum obsedisset
in quibus omnibus ipsa vincebat,omnibus et in Fridericus imperator. Et narrat eadem pluribus
vincentibus ipsa certabat. Una mulier, una mater, F. Merssaeus Cratepolius in Archiepiscoporum
quomodo nobis ante oculos posuit unam matrem Coloniensium annalibus fol. 9 et sequentibus,
sanctam Ecclesiam, ubique exhortantem filios
iterumque fol. 63. In componendis autcm tempori-
suos pro illius nomine mori, de quo eos
concepit bus non satis convenienter loqui videtur Cratepo-
et peperit Sic sanguine martyrum impletus
?
or- lius, dum priori loco ordinem translationis SS. Ma-
bis, prjejactatis seminibus seges Ecclesiae pullu- chabaeorum aliter explicat, quam secundo, cui ulro-
lavit, etc.
bique dislinclius dicendum fuerat, trium Magorum
Intticantur 26 Hxc delibasse satis, opinor, et abunde est; xque ac Sanctorum hodicrnorum, ab episcopo Rei-
celcri. habes fontes eliam apud Surium qui te exsatient : noldo corpora ex Italia Coloniam translata fuisse.

29
 :

DIE PRIMA AUGUSTI.

11
A 29 Audiamus porro jam ex Serario reliqua. ubi illorum cultum Magorumque trium sanctorum AIXTORR
CotonUm, Erasmi voces refert ad supradictum Heliam
Mer- memonam, quorum lipsana illuc etiam translata 3. B. S.
cxum, occasione pretiosissimi istius SS.
Machabreo- fuerant, excrevit.
rum thcsauri apud Sanctimoniales istas tam illustri
32 Ceterum Mediolano deinde a Friderico im- aplc conci-
tunc loco deposili. Ita virum compellat
Equirlem : peratore everso, flagitante Reinoldo, liare.
ejus can-
isti collegio, multis aliis quoque nominibus cele- cellano Coloniensi archiprsesule
tam ipsorum ;
bri, tamen hoc prsecipue gratulor, quod illi tam Machabseorum, quam trium Magorum
insigni thesauro locupletari contigit. corpora,
Quin magis una cum Sanctorum duorum Mediolani
tutela-
universse Colonise Agrippinaa magnopere censeo rium, Felicis et Naboris sacris cadaveribus,
gratulandum, urbi tot modis felici verum haud Co-
: loniam Agrippinam devecta ad Magdalemeum
alio titulo feliciori, qnam quod una tam
multa, ccenobium, situm in Ursulano agro, condigno ho-
tamque eximia pietatis pignora gremio suo com- nore reposita sunt, ubi etiamnum, indita
jam
plectitur felicior etiam futura, si quorum servat
:
Machabseorum invocatione, relMosis-
sacrse sedi
reliquias, eorum virtutes exprimat;
et quorum sime asservantur, publiceque hodie promuntur
possidet corpora, ab horum moribus non
sit debita veneratione celebranda. Non pote nitidius
aliena. Nimirum, si trium Regum pietatem,
sin- neque eleganlius. Verum qua tolerabili chronologia
ceritate religionis imitetur si undecim millium
: temporibus suis hsec se apte divisisse putarit Saus-
Virginum martyrio dignam puritatem, vitse so- sayus, qua porro ralione heec componi possint
cum
brietate amuletur si fortissimos adolescentes
:
traditione Coloniensium, quxro, qui nos doceat.
S.
Machabaeos, et invicti pectoris viraginem, animi Eustorgius corpora abstulerit (sive is primus sive
infracti constantia referat. Alque hxc quidem secundus sit); Juslinianus autem, utroque poste-
Erasmi reclissima et sanctissima monita, a quibus rior,eadem in S. Sophix collocarit ; Manuel seculo
utinam prior ipse non deflexisset! demtim xn eadem primtim concesserit, unde accre-
30 Quod vero ad hic memoratam transtationis verit S. Eustorgii apud Mediolanenses cultus.Asy-
non esl facile historiam attinet, candide nos fateri necesse est; stata omnia, quibus conciliandis frustra pridem in-
aecernere
nec Cratepolii, nec Scrarii, nec aliorum auctorita- sudarunt viri eruditissimi : nos de possessione jam
tem satis evincere, sacra istic Machabxorum cor- convcnimus, ttt cramben ullra recoquere nec vacet
pora et capita omnia sic deposita esse, tit inde de nec lubeat.
Romanarum aliarumque pcr Ecclesiam reliquiarum 33 A^e quid tamen intactttmrelinquatur, en de Pardematre
idcntitate dubitandum sit. Equidem solito me clypeo sanctissimx Machabseorum matris reliquiis breve concerlatio.

tueor, relictisque in pia, plena ac pacifica posses- seorsim spicilegium. Casu incidi in Cornelii Bruni,
sione partibus omnibus contendentibus, postremo hic pictoris Batavi Itinerarium orientale, Gallice ver-
loco orationem historicam subjiciam, quam solita sum et editum anno 1700, in quo dum pag. 43 ec-
sua gravitate eoncinnavit Saussayus eamque Mar- clesiam S. Nicolai patriarchalem Grxcam Constan-
tyrologio sno Gallicano inseruit hisce omnino verbis: tinopoli describit, memorat sepulcra tria seu totidem
Ipso die, natalis sanctorum septem fratrum Ma- ferreas arcas, in quarum una asservuri volunt ossa
chabseorum, qui Antiochise cum matre sua Salo- matris septem nostrortim Machabaeorum marty-
mone, pro Legis Dei tutela decertantes, ab An- rum, quam ipsi Maccabseam appellant. Ita ibi,
tiocho Epiphanse rege durissimis cruciamentis Grxca traditione, quam certo non admittent Mon-
aflecti, prseclara fidei constantia, illustrem tri- tefalconii in Italia, apud Ughellum tomo I, col.

umphum peregerunt. Hos Patres, cum Grseei 1059 ubi sub S. Felicitatis nomine colitur eadem
tum Latini egregiis laudibus celebrarunt. Quin maler ix Kal. Decembris, ibidemque sacratissi-
et S. Paulus Apostolus eo in cultu habuit, ut mum ejus corpus collocatum dicitur, cum sancta
Viennae Allobrogum ubi Crescentem primum
, ibidem Margarita virgim. plurimis clarum mira-
constituit antistitem, primara aedem sacram sedi- culis; tit inde religiosus ejusdem illustrissimx ma-
ficans, ipsornm in honorem dedicaverit, quaa tris ciillus et sub eodem S. Felicitatis nomine Flo-
etiamnum cernitur in claustro principis ecclesise rentiam usque propagattis ftterit, ad vetustam istic

Viennensis. Unde orta Sanctorum horum pugi- ecclesiam, quam sub tali appellatione , ad SS. Ma-
lum, quse etiamnum ibidem viget, veneratio, ho- chabseorum matrem restricta, et parochialem et
dierna festivitate apud incolas plurimum conspi- monasticam esse, Papebrochium olim per litteras
cua et insignis. docuit R. D. Benvenutus, Prior ejusdem ecclesiz,
"nilto minus 31 Exstat etiam Colonise Agrippina3 ccenobi- in qua et Officio et Missa festivilas ejus anntti' cele-
lemimra
tica virginum Benedictinarum ecclesia, sub san- bratur hac die i Atigusti. Satis de reliquiis, jam
ctorum istorum Martyrum nuncupatione in qua ; tempus est tit et de Actis nostris paucula moneamus.
eorum corpora seu sacer illorum cinis religiose 34 Et qttidem quod postremo notandum hic su- stnit
vertmrn Dci
obscrvantur. Capita vero adhuc solida conservan- perest, eo titulo, reliqua omnia quie iu hoc Opere
tur, atque devotseplebihodie exhibentur pie per- quantumvis vaslo continentur, longissime anteccl-
colenda, Sic autem ibi translata suscertaque fe- lunt, quod Dei ipsitis calamo, atque adeo falli
runtur. Nimirum cum Antiochise, ubi passi sunt nescio scriptasint ; neque euim JosephiDe rationis
illidivini Agonistse, diu sacra ipsorum pignora imperio meram nimirum verbosam nee satis ftde-
sorvatafuissent, beata HelenaConstantini mater, lem sacri ipsius textus paraphrasim hitc litbet addu-
quamlo Palsestinam pio affectu lustravit, illa inde cciy. neque Mss. qux penes nos sunt et Grara ct

secum Constantinopolim advexit quse et Justi- ;

Lalina ex eodem Josephi opere contracta sed pu- ;

nianus postmodum in sanctse Sophise magnifi- rum ipsum ex sacris Bibliis Dei vcrbum. hislori-
centissima basilica a se excitata, conciliandi iis- cam seriem, qtiam in laudatis totics Machabxorum
dem cum libris disjunctam cssc norunt cruditi, sic disponendo
causa honoris collocavit,
amplioris
trium Magorum, qui Christum in cunabulis ad- combinandoque, ut tota iinmanissima' istius Judaicx

oraverunt, pretiosis exuviis. Constiterunt illic persccutionis series ex librol Machab.rorum cap. 1.

usque ad Emanuelis imperatoris tempora. A quo cnm ftne capitis 5 ei principio capitis 6 libri u een-

tum Mediolanensibus concessa, in ea capella con- ncctatur. sicque primo nostro capite rcferantur om-
crudelissime
dita fuerunt, quse sancti postea Eustorgii nuncu- nia qux in populum Dei xmiversum

pationem tulit, eximiamque in amplitudinem ob juxta atque impiisstme gessit furiis qitodammodo
agitatus
 12 DE SS. ELEAZARO ET FRATRIBUS MACHAB^IS.
AUCTOIIE agitatus Antiochus; tum veroex liliri secundi capi- viros iniquos, et convaluerunt in ea, et posue-
J. B. S. tibus 6 etl ipsa cruentissimi martyrii gloriosa ima- runt arma, et escas, et congregaverunt spolia
go, tam eleganter et nervose cxpressa, ut nulla Jerusalem.
quantumvis adornata et expolita paraphrasis ad 37. Et reposuerunt illic et facti sunt in la- :

eam conferri possit. Si qnid fortasse hinc inde non queum magnum.
seque perspicuum occurrat, ad manum sunt inter- 38. Et factum est hoc ad insidias sanctifica-
pretes quos consulcre obvium est. tioni, et in diabolum malum in Israel.
39. Et effuderunt sanguinem innocentem per
circuitum sanctificationis , et contaminaverunt
sanctificationem.
40. Et fugerunt habitatores Jerusalem pro-
ACTA pter eos, et facta est habitatio exterorum, et
facta est extera semini suo, et nati ejus relique-
runt eam.
Ex ipsis sacris Litteris. 41. Sanctificatio ejus desolata est sicut soli-
tudo, dies festi ejus conversi sunt in luctum;
sabbata ejus in opprobrium; honores ejus in ni-
hilum.
CAPUT I.
42. Secundum gloriam ejus multiplicata est
ignominia ejus : et sublimitas ejus conversa est
in luctum.
Martyrii occasio ex immani Antiochi
43. Et scripsit rex Antiochus omni regno
Epiphanis Jndazorum persecutione, ex
suo : ut esset omnis populus unus ; et relinque-
Machab. lib. I, cap. 1 a v. 11 ad finem, ret unusquisque legem suam.
et ejusdem libri cap. 6, usque ad t. 17. 44. Et consenserunt omnes gentes secundum
verbum regis Antiochi :

45. Et multi ex Israel consenserunt servituti

convertit Antiochus, postquam percussit ejus, et sacrificaverunt idolis, et coinquinave-
Et ^Egyptum, in centesimo et quadragesimo runt sabbatum.
tertio anno : et ascendit ad Israel. 46. Et misit rex libros per manus nuntiorum
22. Et ascendit Jerosolymam in multitudine in Jerusalem, et in omnes civitates Juda, ut se-
gravi. querentur leges gentium terrse ;

23. Et intravit in sanctificationem cum super- 47. Et prohiberent holocausta, et sacrificia,

bia, et accepit altare aureum, et candelabrum et placationes fieri in templo Dei ;

luminis, et universa vasa ejus, et mensam pro- 48. Et prohiberent celebrari sabbatum , et
positionis, et libatoria, et phialas, et mortariola dies solennes :

aurea, et velum, et coronas, et ornamentum 49. Et jussit coinquinari sancta, et sanctum

aureum, quod in facie templi erat : et commi- populum Israel:
nuit omnia. 50. Et jussit eedificari aras, et templa, et
24. Et accepit argentum, et aurum, et vasa idola, et immolari carnes suillas , et pecora
Qoncupiscibilia , et accepit thesauros occultos, communia.
quos invenit : et sublatis omnibus, abiit in ter- 51. Et relinquere filios suos incircumcisos, et
ram suam. coinquinari animas eorum in omnibus immundis,
25. Et fecit caedem hominum, et locutus est et abominationibus, ita ut obliviscerentur legem,
in superbia magna. et immutarent omnes justificationes Dei.
26. Et factus est planctus magnus in Israel, 52. Et quicumque non fecissent secundum ver-
et in omni loco eorum. bum regis Antiochi, morerentur.
27. Et ingemuerunt principes, et seniores : 53. Secundum omnia verba haecscripsit omni
virgines, et juvenes infirmati sunt : -et speciosi- regno suo : et preeposuit principes populo, qui
tas mulierum immutata est. haec fieri cogerent.
28. Omnis maritus sumpsit lamentum : et 54. Et jusserunt civitatibus Juda sacrificare.
qufe sedebant in toro maritali, lugebant : 55. Et congregati sunt multi de populo, ad
29. Et commota est terra super habitantes eos qui dereliquerant legem Domini et fecerunt :

in ea, et universa domus Jacob induit confu- mala super terram :

sionem. 56. Et effugaverunt populum Israel inabditis,

30. Et post duos annos dierum, misit rex et in absconditis fugitivorum locis.
principem tributorum in civitates Juda, et venit 57. Die quinta decima mensis Casleu, quin-
Jerusalem cum turba magna. to, et quadragesimo et centesimo anno, sedifi-
31. Et locutus est ad eos verba pacifica in cavit rex Antiochus abominandum idolum deso-
dolo : et crediderunt ei. lationis super altare Dei, et peruniversas civita-
32. Et irruit super civitatem repente, et per- tes Juda in circuitu redificaveri":t aras :

cussit eam plaga magna, et perdidit populum 58. Et ante januas domorum, et in plateis
multum ex Israel. incendebant thura, et sacrificabant :

33. Et accepit spolia civitatis : et succendit 59. Et libros legis Dei combusserunt igni,
eam igni, et destruxit domos ejus, et muros ejus scindentes eos :

in circuitu :
60. Et apud quemcumque inveniebantur libri
34. Et captivas duxerunt mulieres : et natos Testamenti Domini, et quicumque observabat
et pecora possederunt. legem Domini, secundum edictum regis trucida-
35. Et .edificaverunt civitatem David muro bant eum.
magno et firrao, et turribus firmis, et facta est 61 In virtute sua faciebant haec populo Israel,
.

illis arcem.
in qui inveniebatur in omni mense et mense in ci-
36. Et posuerunt illic gentem peccatricem, vitatibus.

62.
 ; :

DIE PRIMA AUGUSTI.

13
A 62. Et quinta et vigesima die mensis sacrifica- 25. Qui cum venisset Jerosolymam, pacem si- b
bant super aram, quae erat contra altare. mulans, quievit usque ad diem sanctum sabbati
63. Et mulieres, quae circumcidebant filios et tunc feriatis Judaeis, arma capere suis
prae-
suos, trucidabantur, secundum jussum regis An- cepit.
tiochi. 26. Omnesque qui ad spectaculum processe-
64. Et suspendebant pueros a cervicibus per rant, trucidavit : cum armatis dis-
et civitatem
universas domos eorum et eos, qui circumcide-
: currens, ingentem multitudinem peremit.
rant illos, trucidabant. 26. Judas autem Machabseus, qui decimus
. Et multi de populo Israel definierunt apud
65. fuerat, secesserat in desertum locum, ibique
in-
se, ut non manducarent immunda et elegerunt : ter feras vitam in montibus cum suis agebat
:

magis mori, quam cibis coinquinari immundis. et fceni cibo vescentes, demorabantur, ne parti-
66. Et noluerunt infringere legem Dei san- cipes essent coinquinationis.
ctam, et trucidati sunt :

67. Et facta est ira magna super populum

valde. Ejusdem libri cap. 6.

Machab. lib. II cap. 5\

1. Sed non post multum temporis, misit rex
senem quemdam Antiochenum, qui compelle-
11. His itaque gestis suspicatus est rex socie- ret Judasos, ut se transferrent a patriis et Dei
tatem deserturos Judaeos et ob hoc profectus : legibus :

ex jEgypto efferatis animis, civitatem quidem Contaminare etiam quod in Jerosolymis

2.
armis cepit; erat templum, et cognominare Jovis Olympii :

B 12. Jussitautem militibus interficere, nec par- et in Garizim, prout erant hi, qui locum inhabi- E
cere occursantibus, et per domos ascendentes tabant, Jovis hospitalis.
trucidare. 3. Pessima autem et universis gravis erat ma-
13. Fiebant ergo caedes juvenum ac seniorum, lorum incursio.
et mulierum, efnatorum exterminia, virginum- 4. Nam templum luxuria et comessationibus
que, et parvulorum neces. gentitim erat plenum, et scortantium cum mere-
14.Erant autem toto triduo octoginta millia tricibus: sacratisque asdibus mulieres se ultro in-
interfecti, quadraginta millia vincti, non minus gerebant, intro ferentes ea, quae non licebat.
autem venumdati. 5. Altare etiam plenum erat illicitis, quae le-
15. Sed nec ista sufficiunt ausus est etiam in- : gibus prohibebantur.
trare templum universa terra sanctius, Menelao 6. Neque autem sabbata custodiebantur, ne-
ductore, qui legum, et patriae fuit proditor. que dies solennes patrii servabantur, nec simpli-

16. Et scelestis manibus sumens sancta vasa, citer Judaeum se esse quisquam confitebatur.
quae ab aliis regibus, et civitatibus erant posita 7. Ducebantur autem cum amara necessitate

ad ornatum loci, et gloriam, contrectabat indi- in die natalis regis ad sacrificia, et cum Liberi

gne, et contaminabat. sacra celebrarentur, cogebantur hedera coronati

17. Itaalienatus mente Antiochus, non con- Libero circuire.
siderabat, quod propter peccata habitantium ci- 8. Decretum autem exiit in proximas genti-
vitatem, modicum Deus fuerat iratus : propter lium civitates, suggerentibus Ptolemaeis, ut pari

quod et accidit circa locum despectio :

modo, et ipsi adversus Judaeos agerent, ut sacri-

18. Alioquin nisi contigisset eos multis pec- ficarent.

Eos autem, qui nollent transire ad institu-
catis esse involutos, sicut Heliodorus, qui mis- 9.
ta Gentium, interficerent erat ergo videre mi-
sus est a Seleuco rege ad expoliandum serarium,
:

etiam hic statim adveniens flagellatus, et repul- seriam.

10.Duse enim mulieres delatae sunt, natos F
C sus utique fuisset ab audacia.
19. Verum non propter locum, gentem ; sed suos circumcidisse, quas.infantibus aduberasus-

propter gentem, locum Deus elegit. pensis, cum publice per civitatem circumduxis-

20. Ideoque et ipse locus particeps factus est sent, per muros prascipitaverunt.
11. Alii vero, adproximas coeuntes spelun-
populi malorum, postea autem fiet socius bono-
cas, et latenter sabbati diem celebrantes, cum
rum et qui derelictus in ira Dei omnipotentis
:

cum indicati essent Philippo, flammis succensi sunt,

est, iterum in magni Domini reconciliatione
eo quod verebantur, propter religionem, et ob-
summa gloria exaltabitur.
servantiam, manu sibimet auxilium ferre.
21. Igitur Antiochus mille et octingentis abla-
12. Obsecro autem eos qui hunc librum
tisde templo talentis, velociter Antiochiam re- ,

sunt, ne abhorrescant propter adversos

gressus est, existimans se prse superbia terram lecturi
sed reputent, ea quae acciderunt, non
ad navigandum, pelagus vero ad iter agendum casus ;

generis
deducturum, propter mentis elationem. ad interitum, sed ad correptionem esse
nostri.
22. Reliquit autem, et praepositos ad affligen-
dam gentem Jerosolymis quidem Philippum,
:
13. Etenim multo tempore non sinere pecca-
ultiones
toribus ex sententia agere, sed statim
genere Phrygem, moribus crudeliorem eo ipso,
adhibere, magni beneficii est indicium.
a quo constitutusest
Non enim, sicut in aliis nationibus, Do-
23. In Garizim autem Andronicum, et Me-
14.

nelaum, qui gravius quam ceteri imminebant ci- minus patienter exspectat, ut eas, cum judicii dies
advenerit, in plenitudine peccatorum puniat.
vibus.
nostris
24. appositus esset contra Judaeos,
Cumque 15. Ita et in nobis statuit, ut peccatis

misit odiosum principem Apollonium cum exer- infinem devolutis, ita demum in nos vindieet;
16. Propter quod numquam
quidem a nobis
citu viginti et duobus millibus, praecipiens ei
corripiens vero m
omnes perfectae setatis interficere, mulieres ac misericordiam suam amovet :

non derclinquit.
juvenes vendere. adversis, populum suum
17.
 ; :

1 i ACTA SS. ELEAZARI ET FRATRUM MACHAB^ORUM.

17. Sed hsec nobis ad commonitionem legen-
tium dicta sint paucis. Jam autem veniendum est
ad narrationem. Lap. 1.

1. Contigit autem, et septem fratres una cum

matre sua apprehensos, compelli a rege edere

CAPUT II.
contra fas carnes porcinas, flagris, et taureis
cruciatos.
2. Unus autemex illis qui erat primus, sic ait
Ipsius martyrii historia ex Machab. lib.
Quid quasris, et quid vis discere a nobis? parati
II eap. 6 a * 18 ad finem, et toto cap. 7. sumus mori magis, quam patrias Dei leges prse-
varicari.
3. Iratus itaque rex, jussit sartagines, et ol-

[gitur Eleazarus unus de primoribus scribarum, las seneas succendi : quibus statim succensis,
P vir setate provectus, et vultu decorus, aperto
ore hians compellebatur carnem porcinam man-
4. Jussit, ei qui prior fuerat locutus,
tarilinguam et cute capitis abstracta, summas
:
ampu-

ducare. quoque manus, et pedes ei prsescindi; ceteris

19. At ille gloriosissimam mortem, magis ejus fratribus, etmatre inspicientibus.
quam odibilem vitam complectens, voluntarie 5. Et cum jam per omnia inutilis factus esset,
prseibat ad supplicium :
jussit ignem admoveri, et adhuc spirantem torre-

20. Intuens autem quemadmodum oporteret ri in sartagine in qua cum diu cruciaretur, ce-
:

accedere, patienter sustinens, destinavit non ad- teri una cum matre invicem se hortabantur mori

B mittere illicita propter vitse amorem. fortiter,

21. Hi autem qui astabant, iniqua miseratio- 6. Dicentes : Dominus Deus aspiciet verita-
ne commoti, propter antiquam viri amicitiam, tem, et consolabitur in nobis, quemadmodum in

tollentes eum secreto, rogabant afferri carnes, protestatione cantici declaravit Moyses : Et in

quibus vesci ei licebat, ut simularetur mandu- servis suis consolabitur.

casse, sicut rex imperaverat, de sacrificii car- 7. Mortuo itaque illo primo, hoc modo se-

nibus quentem deducebat ad illudendum, et cute capi-

22. Ut hoc facto, a morte liberaretur : et tis ejus cum capillis abstracta, interrogabant, si

propter veterem viri amicitiam, hanc in eo fa- manducaret prius, quam toto corpore per mem-
ciebant humanitatem. bra singula puniretur.
23. At ille cogitare coepit setatis, ac senectu- 8. At respondens patria voce dixit Non
ille, :

tis suse eminentiam dignam, et ingenitse nobi- faciam. Propter quod et iste, sequenti loco,
litatis canitiem, atque a puero optimse conversa- primi tormenta suscepit.
tionis actus et secundum sanctae, et a Deo con-
: 9. Et in ultimo spiritu constitutus, sic ait :

ditse legis constituta, respondit citodicens; prse- Tu quidem, scelestissime, in prsesenti vita nos
mitti se velle in infernum. perdis sed Rex mundi defunctos nos pro suis le-
;

24. Non enim setati nostroe dignum est, in- gibus in oeternse vitse resurrectionem suscitabit.
quit, fingere : ut multi adolescentium, arbitran- 10. Post hunc tertius illuditur, et linguam
tesEleazarum nonaginta annorum, transisse ad postulatus, cito protulit, et manus constanter ex-
vitam alienigenarum : tendit.
25. Et ipsi propter meam simulationem, et 11. Et cum fiducia ait : E coelo ista possideo,
propter modicum corruptibilis vitse tempus, de- sed propter Dei leges nunc haec ipsa despicio,
cipiantur; et per hoc maculam, atque execratio- qouniam ab ipso me ea recepturum spero.
nem mese senectuti conquiram. 12. Ita ut rex, et qui cum ipso erant, mira-
C 26. Nam, etsi in prsesenti tempore suppliciis rentur adolescentis animum, quod tamquam ni-
hominum eripiar sed manum Omnipotentis nec : hilum duceret cruciatus.
vivus, nec defunctus effugiam. 13. Et hoc ita defuncto, quartum vexabant
27. Quamobrem fortiter vita excedendo, se- similiter torquentes.
nectute quidem dignus apparebo; 14. Et, cum jam esset ad mortem, sic ait :

28. Adolescentibus autem exemplum forte re- Potius est, ab hominibus morti datos spem ex-
linquam, si prompto animo, ac fortiter pro gra- spectare a Deo, iterum ab ipso resuscitandos :

vissimis ac sanctissimis legibus honesta morte tibienim resurrectio ad vitam non erit.
perfungar. His dictis, confestim ad supplicium 15. Et cum admovissent quintum, vexabant
trahebatur. eum. At ille respiciens in eum, dixit :

29. Hi autem, qui eum ducebant, et paulo 16. Potestatem inter homines habens, cum
ante fuerant mitiores.in iram conversi sunt pro- sis corruptibilis, facis quod vis noli autem puta- ;

pter sermones ab eo dictos, quos illi per arro- re, genus nostrum a Deo esse derelictum.
gantiam prolatos arbitrabantur. 17. Tu autem patienter sustine, et videbis
30. Sed, cum plagis perimeretur, ingemuit, magnam potestatem ipsius, qualiter te et semen
et dixit Domine, qui habes sanctam scientiam,
: tuum torquebit.
manifeste tu scis, quia, cum a morte possem 18. Post hunc ducebant sextum, et is, mori
liberari, duros corporis sustineo dolores secun- ; incipiens, sic ait : Noli frustra errare : nos enim
dum animam vero, propter timoremtuum liben- propter nosmetipsos hsec patimur, peccantes in
ter hsec patior. Deum nostrum, et digna admiratione facta sunt
31. Et iste quidem hoc modo vita decessit, in nobis ;

nnu solum juvenibus, sed et universse genti me- 19.Tuautemne existimos tibi impune futu-
moriam mortis suse ad exemplum virtutis, et for- rum, quod contra Deum pugnare tentaveris.
titudinis derelinquens. 20. Supra modum autem mater mirabilis, et
bonorum memoria digna, qure pereuntes septcm
filios
 :

DIE PRIMA AUGUSTI.

15
filios sub unius diei tempore conspiciens, bono 34. Tu autem, o sceleste, et omnium hominum
animo ferebat, propter spem quam in Deum ha- flagitiosissime, noli frustra extolli vanis spebus
bebat in servos ejus inflammatus.
21. Singulos illorum hortabatur voce patria 35. Nondum omnipotentis Dei, et omnia in-
fortiter, repleta sapientia et feminae cogitatio- :
spicientis judicium effugisti.
ni masculinum animum inserens, 36. Nam
fratres mei, modico nunc dolore
22. Dixit ad eos Nescio qualiter in utero
:
sustentato, sub testamento seternse vits effecti
meo apparuistis neque enim ego spiritum, et
:
sunt tu vero judieio Dei justas superbia; tu*
;

animam donavi vobis, et vitam, et singulorum pcenas exsolves.

membra non ego ipsa compegi. 37. Ego autem, sicut et fratres mei, animam
23. Sed enim mundi Creator, qui formavit ho- et corpus meum trado pro patriis legibus, invo-
minis nativitatem, quique omnium invenit origi- cans Deum, maturius genti nostrae propitium fie-
nem, et spiritum vobis iterum cum misericordia ri, teque cum tormentis et verberibus confiteri,
reddet, et vitam, sicut nunc vosmetipsos despi- quod ipse est Deus solus.
citis propter leges ejus. 38. In me
vero et in fratribus meis desinet
24. Antiochus autem, contemni se arbitratus, Omnipotentis ira, quce super omne genus no-
simul et exprobrantis voce despecta, cum adhuc strum juste superducta est.
adolescentior superesset, non solum verbis hor- 39. Tunc rex accensus ira, in hunc super
tabatur, sed cum juramento affirmabat, se divi- omnes crudelius desaevit, indigne ferens se deri-
tem et beatum facturum, et translatum a patriis sum.
legibus amicum habiturum, et res necessarias ei 40. Et hic itaque mundus obiit, per omnia in
prasbiturum. Domino confidens.
25. Sed ad haec cum adolescens nequaquam 41. Novissime autem post filios, et mater
inclinaretur, vocavit rex matrem, et suadebat ei, consumpta est.
ut adolescenti fieret in salutem. 42. Igitur de sacrificiis et de nimiis crudelita-
26. Cum autem multis eam verbis esset hor- tibus, satis dictum est.

tatus, promisit suasuram se filio suo.

27. Itaque inclinata ad illum, irridens crude-
lem tyrannum, ait patria voce Fili mi, miserere :

mei, quae te in utero novem mensibus portavi, Monitum.

et lac triennio dedi et alui, et in aetatem istam
perduxi.
28. Peto, nate, ut aspicias ad coelum, et Erunt fortassc qui de tam inclytis Sanctis plura

terram, et ad omnia qu» in eis sunt et intelli- : a nobis exspectaverint, non ea solum quse ex
gas, quia ex nihilo fecit illa Deus, et hominum Josepho dari poterant, verum et cx Christianis il-

genus. lustribusque scriptoribus, Hildeberto nempe venera-

29. Ita fiet, ut non timeas carnificem istum, hili Turoncnsi, quorum poemata de hoc arnumento

sed dignus fratribus tuis effectusparticeps, susci- pridem nota sunt, ac recentius de novo recensita edi-
pe mortem, ut in illa miseratione cum fratribus taque ab Antonio Beaugendre Ordinis S. Benedicli

tuis te recipiam. Congr. S. Mauri anno \708, quibus et forte istius-

30. Cum hsec illa adhuc diceret, ait adole- modi alia adjungi possent. Fatebor ingenue, non
Quem sustinetis non obedio prsecepto displicuisse mihi primum laudatajam poemata, qux
scens : ?

regis, sed pracepto legis, quae data est nobis per proinde describenda typisque paranda curaveram ;

Moysen. atre postmodum maturiusexpensa, inversibus illis,

31. Tu vero, qui inventor omnis malitiae seculum suum plus nimio redolenlibus, nihil reperi,

factus es in Hebrajos, non effugies manum Dei. ex quo pretium commentario nostro, multo minus
sacris ipsis Actis possit acccdcre ut adeo carminibus
32. Nos enim pro peccatis nostris haec pati- ;

illis Opus nostrum, mole sua satis grande, augere

mur.
supervacaneum judicaverim. Videantur ipsa tomo
33. Et si nobis propter increpationem, et
correptionem, Dominus Deus noster modicum jam cilato nihil a nobis neglectum est, quod ad ve-
:

iratus est ; sed iterum reconciliabitur servis ram Sanctorum gloriam pertinere, merito quis exi-
stimare possit.

S. PETRI AD VINCULA
ROKJB.
J.B. S.

Ex Martyrologiis.

nos pridem recepto, festivitates

Sanctorum quales-
Martyrologia hic appello, inter
qux Eo-
dudum
Solamanum annuntiat :
hoc die Romaj Es- m cumquc ad proprios natales mlucendi, nos
Junii in Analc-
prxvenissel Papcbrochius ad xxix
Petri ad Vincula, ubi
quiliis, dedicatio S.
ut clis de SS Petro ct
Paulo tomo v apag. 449 ad 4o~,
de ea pluribus erudite disputat Baronins, tiun de Umpli stmcto-
nwre apud totam materiam exhauricns,
hic tota res ab ovo explicanda esset, nisi,
IV ct
 .

16 DE SS. VV. ET MM. FIDE, SPE ET CHARITATE.

re et dedicatione, tum de allatis eo ab Eudoxia vin- Usuardum, ubi hujus prope phrasi usos cum Beda a
culis, usque adeo ut vel ipsam Hieronymianam an- nostris edito diximus Romse ad sanctum Petrum
:

nuntiationem adferat num. 113; qux his verbis ibi ad Vincula. Relatum prxterea Wandelbcrti elo-

traditur Romas, dedicatio primre ecclesiae,

:
a gium metricum. Dc Rabani et Notkeri paulo lon-

beato Petro constructae et consecratae, et abso- giori expositione. ad xxix Junii etiam dictum est.

lutio ejus a vinculis. Citata ibidem etiam Floren- Ne hic igitur cramben recoquam, eruditos lecto-
tinii dissertatio, ut hic soli supersint Martyroloqi, res, atque harum rerum curiosos, ad locum citatum

quorum prxcipuos rctulimus in Observatione ad remitto.

DE SS. VIRGINIBUS ET MARTYRIBUS

FIDE, SPE ET CHARITATE,

ATQUE ITEM SOPHIA SEU SAPIENTIA EARUM MATRE

ROMyE.

num Spei, Fidei et Charitatis, et matris earum

Sapientias, quae sub Adriano principe martyrii
J. B. S. COMMENTARIUS CRITICUS. coronam adeptae sunt, in Variantibus ostendimus
prxposteram codirum annnntiationcm, quod contra
B receptum ordinem Spes prxponatur Fidei tum vero ;
Praefatiuncula.
frustra quxsivimus, unde sororcs illx virgines cum
matre vidua, Usuardo innotescere potuerint, qux
'neo nume.ro snnt Sanctx hic in tiiulo proposi-
nempe omnibus antiquioribus ecclesiasticis Tabulis
Solus cultus
indubitatus prorsus sunt incognitx. Notavimus istic etiam inter
tx, quantumvis illustrcs, ut prxter marty-
Usuardina ad xxm Junii, nominibus
est.

I rium, receptissimumque
tum, de ipsis nihil quidquam, in tam variis
earum Legendis iradilum sit, quod attentum erudi-
ade.o in Ecclesia cul-
auctaria
Grxcis insigniri ex Notkero, cujus verbahic referre
juverit : In Nicomedia, passio sanctarum virgi-

tumque lectorem nonremorctur etiamipsanomina, ;

num Pistis, Elpis, Agapis, quee Latine Fides,
qux rarissimo, mihique saltem non noto exemplo, Spes, Charitas dicuntur, et matris earum So-

apud Latinos Latine, apud Grxcos Grxce enuntian- phiae, quaeSapientia interpretatur, et aliarum
tur, ut appellativa polius quam propria dicenda vi- multarum. Atque hi duo Usuardus et Notkerus in-
deantur, accepta videlicet a glorioso certamine, quo ter Martyrologos classicos primi et soli sunt, qui sub

pro Christi fule, tanta spe e.l charitate prxditx, duce finem seculi ix de hisce Martyribus meminerint,
sapientia, marlyrii palmam sunt consecutx ; utpole
et quidem modo tam diverso ut credibile, non
,

quas Romx, in ipsa martyrii palxstra, certis aliis

sit, eorum annuntiationes ex eodem fonte proma-
nominibus cognilas fuisse, non existimemus. Porro nasse.
3 Porro diversas esse Grxcas illas,qux Nicome- a Xotkero
an Roma ea fnerit (quod nobis verosimilius est) an Xicomedix
Nicomedia, non est adeo indubilatum. Nec magis dix cum mullis aliis passx dicuntur, ab iis qux sub
explorala sunt genus ipsarum et patria : nam quid- Adriano Romx consummave.re martyrium, non est
quid earum encomiastx Joannes presbyter Mediola- ullo modo verosimile ; cum alibi, nempe in Tractatu

nensis, Metaphriistes et alii lam confidenter designa- Chronoloqico dc Patriarchis Alexandrinis pag. 18,
rint, non videmus adjuncta hxcsolidius comprobari, num. 92 salis clare ostenderim, notissimas fuisse vel
quam cetera ad eas spectantia;'usque adeo ut Grxci apud JEgyptios sanctissimas Virgines, quas ipsi
inter se dissideant de Sanctarum xtate, aliis Ha- Romx triumphasse agnoscunt tempore Adriani, se-
driani, aliis Diocletiani tempora appellantibus. De dente Alexandrix patriarcha Eumenio. Nemo igi-

sacris corporibus autem . quid sentiendum, quid tur facile divinaverit ,unde historiam suam Nolkerus
porro de Actis ipsis, ut ut diversimode ex accersiverit, in eo potissimum aberrantem, quod Ni-
tortis,
infra dicendis intelliges : hic a minus dubiis exor-
comedix tribuat, qux longe verosimilius Romx ad-
dimur. scribenda sunt. Ceterum in eo recte concordant, quod
matrem a filiabus scparandam non exisliment, ut
necdum videam, quod pridem etiam monui, explo-
ratum me non habere, cur Baronius matrem a filia-
1 1. Sanctarum cultus apud Graecos aeque
bus sejunxerit, eamque ad xxx Septembris translu-
ac Latinos sed diversis diebus ac
,
lerit, contra Actorum qualiumcumque fidem, qux
modis. ipsam triduo post filias ad cwlum evolasse asserunt,
eo tilulo ctiam martyrcm, quod natarum carnifici-
nx intrepida assistens, cas ad gloriosum certamen
ub Vtuardo
Roma, De rarum sanctis hisce Virginibus et Martyribus, atque
matre Sapientia seu Sophia, egimus in
animaverit
4 Erit utroUqiif
Belinum hic, nt cum
fortasse qui suspicetur, matrc
obsrrealione ad Usuardum Iwc ipso die ubi, relato plerumque alias, Baronio prxluxisse, quem etiam
rjus te.tiu Item Romse, passio sanctarum
:
virgi- Grcvenus ct Molanus imitati fuerant verum re at- :

tentius
 :

DIE PRIMA AUGUSTI

17
A teniius perpensa, aliamplane invenio trium istorum
laude celebrem nam is non ad Magni Caroli, sed
; aixtore
opinionem, ab quam hic Baronius primus indu-
e.a
ad Calvi lcmpora pcrtinet. Verum de reliquiis '" B *>•
infra -

xisse videtur. Etenim patet apertissime Belini sen- diccndum; ad rcm nostram hic spectaret propius,
tentia, hoc die ita scribcntis
Item Romse, passio alicunde crttere, unde
:
demum Usuardus in Sancta-
sanctarum virginum Fidei, Spei et Charitatis, et rum nostrarum cognitionem devencril, dum interim
matris earum Sapientiaa quae sub Hadriano , eo anliquior nullus,imo nec synchronus,
eas eo mo-
principe martyrii coronam adeptos sunt ; ubi vides do retulerit quo apud ipsum memorantur.
Quodau-
manifeste, matrcm a filiabus nullo modo disjungi, ut lem suspicatus fueram, ex Actis aliquibus,iis
simi-
dum xxx Septembris ultiino loco textui addit Eo- : .
libus qux Snrius edidit, eas hauriri
potuisse, id
dem die S. Sophiae viduae, nnsquam vel per um- modo cogor respuere cum. verisimillimum sit, Acta
;

bram innuat, loqui seistic de trium nostrarum Vir- illa a Metaphrasle primum cxornata, quem
certum
ginum matre, quam ipse in hodierno tcxtu jam re- est, ab Usuardo consuli minime potuisse, ut proinde

lato, non Sophiam, sed disertissime Sapientiam censendum sit, exslitisse Acta alia Latina, qux
appellaverit, maneatque proinde incertum, de qua Usuardo prxluxcrinl, quxque aliis ansam prxbue-
Sophia Belinus istic age.re intenderit, ipsimet for- rint, longiores historias, uterant ea tempora, otiose
tasse ignola. De celero non adeo infrcquens est So- procudendi. At enim qux ea dici possint, fruslra,
phix nomen, ut vel in ipso Romano Martyrologio uti dicebam, quxsivi hactenus. Quidquid veroistius
dux alix synonymx notentur prxterquam quod a : sit, in tota Usuardiprogenie aliisque Martyrologiis
positione, stadio seu loco martyrii appellando,imo a posterioribus , certum est , sanctissimas Martyres
martyrio ipso Belinus studiose abstinuerit. cum matre constanter celebrari.

tmarn Uaro- 5 Ast nlia prorsus est Baronii ratio dum hoc die 8. Par fermc Grxcorum ratio, apud quos, imo Grxci nec in
nuisalio
: A u(j US ti u n annuntiat
Romee, passio sanctarum: toto Oriente in veneratione fuisse, ostendunt eorttm
virginum Fidei, Spei et Charitatis, quae sub Ha- Tabulx, Menxa et Menologia, hoc solo discrimine,

B driano principe martyrii coronam adeptae sunt ;

quod non I Augusti, aut alio quopiam die stiperius E
ubi continuo observas, matrem illic non exprimi, signato, sed xvn Septembris rccolantnr; cujus qux
quam ad xxx Septembris exprcssius designatam vo- ratio subsit,nemofacile divinaverit, ut arbitrarium

luit his verbis Ibidem (Romx) sanctae Sophias

: censcndum sit, quemadmodum tot aliis Sanctisacci-

viduas, matris sanctarum virginum Fidei, Spei et disse, alibi non semel observavimus. In eo Grxci
Charitatis, ut jam aperte patescere existimcm, non cum Latinis consonant, quod Romx passas testentur,

Belino sed soli Baronio impittandam matris a ftlia- eamdemqite narrent hUtoriam; ast ilaut toto sesqui-

bus segregationem, quod nec in Usttardo nec in ullo secttlo rem diffcrant Menxa, dum sic elogium suum
alio Martyrologio invcnire potuit nam ii codices : ordiuntitr : Itala? erant hao Diocletiano regnante;
antiqui qui hanc Sophiam xxx Septembris signa- ubi Sirleli Menologittm cum Latinis omnimode con-
runt, eodem ipso die ct tres filias retulere, quemad- venil. Habent suum in Menxis Officium, quod sequi-
modum et Grxci dum earum martyrium xvii Se- tur jam dictum elogium prxfixis liis tribus versicu-

ptembris afftxerunt. Hinc nemini mirum vidcbitur, lis, quorum tertius etiam exhibetur in Ephemcridi-

quod matrem a filiabus separandam non censuerim; bus Grxco-Moscis.

eo ctiam argumento ductus, quod de ipsa nihil dici

connexum cum sanctissima- npbi al nia-u, Tlia-is, 'E/ttI;, 'Ayamj
possit quod non ita sit Tfi

rum filiarum historia, ut ab ea sine gravi Ixsione

Ai rp;i"5 rpia? ylvuovnv a.byyjo.c, £r'<psi.

