i C« ;,c

«!:<« <c<c €MZ<- - ccc ccc CC<€C C V,C (i

a.
< « i CCcC C «C CCC<?CCcCCC<
c
«5 I

cccjc
®C
C«SK CCC
^CC
c< CCC
cccv
c C
C <cc
«C CCcc«r ccccr
c«c <XC«
l

C
CCCc
< <S*£ cc< CCc
«£C «C c
«SCC (cc cc c v m® CcC<fC Cc < «
<§C^C Cc ccc cc H C ( . C-CC C<< "<8
<3JH c C(' <o< <C <C<C <

C
(
« <

c ccc CC C C Cc<<CC
C<XCc €
C
•
•

CcccCC
' i

< <XCCC/ (v< c c

cccccc
:
cc
C<CCCCc <3GZ±€Z:«ic c C C
cccccc c CCrcorcc
,

cxcccc
OCHc<? g c c ccccc c cc c

- «ccc CCC<CC
(CCccC"
rc (
c
<c cCCCCC c cc
«..
<
<c
rc <<c
C CC
CC C C< CC<^CC 'CC(
" C € c
e
^C.cc
C
cCCcCCTc
^ Cc
C C
C<CCC<<C
CCCCCC ([
C
Ccj <C« ccc c CC
<c«C
.
cc
CC
cc
CC <CL*
d
<c cC
<d cC
c
<
'
c ' c '

CC
CC
<X§3XCcc
<&<C<C
' °
'
c
<C
'

oac
C CC <C<
cc C<c
C '

< CC CcCCcC '

Cc Cc c cc
( <

OCci CC C c<
<CC CCCClCC [

<< c/c CcCc < Cc

< '<
<<__<< . . <
c <k.'Ccc<C$ c<
4i r * ^ <<£<;< C<CCCC c < cc Cc <CicccC«. < *
'

& C 'C€C <C*.CC X, 'C Cc< CCC C c c <cc <Cj<.<'<Ccc c

LCC
C
C <
'C<C<C
CCCC
<ccfC C
C C C cC CCC C
CICc <c CCC C
\ ' Ccc
Ccc
CC^CcC
<CS?<Ccc
c
<

CC cC cc, cc c^a<i^oc
CC ccccc
c c ccacc
ccccc
ccccCCc CCCfCCcc
cc
CC
<c ccc cc CC C <ccr c<c
<3C c^c C C< <C3C C<L <CC < cc
:cccc <cc^c«c
C €3C
c <3Tmi
C VILLANOVA COLLEGE LIBRARY
cccc c <c<i d<t:
c < c cc<oc <r <<r
Villcmova, Pennsylvania cc <c;<i*c
c C c C <C <C <
cc
C c

<
<C.
cc
C <
cc
CC. 6 C C
C This book was donated
c c « tC < '

cr cCC 3-4-49 c c 4 <C'v c

<Xi <X<Z Cc c C
<
c

:-cc
C"CC1
"
CC"'
cc
C C cc

rc
<
m«** Rev..-..,M r ...5ull-ivap.
r -0- r S-4 -A,- C CC
c cc
CC
cjm
<

<x <^C3C. CCc

c C <L<C
c
<?*
«c
<f<C
CC
<tc
CCC > "<
ci"
-«c^.
c cc<Xj<sC c
C:

c Ccc
CCC
<3c
<<.<<_<:
<jC<:c<iC
CCCCCC C
c
c
<c
<C
<c c
c:
c

c cac c«
< <

<rc c c «gigii&c CC C CC Ccccc c«C

cc, <XT C<C C C <t^ cc ccc c<Xc<sxcccc ^cccc
^lCCc « CCCCccCCCi c < cc< ccccc
"c
<^CCCCSr «c
c
c
C
«

<c
<<«C
<<ccl
«CCCC
C «i
c<

cc
c

c
c
«-^^C^
<cC<C3cj<C<^ C'
(('.(.
c <
«C<c^tc<Z ccc g
C
c
CCCCC?
<qcc ccaccc
ciCEcgc-cc;
rc c <«c<xc CCCcr«<c:
'

(C<
<ccrc<<s cc (

<1CS<^CC
< < <<^c
cc

cc
c
CCC
ccc
c cc
C<
<i:
<C
C<«cc<<
c<«c«: "-
c :
^«gwc
«c<^^r<
c
< < «IC
<C
cc Ccc
ccc
CC'
«ccc<
c<cc< .
C
,
«d<c^:'c
:<<cd<^<Cc
<v cc<
c C<
c^CcC
CC<: r
cc<3cd<^
?

<C c<cc<<«£i<X <Z ^^<£<GC2«iC^.

« <Cc
<c
c: <ec CC:
cc cc
<3
cc c< c<r C
<y<
C
C
C
cc
<cc
<c
«: cc
«rcc
<csx<ccc
^ct«?<
cCCCCC
cc
cc c «
<<<C «
c<SC
« <c
<r
<«aaaE3^
<CSC<«Elc<
C®:<C
^.c
ScC
C
C
CCcc <c« C
c. «.
<3r<CLS<
<7C<-<CC
<<cccc
<xcccc <scc c
C<3CCCC c< '
C
< cc
<C
C
c
c
C<

«
«
<c
<c c
<c CCC<8
« ICc
:c<
c
C
C«' <5«cc?r "c<<' <r« cC :
L •
<C «£3 x^< <
C <c <3CCCc Cc<C <« C <
<><•>
-
,-c c<<
<c c ccc CC5 c«c CjrcC C <C<CT <-«
'
c
C
('.«
<<
<c< <c<i<c<cr<cci
CCC<^
<:
c<cc<
<«'<. C
< <-
Cc
c\
<c < <c«c
c <S«C7
•
,

•
ccc
v c
i

Cc^ CC C C«SfC<
c c
cc «
<0 <T c« <

G <C_C<C C c^^cdcr^r " c <C?<^' ,

<c<
cc <c c<l.
<c< C "CC CC C <: <<
«.< <<i<:^ «
c < cc«
' <:
,

l«- < «s

< « (C
<sc
cC c
«cc
<CC CC C V
•t.cC
CiCCC CcC ccc
c
i
(g ;-

C CCc
c <SC ,<.< « C C co «c <r ccc c< << <s<C
c <.

CCC
<

><«< < <«c CgC <C<C cc CC C

'cccc C
r ccc cc
r ^i«c< < CC' <fc <:cj <<r

«
c< ccc C | i
c< c «C C cc <
< <fc <t<-C Cc C5LCC C C: < C C«<5C CC «£<
<c <§:
<v<C
<C<C ccc CCCC C - c CC(C< «CC
<c < c CCCC « ccc C CC
 v
< ,(
__;

c
c_ C_<c<T'C
c<<c< ;cosc cc cc<® CCC
"*
8
<CC CCC®
C OSCJSct
<c<s5_r
c<c<c i

_CCc . c <C<C CC cfcC cccc

c CC C CC
:

CC«3sr
C. <C<c
-

_-53_c
c
o
'<Cj<C CCc c ccc
±« «<: c CC C««< c . (

_=_<_Cc
ccc
j
v (
n - o CC C CC"- i
<:<*.<
C« _. CC<
C cc ^ cc CcCC
<<< <_ (^ <t<< c<L «*__ CC : .
<
CC<C
.<<<_
c<cC<£ <<crCC
:
c c<
c< c
,,
.<<__.< c ac
a< ((^ ^^C
CCC <c<
1
cccc
((« < fCC C CC <^<X
c C<^ C c<
< <cc< cc CCc
c i

C c
C" <r
t-CCCcC «r_#^^
^cccr cc<~
* < <
Q <« <C<G « C " '

C<
<<_ •<_- <r:
<

<c ACCCC^,.
<c*<_c_ <7 '
«coc
<c<c <c -
<<<§ -
« Cccccc
r <-ccc ^>
< <<C,
CCC<
1

: «x
c«
C<
c i Cc
'
< <. < Cc <c (
C"C .j^C <
c
C
c CC <C a S
<c c
cc
r
C «CCC«c^ £ < <
c<L<
<___«
C__«
<__
C
<

'
<C_ v

$'5 <«ccc
c cc .|^>„<cc
* !C <Cc<r (
<<( <<: cc
C,'<C « «f,^
- ^ «<r< <Csc
C <;
C_
r

c<c:
««: cc
cc
«__'. '<C_

^
gj
_. "<C& < <cf: «^ v ^- 5
C <C c

N
f"jtcc c «_§
" C«c < Cc<«<
* <dc<CV
5,(

<
^g
^<&«iT
_S_>
«K <c <<T

<< C« r
c c
<

ccccc^
"<sc<j-a_a
cCrCC"<3
c cc

t C CC'C;( -<<<
';
~<
<£^x C CC <
* CC«jCC<
.

^
Cl <_< "«<cc
<*__:
Cc <
*?. CC
cc
CC5Cj_C<<
CCC
CCC c«K«c<c
ccccc <r<: -
SC< « C«r< -<c^ccj<C«
C<<5
<X«L
r <c
c<CCCCc< <^«c3_rv<j
<CC<CCCc
c <ccccc<<3t: c ^" <Ccc<?-' * .-" i

<C^Cc<<CiC <c
:<c c «C<CC<:<<_C- «c-
^Gsrccd CCCcfcCC «
<ec«__"c<»_t <c < <r- <c cvc <: c
_C1C cc<t C.CC C.c«d.c C<c
g3C c<_t£ ( c
C< CtCXC ;CL *<JC
c C^-CCClC: C C': C C<C WC'
C CX3CC5C -_ C c C- t'<_S<

i<«__ra__r c c <«__:<<:"
cCCC^CClC
cc <i
^<c
_s__i
<_c <__cc_c:
c,< c<

OT__crccca____c ^c c_z:<<cn__s<s<cx;
<ci"_c <_:«?<<:: c c c:
j:<C^^jC(Cc<Cc<' cC _r^__r-<5<CfCC c
<

CC c<
_ O CCC?"' cC :

C<jG. <_.< <

«CCocc
•_J

:<__i_{__Z <<
ccc< c<x i <i___ rc-ccc
v^v5 ccr
-<tc «ccC'CCc-< c__c_rc__i C<CC CC
:<__»<: <C<__£ 'CC •' r-
<*;
c c<§ < cc <gT<jC
_c<<»SC<__3C
c<s
<_c
_:c<__c::v cc\c<cc ^ <_g <_c<cxj « CCCC' <t-«tr
itCCC ccc.CCCc <S< <^^]Cgcc
'<T __?c c cC<c <S£C<
_CCCC c CCCCCc|C< ><€-_! <<I<S_«5SCCC
<?^<^^ C< <Cl (<
«_Cj
_C<C'<__T '< CCCC<___ c€_C< <_cc
<__C< c
<C'<3CcCcc<<<-c c^<__;<<iCZ<l
<cc:
CCCC'^
«s

«cc «
< <<
< <"«<_Cc
cc< *_«.
c< "C.
cc c
C cc<_t9Cc<:
<5^C<_C5c:_
«tCCc- <

CCO <c cc<

cc. dcccsr "<'<CCc<C< c«c c
cc < <c< < <:
C^ CCC4 c-ccv..
«___C<_C<'C-:
C c C <c £C<____)Bf
<:c<<-C7c
c «< <crc< <

c c « c:c"- CCCCC ___C<_C<c<C<

<SS&&L<^
LC<<3SL':' (c
iC c < cc v <

<«Cc -<<«_< CCCC

c c «
c«<_-<^____: cc cc c 4_-5___CCCC

C CC <3 <«- C< <aGC cc cc c

c ^^cccc-x^:
: c <c €C cC <« <CC CTca^c
<

cs
-< < cc^CjCCccCc_C_C
<<<<3c<§_cg<<_ir "<__
: c
cct
c < cC
. c<$
<i

< <K_c<ic 433

<_t_T

dc
Vcc cc
C< < C5-« <SZ'C C -cc <<<^
JP<X '«CCCcCCcCC c_ c c< <
c «r c
_S3*__ '«TCCCC c c ^< < •

C<T C
- <

,
c
<C CCCCC
cc «cc<r
cc
cc C
c .
<c
u
<i <x.c c '<r
<r ^C£c< C* •
C c * r

c < c< ^sqc c

c
cc c:<ccc
<c <<_jCCCC c<
cc cc
C
cc_
c< <l<c^c
.<
_r < •

< <L <

<
C <L ^KC
c
aCTCccc c< c ;< <<3L c <^.<* <c <

< < -

" < <

<v c<r ^c^C<
<<_: <S__cccCCT C . ~_s
c^ c <r « <

c c cc <T ' - C<E c<cccc

c y
C' C <c
©
<
c
cC c^ C< C u c <__
 ACTA

SANCTORUM
PARISIIS. - EX TYPIS V. GOOPY, VIA
GARANCIERB, 5
PARISIIS & ROM^E.APVD VlCTOREM PALME. M. DCCC LXVIII
 ACTA
sAngtorum
quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis scriptoribus celebrantur

EX LATINIS ET GK^GIS, ALIAHUMQUE GENTIUM ANTIQUIS MONUMBNTIS

COLLECTA, DIGESTA, ILLUSTRATA A

Joanne PINIO, GuiLiELmo GUPERO P M.

Joanne STILTINGO.
E SOCIETATE JESU

EDITIO NOVISSIMA. curante JOANNE GAHNANDET

AUGUSTI TOMUS SEXTUS

QUO QUINQUE POSTltEUI DIE 8 CO NTINENTUR CUM EJHSDEM MENSIS SIPPLEMEMO.

PARISIIS ET ROMiE

apud VICTOREM PALME, bibliopolam

1868

.^^Mi
 SERENISSIMO

JOSEPHO
ARCHIDUCI AUSTRLE

NEC NON

REGIO PRINCIPI REGNORUM HUNGARLB

BOHEMLE, CROATLE, SCLAVONI^, DALMATLE

MAGNI DUCATUS ETRURI>£; DUCATUUM BURGUNDI>£

Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carnioliae,

Mediolani etc; Comitatuum Tyrolis, Flandrise, etc. etc.

hic, SERENISSIME ARCIIIDUX, quem Nomini Tuo venerabundi inscribimus,

Tomus
sicuti menioriam nobis renovat longe jucundissimam magni istius diei, quo felici-

>- ter in lucem prodiisti, posl Serenissimorum Tuorum Parentum ardcntissima vota ac

^suspiria, directasque ad caelum preces, patrocinante Virgine Matre, a Deo impetratus;

sic triennium illud, quo pcrgis vivere saspes et incolumis, crescisque vegelus robus-

tus, novam Augustissima? familiae Tuae, rcgnisque ac ditionibus eidem subjectis kelitiae affcrt

causam. et materiem suggerit amplissimam gratias agendi immortalcsdivino Numini. cujus bo-
Augusti Tomus VI. nitas
 !

nitas consQrvarc Te hacicnus, et ad maturiorcm paulatim selatcm promovcro digna-

lur. memorabilem certe, aeternisque Annalium fastis signandum diem, quo Augu-
stissimae Domui Austriacae datus es, ut omnia Tecum bona in eamdcm invcheres

Etenim dum attenta mente consideramus, quanta post nalales Tuos Screnissimae Ma-
tri Tuae obtigerint bona, quanti quamque perpctui de hoslibus potentissimis relati

triumphi, quot urbes, quae recenseri vix possint, quot integrae provinciae armis gloriosissi-

mis aut recepta; aut occupatae, in sluporem acti vix nos cohibere possumus, quin
dc Te, FORTUNATISSIME PRINCEPS, pronuntiemus verba illa, qune dc glorioso Do-
mini Praecursore stupendis prodigiis attoniti usurparunt vicini cognaliquc cjus : Quis,

putas, puer iste erit? Et vero, si expendaiuus, cur de S. Joannc mirabundi exclamarent

omnes : Quis, putasj puer iste erit? Respondebunt divina Eloquia : Etenim manus Do-
mini erat cum illo. Cur igitur, illaeso saeris verbis honoiv debito, et nobis cxclamarc
de Te nou liceat : Quis, putas, erit Serenissimus Josephus Archidux noster? Nain et'

Tuos nalales mirabilia comilala sunt et secula; Tccumque inanus Domini fuil modo
tam singulari el admirabili, ut aelas nostra obstupcscat ea, quae praesens videt ct audit, po-
steritas autem vix creditura sit, quae de hisce leget litteris consignata. Nonne enim
inter niirabilia computandum, Te post volum, ut credimus, Sanctissimse Dei Genitrici
factum, felicissimo partu in lucem esse editum? Nonne miranda in summis temporum
angustiis eximia Serenissimae Matris Tuae pietas, quae aureum puerum Tecum appen-
sum mox transmisit BeaUr Virgini Cellensi offerendum, ut Te totum Virgini sacrum
regio illo dono sibi redimeret Filiuin? Nonne mira loqucmur, si dixerimus, Malerna
regna per Te primo jam aelatis anno potenter defensa, pulsos Tua ope procul a di-
tionibus Maternis hostiles exercitus, amota Danubio
a et Moldava trans Rhenum ho-
stiha vexilla, portata Viennam in triumphum instrumenta bellica, apparalumquc milila-
rem omnem, quae ingenli copia ad ejus pcrniciem fuerant collecta? Nonne paradoxa haec,

aliaque multa hisce similia, quae comraemorari possent, Tibi ipsi videbuntur, nisi clare
exposuerimus, quo tandem modo tatn grandia facere potueris ictate tam tenera? Di-
camus igitur, PRINCEPS DEO DILECTE, quam Tecum fuerit manus Domini excrcitu-
um, quam fuerit cum prudentissima Matre Tua, quae, Te auxiliante, praxlicta peregit.
Obierat Augustissimus Imperator Carolus VI glorios* memorioe Avus Tuus fempore
tam importuno, ut numquam ditiones suas relinquere potuisset majori cxpositas peri-
culo. Vix hereditalem suam adicrat Serenissima Mater Tua,
quin et imn.inentes undique
viderit hostiles phalangas, principesque tanto numero experta sit contra se foederatos,
ut mirum sit, de regnis suis defendendis vel solum cogitasse ; omnem sinc dubio se
tuendi animum abjectura, nisi sua se fortitudine, summaque de Deo Qducia in tantis
periculis sustentasset. Quid igitur hic agat fortissima Regina Mater Tua ? Noverat
legiones suas Germanicas, quantumvis fortitudine praestantissimas, bellisque maxime
exercitatas, si solae cum tanlo hostilium agminum numero in variis provinciis congredi
cogerentur, pares nequaquam fore, sed numero obruendas. Hinc prudcnter judicabat
excitandam sibi antiquam Hungaric^ gentis virtutem, qu^ quasi diuturno somno jacc-
bat sopita. Ipsa Deo duce, ac singulari prudentia comite,
igitur,
numerosos Hungaro-
rum collectura cxercitus, Posonium proficiscitur, Te comilem
sibi adoptans, Te adju-
torem. Nec vanam de Tuo subsidio spem conceperatsapientissi.ua
Kegina. Etenim dum
illa potenter atque eloquenter coram nobilissimis regni
Hungarici Magnatibus perorans,
omnes in sui admiralionem tralut atque amorem Tu quoque
;
pra^sentia Tua auditoruni
omnium in Te oculos convertisti, polensque vel sine voce Orator suavissima oris gra-
tia tantas excitato amons incendio faces subjecisti, cordaquc Magnatum
Tui dilectiouem pcrtraxisti,
tan.a vi m
ut omnes ccrtatim intcrposita jurisjurandi religione F olli-
cerentur,
 ;

cercnlur, se viribus omnibus, laboribus,

fortunis, ac sanguine demurn suo propugna-
turos Heginam suam, ac Te, Rogium Principem. Jam vero quam egregie
promissa im-
pleverit natio Hungarica, qtiam auxerit potentissimac Matris Tua3 agmina, quam trium-
phales simul cum legionibus Germanicis fortitudinis' suae fructus tulorit, novit et

obslupescit orbis universus. Quidni ergo, SERENISSIME ARCHIDUX, de Te rogare liceat

Quis, putas, Puer iste erit? Cum primos annos tantisque

actatis luae tot favoribus cu-
mulaverit Divina benignilas? Quidni ex faustissimis hisce principiis ominemur futuram
in aetate maturiore magnitudinem Tuani, praesertim cum mulla
et alia in Te reperi-
antur, quae sumraam de ea nobis spem ingerunt? Natus es Augustissiina illa stirpe

Austriaca, quae pielatem sibi propriam fecit, quae cum pielale oinnes alias virtutes

feliciter conjunxit, quae non raodo plures Imperio dedit Caesares, sed plures eliam edi-
dil herogs, quam ulla domus alia; quae binis jam seculis communem Christi nominis
hostcra iiSdcm fere consisterc terminis coegit, progrcssumque subincle longius repulit,

ctiamsi ct aliis frequcnter bellis fuerit lacessita. Haec vera minimeque exaggerata Ma-
jorum Tuorum decora animum Tuum exslimulabunt ad cximiam in Deum pielatem,

quae unica est ad veram magnitudinem via. Haec ad ardua quaelibet audenda pro

prctioso fidci ac justitiae thesauro mentem Tuam erigent- Haec leni moderatoque im-
perio subditos regere, ac regia munificentia bene meritos remunerari docebunt. Haec

deraum omnia abundc subministrabunt exempla, quorum imitatione inler illuslres he-

rofis, inler suramos principes locum merearis. Nec timcndum est, no tam eximia Pro-

avorum Tuorum ornamenta ignores : nam praeclara principum educatio atque institu-

tio, quae Doraui Austriacae dos est propria, nihil illorum tc nescire patietur. Accedet

solicita prudentissimae Malris Tuse cura, quae ipsa supplebit, si quid diligentissimi in-

stitutionis Tuae praefecti docere negligcrcnt. Novit illa experiturquc quotidie, quam
sibi utilis, quam necessaria fuerit excellens illa institutio, qua cum virili animo con-

jungeret scionlias viris proprias, tit ct negotia quaelibet gravissima per se expedire,

et regna sua recte adrainistrare posset. Illa igitur Tibi a teneris cum verbis tum exem-

plis instillare non desinet ardentem in Deum, in Sanctissimam Dei Genitricem, atque

in Sanctos omncs amorera. Illa Te docebit, non propriis viribus confidere, sed pro-

speros rerum successus a benigna Dei manu exspectare, ejusque opem sperare, dum
tibi ostendct elegantem inscriptionera chronographicara, quara pro anno praeterito con-

cinnatam sub imagine Christi e cruce pendentis in rcgio suo cubiculo posuisse dicitur :

CrUCMXUs DUx MeUs. Nec monebit dumtaxat, se hoc Duce invictissimam stelisse

contra hostiura multitudinem, sed narrabit etiam, quanta?, Duce hoc potentissimo, per

Carolum VI avum Tuum, ac per Lcopoldum proavum, de Ottomannis relatae fuerint

victoriae. Illa demum virtutes omnes, quibus egregic excellit, Tecum coramunicare

studebit, artemque regendi, quam juvenis didicit usuque perpolivit, in Te totam trans-

fundere conabilur. Ad curara hanc accedet Serenissimus Genitor Tuus, Magnus Etru-

riae Dux, qui uti intimo cum Serenissima Malrc Tua amore est conjunctus, reguaque

Tibi destinata felicissime cum illa moderatur, sic eadem quoque Tibi inculcabit prae-

cepta virtutum, easdem docebit artes. Atque artiura quidem raiiitarium summus Tibi

erit magister, utpotc qui eas puer didicil, exercuit juvenis tam feliciter, ut prope

Meadiam intra paucos dies geminam de Turcis retulerit vicloriam. Quanla in praesenti

bello. qiiamquc prudenter perfecerit, paucis nequit explicari. Sletil ante aciem, quo-

lies major vjs belli, quoties manifestius ingrucbat periculum. Viribus hostium fractis,

Viennam redire maluit, ubi non minus erat necessarius summus imperalor, qui diffusis

per varias provincias exercitibus necessaria submitteret, sicquc Scrcnissimae Rcgin;e

Malris Tua3 curas aliquantulum sublcvaret. Tanto autem securius sic agebat fortissi-

mus
 mus Ductor, quod Serenissimum Fratrem
pro se relinqueret agminum praafectum, Ca-
rolum, inquam, Lotharingiae Principem, Patruum Tuum, mox etiam
Serenissim* Ma-
ri* Annae Austriac» Matertera^ Tuae Conjugem
futurum, cujus gloriosa gesta cumulati-
quc tr.umphi abunde docent, quam
prudenter ipsi creditum fuerit honorificentissimum
hoc munus, ac negotium gravissimi momenti. Superest, SERENISSIME ARCHIDUX,
ut de natalibus Tuis undequaque
faustissimis, ac de miriticis eventibus, qui eosdem
comilati et subsecuti sunt, immortales Deo Optimo Maximo gratias agamus Tibique
gratulemur institutionem Regia Sobole dignam sub oculis tanlorum Parentum, quos
Dens diutissime incolumes servet. Cresce. SUMM^ EXSPECTATIONIS PRINCEPS
Augustissimae Domus Austriacae columen, serenissimorum Parentum Tuorum amor'
eosque solatio et gaudio explere perge. Crcsce, JOSEPHE, ac nominis Tui etymon
menus Regiis ac virtutibus imple. Posside praaclarissima Tua decora, auge exorna
ff»c enimvero, et plura a.ia Tibi vovemus affec.u quam possumus maximo
''

Quando
qu.de* autem a prospera v.tas Tuae diuturnitate optima qua^que
fe antecesserunt,
speramus, ommum
q». Majorum Tuorum annos supera,
e, longaavus ad Superos migra'
Votis nostns adspiret Deus ac omnes Sanrfi P i„c c u .
Subscr.b.mur profundissima cum
veneralione

SERENISSIME ARCHIDUX

SERENITATIS WJE ARCHIDUCALIS

Devotissimi clientes

JOANNES PINIUS •

IOANNES STILTINGUS etc

SOCIETATIS JESU
 ,

SYNOPSIS
TOMl SEXTI

DE ACTIS SANCTORU M
AUGUSTI
AC SUPPLKMUNTL. AD EUMDEM MENSBM

Proditurus hic in lucem Tomus, Operis aller diaconus, ulcrque martyr fuisse nicmo-
quadragesimus, Augusti sextus et ulii- ratur. His adde sequentes episcopos, Syrum
mus, postremos quinquc ejusdem men- Pulavinum, Joannem Viauinm
Ticinensem,
sis dics- continet, ac Aagusti Supplementum :
Sas9inalensem,Ama(wmNu9censem,acFacun-
Coelitcs vcro, de quibus ex professo agitur dintim Tadinensem, cujus discipulus dicitur
nominalim, ultrucentunict sexaginta, praeter fuisse Juventinus, cl officio archidiaconus. Cw-
anonymos longe plures. Viros de more par- sidri presbyteri ac martyris ncc non sociorum
tiemur in tres ordinesseu status, eeolesiasticum Acta Transaquensia sunt apocrypha, nec
videlicet, monasticum, sub quo Religiosos et- probatse fidei Pistoriensia.
iam collocabimus,ac secularem, quibussubjun- In Gallia claruit Cmsarius, celeberrimus
gemus femineum sexum. PraMnittitur hic c.vtra praesul Arelatensis cujos Acta partim a Cy-
ordincm jEthiopsEunuchus reginae Cundacis, a priano, Firminoet Vivcntio episcopis, partino
S. Philippo diacono baptizatus: decujuscultu, a Messiano presbytero, et Stephano diacbno
historia, Patrum elogiis, loco ac lempore scri- conscripta, ad seriem chronologicam deduxi-
bimus. mus, ac in variis supplevimus. Ambrosiusprae
sul Santonensis ab antiquisscriptoribus merito
EX STATU ECCLESIASTICO. laudatur. Santonensis alterius ep. Viviani seu
Bibiani Vila proferturex auctore suppariano-
In Oricntc Alexander ep. Constantinopoli- nymo. Meteosi in Lolhariugia cathedrae prae-
lanus fortiter sc opposuit Arianis, tanti apud fuit Adelphus; Liceriusve\ Glycerius Consoran-
Deum meriti.ut Arii ab eo mortcin impctrarit. nensi; sEonius Arelatensi; Meldensi Ebregisi-
Implacabilis altcr ejusdem sectae hostis fuit lus, Optatus Aulissiodorensi. Controversiam
Paulinus ep. Trevirensis, gloriosua exsul in de ejus corpore probabilius dccidimus pro
Phrygia mortuus, ac deinde Treviros Iransla- Virzionensibus. Inter praesules autem Galliae,
tus. PAi/ontcbs, CuriensisinCypro praesulac M. qui seculo sexto floruerunt, non infimumsibi
signatur in Fastis Graecis. Hypatius ep. et locum vendicat Syagrius Aagustodunensis,
Andreas presbyter martyrio coronati Conslan- Variis conciliis interfuit, magnoque m pretio
tinopoli pro cultu sacraruni imaginum haberi meruit a S. Gregorio magno, et a re-
Africa produxit magnuui I^cclesise lumen Au~ gibus Francorum. Nec indictos relinquimus
gustinum cujus Acta illustrantur cOpiosoConi-
: .Etheriiwi Luydunensem, cl Ehbonem ac Ge-

mentario ct c variis documenlis laboriosecpn- ricum Senoneuscs antiatites

quisito. Vita partim dalur e libris Confessip- Angliam condecoravit Aidanusep. Lindis-
num ejus; partim cx S. Possidio ipsius disci- farnensis Gestaejusscripsit Venerabtlis Beda
pulo, ac pcr annos fcre quadraginta contu- Apud Biberoos vero sunt Patricius 11, praesul
bernali. Porro Indiculus Operum, quem idem Ardmachanus; item Fedlimidus el Fagnanus t

scripsit, multis pbservationibus elucidatur. quorum hic colitur tamquam patronus ea

Pro iis Opus nostrum non habent,
vcro, qui siae ac diceceseos Fenaborensis; ille Kilmo-
excusa seorsum sunt exemplaria de rebusab rensis; Laoniensis vero Flannanus, cujus Vita

eodem sancto Patre geslis el scriptis. et miracula e fabulis consutasunt.

Ad Iialos Iranseamus. Romanorum marty- Apud Germanos in Suevia eluxii Gebhardus
rum Felicis presbyteri et Adaucti cultus anti- Conslantieosis antistes Varia de illo scribi-

quissimus est. De Felicibus synonymis disse- mus, Vitamque elucidamus, uti ef miracula
ritur. Narni ep. Bergomensis certior venera cum anliquiora tum rccenliora : T/ieodorus \\

tio publica, quam geata. Capuae atribuitur Octodorensis vel Sedunensis praesul, a syno-
Rufus duplex, quorumalter ibidem antistes, nymis diversus. De publica Ermerii vel Er-
melii
 mefii apud Molhamenses in Leodicnsi dioecesi EX STATU SECULARL
vencratione satis constat, de episcopatu non
Aristides philosophia sacra et profana Athe-
item. Werenfridus presbyter Geldriam praedi-
nis memorabilis. Hermetis martyris Romani
catione excoluit. Burchardi parochi Beinwi-
cultus est antiquissimus. Corpus ejus
lensis mernoria pluries
in Argoia apud Helvetos in
translatum, Rolhnaci in Flandria asservatur,
bencdictione est.
et magna religione colitur. Acla martyrii
a
nonnullis impugnala dcfendimus. De Petro
EX STATU MONASTICO. Trebensi in Lalio multa ad nos transmissa
sunt documema, uliet Vila ipsius acmiracula.
Pmmen anachoreta factis et di-
Jn Oriente An Pelagius M. apud Constantienses in Suevia,
ctis cmicuit. Ibidciu mira Dei misericordia elu- ac synonymus apud Civilanovanos in Islria.
xit in Moijse /Ethiope, fortc ctiam martyre sint diversi, dispulatur. Agilus vicecomes
; in
qui ex latrone ad monaslicam vitam con-
;
Gallia floruit, ubi et Julianus laureolam
mar-
versus,virtutibus,miroqueadversusda3mones tyrii adeptus est, in oppido Brivalensi mira-
imperio Lybiam exornavit. Fantinus moua- culis spoclalissimus. Sebbi regis Orienlalium
chus notus in Fastis Graecis et Martyrologio Saxonum Anglia virtules narramus e Ve-
in

Romano. A SS. Hieronymo, Paulinocp. No- ncrabili Beda.

Dominicus Vallius, puer se-
lano, etAugustino laudatur ptennis, vix ad pugnam aplus,
Pammachxus se- et jam lum vi-
nator Romanus, contempla pro Chrislo ctoriae maturus, a perfidis Juda?is in odium
no-
bilitale, quam congenitis sibiproavorum titulis
Christi apud Ca-saraugustam
interemptus, ibi-
clarior. Joannes sacerdos, et Petrus laicus, e detn religiose colitur. Acfa
marlyrii brevia,
familia FF. Minorum, Valentiaa sed sincera.
in Hispania
martyrio coronali. Benedwtus Aretinus, ex EX FEMINEO SEXU.
eodcmOrdine, floruit in Tuscia. IbidemW Serapiam V. et M.. ac Sabmam M. lauda-
nettus Antellensis el Bonaiuncta
y eluxerunt, duo mus, Ronue passas, non vero
ex septem Ordinis Servorum M. V. funda-B.
in Umbria, ex
toribus, ac Generales. Agilus Martyrologiisantiquis Acta proferimuseMss.
abbas Resba-
censis claruitin Gallia, de cujus cumeditiscollata. Candidam V. et
vita etmira- M. Roma?
assignamus cumMartyroIogio
culis satis multa dicimus;
Bononius autem ab- Romano. Eidem
urbi adscribimus Gaudentiam
bas Lucediensis in Pedemontio, virginem, cur
Ordinis
S.
non etiam martyrem? Basilla
Benedicli. Fiacrius eremita cullu et V. videtur per-
rai-
tinere ad Sirmienses
raculis apud Gallos celeberrimus. Antonius Pannonia inferiore
in

Bipolanus, oxOvd.YF. Prrcdicatorum, apo- GermaniahabetAJ e /mr/m

jP arthenonisBucho-
stasiae labem generoso martyrio viensisfundainccmiuSucvia;Confluentia7?t/-
eluit Tuneti
in Africa.
™*n> V.; Brabantia Veronam
Acta ejus scripsit Constantius in terrilorio
Ord.
S. Hieronymi, teslis Lovaniensi, qua* Actis
oculatus; mircula vero fabulosis perperam
dantur authentica cMss. adornata est; Cantium in Anglia
Ripolanis. Catalonia> Eanswidam
dcbetur Baymundus Nonnalus V ac probabiliter abbalissam;
S. R. E. cardi- Vindogladia
ibidem Cuthburgam reginam,
nalis, rebus praaclare gestis, ac abbatissam Win-
plurimis mi-
racul.s, quam primigeniis bnrnensem, quae regales
Actorum scripto- nuptias cum mona-
slica vita fel.citer
nbus celebnor, ct iosigne commutavit. EUsabetha seu
de Mercede ornamentum.
Ordinis B. M V habelia virgo, S.
Publica ejus vene-
Ludovici Francorum reeis
ratiodiversistemporibus ad majorem
germana soror, posthabilis
terrenis nuptiis
exten- Sponsum ccelestem secuta,
sionern et solemnitaiem virtutibus ac mi-
promola. Medericus
presb. et abbas solenni racuhs Galham illustravit.
cultu celebratur Vita Gallice scripta
Ln- ab Agnete de Harcourt,
tetiae Pansiorum. Translationem et Acta elu- contubernali ejus et
cdamus. De a o,„ L Mmereddlla
Albertini, Prioris in
eremo san- , vanisqM(, ocun|eniis
ctae Cruc.s Fonitis : :t
Avellani in
Umbria, celebri
cultu et fama miraculorum Monitum volumus lectorem,
suflicienter lecto- huic Tomo
rem instruimus. pramim elogium P. Cuperi nostri pim
r me-
monae.

FACULT.AS
 FACULTAS R. P. PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDRO-BELGICjE

ET SUMMA PRIVILEGIl C/ESAREI

pum Edictis Philippi II Hispaniartim Regis, deindc Serenissimorum Archidacum Al-

berti et Isabellae, Belgii Principuin, rursumque Philippi III, ac novissime Caroli II

Regura, confirraatis i Decembris 1 092, et 19 Julii IG94, Provincialibus Societatis Jesu,

per Flandrobelgicam pro tempore futuris, potestas facla sit eligendi typographos et
bibliopolas, qui, ad aliorum quorumcumque cxclusionem, soli imprimere ac reimpri-
mere, et vendere possint libros et opera quaelibet, rite approbata, curantibusque ejus-

deni Societatis Palribus edita aut porro edenda, sub consueto suae Majestatis Privile-
gio, non aliter impetrando, quam in scriptis obtenta et praeexhibila licentia praedicti

Provincialis ; idque sub gravibus pcenis, in contravenlores aut aliter irapressa irapor-

tantes statutis, ul latius in ipsis patentibus litteris apparet. Cum eliam sua Caesarea
Majestas idem valere voluerit in ditionibus, S. R. Iraperio subjectis ;

Ego infrascriptus Societatis Jesu per Flandrobelgicara Praepositus Provincialis, po-

testale ad hoc mihi facta ab Adm. R. P. N Praeposilo Generali Francisco Retz, con-
cedo Bernardo Alberto vander Plassche facullatem sic imprimendi, et per se aliosque
vendendi infrascriptum Opus, ex more nostrae Societatis (quod hisce attestor) recogni-
tum et approbatum; videlicet, Tomum sextum de Actis Sauctorum Augusti, collectis

et illustratis per Joannem Pinium, Guilielmura Cupcrum piae memoriae, Joannem Stil-

tingum, Socielatis nostrae presbyteros Theologos. In quorum fidem hasce, manu propna
subscriptas, consuetoque nostri officii sigillo munitas, dedi Antverpiae v Septom-
bris MDccxLin.

CAROLUS VAN DEN ABEELE.

SUMMA
PRI VILEGII REGII

/^aesareae el Regiae Catholicae Majestatis diploraate sancilum est, ue quis, praetci'

voluntatem Joannis Pinii e Societate Jesu, ejusve ad illustranda Sanctorum Acta

Adjutorum et Successorum, ullo modo imprimat vel recudi facial, ex parte vel in

totum, Tomos eoruradem, de argumeuto illo vcl jam editos vel porro edendos; aut

alibi excusos excudendosve invehat, venalesve habeat : qui secus faxit, confiscatione

exemplarium, et aliis gravibus pcenis mulctabitur ; ut latius palet ex litteris, Bruxellae

datis dic v Octobris anno mdccxxxv.

Signat P. VAN CUTSHEM.

ego Joannes Pinius Societatis Jesu, permitto Bernardo Alberto van der Plassche,
Et

ut Tomum sextura de Actis Sanctorum Augusti, meo permissu apud ipsum impressum
publicet. Datum Antverpiae xxvu Septembris hdccxlhi.
NOTITIA
 NOTITIA FIGURARUM
hunc Tomum ornantium,

"prsefigitur solituui Operis frontispicium.

Imago P. Guilielmi Cuperi.

Epigraphe antiqua S. Dominici Vallii M. pag. 779

sancti Martyris Caesaraugustana 78i

Imago ejusdem
Delineatio ecclesiae, in qua fuit sepulta B. Elisabetha seu Isabella virgo regia 791

Effigies B. Benedicti Aretini 810

Sepulcrum B. Burchardi presb. 828

Imago BB. Joannis sacerdotis ac Petri latei MM. 840

APPROBATIO ORMNARII

Quam solide ac erudite RR. PP. e Societate Jesu hagiographi Antverpienses usque
hodie illustrarint Acta Sanctorum, non est in Orbe literario, qui non agnoscat ;

hinc Tomus sextus mensis Augusti, quem a RR. PP. Joanne Pinio, Guilielmo Cupero
piae memoriae, et Joanne Stiltingo, ejusdem Societatis presbyteris, non minori qua so-

liditate, qua eruditione conscriptum reperi, una cum Elogio R. P. Guilielmi Cuperi
piae memoriae, typis evulgari, caeterisque Tomis poterit adnumerari. Ita censeo Ant-
verpiae xxv Septembris anno mdccxlui.
G. A. J. DE BEZERRA
ecclesiae cathed. Antverp. Presbyt. Can.
Grad. , Scholast. , ejusdem dioecesis Of-
ficialis, Judex Synodalis, Decanus Chri-
stianitatis, Librorum Censor.

PROTESTATIO AUCTORUM

Quod identidem protestati sunt decessores nostri, in hoc de Aclis Sanctoruin Opere
>C-se servatas velle Urbani Papae VIII Constitutiones neque
; suis , aliorumve huc re-
latis Commentariis aliud pondus tribui, quam sit historiaB, ab hominibus errori ob-
noxiis scriptae :
idem ante hunc sextum Tomum Augusti denuo proteslamur.

ELOGIUM
Jcta •^anr.iorum

^fwKlkmto

Lih du Sr/r*t 8ifvutse fi n

'
 ,

ELOGIUM
EEVERENDI PATRIS

GUILIELMI CUPERI
HAGIOGRAPHI SOCIETATIS JESU, TOTMAKAPITOY

Atictore P. Joanne Limpeno ejusdem societatis presbytero

CAPUT PRIMUM
Cuperi vita usque ad studium hagiographicum.

B nnus hujus seculi quadragosimus, qui viiae 2 Quas acerba omnibus. nobis insuper incommoda
P. Cuperi, ifui
E
moriens
gnum
ma-
A P. Joannis

P.
Baplists

Guilielmi Cuperi laboribus

Sollerii, eruditis

metam
etiam

posuil.
roaxiroe alque importuna mors ejus accidit.

moriae P. Sollerius jam ab anno Mnccxxxvn

Pia> me-

nihil
niwt**"

Illum ex humanis suslulil V Calnndas Julii, qui quani adjumenti nobis adferre potuit ob corporis
ingeniique
bene de nostro opere et re litteraria meritus sit, non vires, jetale provecta et longastudiorum conlentione
ignorai orbis eruditus, docetque elogium tonio V Au- exhaustas. Biennio post alterius hagiographi
valetudo
gusli prxfixum, quodegregiasejus lucubrationessum- quoque tenlata fuit, cui curandas non breve tempus,
matim recenset. Vix quinqueab ejusfunere mensibus scriptioni sublractum, impendendum fuil. Vix landem
evolulis, P. Guilielmumcorripuit lelhalis morbus, cui suo hic diuturno morbo eluclatus erai, cum
P. Gui-
tandem post mulla et illustria jjalienlis aliarumque lielmus suprema ©griludioe conflictari coepit, qua»
virtutum data specimina, secunda Februatii annipro- ipsum in virilis artatis flore, anno viticquinquagesimo
xime sequenlis, succubuit, incredibiti sui relicto desi- quinto, et cum ipso ingentes illas spes rapuit, quas
derio. Ut primumdesperata ejus valetudo domus nos- collocaveramus in auxiliari ejus opera, quam jam vi-

slrae sociis innotuit, oninesdolere, sibi quod optimo, ginliet uno anno plurimam contulerat, felicissimam-

q jucundissimo, amanlissimoque amico et convictore que. Certe obilus ejus prxmaturus museum non leves

nobisquod summo in illuslrandisSanctoruniAclis sub- conjecit in- angustias : transtulit hic in duos omne
p
sidio; provinciu; atque adeo Societali universae quod onus vasti Operis solita celeritaie conlinuandi. Si

insigni ornamento privanda esset. Condoluerunt no- prelo ferias aliquamdiu indixissenl, alque hunc to-
stri aliis in domiciliis commorantes, dum epislolam ip- mum mensis Augusli ullimum anno serius in lucem
sius mortis nunliam acceperunl, communis et nostra? edidissent, nota omnibus causa legitimam habuisset

jaclura? gravitatem consentiente omnes voce profiten- excusalionem. Sed de ingenti, quod moriens P. Cu-

tes : omnibus enim nota erat Viri virlus, singularis perus reliquil, sui desiderio satis pricfati sumus. Nunc

verborum morumque gratia el amabilitas, necnon pra> ei jusla persolvamus, more in rcpublica eruditorum

slans ingenium cum pari doctrina conjunctum. Eru- hodie passimusitato, qui, ut gralam virorum bene de

ditietiam, quos inter celebre Cuperi nomen erat, non illa meritorum memoriam conservenl, summa eorum
sinemoBroris sensu ipsius morlem intellexerunt. Lit- vits capita, et qu;e pie egerunt docleque scripseruut,

leras hujustesles e variis regionibus non paucas ex- lilteris mandare atqueila ab oblivione vindicare con-

cepimus ;
quasproferre necesse non est, cum erudf- sueverunt. In P. Cuperi lucubrationibus enarrandis

tionem ejus fama salis pervulgarit, ex eorum orta quem modum et ordinem servaturi simus, indicabi-

testimonio, qui ejus scripla pervolverunt, meritisque mus, cum ad illas pervenlum fueril. Qua? ad reliquam

laudibus cohonestarunt. ejus vilam virlutesque specianl e fideli eorum, qui

Augusti Tomus VI. Virum ex convictu elconsuetudine familiarius nove-

runt
 '
Z
ELOGIUM
runt, relalione didicimus ex his ea solum huic in- Visum lamen Patri, qui nostros lum lemporis
:
fuit
D
lexemus Elogio, quae nobis singularia videntur.com-
religios» vit»rudimentisR.P. Becioris sooins
imbue-
munia obiter comniemoraluri vel silentio praeierituri. bat, levissima in eo obscrvata delicta durius objur-
natalet; corpo-
rit dfifatfaiu
3 Antverpia, tot virorum virtule et doclrina illus- gare, imo innocenlem ob nonnulla specieni dumtaxal
bona; ttudtu trium fcecunda parens el nutrix, P. Guilielmo
palria unibramquedelicli praferentia severius punire, idque
Antverfnr
fuit dies nalalis prima Maii
: anni «dcwxxvi. lam crebro ui omnes summopere mirarentur. Eo forte
Parentes nactus est honesios, at pietate magis
quam ille consilio id fecit, ul a vana gloria, quai in perfec-
divitiis speclabiles. Egregiis illum dotibus natura or- tionis studio proficienlium animis aliquando obrepit,
naverat, memoria felici, ingenio acri, multiplicis sci- Cuperum pr.Tservarcl, vel ut bonitalem indolis
probi-
entia; capaci etad studia propenso,
indole benigna, taiemque, qu» frons, oculi, vultus, sermo, externa
J-berali, sincera, docili,
pacifica, verecunda simul ac conversatio sape mentiuntur, magis explorata
habe-
b.lari, ut verbo absolvam, qua melior optari vix po- ret. Forte e.iam, quia ha* satisperspecta
erant illum
test. Nec minor erat gratia corporis, innatam inge- ex omnibus elegit, quemslatneret exemplar patienlia,
nuuatem, candorem et cetera, quae memoravi, animi longanimita.is et submissionis animi,
in quod celer'i
bona oculis, vultu, sermone et omnium membrorum intuentes ad sanctam accenderentur a.nulalionem
conformatione pra, se ferentis. Quod hic disciplina et Utut sit, experimenta probarunt, veras et solidas .!„,'
frequen.antu.m numero fioret gymnasium noslrum, fuisse virtutes, nec melius aliis imitandum prononi
v-rtute et litteratura
humaniori decennem informan- po.uisse exemplar quam Gui.ie.mum nostrum Obie-
B dum accepit. Septennium in utriusque studio fe.iciter ctos defec.us, etsi poterat,
numquam excusabat ; eos ,
posuit. P.ela.e condiscipulorum
nemini concedebat. excipiebat vu.tu sereno et
ad modesliam verecundi-
Progressus ,n li.teris cum atate i.a crevi, ut in c.asse amque i.a composi.o, u. ex eo latentem ,„ n0 centiam
eloquenti, ommbus .ooge praoel.ere, ,n codice, cui legere potuisses; impositis
sibip.nis a.acriter d „
.enstrua rhetorum

-—
clor. semel
.
cer.amina

nuos bene mul.os habebat,

inscrip.a .egun.ur,

semper vi-
gebatur;

forte renovantes,
numquam apud

querebatur; contra se
a.ios i.larum memor m
31
tanlum victus nolatur e sladio discessisse
quahbetexercitatione gaudere et hanc
adeo ut rarisssimam dictatoris spirituali lucro
perpetui laudem pe se apponere dic.itabat.
Jactotam solido virlutis hujus
ne fuerit consecutus.
fundamento, quam praclaro
et Duaei in- aliarum prssidio et co-
;
4 Cum inarlem rheloricam tauta
gressus in So- ingenii sui com- mitatu septus Mechlinia ad alia
domicilia transierit,
eietatem; mendatione anno noccm incumberet,
animum ap- pronum est inlelligere.
pulit ad Euangelicaj

Societate Jesu perdiscendam

quoque perfectionis scienliam
"""
in
^
^^ 1 " 11
^ 6 "" 10 U ° ndum MP lel °- -— «^Ant-
cendam. rtliqmttila
Verum tum ,tempons
I
verp,am physica?, quam nondum *» «*»<»
prov.ncm moderator graves ob
rationes decreverat,
da.urus Cum ibidei r,. ,•

^™'" ^^
^ T
didicerat

"" ^" """

P am
oner
*"- c">"

" ^"^^™"
anno isto e candid.a.is
admittere neminem, oisi uni e D o ac S
cum, cui i„ud addixerat, antequam """
D-acum .gitur septemdecm anooL
ita

adl™
sta i ,
^ *"* «*
•endit philisophis placita
auditurus. flic au.em no 7 ? M ' iUeraS

^r™**»*''***'*-* -
,

^ios huie ; e,t,sco P u,s,i„ qU os non

« ^™™
pauci imp n
"" "^
g unt, non modo dec.inavit; sed major,
subducendi desiderio incensus,

tem nostram, ad quam

instantins
periZ
L Societa
e
' ^^'
^ ?"" ^' "»«-
l
^ ^^ ,U
° '"'"

*° ««¥«.. F
- ^-
TT ^^^ "" "
divinitns se impel.i in
,e„,ieb« '

recipi expet,it. Voti 6SSet <' eDi °

compos fac.us est anno BBCC
'

PerCUH °'
Btatim atque logic* addiscenda,

itamulto post S. Pa.ris nos.ri ,

magnoque animo tirocinium

finem fecisset „,

gna .ii les, die alacr ^;:^™^'

,

"^ *"****
^™"* """"^ "^
^
SUDSeCiviS h ° ris bibli "

<*

Mechlinia ingressus es.

"^ "™ 1
'
lem ?™

^
' ,

UtebalUr summa
prolata virtw Blnreligiosisfamiliisusuvenit, ut °™ audienlium
in tirocinio :
simum
tirones
rebus exercean.ur, qua,
ii s polis

*T ^™ ^* ^T, ^™
^
in '

conducun. ad a.J

Ide T" T M
t
l.umi.i.atis,qua; Pare„s custosque "*"" ""*""'
tutum, fnndamenta jacienda.
Guilielmus
est ceterarum
vir-

oosler
tias

™ ^™ ^ '
°S
COn

vT ^
ut
SeplCn,bris anni
extestefidedignoaccepi, in hac pnheslra su pra «Kavn. Elapso
mo
dum vulgarem 6 '"" ''
Uma,,iora a ""» »-o
exercitatus fuit cum non
virtul»
vulgari solida, P TrZ 0PH0 " ^*"
'
docuit

^
™ ^ ^ °™ ™-
laude. Pielatis ardore, laborib aposto-
rerum humanarum
^™
'

r
obHvione, exacta regularum observan.ia, a.iisque
1 T™ m8D ''^ 60
S "° 1

q«» i» novitio
illustria habentur, iuter alios
eminebat' -m "niorconscr, serat.,n,rg
^ 1"" libel,Um auem
' in ™™
J
P r a,ia s
,q U asi„p rima
oratione
 R. P. GUILIELMI CUPERI.
3
qnam dum oratione malutina a Domino postrema est, ut
pelit, se non ipsi determinant ad l.anc polius vel
obit, ad lnfht illam fun- D
milli peiif; »?d tandcm per martyrii palmam ad illius fruilionem per- ctionem obeundam, sed se determinari sinunt ab iis,
R. P. Provin-
cialis
venire mereatur. Ex quo colligere licet, eum infide- quibussubsunl. Vere autem indiflerenlibus, prajcipue
lium terras adeundi et martyrii subeundi cupidiiate inre, quae imperari non solet, sufJiciisuasio,consilium,

ante missionem Casletanam flagrasse, sed Superiores denique omno id, quod Superioris voluntatem, qua:
ingentisdesiderii explendi copiam l.actenus non fe- pro divina haberidebet, quocumque modomanifestat.

cisse. Hoc cerlum est, quod, cum Casleti anno mdccxix Horum obedientia, quia perfectior, plus cerle habet

strenuum missionarium ageret, ardenlissimeexpetieril, meriti quam aliorum quorumcumque : quo ne frauda-
ulsibi liceretultimisiii Indiis barbarorum saluti reli- retur P. Guilielmus, non in operosa actione, quod
quam vitam consecrare. Verum, divina ita disponenle ipsi, sed in quieta scriptiooe, quod Superioribus prse-

providentia, ejusdem anni die ultimo ad dissimiles placebat, viiam exigere elegit. Dona, quibus natura
plane labores pertractus fuit, et ab bominum quasi eum dolaverat, in latissimis Indiarum campis magis
luce in musei noslri latebras translatus. Casleto sub quidcm actuosa exstilissent, quam in musei noslri
aulumni initium Liram venerat, ubi noslri tertia pro- angusliis, sed nescio an Ecclesia; magis ulilia; quod
balione primos religiosa) vita? spiritus, si fortedocendo haec coulinuum sludium, industria, atque natura ipsa

discendove deferbuerint, inslaurant. Cum hic Deo ad eruditum otium magis comparavissel : quam ob
sibique unice vacaret, seque illis muniret virtulibus, rationem el Superiores desiderarunt, ut illi potius se

quibus instructi sintoportet, qui in missionibus trans- daret.

B
marinis versanlur, mors P. Franciscum Baertium 9 Patribus hagiographis adjunctus primum tempus aeeedit ubi

7>ri
"' 3, "" , im
P. Conradum Jannincum
'
nobis sustulit, heminlexia u ad et sludium impendisse videlur iis conscribendis, auo-
* * ' » mum pinm li-

studia inutilera reddidil. Patres hagiographi dispi- rum observatione ipse sanclitatem consequeretur, qui MKwbcoh-
scnbit.
cientes, quem in laborum partem pra; reliquis voca- Sanctorum Vitas eral illustralurus. Hunc in Gnem ex
rent, elegerunt P. Guilielmum nostrum, quem in omni piis opusculis varia apophthegmata sacra, et leges

genere humanioris eruditionis apprime versalum, Instiluto nostro et munerisuo congruas scripto excer-

indole commoda, meraoria fideliler qua?vis retinente, psil, ad quae vilam deinde suam componeret. Ex iisdem

judicio maturo, ingenio maximis diflicullatibus per- quoque selegit orationes et breviores affecluum for-

rumpendis pari, necnon corpore iaboribus diu protra- mulas ad voluntatem accendendam mirificeelaboratas,

heudis aplo donalum esse ex fama perceperant. Hunc ac commodalasque iis excercitiis spirilualibus, qu#
ergo a provincia; moderatore sibi concedi postularunt, sacerdolium et religio slaiis lemporibus exigil. Plus

atque impetrarunt. hic libellus, in quo mulla occurrunt, qua» insignem

et PP. hagio 8 Cum intelligeret P. Cuperus, desiderium et con- ejus pietatemplurimum commeudent, in fronle scri-
grapfiorumde-
stdcrioobtecu- silium R. P. Provincialis necnon PP. hagiographo- ptusnotalur annoMDccxx, qui prirausfuilejusapudnos
tus,admmc\im
nostrum
rum esse, ut scribendo potius quam agendo Ecclesi® commorationis. Quod eumdem dein frequenli et forte

prodesset, facile obseculus est. Noverat nirairum, con- quotidiania manu versarit, decolor salis charta mani-

stanliam in proposito, de re utcumque pia concepto, feslum facil. Decima quinta Augusti memorali anni

veram virtutem non esse in religiosis bominibus, qui, solemuem quatuor voiorum professioneinedidit. Nunc

sua abnegata, aliena; voluntati se subdiderunt, nisi ad labores ejus lillerarios transeamus. P
conjunctam habeat sanctam illam indifferentiam, qua •

CAPUT
 ELOGl UM

CAPUT SEGUNDUM

Ejus lucubrationes,

S I Acta S Jacobi majoris apostoli

; Historia chronologica
patriar
charum Constantmopolitanorum
; Commentarius Acfis S Dom i-
nici praevius, qui
vindicatur.

Commentariue jDsignia, qus reliquit ingenii

de S. Jacobo monimenta, undecim
t'M.mo LusitanhBregeobierat,
mujore apono- J-tomi exhibent, e quibus Ulyssiponem rediturus
quinque priores ad Julium,
/o, cujus prx- museum nostrum prssentiasua
reliqui sex ad Augustum spectant. honoravit. Itaque con-
dicatwnem Ex his primo loco
ira R. P. Michaelem pronispanorum
B recensebimus, quibus singularem traditione Vin-
eruditionis laudem
dicias fibi scribendas duxit,
promeruit. Hacimprimis debelur quas ad calcem ultimi
Commenlario histo- E
tom< Julii lectoradjectas
rico, quiexstat lomo inveniet. His autem
v, Julii, de S. Jacobo majore laudato
patri tam cumulate salisfecit, ut
apostolo.Duaseuminpartes divisit, quarum prima
ei nihil plane de-
buerit.
multaeruderat, explanat et
discutitde Sancti cultu,
Actis, manyrio, corpore,
12 R.P.Emrnanuel Cajetanus de
reliquiis, gloria
poslhuma,'
regulans, regi Lusiiani*
Sousa, Ciericus W*,„ m
a consiliis elc. te' timoniltm
patrocinioetslupendismiraculis. Patestraac grande volu-
lempus'
martyrii, corporis

alia loca
translatio Compostellam,
quod et
-en pro S. Jacobi in

Cuperum.n
H is p aniam eipedilione
"«cememiseratUlyssiponeanno
^
nunc sibi vindicant, ejus
caput variis eccle- muccxxv,,
De.n hujusprima
siisatlributum^litibus, gravioribus lucubrationeperlecta,
ansam prabuerunt, ejusdem argu-
"»em. volumen al.erum,
quas ipse magno judicio componit complectens tres
vel pro allerulra Appendices
parle dirimit. Secunda pars in adpnmum.ibidemquinquennioposttypisvulgavi,
octodecim secta para-
graphos, tota est de S. Apostoli .nquovanislocisdeP.Guilielmierudilionehonori-
pradicatione in Bis-
pania, qua: ex
Ocamfactmentionem.Numero^,^^.
SS Patrum, aliorumque veterum
mouiis, ex antiquisOlBciis et
Martyrologiis insigniter
testi- 5 tam (argumentiaBa.u Z iolib.
I vMarca Hispa-;

™*ohje cli }acceptamrefermus

stabilitur
:
argumenta vero multa et dilDcilia, a dissi-
rmdwmo
Gu,l,e,mo Cup.ro
Societatis Jesu, so
dentibus, objecta, abuude
solvuntur. Huic disserta- P ient,ssimo critico
«
« re hutorica V ersat,ssimo. mde
!
lioni subjiciturAppendix de Ca:saraugustana
Deipara;
.
ei eotttigil om um '
optmc et vatiduume probare
imagine, qua; ab eodem Apostolo erecla espedutonem Hvpamcam
Iraditur.
Btfpanicam ** JaCOb> ' dil '« enti
<" Vrofflujare argumenta,
contra R. P.
1
1
Elapsis aliquot mensibus
ab edito tomo v> « ouce illi
Julii e*pedU,oni opposuerat
Mickaettm a Cupero NalaUs Alexander. I n
in manus venerunt duae disserlationes Propyl^
sancia Maria R. P adtomum

^
1I s C ribit a || a ,assibifuisseCu
propugnat : Michaelisasancta Maria, sacra; P eriV,ndicias
theologi* m ag
ex Ordine FF. Eremitarum
S.
i slri contra R. P. Micbaelem) Mm .^ .^
Augustini, contra
His- jam sub prelo esse.. Testatur
panicam S. Jacobi ibidem magnopere
pradicationem, quarumpos.rema sibi

cu, f.ulis F^^,,, ' V^aureum ,Uud Opusculum,

auver8iD parti aeriler
respon txhbet
q uo lnviclum „
veritatis vindicem sapienlissimus
det, suamque in priore
assertamopinionem novis P Cuperus "
argu- Hujus VinJiciis i„
meoUs confirmare conatur. synopsim contractis,
P. Guilielmus i la pergit
conlrover- Sed post gem.nam
illam nervosissimam
**, magna animorum contenlione lucubrationem
in Lusitania agita- R P. Cuper, pro pr dicat,one
«•, mscius se immiscuerat
nam eam ? Hupanna sanct, Jacobi
:
ibi tantopere
fervere „ on
"!- cgo, neaue Uispan,
egemu, alii,
audierat, nisi postquam Acla ultenonbu,
S. J acob i sancttJacobiv^icii,; ,am
lyp.sexcusa essenl, foniter (elioitergue
abexcellentissimodominoDidaco defen-
d ^^ostraDuctor,Ue
«endo ? a Corte mttxmetlrenuuStnmiUa
Real, qui ex Ho.landia, ubi cum <«»<™maretunden t
>umma prudentia fama ac laude de X ter,tate.
lUud tantummodo
legationem pro poten-
^"""«.«'«aduoOpuscuiaseorsimederentur
 R. P. GUILIELMI CUPERI 5
a magnis voluminibus separata (cdita seorsum sunt, Meusis
in iropressis aliisque Graecorum Menologiis U
quscumque de S. Jacobo scripseral, Vindiciis excep- palriarchas aliquot schismaticos honorifice celebrari,

tis) et in Lusianum Hispanumque sermonem transfer- in parergo peculiari clarissime demonstravil, ac

rentur, ne vernaeulo itbelio, qui VOX VEBlTAflS sajpius per per Operis decursum leclorem monuil,

mscrtbitur, Latina lingua ignari deciperentur. Alias Menaea excusa ei similia recenliorum Graecorum
quas de illo praedicat laudes, nonadfero; quia immo- monumenta quosdam sauctilalis tilulo plane indi-

dica3sunt. Uoc unum vilio venimusR. P. Emmanueli, gnos annunliare. Ex his abunde colligilur sum-
quod sentenli» suae patronos exlollat nimium, ab ea ma Operis utililas. Si lector dislinctiorem ideam

dissenlientesnimium deprimat, et aequo durius tractet, plenioremque noliliam de lota ejus symmetria
Verba tamen ejus alleganda censui, quod Cuperi rebusque, quas iraclat, liabere desiderat, ipsam
lucubraliones aliis omnibus, imo et suaj praeferre Auctoris Prajfationem pervolvat et parergorum in-

videalur, neque ullisamplius vindiciis immemorabi- dicem, quem loco poslremo Qistoria; sua; chronolo-

lem Ilispanorum tradilionem indigere aflirmel. Qujus- gicceallexuit.

modi testimonium non tulissetde uno e continuatori- 14 Idem lomus primus Augusti exhibel Acla S. Acta S. Domi-
m'i, de cujus
bus Bollandiani Operis, quos sibi adversos in tomi 11 Dominici, RR. PP. Pracdicatoruni patriarclue. Hujus nobiliiaie quia
nihit »erti tta-
Appendice secunda identidem morosos criticos cum admiranda gesta, uti numero, magnitudine, ac varie-
twt,

contemptu appellat, nisi plane coovictus judicasset, tale excelluerunl, ita operosiore Commentario sibi il- B
P. Guilielmum illo super argumento omnium optime luslranda esse exislimavit. Summa rerum capila, quae

B disseruisse. de celeberrimo illoSancloreferunlur examinanturque,

Historia chro- 13 Frontem lomi primi mensis Augusti occupat non recenseo quoniam numero nimis mulla sunt, et
nohgica de
patriarcfiis Tractatus praeliminaris de patriarchis Constantinopo- magna ex parteeruditis nota. Uoc universim dico, P.
Comtantinopo-
litanis, quem el seorsum edidit ac illuslrissimo praesu- Guilielmum nostrum liic (quidquid alii coutradicant)
tttanig; Operi»
novitat tt uii- li Gandavensi Joanni Baplista; de Smel dedicavit. omnia praisiilisse, quae a diligenle colleclore, pru-
Itlai.
Opus hoc non lantum numeris omnibusabsolutum est, dente critico, verique amanle historieo exspeclari

simodum et arlem spectes, quibus elaboraium est; sed possunt. Vix Acta magni hujus Palriarcli» lucem as-

etiam ob argumenti novilatem summamque ulililalem pexerant, quin in vulgus spargi cceperinl epistolaj

singularem laudem meretur. De ejus novitate ipse su- anonymae, calamo virulento scriptre, in quibus quot

am Praefalionem ad leciorem exordilur. Nominat ibi- fere verba, tot dicteria et calumnia occurrunt coutra

dem aliquos, qui historiam praesulum Constanlinopo- Cuperum, ejus socios alque ipsam Socielatem. Pudet

lilanorum edere promiseranl, sed cum haclenus nihil hic ea referre, at proferre magis auctores pudere de-

buisset, qui ejusmodi scriplis niuil aliud praestant

prajslitissent, secalamum arripuissescribit. Idautem
negolii credidit sibi polissimum dari, ut chronotogi- quam sui judicii inopiam, et nulla de causa maledi-

cam anlistilum Constanlinopolitanorum seriem ordina- cendi pruritum non sine scandalo orbi palam facere,

ret. Ne tamen teiricum solius chronologiac examen sibi suorumque uomini magis iufesti quaui nostro.

leclori taedium adferret, plerumque ex scriptorihus 15 Bilem illorum maxime acceuderat Commeularii dubium depo-
situru», si e»
synchronis aut sallem xlali rerum geslarum viciuio- paragraphus IX, ubi inquirilur, an Sanclus ex nobil-
antiquis mo-
lissima Guzmanorum familia oriundus fuerit. Posl- numentii pro-
ribus, Chrouolaxi historiam breviter immiceuit, et
beiur.

occurrenles uonnullas quajstiones polemice discussit. quam ostendissel Cuperus neque apud auctores syn-

Sic sanctitatem Altici patriarchse ab accusalionibus clironos el suppares, de S. Dominico ex professo scri-

Tillemontii vindicare couatus est. Sic eliamoccasione bentes, quorumbene longum lexit catalogum, neque

S. Macedonii alque Euphemii prassulum Constanti- in anliquioribus ullum exstare vesligium de illius no-

bilissima prosapia, landem ita concludit num. cxlix

nopolilanorum audax quoddam Quesnellislicum :
el

ejusdem Tillemontii eilatum variis argumeutis expu- Cum, teste Echardo (cujus verba, S. Francisci Bor-

gnavit. Sicdeuique propter excommunicationem et ab- giae progenitores ex vili homine natos assercntis,

solulionem, qua; iu schismatica Graecorum ecclesia paulo ante dederat) otiosi vanique hominis stt, faham