'E6<Jof/a-»] feir.i'A"/aroii/Taf/£v,'E^m<5a,nioTii/.
divelli nequeat.
Alii codiccs Q Neque magis liquida sunt qux ab aliis tradita In te fldeles sunt Fides, Spes, Charitas,
mterlegunt; Tria colla ferro Virginum inclinans Trias.
rC p cr j mus ^ codicibus- Pulsanensi et
p rxs ertim in
Vaticano, ubi ad xxx illum Septembris diem non
Elpida, Pistim, Agapen decimam post tertia

sola mater, scd simul omnes annuntiantur hocmodo mactat.

Romae, passio sanctarum virginum Pistis, Elpis,

Agapis et Sophiae matris earum, id est Sapien- 9 modo Menologii Sirleliani verba : Dies
En ^J^g^*
(
tise; qux interpretatio abest a codice Vaticano. E natalis sanctarummartyrumPistis. Elpidis.Aga-
p
pes et Sophla? matris. Beata martyr Sophia cum
contra in Vsuardo Hageuoyensi, non jam xxx Sep-
Christi fidem deligeret, habens secum tres filias,
tembris; sed ad solum legitur : Item in
x Maii, ita
Sophiae vidure. Tum in Pistem, Elpidem et Agapem, venit Romam sub
episcopatu Argentinensi,
Hagcnoyx excusa : Eodem die Adriano imperatore, atque illic cum tribus filiabus
Viola Sanctorum
ab urbis episcopo baptizata est in nomine
illius
(ncmpe x Maii) depositio S. Sophiae, selecto qtto-
Patris et Filii et Spiritus sancti quae Christi fi-
dammodo ad eum Rheni tractum die, quo alibi de
:

Sanctis hisce nostris nulla usquam memoria;ut dem prffidicans, multos ad Deum convertit. Qua-
ex propter et ipsa et filiaa ab Adriano detenta? et
suspicari omnino cogur, hxc postrema processisse
interrogata?, libere Christi nomen professas sunt,
traditione aliqua Argcntinensi, notata in cjus Bre-
san-
SS. ob idque veheraenter cruciata?. Et primum
viario excuso mcdlxxviii, ubi post lectiones de diversos
nata, post
Eodem etiam die cta Pistis, duodecim annos
Gordiuno et Epimacho additur :
Post illam san-
cruciatus, capite obtruncata est.
S. Sophiai et filiarum ejus Fidei. Spei et Caritatis ipsa quoque
agens,
cta Elpis, decimum annum
celebratur translatio, quae a venerabili Remigio abscissione migra-
rapitis
Caroli Magni in post Plurima tormenta,
Remensi episcopo temporibus Tertio loco sancta Agape, no-
vit ad Dominum.
Alsatiam translatae sunt, ubi ejus orationes flo- caminum ardentem mje-
vem annos nata, et in
rebunt usque in hodiernum diem. consummata est, quas om-
cta, et ipsa martyrio
7 Traditionem dixi, apud Argentincnses haud
lenuw^ non satis nes'mater Sophia sepeliit, et ad
earum sepul-
dubie reccptam ; at nisi vehemcntcrfallar,
animam Deo ipsi *»
chrum assidens, post tres dies J^*
fundatam, co saltem titulo quod venerabilis Remi-
reddidit.
gius episcopus, a quo reliquix, ncsciounde,transla-
tx fuerint, cum Carolo Magno inepte conjungatur,
cttjus tempore frustra quxretur istitts nominis Re-
mcnsis cpiscopus. Neque dixeris, hic forte Remi-
tjinm istum indicari, ix seculo Remis doctrinx
40 § II. Nomina
Tomus i Augusti.
 1 :

18 DE SS. VV. ET MM. FIDE, SPE ET CHARITATE.

AUCTORE » Romx passam, cujus tam honorificam memoriam I)
J. B. S. « Alexandrini recolerent ; siquidem et Hagiologus
» Habessinus encomium Eumenii sic etiam canit
§ II. Nc-mina, genus, patria, aetas,
« Salutem Eumenio, qui bona mala spre-
elegit,
reliquiae et Acta. » vit... In diebus hujus Apostoli, id est aposto-
» lici viri, tradidit Sophia ad martyrium filias

» suas. »
Atia nomina Quid in Sanctarum nostrarum nominibus mirum 13 Reliquix porro iis nos tricis et dubiis impli- HeUquis ail
dum m
rem magis Gcr "">nin
invotvuhl.
nobis el insolitum visum jam supra insi-
sit, cant, cum quibus jam toties colluctandum fuit,
nuavimus. Difftcultalem augent e.a qux in Januario subortee sunt controversidc de sacrorum corporum
Coptico legisse se testatur Castellanus in Supple- possessione. Etprimum quidem de Romana non vi-
mento ad Marlyrologium suum universale, nempe detur dubium, cum et ibi passse et sepultx fuerint.
tres illas Virgines JEthiopice appellari: Basenes, Videantur Pancirolus et Piazza ecclesias ipsas S.
Helis et Ghani. Si consuluisset Copticum Ludolfi Petri S. Silvestri assignantes, in quibus etiam
et
ad diem 2 Septembris, invenisset Sophiam istic ap- hodie earum sacra lipsana asservari, et honorari ai-
pellarigemmam urbis Romae, duas vero ex filia- cuntur, si non omnino integra, saltem potiori ex
bus vocari Barnabam et Axiosam, tertiam vero, parte ; ulnon satisvideam, quaratione tueri possint
mensis ejusdem die iv E.lisabetham dici ; ut jam Argentinenses translationem illam, quam ex eorum
abiiiuh' perspicias, lucis nihil ex JEgyplo autJEthi- Breviario supra retulimus, ut factam a venerabili
opia accersi posse, non magis quam ex aliis Orien- Remigio Remensi episcopo, et quidem tempori-
tis parlibus, prseter ea qus de eetate satis verosimi- bus Caroli Magni, in Alsatiam, absque ulla distin-
Uter retulimus in citata jam Chronologia Patriar- ctiori aut certiori notitia loci, in qno iilee olim ha-
charum Alexandrinorum, de qua moxpluribus.Sed bitx fuerint, aut hodie asscrventur. Si vere ali-
de nominibns dicta sufficiant; quidquid ultra inda- quando facta est, forte istinc Coloniam pars aliqua E
gaveris, id solum reperies, quod res de se obscuris- promota fuerit, cum eas ibi memoret Gelcnius, et
sima, aliis appellationibus sequeignotis,magisinvol- quidem S. Spei caput pag. 552. Quidni et Pader-
vatur. Neque Constantinopoli lucis qnitlquam affulge- bornam usque proccsscrint, unde varia ossa anno
bit : non enim satis stolidum quemquam existimo, qui 1571 in Hispaniam deportata fuerint, quee illic in
ignoret ecclesiam S. Sophiae ibi, non Sophise huic thesauro Scorialensi anno 1722 sociiPP. Pinius et
aut filiabus,sed seternx Sapientise consecratam esse. Cupcrus venerati sunt.
Genus ct pn- De genere et patria pluscula congessit Legen-
1 14 Aliamnobis translationem suggerit Saussayus an in Gatlia.
tria incerla ,

darius iste qui sub nomine Joannis presbyteri Me- in Corollario Martyrologii Gallicani ad huncdiem,
diolanensis Acta pro suo arbitrio exornavit, ex quo his plane verbis : Natalis sanctarum virginum Fi-
ea invaluit opinio, et genere nobilissimas fuisse et dei, Spei et Charitatis, quae Romse hodie sub
Mediolanenses origine ; pro qna ccrtat Petrus Pau- Adriano principe, ob Christianag pietatis propu-
lus Bosca, cives Mediolanenses rotunde enuntians, gnationem, ab Antiocho praefecto Urbis compre-
at testes adducens populares fere omnes, eosque re- hensae variisque tentatee blanditiis , impetitae
centiores, quam ut in re tam vetusta fidem faciant. minis, ac pcenis acerbis excruciatae ob- ; demum
Quale autem sit Galesinii de hoc testimonium, non truncatione capitis martyrii palmas et coronas
explicat Bosca ; ego apud illum solas ecclesix Me- inclyto trophaeo adeptas sunt. Ad quarum sepul-
diolanensis tabnlas adductas invenio, quarum aucto- crum, triduo post illarum agonem, ipsarum mater
ritatem Bosca ipse satis everlit. De cetero sus deque Sapientia, preces lacrymis miscens, pio ex voto
milii est, Mediolanenses dicantur an Ticinenses; filiabus reddita quievit in Domino. Quarum om-
id qiidero, qua salis fide cerlx alicui urbi vindicari nium sacra corpora in Galliam translata, in ec-
possint. Italas fuisse, velid evincit, quod verosimile clesia S. Mariae de Vizano (legendum Vigano) in
non sit, matrem cum tam leneris puellis ex remota agro Caturcensi, argenteis inclusa hierothecis
regione Romam profectam. Utrum autem in Insu- digna veneratione coluntur. Monuit Henschenium
jEmilia aut inPiceno, an etiam vici-
bria nutx, in anno 1663 canonicus Sarlatensis D. Armandus F
niores Romx, non est qui satislulo queatdiscernere. Gerard, sxpius in hoc opere laudatus et laudan-
Neque vero de nobilitate altercari lubet ; si minus dus, vera esse qus scribit Saussayus ; ast pretiosas
sanguine illustres quis velit, non ibit inficias,mar- illas thecas argenteas, tum circiter a quinquennio, a
tyrii corona fuisse illustrissimas. Porro quos ex Bul- sacrilegis furibus sublatas fuisse, nec umquam recu-
zio et Brautio versiculos ibi recitat Bosca, huc re- peratas.
ferendos non censui. 15 Superest quxstio, a quo, et quo tempore i
Brixix in

stas sub A- 12 De setate nulla superest disceptatio, dum sub avulsa fuerint a sacris corporibus trium sanctarum
Italia?
dricmo veri~
similiur.
Adriano passas admittimus, an ultimis, an primis, virginum capita, qme honorifice asservari dicuntur
aii mediis imperii annis, id vcro unice inquiri pot- in monasteriovirginumBellancuriae dicecesisTre-
cst ; de quo in Tractalu jam citato mentem abunde censis, Ordinis Cisterciensis, teste Arturo in Gy-
exposuimus : verba ipsa hic referemus : « Cum hac nseceo, citante Desguerrois in Sanctitate Christiana
» Clironologia, Eumenii initia referente ad annum sec. 2 ad annum 122; ast illam iis, quorum inter-
» xiv Iladriani, non male convenit, quod ejus tem- e.st, solvendam relinquimus quemadmodum e.t
;

» pore dicatur in Historia Patriarchali, martyrio aliam seque spinosam, quo ncmpc modo anno Jubi-
» coronata S. Sophia cum tribus filiabus. Acta Ixi 1600 sacra eadem corpora ex urbe Romana
•• enim illustranda die i Augusti, certamen iilud transferri potucrintBrixiam (nisi ea referamus ad
• referunt ad tempora Adriani ; nec in illis quid- anotiymas ex cryptis nominatas) quarum epitaphium
•• qimm argumenti Baronius repeHt, cur ad
prio- nobis profert Faynus in Martyrologio Brixiano ad
•• res potius quam ad posteriores
ejusdem impe.ra- xvi Kalend. Januarii, ut positum in ecclesia mo-
•• torisannos ipsum referret. Nam cxsis
fdiabus nialium S. Julise, cujus hoc est initium Huc ex :

» S. Sophiie, sentiebat Adrianus praparari

sibi veteri ecclesia, sanctarum virginum et martyrum
•• iram divinam, quam reipsa expertus est
anno Juliae, Pistis, Helpis et Agapes, ac Sophia? ea-
» cxxxvmhydrope exstinctus. Celeberrimam toto
rum matris, nec non... Quorum corpora cum in-
» Oriente fuisse oportet sanctam illam Martyrcm,
numeris sanctis reliquiis Clemente VIII... trans-
lata
 : :

DIE PRIMA AUGUSTI.

19
A lata fuere anno Jubilaei mdc die xvi Kalend. est esse jucundius quam pati pro Christo ? Ad AIXTORE
Januarii. Porro Theophanes
qttid velit, dum in quae verba Fides, duodecim annos nata, illico J.B. S.
canone Menxorum exaggerat miracula ad earum nudata, manibusque post terga revinctis, virgis
thecas seu reliquias promanantia; quxro qui
mihi immanissime caeditur cumque magna constantia
;

satis explicet.
verbera illa perferret, mamillae illi exciduntur,
Hejectis Le- 16 Demum post tam varia dubia et implexa, lacte pro sanguine mirabiliter
gendis, profluente; post
restat articulus prope difficillimus, in eo consistens, lieec in ignem accensum
injicitur, et nil laesa, in
ut inter lam varia Acta Grxca et Latina, ea seli- sartaginem pice et bitumine ebullientem
injicitur
gamus, qux paucioribus nxvis infecla sint. Prxter denique nec inde aliquid passa, judice
in furo-
Metaphrastica a Lipomano et Surio Latine edita, rem verso, gladio transverberata, ad
Sponsum
tum qux apud Mombritium Joanni Mediolanensi evolavit.
tribuuntur, qux apud Vincentium Bellovacensem, 18 Judex Spem secundo loco blandis aggre- ex Ferrario
_

S. Antoninum, Petrum de Natalibus, et recen- ditur verbis, ad Dianae sacrificandum invitans

:

tiores Legendistas Lippeloum, Renatum Benedi- quas cum se sororis dissimilem non esse diceret,
ctum, Simonem Martinum et alios; prxter illa, nudata, crudis boum nervis flagellata, in arden-
inquam, inter schedas nostras diversa exempla re- tem fornacem immissa, ac inviolaia inde egressa,
perio omnino sex, cum multis aliis collata, ex in ligno suspensa ferreis ungulis ita dilaniatur,
quibus omnibus, post devoratum in legendo txdium, ut ossa carnibus nudata miserandum adstantibus
qux historia tolerabilis dici possit, fateor me dispi- spectaculum exhiberent cumque Virgo constan-
:

cere hactenus non potuisse, quandoquidem omnes tissima tyranno insultaret, ille ad iracundiam
lulosum fontem redolent, unde profluxerunt, ut non concitatus,Spem in lebetem, pice et resina ple-
de quxrenda veritate, sedde compositionis ornatuet num ac vehementer accensum,immitti jubet. Sed
elegantia certasse scriptores videantur, usque adeo cum, lebete divina virtute fracto, fervens liquor
e
B ut pulcrum censuerint singulis virgunculis tot tor- non paucos ex ministris exstinxisset, capitis ab-
tores adscribere, quot annos numerarent. Dicam scissione martyrium consummavit.
candide, nulla mihi digna visa sunt qux hic locum 19 Post quam reliqua Charitas, cum tyranni actorum
occuparent ; prxtulique adeo Ferrarii compendium, blanditias eadem constantia negligeret, loris ex- compendium
nec ipsum fucis liberum, eo solum litulo quod pau- tensa dirissime torquetur, ut divulsa corporis
cioribus parergis et episodiis respersum sit. Ita to- compage, virgo spiritum reddere videretur cum :

tam rei substantiam exhibet autem constantissime honorem Dianae habere re-
datur breve 17 Fides, Spes, Charitas virgines, S. Sophiaa, cusaret, post equuleum, fornacem maxime ac-
matronse et genere et pietate insignis, fiiiee, censam experiri jubetur; cujus flamma in proje-
quod Christianse essent, apud Antiochum Urbis ctores retorta, Denique ab igne il-
illos exussit.

praefectum, Hadriano imperatore, accusate, una lasa, aliis affecta suppliciis, corporeque tere-
cum matre apud Palladiam, ordinis Senatorii fe- bris transfixo, capite laetabundaet ipsa plectitur,
minam custodiri jubentur. Ad tribunal evocatse, Kal. Augusti anno salutis cxxn. Quarum corpora
cum tyrannus blanditiis et minis a Christo eas a matre collecta et unguentis delibuta, eo ho-
abducere conaretur, respondent illae Nos neque : nore quo decebat, sepulta sunt. Ad quarum se-
tuas in hac vita delicias expetimus, neque tor- pulerum et ipsa orans, paulo post obdormivit in
menta formidamus. Quid enim Christianis pot- Domino.

DE SANCTIS MARTYRIBUS ROMANIS

BONO, FAUSTO, MAURO, PRIIITIVO.

CALUMNIOSO, JOANNE, EXUPERIO,

CYRILLO, BASILIO, THEODORO, CASTULO ET HONORATO.

J- B. S. Ex Actis S. Stephani PP.

Sec lxo -«-^ Basilius, Castalus, Donatus, sic tamen ut

iii. „ jj S a c hs /„-
c loquimur qux ex Baronio sius,

jHtcrepantia
D edidit Suriv.s,
stranda erunt,
quxque
nam
apud eumdem Surium enumerat, alia
stes
non nihil nomina, ordo alius exhibetur hujusmodi :
Faustus, Maurus, Primitivus, Columnius, Joan-
die sequenti
in iis qux Metaphrar
illu- utrobique duodenarius numcrus compleatur, meri-
toque adeo censeas, alia Acta prx oculis habuisse
Usuardum dum ita scripsit : Via Latina, Sancto-
rum martyrum Boni presbyteri, Fausti, Mauri
cum septem, qui in Stephani Papas Actibus
aliis

describuntur ubi vides, solos decem menseri.

nes, Euperantius, Cyrillus, Honoratus, Theodo-
:

Cum
 20 DE SANCTO VERO EPISCOPO VIENNENSI IN GALLIA.
Cum plerisque Mss. nostris tres ex Iwc numero quorum nomina haec sunt qui cum raultis \>

prxtermittit is, qui sub Flori nomine a Mnjoribus cruciatibus torquerentur, neque adduci possent,
editus est, dum sic annuntiat : Romae, passio SS. ut facerent quod jussi erant, postremo imperato-
Boni, Fausti, Mauri, Primitivi, Calumniosi, resjusserunt illos obtruncari.
Joannis, Exuperantii, Cyrilli, Honorati, qui cum 3 Utravis Acta prxtuleris, nihil de Sanctorum Equilinusai-
'

essent clerici B. Stephani episcopi, a Valeriano gestis aut martyrio prxter jam dicta invenies. Nu- ;''j.'^'
l s '"'"

et Gallieno, sine ulla audientia, pro nomine Chri- mer'um porro duodcnarium fuissc Legendx omnes
sti pariter sunt decollati. diserte ostenduut, tametsi in singnlis nominibus non
in ttartyrum 2 Usuardum secutus est Galesinius, de suo ad- concordent, quod aliqua facile luxari potuerint dum
numero.
dcns: quorum dimicationes pro Christi gloria con- ea ex Latino Grxce dcscripsit Metaphrastes ; et in
fectoe, resque divinitus gcstee, magna cum pie- exemplari, quod vidit Usuardus, sola decc.m, in aliis
tatis fldeique testificatione leguntur : ncmpe in vero pluribus, tantummodo novem enumerata fue-
Actis S. Stcphani, qucmadmodum in notationibus rint; quot sblum eliam censentur in contracti Mar-
suis aperte declarat. Yerum si ea consulu.it qux vul- iyrologii Ilieronymiani codice Labbeano, a nobis
gavit Baronius, non alia reperit quam qux ex cum aliis quibusdam sub fincm tomivtl Junii edito;
Floro jam retulimus qui absque audientia, sta-
: in quem mirum sane est translata fuisse hujusce-
tim capitibus truncari jubentur, decollatique sunt modi nomina, qux in codicibus majoribus, a Flo-
via Latina juxta formam Aquae dnctus, quorum rentinio vulgatis, nusquam referuntur. Unde vero
corpora collegit Tertullinus, et posuit juxta cor- suam Equilinus hauserit, distinctionem intcr pre-
pora Jovini et Basilei via Latina. Kalend. Aug. sbyteros, diacones, et subdiacones, qnos nomina-
Prxlulerit, opinor, Galesinius, Mctaphrastem ita tim recenset, nemo facile divinaverit. Ceterum ali-
loquentem : Post multos dies Valerianus et Gal- qua saltem horum corpora a Paschale PP. I olim
lienus cceperunt beatum Episcopum Stephanum translata, nunc usque asservari Ronix in ecclesia
et ejus clerum inquirere quin etiam edicto pro-
: S. Praxcdis, Panvinius De septem Urbis ccclesiis, E
posito jusserunt, ut ubicumque inventi fuissent, pag. 260, Aringhus Romx sublerranex lib. 4, cap.
post multa et varia tormenta, morte acerbissima 5, aliique testanlur. Atque hxc sunt, qux de pro-
necarentur. Itaque detenti sunt clerici duodecim, posita Martyrum classe dicenda habuimus.

DE SANCTO VERO
J. B. S.
Episcopo Viennensi, in Gallia.

A
pposite hic describerctur tota ea sylloge hi- sub quo in Usuardi auctariis signatus est; ut si ex
storica quam de S. Martino , itidem ipsius Adonis aul aliorum classicorum Marlyrologo-
Viennensi episcopo hujusque S. Veri de- rum sententia res decideretur, e Sanclorum numero
cessore, dedimus ad diem i Julii tom. 1, Verus iste omnino excludendus esse.tqux fortasse
:

Viaqua San- a pag. 14, ubi non oscitanter expendimus, quam- ratio fuit cur Ferrarius in Catalogo suo Sanctorum
ctointerEpi-
scopos
parum fundata sit primorum episcoporum Viennen- universali, eum cum syn-
(sed non recte) confuderit
Viennenses. sium scries, ambiguaque proinde tota istius tempo- onymo Vero, seu Viro qui xxvn ordine Viennen-
ris historia, nullo superstite veteri monumcnto, cui sem cathedram rexit, quique solus eo die, quo eum
quis tuto innitatur; scriptoribus autem recenlioribus refert laudatus Ferrarius, nempe xm Januarii
ita implcxis, ut quid ex iis erui possit, non facile apud Adonem notus est hisce verbis : Apud Vien-
intclligas. Cui olium fucrit dictam syllogen attente nam, S. Veri episcopi qui praesedit ecclesise post
expendere, viam utcumque stratam invenict, qua sanctum Euantium.
sancto huic Vero locus suus assignari, ejusque tem- 3 Neque vero ullum Martyrologum reperit Ba- qui in codi-
pora haud ita incontjrue definiri possint. Liceat huc ronius qucm in annotationibus ad Romanum citaret, cibus Vsiwr-
dintiSeverus
paucula retrahere ex numero istic 11, ubi S. Mar- prxter unicum Bedam illum supposititium seu Plan- dicitur
tinum supposuimus, annis aliquot regnante Adriano tinianum, dicamus Adonem interpolatum, solum
scdisse atque pertigissc ad tempora S. Alexandri illum iiempe quem editum viderim, quique sub Veri
Papx I, locumquc cessisse stinclo huic nostro Vero, nomine de ipso loquatur. Galesinius nescio quas
qui Adriani, non Traiani, multo minus Nervx, Viennenses tabulas (sallem non Breviarium) cita-
temporibus, doctrina et confessione fidei, ut est vit, et Democharem. Aliter itaque enuntiant pauca
apud Adonem in Chronico fiorens, rectissime , illa auctaria quxad Usuardum retuiimus, sictamen,

dici possit ad S. Pii Papx I pontificatum super- ut sub Severi nomine hunc Sanctum indubilate con-
vixisse, etc. signcnt. Ila codex Bruxellensis : In Aquitania, ci-
locus dctur 2 His obitcr nd rei explicationem prxmissis, id, vitate Viennae, S. Severi episcopi, qui fuit umis
quod nostrum est, curandum maxime, ut ncmpe de discipulis Apostolorum. Ad eumdem sensum
Veruui hodiernum Sanctis adscribcndum ostcnda- Edit. Lubeco-Col. Viennae, sancti Severi episco-
mus, tamctsi, quod in liis plune singulare est, S. unus fuit de discipulis Aposto-
pi confessoris, qui
Ado, qui in Chronico suo discrte de eo meminit, in lorum. Paulo contractius Greven Viennse, S. Se- :

toto tamen Martyrologio suo, cui sanctos Episcopos veri episcopi et confessoris discipuli Apostolo-
decessores tam accurate inscripsit, de Vero tamcn rum.A^scio an his prxiverit Florarium Sanclorum
nec verbum faciat, nc quidem sub Severi nomine, Ms. in quo ita legitur Viennae, S. Severi ep.
:

conf.
 ;

DIE PRIMA AUGUSTI.

21
conf. Audiatur et Galesinius
Viennae, S. Veri : abjinno cxxn ad cxlii, spretis aut omnino negle- AICTORE
episcopi. IsApostolorum discipulus et auditor, ctis Tillcmonlii dubitationibus, exclusoqueVeroisto, J. B. S.
in episcopatum beato Marino succedens, magna quem illi ad annum 314 inncctere libuit,
utnon tres
suarum virtutum claritate, ardentes amores ex- synonymos, sed binos solos admittat, hunc nempe
citavit pietatis. Brevissime Romanum : Viennae, tertium ordine post Zachariamct Martinum, alium-
S. Veri episcopi. que qui, teste Adone, Evanlio succcssit, utjamdi-
jnnvntiatio 4 Tn Actorum, qux nulla supersunt, defectu, ximus, idque circa annum dlxxxvi. Qux prxlerea
yienncnsis. addenda liic esscnt Sancti elogia, si qux superessent critici objiciunt, tanti momenti non sunt, ut hic de-
leclu diana : neque cnim Livrxi historiam, alibi nuo opcrosius refclli mcreantur. Qux autem adver-
nativis coloribus a nobis dcpictam, huc lubet adduce- sus S. Pii I epislolas S. Vero vel S. Juslo directas
re, cum rebus involvendis potius quam illustrandis atque a Baronio ad annum 166 editas, pridem dis-
auctor studuisse videatur. Sufficient pauca qux in putatasunt, vidc apud Constantium lomo movx edi-
cilalonon semel Viennensi Martyrologio ad xm tionisEpist. Pontificiarum in append. col. 20. Rem
Januarii exstant, Iwc plane modo ab eodem Livrxo totam concludat Saussayi qualiscumque oratio :

deducta Viennae in Gallia, S. Veri episcopi

: 6 Ipso die Viennse AUobrogum, tumulatio S. t aussayi elo-
Apostolorum ad regendam
discipuli, qui quintus Veri episcopi et martyris, qui dispositione sancti Qium.
Viennensem ecclesiam a B. Alexandro Papa mis- Pii Pontificis, testisque Christi insignis, in Gal-
sus et consecratus, ad sedem usque beati Xisti liam missus, hanc ecclesiam quintus serie rexit:
primi gloriam suscepti muneris cumulavit. At a quo etiam ob ingentia merita apostolicis rescri-
vero saeviente Traiano imperatore in Christia- ptis honoratus, Romanseque Ecclesise (dirissimis
nos, territus Romam aufugit, ubi aliquantulum tum exagitatse procellis, at florentissimse nihilo-
demoratus ac roboratus, ad officium exequen- minus in pressuris) status, suseque proprise Vien-
dum dimittitur. Iterum per epistolam B. Pii Pa- nensis fortiter obeundi patrocinii commonefa-
pae I confirmatus, Viennae in persecutione fide- ctus ; cum strenue apostolicum munusexequendo,
lium, sexto B. Telesphori Papae anno, martyrio ovile creditum procuraret, indiesque illud vi do-

coronatur, cum sedisset Viennae annos xxn, a ctrinse ccelestis, et vitse sanctissimae splend^re

Christo cxxxvi. augeret; hoc nomine ab impiis impetitus, quod

Episcoporum 5 Turbata hic rursus omnia, quemadmodum et impia sacra everteret, Christoque exosum illis
series :

in elencho Boscii, a nobis, ut quidem licuit, pridem amplificaret cultum, edito fortiter extremo fidei

restiluta, eaferme ratione quam ante nos etiam in- salutiferse proeconio, purpura sanguinis decora-

icrat Gallica sanctx urbis Viennensis historia, anno tus, ad aeternse gloriae triumphos pertransivit
1708 edita, sed quam non nisi a biennio videre no- atque a piis eo cultu, quem ferebat temporum
bis licuit ; cui prxmissa tabula episcoporum chrono- conditio, tumulatus, magnam in coelis receptae

logica, tempora S. Veri non inverisimiliter definit immortalitatis edidit significationem.

DE SS. MM. PERGENSIBUS IN PAMPHILIA

LEONTIO, ATTIO, ALEXANDRO,

CINDEO, MNESITHEO, CYRIACO, MEFLEO, CATUNO
ET EUCLvEO.

Ex Menologio Graeco. J. B. S.

omma

M
distincte
primi, tametsi in ipso Menologio
SUB Dioi - -enologium istud hicintelligoquo*' .x Grx- quod iiiAnna-
enumerentur. NihU habuit Baronius
i.i
TIANO.
co vertit szpe a nobis memoratus
Car-
libusadannum 305 num. 17 de eorum gestis super-
dinalis Sirletus, ex qno in hodiernum
mihi alia suppetunt mo-
MartyrologiumRomanumplurimosSan- adderet; neque vero ulla
xtas, aut conditw
aut Kalenda- numenta, ex quibus aut ipsorum
ExNenoto- Ctos, eatcnus Martyrologiis omnibus prxter ipstssima jum
'jui
Sirteii Eminenlis-
tianstulit aut Acta illustrari possint,
riis Latinis plane inconnitos
nomina,
dieti verba, qux cum eodem sensu refe-
Menologii
Opcre nostro ob-
simus Baronius, ntnon semel in hoc desumeiida ceimHmus.
apposite, Inc non rantur in Basiliano, hinc
servatum est. Ulrum semper satis Leontius et Alexander, exBasiluma
m vene- 9 Sic ibi leaitur :

nimio
disputo Sirletiana placita ipsi plus cum sacro consortio &uo e\
Christi martyres,
;

satis aliunde constat.

Ceterum an-
ratione fuisse, diversis, Diodetiano
nuntiationem suam hoc modo efformavit
Pergae m Pamphiliae provincias locis
Attn,
:

imperante, oriundi, eamdem omnes (utpote Chn-

Pamphilin, Sanctorum martyrum Leontn, Dominum nostrum
qui in stianis orti majoribus) erga
Alexandri ot aliorum sex agricolarum, affectum gere-
proeside Jesum Christum mentem atque
persecutione Diocletiani, sub Flaviano ergo inter se consilns,
rebusque
ex- bant. Collatis
decollati sunt ubi vides non omnium nonuna
:
hujus
 22 DE SANCTO FELICE MARTYRE.
AIT.TOIIE hujus vitae pro niliilo liabitis, invaserunt fanum paulo majori cuperem equidem auctoritnte suffulta. D
J. B. S. Dianae, in eoque idola omnia subverterunt. Cog- 3 In eadem hac nostra Pergensium Martyrum Memeus cun,
Mcna.
niti ergo et comprehensi crudeliter vapularunt, classe referrieliam Menaeum, qui in Mcnologio Sir-

et ungulis ferreis laniali, et post
bulis oculos, custodiae mancipati, multis ibi die-
bus absque cibo manserunt, donee educti de car-
cere, bestiis objecti sunt. Cum vero eos belluae
expunctos su- letiMencius perperam efformatur, manifestum est.
Hic in vulgatis Grxcorum Menxis cum aliquo Me-
na, nescio cum quo synonymo confundendo, hoc ipso
die conjungitur non quod ambo simul autcumprx-
:

pugilum classe, martyrio coronali sint, sed quod

non attigissent, pronuntiata gladii subeundi sen- fixa
tentia, decollati sunt. Addunt Menxa plura tor- utriusque sacrx cxuvix aliquando in eodem loco ve-
mentonun tjenera, in quibus ampiificandis et orato- ncralioni expositx fuerint, nempe in templo Biglan-

rie cxornandis eorum auctores novimus quam largis- tii bealissimx Virgini sacro, quod olim, tcste Rade-
simos. Sufficiant quse hic adducta sunt, qaseque ro nostro, Constanlinopoli nobilissimum fuit.

DE S. FELICE MARTYRE
GERUND^E IN CATALAUNIA
E

ITEM DE S. ROMANO IBIDEM ETIAM MARTYRE.

J. B. S.

quoniam ipse translatus a piissimo rege Franco-

rum Carolo, apud Parisiorum civitatem honori-
COMMENTARIUS PR.EVIUS- fice requiescit. Cujas fuerit diaconus iste, de quo

eodem die cum S. Narcisso agitttr, incompertum

esl ; liodiernum sanctum Felicem genere Afrum
I. Sancti a synonymo, itidem martyre fuisse, in Scillitana civitate, tot illustribus marty-
Gerundensi, distinctio, patria, profes- ribus nobilitata, natum, constans est Actorum et
scriptorum omnium sententia, ut popularium exem-
sio, transitus in Ilispaniam, an cum plis ad martyrium queercndum excitari ani-
ultro
sociis; ibique gesta. marique potuerit, in quo satis concors est Adonis
aiiorumque opinio, quee a S. Eulogio lib. 1, num.
15 pag. 249 dissertissime asseritur ut mirari sub- :

SUD DIOCLE- Gerundam satis sit hic nominasse, jam olim eat, cur tantopcre laborarit neolegendista Gallus,
TIANO, FORTE in hoc Opere de ipsa non semel
actum est, ut ea S. Eulogii verba in scnsum alium detorque-
CCCIV.
ut habes ad dies xvni Martii tomo n ret, postquam satis aperte dixerat, S. Felicem non
pag. 621, ubi S. Narcissi ejusdem urbis martyrii desiderioin Hispaniam migrasse, sedper-
A synonymo episcopi et martyris gesta illustrata sunt, forte ite- secutionis metu tantum non trepidantem eo trans-
S. Narcissi
rum cxpendenda dum de S. Afra agendum erit, ad fugisse.
diacono di-
stinguendiis, mensis hujus diem v. Porro de eo S. Felice hic lo- 3 En ipsissima S. Eulogii verba : Sic namque ex .Ifrica in
llispaniam
C quimur, quem titulo doctoris Gerundensis, quin et et felicissimus Felix, cum fideli relatu persecu- trangressus,
apostoli et prophetae, facile sit a quolibet synonymo tionem Catholicorum, quss apud Gerundam Hi-
F
dislinguere, etiam ab quem, lauduti jam S.
illo, spanise urbem, confinem Galliae gerebatur, com-
Narcissi Gerundensis episcopi ac Augustani in Ger- periret, crudeliterque Ecclesiam Dei ibidem a
mania apostoli diaconum fuisse perhibent, ut eum paganis infestari cognosceret, extemplo littera-
rectissime distinxit Marcus Velserus in Commenta- turae liberalis studium derelinquens, quod in Cae-
rio ad jam dictae Sanctx conversionem pag. 15. sarea Mauritaniae positus excolebat, praepeti na-
Idem non incuriose observavit Tamayus in suo vigatione sequore transmisso, praedictum oppi-
Martyroiogio Hispanico hoc die, alias diversitatis dum adiit, ibique martyrium, quod patriae suae
ralioncs adducens, quas nec probare nec refcllere deerat, devotus miles Christi triumphabiliter
operx pretium sit. Baronii verba in annotatione de consummavit. Atque hic est felicissimus Felix, cu-
S. Narcisso ad xvm Martii ita sonare videntur, jus singularis festivitas hoc die in Hispania prxser-
ut ambos istos Felices confundat, dum ait : De Fe- tim recolitur, qui intcr illustriores ejus regionis
liceDiacono, cujus hic habetur mentio, meminit Martyres, sxviente immani Daciuui carnifuina me-
S. Eulogius in Memoriali Sanctorum. Quem vero ritissime computatur, dicendus fortasse primus et
designet Eulogius, mox intelliges. gloriosissimus , si de martyrii modo, xquc ac de ipso
itt doctor ct 2 Litem hanc dirimit Berengarius in celebri martyrio, satis certa ad posteros monumenta per-
proplieta im epislola, a Velsero et in
betur; Actis nostris relata, dum venissent. At de his infra paulo uberius : prxfixum
ita loquitur : Muniflcum munus dirigimus, vide- modo ordinem sequemur, ut data jam aliquali pa-
licetex ossibus et carne et cruore terra mixtis tris professionisque notitia, ilem causae transitus in
ac vestimentis sanctissimi doctoris nostri Felicis Hispaniam, quemadmodum eam narravit laudatus
martyris Christi, scilicet illius, quem ut aposto- S. Eulogius, etiam alios audiamus, qui rem eam-
lum et prophetam habemus : non illius qui bea- dem, paulo aliler (non recte. opinorj exposuere. Ne-
tissimi Narcissi episcopi diaconus est dictus; que antiquiora negligemus prxconia, quse apud

Pru-
 DIE PRIMA AUGUSTI
23
Prudentium Gregorium Turonensemreperiuntur.
et
aliquam eburneam altitudinisdigitorumquinque, mxtore
4. Sic transitum in Hispaniam, alia Acta se- B s
non cinn S. trium vero latitudinis, in cujus fronte latior crux J - - -

Cticufate, cutus describit Vincentius in Speeulo lib. 12 cap. exhibetur, ubi et imago Christi cum clavis qua-
90, ubi S. Felix S. Cucufati conjungilur, cx cujus tuor ; in altera autem parte expressa sunt verba
Actis sua hausitpotissimum his verbis Ea quoque :
HE SVNT RELIQVIvE
quse hic describuntur
f
tempestate passus est S. Cucuphas, qui Scylli- SCI ROMANI. 7 SCITOME MARTYRVM,
tana civitate, nobilissimis ac ditissimis natali- QVI APVT GERVNDAM CLAVIBVS TRAN-
bus oriundus, una cum S. Felice, ipsius civita- FIXI MARTYRIVM PASSI SVNT. Catholici
tis asque illustrissimo, Cassaream, quse est ad aliqui in communi Hispaniae calamitate inde fu-
Mauritanise littus, litterarum liberalium studio gere compulsi, ne reliquise Sanctorum in manus
migravit. Quod cum vacantes scholis pervulgata infidelium dilaberentur, eas absconderunt, ap-
fama comperissent, persecutionem Christianorum positis titulis, ut si quando Domino visum esset
in Orientis partibus efferbuisse,mox cum mer- easdem revelare, facilius agnoseerentur. Inscri-
cium pretiosarum varietate, non pauco etiam na- ptio jam dicta in adversa parte fuit apposita, eam-
vium numero se contulerunt occidentali plagae, que invenit agricola circa civitatem Gerunden-
sub negotiatorum specie ac nomine. Sicque Bar- sem, quse modo est vetus Gerunda, de qua ta-
cinonam applicantes, repererunt etiam in occi- bella meminit; eamque dedit Patribus Societa-
duis partibus impietatemprincipumusquam gras- tis, et ipsi mihi dum eorum ibi collegium visita-
sari unde tempus imminere intelligentes, quo
; rem. Eam
habeo in summa veneratione et tam-
in lacrhymis brevi tempore seminarent, quate- quam antiquum cimelium e pretiosioribus, qua?
nus in gaudio perpetuo meterent, coeperunt ope- in eo genere reperiri possint.
ribus pietatis largius insistere et sic de- 8. Pretium antiquitatis et raritatis haud equi- appositecx-
mum publice Christum confitentes et praedican- dem diffltcor; verum quod insinuabat Antonius, PHcanria

tes, seipsos... superimpendere. Quocirca una- necdum consequens video, aut S. Romani aut S. E
nimiconditioneB. Felix ad Gerundensem civita- Thomaa reliquias ibidem una repertas, aut illos, et
tem transmeavit ubi divinis muniis se exercens, quidem alios socios cum S. Felice noslro passos fuis-
gloriosum martyrium consummavit. se, nedum Maximum a Tamayo ex Flavio Dextro

cnjus ncc so- 5. Ita ibi : cum interim de S. Cucufate in Actis nccdum satis assertum. Aliud plane istic assignatur
cius nec fra- silentium, nullavel marlyrii genus, utpote qui clavis confixi videan-
nostriS. Felicis altissimum sit
ter fuit.
minima illius aut alterius socii facta mentione; ut tur et crucifixi. Quid, quod Romanus, idem an
unde primum orta fuerit ea conjunctio, non facile diversus, cum Paulino, Justo et Scicio alia plane

sit verosimili aliqua conjectura assequi. Quid? quod tormenta tolerasse dicatur. Unica est pro Romano
ct ea opinio ita sensim accreverit, ut in socio fra- in citata superius epistola auctoritas Berengarii, ita

trem posterioribus seculis sibi finxerint, duce, nisi diserte loquentis : Mittimus etiam vobis de ossi-
mnltum fallimur, Petro de Natalibus, ita scribcnte bus capitis atque manus sancti Romani pretiosis-
lib. 7 cap. 9 Felix germanus fuit beati Cucufatis
:
simi martyris Christi, socii videlicet pradicti

martyris, de quo supra actum est viii Kal. Au- Felicis venerandi martyris Gerundensis Hispa-

gusti. Placuit Hispanis ea fraternitas, unde et Mo- niseque Doctoris unde Majores nostri in notis ad
:

ralcs et alii passim eam amplexi sunt : Domeneccus xviii Martii non dubitarunt asserere : Cum Felice
subdubitare visus est ; at Tamayus in Legenda a se coli etiam S. Romanum i Augusti. Eos bic in

composita rotundissimc scribit Igitur in navi B.

: titulo secutus sum, quamvis non immerito suspicari

Felix, amore martyrii, Deo auxiliante, prospera quis possit, Romanum illum, eumdem ipsum esse,
navigatione, Barcinonensem perductus est civi- qui ad vii Junii tomo n pag. 58 cum ante dictis
Paulino ncmpe, Justo et Scicio seu
tatem, ubi relicto Cucufate fratre, ejusdem iti- sociis refertur,

neris socio, etc. Cetcrum fraternitas illa jam pridem Sicio.

9 Atque hsee de S. Felicis sociis, veris seu prx- uti et qua cte
a nobis rejecta cst, neque socictatem tdlam satistuto
Actorum nostrorum tensis, satis dicta sint, quee eo sohim sano sensu re- ^ a ^."'"/".
admilti posse, saltem ex fide
duci posse videntur, ut eo titulo a Domcnecco S. p
existimanuis.
6. Ipsis, inquam, inluerendo, dicendum omnino Felicis socii appellcntur, quod sub eodcm Daciano,
Quos marlij
rii socins Hispaniam pror- et eodem loco gloriosum certamen complevcrint.
vidctur, S. Felicem ex Africa in
lndiiicrit,
prxdica- Quod reliquum est, de illustrissimi martyris in Hi-
sus incomitatum appulisse; ut sifortasse in
apostolica apud Barcinonem, deinde apud spania ante martyrium gestis,pauca in Actis tradita
tione sua
ampla, cujus solx fer- sunt, ut ex iis ferme dici posset Catalonix partem,
Ampurias, civitate olim satis
tnm vero Ge- donec Gerundam appelleret, potius percurrisse , qnam
me ruinse modo superesse dicuntur,
fidei principiis ut apostolus
instituisse videalur. Por-
ant in cruentissimo martyrio socios habuerit
riiiulc,
tcnto singulari non absimileest, quod in S. Eulalix
(quonim tamen in Actis ejus nec levissimum vesti-
in gestis ad xn Februarii num. 8 commemoratur :

gium) eos Hispanos fuisse oporteat, aut aliunde

videlicet, quod pcraclo jam agone, post linteis et
Cataloniam adventasse. Talcs apud Tamai -m
alios-
aromatibus involutum sacrum corpus;
Sanctus Fe-
quc populares scriptores fuisse dicuntur sancti Ro- fuerat, cum
qui in confessione unanimis ejus
manus et Maximus, quibus forie accedct Thomas lix,
Donuna.
eam
aliquis ex inscriptione relata a V. C.
Nicolao An- magna exultatione animi dixit ad :

prior palmam meruisti : cui S.

Eulaha subn-
tu
tonio in Mss. Madriti anuo 1721 cum collegis no-
Undc notavit ibi Bollandus, ideo inquibusdam
stris Pinio ct Cupero, ut alibi ctium
dictum cst, sit.

viri Martvrologiis S. Felicem cnm S. Euhdiu xn Fc-

communicatis, in quibus allegat testimonium
ducis Alealitani, et erttdi- bruarii referri. Qt(* « verd sunt, prima maniyrii
piineipis D. Ferdinandi
rudimenta Burcinone posuerit Sanctus, qux eum
ad
tioneclari, et multis prseclaris muneribus
suotem-
Gerundam pcrdu.rcrint. En
pore functi;ut idcm rcfcrt laudatus
Antonius m adipiscendam coronam
modo constantissimi cultus indubitatu documcnta.
scriptorum Hispanorum Bibliotheca ab anno 1500,
de prxdicta inscriptione Hispunice memorans
qux
hie Latina facio.
a °cet
'iue
utcini 7 Narrat itaque D. Ferdinandus in scripto ali-
imcri-
ptio quo anni 1622, in potestate sua esse tabellam,
§ II. Antiquissimus
 , ;

24 DE S. FELICE MARTYRE.
AICTORE sed Id observatu dignius erat, quo de-
sepultum.
J. B. S. mum maris profundum mergi potuerit
paclo in

Antiquissimus Sancti cultus; Passio sanctus Marlyr, tolis leucis sepiem et amplius ab eo
§ II.
remotus. Delur hoc scriptoris ignorantix in pluri-
apud Adonem contracta ; Officium,
bus patenli, ut pro fluviis unda, vcl Sambroca (vuigo
hymni, etc.
Ter,) mare substitucrit, nisi aliam Tamayi exposi-
tionem admitlas, de qua inferius. Jam cultus argu-

In omnlbus
Faslis sigiui-
tus,
V fctustissimam S. Felicis in sacris Fastis
riam
quibus conslantcr
satis probant Hierowjmiani codiccs, in
et sub eadcm formula annuntia-
memo- mcnla prosequamur.
13 Talia suggeril offwiumanostro P. Gamansio,
toties hic laudato, descriptum dc.sumptumque ctnon-
Antimii de
ipso liiimni
ad respcras
tur : In Hispania (Eptcrnacensis in Spanis) Ge- nihil contractum ex antiquo Breviario Mosarabico,

runda civitate, natalis S. Felicis martyris. Adde ad usum ecclesix Gerundensis, unde et Acta ipsa ad

his classica omnia post Adonem, cujus encomium to nos transmisit. Licitum mihi pulavi, duriorem sca-

tius Legcndse, in mullis turbatx ct confusx, nitidio- briticm hinc inde elimare. Tituius est : In Natale
rem synopsim reprxscntat, quam sequi dcbuerat S. Felicis martyris patroni nostri Gerund*.
Eqailinus episcopus, non aliam farraginem Adoni
falso adscriptam. Pluribus elogiis hic corradcndis In primis Vesperis.
supersedeo : paucula Prudenlii verba Peristeph.
hymno 4 satis evincunt, antiquum juxta ac celebrem
Post agones apostolicos Roboravit eloquio
fuisse S. Felicis in Ecclesia cultum :
Et diras mortes Mar- Et ornavit martyrio
tyrum Patronus populorum
Parva Felicis decus exhibebit
Hispaniarum ecclesias Et socius angelorum.
Artubus sacris locuples Gerunda. Felix martyr inclytus
E
Qux Gregorius Turonensis de glorioso nostro Mar-
Hymnus .

tyre memorix tradidit, ad miracula propius spe-

c.tant,dc quibus agcmus paragrapbo scquenti Usuar- .

Fons beatus vitse pe- Sistitur aroe, cruentis

di unnunliatio ex Adone eleganlcr contracta est :
rennis, Ut litaret idolis :

In Hispaniis civitate Gerunda, natalis S. Felicis,

Lux origo luminis, Respuit infame factum,
quem jussit judexDacianus, post illata tormento- Aspice plebem canen- Voce Christum profi-
rum genera, ungulis detrahi, ac deinde usque ad tem tens :

ossa laniari, et tamdiu vulnera vulneribus in- FestasummiMartyris. Perstrepitturbabisulcis

staurari, usque dum invictum Christo spiritum Excipe vota precantum Ossa nudans ungulis.
reddidit. Sume laudum carmi- Nempe mulis alligatur,
nb Adone II Ipsum modo Adonem audiamus, cujus textus na. Dissipatur artubus :

parum Actorum vicos suppleverit In

abfuit quin :
En tui Felicis alrai Fluctibus presso mari-
Hispaniis, civitate Gerunda, natalis S. Felicis Pangimus insignia. nis

martyris, qui de Scillitana civitate oriundus.cum

Tu resolve vincla lin- Unda turgens subdi-
guse, tur;
persecutiones in Hispaniis adversus Christianos
Dans sonora cantica, Angelisimmixtus almis
agi coepissent, ascensa mercatorum navi, amore
Ut tua rite queamus Ora pandit cantibus.
martyrii ocius accurrit. Et cum aliquamdiu apud Promere maenalia. Omnia tormenta forti
Barcinonam, EmpuriasetGerundam verbum Dei Iste namque C;esarea? Prascurrit '
pectore, •
An non
pra^dicans plurimos in fide confortasset, et fama Urbis Mauritaniae prscucurril?
Postque pcenas et cate-
ejuslonge lateque crebresceret.jubente Daciano, Mundialis disciplinse nas,
repente a Rufino officiali tentus est. Cumque no- Dumstruderetlitteris, Ungulas ac verbera,
*
men Christi confidentissime fateretur, primo Artium fumosa fiabra Carnea claustra relin- • Tamayus
fustibus caesus, etin imalcarceris trusus, deinde Te sequendo deserit. quens, vfirba

manibus pedibusque ligatis, negato cibo et potu, Audiens plecti fideles, Migra ad ccelestia.

in loco squalido projectus, post hoc etiam cate-

Mox Gerundam per- Gloria Patri Natoque
venit : Spiritui et paraclito
nis gravioribus vinctus, per totas plateas ab in-
Praesidis jussu reten- Laus, potestas atque
domitis mulis tractus, et paene in frusta discer-
tus, virtus,
ptus est. Deinde missus in carcerem, nocteque
Truditurincarcerem : Gratiarum copia,
ab angelo visitatus atque sanatus, facto die ad Ferreis votis* onustum Qui Deus trinus et unus •
Tamayus
certamina revocatus est.Tunc ungulisexcoriatus, Alloquuntur angeli : Exstat ante secula. vinclis

capite inverso ab hora tertia usque ad vesperam

suspensus, nullum penitus sensit dolorem.
tongiori or- 12 Deinde carcerem Rufinus eum trudi
in Oratio.
naiur etogio
praecepit, ubi per totam noctem splendor copio-
sus effulsit. Sed et voces angelorum psallentium
Deus, qui beato martyri tuo Felici, ut persequen-
audita? sunt. Quod cum nuntiatum fuisset Rufino
tium rabiem vinceret, tantam contulisti constan-
a custodibus, jussit eum manibus post tergum li-
tiam; ejus ope quassumus suffrngari, quo tibi di-
gatis in maris profundum mergi. Ibi continuo
gne semper mereamur famulari.
vincula ejus dirupta sunt, et angelis sibi manum
tenentibus, super undas deambulans ad litus per-
venit. Tunc Rufinus Invitatorium.
jussit iterum cutem ejus un-
gulis detrahiac deinde usque ad ossa laniari,
et tamdiu vulnera vulneribus instaurari, usque 14 Venite cunctae catervae populi el Slaluti-

dum num
invictum Christo spiritum reddidit. Corpus Ad venerandum regem aethereum,
ejus Gerundae in monuraento, quod ipse sibi pra- Qui egregium martyrem suum Felicem
paraverat, conditum est Nonis Augusti. Non est Dexteram tenentes collegit inter angelos.
quod Adonem hic arguat Florentinius, dum ita in-
lelligitur, ut Nonis non passum vclit S. Felicem,

Hymnus.
 : !

DIE PRIMA AUGUSTI.

25
nant Morales et Domeneccus agentes de favoribusa AICTOHK
Hymnus.
sanctissimo Palrono ipsi prxslitis : merilo autem J. B. S.

nimis Gerunda conquesti, quod nec favores illos nec alios

felix, Atque claudus exilit.
seorsim
beata civitas! annotare curaverint Gerundenses
Unde cuncti te preca- ut de S. Felicis ;

Nil malorumtupavescis mur, innumeris, ut aiunt, miraculis, vix

quidquam ad
Freta tanto Martyre Una summa Trinitas, posterospervenerit, prxter paucula,
qux S. Grego-
Postulata promeretur Martyris ut impetratu rius Turonensis scripta reliquit.
Quisquis huc conflu- Nostra tollas crimina, 17 Etiam tempore S. Gregorii
Turonensis, in- IUiracula ex
xerit. Noxia cuncta repellas quit Tamayus, admirabilis erat S. Martyris devo- Gregorio Ttt-
Hic Dei virtute pressi Et secunda praebeas. tio ob insigne miraculum quod roncnsi.
recenset libro 1, de
Lacerantur daemones, Clerus hic vita nitescat, Gloria MM. cap. 92 : Quodam tempore, Felicis
Verberantur, vinciun- Et sacerdos polleat. martyris basilica a furibus est effracta. Hic vero
tur Plebs fidelis quee requi-
Marlyr in Gerunda Hispanise passus est urbe.
Utque fumus et favilla, rit,
Nil vigoris obtinent.
Fur vero, adprehensis palliis sericis, textis auro,
Impetrasse sentiat :

Hic salus optata fessis, monilibusque exornatis, cum reliquis ornamen-

Omnis eetas atque se-
Sed e ccelo profluit, xus
tis, abscessit. Quo eunte, conjungitur ei homo
Visio csecis patescit, Hoc patrono gaudeat. ignotus, interrogans, quo pergeret. Cui ille re-
Lingua mutis advenit, Gloria Patri natoque spondit Si sermo meus occultetur tecum, osten-
:

Surdus aures hic rece- Spiritui et paraclito, deram tibi thesaurum magnum. Et ille : Osten-
ptat, etc. de, ait, quae volueris; totis a me obtegetur vi-
ribus. At ille ostendit ei species illas, dicens :
Anliphona, 15 In prima vigilia Ant. Felix beatissimus, Si in aliis hrec regionibus venumdantur, utrique
vcrsus, etc. Scillitanae urbis indigena, apud Csesaream me- nostrum magnum inferent lucrum. Et ille Ego :

tropolim Mauritanias litterarum studiis erudien- sum, inquit, homo cui in diversis regionibus
dum Ut perfectior in omnibus ap-
se subdidit v. multi habentur amici, et est mihi domus magna
pareret. Ant. Quasi apis argumentosa ccepit Fe- atque secreta ; si hsec in ea posueris, deinceps
lix quaarere regna ccelestia i. Barcinonensem cum lubuerit venumdabis. Et prsecedens, seque-
appulsus civitatem. Ant. Erat enim amator fi- batur homo cum sarcina, putans se ad aliam de-
dei, castus, mitis, sobrius, verax, paciflcus, ho- duci urbem concluserat enim Deus oculos ejus,
:

spitalis, eleemosynarius. t. Bonas margaritas et non cognoscebat, quia per viam, qua venerat,
erogans in populo Gerundensi. Ant. Multae ma- regrediebatur. Quid multa? pervenitur ad basili-
tronseGerundensium audiebant libentissime prse- cam Sancti, et ait ad eum vir Ecce domum de :

dicantem Felicem beatissimum v. Quia ut apo- qua locutus sum tibi, ingredere et depone sarci-
stolum et prophetam eum habebant. Ant. Felici nam tuam; ille quoque ingressus est. Verum ubi,
Dei famulo dixit Rufinus impius Audio ab uni- : deposita sarcina, coepit adspicere, ad se reversus
versis quod melliflua ex ore tuo verba prodeant cognovit basilicam Sancti, de qua res illas abstu-
*. Credens acquirere pecuniam pauperibus ero- lerat; vir autem jam recesserat ab eo. Et sic

gatam. Ant. Felix plenus Spiritu sancto ait Ru- cuncta quae cum viro illo gesserat, populis enar-
fino :viperina lingua, diaboli plena veneno ravit : unde indubitatum est, ipsum ei Martyrem
Discede a me, illecebrosa tentatio #. Nam me beaturn adparuisse.
nemo poterit separare a charitate Christi. 18 Pergit deinde Gregorius in hunc modum quseNarbona :

Hymnus ad 2 Vesperas S. Felici proprius non est. Hujus (nempe S. Felicis) rehquise apud Narbo- reliquias tri-
buiint;
Ceterx autem Antiphonee et Responsoria nihil ha- nensem basilicam retinentur. Sed cum hujus
bent, Gamansio, peculiare, cum ex ipsis Actis,
teste. eedis altitudo, ne Liguria, quod est locus amoe-

infra subjiciendis desumpta sinl. Unum hoc subdidit nissimus, a palatio regis cerneretur arcere, con-
pro 2 Vigilia :
cum Leone consiliario rex Alaricus.
tulit li03c

Qui ait Deponatur ex hoc aediflcio una structu-

:

Felix ceu palma ccelorum floret in aula, rae machina, et rex, quae placuerit, liberius con-
Inque domo Domini viret, ut plantatio cedri. ternplabitur. Et statim, vocatis operariis, jam
consiliarius humiliavit basilicam Sancti sedificiis,

non meritis, sed ille protinus lumine caruit ocu-

§111. Reliquise, miracula, constans lorum. Ex his intelligis, binas ccelcstes vindictas

sumptasde hominibus erga sanctum Martyrem ejus-

veneratio, Acta suspecta.
que sacras exuvias irreverentibus. Quod vero ibi dici-
turde reliquiis apud Narbonensem basilicam reten-
Sitmma Hi- acrum sanctissimi Martyris depositum summa tis, idomnino accipi debet, ut cum suis omnibus ex-
spanorum ponit Tamayus, non de integro sacro corpore, sed de
veiierutio. semper in veneratione Gerundse fuisse, certissi-
mum est, et quidem in propria ccclesia, qux anno ossium aliquorum parle, uti probant ex dipiomate
817, ut est in Marca Hispanica col. 34G, adhuc Formosi Papse dato anno 893, ubi diserte ecclesia
dicebatur Sancti Felicis beatissimi martyris Chri- Gerundensis nominatur, in qua etiam tunc tempons,
trecentis et amplius post dicta
miracula an-
sti sedis Gerundensis ; ut forte olim cathedralis nempe
requiescebat.
fuerit : certe singularissima fuit Hispanorum devo- nis, B. FelixChristi martyr corpore
caput in ecclesia seculan prxapux
tio qua sanctum Martyrem proscquebantur, adeo ut 19 Quod S. Martyris lameii Ce-
honorem S. Felicis erecta, adliuc
Rex Gothorum Reccaredus, sub finem seculi vl Ca- collegiata, in rundm asser-

tholicam religionem amplexus, coronam auream ad Tamayus ex Domenecco f. 72 v ita

exsistat, probat
vantur.

loquente: Caput hujus gloriosi Divi,

adhuc m ec-
ejus tumulum obtulerit; ut apud Tamayum testan-
clesia seculari collegiata S. Felicis custoditur,
tur Hispanicarum rerum Chronographi. Porro inter
autem
cximios Sancti cultores merito numerandus venit ubi ego illud invisi et adoravi. Scribebat
editum est 1602.
Nonnitus Gerundensis episcopns, de quo testatur S. Domeneccus, sallem opus ejus
de vero loco
lldephonsus in Catalogo de Script. eccl. cap. 10 Addit Tamayus Pujadem disputantem
coucludit tam
his verbis : Adhserens instanter obsequiis sepul- depositionis sacrorum pignorum, ubi
ecclesia S. Feheis.
cri S. Felicis martyris. Rem hanc pluribus exor- caput quam corpus recondi in
41 non
Tomus i Augusti.
 26 DE S. FELICE MARTYRE.
AICTORE non in cathedrali, quia hsec exstructa dignosci- turpem incuriam iterum incuscmus, quod in prctio-
J. B. S. enumcrandis
sissimi Patroni singularibus beneficiis
tur tempore Caroli Magni, et illa olim fuerat ca-
thedralis. Qnx ut ut habeant in ordine ad templum ncgligcntissimi fuerint. Ad Acta modo quod attinet,
(quam controversiam in eorum genere ea reponere cogi?nur, qux olim
sive cathcdrale sive collegiatum
ipsis Gerundensibus dirimendam rclinquimus) ; id haud dubie serius et ex traditione non satis accurate
certe evincere videntur; ctsi rcliquix aliqux cum scripta, aliorum postmodum ignorantia nimium quan-
ccclesia Nai-bonensi aliisquecommunicatx olim fue- tum deturpala fuerint, ut qua valeant auctorilatc,
rint, sacrum Sancli caput ila Gerundx hactenus obvium non sit tuto deccmere. Ex aliis Martyrttm
certissime pcrmansisse, ut numquam dimotum fuerit: passionibus, ut sxpissime factum novimus, nonnulla
undc facile conjicias, quanti faciendum sit testimo- huc transfusa, suspicari cogunt adjuncta hinc inde
nium Coloniense datum anno 1594 die secunda martyrii loco non undcquaquc convenientia ; illud-

Marlii, quod hic subjungimus. que imprimis quod velint S. Martyrem, mari, tot

Qttid de Co- 20 Descripsit illud ex Lipsanologio Ms. regii leucis inde dissito, immersum fuisse, ut cetera ta-
loniensibtts P. tam immani crudelitate repctitis
monasterii S. Laurcnlii, vulgo Escurial, noster ceam de tormcntis
senticnduin.
Cuperus anno 1722, eslque hujusmodi In nomine : plane incredibilia, ut ferme aliunde collecta dicam,
Domini, amen. Judocus de Junquere, rector con- an condensata videantur.
ventus S. Agnetis Colonise, et ceterae conven- 23 Ceterum seculo nono antiquiora esse atque AcUt nil mi-
nus quam
tuales, testatum facimus universis, nos unanimi adeo Adoni prxluxisse,- ex dato supra compendio sincera.
consensu ac deliberata voluntate R. in Christo patet quam manifestissime. Eadem quoque Itabuisse

P. F. Balthasaro Delgado, ab invictissimo rege laudatum supra episcopum Gcrundensem Berenga-

Catholico Philippo II ad privata qusedam ne- rium, in citata ad Augustanos cpistola clare ipse te-
gotia in Belgicis provinciis dirigenda delegato statur : Passionem prseterea S. Fehcis vobis
(prsevio tamen episcopi ordinarii loci indulto) transmittimus, in qua natalis ejus diem,Kalendas
tradidisse sacrosancta tria capita, videlicet : ca- videlicet Augusti praenotavimus. Nostra hxc, an
put S. Frindernse Item caput S. Felicis qui id gcnus alia Acta fuerint, quis modo facile conji-
sub Datiano prseside passus est in Hispaniis in cial? Id sanc mirum quam maxime mihi visum est,
civitate Gerunda. Et aliud ex societate S. Ur- quod inter tot Passionttm coliectiones seu Legendas
sulse.Quse quidem, etc. Sancti alicujus, et qui- nusquam hactentts primigenia scu Latina plirasi
dcm nominc Fclicis, quorum tantus in Ecclesia edita ipsa repererim. Qux suo marte compilavit Ta-
numerus, caput fuisse, haud difficultcr agnosci- mayus observatione digna non sunt. Quuliacumque
mus; verum ut de Gerundensi id prxdicctur, aut porro ea censueris, talia certe fatebere, ut in liujus-
umquam probetur istius capitis cum hujus no- modi historiis dolendum sit quam maxime, imperi-
stri S. Felicis idcntitas, quxro, qua ratione, quan- tissimos librarios scu amanuenses, tam mttlta pro suo
do, aut a quo Coloniam id umquam delatum fuerit, arbilrio transmutare ausos, ut ex quinque apogra-
contra quam testcntur scriptores omnes, qui de S. phis Mss. nullum sit, quod ab altero non discrepet,
Felice umquam meminerunt; jam mani-
cx quibas ut difficillimum fuerit, ex male contortis recta et
festissime ostendimus, anno 1602 Gerundx adhuc sana cruere. Lxsa non nulla resarcivimus, aut in
cxstitissc, et circa ca tempora ab ipso, id tcstante, notis, quoad fteri potuit, explicuimus.
Antonio Vincentio Domcnecco coram honoratum
fuisse.

-Ihrv in lli- 21 Non minus qux de S. Felicis hu-

certa sunt
spaniavariis jus reliquiis cum Hispania commorantibus
locis.
sociis in
communicavit noster P. Felix Matthxus, Bilbili ACTA
ita scripto testattts xxvn Aprilis 1722 ubi prx- :

missa descriptione magnifici, ut ait, sumptuosique

templi de Torralba S. Felici dicali, narrat S. Mar- Ex jwrvetusto codice Moissiacensi, cum
tyris rcliquias Gerunda oblentas, in eumque locum quatuor aliis Mss. collato.
translatas xxiii Augusti 1573, porro xxvi ejusdem
mensis solennissime exceptas atque exaltatas, con-
currentibus ingenti multitudine circtimvicinorum pa- 1n diebus illis sub Diocletiano et Maximiano Deserlis in
ricasc "'
gorum incolis, simulque htjmnos de S. Martyre con- Consulibus, tempore quo in Christianos sseva ^J
cincntibus, utvixumquam talis festivitas in iispar- persequutionis crudelitas grassabatur, ita in uni-
tibus visa fuerit. Qux omnia authenlicis testimoniis verso orbe positos, sive in Orientalium provin-
firmata se vidisse ibidem testalur laudatus Felix ciis sive in Occiduis partibus constitutis impio-

Matthxus, synonymi sui Patroni cultor eximius. rum Principum jussio servabatur, ut non esset
Alias memorat Marca Hispanka in monasterio Cu- civitas aut castellum, ubi non idola colerentur
xanensi dinjcesis Elncnsis. Neque dubium esse pot- et nefariee daemonibus victimBe caederentur. San-
cst, quin et variis aliis Ilispanix, prxsertim Cata- ctus igitur Felix de Scillitana civitate oriundus
hnix, locis sacrx hujusmodi reliquix venerationi fuit, qui cum ad civitatem pergeret Csesaream,
cxpositx sint, in iis prxsertim templis, qux tanto quse est in Mauritanise littor^ constituta, quce
numero memorix sanclissimi Martyris consecrata ejus metropolis nuncupatur, ubi liberalium litte-
affcrunt Morales, Domeneccus et alii, ut ea sigilla- rarum studia prsefulgebant, ibi se sanctus Vir
tim enumerare, aut nimium, aut supcrfluum judi- erudiendum subdidit disciplinse, ut in cunctis
caverim. De Lusitanicis testatur non uno loco perfectior appareret. Igitur cum ante navigium
Da Cunha «
Rodericus in sua historia Ulyssiponensi. a inaudita opinio per populos divulgaretur, eo
Necjlccla Ge 22 Atquc Itxc de S. Felicis reliquiis, templisque quod in Hispaniarum littore gravis in Christianos
ntnddc mira
cula. in ejus honorem conditis, perpetuaque adeo et con- persequutio grassaretur qua S. Felix opinione
;

stantissima veneratione abunde dicta sufficiant; de comperta, ut apis prudentissima, qu» interrita
multiplicibus miraeulis, generatim, ut ita dicam, perfectionem sui operis nititur adimplere, gau-
acceptis, testis est rclatus hymnus, morbis
supra dens, omnia volumina auctorum quse ejus mani-
quibuslibet medelam afferens; ne hic frustra, quod bus gestabantur, a se projecit, dicens Quid :

toties alibi facere compulsi fuimus, Gerundensium mihi est philosophia hujus mundi? Ad illam pro-
perare
 , '

DIE PRIMA AUGUSTI.

27
perare necesse est vitam, quae temporibus dat
bus atque militibus ut eum apprehenderent,
et Ex codicp.
tempora, quse mortis non formidat auctorem, sed
terrores vehementes inferrent; credens quod ll01SSIACENSI -
ad
vitae conspicit creatorem. ejus posset pecuniam pervenire ignorans
quod ;

martyru ni- 2 Igitur navem quae b cum

mercimo- diversis jam erat pauperibus erogata. Sistitur igitur bea-
pidus m III-
niis ire ad Hispaniam properabat, Deo favente,
spaniam »«-
tissimus Felix Rufini conspectibus, quem ita allo-
rignt, conscendit, quo auxiliante prospera naviga- , quitur dicens: Felix, id audio ab
universis, quod
b tione in Barcinonensem appulsus est civitatem. tanta sit in te prudentia, ut melliflua
ex ore tuo
Qui cum se negotiatorem rerum venalium simu- procedant verba; nam et ipse Dominus
meus
laret, coepit intra semetipsum quserere, qualiter Dacianus haec ab universis audiens, gratula-
posset in regna ccelestia pervenire, ct fastigia tur quod talis ac tantus in hanc provinciam
ad-
vitoe perennis attingere. Interea ccepit impiissi- venerit.
mus Dacianus persequutionem Christianis infer- 5 Nam ita mihi praecepit, ut talem vobis con- intrepide re-
re. S. Felixnavigans de Barcinona ad Empuri- jugem inquiram, quse vobis facultate et moribus
cas c commigravit, ibique sedens coepit se cum et nobilitate concordet. Tantum est ut obediens
S" m
sisl 'tetin-

'

divinis voluminibus exercere, etjugi oratione de- in omnibus cognoscaris

illi
;
quod si clementissi-
sudans, ut caruspopulo esse mereretur, orabat; mo salubrique consilio meo volueris prsebere con-
erat enim amator fidei, castus, sobrius, mitis, sensum, ut diis thura immoles et eorum ceremo-
pacificus et verax, eleemosynas jugiter pauperi- etiam de meis opibus tibi
niis acquiescas, statim
bus erogabat, hospitalis supra modum, cunctis multa concedam. Beatissimus ergo Felix, Spiri-
fratribus advenientibus cum toto amoris gaudio tu sancto repletus, sic ei respondit: viperina
se in eorum prsebebat occursum, ut Abrahae me- diaboli lingua, plena veneno ! qui ita blandiris ut
rilis sequaretur, qui Dominum suo hospitio pro- fallas, arrides ut noceas, terrena promittis, et
batus est et suscepisse. Hoc cunctos specialiter coelestia auferte conaris. Discede ame illecebrosa
commonebat omnimodis eleemosy-
dicens, fieri tentatio : suffragia tua opus non habeo ; serva, E
nas oportere, et omnem mundi substantiam pau- quae promittis bona, filiis tuis : nam me nemo
peribus erogari iracundiam quoque ante solis
: poterit separare a caritate Christi, neque angeli
occasum esse placandam, et omnem malevolen- neque principatus hujus mundi. Cui Rufinus re-
tiam bonitate vincendam. spondit : Ergo jam deliberasti, maledicte, ut nec
litteniqne 3 Et cum non solum de his virtutibus popu- promissionibus meis acquiescas, nec assensum
prxdicans
capittir.
lum exhortaretur, verum etiam omnes ad Chri- prsebeas salubri consilio meo? B. Felix respon-
stianam fidem accenderet ut bonorum negotia- ; dit Sunt maledicti, qui tibi et patri tuo diabolo
:

tor, et spirituales thesauros retinebat in corde, similes approbantur ipsi tuis promissionibus ac-
;

et hortabatur dicensUt quid diligimus tenebro-

: quiescant, ipsi tuamunera consequantur, quibus
sam et perituram mundi illius vitam? Ad illam eris in perpetuum concremandus. f f

nunc properemus beatam, quam repromittit Do- 6 AudienshsecRufinus, considerans quodcum hincfusti-
bus csdllur
minus diligentibus eum in veritate : nam terro- tanta fiducia responderet, jussit eum fustibus

res impiissimi Daciani, qui omne littus contur- csedi, et in ima recludi. Sanctus vero
carceris

bavit Spanise, una cum patre suo diabolo celeri- Felix, confidens in Domino, gaudio multo reple-
ter ad nihilum deducentur, et minse ejus deficient tus, dicebat Gratias tibi ago, Domine Jesu Chri-
:

et tabescent. Igitur cum bonas margaritas semi- ste, quia appropinquavit mihi gratia tua, quam

naret in populo, in Ilerdensi d civitate successit, olim consequi desideranter optabam. Et psalle-
ibi similia gerens. Multse matronae haec audien- bat cum fiducia magna, dicens Probasti, Domi- :

tes libentissime suscipiebant verba beatissimi ne, cor meum et visitasti nocte, igne me exami-

Felicis, quem non tantum negotiatorem habe- nasti et non est inventa in me iniquitas. Cum
bant, qui dando terrena coelestia comparabat; istius carminis modulationem, Sancto decantan-
te, cognosceret Rufinus; ait circumstantibus
Re-
verum etiam apostolum eum aut unum ex pro- :

plietis appellabant, qui viam salutis omnibus de- vocetur celeriter, et manibus pedibusque ligatis,
monstrabat. Quid multa? nuntiantur hsec ab au- in loco squallido collocetur, ut cibi potusque ne- F
gata substantia, possit animam exhalare, qui non
dientibus Rufino cuidam, qui et ipse erat de offi-
cialibus Daciani quique dicto citius Dacianb om-
;
solum haec, quse adhortamur, contemnit, verum
nia quse audierat nuntiavit cui Dacianus talem :
etiam in nostram insurgit injuriam. Iterum jussit
eum ad se reduci, cumque reductus fuisset et
potestatem dedit, ut eum penitus afflictum et vin-
culis prsepeditum carceri manciparet, cur e ausus
prsesentatus conspectui ejus, ait ad eum Rufinus :

fuerit populum exhortari de divinis mandatis et

Felix, audi me quasi fratrem tuum, et acquie-
dignita-
sectam illius, qui dicitur Christus, plebi annun- sce diis sacrificare, ut a prseside Daciano
ad-
tiaverit universse. tibus sublimeris: nam et ego peregrinus
locuple-
Pmfecto 4 Hoc etiam edicto eum commonuit, persua- veni, sed ejus parendo prseeeptis, et
Fe-
imltis blun-
tem reddidit et honoribus sublimavit. Cui S.
tienti dendum, ut si Diis ceremonias immokret, im- Si coe-
mensis honoribus sublimatus appareret univer- lixcum audacia multa respondens, dixit:
angelorum prorait-
sis si vero diis immolare contempsisset, et vul-
lum mihi cum multitudinibus
;
polhcerens
teres aut amcenitatem paradisi
tus Principum adorare noluisset, fame tabidus, acquiescerem nec
immensa ferri pondera colla et cervicibus onera- numquam tuis promissionibus
mentem muneribus inclinarem.
tus pcenis acrioribus urgeretur ne amplius
,
,

7 Audiens hsec Rufinus, jussit

eum catenis aiiisque gra-
in despectionem nostram, et imperatorum no- "
mulis per
agere prsesume- gravioribus alligari et ab indomitis J*»{"
strorum contumeliam hoec beatissimi Fehcis
totas plateas trahi, ut corpus
ret. Cumque Rufinus a Cfesaraugustana civita- quia, Deo
laceratum in frusta redigerent ; sed
te cum auctoritate Daciani impiissimi remea- interrita per-
juvante, etsi lacerato corpore, fides
ret, sollicite ccepit iniquirere, ubi Felix beatis- ubi
durabat, pracepit eum in carcerem mitti ;

simus commaneret cui dictum est, in medio

precaretur.
Felix, fixo animo, Dominum
:

foroapud quamdam matronam, nomine Placi-

dum S.
vestibus indutus, et ait
dam, nobilibus ortam natalibus. Qui hfec au- apparuit eijuvems niveis
Noli timere, Felix: ego ammnBBsas
diens, ut leorabidus fremuit, jussitque curiali- adeum:
sum
 : ; :

28 ACTA S. FELICIS MARTYRIS.

Jesu Christo, ut te in omnibus cor- minime paruistis et non ut jussum est, curren-
EX C.ODICE sum Domino ;

MOISSUCENSI.
roborem ; et tangens omnia membra ejus, sanata te navigio, eum longius et profundius demersis-

sunt illico vulnera corporis ejus. Alia vero die tis? Qui proclamantes ei constanter dicebant,
sedens Rufinus cum universis, jussit adduci S. eum in longo maris profundo demersum, sed ad
Felicem, cui sic ait: Ecce nunc sacrifica immor- terras, comitantibus angelis, divino gubernaculo

talibus diis nostris, sicut nos hodie videris eis revocatum. Tunc exclamavit Rufinus ut leo rabi-
cum magno gaudio hostias immolare. Et statim dus, dicens Heu, vincimur Sed adhuc excogi-
: !

jussit aras daemoniorum nefariis sacrificiis hono- tabo crudeliora genera tormentorum. Et ait ad
rari ; et accedens sordidissimus Rufinus, ccepit carnifices Exungulentur i carnes ejus usque ad
:

coram omnibus daemoniorum nomina infaustis ossa, ut vel sic ejus contumacia comprimatur. Et
vocibus invocare Vos invoco, dii, Jovem, Mer-
:
cum factum fuisset, adductus est S. Felix ante
curium, Saturnum, Baal, Accorron g vel Miner- conspectum Rufini, et ccepit eum intueri vultu

vam, perquos mundus gloriatur, et perquosim- truculento, et turbidis oculis dicens : Felix, vides

peratores obtinent laudem, et per quos dominus quantum tibi miserti sunt dii nostri ; accede, vel

meus Dacianus nimium sublimatur. Adjuvate ine nunc sacrificaeis, et faciam te eorum magnificum

et omnes qui mecum adstant ; similiter et ceteri sacerdotem. Cui S. Felix respondit dicens Tu , :

dixerunt. deservias eis jure perpetuo, una cum patre tuo

frustra cru- 8 Et dicit Accede, et fac cito
ad S. Felicem : diabolo ; nam ego hodie sacrifico et servio omni-
riatur.
ut possis evadere
sicut nos facere conspexisti, potenti Deo meo, qui me de limo terrae plasma-

tormenta quae tibi praeparata sunt. Tum B. Fe- de profundo maris, disruptis vinculis, qui-
vit, et

lix dixit quos cscitas diaboli per insipien-

: ! bus fueram colligatus, manibus angelorum suo-
tiam cordis graviter occupavit, discedite infelices rum eripuit.

a manufactis vestris, quos impie adoratis, et 11 Cum a S. Felice dicerentur, jussit car- Martyrium
ista
R cognoscite Deum vivum, qui vos de limo terrae nificibus Rufinus, ut eum usque ad ossa exungu- et sevultura.
plasmavit quoniam omnia quae sunt manufacta larent et longinqui itineris labore consumerent, E
;

liominum, pro eis rationem reddituri estis Deo ut, renovatis vulneribus, acriori dolore percus-
vivo omnium seculorum. Et statim ejus sermoni- sus, animam exhalaret. Quod cum factum fuisset,

bus succensi irruerunt in eum, et sicut apes quae reddidit spiritum. Revocatur/c igitur corpusbea-
stimulatae fuerint, efFervescunt, et injuriam cum Gerundam, apud quamdam ma-
tissimi martyris
sua internecione defendunt : protinus apprehen- tronam Domini nimiumtimoratam. Ego verohu-
sum eum tradidit carnificibus, ut eum exungula- millimus Levita Christi, qui et in ejus passione
rent, et carnem a cute discerperent ;
jussitque diutius laboravi, hoc cum provincialibus inito
eum capite inverso pendere quoadusque animam consilio definivi, ut ejus corpusculum ad Provin-
exhalaret. Cum autem suspenderetur S. Felix, ciam allato navigio deferremus. Igitur cum to-
dicebat : Exurge, Domine, et intende in judicium tam noctem facta fuisse oratio, et operis sequitur
meum, Deus meus et Dominus meus, in causam effectus : sopor mentem labore compressit, et dor-
meam. Suspensus autem ab hora tertia usque ad mientibus nobis ex adverso ccenaculi, corpus
vesperam, nullum penitus sensit dolorem, sed Sancti aufertur. Expergefacti et solliciti timore
confortabat eum testis in ccelo fidelis. per diversa currentes, reperimus eum in monu-
Prodiqiis ve- 9 Post solis autem occasum jussiteum in car- mento, quod beatissimus Martyr sibi preparave-
ro ccckstibus
ceremmitti, et arctius custodiri ubi statimtalis ; rat, eleganter et dignissime sepelitum. Et quia
splendor luminis illuxit, et nectareus odor sua- jam a nobis non potuit, de ejuscruore una
auferri
vitatis apparuit, ut custodes istius carceris cre- cum gestis reliquias nobiscum detulimus, ut et in
derent se balsamo fuisse perfusos. Voces etiam praesenti vita ejus fruamur auxilio, et in futuro,
angelorum psallentium modulata suavitate omni- eodem patrocinante, vitae perpetuae consequamur
bus resonabant. Custodes autem, aperto carcere effectum, prsstante Domino nostro Jesu Chri-
exeuntes, cucurrerunt ad Rufinum, dicentes sto, qui Martyrem suum coronavit in pace, cui
Vere servus Dei fidelissimus est, quem nos custo- est honor et gloria virtus, etc.
dire jussisti ; nam multa mirabilia vidimus in hac
^nocte, quse non licet nobis ulli hominum indica-
re. Sed et voces angelorum psallentium per to- ANNOTATA.
tam noctem audivimus. Tunc iratus Rufinus ni-
mium, jussit eum, manibus post tergum ligatis,
a Sic etiam duo alia apograplia,certe paulo ob-
in maris profundum demergi h. Cumque navigio
scurius; Bodecensi sensus perficitur: Tunc a
in
fuisset impositus, psallebat dicens Etenim illic :

quibusdam a littore currentibus... nuntiatur ei

manus tua deducet me et tenebit me dextera tua,
quales id genus correctiones a sciolis inserls. fre-
Domine. Cum autem ductus fuisseta littorepene quentius recurrunt; verum eas ferme negleximus,
stadia triginta, projecerunt eum in mare, et ita ubi constructio, tametsi barbara, satis commode in-
dissoluta sunt omnia vincula quibus fuerat liga- telligitur.

tus, quasi ex papyro fuisset adstrictus : et post- b Legebatur quem, ut et alibi solcecismus non

quara catenarum magnitudo disrupta est, confe- unus.

stim visus est super undas maris pedibus ambu- cAlias Empeirias sc« Ampurias, de quain Com-
lare, et in medio angelorum, manus ejus te- menlario.
nentium, hymnum et alleluia pariter decantare.
d Legendum omnino Gerundensi, ut est in cete-

magis incen- ris apographis.