Sanctis nobUitatem affingere, et lividi, veram iisdem

etiamnum prodigiosam eflicaciam plerumque habere

dicuntur, coutra Jacobum Goar el Nicolaum Comne- abroyare, utrumque hoc vitium evitare cupientes, nihil

fusius dispuiavit. Insuper oppor- cerit de genereS. Dominicistatuimus. Quintnw libenter

num Papadopolum
maxima ex parie esse
tunitate oblata, Operi suo alia iuseruit parerga, qui- fatemur, argumentum nostrutn

bus hisloriam elucidaret, occurrentia dubia dis- negativum, quod nthilominus swpe vim suam habet,

eruditi demonstrarunt. Attamen hoc

solveret, aut adversus ha;reticos et schismalicos ut plures viri

genus argumenli ptane corruit

quando aitunde ex
Ecclesiam calholicam supremamque Ponlificum au- ,

genutnis anttquis monumentis res aitqua probari

ctorilatem communi.el. Quoniam vero objici polerat et

potest
 '

6 ELOGIUM
A poteit. Propttrea omnem lapidem movimus, ut lelluntur, utquicumqur, omni deposilo parliumstudio, D
RR. PP. Pradicatores authentica hvjus nobilita- eamdem pelegerit, fateatur necesse Wt, P. Guilielmura

tus testimonia nobis communicarent : jam enim a sullicicnles habuisse raliones, Gur deS. Dominicino-

tribus annis et eo amplius pubfica epistola, quas Memo- bilitate Guzmanica nihil certi slatuerit. Innititur po-

rits Trivultianis anno 11%9 Gallice inserta est, exactam tissimum R. P. Touronus documenlis Bononiensibus,

S. Dominici genealogiam expetiimus. Numero sequente qua> Alexander Macchiavellus anno nwccxxxv vulga-

adfert duplicem ejusdem Echardi locum, ubi mentio verat. Opera? prctium est legere examcn, quod Cupe-

fit de nobiliiateSancti Guzmanica, prohata per Andre- rus de illis instiluit : ex illo discet lector, quanta cau-

am Ferrer Valdccebro, sed nondum typis edita. Dein lela necessaria Gl in instrumenlis, qum toti antiquilati

ita pergit : Sed cum editionis hvjus vidcndceexigua et ignota fuerunt, pro genuinis adinitlendis. Danc si

remota spes esset, prtvter atia studia in istum finem adhibuissel R. P. Touronus, non lam facile deceptus

coilata, statim R P. Priori Pradicatorem conventus fuisset, neque iictitia monumenta Bononiensia vera et

Antverpiensis hos ipsos Echardi textus assignavi, ut aulhentica, esse credidissel. In alicujus impostoris

jussu reverendissimi Magistri Generalis totius Ordinii cerebro ea fahricata fuisse Cuperus obratiunes, quas

ex his Openbus posthumis et anecdotis qucedam argu- adfcrt, vehementer suspicabatur : atpost ejus mortem

menta pro nobihtate S. Dominici impetrarent; at licet ©x variorum lilleris intelleximus, jam non amplius in

laudatus R. P. Prior paginas assignatorum textuum Ualia dubitari, quin revera sintsupposilitia.

tunccoram me in pugillares suos referret, et sic non 18 Non modo tribus annis anteeditionemComentarii alia typb vul-

parvam pettttonts obtmtnda: spem faceret, tamen post D Acta S. Dominici, sed et in illius paragrapho ix Bremondw,
B i

moram duorum annorum mhil hactenus accepi . Vzr*- (Vir verilalis detegendaj et pacis conservandfc mortem
f
ad nos
graphum hxc verba finiunt. Quod siguis GuzmanicamS. studiosissimus expetieret a PP. Pra;dicatoribus docu- P frlata >

Dominici nobilitatem antiquis ac genuinis instrumentis menlorum, siqua haberenl, communicationem, ut su-
probaverit, jam inde omne dubium circa illam deponi- blalo omni dubio Guzmanicam S. Patriarchac nobili-

mus, et raram omnium veterum biographorum tacitur- latem tamquam certam intrepide asserere posset. Ea-
nitatem deinceps tantummodo mirabimur. Qao autem ea
dem postulatio in qualibet Synopsi, tomum in lucem
testimonia fuerint plura et certiora • eo erunt nobis quamdiu
emittendum pramuntiante, vixil, iterata

gratiora; maxime tamen p/acuissent eadem, sitempesti-

fuit. R. P. Antonius Brcmond, sacraj theologia) ma-
ve fuissent subministrata quandoquidem iis instructi
gisler ejusdem Ordinis, ul desiderio
,
illius plenius
claros S. Dominici natales etiam in hoc Commentario salisfacerel, Romcc anno iinccxi edidil Historicamde-
intrepide asserere potuissemus %
monstrationem de Guzmana stirpe S. Dominici. Hanc
ammymi$et 16Cummihi non liceat hicapologiam scribere, Cu-
serius ad nos perlatam non vidil P. Cuperus : sum-
%
peri verl)a alle ? avi q^orum vel sola lectio sufficit, ut
vrt™immlri- >
mopere ei placuisset, si legere potuisset : nam varia
toappetiixir, quilibet aequus arbiter convincalur,eum nullam dedisse
f uas contem-
monumenta, magno labore collecta el pulcro ordine
nit :
causam, ob quam quis merito ei succenseat. Adversam
digesta, sua) lucubrationi inserit, in qua dignam
partem ad rei historicac et artis criticae peritos provo-
religioso viro moderalionem ubique serval. Antequam
co : hi dijudicenl, an quidquam temere, imprudenter,
hanc vulgaret, nondum viderat Cuperi dissertationem, ™
C aut minus honorifice de Sanclo scripserit, vel
alia de
quam contra R. P. Touronuni subGnem vilaeconscrip-
causa se dignum reddiderit iis opprohris, quibus a fa-
serat. In hac satis ostenditur, inslrumenta aliquaquze
mosarum epislolarum auctoribus lam immisericordiler
allegavil R. P. Bremondus, nihil plane evincere ; sed
exceplus fuit. Dum insulsas illorum satyras contem-
et hic aliqua etiam produxit, qua.' illum laluerant.
nil Cupems, et in Acta Sanctorum promovenda in-
Quoniam autem prudentes hislorici non statim acqui-
cumbit, anonymus quidam non
indoctus, qui se Ger-
escere soleol monumentis ab adversa parte prolalis,
mano-caiholicum nominavit, rei iudignitatecommotus,
et sine pravia eorumdera inquisitione definire islius
calamum strinxit, duasque pro Cupero edidil Apolo-
rei cerlitudiuem, de qua anlea ob mirabilem scriptorum
gias, acriori quidem stylo quam vellemus, sed eo si-
aequalium vel fere aequalium taciturnitalem non im-
mul argumentorum pondere, ut
ineplis declamatoribus
merito dubilarant; nemo aegre ferre potest,
silentium imposuerit.
si nos,
quos obtrusa monumenta Bononiensia cautiores
R. P. Wo- 17 Prodiit tandem mdccxxxix Parisiis pro Guz-
redde-
num oo mode r re debent, judicium nostrum
man >co suspendamus, donec ea,
ratum ttyium S. Dominici stemmate
Oissertatio crilica, au-
retpomione n qua; allegavitR. P. Bremondus, discussa
di etad criii-
n D
«i ftr _ K „,
gnumcemet:
e K * Anl omo Touron Dominicano, quem ob
om regulas exaclafuerint. Siquis. hoc
71™ m ° deralUm elurbanum
d'go«m
slylum Cuperusresponsione
negotii oppor-
tuno loco et tempore aliquando suscepturus,
illa com-
fictitiai eensuit. Modestam edidit anno proxime se-
pererit esse convincentia,
quente, qua laudato sacra) theologiaj
illius objectiones omnes tam nervose re-
magislro gratulabimur probatam
Sancti nobilitatem,

quce
 R. P. GUILIELMI CUPERl 7

instrumentis, TIORE ffl/77t£scripserit, vel ul in titulis capitis D

quae hactenus convitiis magis et liclitiis

tcslimoniis defensa secundi el tertii habet, quod Franciscanorum senten-

uam Bolidis rationibus et idoneis

fuerat. tiam defendendam susceperit. Neutri parli addictum

19 Posl Cupeji morlem et alius libellus ad nostras Cuperum pro hosle habet. Nec negat nec aiurmal
una cuin li-

betlo alteriut
manuspervenil, Venetiis in lucem, quam melius num- Guzmanicam S. Dominici nobilitalem : hoslis est,
cujtttdant, fal
titulum
gum quam aspexisset, dalus anno udccxxxvi sub nomine Dominicanorum senlentiam oppugnat. Nec negat nec
prxferente,
netnpe Cupn- Caroli Antonii Planlamura. Si vera referant lillerse,
aflirmal pauperlatem quam exemplo S. Francisci
,

rwn
ex Ilalia acceptai, auctor illius fuit R. P. Daniel Con- amplexus fuerit : hoslis est, Frauciscanorum sen-

cina, Ordinis S. Dominici strictioris ohservantia:. Ut tenliamdefendit, ADVERSUS Dominicanos 1NTEM-

hominis ingenium, velut ex ungue leonem, cognoscas, PERANTIORE CRITICE utitur. Dixi Satis. Dedi

satis est libelli titulum transcribere : Commsntarias lectori specimen ingenii scriploris islius, ex quo de

hislorico-apobgeticus in duas dissertationes tributus, toto ejus Opere conjecturam formare possit.

quarum altera anticriticis animadoersionibus refellit ea,

quce ADVERSUS paupertatis disciplinam- a divo pa-

triarcha Dominico in suo Ordine constitutam, INTEM-

g II. Geteri litterarii, aliiquemu-
PERXNTIORE CRITICE, seriptis pradiderunt con-

\cta seo utiles labores.

tinuatores Bollandi, in Commentariis, nuper tn

ejusdem Patriarchm editis etc. Cuperum hacc feriunt

qui § xxxiv agil de quaistione Minoritas inter el Domi-

E
hunc mo-
B T n reliquis ejuslucubrationibus referendis Commentarii
""' lr "
nicanos contro.versa, anscilicet horum Fuudatoriuter- Xdum mihi tenendum duxi. Illos dumtaxal, de quibus
,

| J^s rl-

fueril Capilulo Storearura, et exemplo S. Francisci

molemajores velexquisitiore erudilione refertosCom- ctuin ttrtio.

arctiorem paupertatem amplexus fuerit. Partis utrius-

mentarios scripsil, Sanctos nominabo, breviler addi-

que argumentis expensis, litem indecisam relinquit.

lurus ea, in quibusdiscutiendis et expediendis ejus

Verba accipe: Cum tamen antiquitas istorum Mss.

industriaetdoctrina magis elucet. S. Joannem Gual-

codicum (quorum aucloritate Minorits maxime nitun-

bertum, Ordinis Valtumbrosani couditorem, quem

tur) nobis hactenus ignota sit, certo decidere non audc- eSanclis primum elucidandum
xu Julii colit Ecclesia,

mus litem illam, inier Prwdicatores et Franciscanos quod de religiosae familias

accepiL. Vel ex hoc ipso,

agitatam, qum in Actis S Francisci poterit ad examen instilutore scriptionem exordiri jussus sit, colligere

revocari. Interea Prmdicatoribus incumbil ostendere, licet, PP. hagiograpbos de novi Socii erudilione et

Speculum istud Vitm S. Francisci perperam comvis prudentia in sententiis ferendis opinionem magnam

sodahbns ipsiusadscribi, aut saltem memoratam relatio-

coucepisse. Genuinis Sancti hujus Actis, e teuebns

nem ei, aliisque vetustis scriptoribus postea insertam nuper protraclis, operosum praetexuitCommeutarium,

esse: Franciscanis vero legitime probandum est, illam

adjuuctus cxlvii paginas implet. Iu hoc gra-
qui illis

ipsam narrationem in veteribus Mss, ac fide dignis codi- serie chronologica Vitfc
( vium auctorum opiniones de
cibus inveniri, ut de veritate alterutrius opinionis
plane
S. Joannis, necuon de teuipore Ordinis ab eo inslituli

constet. Quod si collegm aut successores mei tunc ctrtiora docte refellit, atque alias difficultates uon paucas ac-

illa documenta pro alterutra parte acceperint, vel aha Ad xm ejusdem meusis de S. Eugenio
!
curale disculit.
illos rogatos sepulto,
inter biographos S. Francisci detexerint, Carlhagenensi episcopo, Albigte knOccilania

volo, ut conjecturas meas confirment, aut liberrime re- varia examinat, et utrum gentes
aliae aut urbes hunc

a veritate aberrare videantur. disquirit. Die sequente

fellant, si Sanclum sibi recte vindicent,

20 Nunc xquum lectorem rogo, ut libelli tilulum et episcopi Sinopensis. Quee-

Acladedit S. Phoc* M.
scripsitBC ad-
lubeat, para- aSanclis syno-
cum Cuperi verbis et toto, slionem, an hic Phocas disiinguatur
vertus pau~ si
conferat
pertatem, o 5'.

medio relinquil, utte- Martyrologium

Dominico in grapho xxxiv. Conlroversiam in
nymis, P. Solleriusin Observalione ad
suo Ordine Octobris; exigit a implexam vocai. La-
riusejus examen diiTerens ad iv
Usuardinum silvam spinosam et
constitutnm.
Franciscanisutsentenliamsuam ex veteribus Mss. ac boravil in hac expurganda felici couatu : ires hujus

velint, ut pro ejus dislinguendos esse

Gde dignis codicibus probent, si
nominis martyres verosimiiius

quando Acta S. Francisci Phoca Sinopensi episcopo poiius

veritate judicium feraraus, ostendit; dein qua:
personalus ille auctor, majorem lucem
convenianl, el multis confusionibus
nihilominus in
illustrabuntur .

Cuperum vel alia, nescio qua, lironis sunt quidem hagio-

praioccupalione contra protulit. Ba> lucubrationes

in transversum actus, dignov

vebemente auimi perturbatione graphi, sed veteranoscriplore
quod egregie conlulil lomo iv Julii
ipsi Operis sui fronti inscribere nou erubuit, n Symbolam suam
quinque Commentarii, quos
ADVERSUS paupertatis disciplinam a divo patriarcha typisapparando. Triginta
INTEMPERAN- elucubravil, plures occupant
pagmas,
Dominico in suo ordine constitutam, ipsc de Sanctis
quam
 8 ELOGIUM
imprimis commemorandus non recensere, quorum res gesla.\ monumentorum de- D
A quamreliqui omnes. Ex his

venit hislorico-criticus de Divisione Aposlolorum, in fectu, breviussunt examinala-.

quo de modo H anno, quibus h*c facta fuil, el de ler- 23. Sanctorum, quos compleclitur tomus v Juiii a qutnto;

ris, in quas divisi Apostoli Evangelium pracdicaluri P. Gniiielmo elucidatos, agmen ducil anliqui Testa-

migrarunt, erudite disserit. In eo, quem coneinnavit menii propheta Elias. De hujus cultu, cui xx Julii

de S. Jacobo, episcopo Nisibeno, fuse et solide dispu- consecrata est, non pauca diligenler collegit; lolam

tat de Sancti praEseniia et gestis in concilio Antio- vita? seriem ex lextu sacro magna accuralione de-

cheno, dcscriptis quaieiatlribuunlur, necnon de urbe duxil; conlroversias de Sancti habilu, raplu, loco, in

Nisibena a Persis obsessa et per Sanclum liberala. quem translalus est, redilu circa finem mundi, atque

SS. Ansueri ei sociorum, qui Saxoniam illustrarunt, alias curiosas quaDstioncs breviier et dilucide per-

marlyrii lempus firmis argumenlis contra multos sta- tractavit. De S. Liherata, alias Wilgeforte V. el M.,

bilit, atque alia de eisdemcuriose indagat Ad xv Ju- in variis Europx partibus culta, tam intricata sunl

lii quoque spectant SS. Athanasius episcopus Neapo- omnia lamque implexa, ul mirer quomodo exitum ex

lilanus, et Bernardus marchio Badensis : ad xvi labyrintheis ambagibusinvenire poluerit. Jnvenit la-

SS. Monulphuset Gondulphus episcopi. Trajectenses men, et hunc in laboriosa sna disquisitione historico-

ad Mosam, de quibus nonnulla traduntur, quae su- critica aliis primus monslravil. Diflicullates, quae ei

spectaesse probat, et B Ceslaus Odrovaulius Ord* superanda? fuerunt, recensere nimis longum forel.

Praedicatorum, cujus Actis totius vila? accuratam chro- Dixisse sullicial P. Cuperum hic ingcnii sui vira in
B E
nolaxim prsmiUit. Nobilem illam Africanorum Mar- obscuris perspiciendis el confusis discernendis egre-

lyrum lurbam, quos Scillitanos vocant, xvn Julii gio specimine manifeslasse. De SS. Euspicio monacho

Ecclesia veneralur. Praeclarissimis horum Actis dociam Miciacensi, ac Vulmaro abhate in Picardia, el B. Bern-

pro more commentationem praefigit. Dissertalio de hardo episc. Hildesiensi non pauca quoque observata

eorumdem martyrii palaestra et epocha, corporumque sunl. Ad dtem xxi Julii de SS. Victoris et sociorum

tranelalionihusejus erudilionem pra?cipue commendant. MM. Massiliensium reliquiis et gestis fusius agilur.

Ueligiosi S. Pauli eremiise, Camaldulenses et Benedic- xxiii celebrem cullum naclus est S. Liborius episc.

tini SS. Zoerardum el Benediclum M., a Polonis et Cenomanensis et Paderbornensium patronus, cujus

Bungaris cullos, suo quique Orilini adscribunt : re Vila;, aP. Bollando conscripla;, et variis instrumentis

penitius inspecta, postremis favet Cuperus. Dein no- Analecta subjecit Cuperus, queis gloria Sancti pos-

vum suum systema chronologicum de eorumdem in thuma plurimum illustralur. Sequitur lectu digna
Hungariam advenlu contra omnes egregie defendit. Sylloge historica de S Joanne Cassiano abbate. Post
Ad eumdem quoque diem varia observal et explicat Sancti titulum ei assenum, locumque natalem, de quo
de SS. Byacinlho M. in Paphlagonia, Marcellina acriter disceptatur, examinatum, vitam hactenus nec-
virgine, magni Ambrosii sorore, Fredegando Antver- dum scripiam ex illiuslibris operose collcgil ; ab ha>
piie incolis et accolis notissimo, el B Benigno Ordinis rcsi autem, quam nounulli ipsi perperam impegerunt,
C Vallumbrosani abbate. Die xvm post sanctos Italiae ex aliorum Apologiis eum prohe *
vindicavit. Ad xxiv
episcopos Maternum Mediolanensem ei Philastrium illius studio elucidalos invenio SS. Wulfhadum ac
Brixiensem, S. Arnulphum inSilva Aquiliua martyrio Rullinum MM. Anglos, ei Segolenam Albigensem,
coronatum illuslrat, quem ab ahero ejusdem nominis quam a Metensi distinxil. ViLa B. Anloniiex Ord.
martyre distinguendum, etex Turonensium episcopo- Eremilarum S. Auguslini ex vcrbosa Ilalica Latine
rum catalogo expungendum censet. Causa el executio ipsi vertenda fuit aLque contrahenda, cum longiori
marlyriiS. Frederici episcopi Ultrajeciensis ancipitem mlraculorum serie. Tomum v liniunt Acta prolixa
pridem dedere disputandi maleriem, Gallis accerrime Fraucisci Solani, Ord. FF. Minorum de Observantia
conlendentibus Judilham reginam nQii nisi calumniose nuper Sanctis adscripti
in invidiam trahi. Pariisuiriusque argumenta
expen- 24 Tomum vi multum exornant duo insignes Com- texto,
dil Cuperus, poslquam Sancli patriam, viiaj profes- menlarii : aller est de S. Jacobo majore apostolo,
sionem, aliaque sedulo investigassel. Sequuntur
magni cujus supra memini alier de S. Anna,
;
matre Dei-
illius Poloniffi Thaumalurgi B. Snnonis de Lipnica, para;. Quas de hujus Actis, patria et parentibus tra-
Ordinis Minorum, Vita et miracula numquam anlea dunlur, non sat.s cxacla et sincera essc facile con-
typis edita. De SS. Jusla et Rullina VV. et MM., cedit sed
: iis, qui negant Sanctam monogamam et
quarum corpora varia urbes in Hispania ccrtalim sibi Dei Ger.iiricem filiam ejus unigenitam
fui.se forliler
v.odicani, scribit ad diem x.x, uti et de septem aliis se opponit. Dein ex variis monumentis demonslralur
caftttnn», quo8 Don ennmero cum proposuerim
; eos antiquus ejus iu Oriente cultus, qui serius ad
nos pcr-

venerit.
 ;

R. P. GUILTEILMI CUPERI. 9
A veneril, prodigiosa templi icdificalione in Hispania diflicultatibus obnoxiasunt ; SS. Firmus et Uusticus D
auctus, inde fortasse ad alias regiones propagatus, MM. ; B. Joannes Firmaous, ex Ord. FF. Mioorum ;

innumeris certestupendisque miraculis quaquaversum B. Amadeus ex eodem Ordine, pro cujus legitimo

diflusus. Inventio corporis S. Annae in ecclesia Ap- cultu elsanctilale contra Bzovium vindicias scripsil

tensi, utque ejus caput variis tocis honoratum, non S. Susanna V. et M., de cujus Actorum sinceritate

levi disquisitioni materiem dederunt. Ad xxvii Julii inter magni nominis auctores disceptalur ; etS. Clara
discutiendam suscepit historiam SS. vn Dormientium virgo, prioia S. Francisci discipula, quam ut con-
Ephesinorum, quffi, sive substanliam sive adjuncta, digne exomaret, oihil praHermisit.

quibus veslitur, spectes, raultis tricis implexa est. 27 Inlomom Augusli ejus industria pnecipue ver- mnmt Augu-
*
Die sequenteex variis auctoribus Syllogen texuit his- sata est circa S. Radegundem reginam. Ilaec vilam

toricam de S. Innocentio I, Rotnano Poutifice, cujus conjugalem cum professione monastica apud Picta-

gesta ac doctrinam a multorum calumniis slrenue vin- vieoses in Gallia, vivenle marito Clotario rege, com-
dicavit. Accedunt ibidem alia, quae Auctoris inge- mutavit. Perrumpendai Cupera fuerunt graves circa

nium el industriam produnt. illud factum difficultales, qure eruditorum iugcnia plu-

etuptimotomo 25 ln torao vu non exiguo labore ipsi steterunl rimum haclenus lorserunl. Cetera, quae de S. Uegina

Acla SS. Lucilke et sociorum, qui xxix, etSS. Abdon expedivit, videri possuut in diiTuso Commentario,

et Sennen, qui xxx Julii coluntur. De hisloria illorum Actis pr»misso. Ejus disquisitiones eliam non parum

marlyrii, mullis difticultatibus involula, crilici ex pro- lucis atlulere gestis SS. Juniani abbatis, Aruulphi

B fesso scribunt, variisque argumenlis, ex recondito an- prresulis Suessioneusis, Theodori vel Theoduli epise.
p
liquitatis recessu erulis, eam propugnant vel impu- Octodorensis vel Sedunensis, circa cujus auatem et

gnanl. Siugula raaluro subjicit exaraini Cuperus, et personarn nodus intricatus evolveudus fuil ; llya-

quid verisirailiussentiendum sit, delinit. Lucillae quo- cintlii Poloni ex Ord. FF. Prcedicatorum, innumeris

que et soeiorum Actis subjunxit Appendiceui, in qua pene prodigiis in vita et post mortem clarissimi ;

obscura non pauca ad postliuraara eoruradem glo- Clarae de Cruce seu de Monle Falnone, quara Ordini

riam spectantia, majori luce douantur. Ad diem Franciscanorum abjudicavit, et Augustinianorum

mensis ultimum illustravit S. Neotura, et B. Joannera adscripsit; Agapiti M., quem Praenestioi coluut, et

Columbiuum. PraHer multa, qua; ad hunc propius Rainaldi archiepiscopi Ravennatis. Die xiz Augusli

spectant, eliara Ordinis Jesuatorum ab ipso fundali tres SS. Magnos dedil. Mulla sane la,'dia ei devoranda

priraordia, exereitia, habitus, progressus, mutationes, fuere ob ioiplexissiraas difficultales circa disiinctio-

oppugnaliones, exstinctio ; uti el Jesuatarum monia- nem horura Sanctorum.

lium institutum adhuc perseverans, origo et leges 28 S, Filibertus abbas, B. Bernardus Plolomaeus abeofom

ordinale in praevio Commeulario exponuulur. institutor Congregationis S. Maria? Montis Oliveti,

20 Quai pro lomo i Augusti diligenlissimus Cuperus S. Philippus Benitius Ord. Servorum B. M. Virginis.
Sancti

prelo apparavit, circiter uclx paginas implenl : nam B. Jacobus MevanasOrd. FF. Praedicatorum, S. Au-
praeter Tractatura pnclimiuareui de patriarchis Con- doenusepisc. Rolhomagensis, B. Theodoricus I abbas

C slautinopolitanis et Corauientariura iu Acta S. Domi- Andaginensis Acta omnes prolixiora habent, quai
y
nici, de quibus supra actum est, illustriores Sanctos Commentationibus preeviis el accuralis notis iu lo-

omnes dieim Augusli elucidavit ; videlicet Aspreuum, mo iv Augusti illuslrata invenies. S. Sidouii ApoIIi-

quem quidem, re diligeutissirae exaraiuala, a S. Petro naris, celebernmi Arvernorum praisulis, facta el vir-

aposlolo Neapolilauis episcopum datum esse concedil, tules ex ipsius fere Sancli scrplis eruta, observalio-

sed noo eo tempore, quo illi asseruut, id lactuin pro- nibusque elucidala lougo Commentarto iunexuit. Qu»
bat ; Dalraatiura archimandntam et Faustum ejus de SS. Amatore eremila, qui apud C.ulurcenses

lilium, quorum intricatissimara chronotaxim utcum- claruit, Privalo episc. el M. iu Occilania, Uippolyto

que explical ;
Petrum praisuleui Auagnieosem, et episc. et M. io porlu Roinano, et Theona patriarcha

Wallhenum abbalera in Scolia, leraere confusura et Alexandrino tradita accepiraus, raultis lenebrisolTusa

multiplicatum, pro cujus geslis ad rectara ooroiam S unl, quas solila diligentia dissipareeouatusest Prae-

reducendis labori mioirae parLiium esl. Succedit ler Sanctos meraoralos, iu eodem torao alios xixvlli

B. Auguslinus, Nucerinus episcopus, ex Ord. FF. numeravi, de quibus Coraraentarios vel bicvioresCoI-

Pnjedicaloruni. Coeliles praicipui, quibus in lomo lectiones scripsit.

n Augusti laborem suum impendit, suut B. Jordanus 29 In lomo v Augusti utriusque Genesii, quorum w U8trati.
SS. Cyriacus, Largus et mimus, alter oolarius agnominatur, Aredii ab-
Forzatc, Ord. S. Benedicti ; alter

moonulloium aliorum Cralitum

Smaragdus cum sociisMM., quorura aoouotiationes io balis Alaneusis et

lucem Toraum claudit prodigiosa Vita

Martyrologiis et Acta non salis coharentia mullis Actis atlulit.

Augusti Tomus VL 3 S Rosas

 10 ELOGIUM
A S. Kosffi virginis Limana?, ex tertio Ordine S. Domi- mensium itineris crrcumstanlias hic non attingo Satis D
nici. Pro mensis ultimo, qui nunc prodit. illuslria sit bic obiter indicasse, quod diligens Cuperus in

magni Ecclesia: Doctoris S. Augustini gesta ex puris- itinere non pauca monumenta manu propria descrip-
simis fontibus, ejus scilicet ac S. Possidii coavi ser ii, quibus hodie cum grala Viri memoria utimur.
scriptis, colligenda ac digerenda susceperat ;
sed Ipsius etiamdiligeniiaeffeclum est. utlibrorum musei
morbo superveniente , Opus perficere con poluit. „„.;..„ ,, ..
r
...
1
'
' nostri usus nunc mullo sil facilior : etenim non modo
Huic immortuus esl post xxxvn paragraplios elucu-
operam suam
KmI
oratos _ m ;
i
quihus c n ,
S. Doctons vilam usque ad episco-
contulil ad supelleclilem nostram litte-

Mhlm . j ., . . .
rariam iu novum et meliorem or<Jinem rediffendam
patum deduxit : dein glonosa ejus ad mortera usque &
.

sed e l'*am juvandae memoriic causa indicem rerum.

rtar ,„
• ..
certamina contra gentiles ,
et diversi nomims hareticos
.... quas Itbri bibliolheca; noslric continent, adeo amplili-
-«„;„„,:, t1ntta
coiijunxii, atque .

unum velutisub aspeclum lecton ex- , '

cavit
uiuuu.
hifanii ffliApn
Letera ; n on.c . ,- '
ul
9 uaDsua '"pse manu exarata adiecil, mediam
in episcopatu gesta scnptaque alieno - .. .

„. i- . , „ fereillius partem conGciant «uiaquia

Ouidauid lcebat nnina
ie eDai, cujus
studio prosequenda fuere. Habes, erudite D
lector, Cu-
notitiam socus vel successoribus necessariam vel
npri in-nfcp..:^..
pen , uti-
lucubrationes, e» modo propositas, qui rudem
,

lem udical>at, accurate annolabat. Gum

saltpm alinnam
sauem nmiti-n j,
aiiquam oolitiam . J senilis stas
dare possit, quam bene de ,

«efic.ensque memoria P. Sollerium ad graviores curas

re lilteraria merilus fuerit.
u/ii labores,
minus idoueum reddidissent, iu P. Guilielmum trans-
yui&u* mwM 30 Non lantum Sanciorum Actis scribcndis Opus
profu.it. lala luitsumptuum Operi promovendo necessanorum
sedulo promovit, sed et alios labores suscepit,
studiis
procuratio: qua3 quantum laboriset teraporis requirat
hagiographicis magno adjumento futuros. MenseSe-
B ob annexum onusfrequenlissimas quaquaversum
plembri anni hdccxxi in Hispaniam profectus
lil- B
est,
teras miltendi, ex decessoris ejus Elogio intelligi
sacrffi antiquitalis monumenla, quas in regionis bi-
potest. Tribuscirciter anniset medio provinciam hanc
bliothecis vel archivis servanlur,
lustralurus. Honores
gessil niagna diligenlia et circumspeclione.
peregrino Ilospiii delatos, aique alias octo circiter

GAPUT TERTIUM
Cuperi virtutes etpia mors

Animi tub- T^atris Guilielmi virtutes enarraluri, ab humilitate,

missio; inCuperoconstansetsedulum. Sic studiis hagiogra-
exerci!iatpi
quic omnium raater est, initium faciemus. In tiro-
pbicis vacabat, ut aconsuetis n '"" u
/, ""/''"
religiosae vilae exercitiis
cinio, ut num v dictum est, alta magnac istius virtulis ., in Deiparam,
nil umquam detraheret. His et illis cerlum ac defini-
fundamenla jecerat. Quod hac numquam defecerint, tum tempns impendebat.: quod
animi bene composili
imo cura annorum numcio majus acceperint Grma-
evidens est argumenlum.
Medilationem aliaque pie-
menlum, salis probant frequentia submissi animi in-
tatis exercitia, Societatis
nostra hominibus coramu-
dicia, quai lota vita praebuit, et ab omnibus, qui ei
nia, diligenter obibat
l.oris, per regulas constitulis
:

q convixerunt, observata fuere. Tantum aberat, ut ob

Olficii ecclesiastici recitationem affixerat medio
sext* J
acquisilam doctrinje famam animos attollerel, ut po-
vespertinas, et medio undecima; matutinas : mane circa
tiusmagis demilteret, iucera splendoremque fugeret,
seplimam, el a prandio circa secundam labores
lit-
etalaudibus honorum(|ue exhibitionibus abhorreret.
terarios inchoabat, quos protrahebat usque ad tempus,
Proprii eliam commodi conlemplor erat egregius :
legendis Boris eanonieis
destinatum. Non ita tamen,'
cubiculi supellex, vesles, ipse totus Guperus sui ipsius (ut id per transennam hoc loco addam)
despicientiam spirabat religiosaraque,
temporis distri-
qmc hanc comi- bntioni se adstringebat,
quin in gratiam vel obsequium
tatur, paupertatem. Sententiam, cum rogabatur, pro- exlernorum aul domesticorum, vel
etiam fessi animi re.
nuoliabat quidem, sed modesle, a vincendi
et conlen- laxandi causa sludia subinde
,
resumere difier-
dendi studio alienus ; ea dumtaxat, qua ad rem qua;- ret, vel resumpta aliquamdiu intermilteret
silam faciebanl,
: nimirum
proferens. Ejus quoque bumiliutis commodabat se sludiis non dabat; illa sibi, non se illis
argumentasunt; C qualiserga omncs
affabilitas et ob- submiltebat, suimetipsius semper polens ac arbiter.
viabenignitas, familiaris conversatio
cum inflmis qui- Exercilia S. Patris noslri per
ocliduum quotannis obi-
busquehujus domus, alque alia quffi infra memorabi- turus, in cubiculum pio
apparatu instructum se
mus. Si ita erga illos
abde-
comparatus erat, facile est bat; et in sacra solitudine
ita perdurabat, ut
colligere, quo esset animo erga superiores. in Museo
Dumquani nisi raro et brevi lantum
32 Virtutes, quarum bumilitas parens tempore conspice-
est, pietalis
retur. Tenere afficiebatur erga
el oraiionis sludio Deiparam Virginem,
nuinunlur solidanturque. Fuit hoc
cujus sertura (Rosarium
vocaut) paulo ante coenara

SXjftt
 R. P. GUILIEILMI CUPERI. n
saspepervolverevisusest: necesl cur dubilemus, quin par erga omnes et minime fucata benignitas, indolis D
id quotidie prajstiierit. faciliias, offic.osa et prompla de aliis bene mereodi
et S. Domini- 33 Praeter Societatis nostraj Sanctos etiam S. Domi- voluntas, meniis nutla prapostera solicitudine impli-
'iim. cijutlte-
ne/ieto gravis
nicum impense coiebat. Peculiarem huncsibi in patro- cai® serenitas, festiva hilarilas, quam reiigiosa gra-
morbievaslo-
Dum elegerat abeo, ut credimus, lempore, quo ipsius vilas et modestia temperabat, constans et ajquabilis
nem aihcri-

Acta illuslrare aggressus est. Cum hajc inler Cuperi vultus animique tranquillitas, mira sermoois gratia,

manus versarentur, gravi morbo correptus est, quem aliaque, qu* liic minutatim enumerare nimis longum
herpelem medici appellant. Cum videret in remediis foret, omnium amorem illi adeoconciliarunt, ut magis
humanis, diu frustra adhibilis, exiguam auxilii spem propterilla diligeretur, quam propler erudilionem co-

superesse, ad divina se converlit, et S. Dominici lerelur. Quamquam omnia, qua; modo memoravi, in

opem cum liducia imploravit. Non modo varii e noslris Viro fuerint eximia; duo tameu eraul; qua- plerique in

illum diceniem audiverunt, quod morbi evasionem, eo Qiaxime mirabantur. Primuui eratsiugularis verbo-

quam illi vix sperare audebant, S. Domiuico acceplam rumgratia. Teoacissima) memoriiebeueiicioinpromptu

referret; sed id etiam Commenlario Aclis S. Patroni 'psi erantexempla varia et senteutia; diversis materiis

sui pravio inserere non dubitavit : sie enim scribil accommodala: dequacumquecolloquiuminstituerelur,

num. dccclxxx : De memctipso testari cogor, hanc semper e peuu suo depromebat aliquid apposite, vel

oralionem (a B. Jordano in liouorem S. Palris sui oom- pium quod aediticaret, vel doctum quod erudirel, vel

positam) mihi plurimum profuisse : cum enim in dif- jucundum quod religiose recrearet; idque sermone lam

B ficili ac pertinaci morbo, gui me non ita pridem com- nalivo el, nescio quibus, illecebris pleno, ut omnes, eo
j]

puit, eamdem guotidie per duos fere menses magna capti, a loqueutis ore penderent.
fi-

ducia recitassem, animum ad tolerandas morbi molts- 3li Alterum eral, idem semper etaequabilis animus « srquabtUa*

tias alacriorem sensi } et paulatim ita vires recuperavi, vullusque. Numquam ira adeo commotus, numquam «",„'/«"",„
,otI ''
ut fiuic Commentario, tunc ccepto, finem imponere potue- mujroreitadejectusautlaetitiagestiens visusfuil,utmo- °^t
rim. Etsi in ea re nullum sit miraculnm, tamen Hbens dum excessisse dici possit : nimirum iracundiam, tris- «m,-

agnosco beneficium etc. tiliam, aliasque animi afleclioiies, qua? animi tranquU-

telu* ttnimtt- lilatem perturbaut, ralioni subdideral. Ui Virum ex

34 De divinge gloria) propagandaJ desiderio, quo
rum, stutlrt
liogttigraphi- incensus missionem Indicam efllagitavit, capite i egi- hoc capile lecior penilius cognoscat , nonnullos
cit nnpfditnx;
mus. Labores hagiographici, apostolicis plane oppo- subjicio versiculos non inconcinnos, quos inlerius pul-

siti, illud non exslinxerunl : impediverunl quidera, pito suo ila affixerat, ul quolies illud aperiret, ejus

quo miuus exsequeretur ea, ad qux impellebat ani- oculis et menli objicerentur. Das illi leges continent,

marum zelus; sed non ita, quin hujus aliqua speci- quas sibi constituerat, ut secum et cum sociis pacem
mina subinde dare poluerit. Quamdiu vivit, Qispanos acquireret, vilamque tranquillam iu Sooietate age-

Ilalosque, el singulis diebus Dominicis Adventus et ret :

Quadragesimse iu variisurbissacellis pueros puellasve Nil aversari; nil exoptare; regentis

peccala confitentes audivil. Constanler etiam exposi- Arbitrio sese permtttere; munus obire

titiorum confessiones excepil; quibus et fidei Chris- Impositum; certum (empus dare rebus agendis;

tiana; elemenla aliquot annis explicuit. Nec modo pri- Non hominum dictis turbari; spernere fluxa
p
mis, quibus ad museum accessit, annis in magno poeni- Gaudia; non sese rebus miscere profanis.

tenlium concursu Patribus domeslicis praeslo adfuit; Has regulas sibi slatuit, ut secum; sequentes, ut cum

sed el illorum vices sxpius supplevit, dum excurril in sociis pacem haberet.

Cruybeeck Flandria; pagum, duobus circiter milliari- Majorem revereri; mgualtm ferre; minori

bus noslratibushincdissilum, aures pnebiturus pceni- Parcere; judicium crebro submittere; scire

lenlibus, qui ingenti numero ex vicinis locis Dominica Plurima; pauca loqui; nullius carpere mores;

iii Jnlii eo confluunt, Communinnis generalis, ul vo- Ingenium non ostentare; tacenda tacere;

cant, indulgentias lucraturi. Juvandis animabus plures Non nimis obstnngi euiguam; confidere paucis;

labores impendissel, si eos sludia noslra permisissent. Mulla pati, sed pauca queri; facere omnia caute.

Aliquolies dicere auditus est, sibi haic graliora fore, si Quot pracepla hic numeras, tot me de Cupero virlutes

cum illis componi possel. Sed ad ea redeamus, quibus praidicasse exislima : ad illa enim viiam suam aclio-

intra domesticos parictes nostris exemplo fuit etadmi- nesque ita exegil, ut nullum sit, cujus exsecutio in

ratioui. ipso observata et laudala non fueril.

virtutes. nui- 35 Qux in communi vita cliarum quemquam el 37 Has virtules invicla coronavil animi fortiludo in invicta patien-

btis se omnU
amabilem reddere possunt, et iu alliis divisa cernuntur, diulurnis duplicis morbi molesliie perferendis. Prior,
bus amabitem
'eddidit; mira unoomnia Cupero collecta fuerunt. Iuimica simula- qai eum invasit anno mdccxxxi, fuit herpes; cui malo
iu
ttrmohit gra-
tia lionis fraudisque, et nuda) amica veritatis sinceritas, tollendo medicorum industria diu sine fructu iosuda-
vit.
 R

12
ELOGIUM
A vit. Vehementiseima, que illi adhibuere ad materiem, mone, animo erat non magis perturbato aut timido, D
morbi causam, corpore expellendam, remedia pluri-
guam essei, gui iter aliguod aggrmuru,, omnia ad illud
mum exercuere Viri patieotiam; sed non vicerunt. necessariarecledisponeret.Cuminvaleludinario sederel
Comprimebat h.-cc familiares «grotis querelas,

tusque, atque alias omnes doloris

significaliones; vul-
gemi- (
nam ktl0 decumbere

nonpoterat) eum sederet,

ob gravUiimaB pectoris

inguam, acerbissimis
^^
prmu,
tumque ad llam serenitatem componebat, quam
i„ doloribu,,accedenleseX cip t ebatcon,ue, a sibi
a/fabiluate
prospera vale.udine pra, se ferre solebat.
Cujus ope ab et verborum gratia at lonaioris vita,
.
spem in erente's
9
»to morbo l.ber.tum se crediderit,
dictum est num. amuo refeUdat joco, ne auid spe iila detraheretde cura
xxxiii. Paiientia aique
heroica longa supremi morbi
ad mortem se parandi nam hcec una
incommoda,
:
fere eum habebat
mortemque ipsam superavit. Anno soliicitum. Attulerat hunc in finem ad valetudinarium
mdccxxxix altera tibia exonerare cmpil multum hu- libelhs piis precibus refertos,
ex guibus sibi variapros-
morisper vulnera, qua hic aperuerat.
Qraves ea qui-
iegi curabatperfamiliarem Patrem. Prwceteris
dem dolores, qua; Virum fortissimum diu lorserunt ex libelio
et
Ms. (de quo raeminimus num. ix) fregucnter repeti
valde fregerunt; sed morlem attulit Vo-
ipsa eorumdem ex
lebat orationem ad mortem prwparatoriam,
medicorum nonnullorum consilio
gua se ad
tentala sanatio.
corporis sui deslructionem offerebat
Causa haic fuil, quod obstructi humoresnoxii totum tanta verborum ener-

corpus paulatim
gia, mortemgue
9 aeceptabat tanta affectuum
ita opplerint, ut teneritu-
judicatus fuerit hy~
,
drope laborare : Virum consuelis morientium ra>
qui
P
B sidiis munitum adSanclorum, quos
ipse eamdem et audiret et perderet immota mentis vul-
illustraverat, so-
tusgue constantia. Oriebatur eximia
cietalem, ut conGdiraus, transtulit hme animi fortitudo
n Februarii anno
ex insigni de Deo fiducia,
mdlcxci, aelatis ejus lv, guam declaravit toto morbi E
religionis xxxvn, studii ha-
sui tempore, et vel maxime paucis
giographici xxi completo. ante obitum horis.
Aliguis ei tunc assidens inter alia pia
«( piitsima 38 Quampiusejusobilusfuerit,ex suspiria dicebat
litteris intellige,
mort.
hunc versiculum IN TE DOMINESPERA VI,
quae eum per provinciam noslris annunliarunt:
Vthy-
;
NON
dropem (duobuscirciterante obilum
CONFUNDAR IN JETERNUM Cui ille sualuer
mensibus) expertus »„.

est, ad valetud,nariu m
concessit, ommbus *™ nU repetebat
nuens,
P t,auhhcec solum verba:
>
NON CONFUNDA
«°»'u***a:mNCO,
dispositis, et ad mortem reliame obeundam
prius recte

se paravu ^^ ^"
^"^'
'"^" ''""' en" mtia parigue pa-
Eodem tempore moriturum *"" ""*' * fM° PwifiMlm Vtr*""°- «
per,uaden,, non al.o erat eufc»,
,e dictans idque certo , t bi

non alio utebatur ser- ^ ""' ****"'' *'"""" "'"**

confidimus, est consecutus.
^' "' meri '°

INDEX
 INDEX
SANCTORUM
I.XTOMUM VI AUGUSTI

i
i DelinJis abbatissa, Parthenonis Bachoviensis liciaa variis apud prxdictum fontem impetrata 593.
Suevia fundatrix. Commen. historicus. Cons-
A 'n

pecius
Beata quando mortua
loci ; clironologiafundationiscorrecta

; cullus publicus 492

;
Cap.

versio
iii

miraculorum 594. Cap.

:
. Alia rnrsum

alia beneficia
beneGcia
iv.

595. Cap.
cura brevi apologia
Duarum meretricum con-
v. Reiiqua beneficia
29 Adelphus ep. conf. Metis in Lolharingia. Com- apud fontem Sancti impetrata 596
men. pr*v. Sancti cukus, etcorporistransUtio. Acta, 30 Agilus vicecomes conf prope Magdunum in
t|uorum pars prima fabulosa : aetas examinala 504. Gallia. Comm. pr*v. Cultus Beati el Acta : an fueril
Vita ex editione Jacobi Wimphelinyii, gui usus est monachus. Vita, auctoreanonymo, ex Ms. ecclesiwB.
chartis comitis Ifanoviensis. Cap. i. Vita? liistoria apo- Agiliprope Maudunum 566
cryphaet Ubulosa 507. Cap. ii. Translatio et mira- 18 Agon ep. Pictaviensis 826
cula ab auctore coajvo scripta 508. Cap. m. Miracula 31 Aidanus ep. Lindisfarnensis in Anglia. Coum.
serius facta, auctorc alio item anonymo 511 hist. § i. Nomen Sancti in Faslis, et cnltus antiquus :

16 Aduinus, fortasse ep , conf. 820 gesta ejus descripta a Venerabili Beda 688. § n.
30 jEonius ep. et conf. Arelate in Gallia. Syll. Sancli vita monastica in ccenohio Hiensi : qua occa-
hist. Cultus, gesta,eorumque chronologia 563 sione episcopus consecraluset in Northumbriam mis-
27 yEtherius, episc. Lugduni in Gallia. Syll. hist. sus fueril : erectio episcopatus Lindisfarnensis et mo-
Decullu, geslis anle episcopatum et in episcopatu nasterii 689. § m Virtutes sancti Episcopi el opera
usque ad mortem 91 aposlolica : prxdictiooes de Oswaldo el Oswino regi-
27 yElhiops Eunuchus per Philippum diaconum bus 091. § iv. Miracola qu?edam el mors Saucli : vir-
baptizatus. Svlloge. Cultus apud Griccos; hisloria tutes et error in celebrando Paschate 692
sacra vanis observalionibus elucidata ; elogiaPatrum; 29 Albericus eremita apud Balneum in Etruria 514
locusac lempus 5 31 Albertinus prior eremi sanctx Crucis Fonlis
30 Agilus primus Resbacensis abb. in Bria Gallis Avellani in Umbria. Sill. iiist. De cultu celebri et
provincia Comm. pb^v. § I. Cultus Sancti : scripto- fama miraculorum, ac pauco de gesiis Beati 811
res Actorum et miraculorum 569. § n. Prxcipua Vila? 28 Alexander ep. conf. Constautinopoli Comm.
capita ordine chronologico deducta, et aliunde illus- hist. §i, Sancti cullus apud Grxcos et Lalinos; gesta
trata 572. Vita, auctore anonymo suppari, ex Ms. ejus in concilio Nicxno, contraque philosophos eih-
Resbacensi, collato cum editiombus Chifjlelii et Mabil- nicos, et Arianam hxresini 195. § n. Resislil Arianis,

lonii, ac Ms. regince Sueciw. Proloous ad Aygloal- ne in ecclesiam indicatur Arius, cujus mortem preci-
dum abb. 574. Cap. l Parentes S. Agili illuslres, ad bus impetrat : gesta in Gne vilx 196
quos acceditS. Columbanus, quem juvanl apud regem 25 Alvera virgo etM. Limolii apud Petrocorios in
pro condendo coenobio Luxoviensi : Columbanus vero Gallia 836
bene precatur septenni Agilo 575. Cap. ii. Agilus 31 Amatus ep. Nusci in regno Neapolitano. Comm.
adolescens Luxoviense monasterium ingressus virtu- piuev. § I. Cultus Sancti anliquus, prxsertim ineccle-
libus inclarescit : moritur ejus pater, Columbanus sia Nuscana, et iu Ordine Eremitarum Montis Virgi-
relegatur, Agilus vero ad Brunechildem legatus, eam nis 701. §u. Acla S. Amati a quihus scripta, etqux-
Luxoviensihus reddit benevolam, miraculo pracvio nam inde exorlx controversix 703 § m. Examinatur
adjutus577. Cap. lii. Agilus cum abbale suo Eusta- scriplum, quod circumfertur sub nomiue testamenli
sio mittitur ad prxdicandum infidelibus Euaugelium : S. Amali 704. § iv. Utrum Octavarium Francisci de

miracula quaedam in hoc itinere facta 580. Cap.iv. PonledeS. Amato prxferri debeat Vitx ejusdem per
Constructio cocnobii Jotrensis, Radoliensis et Resba- Rendam scriptx 707. § v. Ulrum Sanclus tloruerit
censis 582. Cap. v. Sanctus, id agente S Audoeno, seculoxi,an xu709. § vi Utrum S. Amalus fuerit
lit abb. Resbacensis : miraculum in dedicatione eccle- primus ep. Nuscanus 710 § vn. Nalales Sancli et
siffi factum 584. Cap. vi. Curam abbatialem pie admi- Vita usque ad assertum ingressum in monasterium
nislrans, Christum specie pauperis suscipit et dsmo- discutiuntur : vita monastica iu dubio relinquitur713.

uem fugal imbribus suos liberat mire augetur mona-

: : § viii. QuxSanctus gessissc dicitur, dum erat mona-
chorum numerus 585. Cap. vii. Vinum miraculo anc- chus, examinantur 715. § ix. qux
Discuiiuntur ea,

tum : mors Sancto revelata : felix obilus, et facta Renda narrat de occasione, modo et tempore, quo
luuc mirabilia 586. Miracula, aucloribus diversis Sanctuscreatus est episc. : gesta quxdam iu episco-

anonymis, ex Ms. Rcsbacensi, collato cum edilione Ma~ patu 717. § x. Quxdam fundationes ecclesiarum :

bifionti. Libh.r primcs, complectensea, quieseculo xi mors Sancli, mortisque adjuucta 719 § xi. Miracula

facla suiit. Prj-fatio. Cap. i. Corpus Saocli insuppli- quxdam post mortem facla, relataque a Francisco de

catione immobile, donec ablata reslituantur :

varii Ponte : brevis observatio ad Viiam edendam 720.
inter se
febrihus liberali : cantus ecelestis auditus 587. Cap. n. Vita, auctore Felice Renda, exgemina editione
coilata. Cai\ i.Saiiclipatria^natales^adoIescenlia,
vila
Cxco visus reddilus, cnergumeni liherati 589. Cap.
III, Miracnla quxdam iu Ms nostro uon inventa, sed clericalis ac monastica 723. Cap. u. Occasio, qua
addita ex editione Mabillonii, gui ea dedit ex codice Uti- Sanctuselectusepiscopus, ipsaque electio : gesta ia

compleclens miracula tempore Bric- episcopalu ac pia mors 725. Cap. IU. Miracula varia,
censi 590. Lib, ii

lii abb. patrala. Cap. i. Fons S. Agilii miraculis cele- geminaquecorporis translaiio 727. Appbnoix. Prae-

bris : claudus ct paralylicus aliique iniirmi ibidem monilio ad alteram S. Amati vitam 843. Vita altira,
sanitatem adepti 592. Cap. ii. Alia sanationum bene- seu leclioncs Oflicii Nuscani, auclore Francisco de
Ponle
 '

INDEX SAIVCTORUM
Ponte.e* Mt.Nwano. Cav. .. Pueritia, adolescen- tempus, ut sese prapararet ad mclius
exercendas offi-
tia,siudiaque et gesta Sancti usque ad episcopatum
cji suiiunctioncs 256. § xvili. Sancli Sacerdolis
844. Cai\ ii. Sanctus ad episcopatum electus, con-
eum ciones ad populum, cura pro
diaccesi
recleadminislrat llipponeosi,
virtutibuset miraculis clarus mul-
:
gubernatio monasterii, adquod homines
varia; condi-
ta fundal loca sacra, ac pie moritur
845 tionisadmiUel>al259. §xix.Zelus sanci.
28 Ambrosius, episc.
Sacerdotis
conf. Santonis in Gallia. ad convertendos haereticos tum Manichajos,
Stll. hist.-cbit. tum
2j2 Donatistas 262.
§ xx. Rcliqua scripta, qua Sanclus
30 Amellrudis Virgo Gemeticaj in terntorio Roto- tempore sui preshyteralus edidit, et
magensi in Gallia ex horum posire-
gjg moortacoDtroversiainier ipsum
27 Anthusa M. %c>
et S. Bieronymum
i.
"ippone-Regio'sacrilepus mos epulandi
29 Antonius Ripolanus mart. ex Ord.
FF. Pra3di- m lemplo, qui feslis q.iorumdam Saoctorum diebus
catorum, Tuneti in Africa. Comm. pk.ev.
§ i. Beati sub larva pielalis servari solebat,
tirocinium sub. S. Antonino; hujus de illo
exhoriatione Sai.cli
vatici- nostr,
sublatus 268. § xx„
nium ejusdem Sancii meritis Beati cooversio Promolio Sancti ad ca-
;
adscrip- thedram ecclesia) Bipponeasis,
ta translalio corporis; quan, simulcuo, Vale-
cultus B30, § h. Scriptores,
;
no rexn, et hujus episcopalis ordinationis
qui de hoc Martyre traciarunt; ejusdem modus ac
marlyrii tempus27l.
chronotaxis Ms. authenticum passionis § xxm. Occultus animaj siatus, quem
;
et miracu"lo- Sancius .psejam p,a'sul liipponensis
rum 332. Martvriusi, auctore
in libro decimo
Fratre Couslantio Confessionum declaravit 274.
Ordinis S. Hieronymi, ex Ms. § XX1V K xlerioreg .
FF. Pradieatorum natura; gratia^que dotes, quibus
R>polensium. Cap. ,. Beati saoctns Antistes
captivitas, aposlasia ac
p™d..U8 fuit, et iufirma oorporis
pc,.n,lentia534. Cap. „ Publica fidei eju„ valetudo
ortl,odov«epro- -'0
fess.o, marlyiium, sepultura, ^ xxv. CommuDis et domestica saocli Pra3-
gratire perMartyrem in sulis vita cun, suis
al.os collata, 536. clericis, horumque
M.racdu autbentica ex tabulis profes-
s.o, origo 279. § xxvi. Sancti
et
Mss. Ripolensibus PP. Pradicatorum. Pastons cura pro
Cap Mira ,
suo grege, misericordia erga
mar.s tempestas; sanata pauperes, solicitudo pro
surditas, oculus pessime
v.du.s aniictis, aliisque
airectus, paralysis 537. Cap. feminis, et Hipponensi con-
„. Leprosus et cscus
acahusex reuibuset vesica laborans gregalione sanctimonialium 282.
§ xxvn. >ancti P raj.
sospitantur 539 sulis modestia, cum
31 Anstides Philosophus Athenis laudaretur ao.mi moderatio ;
in Grajcia Cul-
luspublicus, et elogia cumv,tuperaretur;et ingeuua ignorantia;
fM SH83 con-
ao . i-iAuguslmus,
S8 Aurehus
"50 lessio, quando consulebatur
285. xxvm. Scripta
illustris Ecclesia: §
doclor ct gesta adversus erranles
Comm. r W
et ll.pponensis episcopus,
fl,ppone-regio in Africa'
§ ,. Noiilia pra:via monumentorum
quibus Vila bujus sancti Prasulis
ex
§ xxix. Scripta et gesla adversus Manichajos
quamcall,edramU,pp 0U ensem asceoderal
et seditiosos ethnicos
287
post-
illuslrabilur 213 291 Sxxx
Inlrep.dus amor et solicta
§ n. Sancti patria, tempus nalivilatis, nomen, benign.tas erga Dona-
leset consangoinei 216.
paren-
§ ,„. Gesta sludiaque ipsius
t.slas m.
§ xxxi Rabies Donalislarum
adversus
in pueruia et adolescentia Auguslinum, aliosque Calholicos, quaj
219. § Iv Causa vel legibus .mpe-
occa- .

«0, quaseclam Maoichsorum amplexus ratons uuliter coercenda fuit 297.

est, aliosque
gxxx.i. Prxxipua
adeamdem pertraxit; nonnulla, qua; Sanctus noster in congressu
Carlhaginensi
rationes, ob quas et
hanc hajres.m suspeclam post illum contra Donatistas egit
habere ccepit, et pr.ma 300. § xxxm Va
ejus lucubralioni. ria? lucubratiooes, quas
adversus Donat.sias edid.t
§ v. Discessus ejus ex ifrica et
n llaliam, commoratio Homana,
earum fruclus 303. § xxx.v.
Pelagiana
corrupli Mani- hfflresis et
chaorom mores ibi hujus prascipui defensores 300.
'

delecti, transitus a
Alanichxis § xxxv Pra!c|

lam,
lani n .T
not,l,acum
§
,CUS

saucto Ambrosio
^
rel " orica

episcopo, studium
" *"** "-C
sanct, Auguslini scnpta
qu,
etgestaadversus l'elag,anos
tandem ab Apostolica Sede
damoati sunt 308
qua,r«od» ventatis, mira xxxvi. Prxcipui Semi-Pelag.aoorum
ad Deum §
«eo,pl» p,orum hominum,
co^o eraio, « A-Ugoslino refutati
errores ab
qu.bus ad perlect.orem et
post obitom ejus ab

™T
sismagster,,, secessus
io villamrusl.cam,
6Sl 227

utiles in ea
- § V "- Abdlcall ° «>*W Romana
sancti
log.tune damoati 311.
Doclons adversus Arianos
nens hajreticos 314.
§ XXXVI1
el alios
. ^
diversi ee
Ecclesia
;

«
P..
7^»«, eloposcolaibi 000.0^,0
Utechumen,
829.7"..
rum cum
§ xxxvi... Commercium
luiera"
redilus Mediolanum, S. Paulino l,bri ad
opuscula ibi Simplicianom 316 :

scnp a:
bapt.smus, hujus
Sacramenli eollaf § xxx.x. Opuscula de Agone Christiano,
quiedam crcumstantia tels e de Doctrina
Chnstiaua, Conlessiones,

braliones
232. & lx l lera in'
r,am 0rsn5alriSiSecUDda
lbi scr ptiE 234 &
^ j;-JO
v
ffi

n
:
,
T,,e-
a
Annolat.ones in Job, de
y U a;si,
ne S Euangeliorum
Catechizaodis rudibus
an

quano 3 S.fexL. Opuscnla Sancti, ad

loquisitiones
anuar„,de Opere Monachorum.de
Genesi ad litteram
wiorum
xi.
r
Reditus
ejus dogmala
recensenlur o<?r;
conclia uo Carthagensia,
quibus videtur l£
§ ,n Afncam, commorat.o
io urbe C l a
fu,s»e : depomt
Abundaotmm presb yl erum
xu. Conlroversia Sancti cum
320
* Severo episcopo Mi-
levu.no occas.one Timoibei clerici, in qua mir

llTmi
sum 322.
§
eral
, U |. ^dest conciho
'°
V^
Canhagioensi anno
'"' de,en,lc,u,0
J ure "oclesi.

et lucubrationes eo
Lis inter Eremuas Au guslia o OS
^A^^T^
c^J el
™"
coiv scandalum ex Sancti monaster.o
.

gat d 1S c lp ulun. quemdam

thag, n en se ani „ cov,,
ortum ob ur-
episcopum concilium Car-
: Exposit,
:

epistol* S. Jacobi
:

berdeF.deetoperibus^^i.gLi.Scriptavria
de V.s.one De, Diosc.run. a vanis studiis
:

deterrel
Consent.um errantem ioslruit
:
commercium "
littera'
rum cum S. Ilieronymo

—^
A xv.
§
v«. i»
l' ra cl.
•
se lm raiscuer nt 2*ii vj, 327. B XL1V
p UiE ralione AfricamAlbina.PiniaL.etS.^nTa,^
ndecisam hanc I.
rel.o
q „ ere voluirnus 254.^ xv„ Oc u A

.„
9Tx^
' \,'
tomam, l.ber
eP ' ;r
Sl0la de fn p,niani oce
0rand0 Deo ad Probam
Fal
de bono Viduitatis
ad Julia^ De -
melrias
 IN TOMUM VI AUGUSTI.
metrias ad virginilalem inducta, Orosius ad historiam obinchoatara Filii sui conversionem, reverentia illius
scribendam instructus, Psalmorum exposiiio 333. erga S. Ambrosium, etex couciombus hujus praesulis
§ xlvi. Sanclus respondel ad quaesila Evodii cura : ab Auguslino agnila sacrae Scriplurae auctoritas 405.
srnlK-in.il a duobtis COncillia ipsi deraandata, restrin- Cap. xn.Solicita Augustini ambitio repressa exemplo
gil curam litigantes audiendi : dicit ad populum et mendici lajtanlis, deliberatio de stabili viia? genere
scribil in Euangelium el Epistolam S . Joannis : scribit eligendo, et infirmitas ad superandas carnis illece-
ad Dardanum librum de Prrcsenlia Uei 335. § xlvii. bras 408 Cap. xtit. Paulatim cresceus in eo nolitia
ller Sancti Ca;saream Mauritianae, et ibi gesta : epi- Dei immutabilis et infinite boni, coutra errores Ma-
slola; ad Optatum, Mercatorcra, et Qesychium ; adest nichicorum 410. Cap. xiv. Vanitas divinationis astro-
concilio Cartliagineusi 337. § xlviii. Scripta varia, logic;e ei nionsiraia, origo mali difticulter inquisita,
el
quae, praeter polemica contra haereticos, ab anno cir- inlibris Plalouicorum reperta quaodam
lidei Christia-
ciler cdxix usque ad cnxxiv fucere cdita 339. § il. na3conscnlanea4t2. Cap xv. Cogoilio Dei el Verbi
Dolor Saucti de indigno discipulo suo imprudeolcr incarnati clarius ex sacris Lttleris ab ipso hausla,
ad episcopatura promoto, gestaque in causa ipsius : quara ex libris Platonicorum, cum in his plura fidei
rairabilis sanalio Pauli et Pallailiae, facta prcsente noslra? mysleria omissa sint 414. Cap. xvi.
Au"usti-
Augustino -t \-l § l. Succesi-or in Cathedram Hippo- nusexemplis aliorum ad conversionem excitatus
sed ;

nensem ab Auguslino poslulatus, el obtenlus : Lepo- adhuc ineo languidum imitundi desiderium, et varia:
rius errores suos revocat ope ejusdem Sancli 345. fluctuanlis animi aflectiones. 417. Cap. xvii.
Post
§ li. Libri Retractalionum, Speculum, liber de liaire- diuturuara carnis ac spiritus luctam ignola vox audita,
sibus 347. § lii. Occasio Africae vastala; per VVan- jubens illutn legere sacrara Scripturam, eaque lecla
dalos, ipsaque vaslatio et raors S. Augustini 350. firmum vita; emendandae propositum conceptum 420.
§ iiil. Gestorum brevis chroiiotaxis 353. § liv. Aliqua Cap. xviii. Abdicata rhetoricae docendte professio,
incerta, qme posleriores scriptores de Saneto adhuc secessus in villam Mediolano vicinam, et ibi pnepa-
vivrntenarranl 357. § lv. Elogia varia de moribus, ralioad baptismum recipiendum {22 Cap. xix. Bap-
virtutibus, ingenii et erudilionis praistantia, ac de tismum ei aliisque Mediolaui solenniter ad rainistralus
scriptisS. Augustini 359. § lvi. Cultus Sancti302. ab Ambrosio, illumque brevi secutus S. Monicae
§ Geniina sacri corpons translatio 3fi3. § LVIH.
lvii. obitus apud Ostia Tiberina, et preces Sancti pro
Litteiie sub Petri Oldradi nomine edita3 "de ulraque anima malris Acta alia, sivese-
suae defunclae 421.
translalione ex<iminanlur 365. § lix. Ex aliis scii- cunda vilae pars, prasertim ab anno trigesimo terlio
ploribus conlirinantur pleraque iu praecedentibus lit- aitatis usque ad obitum, Auctore S. Possidio saucti

teris relaia, ac disserilur de monastorio et ecclesia Docloris discipulo, ejus per annos fere quadraginla
S. Petri iu Cuelo aureo, ubi corpus deposilum 368- couiubernali, ex editione Romana anni 1731, auam
§ lx. Corpus magna cura reconditum : locus, in quo cum vetusto Musei nostri codice contu/imus. Ph^efatio.
illud deposilum multi crediderunt : corporis invenlio Cap. i. Perversaejus adolescenlia, conversio ad fru-
et recogiutio 370 § lxi. Diuturna eontroversnt de gem, baptismus, saccrdolium, et acta usque adini-
corpore invento, qtuc landem finitur judicio episcopali, tium episcopatus 427. Cap n. Eleclio ad episcopatum
per summura Ponlifitem conlirmato 372. § lxii. Be- Hipponensem, el varia in eo gesta adversus Dooa-
neficia quaedam, qua; facta narrantur occasione cor- horuraque furor 430 Cap. iii. Certa-
tislas haeretieos,

poris invenli377. § lxiii. Reliquue aliis locis servata; mina sancli Pnesulis contra haeielicos, Manichajos,
378. § lxiv. Varias Sancti apparitiones, el beneficia Arianos, ac Pclagianos 432. Cap. iv. Soliciludo ejus
aliis coltata 380. § l\v. Quaedam inenioriae, quae pastoralis, el diversa? pro grege suo occupaliones 4:J4.
Saiicli ostendunlur 385. Acta priora, sive prima viiae- Cap. v. Domestico sancti Autistitis conversatio, ob-
pars, ab inlantia usque ad trigesimum tertiutn setatis servanlia disciplinae, morum inlegritas, el amor erga
auuum, auctore ipso S. Augustiuo, excerpta ex novem subditos 436 Cap. vi Scriptaejus circa finem vita;,

prioribus libris Confessionum ejus, guas anno 1050 extremus morbus, pia mors, ac sepullura 438. Pra?-
Balthasar Moretus Antverpiw edidd. Cap. i. Saucti monilio de Indiculo Possidii. Lndicclus scriptohum
infantia, puerilia, raorbus, et consueta hujus stalis omnium, auctore S. Possidio Cilamensi episcopo, ex
vitia 387. Cap. ii. Stmiiura lilterarum humaniorum, edilione postremi Parisiensi, collata cum editione

odium linguaj Graecae, et amor poeticarum fabnlarum Antverpiensi et Codice nostro Ms. Cap. i. Contra pa-
388. Cap. iii. Deplorala adolescenlia? peccata, ac ganos. Epistohe contra quos supra 44 1 . Tractatus ad-
nominatini furtum, lunc ex malitia propter pravos versus quos supra. Coutra Malhematicos. Comra
sodales prpclr.Uum 390. Cap. iv. Luxuriosa conver- Judaios 442 Cap. n. Conlra Manieba;os. Traclalus
salio in urbe Carihagiuensi, desiderium spectaculo- adversus uiemoralos 443. Contra Priscilianistas 444.
rum tragicorum, studia philosophica, et lectio sacrai • Cap. iii Adversus Donalistas Tractatus conlra Dona-
Scripturaeobsiniplicem stylura contempla 293. Cap v. tistas 444. Cap iv Coutra Pelagianislasiiu. Cap. v

Lapsus iu h^resim Manichajorum, matris ejusobhunc Adversus Arrianos. Tractalus diversi adversus ^u-

dolor precesque, el solatium divinitus ab ipsa obleu- pracriptos. qui Filium iiuejualem Patri esse conlen-
lum 394. CaP. vi. Aperta Manichaeismi professio, raa- duut 446. Cap. vi. Diversi libri vel tractatus vel epi-
gisleriura rbetoricai, lilius ex concubiua natus, spiela slola3, ad ulililalem omnium studiosorum couscripta»
haiuspicina ; sed superstitiosa astrologiae credulitas 447. Cap. vii. Epistolae 451. Cap. viii. Traclatus
390. Cap viii. Vehemens tristitia ex obitu araici, diversi 455 Cap. ix et x. Sermones [57 et seqq.
patria propter illam relicta, et ea occasione opusculum
B
ab ipsoconscriplum 397. Cap. viii. Diflicullas ejus in

percipiendis rebus spiritualibus, et facilitas intelli- a

asilla vi r^o. Syrniii IM Pannouia infe-

gemli categorias Arislolelis 309. Cap. ix. Colloquium B ::iore

FF. Minorum,
cum Faustoepiscopo Manichajo.el post illud justaSanc- 31 Benediclus Arelinus ex Ord.
ti suspicio de falso Manichajorum dogmate 400 Cap x. Areiii in Tuscia. Cosiji n&\ .
§ i. Cultus, et collectio

lter ex urbe Carlhaginensi Romam fraudulenler in- rerum a Beato gestarum 808. § n. Pia consuetudoa
slilututn ; morbus ibi periculosus, familiaritas cum Beato institula Verilatem indulgenli* Portiuncul®
;

Manicha?is, et causa indc migrandi Mediolanum, ubi conlirmat; tempus morlis apocr)pha qu;cdam de ;

conciones S. Ambrosii prasulis ab ipso auditaj 402. Bealo narrantur.