10 Tunc ex alto pelagi super eos veniens et
ititur lyran- e Cur pro quia, quoniam, quod sed de his
nus.
navem conscendens, omnia quae gesta fueranteis ;

satis.
intimavit; qui ejus vestigia amplectentes, dice-
f Si non vere, saltem utcumque apposite collo-
bant: Ora pro nobis ad Dominum, Martyr Dei
quiaista immiscentur; de sequentibus eadem sit ra-
ut dimittantur nobis peccata nostra. Nuntiatur
tio de tormentis jam supra diximus.
;

igitur Rufino statim, eo quod S. Felix in littore

g Baal et Accaron unde Rufino isti innotue-
exultans et gaudens deambularet, et ait satelli- rint non facile quis divinet ; neque apparatus iste

tibus suis Rufinus : Furciferi, cur prasceptis meis loco aut tempori satis convenit.

h Qux
 : :

DIE PRIMA AUGUSTI. 29

h Qux hic de mari narrantur, inquo adtriginta Subdit rursum Tamayus Qua solutione adhibita,
:

stadia propulsa fuerit navis, ita apud Tamayum huc ecphrasis contextus remanet suis omnibus
explicat Pujades,ut fuerit oppidum Guixols, partibus comprobatus et absolutus. Cupio sane,
quod postmodum S. Felicis nomine ob passionem talia /ia'C aliis videri mihi nec comprobata nec
;

et miraculum condecoratum credunt incote et ; absoluta sunt hactenus, nec facile absolventur.
probat hoc, inquit, quodam carmine in festo S. i Id supplicii iterum superius adhibitum est,
et
Martyris hac serie rursus infra, ul hxc studiose conduplicata videantur.
k Varia est in Mss. hzc ultima totius Passionis
Capite verso suspensus, clausula, in quorum uno et altero scriptor humilli-
Guixollensi mari mersus, mus Ambrosium sese appellat ex ; quo capite uti-
Molis superpositis. nam fxdei aliquid Actis accederet.

-—<agp®qBS— -

DE SS. MARTYRIBUS PHILADELPHIENSIBUS

CYRILLO. AQLILA, PETRO, DOMITI ANO,

J. B. S.
RUFO ET MEINANDRO.
B Ex Martyrologiis.

I AIGISTI. atis plana cst annuntiatio Romani parvi his hxreat deliberatione, frustra in eam rem adductis
verbis : Philadelphiae, martyrum Cyrilli, Martyrum conciliis, de quibus alibi actum est
Aquilae, Petri et aliorum. Paulo distin- prxterqnam in vctustissimo Epternacensi synodus

Qwsynodus a delphia,
s: - ctior Adonis Apud Arabiam, civitate Phil-
martyrum
:

Cyrilli, Aquihe, Petri,

omnino reticeatur
mate, dum Tomis
; non absque alio scriptoris sphal-

adscribuntur sancti, quos Phila-

SS.
Domitiani, Menandri, una die corona-
Rufi, delphix tribuendos jam ostendimus. Nodum hunc,
verbum descripsit Usuardus, ut non omnino solvit, saltem apposite scindit codex
torum, quam ad si

in observationibus nostris annolavimus, non neglecta Reginx Suecix, dum et synodum et martyres oppor-
quod codices tune conjungit, qui, nisi equidem multum fallar,
difficultate, ex eo a Florentinio mota,
Notkerus, verus ipse Martyrologiorum ipsorum sensus, ut syno-
aliqui Hieronymiani, quos secutus est

sic loqui videantur ut synodum aliquam martyrum dum, seu convenlum, seu ccetum ipsorummet Marty-
gloriose certantium indicent. Ver-
ab iis qui in nominantur, distinguant. Au-
titulo rum, pro Christo
diamustextum Florentinii, cui satis concinit codex ba dicti codicis sunt: Kal. Augusti. Philadelphije
in Arabia, synodus SS. MM. celebratur,
Cyrilli,
Corbeiensis In Arabia civitate Filadelfie, sino-
:

celebratur. Natalis sanctorum Cy- Aquil», Petri, Domatiani, Rufi, Menandri, Post-
dos martyrum
hurai, una die coronatorum. Abundat Posthu-
rille, Aquihe, Petri, Domitiani, Rufi, Minandri,
coronati sunt unde paulo distinctius lo- mus, qui forte ex sequenti Martyrum Romanorum
uno die ;

classe translatus, ctex Profuni in

Posthumi trans-
modo: In Arabia civitate
qui voluit Nolkcrus, hoc
mutatus est. Dandum sane aliquid codkibus aliunde
Philadelphia, synodus martyrum celebratur.
satis confusis, et amanuensium incuria contortis, ut
Ibidem nativitas sanctorum martyrum Cyrilli,
Romana turma mox intelliges. Philadel-
Aquil», Petri, Domitiani, Rufi, Menandri, una ex alia
et alibi salis no-
C phiam Arabix, apud Florentinium
die simul coronatorum.
tam, explicare supersedeo.
M marty- 2 Quserit hic Floranlinius quid synodus marty-
rumsocietas tamcn ut in sola
rum ibi celebrata, significet ; sic

DE SS» MARTYRIBUS ROMANIS

SECLNDA, DONATLLA, SECLNDOLA,

PROFUNO,
MAXIMA, JUSTA, MANANDRO,
DONATO.
'
ET FORTE SILVANO ET
J. B. S.
Ex Hieronymianis.
pro Profuni. Neqne ve,o
dumtuxat Funi male exprimatur
1
tolGUSTI. olos istos codices et quidem binos
Fastis jam dktorum
Martyrum
ilis aliis sacris
in u
cito, Lucensem nempe, seu Fontanellensem velvestigiumhocdieoccurrit; ne
quulem .«
<p£
concordes, notatur al-
i et Corbeiensem, nec ipsos satis sibi uno
oi
•^.J dum in posteriori adduntur Silvanus et
natus, qui in priori ignoli sunt ;
Do-
prxterquam quod
mronymianisparvis, in quorum
jTsiund», quemadmodum in vctusUssimo co-

dice
 ;

30 DE SANCTO JUSTINO MARTYRE.

dice Eptemacensi. Sufficiet igitur dictorum jam co- gnano, dum pro Secundine, scribit Secundini, qui-
dicum tcxtus describere secundum omnes apices ibi- bus jam pridcm assucvimns. En ejus verba : Roma3
dem cxpressos. Ita Iiabet Florentinii textus : Romse miliario trigesimo ab urbe, natalis sanctorum
mil. xxx ab urbe, sanctorum Secundine,
natalis Secundini, Donatulse, Secundolse, Maximse, Ju-
Donatule, Secundole, Maxime, Juste, Manandri, stse, Menandri,.. Funi, Silvani, Donati. Ulte-
.

Profuni. Differt non nihil in enuntiandis nominibus riorem lucem circa hos Sanctos reperire frustra co-
apograplium Corbeiense, et quidem in ipso antesi- natus sum hactenus.

DE S. JUSTINO PUERO MARTYRE

J. B. S. IN TERRITORIO PARISIENSI.
nobis cum reliquis convcniendus. Rem modo prose-
quamur, a Saussayo incipientes.

GOMEXTAB.IUS PR.EVIUS- 3. Ita ipse dicto jam i dic Augusti : In agro Pa- Saussayi
elu-
risiensi, vicoLupera, natalis S. Justini pueri ac giuin hocdie

martyris fortissimi, illic sub Dioeletiano corona-

§ I. Cultus Sancti et elogia Parisiensium. Hic beatus puer Autissiodorensi
B ti. civitate or-
tus, patre Matthaeo, viro Christianee pietatis exi-
mio cultore, adhuc novennis ccelesti benedictione
SECIXO IV. "ri territorio Parisiacensi, Justini martyris in gratiarum largitate prseventus, atque ita divi-

T
1:
primus inter Classicos
suo loco observatum invenies
scripsit
:
Usuardus, ut
scripsere subinde
no spiritu irradiatus, ut jam prophetise polleret
dono Ambianum cum patre profectus, ut cui-
;

-recentiores, etiam Romanum hoc eodem die ; dam consanguineo officium pietatis impenderet
Antiquissi- ut de cultu plura liic disputanda non sint. Si codici (quo tendens pauperem nudum, detracta sibi tu-
mus cuttus
Hieronymiano Corbeiensi creditur, multo vetustior nica vestivit:) propinquum, sibi facieincognitum,
diccnda erit in sacris Fastis ejus memoria ; verum superno illustratus numine, a ceteris discrevit,
cum a ceteris exemplaribus absit, verosimillimiim captivumque in libertatem ope superna restituit.
est, superaddita laterculo primigenio fuisse hxc Tumque cum patre in domum cujusdam pii viri,
verba In territorio Parisiacensi, ipso loco qui
: Lupi nomine, hospitio admissus, cum ccelitus
dicitur Lupera, passio Sancti Justini martyris, sibi inditae gratise foenora multa accumularet, a
ut lotie.s a Gallicanis librariis faclum ostendimus, Rictio Varo, ssevo prseside, comprehendi cum
prxsertim in Sanctis Aulissiodorensibus. Id utique parente sodalibusque jussus est.
ex his satis certum, jam a seculo ix celebrem fuisse 4 Sed eadem nocte puer Sanctus cum iisdem non satis ex-

Justinum puerum martyrem Lupera, actum,

S. in vico elapsus, at postridie ab emissariis in via, quse a
ut ctiamnotavit Castellanus, et procul dubio in ipsa Bellovaco Lutetiam tendit, interceptus, atque
urbe. In hoc verti observo gravioris conlroversix cum prse ceteris asseclis tantillse setatis puer re-
cardinem, ipsine, an S. Justo, pucro eliam mar- ligiosum fervorera proderet, quis esset, inquisi-
tijri, Bellovacensi, aptanda sint Acta metrica, qux tus, constanter admodum et supra vires huma-
sub venerabilis Bedx nomine circumferuntur . Qua nas, se et Christianum et pro fide Christi extre-
in re ut ordine procedam, dabo qux de S. Justino ma perpeti quseque paratum esse respondisset, a
leguntur apud Saussaijum, in Breviario Parisiensi, carnificibus constrictus enseque ferali ictus, ca-
atque in ejus ecclesix notissima historia per Gerar- pitis abscissione, quod truncandum intrepide
dum Dubois Oralorii presbijterum. prsebuit, agonem gloriosam consummavit. Cujus
Parisiis in 2 Id verbo prxmiserim, S. Justini feslivitatcm funera pii comites (quos servavit divina potestas
diem H dif-
in Fastis constanter recoli hoc die I Augusti, quid- illsesos) congrua religione procurantes, caput,
fertur.
quid Parisiis, in cujus ecclesia ritu dumtaxat se- sicut prsescius martyrii prsemonuerat, Autissio-
miduplici celebratur, ob intercurrcntia festa majoris dorum ad matrem detulerunt, corpus vero, non
ordinis, differatur, non ad Nonas, ut vult Saus- procul a passionis loco ad vicum, Luperam di-
sayus, quod forle ejus tempore factum fuerit, sed ad ctum, ab ipso prsesignatum, deportantes condi-
vi Idus, seu istius mensis dieniYiu, ut diserte expri- derunt, ubi constructa dehinc sacra sedes tro-
mit Breviarium editionis anni 1680; quod fortasse pli^eum ad hos usque dies conspicuum pe-
illius

etiam observatur in ipsa Luperensi ecclesia S Justini . rennavit. E

qua tamen, ob frequentiores barba-
nomine dicata, tametsiid nusquam expressum inve- rorum in Gallias incursus, Lutetiam usque Pari-
niinn. Ul jam elogia prosequur, id mecum mirabun- siorum (in cujus agro Lupera posita est) ad cli-
tur, qui Gallici Marlyrologi solitam elegantiam no- entelw securioris prsesidium devectum, in sede
runt, quod hic paulo jejunius videatur Saussayi ipsius summa SS. Dei Genitricis repositum est,ubi hac-
elogium ut ferme dubites, utrum Acta ipsa consulue-
; tenus quiescit, anniversarioque natali Martyr
rit,qux tum apud Bcdam, operum ejus lomo 3 a ipse colitur, Nonis istius mensis quod aliis so- ;

pag. 367 exstant, tum eliam apud Surium ad xvill lenniis ista tresque subsequentes continuo dies
Octobris, non prosa, ut perperam narrat
nuperus sint prsepeditse, ut ex diptychis ipsius ecclesise
LegendUta Gallicus, sed servato plane metro, eo die apparet.
reluta quo recurrit sanclus Justus Bellovacensis. Parci (erme
5 Atque hxc Saussayus, non pauca immiscens
Actis conformiorcs sunt dicti sunt tectw-
Breviarii lectiones at ; Actis non satis conformia, ut ex scquentibus mani- nes
nilidius dicam, an confidentius rem totam complexus feste patebit. Ilabe modo lectiones Breviarii Pari-
est laudatus ecclesix Parisiensis historicus, infra
a siensis : Lect. iv. Justinus, ut refert venerabilis

Beda,
 : ;

DIE PRIMA AUGUSTI 31

Beda, Autissiodori Christianis parentibus natus, operuit ; Lutetiae Parisiorum ab Hippolyto viro aictork
etiamnum puer prophetife dono praeditus, auctor clarissimo, hospitio, vel ignotus henigne recipi- '• B. 8.
fuit patri Matthaeo, ut Ambianos una proficisce- tur ; cum Isaram
transire cogitaret, neque esset
rentur, ad redimendum fratrem suum Justinia- navicula, Justinus Deum precatus est, subitoque
num, a multis annis in servitutem redactum. adstitit portitor, qui illum sine mercede cymba
Quo pergentibus obvius occurrit Meloduni ad transvexit; cumque Ambianos advenisset, ad
portam urbis egenus quidam caecus et claudus, Lupi iedes, ubi frater habebatur, adiit, latentem
nudus et fame pene enectus, cui Matthaeus elee- inter famulos solus agnovit, et absque pretio il-
mosynam, Justinus vero tunicam suam dedit, lius libertatem obtinuit. Rictiovarus praeses
pro-
patre quantumvis repugnante. Parisiis a viro vinciae id temporis, jubente Maximiano, vexabat
quodam, nomine Hippolyto, perhumaniter exce- Christianos hic audiens advenas Christianos in
:

pti sunt. Inde Ambianos ad domum Lupi, qui Ju- urbe versari, Justinum cum sociis illico ad sup-
stiniani Dominus erat, se contulerunt: ibique Ju- plicium rapi jubet. Verum clam dimissi ab ho-
stinus fratris manumissionem a Lupo obtinuit. spite Lupo, fuga saluti suae consulunt, confestim-
Lect. v. Cum autem a Lupo accepissent, Rictio- que remeare in patriam properant. Clanculum
varum, quem Diocletianus et Maximianus prasfe- igiturAmbianis egrediuntur redibant simul ;

ctum in Gallia miserant, in illos inquiri jussisse, viam ingressi, qua Lutetiam itur. Jam Luparam
noctu elapsi sunt. De quorum fuga praefectus cer- qui vicus est agri Parisiensis prope attigerant;
tior factus, quatuor equitibus praecepit, ut vin- ex itinere defessi, et fame enecti ad fontem
illi

ctos adducerent aut occiderent. simul assident, parantque corpus reficere, cum
Ilnviarii 6 Non longe a Lupara Justinus cum Matthaao ecce quatuor satellites, quos Rictiovarus ad eos
Parisiensis
et Justiniano ad fontem se reficiebat, cum futuri insequendos miserat.
praescius consilium iis dedit, ut in antro proximo 9 Justinus hos intrepidus exspectat, dum ad histnrieus
Patisiensis.
delitescerent, quod non procul abessent equites rupem proximam socii latebras petunt. Rogatus
a praefecto missi qui paulo post advenientes, so-
;
a satellitibus quis esset? an Deos coleret? quo
lum puerum repererunt. Lect. vi. Interrogatus socii fugissent ? respondit haud haesitans, se Ju-

ab illis Justinus de nomine, religione, comitibus, stinum vocitari, et Christianum esse, atque adeo
respondit, nomen quidem sibi esse Justinum, exsecrari Deorum cultum, neque se proditurum

religionem, Christianam ceterum Evangelii le-

;
socios. Cum nihil aliud a juvene acciperent, huic
caput abscindunt, et statim discedunt. Pater,
ge cautum esse, ne comitum suorum proderet
quemquam. Eo responso actis in furorem militi- amotis lictoribus, sacras Martyris colligit reli-

bus, exillis unus Justini caput amputavit. Trun- quias ; corpus quidem in vico Lupara sepelit,

cum corpus utraque manu caput accipiens, coram caput vero Autissiodorum, velut sacrum pignus,
lictoribus stetit immobile : qui prodigioso spe- ad matrem defert quod multos annos in domo
;

ctaculo exterriti, recesserunt. Matthseus vero et

conditum permansit, donec Amator episcopus
Justinianus e specu egressi, Martyris caput Au- hujus urbis sacrum depositum illic latitare cog-
humato novit quod magna celebritate in ecclesiam
tissiodorum ad matrem detulerunt : ,

transtulit. Ejus corpus Lupara translatum est in

prius, uti optaverat, apud Luparam corpore :

quod inde in ecclesiam Parisiensem translatum majorem basilicam Parisiorum, ubi in theca ex
ligno inaurato, magno cum honore asservatur.
est. Jam historicum Parisiensem audiamus de S.
Justino paucis etiam agentem pag. 32, postquam Ejus memoria in tabulis ecclesiasticis Kalendis
Augusti celebratur.
viam nonnihil prxmunivit priori pagina sub finem,
ubi de Maximiani persecutione agens, ad cxplanan-
diffieUlimum punctum chronologicum ita lo-
dum
quitur :
§ II. Variae elogiorum et Actorum
liimqimpau- referendum esse Justini
loaliter
7 Ad eadem tempora difiicultates.
pueri martyrium arbitror. Hunc sub Diocletiani
et Maximiani imperio, prsesidatu vero Rictioya-
ri, in agro Parisiensi passum esse, Beda scribit
relato exordiar, qui Acta ipsa infe- ii,i iiiiniii

ejus, inquam, certaminis tempus primis annis

neque alio
Ut a proxime
danda
rius cum historici Parisiensis narra-
loquitnr

horum principum adscribendum est,

dixisse ipsum quie
ejus Actis, quae tione contulerit, statim observabit,
rejicere facile est. Beda enim in ut difliculta-
voluit, non qux iu rhythmo invenerat,
metro composuit, nullam Constantii mentionem mero arbitrio disscin-
tum nodos non solvat, sed pro
fecit, qui tamen cum primum
Ceesar creatus est,
ubi de sancti
principe Gallica- dat. Atlende, obsecro, ad ea verba,
Gallias moderari ccepit, et quo matrcm delato, sic
Quare hic Pueri capite Autissiodorum ad
nas quievisse ecclesias dictum est. multos m
rotunde pronuntiat historicus, quod annos
Constantium accersat, nonvideo; tota difficultas, Amator episco-
componi ne- domo conditum permansit, donec
ut proxime dicam, in eo consistit, quod latere cog-
cumS. Amatore Autissw- pushujus urbis sacrum depositum illic
queant tempora Rictiovari ecclesiam trans-
En novit,quod magna celebritate in
dorensium episcopo, magni Germani decessore. sensum, oblorto
patre tulit Quid est Acta ad proprium
modo elogium Justinus Autissiodori natus
:
dicerem convellere, si
statim quodammodo collo torquerc,
Christiano, virtutibus donisque spiritalibus insinuavi, id maxime eruditos ve-
Puer novem anno- hoc non est? Jam
mirum in modum
ornatus est.
Actorum scriptor ita narrationem insti-
xare, quod
rum, de redimendo quem barban
fratre,
eepe-
velis ,wlis,compel-
tuat 'iisquc adjunctis exomet, ut
ob eamque causam cum
patre
rant, cogitavit, latuisse, ut ait Dubois,
divim- laris aolmitterc, non illic
Ambianos, ubi hunc inter servitia degere amplius ormfe, tam-
ltinere sacrum depositum centum et "
tus admonitus fuerat, proficiscitur. In translatum ; sed vivo
sanctitatem pluri- que primum in ecclesiam ^

multa contigerunt quae pueri venim, ?«i depositum

mum commendant. «MLCelebritatcsusceperit, tOqws jam
tum hono-
iiiuiit
8 Ad Melodunense castrum mendicum nudi-
ma
riftce ac magna solenmtate populo ad tvtom
tate et fame pereuntem, ipse, sibi detracta
tuni-
nerationcmcxposucntsacrum
*JJ
Ulud bcati Mivtyns
patre,
ca, admirante potius quam approbante
caput,
 ;

32 ACTA SANCTORUM.
AICTOKE caput, ut ex ipso rhythmo manifestissime dalur in- solum, inquam, in ea mirabili historia displicet;
J.B. S.
telligi. En versiculos ordine rccensitos a num. 24 : nam ut paucis nonnulla pcrcurram, puero novenni
ut titx qua- 11 Caput vero ejus , matri ipsius attulerant tribuuntur qux ejus xtatem longissime superant, ni-
tiscuniquc
quod illa gaudens suscepit, Deo agens gratias, si totus ab unguiculis miraculum fuerit, seu mavis
quia innocentera ejus aniinum asciverit : tibi di- miraculosus, atque ex lunc propheta et apostolus, ut
cens, Christe, honor, laus et jubilatio, quia di- habesnum. 4 et sequentibus. Tum veronum. 8e«9
gnatus es istura puerum assumere, et associare doctorem agit, supra parentem sapicns. Neque mi-
tuis beatis Martyribus. At tu, beate Justine, fili nus mira sunt qux ibi scquunlur, prxsertim trans-

mi dulcissime, qui Christi regnum intrasti cum itus Isarx, tum vcro agnitio fratris Jusliniani,
palma victoriae, ibi mei meraor esto in tuis suf- quem alii patruum, alii avunculum, alii propin-
fragiis. Haec ipsius genitrice orante cum lacry- quum dnmtaxat nominant. Qux deinde num. 16 a
mis, mox resplenduit lux ingens super habitacu- narrantur de patris ac filiorum fuga Ambianis Pa-
lum, in quo sanctum caput ejus habebatur posi- risios versus et quidem ad Luparam usquc, ad leu-
tum. Hsec autem lux circumquaque cuncta illu- cas omnino duas et viginti, quomodo eamdem, qua
straverat, ita ut admirarentur, qui in urbe ade- ex Lupi hospitio fugerant, nocte confici potuerint
rant erat autem nox cum istud fieret miracu-
: absque novo Isarx transitu, fallor siquis facile queat
lum. In illis diebus sedem in Autissiodoro rexe- concipere; ut reliqua, xque, imo etmagis, stupenda
rat episcopalem Amator vir Domini, quem divi- miitam, qux paulo majori auctoritate firmata cnpe-
norum ornabant munera charismatum. Hic dum rem, priusquam omnino amplectar.
coelitus emissum splendorem conspiceret, ire ad 14 Atque ut daremus modo, fieri hxc potuisse, nedum dis-
cernere
domum Matthsei jussit tres presbyteros, qui de quin et facta, superest capitalis controvcrsia Pari-
ipso studiose portento inquirerent. sienses inter ct Beliovacenses, his pro suo Justo,
texlum iii-
Quibus omnia Matthseus retulit per ordinem, illis pro Justino, quo dc hic agimus, jam pridem
vcrtat :
ut se de sancto Justino res gesta habuerat, vel concertantibus, cumutrisque (utpote ambobus noven-
B de passione ejus, vel sepulto corpore. Subjungit nibns pueris) eadem omnino Acta tribuanlur, ac sub
et de allato matri ejus capite, qualiterlux de cce- eodem venerabilis Bedx nomine, usque adeo ut Su-
lo hora noctis tertia Domum ipsam, in qua erat, rius non i Augusti suam Legendam retulcrit, sed

omnem illustraverit. Ha?c presbyteri ad suum xvin Octobris, quo Justus certo Bellovaci, et majo-
referunt pontificem, qui adesse omnem clerum ri quidem longe solennitate, quam Justinus Parisiis
protinus praeceperat gratias Omnipotenti agunt
: celebratur. Habeo prx ocuiis ipsissimam Vitam
pro miraculo. Denique clarificatur hoc factum metricam Belgice versam sub exprcsso titulo : Vita
per populum ; concurrunt omnes gaudentes, sancti martyris Justi, novennis pueri scripta a
Martyrera glorificant. imo Dominum qui illum venerabili Beda, qux excusa est Antverpix in offi-
sic mirificaverat. Interim jubente sancto Amato- cina Plantiniana anno 1629, ubi ad scrupulum us-
re przesule, caput sanctum collocatum condigne que prosecutus est interpres quidquid sub Bedx no-
in feretro, cum honore atque hymnis fertur ad mine traditum reperit, eo solo excepto quod pro Ju-
ecclesiam ; et in loco quem paravit sibimet epi- stino supposueril Justum, eumdem utrumque existi-
scopus, ibiveneranter recondi providerat,
illud mans, cum principio vocatum fuisse Justinum
dicat,
nbi pluraMartyr sanctus prxstat beneficia. Nu- vel Justum, quod poslremum nomenubique deinceps
merus ultimus scu 27, memorabile narrat miracu- solicite servat, de cetero patrem Mallhxum, et fra-
lum de ceeca puella annos sedecim nata, qux pcr trem Justinianum appellans.
sanctissimi Martyris patrocinium oculorum lumen 15 Non ita loquuntur, saltem non uniformiter, sintne Jcta
consecula fuerit. Justi Belki-
Vitx alix varix Mss. ejusdem sancti Justi ex di-
vacensis,
qiicin conci- 12 Interprctc opus omnino non est, ut ex his cla- versis codicibus a Rosweydo et a Majoribus nostris
tiarc facite
non est; rissime perspicias, id quod jam dc historico illo collectx, ad quas observatum invenio, aliam exstare
prxmonui; ut multo sincerius locutus fuisset, sibio- apud Mombritium, qux vidcatur recenlior, quod
graphum istum dixisset toto ccelo a veritate aberras- hujus loci non est pluribus expendere porro Vitx :

se, dum incomponibilia imperite connexuit : qux compcndium reprxsentatum a Petro de Natalibus
proinde tam longe absunt a Bedx sinceritate et hi- lib. 9, cap. 80. Demum, prxcipuam differentiam
storix pcritia, quam distent a vera ratione tempo- esse,quod metrica Justinianum vocet Justi (nobis
rum, turpissime islic confusorum. At enim voluit Justini) fratrem, prosaica vero Jusliniaytum ponat
Dubois rcm sub Maximiano gestam tueri, atque parentis fratrem,patruum autemJusti. Addcrepot-
adeo, persequente Riclio Varo, S. Justinum mar- erant, Justini nomen patrem translatum,
istic in
tyrio coronatum, compulsus proinde finem corrum- Justinianum vcro etiam nominari avunculum, sic-
pere, ut cum principio melius coaptaret. At quid si que tres ordine compellari Justum, Justinum, ac
pari jure quis contendat, male ibi intrusum esse Justinianum, quamvis et in eo non semel varient,
Rictium Varum, subslituendumque potius barbarum quasi pro librariorum arbitrio aut imperitia : sic ut
aliquem, seu Alanum, scu Suevum , seu Wandalum, in his omnibus non pauca liberioris ingenii vestigia
quos seculi quinti principio, cas Gallix partes de- imo argu-
nil satis firmi aut solidi inveniri possit;
populatos novimus, nulla habita sexus aut xtatis ra- menta potius nova occurrant, quibus Legendx since-
tione, in omne genus hominum, prxscrtim in Chri- ritas magis acmagis impugnettir.
<>"-
stianos sxvientes, quo pacto rectissime omnia conve- 16 Alia ferme videtur fuisse, re nondum satis an hujus
stri Juslint-
nient, qux a S. Amatore, lunc Autissiodorcnsi epi- attente perpensa, Majorum nostrorum opinio : casu
scopo gesta tam discrte a biographo mcmorantur. cnim incidi in observationcm Papcbrochii in Appen-
Neutrum mihi lubet assercre, at vel hunc solum ar- dice post tomum vn Maiipag. 825 ubi sic loquilur:
ticulum sufjlcere puto, ut Acta
illa qualiacumque Suggerit autem Claudius Castellanus S. Hono-
Vencrabili Bedx abjudiccm, qucm
vcrosimile non rinam de Confluentia (vulgo Conflans) in dicece-
est intam enormem parachronismum prolapsum.
si Parisiensi xxvn Februarii, cui aptata fuisse
uli nec alia 13 Neque id solum injamtoticsdicta Vita, quam Acta S. Dorotheffi virginis et martyris, notavit
combinarc etiam in prosam conversam habemus ex codice
Bo- jam pridem Henschenius noster item S. Justum :

decensi canonicorum regularium dimcesis Paderbor-

in Bellovacensi dicecesi martyrem xvm Octobns,
nensis, a noslro P. Gamans descriptam ; neque
id cui similiter accommodata sunt Acta S. Justim

in
 DIE PRIMA AUGDSTI. 33
A in Lupara, referenda i Augusti. Utique sed an sunt vi Kalendas Aprilis, ut legitur in historia «ctork
probanda ? an Justino potius quam Justo vindkan- hac de re scripta in fine Chronici Corbeiae nov» J B
- - S.
da? Mihi in hac re non magis lubet arbitrum age- apud Meiboraiura post Witichindum. Verum
re, quam ubi de reliquiis controvertitur.
Hic S. quoniam ea in historia pauca memoratu digna
Justinum cum Aclis damus Parisicnsibus, da-
suis reperiuntur, eam prudens hic prsetermisi, uti
et
turi suo tempore Justura suum Bellovacensibus, si- translationem capitis ejusdem Sancti, quod
Gu-
ve duo diversi fuerinl sive unicus, cujus reliquix bernus Corbeiensium abbas decimus ab Ottone
cum ambabus ecclesiis communicatx sint; nisi for- imperatore obtinuit anno dccccxlix. Quid de
tasse alio translalx, uli docebunt instrumenta mox totius rei veritate sentiat Mabillonius,
nisi ego ve-
referenda, ubi de Actorum nostrorum nova hac edi- hementer fallor divinandum relinquit; ut pole qui,
,

tione pauca prxmonuerimus. quid dcmum statueret, non ausus

facile sit definire.
Duntur me- 17 Dubium primo fuit, prxstaretne Acta prosaica' Atque hxc cndcm a nobis servanda hic ralio est :
inca.
hic recudere ex Ms., utjam diximus, ccenobii Bo- ut proinde satis sit rem coutroversam exhibuisse, re-
decensis; an potius Surium imitari, qui servatis licta aliis plura idcirco inquirendi aut disceptandi
metris ita consequenter edidit ac si prosa legeretur, potcstate ; cvm ab hujusmodi litigiis dirimendis,
quod Gallum Legendistam, alias tam nasutum, fe- fixum nobis esse, omnino abstinere, jam toties pro-
fellisse diximus ; an denique primigenium textum testati fuerimus. Habe igitur, quod reliquum est,
reddere, ligata quomodocumque oratione ;
quod po- ipsam historiam, non semel editam, ac novissime a
stremum prxferendum putavimus, tametsi barba- Meibomio tom. 1. Script. Germanic. pag. 769.
rum quid sonent male torti quandoque vcrsiculi, poe- 20 Subjuncta est narrationi de
translatione S. VolunlS.
tx imperitiam satis aperte prodentes, quo etiam ex Viti et institutione novse Corbeiie, sub proprio hoc •/'«'"" cor-
capite Bedx eos adscribere religio est. Numeris titulo: De translatione S. Justini in novam Cor-
ipsos distinximus, quo facilius citari possint, at tales beiam. Scriptor aule.m, quisquis is fuerit, ita or-
]> non censuimus, qui observationibus illustrari mere- ditur : Passus est beatus puer Justinus tempori- E
rentur. Satis plana et intclligibilis est tota historia, bus Diocletiani et Maxiraiani, sub judice impi-
longe futura gratior, si solidiori auctoritate nitere- issimo Rictiovaro. Unde juxta fidem Chronico-
tur. Atque hxc de qualicumque Legenda in ordine rum, sub atrocissima et incomparabili illa, de-
ad S. Justinura Parisiensem satis dicta sunto; qux cima post Neronera, persecutione passum eum
ad S. Justura spectant, cujus caput hic Antverpix colligimus : quae et prioribus persecutionibus
servatum volunt apud sanctimoniales Annuntiatas, immanior, dum venerabilem multitudinem Mar-
ad proprium locum remittimus, de integro exami- tyrum ccelis mitteret, inter quos etiam praeci-
nanda ad xviii Octobris. En modo nodum alium puum S. Mauricii collegium, et innocentiae spe-
xque implexum circa S. .Tustini corporis primum, culum, Christi martyr Vitus cum suis coaequali-
deinde et capitis translalionem, cui rei serviet bus nobiliter triumpharunt. Caput autem beati
Justini in Autrico, quodnunc Autisiodorum dici-
tur, corpus vero in loco, quem ipse designave-

rat, sepulturae traditum est. Si istic sisteret rela-

§ III. S. Justini translatio in Corbeiam tio Vitumque sanctum uti et Justinum in tali per-

Saxoniae. secutione passos, istorumquenominum sacra corpora

Ethicomnia Ctancti nostri Pueri sacrum corpus jam
implexa sunt
j^ sep Xl lturx loco ad Luparam, in ecclesiam Pari-
undecumque allata nude assereret, mirum quam
midtis disceptationibus viam prxclude.ret. Verum
e primo et S. Vitus Siculus habendus fuit, habendus et Ju-
stinus Luparensis, ut ex sequentibus plane intelli-

siensem, nunc metropolitanam, translatum, in lip- ges. Ita scriptor prosequilur :

sanotheca deaurata expositum, ibidemque hodie Of- 21 Post multa annorum curricula, jam fide Corbciam
etiam ccclesiastico honoratum jam vidimus, florente, cum ipsi rerum domini crucem praefer- fr^™,',f„m
txcio
Corbeix Annales et Chronica non aliter rent diademati Karolus imperator, cujus nec
dum novx ,

cum seculo deficiet fama, Saxoniam, bello Ro- F

V, loquuntur, quam si sacrum corpusculum, jam a se-
culo ix, in celebre illud coenobium translatum fuis- manis subactam, Christi fide ac servitute nobili-
ut tavit. Cujus progenies cum regnum
Romanum
set, anno post fundalionem octavo et scxagesimo,
sedecim rexisset, Ar-
modo docebit historia. Hic ex Annalibus a Lcibnilio post eum annis centum et
nulfus jure hereditatio successit Karolo enim
editis tomo 2 Scriptorum Brunswicensium pag. 299
:

paucula hxc prxmittimus, annum ipsum expresse Ludewigus Pius, Ludewigo Pio Ludewigus se-
cundus, Ludewigo secundo Ludewigus
tertius,
designantia, nempe dcccxci, quo corpus S. Ju-
Ludewigo tertio Karolus infans, Karolo Arnul-
stini martyris e Francia in monasterium
no-
abbati,
strum delatum cum magna processione. Qux ca- fus.Cujus anno tertio, Bovoni Corbeiensi
amator, defuncto
dem prorsus refert Syntagma Christiani Francisci qui dicebatur pius et fratrum
abbas;
Paulini pag. 375 : ut plane consequens sit, rece- successit Godeschalcus, sextus ejus loci
saluti patriae
ptissimam opinionem istic olim fuisse, quod S. Ju- qui secundo ordinationis suae anno,
corpus beati pueri et martyris Justim
consulens,
stini Parisiensis corpus ibidem a tot seculis fuisset
in Corbe-
depositum; cui, ut eadem historia subjungit, et ca- de Francia in Saxoniam translatum,
octingentesimo
iensi monasterio anno Domini
put ipsum subinde accesserit. Quo priusquam pro- sexagesimo
nonagesimo primo, a loco condito
ccdam, Mabillonii de tota ea historia judicium cru- cum cetens
octavo, sexto Kalendas Aprilis,
dilis hicproponendum ccnsui ex Actis Sanctorum perpetuam
Sanctorum corporibus, ad nostram
Ordinis Bcnedictini seculo quarto parte 1 a pag.
526, cujus hxc sunt verba
pacem collocavit.
:
hac exMttsm-
22 De quo abbate, quam misericordi
ra
niVhn'Cta
1' ' 19 De translatione reliquiarum sancti Justini in scnptis
vita correptione sit emundatus, quod
v'Hquiu seu Justi pueri, qui sub Diocletiano et Maxi- episcopi
Thietmari Merseburgensis venerabihs
miano imperatoribus sub Rictiovaro praeside
legentium inseru.mus.
martyrium in Gallia passus est, agendum esset reperimus, pro utilitate
monacho Al/rio, MU
ad annum dcccxci, quo ejus reliquiaj ex Francia Porro qux sequitur historia dc
cum ad sanctum Vitum omm-
Alfrido seu Alarico,
Corbeiam novam a Bovone abbate translatse

Tomus l Augusti.
 ,

34 DE S. JUSTINO MARTYRE.
AICTOHK no referatur, nescio cur hic admixta sit, ubi de sola nii. Hic implexx tetricxque adeo telee finis esto
J. B. S. jam Acta
sancti Justini translatione sermo est. Narratur in ipsa exhibenda sunt.

eo parergo horrenda dxmonum xgrotanli monacho

insullantium visio, ubi triginta septem voluminibus
prxteritx vitx errata enumerare se fingerent men-
dacissimi spiritus, quos S.
biliter fugaverit : deinde,
Viti patronicium mira-
vero per eumdem mona-
VITA METRICA
chum, jam valetudini planc restilutum, varia abbati
intimari Sanctus voluerit ad seriam morum emen-
dalionem ;
quam si negligeret, a Deo contemnere-
Ex tomo 3 operum Venerabilis Bedcn
lur, atque adhuc supcrstes alium in sua sede Do- a col. 367.
minum videret. Dixerat haec astans et rnox dis-
paruit infans qux autem prxdicta fuerant, ita
;

evenisse svpcrpositumque vivo etiamnum Gode-

,
|uando Christus De- Et ne quisquam potuis-
schako abbatem alium, docet historix sequela, qux
pluribus istic legi pctest ; nos alteram qux subse-
Q us noster
Natus est ex Virgine,
set
Contutari latebris
quitur, translationis partem prosequemur. Edictum imperiale Ubique componeban-
relatis ibi 23 Arnulfo imperatore de medio
lta pergit : Permunduminsonuit, tur
historits.
sublato, Ludewigns, qui dictus est infans, re- Quatenus totius orbis Hoc modo insidiae,
gnavit. Post quem Conradus, cessavitque re- Fieret descriptio : Quee euntes compulis-
gnum de domo Karoli. Eligitur deinde designa- Nimirum quia in carne sent
tione Conradi morientis Henricus Saxo, ejus et
Tunc ille apparuit, In jus idolatrise.
gentis et nominis primus. Quo defuncto, filius
Qui in ccelo universos Non illis emendi quid-
sumfilii
Electos ascriberet, quam
'
l.
ejus Oddo successit, qui miro sancto "
et devo-
Quos sacrae commen- Aut vendendi copia,
B tione archiepiscopatum statuit supra ripam Al-
davisset Nec ipsam haurire a-
bise, in loco qui dicitur Parthenopolis ; circa
Fidei professio. quam
quem dum totus intentus esset, praediis, sedifi- Quam qui digne obser- Dabatur licentia,
gemmis ciis, auro, argento, rerumque exqui- gummis *
, varint, Antequam thurifica-
sitarum decore quodque onmibus est venerabi-
; Cum bonis operibus, rent
lius, Sanctorum reliquiis ipsum pr» omnibus Quas sunt velut qui- Detestandis idolis.
hujus regionis ecclesiis ditavit. Inter quae caput dam census 3 Ea tempestate fuit
beati pueri Justini, quod ipse abscissum matri Domino amabiles, quidam
Civitatis describuntur Prsefectus in Gallia
direxit, ab Autrico sibi apportatum conservabat,
Coelestis municipes. Perfidus.ferox, immi-
corpusque a loco, ubi requiescere videtur, trans-
Quos census uterque tis,
ferre cogitabat. Gerbernus autem Corbeien-
sexus, Christi nomen odiens,
sium abbas decimus, cum omni congregatione Omnis aetas exhibet, Et in Christianos fu-
precibus apud Deum
homines quosque pote- et Ut testatur plurimo- rens,
rat, Sed quia
caput corpori adjici precabatur. rum Riciovarus nomine :

multum valet deprecatio justi assidua, servorum Martyrum exercitus, Quem cum supra nomi-
Dei vicit instantia, et imperator, divina clemen- Non solum constans nati
tia commonitus, caput suo adjungendum cor- ex viris, Principes dirigerent,
pori, Gorberno abbati venerabili dedit. Abbas au- Verum et ex feminis : Ut sanctos perseque-
tem et sui fratres monasterio anno D. DccccxLrx, Nec sevo tantum maturi retur
Subibnnt martyrium, Positos in Gallia,
iii Kal. Augusti, gaudentibus et populis, ac in
Sed et multos propter Cupidus caedis sancto-
laudem Dei conclamantibus, intulerunt. Tanti
Christum, rum
patroni precibus nos juvari si crediderimus
Et fldem catholicam, Protinus efficitur.
videbimus ,
praestante Domino nostro Jesu Chri- Legimus fuisse passos Et ingressus civitatem,
sto, qui cuni Patre et Spiritu sancto regnat per In aetate tenera : Basileam nomine,
omnia. 2 Ex quibus sanctus Qua suos cursus in
Quid ile iis 24 Habes Corbeix Saxonicx vetuslissimam tra- Justinus Rhenum
sentiendum.
ditionem, de qua quid statuas, tuum esto judicium : Novennis puerulus, Infert Ara fiuvius,
id secure dixero, tot in Actis nostris exstare Justi- Qualiter per passio- Multos Christianos
ibi

nos et Justos, ul si minus jam data historia Pari- nem Demergi prseceperat.
siensi aul Bellovaccnsi omnimode. conveniat, alix Migrarit ad Domi - Sic per loca universa
num, Edictum dat impium
Sanctorum sijnonijmorum reliquix non defucrint,
Sequens textus de - Ut nullus Christiano-
quibus tota res commode adscribi possit, scclusis
monstrabit rum
Actis, huic vel altcri perperam atlributis. Ea olim
Scire cupientibus. Sineretur vivere,
fuit et perseverat hodie bonorum Catholicorum pie- Dum crudelis Diocletia- Quibusvitamstatuebat
tas, dicam, an zelus et fervor quandoque prxni- nus Per tormenta adimi.
mius, ut quas colunt Sanctorum reliquias, celebri- Romani imperii Erat ea tempestate
oribus quibusque istius ejusdem nominis vel conten- Simul cum Maximiano In Autisiodoro
tiosius adscribi velint; quos eo solo et justo titulo ac- Teneret monarchiam, Quidam vir bonus et
quicscere oporteret, quod vcras et genuinas Sancti Talis est in Christianos Justus,
alicujus, sive synonymi Mota persecutio, Matthseus vocabulo,
sive alterius cujuscumque
sacras exuvias Ut darentur ad poena- Illique Justinianus
licito et probato cultu venerentur;
quod etiam hodie rum Et Justinus filii.
et in Corbeia nova, et Parisiis, et
Bellovaci religiose Universa genera, 4 Sed Justinianus ortu
fieri, nemo bene Catholicus me-
Ubicumque compre- Carnali prascesserat :

ritoimprobare queat id quod in Opere nostro innu- :

hendi Justinus vero aetate

meris exemplis et demonstratum est et porro sxpius
Aliquem contingeret, Morum anteierat,
quam lubeat imposterum eril demonslrandum. Ne Quem hujus professio- Per vitam immacula-
Corbeia nova procul abeamus, quid de prxcipuo pa- nis tam
trono S. Vito senlicndum sit, videri potest ad xv Ju- Obligaret titulus. Senectutem induens.
Qui
 : ;; : : ; : :
:: :

DIE PRIMA AUGUSTI. 35

\ Qui in brevi consum- Nihil nobis adversa- Ipse vero sua sese omnem
Ipsi prodide- Ex beba.
matus, tur, Tunica expolians, runt
Longa explet tempora, Nil erit contrarium, Nuditatem ejus simul Causam, pro qua ve-
Meritorum ejus laude Quin illaesi ambule- Operire studuit, nerant,
Manente in secula : mus, Geminum praebens e- Scilicet quia captivum
Quia placuisse Deo Redeamus sospites. genti Fratrem suum quaere-
Ejus constat animam. Ad hos filii affatus Taliterauxilium. rent.
Hic antequam nascere- Ista pater reddidit Tunc adversus illumpa- Proinde satis humanus
tur, Possem, ait, ego for- ter Fit eis Hippolytus,
Frater ejus senior, san Motus aliquatenus, Et cum eos refecisset,
Jam dictus Justinia- 0, fili dulcissime, Increpare coepit eum, In pace dimiserat,
nus, Sustinere iter tantum, Quare ita fecerit Ut coeptum iter egis-
Capitur ab hostibus, Quisumfretusviribus; Ejusque tain pium fa- sent
Atque a domo paterna Tibi autem, cum sis ctum Cum Dei auxilio.
Longius abducitur. puer, Vocat dispendium. Tunc illi profecti flu-
Beatus vero Justinus Ut non possis timeo, Non , inquit sanctus men
Mox a pueritia Ne forte teneritudo Justinus, Attingebant Iseram
Rebus animum divinis Laesa tui corporis, Hoc voca dispendium, Et dum transire per
Incessanter dederat, Fatigatum te quod abs Propter quod beatitu- illud
Profectum quotidia- te, do Ipsos oportuerit,
num Faciat deficere. Nobis repromittitur, Non inveniebant illic

Dante Dei gratia. Respondens sanctus Ju- Spiritu sancto dicente Aliquam naviculam.
Qui cum polleret virtu- stinus, Per David Psalmogra- Quod cum moleste tu-
tum Patri suo retulit, phum lisset

Donis spiritalium, Famulus , ait , sum Felix, qui super ege- Pater sancti pueri,
B Inter cetera hoc pri- Christi, num Ipse beatus Justinus E
mum In quo me confidere, Intendit , et paupe- Demonstratum eoeli-

Illi Deus contulit, Et me illi commendare rem, tus

Ut haberet futurorum Semper, pater, nove- Quomodo in die mala Conturbato genitori
Saepe praescientiam. ris. Deus eum hberat, Protulit praesagium.

5 Tum per revelatio- 7 Eamus ergo in ejus Sed nec ab auditu ma- 1 1 Quamvis, ait, nunc
nem Adorando nomine, lo inpromptu
A Deo instruitur. Illi totum committen- Timere compellitur. Non assit navigium,
De fraterna servitute, tes 9 Malareprobisest dies Non est tamen anxian-
Et de ejus domino, Effectum itineris In die judicii, dum
Et quod inde pla- Cumadieternumdam- Nobis de itinere:
Qui appellabatur Lu- illi

cet, nantur Quia mihi est a Chri-

pus,
Ambianis habitans. Sit nobis amabile. ADeointeritum, sto

Adquievit pater istis Arsuri igne aeterno Ostensum solatium.

Cum hoc illi revelatum
Hortamentis filii, Una cum diabolo. Quidam enim homo no-
Fuisset a Domino,
Patri suo hoc narrare Assumptisque ad hoc A malo timent auditu, bis

iter Quibus in judicio Cum navi appropiat,

Confestim studuerat,
Sibi~necessariis, Vox a tribunali Chri- Cujus nobis impende-
Ad redemptionem fra-
Proficisci mox ccepe- sti tur
tris
Sonat terribiliter Incunctanter commo-
Hortans iter arripi. runt :

De Autisiodoro. Ite a me, maledicti, dum,

Ad quod illi pater ejus
Ut transire valeamus
Et cum dies declinare In ignem perpetuum.
Taliter responderat :

Ccepissetadvesperam, In hac autem die mala, Hunc praesentem flu-

0, inquit, fili, ignoro,
Qua damnantur impii, vium.
Qua sit eo transitus : In Milidonensi castro
Recepti hospitio, Liberari promeretur, Cum adhucpuerparenti
Et propter hoc quid Loqueretur talia,
agamus, Quieverunt sub ejus- Qui dateleemosynam,
Utnoneumille malus Eccequidamnautave- F
C Me nescire fateor. dem
Auditus perterreat nit
Tunc sanctus puer Ju- Ibi noctis spacio :

Quibus ad portam ca- Sed magis dicatur ei Cum sua navicula,

stinus
Ore Christijudicis, Sicut sanctus praedice-
Animo accenditur, stelli
Ut accedat regno Dei, bat
Atque omnem pera- Pauper quidam ob-
Propter eleemosynas, In praesago spiritu.
grabat viat,
claudicabat Fratribus quas ipse Tunc accedentes ad il-
MoxAutisiodorum, Qui et
Christus lum
Sicubi reperiretur gressu,
Impendebat minimis. Qui cum navi venerat,
Dux eis itineris. Et visu caruerat
Vides, inquit, pater, Se petebant adjuvari
Sed cum non invenire- Quem atra vexabat fa-
quanto Uttransirent fluvium,
tur mes, Navigationisjustum
Pariter et nuditas : Bono compensabimur,
Qui quaesitus fuerat :
Offerentes pretium.
Reversus puerbeatus Cui ut innotescebat
Dum ex his quse nos
Nauta igitur petita
Justini praesentia,
habemus, _

Hoc patri annunciat, Satis prompte annuit,

Mendicabat, ut dona- Subvenimus inopi
Dicens tamen non Ipsis vero naulum da-
Et idcirco quod men-
,

cessandum ret re
eleemosynam, dico
Esse ab itinere. Illi
non que- Debitum volentibus,
Quo pene extortam Datum est,
6 Nos, inquit, perga- Non accepit ille quid-
rere.
mus, pater, fame quam,
Recrearet animam, 10 Igitur in Milidone
Christo nobis comite, Gratis praestans com-
8TuncbeatusPuersuo Noctu requieverant
Qui non sinet nos modum.
Facto mane iter suum
fraudari Genitori suggerit, 12 Illiautemproperan-
Protinus accelerant
Nostro desiderio, Alimentum fore dan- tes,
dum Et Christo eos ducen-
Quod de redimendo Ambianos veniunt,
te,
fratre Eidem famelico, Inquiruntque domum
Obtentoque a patre Venerunt Pansium.
Habemus in animo. Lupi.
Ubi a quodam excepti
Sedettranseundsenobis victu Fratris sui doroim
:

praeduce Emendat esuriem :

Nomine Hippolyto,
Christo viffi
Qua
 : :, , ,:

36 VITA S. JUSTINI MAUTYRIS.

v.x iibiia
Q ua mox inventa ad Eumdem Interim Lupus, qui il- Sicque postea valemus
illum suum los Proficisci melius.

Preces ferunt suppli- Agnovit continuo. Suscepit hospitio, Cui beatus Justinus
ces. 14 Enimvero mens San- Sub ipsis nocturnis Jam futura praesciens,
Quem prior sanctus Ju- ctorum horis Si gustare inquit ,

stinus Dum adhseret Domi- Eos excitaverat, istic

His affatur vocibus : no, Et abire hortabatur Aliquid disponitis,

Venimus ad tuam, ai- De internis et occultis Inde ante diluculum. Erit vobis hoc omnino
ens, Ab eo instruitur, 16 Affuerunt sero, in- Faciendum citius.

Lupe, clementiam Res ignotas edocetur quit, 18 Ecce enim appro-

Ut captivum fratrem Spiritu prophetico. Hic praefecti homines, pinquant
nostrum Ostendit hoc liber, acta Qui ut esse Christia- Huc legati judicis,
Reddas nobis liberum. Narrans Apostolica, nos Qui nos, si valebunt,
Compertum est enim Ubi legitur frequen- Vos primum compere- debent
nobis, ter : rant Judici adducere,
Ipsum sub te degere, Dixit sanctus Spiritus Nunciare hoc prae- Et ad poenas subeun-
Et ad illum redimen- Sive Petro, sive Paulo, fecto das
dum Seu cuique discipulo. Festini abierant. Eidem contradere.
Nostram substantio- Hoc modo sanctus Ju- Fratrem ergo ,
quem Vos ergo precor ,
, si

lam stinus quassistis, vultis,

Apportavimus donan- Fratrem dum agno- Vobiscum abducite : Festinate refici :

dam sceret, Redemptionis a vobis Ego astans specula-

Nunc pro tua gratia. Lupo qui eum tene- Pretium non exigam; bor,
Tunc Lupus, qui essent bat, Tantum fugitote istinc Aliquis si venerit,
illi Confestim hoc prodi- A persecutoribus. Qui insidietur nobis
B Coeperat inquirere dit: Illis, sicut hortabatur, Ex mandato judicis.
Didicitque quod fuis- Meus, inquiens, est Profectis, velociter Et si quisquam ad hoc
sent frater, Supervenerunt ab ipso nobis
Non ficti Christicolae Qui fert manu lampa- Destinati judice : Forte supervenerit,
Et quod habitantes es- dam. Qui, si invenire pos- Ego colloquar cum il-

sent Pro hoc redimendo ad sent, lo;

In Autisiodoro. te Ipsos comprehende - At vos ingredimini,
Frater autem, aiunt, Pater meus venerat : rent. Et in preesentis spe-
noster, Tu nobis, uti promi- Et cum non inveniren- luncae
Propter quem huc ve- sti, tur Antro vos abscondite.
nimus, Hinc esto benevolus Qui qusesiti fuerant, Ista prophetalimore
Et quem a captivitate Ut germano comitati Regressi sunt ad prae- Puer sanctusloquitur,
Conamur redimere, Repetamus propria. fectum Cum ecce mox adim-
Vocatur Justinianus, His auditis frater ejus, Quos illuc direxerat, plentur
Tuusque est domesti- Redditur attonitus, Narrantes quod jam Ipsius eloquia,
cus. Quod ab eo numquam digressi Quaepraedixitdetrans-
13 Ego, inquit Lupus, visus. Ab hac domo fuerint. missis
vobis Taliter sit cognitus : Tunc praefectus jubet Sibi carnificibus.
Praebebo hospitium, Qui affuerant, miran- cito, Etenim inter loquen-
Et quos habeo osten- tur Equites ut quatuor dum
dam Super re insolita. Insequi eos studerent Apparebant quatuor,
Omnes meos pueros : 15 Gratulabantur fide- Cursu velocissimo : Quos transmiserat
Et si frater vester hic les, Atque ad suum tribu- praefectus
est, Gaudentes in Domino, nal Eos comprehendere
Redimatur pretio. Atque pro tanta vir- Mox eos adducerent. Vel si hoc non potuis-
Igitur cum domum Lu- tute 17 Si reniterentur quid- sent,
C pi Deo agunt gratias, quam, Tunc eos occiderent.
Introissent vespere, Et cum laude Christi Jussit eos perimi. 19 Quibus visis, se in
Demonstravit suos eis nomen Igitur arreptis equis, antrum
Duodecim pueros, Frequenter ingemi- Insequuntur propere, Ceteri abripiunt :

Inter quos non est in- nant. Quo sanctus puer Ju- Beatus vero Justinus
ventus Erant ibi in eodem stinus Consistit intrepidus
Ille quem quaesierant. Constituti tempore, Cum suis tetenderat. Ad martyrii a Christo
Beatus vero Justinus Homines retiarii Locus habetur anti - Destinatus gloriam.
Oculos circumferens, Supra dicti judicis : quus, Ad quem ministeriales
Vidit quemdam extra Qui ut eos Christianos Lupera cognomine : Accedentes judicis,
ipsos Esse recognoverant, Ad quem cum appro- Sciscitantur, quis fuis-
Assistentem puerum, Conciti adnunciarunt pinquarent, set,
Cujus manibus accen- Illud suo domino, Non longe abfuerant Quaa ejus professio,
sa Si quid forte voluisset Ipsis a pnefecto missi Quive, vel ubi fuis-
Ferebatur lampada. De ipsis praecipere, Crudeles carnifices. sent,
Hic erat frater Justini Juxta leges promulga- Tunc Justinianus san- Quos habebat socios.
Gloriosi pueri, tas ctum Quibus ille referebat
Captus tamen ante Adversus Christico - Justinum alloquitur, Omnia per ordinem,
ejus las. Opportunitatem, ait, Ego, inquiens, Justi-
Natalis exordium, Tunc misit confestim Istic cernis affore, nus
Numquam ante tem- judex Qua aqua possit hau- Appellatus nomine,
pus illud Qui eos adducerent, riri, Christianum me ha-
Ei visus fuerat. Quos si noluissent se- Et nos cibo refici : beri
Beatus vero Justinus qui, Si placet, consideamus Exultans profiteor :

PlenussanctoSpiritu, Jussit claudi carcere, Parum panis frangere Et quia persecutores

Nullo homine docen- Donec opportune pos- Atque aquas haustu si- Hujus estis nominis,
te sent tis Ob hoc prodere non
Hactenus incognitum, Praesentari sibimet. Ardorem extinguere, possum
Meos
 : : :

DIE PRIMA AUGUSTI. 37

A Meos vobis compares, Duplici proprietate Mirum dictu, ccepit Ire ad domum Mat- Ei ntn*.
Ne propter me subi- Duplex habens bra- illos thaei
gantur vium, Absolute alloqui : Jussit tres presbyte-
Ad poenarum genera. Quod et in confessione Et docens de sepultura ros,
Nisi, aiunt, illos nobis Christi perduraverat, Sui eoscorporis: Qui de ipso studiose
Citius prodideris, Et usque ad mortem Euntes, inquit, adlo- Portento inquirerent.
Nostro scias jugulan- suos cum Quibus omnia Mat-
dum Proximos delexerit : Qui Lupera dicitur, thaeus
Te jam fore gladio, In ipso praeceptis Chri- Atque meum sepelite Retulit per ordinem,
Tam quod abnuis hoc sti Ibidem corpusculum j
Ut se de sancto Justi-
nobis, Delectatus dulcibus, Matri vero me» caput no
Quam quod et Chri- Quod nos jussit ante Hoc meum advehite, Res gesta habuerat :

sticola. illos Ut naturalem affectum Vel de passione ejus,

20 Respondens sanctus Nihil fore timidos, In illud exhibeat, Vel sepulto corpore :

Justinus Qui occidunt corpus Et amoris mei secum 26 Subjungit etde allato
Dixit carnificibus : istud, Istud pignus habeat : Matri ejus capite,
Repromittit quidem Textum venis langui- 24 Ipsa vero si tenetur Qualiter lux de ccelo
sanctum dis : Mei desiderio, Hora noctis tertia
Nobis Euangelium, 22 In hoc a Sancto Jo- Studeat in paradiso Domumipsam, in qua
Ut qui propter Chri- anne Me locatum subsequi, erat,
stum, suam Suasus apostolo, Ubi animse Sancto- Omnem illustraverit.
Animam perdiderit, Qui, sicut Christus pro rum Hsc presbyteri ad su-
In vitam aeternam vere nobis Quiescunt feliciter. um
Eamdem custodiat, Animam posuerat, Tunc illi, ut sanctus Referunt pontificem,
Et idcirco pcenas pati Sic dicit et nosdebere martyr Qui adesse omnem cle-
B Pro illo non timeo, Facere pro fratribus. Justinus praeceperat, rum E
Dilectu ejus malens Proinde ad declaran- Condientes corpus Protinus pra?ceperat
mori, dum, ejus, Gratias Omnipotenti
Quam ofFense vivere. Quanta; esset gloriae, Ibi sepelierant, Agunt pro miraculo.
Quod vero jubetis a me Idem venerandus mar- Ubi ipselocum ad hoc Denique clarificatur
Prodi meos compares, tyr Signavit ex nomine Hoc factum per popu-
Nihilominus hoc san- Oecisus pro Domino, Caput vero ejus, matri Ium ;

Gloriosum demonstra- Ipsius attulerant Concurrunt omnes

ctum :

tur Quod illa gaudens sus- gaudentes,

Vetat Euangelium,
Ipso Domino mon- Protinus miraculum. cepit, Martyrem glorificant,
strante Amputato enim ejus Deo agens gratias, Immo Dominum, qui
Sacrosancto capite, Quia innocentem ejus illum
Quod hoc nollet fieri.
Nam quando in passio- Corpus truncum hoc Animam asciverit Sic mirificaverat.

in suis Tibi dicens, Christe, Interim jubente sancto

ne,
Manibus accipiens, honor, Amatore praesule,
Quam pro nobis per-
Ante suimet lictores Laus et jubilatio : Caput sanctum collo-
tulit,
Steterat immobile Quia dignatus es istum catum
Suos ipse est exactus :

Puerum assumere, Condigne in feretro,

Prodere discipulos, Cujus mox obstupefa-
Et associare tuis Cum honore atque
Minime eorum dela- cti
Terroreprodigii, Beatis martyribus. hymnis
tor
At tu. beate Justine, Fertur ad ecclesiam :

Voluit existere : Fugiunt persecutores,

Non ausi subsistere, Fili mi dulcissime; Et in loco quem paravi t
,

Et cum comprehende- Sibimet episcopus,

Cum Sanctum viderent Qui Christi regnum
retur
intrasti Ibi illud veneranter
A persecutoribus, tantum
Recondi providerat
Praecepit ut sineren- Facere miraculum. Cum palma victoriae,
Ibi mei memor esto UbipluraMartyrsan-
tur Parentes vero ipsius
In tuis suffragiis. ctus F
C Abire discipuli : Egressi de latebris,
25 Haec ipsius genitrice Prastat beneficia.
Ne quemquam, ut jam Vident sanctum cor-
Orante cum lacrymis, 27 Nam ad compro-
prsedixit, pus ejus
Mox resplenduit lux bandam ejus
Ex eisdem perderet. Consistens immobile ;

Miratique quod abs- ingens Cum Deo potentim ,

21 Nunc itaque nove-

Super habitaculum, Sacro capiti dum di-
ritis,
cissum
In quo sanctum caput gnas
Neutrum me facere, Caput ferret manibus,
ejus, Celebrant exequias,
Ut vel Christi nomen 23 Varia inmente ver-
Habebatur positum. Puella qua? casca ve-
sanctum sant
H»c autem lux circum- nit,
Metu mortis abnegem, De ejus martyrio,
Clare videns rediit.
Dum ei talis gaudere quaque
Sociosve meosprodam Quae cum essetin «etate
Censuisset gl >ria, Cuncta illustraverat,
Contra Euangelium. Habens annos sede-
Ita ut admirarentur,
Adversum haec docu- Et rursum flere de illo cim,
Natura suggereret Qui in urbe aderant :

menta _:
Inter Martyris dela-
Maxime tamen de illo Erat autem nox, cum
Irascuntur nuncii, tum
Fiuntinde anxii. istud
Mutuoque adhortatu Veniens obsequium,
es- Fieret miraculum.
Necem Sancto praepa- Qua sepeliendum Adjuva, inquit, beate
In illis diebus sedem
rant, set Martyr Christi, adju-
Sacratum corpuscu- In Autisiodoro,
Quos vel parum expe- Rexerat episcopalem va,
ctare lum :
Ut visum diu negatum
Mutuaque inde sibi Amator vir Domini,
Vetat iracundia. divinorum or- Tuo patrocinio,
Conferant colloquia.
Quem
Itaque evaginato _
nabant Domino Christo prs-
Demum unus gladio, Qua3 cum agerent di- stante
Muneracharismatum.
Amputavitcaput ejus, versa Auipisci merear,
Hic dum coelitus emis-
Ceteris hortantibus : Motioneanimi, Quo laudetur nomen
Sic cum gloria et lau- Caput beati Justini, sum
ejus
Splendorem conspice-
_

de Quod gestabat mani- In tuo martyrio.

bus, ret,
Martyr ccelos subiit,
Dixit
 38 DE S. JUSTA VIRGINE ET MARTYRE.
Ex IttDA.
Dixit, atquecoramomni In glorificatione Gratias congeininat, Cui sit honor et pote-
Populo, continuo Martyris tripudiat. Laudem dicens Sal- stas,
Restituto, ut petebat, Iterum plebs omnis vatori Per seterna secula.
Oculorum iumine, gaudens. Jesu Christo Domino, Amen.

DE S. JUSTA VIRGINE ET MARTYRE

J. B. S.
AQUIL^E, IN VESTINIS UAUJE.

3 Id vero quam luculenter pateat, faxo clare salteni anti-

COMMENTARIUS PR/EVIUS. perspicias. Cum me obscuris et perplexis immersum qua et since-

involutumquc adverlercm, ad solitum patronum

Neapolitanum recurri, Illustrissimum amicum D.
De Sanctse sociorumque ejus cultu Dominicum de Gcorgio, eique articulos aliquot pro-
et gestis. posuiAquilam dirigendos, unde petenda erat tota
dubiorum solutio. Post menses aliquot id responsi E
obtineo, quod minime quxsieram, nudam ipsam Le-
KORTE S(iB quila. nrbs Ilalix notissima, prxcipuos ha- gendam scilicet, cujus jam septem Mss. apographa
D.1OCLETIAN0.

Profann ur-
blt liutoria
tiola ett.
A
-L -M_ Cirillum
buit nobilitatis su,t, anliquitatis et singu-
larium gestorum scriptores Bernardinum

ter alios nb ipsis citatos,

posjremum stuilium
ac Salvalorem

fuit,
quorum
ulcivilatem
Massonum prx-
inter alia id
suam ex Ami-
non
ad manum erant cum nescio qua historia invenlio-

qux
hil
et S. Justae fuisse

expendenda ;
;

nis ac translationis sacrorum aliquot corporum, inter

ubi
memoratur, inferius nonni-
nempe ea prxmiscro qux huc
spectant proxime, ipsamque, Sanctorum Legendam
,

terni, Furconii aliorumque vicinorum oppidorum et frustra huc inde transmissam. Ad cctera vero qux
castcllorum ruinis excitalam, ad remotiora secula de antiquo recentique cultu, de vetcri atquehodierno
revocarent; cum tamen ex diplomatibus, ab ipsismet Ofjicio, Leqendx com-
de totius historix veritate, de
relatis, satis evinci posse videatur, seculo tertiode- positoribus eorumque xtate, deque variis translatio-
cimo haud mntto antiquiorcm esse, a FredericoII im- nibus postulaveram, nec verbum repositum est, ut
peratore civilitcr, ab Alcxandro IV summo Pontifice incertior modo sim quam dudum fucram. Hxc, nisi
spirilualiter exornatam, ab illo Aquilx nomen, ut vehementcr fallor, abunde demonstrant, quanta ist-
volunt, sortita, quidquid Uijhellus et alii oblucten- hic sit sacrorum hujusmodi cimeliorum penuria ;

tur; a summo Ponli /ice vero episcopum nacta,lrans- quibusdestituto, id unice reliquum est, utquxaliun-
latis eo Furconiensibus tum juribus, tum honoribus de colligi potuere', hic paucis subjiciantur.
ac prxrogativis, quinimo circumvicinis incolis prope 4 De sgnonymis sanctis Justis virginibus pridem llujus San-
dum de clm 9 esta >
omnibus, nndc dcmum in insignem urbem excreve- actum est; de iiac nostra loqui ccepimus,
rit, a jam dictis scriptorihus liaud parce laudatam ac sanctis Florentio et Felice pducis ageremus ad xxv
illustratam, eliam a Leandro Alberto in sua Italix Julii, una indicantes, horum gesta, cum Actis illius
descriptione, apud qucm invcnics qiue inter diversa, connexa esse, atque ex illorum genere qux, ut mi-
ut in obscims usuvcnit, scntienlcs, non usque adco nimum prudenti cxamine opus habent, ut satis nobis
controversa sunt, certe. hic a nobis minime observun- isthic fuerit, breve eorum compendium referre ex F
da, nedum disputanda. Ferrarii Sanctorum Italix Catalogo, visuris hoc die
iioii uem sa- 2 Id dolemus quam maxime, quod res civiles, quid de tota ca historia statuendum esset. Et vero,
irii.
bella, vicissitudines cetcraque co spectantia tam so- re tota attentius modo examinata, nihil invcnimus,

licite disquircntes, plurima neglcxerint adurbis pa- quo majorem ei auctoritatem conciliemus. De sc.ri-

trixque sux spleudorem haud parumsane conducen- ptorc aut scriptionis tempore non est unde quis
tia ; ea nimirum qux ad Christianam magnificcn- judicct: ordo, stijlus et rei dispositio eam sapit xta-

tiam, ad diaiceseos statum, ad ecclcsiasticas diijnita- tem qua viri boni, opinor, et pii licitum sibi puta-

tes, ad tempta, capitula, Sanctos corumque sacras runt, id genus oraliones cudere, aut ex populari tra-
exuvias, quibus e vicinis castellis et urbibus locuple- ditione, vel cx aliis Sanctorum gestis accipere, qux
tatos sese aijnoscuiit, potissimum pertinent; ut re- Sanctis, alias noti satis notis, appiicarentur ; de
rum sacrarum illustrandarum immemores omnino qua nimis quam frequenti libcrtate , txdet tolies

fuisse vidcantur. Quorsumhxc vcrgant, facilc intct- alibi dicta repetere. Nec vero Lcgcndam talctn

ligitur. Sanctos suos patronos inter hodicrnam no- qualem, qux apud nos exstat, ct integra et variis
stram S. Justam Aquilani recoiunt, in propria ec- modis contracta, aut germanam aut anliquam esse,

clesia collegiata, quam inter quatuor insignes pri- hinc satis patet, quod typis eam nemo edidcrit, pri-

mam numerant, hodie celebrem, de qua tamen vix usquam aliquam Ughellus Fpiscopis Theatinis in-
vola hactenus aut vestigium a scriptoribus istis aut seruit, ea phrasi et stylo, ut satis manifeste pateat,
aliis Aquilanis proditum cst. Opinor, quodvix viam unicuiquc liberum fuisse, eamdem pro gustu et
invenerint, qua qux de hac Sancta ejusque sociis libitu vertere et modificare. Neque minus clare per-
Florentio patre, Felicc et Justino patruis circum- spicies, dctcrminatum hujus S. Justse cultum nihil
feruntur, ad rcctam historix normam opportiinc or- minus csse quam vetustissimum.
dinarent, quod quam facile a me fieri possit, inde 5 De Legendistis jam diximus, ignotam ipsis aque « c cul
colliges,quod vetera monumcnta planc deficiant, ex fuisse; quod de Martyrologiis xque certum est, cum
quibus certi aut soiidi aliquid tuto eruerc liceat. in illis Justa hxc nusquam signata repcriatur. Fer-
rarius
 :

DIE PRIMA AUGUSTI 39

A rarius in utroque Catalogo, ubi de S. Justa memi tem hoc in Baczano, sub vicenda S. Justse, ut mt.tokk
nit, nullas vetustiores tabulas habuit, quas citaret, tunc saltem cultam fuisse, "*• ^- S.
aperte constet. Rursus
prxter unicum Maurolyci Marlyrologium ; haud opudcumdem pag. 101, inter alias Sanctas syno-
dubie quod Belinum non inspexcrit, in quo hxc nymas distinguitur, recepto ibi nomine sancta Giu-
verba procul dubio lcgerit Baronius Apud Italiam, sta di Bazzano quod est
:
nomen loci in quo Sancta
S. Justae virginis, quam tamen Romano adscribcre martyrium subiit, aut saltem primum scpulta fuit,
ausus non quod ex vaga annuntialione haud
est, qui in Actis est mons ipse Ofjidius, non alio nomine
satis perspiceret, qusc inter synonymas Justa illa qitam Bazzano olim et hodie compellari solitus ut :

esset, aut ubi in Italia coleretur. Unde etiam datur hic tuto concludas, Justse sanclilali vilio esse non
intclligi, Acta ipsum non vidisse, qux si consulere debere clientum in ca citins celebranda ncgligen-
potuisset, haud dubie Florentium et Felicem mili- tiam.
tibus Amiternensibus non adscripsisset. Hxc satis 8 Atque utinam pari felicitate argumenla suppe- «t nmt ii„

oslendunt, Baronii lempore tam celcbres non fuisse terent ad tucndam vindicandamque auctoritatem vr " b ''" I""-

Sanctos istos, quemadmodum hodie, saltem apud Legendx, quam dotcndttm est, scriptores imperitos
Aquilanos, prxdieantur. Miratus sum imprimis, fmde deturpasse, ubi et rei medulla et pleraque ad-
diligentissimum in refodiendis Sanclis Castellanum, juncta tot diversis modis expressa et mutata sunt,
tam Justam in indice collocasse, cum
studiose S. ut scriptores scu descriptores singuti id certatim in-
expressa nota quod cam in textu omisissct, ut vere tendisse potissimum videantur, ne eamdem phrasim,
in ejus ad textum Romanum additionibus prxterita saltem rem eamdem eodem modo redderent. Hinc
est. Quibus argumentis ad id permotus fuerit, ne- vides, qttantum txdii devorandum fuerit in legendis
que explicat ipse, neque mihi promptum est divi- conferendisque diversis octo tetricis compositionibus,

nare. Id ipsi, ni fallor, suspectum fuerit, quod quarum nonnullas ubi olim vidit noster P. Philip-
ante. Ferrarium Justam
scriptor nullus illam vage pus Ategambe, tunc Romx degens, earum, opinor,

B apud Italiam consignatam, Sipontinam dicere prx- pertxsus, rem omnem, quapotuit verosimilitudine, F,

sumpseril, quem puto ipsissimum fuisse Baronii in compendium historicum redegit, in gratiam P.
scrupulum. Florentii fsic utiquc S. Justae pater appellatur) de
obscura et Q Ceterum nequid ncgligamus ad Cttltum tantil- Montmorency viri in Societate tum celebris, a quo
,

tmp
^m Spectans, ita scripsit Maurolycus cum codice ad Boltandum transmissum est anno 1647. Haoc
Usuardino Florentino: In Italia, S. Justae virgi- nos elcgantiorem synopsim reliquis octo dissimilibus
nis codices vero Vaticanus, Victorinus, et Reginx
; orationibus prxferendam censuimus, tum quod rem
Suecix cum Belino : Apud Italiam, S. Justae vir- omnem, rescissis plerisque ambagibus, nitidius ex-
ginis. Minus eliam Justae nostrx quadrat quod ka- plicet, tum vero quod nihil ad historix substantiam

bet Editio Lubcco-Col. per S. Justse matronae, spectans omnino prxlermittat, ut iis fiet evidens,

aul Grevenus, per Just» martyris, matris S. Sil- qui dictum compendium cum cilata supcrius Ughel-
vestri, in puteum prsecipitatoe, qux plane fateor, li editione contulerint. Quam porro fidem mereatur

me non intelligere, ut ferme prudentior censendus tot mirandorum stupendorumque relatio, jam supe-
sit Molanus, qui et a virgine et a matrona absti- rius satis insinuatum est, sic tamen ut nihil ponde-
nuit ; ut fateri omnino cogamur, nullum prorsus ris, xstimationis autpretii ei subtractum velim, re-
rum hujusmodi peritorum judicio reiicta utteriori
exstare Martyrologium, non dico antiquum, sed nec
novum aliquod, prxtcr Fcrrarii Catalogum, in quo totitts rei discussione.

expressa sit Justae Sipontinae, seu Furconiensis seu 9 Monendus iterum lector.nonhic sota S. Justre Mc verosi-
'™ l s ''"'"'•
Aquilanx particularis memoria quod quam insoli- ; Acta aut certamen proponi, sed et eorum etiam quos £'
tum sit, norunt profecto qui in Actis nostris pere- martyrii cjus ccmites fuisse ad xxv Julii pridem

grini non sunt. Neque tnagis favorabilia snntjudicia indicavimus, nempe: Florentii palris, Felicis, tum
de ipsa qualicumque Legenda, Justini presbyteri conf. patruorum sic tamen ut
qux fcrri possunt et ;

utpote plane ignota et sepulta, donec Ughellus, ut Justinus non ubique dicatur S. Justae patruus, in-
jam dicebam, eam Catalogo episcoporum Theatino- stitutorem omnes Legendistx agnoscunt. Ceterum