Cap. xi. LaHiliaS. Monica? Mediolanum adventanlis >S Bibianusseu Vivionus ep. el conf. Santonis in
Gallia
 ;

INDEX SANCTORUM
Gallia Comm. pr^v. Sancti cultus antiquus: Acta 71. Cap. v. Fervorin pncdicando pcr se et alios

triplicia : quaenam ex illis prieferenda ei edenda : statutaejus quaedam : doclnna 10 suspicionem vocala
epistola nomine S. Augustini ad Bibianum edila. 461. et Roma? probata : hospilalitas 73. Vita Liber n,
Vita, auclore anonymo suppare, ex Mss. Trevirensi et auctoribus Messiano presbytero, el Stepbano diacono,
Dlaburensi. Cap. j. Sancti patria, parentes, vilaque ex eduione Mabillonii. Cap. i. Varia miracula, quibus
usque ad episcopatum, quem renitens suscipit 46$. monita quanlam virtutesque inlerponunlur 75. Cap. 11.

Cap. 11. Sancli iter Tolosam pro redmiendis captivis, Miracula varia per Sanctum patrala 78. Cap iii.

mira ibidem erga furem charitas, gestaque cum Tbeo- Alia miracula : cura instruendi discipulos, et quosvis
doricorege, qui Sancli libertale ollensus, visione pla- ad pccnilenliam horiandi : virlules el visiones 81.
catur. Civiias precibus liberata ab hostibus 464. Cap. iv. Miracula qusedam post mortem patrata :

Cap iii. Saogois Sancli terrori est daemonihus ;

ec- aetas Sancti el lempus episcopatus; pia ad mortem
clesiaeidem slrucla. Construit ecclesiam calhedralem prasvisam prmparatio, et beata mors : dolor omuium
et pieraoritur. in eaquesepelilur. 460 in ejus obitu et sepullura. 82
31 Bonaiuncta, conf , unus e septem Fundaloribus 31 Cxsidius presb. el M. cum sociis, Transaquis
Ord. Servorum B. M V., in monle Senario prope in Marsis. Comm pr^v. Locus exponilur, ubi antiqua
Florenliam. Comu. hist. § i. Varia, qusB ad hunc veneralione gaudet Sanctus : Acta ejus fabuhs con-
Beatum perliuenl, alibi tractata eleemosynas dnm ; spersa ! reliquite , el tempus morlis, quod incerlum
rogal,venenum sibi porrectum detegit, el sine damno 052. Acta fabulosa , auctore anonymo, ex vetusto
sumit ; Ordinis-prsfectura 783. § it. Morbus ; spiritus codice Transaquensi Cap. i. Capli SS. Rufinus et
prophelicus ; virlules ; mirabilis ante ohitum corporis Cajsidius, ac iidem professi coedunlur : immissic ad eos
et spiritus fortitudo ; Beali numisma ;
annuntiatio pervertendos in carcerem Nicaja et Aquilina conver-
annua in Marlyrologio Romano *785 Luntur, ac dein Alexander el Silon milites G54.
30 Bonifacius et Thecla conjuges Ardumeli in Cap. Martyrium Nicae.e Aquilins
11. et : conversio
Africa bb*l proconsulis fuga liujus et aliorum
, el in Marsorum
30 Bouonius abbas presb. Ord. S. Benedicli mo- proviuciam G5G. Cap.
in 111 Capiuntur Sancti et Homam
nasterio Lucediensi in Pedemontio. Comm. pr.ev. ducuntur, excepto Caesidio qui spontevenit ad car-
,

Cuhus, Vitaa exemplaria, alii auctores 025. Vita, cerem, sed Rufini consilio recedit : AndreaB proconsu-
auctore monacho Lucediensi anonymo, Sancli syn- martyrium 008. Cap,
lis iv. Marlynum fiufini et
chrono, ex Ms. codice Bononiensi edita apud Mabillo- sociorum, deinde Casstdii cum aliis sociis, ac demum
nium inter Acta Sanctorum sui Ordinis,quam cum aliis plurimorum 059. Appbndix, auctore anonymo, de
exemplaribus conlulimus. Patria, vita monastica, pere- miraculis S. Ca?sidiipost mortem , ex Ms. Lncce Hol-
grinaiiones per Oiieniem plurimis ntiles ; dignitas 000. Acta altera imperleeta, aucloreanonymo,
stenii
abbatialis ; obitus ; allare supcr ejus sepulcrum 626. exduobns Mss. apographis Pistoriensis ecclesice 062.
Miracula. Prologijs aucloi is. Cap. i Miracula a 27 Calixlus et Cyprianus martyres in dicecesi
Sanctoviventepatrata630. Cap. h. Miracula a Sancto Rivensi Galliffi 22
post morlein facta 032 29 Candida virg. et M. Romm 515
20 Burchardus presb. Beinwilae in Helvetia. Comm.
31 Cuthburga regina et abb. Wiuburnensis, Vin-
pr.ev Documenta de Beaio hucmissa; publicus ex dogladiacin Anglia. Cohu. pr£v. § 1. Legilimus San-
eisdem ipsiuscultus 827. Elogium, auctore Augustino ct«cultus: ejusslirpsel proximi consanguinei an :

StocMino, cx documentis abbatice Murensisin Helvetia

cum marito virginilatem servaverit 096.
§ n, Vita
829. Miuaciila Beati palrocinio palrala 831 monastica in Rerkingeusi cmnobio coustiuctio cceuo- :

bii Winburnensis, cujus fil abbalissa : tempus mortis

iguotum 698. Acta ex Capyravio
099
27 /^asaris episc. et conf. Arelate in Gallia.
v^
Comm. pit.iiv. §. 1. Vitae scriptores ; cultus
I)

^
elogia 50. §

condiii, ubi
11.

dinala usque ad tempus monaslerii

Pracipua viue capita chronologice or-

de gemioa Begula per

sacris virginibus

Sanctum con-
culiu;
D vita
ecumanus eremitaetM.
mersetiensi Anglia.
Sxlloge de loco
notalionibus exposila23. Vita,
et
auctore
in comitatu Som-
,

scripta i>2 § 111. Chronologia vitae producta usque ad

aiionymo, ex Captjravio
^
annuin i.viv, obi varia supplentur in Actis pneler- 31 Dominicus Vallius, pueracM. a Judausoccisus,
^
missa 5i. § iv. Prosecutio ejusdem chronologia: usque Caesaraugusta: in Aragooia. Comm. ph 1v .
§ I. Sancti
ad annuin i>\\x, qua exponuntur concilia varia,
in nomen ;
varia de ejusdem cullu documenta 777. §11
el gesta Sancti cpntra Semi-Pelagianos oG. Reliquise visitatio sacelli Acta scriptores, qui de
$ v. ; ; ;

Chronologis pars ultima usquc ad mortemSancti Sancto agunt779. Passio, auctoreanonymo,^co^

: ce
mortis tempus examinalum 59. § vi. Testamenlum antiquo Ms. membraneo Cwsaraugustanw
ecclesimS. Sal-
Sancli : scripta posteris relicta : discipuli, epita-
vatoris 1.^
phium 61. Vita. Liper pbimos, aucloribus Cypriano,
E
Firmino, et Vivenlio episcopis, ex Ms. S. Mariinia
31 t-\ answida virgo abb. in monasterio Folk-
Campis Ordinis Cluniacensis Parisiis, collato cum
%
JZ/stoniensi in Cantio Cohm. Ph* v
editione Mabillonii. Locus .

Pa^PATio. Cap. i. Sancti patria,

poWicaveneralio>vit©institutum;tempusmortis684.'
parentes, vita clericalis et religiosa usque ad episco-
Vita auclore anonymo ex
, , editis apud Capgra-
patum 64. Cap. 11. Invitus ad episcopatum promo-
vetur diviuaOfiicia dispouit, ac fervenler praedica-
:
27 Ebbo el Gencus, Guericus vel Goericus episcopi
m
tionibusvacal: infirmis, captivis, et pauperibue consu- conff. Senonis in Gallia. Comm pilbv.
lil: falso accnsatusrelegatur, agnila § I. Cultus
deinde innocentia utriusqueprobatus: initium ei finis
episcopatns B Ge-
honorifice revocatur :
ignem compescit, p'uviam ob- rici 94-.
§ n. Chronologia viia S. Ebbonie
tinei G0. Cap.
: corporis
etc lii. Caenobium sacris virginibus elevatio,etreliqui»: Acta 90. Vita, auctore ano-
strucium, regulaque eiseonscripta Sanctus calumniis
:
nymo, tx Leuendario Senonensi Ms.
appeiitus in carcerem truditur, ac deinde collato cum
Ravennam Ms. Suessio7iensi el editione Mabilbn "
ducitur caplivi redempti, miracula 69. 98
.
Cap. iv. Ro- 31 Ebregisilus vel Ebra.silus ep-
mam profectus varia obtinet a Pontifice
deinde do-
,
Meldensis
:
monasteno Jolrensi in Bria GallHffi provincia.
mum regressus, variis viitutibus et
miraculis fulget
Locus,
cultus tompu* sepuicrum . sacra lip«aua G94
31 Elisabelh
 ;

IN TOMUM VI AUGUSTi.
31 Elisabetha seu Isabella, virgo regia, fundalrix comra Acta objecla sunl, et disputatur de S. Felice
monaslerii Longi-Campi prope Fanum S. Clodoaldi in fralre Marlyris noslri, quem probamus esse alium a
agrn Parisiensi. Coiim. pb*v. § 1. Acta antiqua Beatic S. Felice Nolano, elnominari Felicem in Pincis 548
et Vit» recenliores nalales ejusdem pia educalio, :
,
30 Fermerius conf. in provincia Engolismensi ac
fuga impiiarum , fundatio abbalia; Longi-Campi 787. insula Bovinensi in Gallia 842
11. Utrum Beala vitam Religiosaro sil professa ? 30 Fiacrius eremila et conf. in lerritorio Ttfeldensi

GLeroentis IV ad eam titterx: mors, cts<pultura789. in Gallia. Coiim. pb*v. § i. Celeberrirous Sancli cul-
iii. Prolixum Beaix Epitaphium, ex Gallico Laiine tus ex frequenlia miraculorum orlus 598. § u. Elevatio

reddilum 792. § iv. Miracula recenliora 794-. § v. sacri corporis et translationes aliquae reliquiae variis :

Elisabetha Beatis adscrpla : cullus exlensio, corpoiis locis in veneralionc habitae 600. § ni. Acta Sancti
translatio, Olficiuin 796. Vita Gallice scripta per qualia : referunlur et discutiuniur quac ile eo legun- ,

Agnetem de llaicmul abbaiissam Longi-Campi, et tur apud scriptores recentiores : iuquiuiur, quo cir-
Latiue reddiia. Cap Beata? parenles el pueritia i , citer lempore floruerit et obieril Sanclus 602. Acta,
nuptis recusatae : raorbus ; orandi assiduilas, poeni- auctore anonymo, ex codice nostro Ms. Proloi.cs.
tenlia) rigor, aliajque virlutes 798. Cap. II. Misericor- Cap. i Gesta Sancti in viia : ingressus in ejus sacel-
dia in pauperes ,
fundatio abbatiae Longi-Campi, lum mulieribus proliibilus 605 Cap. ii Paler cum
virlutes varis, morbus biennis , el pius obilus 800. duobus filiis rcgris MalrousB illap^us, cum iis sanis
Cap iii. Miiacula varia, parlim in vila, parlim tem- fluvioegreililur : qualuor pueri diu subroersi, deinde
pore morlis palrata : elevatio corporis 802. Cap. iv. ex aqua emergunt incolumes 607. Cap. hi. Diverss
Miracula mulla posl mortem facta804. Cap. v. Mira- mulieres ex variis roorbis valeludini reilitutffi ope
cula alia posl niortem patrala 806 Sancli : quiilam calculo liberatus, alter gravi pedis

28 Elmerus vel Ermelms ep. et conf. Mollianii in malo 608. Cap iv. Morbi diveisi ope Sancti depulsi
dicecesi Leodiensi Syllogk. § 1. Cultus, loci situs, qiihlam blasphemi primum punili, deinde pceuitenles

notae in Oflieium proprium . quod datur ; lempus vitae sanali 610. Cap. v. Apparet S. Fiaciius cuidam ,

285 § ll. Ollicium Sancti propnum apud Molha- quem sanal et docel lilium ei nalum: sauali alii :

Dienses 486 puella ex caslitalis periculo et inorbo simul erepta

27 Eutlialia virgo el mart. Leontiois in Sicilia 12 612 Cap. vi. Vaiii morbi depulsi , indrqueeos cujus-
29 Eulliymius conf. , uxor ejus, el Crescentius dam, qui ob blasplnmiam in Sanctum laborare coepe-
lilms marlyr. Perusias in Umbria , ex Martyroloyio rat 613. Cap vu Alii morbi, opitulanle Sancto, sanali
Romano et Ferrario 512 614. Apprnmx i Miracula facla Divioneinsacello ducis
Burgundis, auclore anonymo, ex Ms. Divioneni. Cap.
i Saoalionesdiversorunimorborum vari;c616.CAP. ir.
28 T""v acundinus ep. et conf. Tadini in Um- Sanaliones aliac 618. Appkmux alteba. Miracula re-
J7 bria. Comu. pr i:v. § i. Loci situs Sancli cenliora ex Plessio Latine reildtat
;
619
vita aute episcopaium ;
an ad eum scripserit S Gre- Firmus et Rusticus MM. 813
gorius PP episcopatus fertur canonicus Regularis
; ;
28 Flannauus ep. et conf. Laoni.v in Momouia
fuisse 467 § n. Sancti virtules et miracula; cullus; flibernia? Cohm cbit § i. Locus , cullus, Acta fabu-
Vilae scriplor 469. Vita, auctore anonymo, e codice
losa 488. § Miracuta apocrypha
it. ; biographus; mors
Vaticano.Cw. i. Sancii virtutes seduloadversus pec- Sancti ac tt-mpus; translalio curporis 490
cala odio couservatae episcopatus merilis ejus exor-
;
28 Foilunalus, Cajus , et Anlbes MM. Salerni-
Datus 471. Cap. ii. Orthodoxae lidei cuslodia cura
;
tani. Comu. prsv § i. Locus; corpora ibidem depo-
et cliaritas erga subdilos, ulircque virtules episcopo
sita; cullus solennis; translaliones 163 § n. Sancto-
digna; 473. Cap. ut. Sancti cura pro monialibus rum Marlyrum
;
lr<mslalionis bistoria 165. § m. Actis
pastoralis de suo grege soliciludo colloquia spinlua-
;
alii Saocli immixli; miraculum ,
quod in eisdem
lia; S. Juvcnlinusejusdiscipuliis; fructus inproximo; narralur, aliunde confirmatum illoruro characleres
;

vila mixta ; caslilas 476. Cap. iv. Singulare oralionis 166. Acta e lectionibus propriis ecclesia Saierni-
,

donum , et mulliplices fructus ex eadem relali 477.

tanw 167
Cap. v. Dyscoli Sanclo invidi ; vanse glorise fuga ;

virlules aliaj ; obitus 479. Cap. VI. Revelalio el trans-

latio corporis ; cultus publicus ; S. Juveuliuus apud 31 aianus, Lucianus, Kufinus , Vincentius,
Sauctuiu sepultus ; miracula ; mutala ecclesia ; sepul- \JT Silvanus, Vitalica, Anliquora, Emelinus,
crum diviuitus bonorari jussum; Sancli Legenda48l. Florentinus, Jusla, Julia, Antineus, Maximus : ilem
Cap. vii. Alia miracula ; reliquix , mutatio eccle- vitalica MM. Ancyra? in Galatia , ex apojraphis Uiero-
six 483 nymxanis 667
14 Fagnanus ep. el conf. in Dibernia 824 30 Gaudenlia virgo el M. Rnmrc. Cultus exantiquis
8 Faroianus conf. Ord. Cisterc. 813 Fastis et Martyroloifio Romano 553
30 Fanlinus monachus el conf. Tuessalonicai in 27 Gebliardus vel Gehehardus episc. et conf.
Macedonia. Comm. pn*v. Topographia; cullus sacer; Constanlia3 in Suevia. Comu. pr_ev. § i. llluslre

elogia; selas, qua vixil; quaenam Vita a nobis delur Sancti genus, parentes, ac fratres 106. § II. Pia
621. Viixex codice Ms. Grceco bibliothecm Mediola- Sancli educalio; an luent monachus ; episcopalus ;

nensis Ambrosianw, quod cum alio exemplari colhtum monaslerium Petershusianum ab eo coudituro; niira-

est 623 cula 107. § iii. An caput S. Gre^orii Magni ad Pe-

9 Frdlimidus conf pont. in Hibernia 814 terhusienses a S. Gebehardo delaluut; oruamenta
27 Pelix, Aroutius, Sabiuianus, Honoratus, mar- eorum ecclesi* ; alia Sancti pia donalio 110. §iv.

tyres. Poteutiae io Lucania Italia», cx Hieronymianis Annusemorlualis; sepultura; annuntiationes in Fastis

apograpfns 21 sacris ; an cauonizalus ;

publica veneratio; reliquis;
2U Felix, Foricia, Adausia, Gemellina cum sociis Officiuro proprium \\t § v. Notitis de Chronograpuo
MM. Romae 515 Constantiensi scriptor Vna> ac miraculorum, Sancti
;

30 Felix presb. et Adauclus MM. Boma» via Os- valicinia 114. Vita, auclure Felice Manilio, ex docu-
tieusi. Stll. BJST.-cut. §i. Cultus horum Sanclorum mentis Mss. monasterii Petershusiensis edita apud
aDiiquissiinus : Acta ex Adone : beneGcia qusdam el Benricum Canisium Pb^patio auclons 115. Cap. i.

reliquia? locis variis 5)5. § n. ExaminaDlur ea ,

qua? Illuslre Sancli geuus ;
mirus, quo lucem vidil, roodus;
Augusti Tomus VI. 4 educatio
 INDEA SANCTORUM
educalio ;
episcopatus mouasierii Pelershusiani fun-
;

dalio 116. Cap. 11. Miraculum privilegium el sacra ;

lipsana Roma impetrala ; alia miracula ;

cura: pro 27 X icerius vel Glicerius, ep. et conf. Couso-

obilus, sepullura, -L^rannisinNovempopulania. Comm. pr*v. 45.

monaslerio Petershusieusi suscept» ;

ac vaticinia Vita, auctore licrnardoGuidonis episcopo Lodovensi,

apparitio 118. Miraccla, appariiiones ,

ex editione Labbei, collaia cum Ms. Musciacensi 47

121. Miracila rbcbntu, ex impresnone Germanica
Latxne reddita Wt. Pars. i. Sanctus in male
afleclis
M
pedibus, uaufragii periculis, ac febri vehementi sospi-
tator 125. Pars ii. Periculosa in somno ambulalio,

hernia
curanlur
, hemipleiia ,

126. Pars m. Distorlus, hydropicus

lubera , cruciatus in parlu
,
mu-
•27

M alrubius
Scotiae
monaclius et

provincia. Cultus, observationes,

lecliones proprias 131. Leclionesproprias ex Breviario

mart. III Ma rnia

lieresin partu curanlur 127. PaRs. iv. InGrmilas, ecclesim Aberdonensis 132
pediscontraclio, dolores cruris ac brachii ,
vehemens 27 Manellus Antellensis conf. unusex septem fun-
vomitus sospitata 129 datoribusOrdinis Servorum beatasMariue Virginis, in

MonleSenarioTusciasin Ilalia. Couh. iiisr § 1. Locus;

H
Beati nomen ;
genus; vita secularis; gesta usque ad
28 TTermes martyr, Romas. COMM. HIST-CRIT.
supremam in Ordinepraefecluram 133. § 11 Boalus ad
xli§ i. Judicium de antiquilate et Gde Acto- Ordinis regimen promotus, rem approbante Clemente
rum S. Alexandri, e quibus gesta S. flermetis pe-
PP. IV ; magislratusabdicalio ; obitus ; elogium 135.
tenda eorumque vindiciae conlra Tillemonlium et
:

§ 111. Aliud elogium ; miracula ; austeritas vitac ; reli-

alios 142 § ii. Elogium ex Adone; cullus antiquis-
quiae; cullus publicus Rouue confirmalus, et 111 Mar-
simus : coemelerium cum ecclesia, aliaque loca ipsius
tyrologin Romano apponi jussus 137
nomini dicatali6. § in. Diversa; sacri corporis trans-
27 Marcellus seu Marcellinus tribunus, et uxor
laliones, et reliquiae variis locis sparsas 148
ejus Mammea vel Mamnea, Petrus, Chiron, Aminon,
8 Uildegarus beatus, ul fertur, ep. Colouien-
Serapion, Joannes, Babilas, Meletius episcopus,
«is 813
Atheogenes, Arislon, Feslus, Viclor, Susanna, Zoi-
29 Ilypatius ep. el Andreas presb. MM Constan-
lius, Domninus, et Memnon, iiwEgypto. Comsi. prjsv.
linopoli 514
12. Acta, auclore Juliano presbylero, ex Ms. Tre-
virensi collato cum Ctuniacensi 14
I
29 Marlyres nongeuti, ex Martyrolotjiis Hierotty-
27 oannes, episc. Ticini
» in Longobardia. Svll. mianis 513
j msT. De cultu, tempore episcopatus, et 30 Martyres xl Sufis in AGrica. Cullus e Martyro-

gestis 105 logio Romano : locus, occasio ac lempus marlyrii 553

29 Joaunes sacerdos et Pelrus laicus MM., Ord. 31 Maurenlius, Urbauus, Avilus, Malernianus et
FF. Minorum, Valentias in Hispania. Comm. yrmv. Vincenlius MM. Apud Forum-Sempronil in Italia.

§i. Cullus ;
gesta aute martyrium ; ejusdem annus Cultuset Marlyrium 665
el locus ; impelrala regis conversio; translatio cor- 29 Medericus presb. et abbas, Parisiis. Couh.
porum;aedes sacra; miracula 837 § u. Hei, qui pb*v. Cullus; reliquiaj, Acta lempus, quo lloruit :

jusseral occidiBealos, ad Christum conversus, ac de Sanclus518. Vita, auctore anonymo, ex Ms. codice
FF. Minonbus benemerilus cum lilio suo; varii, qui Cltifpetiaao, collato cum Ms. Rubece-Vallis et ediiione

de hisce Martyribus memineiunt, scriplores; no»tra3 Mabillonii. Cap. i. Sancli nalales, vita monastica,
in nonnullos observaliones 839. Martybiuh exS. An- dignilas abbatialis, varias virlules ac miracula 520.
tonino archiep. Florentino 811 Cap. 11. Secessus in solitudinem : redilus ad mona-
30 Irenasus. Or. el Orepsis MM. Syll. Cultus, sterium : peregrinalio Parisios : miracula : diuturna
elogium, observaliones 552 infirmitas ac bealus ohilus 522. Cap. 111. Elevatio et
28 Julianus marl. Brivatein Arvernia. Comm. pr^ev. translatio corporis 524
§ i. Locus el lempus marlyiii Acta gemina, etLiber : 30Modanus,fortasseepisc, inUlloniaIIiberniie565
miraculorum Ki9.§ii. Cultus Sanclus, et quo modo 28 Moyses iEthiops, eremila, abbas et fortassis
hic coeplus sit alque auclus, variisque locis propaga- martyr, in Monte Scelhi Lyhias. Comm. vkav. § 1.
lus 171. Passio, auclore anonymo, ex editione, Sanctus e latrone ad pasnitenliam conversus, el per
et, Labbei collata cum editione Bosgueti, codice nostro ipsum alii 199 § 11. Vitasolitaria; vehemenset longa
Ms. 173. Passio ii, auctore incerto, ex tribus carnis lucta; adliibita contra eam remedia; dasmonis
Mss. t
collatis cum editione Rutnartii 174. Mira- inSanctum crudelitas; mira hujus in illum potestas
cula, auctore S. Gregorio Turonensi, ex editione 200 § 111. Sancli virtutes; apophthegmala et rnslruc-
Ruinartit. Anliquas divisionis capita Pr-epatio. Cap, tiones202. §iv. Donumprophetias; mors; cullusapud
i. Marlyrium Sancli : capitis inventio : fons miraculis Grascos et Latinos; elogia ; chrouotaxis 204. §v.
clarus : quidam mortis periculo et carcere liberatus Solilarii Sancto nostro synouymi htijus discipuli,
;

176. Cap. Prodigia apud sepulcrum palrata, qui-

ii. dignilasuhbalialis, sacerdotium et fortasse martyrium
bus conversi gentiles sanaliones variai 178. Cap. iii. :
206. § vi. Vits Grasca? exemplaria nostras observa- ;

Poenas variorum, qui Sauclo ejusve ecclesiae injuriam tiones208. Vita, a Laurentio monacho Ruliensi de-
inlulerant 179. Cap. iv. Beneficia varia variis Sancti scripla, ecodice Ambrosiano 209
favore praestila 182. Cap. v. Alia mirabilia : obitus
diesrevelala : renquias in Campaniam, el in Orientem
N
porlata3, aedihcatasque illic ecclesiae, etfacla miracula 27 Narnus episc. conf. Bergomi in Italia. Svl-
183. Cap. vi. Reliquias Turones translaias, conditaque I.Oi.l HISTORICA g
ibidem ecclesiaet facta miracula : perjuri puniti 184. 29 Nicasa el Paulus MM. Antiochias in Syria, ex
Cap. vii. Ecclesia a S Aredio asdilicala, Sanctique Fastis sacriset Martyroloyio Romano 513
reliquiis dilata, in qua miracula varia patrata : reli-
quias aliis locis servalas, et miraculis claras 186
28 Juventinus archidiac. conf. apud Tadinares in 27 /"Nllius etStephanusdiaconus, MM. Constan-
Umbria V-/ linopolituni, ex Florentinio 20
4^5
31 Optatus ep , Sanctinus et Memorius presbb.
Autissiodori
 ;;

IN TOMUM VI AUGUSTI.
Burgundia. Stll. hist.-crit. de geslis, in monle Scethi Lybix, et
27 Pocmen anachoreta,
Autissiodori in

rultu, etcorporumlranslalionibus 680 in /Egypto. Comm. pr*v. § i, Locorum notilia; Sancti

nomen diversus ab eo Pambo
;
an Poemen duplex ? :

Pimenius cum Poslhumio non confundendus 25. § n.

Romanus S. Poemenis fralres; ejusdem auctoriias et virtutes;
30 "Qammachius senator fortassis
cullus et elogia 27. Vita, auctore
X presb ., Rorosc. Comm. iiist. § i. Sanctus nos- vila? chronotaxis ;

summa Laurentio monacho Ruliensi in Calabria, ecodiceAm-

ler a S. Ilieronymo laudalus propler virtules
Xenodo- brosiano 30. Apoputueumata, exeditione Cotelerii 32.
cum generisnobilitale conjunctas 555. § II.

SS. Joannis et Vars i 33. Parsii. 35. Pars ui 40

chium a Sancto ereclum : litulus
28 Polienus, Serapion, Justilla, ac forle Hermes
Pauli : monita ipsi data a S. Bieronymo; amicilia

cum eodem sancto Patre, et cum S Paulino 557.

MM. Alexandriaj item Helias, Stephanus diaconus,
Pollion MM. Romae, ex Hieronymtams 188
§ ni. Mulua SS Pammachii et Hierouymi pro bono
31 Primianus M. Spoleli in Umbria, ut fertur, ex
Ecclcsia? navalaopera ; laudalur a S. Auguslino, et
Epistola Ferrarii Catabjo Sanctorum Italia* 664
Palladio; an fuerit presbyter 559. § iv.

contra S. Pammaehium perperam S Hieronymo

R
adscripta : tempus mortis : vitse chronolaxis 501

21 Patricius ep. conf. Glasloniic in Brilannia. 31 ~Q aymundus Nonnatus conf.. S. R. E. Car-

Palricius senior non alius esse XVjinalis, ex Ordine B. Mana? Virginis de

Stll. hist.-crit § i.

seu juniore, magni Patricii ex Mercede Redemplionis caplivorum, Cardona; in Cata-

videtura Palricio II,
lonia. Comm. fr£V. § i. Inccrlum, quando prodierit
fralre nepote, decujus cullu hac occasione traclalur
inlucem; nobilitas educatio vocalio ad Ordinem
833. De geslis Palricii junioris cur pauca
§ n.
; ;

quomodo intelligi de ipso possil, quod cum monilu Deipane; lahores aposlolici ; iler llalicumac
cognita :

magno Palricio simul ad Christum veueril 835 reditus729. §n. Cardinalilia dignitas; miraculum;

31 Paulinus ep. Trevirensis, in Phrygia. Comm. Romauum iter obilu prwenluro ; Eucharistia ante

Cuitus ex Faslis sacris natales, educatio, moilem divinitus Sancio allata; lis de ejus corpore
pb*v. § i. ;

inilium episcopatus ; acla pro S. Allianasio contra coelitus decisa, saccllum S. Nicolai doualum Ordin;
pseudosynodum Syrmiensem 068. § ir. Inexsilium re- FF. Mercenariorum 731. § m. Publicus Sancli cul-

legatur Sanctus a conciliabulo Arelatensi ; a S. Alha- tus;an Sanctorum canoni adscriplus 733. §iv. Exten-

nasio laudalur; locusctannus mortis; anfueril marlyr sio cullus concessa a Sede Apostolica; ejusdem lit-

sacraejuscryplaTreviris 670 § m. Corpus e Phrygia terffl hunc in finem dal# 734 § v. Officium ad majo-

Treviros tianslalum ; a Normannorum profanatione rem solennitatem evectum; Missa propria ac Olficium
conservalum, ac deinde inventum 673. § iv. Alia Ordinis; Scriplores, qui de Sancto tractarunt 730.

corporis invenlio; inspectio ejusdem ; caput ab eo Yita ex variis auctonbus collecta, et apud Ctaconium

separalum magna cum veneralione colitur; ecclesi» edita inter Vitas et res tjestas Pontificum Romanorum
S. Paulini vicissiludines; Saocli Acla 674. Vita, et S. R. E. Cardinahum. Cap. i. Saucli nomen; na-

auctore anonymo, ex Ms. Trevirensi sancti Martini, tales; educatio, pietas in Deiparam liujus erga illum :

Prologus. Cap. Natales, educatio; favores; d;emonis insidia?; vila Religiosa; expediliones
ad altud coltato. i.

profectio ad Trevireuses; acla pro S. Alhanasio ad redimendus captivos 737. Cap. ii. Misericordia;

exsilium 676. Cap. ii. Morsioexsilio; corpus Treviros Qhrisli acMaris apparilio; miraculum; vaiicinia; con-

G78 lagia sanata; Vialicum sacrum; obilus; lis de corpore

translalum ;
miracuia
coelilus dtrempta; mira in ejusdem Lranslatione; aedes
28 Pelagiiduo marlt,, alter Conslantia? in Suevia :

Comm.pr.ev. § Con- sacra apparilio; propagatio cultus beneficia 740.

aller in Civitate-nova Istrix. i. ; ;

stanlieusis Marlyris memoria iu Fastis sacris ; dis- Miracula. Pr.p.fatio inlcrprelis P. Conradi Janningi,

serlaliode luco marlyrii ; corpus Constaniiam trans- hagiographi quondam Anlverpiensis 741 Miraculorum .

latum 151. § u. S. Pelagius, qui colitur in Civitate- Pars i. Cap i. Haymundi sanctilas, locus morlis ac se-

nova, a superiore distmclus videlur 15i. § in. S. Pe- puliura?; cultus; mortuus abeoad vitam revocatus742.

lagii Coiislautieusis Ollicium proprium ;

reliquia* Cap. n. Quidam a rotis illa?sus; curata febris; Sancti

juiidicis iuslrumenlis probalx cullus; puerperis hic propilius 744. Cap. mi. Infans
Pragenses: Rotwilamp
1 55. § iv. Sacrum lipsanum a Botwilanis obtentum, redivtvUB, oculus malealTectus, infirmus, mulaetequus
etCousiantiam delatum ; cjusdem urbis episcopo pro morli proximi, puerpers, puella in gravissimo lapsu

hoc sacro pignore graliaruni aclio : reliquiaj, ut ferlur, perSanclum adjuti 745. Cap. iv. Religiosus ex allis-

Lorbamenses 158. § v. Brachium in Augia divite; simo loco lapsus; alii in febribus sospiles 747. Cap. v.

aedes variis iu locis sacris ; Acla 159. Passio, auclore Sanctus in gravi ruina conservalor; ac puerperis va-

anonymo, ex apotjrapho nostro e bibliotheca S. Galh, riis heneficus; alius a letltargo sanatus 749. Cap. vi.

ad aliud cottato 1C1 Puer Issus curalur; litlerffi illuslrissimi episcopi Bar-
30 Pelrus conf. Trebis in Latio ltalia) regione. cinonensis 751. Pars u, ex editis Hispanice apud Phi-

Comm. pr£V. § I. Variae de Sanclo nolitia? : palria; lippum Cohmbum Cap. i. Singularia Sancti beneficia

educalio ; disciplma sub S. Cleto; exstasis; multis ergamulieres prxgnantes ac puerperas in variisCata-

in locis verbi l)ei piacJicalio; tempusvita: ac mortis loniai locis 752. Cap. II. Aliae a Sanclo gratiie puer-

Ollicium proprium; peris prffiStilffi in variis Ilispaniae locis 754. Cap. hi.
634. §m. Sepulcra; miracula ;

636. Sleriles foecundalic; reliqui favores prxgnanlibus ac

promolus culius; translalio corporis; reliquiffi

§ui. Ollicium uovum, ejusdemque extensio, Sanctus puerperis praistiti expediunlur 757. Cap. iv. Decla-

raiiones Gerundenses de Sancli beneliciis; puer her-

Uartyrologio Homano adscripius; imagines et pic-
tura;; slaiura corporis; an lueril eremila; varia niosus a nativitate sospilatus; juvenis sub ruina sta-
exemplaria Vilffi ;
quale hic delur 639. Vita, auctore buli elc. 760. Cap. v. Declarationes Perpinianenses
76*1. Cap. vi.
anonymo auliquo, exarchiro Trebano inLatio. Cap. i. devariismalisSancli patrocinio sublalis
Palria, progressus in virtute sub S. Cleto; clericalus Sanctufl in miseriis sospitalor ex declaraiionibus Ge-
;

miracula rundensibus 763. Cap. vii. Sancli erga afflictosbenefi-

apparitio ipsi facla; pnedicalio verbi Dei ;

declarationes Porlellenses 764.

641 * Cap.h. Alia Sancti miracula, obitus, exsequiae, cenliam ostendunl
Barcinonenses ac Vicenses de
sepultura 61-2 Gap. mi. Miracuia post Sancli obitum ;
Cap. viii. Declarationes
Thaumalnrgi invocalione sospitatis 706.
ejusdem canonizatio 644 aliissancli
duo miris modis in itinere sospites;
3U Philonides ep. etM. Curii in Cyproinsula. Loci Cap ix. Reli^iosi
sanata
descriptio, cultuset maflyrium eMss. Gracis 544
 INDEX SANCTORUM
childe exstruitmoDasleria86. § |U
Opem fert Augu-
in Sancli
sanala febris; lempestas maris sedata;mira oblineta S.Greporio
stinoAnglos convertenli pallium
Patraia a :

imagine; infirmitates sublaiae 769. Cap.

x-
RomanoPontifice,cumpraeemi»enliaecclesia3sua3:illum
778. Cap. xi.
Sancto mirabilia apud Ulyssiponenses imuoiiit negolia: lem-
alii pueri a magui 1'acit Gregorius, variaque ei
Sublala desperalio; puer resuscilalus; tres Mdnensx 90
sub carro pus moiiis: reliquia) 88. Vita, ex Breviario
flammis inlacti; publica pestis sedaia; puer
31 Syrus ep. Patavinus. Cultus,
ac lempus morlis
illacsus;furlum impeditum ac divinitus punilum 774 1
652
30 Rilza virgo, ConOuenlise in Germania. Cultus et

miracula
"**

31 Robuslianus et Marcus MM. Cultus ex Martyro-

logio Romano; an Robusliani plures 666

27 f~T heodorus II, episc. Octodorensis vel Se-
11 Rufinus ep M., qui colitur Assisii in Umbria.
-L dunensis, in Vallesia apud llelvetos. Sill.
Comm. pr*v. 814. Inventio corporis in aqua, auctore 43
niST. De cultu, aelale, el geslis
anonymo, quae apocrypha videturel fabulosa, ex Ms.
31 Theodotus, Rulina el Acumia Ca:sareiD in Cap-
Assisienst 8 5. Invenlio corporis altera auctore ano-
1

padocia 651
vymo, ex Ms. Ferdinandi Uulielli%\l. SliKxcxjLxeoAem
anonymo auclore, ex codice Ms. Assisiensi. Cap. i.
Miraculaquaedam aute invenlioneracorporis facla818.
Cap. ii. Miracula facla ipso anno invenlionis 820.
29 tt erona Virg. prope Lovanium Brabantia. in

Cap. iii. Proseculio miraculorum 821. Cap. iv. Reli-

V Comm. PRJ3V. De cultu ejusque loco et Actis
qua Sancli miracula 823 525 Vita, auctore anonymo. exprima parte nayiolo-
27 Rufus et Carpon, Carponius, vel Carpopborus
gii Brabantinorum Ms m Rubea-Volle. Pr^fatio.
Cap. i- Natales Bealffi, el vita usque ad obilum paren-
marlyres,Capuaj inCampanialtali». Comm. prjjv. 16.
18 tum 526. Cap. ii. Vita reliqua : mors et prodigiosa
Passio
in Ilalia -Syll. sepullura 528
27 Rufus episcopus mart. Capua;
9 28 Viciuius conf. episc. Sassinatensis in Italia.
HIST.-CRIT.
Comm. pȣv. Locus, cullus, miracula, tempus, Vila>
exemplaria 189. Vita kt miracula, auclore auonymo,
27 Q ehaslus, Alexander, et forte Emerita, ex ex (ibro Uieronymianorum Arimmensium. Pkologos.
O Uieronymianis exemplaribus 21 Cap. i. Saucli palria; praedicalio apud SasMnales;
29 Sebbus rex Urientalium Saxonum Londini in episcopalus; mors, sepultuia; auctoris de posthuma
Anglia. Syll. bist.-crit. de cuhu et geslis 516 Sancli gloria parergon 190. Cap. ii. Dsemouiaci libe-
29Serapia virg. et mart. et Sabina mart. Romae. rati; bona suo domino restituta; sancti calena prodi-
Comm. prxv. Cullus ulriusque Sanclae el reliqui® : giosa 191. Cap. in Mulier in Sanctum irreverens pu-
Aciaulrique communia: lempus ellocus martyrii 496. nila, ac deimle sanala; eqnus, quia non servatum pro
Passio, auciore anonyroo, ex quatuor Mss. t coUatis eo votum, morluus; depulsa falsa accusatio 1 93. Cap.
cum editionibus Mombritii et Baluzii Cap i. Ulriusque iv. Avaritia puniia; diiTracla e lapsu membra sanata;
Sancla- cohabitalio : Serapia ad praesidem ducilur, co* mira deamisso lipsano Sancli historia; innumerabilis
mitaule Sabina : ac deinde violatula traditur duobus in miseros beneficenlia ejus 194
juvenbus; atliberaturdivinilus 600. Cap. ii. Serapia 31 Victor conf. solitarius Campi-boni in dicccesi
ad praesidem reducia, precibus ad seusum reducit ju- Nannetensi in Armorica. Stll. De cullu ac miraculis
venes : deinde variis modis nequidquam lenlala mar- 683
lyrio coronatur 502. Cap. iii. Sepullura Serapiae :

W
S. Sahiuae pia opera el

Comm.
et
27 Syagrius episcopus Angustoduni
prjEv. § i,
marlyrium
in

Sancti cultus el Acla, varia de stirpe

cognatione ejus examinaia: episcopatus initium, el
obsequia variis praestita84. §n. Variis conciliis adest
Rurgundia.
503

w T erenfridus presb. conf

Betuse in
scriplio loci, cuhus. reliquiaj, Acla,

tionis et mortis
Geldria.

100. Vita, auctore anonymo, ex Ms.

in Elst
Comm. pr£v. De-
lempus praediea-
vico

Sanctus curatS. VirgiliumecclesisArelatensi praeii- Bodecensi, collato cum Suriana

:
editione et schedis Lin*
ciendum: magna valei gratia apud reges Francorum, dani 102
qua ulitur pro mouachis S. Aredii variacum Bruni- :

INDEX
 INDEX
CHRONOLOGICUS

387 Probabilius baplizatur a S. Ambrosio 23\c

SECULO 1

395 Consecralur episc. 273 c

34 vel 35 S. /Ethiopeuj Eunuchum baptizat 398 Adesl concilio Carlhaginensi iv 354 f

Anno S. Philippus diaconus

*? f 401 DuocelebranturcoociliaCarLhagine.quorum pri-
Girca 75 S. Narnus ep. Bergomensis 8 a mo verosimiliter; alteri cerlo inlerfuit Sanclus 355 a
Subfinem sec. S. Rufus episc. et M. Capuanus 9 b Plura alia de hoc sanclo Doctore notis chruoologicis
intexla invenie* in Coromentario Aclis ejus pracvio.
SECULO II. Vidn gestorum ejus chronolaxim 353 h el setjq.
396 Corpus S. Paulini ep. Treviros irausUlum e

S. Aristides philosophus 650 c 673 a

Phrygia scribilur
116 Martyrium S. Hermetis 142 c
397 Moriua Paulina S. Pammachii conjux 5G2 f :
qui
Cirea 126 SS. Serapia V. M. et Sabina M. supre- deindeillustribuspolissimum viriutibusclaruilibid. f

mum vitsclaudunt diem 496 c

Martyres sexaginla Sufleclani 553 e
399
Seculo hoc circiter exeunte S. Moyses jEtliiops abbas
SECULOIII mariyr e vila migral 199 a
et forle

Sec. eodem exeunte S. Uieronymus varia sua scripta

S. Syrus ep. Patavinus 952 a
Euthalia V. et M. 1 2 a mitlil ad S. Pamroachium 562 e
Circa medtum S
Post medium vel circa finem S. Adelpbus episc. Meten- SECULO V.
sis morluus 804 c
91 a
Saxoneset AngliBritanniam ingressi
Eodem sec. forsan exeunte S. Alvera V. et M. 836 f
seculi S. Ambrosius ep. Saolonen-
Sub tnitium hvjus
Sub Numeriano, ut fertur, imperalore duo SS. Pe- ^^ *
sismorilur
lagii MM. 151 c
Circa medium S.Bibianus seu Vivianus ep. Sanlonensis
Sub Maximiano SS. Bonifacius et Thecla conjuges * 6Ia
obil.
551 b
Ad annum 401 referri potest factum S. Pammachii,
8ub Maximino /, vel sub Maximiano S. Caesidius
subdilossibi in Atricacolonos ad EcctesiaeCulholica?
presb. M., ejusque socii 652 c °62 f
sinum reducenlts
Sub Diocletiano SS. Felix presb. ei Adauclus mar- 406 S. Hieronymus varios Commentarios dedical
tyres 5*5 c. SS. Rufus el Carponius MM. 16 a. S. Pammachio 5G3 a
S.
Philonidesep. Curiensis M. 544 b. SS. Forluoaius, 407 Verosimililer eidem Sancto inscripsit S. Hierony-
Caius et Anthes MM. 163 b ^63 a
mus Danielem
Sub Dioctetiano Maximiano S. Primiaous M. 664 c
409 vel 410 S. Pammacliius moritur 555 a
Tempore circiter Diocletianew persecutionis SS. Eulhy- 25 a
4,50 S. Poemen anachoreta
mius conf., uxorejus, ac Crescentius mariyreorum 460 S Patricius Hibernorum apostolus vita functus
tilius 512 c 834 c
469 vel 470 nascitur S. Caesarius episc. Arelaiensis
SECULO IV. 52 b

Circa 470 S. Patricius II episc Ardmachanus vilam

Circa 303 S. Marcellus seu Marcellinus cum sociis
claudit
833 b
MM. in/Egyplo 12c, 15d
1G9 b Circa499 interesl collationi Catholicorum cum Aria-
Circa 30S S. Julianus M. Brivale
nis S. ^onius ep. Arelalensis 664 a
Post pertecutiones, ut creditur, imperatorum yenlitium
Eodem anno S. ^Eonius ecclesia; suajjura luelur 564 b
S Vicinius ep. Sassinatensis obiit 189 a
Circa 330 S. Pammachius nalus esse conjicitur 662 d
SECULO VI.

3i0 E vita probabilius migravit S. Alexander ep. Ruic secuh S Fedlimidusconf. ponl. iotexilur 814 e

Coiislanlinopolilanus 195 b Sec. eidem afQgilur S. Fugnanus ep. 824 f

348 Potuil S. Pammachius fuisse condiscipulus S. Sec eodemS. Victor solilarius vilafunctus memoraluf
562 d 683 a
Hieronymi
Fortesec. 6 vel 7 S. Modanus vivere desiit
5li5 b
Uitra 349 non videlur differendus S. Paulini pra:sulis
6G9 c 502MortuusS. .Eooiusep. Arelatensis 563 a
Trevirensis episcopalus
exsilium millilur Eodem an S. Csesarius silep. Arelalensis 52 e :

353 A conciliabulo Arelalensi in

670 e gesla ejus in episcopalu chrouologice ded«c;a 52 f,

S. Paulinus episc. Trevireosis f
53 el s.qq.
354 Nascitur S. Auguslinus episc. et Ecclesiae Doctor
317 a Circ. an. 506 S. Syagrius ep. Auguslodunensis crealus

Trevirensis t 8ic. 85 ab
359 vel 360 mortuus S. Paulious ep.
668 a Circa 516 S. Theodorus II episc. Oclodoreusis vel

Sedunensis in Vallesia 43 c
Ab anno 382 usyue ad 385 coutraxisse videtur S. Pam-
Circa 530 Optatus ep. Autissodorensis obiil 082 f
uiachius amicitiam peculiarem cum S. Hieronymo S.

542 Morilur S. Casarius ep. Arelalensis 61 b c

56» d
383 S. Augustious ex Africa Romam navigat 224 b Ante medium hyju» seculi S. Licerius vel Glycerius ep.
237 a Consorauensis 45 a
385 ProGtelur rbetoricam Mediolaoi
Ctrca
 INDEX CHRONOLOGICUS
Circa medium S. Bibiano seu Viviano ep. Santonensi Circa 743 vel 750 vita functus S. Ebbo episc. 97 e
ecclesia exstructa 461 c 760Obiisse dicilurS. Wercnfridus presb. conf. 100 c,
567 Concilio Parisiensi u interest S. Syagrius 86 a 102 bc
573 Concilio Parisiensi iv interfuit idem praesul 86 b : Sub Leone Isaurico martyrium SS. Hypatii ep. et An-
item Malisconensi anno 581 : Lugdunensi m 583, dreae presb. 514 b
Matisconensi n 585, ibid. b c SmuIo 8 ecclesia S. Candidae V. et M. dedicata, et
575 Mors Sigeberti I regis Austrasiae 575 d corpus in eapositum 515 h
Circa 580 nalus S. Agilus abbas 572 e
Intcr an. 585 et 589 S. ^therius Lugdunensis creatur SECULO IX.
episc 92 bc
813 Sanclus Joannes ep. Ticinensis e vita excessisse
Post an. 587 B. Agilus vicecomes vita funclus 566 a
scribitur 105 b
Circa 587 S. Agilusabb., dum erat seplennis, bene-
830 Miraculum S. HermelisM reliquiis factum post
diclionem obtinet a S. Columbano 572 e
earumdem translalionem in Mulinheim seu Seligen-
Anno 588 Licerius ep. Arclatensis moritur 86 d
stadium 149
590 ve! circiter monasterium Luxoviense constructum
851 CorpusS. IJermetis M. transferlurad monasterium
572 e
Indense 149 de
590 S. Gregoriu? magnus fit summus Pontifex 88 a
860 S. Hermelis M. corpus Bolhnacum transfertur
Circa 590 S. Agilus abbas Religionem ingressus 572 e
Anno 591 Clolarius baptizatur 86 e 149
593 S. Guntramnus rex Burgundia?
882 vel 883 conunlur Normaoni profanare corpus
obiit 575 e
S. PauliniTrev. ep. ; sed fruslra 673 cd
Childeberlus II fit rex Burgundiae 575 f
884 Translatum corpus S. Mederici presb. et abbalis
Inter an. 593 et C00 monasteria Iria condilS. Syagrius
ep. Augustodunensis 87 524 c

596 Childcberlus II rex Auslrasia? et Burgundiae vi-

888 concilium Metense 86 d
Seculo 9 translatio corporis S. Candidie V. el M. 515
veredesinit 575 e
Seculo eodem corporis S. Adelphi ep. Metensistransla-
Eodeman. S. Gregoriusmagnus scribil ad S. Syagrium
ep. Auguslodunensem tio 505 d : miracula 508
88 a
599 pallhim Sec. eodem exeunte aut ineunte 1 0, mortua S. Verona V.
S. Syagrius obtinet 88 e
Circ. an. 600 obiit idem Sancius 90 a 525 b
Forte ad finem sec. 9 e vitamigravit S. Fantiuus mo-
SECULO VII. nachus 623 c

Seculo 7 S. Fiacrius eremita defunctus 598 a SECULO X.

Forte ftocsec. mortuusS. Flannanus 488 b
Sub initium seculi 7, vel sec. 9 aut 10 S. Facundinus CircaQbt) S. Hermetis M. corpus lndam relatum, ac
ep. Tadinensis e vita discessit 467 b deinde Bothnacensibus restilutura 150 a b c
Forte post initium sec. 7, vel sec. 9 aut 10 S. Juven- 949 Natus dicitur S. Gebhardus vel Gebehardus ep.
tinus 485 e Constantiensis 108 a
610 Verosimiliter pro monasterio suo mittitur S. Agi- .
Ante medium sec. 10 raorlua B. Adelindis abbalissa
lus abbas ad Theodericum Burgundiae regem et 492 a
Brunichildem 573, f 979VidelurS. Gebhardus vel Gebehardus consecra-
Eodem an. S. Columbauus exsul 572 J tusepisc. Constanliensis lU8 e
613 Clotarius Gallis monarchiam adeptus 572 d 980 Fnndatum dicitur mouaslerium Petershusianum a
617 S. Agilus abbas verosimiliter eligitur ad praidi- S. Gebhardo ep. Constaniiensi 109 c
canduni Evangelium 573 983 Monaslerium Pelershusianum coeptum construi
633 vef 634 epi>copus consecratur S. Aidanus 689 f 109 b
636 Monaslerium Kesbacense videtur dedicalum et in- 989 Pnvilegiuma Joanne PP. impetrat S. Geb- XV
habilari cceplum, cujus abbas primus S.
Agilus hardus ep. pro monaslerio Peiershusiano 109 f
573 b Circ.990 elevatio oorporis S. Ebbonis ep. polius
640 E vila migrasse S. Eanswida V. el abbatissa di- quam circ. an. 970
collocanda,
97
cilur 685 c 995 veim Moritur S. Gebhardus ep.
Constanliensis
Circa 650 vila functus S. Agilus abbas Besbacensis
106 a, 112 b
569 b, 573 cde Forte sec. 10 aut 11 B. Ritza V.
624 d
651 Obiit S. Aidanus ep Lindisfarnensis 688 a Ante 1000 Hoherlus patri suo Hugoni Capeto succes-
Post 684 et anteim Vita S. Agili abbatis sor in regno Francorum
Besbacensis 530
videturscripla Sec. lOcorpusS.
57] Pelagii M. delatum Conslantiam
Circa 693 aut 694 S. Sebbus rex moritur probabilius
516 b ]r „
Antean. 693 non videtur S. Gericus ad episc. Sec. 10 Inventum corpusS. Werenfridi presb.
eve- etconf.
clus sed anno circiter 696
;
95 101 c
Forte seculo 7 vel$ S. Amellrudis V. mortua
620 c
Forte tunc etiam obiil S. Elmerus vel Elmerius SECULO XI.
episco-
P us 485 c 1026 Obiit S. Bononius abbas presb.
Seculo 7 vei 8 e vita discessit S. Ebregisilus 6$5 c
vel Ebrai- 1027 Fundatur monasleiium Murense
silus ep. Meldensis $30 c
gg^, k Post 1030 Vixil Hobertus rex
Francorum 588f
Cirea annum 700 e vita migrat S. Medericus
presb. Circa medium
elabbas m ^ bensisconf.
sec. 11 e vila migravit S. Petrus Tre-
~„
f ,

SECULG VIII 1067 Balduinus Insulanus seu Pius

Flandris coiL
° b,il
Anno circ. 710 morilur S.Gericusep. 591
96 ab 1070 Mor.tur Balduinus Montensis
Eodtm circ, anno S. Ebbo Flandri* comes
sit episc. ibid. Chronolo-ia
-^ "*"
1
ibid.etseqq. 1071 Inventum corpus S.
591
tortassis inter 720 el 730 mortua S. Paulini ep. Trevirensis
Cuthburga re-
gina el abbatissa ^t) 673 f, 674 a
c
1089 Reliqui»
 e

IN TOMUM VI AUGUSTl
1089 Reliquia? S. Hermetis M transpositae 150 e 1277 Verilas indulgentiarum Portiuncula; contirmata
teslimonio. B. Benedicti Arelini 809 f, 810 a b
SECULO XII.
Circa 1280 moritur B. Benedictus Aretinus ex Ordiue

1104 aul 1105 natus scribiturS. Amatusepisc. Nus- FF. Minorum 808 c

cauus 713 Circa 1285, ut fertur, B. Alberlinns defunctus 811 c

1126 Reliquiai S. Hermelis M. iu novuin feretrum Fortesec. 13 aut 14 vixit R. Rurchardus 830 b
transferunlur 150 f

1127 S. Udalricusep. Conslanliensis sepultus 107 e SECULO XIV.

1134 Manasses 11 Meldensis episc. 593 b
1157 Manassesll Meldensis episc,. vila functus 593 b 1313Cella seu monasterium S. Fiacrii ad majorem
1185 Fundaiur monasterium Capelli 831 a venerationem reduclum 598 e
1193 Yiveredesiil S. Amalus episc. Nuscanus 709 a, 1317 Ordo, flispanice nominatus de el IJabito de
719 e Cbristo, dicilur iustilulus 759 d
1197 Miraculum S. Adelphi ep. Metensis 512 13l8EcclesiaCaesaraugustana fu metropolis 781 d
Ad annum 1199 Religiosa familia de Calatrava rne- 1319 Diclus modo Ordo a Sede Aposlolica confirmatus
moratur coufirmala ab Innocenlio PP. III 759 f sub nomine Mililiso Jesu Cbristi 750 d
1353 Reliquix S. Pelagii M. Pragam delals 155 e
SECULO XIII.

1204 Guido seu Vido secundus episc. Assisiensis

SECULO XV.
electusmemoratur 818 b
1200 Idem episc. dicitur excepisse S. Franciscum e Hocseculo ineunte corpus S. Paulini episc. Trevir. in-
paterna domo egressuni 818 b ventum et inspeclum • 074 c
Ad 1210 S. Jacobi mililia, vulgo de Sp atlia (Uispa- 1460 B. Antonius Ripolanus martyrium subit 530 c
nice dela Espadu) nuncupata, accepisse comproba- 1461 Aperlum B. Elisabetliae Francicae sepulcrum
lionem scribilur ab Innocentio PP. III 745 d e 791 f

1212 S. RuGni corpus inventum dicitur 81i f, 815 a, 1469 Janua Pedemontium translalum corpus B An-
in
816e, 818 a tonii Ripolani M. ponilur 532 a b
1215 S.Petrus Trebensis canonizatus 038 d, 045 f Eodem anno t
et duobus proxme sequentibus notanlur
Ad annum 1218 inilia Ordiois R. M. V. de Mercede insliumenta de ejusdem beati Marlyris mirabilibus
videntur probabilius referenda 739 f 538 el seqq.
Ad 1219 missus scribitur a S. Francisco in Orienlem 1470 et 1502 PerbullasPooliliciasprromoveturcuUus
R. Renediclus Aretinus 809 c d S. Petri Trebensis 637 b c
1223 ludultum Portiunculae vulgalum narratur 818 c Secuto 15 Exaratum dicitur S. Elisabeth^e Francica,*
1225 Ludovicus VIII Francorum rex coudil leslamen- epitapbium 792 a
lumsuum 787 f

Eodem an. nascitur R. Elisabetba seu Isabella virgo SECULO XVI.

regia 787 f

1231 martyrium RB. Joannis et Petri 837 b 1621 Coli publice coepit auctoritale Apostolica R. Eli

1234 Corpus S. Fiacrii solenniler elevalum, ac cir- sabelha virgo, soror S. Ludovici Francorum regis
cumlalum bracliium a corpore separatum 600 c 796
1235 vet 1236 Zeilus Abuzeitus rex Maurus sit Cliri- 1568 Corpus S. Fiacrii reposilum in majore ecclesia

stianus 83J e Meldensi 600 c, 601 a

1238 Valentia capta 839 c Circa 1570 Ordo Fontis Avellani unilus Camaldulensi
Circa 1240 mortuus S. Raymundus Nonnatus Cardi- 811 f
nalis 729 b 1586 Reinwila transiit ad Iloldermeyeranos 831 a
Eodem an. a Judaeis tracidatur S. Dorainicus Vallius Eodem an. Confrateinilas R. Bnrcbardi 828 f, 829 b

puerMM. 777 a. Corpus revelatum ac translatum 1588 In corpus S. Wereufridi presb. et conf. Calvi-
782 cd nislae desa;vieruni 101
Circa idem tempus coufraternitas in honorem ejusdem Seculo 16 recentiora facit miracula B. Elisabelba

sancti Pueri instilula perliibeiur 777 c Fraocica 794 e, 795 c e

1251 Haimericus de Vari cancellarius Parisiensis 802 c

1254 Committilur ab Innocenlio PP. IV regimen con- SECULO XVII.
scieuliac B. Elisabetbae Fraucicie FF. Minoribus
788 a 1600 Rfliquix S Dominici Vatlii ad sacellum Spiri-

Eodem an. Alcxander IV Pontifex creatus 788 e tus sancli relalae 779 b
1602 Ollicium novum S. Pelri Trebensis concessum
1255 B. Bonaiuncla crealur Geueralis Ordinis Servo-
rumR. M.V. 5 a ™ 639 a
783 b 1608 Dalur inslrumenlum de inveutione reliquiarum
1 257 Vitam claudit R. Bonaiuucta

Regula mooasterio Longi- S. Pelagii M. apud Rotwilanos 159 c

Eodem an. ConGrmalur
Campi 88 e 1612 Juridicac dtclaralionesdeponuntur de creberrtmis
] 742 et
1259 Condila abbatia Longi-Campi 788 b ac variis S. Raymundi Nonnali miraculis
Urbano PP. IV seqq
1263 Ejusdem regula mitigalur ab
788 f, 789 a 1614 Promonasterio Murensi empta Beinwila 831 a
Eodem an. Regula Urbanistarum monialium Ordinis 1616 Nova eccleaia S. Petro Trebensi perfecta 638 a
^°" c 1617 Construclaecclesia Beinwilensis 830 e
Minorum data
An. 1205 Carolus, Ludovici VIII Francorum regia KilOCorpusS.Pelri Trebensis inventura, Iranslalum
filius, utiiusque Sicilia; possessionetn adeptus 800 c ac recognitum, ac reliquiaeejusdemSancti per varia
loca distnbuiae 638 b c e f
1268 R. Manettus Aniellensis supremum claudit diem
133 b 1626 Extendilur cullus S. Baymundi Nonuati Cardi-

Eodeman. Clemens IV B Elisabetbie Francica; scribit nalisabUibanoPP. VIII 734 e

790 cd Eodem an.Franciscus Barberinus Cardinalispromovel
cullum S. Dominici Vallii C;esaraugustac 7S0 d e
1270 Ad superos migrat B. Elisabetha virgo regia
790e 1637 Soleraniter
 INDEX CHRONOLOGICUS
1637 Solemniter elevatur corpus B. Elisabetha vir- Eodem secuto Recentiora S Fiacrii miracula 619 et
gims
Circa medium seculi 17 Reliquiae S. Veron» V.
797
in Seculo 17etl8MirapatratB. Burchardus 831, 838
m a
iioviim lliecam translatae 526 c
1655 Alexamler PP. VII conceditecclesiaBS. Eusla- SECULO XVIII.
cliii in Uibe peculiarem cultum S. Raymundi Non-

nati Cardinalis 735 c d e 1701 Feslum S. Famiani evectum ad ritum duplicem

1657 Alt-xander PP. VII dat facultatem inscribendi 813 bc
Marlyitlogio Itomano S. Raymundum Nonnatum 1703 S. Bumbelinae Officium datur 832 I

Cardinalt-m 735 b c 1701 Conceditur cultus BB. Joaonis et Petri MM. a

16(14 Reliquiae S Werenfiidi Embricam translatae-, Sede Apostolica 837 c d
eademque occasionepropagalusipsiuscultus ibidem 1712 SS. Itufi et Carponii MM. aliorumque corpora
101 e inventa 16 e
1669 Officium proprium S. Raymondi Nonnali Cardi- 1719Elevata 17 b
nalis exlendilur a Clemente PP. IX ad universam 1722 Acceptum instrumentum de cultu S. Dominici
Ecclesiam 736 b Vallii in Amcrica 780 e
1674 el 1683 Officium S. Pelri Trebensis exlensum 1728 Ut septem Ordinis Servitarum fundatores Mar-
639 b tyrologioRomanoinscribanlur decernit SedesApo-
1681 Officium illud ad majorem solennitalem evectum stolica 786 e
abli.nocentio PP. XI 736 c Eodem an. B. Juliana Falconeria jubetur inscribi
1688 Extenseus fuil B. Elisabethae Francicae cullus Martyrologio Romano 139
797 d Eodem an. Recentia S. Gebbardi ep. Constantiensis
1691 S. Pelrus TrebensisadscribijussusMartyrologio miracula referuntur 124 e
Romano 639 c d e Anno 1730 Recentia S. Gebhardi ep. Constanliensis
Anno 1* 96 Extensus B. Elisabethae cullus ad lotum miracula typis edenda judicantur 124 e, ac deinde
Ord. Minorum 797 d e narrautur f etseqq.
Stcuto 17 Restrata sa?pius hierotheca S. Fiacrii, et 1734 SS. Firmiet Rustici MM. Officium ritu tluplici
reliquiae aliis datae 601 c e majore recitari permissum 813 c
 ACTA SANCTORUM

AUGUSTI
1)

TOMUS SEXTUS

VIGESIMA SEPTIMA DIES

SANCTI, QUI VI KAL. SEPTEMBRLS COLUNTUR.

Sanetus ^Ethiops eunuchus. S. SebastusM.

S. Narnus ep. conf. Ber- S. Alexander M Antiochiae
gomi in Italia. et forte

S Rufus ep. martyr Capuae S. Emerita M. ]

in Italia. S. Calixtus M. indioec. Ri-

(

S. CyprianusM. (vensiGalliae
S. EuthaliavirgoetM.Leon-
m • • • £\ • • 1 • S. AnthusaM.
tinis in bicilia.
S. Decumanus eremita M. in
b S.MarcellusseuMar- Ducatu Sommersctiensi
cellinus tribunus Angliae.
S. Mammeavel Mam- S. Poemen anachorcta in
nea, uxor ejus monte Scethi Lybiae,et in
S. Petrus yEgypto. S.Theodorus II,
S. Chiron ep. in Vallesia apud Hel-
S. Ammon vetos.
S. Serapion S.LiceriusvelGlycerius ep.
S. Joannes Marty- conf. Consorannis in IVo-
S. Babilas Ires in vempopulania.
S.MeletiusepiscopusjiEgy- S. Caesariusep.conf. Arelate
S. Atheogenes j
pto. in Gallia.
S. Ariston S. Syagrius ep. Augustoduni
S.Festus in Burgundia.
S.Victor S.iEtherius ep. Lugduni in
c S. Susanna Gallia
S. Zoilius S. Ebboep. conf. jSenonis
S. Domninus B.Gericus,Guericusjin Gal-
S. Memnon velGoericus jiia.