C rum, occasione S. Justini primi istius urbis antisti- renovanda hic non est quxstio, qttam hoc die denuo F
tis, inseruit, probaturus nimirum, diversissimum atligit Ferrarius, utrumbini illi Florentius et Fe-
lix recte inter milites Amiternenses a Baronio
re-
eum a synonymo Sancto prcsbytero, ex solie
esse
xxv Julii, utpote quos
prxdictis S. Justae Actis cognito, in quorum non- censeantur, ut dubitavimtts

mdlis aprographis presbyter dumtaxat, in aliis epi- militiam secutos fuisse hodierna Acta ,
in quibus

scopus declaratur, pro mero vidclicet componentium solis noti sunt, nec vel eminus memorent, uti nec

ac transponentium arbitrio. textus ipse Martyrologii Romani, dum ibi Baronius

Coli tamen 7 Iis tamen omnibus nequidquam ostantibus non , ipse simpliciter scribit : Furconii in Vestinis, SS.
satts certum
martyrum Felicis Sipontinorum.
videtur de vetus t ac immemoriali sanctx hujus Ju- Florentii et

staeSipontinx seu Aquilanx cultu dnbilari posse: Congruunt hodiemis nostris S. Justae sociis verba
ut proinde hinc commode suppleri possit,
nam, ut ut incurios Aquilanos fuisse fatecmur in singula,
quod-
cjus festivitate vulganda, satiscertum est, eum colte- quod ex hodiemis Actis repetendum diximus,
xxxi De-
giatarn ecclesiam S. Justae nomini sacram, ante se- que pari modo S. Justino presbytero ad
Sanctam- cembris aptari poterit. Sic suum ex alhs
titulum
culum xvi quin etx\, exstructam fuisse,

que, aliunde translatam, ibidcm honoratam, etiam formavit Alcqambe : Compendium Vitarum SS.
Justa? filiae Floren-
pecutiari Officio, cujus hymni quantumvis imperite Justini, Felicis, Florentii, et
suam redolent. Accedit tii, ex Ms. ecclesiae collegiatre S. Just» Aquilaj.
coagmentati, antiquitatem
teslimonium, in appendice referendum ; ex quo pa- At cum ea qux proprie huc spectant, ad solam
vero
teat, S. Justsa corpus cum aliis fuisse inventttm S. Justam referenda sint, hoc simpliciori modo titn-
tempore Angeli, tunc Aquilani episcopi, anno 1330, lum concepimus
rem maxime accurante F. Nicolao de Paganica Or-
dinisPrxdicatorum, queni e.o eliam temporc floruis-
Quid? quod apud Massonum pag. 39 ad-
se constat.
ducatur instrumentum pro anno 1226, ad cujus cal-
ccm cxpressa hxc verba leguntur Actum est au- :

ACTA
 , ;

40 ACTA S. JUST^E VIRGINIS ET MARTYRIS.

AICTORE tenuem victum, quem ei pater suus suppeditabat,
.1. B. S.
in pauperes erogaret.
5 Cum vero fama accepissent sancti fratres, Furconium
Furconii in Vestinis, quae urbs olim inclyta, ho- petunt;

ACTA die vix urbis cadaver, haud procul Aquila est,

permultos adhuc esse Christianae fidei alienos,
cohortari invicem Et quid hic diutius, inquiunt,
:

Ex variis Mss. contracta moras trahimus? Contendamus illuc, et gentes

illas doceamus Christi doctrinam. AtcontraThe-

atini cives revocare ab eo consilio ibi bacchari ;

a P. Philippo Alegambe S. J. impietatem, bonos omnes acerbitatem adversa-

riorum fuga declinare ; cur sese velint ipsi tan-

tis objectare periculis? Sed Florentius et Felix,

Flarentiui ad littus
urbs Apuliae est in ut erant animis excelsi Quo quisque fortiorem
iiiin fratri-
Sipontum Italia,
:

Adriaticum, cui hodie Manfredonia nomen vincit, inquiebant, eo ipse fortior est, quoque
bus ronver-
sus, est. Degebant in ea tres fratres, Florentius, Ju- laborat amplius, eo majore in aeternum gloriado-
stinus, et Felix, qui audita virorum Apostolico- nabitur.
rum doctrina, ad Christi fidem conversi sunt. 6 Igitur quintodecimo Calendas Maias Theate ubi fulem au-
digressi, Furconium venere, et consedere in vico nunliantes
Justinum vero parentes ejus cum valere ingenio
cernerent, in disciplinam urbis suae Episcopo tra- qui Offidius dicebatur. Ibi primo statim occursu
didere qui eum sacris imbutum litteris, post an-
;
conspexere multitudinem ingentemmortaliumad
nos viginti sacerdotio inauguravit ipse vero ;
Jovis simulacrum, aromatibus incendendis, et
deinceps fratres suos, ut decebat jam sacerdo- thure adolendo, convenire. Degebat eodem in vi-
tem, ad timorem Domini, et ad omne vitae Chri- co Hilarius homo Christianus, largus in paupe-
stianae officium erudiebat. res, et excipiendis hospitibus liberalis. Hic ubi
Jttstam fi- 2 Florentius autem, cum audisset aliquando Sanctos ex itinere fatigatos jacere propter suas
li/iin Ucu vo-
qua ratione B. Virgo Maria Deipara sese Deo ab fores videret, intus invitat, ad^quietem, ad cu-
vet.

infantia dedicasset, voto sanxit, se filiam quo- rationem corporum, ne si eos populus ab idolo

que suam, qua Deo largiente potiretur, pari

si revertens inveniat, lapidibus obruat. Itaque in-
modo sacraturum. Nec multo post suscepit in- gressi, refectique,postquam a lassitudine respi-
fantem speciosissimam, quam Justino baptizan- ravere, diluculo ad circumjectas villas et castella
dam cum tradidisset, is ei Justae nomen indidit. progressi innumeros ad Christum sua praedica-
Cui postquam actas adolevit ;
pietas etiam efflo- tione pertrahebant.

ruit, et impensa officiis

spiritualibus penitus 7 Id ubi ad Deorum fiamines et pontifices de- a paganis tte-
fcruntur.
templum frequens studiose adibat. Ejus sancti- latum est, Romam extemplo ad Maximianum
tatis opinione permotus quidam, cui Claro no- Imperatorem misere, qui significaret, tres apud
men, sanctam Virginem obsecrare institit, ut se viros degere, qui spretis ejusimperiis, plebem

nepoti suo quartum jam annum lumine oculorum
orbo, visum redderet; id qtiod ipsa continuo
praestitit.
Jiistinus fra- 3 Justinus, ut erat Dei spiritu plenus, etDivi-
trcs animat,
haud parum eruditus, germanos suos
nis litteris
crebro, depromptis ex Evangelio sententiis, ad
absolutae virtutis studium adhortabatur.
seducerent, et ad sacra Christiana perpellerent.
Imperator missis spiculatoribus eos, nisi Jovem
adorent, capite multari jubet.
8 Interea temporis dum haec agerentur, juve- Jasta ama-
nis quidam opibus et potentia florens, Aurelius sium fugiens
nomine, amore Justae captus, eam deperire, et in
Memo- sponsam deposcere ausus cum ejus assensum ;

rabat Domini promissionem illam Omnis qui :

non posset, neque precibus, neque pretio, neque
dimiserit patrem, aut matrem, aut uxorem, aut nimis extorquere, vim et raptionem meditari cce-
filios, aut fratres, aut sorores, aut agros propter pit. Cum igitur die quadam Justa propter fontem

nomen meum, centuplum accipiet, et vitam aeter- Veram appellatum cum duabus aliis mulieribus
nam possidebit. Pracnuntiabat consueta pericula staret, juvenis eam insecutus est. Id Justa con-
verbis illis Dominicis; Tradent vos in conciliis, tuita, concepto metu, aquam e manibus, quara
et in synagogis suis flagellabunt vos ; etquae dein- jam hauserat, et calceamenta quae manu gesta-
ceps sequuntur. Tum confirmabat illos illis aliis bat, delabi in fontem passa est, et ad pedem mon-

verbis: Qui perseveravit usque in finem, hic sal- tis Oftidii proftigit. Inde cum eam vellent nonnul-

vus erit. li per vim comprehensam abstrahere, luminibus

iliuomncs, 4 His illi hortationibus erecti, illectique, cum illico capti sunt.
in ntonte ab-
reticta pa-
tria. omnia sua pro Christinomine dimisissent, abie- 9 Sunt qui etiam dicant, aperuisse se montem, sconditur.
re Siponto, et Adriatici maris littora Occidentem et sanctam intra se Viiginem excepisse. Juvenis
versus secuti, Justa molestias itineris suavissima autem, accita hominum multitudine, (cum) lu-
strari montem undique jussisset, operam lusit
sua facundia levante, Theate pervenere; atque
inveniri non potuit et omnis illa quaesitorum
sex omnino menses commorati sunt. Quo tem-
;
ibi

pore, cum Justinus Christi fidem iis populis prae-
dicaret, frequentes ad eum audiendum, tum ex
urbe ipsa, tum ex omni circum vicinitate conflue-
bant. Fuitibidem vir nobilis, qui Sanctorum vir-
tutem et admiranda facinora demiratus, ad ip-
turba facultate gradiendi loqiendique destituta
est. Justse vero in antro montis sedenti Angelus
adfuit, eiquevictum submiuistravit simul, ipsa ;
rogante, multitudini copiam linguae et gressus,
ut domum reverti possent, restituit; qua illi poti-

sorum se pedes advolvit, atque ut aegrotanti filio ti magnificantes et concelebrantes

redierunt,
suo salutem restitueret, etiam atque etiam vehe- Deum Justae. Quae demum inde egressa, ad Hila-
menter oravit. Illi, qua erant in omnes egentes rii domum ad germanos suos redivit.
At altera
miseratione, hominem continuo ad suam domum mulierum, quoe penes fontem cum ipsa constite-
secuti sunt. Justa vero totam se ibi divinis adeo rant, ubi calceamenta mediis in aquis sicca esse
studiis immersit, tantisque consolationibus per- deprehendit, excepta venerationi habuit, et os-
fusa est, ut corporis cura neglecta, illum ipsum culanda populo dedit.
10
 :

DIE PRIMA AUGUSTI. 41

10 Reversi Roraa custodes idolorum, militi- inde recedebant cumque multa vivens mira- ex
:
variis
Occisis Flo-
bus comitati, invenerunt Sanclos simul congre- bilia S. Justa patraverit, longe majora sunt,
renlio et Fe- gatos. Justinus eos conspicatus, Septemtrionem quae a morte patravit; quibus permoti accolae,
lice,
versus profugit cum duobus clericis suis in mon- basilicam ante os speluncae fabricati sunt. Ju-
tem qui dicebatur Tubennum, ibique apudpasto- stinus eorum certior factus, corpora SS. Floren-
res una hebdomada substitit, quos ad fidem con- tii et Felicis exhumata intulit in S. Justae se-
versos baptizavit et ex illo tempore Mons Chri-
; pulcrum.
sti appellatus est. Custodes vero Florentium, Fe- 14 Tunctemporis adductus est adS. Justinum Justinimi-
licem, et Justam comprehensos et vinctos.caesos- homo, cujus malus dsemon caput obsederat, ut mcuium -

que traxerunt ad urbem Conam ad fanum Jovis, eum ipse pessimo illo inquilino liberaret. Is cum
ut illi sacrificarent, aut diris suppliciis mactaren- accessisset ad B. Justinum, audientibus cunctis :
tur. Illi magna constantia satius sibi esse
vero , Si tu Justinus es, inquit, ego sum Belial. Justi-
dixerunt mori, quam suum Dominum dimittere. nus hominem signo crucis consignans, daemonem
Itaque jussi capite plecti, cum eo ducerentur, confestim expulit, ululatu magno frementem, et
ubi erant gladium subituri, Justa magna voce hominis brachia fcede contorquentem.
clamabat Quare me derelinquis, pater sancte,
: 15 Vixit deinceps S. Justintispresbyterusque quisenex
monlUT -

et quare tecum una mori non sinor? Cui Floren- ad annos lxxxiv, et in Domino quievit pridie Cal.
tius Expecta tantisper, inquibat, filia mea dul-
: Januarii. Venit autem Hilarius cum frequente
cissima, quiamajoratibi debentur certamina. His eum in agro suo,
populi multitudine, et sepelivit
dictis, Florentius et Felix securi percussi sunt in juxtaviam, in villa Offrone; et destructis idolo-
agro juxta flumen Abellinum octavo Cal. Augu- rum fanis, comparata materia sedificarunt super
sti. Corpora eodem ipso in loco derelicta Justinus tumulum magnificam basilicam, ubi ii populi of-
nocte abstulit et sepelivit, et ad montem unde de- ferunt vota et dona permulta.
scenderat, reversus est. E
certamen su- 11 His Justam traxerunt
interfectis, ethnici
bit Jusla, in carcerem, etpost dies quinque productam, li-
ANNOTATA.
gatam deduxerunt ad accensum caminum, eoque
ostenso:Non times, inquiunt, flammas istas? Nihil liic magnoperc explicanclum occurrit, quod
Quibus ipsa Et vos, inquit, non timetis asternas
: in Commentario dictumnon sit. Ulrumaulem qux.de
flammas inferorum? Inter hasc accessit ad eam SS. Amiterncnsibus lxxxiii Martyribus retulimus
mulier, cui filius, quem habebat unicum, mor-
ad xxiv Julii, tum de SS. Florentio et Felice xxv
ejusdem mensis, satis conciliari possintcumiis, qux
tuus erat et ad pedes Justae prostrata obsecra-
;

damus, Actis, velim eruditus lector intelligat ex alia

bat cum lacrymis, ut sibi filium excitaret a mor-
relationc, quam nobis sugqessit Illustrissimus Pom-
te. Justa miserata plorantem, oravit Dominum
pcius Sarnellus in sua Episcoporum Sipontinorum
dicens Domine, qui suscitasti Lazarum de mo-
:
chronologia, ubisubLeone I, episcopo istic ordine iv,
numento, et unicum matris viduae filium advitam hxc memorat Habetur, inquit, Leo iste ut San-
:

revocasti, dignare suscitare mortuum istum, ut ctus in antiqua membrana ecclesiae Provinensis
cognoscant omnes, quia tu es gloriosus super in Apulia, in qua registrata exstat Vita S. Ju-
omnem terram. Et continuo surgens puer coram stse Sipontinae. Ipse est qui Justinum Siponti-

omnibus ingrediebatur. Id quod cum audisset num in litteris et pietate Christiana instituit,

Aurelius, is qui Justam sibi designaverat spon-

sam, conversus ad Deum, credidit, voluitque
grande pretium persolvere, ut Justam tormentis
et morti eriperet. Sed illa intercedens rogavit,
ne suum supplicium impediret. Tum ille rursus
veniam eorum supplex expetiit, quae in illam ad-
misisset. Cui Justa, indulgeat tibi Dominus, in-
quit, omnia delicta tua.
nmUisque 12 His actis, B. Justa
nflecta tor-
a ministris injecta est, in quo tres totos dies il-
mentis
laesa permansit, valido vento fiammas
excutien-
qui accendebant cami-
te, et in eos contorquente
num. Cum igitur viderent ethnici, non posse se
per flammas officere, hastis eam
illi
confoderunt ; quibus ipsa dicebat
eumque promovit ad sacerdotium et archidiaco-
natum ecclesiae suse, dum esset annorum vigin-
ti. Misit deinde in Samnium, fidem gentilibus
prsedicaturum, comitantibus Florentio duce vm,
et Felice equite, fratribus suis, atque etiam Ju-
sta dicti Florentii ducisfilia; qui Florentius, mi-
litiam temporalem in spiritualem commutando,
conduxit tres et octoginta cives sub vexillo S.
Crucis et postquam plurimos fructus gloriosis
: F
in caminum ardentem suis laboribus collegissent, sacerdos Justinus
martyrium Forconii passus est sub Maximiano,
cujus memoria agitur xxxi Decembris.
Martijrium illud aliaque ex diametro pugnant
cum fine Vitx jam datx ; neque magis admittent
Aquilani ea qux sequuntur, de sacro corpore Bene-
et sagittis
ventum transluto. Prosequamur SarneUi relationem
miseri et
Ejus venerabile corpus diu Bazxani requievit in
:

stulti, quare non resipiscitis, dum tempr.s sup-

castello duobus P. M. Aquila dissito; hodievero
petit? Veniet aliquando dies, quo velitis, neque Beneventi in magna est veneratione. Milites
tamen valeatis facta vestra corrigere. Post haec lxxxiii sanguinem fuderunt xxiv Florentius et ;

expandens manus suas ad ccelum, dixit cum la-
crymis Domine Jesu Christe, suscipe spiritum
:
meum, quia jam hora est ut veniam ad te et
continuo clausit oculos et emisit spiritum.
coronam
13 Eadem ipsa vero hora excitatus est nim-
"ensequitui
bus teterrimus flamma inter nubes coruscare
; ;
Felix palmam consecuti sunt Furconii xxv Jttlii,
quae
ubi etiam martyrium consummavit S. Justa.
;
Kalendis Augusti celebratur. Cumistis SS. Mar-
tyribus fit etiam commemoratio S.
Umbrosiae
collactane» S. Justas, de qtta meminit Ferrarius
ubi de S. Justa. Illam, sive sub Umbrosiae, sive
sub Umbrasia; nomine, nusquam me alibi legere

ccelum tonitru contremiscere multique Ethnico-

memini, prxterquam in historia Inventionis de qua
;

rum occisi sunt. Id ceteri contuiti, timuerunt, et

insequentiappendice. Porro ex Samelli dictis pa-
conversi crediderunt in Deum. Corpus vero B. Acta jam rcla-
tet, quam diversx vixinitx sint, ut

Justre sublatum, in spelunca montis Offidii, ubi taadaliquam, saltem tolerdbilem narralivnem re-
cum ea Angelus versatus fuerat, sepeliverunt ducerentur, quam nccdum ine salisperspexisse, can-
altero ab urbe Cona milliari. Multi dide confileor. An vero solutiones ud proposita
mca
Cal. Augusti,
id felicius conseattx sint,
autem variis languoribus asgri a longinguo con- dubia, de qutbus infra,
ad ejus tumulum, sani atque integri lectoris judicio decernendum relinquam.
currentes
Auyusti. 43 APPENDIX
Tomus i
 : :

42 ACTA S. JUST/E VIRGINIS ET MARTYRIS.

sus ; ubi qusedam mulier, nomine Clara, meritis
claruit tamquam devotissima monialis, Deo quae
nimis accepta, in una cellula reclusa manebat,

APPENDIX ut suorum pcenitentiam ageret peccatorum cui,

dum in oratione staret, miraculose isti
:

quinque
gloriosissimi Martyres apparuerunt dicentes qua-

De sacri corporis Inventione. litatem ipsorum, corporum indicia (in) ecclesia

sepulta : populum dicti castri Paonici seu Paga-
nicas, utad lucern deponerentur, convocaret, ut
demum sum, Dei potentiam, charitatem quoque, ipso a Dei
Invenuonis
historia HucInventionis refero, quod supra pollicitus

corporis S. Justse, etaliorumqua- via tempore deviato, maxime manifestaretur.

Ostendentes iram, quam Deus emanaturus erat,
tuor Sanctorum instrumentum, noviter Aquila ac-
ccptnm, sub hoc titulo: SanctorumJustini, Felicis, nisihoc fleret verbera quibus istum nunc pu-
:

Florentii, Justae et Umbrasiae corporum Inven-

nit populum, non cessabunt ; scilicet grandini-

qua doccri possi- bus, fulgoribus, tonitruis et multis inflrmitati-

tio, absque ulla ulteriori nolitia,

mus, unde ipsum descriptum, cujus auctoritate for- bus : et statim ab oculis sanctoe mulieris nubes
matum, in quo archivo depositum sit ejus quatecum- eos accepit. Ha?c, Clara nomine, tremens ac pa-

que autographum ; ut hic rursus incusanda sit exi- vens, visionem, quam habuerat, praeposito dictae

gua, ut minimum, in Aquilanisrerum peritia, dum ecclesiae recitavit ;

qui neglexit, et continuo quo-

hujusmodi scripta submiltunt, quse tenebras ferme tidiana febri gravabatur.

potius quam dcsiderato.m rerum elncidationem addu-

5 Vero aliquod (post) temporis spatium, huic et prxposito
indicata
cant. Tota ipsa historia rudi stylo, et plerumque sa-
iterum sancti Martyres apparuerunt, monentes
tis barbaro descripta est, soloecismis respcrsa ;
qux eam ut ad dictum praepositum iterum accederet

omnia nauseam parere nata sint, non item attentio- ipsa autem petiit ab eis signum, quo dictus pree-
nem conciliare : ut dum totam siepius evolveris nec- ,
positus credere possit ; et pergentes dederunt,
dum queas intelligcre, an eodem, quo inventa di- quod quotidiana febris verteretur in crastino die
in quartanam. Unde haec omnia ipsi praeposito
cuntur sacra corpora, loco iterum deposita sint, an
Quodsi in eadem ecclesiarecon- suos convocare fecit consocios, et visiones, quas
forte alio translata.
dita sint, cum inventa dicantur Paganici, oppido mulier illa notificaverat, rite eis recitavit, cu-

pluribus passuum millibus Aquiladissito, queero, qua

piensque fratrem Nicolaum de Paganica Ordinis
Aquilanus episcopus tam faci-
rutionr. intelligi possit
Praedicatorum, ipsi sui consocii consulere astan-

le ultro citroque commcasse, tum vero et fratrem

tes atque de hoc nimium admirantes, miserunt
;

suum reperirc prdesentissimo mortis periculo ere-

ad ipsum fratrem Nicolaum, ut ad dictum prae-
ptum, ut mox perspicies. positum veniret cumque prrepositus sic se ha-
:

beret, et aliquantulum credere ccepit, febris con-

rcliquis Cla- 2 Grarior etiam necfacile solubilis occurrit no-
rior non esl. tinua, ut mulier praedixit, in quartana devenit.
dus in eo, quod, si Paganici in novo monumentode-
posita ccnscantur quinquc illa sacracorpora, adcoque
Frater Nicolaus autem adveniens, et haec omnia
et anno 1330, difficillimum sitreperire,
S. Justa3
audiens, adspiratus a Deo consulit, ut totus po-

quo demuiii anno Aquilam illud idem translatum pulus illius loci congregaretur, et ad episcopum
fuerit. Rursus, supposita totius historise veritate,
Angelum de Avarellis civitatis Aquilanse, ad re-

quxro, quo tempore ex monte Offidio se.u Baczano

citandum pradicta devenirent qui fratre Ni- :

corpora illa omnia Paganicum commigrarint? Qux- colaus, cum populo totius castri adire simul de-

ro iterum, unde accesserit ignotisxima illa Sancfa, crevit, et in ordine recitare ccepit omnia quae

nomine Umbrasia, quam in nullis prorsus sacris ta- evenerant. Episcopus postquam dictum F. Ni-

bulis, ne quidem in amplissimis Ferrarii Catalogis,

colaum auscultavit, aliquos convocavit clericos,
invcnire licuit hnctenus? Qux cumdubia et incerta et visurus hilari animo hsec omnia ivit.

sint omnia rogantur eruditi Aquilani, manum ipsi 5 Postquam devenit ad locum ubi stabat haec Episco/iiiiii
inducit ul
mulier, voluit se ab ea informari. Habita infor-
cl operam commodcnt, tum historise huic, tum A- quxrat cor-
matione, intraverunt gryptam, et cceperunt per- pnra
ctis ipsis paulo accuratius discutiendis elucidandis-
Rem ipsam, seu Invcntionem, verisimilibus quirere. Stabant enim in ea duo altaria lapidea F
que.
repudiare animus non erecta, et alterum quod in medio erat sacratum,
aliis adjunctis satis suffuitam,

esl ; id cupio, id desidero, inveniatur aliquis, qui cum ritibus dissacrare ccepit, credens se ibi in-

Aqvilana mommenta diligenter explorans, proposi- venire corpora ipsa Sanctorum ; sed dissacrato

ta hic dubia, aliaque codem spcctantia, pro rei di- altari, invenit ibi duas bussoletas de gisso reli-

gnitate et exigentia illustrare conetur. En modo in- quiarum plenas, in quibus erant reliquioe sanctae
strumcntum secundum omnes, eliam vitiosos et bar- Justas et S. Felicis. Post reliquias invenerunt
quatuor sigilla, quoenomina episcoporum, qui ip-
baros apices, facilc nihilominus intelligibiles.
sum consecraverant altare, demonstrabant. Ac-
ceptis quippe istis omnibus, et cum magna devo-
tione reconditis, recesserunt. Sequenti vero Do-
SANCTORUM JUSTINI, FELICIS,
minica, in qua Officium Trinitatis celebrabatur,
FLORENTII, JUST^E ET UMBRASI^ ipse devotissimus F. Nicolaus habuit in somniis,
qualiter ipse haec corpora per signum columbae
CORPORUM INVENTIO.
inveriiebat. Ivit, et in dicto altari Missam devotis-
sime celebrare coepit et, ut moris est, antequam
;

Visio San- Sanctorum Justini, Felicis, Florentii, Justse et ad Corporis Christi elevationem veniret, affe-
Ctorum iiiii-
Umbrasiae memoriam toto orbe venerandam ctualiter populum qui ad sacrificium praestabat,
licri ostcnsa,
opera ipsorum condita, et consecrata nomine de- monuit, praedicando de ipsa Trinitate et finita ;

monstrat ecclesia, quse non lapidum et metallo- praedicatione, supplicavit populo, ut Deum roga-
rum fulgore, sed privilegio commendata signo- rei, quod vis onem hanc ob suam misericordiam
;

rum, non stemmate facta, sedc"r'.esti virtut

vili demonstraret.
pradita, apud Paonicum castrum meridiem Ve 6 Et prosequendo, dum Corpus Christi eleva-
bat,
 ; ; ;

DIE PRIMA AUGUSTI. 43

bat, miraculose columba apparuit, et locum ubi 9 Atqne hxc tota est Invenlionis historia, iis ex variis
quibus in- ipsa corpora jacebant, demonstravit. Postquam
unde de cjus authenlia judi- Vantur
destituta characteribus, Ofn-
ventis, iste devotus frater Nicolaus Missam complevit,
cium ferripossit, quam tamen superius haudinvite
paratus ut fuerat ligonizandi, petit instrumen- admisimus. Ne quid vero de sua S. Justa prster-
tum et fodere ccepit, ubi columba illa designavit missum esse, queri possint Aquilani ; Officii fra-
qui dum fodiebat, lilium apparuit album, quod gmenta subjicio, quae uni ex Actorum apoqraphis
ipsius Sancti, qui ibi jacebat, denotabat corpus annexa reperi, utut etiam rudi, crassa et incompta
;

deinde dum adhuc foderet ante illum altare, duas minerva elaborata videantur. Prxficjitur hic hym-
lapideas cassas invenit, in quarum una descrip- nus :
tum erat : Hic corpus jacet Christi confessoris
Justini sancti digni gloria et honore. In altera Justa beata, Christo desponsata, quae reliqui-
autem descriptum erat Sanctae hic Umbrasiae
: sti mundum, quae respuisti
corpus requiescit, quod ob ejus merita nimis re- Cuncta mundana quae dicuntur vana, salvanos
lucescit. Deinde ad alium perrexit locum, quem omnes.
simili modo columba ostenderat, et lilium ru- Cui parentes mundum relinquentes, non dimi-
beum apparuit, per quod Martyrum ipsorum serunt, imo studuerunt
(corpora) concernimus, et fodiendo ut supra, tres Deo servire atque obedire, die ac nocte.
lapideas cassias invenit, in quibus tria corpora Hasc Dei virgo fuit Sipontina, Dominum dile-
sanctorum deposita erant. In prima quarum de- xit, castam vitam gessit
scriptum erat Sanctus in pace manet martyr hic
:
Quod praadicavit, factis confirmavit usque ad
Felix, qui ascendere meruit cum gloria in ccelis. mortem.
In alia quidem descriptum erat Florentinum : Quidam praefectus fuit et honestus, ut emina-
hic sepelivimus, quimeruit victoriam, superavit tur atque adulatur
quidem incredulos, et paradisi gloriam possidet. Promittens multa si vult esse sponsa sibi ex E
variti sltilim 7 Populus magno repletus gaudio postquam toto.
mimcida omnia ista pernoverit, misit ad episcopum, ut et Respondens virgo Justa ad haec dicta : Deum
ipse pernosceret et videret ; qui mirans et gau- adoro, ipsum sponsum colo,
dens , omnes convocare jussit clericos civitatis, Me desponsavit atque coronavit Filius Dei.
et insimul cum populo dicticastriLitanias dicen- Propter haec verba in camino missa, nimis
do, ad locum ubi sancta corporajacebant, perve- orando, Deo supplicando,
nerunt. Episcopus vero cum aliquibus praelatis Caminus ruptus exstat, jam concussus prece
gryptam intravit, et cassias, in quibus corpora ipsius.
jacebant, devote invisebant. Postquam haec cor- Statim egressa, fiuvium ingressa, calceamen-
pora patefacta fuerunt, cum magna solemnitate tum fiumine detentum,
et reverentia, omnibus adstantibus episcopus ipse Sancta oravit, currere cessavit fiuvius ille.
ostendit interquos erat unus caecus a nativitate,
; Unde perfecta martyr est effecta ; gemmis or-
cupiens videre hasc corpora, lucem recepit ob ; natur, nimis coronatur;
hoc omnes mirabantur et magna devotione reple- Chorus sanctorum clamat angelorum Gaude :

ti sunt. Et Praepositus qui febrim patiebatur, il- nobiscum.

lico Mberatus est cum omnibus infirmis qui tunc
partes uliquie
aderant. Denique episcopus cum praelatis et paro- 10 Subjiciuntur antiplwnee ad Laudes hoc ordi-
chianis dictse ecclesise praesentibus, ut corpora ne. 1, Obsecro te beata Virgo Christi,ut suscites

haee in loco suo deponerent, utque cum gratis filium meum. 2, In illa hora surrexit et ccepit
ferreis detrudere deberent ; et cum iter capere ambulare magnificans Deum. 3, Clamabat Virgo
volebat, unusejus famulus, nomineBaldinus, ad- Christi voce magna et dicebat : Quare me dere-
venit, nuntians quomodo frater ipsius erat in linquis, pater sancte, et quare tecum non immo-

puncto mortis. lor? 4, Dixit ad eam Florentius Exspecta mo- :

dicum, filia dulcissima, quia majora tibi debentur F

in tnttllis fa- 8 Audiens nuntium, ccepit fiexis genibus san-
cta sitnl.
cta Corpora reverenter rogare, ut suum fratrem certamina. 5, Succenderunt pagani caminum, et
pristina induerent sanitate ; facta autem oratio- miserunt ibi B. Justam, et virgo Christi immo-
ne, et hora illa pernotata, versus civitatem ccepit bilis permansit. Ad Benedictus antiphona Justa :

ambulare,et intrans domum, invenitipse episco- in medio camini, expansis manibus orabat Do- :

pus suum fratrem in eadem hora a sua infirmita- mine Jesu Christe, Pater sancte, Deus de Deo,
te esse liberatum. Videns autem hoc maximum accipe spiritum meum, quia tempus est ut veniam
miraculum, iterum dicto praeposito et parochia- ad te, et commendo tibi qui per me crediderunt
inte, ecce venio ad te, quem quaesivi, quem di-
nis mandavit, ut opus quod praecipit, fieri debe-
ret et adimpleri. Ipsi vero filii volentes obedire lexi, quem semper optavi.

mandatis, opus solemniter incipere fecerunt ; et Demum hymnus alter, nec ordinis nec metri prio-

cum opifices opificabant, multse mulieres, quas a re elegantioris. Sic sonat:

malignis veniebant spiritibus vexatae, sanze rece-

Omnes devotis celebremus animis festa B. Ju-
debant, et multi claudi, et quoque manibus at-
stae virginis
tractis sanabantur. Et opifactor hujus operis per-
suos
spiciens haec infinita miracula, unicum quem ha- Qua? spernens mundum Domino complacuit,
bebat filium mutum deducere fecit et cum de- ;
parentes assidue

votione ipsos Sanctos rogaret, ut huic suo filio Docuit ; eos de poenis liberare studuit.
et
praestarent verbum , immediate loquutus est. Ad cujus verba omnes credunt pariter, parvi
Haec quamplura et infinita miracula, tempore magni cives
orta est
quo haec corpora inventa fuerunt, scilicet sub Mirabiliter. In civitate Sipontina optima

anno Domini mcccxxx, mense Junii Christus de- vere .

Justabeatissima ibique fecit priraum imrabilia,

monstravit, et ipsorum Sanctorum merita dicto ;

Ad Teatinam civitatem venerit ; m Dei nde

mense anno mcccxxx in festo sanctissiraas 3 rini-
tatis, etc. multos confirmaverit
Puernm
 : ,

44 APPENDIX DE S. JUXTA VIRGINE ET MARTYRE.

ex ymuis. Puerum queradam suscitavit mortuum, praedi- rum adest perquisitio, nulla scriptorum auetori- D
cans cunctis tas. De cetero summa erga Sanctam hic devotio
Dei Evangelium : ad angelorum sociat consor- gratiis quotidie receptis innititur. Baczani tem-
tium. pestates aeris sonitu campanae ecclesi* D. Justae
Post hrec perrexit ad quamdam provinciam, ubi pelli, firmissima fide et eventuhabitatorestenent,
destruxit maximam continuo ad hoc salubre remedium recurrunt et ;

Perfidiam : Hi Forconenses tunc erant pravis- uti a protectrice ibi etiam continuo miracula di-
simi, cunt una voce reportare suis in affiictionibus ne-
Iniquitate omnium plenissimi, Sanctam circum- cessitatibusque. His plura dicere nequeo, nacn
dant, ut erant nequissimi. his plura incompertum est adesse. Eum postre-
Ad comburendum in caminum mittitur : Sancta mum convcneram, ex tot implexis et dubiis, non-
orante protinus concutitur nulla ita expedirel, ut saltem certioris lucis aliquid,
Illi maligni minantur occidere; Virgo festinansin tot rebus obscuris, prxsertim circa S. Justae reli-

monte quias affundi posset. Ad duodecim capita reduxeram,

Abscondere in ipsa hora caruerunt lumine.

: qux hic ordine proponere visum est, subjunctis ejus

Optat coronam sumere martyrii redeunt cseci ; solutionibus.

sua prece visui. 13 Quxsieram itaque I Cum tam varia de S. De prtma

xe P" lt " r"
Ob hoc motus ira pessima, Sanctam
pracfectus Justaj sociorumque corporibus narrari comperissem,
percussit, cujusmanus de quibus in primo suo scripto meminerat ipse An-
Improba eam occidit sua quoque lancea. tenorius; quxsieram, inquam, assignari mihi veram
Omnes aegroti illius provinciae ejus ad corpus primam S. Justae sepulturam? Rcspondit, primam
veniunt lartissime ejus sepulturam censeri ad radicem Offidii, quod
Quotquot tangebant tumulum fidelissime, salvi nunc Baczanum caslrum dicitur. Altera quxstio
H fiebant omni erat: Quamdiu eadem sepultura mansisset sacrum
in E
./Egritudine : grates reddebant Deo plenissime. ejus corpus ? Ingenue fatetur, incertum id esse;
Gloria Deo, gloria sit Filio, virtus et honor verum supponit, quod ante scripserat, ncmpe tam-
semper sit Paraclito. diu ibidem depositnm fuisse sacrum thesaurum, donec
Hilarius ille, de quo in Actis num. 15, in agro suo

'nxUatx
"" ^ Poiro an hxc xvmquam in ecclesia S. Justse basilicam S. Justino construxisset, ad quam nempe
collegiata usu recepta fuerint, aut modo sinl, an po- ctiam, incertum quo seculo, Sanctx corpus deporta-
liusprivata pictate ad eum modum ab aliquo concin- tum fncrit. Institi. edissereret, quoties deinceps et
nata, non esl unde queam conjicere. Atquehsec qui- ad qux loca idem ipsum corpus fuisset translatum .-

dem prxlo parata erant, dum opitulante denuo lau- et quarto capite, quandonam cum aliis quatuor Pa-

dato Illustriss. amicoD. De Georgio, paulo distin- ganicam pervenisse supponeretur ubi nimirum in ,

ctiores nolitix o Viro Clarissimo R. D. Antonio relata modo Inventionis histona inventum dicitur

Antenori Aquila accessere, quibus si non Legenda anno 1330? Nescio an satis solide reponat, dum
ipsa omnino vindicatur, saltem qux ad cultus exten- jam dictam in agro Hilarii qualemcumquc basilicam
sionem pertinent, paulo uberius ex receptis istictra- confundit cum templo Paganicensi, in quo reperta
ditiouibus elucidantur. Utrum
omnimode sub- vero fuerint memorata in historia Inventionis Sanctorum
stent, vehemens mihi inhxrcre dubium, post omnia quinque corpora : tradiliones hujusmodi facilius narT
accuratissime cxaminata, candide iterum profiteor, rantur, quam. probaripossint.
adeo ut necdum scrupulum omnem mihi exemerint, •14 Ceterum si Antenorio credimtis, semel dum- ei. trantlatio-

utrum sanctx hujus Justse corpus, cum alterius syn- taxat deportatum fuit sacrum S. Justae corpus Bac- nibus >

onymx Martyvis ulim cotifusum uuu fuerit, cui a- ~.-a:io in prxfatam basilicam; ut vero salvet reliquias

ptata sit jam dicta Lcgenda,nxvis suis fceda et im- tum Baczanenses, tum Paganicenses, num Aquila-
plexa. Etcnim Justae nomen quam commune sit, nas, ita negotium partitur, ut certum asserat, Bac-

ostendunt decem synonymx jam nunc in Actis no- zani partes ossium exstitisse etxque certnm,etiam
C stris relatx : reliquiarum autem sub eodem nume- exstitisse partes in basilica prope Paganicam. F
rum quis recenseat? Fatetur ccrte laudatus Anteno- Audi Partes quae Baczani fscculo non xvi,
cetera :

rius, non paucas, sub Justas nomine,sacras reliquias sed xvn) inventae ftierunt, sunt caput et inferior
circumferri, quas ipse ultro asserit, ad suam S. Ju- mandibula S. Justoe, quinque partes ossium, et
stam, vulgo Siponlinam, referri omnino non posset. varia ossicula. Partes vero Paganicse inventae
Hxc paucis indicasse sufficiat ; nunc reliqua ex jam sec. xiv, sunt ossium partes, etilloe non equidem
dictis responsis educamus. tota componentes sceleta, nec cum istis Baczani
coincidentes. Atque hisce viam sternit ut solvat
quod quinto loco petieram : Quomodo ncmpe Paga-
nicx repertum fuerit corpus Sanctx seculoxiv, cum
adhuc Baczani fuisse et istic invenlum supponatur
APPENDIX ALTERA seculo xvn? Nodum salis opportune dissolvit, recur-

rendo ad partes istasjam memoratas Duaeilla? in- :

ventiones, inquit, Paganicas nimirum et Baczani,

De S. Justae reliquiis. non pugnant inter se, nam non sunt totius cor-
poris sed patrium. Valeat cuneus, quantum potesl.
Ad sextum caput procedamus, quoquxrebatur, unde
De mullis TT<«' referenda essent S. Justae miracula, qux in- Sancta Aquilam demum translata fuisset, an Bac-
•"""- numcra propcmodum confuse commemorantur zano, an Paganica?
"mucascri-
pta. at quorum nulla, sive Baczani, sive Paganicx, sive 15 Non Paganica scd Baczano Aquilam perve- non toli " s
se(i
Aquilx perpclrata, in tabulas relata reperirc potuit
laudalus jam non semel adjutor meus Antenorius,
nisse respondet : Nam Baczani, inqv.it, post Inven-
c
^j^ m ,

tionem, (diceret, si sciret, quando factam) reliquia?

cujus hic verba, ex litteris ad me datis Idibus Pe- in theca lignea servatae, et venerationi expositae.
bruarii anni mdccxxxi, subjiciam : De miraculis nil Inde vero praepositus Joseph Marianus Aquilam
dixi, quia nihil solide dici potest. Nulla episcopo- deportavit anno mdcxxvi caput Justa;, et sa- .

crorum
 DIE PRIMA AUGUSTI. 45
crorum ossium partes, itidem S. Justini caput et in prxparatis capsulis depositx, solicite custoditx, MCTORE
sex ossium partes, paucis Baczani ossiculis reli- donec anno 1661, eadem auctoritate in lipsanothe- J. R. S.
hodie ibi etiam existentibus. Multa deinde se-
ctis, ca lignea aurata inclusae fuerunt, duobus diversis
quuntur qux sic paucis contraho, ut satis intelliga- loculissub duabus clavibus parvulis cujus sacrx ;
tur, furtim quodammodo Baczano ablatas esse S. thecx delineatio huc ab Antenorio transmissa,
hic
Justae reliquias ab illo Joseplw Mariano tunc prx- spectanda exhibctur; sicque etiam satisfit
postulato
posito, qui easdem alicubi occulte deposuerit, unde x, quo eam quxsieram potissimum, ut ad Sanctx
extractx anno 1659, demum 1661 rursus exaltatx gloriam exponerctur. Loculi gemini, inter se divi-
et populi venerationi cxpositx fuerint. Huc porro si, satis ostendunt, in altero S. Juste, tn altero
S.
adducit chartam testantem in hunc modum Inven- : Justini sacra lipsana reprxsentari.
ta est authentica scriptura novse translationis
paucarum reliquiarum SS. Juste ex
et Justini,
ecclesia Baczanensi ecclesiam S. Juste intra
Aquilam, in archivio hujus ecclesiae, tenoris se-
quentis, videlicet : Anno D. mdcxxvi epistola S.
Congregationis, concessum fuit praeposito Ma-
riano, reliquias transferre SS. Juste et Justini,
ut in ecclesia S. Juste intra Aquilam e Baczano
collocarentur. Et decreto 111. D. Alvaris de Men-
doza episc. Aquilani, cui S. Congregatio auctori-
tatem dabat recognoscendi, an expediret; con-
cessionem asportationis obtinuit. At quia tunc
Marianorum capella exstructa non erat, in loco
secreto, retro praedictum capellee situm, posite
etmurate fuerunt, consanguineis tantum Maria-
ni id scientibus.
qun salismi- 16 Quxrebatur vn, utrum ex eo tempore, quo
re Aquitam
pervenervnt, Aquilam translata sunt sacra S. Juste ossa, pecu-
liari cultu ibidem constanter honorata non fucrit, in
propria sua collegiata ecclesia? Consequenter ad
prxcedentia, respondet : Ex dictis patere, Aquilse
sacra ossa peculiari cultu,immediate post trans-
lationem, non fuisse honorata. Addo, inquit,
quod heredes Marianorum mihi aliam hujus oc-
cultationis causam exponunt, asserendo, suorum
ex ore majorum scire, has reliquias occultatas
fuisse, ne popularibus Baczanensibus tam cita-
ta notitia translationis patefleret asgre enim il- ; 17 Notavcral in prirno suo scripto diversas San- Quo rilu
lam tulissent saiiciaibico-
utpote factam, ipsis insciis
, et : ctorum quinque, de quibus in historia lnventionis
prapositus in maximo positus fuisset discrimine agitur, festivitates, nempe SS. Florenlii et Felicis

popularis tumultus. Hinc epistola S. Congrega- ex die xxv concursum S. Jacobi, transpo-
Julii, ob
tionisEpiscopo tantum ostensa fuit, a quo licen- ni in diem xxvn ejusdem mensis: S. Justinum au-
tiam etiam secrete agendi recepit. Haec, si libet, tem, ut ctiam dictum est, spectare ad xxxi Decem-
authentica et publica fide attestari heredes supra- bris ; ad diem vero n Augusti SS. Justae et Um-
dicti non renuunt. Adde quod eodem anno, quo brasix, propter celebritatem S. Petri ad Vincula.
translatio reliquiarum evenit, et proprie m Julii Rogaveram equidem quxstione xi : Quo Officio et

mdcxxvi, uti ex libro mortuorum ecclesiaeS. Ju- ritu colereturS. Justa insua ecclesia? Dcmumxn,
praepositus Marianus, et ejus heredes,
stae, obiit utrum de ipsa eodem die fieret per totam dicccesim F
de ea re parum soliciti, eam penitus derelique- Aquilanam ? Responsio est, Rcliquias in altari ex-
runt et capella, tunc temporisdesignata, adhuc
: poni die i Augusti, S. Justa? festivo, ut inde con-
etiam desideratur. sequens fiat, ipso illo die Sanctam cnli, atque adeo
diuoccullalx 17 Eadem via solvere aggreditur, qux articulis etiam O/ficium de ea solennius rccitari, non in tota

viii et ix postulaveram : Cur et quamdiu sacra illa urbe et dicecesi, sed tnntummodo in ecclesiis San-
occultata fuissent* Quo facit longius instrumentum, ctae ipsi dicatis ut demum colligendum videatur,
;

ab ipso descriptum, ex quo docemur, nepotem ali- peculiarcm co die cssc festivitatem locis solis jam di-
qucm dicti prxpositi Mariani, totius rei conscium, ctis. An in locis celeris ad diem sequentem transfe-
miro subinde morbo correptum, tandem scrupulo ratur, necdum est unde satis clare perspicias. Com-
commotum anno 1659 rcvelasse ipsum locvn in quo mcmorationes per annum, ut de singulari Patrona
desideratx reliquix asservabantur : qux inde conti- hic supponimus ; ut proinde satis sit, huc usque ope-
nuo extractx, legitima episcopi ipsius auctoritate re- ram contulisse, ut de S. Justas hujus trophxis nihil

cognitx et approbatx fuerint, et summa revcrentia solidi sineremus desiderari.