S. Werenfridus presb. conf.

S. Rufus M.
ICapuae in in Elst vico Bethuae in
S. Carpon, Car- Campania Geldria.
ponius, vel
Italiae. Joannes cp. Ticini in
CarpophorusM S.
Longobardia.
S. Ollius
S. Stephanus
j
M
t
.
no
Constan .
utani
S. Gebhardus vel Gebehar-
dusep. etconf. Constantiae
diaconus )
in Suevia.
S. FelixM. ^Potentiae S. Malrubius monachus ct
S. ArontiusM. in Lucania mart. in Marnia Scotice
S. SabinianusM.]Italiae. provincia.
S. HonoratusM B.Manettus Antellensisconf.
in Monte Senario Tusciae
in Italia.
5
Augusti Tomus VI.
 PH-ETERMISSI.
\
1617 Dirione edito, occurril etiam Gerardus
liano martyre apud Arvernos xxvin Aug.
sine litulo sacrista;, sedcorpore virg-o
ibidem D
-Emonae, sancti Pelag-ii martyris sub
vocatus. De illo viro eliam agit Chalemotus. Numeria-
no imperatore.. annuntiatio exstat apud
Margaritn PalntinaRheni, Boiariai princeps.Ro- Ga-
lesinium hac die qua etiam Ferrarius
berti Bavari Imp. F., Caroli
II Ducis Lotha- in
t

Novo catalogo Sanctorum de illo hxc

ring-ise ccmjnnx refertur a Radero in Bava- scri-
bit: ,Emonia3in IstriaS. Pelagii
ri.r sanctse diaconi mar-
volumine tertio pag 168 cum ti- .
tyrissub Numeriano, ejus .lioecesis
tido beata, variarumque ac prorsus illus- patroni
Florarium nostrum Ms. brevissimam
trium virtutum ejus exposila deinde Pela-
narra- marh ris memoriam ponit. Apud
ffii
tioneprolixn egregiis laudibus
prosequitur Whit
,

fordum vero S. Pelagius martyr indicatur

sanctum kctissimee hujus Feminae in
vivendi persecutionejam
modum, ubiet dicti imperatoris;
mirabiliainserit, quee, dum utiet
apud Maurolycum, qui In Acarnania,
vtveret, ,„i/rasse narratur. Obiitxxvn Au- in c i-
grusti an. mcuxxxiv, ex
Emoniasw^ eodem imperatore, et
vitate
epitaphio, quod ibi- Eui-
lasioprasidei/MMw, annuntiat,
dem habelurpag.no. Annuntiatur q uem, inquit
etiam Uranius presbyter sepelivit.
ac laudaiur m Gynseceo Arturi .-
sed cultus
Die xxvm Au-
gustt refertur in Martyrologio
piibhci nullum vestigium
invenimus. Romano S
Pelag-ius martyr, (qui Conslantix
Beatrix de Ribera, tertii
Ordinis Minimorum ad lacum
tamquam beata ponitur in Gynxceo Arturi. Acronianumprascipuoquodam cullu hono-
b.Mmerus (al. Ermelius vocatur) raturtamquampatronusjsub eodem impe-
a Ferrario ratore ac judice, qui
Mineo et Caslellano annuntiatur supra,passus. Ex iis
hac die vero, quee de hocmartyre
verum cum publico ac solenni notata asserva-
cultu celebre- mus, onturam videmus
tur die proxime controrersmm cn-
sequenti; consulat lector ca locum martyrii;
B dtcendaaddiem sed illam, ac res alias
xxvmAug-usti. quaead
reiag-n Papas
S. Pelag-ium pertinent,
l
sinetitulos&neti.annuntiatio differimus
ponttur aMaurolyco;
ad diem, quo Constantiensis
aFerrario autem, habetur in Ro-
Roma3 S. Pclag-ii Pnpa, prim mano,
j. Lller prkter . xxvm Aug-usti. B
S. Vicinii episcopi Sarcin»
missosaddiem 2 Martii qumitum i
memo
est,cul- ,

tumne lnc habeat, an non- reique m Catal°9 °

C gmt ^aliFeZ-
mtssaaddiem xxvn vel xxvm
decisio re- 27a ddi'
rtusad diem xxvm Augusti,
dicensin notis-
Augusti.Quo- Co,UuretiamPar m ,diexxv,i,^.
niam vero hac di<> xxvn
nondumea reperi- A ;;
musdocumenta, quibus publica hujus
Papa> Vi^nscp., aed ie
veneratio, tunc temporis
haud satis certa
nunc evadat certior; videbimus Mss., q Uas reliqmt
Bollandus noster siana
^ostr^^SL
die crasti- tur e Kalendariis
na, an alicundeea anonymis.
se oblatura sint ratio- ErTtliut
nummo, a,
quaepersuadeant.illumCce- Vi^Hia S. I Aug-ustm, signalur in
Mtbusannumerandumesse.x^m Aug-usti .

Oflicio Ca-
nomcorum Regularium
^/^sauetorumHermetisetSS
apud
Lateranensium.
Florenttntum scribitur c n xxvin Aua-usti
memoria. Ex j

M ^ Carpetania
i *
Bl^qun, prout dicit ^ 6 ^"' ^tiatio si-
in notationibus,
dediea- gnatur
anat\ IrTi
Toleti r
" '

t oueecclesiao, se„ ccemeteni in

eidcm commu- apud Tamavum-
ni, hodie venerationem
habuisse, ex eocon-
^nnotis.sicutalibiassolIt.varTaTuio
ctaril 'cet>qU refert expersonatis
oddiesequentiHermesBasS fabulatoribus. Ferra-
f-•™x,v H.,,ctobri nus ad diem vm
Septembris in suo Catalo
s di,„,, timven
mnntiquiss.mo fragmento
^;; 90 generali haec habet , In Hispania
Eomani M. apud 8 GuW-
Buchenum, „t SU o kco 1* d,acon. exJoanne
monstrabitur. Dein- Marieta, quemctiat
<*e agxt
deccemeterio utrique Martyri
"'" ni eorujnque com- sale Castellam ad
n 'inibus appellato.Quo- eumdem diem. Roqamu?
C ntam vero tn sola conjectura
ut n, quorum interest,
manet Florel- suppeditent^a
;:z;r
a ill s Martyres
?
'O "'>'<m postttone
ne«™
determinari certo po-
' ^l depubltco ejus cultudoc
^^musdemoaddiemmodoTcinl'
nta-Msi
^fdepr^dictis.andealiissynonymis .nterritorioI!iv ensiinA ! ,

q „itani^:\S ;::;; i ::;;-

musjectorem pro celeberrimo tyns .iib Gothis. Iia
h ac dieFerraZs
S. Hemete mnotts locum describens, aui
fd ^::M " mstri
vatoT \
^l^^^i^MartyrotogZn
>sUihr Adde,
"" xxvii Augustt
ouast
, ,
^9usti; ProB.sitZZ

ijiiod

MartyrologioantiquisslmolaTZ
' ^ononadObser-

apud Bucherium hoc

in Tndiculo
, seu varZ
ep.seopa.isAquit.interTofosamSc

Baudr
parva
:
, ltl/I , :H
m Occitania superiori
^ Rivi

S 'Sf^
at

eniscon»^
, ,V
^^
.

'• leaai
r :
Q uint ° Kalendas (SeptZbris)
vasconiseetConseranorum efc. Ferrariu* in
San ctse festivitatem s ^notiscultumpr
,. lstlu
f sed c„; XdictisZZrobZ
,
l
ExTab. ilhus eccles. Locus
noots idetur. Assignamusitaque
"b. in
propna cccles. colitur
Maetres £ur
!
lectoriarl Sed 9«J.«! '

mvorem Martyrem hunc annuntiat

instructionem
tembris, xxvin Augusti
x.x Maii
'
Sn^
"" Sep -
brts Rogamus igitur eruditos
S2to2T
s '"<-'.s S
m i.T„, ianim;| Galtoslt
i
.

s( x, ^oresdeeonotiUassubnrittereZ—
non gra
ventur ad nos; quod si ftat M»
' bl fi*,»*ri huncesse
locumdareinlper
dietum
"£;^T V
nos 'roaddtem
IxSe
r
modo
•J"l.n„„ n) ,,;." l,,ri ^
,,( '"
SanctiNinianiepisc
etcnf;''''>'"*''
I

Ar ernens™. in ejus-
oue fe7o
'^ributa
2 a
!/

;Z t
?
m leCHoneS
FlorariumMs s%, >
,«
*°*l>™
hnMur ™ Martyrolo-
:Ze'T IT"
' '

eg gioRomano
nensi hac dil x
^ ^UZiT£u^Z
rt
VI ?£?* f *?»* Tur°- TranslatiosanctiLambertidc^:

no 1573 edttum,
1

;^
mAdditionibus. At Flora-
> ium
 ::

DIB VIGKSIMA SEPTIMA AUGUSTI.

rium nostrum Ms.ApudLeodium, eiS.Lam- diem v Aprilis. Coluntur in Romano D
berti episcopi et martyvis scribit distinctius. \xv Octobris
De S. Lamberti translatione meminerunt eti- Romae passio Nemesii diaconi et Lucillae filiao

am Wionus, ac Menardus quorum hic non : ejus, qui capitis plexione, jubentibus Vale-
apponit Leodii ; sed ille neuter raartyris.&e- : riano et Galieno consulibus, ob confessionem
vertiusChronologiseantistitumLugdunensi- Christi sine audientia perempti sunt. Annun-
um parte i in S. Lamberto, hanc de qua ex t auctaria sub Flori nomine
tiatio est inter
Molano egimus, translationem intelligit de ad Martyrologium Bedx ; prout apud nos
isto prsesuteLugdunensi non autem deLeo- ; editum est antetomum n Martii. InterPrse-
diensi. Sed quandoquidem hujus episcopi termissos ad diem xxv hujus mensis dilati
Leodiensis ac Martyris natalis inscribitur sunt ad xxxi Oetobris.
Martyrologio Romano ad diem xvnSeptem- S.Rufus episcopusMetensis indicatur in aucta-
bris, poterit tunc inter alia, quse ad ipsum riis ad Usuardum nostrum hac die. Est in
spectant, tractari de translatione ejus. De , Romano vn "Novembris.
Sancto autem Lantberto, uti apud nos vo- Apud Nolam, sancti Felicis episcopi, sub Mar-
catur, archiepiscopo Lugdunensi, egimus ciano praeside, cum aliis triginta martyrizati,
tom. ii Aprilis,die xiv, apag. 215. Super- sicut inter auctaria Usuardina dicitur e
est, ut tectorem mittamus ad memoratum codice Bruxeltensi. Pr&sidis itlius natalis
modo diem wn Septembris. etiam habeturin Appendice ad Martyrolo-
Sancti ao confessorisLiberii PP. Roraani annua gium Adonis, sed absque titulo martyris,
memoria notatur apitd Grsecos in Men<eis acSociis. Colitur inmartyrotogio Romano
magnis typo editis. Illum etiam laudat Sy- una cum dictis sociis martyribus
naxarium ex Menologio, jussu Basitii im» xv Novembris.
jn-ratoris collecto, apud nos vulgatum ad InMonte Synaelevatio, sive translatio corporis -e

calcem tomi i eum me-

Augusti. Latini vero sanrtissimaeKatherinae, virg-inis et martyris
morant die xxm Scptembris quo et nos eum ;
habeturinnostro FlorarioMs. Cotitur lurr
B differimus. Exspectet itaque lector dicenda Sancta xxv Novembris.
adeumdem diem xxm Septembris. Translatio SS. Saviniani et Pontentiaui marty-
SS.Martyrum Crispini et Crispiniani sacra pi- rum anuo salutis dcccxlvh inMs. nostroFto-

gnora transhtia dicuntur in Supplemento rariosignatur.Spectantaddiem,quoinMar-

apud Saussayum hac die, et apiid nos ad tyrologio Romano exstant, xxxi Decembris.

DE S. jETHIOPE eunucho per s. philippum

DIACONUM BAPTIZATO
SYLLOGE J P.

Gultus apud Grsecos ; historia sacra variis observationibus elucidata

elogia Patrum; locus ac tempus.

C
Anno Chiiisn e publica hujus Viri ceneratione apud anima, aqua ba pt ismatis ablutus. De altega-
xxxiv vel Gnecos faciunt nos certiores eorumdcu tis prooerbiis plura scribantur inter Adagia
XXXV.
Cuhu*
im Gr*ct*
f Fu» D
hodiema
Fastisacri, qui illum tamquam Sanctum
die annuntiant. Menologium enim
apud Paulum Manutium, anno 1603 Ursellis
exusa, a pag. 176, et a pag. 992. Redeamus
ab Henrico Canisio editum ex Latina inter- ad Sancti cultum.
preiatione Cardinalis Sirleti, ita eum refert 2 Apud Ferrarium in Tndice, qui post No- i attrritur:

NatalisS. JSthiopis Eunuchi a beato Philippo vum catatogumSanctorum habetur, sunt ista:
diacono baptizati. In Menxo Chiffletii sunt Eunuchus Beg.Candacis x Septembr. in -Ethio-
ista : Euvo*jyod [jx-zigO. Id est olv.o fyiMiznov. pia. Quod ubi invenerit,nos latet nam : in con-

Eunuchi baptizatia Philippo. Quibus addipos- textuipsiuscatalogiadcuuidci diem nihil in-

sunt Menwamagna Grsecorum impressa, in venimus de illomemorix proditum; nihit iiem
quibus scribitur J&thiopis eunuchi baptizatio tunc apud Jobum Ludotfum inFastis $a\
ecclesicV Mthiopicse pag 427. SedquaudiKjiu-
per S. rhilippum, et additur duptex versiadus .

Grxcus, quem more nostro sic reddimus La- demannuaipsiusmemoria notaturin Fcstis;
tine :
quos protulimus judicamus ei locum deberi
;

ivr,G --' z
-'/~/y* ~VJ irapotftiav ffiraotov' hacdtein Operc nostro. Papebrorhius /wster
\.z-j/.xi;i7?.i yap /.y.'. rretpuxws Ai $ioy, ad diem vi Junii, lomo i ejusdem mensis,
.'aruuiuiaedictum arguit vir hlC spado : pag. G18 et sequentibus tractavit de S. Phi-
llic naraque natus .Lthiops, rii candidus. tippo, uno ex septem primis diaconis, ac de

Est invcteriproverbioMl\\'\oyzm lavas. /Ethio- Ehinucho peritlum baptizato :cui tilidum San-
pem dealbas. Prxterea xEthiops uon albescit, cti non tribuit, guia putabat solam ipsius ba-

\ ou '/.iJAzivirzi. Idest
.Ethiopsuou caude- :
ptismi memoriam haberiinMenteis, unosim-
ad quod ultimum attuditur hic Q poeta : plici disticho ibidem expressam hacdie. Nam,
acil :

.Etliiops; contra hae dicit pdrce- re necdum tunc matura, ita loquitur Atque :

quasi dicat .-

albescit in haec
rnia, nativum mutat cotorem, et
 '

(;
DE S. J3THIOPE EUNUCIIO.
AOCTORI
hffic eo retuli (egerat de laudati Eunuchi apo ipse quoque, Ecce aqua, quid
J. P. me prohibet ba- D
stolalu ae martyrio, ex pseudo-Dorotheo , Temporis occasionem arripe etc. Simi-
ptizari.
Maffeio, ac Mcnxis xi Octobris) quod Eunuchi hs error est in Grsecorum Menotogio, quod
istius bapiisraus recolatur quidem in Menaeis Basilii imperatoris junioris jussu conscri-
per simplex distichon xxvn Augusti j ipsius au- ptumprgenotatur apud Ughellum tomo 6 Ita-
tem ut Sancti nulla in totis Grsecorum Fastis liaesacrw,ubivot. 1101 impressionis prioris
mentio fiat. En nunc textum sacrum, in
tibi dicuntur ista Philippus Christi apostolus.
:
.
quo ista de eo memorantur in Actibus Aposto- obviam factus Candaci eunucho reg-inaa JSthio-
lorum cap. 8, >-. 26 et sequentibus : pum etc. Consuli etiam potest tomus noster
mtrratur hi
Angelus autcm Domini locutus cst ad Phi-
3 supra citatus, in quo error idemjam pridem
storia rei ge
$t,r
lippum dicens Surge, et vade contra meridia- :
correctus fidt*
num ad viain, quse descendii ab Jerusalem in
Consideremus secundo, an
Gazam haec est deserta. Et surgens abiit.
6 et quam pro- 0,'*crvati
9ni ,
:
Et fessus fuerit religionem iEthiops eunuchus bus
eccevir /Ethiops, eunuchus,potensCandacis
re-. ante feticissimam suam acmirabitem in
Chri-
gina^thiopum,quieratsuperomnesgazasejus, sto regenerationem. Eusebius lib. %
Ecctesia-
venerat adorare in Jerusalem. Et revertebatur sticcv historicv cap.
i, pag 40 editionis
sedens super currum suum, leg-ensque Isaiam atque
interpretationisValesianse indicai eumfuisse
prophetam. Dixit autem spiritus Philippo Ac- : gentilem, sic scribens : Porro cum
salutaris
cede, et junge te ail currum istum. Accurrens Euangelii pra±dicatio novis quotidie
incremen-
autem Philippus, audiviteum ]e«-entcm Isaiam tis aug-esceret, divina providentia
prophetam,
quemdam ex
Putasne intellig-is quse le-
et dixit :
proceribus JGthiopum reg-inaj in Judseam
ad-
g-is? Qui
Et quomodo possum, si non ali-
ait :
duxit.. Qui cum a Philippo cjelesti visione ad-
quis ostendcrit mihi ? Kogavitque Philippum,
monitoprimusexg-entibusdiviniverbimysteria
B ut ascendcrct, et sederet secum.
Locus autem percepissct.totius orbis fideliura primitite
factus,
Scriptura, quam leg-ebat, erat hic
Tamquam : inde in patriam reversus. Dei notitiam,
et Ser-
ovis ad occisionem ductus est
et sicut aguus : vatoris nostri salutarem in terras
coram tondente se, sine voce, sic non adventum E
aperuit primuspnedicasse fertur. Baroniusad annum
ossuum. tahumilitatejudiciumejus sublatum
Christi 35 num. 27 hanc opinionem
est. Generationem ejus quis
corrigens,
enarrabit, quoniam Eusebius.. mea, inquit, sententia
tolletur de terra vita ejus ? perspicue er-
Respondens autem rasse videtur, dum hunc fuisse
g*entilera, et
Eunuchus Philippo, dixit Obsecrb te, de primum
quo :
ex g-entibus baptizatum tradit.
propheta dicit hoc ? de se, an de alio Nam
aliquo ? (ut ex.. Luca3 Actis apparet)
f Mtcro texlu,
4'Aperiens autera Philippus os suum, etinci-
nondum g*entibus
ad Christi Ecclesiam erat aditus reseratus,
piens aScriptura ista, euangelizavit qui
iili Jesum. primo omnium patuit Cornelio Centurioni,
Et dum irent per viam, venerunt ad ut
quamdam suo loco dicemusinferius. Porro hunc
fuisse pro-
aquam et ait Eunuchus Ecce aqua, quid pro-
: :
selytum ex gentibus ad relig-ionem Judasorum
hibet me baptizari? Dixit autem Philippus Si adductum, caeteri omnes ecclesiastici auctores
credis ex toto corde, licet.
Et respondens ait
Credo, Eilium Dei esse JesumChristura.Et
aeque consentiunt. Multum dicit Baronius, et
jus- nimium, dum dicit omnes, ac nullum
fortasse
sit stare currum et dcscenderunt uterque
in :
nominal. Vide Cornetium a Lapide in
aquam, Philippus et Eunuchus, et Acta
baptizavit Apostolorum pag. 177, et TiUemontium
eum. Cum autem ascendissentdeaqua,Spiritus tom
2 Monumentorum eccles. nota 3 in S. Phitip-
Domini rapuit Philippum, et araplius
non vidit pum diaconum,pag. 491, Quidquid
eum Euuuchus. Ibat autem per viara Baronn
sit, ha>c
suam sententia videtur probabilior,
gaudenB. Ha-c textus sacer cujus quam
pleniore :
Eusebii, .Ethiopem hunc fuisse
explicaiione dimnorum eloquiorum proselytum
interpre- asserens, non gentilem. Cornelius
tibus relicta t nonnulla hic observasse a Lapide
suffece- modocitatus eum fuisse asserit
ritpro nostro institututo. Abyssinum
Undehquet, ait, eum fuisse g-entilem
c 5 Consideremus itaque primo, quiset g-enere
qualis 7 In VitaS. Cyprianiper Pontium
uotinulltf
fuerit .Ethiops iste mmxohxx^Augustinus ejus dia- '
« mbi*
Cat- conum conscripta, qiuc habetur ante
met in Commeniario ad Acta Opera
Apostotorum ejusdem sancti Patris anno 164S
cap. pag. 115 scribit, Parisiis edi-
y
F
8, nomen eunucki sxpe ta, dicitur pag. 3 Ille
non significare aliud (Eunuchus) et Judaeus
:

, quam aidse prin- erat, et de templo Domini

cipis alicujus administrum ; veniens prophetam
sedphrasim Gtrm- legebat Isaiam, etsperabat inChristo,
cam (quamsubditinnotula*Avr pAi$ty £J ^-J/0; etsi non-
t
dum cum venisse crediderat. Et vero
fovxatiK KauAxxH etc.J potius facite cre-
signiftcare ve- di potest, quod Judccus fuerit.
rum eunuchum regni primatum, vet aid&re- Nam pr&ter-
quam quod Jud&i tunc iemporis ubique di-
ginse Candacis nos tamen e textu
Grmco id :
spersi essent favet huic sententix
confici, non salis perspicimus. Et vero
;
iter ejus ex
apud JEthiopiaJerusalemversus.ut Deum
Cangium in Glossario medim latinitatis
adora-
in ret. Favet item lectio sacra
voce eunuchus sumitur Tsaiiv propheUv
itta vox pro dignitate itautexjam dictis conctudere nobis
in palatiis imperatorum, cui erat liceat
curm au- opinionem illam magis accedere ad
gustale cubiculum et pro cubicutario similitu-
sed : .-
dinemveri, quse statuit S. yEthiopem^
Qrsece ibidem tales indicantur sub nati-
nomine vitate, vel
saltem religione Judseum extitisse
etwGxoi, etiamsi de veris eunuchis seu
spado- seuproselytum. Cometius a Lapide
nibus ibi non sit sermo. Cur ergo in hanc vo-
textu sa- cem exponens in Actorum caput
cro voxzvvovxpt; verum eunuchum
denotatpo-
% vers. u
Proselyti, inquit est vox Grseca
fctts, quameunuchum
dignitate, seu princi-
y

(cujus radix cst Ttpoaipxpncu, advenio';)

TrpotreAurot!

Pcmpdlatinum?Sunt, qui JJthiopi eunucho advenjs vel -\dventitii, qui scilicet

id est*
nostro, cujus nomen ex g-entibus
noneayprimit textus sa~ advenicntes aggregabant se JudaMs,
cer perperam applicarunt nomen Can- eoruraque
,
circumcisiouom et sacra capcssebaut.
>
quod ipsius erat proprium
reginee.
^ConsideremustertioMthiopumreginamCan-

^
'
S QngoriuB Nazianzenus iomo i,
- cx V iicato.
,.
oratzone 40, ou* est in
dacem,apudquamS.m\io^swn?na gratia ac
dignitatevalebat,etde quatextus sacer.Catme-
Zlabet
MAafttf.-Ehihppu Zr
in
anni 1609
sum.-esto Candaces. Dic
i ° niS
****** tusanteadesignatusaffirmat,JEthiopes,dequi-
bushicest sermo, esse incolas insidtc vet penin-
sulw
 :

DIE VIGESIMA SEPTiMA AUGUSTI.

7
Meroes, super et in meridie Mgypti femi-
; manibus habuerit. Ideo non cum vehemen.ia lCTOSi
nas tunc temporis in illa regione dominatas illi
narrat, sed mansuete immonecprius JP.
fuisse; reginas plurimas, qiuv Candacis no~ loquitur,
;

quam interrogatus fuerit, donec ille rogavrrit!

men habuerint, ibidem notas; Ptinium, et Quod rero nesciverit tarda molimina SpirUus
alios varios videri dicere, quod nomen illud sancti in ipso gratia idemsanctusprmsutpag.
ordinarium eis fuerit .-
hinc creditum fuisse 155 e.vponit, his sacrx Scripturx verbis,
anonnidtis, quod Candacis nomen esset gene-
Deinde venerunt ad quamdam aquam, et
ricum, auctoritateny supremam significans. ait •

Ecce aqua, subdens Haec valde ferventis

Strabolib. 17, pag. 820 editionis Parisiensis,
i
ani-
mae sunt. « Quid prohibet me baptizari
quce anno 1620 in tucem prodiit , regina: Can- »F Viden'
ejus desiderium?Nou
daces meminit, quas pernostra, inquit, tempora dicit:Baptizame : ncque
tacet sed medium quidpiam
:
inter desiderium
JSthiopibus impetravit (lege imperavit nam : et reverentiam Ioquitur. «
in Grcvco est
$$$) virilis sane mulier, altero
Q ui pro hiuet me
baptizan „?Vide quomodo
oculo capta. Plinius tib. 6. cap 29 absoluta dogmata
.Edificia op- habuit nara propheta omnia
pidi (Meroes)
:
continebat, iucar-
pauca esset refert regnare femi- : nationem, passionem, resurrectionem,
nam Candaocem, quod nomen multis jam annis assum-
ptionem, futurum judicium qua;
ad reginas transiit. Strabopag. 821 Regni,
:
ipsimagnum
in- indidere desiderium.
quit, caput est Meroe urbs ejusdem cum insula
11 S. Hieronymus tomo ±>,parte 2
nominis. Eusebius supra laudatus suo etiam Qporum « ff«n>,. y -

qiuvanno 170G Parisiis vulgata fflid:

tempore morem hunc gubernandi obtinuisse pramotantur,
in Ub. "'irrrsusJovinianum cotumna 156*
i

sic scribit Quippe moris est etiamuum illis

:
mascutam ejus fidem laudat Spado illr aii :
gentibus (sEthiopibus) muliebri imperio guber-
regimeCandacisiu Actis Apostolorum,
Consonat S. Joannes Ghrysostomus ho-
nari. qui ob
roburfidei, vin nomenobtinuit.
milia 19 in Acta Apostolorum tomo 9 novissi- InepistotaW
secunda ad Paulinum presbyterum
B mse impressionis, pag. 154; ubiverbis sacris, toco prd-
dicto a cot. 570 viUv ipsius
Ecce vir .Ethiops eunuchus, potens Candacis probitatem ac stu-
dium religionis indicat Ego, ait, ut E
reginae ^Ethiopum, luvc subjungit, non ex
.-

de me
more mtenm loquar, nec sanctiorsum
hoc Eunocho
tantum, sed ex lege id factum scribens Hinc, nec studiosior
i
qui de ^Ethiopia,
:
id
est de
ait, liquet, illam ipsis iraperasse. Nam olim extremis mundi fiuibus venit ad
templura,' re-
mulieres imperabant, ethasclex erat apud illos. liquit aulam regiam : et tantus araator legis,
Tdlemontius, quem supra allegavimus, in no- divinsque scientiai fuit, ut etiam iu vehiculo
ta%, apag. 190 dispulat, an yEthiopes sem- sacras litteras legeret. Et paucis interjectis,
per gubemati fuerint a reginis suis. Quibus Eadem, utiaddit, hora credit Kunuchus, bapti-
referendis supersedemus cum ea, qiuv dixi- .-
zatur, fidelis et sanctus est, ac
de diseipuio ma-
mus, abunde sufficiant. gister. Nec magister dumtaxai paucorum ft-
S. JEthiopem
9 Consideremus quarto elogia, quibns S. Eu- ctics est, vel quasi privatus
laudant sedpublicus Eu- ;
nuchus taudatur a sanctis Patribus. Pruden- angelii prxco qui videticet, teste
; eodem S.
tiam ejus cum animi demissione conjunctam Hierony.no tn„ l0 z Operum citatorum
<„Isaix
memorat S. Joannes Chrysostomus locojam caput 53, cot. 385, apostolus genti .Ethiopum
citato ita loquens Sed videqnam prudenterse:
missus cst. idque non sine quodam mysterio
:
:
excuset euuuchus » Et quomodo possim fin- :
nam, prout scribit idem sanctus pater in epis-
" tettigere); nisi quis ostenderit raihi? » Xon tola 86 at. 27 ad Eustochium, epitaphw ijisius
respexit habitum : num dixit : Tu quis es? Non matris, tomo A parte 2 cot. 075,- Ccepit per
redarguit, non arroganterloquitur; nonse scire viam vctcrera pergere, quae ducit Gazam.. et
dicit,sed ignorare fatetur ideoque discit. Et tacita secum
:
volvere quomodo Eunuchus
mox discendi cupiditatem ejus commendans,
,

-Ethiops grntium populos praefiguran.s, rauta-

sicpergit idem sanctus Pater Monstrat vul- .-
verit pellem suam. De ejus prxdicatione dedi-
nus medico novit ipsura haec scire, et velle do-
:
mus superius Eusebium.
cere. Vidit illum a fastu esse alieuura. Neque
12 Consideremus quintq locum et aquam, in 1'icus etlempnt
enim splendidum gestabat vestitum. Ita erat quibus S. Jithiops in Christo renatus est, nec
C convcrnionis
discendi cupidus, et verbis intentus. Illud vero nonrei gestat tempus.S. Hieronymus libro de ejus.

(Matthxi cap. 7 y S) Qui quasrit, invenit, in ipso Situ et nominibustocorum Hebraicorum i

implebatur. Rogavitque, inqnit (textus sacer)

»
% Operum col. 118 refert ista de toco et aqua
» Philippum, ut ascenderet, et sederetsecum ». Bethsur, iu tribu Juda, sive Benjamin et est :

Vidistin' studium? VidistiVdesiderium ?Rogat, hodie Berthsorcm vicus euntibus nobis ab Elia
ut ascendat et sedeatsecum.Sic riesciebat, quid Chebron, in vicesimo Iapide, juxta q uem fons ad
sibi dicturus esset sed simpliciter putabat, se
:
radices moutis ebullielis [ab eadem, in quagi-
prophetiam aliquam auditurum esse. Majorau- gnitur, sorbetur liurao.] Et Apostolorura Aeta
tem hic honor cst, quod non simpliciter ascen- referunt Uunuchum Candacis reginae in hoc esse
dere curet, sed roget. a Philipjio bapti/atum. In temporc, quo res OO-
•S5. JoanneM 10 Accurrens autemPhilippus, audiviteum
»
cidit,fere fonseutiunt isti auctores.Hanc nar-
Cfwytottomu» » legentem ». Cursusloquendicupidumiiidicat, rat Baronius ad annum Christi 85, cui a
lectiostudiisignum est. Illoeuim temporelege- Lahbeumin Compendio chronologico Title- :

bat, quo major est solis aestus. Locus autem hic

montius autem in Chronologio ad tomw
erat » Sicut ovis ad occisionem ductus est ».
Monumentorum
:
ecctcs. affipit eamanno Chrt-
Et hoc illius discendi cupiditatis signumest; stiS K Eos superius post itios posuimus annum
quod prophetam illum aliis sublimiorem prae 84 vel i35.

a^toxM^
DE
 ,

AOTA SANCTORUM.
D

DE S. NARNO EPISCOPO CONF.

j.s BERGOMI IN ITALiA
SYLLOCE HISTORICA
Cibca annum m -\ uemadmodum cultus S. Narni primi Ber- perfracta calvaria ; cseterum quasi per articulo-

Cutltts S.

nirtrhu ge
txxv.
Nar. *;.•.*,.
I Xgomatium episcopi certus est et indubita-
\x,tus, ita ejusdem gesta incerta fere sunt,
•.
rum ordinem
divi
adjacentia aqua chrumfusa. Haec
Narni reliquise autiquis traditionibus per-
ttafereince, etantiquorum auctoritate destituta. Ejus hibentur, Addit mox cot. 502, reperta fuisse
«° •"
memoriam annuntiat Mariyroiogium Roma- frusta marmorea, in quorum majori, minus-
num ad xxvn Augusti his verbis Bergomi : que fracto heec tantum de S. Narno legi potue-
saneti Narni, qui a bcatoBarnaba baptizatus, rint Episcopus ni Narnus Christi confessor,
:

primus ab eo ejusdem civitatis episcopus est cujussuccessor extitit sanctissimus Viator. Nu-
ordinatus. Addit Baronius in notis De quo : merus iliic positus non significat tertium
tabulae ecclesiae Berg"omensis, ex quibus etiam fuisse episcopum : nam et aiii numcri mox
B Galesinius hac die. Consentit Ferrarius in sequuntur nihil significantes, nisi /orsan li-
Catalogo Sanctorum ltalisead eumdem diem; nearum distinctionem. Ceterum hce, aiiseque
sed longius ei texil elogium, qnod ex antiquo tunc inventse reiiquige; honorifice transiatee
Officio depromptum cum novo etiam Officio sunt ad ecclesiam S. Vincentii, hodiedum S. E
concordat. Porro Sanctum coli xxvn Augusti Aiexandri dictam, ut pluribus ibi exponitur.
ritu duplici, confirmant Officiapropria illius 3 Vitam S. Narni scripserunt recentiores va- vtm e;.u *m-
ecclesicV cumantiqua tum nova ex quibus
f
rii Bergomates at fontes, unde eam hause-
; Pf" nr**ttoto
'"" mr,u
Officium S. Narni infra describemus, quod rint, non assignant. Ccepit Marcus Antonius '

gesta ejus, ceteris probabiliora, in ilio refe- Benatius Vitam iitius Latinam, quam perfe-
rantur. Verum a quo tempore S. Narni festi- cit,ediditque Joannes Antonius Garnerius in
vitas Bergomi cceperit ceiebrari, non satis Commentariis de Vita et rebus gestis Sancto-
constat. Cuttum illius non admodum essean- rum Bergomatium verum nuiius uspiam at- :

tiquum, suspicio esse posset, quia apud pree-
cipuos Martyrologos, quales Ado, Usuardus,
ceterique ejusdem fere temporis, nidla de eo
habetur memoria. Verumtamen, si corpus
ejus anno 008 translatum cum S. Aiexandri
aliorumque Sanctorum corporibus (ut tra-
dunt scriptores Bergomenses, quibus consen-
tit Ughellus in Italia sacra tom. 4 editionis
postremae col. 427, ubi ait id illatum a B. Ai-
berto episcopo Bergomensi in novam S. Aie-
legatur aucior antiquus. Eadem fere methodo
Italice scripserunt hanc Vitam Marius Mu-
tius in Historia sacra Bergomensi, et Cieiesti-
nus ex Ordine Capucinorum in Historia
Bergomensi quadripartiia tom. 2, pag. 17 et
seqq. Nec desunt alii, qui brevius de S. Narno
tradunt eadem, quee ipsi midtis verbisct sen-
tentiis exornant. ltaque, cum moris nostri
non sit recentiorum scripta edere de rebus
antiquis, omniaque fere qucvipsi scripserunt,;

xandri ecctesiam) necesseest, a secuto sattem
x reliquice ejus in veneratione fuerint apud
Bergomates ; indequeverisimiteest, festivita-
tem Sancti jam itto tempore celebratam.
C 2 Anno 15G1 corpusS. Narni cum aliis San-
corptu ejus ctorum corporibus inventum est in ecciesia S.
iegantur in Officio S. Narni ; sufficiet ad pro-
positumnostrum hicrecitare lectiones secundi
nocturni ex Officiis propriis ecctesicV Bergo-
mensis, impressis anno 1707. Hse autem pag.
ISpro festo S. Narni ad xxvn Augusti hujus-
modi occurrunt : j»

Aiexandri, quee propter novas urbis munitio- 4 Narnus, opibus, honoribus, et ing-enii glo- cujuscompen-
ventum et
(ramlatum nes eo tempore destructa est, illatumque in ec- ria Bergomi tum floruit, cum sanctusBarnabas diHTn

clesiam S. Vincentii, cuinomen S. Atexandri apostolus, jactisMediolaniChristiansefldei fun-

deinde datum, ut latius diximus ad xxvi Au- dameutis, ad propag-andum relig-ionem Bergo-
gusti in S. Aiexandro num. 24. Referuntur mum se contulit. Hujus prsedicatione Narnus
hnec in litteris Frederici Cornelii, qui tunc commotus pervestigandaeChristianae religionis
Bergomensi ecclesix prsesidebat, apud tauda- veritati se dedit. Brevi in ea tantum profecit,
tum Ughellum col. 500 et seqq. Primum col. utcum rerum divinarum scientia
reliquos cives
500 dicitur sub choro templi tocus fuisse sub- anteiret, ecclesise Berg-omatis
primus antistes
terraneus coiumnis et fornice suffuitus in quo , ab eodem Apostolo renuntiatus sit quod onus :

tria erant sacella totidemque altaria in itto ; etsi subire recusabat, quod se uovum in fide

autem sacetlo, quod ad dexteram erat ioca- humiliter diceret, veritus tamen, ne culpam
tum, corpus Narni servatum fuisse irrefra-
S. , incurreret, Barnabae persuasioneet hortatu ad-
gabilibus , inquit memoriis comprobautur.
, duetus,illud suscepit. Qua auctoritate nitatur
Deinde inventio co^poris sic exprimitur col. MediotanensisS. Barnabse prsedicatio quam ,

501 Altera vero (ara) a dextris divo Narno di-

: incertam atiqui putant, videri potest in ejus
cata, et arcula pene adhaerente in sarcophagi Actis tom. ii Junii pag. 129 et seqq. S. Narnum
speciem ex lapidibus et caimento, simili modo primum episcopum Bergomensem fuisse
sublatis, post perfossum pavimentum, et lapi- eumdemque a S. Barnaba constitutum, ex
dein, qui subter j;icebat,revulsum, solo aliquan- traditione, opinor, credunt
Bergomates at :

to altius cxcavato, alius lapis detectus, qui, dum
levaretur per longum, scissusapparuit. Is con-
teg-ebat monumentum albo cx marmore long-i-
tudiniscubitorum trium, aut eo amplius. In eo
erant aquae limpidae unciarum trium, et ossa
humani corporis, disjuncta quidem inter se, et
hanc traditionem antiquorum auctoritate ne-
queo confirmare.
5 Etsi turbulcntis illis temporibus magni erat cx °^ ei9
negotii rudem, et imperitam multitudinem sse-
vientibus maxime persecutionibus, a Gentilium
superstitioneabducere,paternotamenNarnistu-
dio
 :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 9

diooranibus difficultatibus cum aperiis, tura clande- raaximum sui desiderium universEe civitati reliquit-
stinis non solum constanter, sed etiam prudenter Ac priinum in sacello sancti Petri quod ipse con- ,
J. s.

occursum est disp iribusque hominum morbis dis-

:
diderat, sepultus: inde in ecclesiam S. Alexandri,
simili mediesraentorum g*enere consnlt.um. Itaque atque ea diruta, in S. Vincentii translatus est. Qua
cum nascentem ccclesiam Bergomatem, et idcir- postmodum ex Sedis apostolicae decreto utii san-
co infirraam, ac debilem accepisset fidei disci-, cto Alexandro dicata, et in antiquse ejusdem ca-
plina corroboratam reliquit, verique pastoris spe- thedralis locum subrogata, ibi in ara maxima una
ciem, quam Apostolus scriptis coraplexus est, vt- cum S. Alexandro, et sociis Sa-
collocatus cst.
ta3 sanctitate, et doctrina expressit. Addunt scri- cellum S. Petro structum referunl passim Bergo-
ptores quidam Bergomates adgesta S. Narni, pc- mates scriptores .Vellem addidissent, quo res illo
regrinatum fuisse in Hispaniam ad sepulcrum nitatur fundamento .Garmerius in Vita foL 10 mor-
S. Jacobi. At illud non modo veterum testimonio tem Sancti innectit anno Christi 75; huic autera
destitutum: sed parum quoqueverisimite apparet alii Bergomates passim, et Ughellus quoque tom.
aut credibile. 4, col. 410 consentiunt. Alii triginta episcopatus
recitatur 6 Cum igitur multos annos magno cum discri- annos t alii,iique plures cum Ughello, viginti tan-
mine ecclesiam Bergomatem auctoritate , exem- tum attribuunt. Non tubet hisce me immiscere,
plo, ac pervig-ili cura sanctissirae rexisset: ingra- aut hwc studiosius discutere ,cum nulla assignen-
vesoente aetate Viatorem Brixiensem sibi sufficit: tur monumenta antiqua. Mortem igitur Sanctiex
demuraque ad Dominum, cui totis viribus inser- opinione Bcrgomatium innexuianno 75.
vierat, migravit sexto Kalendas Septembris, ac

B
DE S. RUFO EPISCOPO MARTYRE E

CAPU.*; 1N ITALTA

SYLLOGE HISTORICO-CRITICA j, s.

Stfl HNRM S£ eminum hac die\xvn Augusti Rufum Capuse quoque mentio fiat ad xxv Augusti, ut in aliis quo-
CULI I. attribuit Martyrologium Romanum, quorum que inveni. Antiquissima etiam Martyrologia, a
DuO Hnfi in
r, alter episcopus, alter diaconus fuisse credi- Martenio vulgata tom. t Anecdotum Rufi memi'
ecclesia Ca- col. 1559; Rufi Martyris.
/iiiiifiir hodie.
tur uterque martyr. Utrumque hodiedum cum ti-
t
nerunt. Autissiodorense
tulis memoratis colunt Capuani, diebus tamen di- Morbacense col. 1579: Rufi. Turonensecol. 1589:
Wnni inlfi :

versis, videlicet xxvii, diaconum cum

Episcopum Ruti martyris. AntiquumKalendarium Corbeiense
socio alteroxxx Augusti. At cum distinctio duo- col. 1601: In Capua natalis S. Rufi martyris. Katen-
t

darium monasterii Lyrensis: Sancti Rufi mart.

rum Ruforum ne ipsis quidem Capuanis semper
nota fuerit, atque olim non nisi unus Rufus ibi- Hieronymiana denique apud Ftorentinium: In
Capua natalis sancti Eufini, de quo Florentinius
dem in veneratione fuerit sine episcopi titulo, non
desunt eruditi, qui de illorum distinctione, et de dubitat, utrum legendum sit, Rufi. Vides, opinor,
episcopatu Rufi Capuani etiamnum dubitent. Ho- lector, ex aggtomeratis hisce Martyrotogiis,quam
rum itaque dubitatio nobis necessitatem imponit varie annuntietur S. Rufi memoria: attamen in
disquirendi hoc loco, an revera Rufus alter Ca~ eo omnes hi Fasti conveniunt, quod nullibi mentio
de episcopatuS. Rufi nultibi quoque annun- f
p puanam rexerit ccclesiam, ilteque ab attero Rufo fiat ;

videatur distinctus. Nec modo episcopatus S. Rufi,
ejusque ab altero distinctio in dubium vocatur
sed alia quoque veniet tractanda controversia an
Rufus episcopus diversus sit a Rufo patricio,quem
S. Apollinaris convertit ad fidem Christianam:
namque et hic distinctioncm agnoscunt aliqui.
Hisce prcemonitis, audiamus ,quid de S. Rufo,«?p2-
scopo, ut credunt Capuani, et martyre scriptores
tietur geminus Rufus, attersolus, atter cum socio
Carponio, vet Carpoforo; sicut hodiedum memoran-
t
tur apud varios. Hoc tamen argumentum exigui
hactenus momenti est contra Capuanorum senten-
tiam.
3 Vetus Martyrologium Romanum, quod Adoni vtem many
prieluxit, propius accedit ad sensum Capua- mtvgivarii
m n£, '"_m
norum, dum Sancti mcmoriam ad xxvn Augusti faiise[
docent
!

sic annuntiat Capuai, Rufi martyris Appolli- ci converautn

et martyrologi affcrant, ut ex iis utcumque inno-
: ,

tescat, quid statuendum videatur de gemina con- naris discipuli. Ptura adjunxit Ado hunc in mo- aS. Apoltina
re
troversia jam memorata. dum Apud Capuam, natalis sancti Rufi raarty-
:
;

ris, quem docuit et baptizavit beatus

AppoIIina-
tonis ex iltia 2 Imprimis Martyrologia antiquissima, nomi-
in tvuiquit
ne S. Hieronymi a variis edita, ad xxvii Augu- ris, Petri apostoli discipulus cum esset idem
,

Mtirtyrohgii$ diynitatis. Adoni fere consonat

sti annuntiant S. Rufum martyrem, interque ea
noffcrimui.
nonpauca reperiuntur exemptaria, quie Campa-
niae et (Japus illum adscribunt. Rhinoviense et
Richenoviense, apud nos post tom. vn Junii edi-
ta, tantum habent: In Campania Rufi. Editum
ab Acherio tom. 2 Spicilegii pag. 17: In Capua
natalis sanctorum Rufi, Mag-ni. Socius ille Ma-
Rufue patriciie
Usuardus. Sed qusedam Usuardi auctaria fusius
rem exponunt apud nos ad dictum diem. Accipe
pro omnibus verba editionis LubecoCotoniensis:
Apud Capuam natale beati Rufi martyris, patricii
Romanorum. Uic ducatum tenebat apud Raven-
nnm cujus filiam defunctam beatus Appollinaris,
:

Petri apostoli discipulus, a mortuissuscitavit:

gnus in aliis Mss. inventm non est, quam in Cor-
bcie?isi,ex quo editio hxcfacta. Getlonense ibidem
editum pag. 33 meminit Rufi martyris, et deindc
Rufini ad eumdem diem, licet Rufini cujusdam
Augusti Tomus VI.
unde
etipsecum uxoresua etfilia ac tota familia, nu-
mero cccxxiv in Christo baptizati sunt. Beatus
veroRufus apud Capuammartyrium suumconsum-
mavit. Prcvtermitto Bedam Plantinianum, Not-
6 kerum,
 10 DE S. RUFQ KPISCOPO MAKTYRE.
tKTOM kerum, Wandctbertum aliosqite hisce quoad iiamque ejus domisusesepuitos esseintumba mar- D
, ,
J. s.
rem consentientes et adjungoverba Florariino-
: mor^ea nam constat apud Romanos lege duode-
:

stri Ms., in quo mariyrii tempus additur Apud : cim tabidarum vetitum fuisse quemquam in urbe
Capuum natale sancti Rufi m irtyris ,
quem do- sepelire, ut observat Aringhus in Roma subter-
cuit Apolliuaris, Petri apostoli discipulus. Cum ranea iib. \, cap. 2, num. 9. Excipiebantur qui-
esset idem Rnfus patriciae dignitatis , ejus filia dem aliqui ob preeciara in rempubiicam merita,
Christo consecrata est, et permansit virgo. Nun- ut idem habet tib. 5, cap. i; et Cicero lib. % de
ciatum est csesari a pnganis quod quidara vir , Legibus, ubi hanc tegem recitat: at inde verisi-
veniensabAntiochiamagicisincantationibusnomen mite non fit, Rufum domi suce sepidtum fuisse a
Jesu Christi iuduxit in urbem Ravennam, et ma- fdia, aut filiam ab ipso, prout Agnelius credi-
gna multitudo obedit illi, etiam domus Rufi pa- disse videiur dum
scripsit adducta superius
,

tricii: cui c&esar mittens successorem, scripsit ad verba. Quapropter miror hunc locum Bacchinio
vicarium nomine Messalinum ut prsesumptorera , ptacuisse, idoneumque visum esse, ex quo argu-
hujuscemodi aut diis inclinaret, aut longe in exi- mentum desumeret conira martyrium Rufi pa-
lium mitteret. Beatus autem Rufus patricius a san- tricii CapittV obitum, assertumque ab auctoribus,
cto Apollinare episcopo et martyre baptizatus est, qui Agnetio antiquiores sunt ct meiiores. Certe
doctus, et innumeris clarus virtutibus, post mul- Agnelli in scribendo crisis ianta non fuit, ut ejus
tos agones, apud Capuam civitatem illustris mar- auctoritati multum videatur tribuendum. Audi
tyrii glqria pro Christi confessione coronatus, pal- Muratorium inprsefatione ad Opus Agneiii recu-
mam vitae immarcescibilis adeptus ost anno salutis sum tom. *l Scriptorum Italnv pag. 4: Intolerabi-
lxxvih, H&c desumptavidentur exActis S. Apol- les, inquit, anachronismi se offeruut in illo Opefe,

linaris, ubi paullo tatius referuntur, ut videri etfabelliB, quas facile aetas illa amplectebatur,
potest in Opere nostro tom. v Jutii, pag. 346 et nosautem aut ridemus, autdifficile excipimus. Ex
Attamen ibi non refertur marlyrium S. Rufi,
347. hisce fabetlis uriam esse suspicor, quam protutit
nedum annus illius adjungitur, quse aliunde ac- de Rufo patricio Ravennm mortuo, ibidemque, ut e
B cepta sunt. ex verbis ejus sequeretur, in domo propria se-
9 nt6uf Banhi- 4 Subsistere hic tantisper oportet, ad dirimen- putto; adeoque non est, cur credere non liceat au~
auctorlatem
(lan >> s - l ierl possit, co Jroversiam supra indica- ctoribus ante reialis, martyrem Capuanum cum
AgneM, iam an Rufus ille patricius idemsit cum S. Ru-
> ILnfopatricio eumdem esse.
fo, quem episcopum suurn credunt CapuanuVide- 6 Verum major est difficidtas, utrum Rufus Epitropam
mus consensum pr&cipuorum martyrologorum, ille patriciuSi quem cum auctore antiqui Marty- *-R"fi>to
G nt,(>,em
asserentium Rufura patricium Capuse mariyrio rologii Romani, cum Adone, Usuardo, aiiisque 'i"

cnronatum. Hisce tamen se opponit Benedictus iaudatis scriptoribus Capu/e passum credimus,
Bacchinius, qui edidit, notisque itlustravit Opus episcopus quoque fuerii Capuanus. Quippe de epi-
Agnellide Vitis pontificum Ravennatum. Argur scopatuejus altum sitent memorati scriptores cum
tnentum Baechinio praebent fuvc Agnelliverba in antiquis omnibus episcopum iamen fuisseasse-
:

Vita S. Apollinaris pag. 125 Filiara quoque Rufi
mortuam suscitavit,etilliusin Patritiidomo
patritii
episcopium Bononiensis pcclesise usque inpraesen-
tem cernimus diem: sic autem domum illam inte-
: runi reccntiores pturimi, de eoque non dubitare
videntur Capuani. Primus, quantum scio, epi-
scopititulum S. Rnfo attribuit Galesinius in Mar-
tyrologio suo quem secutus videtur Baroniusin
:

gram , et incolumem sic , quomodo antiquitus. Martyrologio Romano, nisi quod brevius eidem
Et nunc pene annos quinque Theodoricus Bono- ewactiusque fe.mt eiogium, hoc modo Capuse in :

niensis arrtistes eaxeam arcam, ubi Rufus patri- Cnmpania natalis sancti Rufi episcopi et marty-
tiussna cum filia positus fuit, abstulit, et ad suam ris, qui cum essct patriciffi dignitatis, a beato Apol-
ecclesiam Bononiensem deportavit, ut postquam linare, sancti Petri discipnlo, cum universa f. tmilia
defunctus, ibidem sepultus fuisset. Hinc pag. 131 baptizatus est. Bellarminus quoque, dum Capua-
C sic infert Bacchinius: Quodsequitur dc Rulb pa- nie prcvsidebat ecclesisc, iltiusque antistites reco-
tritio maxime notandum est: constant enim, nunc gnoscebat, inter illos numeravit S. Rufuni, cujus
y
tandem e tenebris vindicato Agnello, Rufum pa- festum xxvn Augusti celebrari jussit Rufi et ,

tri'ium Ravennse decessisse, ibidemque sepultum Carponii martyrum festivitate in \\x ejusdem
fuisse cum filia, qnondam ab Apollinare a mortuis mensis dilata. Accedunt Ugheitus in Itatia sacra
revocata, in arca raarmorea, quam,deturbatisRufo tom. 0, coi. 297, recentioresque martyrotogi va-
filiaque,Theodoricus episcopus Boniensis, ipeo vi- rii, Tandem Michaet Monachus
quosprietermiito.
dente ac vivente Agnello, Bononiam deportavit, ut in Sanctuario Capuano pag. 133 non dubitat asse-
ea aptata sibi sepulcrum pararet. Consequens igitur rere, episcopatum S. Rnfi Capuanis esse certissi-
fit,Rufum huncdiversum esse a Rufo, qui usque in mwn. At vettem ea produxisset argumenta, qui-
hanc diem creditusest idem, et quem apostolorum bus et nos seque certi de itto esse possemus. Sic
princeps Petrus episcopum Capuanum consecrasse enim de itlo titulo omnis subiata esset dubitatio.
fertur, quique per ea tempora martyrio coronatus 7 Quippe de Rufi episcopatu dubitarunt postea «/>/><»•" ,a/
'"B

Capuae obiit. H&c tota ejus argumenti visest,iicet eruditi non pauci. Ftorentinius in notis ad Marty- ^^ ,
' '" , '"' l,
'

varia addat de Rufo Capuano episcopo, ad rem rologium Hieronymianum pag. 781 dubitanter de
contra Baronium et Rubeum magis explicandam. eo disserit: Titterilontius tom. 5 Monumentorum
•i ilta lunn 5 Non video enimvero cur Bacchinium move- ecclesiasticorumpag. 1 ZSaffirmat. paucasaut nut-
htceuenon retantopere potuerit Agnetli auctoritas ut illam , taspro ilio episcopatu afferri probationes: Solte-
videtur w omnibusatiis prsetuterit, putaveritque illa soia sa- rius quoquein Usuardoadxxvu Augustiinsinuat,
revedtndnm . _
contra iommunem persuaswnem, Ru-
, . .

tUamartyro-
its evincl > argumenta Ugheiti non esse ejusmodi, ut adver-
titlji$ fum patricium a Rufo Capuano esse distinguen- santes iis convincantur, remque utterius discu-
dum. Etenim, si verba Agneiti expendamus ctare , tiendam remittit ad hunc locum. Accipe igitur,
intettigemus, non referri ab itto, nisi traditionem tector, quid potissimum pro dignitate episco-
quamdam popularem, qua credidit rem parum paiiS. Rufo vindicanda afferriposse videatur. In
verisimilem aut credibitem; videlicet Rufum /?- ecciesia S. Prisci dicecesis Capuanw invenium est
opus antiquum, in quo imagines multorum San-
ctorum
 ;

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI II

ctorum conspiciuntur ; earum

senes atize alise ,
archipresbyteralis ecclesia, et hoc ipso die ibi agi- 4UCT0RK
J.S
viros, ali& juvenes, aliae reprsesentant adolescen- tur festum S. Rufi, ut ab archipresbytero Paulo

tes ut latius explicat laudatus Monachus pag.

f
Terno, hac transeunte, non semel acccpi.
132 et seqq.. Ex octo, qui exhibentur senes, sex 10 Tandem delabimur ad controversiam primo Rtf »» t m 1

c uan, '« d <-

certo fuerunt episcopi : unde admodum fit verisi- insinuatam, utrum hic S. Ruius atius sit a Rufo "P
mile, reliquos etiam duos, de quorum dignitate martyre,qui cum Carponio aut Larpo/oro Capua-
aliunde non satis constat, episcopos fuisse, adeo- nis in veneratione est.Non quidem ea de re dubi-

que S. Rufum, qui ibidem depictus est forma se- tant Capuani, qui ambos hodiedum seorsum co-
coronamprse manibus gerentis, qua mar-
nis, et lunt, consentiente itlis Martyrologio Romano, in

tyrium indicatur ,episcopum fuisseet martyrem. quo atempore Baronii annuntiatur Rufus episco-
Hinc episcopatus S. Rufi, non quidem omnino pus martyr, et Rufus diaconus cum socio Carpo-
certus, at saltem. probabilis apparet. Fortassealia nio, quipassi dicuntur in perseadione Diocletia-

quoque habuerunt argumenta, qui episcopalem ni. Si ea, quse de utroque Rufo referuntur. in-

dignitatem 8. Rufo primi asseruerunt. Nequean- dubiam mererentur fidem, indubitala quoque fo-
tiquorum silentium de hac S. Ruti dignitate ma- ret utriusque distinctio.Verum deeoru,,* diversi-

gnopere obesse potest nam antiqui martyrotogi

:
tate dubitare cceperunt eruditi quidam, quod ani-

non raro episcopatem dignitatem omiserunt in dadverterent, fidem Actorum vaciltare. et duos
Rufos neapud ipsos quidem Capuanos olim notos
aliis episcopis martyribus, de quorum episcopatu
aliunde satis constat. Titulum itaque episcopi re- fuisse.Certe in Breviario Capuanas ecclesise ,quod

liqui, ut probabilem, licet fatear non esse

mihi impressum est anno 14^9, nutta Ruti patricii aut
episcopi habetur mentio, at solum xwii Augusti
omnino certum.
8 Porro ex hac opinione, et Actis S. Appolli-
Officium recitandum proponitur de S. Uufo dia-
B
Uctia d« eo naris supra assignatis, in Offxciis Capuance ec~ cono martyre et Carponio ejus socio. Hinc iidem
«x Ojfiwii Ca concinnata scriptores, quos dubitare diximus de episcopatu E
clesice propriis, ad xxvn Augusti haec
puanii :

Rufus patricius exconsul et Ravcnnatis Rufi, dubitant quoque de gemini Rufi distinctione.
est lectio :

milituB dux, hoc miraculo ad fidem

conversus est Verumtamen confidimus nos sufficienter ostensu-
sanctum Apolliuarera a civi- ros, geminv.n Rufum admitti ^osse, alterumque
Cum enim statuisset
tate exp^llere; quam maxime diligebat, aegro-
filia, ab altero esse dictinctum.
co- *,riBCl Tjf"
ob qnam sanandam cum sanctus epi- 11 Primo, qicamvis Capuani unum olim
tare coepit :

luerint Rufum, nec atterum videantur cognovis-

scopus accersitus fuisset; Deo sic disponente, mor- alterum attnbue-
p tOCIO, ( '.i- iflll

se tamen martyrologi antiqui

tua est. Preces autem effundens Apollinaris, defun-
;

patricium,
ad vitam. Quo miraculo Rufus bant Rufum Capuanis, puta Rufum
ctam revocavit
quem ignorabant, cum de eo nutta in O/ficio
ilti
conversus ad Christum, cum tota familia baptizatus
habeatur mentio.Hinc dicendum videtur,atterum
est. Hac vcro de causa missus in
exilium, successu
Rnfura cognitum fuisse a Capuanis, atterum a di-
temporis ad Capuanae civitatis episcopatum promo-
ctis martyrologis, et utrumque postea
detectum .

ubi cum multos ad Christura converteret, a

tus est ttufo suo
priesertim cum martyrotogi ilti nullum
:

Messalino tentus, et eo jubente, sccuri

prffiside
assignent socium socium vero Carponium suo
;

pcrcussus, martyrium consumavit sexto Cal. Se- Usuardi

attribuant Capuani.Secundo in codice
ptembris Hsec Capuani de S. Rufo. Quod autem Augusti, pree-
secido Vaticano, apud Sollerium ad xxvu
spectat ad consulatum, fasti consulares Usuardo annuntia-
numerant Rufos at ter Rufum patricium ab ipso
primo et secundo plurimos i

memoratur alter Rufus cum socio hunc in

congruit, quam Rufo, qui tum,
nulli tempus magis sanctorura martyrum
modum Capuffl, natalis
;

anno Christi 67 cum Capitone consulatum gessit, Carponi. Ergo in itto codice leguntur dt-
ad eumdem an- Rufl et
et C. Juli.us Rufus apud Pagium dum
stinvti, ex quo suspicor hausisse Baronw.n,
num dicitur. distinant. Terlta dx-
eos in Martyrologio Romano
ttmjnin mar- De tempore martyrii non consonant ipsi Ca-
9 duabus anti-
stinctionis ratio petitur ab
ecclesiis
tyriiincertum puani. Monachus in Sanctuario pag. nO scribit, Harum altera in
quis quasmemorat Monachus.
episcopum ordinatum a S. Petro circa annum 00; utsupra dtctum
Vatto Dianm soli Kufo sacra
est,
etpag. 51 martyrio coronatum putat sub Nerone : Carponio-, quam Mo-
attera dedicata fuit Rufo et
sed rationes non allegat ullius momenti, utpote pag. 5aH sic memorat ln
nachus in Sanctuario
.-

nixas auctoritate scriptorum, quibus in re

tam
dioeccsi, circa
Tammaram, fuit ol.m ec-
sanctum
Ugheltus tom. col. 297
antiqua non fidimus. 0,
cnpituli Ca-
clesia SS. Rufi et Carponii, et erat
mortuum ponitbirea annum Su Antonius Carac- :
conjectura
puani Unde non improbabilis videtur
ciolus inMonumentis ecciesive Neapohtanxpag. Kalendario, quod ibx-
annuni ^U, addens Monachi, qui pag. 398 in
70 Capuam missum dicit circa patrtctum t
Capuanoram episco- dem exhibet, signari putat Rufum
heec verba l t fn catalogo ;

quem atta
:
Carpomo,
dum quia Rufus memoratur sine
poium a doctissirao Caidinale Bellarmino, Demum prmcipua di-
Po- ejus Kalendaria adjungunt.
sedrm illam tenuit, recognito, signatum est.
stinoiionisratiohauriturexantiquaRv&tmagtne
sterior hu>c opinio magis mihi probatur,
cum Sanctos.quor»,»
tantum toco jam commemorata etenim inter:

Rufus intei ( «jmanos episcopos tertio imagines, non reperitur Carpontus :

ibi habentur
>,n;noretur ab Ughelto, ejusque imago
post S. eumquean-
ex quo sequi videtur, atium Rufum,
Priscum Sinotum, quos antistites suos cre-
et S. aliquando Lapiuv,
fuent tiquissimum, cultum fuisse
dunt Capuani, inantiqua S.Pnsci ecctesia martym
omnino certum ap- JmterRufum, qui Carponium habutt Capu*
collocata attamen neque hoc Rufos
Zmitem. Hmc mihi persuadent,
:

paret defectu monumeniorum antiquorum.Mona- em Actts ipsts

pag. 82 cultosreveradistinctos esse : quod
chus in Recognitione Sanctuarii Capuani horum,ut monui,
Qui Capuas co- clarissimesequitur et quamvis :

de cuttu S. liufi addit sequentia :

fidem utcumqueme-
fidesvacillat eatenustamen
Rufns, colitur etiam in Vallo Dianaa, dice-
t
litur
invooatione S. rentur.
cesis Caputaquensi?. Est ibi sub
in ipsa quoque sub titulo S. Rufi I)E
Rufi terra, et
 12
ACTA SANCTORUM.

DE S. EUTHALIA VIRG. ET MART

J.S.
LEONTINIS IN SICILIA
ClRCA UBDIUM
apebrochius tom. n Maii in Commentario cilla extracta e manibus filii, aufugit.
SICULl III. Cujus rei

P
f
pra>vio ad Acta SS. martyrum Leontinorum causa coramota Euthalia, execrabilem illum
CuUut Sancfx
Alphii, Philadelphi, et Cyrini pag. oOSdocet, pro
•pud Laiinot matre convicians, audivit a fratre ipso
qua occasione nomina sanctorum variorum Sicu- Numquid :

et tu Christiana es? Maxime, inquit,

lorum Romano Martyrologio sint adscripta, sancta ilhi
offi- Virgro, et pro Christo ipso libenter moriar.
ciaque ecclesiastica de iis composita ac permissa. Quod
audiens prophanus ille, denudatam vehementer
Inter illos est S. Euthalia, cujus memoriam ad verberavit, [kfxckinth, idest, virgis cecidit)
xxvii et uni
Augustidictum Martyrologium celebrat his famulorum violandam
verbis :In Sicilia apud Leontinos snnctae Eutha-
tradidit. Iila vero Deum pre-
cata, excaecavit famulnm
qnod cum vidisset sce-
:
liae virg-iuis, quffl eurn esset Christiana, a fratre lestus Sermilianus, caput ahscidit.
suo Sermiliano g-ladio caesa migravit ad Sponsum. Hocelogio com-
prehunduntur omnia, quae de Sancta utcumque
B Carolus Antonius Conversanus inJEtherea Leon-
fide suntdigna,
tinorum gloria ad xxvn Augusti de cultu San-
SAcia longiora S. Euthaliae dat Octavius Acta fabuioit
ctm addit sequentia Ilaec apud nostram, et in
Caie-
:
tanus in Vitis sanctorum Siculorum tom. jam edita :

districtn civitates et oppida Officio proprio i, pag

eolitur, 7G et seqq.
Desumpta
sub ritu duplici. Plures martyrologos
iilasunt ex quarta 'parte tyrii,
Latinos non Actorum SS. Alphii
recenseo; at solum observo, fratrem Sanctte, qui
, Phitadelphi , et Cyrini E
quam Papebrochius in memorato Commentario
Sermilianus vocatur in Romano, Gtwcisque
Me- num. IQrecerdiis scriptam, midtisque
neeis, a neotericis pasisim nominari fabulis in-
Scrvilianum, quinatam ostendit. Edidit tamen illdm
sicuti vocatur in Actis fabulosis SS. quoque
Alphii, Phi partem a pag. 537, ob rationes num.
ladelphi, et Cyrini. llindiva-
tas. Itaque necesse non est
Grgcos illa hocloco repetere
•f
% Longius elogium habent impressa Grsecorum
aut pluribus exagitare. Jam vero
•togium :
Meniea ad diem xxvn Augusti, quodad eumdem sub qua perse-
cutione passa sit S. Euthalia, certo
diem Latinereddidit Cardinalis Sirletus in Meno- determinari
non potest, nedum quo prxcise
anno. Alphium et
logio Grxcorum hoc modo : Eodem die comme- sociossub Decio passos esse, credunt
moratio sancta? martyris Euthalia». Ha>c recentiores
fuit in ahqui neque multo post tempore S.
SiciHa, matrem habens gentilem :
Euthaliam
sanguinis fluxu martyrio coronatam, elogiumsupra datum
laborantem, quaa curataest a sanctis martyribus insi-
nuat. Caietanus in margine notat annum
Alpheo, Philadelpho, ct Quirino. Credens ita- 237, cui
affigit S. Euthalias martyrium sed
que in Christum, baptizata est cum Euthalia filia tota ejus pro-
:

: batio exfabulosis Actis desumitur.

cuin vero haberet filium, nominc Sermilianum, Videri itaque
possunt^qiuv disputarit Papebrochius
detenta est ab illo , ut suffigeretur de tenmore
(Mena>a\ , martyni S. Alphii et sociorum pag.
irpo; to id 505, exqui-
«7roirvtyvii/oei, est, ut suitbcaietur ) eo bus conjicere licebit,nonmultopost
quod in Christum credidisset medium seculi
: illa voro, ab an- terin passam esse Sanctam, fortasse imperante
Valeriano.

DE SANCTIS MARTYRIBUS
C

MARCELLO SEU MARCELLINO TRIBtWO,

ET UXORE EJUS MAMMEA VEL
MAMNEA,
PETRO, CHIRONE, AMMONE, SERAPIONE,
JOANNE, BABILA, MELETIO EPISC0P0,
ATHEOGENE
ARISTONE PESTO, VICTORE, SUSANNA, Z0ILI0,
D0MNIN0, ET MEMNONE

1N JIGYPTO

J.s.
COMMENTAKIUS PR.EVIUS
ClftCi ANMW
GGClll.
Martyres in tituto propositi varie a
martyro- Tuma civitate natalis sanctorum
logis
annuntiantur, cum alii plures alii Marcellini tribuni
fli Martyrct t ctMaunisuxorisejus,cumfilii.s. Johannis
MTM pauaores recenseant neque utlus eorum ;
et Sera-
pionis. Clerici, et Pctri militis.
cum Actis Mss. in omnibus conveniat. Patet exatiis, tu-
Hierony- xata esse multa in his nomina,
mianaapud Florentinium ad xxvn Augusti et vocem clerici
rum ahquos non sine mendis sic enumerant
eo- addendam esse Serapioni, quod
ex Actis firmabi-
In t
tur. Aha Rieronymiana
non adducam nihilo ;

enim
 ,,,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTl 1:5

p/w5 fticw afjerunt. Romanum vetus tantum

entVre cajtiteplexus est sub Licinio. Idem CulcianiLs lomoai
Tomis Marcellini etManneae. Auxit nu-
hgev habct: occurrit in Actis authenticis SS. Pkile&etPm- > S

merum Ado hunc in modum Tomis, natalis sau- :

loromi martyrum , quos in JEgypto ad ner<-
ctorum martyrum , Marcellini tribuni , et uxoris dtivnnatit , ut cideri tom. i Februarn potcst
ejus Manneas, et filii ipsius Joannis , et Sera- pag. 4-62 et seqq. Certam itaque e.ristimo pro-
pionis clerici , et Petri militis. Ab Adone non vinciam , in qua marlyres hi palmam sunt
multum abludit Usuardus , eosdem his verbis adepti.
recensens : Thomis civitate , sanctorum marty- 5 At urbs, qwm pr&dicti Martyres fasopre ni e "i urbf
Tomi$,
rum Marcellini tribuni et uxoris ejus Manneaj CkristC sangxtine devorarunt ma/ore/a patitur
Joannis , Serapionis, et Petri. difficultatem,quod Thomi, Tomi, aut simili no-
in Faitii a»i- 2 Veritm Grevenus in Usuardo nostro citatus mine a martyroiogis passim vocetur quod unde ,

mmtiantur,
sic nolat : Alibi socii Mareellini tribuni legun- accipere potuerint, non satis apparet. Certe in
* a/. Chironi;
tur hoc modo : Joannis et Babilre filiorum ejus, Actis tegitur, comprehensos esse Oxyrynchi, quae
Serapionis , et Hironis * Ammonis clericorum, , urbs erat Mgypti in Heptanomide ad Nilum
et Petri militis, qui omnes .una cum Marcello sita, nomi seu prsefecturge synonymx caput .

et uxore sub Culciano prasside, bestiarum fe-

, eademque Actainsinuan t, velin eadem krbe vel t

ritflte edomita fiammisque superatis, grladio , in alia vicina occisos esse sanctos hos Mar-
caesi , martyrium implevcrunt. Tunc subjicit tyres. Cum autem urbem Tomos in tota JEgypto
seqitentia annuntiaret martyres , acsi alios non inveniam et ne nominis quidem
,

licet hi quoque ad prsecedtentium cfassem spectent, in vicinia Oxyrynchi; conjjicere nequeo , unde
"al. Athcogc-
si Actis credimus Mllecii episcopi, Theogenis*", : illud urbis nomen hauserint martyrologi. Re-
nis
Aristonis Eesti Victoris Susannas , Zoilii , , , , pertm quidem fuerunt in JEgypto urbes Thmuis,
•a(. Domnini Domrai * et Memmonis *, martyrum Hosomnes,
, Thonis Thanis, This,Toum, quas Cellarius in
,

•ol. Mcmno Geographia antiqua recenset parte 2 lib.

ecccepto Aristone v/tio , quifiortasse transcriben- , I.
nis
tium excidit , enumerat Ms. nostrum Florarium At longius Oxyryncho distant, quam \tt probabi-
B Sanctorum , cujus verba subnecto : Thomis, ci- iefiat, unam ex iis mendose Thomos fuisse n\
vitate /Eg\ypti , sanctorum martyrum , Marcel- natam, Martyrumque nostro? umexsiitissi palse-
lini tribuni, et uxoris ejue Maiineae , et filia; stram. Existimo igitur illum urbetn Tomos E
* Joannis
al.
ejus Johannae *, et Serapionis clerici , et Petri ex errore quodam primum nata\ orem-
militis , et aliorum undecim , ideni {lege t id que deinde invaluisse, atque ab uno ad alium
esse, quod Acta Ma
* a(. Chironis
est) Cyronis *, Ammonis Babihe et, Melecii , , propagatum prtema-
* al. Athcoge- episcopi , Athenagis * Festi, Victoris, Susannffi nibusnon haberent martyrologi,
SAccipe, quid de Martyrum palmstra in Actis Oxyryncki
Somi * et Domnini et Memmo-
«:.*(
DIS virginis , , ,

•al. Zoilii nnf in urhe

nis legamus. Num. t sic habent .•
Ilorura accusatio
• icina.
necniue error- 3 Martyrotogium Romanum de his Martyrv- facta est apud prsesidem dicentium Ili soli :

rt : ptuti iiml bus ita habet : Tomis in Ponto sanctorum mar- sunt iu Oxyrynchena eivitate, qui contradicunt
«'iii /ii Ponto
tyrum Marcellini tribuni , et uxoris ejus Mau tmperiali praeccpto Cumque hffic audSsset pr»-
. . .

provincia,
neab , et filiorum Joannis , Serapionis et Petri. ses , statim missis apparitoribus prsecepit, ut dc
Hxc sane verba non cidentur ab omni errore Oxyryncho Givitate ferro vincti ad domum inci-
immitnia , nec Actis sitnt consona i nam vn vitate, ubi supradictus prffises regebat, adduce-
Actis Marcelli solum filii dicitntur Joannes et rentnr. Hrnc ego verba sic explicanda existimo.
Babilas; Actisque consentit Grevenus cifaius. Ado Jussit prwses ex
Qxyryncho adduci adcirilate
Joannem solum vocat fttium. Hieronymiana Joan* pr%toriu,i) ejusdem civitatis Martyres nostros.
nem et fdios designant maxime
Serapionem ,
Ita, inquam, expticanda censeo namsi atia ci- .-

prout illa edidit Acherius tom. 2 Spicitegii vitas desigyiaretur, iiiamnominassetauctor. Dein-
pag. 17 ubi tegitur Cum filiis ejus Joanne et
,
de sub finem Actorum de reliqidis occisorum
Serapione. inferre pro cevto Verumtamen hinc //,r<- referuntitr: Asportatae sunt reHgJossa reliquise

nolim , ptures non fuisse fdios Marcelli quam eorura in territorium Oxyn nchenffi civitatis in
c duos , cum id Acta non negent ; at saltem in- possessione, vocabulo Stypsoclicb-, id est , corpo-
certum esse, an ptures fuerint, et rerisimiiius ra eorum sepulta sitnt in prsedio qttodampro- ¥
plures non fuisse. Clarior est error inprovincia, pe Oxyrynchum. Unde verisimile est, Oxyryn-
in qua Martyres passi dicuntur ccrtum enim : chi coronatos esse. Hsec ergo probabitiora puto,
apparet ex Aciis , in ^Jgypto passos esse non ,
donec quis doccat certiora. Atque idem exisiima-
in qaod per conjecturam civitaii Tomis
Ponto ,
qui Flomtm aitxit, apud 7ios ante tomum £
vit,

additum fuit ad locum martyrii designandum. MarUi pag. ol dum hos Martyres annuuhai
,

s«d in MgyptQ) 4 Porro Acta nou solum elare edicunt num. i his verbis : in iEgypto, civitate Oxirenchena,
Martyres hos in JSgypto coronotos esse ve- ; decim Martyrum , quorum gesta habentur ,

rum ideai etiam confirmatur exprxside Culcia- qui bestiis et igne superatis, gladio occubue-
no sub quo passi leguntur hic entm tyrannidem
y
. runt.
A-t'i
contra Christianos exercuit in Mgypto, non in 7 Acta horum Martyrum, ex Gra>co in Lati- urtftr

ui cepta, et
Ponto. Audide Culciano S. Epiphanium Hwresi ntttM translata sunt, ut notatur in Afs. Clunia- nttaiia.
68, seu Metetianorum Praserat tum Hhebaidi : censi, quod ipse transcripsit Papebrochius. Ha-
seu superiori Mgppto Culeianus. Loquitur de , bemus eadem ex Ms. Trevirensi s. Mawimmi,
tempore persecutionis Dioctetiani et Maximiani, quod cum atio coltatum edemus.Auctor suh finem
quo schisma Meletii scribii inchoatum. Et li- de se ita loguitur Julianus prrsbyter dcdi Jias reli-
:

cet litteram unam in nomine mutet eum- , quias cum his exemplaribus veneranda^diaconissae
dem tamen designat ut confirmatur ex Eu- , ^ ssicia?,etseripsi jjer manucp filiimaifitelechi id pns-

sebio lib. Historias cap. xi ubi de eodem '.)

, , scssione Kastoces propter infirmitatem oculonim
prieside sic habet Et Cultianus, omnibus simi- .-
meorum. Haec verba subiudicant, auctoremha.u-
literiimg-istratibus et provinciarum administratio- SS, Martyribus fuisse synchronum attamen id :

nibus periuuctus, qui et ipsc innumeris Chri- ctare non edicunt. Verant, qwdquidsit de irta-
stianorum caedibus apud £5gyptFDra inclaruerat, te Juliani presbyteri, Acta, ut brevia, Ua sim-
plid
 : ,,
: : ,,

14, ACTA SANCTOKUM.

AUCTOM habemus Deum
plici stylo sunt scripta. Reperiuntur quidem in ni sumus, et dominatorem nostri I)
J S
illis quaedam Martyrum responsiones duriuscu- qui feoit cselum , et terram , mare, et omnia
lae at frequenter jam diximus, ut inde inferri
: quae in eis sunt ;
qui potens est liberare nos de
non posse, Acta esse apocrypha, cum Martyres insania tua , et malitia patris vestri diaboli : nec
aliquando tyrannis non pepercerint, aut certe enim fas acquiescamus
est , ut impiis vestris
scriptores Aitorum verba Martyrum ita eocposue- consiliis, et immolemus dsemonibus ad injuriam
rint, ut duriora appareant quam ab itlis fuerant t
creatoris Domini uostri.
prolata. Hinc itaque facta, quae in Actis referun- 4 Cultianus dixit Quia resistunt, et praeceptis :
u bi*ranti
n

tur fide non carent, etiamsi merito dubitare pos-

t
imperialibus obedire nolunt, ligantes manus et
e
«S et ai fc
simus, an omnia Martyrum dicta recie sint enar-
J*
pedes eorum et in collo boias imponentes, iu
,

rata. interiore parte carceris colloeate , et maturius

vigilantes , deducite eos in stadio, ut a bestiis
consumantur * quia deos blasphemaveruut , et ,

ACTA reges tyrannos dixerunt et ditionis * meae tri- :

tur
* <*' dicnio-
bunal contempserunt. In crastino vero die omnis nis

Auctore Juliano presbytero populus convenit ad stadium ut triumphantes ,

sanctos Martyres viderent. Et cum vidisset prae-

ses Cultianus dixit Adducite illos detestan- :

Ex Ms. Trevirensi collato cum Clu- dos et contemptores deortfm.

, ilierius dixit :

Praesto sunt. Et cum inducti fuissent in stadio ;

niacensi.
dicit ad eos Cultianus Quid igitur vobis pla- :

cuit Marcelle
, ecce nunc subruendi estis ad ,

SS. hfarfyres, ^Egypto coronati sunt Sancti consulatu Dio- bestias ut devorentur carnes vestrae. Evigilate
ijuin tirn (/<!«-
In ,

iterum et Maximiani a crudelissimo-

cletiani itaque et acquiescite praeceptis imperialibus, ut
tur iiomjtin,
aceutanfur,
rum persecutorum , mense Augusto sexto Ka- , non pereatis.
minii
B lendarum Septembrium sub praeside Cultiano. Per salutem imperatorum
5 quod si non ac- ,
ruriutn

falsuque n-
a Nomina b vero martyrum haec sunt : Petri devo- quieveritis immolare diis immortalibus, ossa ve-
tiontbut Hbt
tissimi militis , et Chironis, Ammonis, et Sera- stra, quse a feris derelicta fuerint, igni crema-
pionis clcricorum, et Marcelli c tribuni, et con bo. Tunc beatus Marcellus dixit grandi voce
' al. filii co- jugis ejus Mammeae, et filiorum * Joannis et Ba- ut etiam omnes audirent impie, et infauste, :

rum et Miletiue * episcopus , et Atheogenes ,

9
bilae : non legisti, aut etiam audisti, quod scriptum est,
al. Milelii
et Ariston , et Festus , et Victor , et Susanna dicente Domino ad patrem vestrum uiabolum :
BtC.
et Zoyihus, et Domninus , et Memnon. Horum Non tentabis Dominum Deum tuum ? Et ego
accusatio facta estapud praesidem ab Herone itaque dico tibi : non tentabis Dominum Deum
et Acatio , eo quod essent Christiani dicen- , tuum et famulos ejus. Cnltianus
, prseses dixit :

. tium : Hi soli sunt iu Oxirinchena civitate , qui Non magnopere miror verbositates quia vestras ,

contradicunt imperiali precepto, et impii sunt in parcens vobis parumper differo exspectans et ,

d rnligioue deorum d , et tribunal tuum coutem- conversionem vestram et pcenitudinem. Parcite

nunt , non acquiebcentes just-ioni tuae. itaque vobis et erubescite qui hominem crucifi- ,

ju$%»quea>i- 2 Cumque haec audisset praeses, statim jussisap- xum colitis, aute paucos annos ad mortem da-
cinni yrxiidit p;yitoribus prsecepit , ut de Oxvryncho civitate mnatum ,
mortuum , et sepultum sub Pontio Pi-
eaptamur ad
:
fOT0 vinct i ^ ubi supra-
a(i domum in civitate , lato, cujus et gesta , ubi auditus est , et addi-
eum addutli, , , _ * , .

e dictus praeses degebat e, adducerentur. Cum igi- ctus morti, usque ad praesens manent /*; ethunc
tur ante tribunal Cultiani praesidis venissent, ait Deum dicitis, et colitis et invocatis , et quomo-
Isti sunt impiae religionis cultores, qui decreta do vobis potest ferre praesidium qui sibi auxi- ,

eaesaris contemnunt et tribunal mcae d.itionis , lium ferre non potuit ?

despiciunt et deornm venerationem abdicant,
, 6 Cui Petrus dixit Vade , et mone caecos si- ad iacrifico*- :

h»rtaM
et eulturam sperunt. Cum igitur hujnsmodi bea- miles tui cum quibus in perditionem ibis. Sic dam
,
r**ei:*t®
ti Martyres blasphemiarum verba audissent , ex- enim scriptum est: Sic csecus caeco ducatum prae- VCt>n*tt ,et l l>

clamavcrunt unanimiter tamquam ex uno ore bet utrique in foveam cadunt. Considera itaque
, ttianetit!

q sccuri de Christi misericordia et dixerunt Tu , : perditionem tuam et temetipsum mone. Nobis

impie agis, qui tyrannos reges appellas, et lapi- autem praestet Deus , pro nomine iilius, quem
des et ligna opera manuum hominum habita- , tu indignus putas hominem purum esse , omnia
cula daemonum veneraris, et in Deum summum, tormenta perfprre. Ipse enim propter no^tram
qui spiritum in manu tenet, impius existis, qui salutem in fine saeculi homo dignatus est nasci
potens est subvertere consilia vestra , et iu mo- et formam servi suscipere ut nos * homines, ,
„1, TM-

mt-nto delere ,
qui daemones putatis esse vene- invidia diaboli in terra jacentes , et variis er-
r,mdos ad vestram perditionem. roribus obligatos , dextera sua erigeret , et cae-
invititiique d 3 Cum hasc igitur Cultianus auddisset, repletus citatem cordis no^tri * illuminaret. Cultianusprae- „/. ve»W

ira et indi^natione dixit: Ne putetis

ta'r-ficitnihtiii
vos per , ses dixit : vcrborum vestrorum
Multiplicationes
idntn. [„. titet

retpondcnt haec injuriaium verba velocius esse plectendos j non opus habeo sed boc quod ad rem per- :
,

ut ossa vestra balsamo et diversis pigmentis et tinet , moneo. Immolate diis immortalibus et ,

aromatibus a mulierculis perungantur. Nam et abnegate illum ,

quem Deum putatis. Quod si
illi uui ante vos comprehensi sunt, hujusmodi
, nolueritis, extorquebo per tormenta animas ve-
verbis usi sunt , putantes sibi aliquid ex ver- stras. iunc sanctus Milecius episcopus et in- ,

bositate posse conduci , qnos vorans flamma nocens Joannes, repleti Spiritu sancto dixerunt
consumpsit. Nunc igitur relinqnentes omnem de- Absit a nobis ut negemus nomeu Domini et ,

sidiam et desperationem
,
acc^dite ad aram, et , Dei nostri Jesu Christi, qui est Verbum Dei vi-
immolate diis immortalibus ut honoribus ma- , vi ante constitutionem mundi unius substantiae ,

ximis cumulemini et regi placere possitis ct , ,

cum Patre, qui nostram fragilitatem et ruinam
in mearum amicitiarum fcedere conjungi. Tunc erexit, quae per patrem tuum diabolum nobis
beatus Marcellus cum sociis dixit Nos Christia- : accidit: et gloria sua nos illuminare dignatus est.

Siquid
 ,:

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 15

A Siquid autem facere disponis , facito ; et verbis de sub initium imperii horum imperatorum per- a. Joluko

terrere noli quia in nulla parte audire te secutio in Oriente nulla desdeviit in Christia- '***•
tuis :

disponimus. nos, ut ex Eusebio ostendit Tillemontius Monu-

tbuto* Mkii, 7 Tunc repletus est furore , et indignatione mentorum ecclesiasticorum tom. 5 art. 1 . Tertio
Cultionus praeses, et dixit, ut bestiae.dimitterentur sub finemimperii Diocletiani et Maximiani, dum
ad devorandos Sanctos. Quod cum audisset prin- sxvissima illa persecutio excitata est hxc ,

ceps arense, volens placere prsesidi divisit qua- ,

gesta esse suadet Culcianus prxses
, qui sub ,

tuor ursas saevas nimis; quae cum raagno impe- Maximino seevire perrexit et non nisi post ,

tu venissent , corrueruut ad pedes San-

statim mortem Maximini sub Licinio circa annum 314
ctorum , et larabere coeperunt vestigia eorum occisus est. Existimo igitur designari consulatum
tamquam agni mansueti. Cumque vidisset hoc Diocletiani vui, Maximiani vn, quem gesserunt
praeses, praeeepit, ut in ig"ni consumerentur, di- anno Chrisli 303 quo persecutio sxvissima
,

cens : Etsi bestiae nngica arte mansuetae fuerint ,

fuit; ita ut verba significent Dum iterura :

ab igne creraentur. Cumque allata fuissent li- gerebant consulatum Diocletiauus et Maximianus,
gna et rogus structus fuisset
, , impositis Sanctis ,
quem aliquot annis non gesserant. Hac de cau-
Tunc beatus Petrus expan-
ignis suppositus est. sa mortem Martyrum notavicirca annum 303
dens manus ad caelum (nutu enim Dei solutae nam et anno sequenti, quo iidem fuere con-

fuerunt manus eorum quae fuuibus erant con- sules res potuit esse peracta.
,
,

strictaa) dixit :
b Enumerantur
hic Martyres septemdecim :
et igne, Oeoq»r. 8 Gratias tibi agimus, Doraine Deus, Pa- attamen alii ab his non sunt quos Sollerius in ,

gratias agen- Usuardo suoad xxvn Augusti ex matricula Car-

ter unigeniti Filii tui , qui fecisticaelum et ter-
IM,
ram qui nos dig*natus es participes esse mysti- tusLv Ultrajectinx recenset his verbis Sancto- :
,

ci hujus calicis sanclae confessionis pro nomine rum Martvrum sedecim in /Egvpto. Nam sic
Domini nostri Josu Christi ut et in hac hora :
sedecim tantum numerantur in Florario nostro,
inveniamur .tamquam holocaustum sacrificii in et Floro aucto , utin Commentario dictumest, B

conspectu tuo. Cumque hsec dixisset, flamma ignis quod unus e mcmero exciderit.
nutu Dei huc illucque diffusa est , tamquam ven- Marcellum dictum fuisse, licet martyrologia
c

tus aufugit, fugiens nemine persequente. Tunc pleraque Marcellinum vocent existimo nam , :

pariter levantes manus suas dixerunt Benedi- , :

Marcellus etiam nominatur in antiquissimo Mar-
ctus es, Domine Deus, qui fecisti mirabilia tyrologio, quod ex Ms. monasterii S. Germani

magna solus, qui in liac hofa ostendisti quod ,

Autissiodorensis edidit Edmundus Martene
protector sis servorum tuorum , et timeutium tom. 3 Anecdotorum col. 1517 et seqq. ; t/uodque
nomcm tuura qui sanas contritos corde et alli- ab annis circiter mille sub nomine S. Hierony-
,

gas contritiones eorum. Eespice de excelso ha- mi compactum affirmat. De aliorum nomini-
bitaculo tuo salvans animas, qui rabiem bestia- bus varie scriptisjam notata sunt aliqua in Com-'
rum frsBnasti, qui caelesti rore ignem fugasti et mentario, ubi quoque de filiis Marcelli egimus,
flammas avolare fecisti protege sperantes in te :
d Hegione deorum legitur in Ms. Trevirensi ,

at mendose, opinor nam in Ctuniacensi q\

ad gloriam norainis tui et laudem servorum tuo- :
,

rura et ad confusionem infidelium

, qui mira- seculus sum sensus est clarus.
,
,

e Tn Cluniacensi Ms. Missis apparitoribus Oxy-

at. crgo bilibus tuiscredere nolunt. Illumina autem*caeci-
tatem cordis illorum ut agnoscant te verum et ,
ryncho praeee.pit, ut ferro vincti ad doraum etc.
viventem Deum. De his in Commentario num. 4. Videlur Ctd-
(ini/m/rito ca 9 Tunc effeminata*, insania furibundus Cul-
cianus eo tempore preefecturam, Oxyrynche-
ad pal-
pire
tianus dixit: Video hos homines
, et bestiarum ,
nam administrasse , deinde Thebdidi prwfectus,
mam mariy-
feritatem circumventionibus quibusdam mutasse,
ac demum toti Mgypto. Cui conjecturse favent
rii perveniunt
ut gla-
verba Eusebii num. 4 adducta.
* al. cfTrcnata et flammarura globos fugasse preecipio : ,

i De his opinor, Actis Eusebius tib. 9 Hi-

dio feriantnr, et sic demum corpora eorum igne ,

storix cap. 5 sic habet Denique cum (gentilcs) :

crementur videbo quid illis prosit religio et
:
,
Acta quaedam apud Pilatum super Servatore no-
intentio sua. Quibus jussa compbntibus San- ,

stro habita composuissent, plena impietatis aiiver- F

c cti ad optata vota pervenerunt. Consummati sunt
igitur beati Martyres cervices suas gladiis sup-
susChristum omnes provincias imperii Me-
; ea per
,
ximini (inter quas erat Mgyptus) ipsojubente,
,
ponentes sexto Kalendas Septembris et aspor-
, :

dirigunt; maudantes per litteras, ut ubique lo-

* al. .< vchgiu tatee sunt religiosae * reliquiae eorum in territo-
corum tam in agris quam in civitatibus, pu-
rium OKyvynchenae
,
srs civitatis, in possessione voca-
blice proponerentur utque ludimagistri pro dic-
bulo Stypsoches. Ego Julianus presbyter dedi has
;

tatis haec declamanda et memori* comraen-

,

reliquias cum his exemplaribus venerandae diaco-

danda pueris traderent. Prsecessit quidem Mar-
nissae g Yssiciae, et soripsi * per manum tilii mei
tyrium Sanctorum nostrorum atiquot annis
*
ai. Bubscri Stelechi in possessione Rastoces propter infirmita-
imperium Maximini adeoque et promutgatio- ,
psi
tatem oculorummeorum.
nem horum Actorum at nihit obstat, quo minus :

jam ea composita esse, ac in prassidis manibus

VNNOTATA.
versaripossent.
a Hdec verba non videntur $ic intelligenda, ut g Diaconissa* initio Ecclesiae plures fuerunt
secundum Diocletiani ac primum Maximiani quarum prxcipuum munus erat mulieres rudes
considatum designent licet hic sensus sit ma- ,
instruere, et ad baptismum prseparare. Verum
gisobvius Primo enim eruditipassim existimant, de diaconissis, variisque earum classibus consuti
non secundum, sed tertium Dioctetiani consula- potest Thomassinus in Veteri et nova Ecctesim
tum cum primo Maximiani concurrere. Dein- disciptina part. 1 , tib. 3, cap. 50 et 51.
 ,

16
ACTA SANCTORUM,

DE SS. RUFO ET CARPONE, CARPONIO

VEL CARPOPHORO MARTYRIBUS

CAFTLE IX CAMPAMA ITALIJE

J.S.
COMIVIEIVirARIXJS PR^JEVIUS

Sanctos martyres Eufum et Carponium in ec- byter , saepius immisso baculo tentans, cog-novi
FO.
clesia Capuana dudum culios esse atque fmnc sub altari esse lig*neam arcam
y
in qua non alio-
^UuJinecck. ^ ^^^™ ab atiosijnonymo probabilius distin- rum quam Titularium fuisse reliquias maxi-
,
,

,
*ia Capuann :
gui,diximus in Actis S.Rufi episcopi ut creditur, ma probabilitate
y
cog-itaraus non autem
: fuisse,
B et martyris, de quo hoc ipso die disputavimus.
adesse , eog*itamus propter aliqua sig-na amoto-
Quapropter hoc loco paucatantum adjungam ibi- rum lapidura, quae consideravimus.
dem prsetermissa. Martyrologium E
Romanum ad Corpora horum Martyrum t quee diu latue-
3
xxvii Augusti Martyres hosce sic annuntiat invenfaque
: rant, cum aliis quatuor inventa suntanno 1712 ^W&i*
Ibidem (Capum) sanctorum martyrum Eufi et in sacra metropolitana ecclesia Capuana, et V'""*' 1 " 1 <*'«»•>
in
Carpophori qui sub Diocletiano et' Maximiano
,
sinu cujusdam altaris, ut Acta inventionis '
mt
post
passi sunt. ln tribus Kalendariis Capuanis citanda habent pag 17. Nicolaus Cotetus
tropolitann,
,
qui
.

qu& Sanctuario suo inseruit Michael Mona- Italiam sacram Ughelli recudit, tom. 6 col
,

366
chus a pag. 401, ad eumdem diem habetur ea de re sic meminit Igmota prius, quia diu :

memoria sanctorum martyrum Eufi et Carponii. abscondita, corpora SS. Prisci prirai Capuani
epi-
Deinde laudatus Monachus pag. 53S ad quin- scopi, Quarti et Quinti clericorum Eufi dia-
tum Kalendarium, quod notis itlustravit, et in coni et Carponii martyrum nuper inventa
,

the-
quo rursum ad xxvn ponuntur hi Martyres, cis arg-enteis inclusa,
,

thesauro reposuit eccle- in

hvec observat : A tempore Cardinalis Bellarmini
similtustrissimus Nicotaus Caracciolus archiepi-
hac die actum est Officium de sancto Rufo epi- scopus Capuanus. Ipsa hujus inventionis Acta
scopo et martyre, et Officium SS. Eufi et Car- ,

jussu archiepiscojri composita, ejusque nomine

ponii translatum est in diem post decollationem subscripto ftrmata, quse anno 1727 impressa sunt
sancti Joannis. In dioecesi circa sanctum Tam- Neapoli, nobishumanissime transmissit V. C. Do-
marum fuit olim ecclesia SS. Eufi et Carponii, minicus Georgio frequenter in Opere nostro
a\e
et erat capituli Capuani. Confirmantur ista ex taudatus. Titulum ilta x^rxferunt hujusmodi
Breviario Capuano cum antiquo tnm novo. Nam Acta inventionis corporum SS. MM. Quarti
:

in Brcriario antiquo O/pcium horum Mar- et

Quinti, et SS. Prisci et Decorosi , Eufi et Car-
tyrum xxvn Augusti, in novo autem xxx
legitur
pouii Quarti
, et Quinti episcoporum.
Priora
ejusdemmensis, quo hodiedum festivitas cetebra- duo inventa sunt anno 1711, ut dicitur
tur. pag.
C k;atiasex anno 1712, die xxvn Junii, quorum
eorum corpo- 2 In antiqua oratione de Martyribus suis re- inventio refertur facta t
ra »erva'a Gt cum antistes Capuanus
citarunt Capuani hmc verba : Qui in praesenti quxreret corpus
pttx. S. Rufi episcopi ut ex-
requiescunt ecclesia: ad quw Monachus pag 55
,

. ponitur pag. et 7 hoc modo : Cum illustrissimus

notat sequentia : Docet ha3C oratio, corpora san- et reverendissimus in Christo pater et dominus,
ctorum Ruti et Carponii cathedrali in ecclesia D. Nicolaus Caracciolus , Dei et
I-'

apostolicaB Sedis
requiesccre. Ipse accepi ,
paucis abhinc annis in- gratia archiepiscopus Capuanus
, ex antiquis sua?
termissain consuetudinem ,
qua in horum festo, metropolitanae ecclesiae monumentis
cantatis Yesperis,
accepisset
presbyter hebdomndarius ac- sacrum corpus S. Eufi episcopi Capuani quies-
cedebat ad altare , quod a Septemtrione est in cere in eadem ecclesia , et proprie in sinu
capite ake ibique piuviali indutus
, cantabat cujusdam
,
altaris
prope sacristiaB januam , de illo
orationem Puopitiaue. Itaque traditio est , illo effodiendo et inveniendo cog-itavit quare
hodie :

iu altari condita esse sanctorum Eusi et Car-

xxvn Junii Mnccxn de mane, hora quindecima
ponii corpora, Eg*o superioribus annis Rccepi, circiter associatus a reverendissimis canonicis
,

in civitate Ehcatina haec sancta corpora eonser- nempe Baltassare Stellato decano ,

curavi eo litteras mitti, quibus datis, respon-

Eoberto de ,
vari :
Azzia thesaurario Carolo della Ratta , Jo-
,

sum est, verc ibi aliquando servata fuisse cor- sepho de Eosa , Andrea Salerno Matthia Jo- ,

pora sanctorum Eufi et Carponii martyrum Ca- cia , Dominico Furg-illo poenitentiario Philip-
puanorum quorum nomine extat ecclesia ta- po Eossi
,

, :
, canonicalibus insig-niis indutis, ad
mena quibu.sdam Eclig-iosis , quibus ecclesia sacrum depositum sui sancti
. .

pra3decessoris effo-
concessa fuerat, inde clam sublata fuisse reli- , diendura accessit, et aute praefatum
altare g-e-
cta nirairum ab illis ecclesia. Credendura est nuflexus, litaniis beatae Mariae Virg-inis
, aliisque
non integra Sanctorum corpora ab hac urbe precibus prius recitatis amovere feci't per fa- ,

nostra alio fuisse translata, sed aliquam eorum bros raurarios a sumraitate prafati
partem; imo et aliquam partem concessem ec-
altaris men-
sam lapideam ; qua amota
apparuit alia men- ,
clesia^ parochiali intra nostram urbem ab eorum sa lapidea minoris longitudinis
et latitudinis, fir-
nominibus appellata; cujus cum ipse essem pres-
:
me inhaerens fabricae ipsius altaris;qua elevata
repertum
 ME VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 17
repertum fait quoddam vacuum ex crustulis mar- Hernardino Cuccaro, Frnncisco Maria Pratillo, et
moreis in raodum arcae dispositum, et fn sex mnn- Sehastiano Boeeardi canonicis hojua metropoli- J.S.
siunoulas divisura : et in unaquaquc illarum erat tame ecclesiae, testibus, qni sig-illationi ipsius ar-
reposita qiuedam arcula ligmea. c*e interfuerunt, ut recog;noscerent si^illa impressa
.
nm iebitit 4 Et ulterius ob.servatum fuit, in plano infe- in cera Hispnnica, ac vittas lineas. quibus li^ata
imcriptioni- riori pnefatse mensae lapideae, qu;e ad instar oper- fuit in quatuor par'es, an bene se h-iberent, et
bu$
culi dietum vocnum muniebat, adesse incisne *
:

* /. inoisa-
facta observatione pnr dictos testes, et cum omnia
charactere scmigothico sex Lnacriptioncs, ct unam* nene se habere vidissent, atque observassont, ut
quainquc illarum correspomlere supra singulas dixerunt, pereumdnm emineutissimum dominum
praefatas mansiimculas,in quibus extabant repo- Cardinalem archiepiscopum jnssum fuit amoveri
sitae arcula ligneae et supra ipsarura
supradiotffl : dicta sig*illn, et vittas pra^dictas incidi, prout fuit
operculnm ap[)arebant etiam incisae aliae inscrip exequutum per dictum domtnum primicerium
tiones, quae alta et intellig-ibili voce fuerunt Iectce Rossi.
a piaefato illustrissimo et reverendissimo domino 7 Indc id^ra emincntissimus archiepiscopus ac- drpo$ita iUHt

archicpUeopo. Lapidi inciScC erant inscriptiones in tncclh Tnt'

cept.a elavi arc« prsedictSB, quam penes se ha-
inun,
hae ad Martyres nostros spectantes i ilic quiescit bebat, illam nperuit, et cantatis hwnnis : Cmu-
corpus sancti Rufi martyris. liic jaeet corpus S. STO rnoR si;u sanouinkm, etc. Iste Confessor,
Carponii M.HLvvero supraoperculumarculurum .-
etc. ])er praBfutos reverendissimos dominos ca-
Rel. S. Rufi mirtyris. Bel, S. Carpouii m irtyris. nonicas, ae per dictum illustrissimum, et reve-
Reliquw huc nonspectant. Subdit deinde instru- rendissimum domiuum ejjiseopum C isenanum
mtmti auctor, arcas diligenter tnstratas fuisse, benedictis urnis argenteis, fuit a praefato emi-
inventasque sigillo mitnitas, ac demum in sa- nentissimo archiepiseopo cxtracta ab arca pras-
cetto Tkesaitri depositas, donec elevarentur ac dicta alia arcula Lignea, m qua recoudita rcpe-
H honorificentius coltocarcntur.
•
riebantur ossa S. Decorosi Capiue epis "|)i, et

«lev<t>a vero Eievatio facta fuit anno 1719 per landatum

ii SS. MM. Rufi, et C.rpoiiii, illamque tradidit prae-
«nno 1719 per archiepiscopum, tunc S. R. E. Cardinatem, fato illustrissirno dotnino epis :Opo Casertano, E
Cardinalem
prout refertur in memorato instmt r.ento pag. 17 qui brevi manu ab arcula praedicta sn-ra ossa
urshitpitco-
pHTH, et 1S his verbis In nomine Dommi, amen.
: extraxit, illaque in trihus vns.bus rotundis vi-
Prsesentf publico instrumento cunotis ubique treis cum suis cooperculis apposuit, videlicet in
pateat, evidenterque sic notum, quod anno a Nati- uno ossa S. Decorosi episcopi, in alvro ossa
vitate Domini millesimo septing-entcsimo decimo S. Rnfi martyris, et in tertio os^a sancti Carpo-
nono, Indictione xa, die vero xxvi mensis Pe- nii. Vas cum reliquiis sancti Decorosi conditum
bruarii, Pontificatus autera sanctissimi in Christo fuit cum sua opig-raphe in un;i e\ praedictis cap-
patris, et douiini nostri Clomentis divina provi- sulis argenteis; et duo vasa cum reliquiis SS.
dentia PontihVis XI, anno ejus xix feliciter, amen. Iiufi et Carponii in alia argentea eipsula, cry-
Cum inmetropolitana eccl-sia Capuana,
sancta stallis mnnita, eondit i et collocata fucrunt :

et in sinuonjusdam altaris inventa fuerint saora qu»3 capsulae b^ne compositae, et clausie elavi-
ossa sex Sanctorum, uempe S. Prisci M. Prirai lius ac seris ferreis, et ctiam aigillis munitss a
Capuce episcopi, SS. MM. Kufi, et Carponii, S. De- reverendissimo capitulo et canonicis, solemni
corosi, et SS. Quarti et Quinti Capuae antisti- pompn, et processionalitor fueruut asportatse ad
tum, qme eminentiesimus et reverondissiinus praefatnm Thesauri eappellam, super qmbus actum
dominus Nicolaus Caracoiolo Cardinalis archie- ubi supra, etc. pr?esentibus supradictis enunciatia
I. f. COIIIl piscopus Capute in quadam arca lig-nea coiro * testibus, mihi bene cog-nitis, ad praedicta specia-
coopi-rta, clavi, et siyillis munita m cappella liter habitis ac vocatis. Et in fidem hoc pra^ens
Thrsauri pex modum provisionis as.-ervari man- iua.rumemtum eonfeei, et publicavi, meoiue, solito
davit ad finrra illa deceutius ac nobilius co!lo- signo sig-navi requisitus, eg-o D. Alexius de Abusso
candi, et publioae fidelium venerationi exponendi, sacerdos Cnpuanus, publicus Apostolici authori-
C et cum pari pietate dicti eminentissimi, reveren- tate notarius, et curias archiepiscopalis c.ucel-
dissimi domini Cardinalis avchiepiscopi fuerint larins etc. F
construct:e duaa urnae argenteae distinc '*e, crystal- 8Acta SS. liufi et Carponii aulhentica paritm Acta et Oflin* t

lis munitae ad effectum ibi sacra ossa pr:edicta sunt aut sincera, sed variis inquinata mendist
collocandi SS. Decorosi, Ruti, et Carponii, de quse ittorum fidem minuunt. Habemus geminum
scripta, et adnotata in instrumento iuventionis ittorum apogrttphum Ms., quorum atterumno-
manu mei, etc. taturdesunipttun ex Ms. Belfortiano, atterum ex
flucitque ar~ b* Et voLens idem eminentissimus Cardinalis codice Ms. I tH bibtiothecx Casinensis. Discre-
ijenttis imyo- uon
archiepisropus pro fine pnedicto, ossa pr&dicta pant hcVC Mss. locis oariis ; at facite
in dietis sacris urnis arg*euteis collocare, hodie dixeris, ittrum alteri sit pr&ferendum, Xemtm-
prsedicto die, ad ocato ad sacram functionem
1
tamen, ut tectores eruditi de iis judicare pos-
illustrissimo et reverendissimo tlomino Joseplio sint, Casinense Ms. preto subjiciam, castigatis
Schinosi episcopo Casertano, cum assistcntia U prsecipuis erroribus, indicatisque differentiis al-
lustri.->simi domini Nicoiai Michaelis abbatis vica- terius Ms. et antiqui of/icii, quod ex his Actis
t

rii g-eneralis Capuani,

per reverendissimos cano- fue.rat compositum, ubi videbitur opera pre-
nicos hujus metropolitame ecelesiae eorura insi- tixtm. Michaet Monachus in Sanctuario pag* 55
jrniis indutos, praefatam arcam, in qua dicta et seqq.Officium antiquum notis illusiravit, ptu-
sacra ossa condebantur et servabantur, aspor- rimaque ewplicare conatus est, qxuv alioquin na-
tare fecit a przefata cappella Thesauri ad illam ta sunt cruditum lectorem offvndere. Verumta-
hujus archiepiscopalis palatii, illamiiue supra men ne sic quidem Qfficium iltud ab omni er-

mensam positam, prgefatus eminentissimus. et re- rore vindivare potuit, nedum Avta nostra, in qui-
bus pturaoccurrunt correc*Vtone int\ igc ni ia quam
}

verendissimus dominus Cardinalis archiepiscopus ,

ostendit mihinotario, et reverendissimis dominis in memorato Officio. Menda prioris Officii cau-
Josepho de Capua decano, Micolao de Bau- sam pfwbuerunt ittud abrogandi, novumque con-
cio archidiaeouo, Philippo Rossi primicerio, cinnandi, inquo ilta prwtermitterentur Factum .

Augusti Tomus VI. 7 id

 1S DE SS. RUFO ET CARPONIO MARTYRIBUS.
iOCIOfcfc
id cnino 1669, probatwnque a sacra rituum con- sedens pro tribunali, jussit B. Rufum cum B. Car- I)
J. S.
gregatione ; at cum omnibus ad manum esse ponio sibi prsesentari et interrogavit eos, dicens :
:

possity necessenon est istud koc loco recitare. Cujus relig-ionis estis? Responderunt Christiani :

sumus, et Christum confiteraur. Ait judex B. Rufo.

Quid militas? vel quo honore fung*eris ? S. Rufus
respondit Diaconus sum. Judex dixit Cujus ci-
: :

vitatis?S. Rufusrespondit Capuanaeecclesiar;. Dicit •

PASSIO proconsul B. Carponio Numquid et tu Christianus :

es ? At ille respondit Et eg*o ipsum Christum :

Filium Dei vivi confiteor, qui fecit caelum et ter-

imperatore et Maximiano caesare
^S. Hufi ec
Sub Diocletiano rara ; eg*o enim paratus sum mori pro Christi
a erat persecutio
Christianorum in provincia amore.
Carponii ami-
Campaniae, in templo Capitolii b Capuae. Erat
pitia; linJHs 4 Cumque hiec audisset proconsul, direxit <'
iucrificart
baptismus quidam diaconus Rufus nomine, pnlcher aspectu, imp^ratori
:
litteras Dioeletiano h, quibus indica- 'dolit renuunt
a vir totius sanctitatis, qui propter seditionem pag-a- coram mp#.
vit, ee homines invenisse Christo credentes jus- :
(

i
norum non facile in publico videbatur; sed cum i(t'on,
sit enim illos reduci in carcerem. Tunc impe- h
multis Christianis erat absconditus in cryptis rator Diocietianus,""cum audiss^^irm^ndavU
abd.tiss.mis: ad quem etiam Carponius noraine,
proconsnli .
Audi0j quia ex magno g-enere sunt
dignitate sanctissiraus, qui medicinae arte imbu-
nati, et ideo ad nos eos dirigite, et nos eos
tus erat, a sancto Spiritu edoclus, cotidianis die-
dilig-enter examinabimus. Hoc audiens procon-
bus occurrebat beato Rufo, et se suis vestig-iis sul, relecta jussione principis, non eos potuit
prosternens osculabatur ; et per gratiam, quam morari, quia B. Rufus nobili genere natus erat,
illi Christus adtribuerat, in pnlatio Constantini
et transmisit eos in urbem Romnm. Reliquos ve-
imperatoris ^atis amicissimus erat c. Hic horao
E
ro Sanetos in c^ircere tenuit lig*atos. Dum per-
baptizatus fuerata S. Sylvestro d ; qui interrog-atus
venisset B. Rufns et Carponius Romam, nun-
ab eo, quod est nomen tibi ; respondit Calpur-
ciatum est imperatori, jussitque eos in carcerem
B nius dicor : cui dixit S. Silvester Quia g-ratiam :
recipi. autem diem jubet impera-
Post tertium
Chri.sti percejiisti Carponius e erit tibi nornen.
;
tor sedempneparari in amphitheatro, in jus-
sibi
Tunc m ipsis temporibus Sibylla f perseoutrix sit eos adduci, Cumque adducti fuissent, et hi-
Christianorum dominabatur Romae et dum ibi :
lari vnltu coram iinperatore stetissent, dixit eis
persequeretur Sanctos Dei B. Carponius fugiens ;
imperator Aceedite et sacrificate diis nostris se-
:

inde, venit Campaniam in civitate Capua. Hic

cundum decretum jussionis nostras, et abscedite
audiens vitara beatissimi martyris Rufi, inqui-
inhesi.Tunc B. Rufus una cum Carponio dixe-
sivit ab hominibus civitatis de eo, et didicit in
runt Nos diis tnis numquam obedivimus
:
; ha-
quo loco absconditus eraf, et sicut snperius di-
bemus enim R^o-em caalorum, cui sacriticiura lau-
ctum est a
Carponio B. Rufus quotidie vistaba- dis nos ipsos offerimus, non diis vestris, vanis
tur. Erat autem B. Rufus annorum circiter viyinti
snrdis et mutis, qui non vident nec gressum mo-
septem. vent.
2 Quid plura ? Theodosio eonsnle g pag-ano, 5Hfec audiens imperator, plumbatis i jussit eos ( ,ju*jtutuenm
tapitur S. qui de Graeeia advenerat ad interficiendos omnes, caedi curaque cessassent caedentes, ad
Rh/iM,
: ait illis impe- r/unfur, et

qui in noraine Jesu Christi credebant, et hic /udictm remit-

9
rator Quare sic injuriastis deos meos? B. Rufus
:

notissiraum habuit beatum Carponium, cum una cum Carponio dixerunt Nos non injuriamus
tnnlur :

esset in palatio Constantini
autem Rufus una cum Carponio crebris vici-
bus se occultab int, quibus, serino unus erat in
Christi amore. Et dura Sibyllae furor exardesceret
per universas provincias, et B. Rnfus cura turba
Christianorumcplatusessetrncryptisabditissimis;
:
imperatoris. Beatus deos tuos, sed illos, qui ipsos colunt. Nam tu, im-
perator, si eognosceres, quantum potens est Deus
noster, nobiscum Christum confitereris. Tunc im-
perator audiens haec, tacuit, jussitque consiliario
suo, uteos transmitteret in Campaniam ad procon-
su lem dicens Non possum eos occidere propter
:

tunc factaest seditio paganorum populide norni-

C ne Rufi et amerunt ad proconsulem Campanise, no-
mrne Cassell.anum, clamantes et dicentes Ecce
sunth.c homines impenalia jussa conteranentes,
etnescio quem Chnstura colunt abscondite quod
si concessum fuerit, periit religio nostra, et
ill.s
Sibyllara, quia Carponius notissimus erat ei, et
mandavit judici jussionem, ut eos ipse debeat au-
: dire vel occidere, si ta.nen pcrseveraverint credere
in illum Jesurn Christum, qui crucifixus est ab
: hominibus in Judaaa
Tunc suscepit
G eos judex cum magna di- tarti i« ^ uw *

dn nostnpro n.h.lo computabuntur. Audiens haac strictione.Alia vero die jussit adduci B. Rusum iru, ruriw *'
proconsul, jussit ab offioialibus suis eos capi ad tacrific' 1

et et Carponium, dicens eis una cura consiliario

sib. praesentan. Tunc rnquirentes invenerunt dum
eos, suo, noraine Aproniano Sacrifica diis secundura :
et adduxerunt eos ad proconsulem. Tunc
jussit jussionem Diooletiani imperatoris et Maximiani
eos proconsul in ergastulo raancipari cum
sum- caesaris. Et respondentes sancti martyres Rufus
ma d.l.gent.a et solhc.tudine, quousque fieret et Carponius, dixerunt Imperator tuus Dio- :

eorura mterrogatfo. Cumque hoc comperisset

B. cletianus et caesar tuus Maximianus in suis re-
Carpon.us, non d.lferebat eum in carcere cotidie
bus errant, et ideo illos corateranimus, et cre-
visitare.
dimus in Christum Hlium Dei vivi, qui fecit
eUm g ««W. ^Custodes vero carceris volentes placere pro- cselura et terram. Proconsul dixit Consultum :

C° nSUli minciaverun t ei dicentes

ZfiZZ: Ecce ad illos, : agite nobilitati vestrae, et nolite vitam
celerius
uos us ^rat excellentia vestra retrudi in carce-
,,«« Oriuum ^ J finire. Tunc responderunt sancti Martyres, at-
conflumw. re multitudo Christianorum veniunt cotidianis
>
que dixerunt : Semel tibi diximus, quia nura-
diebus ad eos. Perquisivinus
de quo gene-
eos, quam consentieutes sumus
diis vestris petrineis.
re essent, respondentes i Christiani sumns, Ei- Tunc jussit eos proconsul in eculeo suspendi et
iium Dei colentes et adorantes. Tunc
jussit Cas- torqueri. Cum torquerentur, hilari vultu gra-
sellianus ad custodes
carceris, ut eos compre- tias a^ebant Domino Deo dicentes Gratias :
nenuerent, et jussit sibi
tribunal pramarari : et ag-imus tibi, Domine Jesu Christe, quia merni-
mus
 , :,

DIE VIGESIMA SKPTIMA AUGUSTL L9

A mus propter nominis tui amorem haecpati. Dixit bunali proconsul, interrogavit S. Carponium, di- a Anontm»
vero S. Rufus ad proconsulem si scirent Diocle- : cens : Vera sunt hsec, quae audio, quae adversum
tianus et Maximianus imperatores tui, qualis est te a Probo dicuntur? Quia dum esset in carcere,
Christus Filius Dei vivi, derelinquerent idola surda, multas turbas Christianorum docebas, et praedi-
et caeca et muta, quae in igne cruciantur cotidianis cabas illis nescio quem Christum crucifixum, et
diebus, et adorarentDominum creatorem suura vi- deos nostros pro nihilo computabas? At ille tace-
vum, qui jndex ini-
fecit coelos iu virtute sua, et tu bat. Tunc judex iratus est, quod ille non respon-
quitate plenus ultra jam non praesumeres cruciare deret, dixitque ei Dic tu, scelerate homo, quid
:

eos, qui Christum eonfitentur, sed per te in perdi- est hoc, quod audio? Tunc Carponius iterum
tione erit impcrium Diocletiaui et Maximiani caesa- silentio tacebat, et pectus suum peroutiens, ocu-
ris. lis ad caelum aspiciebat. Tuuc iratus judex jus-
7 JudexQuid sic injuriastis imperato-
dixit : sit maxillas ejus contundi. S. Carponins dixit ei
tantur Sancti res nostros Quare sic superbe Iocuti estis? B.
? Iniquitate plene, malefice, quid persequeris Ser-
Rufus una cum Carponio dixerunt ]Nos non : vum Dei ? Tunc accensus ira proeonsnl jussit
sumus superbi, sed sumus simplices, sicut co- eum in catasta torqueri. Cumque diutius torque-
lumbae Christi nos enim non cessamus omniuo
: retur, hilari vultu benedicebat Dominura dicens:
confiteri atque laudare Dominum nostrum Je* Doraine Deus omnipotens, libera me de manibus
sumChristum, et benedicere Salvatorem mundi. Casselliani procousulis, qui liberasti anciilam tuam
Tunc jussit eos proconsul in carcerem recipi, Susannam de falso crimine per servum tuum Da-
quousque quemfidmodura eos perde-
cogitaret , nielem, ita digneris susciperespiritummeum, quia
ret. sibi sedem
Alia vero parari in die jussit tu es Deus meus, etdum haec orasset, emisit spiri-
foro, et sedens pro tribuuali, j ubet beatum Ru- tura. 4

fum sibi prsesentari sanctum vero Carponium ; 10 Tunc proconsul jussit corpus ejus juxta wporaa
jussit in carcere reservari. Curaque beatus Ru- corpus
r
sancti
„
Rufi
,
poni,
...
et
..
sic eos custodire,
,.
*
^ * 11 ** 1 '
1

clrt-BCnlum iu-
B fus una cum aliis martyribus adstaret coram dicens : lllos ahos sepeherunt, ve-
Forsitan qui
alaeltei
ipulfa. t,t

praeside, dicit judex ad reliquos Sanctos Obedite : nient, hos sepeliant; et capientes k
ut etiam et
jussioni nostrae, et sacrificate diis. Responderunt eos ad me perducite. Tune, Deo auxiliante
Martyres, atque dixcrunt Nos ipsos sacrificium : obdormierunt cuotodes; et audientes ChrUtiani
laudis offerimus Regi caelorura nam tibi num- : nocte, illis dormientibus, rapueruut corpora eo-
qu^in eriraus consentientes. Cumque haec audis- rnm, et condiderunt aromatibus preciosis, et
set procousul , jussit omnes in eodem loco deca- reposuerunt eos cum summo houore et gaudio
pitare. iu cryptas abditissimas, collaudantes Domiuum
S.Hufmiibere 8 Cumque decollarentur, B. Rufus orabat, di- nostrum Jesum Christum. Quae acta sunt tem-
judici retpon- cens Domine Deus
. oranipotens, suscipe aui- poribus Diocletiani imperatoris et Maxiiuianicae-
dens,
mas servorum tuorum in pace, et me celeriter saris et Casselliani proconsulis, qui iu capitolio

jube de hoc saeculo accersire, quia terapus est deserviebat diis sordidissimts. Quod eapitolium ci-
laudare sanctum nomen tuum. Cumque comples- vitate Capua orationibus sanctorum Rufi et Car-
set orationem dicit ei proconsul Accede et
, ; ponii Chnstus fulmine suointeremit l, et ultranon
sacrifica diis, Rufe , ne juventutis tuae vitam surrexit perseeutio pnganorum.Depositio enim mar-
celerius finias. Respondit S. Rufus et dixit Au- : tyrum Rufi et Carponii, sub die sezto Kalendarum
di, proconsul , numquam consentiens ero sacri- Septembrium adjuvante Domino nostro Jesu
;
Chri-

ficiis tuis vanis, quae vobis in perditione vestra honor

sto, cui est et gloria et potestas in saecula sac-

reservantur sed confido in Deum omnipoten-

, culorum. Amen.
tem, qui deos vestros ad perditionem vestram
perducit. Judex dicit Quiesce jam et sacnfica : WVOTATA.
diis. Respondit S. Rufus, et dixit Talis est :

Diocletianus imperator quales sunt dii tui mi- ,

alta quoque antiquum Officium Capuanum, ad
serrimi egr> autem festiuo adpropinquare ad vi-
:
1
quod notat taudatus Monachus, legendum esse, ,,

tam illam aeternarn, et aecipere a Duraino co- Maximiano augusto. Sic legitur in Ms. Betfor-
ronara perpetuam. Judex di\it Consultum da :
tiano sub Diocletiano et Maximiano imperatori-
:

animae tuae, et acquiesce. S. Rufus dixit Quod :

bus.
minaris , in me exerce Judex dixit
celerius. :
b Ad hsec Monachus scribit sequentia : Capi-

tuas portare possum tolium dicebatur locus in unaquaque civitate

Quamdiu injurias per sa- :

lutern deorum, nisi quia ex nobili genere natus praecipuus, murorum ambitu eustoditus, ubi po-

es, jam jusseram te feris tradi. S. Rufus respon- tissimum gentiliura superstitio colebatur. Quare
non Romae tantum, sed in allis etiam urbibus
dit :Fac, quod vis, Casselliane, frigide diabo-
quia et tu talis effectus es, quales etdiitui capitolium existebat De Capuano meminit
le k,
Suetonius, scribens illud a Tiberio deiiicatum
sunt..
Augusto. Cujus capitolii loeus, ut arohiepisco-
9 Tunc proconsul furore repletus, jussit B.
ptumbalie c.t
dum pus Costa descripsit, crat non longe & Cripto-
ditur u*qne Rufum plurabatis caadi : et diu caederetur,
porticu et theatro erat ille fere locus, qui
udmortnn. ei hilari vultu rcspiciens in caeluni, Iacrym-ibiliter :

s. CarpmiM nunc Torre est enim ibi turris, an-

dicitur la
dj x j t .
^go tibi gratias, Domine Jesu Christe , :

in cataita mo- tiquum opus ab Aragonensibu.s- restitutum lem

rfJiM
qui vivis et regnas una cum Patre et Spiritu
moles, et ampla
:

animam meam raodo plum dicebatur ingens aedium

sancto rogo ut aeceleres
:

structura, sive divino, sive alii publico usui de-

quia tu es Deus meus , et Et
fortitudo raea.
dicata quare non omne sanum. dici tem-
spiritum. Corpora San-
. .

cum haec dixisset, eraisit :

ctorum, de quibus superius dictuin est, rapta plum consueverat. Addit, templaeo tempore ChrU
sunt a Christianis, et reposita sunt in cryptas, stianis non fuisse, sed ecclesias tantum indeque :

ubi fuerunt prius absconditi. Et dum cognovis- recte deducit, Rufum non ministrasse in tcmpto
set proconsul, iratus est valde, et jussit a mi- capitolii, ut atiqui tocum intellexerunt, sed per-
litibus custodiri corpus B. Rufi. Jussitqueet S. secutionem exercitam fuisse, seu Christianos
ibi

Carponium sibi prsesentari , et sedens pro tri- in itlo loco ad idolatriam fuisse invitatos mi-
nisque
 .

20
PASSIO SS. RUFI ET CAKPONIl MARTYRUM
A.Ako.nyho
nisque et suppticiis compulsos. Ad hsec Monachus observat sequentia : Dio-
h
D
Hesc deamicitia inpalatio Constantini omni- cletianus hiscc temporibus id est , anno supra
,
no omissa suntin Officio, etrecte. E.rplicaricerte trecentesimum primo, secundo, tertio, et quarto Ni-
non possunt de Constantino magno imperatore ; comedin? eommorabatur, uhi perseciUionem.pro-
de patre ejus Constaniio Chtoro tunc csesare ut-
mxdgatis atrocissimis edictis, exorsus est anno
eutnque intelligipossent, si auctoris fides aliunde
303, aut certe degebat in Oriente qnareoportuit :
esset probata.
aproconsLilednri literasad Maximianum aug-ustum
d Intellig-e, inquit Monachus, Carponium ba-
Bomm deg-entem. Ilonoris tamen gratia, cura esset
ptismate initiatum a sanct.o Sylvestro nomlum
, Diocletinnus imperii caput, et perscquutiouis au-
creato Pontifice, sed existcnte presbytero Cardi- ctor.ad illum dicebantur mitti literaede causis Chri-
mli.Benigna quidem luvcexpositio admittiposset, stinnorum. Sieillebenignius.quammereanturAcfe
nisi auctor videretur potius magna nomina,quam tot mendis inquinatu nequeenint fidem obtinere
:
reirerih<(em t secutus. Quidquid sit, Sylvester
ad debent omnia, qusequovis modo exponi possunt,
Pontificatum evectus est annis non paucis post prsesertim si reperiantur in Actis, quorum fides
imperium Diocletiani. vacillat.
e In alio Ms, Carpon, alias Carpophorus dieu i PtumbaLv sitnt loro>e.rpturibus
funibus supe-
tur.
rius in nodum quibus innecoi inferius
colligatis*
fSibilla Invc displicet Baronio in notis adMar- sunt globi ptumbei his collum humerosque per-
:

lyrologium Romanum, Corrigenda iuec verba cutiebant, ut jam observavitom, 5 Avnustivaa

admiftit Monachus, si de SibiUa vatesint intelli- ns. *
r
*
9e " ne cuni puanantia dicantur dr Si< k Hujusmodi responsa, licet fidem Actorum
billa : nam hic Sibilla inducitur persequens
Chri- alias probatorum non evertanl, displicent tamen
siianos : num.h imperator non audet
Romse oc- eruditis. Neque Officio inserta fuit Juvc respon-
B cidere Carponium, neoffenderet Sibillam,ut xotat.
sio.
Addit tamen Monachus, intelligendos forte
libros 1 Non leguntur h<vc in alio Ms. uti nec se- t
Sibillinos aut Sibillam fuisse feminam prima-
.-

quentia de cessatione persecidionis.Suctoniustib.

riam eui, inqv.it,
E
t Carponins, utpote medicus, po- 4, de Cvsaribus num. 57 inCaligula scribit Ca- :
terat essn notus et charus. Hmc
Carponii et impe- pitolium Capuse Idibus Martiis deccelo tactum
est.
ratoris timorem concityare nititur, quod
prior At hoc Diocletiani tempora plusquam duobus
illam timere posset ob fidei odium se-
; imperator culis prcvcessit.
Nec satis auctoritatis habenthxe
vero ob Sibillx cum Carponio amicitiamtimeret,
Acla, ut credamus idem rursus contigisse Mar-
ne hujus mors illi displiceret. Attamen luvc sub- tyrum horum precibus. Quod de persecutionis
tiliora apparent quamprobabUiora et persecutio sine dicitnr, exactum non est nam continuata :
dla SibilLv fabulis annumeranda.
est persecutio sub Galerio Maximiano,
et Maxi-
gBicconsul Theodosius, ut Fastis ignotus, ita mino et a Licinio in Oriente restaurata ut
;
plane videtur ficHtius omissus quoque est in ;
:
Of- hihit dicam de persecidione Juliani diu
ficio Capuano. post se-
cuta

DE SS. MARTYRIBUS C0NSTANTIN0P0LITANIS

OLLIO ET STEPHANO DIACONO

J. P
Ex Florentinio

DiB IXTII irtyres hos duos e textu apud Florentinium

AtT.DSTl.
nostris;martyr tantum iu Corbeiensi. In nostro
huc transcripsimus, in quo sic referuntur : aidem Corbeiensi breviore non occm^rit hac die.
U_B In Constantinopoli natalis sauctorum Ollii et Uterque Constantinopoli etiam signatur, ac ti-
Stephani diaconi. In notationibus autem pauca tulo diaconidonatur Stephanus in apographo no-
hsec de eisdem observatS. Willibrordi jam addu-
: stro ex Ms. S. Maximini,
ctum M.B^zantinoshosMartyresomittit, ex aliqua quodhabetur in invo-
lucro S 19. Apud Acherium tomo 4.
Spicilegii, in
fortasse lacuna, quai librario imposuit, ut Stepha-
Martyrologio sub S. Hieronymi nomine ibi edito,
num inter llermetera et Basillam Romanos marty- pag. 66S sic habentur Constantinopoli, natalis
:
res imponeret qui Byzantinus diaconus
; est. in libris sanctorum Olii, et Stephani mart.

DE
 DIB VIGESIMA SRPTIMA AUGUSTI. }\

DE SS. FELICE, ARONTIO, SABINIANO

HONORATO, MM.
POTENTIiE IN LUCANIA ITALI^

Ex Hieronymianis apographis ,i. p.

DlK XXVII XV- uatuor hi Sancti producuntur apud Floren- Salernitanus ad Rofridum, quse extant apud Su-
CUSTl. tinium in textu Martyrologii Hieronymiani, rium to. 7: quorum meminit Martyrologiura Ro-
Maritjre* hot
ee seorsum (I quod vulgavit; in notationibus autem nomi- manum Explanandas kic sunt diffi-
Kal. Septemb.
nanturex Martyrologio Corbeiensi, ac vetustissi- cuttates, utcumque poterit, circa aua-
quoad fleri
mo Antverp/eusi, luter Ptwtermissos hesterno tuor sancfos Pugiles, superius seorsum positos,
die, quo adhunc fuerunt dilati eomodoet ordine
t
'ue sub annuntiatione conjunctos; sed apud
ponuntuv: Sabinianus HonoratuSj Arontius,ac For- Alphanum una cum octo aliis eorumdem fratri-
B tunaoianus. InMartyrologio Reginss Sueciss apud bus nominatos. K
Florentinium in notis, et apud nos inter Hiero- Acta, ab isto archiepiscopo metrico stylo con- cum aiut oeto
.'3

nymiana contracta ac vulgata, solus nominatur ipta, exiguie sunt a\ quiais de- wtfwvwftw.
Pelix; tres vero alii absque nomine ipsi addun- mum flos /'> Qhristi undeeimo, atqueadeo
tur: In Lucana, natalis sancti Pelicis cum aliis tri- immensa mmodo plurimorum secutorum
bus. Castellanus omnes quatuor transcripsit in "v a tempore rerum, quas
sito Martyrologio universati sed Aronl ium <oUo-
; conscripsit; t\ i Acta illa prsedictorum *hio-
cat primo Iqco; passosque eos indicat aubjudice m vaciila m'.,/'paomet fatente Baronio
'

Valeriano. Martyrii paUestra supra notabatur ad diem i Septembris; ubi ad annuntiationen/

Potentia, qussfuit urbsLueanise in Italia Ptolom
et Antonino, nunc Potenza, urbe regni Neapolitani
in Basilicata proviucia.. ad raoMces Appennini..,
15 milliaribos distans ab Acherontia in occasum
hybernum, Marsicum novum versus totidem etc,
suam, Beneventi sanctorum Martyrum dundecim
fratrum, monct, corrig*enda esse, quae in eis de S.
Cypriano martyre oarrantur: longe enira, prout
mpora Maximiani, quious bi passi di-
cuntur, vixit sanctfssimus Cyprianus nisiforteiu :

ex Baudrando. iisdem Actis in nomine imperatorifl crror irrepsit,

'i<i> atibi 2 Consuli possunt quse de illa habet Ughellus et proValeriano sit positus Maximianu». Et hanc
tomo 7 Italice sacrss, a columna 132 novissima quidem correctionemextendit Baronius ibidem ad
editionis qui eadem occasione h&scscribit
;
Po- .-
Acta metrica Alphani, et ad prosaica, quss cha-
tentiae Arontius, Honoratus, Foftunatus, et> Sabi- ractere Longobardo exarata habere se affirmat.
nianus viu Kalend. Septemb. sub Valeriano judi- Pleniusaidem eo, -> examen institui poterit

ee, Maximiano imp. palmam sumpserunt marty- ad diem i Septembris, suboritura tunc fortasse
rii: horum ahi octo gennani fratres diversia Apu- us inquisith Ueria, an quatuor Mar-
<

liye in loois pari eorona lueruntcondecorati: quo- tyres hodierni non sint perperam cum aliisocto
rum omnium sacni lipsana OoHegit Arechis prin- conjiincti ac cwitaii Beneventanse assignaii an
%
;

ceps, et in templum S. Sophiae Beneventi trans- fratres. Nos interim iilos dedimus seorsum prout K ,

C tulit anno dcclx. Vitam , agonemque ipsorum suntin dictis Fastis, et apud Acherium inMar-
versu heroico transcripsit Alfanus archiepiscopus tyrologio, supra pag. 20 citato.

DE SANCTIS MARTYRIBUS ANTIOCHENIS

SEBASTO, ALEXANDRO, ET FORTE EMERITA

Ex Hieronymianis exemplaribus. .» r.

!*< XXVII, AU-

artyrologium Hieronymianum a Ftoren- bos sanctos Martyres Antiochenos, e\ Corbeiensis
coni.
tinio editum hsec habet In Antiochia na-
: Martyrol. adductp laterculo videtur eduoi; sed ab-
foffcrunt ex-
tmptaria M" talis sanctorum Sebasti, Alexandri abbatis. batis titulus Alexandro tantum tribuitur in Iibris no-
E.r annuntiationc vetustissimiAntverpicnsis
In notationibus autem observat, ex Antiochenis stris.

martyribus hoscc dumtaxat duos in tibris suis animadvertit,nutlum ipsis dari,illudita recitans:
exhiberi Emeritam vero addiinM. Corbeiensi,
. In AntiochiaSabbati et Alcxandri. Hisce exempla-
hoc modo: vi Kal.Sept. ln Antiochia natalis sancto- ribus a Florentinio citatis addi potest Corbeiense
rum Sebasti, Alexandri abbatum. Eraeritae. Deinde brevius, quod inter Martyrologia Hieronymiana
subnectit ista laudatus Florentinius: Abbatesam- contracta et a nobis edita habetur, omnique etiam
titulo
 .