DE S. NEMESIO
 ;

4G DE SANCTO LEO SEU LEONE PRESBYTERO CONFESSORE.

AICTORE
3. B. S.

DE S. NEMESIO COINFESSORE.
J. B. S. Ex Martyrologio Usuardi.

1 AUGl'STI. olum hunc Martyrologum, quod is solus

cito 2 Hunc Labbeus noster in versione Martyrologii inUarltjrolo-

s
oiisnotuscst.
intcr classicos de Sancto meminerit, atque Romani, Gallice interpretatus fuerat: Au bourg de
ex ipso omnes acccpcrint apud quos, uti et in Lisum Willotius aulcm ; En un village pres de
:

Romano hoc die memoratur Nemesius, ab Lisuin quod ferme est obscurum exponere per ob-
:

Solo notninc aliis synonymis Marlyribus titulo ipso satis distin- scurius; nam sive vicum dicas Lisuinum, seu pa-
ctus.Neque positionem seu locum cullus adscribere gum, parochiam aut municipium, tantumdem intel-
integrum fu.it, cum post adhibitam omnem diligen- ligitur ; nisi positio illa clarius explicetur ; id quod
tiam, interpellatis eliam amicis Parisicnsibus et prsestitit laudatus Castellanus et cum ipso noster
aliis, necdum rescire potucrim, ulla uspiam memo- Mothcrius assignando Au pays Lievin, quod ante
ria festivitatem ejus hodie celebrari. Frustra etiam ipsos paulo expressius docuerat Augustinus Lubinus
quxras, unde ipsum Usuardus accepcrit. Id certum in suis ad Martyrologium Romanum notis Geogra-
est, in ipsius Martyrologio hoc die annuntiari ipsis- phicis pag. 62, ubi et de loco et de Sancto habes
simis hisce verbis In pago Lisuino, sancti Neme-
: quidquid a nobis hic referri potest. Pagum itaque

sii confessoris. Miraprorsus in eo loco exprimendo Lisuinum sic paucis et clare explicat : Pagus Li-
codicum diversitas, in quibus invenies Lesuino, Li- suinus, regio quam nunc vulgo Le Lievin appel-
simio, Lisuyno, Lysynio, Lissuino, Liisyuno, Ty- lant, circa urbem Lexoviensem, quse aliquando
sino, Bissuino, Siluino, etc. Ut jum taccam, nec Lisoiensis dicta, vulgo Lisieux, estque episcopa-
nomen ipsum uniformiter ubique efformari, aliqui- lis sub archiepiscopo Rothomagensi, in Superiori
bus pro Nemesii substituentibus Menesii aut Mene- Normannia, supra Lezon fluvium. Pcrgit de San-
si, ut hic ambigua sint prope omnia. Neque lucis cto in hxc verba Augusti i. S. Nemesii confesso-
:

affert quidquam Castellanus, dum ad Martyrologii ris. De eo Usuardus hac die, nulla tamen S. Ne-

sui universalis marginem notat, olim vocatum fuisse mesii, nec in Breviario Lexoviensi, nec apud Le-
Gallice S. Lemps scu Lempsium : de loco nihilo- xovienses hodie superest memoria. Gratiam a me
mimis non usque adeo male meritus est, ut ex di- inibit singularem quisquis de hoc S. Nemesio plura

cendis patet. docere potuerit.

DE S. LEO SEE LEONE PRESB. CONF.

J. B. S. VIGUENTLE IN DKECESI FERRARIENSI ITALItE.

sit, modo resident, sive Pinnam voces

ubi episcopi
siveMaceratam Montis Feretrani, quse longiori ex-
COMMEXTARIUS PR.EYIUS plicatione eruderarc, operx pretium nemo existima-
verit, quod nec Ughellus censuit, cujus tamen ma-
xime intereat ut proinde satis sit hic indicasse, no-
:

Sancti cultus, aetas, translatio et Acta. men ab antiquo et prxcipuo nomine indi-
dicecesos,

tum, etiam hodie obtinere.

2 Quemadmodum obscura sunt ea de quibus me- qux ad '""«'
rito conqueritur Ughellus, ita me fatigatum profi-
Sanctuiftspe-
ocum signavimus, in quo translalus S.
hic
Sbculo IV. ctant.

L Leus, potissimum jam a scculis colitur examinandis discutiendisquc, qux ad San-

teor iis

eum ubi vivus degere solcbat, sic describit ctum, de quo hic sermo est, pertinent ubi prseter :

Ughcllus tom. 2 Italise sacrx col. 930 : rerum confusionem, id me torsit frxcipue, quod de
Obscura fer- Sancti Leonis civitas, quae etiam Leopolis appel- ipso, a quo civitati nomen inditum, in Fastis sacris
me omnia latur, in supino arduoque colle constructa, Ur- antiquis, sive Leus, sive Leo, sive Lea dicatur,

binatis ditionis in Flaminiam provinciam spe-

,
omnino incognitus sit, ut Fcrrario tribuenda videa-
ctans, tametsi perantiqua sit, ex ingrato tamen tur prima Sancti istius notitia in Catalogo Sancto-
scriptorum silentio, vix umquam apud antiquos rum Italiee, ubi ipsc prudenter in pauca contraxit,
scriptores ejus memoria Non
occurrit. immerito qux alii, oratores potius quam historici, verbose
hic queritur Ughellus nam valdc obscura sunt etiam , exomarunt, non attendentes ad enormem parachro-
apud Leandrum Alberlum, qux de Monte Felicia- nismum quo Diocletiani, et quidem ab anno 257, et
no, Monte Ferrato, clarius Monle-Feltrio, in S. Constantii impcratorum tempora imperitissime com-
Lei Actis et etiam alibi citantur, ubi quidquid in ponuntur, eliam apud Petrum de Natalibus lib. 8,

istius civitatis laudem commcmoratur, efficere non cap. 36, utrcclc monuit idem Ferrarius; reliqua
potuit, quin ecclcsia Cathedralis in vallem translata non indiligenter scrutatus. Ceterum, ut ut gesta
ejus
 DIE PRIMA AUGUSTI. 47
A ejus, nescio a quo primum,
nec quo seculo, certe ila contigisse, supersunt dubia alia, qux jam tum aijctore
non procul remoto, collccta omnino perturbata sint; Bollandi tcmpore innotuisse oporlel, cum ab anno J - °. S.
qua- ad cultum ejus, quo de hic quxrimus, spcctant, 1638 in prxdictas reliquias inquisitum fuerit, ut
satis comperta perspicies ex Offtcio ecclcsiastico, plane Hquet ex instrumento ad nostrorum aliquem
sub ritu duplici ecclesix Feretranx concesso anno Ferrariam per Illustrissinnm tunc Feretranum
1651, quod liic integrum exhibemus. episcopum Consalvum Dnrantnm transmisso, ubi
lcctiones ta- 3 Lect. iv. Leo Illyricus apud Arbam Libur- merito queritur de nenlecto ecclesix sux archivo, in
jiicidam fa-
n \ &m Christianis ortus parentibus, ab ineunte se- quo vix quidquam de S. Leo reperiretur. Einc fa-
tateDeo ccepit inservire. Adolescentiori aetate, ctum existimo, ut urgentibus Henschenio ct Pape-
una cum Marino concive, statuit peregre profi- brochio, dum annis 1660 et 1661 in Italia agerent,
cisci, et relictis parentibus, vitam ducere a tur- novnm examcn institutum fuerit quod nos docebit
;

bis remotam. Ad littus Ariminense appellentes, lllustrissimus Bernardinus Scala, jam dicti Consal-
sistuntur, ut restaurandas urbi, dolandisque lapi- vi sticcessor, cujus longiorem epistolam post Vitam
dibus, qua pollebant arte, suas operas locarent. dahimns, delibato hic solo ejus principio.
Illucetiam Diocletiani imperatoris edicto pluri- 6 Extensa est ea epistola ad paijinas quatuorde- qusdetrans-
""
mi ad hoc opus convenerant Christiani, quos dum cim, ad Papebrochium scripta, subdata Pinnae Bil- Tan iur
inhumani prsefecti ultra vires gravarent, variis- lorum i Kal. Novembris anno a Virginis partu
que modis affligerent, Leo et Marinus de mer- mdclxvi, sed qux non nisi post ejus obitum, quiin-
cede laborum reficiebant, atque ut in fide con- cidit in xix Januarii. 1667, missa fuit ab ipsius ne-
stanter perseverarent, continuo persuadebant. pote Francisco Caccia de Scala, proximis Februarii
Lect. v. Ad montis Titani
fodinasmissi.cumex- Kalcndis, dc ultima avunculi sui voluntate ita scri-

cidendis,dolandisquelapidibus triennium exegis- bente : ^Egrotus invaletudine pressus, inter ce-

sent, Leo inmontem Felicianum, nunc Feretra- tera stricte dedit mihi in mandatis, ut litteras
B numsolusrecessit. Illicanachoreticamvitam, qua, responsorias de Vita S. Leonis conf. ex origina- E
pridem in mentem induxerat, in oratione assidua, li, quod ipse Illustrissimus ac Reverendissimus

et corporis maceratione transegit, constructosibi antistes ante postremain infirmitatem respon-

tuguriolonempe fontem, nunc S. Leonis nuncu- dendo scripserat, diligenter et fideliter desumen-
patum, cujus aquam pellendis morbis vicini po- das, Antverpiam ad Patern. tuam transmitten-
puli probant salufarem. Cum vero illius fama un- das pro virili satagerem. Id totum oculate fa-
dique crebresceret, Gaudentius Ariminensis
S. ciendum curavi, nihil addens vel minuens, sed
episcopus eum accersivit, ut contra Arianos prse- por.ens ipsissima verba, prout jacent scripta, eo

lianticontinuo foret adjutor. teste qui cordis intuetur occulta. . . En igitur re-

etpostea sa- 4 Lect. vi. Viri sancti humilitatem, vitse au- sponsum adlitteras duas de Vita S. Leonis conf.
cerdotem. steritatem, morum probitatem, et sermonis pru- ecclesi» Feretranse patroni compositum et omni-

dentiam conspicatus episcopus, ad sacerdotalem bus numeris absolutum, ab Illustrissimo ac Re-

gradum evexit, habuitque indefessum contra hae- verendissimo D. Bernardino Scala ep. Feretra-
reticos auxiliatorem. Inde regressus ad pristi- no avunculo meo recolendaa memoriEe, licet in
nam solitudinem, post vitam sanctissime trans- fine non ejus subscriptione firmatum: in causa

consummavit Kalendis fuereinfirmitaset obdormitio ejus in Domino, <*:.

actam, cursum feliciter
con-
Augusti. Corpus Vico-habentiam, prope urbem 7 i?ii modo Iltustrissimi ipsius Bernardini litte- lametsi
hrmata
.,
,. ,

rarum responsonarum exordium, quibus in decuisu

Ferrariensem translatum, summa habetur inve-
inseritur quod dixi instrumentum.
Durantinum,
neratione, in ecclesia ejus nomini consecrata.
Dum monte Feliciano requiesceret, tantus
in
Verbum de verbo reddo Impletum est gaudio os
:

erat concursus et populorum erga eum devotio,

nostrum et lingua nostra exultatione, nuntianti-
mons et civitas munitissima, ac magnum tem- bus litteris tuis, pium ac sanctum Opus, a perfe-
ut
nomine nun-
in eo exstructa,abejus cto infenio nec non elaborata industria Joannis
plum exinde
cupationem accipiant. Si Lectionem iv, cum v Bollandi et Godefridi Henschenii Societatis Jesu
sacerdd. circa Sanctorum Acta editum et
eden- F
C confcras, patet is, de quo dicebam, parachronismus,
dum, pium profecto sanctumque, dum per ipsum
dum Diocletianus cum Gaudentio Ariminensi epi-
fidelium mentes ad Dei cultum ac Sanctorum
ve-
scopo connectitur ; ut de. Sancti xtate stntui omnino
nerationem dirigentur. Ex iisdem igitur litteris
nil possit, nisi alterutrius temporasejungantur. Mi-
humanitate et devotione plenis, accepi-
hi certe id verosimilius, S. Leum
non nisi adulto tuis, et
mus, nostrum esse quserere monumenta,
quibus
sec. iv floruisse, et post vitam in solitudine, ut est
probari possit, S. Leonem, ecclesias
Feretran»
in Lectionem, sanctissimetransactum,/brte circa
primum cultorem et patronum, Vicoventi» mor-
finem cjusdem seculi, cursumfeliciterconsummas-
tuum sepultum, atque in templo, a se S. Lei
se. Id unum imlubitatum est, coli istic S. Leum
et
quod
tamquam patronum et protectorem utpote qui ibi- ;
cognominato, miraculis celebrem fuisse:
ac singu-
dem vitam sancte exegerit. sane munus, divino implorato auxilio,
Protectoris nostri S. Leonis clementia
fre-
Nec magis 5 Babes in descriptis lectionibus totam Legendx laris
clara sunt, facile persolventes, ea qufe modo subsequun-
su bstantiam, qux quidem tolerabiliter admitti possit, ti,

deduclam, tur, optatis vestris rectissimis

maxime responsu-
a Ferrario eadem fermc ratione prius
illa enim quae clariori
ventate
ccrtc longc prxferendam tum iis qux refert Petrus ra confidimus :

suflulta, et approbationis praslo

subjecta censui-
de Natalibus, tum scriptores celeri seu Latinis seu
ne quidquam modo pastorali nostro
oflicio
vernaculis oratiunculis amplificarunt ; quas, fullor,
mus,
desideretur, non praetermisimus.
siquis vel mediocritcr eruditus satis patienter ferre
8 Sequitur in eadem epistola :
Sanctus ergo •*»*
queat. Vcrum de his panlo infra. Alia adjuncta rem sensibus au-
xquc implicanl circa locum primx depositionis S.
Leus in solitudine Feliciani montis,
compressis, ac principe tenebrarum
steritate vitte
Lei ejusdcm translationem in Vicum-habentiam,
eluso, triumphator ad
Superos evolavit sub die
Vicoventiam scu Viguentiam dicecesis Ferrnricnsis,
quam S. Henrico imp. adscribcre non dubitant, ut Kal Augusti. Sacrumilludcorpus.magnapopu-
in eodem loco
factam anno 1014, a qua circumstanlia dictx lectio- lorum frequentia et veneratione
reconditura exst.tit
septem
sepultum est, ibique
nes prudentissime abslinuerunt. Quod vel si daretur
volven-
 : ;: : :

48 DE S. LEO SEU LEONE PRESBYTERO CONFESSORE.

AUCTORE volventibus seculis. Verum Henrieus I irapera- teris, de quibus in appendice agetur, rescissis, deccr-
J.B. S. tor, vel secundum alios II (licet has opiniones pendam censui, uli hic sequitur
Baroniussapienterconciliet in annotationibus su-
pra Martyrologium) Italiam pergens, et eumdem
montem pertransiens, sanctum corpus, adhuc
integrum et palpabile, secum reverenter expor-
tavit. Viguentiam,Ferrariensis dicecesis olim ci-
VITA
vitatem perventus, sacra illa reliquia, ceu turris
immobilis, et animalium et hominum vires peni- Ex tomo H. bibliothecce Oratorii
tus irritas reddidit mirabiliter. Quare imperator Romani fol. 339.
singulari affectus dolore, verba protulit talia
'i.ic Ego quidem volebamhonorificeillum ' exaltarein
terra mea, et habere socium in comitatu meo et ; Temporibus Maximiani et Diocletiani
impera- LawUaipse
tu magis elegisti in istis palustribus locis habita- torum contigit de finibus Dalmatiae
homines <'"<"S. Ma-
re. In hoc credimus, sicut et in ceteris operibus, delatos apparuisse Hesperis, unum nomine Leum,
nullam omnino rem esse bonam, nisi quod divina alterum Marinum, qui nihilominus relictis pa-
gratia concedente operatur, nec posse pergere rentibus et facultatibusmundi, coelestis regni ac-
sancta corpora, nisi ad loca destinata. Hscc com- quirendi causa exercebant (se) unanimiter, die-
binet, qui potest. bus atque noctibus, jejuniiset orationibus indesi-
Corpits J i-
9 Viguentix S. Lei sacrum corpus, jam a secu- nenter servientes ita vero eorum mentes in de-
;
gucntia assc-
ritur lis depositum horwratwm reccptissima fert opinio,
et liciisspiritualibus erant accensa?, ut gaudia prse-
cui contradicere equidcm minime prxsumo Ferra- : sentis vitae fugientes, seculi divitias veluti ludi-
riam non esse translatum, probabit inferius idem bria labefactata etiam arbitrarentur : tantaque
Hlustrissimns Bernardinus. Mira mihi prorsus visa suavitas et humanitatis gratia inipsispollebat.ut E
est adscripta translalio S . Henrico impcratori,atque etiam subditorum famulatui se ipsos subjugarent.
eo maximc modo quo ibi narratur historia, cujus nec Igitur sanctissimi viri Leus et Marinus, omnium
tenuissimum vestigium exhibent ejus Sancti gesta, artium gratia et valetudine pollentes, ore et spi-
non indiligenter ad xiv Julii expensa et chronologi- ritu psallentes,manibus indesiuenter operaban-
ce digesta. Audi porro, quem testem adducat Illu- tur,unde crebrius indigentibus ministrarent.
strissimus. Ita legitur, inquit, apud R. D. Bistin- 2 Igitur venientes ad Ariminensem civitatem Arin
tonem Miccolum Ravennatem in Vita S. Lei pag. diversorum operum singuli sortiti sunt partes apputsus,
69, Ferrarise typis excusa anno D. mdcl. Cujus tum provinciales intolerabilibus laboribus viden-
inscriptio libelli, quae idiomate Italico legitur, tes aggravari illos et ponderibus, compatiebantur
haec est: Vita di San Leo Confessore, il cui cor- eis, qui pro fraternae charitatis amore usque ad
po sta riposto nella parochiale della villa di Vo- mortem animas suas impenderunt, narrantes eis,
ghenza. Crcdidit, opinor, in libris approbationis qualiter ab arce Patris salvatorhumani generis
praelo subjectis,?f<m nisi verissima omnia contineri. descendit, et de Virgine susceptam carnem in-
At sane alia opus est auctoritate ad firmandam trans- duens, humanis aspectibus se Deum et hominem
lationis istius historiam. Nec magis placent qux ostendens. et liorum similium opera agentes,
Ii

refcrt Ughcllus tomo 2 Italix sacrx col. 544. Vita emerunt subjugalem unum, quatenus cum
sibi

porro illa, a Papcbrochio sxpe postulata, obtineri illo adminiculo absque aliorum molestia, in diver-

non potuil ; et vel si obtenta fuisset, nihilo majoris sorum laborum pressura positis subvenirent la-
fieret, quam ceterx de quibus jam loqui incepimus, borantibus patribus. Igitur non post multi tem-
vel alia illa elegans oralio, ut quid pretiosi citata a poris evolutionem, data est jussio supradictorura
Marco Antonio Guarino, in Compcndio historico ec- Imperatorum, ut omnes magistri incidendorum
clesiarum Farrariensium, sub nomine Hippolgti lapidum ad montium crepidines proficiscerentur,
Pignx pag. 460. ad excidendas diversorum de montibus marmo-
C 10 Cetera qux jam loties dictus antistes Bernar- rum species quod factum est. Ibant igitur san-
;

sed yilie ptc- dinus in epislola sua prosequitur, infra subjicientur. cti Leus et Marinus cum multitudine incisorum
ntque rejici-
imtur. Hic de S. Lei Vitis dicendum snperest ; quarum ad cacumen montis, qui rusticana lingua dicitur
qux apud Petrum de Natalibus exstat, de S.
illam, Titanus. Pervenerunt itaque praedicti homines
Marino prxcipue agentem, non pluris quam ceteras Dei ad locum superius nominatum et operati ,

facicndam ccnsuimus. Paulo longior e.st Ms. qux ex sunt, sicut ibi, opera, quae in ornamentis lapidum
cod. Bodecensi, sxpe a nobis citato transumpta est reperierunt.
maxima vero cui liic prxfigitur titulus : Incipit Vita 3 Completis ergo ad terminum annorum cur- fiiutuosc
laborat;
S. Marini conf. desumpta ab antiquissimo libro sanctus Leus,paucis secum
riculis, profectus est

Ms. qui est penes illustres DD. Societatis S. Hie- comitantibus, ad jugum montis Feliciani, qui
ronymi de Arimino fol. 167 usque fol. 174, qux vulgari sermone dicitur Monferratus ibique sibi ;

eadem prorsus estcumilla quam P. Bcatillus Nea- denique cellam constituit, et tabernaculum dedi-
poli transmisit anno 1640, in quibus vix plura sunt cavit, in qua fraterna dilectionn intentus, in tan-

ad S. Leum seorsim spectantia, quam qux haben- ta admiratione cuncti ei congratulabantur, ut ad

turin alio breviori Ms., vel ea ralione ceteris prx- vestigia pedum ejus provoluti, et Deum pro ipso
ferendo, quod illa vcrbosis parergis respersa, txdium magnificantes, omnia profecto opera illius, divi-

potius merito pariant quani voluptatcm, nihil vero na inspiratione, gratia completa fore profiteban-
plus proferant ad Sancti veram gloriam conducens : tur reverteruntque omnes ad domos proprias.
;

poemata diceres studiose cxornata, aut saltem ora- S. Leus ad cellam suam reversus, in Dei servitio
tiones pancgyricas ad ostentandum ingenium compo- commorabatur, dans oppressis levamen, tribula-
sitas; talesccrte,ul a Tillernonlio tom. Qpug. 785, tis consolationem proprias in se ipsum injurias
;

non sine stomacho repudieutur. Desumplasunt Acta convertebat, facientes jugiter excusans, et ar-
hic danda ex tomo sujnalo H. bibliothecx Oratorii dore charitatis incensus, pro cunctorum salute
Romani, cademque eliam habcmus in novem lectio- se ipsum quasi hostiam Deo placabilem offe-
nes distributa ; ex quibus solam S. Lei Vitam, ce- rebat.
 ;

DIE PRIMA AUGUSTI. 49

4 Post aliquod vero teraporis Gaudentitis epi- 2 Sed ut vestrorum voluntatem expleamus, in MiCTOHB
lnde vivitso- scopus, cum a sedibus Romanae ecclesiae Arimi- id quod magis gravitat J.B. S.
S. Lei corpus Viguen-
;

lilnriiis,
num ad praedicandum venisset, ingressus urbem tiaene nos qui- supponilur
an Ferrariae sepultum veneretur :

transtatio,
audivit faraam et virtutes sanctorum Lei et Ma- dem vero, mei
Patres in Domino dilectissimi,
rini ; narrantibus Christianis, qui in eadem civi- superiorum ac inferiorum rationura fulcimento,
tate erant repleta namque erat pene tota civi-
: nulla suspicio torquet, nulla terret difficultas
tas magnalibus divinis, quae ministrante divina imo fatemur et aperte profitemur, sancti nostri
potentia, per Sanctos illos suos operabantur Patroni corpus in parochia Viguentis
:
modo
quibus auditis verbis, S. Gaudentius statim ad quiescere, et in summa
devotione teneri nec :

eos literas direxit, ut venientes honorem accipe- umquam illud erit S. Leonis pontificis, cujus
rent ipso tribuente, et tunc irent ad prredican- translatio celebrata fuit sub Gratiano ep. Ferra-
dum gentibus in nomine Patris et Filii et S. S. riensi, etin ecclesia S. Stephani ejusdem civita-
Amen. tis reconditum nam approbatio vestrorum con-
:

ac postea sa- 5 Receptis igitur pontificalibus literis et per- socii Antonii Favoriti, unacum aliis superius ha-
cerdos san-
ctc morilur.
lectis, sancti viri Leus et Marinus unanimes, in bitis deficeret, et decretum sacrae Congregatio-
spe militise ccelestis armati, venerunt Ariminum nis deciperet, quod implicat. Ratio maxima vi-
ad sanctum Gaudentium : quo viso, repleti sunt get : corpus enim S. Leonis pontificis et sacerdo-
maximo gaudio, et permanserunt cum eo aliquot tis Christi translatum fuit Ferrariae a Viguentia.
diebus, pnedicantes et confirmantes populum in sub Gratiano episcopo anno mlxxxiii Kal. Mar-
verbo et doctrina Domini, qui rogati a pontifice tii Ind. iv, illudque visit vestra Patern. anno
acceperunt sacerdotale ministerium, beatus Leus mdclxi. Itaque ab illo tempore usque modo in
gradum presbyteri, sanctus Marinus leviticum ecclesia S. Stephani requievit. Ex approbationi-
honorem et taliter in illis laetificatus est antistes
: bus vero superioribus, et ex decreto sacrae Con-
Gaudentius, ac si ad eum pervenisset ccelestis gregationis plane colligitur et declaratur, corpus
nuncius, quod in illis profecto esse absque dubio S. Lei protectoris nostri, confessoris non ponti-
credi potest. His ergo omnibusperactis, Viri Dei ficis a mdcl et a mdcli Viguentiae venerari : er-
praesuli ad propria loca reversi
valefacientes, go numquam fieri potest naturaliter, quod idem
sunt; eodem vero tempore, transactis pluribus corpus Ferraria; quoque eodem tempore vene-
diebus, beatissimus Leus eximius confessor Chri- retur.
sti de praesentis seculi aerumnis liberatus, et 3 Alterum est sane corpus S. Leonis pontifi- distinguitur
que Leus a
principe mundi devicto, ad desiderata ccelestis cis a corpore S. Lei Feretranae dioacesis prote- Leone pon-
regni gaudia sublevantibus, cceli coelorumchoris, ctoris nec difficile creditur; complures enim lio- tifice.
:

triumphator migravit sub die primo Kalendarum mines haud impari nomine dicuntur; jamque di-
Augusti. citur, quatuor SS. Leones Romae esse in Vati-
cano sub uno altari reconditos et in Martyrolo-
gio Romano duodecim sancti Leones nuraeran-
tur et prcesertim in SS. Martyres id facile po-
:

APPENDIX tuit accedere, cum gentilium rabie adeopertotum

orbem erumpebat e latebris incendium, ut infini-
tae propemodum innocentes Sanctorum victimae,

superius Bernardini Deo suo immolarentur. Ut littjus incidcntis contro-

In qua ex citata
versixnodum intelligas, luccm afferent quse in suo
antistitis epistola, varia alia dubia ad
Romano Itinerario notavit Papebrochius, dum inter
S. Leum spectantia aliquatenus elu- aiia templa a se Ferrarix lustrala, S. Stephani

cidantur. parocltiale describens, sic expressis verbis observat :

Ex latare vero dextro chori corpus S. Leonis

pontificis elevatum est, quod quia ipsi volebant

C \uc rejidenda monuimus, qnee nec ad stabilien- esse Papas, cultum ejus noluit Nuntius confirma-
Pnbato an-
tiquo cultu,
H dum cultum, ncquead vevificanda Acta proprie
reducuntur, de qttibus jam attulimus quidquid vcri
re, qui propterea intermissus etsi ex vetusto

qui est ad parietem lapide, de modo ac tempore

;

spcciem non cxcedit. Nequc vero translationem ne- solennis ex Vicohabentia, veteri episcoporum se-
gavimus, quamvis modum ejus seu historiam non ita de translationis, elevationisque satis certo con-
admiltere ausi fuerimus. Cetera quee hic sequuntur, stare possit. De isto Leone alibi forle videbitur,
damus infi.de laudati jam antistiiis Bcrnardini, qui jam cum Bernardino pcrgamus :
eorum niiiil neglexit, quee ad Sancti sui patroni 4 At rationes confirmantur. Illustrissimus ac CtJRCi 558
HontifeUrio
commcndationcm conduccre posse existimavit, eo Reverendissimus D. Consalvus Durantus, quod reliquie

candore et simplicitate, ut vel ex eo capite sintjula- semper in corde fovit, pio desiderio flagrans, ut
rem aliquam fidem mcrcri videatur. Prxter ea, quse animje fidelium sibi commissae, in Christiana di-
ex ipso superius recitavimus de S. Lei translatione, sciplina magis magisque proficerent, litteris si-
pergit probarc primam ejusdem in Montefeliciano gnificavit ad Illustr. ac Reverendissimum D Joan- .

sepulluram,summamque istic loci per multa dcinceps nem Fontanam episcopum Ferrariensem, ab eo-
secula vencrationcm ; ac demum sacri corporis Vi- que humiliter petiit aliquam ex sacris reliquiis
gtienliam deportationem pergit, inquam, ea pro- corporis S. Lei protectoris nostri. Nec pia haec
;

petitio Consalvi exstitit irrita, sed ut fervens

bare et evincere ex sexta relati superius Officii le-
ciione, utpotc quee edita et approbata, irrefragabdis ejus voluntas optato munere adimpleretur, par-
Admit- tem unius tibiae ejusdem Sancti illi benfgnissime
veritatis ipsi argumcntum prxbere videatur.
to equidcm dictam lectionem, ei sintpliciter inltx- impertitus est, quam modo in nostra Cathedrali

rendo, ut de ea re nihil disccptandum supersit. Se- repositam pio cultu fideles prosequuntur. Neque
litteras, id plene comprobantes, quae
antecessori
quentia modo audiamus, ubi operosius incipit a di-
debetis
Leonem
slinctionc inlcr S. Pontificcm, et S. Leo- nostro exoptandae non fuere, vos quoque
exoptare; sed his praesentibus modo fideliter
nem Fcrctranum patronum suttm, hac longiori ora-
quod supra
tione; in qua nec verbum mutatum volui :
rescript» adjunguntur. Atque lioc cst

44 diximus,
Tomus l Auijusti.
 ; : ;

50 APPENDIX DE S. LEO SEU LEONE PRESBYTERO CONFESSORE.

AIXTORE diximus, cliam seorsim apud nos exstare Durantia- quam monumentis paulo antiquioribus fukiri cupe-
.1.B. S.
num instrumentum, jam ab anno 1638 ad P. Bol- remus. Id quod sequitur ferme a Clementis Papae
landum transmissum, atque in plena forma expedi- VIII auctoritatc desumptum, aliquid diceret, si
tum : Joannes Dei et apostolicae Sedis gratia aliunde quam ex eodem Bislintone derivarelur . Sic
sanctae Ferrariensis ecclesiae episcopus. En tex- interim aucloriisti innixus instat Bernardinus :

tum ipsum : 8 Sed qui plura? Clemens VIII P. 0. M. anno Ciemeiu

l Iguentia 5 Quse fideliura excitant pietatera, omni quo quingentesimo nonagesimo nono post mille, una ignentiit.
non Ferraria
eo detatte. possumus studio libenter amplectimur. Dudum cum Purpuratorum collegio Ferrariam peliit, ac
siquidem Illustris ac Reverendiss. D. Consalvus super ejus ducatum, Ecclesiaedevolutum, peracta
episcopus Montisfeltri, desiderio, quo flagrat, feliciter pedum positione, miro accensus est de-
amplificanda? disciplinae et devotionis ecclesiae siderio sacri corporis Feretrani Protectoris vi-
suae, litteris ad nos, siYigulari pietate plenis, si- sendi. Nec patitur moras, locus enim, ubi San-
gnificavit, et humiliter petiit aliquid ex sacris ctus venerabatur, quamquam reconditus, eum
reliquiis corporis S. Lei confessoris quiescentis numquam dimovit nec palustriis, quibus undique
in ecclesia parochiaii Viguentiae, nostrae dioece- circumdabatur ipse tepuit. Ita Bistint. in Vita
sisolim civitatis cujus translationem solennem
; pag. 85. Verum, o Pater in Christi visceribus
celebravimus Kal. Augusti an. mdxcix, ejusque carissime, quid tecum corde volutas de S. Lei
festum eodem die ibidem perpetuo observari corporis immobilitate? Complures etenimvalidis-
mandavimus, et quasdam sacras ejus reliquias simae vires contendunt ipsaeque laborant ad illud
penes nos reservavimus, et praesertim partem tantillum extrahendum de loco Viguentiae, sed
unius tibiae, quam per Reverendum Caesarem de operam perdunt miraculum quidem numquam
:

Antimis, parochum ecclesiae parochialis S. Mar- satis laudibus, litteris, monumentisque decoran-
tini, civitatis nostrae, eidem religiosissimo et vi- dum Nonne tibi forsan ac ceteris pie credendum
!

gilantissimo pastori, ob maximas virtutes, quae est, sanctum sibi Viguentiam firmara sedem ele-
in eo relucent, pari pietate nos comraoti, et ea gisse ? Mirabilis enim Deus in Sanctis suis. Ut
quoque adducti memoria, quod ecclesia sua ca- optatum tuum etiam in aliis adimpleamus, qua?
thedralis dicata eidem sancto glorioso confessori nobis aud dubia sunt, nunc tibi libentissime ape-
nostro Leo, impertiri et mittere, in eam venimus riemus. Prope cellulam quam in Feliciano Monte
deliberationem ;
prout impertimur, et mittimus, sibi Sanctus erexerat, fons quidam scatebat, sic-
et pia largitione concediraus et donamus. In cu- ut et nunc uberrime scaturit in loco sub nomine
jus rei fidem et testimonium, has litteras manu Val santa. Aquae fontis hujus, qui modo S. Leo-
et sigillonostromuniriet obsignarijussiraus. Da- nis dicitur, si ab illis, quos febris tenet, haustae
tum Ferrariae die v Novembris mdcix. Qux om- potentur, eos interdum pristinae valetudini mi-
nia exprimuntur Tum vero : . raculose restituunt.
ibuiue in
summa venc- G Quare cum legatur, translationem S. Lei 9 Ex jam sat perspectum
habitis superius, Jntiquioris
ratione, confessoris quiescentis in ecclesia parochiali Vi- habuisti,tum Felicianum Montem, tum civita- cultus
moiiiiinenln.
guentiae, celebratam fuisse anno mdxcix, nequa- tem, una cum arce munitissima, quae super ip-
quam erit Leonis pontificis quiescentis
illa S. sum elevata conspicitur, eodem nomine dici San
in ecclesia S. Stephani Ferrariae abhinc anno Leo. Ibi magnum templum videtur a mc con-
mlxxxiii. Nec antistes ille Fontana, non minus structum, etejus nomini dicatum. Sub scalis in-
probitate morum ac vitae integritate, quam do- tus erectis, ac singulari majestate quidem orna-
ctrina et sapientia conspicuus, adeo esset expers tis, quibus hemicyclum aros maximae scanditur,
consilio, ut aliud corpus nomine gloriosi Prote- operculum quoddam sinistrorsum servatur sepul-
ctoris nostri fidelibus declararet. At, inquies, ce- cri cujusdam. Ibi arcaicae litterae incisae legun-
lebrationem legitur Viguentia Ferrariam secu- tur, nec non ad latera duae parvae cruces cernun-
tam esse. Respondetur, illam non fuisse S. Lei tur, exemplo A a tergo ad imum, ultra crucem
;

nostri ; seil, ut superius intulimus,
enim translationis hoc in causa fuisse dicitur
jamjam pervetus templum ejus opprimebant rui-
nae ; acctirrit illico pietas
staurant, ibique corpus illud gloriosum transfer-
tur, non autem Ferrariam. Antecessor quoque
noster Consalvus, in translatione dictae sacrajti-
biae, ab episcopo Fontana Hberaliter ei concessae,
ac sub altari majori hujus nostrae cathedralis
alii. Nostri magnam ibi sculptara, sunt litterae, exemplo B.
: supra valvas principales ejusdem templi vel ca-
thedralis duo parva simulacra marmorea viden-
incolarum, et illud re- tur, unum dextrorsum, alterura sinistrorsum.
Primum habet in sui pectore has incisas litteras,
MARINUS ; secundum vero, LEO.
A Sanctus Leo presbyter peregrinus
Dum vixi, hoc amavi, hoc dixi, hoc scripsi ;

(positae), has pastorales litteras promulgavit : Omnes dicamus Deo gratias semper,
.-

nb anno 101 1
7 • Reliquiae S. Leonis confessoris, sanctae Deo gratias semper, Deo gratias semper. >I<
Feretranae ecclesias advocati ac titularis, a Joan- * Haec requies mea in seculum seculi
ne Fontana, Ferrariensi episcopo, adConsalvum I Hic habitabo quoniam praeelegi eam. Orate,
Durantum, Feretranum episcopum transmissae, Orate Deum semper, orate Deum semper.
in hanc Cathedralem ecclesiam, maxima omnis 4. Sancte Leo presbyter,
ordinis, aetatis ac sexus totius dioecesis frequen- Ora pro serbo tuo
tia et religione, in
secunda dicecesana ab eo syn- Custantio, et ora pro me
odo celebrata, translatas fuerunt atque sub al- Orathio serbo tuo maio. Forte malo.
tari majori collocatae anno D. mdcxi, die xvii
inn-
Maii. » Alque hoc, siquod est, Bernardini perem- 10 Prima ejus solennitas celebratur Viguentiae hodiemi
gnn ceiebri-
ptorium qualecumque argumentum dici meretur Kal. Augusti, ac tanta populorum frequentia, tas.
nam qux deinde ex Bistintone suo Miccolo adducit, tum nationalium, cum advenarum (et praesertim
atque ex Ms. nescio quo, sub titulo Assedii e guer- Bononiensium) ut juxta rationem quae subduci-
re della cita di San Leo tum autcm ex Catalogo
; tur, numerum circiter Juodecim millia hominum
generali Sanctorum Italiee Ferrarii, rem, si ab ovo sane tetigerit. Celebratur et altera sub die xiv
scrupulosius inspiciatur, omnino non conficiunt, Februarii, ad memoriam illius translationis, quas

quidem
 ; ,

DIE PRIMA AUGUSTI. 51

quidem sequitur, haud singulari ornatus splen- ita distinguitur Hic repraesentatur S. Leo una
: AUCTORE
dore, sacrificiorum veneratione, ac larga copia cum Marino ad montium crepidines lapides
S. J. B. S.
munerum accedentium ibi. Quamobremunusquis- excidentes ibi una preces ad Dominum effun-
;

que sibi.certo persuadere potest, tantam fidelium dentes a S. Gaudentio Ariminensi episcopo
;
alibi
multitudinem ibi sacri corporis mansionem indi- primus ad Ordines promotus.
care. Ad latus chori ecclesia? Viguentinae, quam Atque hxc hactenus pro suo S. Leo seu Leone
pagus ille unicam habet, monumentum quoddam antistes Bernardinus : cetera in iisdem litteris con-
exstat marmoreum colore rubeo, in quo descri- tenta ad Sanctos pertinent. Nos jam relata
alios
pta est translatio S. Lei ex Umbria ibi facta ab sufficere omnino putavimus, neglectis carminibus seu
Henrico II imperatore, ac ejusdem sacri corpo- hymnis in Sancti laxidem ab Antonio Ccrrio et Ho-
ris immobilitas, quse in illo palustri loco secuta ratio Leontino compositis, in quibus eadem recinun-
Circa chorum eumdem nonnull» Sanctorum
fuit. tur, quee jam ad nauseam repelita, saturitatem attu-
imagines muro depictae cernuntur illarum series ; lisse, ncmo, opinor, diffitebitur.