22
ACTA SANCTORUM.
AUCTOftt
titulo abstinens hac refert In Antiochia, nata-
J. P : titulum Martyrum- quia tametsi de illo non certo D
lissanctorum Sebasti, Alexandri. Ibidem in Lab- constat, passim tamen Martyres solent notari in
beano solus Sebastus ponitursine Alex.iidro, aliis
altegafis modo eocemplaribus Hieromjmianis.
tamen conjunclus, etsine loco paLvstrse. Se-
cundo,appositionem abbatum omisimus tamquam
n annunfiun 2 Accipe nunc Florentinii conjecturas
di» hi$ct
.-
Fx no- dubiam quia Hieronymiana apographa tam lu~
San- t
mine, inquit, Sabbatii dubitari snbiit, an abba-
eiit. xata sunt et corrupia. Tertio, Emeritam per ad-
tis superadditus titulus conflatus fuerit.
Aboatis verbium forte restrinximus; cum in unico dumta-
quidem diguitas recentiora persecutionum tempo-
xat, ut vidimus, occurrerit exemplari, etpossit
ra respicere videtur, passim jam conditis asceteriis. esse nomenpaiaestrae martyrii, spectans adaliam
Sebastius, Alexander, Sabbatius et Emerita, An-
annuntiationem, et perperampro nomine Marty-
tiocheni martyres essent, si alicujus antiqui'codi-
ris huc intrusum. Titulus tamen abbatum, ac
cis fides clarior accederet.
no-
Sabbatium socium Tro- men Emeritse etiamsunt apud Acherium pag.20
phimi, sed ante ipsum coronatum Antiochiae
Pi- citatum. Quarto, iocum Antiochiae retiquimus
in
sidia?, habet Menologium Basilii ad diem xvin sua possessione, in pluribus videlicet exempiari-
Septembris, et hunc ipsum putarem. Hisitapro-
bussignatum. Habes, lector haecpaucuta, de qui-
s
positis f
primo duobus hisceSanctisdedimus supra bus monendum te censui.

DE SS. CALIXTO ET CYPRIANO MM.

J. P.
IN DICECESI RIVENSI GALLI.E
B E
aussayus in Supplemento ad suum Marty-
OlE XXVII AU- Aprilis, a Priore loci, ccenobitis praesentibus, in
rologium Gallicanum certiores nos reddit,
«DSTl.

S duos istos Pugites hac die publicam habere

venerationem etiamsi alibi nihil hactenus de
novam thecam
ta,
ornatioremque fuerunt
etintra capellam sancti Antonii honorifice reclu-
transla-

,
sa, simulcum aliis sanctorum lipsanis,
eadem discere nobis quorum
licuerit in Fastissacris En hodie mentionem fecimus inter Preetermissos.
tibi Saussayi verba: In monasterioLezatensi dice- Monasterium Lesatense, de quosupra est Ordi- y
cesis Hivensis prope Tolosam, natalis sanctorum
Ca- nis Benedictini, ad Lesam fluvium in inferiore co-
lixti et Cypriani martyrum,qui ibidem
solemni hodie mitatu Fuxensi, quinta supra Tolosam leuca, in
Officio coluntur. Horum sacra corpora rx duabns antiqua dicecesi Tolosana nunc Rivensi (Rieux vul-
capsis perantiquis, in quibus dudum requieverant, go ;) ex Sammarthanis tomo^ Gallia> Christianw,
anno millesimo sexcentesimo vigesimo primo, v pag. 564.

J. s.
DE S. ANTHUSA MARTYRE
DlB XXVI IkV-
COSTI.
enologium Graecorum, ab eminentissimo Nec obs'tat aliquid, quo minus itla possit esse se-
Cultuiapud
Grxco* tl La-
( inoi
M Sirleto Latine redditum, ad xxvn Augusti
annuntiat S. Anthusam, juniorem dictam,
ad distinctionem alterius, qusc tempore praecesse-
nior hujus respectu. At cum tempus, quo utraque
passa est, non exprimatur, res manet incerta.
2 Subjicio duos versiculos, quos Meneea sic ex- et morlitS*'
rat. Verba accipe: Eodem die natalis beatas Anthu-
primunt. nuf.
saejunioris, quaeaspera etlacera vesteinduta, atque
in puteum pro Christi confessione dejecta, consum-
M 'wv y7r«ASes "AvSovoat |3ar£u ypioLQ,
mata est. Eadem Greece leguntur in Menaeis Hinc Hosce autem Latine reddo hunc in modum.
Martyrologium Romanum ad dictitm diem Pas- : Est vestis ipsa pileus, est saxum tibi
sio banctse Anthusae junioris, quae ob Christi tidem Fibula, quibuscum, Anthusa, tu puteum
subis.
in puteum mcrsa, martyrium suinpsit. Notat ibi- Vox fj.avoiac aHas panJ^, proprie
dem Baroniusjuniorem t
significat ge-
vocari respectu seniom, nusvestimentimilitaris apudPersas; athicsumi
quae passa est in persecutione Valeriani.De hac videtur pro omni veste. Significat
acium auctor, quan-
apud nos diexxu Augusti: verum, ut
est tum mihi apparet, sacco impositam
ibipag. 500 notatur, seniorwon vocatur, necmar- fuisse San-
ctam, saccumque ei fuisse pro
corporis simuiet
tyrio obiisse dicitur in Menaeis,utmihi non li- capziis tegumento; atligatum
deindeilii saxum,
queat, an hujus respectu hodierna Anthusa nomi- ut cittus mergeretur, hocque saxo,
sicut fibula,
netur junior. Certe xxn Februarii, seu tom.ui, saccum corpori fuisse adstridum. Hinc ergo cla-
pag. 287 de alia Anthusa mariyre, cum duode- rius exponiturmortis genus, quam id exposuerat
cim famulis gladio percussa, breviter actum est. Sirletus. Hisceautem quod addam, nihil invenio.

DE
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI, 23

DE S. DECUMANO EREMITA ET M
IN COMITATU SOMMERSETIENSI ANGLIvE

Sylloge de loco, et cultu; Vita notationibus exposita j.p.

D» xx vii Ati- nteralios plures Angliee Comitatus numeratur occidentalibus Carabrias partibus qute nunc Wal- tf vartx prn*
,

M»TI. unus, cognomento Somraersetia, vulgo Sommer- lia nuncupitur. Baudrandus Vallia, inquit, alias mittuntur
Dr$cribitur
1_ seths-hire, quem Cambdenus in sua Britannia, etiara Cambria dicta, pars est occidentalis regni
ipsiu» VtietM

famctu* obnt :
ann0 1607 Londini edita, describit pag. 161 Sora- : An^rliae.. Divisa fuerat alias in tres partes, quas
mersettensis inquit, Coraitatus.. ampla sana et
, ibidem memorat. Nunc autem distinguitur tota
opulenta est reg-io, Sabriniano freto a Septentrione Vallia in Valliara Borealera North-Walles et , ,

pulsata, ab occasu Devonise, ab austra Dorcestrise, in Valliam Australem, Sout-Walles et provin- ;

ab ortu Wiltonia?, et partim Glocestriae Comitatibus
B contermina.. Ad Sabrinianum fretum.. primum
occurrunt Porlock.. et Watchet.. His taterponitur
Dunstorcastrum.. Huic castro adjacent duoviculi,
duobus Indigretibus sacri Caranton alter vocatur
aCarantoeo Britanno; alter S. Docorabe.s a Decu-
mano, qui e Sonthwallia solvens huc appulit » in
vasta (ut in antiquo Agonali legitur)
" vepribus obsita, densitate sylvarura
frutetis, et
" in lono-um latum spaciose porrecta, montiura
et
« eminentia educta, valliumque couoavitate mi-
cias utriusque parvas, seu Comitatus subditmox
idem geographus. Secundo, quee in Vitasequun-
turde Wallia et Angtia ad Christi fidem conver-
sa, occasionem nobis prsebent disserendi de tem- K
.- pore. Litteras de causa a Lucio Britanniae rege
ad Eleutkerium PP. missas scribil Pagiits in Cri-
ticaBaroniana ad annum Christi 181 num.Spost
« solitudine, Usserium tibro de Britannicarum ecctesiant,,*
primordiis, cap. 4, ubt fuse ac diligenter disserit
de hoc argumento. Sic scribit ejusdem Vitse auc-
tor Natio siquidem illa, priusquara major Britin-
:

" rabiliter interrupta « ubi muudi vanitati vale-

: nia, quaenunc est Anylia, birbarica feritate deposi-
dicens, a sicario transfossus, divinura honorera ta, et relicto enore gvntilitat.js.. mox Christose sub-
apud populura consecutus est.Fx his Camdeni ver- didit , et euang-elicis informari meruit institutis.
bis discimus cum
siuum, cui S. Decumanus
Idci Famosissima vero Angtiie conversio, ad
est
nomen indidit, et in quo viccit, tum publicam quam fortasseidem scriptor hic respexerit,quo S.
ipsius et antiquam ibidem venerationem, post- Augustinus, eweunte seculosexto a Gregorio ma-
quam e vita migravit. Verba auiem, qiuv legi as- gno in Angliam missus est, Christi Euangelium
serebat Cambdenus in antiquo Agonali, ut voca- in eamdem illaturus : quod eo fecit successu, ut
bat, seu Passionali vel Legenda, habentur apud merito Anglorum aposlolus fuerit appellatus Si
Capgravium, sicut postea videbimus. certo constaret, intelligendum biographum de hac
probatur tjm 2 Nullum vidimus hactenus Martyrologium Anglise conversione, convenienter intelligi posset
dtm eultuij
antiquum, quod hujits Sancti meminerit. Atiud ratio temporis, S. Decumani apud Alfordum, ejus
est de recentioribus. Wilsonus quippeeum hac die gesta recitantem adannum 706. Sed ad anterio.ra
laudat 'in sito Martyrotogio Anglicano utriusque longe tempora respexit Wdsonus, ut supra indi-
editionis. Ferrarius in Novo catalogo Sanctorum catum est. Id vero cur fecerit, fatemur cum At-
hsec refert In Anglia S. Decum ini eremitae et
: fordo nos nescire, et addimus, non est nobis com-
martyris. De eo etiam meminit Wion in Appen- pertum verum ac justum tempus, quos Sanctus Y
dice ad 3 librum Ligni viLvpag. 413, et Castet- idem floruerit.
lanus in Indice Sanctorum ad suum Martyrolo- 4 TeHio Castrura Dorostorum
, quod deinde , ahnrvtUntt
giumuniversate, iltum indicansomissum die xxvn ponitur in Vita, nunc Dunstor esse, Atfordus
Augusti. Alfordus Annalibus ecctesise Anglo-Sa- antea citatus indicat num. 9 de cujus situ vide :

xonicceiltum etiam inserit adannum 706 num. 8;
quo \\\ ejus cultura inquit erecta ecclesia, ci-
, ,
tatque editionem primam Martyrologii Angtica-
ni, inquo ad istum circiter annum id factum re-
fer^tur Cur autem nuper martyrii ejus annusin
; Sexto, mirabilis
nova editione ad annura Christi cccxx retrahatur,
fateturse nescire. Ratio, quoe nos movet, ut San-
ctum hunc atiis hujus diei Ceeticotis annumere -
mus, ineositaest, quodabimmemorabititempore
ante decretum Urbani PP. VIII fuerit in posses-
superius num. i. Quarto, S. .E^idius abbas spe-
ctatad diem i Septembris. Quinto Vanga est in-
strumentum quo martyr decotlatus est, ignota
omnino nobis est,quam utique nonduminvenimus.
itla vecti capitis narratio, qme
deinde in eadem Vita memoratur, deberet atiunde
probari testimonio metioris.nota?, ut cogitatio sus-
pectee fidei amoveatur, et historica veritate creda-
tur ita accidisse. Septimo, mentio deinde fit de
S. Dionysio qui inscribitur Martyrologio Roma-
:

sione publici cuttus, quem habuisse probatur ex no ad diem ix Octobris, quo etiam die dabitur ei
Vitaejus apud Capgravium, Joannis Tinmuthen- locus in Opere nostro. Denique, quamquam ex
sis compilatorem nam Joannes Tinmuthensis
: aliis antiquioribus documentis probare non possi-
vixit seculo decimo quarto; Capgravius autem mus ,
quod S. Decumanus eremicola fuerit et
decimoquinto sive autem hanc S. Decumani Vi-
: martyr, ita tamen nos itlum supra nuncupavi-
tam hic ex ilto transcripserit, sive aliunde ve- ; mm, alios secuti, qui tatem fuisse ittum memo-
rum tamen manet, antiquam ab immemorabili rant cum Capgravio. Quo autem temporeobierit,
tempore hic obtinere possessionem, de qua dice- quia compertum non habemus, ideo sine notis
bam. chronotogicis itlum antea signavimus, soto die
3 En nunc sequentes in eamdem Vitam
tibi xxvn Augusti notatum, quo ab aliis refertur.

observationes Dicitur primo Sanctus oriundus in

.
VITA
 ,

VITA S. DECUMANI EREMIT/E ET MART.

quam haesitans de potentia, virg-as socus mare in
fruteto, quas reperit crescentcs, colligavit in fa-
scicnlum, et tali utens vehiculo misit se in
VITA pro-
fundum : et sic, divina g-ubernante ]>rovidentia
provectus est ad littus oppositum prope castrum
Auctore anonymo Dorostorum. Tua sunt haec, Christe, opcra,
qui Sanctos tuos ita mirificas. Vere in mari viae
tuas, et semitaettue in aquis multis.
5 Eo ternpore quo sanctus Decumanus
i£# Afafa legenda Anglice apad Cap- , divi- qaihicikteti
nitua perductus in Angliam venit, erat in eo ter- '"'«'',
wi t(

gravium, anno 1516 Londini edv ritorio ,

in quo appliouit, vasta cremi solitudo,
•P»Kt
frntetis et vepribns ob>ita, et densitate silvarum
ta, a fol. 85 verso. in long-um et latura spacio^e porrecta, montium
eminemia sursum educta, et concavitatc vailiura
mirabiliter interrupta. Haee ei scdes complaeuit,
Sancti ttatale* Beatus Decumanue ox illustri est prosapia ori-
hasc pio ejus proposito videbatur accommoda,
}>i<t tducatio, undus iu occidentfilibus Cainbriae partibus adeo ut re ipsa videbatur diccre : Haec requies mea
quae nnnc Wallia nuncupatur, ex parentibus qui-
in saeculum sieculi :hic habitabo, quoniam eleg-i
dem cultoribus prscipuis Christianse relig-ionis.
eam. Sic ig-itur Vir sanctus patriam coramutans
Natio siquidem illa, priusqnnm major Britannia, exilio, antra deserti pro fastu palatii, coepit ibi-
quas nunc est Angdia, barbarica feritate deposita, dem commanere, herbis et radicibus victitare,
et relicto errore g:entilitatis, viviticis initiata sa-
jejuniis ct orationibus crebrius insisterc, camem
cramentis, mox Christo se subdidit, et Enan-
domans,
l_j cilicio vig-ilis poenaliter afflig-ens , et E
g-elicis informari meruit institutis. In qua quain quanto rarius intererat hominum consortio, tan-
plures effulsere fide prasclari, virtutibns insig-nes,
to frequentius ang-clorum mulcebatur et fovebatur
miraculis coruscantes Inter quos pudice enutri-
eloquio. Tali sub tenore vitam ducens eivmiti-
tus, Catholice instructus, velut lucifer inter mi-
cam, in jam dicta solitudine multis vixerat annis.
nores stell is , otuniura morum honestate praedi-
Pertur ctiam vaccam habuisse , cnjus lacte in eodemvi-
tus emicuit Decumanus. Ilie postquim domi pue- pro neces^itUecorporis saltcm pneclnris festivita- vndi modm
ritiam transcendit per incrementa innocentis aetatis,
tibus maryj s sustentaretur quam alerctur, sicut ,
coepit boiiEe indolis adolrscens esse , et ncqua-
de beato iEgidio leg-itur, qui cervam habuit, quae
quam, ut moris est, meute evag-ari; verum di-
sibi beneficium lactis miuistrabat. Nee defuit San-
sciplinse reg-ularis studiosius coerceri. Eacile qui-
cto urg-ens ctinspirata persccutio. Omnes enira,
dem pnecepta transeunt in effectum, ubi gratia
qui pie volunt vivere in Christo , perseeutionem
pnestnt auxilium, et obedicntia mollit imperium.
patiuntur. Hanc enim viam reliquit Christus co-
V» tules 2 Erat enim sermo purus, nihil habens lasci-
hcredibus suis, ut in Euangdio legatur Si me :

viae, nihil, quoad potuit, otiositatis, sed qui

persecuti fueriut, et vos persequentur. Sed et ait
totus esset ad rr.dincationem. In cibis et potibus Apostolns Per multas tribulationes oportet nos
:

teniperantiae medium
ne prorsns abstinens,
tenuit,
intrare in regmum. Q,uouiam quod fornax auro,
superstitionis argueretur, aut immodice sumens,
quod lima ferro, quod flag-ellum grano, hoc tri-
crapula gravaretur. Et cum beati Decumani coae- bulatio vjrojnsto.
tanei aut studio venandi, varie delectati, aut
7 Cum igitur sanctus Decnmanus multimodis a <i<i>>l<iM itt-

studio aliarum quarumlibet artium orcupati tene-

signorum floreret virtutibus, quaa per neg*Iigen- fario /i#min«
rentur ;
ille spreta omni carnali delectatione, spi- tiam scriptorura abierunt in dissuetudinem. ct pro interftdw

ritui carnem servire cogebat, et ecclesiarum stu- magna parte penes nos in oblivionem; alias, Deo
diosus terens limina; ca, quaa de divinis Scriptu-
dante, reservarentur ad «edificationem vir qui- ;

ris audiebatardentius memoriye commcndabat.

,
dara, sed et ipse vir Belial aspide ferior, vipe- ,

C 3 In facultate litterarum parum admodum ex-

ra truculentior, tanti Patris invidens sanctitati, in
rfCtnM m '<>> peditus, totum se sanctitati dederat, quoad li- odium veroa virtutis, et in detestationem Chri-
cuit propter insolentiam curialium contulerat se
:
stiani nominis , furiali mente debaccliatus , be-
contemplationi. Melius enim docent opera quam stialiter accurrit, et inter verba orationis, et pre-
littera ; melins comprehemlit sanctitas, quam di- ces sanctoa devotionis, Sanctum Domini eapitis
sputatio, et qui plus diligit, plus cogaioseit. Sane
obtruncatione ad ca?lestia regiia transmisit. Tali
sanctus Decumanus, Spiritus sancti prsevcntusar- ig-itur martvrio migravit ad Dominum post tot et
dore, jam statim volvebat in animo, quod post- tantas, quas corpori suo indixir, molestias, ut
ea claruit in effectu. Et tunc pio quidem faciem* evidentius suo monstraret e\em]>lo, quod non est
f. faccra dedisset desiderio; sed expectavit turbse tumul- tran>itus a deliciis ad delicias : sed qui voluut vi-
tuantis defluentiam, et suorum contribulium in-
vere secundura Euangelium tota vita sna fiat ,
solentium, quos summo
opere detestabatur. Ne- crux martyrium. Nimis enim delicatus est mi-
et
mo enim propheta acceptus est in patria sua, et les, qui vult hic gaudere cum mundo, et
in fu-
inimici hominis domestici ejus.
turum reg-nare cum Christo.
nitfo modo )>< t 4 Cessit ig-itur propter scandalum et se to- ,
8 Sed et istud sub silcntio non est pragtereun-
(igucu (raniil
tum soli Deo committcns, quod pie praeconce- dum, quod , cum decollatus esset cum quadam j.atranef""
ad ioUtudinii
perat, distulit imposterum. Tandem tempus ob- tur.
fecum, Vang-a, ut fertur, truncus laccri eor])oris se ere-
servans, et fuga; secretioris opportunitatem inve- xit, et caput proprium coepit pendulis brachiis
niens , mare adiit Sabrinum clam suis omnibns, vectitare a loco decollatiouis
usque ad fontem
et pr<ecipue familiarioribus, et eis, qui sibi vidc- limpidissimi quo caput suum propriis
liquoris, in
bantur studio humanitatis conjunctiores , Chri- manibus abluere pro consuetudine habebat qui :

stum solum conscium etducem sui itineris habens. nsque hodie ad raemoriam et reverentiam insius,
Quid plura? Defuit naulura, defuit et naviginra, fons sancti Decumani nuncupatur, dulcis, ne-
et maturandaerat fuga e vestigio subsequentium : cessarius et salubris incolis ad potandum in quo :

Vir Dei miserieordia Dei confidens, ct neqna- loco caput simul cum corpore postmodum a fide-
libus
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 25
libus qiuesitum et inventum, sepultura honorifice est ad laudem etg-loriamsanctissiminominissui : A Atowho.
tradebatur. Renovantur antiqua miracula , redi- qui vivit et regnat per imraortalia secula seculo-
viva repullulant sig-na, quas per beatissimi Diony- rum.Amen.
sii Galliarum merita Dominus exercere dig-natus

DE S. POEMENE ANACHORETA
IN MONTE SCETHI LYBI/E, ET IN ^EGYPTO

COMMENTARIUS PR^EVIUS j.p.

L Locorum nomen diversus ad eo Pambo; an Poemen du

notitia; Sancti ;

plex? Pimenius cum Posthumio non confundendus.

B ontem hunc, antiquis vitcV solitaricV cultori- suo conspectu arcuit. Factum vero illud pluribus
Anno

M
cinciTEn
bus valde memorabilem, descripsimus in S.
:
narrabitur inferius. Ad eumdem etiam Sanctum
CDL.
Scet!ien,alibi a Arsenio anachoreta tomo iv Julii, die xix, nos referimus alia, quse habentur loco citato, qui ]£
liobis ilcscrip- pag. 605; ut necesse non sit plura hic de eodem unum dumtaxat Paemenera scu Pastorem admitti-
tam, illustj-al
pr&fari; sed unum tamen hoc repetcrejuvat, mon- mus. Additur autem infine Quievit.. inDomino :

hic Sanctus,
tem illum minus proprie JEgypto accenseri, Prw- vii Calcn. Augu., quod est ire contra torrentem
uti et JEyyp
t iim .
ter montem hunc S. Pcemeni JEgyptum etiam as- hagiologorum Latinorum ac GrcVcorum, ut dice-
signabamus modo,tamqitam locaduo e prcvcipuis, tur postea. Eamdem hallucinationem commisit
in quibusindicatur vixisse (nam ubi obierit, nostrum Ms. Ftorarium ad diem xx.YiJulii,dum
compertum non habemus.) De Ms meminerunt memorat sequentia Item natale beati Pastoris ab-
•*

apophthegmata, e Cotelerio inferius a nobis recu- batis et conf. Hicmultisannisin abstiuentia mag-na
denda iv lxxvi
, et clxxx. De
, , varia JEyy- se afllig-ens in hcremo multa religione pollebat.
pti, regionis AfriccV ceteberrim<v, et apud Geo- Vid. ejus g-esta alibi. Ilinc sequitur, ut qusc ex eo-
graphos notissimee, divisione actum est apad nos dem Petro ac Ftorqrio dicta sunt apud nos tomo
tomo 2 Januarii a pag. 107. Inter veteres vero vi Julii, die xxvi ejusdem mensis, a pag. 307, de
patres, qui in eodem monte vitcV solitaruv cursum S. Pastore abbatc in Sceti, diffcrenda fuerint ad
consummarunt vix ullum invenias nominis ce-
, dicm xxvii Augusti. Nec sola hsec in S. Poemene
lebritate spectabiliorem, quam S. Poemenem vel accidit hallucinatio aliam quippe, in quam la-
:

Pastorem, qui utpote quasi commune ipsorumfuit psus est Eniinentissimus Cardinalis Baronius,
oraculum,in dubiis perfugium, vitceque asceti- jam pridem observavit noster Rosioeydus, sicut
Cce norma etexemplar. Pa?raenem nominabam vel planum fiet ex sequentibus.
Pastorem, aptato eidem persomv utroque nomine. 3 Baronius ad annum Christi 313 Tanti, in- iiiccumPam-
Sire igitur Poeraenera voces sive Pastorem (et
, quit, facere solebat populus illustrium monacho- bme
B qitippe ni Pimenem, vel Pimenionem?) idem no- rum (qualis erat S. Antonius , cujus occasione
bis videtur esse nomen, idem nominis etymon, hsec scribit) de fide Catholica testimonium ut ,

Noiy.iiv GrcVce, Latine ¥<\$\ov,quodnonnullisicin- Ariani hoc sentientes , mentiri non sint veriti ,

terpretati fuerint Latine , significationi vocis magnum Antonium eadem de fide secura una sen-
GrcVc/c magis inJuvrentes, quam ipsi proprio no- tire; adeo ut eam ob causara ipsi opus fuerit, re-
mini, atque adeo huic substituentes nomen appel- licta intiraa eremi solitudine, Alexandriam usque
lativum tamquam proprium. Huc facit, qiwdcen- descendere , et de Catholica fide quara coleret, ,

seamus probabilius, duos admittendos non esse publice ne populus laberetur, specimen edere ,

ru-hfiics, .seitimvm ritlelicet alterum; alterum quam quoque sequentibus confirmavit....

sig-nis
juniorem, prout infra dicetur. Vocatum quoque esse ab eodem S. Athanasio ali-
pcrpcrttm f/c- 2 Ferrarius in Catalog-o generali alium a Poe- quando Alexandriara abbatem Poemenem spe- ,

minatus cx ctatae sanctitatis virum, habetur in Vitis Patrum.

mene Pastorem facit, et consig-nat xxv Julii, quod
namine Patlo-
ris ac Pamc-
prorsus improbabile esse, jam pridem observa- H<vc Baronius. Sed Rosiveydus noster in notatio-
nis. tum est apud nos tomo % Januarii die xvn, , nibus ad easdem Vitas libro i cap. 41 num. , ,

pag. iii cum perspicuum sit, easdem res, quse

: 85, pag. 69 secundsc editionis in S. Antonio , ,

de Pcemene referuntur ab aliis, attribui ab aliis Eminentissimum auctorem, ita refellit Quod.. :

Pastori. Ferrarium induxit in errorem Petrusde de Psemene ait vel eum fefellit memoria; vel
,

Natalibus, quem male citat lib. 6, c. 112, ubi, Pcemenem eumdem putavit cum Pammone. De
ait Ferrarius, vitam et res gestas refert admiran- Pammone hoc habes hic apud Ruffinum libro 2
das. Nam Petrus de Natatibus lib. 6, cap. 141 (lege libro 3) num. 164, quem cumdem esse
tractat de Pastore, qui hac die apud Grsecoset cum Pambone non cura Pcemene , oolliges ex
,

Latiyios colitur, uti manifestissime ibidem patet Pelagii libello 3, n. 14, et libello 17, n. xi,
ex compendio apoplithegmatum, quod de Pastore ubi eadem apophtbeg*mata narrantur nomine Pam-
iexit cum in eo referatitr factum, soli Poeraeni
: bonis , qua? Rufiinus habet nomine Pammonis.
hodierno propriurn, non alteri.Nam ibidemnar- Alius ab his Piaramon seu Pyaminon, de quo hic
ratur historia de matre ejus, quee videndi filiisui apud Rnifinum lib. i, cap. 31 * qui Palladio cap. 4 immolibt
%
gratia ad solitudinem accesserat, quamque ipse a 7;i est Ammonas. cap. 32, pag.

Augusti Tomus VI. 8 lllrec m

 26 DE S. POEMENE ANACHORETA.
ABCTORE
4 Heec jam olim ad Yitam S. Antonii notave- ne. Alium locum indicat ex Ephrdem. Nos verba D
J.P.
non confun-
ram, inquit laudatus Rosweydus in quadam sche- ejus demus.
dcndus. da, quam ante me habeo; Addo nunc, ait: Pce- G S. Ephrsem Syrus inter Apophthegmata Pa- pro duplic
menem distinctum a Pammone seu Pambo pa- ,
trum, qucV referuntur pag, 504- Operum ejus edi-
tet ex Ruffino lib. 2 (in nostro exemplari lib. xi tionis Coloniensis, qua hic utimur, anni 1603,
de hic sequentibus agitur) Histor. eccl. cap. 8, etquam Gerardus Vossius pr&positus Tungren-
ubi Pambus in Cellulis ponitur , et Poemen in sisvutgavit et illustravit, sic loquitur Dixit ab- :

monte Item ait « Macarius de inferiori

Pispiri. : bas Pastor, a beato Antonio abbate solitum dici :

» erenio, aliusque Macarius de inferiori, Isidorus In eo magnumhorainis opus atque officium situm,
» inScithi,Parnbusin Cellulis, Moyses et Benjamin ut suum quo g*ravatur , errorem coram Deo
,

» inNitria, Seyron et Elias et Paulus in Apeliote, projiciat ; exspectctque semper tentationes , ad

» alius Paulus in Focis, Pcemen et Joseph in Pispi- extremum usque vitas spiritum. SedRuffinus, in-
» ri. » Rgec Rosweydus e Ruffino, de claris viris' quit idem collector, historiam ejus citans lib. 2,
ac eremitis JEgyptiis agente, commemorans recte cap. 8 pag. 256 , qui invisebat solitudines
,

quidem probat, Pammonem seu Pambum distin- JEgypti ab anno 375 refert inter Sanctos
, ,

guendum esse aPaemene -.non tamen id evincere solitarios , quos ibi viderat , vitw simpticitate,
videtur diversitas loci quia antiqui isti eremiise
: cordis sinceritate, magnisque miracidis, quibus
non ita erant adscripti unico soli loco ut ad , Deus virtutem eorum honorabat, felicitatem sibi
alium quandoque non transirent, prout videre ti- obtigisse , ut acceperii benedictionem manuum
cet apud nos in ipsoS. Pambone, tom. iJuiii, die Pwmenis in Pispiri, quod erat monasterium S.
x,pag. 35. Cum autem unum unicum Poemenem Antonii. Nos proferamus Rufpni verba apud Ros-
exstitisse, probabilius existimemus, erit hic idem weydum supra citatum Elorebat ig-itur, aitRuf-
:

B in nostra sententia Pcemen, de quo agebat Ros- finus, iEgyptus ea tempestate non solum eruditis
weydus. Verum intricata se nobis hic offert con- in Christiana philosophia viris, verum etiam his, E
troversia de uno Poemene seu Pastore, an duobus* qui per vastam eremum commanentes signa et ,

Tittemoniius tomo 15 Monumentorum ecclesiasti- prodigia apostolica simplicitate vitae, et cordis sin-
corum pag. 862 et sequente, in notatione i super ceritate faciebant. Ex quibus interim quos ip.si vi-
S. Poemene, duos id nominis solitarios distinguen- dimus, et quorum benedici manibus meruimus,
doscenset, et alterum quidem seniorem, juniorem hi sunt Macarius de superiori eremo etc. Poe-
:

vero alterum. Argumenta ejus non dissimidabi- men etJoseph in Pispiri , qui appellatur Mons
mus. Primo itaque ponantur in medio, quve fa- Antonii. Quod vero rectius Juvc intelligantur de
ciunt pro Poemene duplice deinde subdantur ea,
: priore Pcemene, quam de posteriore synonymo
qumpro uno. Sancto, diceres non incongrue suaderi cum ex lo-
Jrgumenta 5 In Vitis Patrum lib. 3 , num. 163, pag. co, tum ex tempore, si duos cum Tiltemontio sy-
524, ubi de S. Arsenio vitafuncto agitur, sunt nonymos admittas.
ista Cum.. vidisset abbas Pcemen quia trans-
:
, 1 Ex toco, inquam : nam Scethe , Scithi , et Pwnene
iit, dixit Beatus es, abba Arseni, quia te tan-
: Scithium , Ptolomaso Scithiaca reg-io Lybias pars ,

tum in hoc seculo planxisti. Notum itaque hinc
est, Poemenem supervixisse S. Arsenio cujus
Acta illustravimus tomo iv Juiii, die xix, apag.
W$ mortemque
y
ejus secundum seriem chro?io-
logicam, ibidem pag. 613 prxterpropter ordina-
tam , affiximus anno 419 vel 150. Verum Til-
lemontius non videt, dici posse, quod hic sit Pce-
men ilte , cui narratur S. Antonius, anno 356
die xvn Januarii mortuus, enuntiasse egregium
hoc effatum in Vitis Patrum lib. 5, libelto 15,
est, ideoque ab yEg-ypto passim disting-uitur in Vitis
: Patrum, sicut observatum est tomo 2 Januarii, ad
diem xvn ejusdem mensis in Commentario prse-
vio S. Antonii magni, § i num. 3. Ibidem tamen
dicitur num. 4, JEgyptum ab aliis latius aliquan-
to sumi. De Monte S. Antonii duplici, interiore
videticet et exteriore agitur ibidem § 2, ac nota-
tur Pisper, Pispir, seu Pispiri monasterzum ap-
pellaium, ac in Monte illo exteriori conditum, ad
quem itabat frequens S. Antonius quse pluribus :

C num. 2 Dixit abbas Antonius abbati Pastori

:
: legi possunt loco jam indicato. Jam vero hic mons ¥
Hoc est mag-num opus hominis, ut culpam suam exterior, vel S. Antonii monasterium Pispiri, in
supcr seipsum unusquisque ponatcorani Domino, quo aiebat Ruffinus, se vidisse Pwmenem, longe
et exspectet tentationem usque ad ultiraum vitae distabat a solitudine Scethensi, in qua ftomdt S.
suae tempus. Dictus Monumentorum collector ci- Poemen noster, ut licet videre in chronographia
tatetiam Cotelerium in Monumentis ecctesieeGrse- mansionum eremiticarum excusaanteVitasPa-
cae tom.i, pag. 841, ubi scribitur, lUiuryi, Poe- trum apud Rosweydum ita ut verosimile appa-
:

meni. Is, cui dixit S. Antonius tam sublimem reat, spectata tocorum distantia, fuisse duos ere-
veritatem , non erat puer sine dubio difficileau- .*
micolas diversos, quorum aiter Pispiri, alter in
tem creditu est, cum supervixisse etiam tunc, uti Scethi vitam asceticam duxerit.
pergit, centum post annis, nemine observante, 8 Prseter ea, qute praemissa sunt detempore, proponw^*
Poemenem ad inusitatam senectutem pervenisse. Pozmeni Pispiriensi appiicari potest apophtheg-
Pergamus cum Tillemontio At vero, ait, pro- :
ma illud, quod habetur inVitis Patrum libro 5, lu
batio heec minoris esset roboris, si esset sola. Si belio 15, num. 40, pag. 625 Narravit abbas :

enim legitur duobus locis modo allegatis, insigne Joseph Qui sedentibus
: nobis aliquando cum ab-
illud apophthegma dixisse S. Antonium Pceme- bate Pastore , nominaverit abbatem Ag*athonem.
ni;duobus aliis locis, itlud retidisse Pcemenem Et diximus ei Juvenis est quare eum appellas
: :

ipsum tamquam ab eodem S. Antonio pronuntia- abbatem? Et dixit abbas Pastor Quia os suum :

tum, legitur. Nam ex editione Coteleriana pag. fecit eum appellari abbatem. Roc apophthegma est
623 hxc indicat Retulit abbas Poemen, dictum
: numero sexagesimum primum in editione Cotele-
fuisse abeato abbate Antonio, quod mag-na horainis riana, quod ex eo postmodum daturi sumus, ubi
potesta?, sit, ut super se mittat peccatum suura co- Poemen vocatur. Videtur autem esse senior S. Poe-
ram Doniino, exspectetque tentationem usque ad mene modo dictus Agatho quia Joseph et Pa- ,

ultimum \\aA\t\im.Designatur apophtlmgma cxxv storseu Poemen hic occurrunt, iidem, ut suspica-
inter alia, quse postea dabimus ex eadem editiO' riiicet, quos vidisse se superius affirmabat Ruf-
finus
 ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTL

27
finus in Pispiri. Russinum vero invisisse eremos Cur itaque Pcemen unus et idem non
^gyptiacasjam ab anno Christi 375 afflrmat Scethi, et in Pispiri fuerit in AUCTOBE
? Cur non in ^Egypto
,
vel
TUlemoniiusin notationeprima superS. Pcemene, extraillam, ex apophthegmate xxvi apud
,

tomo 5 Monumentorum, ecclesiasticorum pag. Cote-

lerhtm Prgeteriens aliquando abbas
863 De
:
Pcemen per
:
( Ruffini peregrinatione videri possunt, yEg-yptum Cur non etiam in Thebaide se-
etc. ?
,
habentur apud Rosweydum pag. 425 et
qxtee
cunditm dicta de S. Antonio sitpra in Commenta-
sequentibus: et tomo 7 in S. Antonio art. 17, rio num. 7? Hinc cotligitur, eum
uni loconon
pag. 142 mentionem faciens de Pcemene ac Jose- semper ita fuisse afflxum ut ad alium subinde
pho Pispiriensibus de quibus ex eodem Russino
, non transiret. Transibatemm aliquando abbasPoe-
egimus, censet eum in hisce terrarum tractibus men cum abbate Anub in partibus Diolci
versari potuisse versus eumdem annum 375.
, ex
apophthegmate lxxii. Heec nobis persuadent, ut
et difficnUates, 9 Jam vero S. Antonium abbatis Josephi hu- dedupiicando Pcemene non cogitemus. Superest
qUM hinc miiitatem approbasse , qui una cum aliis iverat elucidanda qucvstio alterius generis.
oriuntur -•

adipsum, habemus e Vitis Patrum tibro 5, li- 12 ln Commentario prasvio S. Antonii magni,
S. Pwtnen
botto 15, num. 4, pag. 620. Rem gestam plu- quem antea citavimus, § 5, pag. m, ubi agi- Pimenius
ribus non refero ne longior sim. De apophtheg-
, tur de ejus discipulis in Thebaide inferiore, men-
mate S. Antonii ad Poemenem seu Pastorem ,
tio fit Pcemenis ittius , de quo jam diximusex
actum est supra e quo, utiet ex Ruffl.no, si ad-
;
Rufflno , quique lib. 7 de Vitis Patrum Pimenius
mittatur, esse probabilius quod Pcemen hicsit du , appeltatur,sicut pag. eademm indicatum fuit
,
versus aSancto synonymo,in historia antiquorum qitcvstione alia adhanc diem xxvn Augusii remis-
eremicolarum cetebratissimo, qui vixit adusque sa, an idem ille sit cum Posthumio de quo inter ,

secuti circiter quinti medium, alia difflciiiimaori- dictos Antonii discipuios etiam scribitur ioco de-
tur quivstio, utri Pmmeni seu Pastori, antiquiori- signato. Vitam ejus habes apud Rosweydum de
ne, an juniori Sancto attribui debeant dicta in Vitis Patntm lib. i a pag. 233. In notatione au-
B
Vitis Patrum subnomine. Unum a S. Anto-
isto temprima adistam Vitqmpag. 238 afflrmat Ro- E!

nio pronuntiatum seniori,jam vidimus in sentcn- sweydus, alias editiones habere Posthumii, et ad-
tia Tillemontii ad quem ctiam atiud quod
:
,
dit, de hoc nihil sibi occurrisse vel in tabulis ec-
de Agathone dabamus supranum. 8, referri pos- clesiasticis , vel apud historicos. Multa hic affinia
se afflrmat idem auctor. Reliqua omnia, inquit, cum Pachomio , ejusque regrula. Et cum PiK-ho-
conveniunt wque uni vel atteri, aut ad secundum mius dicatur quibusdam Pachumius vereor ne ,

spectant de quo Vitse Patrum magis toquuntur,

; Pasthumius ex Pachomio irrepserit. Sed hocnobis
quam de aliquo atio quia sinedubio memoria il-
: non probari, indicavimus in memorato mox Com-
lius erat etiam tunc omnino recens, quando scri- mentario. De vero S. Pachomio iractavimus tomo
ptas fuerunt. Atque hsec quidem sunt argumenta, iii Maii, die xiv ejusdem mensis contra alte- :

qitiv proponenda censuimus pro duplici Pcemene, rum autem, qui est apud Rosioeydum, variwdif-
quorum alter senior,jitnior alter fuisse perhi- fieidiates objectas sunt dicto die apag. 357, Vita-
betur. que ejus data tamquam apocrypha.
sedunus dum- 10 S. Pcemen unicus. In-
Sed prcvplacet nobis 13 Quod ad propositam modo quivstionem per- „ pathwnio
(axat
Opinio Titlemontii habet
tellige, tector, rationes. tinet, illud est, an Pimenius sit idem cum isto Post- diwrnu.
sua incommoda habet ambages, quia nescitur,
, humio. Respondemus quod hunc in illo neuti-
,

utri eremitcV conveniat magna vel pleraqite pars quam inmnire possimus. Non in nomine nam :

apophthegmatum, qiuv postea proferemus .Deinde nomen Pcemen, Pastor, Pimenius vel Piraenio et ,

nonsunt gemina,ndi homines absqueurgentineces- nomen Posthumius, quatecumque ittudsit nomen,

sitate quss hic non videtur esse, sicut patet e re-
: sive verum sive apocryphum, nimis mitltum inter
sponsisad superiora argumenta. Ad unum quip- se differunt quam ut pro eodem accipi posse
,

pe, quod sumebatur ex tempore S. Antonii num, videantur. Non etiam inrebus gestis cujits tttpote ;

5, atqite adeo e devexissima S. Ecemenis senectu- nidla fit mentio apud Rosweydum in Indice nomi- p
te, respondemus, nihit obesse quo minus insigne ,
num propriorum post Vitas Patrum, nisiunica,
illud monitum Sancius abbas iste dixerit S. Pce- quadesignatur idem illePosthumius, cujus Vitam
meni nostro , non quidem tunc temporis puero, edidit idem Rosiveydus et qitidem cum tititlo,

sed adolescenti quindecim, puta, circiter anno- Beati et tamen de morte ipsius nihitibi tegitur:
:

rum vel sedecim : et vero monita, quse in taii quinimmoinvariisFastorionsacroritmindicibus,

cvtate accipiuntur, sicut diu solent inhivrere, sic
facile imbibuntur. JEtatis autem S. Pcemenis
quam creditu difftdlem aiebat Tillemontius, sum-
mam reducemus in ejusdem chronotaxi adannos
circiter centum ac decem. In qua, quid adeo mi-
rum, qidd adeo inusitatitm ut Sanctus propterea
qitos inspeximus, reperirehacienxtsnonpotuimus
ejus nomen. Hicc abunde sufficere censemus ad
pr^opositam qiuvstionem, quce oiim huc remissa
fuit. Revertamur itaque ad S.Vcemenem nostrum.
,

geminari debeai ? Ecquis enim nescit, satis fuisse

usitatum inter antiquos istiusmodi .eremicolas, § II. S. Poemenis fratres ; ejusdem
ut pervenerint ad annosissimam senectutem ?
auctoritas et virtutes ; vitse chro-
«nobisadmii- 11 Argumento alteri a diversitate locorum,
titnr.
desumpto, jam itum est obviamnum.^ extomo notaxis ; cultus et elogia.
apud nos ibidem assignato in quo inter argumen- :

ta, qucV ad geminanditm Pambonem excogitavit

Tiltemoyithts, unxtm etiam petititr ex eo capite, abebat Vir sanctus fratrem , nomine Anub, saurtus Uabuit
quod Sanctus ille collocetur diversislocis. Atvero
recte ei objicitur, quod in Vita S Macarii Ale- .
H Nuph vet Nub , qui ilto erat natu major. fratwmt
Habebat item alios qitingue fratres, tnter quos
xandrini tomo i Januarii, pag. 87 legatur, eum erat units, cui nomen Paysius vel Paesus, ex
habuisse diversas cellas unam quidem in Scete,
: Vitis Patrum, ubi Ub. 3, num. 199, pag.
qu» est interior in solitudine . et unam in Lybia, 529 sunt ista : Abbas Pcemen cum alio abba-
et unam in Celliis , et unam in monte Nitria;. te seniore se , nomine Nub ,
et cum aliis quin-
que
 ;

28 DE S. POEMENE \NACHOKETA.
que patribus etc. Ibideni num. 154-, pag. 523 : damento, oriebatur ejus desiderium, quo satage-
J.l»
Abbas Poemen et abbas Nuph postquam in de- bat cuucta in occulto facere. Adi apophthegma
sertum venerunt desiderabat mater corum vi-
, cxxxviii. In Thesauro ascetico, quem edidit Pos-
dere eos. Libro 4, libello k, num. 33 appel- sinus noster, pag. 230 inter apophthegmata com-
latur Anub. Et ibidem lib. 5 libell. 15 num. , , mendatur ab eo lex charitatis erga proximum,
11, pag. 622 hic dicit Pastori fratri suo Nos, : et oratio his verbis , Lex qua vetamur red- :
,

qui sumus septem fratres efflciamur sicut sta- . . dere malum pro malo quatuor modis impletur :
,

tua haec etc. Quod vero hi septem fratres fue- corde, visu , ling*ua, opere. Quod si potueris per
rint uterini ibi prsemissum legitur
, Abbas .-
orationem bcne purg'are cor ,• vicisti omnia et ,

Anub et abbas Pastor et residui fratres eorum , plene mandatum executus es. Adde illud dictum
ex uno utero nati monachi fuerunt.in Scithi. , perbreve ibidem Voluntas propria et rernissio
:

De Paysio fit etiam mentio ibidem libello 16, dejiciunt hominem. Denique, divino eumspiritu,
num. 8, pag. 631 qui et Paesius in apophtheg- , consitio, prudentia, rerumque spiritualium peri-
matesecundo editionis Cotelerianse. Inter hos sin- tia in paucis prxditum fuisse recursumque ad ,

gulari quadam auctoritate valuisse S. Poemenem, itlum tamquam ad commune quoddam oracidum,
cotligitur e narratione facti, quod subjicimus. argumento sunt ipsius facta dicta responsa, , ,

inter erentitas 15 Tomo iv Julii die xix ejusdem mensis , , quse habentur in contextu ssepe memoratorum
singulari au- pag. 605 et sequentibus itlustravimus Acta S.
ctoritate pol-
apophthegmatum et ad quse lectorem mittimus.
;

let:
Arsenii anachoretce in monte Scethi, et in Com- Nos interim ad contexendam citijcac mortis cjus
mentario eisdem preevio § 2 visum nobis est se- , chronotaxin transeamus.
cessum ejus in solitudinem innectere anno circi- 17 Cum superius num. 10 et 11 unum dum- vit.r

ter 394. Quo circiter tempore S. Pcemen seu Pa- taxat admiserimus Poemenem conabimur jam ,

stor correxit aliquem defectum quem S. Arse- , sic ordinare tempora , ut ob illa duplicari non
nius e secido in solitudinem detiderat quemque , debeat. itaque sequentiapcr modum sy-
Ponimus
ascetse alii ob viri prxstantiam corrigere non au- stematis chronologici. Natus fuerit anno circiter
debant si vera sunt, quse sub nomine Meta-
B
, 340 solitarius anno 355, zetatis 15 quo audire
:
,

phrastis in dicto Commentario a pag. 607 nar- potuit effatum S. Antonii , de quo dictum est
ravimus. Res ibidem relata continet ista Arse- : antea : S. Arsenium monuerit circa annum 394,
nius visus cst etiam, postquam ad vitam acces- vitw sotitariee circiter 40 deinde decursis in :

sisset monasticam , veluti quasdam apud se ser- eadem reliquis vitde annis, obierit anno circiter
vare reliquias aulicre arrog-antiae et superfluita- 4-bQpost S.Arsenium ( cui supervixit, secundum
tis : sedendo enim sublimcm unum tenens ex
iu apophthegma num. bcitatum) setatis centesimo
pedibus, imprudens saepe imponebat altcri IIoc . .
decimo anachoreticse vitee nonagesimo quinto.
,

visum a patribus ; sed inagua viri dignitas et

. . Necvidemus, curpreeterproptercum hisce tempo-
reverentiu eos abducebat ab eo , quod statue- rum calculis combinari nequeat apophthegma S.
rant. ( Eum itaque partibus de hoc monere non Pcemenis quod tamquam res nuper acta, et tem-
,

ausis ) postquam hoc quoque novit monachus

. . poribus Theodosii imperatoris, atque adeopost ejus,
Pastor qui erat prudentia simul et virtute in-
, ut videtur, mortem refertur contigisse.
comparabilis , Cum ego , inquit , ad mona-
. .
18 Sed in nostro systemate dcbet intelligi Theo- chronotaxis.
chos accessero ad synaxim et vobiscum con- . dosius senior, non potestjunior quia cum hic :

sidens , sedero in eodem habitu , statim pro- . .

obierit anno 450 , nultam habet probabilitatis
cedatis ad me reprehendendum et ego statim , speciem quod S. Pcemenis fratres eo usque vi-
,

cedam et , , ut qui perperam in hac re me ge- xerint , quibus ille scribitur idem apophthegma
ram mc , corrig-am. Quod quidem factum cum enuntiasse in Vitis Patrum tib. 3 num. 19 , ,

divinus intellexisset Arsenius dcmisit pedem, . . , pag. 498 , ubi leguntur ista lleferebat autem i

et deinceps omnino abstinuit a turpi hac sessione. beatus senior Pcemen fratribus , dicens Quo- :

En tibi nunc , lector , virtutes insignes ,

quibus niara fuit nuper quidam monachus in Constan-
Vir magnus micuit , ad certa qusedam capita tinopoli temporibus Theodosii impcratoris. Habi-
reductas. tabat autem parva cella foris Au- civitatem . .

egregtx ipntu 16 Rigidissima Viri, dum erat juvenis asceta, diens autem imperator quod ibi esset qnidam
,

virtutes :
a cibo abstinentia narratur apud Coteterium raonachus solitarius . . ccepit deambulando perg:e-
in apophthegmate xxxi. Invitatus ab atioadsu- re ad eum locum ubi erat supradictus inona-
,

mendum cibum, parebat vel invitus , obsequium chus , praicepitque sequentibus se eunuchis * , ut •
i. e.
cubicu-

itlud cum lacrymis imptens ex apopht. xvn. , nullus approximaret ad cellulam monachi illius. lariis vel ma-
jmalibus aul»-
Vinoabstinet, tamquam omnino ad monachosnon Ipse autem solus perrexit, pulsavitque ostium.
pertinente apophth. xix. Quantopere excettuerit
, Surrexit autem monachus et aperuit ei et non , ,

in temperando cibi usu, tiquet ex hoc responso in cognovit eura quod esset imperator. Tulerat
,

apophth. clxviii Sedere in cella est operari

: . . enim sibi coronam de capitc suo ut uon co- ,

mauibus semel in die comedere etc. Inter qua-

, g-nosceretur. Et post ptura atia, quse sequuntur ,

tuor vitse sotilariee instrumenta ponit jejunium in ac ibidem tegi possunt , honoris vitandi gratia
apophth. lx. Magni faciebat mortificationem af- eadem nocte fug-it indc , et perrexit in ,Eg-yp-
fectuum, ex apophth. clxxxiv. Ejus desiderium tum. Itaque considercmus dilectissimi fratres , ,

proficiendi in spiritu\colligitur ex apophth. i quanta sollicitudine virtutem humilitatis custodi-

odiumfamitiaritatisparticularisindicatapoph.2; re famulus Dei studuit ut in caelesti reg"no ajtcr- ,

lenitatis ergadelinquentes exempla^prxbet apoph. nara g"loriam pro labore sanctae vitse sua; , quem
CLxxm et cl\x\. Mutua Pcemenis erga Anuph propter noraen Domini exercuerat , percipcre a
tamquam natu majorem et hujus erga iltum, ,
Christo Domino mereretur.
19 De publico Sancti cuttu hsec nobis memo- ftletnoria
»'«
tamquam inordinati nit habentem observan- ,

tia refertur apoph. cviii. Amorem erga matrem randa occurrunt. Memoria ejus in sacris Grseco- FastisGW-
et consanguineos inordinatum non habebat, ut vi- rum Fastis occurrit frequens hac die,e quibus ho-
dere licet in apoph. v, vn et lxxvi. Ex profun- scenominatim recitasse suffecerit Typicumquod .

dissimautiquehumititate t virtutum omnium fun- vocatur S. Sabbx, illum ita refert Sancti patris :

nostri
 : . ;

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 20

A nostri Pcemenis, ac Officium ipsius designat. Syn- rein titido, quem huic Commentario prscnofari- »ctohe
axarium e Menologio, jussu Basilii imperaloris mus. Accipe nunc, tector, nonnidta de hoc magno ''
,l
'

coltecto, heec habet : Mv>jfx>] to-j 6*0*1011 TTarpo; r,fidv Viro elogia, e Grsecis extracta in hunc modum.
Uoi^ivo^ tqO flcva^fiapyjTou. Je£ <?s£ : Memoria sancti pa- 22 In apophthegmate 1 senex anonymus ita
Pcemenis anachoretae. Eadeni fere me-
tris nostri eum affatur ac laudat Nomen tuum sermone : dogiu .-

morat Menologium Sirlelianum quod in elogio : homiuum cclebrabitur per universam ^g-ypti re-
ejus hsec addit Tam egregie omnem virtutem
: gionem. Gnvci inter dtia, que de ipso recitant in
exercuit, ut omnes in JHgypto et Thebaide se- Menseismagnis, honorificentissimis titulis memo-
nes Patrem hunc appellarent, et ad recte vivendi riam ejus celebrant, e quibus pauca hsec de mut-
formam eruditi componerentur. Mensea magna tistibasse suffecerit. Ibidem igitur vocatur civis
typis edita hosce ei accinunt versiculos, qui de ang-eloruin, monachorum dux , eremi princeps,
more a nobis Latine redditi, sic sonant luminare splendens miraculis universo orbi, ve-
'U; sx 1-Jx.ou ycdvovTQS r.pTiuyy] fitov rissimus miraculorum patrator lucerna discre- ,

Hoip-kv 76 Zpiu{j.<x to-j peytorou lioiu-kvoc,. tionis , virtutiim^huspitium

immaculatum Dei ,

TLotpiva itq aiyav kfjdoy-fi tlxadt fyytro \{otar j. t speculum. Hisce atque atiis Gr&cimagnani, quam
Veltit inhiante ra^tuse lupo fuit, dehocpreeclarissimo Viro conceperant, xstimatio-
alumnus maximo, Poeinen migTans.
Pastori nem non dbscure expressam voluere, conformiter
Pcemena Pcemnarcha? vig-esima septima sistit. ad apophthegmata, in quibus cum nominis ejus
Alludil poeta ad nomenproprium TLotp.r,v, et ad cetebritasjum virtutum exeecitationes ,auctoritas
appellativum synonymum, quod Latine pasiorem apud monachos, viteeque innocentia tamquam in
significat. Per Pcemnarcham intellige pastorem specuto relucent sanctitatis. Virtutes ejus etiam
magmum, uti est in Grseco, id est, Christum vel vel in solitudine tironis narrat Vita num. 1. ,

Deum, Postremo, de ejus Vita, quam e Grxco sermone

B 20 Synaxarium modo designatum continet Viri in Lalinum convertimus, nonnulta etiamobser-
eiogmm: laudationem cujus textus Greecus tegi potest apud
: vemus. j;
nos ad calcem tomi 1 mensis Augusti pag. 668. VS Hunc prgefert titidum ; Bioq ncu iroAire(« -oit
Hunc autem Latina interpretatione donamus in oaiou na.TpQ$ y.uj.vj llotyivo; ro-j dtva%ttp \xq-j, Id est, Vita, quam
hanc sententiam Sanctus pater noster Pcemen e
: Vita et conversatio sancti Patris no.stri Poemenis &amv-$,
reg-ione /Eg-ypti ortum habuit. Mundo autem re- anachoretag , signato ad marginem Gnvce, pr v t

Iicto ad monasterium abiit uuacum fratribus suis, rcj) cf. jto) eodem mense (Augusto)
y.il , id est,
et monachus est factus. Post multos vero annos xxvii dic. Ejusdem Vitse exemplar Grsecum de-
dum eorum abiisset mater, ut ipsos videret; non scripsit noster Papebrochius ex cod., uti addit.
potuit occluserunt quippe ei ostium. Dumque
: Ambr. f. N. n. 152. Et pro majore ejusdem noti-
exspectaret flens, dixit ei Pcemen non videns , tia, Vide inquit Martyrium S. Maximi
, ,de :

illam , Quid vis mater? Haec autem dicebat

, : quoegimusad diemxui Augusti et ibidem in ;

Volo vos videre. Cui Pcemen Iu illo (altero) : Commentario ad ejusdem Sancti Acta pag. 116,
mundo nos invicem videbimus. Quo audito illa num. 30 indicavimus, ea fuisse desumpta ex co-
recessit Neque hoc dumtaxat egit memoria di-
, dice Ambros. N. 152 continente Vitas mensis ,

g-num, sed multa etiam alia. Nam regionis prae- Augusti, scripto ante annos cd a monacho quo-
fectus filium sororis ejus, comprehensum in ma- dam Laurentio in monasterio Rutiensi, quod est
litia , volebat punire , et certior factus ,
quod in Calabria. Considi etiam possunt, de hoc qux
Sancti sororis esset filius, sigTiificavit ipsi : Si obte- Laurentio diximus die xvn hujus mensis pag.
status fueris, ipsum libero. llle autem contra si- 420. Pauca sunt, quse biographus ille refert de
gnificavit : Examina ea, quas ad ipsum spectant; S. Poemene, quxquepene omnia recurrent in apo-
et morte sit dignus, moriatur sin minus, fa-
si : phthegmatibus postea recudendis sed quiapauca :

cito quod vis. Et miratus praefectus, quod in ipso sunt, Vitam Sancti, quam scripsit, lectoris ocu-
non esset affectio, liberavit illum. Multisvero pa- lis non subtrahemus, ut atiquam demus. Narra-
C tratisrairaculis in pace requievit. tio ejus confirmatur ex eisdem apopJtthegniatibus.
21 Ex dictis conficitur, Virum hunc tam vi- Singutaria sunt, quee de Sanvti miraculis refert
"/-""* Latinos
vum, quam mortuum magna apitd Grsecos inve- num. 1. JEgyptium illum fuisse affirmat ibidem.
neratione fuisse,quce ad Galliam usque fuerit pro- Porro Annotata in hanc Vitam dabimus brevia
pagata eo tituto, quod, teste Castellano ad hunc tongiora sequentur ad apophthegmata Coteterii,
dieni in notula marginati, corpus ejus sit Durvelli post eam producenda.
(Gallice scribit a Durvel) iu provincia Cadur- 21 Aliud Vitce Grsecse seu elogii exemplar
censi, id est, ut ipse vocat, en Quercy. In ista apud nosest, e codicebibliothecde CmsareseVindo- ctatiwiapo-
,'/'"/' /'»'»'
Galtive Aquitanicx provincia invcnio apud Bta- bonensis transcriptum, de quo per mensis de-
vium Durevel ad fluvium Otdam (le Lot) oc- cursumssepe mentionem fecimus. Sic vero incipit
casum versus. At longe major Viro accessit cele- 'O oaio; Ka,rr,p «fjtwy A^-rto; r v riji ytvet,
U.oi{J.r,v t

britatis splendor inrctiquo Occidente, quandoan- Latine Sanctus Pater noster Poemen JDgyptiuS
:

nua ejus memoria inscripta est Martyrotogio Ro- erat g-euere. Narrat historiam dematre ejus, qtUB
mano, quod breviter ita ittum annuntiat hac die : videndorum filiorum suorum erat ci<pidissima t

In Thebaidc sancti Poemonis anachoretae. \loiy.zvo$ ad conspectum eorum admissa non fuit. Subdtt
(Latine Pcemenis) in casu genitivo scribitur con- deinde factum prsefecti regionis circa filium so-
stanter a Graecis ; cur ergo hic Latine ponitur Pce- roris S. Pcemenis. De his Laurentius scrihit num.
monis? Videturautem non omnino proprie annun- 2etk Ms. Vindobonense jam assignatum habet
tiari inThebdide namtametsi eum abhac regio-
: tongum apophthegma, quod est viuapud Cotete-
ne non excluserim § 1, num. n quia tamen rium et inferius legi potest. De his te monitum
;

Schetin ac uEgyptum ei magis censeo congrua, volui, lector, antequam Vitam promeran. Eam
matui illum ibidem potius, quam alibi annuntia- nunc accipe.
VITA
 30 VITA S. POEMENIS ANACHORET/E,

VITA
Auctore Laurentio monacho Rutiensi in Galabria,

e codice Ambrosiano, interprete Joanne Pinio.

Egrcgix San- -kjc ultos alios illustres magnosque patres protu- HolXovc, xai allovc, vjyeyxE rcov £7Tt(pavwv xai f-teya/W
cti virtutes, vl
_[ lit JSgyptus, et
etiam protulit Poe- cum illis 7rarepwv r) AXyvnroq, r\vzyv.z dz ffuv exetvot; v.al Ilot-
menem nomine ac re, anachoretam cujus vitam : [xzva tov ava^wpyjTyjV xai kzyouzvov xai yzvouzvov, oit tqv
mirati sunt angeli, obstupuerunt homines; ipsave- fiiov eS-au^acrav otyyeloi, ilzTtldyrpav av3pw7ror rM-
ro rerum inanimarum natura ex
quae supra na- iis, aO/j dz xat (p-jct;
auryjrSv dfyv%tov vitzp yuviv, w; &.v zirtot
turam, ut peue erant, vo-
ita loquar, humanam axzdbv avSpwTrtv/jv Tvy^oa/ovra, Ouro; rotyapouv
Tl S>

luptatein cepit. Hic igitur (ut intermedia transeam: (ivara ev ^iaw 7rapw* rtg yap £7Taiyo;ay0pw7rw,yevo; *ol\
quaenam quippe homini laus qui genus divi- ,
, TT^ouro;, o6%av xararrrucravrt fj.lv w; AJo/Jievwv eAof/.evw
tias, gloriam, ut res rluxas despexit ; futura vero dz u.ovov ra pskkovra xac a3"avara) oiroq ovv 6 rw 8vti
et immortalia dumtaxat eleg-it?) Hic igitur, qui 7totu:hv Aovtxwy oxjy. dloywv 7rpo|3arwv xaAw; tyjV
ovium rationalium, non irrationalium, vere pastor euayye^txyjv (pwvrjv dtdayPztc,, tyiv, 'Oemg Silzi orti-

exstitit, vocem euangelicam recte edoctus, quae di- crw u.ovHZziv, Izyovsav, a-apvyjcTacTOw eaurov, y.a\ dpd-
B cit : Qui vult post me venire, abneget semetipsum, rw rbv GTavpbv aurou, xat axoAouSotrw /xot, Travra o*eu- E
et tollat crucein suam, sequatur me
et ; omnia hi*ce repa rourwvS-£y.£vo;, xaraXtTrwv 7rarpt'6*a,y£Vo;, TrAourov,
postponens, relictis patria, genere, divitiis, g-lo- do^av, xal r* alla ra rou (3tou r£p7rva, rolc, eaurou ).a(3wv
ria omnibusque vitse delectamentis, una cum suis ddzlyoic, (elAxe yap avrvbc, rwv iyzivov loyov cziprw)
vj

fratribus etenim suavis sermonum ipsius traxit

(illos rr,v epeptov xarfiiXyjcpet" xat o"£pvwv dvdo&v y.ova^rwv, v.a\
vis) in eremum
perveuit ac virorum solitariorum : rr,v dpzrhv irept(py]L&cav pwvo 7rpoo"(3aAwv, xetperat ryjv
insigniuin, virtuteque spectabilium contubernio se- zw/7.y;v cruv iy.zrjoic,, xai rov povayhv vnzpdvzrai, ranzt-
seadjungens, comam tondeturcum illis, ac mona- vourat, vyjCTTeiav y.o~/,-J. xat ^aptEuviav, Ttpoazvyr.v do~nd-
chum induit, humiliatur, et in bonam frug-em eva- Z,zrai xat aypuTrovtav, cTazpua ^££t ra r^c y^pdc, napai-
dit; jejunium exercet ac humicubationem, oratio- rta, xat «ttXw;, y.£ya; yivzrat rr,v dpzrr,v y.al nzpiolz-
nem amplectitnr et vig-ilias, fundit lacrymas prae tztoc, y.al togov, w; xai cTaty-ova; i% avOpwTrwv piov/j £u-
g-audio, ac, ut verbodicam, fit magnus et spectabi- £Q cTtwx-tv, ya\ 7rao*/]V aXkv\v vogqv aurwv 3"£pa7reueiv, xat

lis virtute, atque ita quidem, ut dremones sola ora- x.otvov £tvat ^yjcraupov 3"auf/.arwvrot; xap-vouat.
tione ejiceret ex hominibus, omnemque alium eo-
rum morbum curaret, nec non communis miracu-
lorum esset thcsaurus laborantibus.
Elapsis plurimis annis soli- ava^w-
atvariu % Q ui(1 tum P ostea
'•
2 Ti ovv ro e^vj;; ypovot TrapvjXSov au^vot rric,

tudinis, matrem, matrem utiquc, tam insignis pro- pv;o"-w;, xat ptyjr/jp, oiadri L/]r /jp,
-
rou y.alov 7Tatc?o;, xai

lis, aliorumque filiorum desiderium

incessit (fer- TfiYj allorj rezvwv £t; klziBvfiioiv ilSoucy. {y.uXydp zmkzyz

vidus quippe illorumamor urebat viscera ejus, ac TavTYjC, TaGTzldyyva 6 3£pAto; £pw; aurwv, v.a\ izvpnolziv
ipsius anima videbatur igne consumi,) nec sciebat, ioi/ii t/jV rauryj; ^v//,v) oux £t^ev ort xat 7rpa^£t£tV 6'y.w;

quidnam ageret simulque senectutisac infirmitatis

: £7rtAa3opL£yyj xat y>ipw; xai yuvatx£tac, x.at Travra BzvTtpa
femineaeoblita, necnon charissimis filii.somniapost- rwv (ptXrarwv izaidobv Bzfjivri, y.aTy.Tolfj.a pev pf/jxou;
audet coutra lonyitudinem viae, ejusdem- odov, y.ai rwv ex rauryj; xaxwv, opwv, 7rorau.wv, epyjptta;,
c ponens,
que incommoda montes flumina ,
, ,
solitudinem, xat twv aAXwv aJrwv. KararoAf/a c^e xai £w/5; ro y.albv *

et hujusmodi alia; spernit egregia illa et venerabi- exitvo yripac, xat oo*tov, xai 7rpo; rovq izoSztvovz, zpyzrat

lis scnectus vitam ; et ad filios, quorum ardebat Tratclac. NryvtTct.t rourot; h raury;; a^t^t;, xai w; 7rapa
desiderio, se confert. Significatur illis accessus ejus, ryj 5upa £ar-/]X£v yj (ptAoTrat;, ry;v ziaodov dvay.ivovaa' y.ai

quodque tiliorum amans ad ostium staret, ingressum viv rravrw; axoXouS^ov, xat vjv Travrw; ogov rrpo; er£pou;

exspectans et omnino erat consentaneum, erat-

:
xat 5ecf/.a q-uo"£w; dtxatov, zy.Bpa.ijzlv d\xa rw Xdyw rou-

que apud alios quasi justa omnino naturse lex, ut, rou;7rpo; ryjv rexoucrav, Trept^u^vat raury), xaraa7ra(7a-

simulatquehocaudierant, ad g;enitricem accurre- O"0at rauryjv, ziGayayiiv, ^O.a ravTr) TZpoakalvGat. pyj-

rent, circum ipsam funderentur, amplccterentur il- a^wv auryj xotvwv/icai, y.oivhv iaQiav
ttara, TtpoBztvai,

lam, introducerent, verba amica ei proloqucren- xat ak\a irpdcat, oic, av ex ptaxpou XP° V0U ^°^h v.ari-
dua xat Bzp-
tur, mensae consortem facerent, epulum
familiare dow yr pa t
y.av.itTou.ivr v pty]r£pa, C77rou6"atw;
i

proponerent, aliaque agerent, qua3 filius, a longo ttw; e/py-aaro.

terapore matrem senectute curvatam conspicatus,

diligenter simul ac fervide praestaret.

vero nihil horum curarunt in animum 3 Ot cTe oucTev rourwv ei; vovv lafiziv epe?iry;o-av,
i< iUo 3 Illi

demittere nec canos senilis matris, nec ubera,

:
fjtyj Tpi/a 7To?.tav aicTeo-Givre; fAyjrpo; y/ipaidc, pvi fjaoSovq
y

quorum lactefuerant enutriti, nec quidquam, quo wv erpa(py)0-av ydlay.n, ptyj 3'allo u.r>dzv ot; uvjryjp vrt

dkV du.a. rz yjxouaav exetvyj;

mater in liberorum educatione laborat, reveriti avaywvyj rrattJwv Trovet* tvjv

eXeuatv, xat aTrearpacpyjaav, xat a7rei7ravro Seav, xat

sunt sed .simulatque audierunt illius adventum, re-
ry;v
:

iy/oipovv ecl/iXwaav etvat rauryjv ev ^w>5 xartoetv, r6v

cesserunt, et ejus conspectui se subduxerunt;
fieri uy)

TrXaar/^v Travrw; r/i; rs/.o-Jay); auroi;;, xat ra; exetvou aw-

non posse significantes, utipsam in vita conspice-
rent, matris suae Crcaturem, ac salutariailliusman- orixa; evroXa; 7rportfjtdrepa Biy.zvoi f 'O <pt^wv, Aevovr^;,

datamajoreprorsusin pretio habentes,qui dicit: Qui Trarepa r) ^yjrepa uTrkp eae, ovv. eart y.ov a£io;. Tt ovv

amat patrem aut matrem plus quam me, non est ateaOe Tra^etv vhv ayjreparourwv axouoaaav; exeivad/^a-

me dignus. Matrem itaque quid passiin esse putatis,

 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 31

A o"/), « *a * 7r£7:pa/£v. "E/.pa^e pteyaAa, e(3da avvi/fi, da* dum hsec audiret ? Videlicet illa, quse fccit. Mul- a. Lavrentio
xpuat 70 etJatpo; STrAuvev, et 7rw; /av aurof; d rwv re/.vwv tum vocifcrabatur, assidue clamabat, lacrymis ter- monacho.

yopd; ptaAayGyj, xat xapt<j;3-/j 7rpd; eAeov. Oux rtvivyovTo ramlavabat, siquidem his filiorum coetus mitesce-
rotyapouv rvVv uy-repa toefv, "StTflh/ tpavepav tou npo^ Xpt- ret, et ad misericordiam fiecteretur. Non sustinuerunt
ardv aurd AoytaauEvot 7rd.S"ou, rwrot xai TraAtv aurot ra itaque matris conspectum
, manifestam desiderii
aura uyjvuoutnv* EtVrep v)u.a;, w uyjrep, iaeAot; td*efv, xaT- erg-aCbristum jacturam id reputantes ; ac proinde
exet'vy,v rravrw; oUet rVjv ueya*Av;y /,ptepav, ra vuv 5e ava- iterum eadem ista significant Si nos, o matcr, :

y_wpet rwv w^e. 2uvefaa rotvuv v? xaAAtrrat; rd ptuvuSiv, cupis videre, in mag-na illa die omnino videbis :

arr^pe Trpd; rr,v eyeyxaptevyjv , dold^ovaa rdv 0e6v £<p* nunc autem recede hinc. Dum igitur haac intelle-
ot; t;xou(7£ r£ xat eto*e,xat ecp*ot; ovtoi pteytaroi rrjv apery;v xisset insig-nium filiorum parens, in patriam rediit,
oi Trafde; yeyovaatv. Kai rouro ptevourw;. Deum glorificans in iis, quoe audierat ac viderat a, a
etinquibus hi maximi filii ad virtutem provecti
sunt. Et hEec quidem ita.
4 "AAAorE o"e rou r/j;
X r,i
P a* Q-p^fovToc, t^etv eSiAovrog 4 Dum autem alio tempore praefectus reg"ionis fac ta,
rdv a(3(3av Ilotueva, xat Adywv rwv exetvou pteraAajSwv videre vellet abbatem Poeinenem, sermonisque ejus
• Coteler, xat 6*e ro TrapaTrav r\vi~yj.To. Kat Trore *
rov adeXtpifouv acprecumesse participes; neutiquam ille obsecun-
-poya~£i$i aurou y.&xovpyov w; are xaraa^wv, xat r*j eip/ryj rrapa- davit. Dumque aliquando filium sororis ejus tam-
i.e.sumpto lovc,, ov rT ourw; 6 yepwv urret;e rw aoy^ovrt Trpo; o*t|/tv eA- quammaleficum comprehendisset, et carceri man-
autcm prae- cipasset, ne vel sic quidem Senes morem gessit
Gefv. 'H rotvuv ddelyh, dict rdv adeAtpdv r'aAAa (Jeure-
tcxtu
pa S"Eptevvi, t9) Bvpoc tyjq ccvtov xeAAv]; ecptararat, rdv praefecto, ut veniret in conspectum suum. Soror
r\avyov ev */i dtyjvue xat ava^wpyjuevov Stov, TroAAa rourov itaque ejus, propter fratrem alia postponens, ostio
£/.Ai7rapouaa xav ypzyy cfyAwaat rw apyovTi rriv a7rox.pt- in qua quietam et solitariam
cellae ipsius adstitit,
aew; a;twaavro;, exeCvyj xarepda rourou, xat xaryrydpet, a^ebat vitam, obnixe rog'ans eum, ut vel scripto im-
aarrXayyvov, axapdtov, avsAEyjuova A^youaa, xat rtva filii. Quando itaque
petraret a praafecto liberationem
r> aAAa, daa ov) xat ota rd rv5; yuvat/.eta; tpucrew; aaSeve^ eam ne quidem responsione dignatus esset, vocife- g
otd"e Aeyetv &.ypouivov. Ilpb rourot;, 'EAeyjaov pie, (j.iyav rabatur illa adversus eura, tamquam immitem, ex-
iooct., o~i (moi p.ovoy£vu; 6 rtat? eart, x.at ^eyet |U.ou ry;v cordem, immisericordem accusans, aliaque dicti-
tpu^v rvj cppoupa x.at rof; di-~[j.oi<; raAatTropwv, <I>eu ^tot, tans, quanta et qualiamuliebris naturae impotentia
Tt yivwaat; 7rot rpaTrwuat ; rtvo; e^ erepou r/;v /uctv eu- offensa novit dicere. Adhaac, magna voce exclama-
poif/t rou xaxou ; Ourw nje, yuvatx.o; auv oaxpuwv Tryjyat; bat ; Miserere mei, quia unig^enitus meus filius est,
avax.Xatou£v/i;,Tr£u^a;£X.Etvo; rwvatJeAtpwv eva,rouro rau- animamque meam urit, carcereacvinculisafllictus.

r>] (5/jXot- "ATreXS-£,yuyat, rwv wde* rt uou x.ara(3oa;j '0 Hei mihi quid me fiet quo me vertam per quem-
! : :

notu-/;v rix.vwv 7rar/;poux eyEVEro. namalium inveniam liberationem mali? Ad mulie-

rem, fontes lacrymarum ita emittentem, uno e fra-
tribus misso, haec significat ei Abi hinc, mulier : :

quid contra me clamas? Poemen filiorum pater fa-

ctus non est.

5 MavS^avet raura 6 ap^wv, x.at S"auuaaa;* Kav 5 Rescit ista prasfectus,ac miratus, Si vel verbo aeuapopiuUe-
Ao'yw x.eAeuaet ptovov, x.at Auaw rov Tratoa rvi; tpuAaxvi;. tantum, ait, jusserit, juvenem carcere liberabo. ymata,

'Av/jyyeA/j raura ro} yipovzi t xat avrtAEyet 7rp6; rouro Haac renuntiantur Seni, et contradicitillis, sic men-
u'/ivu uaatv
(
ourw;* 'E^eraaov, xp-/ov, tov 7ra.roa xara rou? tem indicans Examina, prsefecte, juvenem secun*
:

vduou;, xa^ et a^td; eart SavzTov, ^avarw^vjrw" eio' oux dum leg'es, et, si reus sit mortis, moriatur; sin
aAA', o pouAet Trotyjaov eTr* auro^. "Hxcuasv d ap%wv uTrsp- minus, fac de illo quod vis. Audiit praefectus, mi-
eS^auptaasv, xat rv^; 0uAax.-/i; rdv irattJa arreAuae. IIoA- ratus est valde, et juvenem earcere liberavit b. Dum b
Awv roivuv 7rapaj3a?vAdvrwv 7rpo; rov yipovTX wcpeAeta; erg'o multi accederet Senem utilitatis ct orationis
y^aptv xat tv/Tc, r iravra; d yepwv wtpeAet 3-eoTrveuarot; g^ratia ; doctrinis a Deo inspiratis Senex prodest
oto^aaxaAtat;. 'Hpwr/jaEV ouv rt; aurwv Trore rwv auvtdv- omnibus. Quidam itaque ex illis, qni eum adibant,
C rwv, £t xp'h to rou aoeAcpou a^aprvipta rov (SAet|;avra auy- aliquando iuterrogavit, an is, qui viderit peccatum -r,

xaAut{/at. Kat d yepwv Et xaAu'j/ouey, fratris, contegere illud debeat. EtSenex, Si texeri-
; etpvj, rsx.vov, ra
rwv aaeAcpwv a{j.ccpTr {j.a.Toc 7 xaAu^et Travrw;xat 0e6; ra mus, inquit, fili, peccata fratrum , Deus onmino
i

cu.iTtpcf oto> yxp u£rp-/-;aou£v, avrtusrpyiQviaErat r.uiv. teget nostra : nam qua mensura mensi fuerimus,
Tourou rotvuv ai-a rou aoca Ayouo tov aoeAcpou Trapepyo- remetieturnobis c. Dum ig-itur cum abbate Anub c

uevou,dpouatyuvarx.ax.Aatouaav,xai oetvw; x.oTrrouevY]v,xa*i fratre transiret, mulierem vident flentem ac vehe-

aravre; aurr,v xarevdouv [j.v/.pbvoi TTpojSavrs; auvavr/Jaav- menter afflictam, etsubsistentes eam contemplaban-
re;rtvt,r/]v airtav r.pwrwvrou rrtxpou exetvou r'/j; yuvatx.6; tur : paulum vero progressi occurrerunt alicui, et
dd^upu-ou.Tou b*e rov rou av^po^^avarov^rou^utou rexairou sciscitati sunt causam amari istius luctus mulieris.
aiJeA^ou dd^uvarat «pauevou, ex.etvo;,
?
Eav uyj, Aeyet rw Qui ubi diccret, eam dolere mortem viri, filiique ac
adeAcpw 'Avou(3, v-x.pwast ay^pwiro; rv^; T ^ ^eAvj- fratris ; ille, Nisi, iuquit fratri Anub, mortificarit
^ U X'^'
Trayra uara, xat xrvjaet rd TrevEJo; tovto, oii dvvotTai yevs- homoomniaanima? placita, atque in isto luctu se

aQat ptovay_d;. possederit, non potest mouachus. fieri

6 Kat 7rors TioAAot rwv yepdvrwvrourou 7rapa(3aAdvre;, ad eum accedcntibus,

G Multis senibus aliquando a biographo

rwv ouyyevwv aurcu rt; Trpoaex.optt'^ero natdiov xar' quidam cognatorum ejus attulit puerum, qui a sa-
£v£pyetav rou aarava ro TrpdawTroy e^ov arpe(3A6v, zat tana possessus contortum habebat vultum videns- :

towv ro ttAv;5o; ex.ftvo rwv 7rarepwv e;w rou ptovaar/j- que illam patrum multitudinem extra monasterium,
ptou, u.era tov Tnxtdoe, iy,aSriTO x.Aatwv. Touroy oe ourw; consedit cum pueroflens. Huncautem ita sehaben-
lyovTa rt; tdwv rwv yepdvrwv, rpf^Ta. uaS^etv r-/;v atrtav. tem quidam senum conspicatus, intcrrogavit, ut
'0 de, -uyyeyy;;, eittev, etptt rou notusvo;, xai Trpoo/iveyxa causam intelligeret. Cui ille, Cognatus stim, ait,
ro 7rnoiov xexaxwpivov ourw; U7r6 rou 7rov/jpou, xai £cpo- Poamenis, et puerum attuli a maligno spiritu tam
ovjS^/jy, /jvjttw; evrau3a Trapaydveuevdv ue ax.ouaa;, ex.7re- malevexatum, ettimui, ne, huc me advenisse au-
tj/a; dtw-;£t ue* ou Bilzt yap i^Eiv rtva rwv auroO. 'AAAa diens, dimissum me pellat neque
enim vult videre
:

~i> EAE/jaa; ^ie 7rapaAa(3e etaw rv]; ptovv^; ro rratdVoy, x.at quemquam suorum. Sed tu inisertus mei accipe pue-
"^~:p aurou 7rpoa£u^aaOe.Aa(3wv ovv ctvrov rum intra monasterium, ac pro ipso orate. Senex
6 yepwv, xat
ieritur
 32 VITA S. POEMENIS ANACHORET-E.
4. Lmrentio ig-itur ipsum accipiens, et ingrediens, prudenter £(0"iASwy z/or^xTO otx st/.6; crjvsrco;, KXt ov ~po~zyvr;/.zv T)
uor&cbo.
fecit qusecumque conveniebant nec statim eum ad-
: ev^Ew; rco IIotuEvi, sfcXA' d-b rcov ^t/.po^ipcov dplatit-
duxitadPcemenem sed a minoribus incipiens fra-
;
vo; adeAtpwv nxo-y.xlzt zvx 'i/.aarov rojrcov ay.olo\>%v>c,
tribus, singulos eorum quosque ex ordine rog-avit, ty)v tov XptaroO trypxyida noiwaxi (J-ixP 1 y- xl r ¥ Iloijzevi.
ut formarent sig-num Christi, usque ad Poemenem. Tarspov dz Tzpova.yioyjtiz, /.ai ajrco, £/.e r vo; T~hv awr>jffiy

Posterius vero postquam illum adduxisset etiam ad izapzy.povzzo, x.ai oi tfSV idiovTO '
KaSto; Travrs;, x.ai tj'v,

ipsum petitionem hic repulit, illi orabant dicen-

;
7rar£p, Xiyovrzc. '0 dz avao*ra; x.at o"r£ya;a; rco 7rvejuart

tes Sicut omnes, et tu Pater. Snrgens autem ac

:
7rpoa"y]j£aro Etrrcov '0 0e6;, lacrat r6 TrAaVpta cjov, tva

spiritu g-emens orabat dicens O Deus, figrnentum: u.r Jt:6

t
rou (Jatuovo; x.ara/.jptsuOy?, x.ai ro <7ra'jptx.6v otj-

tuum sana, ut dsemon in illud non dominetur : jtxetov aj^rt; ~otr tjxc, vytr) cinidaty.z rco 7rar£pt.
l

et, signo crucis post facto, sanum reddidit eum

patri.
meritorum
7 Alius quidam fratrum, in prima hebdomade 7 "Erepo; di rt; twv acJsAtpeov /.ara rr,v tyjc, Tztrtjxpa-
memorantur
Quadrag-esimse accedens ad Poemenem, cogitationes y.otjz-rjc, TTpcoryjv iodoy.xdx 7rpo/3a/\cov rw Ilotptevt kfytixzv

suas ei enarravit, et, capta aliquantulura quiete, di- aurco toj; ?.oyio"^oj;, xat TvyJ&v avx~x.vtjzoic 7rapa |3pa-

cit Vix ausus sum huc venire hodie. Cui Senex

:
/v }.sy£t' Kar£0"^£3"/ v 7rapay£veo*0at co^s
(
tjr]jj.zpov. Kat 6

ait : Quia, inquit frater, per Quadrag-esi-

Quare ? yepcov, Atart liyzi ; "Ort, st-sv ac)sAcp6;, [j-y^otz 3iy ryjv

mam raihi neutiquam aperies. Cui Poemen respon- r ig 0-y.pct.y.otj-YtV ovy, avot^v; uot. Kat 6 Xloiwhv Tiphc, avTOv*
clauderc januam ligTieam, 'Hptet; o jy. £uaS"ou£v r/,v ivl^vrcJ yJ.ziziv, arr-x.ptvaro, 3"j-
:

dit Nos nondidicimus

:

sed ling-use potius, Alius vero quidam necessitatis pav,cMa. fxdXXov rr]z yh^-Tr^c. Kat aWoc^ $i rt; et; aurov
alicujus causa ad ipsum digressus, et conspicatus, xara rtva yjpiixv 7rapa[3aXwv, x.at i&Ijv txiy.pbv udcop ei;
quoilparum aquffi in pedes suos mitteret, Qua, ait, rou; 7ro$a; ^aXXovra, Ilco; rtvs;, e^yj, arroroutav iyjpr]"

severitate usi suntnonnulli ad dure tractanda cor- GctvToo-y.\r pct.yviyY vai7y.

i t
eajrwvcrouara' xai 7rp6; ajrov,

porasua! Et illi respondit: Nos docti non sumus 'Hu£t; o :jy. z$i%ot.ypY u.iv l
t
xvziyr^zv, etvat o*w uaro/.rdvot, (

sed pravas affectiones. Hnec suffi- dllci TTa^ocTOVOt, 'l/.ava raOra 7rapao"rvio"at rrjv rou Ilot- E
B corpus occidere,
ciunt, ut ostendamus Pcemenis magnalia, immo \j.ivoc u.zyy.lztoTriTX, vat fjtyjv xat ra v.D.x tojto-j (xzytcjTx

etiam alia cjusdem maxima virtutem officia. y.aroo^wuara.

f
8 Hu-f; owv auro ro ri/o; irapouo*^ xjtoj
8 Nos itaque ad ipsum prsesentis vittt ejus finem 77p6; r/i;
moriturple-
nus ilirrum uc couverteraussermonem. Nunc igitur, o beate Poe- ^m^; rov \oyov rpe^ouev. "HcJ/i uiv ouv, w iJ.xy.xptz Wot-
merkorum. /uipwv yzvou.tvoz TMvre lvou.ivtov t zai rwv
men, dierum, qui sunt fluxi, rerumque spiritua- uyjv, TrXvipy;;

liura plene, et ornatc omni virtute, omniumque,

roj rrv-jptaro;, y.xl 7~xur, dixrcpi^xz ap£r*^, /.at 7ravrwv
Atyurrrov xai Qrtfixldx yivou.zvoc,
tam qui sunt in iEgypto quam qui inThebaide, pa- TTaryjp rcov re /.ar'
* Xptcrw, uxyohv roj; TrocJa; ztxpxc,
^f.t/.TOCVXC,
tcrfactein Christo parum rcgrotas, et attollens £V vocrzic, v.xx /.ai /.a-

extendens pedes, nec nou commendans, manibus

spiritum pie ^w; auro ava.S^t; ~/}pv\ tov dzdw/.oroc ro ~v;jy.a ~xpi-

illius, qui hunc dederat, tradidisti. Et nunc cum $ov, y.xl vvv xyyir.otz o-vvivypxivri, c^t/.atot; tolz. xtt* aico-

rpavcorspov ctjvwv t^ 3"edryjrf

angelis Isetaris, cum justis exultas, qui a seculo vo; crjvxyxlloy.zvoz, y,xl

qua r ; yivotro y.x\ r\u.xz xii^r,vxi zxS.c o-y.iz TTpo? r6v ct/av-
sunt, et magis perspicue versaris cura Deitate : (

Sporrov 0e6v 5d;a, 76 x.oaro; vjv

utinam et nos digni reddamur tnis apud benig-num
t/.£0"tat;' co r:p£7r£t /, x.ai

Deum intercessiouibus quem decet gloria, et im-

:
x.at aci, x.at £t; roj; atcova; tw atcovcov 'Aptyjv,

periumnunc et semper, et in secula seculorum.

Ainen.

A N N O T A T A.

a Factum hoc narrabitur jwsteaex apophthegmate lxwi.

breviore modo.
b Hcvc historia ibidem habetur apophthegmate v ; sed diverso ac
apophthegma lxiv ;pro iis vero, qux hic sequuntur, consule xxvt, vn, Lviii,e£ clxxxviv. Nec
c Vide
plura Annotata cum in brevi nostro Commentario facile possint legi, quw huic Vitee
his addimus 1

subservire possint. Consute etiam Annotata, quibus Ulustrare conabimur Apophthegmata,

elucidandie
qucV nunc subdimus.

APOPilTHEGMATA notev, seu variantes lectiones Grsecse marginales,

qiuvad versionem Latinam apophthegmatum S.
Poemenis apponuntur. Non abs re autem fuerit ex

Ex editione Cotelerii tomo i Monu- ipso hic recudere citationes marginales, quibus,
prcvter alios scriptores, indicantur Vitee Patrum,
mentorum ecclesiae Grsecse pag. ac numeri, non raro etiam Appendice
libri, libelti
ad easdem Vitas signata. Porro cum apophtheg-
585 et sequentibus. mata illa sint satis longa ; visum est nobis ea di-
videre in tres partes, ac numeris arithmeticis,
seu cifris, ut vocant, etiam distinguere ut res :

r-r\omurn hunc anno 1677 Lutetias Parisiorum
Monitionet
qwcdam i>r*-
vulgavit V. C. Joannes Baptista Cotelerius, ac
1 iessingulas apponendis. Hcvc monitum voluimus
Grxcum textum Latine reddidit. Inter alia vero,
in eodem tomo contenta,habenturApophthegmata
Patrum, citato pro iltis in principio torni post
Prmfationem Re£. Ms. 2466. Textum Grcvcum
nondabimus, qui a curioso lectore, quantum ad
S. Poemenem spectat, ibidem legi
potest. Hunc
idem auctor elucidavit Observationibus ad catcem
dicti tomi, qux usui etiam nobis erunt non vero
concinnior appareret,ac Annotatis aptior adpar-
lectorem. Nunc ipsa exhibemus Apophthegmata,
retentis numeris Romanis, qurn eisdem apponun-
tur in editione Coteteriana ; non tamen citationi-
bus Scripturcvsacr&marginalibus, quas a mutto
jam tempore non solemus notare, qiuvque subsi-
dio Concordantiarum, ut vocantur, in Bibtia sa-
cravulgata possunt inveniri hic signo, intercisa.
; PARS
 ;: ::

DlK vigesima septima augusti. 33

quia hanc unnm sobolera habeo. At ille raittens « **.
renunciavit Pcemen liberos non suscepit. Atque
:

RARS PRIMA. recessit in hunc modum. Iis erg-o auditis, prte-

ses misit, aiens : Saltem verbo jubeat; d miUam
ViUe Pilrom 2 i. Profectus est aliquando abbis Poemen, cum illum. Sehex vcro vicissim significavit : luquire
libro v, libel esset juvenis, ad senem quemdatn, ut interrog-a- secundum leges; et morte si dignus est, moriatur ;
numcro 19
XI,
ret eum de tribua cogfitationibus. Ut erg-o per- si non est, fac ut plaeuerit.

venit nd sonem, oblitus est unim e tribus et : 4 vi. Deliquit aliquandc frater in coenobio de- v.u-7. :

reversus est in cellim suam sed ubi manum po- : gebat autem iis in locis anachoreta, qui a longo
suit, quo clavis apcnret, recordatus est obliti ser- tempore non processerat. Veniens ergo coe nobii
monis. Unde dimUsa clave, redit ad senem. Qui abbas ad senem, nunciavit ei de fratre, qui deli-
ait illi ; Properasti ut venires, frater. Ille narra- querat. Ait iile Expellite cum. Egressus vero
:

vit : Quando posui manum meam nd sumendam frater e ccenobio, intravit in speluncam, ibique
clavem, recordatns sum vcrbi, quod quaerebnm :
flebnt. Contigit opportune, ut fratres nounulli, qui
nec aperui ideoque reversus sum. Erat autem
; ad abbatem Poeraenem proficiscebantur, audirent
spatinm vi;e plurimum. Dixit ei senex; Gregum illum flentem : qui ingressi, invenerunt summo
Pcemen, id est Bt nomen tuurn sermone
pistor. affectum dolore hortatique sunt, ut ad senem per-
;

hominum eelebrabitur per universam yEgypti re- g-erct : sed noluit, dieens Ilie ego morior. Venien- :

Vita: Patrum gnonern. n. Quodam tempore familiantas inter- tes porro ad nbbatem Pcemenem, rem ei narrave-
libro v. liliello
cessit inter Paesium fratrem abbatis Poemenis et runt. Illeprecibus indnctos eo remisit, dieturos
tvi.mimrioS.
alium quemdam extra cellamsuam abbas vero : fratri : Abbas Poernen vocat te. Venit frater. Quem
Poemen nolebat. Unde exsurgens fugit ad abba- senex intuitus afflictum, surrexit, coinplexns est,
tem Ammonam a, dicitque ei : Frater meus Pae- et cura eo comiter agens, rogavit, ut ciburn su-
sius habet cum quodnm familiaritatem ;
quie me raeret. Misit autem abbis Poeraen aliqncrn fra-
E
qnipte* viverenon sinit. Ait illi abbas Amraonas trum suorura ad anachoretnm, qni nunciaret A :

Pcemen, adhuc vivis b? Vade, sede in cella tua
et pone in corde tuo, quasi jam ab anno jaceres
i. 38. in sepulcro m. Venerunt aliquando regionis pre-
sbyteri ad monasteria, ubi erat. nbbas Pcemen
et ingrcssus est abbas Anub, dixi f que ei Invite-
mus hodie hie presbyteros.
roultis annis viderc te desidero, postquam de rebus
tuisaudivi; sed ex amborum pigritia non congr, ssi
sumus. Nunc ergo, Deo volente, oceasione oblata,
: laborem itineris suscipe, ac videbimus nos. Non
: enim egrediebatur e cella sua. Ille audiens, npud
Cumquc diu stetisset, se Nisi Deus seni inspirasset, non misisset ad
:

non dedit responsum. Quocirca tristis exiit.

illi me. Quocirca surgens, accessit. Curnque sc uiu-
Aiunt ei, qui juxta sedebant Abba, cur nou re- : tuo lseti salutassent, sederunt. Tum ad eura abbas
spondisti ei ? Excepit abbas Poemen Ego caus- : Poemen hunc Duo homines insiituit sermonera :

sam cnlpamque non habeo. Murtuus enim sum. in quodam ambo mortuos
loco degrebant, qui
Mortuus autem non loquitur. habebint apud se dimisit uuus mortuum suum, :

m i)3. v 3 iv. Senex quidim degebat in /Egypto, ante- atque abiit ad plorandum mortuum alterius. Au-
wii.8.
quam eo venissel abbas Pcemen cum suis, eratque diens porro senex, compunctus est ea oratione,
multum notus atque houoratus. Ut erg"o e Sceti recordatusque estrei, qnam fecerat, et dixit : Poe-
ascendit Pcernen cura sociis, homines reliquerunt men sursum sursum in caelo; ego vero deorsum
semen, et veniebant ad abbatera Poemenem qui ;
deorsura in terra.
angebatnr. ltnque dieit fratribus suis; Quid fa- Adierunt aliquando senes multi ahbntem
5 vit. VI. II. 10.

ciemus magmo seni huic ; quia nos in molestias Poemenem cum ecce quidnm ex affinibus abba-
;
XIT. {.

miserunt bomines, derclinquendo senem, ac no- tis Poeraenis bnberet filium, cujus facies, diabolo
bis, qui nihil sumus, attendendo. Quonam igitur efficiente, conversa ernt retrorsum. Itaque pater
modo poteriraus senis animura curare? Adjecit intuitus multitudinem patrura, assumpto filio
Conficite parura edulii, et accipite saltem c extra monnsterium sedebat plorans Contig-it au-
vini ;
pergamusque, rc una manducemus : forte tera, utquidam senex exiret. Is eernens eura, ait

per lioc poterimus delinire eum. Portaverunt igi- Quid ploras, homo ? Respondit Cognatus sum
:

tur cihos, et profeoti sunt. Ut autem fores pul- abbatis Poeraenis : atque en puero huic accidit
saverunt, audiens senia disoipulus, interrogavit : ista tentatio : volentes autera Seni offerre, timui-
Qninam estis? Illi exceperunt : Ilefer abbati mus. Neque enim vult videre nos. Atque nunc
Pcemen qui vult benedici a te. Quod cum
est, si compererit me adesse, mittet ac expellet me.
discipulusnunciasset, ille significa'it his verbis : Ego vero ubi vidi adventum vestrum, ansus sum
Abi, non mihi vacat. At illi permanserunt ad venirc. Quemadmodum erg-o libuerit, abbn, mei
ffiStum solis, aientes • Non secedemus, nisi post- miserere introducito puerum, ct orate pro illo.
:

quam digni visi fuerimus admitti a sene. Porro Senex assumeus puerum, intravit. Porro usus
scnex, ceruens humilitatem eoruni, necnon pa- est prudentia ncc stntim obtulit nbbnti Pueme-
;

tientiam corapunctione ductus

, aperuit. Et , ni; sed incipicns a miuoribus fratribus, dicebat
ing;ressi, eibum sumpserunt cum eo. Cura au- Consig-nate puerum. Cumquc feeisset, ut a cun-
tem manducarent, ille dixit Re vera, non sunt :
ctis ex ordine consigfnarctur, demurn abbuti
ea sola, quae de vobis nudivi, sed centuplum Poemcni attulit. Is nolebat, ut ad ee appropin-
conspexi in operc vestro. Ex illa crgo die araieus quarct. At illi rog-abant, dicent?s Sicut e;etcri, :

' "" 13.

eorum surre\it, atque
*«deri Viri
aliquando prseses pro-
exstitit. v. Voluit et tu, Pater. Tunc ingemiscens
vinciae illius videre nbbatem Pcemenera nec ad- ; ita precatus est Deus, sana creaturam tuara, :

mittebat senex. Igitur sumpto prffltextu, quasi ne ab hoste in scrvitutcm rcdig-atur. Kt

eum si-
facinorosum comprehensum filium sororis cjus, curavit, .sanumque patri re-
gnnssct cum, illico
misit in carcerem, dicens Si venerit Senex, et : stituit. Aliquando quidam frater. ab oris
vni. 111 IN*. v

oraverit pro eo, eg-o dimittam. Accessit soror abbatis Pcemenis diseessit in peregrinam ter-

ejus, dcflcns ad janunm. Ls vero non dedit re-

ram illicque
:
venit ad quemdam anaehorctam,
sponsum. Quare mulier maledictis his appetebat qui caritatc' prseditus erat, et
quem adibant mul
eum : Visceribus reneis prcedite, miserere mei, ti. Frater nunciavit
ei de abbate Pceraene. llle,
Augusti Tomus VT. 9 «uditis
 :.

34 APOPHTHEGMATA S. POEMENIS ANACHORET^.

t\ IDITIS.
anditis hominis virtutibus, desiderio tactus est vi- ejus, mtiltum laboris, attulit. Nisi enim D
et post
dendi eum. Reverso igritur fratre in ^Egyptum, attulisset, Senex discessisset ab eis. Ut ergo vidit
paullo post exsur«:ens anachoreta, e regione extera illos, gavisus est, tamquam si invenisset magnum
perrexitin jEgyptum ad illum fratrem, qui ipsum thesaurum. xi. Audiit aliquando presbyter Pe-
convenerat nam indicaverat ei, ubi maneret. Vi-
: lnsii e de quibusdam fratribus, quod assiduo in
dens autem eum ille, demiratus est, et valde est urbe versarentur, lavarent, negligerent se qno- :

gavisus. Dixit anachoreta ; Exerce caritatem, duc circa veniens ad collectam, sustulit ab iis habi-
me ad abbatem Poemenem. tum monachalem. Sed postea corde se tactum
6 Itaque assnmens eum,pervenit ad Senera. sensit, ac poenitentia ductus est. Accessit ergo
Cui nunciavit, quae ad ipsum spectabant, his ver- ad abbatem Poemenem, velut cogitationibus
bis Blagnus vir est, caritate multa, ingenti ho-
:
ebrius, portans etiam levitones f fratrum rem- ;

nore apud suos de te annunciavi ei, et cupiens : que Seni annunciat. Ait illi Senex, Non habes tu
videre te, advenit. Suscepit erg*o illum cum lse- quidpiam veteris hominis ? exuistine eura ? Re-
titia postquam se mutuo salutassent, conse-
; et spondit presbyter Particeps adhuc sum veteris :

derunt. Tunc peregrinus ccepit loqui ex Scriptu- hominis. Senex reposnit Ecce igitur, etiam tu, :

ra,de rebus spiritualibus et ccelestibus. At abbas sicut fratres. Etsi enim parura retineas vetu-
Poemen vertit faciem, nec responsum reddidit. statis, attamen peccato subjaces Tunc abiens
Unde is cernens quod non colloqueretur, tristis presbyter, vocavit fratres, ab ipsis undecim veniam
egressus est. Dixitque fratri, qui eum duxerat; supplex petiit, induit eos habitu monachi, necnon
Erustra hanc omnem perejrrinationem suscepi Ve- dimisit.
ni namque ad Senem ecce vero neque mecura :
8' xii. Frater sic interrogavit abbatem Pceme- x. iO.

colloqui vult. Itaque Frater in«ressusad abbatem nem Commisi grande peccatum, et
: volo per
Poemenem, Abba, inquit, propter te accessit triennium a^rere pcenitentiam. Dicit ei Senex
B mag-nus iste homo, tanta gloria in loco suo re- Multnm temporis est. Ait frater ; Sed ad annum
fulgens; quare non disseruisti cum eo ? Excepit usque? Iterum Senex; Multum est. Qui autem
Senex Ille e supernis est, et cselestia lo(]uitur
; j
aderant, dixerunt Usqne ad quadraginta dies?
:

ego vero ex inferioribus sum, et terrena loquor. Iterum ait; Multum est. Addiditque Affirmo ;

Si sermonem ad me habuisset de afFectibus animi, ego, quod si hominem ex toto corde pcenituerit,
ei respondisspin. Quod si agatur de caelestibus, nec is amplius peccaverit, etiam in tribus pceni-
ego Ill*i neseio. Egressus itaqne frnter, retulit tentiffi diebus Deus illum snscipiet, xiu. Dixit v. vn. 13.

perejrrino Senex non facile de Scripturis loqui-

: adhuc Signum monachi in tentationibus appa-
;
Doroth.
Doctr. 13
tur setl si qnis rognverit deanimi nffectibus, re-
: ret. xiv. Iterum dixit Sicut spatharius g impe- :

vi v. 8. !n
sponsurn dat. Ille compunctus, Scnem adiit, et ratoris assistit ei, paratus semper ita oportet :
l^plirxmp.
ait ei Quid Jaciam, abba, quandoqnidem domi-
: animam promptam esseadversus daemonem forni- 587. n. 12.

nantur mihi animi affectus ? Tunc oculis in eum cationis. xv. Interrogavit abbas Anub abbatem 9

conjectis, Iffltua Senes infit Modo bene venisti
nunc aperi os tuutn de his, et implebo illud
bonis. Ille vero plurimnm animae commodum
v. v. 41.
: Pcemenem de impuris cogitationibus, quas gignit
cor hominis, et de vanis cupiditatibus. Dicit ei
abbas Pcemen « Nnmquid gloriabitur securis sino
:

cum cepisset, professus est Plane heeo est vcra :

» eo, qui cffidit in ipsa ? « Tu quoque ne porrigas eis

via. Gratiisqne Deo actis, quod cum ejusznodi San- manum, ei otios;e erunt. xvi. Dixit iterum abbas Append, p

cto meruisset convenire, reversus est in regionem Poemen Nisi Naburzardan coquorum h princeps
:
999. n. 20.
h
suam. non concrematnm fuisset tcmplum Domini
venisset,
v. it. 32,
7 ix. Comprehendit aliqnando rector provin- Hoc autem significat, quod nisi venisset in ani-
*
cise quemdam e vico abbatis Poemenis, et vene- mam recreatio gulffi, mens corruisset in bello contra
runt cuncti, Senem rogantes, ut abiret, cum- inimicum. xvn. Aiebant de abbate Pcemene, qnod v.iv. 50.

que a cavcere emitteret. Dixit eis Sinite me dies :

invitatus ad comedendum contra voluntatem suam,
!

tres, tuncque proficisear. Oravit ergo abbas Pce- proficiscebatur cum lacrymis, ne inobsequens esset P
men ad Oominura, his verbis 1'omine, ne de- :
fratri suo, eumque tristitia afficeret. xvni. Dixit v, it.tf.

deris mihi hanc gratiam alias non permissuri :

prffiterea abbas Poemen : Noli habitare in Ioco,
sunt me sedere in hoc loco. Venit er^o senex, in <i nonnullos tibi invidere. Alioqui
ao cernis
rogavitque judicem. Qui ad eum infit Pro la- :
non progressum.
facies xix. Narraverunt quidam ! iv 5i

trone rogas, Abba ? Senex autem gavisus est, abbati Pcemeni de aliquo raonacho, quod vinum
quod gratiam ab eo non accepis>et. x. Narrave- non biberet. Etdixit: Vinnm omniuo ad mon.i-
runt quidam, quod aliquando abbas Poemen et chos non pertinet. xx. Abbas Esaias interroga- v. x.42.

fratres ejus conficerent scolaces d : nec prooede- vit abbatem Poemenem de sordidis cogitationi-

bat, quod non haberent, unde emerent funieulos. bus. Et respondit ei Quemadmodum in capsa :

Etaliqnis eis carus, rem narravit cuidam merca- plena vestimentis, si quis reliquerit ea, tempore
putrefiunt in cogitationibus si eas corpore
tori, homini pio. Cieterum abbas Poemen nolebat
: ita ;

qnidpiam a quoquam accipere, ad vitandam ni- non exsecuti fuerimus, per tempus abolentur aut
Itaque mercator, cu- putrescunt. xxx, Interroganti abbati Josepho de \ s.4j-
mirum turba- vexationem.
piens opus 8eni conficere, preetexuit indigere se
eadem quffistione, respondit abbas Pcemen Quem- :

scolacibus. Et adduxit camelum, sumpsitque. Ve-

admodum si quis serpentem cum scorpio miserit
in \as, iliudque occluserit, omnino post aliquod
niens autem frater ad a.bbatem Pcemenem,
audi-
qui vellet laudare tempus morientur sic et pravae cogitationes,
to quod fecerat mercator, ut
:

Sane, abba, etsi non indigeret, ac- quae ex dseraonum instinctu pullulant, per toleran-
eum, infit :

tamen, quo nobis opus faceret. Audiens tiam deficiunt.

cepit
9 xxii. Krater venit ad abbatem Pcemenem, et
:ii

vero abbas Poeuien, absque indigentia sumpsisse,

Sero agrum meum, atque ex eo facio
dixit fratri Surge, conduc camelum, et affer
:
ait ei :

am- agapen i. Respondit illi Senex Recte facis. Et

illos. Quod si non attuleris, Poemen hic non
:

namque cniquam abiit cum alacritate, auxitqne elcemosynam suam.

plins residebit vobiscum. Nolo
ut damnum Abbas autem Anub, audito sermone, infit ad
injuriam facere, cum non indigeat,
patiatur, capiatque lucrum meum. Abiit frater abbatem Pcemenem Non times Deum, qui ita :

locut tis
 , ::

DIE VIGESLMA SEPTLMA AUGUSTl. 33

locutus sis fratri ? Senex vero tacuit. Post duos rum manducare; atque nobrs tradiderunt viam, *DITI-. I ».

autem dies, arcessivit abbas Pcemen fratrera, ei- quae regia est, quia levis. xxxn. Aiebant de ab- v. u.s».
que dicit, audiente abbate Anub t Quid mihi pro- bate Pcemene quod cura ad synaxira venturus Ap J!" p
,
mL
locutus esaliodie? quoniam mens mea alibi erat. esset, sedebat seorsum discernens cogitationes ,

Tum frater : Dixi, a me seraiari agrura meum, suas, hora circiter una; atque ita egrediebatur,
ex eoque dari eleemosynam. Excepit abbas Poe- xxxiii. Frater interrogans abbatem Pcemenem, v 56. -

raen; Putabam te locutum de fratre tuo, qui in dixit : Relicta mihi est haereditas; qui faciam
saeculo vivit. Quod si t-u es, qui hoc opus facis, ex ea? Ait Senex Abi, et post tres dies ve-
illi :

non est hoc monachi. Is vero audiens , coutri- ni responsumque feres. Rediit rgitur, sicut de-
,

status est atque haec profudit verba: Nullum

, finierat Senex. Qui si locutus est ei Quid tibi :

aliud opus novi nec possum non se- , nisr hoc , dicturus sum , frater? Sr dixero;
ad ec- Affer
minareagrum meura. Postquam ergo discessisset, clesiam ;praudia faciunt et convivia. Si Da
illic :

incurvavit se coram Pceinene Anub, aiens Igno- : cognato tuo; mercedem non recipies. Si autem pro-
sce mihi. Tum abbas Pceraen Ego quoque, in- , nunciavero Drstribue in pauperes; facere negliges.
:

quit a principio noveram non esse opus mona-

, Quidquid ergo placuerit, facito. Ego oulpa aflinis
chi k; sed secundura mentem illius pronunciavi non sum.
dedique ipsi alacntatem, ad oaritatis processum.
Nunc vero tristis abiit; atque iterum hoc ipsum
ANNOTATA.
v. x. 48. faciet. xxiii. Dixit abbas Pcemen Si peccaverit :

homo et negaverit se peccasae , ne redargue-

,
a Varios ejusdem nominis dedimus tomo 2 Ja-
ris eum ; alias exscindis studium ip.sius. Quod si
nuarii, die £&,apag. VZiin S. Ammona. Fuit
dixeris animum despondere irater
ei ; Noli , ,
autem Anub, qui statim hic sequitur, S. Pceme-
sed cave in posterum excitas animam illius ad ,
nis fraternatu major. Vide Com. preev. § 2.
pcenitentiam. xxiv. Iterum dixit Bona res est :
t. x. 49.
b Pcemen itaque ab Ammone dicersus. Vide F.
experientia ipsa enim docet homiuem probum.
:

eumdem Comm. num. 8.

v. x. »0. xxv. Dixit iterum Homo qui doeet , nec , qute :

c Lege sartem, vel potius saiten : in textu Grteco

docet, faciet; similis est fonti : quia cuuotis potum
est vcr.irry. Cotelerius columna 818 in notis hic
dat , cuuctos abluit , soipsum vero non potest
Saites, inquit, quae mensura sit, explicatur a S.
v. ni. 10. mundum prastare. xxvi. Prajtenens aliquando ab-
Epiphanio iib de mensuris et ponderibus cap. 24.
bas Pceuieu per /Egyptum couspexit inulierem ,
Sed et Palladius Hist. Laus. cap. 22 ea voce uti-
sedentem in sepulcro, et plorantein amare. Unde
tur.
dixit; Etsi cuncta mundi hujus oblectamenta adve-
d Scolaces sunt funes intorti et cerati ad usum
nerint, nou deducentejusanirnamaluctu. Sicetiam
facisetcandela?, seufnnaiia et cerei funales. Obser-
monaehus luctum debet semper in semetipso ha-
vatura fuit a veteribus et recentioribus, prout ha-
v.x. 51 bere. xxvn. Dixit praeterea Esthomo, qui videtur :

bet Cotelerius pag 818 citata. Consute Glossarium

.

tacere, et cor ejus condemnat alios is semper loqui- :

Cangiiin rocescol ix.

tur. Est aliusii qui a maue ad vesperam loquitur,
eSi hic sit S. Isidorus Pelusiota, monachus et
ac silentium tenet hoc est, extra usum nihil pro-
presbyler in jEgypto de eo tractavimus tomb 1
;
;

nunciat.
Februarii, die 1 ejusdem mensis pag. 4G8 et ,

v. x. G5. 10 xxvni. Frater venit ad abbatem Pceme-

seqq.
nem , et ait : Abba, variis cogitationibus ugita-
fIn Grxco Ae(3>iTov«c id est, colobia linea sine :

tus, ex Senex educil liomincm, et

iis periolitor.
manicis, ex Cangio in Glcfs&ario Greeco ad vocem
sub dio collocat; jubctquc ut expanso sinu rcti-
lifcr-w ubi inter alia exempla indicat hoc ipsum
:

neat ventos. At ille respondit jSon possum hoc :

apophthegma Gnvcum.
facere. Tum Senex Si hoc facere ucquis, nec :
gSpatharius, imperatorii corporis custos, cwua-
potes impedire, nec subeant cogitatione sed of-
ro(pvA«5. Cedreno: dignitas in imperio Constantino-
:

v.x.B2. vu. ficium tuurn est, illis obsistere. xxix. Dixit ab-
poiitano sat illustris, ex Cangio ubipluraadhanc ;
xxwi. 1.
bas Pceraen Si tres convenerint; quorum unus
:
vocem. F
bene vitam quietam ducat, alter aegroter gratias- h Lib. 4 Regum, cap. 25. 8, Septuaginta habent:
que agat in raorbo tertius ministret cum pura ,
N«6ov£«po**i' 6 yp/iu.?.-/nrj<,z, uti hic vocatur.At Vul-
cogitatione; iati tres paris ac veluti unius sunt
gata: Nabuzardan princepsexercitus.
v - xviii. 17.
opcratiouis et virtutis. xxx. lt^rom dixit Scri- pr&tcr de
:
i Vox ayaTr/i, atia, qiicB significat, et
ptum est: " Quemadmodum desiderat cervus ad quibus Cangius in Glossario Gr&co, hic videtur
aquarum, ita desiderat anima mea ad te,
fontes
pro eteemosyna sumi, et sic vertitur bis eadem
h

»Deus». Quandoquidem cervi in solitudine mul-

vox Grxca, quse sequitur in hoc apophthegmate
tos deghrtiunt serpentes cumque coraburit eos
at tertia vice dli substituitur vox caritatie eo-
;

venenum, desiderant ad aquas venire postquam nam facere

j
dem sensu : facere cleemosynara, et
vero biberint scrpentum veneno ita
, frigeut a
caritatem, idem significant.
:

et monachi, in eivmo sedentes uruntur a ve-

k Si vera narrat scriptor quomodo Poeraen non
,
,

neno malorum dsernonum, ac desiderant Sabba-

mentitus?
tum atque Doininicam, quo accedant ad fontes
aquarum idest, ad corpus ct sanguinem Domini,
,
v -'x.

«ula Solit.
44. Re- etpurgentura mali amaritudine. xxxi. Abbas Jo- PABS 8ECUNDA.
<a
P. 54.
seph rnterrogavit abbatem Pcemenem quo mo- ,

do jejunandum esset. Cui respondit sic Ego vo- : 11 xxxiv. lnterrogavit eum alius frater, quid v. xviii. 18,

lo, ut quis quotidie coraedat, sed parura, ne sa- sibi vellct illud » Ne reddas malum pro
:
malo «.
turetur. Ait abbas Joseph Quando erasjuvenis, : Ait Senex Hic affectus
:
quatuor habet modos :

nonne cibo abstinebas per duos dies abba ? , primum a corde, secundum ex aspectu, tertium
facere malum
Excepit Senex Revera etiam per tres et qua- : de liugua, quartum vem est, non
tuor, totamque hebdomadem. Atque haec omnia potueris mundare cor tuum non
pro malo. Si ,

probaverunt Patres, ut potentes in virtute homi- venitad aspectum; quod si in conspectura vene-
nes: sed invenerunt, praestantius esse quotidie pa- rit, cave ne loquaris; si vero etiam locutus fue-
ris,
 ,:: ,
:

36 APOPHTIIEGMATA S. POEMENIS ANAC1IOUETJ3.

K ftDITIS
ns, cito abscinde, ut non facias inalum pro ma- nit arborem. Aiebat autcm, securim essc discre-
f. ». 12. lo. xxxv. Dixit abbas Poemen Custodire sibi : , tionera. liii. Frater peroontatus est abbatem Pae- >. 13.
attendere , et discretio , hffi tres virtut°s viae menem dicens Quem in moilum debet homo
:
,

v, \v.34>. duces sunt animae. xxxvi. Dixit iterum ; Projice- vitam instituere? Et ad eum Senex Cernimus :

re se cornm
Deo, seipsum non metiri, mittere Danielem non potuit inveniri contra illnm ac-
;

retro propriam voluntatem, sunt instrumenta aui- cusatio, nisi in cultu, quem exhibebat Domino
v. XVI. 9.
mse. xxxvn. Dixit quoque: Omnis laboris qui- Deo suo. Pcemen lix. Dixit abbas
, Voluntas : v - «-«0. Uo.
cumqne supervenerit tibi , victoria est , tacere. hominis, murus est seneus inter ipsum ac Deum, p 0th. Doctr.!i.

xxxvui. Iterura dixit Abominatio est Pomi- : nec non petra repercutiens. Cnm igitur eam ho- S. Ammois n.
v. lii. 12. *•"V"d Cot e -
no, oranis corporalis requies. xxxix. Dixit ad- mo dereliquerit, In Deo meo ipse etiam dicet, « br. Dorolb.
huc: In luctu duo suntj operatur, et custodit. « transgrediar murum
Itaque si justitia conve- «. !1) - v. xv. 59
:.7.
xi. Iterum dixit: Si se snbierit cog-itatio de re- nerit cura voluntate, laborat homo. lv. Relatio
bus corpori necessariis semelque constitneris; , ejusdem Sedentibus aliquando senibus et man-
:

rnrsusque secundo subierit, ac tu constitueris dueantibus, stab.it ad rainisterium abbas Alonius

; :

si tertiosubirrit noli ei attendere: otiosa enim est. quem videntes, laudaverunt. Ille vero nihil pe-
xli. Iternm ; frater interrog-avit abbatem Alo- nitus respondit. [jritur nonnullus seorsum dixit ei -

nium: Quid est nihili se facere? Respondit se- Quare nou respondisti senibus, qui te laudabant P
nex:Esse te infra animalia ratione carentia, et Excepit abbas Alonius Si eis dedissem respon- :

nosse quod illa condemnationi obnoxia non sint. sum, visus essem laudes admittere. lvi. Dixit ite- vni. 14.
y. xv. 36 xlii. ltera Si recordatns fuerit homo dicti quod rum: Homines perfccti sunt in loquela,
;
minimi in
in Scriptura legitur : Ex verbis tuis justificabe- operatione.
B « ris, et ex verbis tuis oondemn-iberis «j eli«ret 13 w«. Abbas Poernen dixit: Sicut fumus v. iv. 32.

v.ii. 12.
potms tacere. xliii. Dixit praeterea
, Initium :
expellitapes, tuncque opificii earura tollitor dul- E
T. VII. \i malornm est distractio. xliv. Et hoc retuMt,
, cedo: ita et corporalis quies
timorem Dei ejicit
quod abbas Isidorus Sceteos presbyter, ita ali- ex anima cunctamque ejus operationem dissol-
,

quando ad mnltitudinem verba fecerit: Fratres, vit. lviii. Frater convenit abbatem Poemenem v. im. '.').

nonne propter laborem in hunc locuin venimus? secunda * Quadraffesimm hebdomada ; cumque * tupra in IV
Nunc vero non amplius laborem habet. Ego
, detexisset oogitata sua, et requi^m invenis^et, ait ta num, 7
pnma
igitur apparata mca melote abeo ad locum, in quo Pffine detinui me, ne hnc venirem hodie. Dixit ei
t. x. SK labor e.-t, illicque inveniam requiem. xlv. »a Senex Cur? Et frater: Reputavi, nura propter
;

ter dixit abbati Poemeni : Si videro rem, jubes, Qnadragesimana mihi non aperiretur. Tunc abbas
ut eam efferam? Aifc illi Senex Scriptum est; : Paemen, Nos inquit, non didicimus ostium li-
,

» Qui rcsponderit verbum, priusquam audiat; stul- ^neum claudere, sed potius lino-uae januam. lix. v. n.12. Mi-
« titia ei est, et opprobrium ». Si ergo interro- Monuit etiara abbas Poemen scell. Voss.p.
: Fugienda sunt cor-
152.
gatus fueris profer; sin minns , tace. xlvi. , porea.Quando enim homo prope est corportJem
Frater aliquis percontatus est abbatem Poemenem: impugnationem, assimilatur viro juxta lacum pro-
Potestne homo confidere in una actione ? Re- fundissiraum stanti inimieus ejus, qua- , quem
spondit Senex abbatis Johannis Curti a sermo-
, cumque liora
facile dejieiet ac visum fuerit ,

nem exstitisse Ego cupio ex omnibus virtutibus

: immerg-et. Quod si a eorporeis rebus procnl fne-
nonnihil assumere. xlvii. Etiam narravit Senex, rit , similis est viro, qui longe abest a lacu;
quod frater interrogaverit abbatem Pambo b, ut, quamvis traxerit eum hostis ad praecipitium,
utrum bonum essetlaudare proximum ; et ille res- dum trahit ac virn infert Deus mittat ei au- ,

ponderit, Mclius est, tacere. xilium. lx. Dixit iterum Paupertas tribula- : ,
V. I. li-
L. Dorolh. 12 xlviii. Dixit iterum abbas Pocmen : Licet tio, angustia, jejunium, haec sunt vitae solitariae
Doclr. 7 et
homo produxerit novum caelum et novam ter- instrumenta. Scriptum est enim » Si fuerint tres :
Ep. 8 v. xv
ram , non potest ouris carere. xlix. Rursum di- h hi viri Noe, Job et Daniel, vivo ego, di- ,

C xit Homo indiget

: ac Dei timore humilitate « cit Dominus «. Noe personam ac fiiruram ge-
v. iii. 13. quemadmodum flatu, qui e naribus ejus prodit. l, rit voluntariaa paupertatis Job , laboris Da- ; ;

Frater interrogavit abbatem Pcemenem, quid fa- niel, discretionis. Si ergo hi tres actus in homine
cere deberet. Ait illi Senex Quando Abraham : exstiterint, Dominns habitat in eo. lxi. Retulit W).

ingressus est in terrara promissionis. sibi emit mo- abbasJoseph: Sedentibus nobis cnm abbate Poe-
numentum , ac per sepulcrura terram accepit in mene, nomen abbatis Agathoni dedit. Dicimus
haereditatem. Rogat frater: Quid est sepulcrum? ei: Junior est, quare eum vocas abbatem c?
V. XIII. 6. Senex respondet Locus fletus et luctus. li. Fra-
: Respondit abbas Pcemen; Quia os ejus fecit eum
ter dixit Poemeni
abbati
Si dedero fratri meo : abbatem appellari. Lxri. Venit aliquando ad ab- v. v. 9.

parum panis, arrt aliud quid, daemones polluuut batera Pceraeneni frater, et ait illi : Quid agara,
illud, quasi adiplacendum hominibus factum fue- Patcr, quia a fornicatione affligor : et ecce per-
rit. Ait ei Senex Licet studio hominibus placen- rexi ad abbatem Ibistionem, qui dixit mihi
:
Non :

di fiat, nos tamen fratribus demus, quae illis ne- debes permittere, ut iu te moram faciat. Respon-
cessaria sunt. Adjecit quoque hanc parabolam : dit abbas Paeraen Abbatis Ibistionis actione.s sur- :

Duo agricolae in eadem civitate habitabant sum sunt cum augelis, latetque eum, quod ego
unus ex ris scminavit, retulitque pauca et impura; ac tu in fornicatione sumus. Si tenuerit mona-
alter cum serere neglexisset, nihil omnino colle- chus ventrera et linguam, et peregrini vitam,
contigerit fames non morietur. lxiii. Dictura est ab ab- 185«'
git. Itaque si , quis ex duobus confide , L. ....

V.V.M. I* '.
invcniet, unde vivat? Respondit frater; Qui pau- bate Poemene Edoce os tuum loqui, quee corde
:
v -

It CLKIV.
ca illa impura confccit. Tuin Senex Pari igitur : geris. iaiv. Iuterrogavit frater abbatem Poeme-
ix. ti.

modo et nos , seminemus pauca , quamvis im- ni*m Si, inquit, videro delictnm fratris mei
:

munda, ne farae perearnus. lii. Etiam retulit ab- bonumnc est, ut obtegara illud ? Respondrt Se-
bas Poemcn hunc abbatis Ammonae sermonem nex Quoties texerimus fratris nostri peccatum
:

Quidam per totum vitas tempus securira portat, et Deus teget nostrum qua vero hora fratris lap- :

nec invenit modura dejicieudffl arboris. Est vero sum manifestaverimus, Deus nostrum raanifestum
alius secandi perrtus, qui paucis ictibus proster- faciet.
14 lxv.
 , »,

DIE VIGESLMA SEPTIMA AUGUSTI. 37

14 lxv. Narratio quoque abbatis Poemenis in luctu est. lxxiii Dixit abbas Poemen : Ne mmmh
L, Dorolli- fuit Aliquis interrogavit aliquandoabbatem Pai-
: metiaris temetipsum, sed adhaere horaini , cujus v. iv. 3B.
Doctr. i- siutn sic Quid faciara atiimae meaj quod sensu conversatio bona est. lxxiv. Item retulit
: .
,
quoil
destituta est nec Ueura timet ? Respondit Abi
. : siquis frater adiissetabbatem Johannem curtum ;

adhaere homini timenti Deum , inter appropin- tradebat ei ille caritatem , de qua apud Aposto-
quandnm ei , docebit etiam te, ut Deum timeas. lum legitur : » Caritas patiens est , benigna est.
v.i.i&.» n -
lxvi. Dixit iterum Si res duas monachus devi- : lxxv. Retulit iterum eirca abbatem Pambo , di-
ixv. 4-
cerit ,
poterit liber a mundo tieri. Interrogavit xisse de eo abbatem Antoniura Per timorera :

frater : Quas illas ? Respondit : Carnalera re- Dei etfecit, ut Spiritus Dei in eo habitaret.
->'»

T. X *>2. vn. quiem , et inanera gloriatn. lxvii. Abrahara il- lxxvi. Narravite patribus quidam de abbate Pce- .

uxv. 3 le abbatis Agathonis d abbatem Pcemenem in- , mene et fratribus ejus; quod in .Egypto habira-
terrogavit Qui fii , ut dseraoncs impugnent me ?
;
bant mater eorum desiderans videre illos,
: et
Ait illi abbas Pcemen Te iinpugnant daemones? ; nequaquam poterat. Observavit autem cum pro-
Non decertant nobiscum quamdiu voluntates ,
ficiscerentur ad ecclesiam et occurit eis. Illi ,

no.->tras facimus. Voluntates enim nostrae in dse- , videntes eam

sunt, clauseruntque ja- , reversi
monetj evaserunt ct hi sunt qui nos premunt ut ;
,
, nuam ad os ejus. At ipsa ad ostium clamabat,
compleamus eas. Quod si cupifc scire cura quibus , miserabiliter plorans , ac dicens Videam vos :

prseiiati fueriut daunones; cum Moyse ac ei si- , filii mei dilecti. Qua audita intravit abbas Anub ,

milibus. lxvih. Dixit abbas Pcemeu Hatic vi- : ad abbatem Pceinenem , aitque Quid facieraus :

vendi forraam lsraelitis pnescripsit Deus ut ab- , anui huic ad fores lacrymauti ? Igitur stans intus ,

stinereut ab iis quae contra naturara sunt; hoc ,

audivit eam misere ejulantera dixitque Quare : :

est ab ira, cxcand.-scentia iuvidia odio, de- , , ita clamas , mulier ? Illa agnita ipsius voce , mul- ,

tractione erg'a fratrem ad vete- : et ceetera quae to magis vociferabatur, fleus ac inquiens Volo ;

B rcra Leg< m pertinent. lxix. Rogatus abbas P03- videre vos , filii mei. Quid enim est si conspe- E
men a fr.ttre ut diceret ei verbum , ita locutus , xero ? Nonne sum mater vestra ? Nonne ego
est: Principium rei , quod patres posuerunt , est lactavi vos? Tota sum cana y. Cumque percepi
luctus. Iterum frater petiit aliud verbum. Re- vocem tuara conturbata sum. Exeepit Senex , :

spondit Senex Pro viribus exerce te in opere : Hic videre nos vis an in illo saiculo ? Respon- ,

manuum , ut ex eo facias misericordiam. Scriptnm dit Si non videro vos hic

: aspiciamne in illo ,

est enim quod eleemosyna ei fides purgent pecca-

,
sa>eulo ? Ille Si tibi vim intuleris , ut nos hic
:

ta. Ait frater Quid est fides ? Tura Senex Fi- : : non cernas,illic intuebeiis. Discessit ergo laeta,
des est in hnmilitate vivere et facere misericor-
, , cum his verbis Si omniuo illic conspectura sum, :

Miseellanca diam. lxx. Frater interrogavit abbatem Poeme- nolo hic videre vos.
Patrum per
YosMiim posl
nem hac oratione : Si videro fratrem , de cujus 16 lxxvii. Frater percontatus est abbatem Appond. p,

audiero, nolo introducere eum cellam Poemenem; Per Alta quid intelJigitur R- spon- IW5- n '*°
Gregunum lapsu in ?