DE S. NECTARIO EPISCOPO
B

CONFESSORE.
VIENN^E IN GALLIA. .1. B. S

Ex Martyrologiis.

anctum in serie episcoporum Viennensium classica aut vetustissima, certe Auctaria Usuardina quam cuttu
nol " s est
ordine tertium decimum signat Claudius non modicee auctoritatis, quibus opinor pneluxisse '

Non lam ge-

stis
s Robertus in sua Gatiia Christiania, sedsolo
nomine paucula qusc addunt Sammartha-
;

ni, apud quos decimus quartusest, haud magnopere

Florariumnostrum Sanctorum Ms.,
laudatum, dum ita paucis scripsit
episcopi et confessoris. Accedit editio Lubeco-Col.
:
alibi non semel
Item Nectarii

Virum commendant, sic enim loquuntur Nectarius : iisdem prope verbis : Eodem die S. Nectarii epi-

Vasionensi synodo interfuisse designatur ab Ado- scopi et confessoris. Tum Grevenus, Nectarii
ne ; sed de eodem episcopo nihil certi affirmari nomen, male in Nectaris transformans. Demum
censent nonnulli. Alque his Ado refellitur, dum ita Castellanus inter Sanctos Gallicos Martyrologio
in Chronico scribit : Florebat et tunc temporis Romano superadditos, S. Nectarium annuntiat. Ast
Nectarius Viennensis episcopus, in doctrina fidei iis omnibus eloquentior Saussaytis verba Adonis su-
eximius : qui in Vasensi illa synodo venerabili pra recitata sic in Supplemento suo extendit : Vien-
primus interfuit, et Patris et Filii et Spiritus nae, sancti Nectarii episcopi ;
qui sancto Hilario

sancti unam esse naturam et potestatem, et dei- Pictaviensi coaetaneus, attritae Gallican» eccle- F
tatem et virtutem in Ecclesia publice praedicavit sia? pressuris, magno solatio fuit. Fortitudine

et docuit. Rectius auctor Historiee, sancts Viennen- enim fidei,'ArianosChristi hostes, etpiorumper-
anno hujus seculi octavo editee, S. Ne-
sis ecclesix, secutores, strenue oppugnavitet repressit, tuen-
ctarium duodecimum numerat, sincere et candide dsque Christi hereditatis causa, Vasatense con-

fassus, de ipsius ac deccssoris Claudii gestis nec hi- cilium, conscio Julio Papa, collegit, latisque ibi

lum fide dignum ad posteros promanasse ; ut facile legibus sacris pracipuum robur indidit deinde ;

conjicias, quousque admittendum sit dandum infer- confectus sanctis laboribus, aternam abiit ad re-
iusSaussayi in Martyrologio Gallkano elogium.De quiem. Una hic adjici potest Ferrarii observatio

cetero Nectarium inter Sanctos habendum censet quod Tab. Viennensibus animadvertisse asse-
se in

omnino jam dictus scriptor Historm Viennensis rat, natalem S. Nectarii in ecclesia Viennensi non

quod ex monumentis istius ecclesis non temere asse- recoli ; nempe singulari Officio. Verum et de aliis

ruissse existimamus. Viennx et alibi id dici potest, tametsi ut verissimi

2 Istis autem suffragantur, si non Martyrologia Sancti agnoscantur.

DE
 ,

52 ACTA SANCTORUM.

DE S. EXUPERIO EPISCOPO CONF.

J. B. S. CORBOLH IN AGRO PARISIENSI.

3 De gestis porro quid satis tuto primum seculo Actorum vt-

non prom- ces su PPiet
CGMMENTAMOS IIISTORICUS. xi aut serius narrari potuerit, cst satis

ptumperspicere. Ex Legendis et Mss. propriisSan-

cti lectionibus ea collegit Saussayus, qux ut om7iium

§ I. Sancti setas, gesta et cultus apud viccs suppleant, hic non probanda, scd tamen de-

Baiocenses. scribenda suscipimus. Ita ipseexsensu suo loquitur:

Baiocis in Normannia, sub secunda Lugdunensi,
S. Exuperii episcopi et confessoris perinsignis ;

SEC. V. uem hic Corbolio tribuimus celebrem san- qui a S. Clemente Galliarum prsecipuo in Chri-
ctum Episcopum, collegiatx istic ccclesix sto provectore. in has auras delegatus, ad fldei

totiusque oppidi patronum, is est primus flumina diffundenda, totus ccelestibus desideriis
Baiocensis in Ne.ustria seu Normannia incensus, plenusque supernis charismatibus, hos
Sancti atas antisTes Exuperius, diversis istie. nominibus eogni- populos, quibus illuxit divina castimonia et do-

B tus, ob Normannorum infestationes Corbolium, ubi ctrina, veri unicique numinis agnitionem et re- E
Gallice Spire seu Spirus appellatur, translatus ; ut demptoris liberalem beneficentiam ac salutarem
piuribus dicemus, ubi qux ad ipsum ejusque sedem cultum invexit, fanaque ecclesiis commutans
pertinent, paucis prxmiserimus. Paucis, inquam, virtute indutus divina, morbos sanitate, insaniam

nam postqnam omnia studiose evolvi qnx in Legen- mansuetudine, ferociam patientia, vitia virtuti-
dis, tum editis tum Mss. circumferuntur ,ea pridem bus, fide perfldiam, atque qusevis piis votis ac

sic a Majoribus eventilata inveni, ut plane super- nisibus obvia oppositaque mirifice superavit; in

fluum sit, eadem hic dcnuo ad incudem revocare. oratione sedulus, vigiliis intentus, carnis affii-

Habcs igitur qux ad primos Baiocenses episcopos ctione districtus, charitate distentus, atque cum
pertincnt, opcrosius erudcrata ad xvi diem Maii, in omnibus irreprehensibilis, sic in cunctis per-
ubi de S. Ragnoberto, sancli hujus Exuperii disci- fectus, ut auctoritate apostolus, sapientia ange-

pulo et successore omnia plane dicta sunt, qux hic lus, signis et virtutibus propheta, virque plane
ferme ad verbum recudi possent, si istic satis et abun- divinus, etvoluntatis Dei ac gloriae prseco ac in-

de explanata editaque nonessent quibus nihil oppo- :

terpres dignissimus passim a quibusque crede-
suit nuperus Baiocensis ecclesix historicus Herman- retur.

tius in opere Cadomi edito anno 1705, quod magno- 4 Numquam ipse quae sua erant quassivit ; sed Saussayi elo-
'J"'m,
pere expendi aut refutari mereatur; saltem quod majestatis aeternse beneplacita toto corde com-
ad S. Exuperium spectet, cujusinitia non videmus plexus, quas ad Christi gloriam vergerent, homi-
magis ad fvnem seculi secundi, quam ad S. Clemen- numque salutem, solummodo procuravit. Cum
lis tempora revocari posse ut hic etiam militent ar-
: autem sementis Evangelii plurimam copiam ex-
gumenla istic adduc.ta adversus prxlensam Baiocen- citasset, dirutis pseudonuminum simulacris, in

sis ecclesix antiquitatem. Dei viventis cultum Deiparaeque Virginis hono-

ad secuLum :> 2 Vulgo notum esl, absumptis per ferales Nor- rem sediculam Baiocis construxit et sacravit : ubi
reducilur quotidie tremenda mysteria percelebrans, atque
mannorum invasiones direptionesque antiquis omni-
C bus, si qux olim exstiterant, primarum Gallix ec- vita? aaternee enuntians praecepta, una die se- F
clesiarum monnmentis, id plane invaluisse, ut sibi ptem energumenos, quos crucis signaculo muni-
licitum putarint sequentium seculorum scriptores, vit, dsemonis ab infestatione liberavit. Quo mi-
prxdicatx sibi rcligionis principia primis Christi raculo quingenti infldeles ad Christi obsequium
Apostolis quam proximc certatim asserere ; ut adeo fideique professionem pertraxit. In quibus emi-
non dubitavcrint Baiocenscs, quin primus eorum cuit Renobertus, quem divinae gratiae muneribus
episcopus S. Exuperius, si non ab ipso S. Pctro, repletum, sacrisque ordinibus initiatum, sibi ex
salle.m a S. Clemente axl se missus dicendus essct. supernae inspirationis affiatu successorem desi-
Tum vero gesla varia el miracula exornata sunt, gnavit. Sicque tandem exacto felicissime pasto-
qux iis tcmporibus convenientia censebantur ; sic ta- ralisvillicationis decursu,Vir beatus modica pul-
mcn ut rerum istarum periti facilc observent, ea satus febre, placida morte ad aeternae vitse gau-
omnia sic excogitata esse, ut nec cum primorum dia et prsemia meritorum, post suscepta prsesi-
Ecclesix seculorum historia, nec cum temporum ra- dia salutis emissaque majestatis divinse prseco-
,

tionecomponi satis possint, nisi series episcoporum nia emigravit. Cujus corpus castissimum a suc-
Baiocensium ita ordinetur, ut singulis primis epi- cessore Renoberto maximo cum honore in declivi

scopis annos viteeferme centenos, quin et totidem montis sepultum est, ubi deinde coruscantibus
regiminis tribuere oporteat, aut fingere vacationum gloriosi spiritus insigniis, ecclesia, in ejus vene-
integra secula. Longe verosimiiius censuit Pape- rationem fuit exstructa.
u
brochius, Baiocassini episcopatus initium ad quar- 5 E qua postmodum, furentibus Danis pigno- in <i^.'
ti seculi flnem referibile esse, quando etiam ra ejus sacratissima, una cum ossibus S. Lupi lrnnS Mio.
Abrincatensis, Constantiensis , Lexoviensis et ab eo sedit antistes) ad castrum Cor-
(qui tertius
Sagiensis in eadem regione ecclesise primos suos bolium agri Parisiensis translata, atque in hunc
episcopos videntur accepisse. Hxc de S. Exupe- usque diem, in proprii nominis augustissima ba-
rii xtale, cujusadeo obitum ad seculum x revocan- silica asservata, ut perenni miraculorum glona,
dum censuimus. sic perpeti fidelium reverentia perfruuntur. Qux
de
 :

DIE PRIMA AUGUSTI. 53

A de sacricorporis translatione hic memorat Saussayus, bantur, ssevire solita, eo Baiocenses impulit, utsacra mjctobs
deqtte singulari apud Corboliensesveneratione, pau- "•
pignora in tutiora loca transtulerint ;
quod sequenli
lo inferius ex instituto deducemus. Hic de vetusto
paragrapho ex Corboliensi historise paulo distinctius
apud Baiocenses cultu agendum esse.t, si gua in an- eritexplicandum. ld vero etiam memorabile, tanto
liqvis Martyrologiis nostri S. Exuperii exstaret in honore servari locum istum, ubi corpus olim cum
memoria, quam in iis, quee Classica vocamus, nus- aliis Sanctis dcpositum fuit, ut usque hodie religio
quam, quod maxime mirandum est, signatam
hic sit, aliorum hominum corpora istic inhumari, per-
invenimus. Neque tamen dubilari potest, quin ejus severctque adeo perpetus ibi in sanctum Apostolum
sepulcrum summo in honore Baiocis habitum ftterit, et numquam obliteranda vcneratio.
cum perenni Sancli solcnnitate, quse sensim ita ac-
crevit, ul hodie festo duplici primse classis cum octa-

va, et etiam in vicinis urbibus celebretur , teste Her-

§ II. Translatio in Franciam, ac demum
mantiopag. 9, ubi et antiquos binos versus imagini
ejus subscriptos refert
Corbolium, ubi ut singularis patronus
solennissime colitur.
Primitus liic pastor templi fuithujusetauotor,
Catholicamque fidem Northmannis attulit
hic primum notandum, quod supra insinuavi- Describitur
idem. Id mus, Sanctum Corbolii non Exuperium appel-
ns a '"

Corbolii an- Q Porro antiqttissima quee in Usuardinis codici- lari, sed vulgari nominc Spire seu Spirum aut Spi-
h itHtiaLuv •

Sanctus, bus reperilur S. Exuperii commemoratio, ea ex rium, atque, ut monet Hermantius pag. 10, etiam
Tomacensi accipitur, inscripta nimirum post trans- alibi Suspirium, aut affmi aliqua inftcxione Sous-

lationem Corboliensem, cum ita expressissime an- pirium de Baiocis. Utcttmquc autem nomen effor-

B nuntietur Castro Corboilo, sancti Exuperii epi-

:
maveris idem ipse inteltigitnr S. Exuperius, cujus E
scopi et confessoris, cujus corpus persecutione sacrum corpv.s cum altcroS. Lupi, tertii,utvolunt,

Danorum a Redonis civitate (opinor, velle dicere postipsum successoris, Dnnorum Neustriam innn-
a Baiocensi) fugatum, atque a Galliarum incolis dantium furori ereptum in tutiorespartes, adregni
,

honorifice receptum, in prsedicto loco affectu intima translatum fueril ;

quemadmodum ex vctuslis

magnse devotionis colitur. Brevius Centulensis :

monumcntis fusius describit Joannes Bocqnelns, rc-
Corboliensis canonicus in opusculo
Castro Corbeilo, S. Exuperiiconfessoris, qux po- galis ecclesiee

sitio etiam a Molano servata est, descripto cetero- Gallico DeVitis,translatione et miraculis sancto-

quin citati codicis Tornacensis elogio. Aliter prius rum Exuperii et Lupi, Parisiis edito anno 1627,
scripserat Grevenus : Exuperii episcopi Baiocensis ubi ex veteri ecclcsiae siue Lcgendario Ms. pag. 31
et confessoris. Canisius in suo Gcrmanico Mola- historiam orditur in hunc modum : Post multa an-

num hic potius quam Grevenum secutus est. Locum norum curricula quidam fideles, in coanobio S.

primitivum prxter ceteros distinctissime expressit Exuperii famulantes, venerabilestamipsius quam

auctor Florarii nostri Sanctorum Ms., dum ita beati Luponis reliquias, ob tyrannidem infestau-

scripsit : Civitate Baiocas, sancti Exuperii epi- tium Normannorum inde absportantes, et in
scopi et confessoris. Ceterum iis modo opus non est quoddam castrum, nomine Paludellum, eo quod
sit paludibus, scilicet lutosis Ixoniae fluentis,
adjumentis, ut cultus Baiocis saque ac Corbolii so-
obsitum, transferentes, geminum ibi thesaurum
lennissimus S. Exuperio asseratur : prieterquam
quod testetur Hermantius, multis aliis locis in Ro- reposuerunt, etc.

in Galliam translationis paulo bre- Paludellum

thomagensi provincia templa, sacella e.t altaria ipsi 9 Haec primae
adeo utetiam Parisiis et Autissio- vior descriptio ; cui et aliam subjungit de Sanclo
sacra exhiberi ;

ejusdem in Offtciis habeatur commemoralio

ipso plura memorantem, cx recrpla, quam diximus
dori :

Baiocensium traditione qus. sic habet Gloriosus

illic forte ratione sacrarum reliquiarum, qux in ,
:

antistes, Baiocensium primus pater, Exuperius,

sancta Capella asscrvari dicuntur, hic ob perpetuam
beatissimi Papse Clementis discipulus, et ejus im- F
C societatem ambas ecclesias Autissiodorensem
inter
et Baiocensem jam pridem initam hodieque perse- perio ad Neustriam transmissus convertendam,
fuit nobiliortus prosapia; sed pulchritudine vul-
verantem.
quiinsiia 7 Superest Exuperii sepulcro ejusque
ut de S. tus et fidei sanctitate nobilior. Post multos ad

veneratione ea subjungamus quee a laudatojam Her-

etiam cotitiir
mantio suggesta sunt. Narrat ispag. 6, S. Ragnc-
bertum, dignum ulique tantoprxceptorediscipulum,
sancto Magistro non procul ab urbe in monte Fauno
monumentum lapideum
gentilibus annuntiare coeperat, qui subinde Montis
templorum appellationem sortitus sit. II nimirum
Domini nostri Jesu Christi semitam mandatorum
custodiendara eruditos ubique populos, et feli-
cem transitum hujus mundialis machinse, ad Pa-
trem misericordiarum migravit. Translatio au-
ubi fidem tem ipsius beatissimi patris Exuperii facta est
procurasse eo loci,
post multos elapsos annos, Normannis venera-
bile coenobium Sanctorum infestantibus,
per quos-
i

dam venerabiles ccenobitas, qui tam ipsius quam

eedem sacram Magislro erexit Ragnobertv.s, quee sub-
beati Luponis (quem Lupum nominant) pretio-
inde frequentissimo.totius populi ad eum in morbis
sas Paludellum detulerunt reliquias, etc.
His ac-
aliisque necessitalibus recurrentisconfluxu, innnme-
cedit ex annalibus expressior epocha : Anno Domi-
risque miraculis celeberrima reddita est, etiam alio- san-
ni dccclxih dicitur esse translatum corpus
rum cpiscoporum sepulturis, ubi adeo templa phira de urbe Baiocensi,
nomen inditum. Quievit istic cti Exuperii apud Corbolium
erectasunt, utide monti
et primo apud Paludellum villam super Exonam,
Sancti corpus, donec Baiocenses, exstructa celebrio-
est anno
et post apud Corbolium, ubi nunc, id
ri ecclesia,sacrum corpus e prioritumulo elevandum decimo, et
Domini millesirao trecentesirao quinto
eoque solenni ritu transferendttm censuerunt, quz
nono multis et miran-
prima dici possit translatio, cujus memoria aliqua dscimo octavo, et decimo
agilur xiv Julii, cratque iis seculis satis recepta San- dis claret miraculis.
Exupenus «gji».
ctorum canonizalio. Secuta sunt postmodum luctu- 10 De miraculis quibus clandt S.
sacra corpora Fa-
osissima ea tempora, quibus Danica rabies maxime atque etiam S. Lupus postquam
sunt, frustra tnde dt-
Imlello Corbolium translata
in Sanctorum sepulcra, ubi thesauri recondi crede-
stinctiorem
 1 , :

54 DE S. EXUPERIO EPISCOPO CONFESSORE.

AlCTOnE
stinctiorem quxsivi notitiam ; qux aut quanta patra- strae parenturaque nostrorum animarum redem-
J. B. S.
ta fuerint Paludelli quiescerent, memorix pro-
dum ptione, ab ipsa ecclesia ejusdemque canonicis
dilum non invenio: id teslatur Bocquetus, post castri omnem injustae dominationis infestationem remo-
islius eversionem, non exstinctam simul amborum vemus. Claustrum insuper, ibidem antea non
Sanctorum veneralionem ; sed sacellmn ercclum habitum, sicut fidelium nostrorum hortatu pre-
fuisse co, ubiante deposita fucrant, loco, inparochia cibusque designavimus, eisdem canonicis immu-
Ballincurtiana diircesis Senonensis. Porro dictam ne habendum et sine ulla inquietudine in perpe-
jam Paludello Corbolium translatio hoc modo in Le- tuum concedimus. Tali tenore, ut neque nos,
gcndariis describitur : Cura post longum revoluti neque successorum nostrorum aliquis, neque
temporis spatium, nescio qua suborta occasione, ejusdem loci abbas, sive ulla cujuslibet dignitatis
vel potius occulta divini consilii dispensatione, persona, in ipsa ecclesia, sive in ipsis canonicis,
eidem castro quidam praepotens vir Christianis- aliquam deinceps injustam pote-
vel in claustro,
siinus, Haimo nomine, grandeadmodum devasta- statem exercere praesumamus Actum Pa-
tionis damnum intulisset, ipse cetera quaeque risius anno ab Incarnatione Domini mlxxi
despiciens, et melioris prasdae lucrumdesiderans, Ego ipse rex Philippus et Buccardus Corbolien-
illos desideratos et dcsiderabiles super aurum et sis comes hanc chartam manu factam corrobora-
lapidem pretiosum thesauros, ausu pietatis, non vimus, etc.
atqtte item
prasumptione tyrannidis, inde sustulit, et in sub- 13 Cum vero deinde sub initium seculi xn domi-
Ludovici
nrbiura castri sui Corbolii magno cum gaudio nio regio annexum fuisset Corbolium, non minori Crassi
et laudibus altisonis transtulit; cujus etiam di- benevolentia oppidi ecclesiam, nec minori rcvcrentia
midium bonorum in cadem liora Sanctis Dci con- sanctos Exuperium et Lupum prosccutusest rex Lu-
fessoribus censualiter et perenniter assignavit; dovicus, cognomento Crassus, anno 1118 cum Ade-
inquo videlicct suburbro, ad conservandas San- leide regina, vel oppidanos ipsos multis oneribus exi-
ctorum reliquias, exstruxit ccclesiam sub nomine mendo liberandoque quo factum est, ut prxfata ec-
;

eorum, deputans ibi duodecim canonicos, juxta clesia cum Sanctis suis mirum in modum illustrata
vcnerabilcm et imitabilem numcrum Apostolo- fuerit. En diplomatis medullam Ego igitur Lu- :

rum, qui scilicet principes populorum et dome- dovicus, Dei miserante providentia, in regem
Dciuna cum sanctisExuperio
stici et Lupone ei- Francorum sublimatus, notum fieri volo tara fu-
dem Haimoni et omnibus templum vel suffragia turis quam et instantibus, quoniam serenitatis
ipsorum fideliter et devote requirentibus, tam nostrae praasentiam adiere domnus venerabilis
veniam delictorum quam gloriam impetrent bea- abbas ecclesise beatae Mariaa et beati Exuperii
torum, ctc. Corboliensis, totusqueearumdem ecclesiarum
tiin/i- ctiltus
ibidem prtn- 1 Hxc Hngularis in oppido Corboliensi S. Exu- communis conventus, humiliter deprecantes
li/iin perii cultus principia ab Ilaimone religioso posita, quatenus ob remedium animae nostraa praadeces-
de quo hxc narruntur : anno nempe 957 contigit sorumque nostrorum, praefatarum ecclesiarum
Dei disponenlc judicio ut coraes Corboili castri, terram, a ministris et servientibus nostris illici-
nomine Ilaimo, ad limina sanctorum Apostolo- tisangariis, variisque vexationibus afflictam, ab
rum Petri et Pauli, orationis gratia Romam per- ipsorum impulsionibus in perpetuura liberare-
geret, ibique in eodem itinere finem hujus vitae mus. Quorum petitioni benigneacquievimus, hoc
acciperet, etc. Magnifice ei parentatum est, ere- ex benevolentia et caritate superaddentes, ne ul-
ctumquf murmorcum monutnrntum, cujus etiam ho- terius in totam praemissarum ecclesiarum ter-
die procul dubio exstant vestigia, saltem inscriptio ram, ubique sit, tallias, toltas et demandas, nec
qua fundatoris istius ecclesix titulus ci diserte asse- exactiones aliquas, vel per nos vel per nostros
ritur. Comilis istius demorlui viduam duxisse dici- ministros exerceamus verum homines in eadem
;

tttr Sichardus aliquis, cui successit comes alius, terra commorantes, liberi et quieti permaneant,
Buccardus nomine, mirificus ct ipse sanctorum etc. Actum Parisius anno ab Incarnatione Verbi
Exuperii ct Lupi cultov, fautorque tnsignis instituti MCXVIII.
ab Haimonc canonicorum coltegii, cttjus egregium 14 Ne hic singula enumerem, qux fusius recitat
prxter cetera exstat eximist in eam ecclesiam muni- laudatus Bocquetus, eo accrevcre favores regii, ut iiute regiifti-
vores aiii
licmtix urgumcntum, ab ipsomel tunc Francix re- titulo rcgalis ecclesiee ornata, etiamregios principes
ge Philippo, a mititis episcopis, et a prxcipuis icgni inter abbates suos seculares seu decanos numerave-
optimatibus coufirmatum, cujus substantiamhic pro- rit. Prxtereo hic etiani controversiam sub finem
ducere operx pretium duxi, ceteris formulis el nu- seculi XII suhortam de procuratione quinquaginta
merosis subsrriptionibits omissts, quss in citatajam solidorum episcopo Parisiensi pcrsolvenda, si Cor-
non semfl historia lctji possttnt : bolium.... die festivitatis S. Exuperii, prima
iiinln dipto- 12 Oranibus igitur sanctee Dei Ecclesiaj filiis, scilicet die Augusti in eadem ecclesia divina ce-
matc rcijis
Phitipp) prajsentibus scilicet atque posteris, innotescat, lebraturus advenerit, qux transactio cum ceteris
quod nostri castelli proceres et optimates, pari privilegiis, exemptionibus, immunitatibus, favoribns
consilio et simiii voto nostram prasentiam adie- ecclesix Corbolicnsi concessis a Cmlestino Papa III
'

runt, obnixe postulantes ac
cantes, quatenus ecclesiam duodecim Apostolo-
rum et beatorura confessorura
in eodemvidelicet Corbolio sitam, ^ab antecesso-
ribus nostris antiquitus constitutam, et diversa-
rum rerum commoditate admoduin ditatam, ad
extremum vero a quibusdam tyrannica perva-
sione penedesolatam, et pravis usibus perversis-
que occasionibusundiquecircumvenlam; liberam
et immunera ab omni injusta potestate et iniqua
dominationc, sub litterarum testamento, amodo
efficere curaremus. Quorum petitioni tam justaa
et rationabili libentissime acquiescentes, pro no-
suppliciter depre- eqreijie confirmata est Kalendis Februarii Mcxcvi,
ut ex adductis ibi diplomatibus distinctius intelliges.
Exuperii et Lupi, Tum vero solennitates celebcrrimas Corbolii habi-
tas anno 1317, dum sacra corpora ab humilibuslo-
culis, in quibus per multa tempora quieverant,
in vasa nobiliora jucundius solemniusque trans-
lata sunt. Ex quo tempore fixa fuit annua festivi-
tas Dominica y post Pascha, qux ingenti hominum
concursu ud decem difs quotannis protrahitur. Ad-
ditur ft solennis dedicatto ecclesix ejttsdem S. Exu-
perii factaanno 1437, x Octobris, ut habes ex te-
stimonio adducto pag. 58.
15 Ut paucis complectar solcnnitatesomnes, qux
ad
 :

DIE PRIMA AUGUSTI.

A ad solam Sancti gloriam posthumam spcctant, nota- culis demiltuntur circumferunturque ab ordinata mjctom
elpeculiarcs tur pag. 80 alia capsx renovatio facta anno 1454, islic devota confraternitate, innumera prope per id •
"*
solcnnitates. ac demumpag. 83 refertur longum instrumentum tempus hominum multitudine quotannis Corbolium
quo potissimum describilur ultima eaque solennissi- conftuente, ob thesauros cailestes quibus devotissimos
ma translatio corporis S. Rxuperii in novam ar- illos sancti Exnperii clientes ceterosque ad eamdem
genteam auro gemmis ornatam anno 1019. qux
ct celcbritatem concurrentes munifice cumulavit Gre-
rursus facta esl Dominica post Ascensionem Domi- gorius XV anno 1621, cujns Breve refertur a pag.
ni, utpote. celeherrima ea annua Sancti ipsius dc- 89. Hic subjungerentur miracula, si Corbolicnses
cemdiali festivitate, dum capsx ex supernis suis lo- canonici instantissimas meas preces non respuissent.

DE S. SEVERO PRESBYTERO CONF.

IN NOVEMPOPULANIA GALLI^E.

Ex S. Gregorio Turonensi. .1. B. S.

E
B
'gnotus plane esset sanctus hic Severus, nisi Gregoriani, cum prxcedenti capite connexi, sic ex- Explicalur
circa an
NUM ponatur, ut quid sanctns scriptor dicere velit, paulo
D. ipsum Turonensis Gregorius celehrasset lihro f^jjfjj"

A Castetknw
I de Gloria Confessorum capp. 50 et 51
hie prxtermitteretur, nisi certissimeconstarel,
ejus festivitatem hoc die solenniter recoli, testibus
; imo commodius queat intelligi. Sic caput illud suum 50
orditur : His urbe et termino sociatus S. Seve-
rus; agit autem prioricap. 49 de sanctis Justino et
quamquam Marty- Misilino, quorum terminum Beorrita-
alter infra
distincte si-
Qiiatns est,
saussayo
3 '
Castellano et aliis; in
..
,
. ,. .,
nse urbis in vico Saxiacensi quiescat, alter apud
rologiis, non solum antiquis, sedetiam recentionbus
memoria omnino prxterita sit. Eum Saussayus Taluam vicum ejusdemterritorii. Qux omnia cum
ejus
Martyrologii sui Gallicani sic si- jam ad dictam primam diem Maii in Actis nostris
in Supplemenlo
explicata sint, hic satis sit indicasse, sic initium
gnavit, ut laudatum S. Gregorium non salis consu-
hujus elogii formari posse Infra terminum Beor-
luisse videatur. En ejus verba In agro Tarbiensi, :
:

monasterio de Rostagno, ritanae seu Bigorritanse urbis S. Severum pres-

S. Severi abbatis in
byterum ordinatum, ibique in eodem vico Sexia-
cujus patronus est, hodie ex beati transitus cultu
censi, curati seu pastoris munere egregie functum,
annuo celebris. Ubi advertes, perperam ei tribui
quod supra satis accurate expressit Castellanus. En
abbatis titulum,ut qui ncc monachus umquam fuisse
igilur omnia ; laudatus S. Gregorius de nostro
qux
sciatur. Rectior est et ad numeros exacla Castellani
tradit jam dictis capp. 50 et 51, quibus quod adda-
annuntiatio hujusmodi: In comitatu Bigorrensi, S.
mus, nihilomnino superest. Sic igitur incipit
Severi, Saxiacensis et alterius paroeciae sex inde
4 His urbe et termino sociatus S. Severus, et ex i/«u solo
leucis dissitse, parochi, ab eleemosynis prsecipue
ipse presbyter ordinatus.nobilistirpeprogenitus.
a S. Gregorio celebrati, cujus sacrae reliqui» in
ccenobio Rostagnensi honoratae, et ipsi et oppido,
Nam in rure domus Sexciacensis, quod in ejus
sessione subsistebat, ecclesiam a^dificavit exinde
!•'
;

C circa illud exorto, appellationem indiderunt.

iterum in alia villa aliud ssdificavit templum Dei,
n Huinartio 2 Regio illa, toties in Actis nostris, etexpressius
illuslratus.
ad j Maii nbi ^s. Justino, memorata. hic rursus
utrumque tamen Sanctorum reliquiis commu-
^

nivit. Cum autem dies Dominicus advenisset, ce-

describenda non est: ea solum occurrunt observanda,
lebratis Missis uno in loco, ad alium pergebat.
qux ad S. Gregorii narrationem cxplicandam con-
ducere posse videntur ubi notavit ullimus editor
;
Erat autem inter utrasque ecclesias spatiuuiqua-
millium viginti hoc ei erat opus per singulos
Ruinartius, fuisse qui hunc Sanctum non recte con-
si :

Martinidiscipulo. Dominicos dies. Factum est autem quadam Do-

fuderint cum Severo Sulpitio S. ,

prxdi- minica, dum hoc iter teneret, et velocius corni-

Quod in brevi Vita, inferius danda, insigne
catur miraculum, sic idem elucidat Ruinartius: Et pedem calce verberans properaret, caput ejus
quidem, inquit, lilii revirescentis miraculum apud ramus mespoli arboris percuteret. At ille inju-
riam sentiens, ait Arescere te jubeat Deus
cu-
se patratum probant loci incolse, non ex veteri
:

jus nutu de terra egressa es et confestim aruit

solum traditione, sed etiam quod scnlptum fue-
;

Ille
arbor usque in ipsis virtutis suas radicibus.
rit super veterem concham, ih qua sacrum beati
fuit
vero accedens quo ibat, celebratis solemniis,
Viri corpus, post primam ejus elevationem, ante
eodem Quarta autem die
loco tribus diebus.
annos dcc depositum Idem S. Severi corpus
est. in
ait: Vas
combusserunt Calviniani anno mdlxxiii. Mona- regressus.cum vidisset arborem aridam,
maledixi huic ar-
hactenus subsistit Ord. Benedictino mihi, qui in amaritudine cordis
sterium vero
sub Congr. S. Mauri addictum, ubi S. Severi fe- bori Et ecce enim, qualiter aruit. Et descen-
!

ad Domi-
stum celebratur i Augusti. Observat prxterea, bi- dens prostravit se ad radices ejus, et ait
num Deus omnipotens, cujus nutuomniaguber-
nas Missas ab uno presbytero singulis Dominicis
:

creata
diclas fuisse, ac demnm morem antiquum, primis nantur, cujus imperio non nata creantur,
cujus salubre prae-
Ecctesix seculis, sedes sawas ac sepulcra Martyrum vivunt, mortua reformantur:
post mortem corpo-
liliis adornandi, quod aliis exemplis ab eodem con-
ceptum tenentes, vivere nos
resurrectionem
ris hujus credimus per futuram
;

firmatur. sit sicut

arbor, et
reliquum initium elogii tu pracipe, ut revirescat haec
3 ld modo hic est, ut
antea
 , ;

56 DE SS. FRIARDO ET SECUNDELLO CONFESSORIBUS.

busnunc prodigiis designetur. Igiturlilium, quod
AICTOHE antea. Et statim quasi per aliquam venarum dis-
diximus ab eo collectum atque in basilica sepul-
positionem, humor a terra consurgens, per
J. B. S. totos
irrigatione difiundi- cri ejus positum, praetereunte tempore, laxatis
arboris patulae ramos uberi
tur, laxansque nodos arentes prorumpentibus ,
deorsum florum foliis, arente coraa emarcescit,
foliis, revixisse ab adstantibus est mirata. et ita siccatum videtur, ut si contingatur manu,

5 Magna enim illi fuit virtus ac eleemosyna ;

putetur in pulverem extemplo resolvi.. totumque
ilulur elu-
annum in hac ariditate perdurat adveniente
itaut, sicut supcrius dictum est, dedomibus suis
;
ijium
ecclesias faceret, ac facultates suas in cibos pau- vero quo Confessor migravit a corpore, in
die,

perum erogaret. In una vero earum sepulcrum rediviva viriditate resurgit.Videasque foliis pau-

suum deposuit, in quo et sepultus est. Solitus latim revirentibus, ipsos flores adtolli et sine ullo

erat namque flores liliorum, tempore quo na- aquse ac telluris humore, in ea specie qua quon-
dam fuerat, renovari et sic beatus confessor pro-
scuntur, colligere, ac per parietes hujus aedis ad-
;

pendere. Unde qualis fuerit vita ejus in hoc secu- fert novos flores e tumulo, qui cum Sanctorum
lo, ita Domino cooperante clarescit, ut cvidenti- reliquis ut palma fioret in ccelo.

-rS~3fe-2T3~^-

DE SANCTIS CONFESSORIBUS

FRI/VRDO ET SECUNDELLO RECHSIS

J. B. S. IN DICECESI NANNETENSI GALLI^E.

mitm nobis stabiliendum est, Secundellum xque ac

Friardum, «I veros Sanctos apud Nannelenses ho-
COMMENTAIUUS PlUiVIUS. norari, tametsi Albertus le Grand, quasi studiosc re-
fugiat sancti appellalionem Secundello tribuere
quod imitari principio visus estnuperus Legendista
Sancti utriusque cultus, reliquiae, aetas Gallicus, qui tamen sub finem negare nou aadet, S.

et Acta. Secundello eeque ac S. Friardo templum in loco

utriusque sepulturs exstructum fuisse. In observan-
dis diebus obituariis scrupulosior Caslellanus, S.
e urbe Nannetensi, ejus agro atque adja- Friardum quidem ad hunc diem in insula Ligeris,

D
SEC. VI.
cenlibus insulis,poslquam jam toties in quam nominare non audet, collocat ; at S. Secun-
Iwc Upere aijendum fuit, optrx pretium dollum re/'erl xxix Aprilis, satis recte fortasse, ut

non vide.lur, ea hic denuo repetere. Non etiam alii cum Alberto loquuntur; at nobis non vi-
Non tnm de r 'l U(
'
'
pervium eril, locum reperire, in quo ambo illi detur a Marlyrologiis recedendum, qute tametsi
nnneli ireseos Sancti solilariam suam vitam exegcrint, ita a S. paulo recentiora (nam in antiquis seu Cl