Thaumat. p. meam : sed si videro bonum fratrem , cum eo lse- diteiSenex; Justitia. lxxviii. Veneruut aliquan-
133.
tus ago. Dicit ei Senex : Si bono frairi boni pa- do haeretici quidam ad abbatem Pcemenem coe- ;

rum duplum facito alteri est enira infir-

feceris , : peruntque loqui contra archiepiscopum Alexan-
m. KO. vii mus. Scikcet erat quidam in coenobio nomine Ti- driae ,
quasi a presbyteris accepisset ordinationem.
xvi. 4.
motheus anachoreta et audivit ccenobii praeposi- ;
Seuex vero cum ad ista taceret, vocavit fratrem
tus famam alicujus fratris de tentatione ; ac de eo snum , et dixit : Appone raensam , et fac, ut man-
percontatus est Timotheum; qui consilium dedit, ducent , sicque dimitte illos cum pace. lxxix.
Cum ergo ejecisset, teuta-
ut expelleret fratrem. Retulit abbas Pcemen ,
quod frater cum fratribus
supra Tiraotheum posita est, adeo ut
tio frairis habitans, interrogaverit abbatem Besarionera h t
/(

periclitaretur. Flevit ergo Timotheus coram Deo , quid faciendum sibi esset; Senex autem dixerit
dicens ; feccavi ignosce railii. Et delata ad eum , ei ; Tace , ac ne metiaris teipsura. lxxx. Dixit
C est ejusmodi vox; Timothee ne existimes me , interum De quo cor tuum plene sibi non persua-
:

ob aliam caussam ista tibi fecisse, quamquiade- det , ne ei attendas corde tuo. lxxxi. Rursus p
spexisti fratrera tuura in tempore teutationissuae. dixit Si teipsum vilipenderis , habebis requiem,
:

Hiscellan.
15 lxxi Dixit abbas Pcemen ; Propterca tot quocumque in loco sedeas. lxxxii. Retulit adhuc
Voss. P «{. .

tantisque subjacemus tentationibus , quia noraiua abbatis Sisois dictum hoc : Est pudor ,
qui ha-
nostra et ordiuera non servamus : quemadmodum bet peccatum qua caremus ti- illius confidentiffl,

et Scriptura docet. Nonne cernimus mulierem il- more. lxxxiii. lterum dixit quod voluntas et , ,

lam Chananaeam ,
quae admisit nomen snum ; et requies atque in iis consuetudo
,
dejiciant ho. ,

Salvator requie illam donavit ? Rursus de Abi- minem. lxxsiv. Hanc quoque protulit senten-
gsea e ; quia dixit Davidi » In me e.st pecca- : tiam Si tenueris silentium, habebis requiem,
:

» tum; exauuivit eam

» dilexit eam. Abigaea , quocumque in loco habitaveris. lxxxv. Etiam
personara surait animae, David Divinitatis. Si er- narravit de abbate Pior i , quod ad unurnquem-
go anima se accusaverit coram Domino , diligit que diem poneret priucipium. lxxxvj. Frater in-
eam Dorainus. Trausibat aliquando abbas lxxii. terrogavit abbatem Poemenem his verbis: Si ,

Pcemen cum abbate Anub iu partibus Diolci f; homo prgeoccupatus fuerit quodara peccato in ,

et venientcs circa sepulcra conspiciunt mulie- , et converterit se, vcniane donabitur a Deo ?
rem graviter plangentem , et flentem amare; at- Ait Senex
illi : Enimvero Deus qui hoc facere ,

questantes eonsiderabant eam. Paullum vero pro- prsecepithominibus nonnc magis ipse faciet?
,

gressi cuidam occurrerunt

, quem interrogavit Edixit enim Petro » Usque septuagics septies «.
:
;

abbas Poemen quid haberet ea mulier quod ,

lxxxvii. Frater sciscitatus est abbitem Pceme-
,

amare ploraret. Respondit ille Quia mortuus est : nem dicens, Bonumne est orare ? Retulitque
raaritus ejus et fiiius et frater. Tunc excipiens
, , ei Senex sententiam istam abbatis Antonii ; Haec
abbas Pcemen dixit abbati Anub; Aio tibi nisi , vox ex Exhortamini
persona Domiui prodit : »

homo cuuctas carnis voluntates mortuas reddide- » populum meum Orate «. ,

dioit Dominus ,

rit,huucque obtinuerit luctum non potest fieri , lxxxviii. Frater sic iuterrogavit abbatem Poeme-
monachus. Tota enim hujus mulieris vita et mens nem Potestne bomo retinere seu custodire uni-
:

versa
 ,,, ,,;:

38 APOPIITEGMATA 8, POEMENIS ANACHOKETjE.

IX IDITIS.
versa cogitata nec ullum ex iis tradere inimico ? die mortem infero. xcvm. Interrog-avit frater
,

Kespondit Senex ab I)
Est qui accipiat decem ac u- : , batem Anub de eodem dicto Apostoli
referens
num det. lxxxix Idem frater eamdem quaestio- quid abbas Pcemcu pronunciasset. Is vero
Si at
nem detulit ad abbatem Sisoem. Et ait illi : Certe tig-erit, inquit, homo ad sermonem illum -" '

et
est ,
qui nihil hosti praebeat. derit culpas fratris sui , ut justitia sua
iii. 83. Viri-
17 xc.Deg-ebat in monte Athlibeos k magrnse devoret. Rog-avit frater
dar. Raderi Qualis est justitia illius :
?
iii. vi. 8.
virtudis quidam eremita ; in quem irruerunt la- ResponditSenex: Ut semper reprehendatse.
ih.

xcix
k trones ; senex vero clamavit et audientes vicini : Frater dixit abbati Pcemeni Si cecidero in :
mise- n. 5.
ejus, comprehenderunt fures , miseruntque prae- rabile peccatum me mens remordet, et ,
accu
sidi ; qui in carcerem eos conjecit. At fratres tri- sat,quare prolapsus fuerim. Ait illi Senex
sunt
: Oua
stitia affecti Propter nos tra- , dixeruntque ; hora homo qui delicto succubuit,
,
pronunciarit
diti fuerunt. Surg-entes igitur perrexerunt ad ab- Peccavi , coufestim finem habet
peccatum
batem Pcemenpm , remque ei nunciarunt. Itaque Frater ex abbate Pcemene pe-oontatus
scripsit ad senem , in haec verba
est : Qua-
Eecogita pri- : re dsemones
persuadent animae ut cum eo
mam proditionera , unde contigerit , tuncque qui me supergreditur , converser ,
,
,

efficiuntque, ut
cernes secundam. Nisi enim prius proditus fuisses vihpendara eura , qui me est inferior?
Kespandit
intra te non secundam proditionem commisis-
, Senex; Ideo dixit Apostolus « In mag-na
ses. Illepercepta abbatis Poemenis epistola , (erat
:
domo ,
, «nonsolumsunt vasa aurea etarfrentea, sed et
autem in tota regione celebris , nec exibat e cella " lig-nea et fictilia. Si quis ergo
euaindaverit seab
Append. p. sua) exsurgens venit in urbem latrones eduxit e , «oranibus istis, erit vas in honorem
1005. n. 82. utile Do- ,

carcere eosque propalam liberavit. xci. Dixitab-

,
" mino, paratum ad omne opns
bonum «. ci. Fra-
bas Pcemen Monachus non est querulus rr.ona-
: ; ter percontatus est abbatem
Miscellao.
Pceraenem hoc mo- Voss. p. 132.
chus non facit retributionem in malo Mona- ; do: Quare non permittor libere
loqui cum seni- 133.
K chus non est iracundus. xcn. Senura nonnulli ad bus de cogitationibus meis ? Et Senex
retuiitei e
abbatera Pcemenem profecti , dixerunt ei : Prae- sententiam abbatis Johannis Curti
In nullo ita :
177.
cipisne , ut , si viderimus fratres in sacro Officio g-audere iuimicum ac in iis qui
iii.

nolunt manifesta-
, ,
dormitantes , vellicemus eos quo excitentur ad , re cog-itata sua.
vig;iliam ? llle vero ait ipsis : Ego profecto cum 19 cn. Frater dixit abbati Poemeni Cor meum :
Misceli
fratrem dormitantem conspicio caput ejus po- , lang-uidum redditur, si mihi contigerit vei parva Voss. P 133 .

no super genua mea eique concilio requiem. , vexatio. Senex Ait

Non admiramur Jose-
illi :

ni.57. xcin. Narrabaut de quodam fratre , quod tenta- phum, adolescentem annorum decem et
septem,
tionem blasphemise pateretur, ac erubesceret. di- quo modo sustinuerit tentationem usque
in finem ?
cere ubi vero audisset magni meriti senes esse,
: et Deus g-Joriosum eum effecit.
Nonne videmus
accederet ad eos, ut manifestaret; sed cum per- et Jobum, quo pacto ad finem
usque non succu-
venisset , non auderet prae pudore confiteri. Sae- buerit retinens patientiam
, ? nec potuerunt ten-
pe abbatem Pcemenem adiit. Senex au-
ig-itur et tatioueseum dimovere a spe in Deum. cm. Dixit
tem animadvertebat eum cogitationibus vexari abbas Pcemen Ad ccenobium tres Actus requi-
:

et aflligebatur, qnod frater nequaquam declararet. runtur; unus humilitatis, alter obedienti», ter-
Itaque quodam die deducens illum , Ecce in- tius qui motum
ac stimulum contineat
,
ob cm- ,

quit, a tanto tempore huc pergis indicaturus mi- nobii opus. civ. Frater interrog-avit
abbatem Pob-
hi cogitata tua et cum ades
, non vis effari , menem, dicens: In tempore necessitatis meaa,
sed queraadmodum antea recedis cum iis an- nonnihil mutuatus sum a quodam Sanctorum
de- ,
xius. Eloquere quidnam tibi sit. Re- mihi, fili , ditque mihi ex caritate velut eleeraosynam. ,
Si
spouditille: In blasphemiam pravamque de Deo erg-oDeus ita mecum dispensaverit , ut habeam,
opiniouem impellit me dagmon et rubore suffu- , dabone illud et ego aliis in eleeraosynam aut
sus hucus;iue tacui. Cumque rem ei narrasset
,

potius ei, qui mihi commodavit? Eespondit Se-

C illico seusit levamentum. Ait illi Senex Pili ne : , nex: J^quum est apud Deum ut illi reddatur ,

teaffligas, sed quoties subitrit ea cogitatio, dic : ad ipsum enim pertinet. Addiditfrater
Si igitur
Ego mcausasive culpa non sum blasphemia tua attulero, et noluerit accipere
F :

;
sed dixerit mihi ,

super te sit, satana. Hanc enim rem nou vult a- Abi, pro libito da illud eleemosynam
; quid fa-
nima mea. Quidquid porro non vult anima, bre- cere debco ? Excepit Senex Utique ipsius res :

ve tempus durat. Atque raedela animi suscepta est. Si vero quis tibi sponte sua
praebuerit te non ,

frater discessit. postulante, hoc tuum est. Quod si

petieris sive m
Interrogavit frater abbatem Pceme-
18 xciv. a monacho sive a saeculari, nec voluerit illud re-
nem , oratione hac Video quod quocumqueper- : , cipere hoc est temperamentura , ut cum no-
,

rexero inveniara subsidium. Ait illi Senex

, Qui :
titia ejus exhibeas pro eo ratione caritatie
et elee*
prae manibus giadium tenent, Deura sentiunt mi- mosynae. cv. Memorabant de abbate Pcemene
sericorditer adjuvantem eos in prsesenti tempore. quod numquara voluerit dare consiliumsuum post
Si ergo fortes exstiterimus , nobis misericordiam alteruis senis responsum; sed magis laudibus illud
iii. 110. vii. suam exhibebit. xcv. Dixit abbas Pcemen , quod prorsus extulent. cvi. Dixit abbas Pcemen Mul- :
%v. -ti-
si homo seipsum ubique perduraturus culpaverit
XII. i.
, ti e Patribus nostris fortes extiterunt in vitse au-
Doroth. est. xcvi. Betulit iternm dictum hoc abbatis Am- steritate ; at in subtilitate disoretionis , unus ,
Doclr. 7. monae Est homo qui centum aunos in cella per-
: , unus. cvn. Sedente aliquando abbate Isaao apud
severat, nec discit, quo pacto in cella residendum abbatem Pcemenem, audita est galli vox. Di-
m.131. sit. xcvn. Dixit abhas Pcemen Si homo perti- : cit crgo ei; Hasccine hic sunt, abba ? Respon-
gerit ad Apostoli effatum hoc » Omnia raunda : dit Isaac, quid cogis me loqui ? Tu ac tui
:

»mundis« ; deprehendet se omni creatura mi- similes auditis ejusmodi ; at horaini vigilanti ,

norem esse. Ait frater Quo modo possum me : non est curaa de istis rebus. cvin. Aiebant
pejorem homicida existimare ? Et Senex Si, in- : quod ,
si accessissent nonnulli ad
abbatem Pcerae-
quit pervenerit homo ad prsefatum verbum
, et , nem, prius mittebat eos ad abbatem Annb quod
,

conspexerit hominem caedem facere, dicet lloc : is major natu esset. Abbas vero Auub dicebat
solum peccatum iste comraisit; ego vero quoti- iis :
Ite ad fratrem meum Pcemenera ; ipse enim

habet
 DIE TEIGESTMA SEPTIMA AUGUSTl 39
A habet eermonis donum. At si illic sedisset abbas inMonte S. Antonii in Thebaide seculo 5, egi- " »ITU.
Anub juxta abbatem PcemeQem , nullatenus lo- mus tomo 2 Julii, die 6, a pag. 280 ubi pag. :

quebatur Pcemen praesente illo. 282 et 283 occurrit Abraham, diseipulus abbatis
20 cix. Erat saecularis quidam, homo in vita Sisois.
summe religiosus. Is abbatem Pcemenem invisit; eldest, de Abigaele. Vide Ub.iRegum, cap.
venerant quoque alii fratres, qui a Sene postula- 25, vers. 24.
bant audire aliqnid verbi. Ait Senex fideli saecula- f Diolcos ad littus maris Mgyptii inter
Ale-
ri Profer ad fratres sermonem. Ille vero roga-
: xandriam et Pelusium, versus unum e Niti ostiis,
bat, dicens Ignosce mihi, abba
: ego accessi :
,
naturin Chorographia particidari mansionum
ut discerem. Verum coactus a Sene, infit Sae- : eremiticarum apud Rosweydum post Protegome-
culi homo sum, vendens olera t et neg-otians : na in Vitas Patrum. Urbsporro, ac sotitudo mul-
solvo faseiculos, ac rainores facio ; emo parvi, torum et magnorum monachorum fuisse indica-
et multi vendo. Ceterura nescio ex Scriptura lo- tur ex Palladio apud nos tomo 2 Januarii, die 26,
qui parabolam autem proferam. Horao quidam
;
in S. Ammona.
dixitamico suo Quandoquidem desiderio flagro
: g Gr&ce apud Cotelerium oXri ziui -ohd. .-

videndi iraperatorem, veni mecum. Ait illi ami- Clare Pelagius, uti habet Coteterius in notis co-
cus : Proficiscar tecum usque ad medium iter. Di- lumna 818 : Tota sum jam canis plena ». Sed
cit alteri araico suo; Age tu, duc rae ad impe- quid sint ista Rufini, » Jara omni morarum con-
ratorem. Excipit ille Duco te usque ad impe- :
" tractione repleta sum » plane nescio nisi loco :

ratoris palatium. Petiitpariter a tertio, ut secum moraiujm permittatur mihi repouere iutgaiujm.
accederet ad imperatorem Ille respondit Ego : Quamquam codex Corbeiensis nihil uiutat.
venio, deduco ad palatium, sto loquor in- , ,
h Consuli possunt, quse apud nos tomo iii Ju-
troducote ad imperatorem. Interrogaverunt eum, nii, die 17 ejusdem mensis a pag. 299 dicta ,

H quinam esset parabolas sensus. Et responsum de- sunt de S. Bessarioue anachoreta in jEgypto; sed
dit in haec verba Primus amicus exercitatio
: ,
an eodem, dequo hic, an atio ?
i Sanctum eremitam in jEgypto synonymum
est, quae deducit usque ad viam secundus, est :
j;

castitas, quae ad cselum usque pertingit tertius :

dedimus tomo ac die mox citaiis a pag. 298.
1
vero, eleemosyna nam introducit ad impera- :
k In texiu Grmco r»?$ 'khtfaoc iegitur sed ;

torem Deura cura fiducia l. Itaque fratres sedifi- apud Cellarium Notitise orbis antiqui tomo 2, lib.
cati ac instructi discesserunt. cx. Frater residebat h, cap. I, pag. 33 in jEgypto, scribUur Atri-

extra vicum suum, nec per multos annos ad eum bis, metrooolis ad fluviura ejusdera nominis. Si-
profectus est, dicebatque fratribus Ecce a quot :
tum indicat tabuta geographica de /t/p li Dei- M
annis hic sum, et. non veni in vicum ; vos vero ta, et Niliostiis, qtwe pr&mittitur. Apud Orteiium

toties itis. De eo autem retulerunt abbati i^ceme- legitur Athribis, et Athlibis. Videri etiam potest
ni. AitEgo noctu accessissem, et cir-
Senex :
Geographia sacra Caroti aS. Paido in Notitia pa-
vii. xxxix. 5, cui^sem pagaim, ne animns meus g-loriaretur quod iriarchatus Aiexandrini pag 270. Tomo 2 Con- .

non perrexissem. cxi. Frater rog-avit abbatem citiorum editionis Harduinianxconcilio Constan-
Pcemenem, uttraderet ei aliquod documentum. Et tinopolita.no episcoporum lxxxi, coiurana 786
aitilli Quamdiu olla igne subjecto calefit, non
:
subscribit Apollonius episcopus Athribeos. Et to-
potest musca, nec ullum aliud reptile, eam tan- moiin concilio Alexandrino cot. 738 habetur
g*ere : sed cum frig*ida fuerit, tunc insident ei. Theodorus Athribeos. In Chorographia apud Ro-
Pari modo monachus; quamdiu in spiritualibus sweydton supra designata scribitur Atribis, el
VMV. u.
actionibus permanet , non reperit iniraicus, quo poniturin tractu Cairi. Ex dictisdeducimus, mon-
eum dejiciat. cxn. Retulit abbas Joseph de ab- tem Athlibeos in synonymo tractu urbis vel fluvii
bate Poemene , dixisse eum : Hsec est sententia situm fuisse : quetn rnontem sub isto nomine fru-
scripti in Euang-elio Qui habet tunicam, ven- : »
straqucvsivimus. Nec est, quod nos moretur tan-
(' » dat eam, et emat g-ladium ». Id est Qui ha- :
tiita unius litterm discrepantia nam vel scribi :

potuerit utroque modo, vet p in / mendose mu-

vi. iv. 36. bet requiem, diraittat eam viaraque ang*ustam ,

tari.
teneat. cxin. Patrum quidam interrogaverunt ab-
batera Pcemenem
1 Apophtegma hoc magna cum dicersitate pro- p
Si conspexerimus fratrem pec-
:

ferri in duobus Mss. optimis bibliothecse Coiber-

cantem, jubes, ut arguamus illum? Respondit Se-
tinee, observat Cotelerius in notis citatis, dans
nex Eg'osane si necesse habuero transire per il-
:

deinde textum Grgecum Latine versum in hunc

Ia loca, et videro eum delinquentem, praeteribo,
nec redarguam.
modum : Erat sa^cularis quidara admodum reli-

giosus, abbatem Pcemenem, ubi

qui accessit ad
ANNOTATA. aderant alii multi fratres, postulaturi a Sene uti-
lem sermonem. Ait abbas Pcemen seculari Elo- :

a Vide dicta tomo iii Martii, die *27 ,

pag f quere fratribus verbilm. Dicit horao ssecularis :

692. Eg"o miser ,

quid habeo effari ? Multum tamcn
b Legi possunt, quee habet Commentarius prse- adactus, infit : Ego niliil quidquam scio : verum
vius § num. n et num* 3 et 4 de Ammona,
i, : magrni senis audivi parabolam, quod scilicet non-
quod nomen sequitur in apophth. liii. nullus aliquando rogaverit amicura, dicens Quan- :

c Id est, patrem? Nam ita quidem vulgo doquidem imperatorem videre cupio, duc me ad
compellibantur monachi omnes, praesertim ta~ eum. Respondit ille Perg-am tecum usque ad iti-
:

men Cangius in Glossario

senio venerandi, , ait neris dimidiura. Tura ad alium amicum, Dncito
Greeco ad nomen a(3(3a?. Et vero juniores non ita me, inquit, ad imperatorera. Bxcipit is venio :

vocari vutgoconsuevisse, colligitur ex hocapoph- tecumusqueinpalatium. Alterum amicum rogat;

thegmate. qui ait Egro introduco te ad imperatorera, et
:

d Tres synonymos Abrahamos invenio apud prote cum fiducia loquar. Dicunt seculari Ex- ;

Tillemontium tomo 10 Monum. ecctes., quorum pone nobis hanc parabolam. Ille, Primus ami-
unus Agathonis, alter Sisois fuerit disciputus, musestexercitatio, quas deducit usque ad dimi*
uti habetur ioidem pag. 31. De S. Sisoe magno dium reg*ni. Secundus, castitas, quae ad cselum
nsque
 , ,: P

40 APOPllTHEGMATA B. POEMENIS ANACHORETjE.

usque attinprit. Tertius est obedientia ,
quae per- esse mortuus? Ait illi : Si devenerit ad peccatum,
ting-it et introducit cum fiducia ad imperatorem, moritur; vero pervenerit ad bonura , vivet,
si

sivead Deum. illudque operabitur. cxxv. Retulit abbas Poeinen, * 'n Anit

dictum fuisse a beato abbate Antonio, qnod ma- n. 4

g"na hominis potestas sit, ut super se mittat pec-

PARS TERTIA. catum suum corara Domino

ultimum
exspectetque ten-
halitum. cxxvi. In-
,

tationem usque ad Vl - it-9.

21 cxiv. Dixit abbas Pcemen ; Scriptum est : terrog-atus est abbas Poemen; in quera conveni-

» Quse viderunt oculi tui , de bis testimonium ret verbnm Scriptnrie : » Nolite csse solliciti de
Uorolli. K| t
isi.

» perhibe ». Kgo autem dico vobis; Licet ma* » crastino ». Competit bomi-
Kespondit Senex : i.7.

nibus vestris contrectaveritis, nolite attestari. Fra- ni in tentatione posito, ac deficienti, ne sollici-

terenim quidam illusionem hujusmodi passns est : tus sit dicens Quanto tcmpore hac tentatione
, :

vidercsibi visusest Fratrem eura muliere peccan- vexandus sum ? sed potius exisiimet, singailisque
tem : cumque multnm
tentatione vexatns fuisset, diebus dicat,hodie cxxvn. Dixit iterum Do- :
L. Dorolhei
abiens pulsavit pede, existimans eos esse, ae in- cere proximnm , res est horainis sani ac pertur- Instiiut.17

fit Cessate jam; quousque tandem ? Cum ecce

: batione carentis . Alioquin quae utilitas , si quis
reporit esse manipulos frumeiiti. Propterea edixi aedificet alterius domum suam vero evertat? ,

vobis, quod quamvis manibus vestris appreben- cxxvin. Rursus dixit Qn» utilitas, ire quem-
:

ml6.1oE- deritis non debetis arg*uere. cxv. Frater soisoi-

,
dam ad artem, nec eam di^ccre. cxxix. Pixit
phrsm p.587
tatns est abbatem Poemenem, quid faciendum sibi pneterea Cuncta, quae modum exeedunt , Dae-
:

ir,,
11.

esset quod tentationibus impellerctur ad forni-

,
monum sunt. cxxx. Hoc etiam prolocutus est :

cationem et iram. Respondit Senex Eam ob : llomo domura aediticaturus, multa necessaria col-
caussam David dixit » Leonem quidem percu- ; li^rit quo possit eam erigere ac varias rerum
,
;

» ursum vero prajfocabara ». lloc au-

tiebam, species congregat. Ita et nos,parum sumamus e e
B tcm sigmificat; Iram quidem amputabam, forni- cunctis virtutibus. cxxxi. Rogaverunt quidam e
10. cationem vero per labores opprimebam. cxvi. Di- patribus abbatem Paemenem, dicentes Q.ua ra- :

xit iterum Non licet invenire majorem bac ca-

:
tione abbas Nisterous adeo toleravit discipulum
ritate, nt quis ponat animani saam pro proximo suum? Respondit eis abbts Poemen Si eg*o fuis- :

suo. Quod si aliquis audierit sermonem malum , sem, etiara cervical posuissem sub ejus caput. Ait
boc est tristificum, cumque possit ipse etiam pa- illi abbas Anub Et quid dixisses Deo? Excepit :

rem referre, se devicerit, ut non dicat, aut si cir- abbas Pcemen Utique dicerem Tua vox est
: ; :

cumveutus fuerit, et toleraverit, nec retribuerit « Ejice primura trabcm de oculo tuo, et tunc
fraudatori; talis bomo, pouit animara suam pro » videbis ejicere festucam de oculo fratris tui ».

*A', proximo. cxvn. Frator interrogavit abbatcm Pce- cxxxii. Dictum fuit ab ajbbate Pcemene Esuries :

menem, hvpocrita? Ait illi

dicens : Quid cst et dormitatio non siverunt nos videre minuia haec.

Senex Hypocrita cst, qui docet proximum suum

:
cxxxm Dixit iterum Multi potcntes fuerunt :

rem, ad quam ipse nnn pertig-it. Seriptum est pauci vero provocantes. cxxxiv. Rnrsus dixit Dorolh. l»orir

enim : » Quid vides festucam in oculo fratris tui, editis gemitibus Universa3 virtutes in domum :
7.

n et ecce trabs est in oculo tuo » : et qnae se- hanc ingressse sunt, praeter unam sine qua ta- ;

quuntur. cxvm. Frater interrogavit abbitem Poe- men se<rr° stabit homo. Petierunt igitur ab eo,
menem, quid esset irasci temere fratri suo? , quasnam illa esset. Et infit Ut horao seipsum re- :

Et respondit : Quacuraquc injuria te affecerit fra- prehendat.

ter tuus, si ira adversus enm commotus fueris 23 cxxxv. Dixit sa?pe abbas Poemen quod ,

irasceris temere. Licct dextrum tibi oculum effo- alia re non indigemus, nisi raente vigilanti. cxxxvi.

derit, et dcxtram mnnum amputavcrit; tamen si Aliquis e Patribus interrogavit abbatem Poeme-

ira in eum concitatus fueris, temere irasceria. Sed nem Quisnam: » Particeps ego est qui dicit :

( ;
ubi te a Deo separare voluerit ,
tunc irascere. * sum omnium Et respondit Se-
timcntiura te ».

Misscl. Voss cxix. Frater quaestionem proposuit abbati Pceme- nex, esse Spiritura sanctum. cxxxvn. Abbas Poe- „
p. 152.
ni; quid faceret peccatis suis. Senex ita
locutus men mrmoravit quod frater sic interrog-averit ,

est ei Qui vult redimere

:
pecc;ita, fiVtu redi- abbatem Simonem; Si e cella mea egressus fue-
met; et qui vult acquirere virtutes, fletu acqui- ro, ac invenero fratrera meum distractum ego ,

ret. Nam flere, via est, quam tradidit nobis Seri- quoque cum eo distrabor; et ridentera si invene-
ptura; necnon Patres nostri , dicendo Flete. : ro, etiam cum illo rideo; curaque intravero in
Alia quippe via non est, prater istam. c\x. Per- ccllam meam, non sinor in quiete agere et di- ;
V||, xxn. 1.

MistnU Vow contatuseat fratcr ex abbate Poemene Quid est : xerit ei Senex Vis, cum egressus e cella tua re-
:

Ib. poenitentia de peccato? Senex ait: Non amplius pereris ridentes, tu etiam ridere; et Ioquentes,

illud perpetrare. Propterea cnim qui justi fuerunt, tu pariter loqui; cumque intraveris in cellam
vocatisunt, immaculatf, quia reliqucmnt peccata, tuam, te talem invenire qualis eras? Ait frater.
justiqueeffecti sunt. Sed quid? Respondit Sencx Intus serva custo- :

iterum hominum malitiam

Dixit diara, cxtra serva custodiam. cxxxvm. Kx ore
Nisccll. Vos %l cxxi. ,

II,.
eorum esse absconditam. cxxn. Frater abbatis Danielis Venimus aliquando ad abbatem :

a ter°*o
Quid faciam Pcemenem simulque cibum sumpsimus. Postea
interrogavil abbatem Poamenem : ,

perturbationibus his, quas me vexant? Ait illi Se- ait nobis : Ite Fratres, parum quietis capite. Igi-
in omni la- tur fratres abierunt cubitam ad modicum tempus;
nex Plorcmus coram bonitate Dei
:

erga nos ostenderit miseri-

donec ego autem permansi, ut seorsum colloqucrer. l>e-
bore nostro ,

in exsurg^ens veni in cellam ejus. Ut ergo ani-

cordiam suam. cxxui. Iterum ab eo percontatus
Quil facturus sum inutilibus dcsideriis, madvertit me ad ipsura accedere, collocavit sc
estfrater :

Est horao, qni rhonnhis- quasi dormiret. Haec cnim erat Senis operatio ,
quibus teneor ? Dixit :

cuncta in occulto facere. cxxxix. Monitum ab-

sat ad raortem, attenditque bujus saculi deai-
batis Pcemenis: Si videris spectacula, et andieris
deriis.Neappropinquavens ad ea, ne totig-eris et ;

secedent sponte. cwiv. Frater interrogavit ab- sermones , noli enarrare proximo tuo. Est enim
||HI(-
Prirao fugre App-
batem Poeraenem, hoc sermone Potestnc homo belliea subversio. cxl. Dixit etiam :
:

Lcmel, n. <2.
 ,,:

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI

41
senrel secundo fuge, tertio effieere velut rhom-
, minus es. cliii. Frater sciscitatus ex abbate itiMn.
phaea. cxli. Dixit iterum abbas Pceraen ad ab- Pcemene quid facere deberet. Hespondit A PP c » d p
, Scri- :
-

batem Isaacum Levem reddc justitiae tuae par- : ptum est : » Quoniam iniquitatem meam ego an-
l004 n ' "
w
tem et habebis requiem in paucis diebus tuis.
, " nuntiabo , et cogitabo pro peccato meo. «
.... 13* cxlii. Frater visitavit abbatem Poemenem ; atque, cliv. Abbas PoBmen dixit Quod spectat ad for- :
A PP end -
P
1002. n. 5.
una sedentibus nonnullis, laudavit quemdam fra- mcationem et detractionem non oportet, ut ho- ;
ll) L|>hl :.u,
trem, quasi qui esset malorum osor. Dicit abbas mo ullatenus vel loquatur de duabus istis tenta- 387. n. 12.
p

Poemen ei, qui id locutus fuerat Et quid est malo- i tionibus; nec omnino intra se cogitet. Nam si
rum odium ? At fratcr obstupuit, nec invenit, quid eas voluerit aliquatenus discernere in corde suo,
responderet unde surgens, Seni se inclitiavit, pe-
: emolumentum non capiet, sed ubi eiga illas fe-
tens doeeret eum, quid esset odium malorum. Exce- rociter se gesserit habebit requkm. clv. Ab- ,

pit Senex Hoc est malorum odium, si quis peccata

: batis Poemeuis fratres dixerunt ei Abeamus e lo- :

sua oderit, proximumque suum justum putaverit. co isto nos enim iuterturbant monasteria, quse
:

cxliii. Frater, qui accesserat ad abbatem Pceme- hic sunt, et perdimus animas nostras. Ad hasc ,

nem, ait illi Quid faciam ? Senex ad eum Vade,: : ecce infantes vagientes non sinunt nos quiete
adjunge te homini dicenti, Quid ego volo? Etre- agere. Reposuit eis abbas Poemen Propter vo- :

quiem consequeris. ces angelorum vultis hinc recedere. clvi. ln-

24- cxliv. Narravit abbas Joseph, dixisse abba- terrogavit abbas Bitimius abbatem Poemenem
tem Isaac : Sedebam aliquando apud abbatem Poe- hoc dicto Si quis habuerit adversus me simul-
:

menem; et conspexi in ecstasim raptum quodque ;

tatcm, et ab eo veniam supplex petiero, ilie vcro
multa uterer erga illum loqueudi libertate , in- flecti quid acturus sum ? Respondit Se-
noluerit,
curvavi me coram ipso, ac deprecatus sum his nex : Sume tecum
alios duos fratres, ac ei te
verbis : Etiare mihi, ubi eras ? llle vero coactus humiliter Bubmitte. Quod si non fuerit persuasus,
respondit : Mens mea in eo loco versabatur, in quo afisume alios quinque. Si vero sic quoque renue-
sancta Maria Dei genitrix stetit ,
plorans juxta rit, duc presbvterum. Atque si tunc etiam rcsti-
crucem Salvatoris : atque eg-o cuperem semper terit, tn deiuceps secure ora Deum , ut ipsi in ®
eo modo flere. cxlv. Frater rogavit abbatern Poe- animum inducat, tuque careto sollicitudine. clvii.
menem Quid faciam oneri huic, quod me com-
: Dixit abbas Pcemen Docere proximum , et ar- :

primit ? ei Senex ; Parvae naves et ma-

liespondit guere similia sunt. clviii. Dixit iterum
, Ne :

gnae zonis instruetae sunt, ut, si vcntus secundus ad effectum perduxeris voluntatem tuam neces- :

defueritj nautae mittant funem cum ciugulis in sarium potiua est, ut humilem te exhibeas erga
pectora paulatim navem trahant, do-
sua, et fratrem tuum. clix. Frater requisivit ex abbute
nec Deus ventum miserit quod si compererint : Poemene dicens Inveni locum onini iVatrum
, :

exsurrexisse caliginem, tunc appellunt, et paxil- quiete pia-diium; visne ut illic habitem ? Et di-
lum figunt, ne navis vagetur. cxlvi. Frater per- xit Sentx Lbi non nocueris fratri tuo, ibi ma-
:

contatus est abbatem Pcemenem de cogitationum ne. clx. Dixit abbas Poemen Tria haec capita ... : ..

ta , Misecllau.
iii. 209. infestationibus. Senex Haec res similis Ait illi : utiha sunt; timere Dominum precari benefa- Voss. p. 132 , ,

est homini, qui habct ignem a sinistris, et crate- cere proxirao. clxi. Frater dixit abbati Poemeni . Doroth. Doc-

rem aquae a dextris. Si ergo accensus fuerit ignis, Corpus meum evasit dcbile, et affeetus mei non lr 18

accipiet e cratere aquam, ac exstinguct illum. debililautur. Ait illi Senex : Aficctus sunt spi-
Ignis est, sementis inimici aqua vero, prostrare
j

' t |>ro8tcrnc- * se in conspectu Dei. cxlvii. Frater sciseitatus 26 clxii. Frater quaesivit de abbate Poemene
tt
est abbatem Pceraenem, praestaretne loqui, quam QuiU faciam ? Ait illi Senex : Cum Deus visita-
Miseell. Voss.
»34.
tacere. Et sencx respoudit Qui propter Dcum : verit nos , de quonam curae nobis cssc debet ?
p.

loquitur, recte facit; pari modo etiam qui tacet Kespondit peccatis nostris. Itaque
Fratcr De :

iu.18S.Uii- propter Deum. cxlviii. Frater quaesivit ab abbate Senex, lugrediamur, inquit, in cellam nostram,
«II. Voss.lb.
Pcemene Quo modo potest horao effugere ,»ne
: et sedentes mcrainerimtis peccatorum nostrura
c malc loquatur de proximo ? Dicit ei Sencx Nos tuncque Dommus in cunctis coneurret nobiscum.
:

F
et fratres nostri, duae imagines sumus quacum- ;
clxiii. Frater pergens ad mercatum , interroga- Appeod. p.

que vero hora homo sibi attenderit , ac redar- vit abbatem PoBmenem, quid ipsi consilii darct. I()U2. i). S.

guerit se, invenietur apud eum frater ejus houo- Senex autem responditei: Esto araicus illius, qui
rabilis; at quando sibi videtur praeclarus, inve- tibi vim intulerit; et cum quiete vcndes vasa tua.

nit fratrem pravum in conspectu suo. suum clmv. Dixit abbas Poemcn Doce os tuttm loqui :
S. II. LKIII

cxlix. Fraterpercontatua est ex abbate Poemene quae sentis in corde tuo. clxv. Interrogatus de xi. 21.

de segnitie. Et dixit illi Senex Segnities stat : inquinaincntis abbas Pcemen , respondit: Si nos
super omni principio, nec pejus illa est vitium : activos constituerimus , ct diligenter vigilaveri-
sed agnoverit eam homo, quod ipaa sit, obtinebit
si raus, non reperiemus inquinamentum in nobia.
requiem. cl. Dixit abbas Poemen Tres corporeas : clxvi. Di\it abbas Poemen A tertia Eetate Sce- :

actionesdeprehcndimus in abbate Pambo; jejunium teos a et post abbatem Moysem b, non ampliufl
t

quotidianum usque ad vesperam, silentium, et Fiatres progressum fecere. clxvii. Eursua dixit:
magnam manuura operationem. cli. Etiam retulit Si horao ordinem suum custodierit nequaquam ;

sententiam abbatis Theonae Licet quis virtutem :

conturbabitur. clxviu. Frater sic interrogavit ab- x. 64. Ap
acquisierit, Deus non ipsi soli praebet gratiana. batem Poementni : Quo modo opoitct me aedere pend. p.1008.
*'•
Novit cnira quod non forctfidelis in suo labore. Sed in celiaP Dicit ei : Sedcic in qnod apectatceiia, "

si perrexcrit ad sodaltmsuum; tuucpermanctapud ad apparens, lioc cst , operari manibus, semel

eura. in die ccmedere c , tacere ,
meditari at occul- :

25 clii. Frater interrogavit abbatera tus processus in cella, est, extorqucre d qncre-
Pceme- ^
nem \olo Entrare in coenobiura, illicque re-
aic : lara tui in ad qnem perrexerisj ooroih.Do*
quocumque loco,
manere. Dicit ei Senex t)ui desideras vivere in : non negligere horas (fficii, nec qtiae abscondita ctr.7,
coenobio; uhi abjeceris curam omnis colloquii, sunt. Quid si ccnt:gerif, m if n.] us otioMimha-
omnisqne rei, non poterie, ut ccenobitam decct, beas ab operc manuuna, ingTeflsus in collectam,
operari. Non cnim vel unius tantum baucalis do- sine pcrturbatione ocrag-e. Ilorum autem snn.raa;
Augusti Tomus VL 10 comitatum
 ,

12 APOPHTHEGMATA S. POEMENIS ANACIIORET/E.

IX IDITIS. comitatum fraternitatis bonum obtiueto, abstine in Sceti cum duobus fratribus suis, juuior affli- D
iii, 170.
vero a malo congressu. clxix. Frater qua^sivit ex gebat eos. Quocirca Poemen ita allocutus est al-
abbate Poemene Si frater babuerit parum pecu-
: terum fratrem Enervat avertitque nos iste na-
:

nioe meae, visne repetam ? Ait illi Senex; Pete tu minor surge abeamus hinc. Igitur egressi
;
,

ab eo semel. Excepit frater: Quid ergo faciam ? reliquerunt eum. Ut autem vidit, quod tardarent,
Non enim cogitationis meae dominus sum. Senex conspexitque postca longe dissitos, coepit currere
respondit cogitationem tuam stagnare e;
: Siue post illos cum clamore. Dicit abbas PoBmen Ex- i

loh. Geom.
tantum fratri tuo ne sis mplestus. clxx. Contigit, spectemus fratrem quia defatigatur. Postquam
,
Farad. 32.
ut quidam Patrum , quos inter erat abbas Pae- ergo eos submisse salutavit, Quo abitis,
attigit,

men, venirent in domum oujusdam religiosi ho- inquiens, ac me solum ? Respondit ei

reliuquitis
minis cumque comederent appositaB sunt car-
: , Senex Quoniam vexas nos
: ideo rccedimus. ,

nes; cuncti autem manducabant prteter abba- ,

Tum illc ad eos Nae, nae, quocumque volueri-
:

tem Poemenem quem ob abstinentiam admira-

:
tis, eamus simul. Et Senex, conspecta ejus sim-

bantur senes, cognoscentes discretionem ejus. Ut plieitate fratri suo ait

, Revertamur frater : , :

ergo e mensa surrexerunt, aiunt ei Tu es Pce- :

non enim sponte sua facit hsee, sed diabolus est,
men, et sic fecisti ? Respondit illis Senex : Igno- qui illi suggerit. Reversi ergo veuerunt in locum
BCite mihi, patres; vos comedistis, et nemo scan- suum. clxxxi. Interrogavit coeuobii prsepositua
dalum passus est ; ego vero si edissem, quoniam abbatem Poemenein Quo modo possum obtine- :

fratres multi juxta me veniunt, £111 damno fuissent re timorem Dei ? Respondit abbas Poetnen Qua :

affecti , et Pcemen carnem manduca-

dixissent :
ratione possumus possidere tiraorem Dei, qui in-
vit , nos vero non edimus ? Tunc demirati sunt tus habemus ventres caseoruin et dolia falsa- ,

ejus discretionem. mcntorum ? clxxxii. Erater qusestiouem propo-

£7 clxxi. Dixit abbas Pcemen : Ego dico ,
suit abbati Poemeni, dicens Abba, duo homines :

g In iocum , in quem projicitur satanas , illic pro erant, unus raonachus, alter saecularis. Monachus E
jicior. clxxii. Idem suasit abbati Anub : Averte vespere decrevit habitum proximo mane abji-
,

oculos tuos, ne videant vanitatem. Nam libertas cere; saecularis constituit, fieri monachus ambo :

animas interficit. clxxiii. Pugnam inierunt ali- autem nocte illa mortui sunt. Quid reputabitur
Append. p.
1003. n. 19 quando Paisius et frater ejus usque ad effusio- , eis ? Respoudit Senex Monachus mortuus est mona hiir.i
:
JJi Sisoe.

n °°
nem sanguinis e capitibus suis, spectante abbate chus, et ssecularis obiit ssecularis. ln quo enim m- -

Poeraene et nihil omnino eis locutus est Senex.

;
venti suut, abierunt.
V. XVIII. 16.
Itaque ingressus abbas Anub ; cernensque illos, 29 clxxxiii. Retulit abbas Johannes : Aliquan-
vii. xxix. I.

dicit abbati Poemeni : Quare sivisti fratres inter se do Syria perreximus ad abbatem Poemenem
e

pugnare, nihil locutus ? Respondit abbas Pcemen; volentes interrogare eum de duritia cordis Se- :

Fratres sunt , redibuut ad pacem. Tum abbas nex vero Graece nesciebat , nec intevpres inven-
Anub Quid hoc est? vidisti ita agentes, et ais,
:
tus est. Itaque videns nos afflictos, ccepit lingua
Redibunt in gratiam ? Excepit abbas Posmen :
Graeca loqui, dixitque Aquae natura raollis est, :
t
autem dura /*, quod suspen-
verum baucale
Mira hxc Pone in corde tuo, me hic intro non exstitisse.* lapidis :

ntc imitanda.
clxxiv. Erater sciscitatus est de abbate Peeraene : sum est supra lapidem, stillando paullatim eum
Habitant mecum Fratres suadesne, ut iis jubeam? :
forat. Ita etiam Dei sermo mollis est cor ve- ,

Ait illi Senex, Non ; sed tu" prius facito opus, et, ro nostrum durum tamen cum homo ; frequen-
si vivere desideraverint, ipsi per se videbunt. Sub- ter audierit sermonem Dei, aperitur cor ejus, ut
didit frater Cupiunt ctiam ipsi , Pater , ut eis
: Deum timeat. clxxxiv. Abbas Isaac convenit yit. Pat-p-

praecipiam. Respondit Senex ; sed : Nequaquam abbatem Poemenem ;

quem cernens parum aquae 1000. n. *•

esto illis exemplar, non autem legislator. clxxv. mittere in pedes suos; quod haberet erga eum
Dixit abbas Pcemen : Cum accesserit ad te frater, loquendi libertatem, dixit Quo mcdo quidam :

et conspexeris te adventu illius non esse adjutum, usi sunt severilate g, dure tractantes corpus suum?
requiere in mente tna, atque reputa, quam cogi- ait illi abbas Poeinen
Et •' Nos non edocti su :

F
tationem volveres animo ante ejus introitum : mus h corporis interfectores esse, sed affectuum. /,

tuncque coguosces caussam non captse utilitatis. clxxxv. Dixit iterum Fria hzec : non possum l. loh. Geom.

amovere, escam, vestem, sornnum attamen ex Parad.20.

Quod si hoc cum humilitate et attentione feceris, :

eris inculpatus cum proximo portans defectus ,

parte amovere possuraus. clxxxvi. Frater inter-
tuos. Si enim cum cautione fecerit homo sessio- rogavit abbatem Poeraenem his verbis Multa :

nem suam, non offeudet. Deus quippe coram il- olera manduco. Ait Senex Non prodest tibi : :

lo est. Ut autem ego video, ex hac sede possidet sed comcde panem tuum cum paucis oleribus;
homo timorem Dei. clxxvi. Dixit iterum Ho- : et ne propter necessitates abieris ad paternam do-

mo, qui habet puerum contubernalem, a quo in- mum. de abbate Poemene,
clxxxvii. Referebant
ducitur ad quemlibet affectum veteris hominis , quod, sederent senes coram eo, et loquerentur de
si

ncc minus secum is homo similis est

eum retinet ; senibus; si nominarent abbatem Sisoem ; diccre so-
possidenti agrum, quem vermes devorant. clxxvii. Missa facite quae ad abbatem Sisoera spectant:
leret:
t.i.i». Do
rolh. Doctr. Etiam dixit Malitia nequaquam
: mal itiam tollit non enim ad mensuram narrationis venire possunt
10. sed si quis tibi male fecerit bene fucito ei ut , , res ejus.
per bouum factum destruas malitiam. clxxviii.
Dixit adhuc David quando cum leone pugnam
: ANNOTATA.
commisit, ex gutture tenuit eum statimque oc- ,

cidit. Si ergo nos quoque tenuerimus guttur et a Tillemontius in notatione 2 super S. Poemene,
ventrem nostrum auxiliante Deo invisibilem ; , satis convenienter rationi significari censel, quod
leonem vincemus. ab annis triginta, acpost mortem abbatis Moysis,
28 clxxix. Erater poposcit ab abbate Pceme- a Mazicis interfecti versus annum 395, fratres
ne: Quid faciam, quia mihi contingit molestia, Scethos progressum non feccrint in virtule: si hic
et commoveor ? Respondit Senex Vis efficit , : vero sensus sit, dari ex eo sibi atiquem judicandi
ut cum parvi tum magni moveantur. clxxx. Re- locum, quod S. Poemen etiam tunc habitaverit in
erebant hoc de abbate Poemene Residente eo : Scethi versus annum 125. Verumtamen locum
hunc
 t DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 43
A hitnc intelligi etiam posse addit de monachis om- col. 818 , Malui inquit
Pelagio accipere
, , cum f.\ EUITIS.

nibus in genere, ac dici, quod non fecerint pro- de una per singulos dies comestione, quam cum
gressnm ab annis triginta post primam Scetheos Martino Dumiensi de solitarie sumpto cibo. Ger-
desolationem :pro qua etiam indicat illud apoph- manus CP. in primam jejuniorum Dominicam ap-
thegma apud Cotelerium pag. 587, quod est ordine pellat txovoyayia.v ac7r«^etf0ai. In Historia Pachy-
quartum Senex quidem degebat in .Egypto, an.
: meris lib. 12, cap. 21 povoyxyiav di srov; e£«-
tequam eo venisset abbas Poenien cum suis, erat- xpi|3ou/y.evo; : et cap. 23 lib. 13, povoyayixv xar'
que multum notus atque honnratus. Ut erg\) e Sce- gvWra; dl erou; day.ziv. Quamquam fxovovtrtiv et
ti nscendit Poemen cum sociis, hominis relique- povozy.yziv utramque habeat signiiicutionem. Sed
runt senem, et veniebant ad abbatem Pcemenem, pavoviTia prsecepta in cella, mag-is respicit ad pri-
qui an^ebatur. Itaque dicit fratribus suis etc. mam notionem.
Igitur tunc temporis S. Pcemenem fuisse admo- d In textu Grmco rb (3ao-av^stv. Ibidem col. 819
dum celebrem affirmat Tiliemontiits; difficile au- notat ista Cotelerhts : lta Martinus Dumiensis :

tem creditu censet, taiem fuisse eum ab anno 395 nam vertit auctare. At Pelag-ius interpretando
vel 400, cum supervixerit S. Arsenio, atque adeo portare, ostendit se legfisse (Wra^etv, Nec ea le-
mortitus esse non potuerit, quam versus annum ctio contemni debet, fulta etiam auctoritate op-
450. Nihitominus, uti pergit rem concludens
, ,
timi cod. Colbert.
sicut non erat inusitatitm sanctis istis solitariis e Texlus Grwcus habet la/./.dv. Animadvcrtit
vivere integris secutis, potuit habere annos 45 jam Coteierius col. 820 : A (Grsece fossa vel ia-
>ax/.o;

ab anno 395, et mereri jam tum sestimationem cus) l<x.*x,zv. Verbum interpretibus non intellectum,
oninium ac venerationem. Ita ille in suo systemnte ideoque ab uno praetermissum ; ab altero mutatum
de duplici Pwmene coactus situm jitniorem face-
, in \y:/.yiiv, CREPARE.
B re circiter cenienarium, ut dictam jam ceiebrita- In Grzeco seribititr flajxxhov. Apud Cangium
i
tem cum anno setaiis ejus 45 conciliet. Ad hoc in Glossario Grxcobarbaro sumitur pro patera,
]£
convenientior videtur annus letatis virciter 55 se- Gallis bocail *,appositis variis exempiis. In Glos-
boeal
cundum systema nostrum de unico Poemene, qitia sario autem Latino-barbaro ejusdem auctoris ac~
sic majorem tunc habuerit auctoritatem et nomen. cipiturpro spiecie vasis ; et haec ultima significa-
Ad diffcultates de annosa iliius senectute respon- tio videtur magis quadrare sensxti hujus apoph-
dere conati sumus in Commentario prsevio § i. thegmatis, quam prior. Consuli etiam potest Di-
De Mazicis actitm a nobis est in S. Arsenio tomo ctionarium etymologicumMenagii ad iwcemBocal.
iv Julii pag. GIO. g* In Grgeco est kyj>r o-c/.v7o rf dnoropia. Coteterius
i

b S. Moyses iEthiops, qui ex insig-ni latrone insi- in notis coi. 820, In antiqua, inquit, versione, rsi
gnis aii;ichoreta factus est, inscribiiur Martyro- sunt discretionej sed leg*endum videtur indiscre-
iogio Romano die xxvm Augusti. Hitnc opinamur tione,aut districtione.
hic intelligi virum celeberrimitm. De ilio agemus h Ibidem post eoVa/S^usv, quod est in Grseco,
addictitm diem. indicat Coteterius, regium codicem hic iacerum
c In Grzeco est ^.ovoo-iTtVat. Coteterius in notis supptevisse se per Cotbertinum.

DE S. THEODORO II, EPISCOPO

OCTODORENSI VEL SEDUNENSI

IN VALLESIA APUD HELVETOS

c SYLLOGE HISTORICA
j.s.

De cultu, setate, et gestis

^ck ahnlm rw\ res a ^arits distingiti episcopos Octodorenses stigavit : cui et suasor exstitit construendi celebris
"^'
I vel Sedunenses, qui Theodori vet Theoduli no- coenobii Agaunensis in honorem sancti Mauritii
cum coronati cujus loci
JL mine innotescunt, horumque distinctionem ab martyris illic sociis :
,
•wmymfi ££,
"ncfH*. n tt0 - aiiis qitibusdam in ditbiitm vocatam esse, fuse ex- fundationi Viventiolo Lug-dunensi, Victore
cum
ifwtfj posiium est tom. ni Augusti a pag. 273, ubi Grationopolitano, Maximoque Cienevcnsi, explo-
c «m ehg,
etiam de episcopatit Octodorensi vet Sedunensi ratae quoque sanctitatis praesulibus subscripsit :

abunde disputatum, ita ut necesse non sit heec basilicamque ipsam pontificali ritu dedicavit. Dein-
rursum repetere. lterim ad xxvi Augusti cultum de virtutum incrementis assiduus, clerum populum-
probavimus trium iilorum videlicet Theodori I,
; que suum sic tinxit, ut morum
ipsarum coloribns
Theodori II, et Theodxdi. Quapropter hic brevi- purissimorura imitatores sedulos, piis nisibus su-

ter tantum ea cottigam, qute de S. Theodoro II perna afflante aura, effecerit. Et ita decursa felieiter
senato-
sitpersunt dicenda. Andreas Saussayus inMarty- Dei mandatorum palaestra, ad supernorum
rologio Gallicano ad xvi Augusti, licet Theodu- rum consessum, perfectae sanctitatis purpura insi-
lum vocet, annuntiat Theodorum II hoc elogio : g*nis emigravit.
Eodem die, Seduni inter montes Alpinos ad Ro- 2 IitustrissimusD. Franciscus Augustinusepi- toarratur nlta
Pedc-
danum, depositio sancti Thcoduli episcopi illius scopus Sahdiensis in Historia chronoiogica tiorasf pro

episcopos Sedu- construcone

montanm regionis pag. 331 inter
sedis et confessoris : qui post Constantium hoc
pontificatu sublimatus, sancto reg*i Sigismundo nenses memorat eumdem sine titido Sancti hzs
charus, eum ad opera pia religiosa instantia in- verbis : Theodorus secundus, sive Theodolus, qui
in
 :

u DE S. THEODORO II EPISCOPO.
IKTIII
in fundatione monasterii S. Mauritii Agaunenais animo : corpore castus, meute incorruptus ab- , D
J S.
inter sexaginta episcopos secundus numeratur. 8tinentia non parcus, sibi austerus, aLiis beni-
?ounenj«
Henricus Murerus in Helvetia sancta pag. 188 et paus, humilis et mansuetus, et super omnia mi- ^
Sancium vocat ad xvi Augusti, et monasterium sericors erga pauperes et captivos, et eos, qui
JuvilM,
Agaunense, eo suadente, conditum affirmat. Con- aliqua calamitate premerentur quibus sublevan- s

firmatur utcumque horum sententia ex ipso fun- dis cum aliud non haberet, confugiens ad praa-
dationis instrumento, quod Sammarthani in Gal- sidium orationis, miraculose succurrebat. Non lu-
lia Christiana tom. 4, a pag. 12 ediderunt, ex bet hic inquirere, utrum ante fundationem Sigis-
Ag-aunensis tabularii originali, ut asserunt : nam mundi jam steterit monasterium Agaunense de ;

in eo hdec leguntur : Tunc sanctus Theodorus quo consuli potest Mabiltonius tom. i Annalium
episcopus Sedunensis ait : Instantia cordis mei pag. 27 et seqq. Itlud satis certum est, Hymne-
est, ut proferam sermonem vestris salubribus con- mundum, quem alii tlymnemodum vicinisque no-
siliis, quid agendum sit de beatorum martyrum minibus appellant, post monasterium a S. Sigis-
Thebseorum corporibus, id est, Mauritii cum suis mundo seu conditum seu restauratum primum }

commilitonibus, qui pro Deo a Maximiano perem- illius fuisse abbatem, eique successisse Ambro-
pti sunt et inhuraati jacent
, nescio qui sit :
,
sium huic autem Achivum ut docet taudatus
, ,

homo,qui praevaleat secundum merita eorum sinffu- Mabillonius pag. 30 ex Bollando, qui tom. 2 Fe-
lis fabricare ecclesias. Hsec verba Sancti Offi- bruarii pag. 545 et 546 primos illos tres abbates
cio inserta mox videbimus. Totum vero instru- recensuit ex eorum Vita, quam servamus Ms. in
mentum tegitur quoque apud Labbeum tom. 4 scriniis , pluraque disputavit ad monasterium
Conciliorum a cot. 1557, ubi monet illius fidem Agaunense spectantia, occasione S. Severini ab-
ab aliquibus in dubium vocari. Certe Cointius in batis Agaunensis. Hinc patet, huc revocanda esse,
Annalibus Francorum ad annum 536 num. 227 quse in Offtcio S. Theodori I reprehendimus ad
JB et seqq. illud non levibus argumentis oppugnat .-
xxvi Augusti Ambrosium abbatem Ag-aunensem
:

et Mabillonius in Annalibus Benedictinis tom. i, ad construendam ecclesiara acclivem sanctis mar-

pag. 2S de iltius defensione desperasse videtur, tyribus ex collectis provinciae insig*niter juvit, et
dum ita scripsit At pugraare non vacat pro hujus
: prsedictorum Sanctorum ossa cum Ambrosio abbate
monumenti auctoritate quod, ut g*enuinnm non : leg"it.Hvc enim Sanctus noster cum Ambrosio
sit, certe antiquissimum est, nec levis momenti ad abbate facere potuit anno 516 nam illo anno Am- ;

illustrandam Agpauni historiam.//oc igitur instru- brosius Hymnemundo, post prsefecturam septem
mentum potius adduxi , ut antiquum, quam ut mensium defuncto uiNonas Januarii, successis-
omnino authenticum. se tegitur in Chronologica serie duodecim primo-
monntterii A-
3 Officium, quod de S. Theotioro TI nobis ex Bre- rum dbbatum Agaunensium, quam ex Ms. codi-

viario transmissum monui ad xxvi Augusti in ce S. Joannis Bisonticensis nobis olim transmisit
Theodoro I, hujusmodi habet seatndi nocturni le- Chifftetius.
iw obiilte 4e-
ctiones Theodorus seeundus, episoopus Sedunen-
:
5 Nunclectionem sequentem audiamus: Inom -

rrnifn circa

sis, praefuit ec^lesiae Vallesianre te-nporibus Sig-is- uium virtutum pahestra animum sic exercuit, ut
mundi regis, oujus jussu intprfuit fundationi coeno- saepius sponsae suae jura, libertates acimmunitates,

bii Airaunensiscnm roliquis ibidom eanctts patribus etiam cum bonorum discrimiue, adversus seculi
convoeatis dioeeesanus alloquitur sanctura
• et ut priucipes defenderit, inimicitias, raultaque et gra-

Siprismundum, reliquosque pra?sules hisce verbis :

via incommoda hac de re non minus hilari, quara

Instantia cordis rnei est, ut proferam sermonem ve- constanti animo perpessus fuerit, beatum se exi-

strissaluhribus conciliis, quid a<rendum sit de bea- stimans persecutionem pati propter justitiara. Jeju-
niis et orationibus, aliisque piis operibus indefesse
tornm, martyrnm Thebaeorum corporibus, id est,
Mauritii cnm snis commilitonibus, qui pro Deo a vacans, verbum Dei miro affectu praadicabat. Tan-
C Maximiano perempti sunt, et, inhnmati jacent. dem virtutibus et meritis abunde cumulatus aster-

Neseio, qni sit homo, qui praevaleat secnndum me- nam adeptus est septimo Kalendas
gloriag coronara

rita eorum sinjrnlis fabricare ecclesias.Heec verba Septembris. Unde hic mortis dies desumptus sit
non carent difficidtate, cum constet ecclesiam san- ignoro. At si ille satis esset certus ; annus mortis
ctis martyribus Theb/eis dudum conditam fuisse,
probabiliter saltem assignari posset 516. Etenim
uti dictum est in S. Theodoro T ad xxvi Augusti.
adannum blGpervenisse, exdictis verisimile est
At responderi utcumque potest, ecclesiam illam certum quoque est post itlum annum non diu
,

minori amplitudine fuisse, ct eo tempore forsan super/uisse, cum successor ejus Constantius an-
destructam martyres, super qitorum cor-
; ita ut no 517, xvn Kalendas Octobris interfuerit con-
pora ecctesia fuerat sedificata, rursum jacerent citio cui subscriptus legitur apud
Epaonensi ,

quasi inhumati propter ecclesise illius ruinam. Labbeum tom. col. 1581. At, quia mihi non
4,

Ad Officium igitur redeamus. constat,quamcertus sit obitus ille dies,cum aliqua

4- llymnemondo abbate Agaunensi pro con- ,
latitudinemortem ejus consignavi circa annum
summanda fabrica ccenobii praesens multoties ad- 516, ita ut potuerit sequenti etiam obire aut ,

fuit : et gregem suum pascere studuit , non ut prsecedenti.

dominans in clero, sed forma gregis factus ex

DE
 .

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. *5

DE S. LICERIO VEL GLYCERIO

EPISCOPO CONFESSORE

CONSORANNIS IN NOVEMPOPULANIA
COMMENTARIUS PR^EVIUS j. s.

SlCDLO VI AN-ConsoTd.nuTn seuConsorti\m\iTn,Novempopulani6e

t
pi Carinensis celebrabat olim, ante communem
TB UBDIUU. urbs, qum hodiedum vulgo dicitur S. Lizier de factum ecclesiis omnibus Romanum ritum , Iler-
Nom«n Sanrti
Conserans, sumpta appellatione a S. Licerio, densis ecclesiain Citaloniae principatu, et usque-
inPaitis $a-

crii, cujus Acta hic dabimus, breviter descripta est in dum celebrat ejus festum die xxvn Aug-usti oppi-
S. Valerio primo ejusdem civitatis episcopo tom. dum Villa-major dictum in dioacesi Barcinonensi,
2 Juliipag. 227, et latius elucidatur tom. i Gailiee cui et habet dedicatam ecclesiam sub titulo vulga-
Christianse col. 1123 in prsefatione ad episcopos ri Hactenus Antonius Dominicus in
sancti Lley.
Consoranenses De cultu S. Licerii nullam potest
. Historia Sanctorum Cataloniae. Quibus adjungit
p essedubium, licet memoria ejus in paucis cetebre- Vincentius Blascus Lanuza eo recentior in Histo- E
tur Martyrologiis, et magna quidem varietate. ria ecclesiastica et seculari Aragfoniae regmi, reli-
Romanum ad xxvn Augustide eo sic habet Iler- : quias ejusdera sancti Episcopi in oppido ejusdem
daein HispaniaTarraconensiS. Licerii episcopi. His Zuera * nuncupato in mag-na veneratione, et op- |M' I (

consonat Castellanus in Martyrotogio universati.
Verwntamen hic clare non edicilur, episcopum
fuisse in Hispania, sed coli ibidem, quod verum
esse, deinde patebit. Martyrotogium Parisiense
memoriam ejus annuntiat ad xxvi Augusti his
verbis Consu irannis, saucti Glycerii seu Licerii
.-
episcopi, qui concilio Ag-athensi subscripit, cujus
nomine extat urbs et ecclesia cathedralis. Hisce si-
milia scripsit Andreas Saussayus in Martyrolo-
gio Gallicano ad vu Augusti.
ti cuftui upuci 2 Audiamus eumdem Saussayum in Supple-
Cuni^rant-M -
mento ad xxvii Augusti ubi stylum mutavit,
sanctique memoriam ita celebrat In Vasconia
oppido Conserauo sancti Licerii , episcopi ex di-
pidum ipsum sub protectione ejus esse, in cujus
ecclesia conservari refert Breviarum ac missale
antiqua cum Officio S. Licerii proprio
4 Volunt quidem Hispani atiqui ex suppositi- tuc Hte, tfutm
tiis Dexteri et Juliani Operibus, Licerium hunc cohtni Bitpant
Carinensem, vel Carensem in Hispania fuissean- utftM e*t a
CorueraMnii,
tistitem, et cum sede sua Iterdam * transtatum, '
Lcrida
adeoque distinctum a S. Licerio Conso ranensian-
tistite. Verum impostttrte pseudo Dexteri acpseu-
do Juliani notiores jam sunt eruditis, quam ut
his refatandis diutius velim immorari, aut ver*
, ba Nicotai Antonii, qui iltas mutth rationibus
.*
acriter perstringit, lectorum oculis objicere. Suf-
ficiet itaque ostendere S. Licerium, quem ali-
,

scipulo sancti Fausti Taroiensis antistitis, qui raa- quot locis colunt Hispani, eumdem esse cum Li"
g*istri in exilium pro fide et saua doctrina pulsi so- cerio Consoranensi. Facile id prmstari potest ex
cius, et in munere pastorali collega , ac in cer- taudato Lanuza, cujus mentem Nicolaus Anto-
C taminibus adversus impios commilito strenuus, nius, post superiora, sic breviter exprimit Ex- :

demuraque iu caelesti gloria consors efFectus est. tare quoque ait in tabulario hujus ecclesiae (Zue-
T.mta autem raeritorum clarificatione post transi- rse) latina Iingua pene barbara scriptara sancti
tum refulsit, ut ipsi ecclesiae, cui praefuerat, op* Viri Historiam. Unde colIig*as, persuasionem ve-
pidoque nomen inclytum indiderit ; ubi ma^na terum hujus oppidi de suo Licerio hanc esse.
celebritate tamquira pra?cipuus prote-
colitur , Hunc scilicet Gallura fuisse, sive in Gallia epi-
i
ctor, cura persolutione octavae. Ferrarius in Ca- scopum Coseranicum; deinde Tarbensem in Eau-
talogo generati Sanctorum ad xxvn Augusti, heec sti magistri lecum Caroli ma<rni tempore, vixisse-

breviter Conserannis ia Aquitania S. Licerii

: que episcopum quatuor supra quadrag^intaanuis,
episcopi. In notis citat tabutas Conserannensis ec- sancteque in Domino obiisse, sequentibus post
clesiae , in qua , inquit , magna celebritate cum mortem pluribussignis. Quamvis non omnia hxc
octava colitur. Hic S. Fausti episcopi Tarbensis exacte conveniant cum Actis edendis tam mul- :

diseipulus fuit , et S. Quintiani episcopi Ruthe- ta tamen congruunt, ut dubitare nequaquam pos-
nensis uepos. De eo in Breviario antiquo Tolo- simus, quin itlud Hispanicum Ms. de eodem agat
sano , et in Officio proprio dicta3 ecclesiae. Hsec Sancto, de quoActa nostra. Utrobique enim idem
cultum abunde probant ; facta autem hic asserta episcopatustocus, eademduratio, idem Faustus
'" '» H>*iiaru discutientur latius. magister deinde eadem miracuta apud Lanuza
3 Hispani etiam in veneratione habent S. Li- breviter retata, et fusius in Actis nostris d&cri-
crium, ut patet ex verbis recitati Martyrotogii pta, dubium nuttum relinquunt, quin idem sit
Romani, et ulterius ostendunt Antonius Domi- S. Licerius, quem Galli coluntet Hispani.
nicus in Histoina Sanctorum Catatonix ad diem 5 Jam vero reliquise ejusdem Sancti variis mo-
xxvu Augusti fol. 79, et Vincentius Btascus La- dii exprovincia Gattise Hispanis vicina in Hispa- ill Hitpuniatf
'ffd»ntnr df
nuza in Historia regni Aragonise tom. ultimo lib. niam deferripotuerunt, licetexpticarinonpossit,
4 ,cap. 14 quorum relationem Hispanicam
,
quo tempore, quaque occasione translatio illa sit
compendio refert Nicolaus Antonius in Opere facta. Audi rursus taudatum Nicolaum Anto-
posthumo Ms., quod anno 1721 nobiscum com- nium De translatione ex Galliis in hoc Hispani*
:

municavit amptissimus dominus Adrianus Conni- oppidum Liceriani corporis aut alicujus ex eo
,

que, defuncti consanguineus. Verba igitur lauda- portionis, non nisi traditionem Zuerae oppidi La-
ti scriptoris subnecto Licerium sub titulo episco- nnza
:
 46 DE S. LICERIO VEL GLYCERIO EPISC. CONE.
«fJCTOHI
nuza afFert. Conjectatur tamen ab aliquo ex his tianus Rutenensis episcopus S. Licorium episco-
J.S. D
adduci potuisse, quorum studium olim fuit e vi- pum in ecclesia Cousoranensi alterius
ordinasset
cina Gallia currere ad Hispana castra Mauris in- provinciee. At nihil vetabat S. Quintianum Con-
festa. In more quippe hujus nationis fuisse dicitur soranensem antistitem sibi assumpsisse S. Licerium
ad hoc sacrum bellum non mixnis armis his spiri- ut coadjutorem et episcopum consecrasse. Au-
,

tualibus quam corporalibus armatos descendere. dax sane conjectura, qua dicitur amanuensis ad-
Hinc plane, aut ex propinquitate et consuetudine didisse verba,quse pr&conceptx opinioni repu-
Catalanorum et Arag^onensium cum Gallis Aqui- gnant quibusconjecturis siuti liceat sineeindenti
.-

tanis derivare potuit, qnam
sauris suis Gallos ecclesias nostras, et fortasse Hi-
spanos quoque Gallicas ditavisse cujus rei exem-
pla in laudata Sanctorum Catalonut Historia pas-
sim offendes. Hactenus laudaius scriptor : atque
pluribus sacris thc- ratione, et manifesta necessitate, brevi tempore
hujusmodi conjecturis totam corrumpcmus histo-
: riam. At vero adeo hic nulla est necessitas recur-
rendi ad conjecturam ejusmodi, ut sensus verbo-
rum conjecturam illam aperte renuat dicit enim :

hsec sufficereexistimamus ad ostendendum, San- Vita :Tnmepiscopus Conseranensiecclcsiaaest dire-

ctum nostrum Ilispanis in veneratione esse, illum- ctus. Nonigitur factus est episcopus in eademec-
que non Carinensem aut Carensem ignotae ipsis clesia, in qua fuerat presbyier, ut vidt Sammar-
Hispftnis civitatis, sed Consoranensem in Novem- thanus; sed directus est ad aliam, a Rutenensi
populania fuisse antistitem. Nunc ad controver- videlicetad Conseranensem. Quodobjicitur de or-
siam atiam, inter Gallos ipsos agiiatam, accedi- dinatione ejus per Quintianum, nec in Vita di-
mus. citur, nec, si ibi diceretur, incredibile aut in-
Dtsputatur 6 Cointius in Annalibus Francorum ad annum usitatum esset, cum id fieri potuisset ex amicitia,
tifrum Glyce-
riu* et Liceri-
508 num. 16 S. Licerium cumdem esse existimat consentientibus illis episcopis, quorum erat ordi-
tu sit idem cum Glyccrio Consoranensi episcopo, qui anno nare Conseranensem* E
cpiseopus, 500 interfuit concilio Agathensi, cui subscriptus 9 Objicit deinde Sammarthanus aliud argu- qux errortnu.
untur
legitur apud Labbeum tom. 4 col. 1395. Cointio mentum, seu errore, seu lapsu memoriee nixum, : floruit

Sanctus,
consentit Longuevallius in Historiaecclesise Galli- adeoque prorsus evanidum, his verbis Scd qui :

B canee tom. 2, pag. 281, et Martyrologium Pa- S. Licerium a S. Quintiano Rutenorum episcopo
risiensejam citatum. At dissentit ab his Dionysius fuisse ordinatum volunt, in insi^nem anachronis-
Sammarthanustom.i Galliee Christianse in cata- mum labuntur nam : hic praasul subscripsit consi-
logo episcoporum Consoranensium, inquo utrum- lio Agathensi anno dvi ; a quo tempore multum
que separatim ponit, contenditque Glycerium duo- abest S. Licerius. Lapsum memoriee, quo in ab-
bus seculis priorem esse Quapropter,
S. Licerio. rupta hcvc deductus est, aperit col 1125 in Gly-
cum quoque S.
eetas dependeat,
Licerii ab hac lite cerio,ubi sic habet Glycerius subscripsit syno-
:

operie pretium erit si rem discutiamus, prio-

s do Agathensi anno dvi. Alius vidctur fuisse a B.
remque sententiam, quam verum omnino puta- Licerio sequenti, quod edita jam pridem Vita in-
mus, iis stdbiliamus rationibus, quibus veri in- nuit, ubi S. Licerius notatur vixisse tempore Ca-
dagatores possint acquiescere. roli Martelli Erancice ducis et majoris-domus. At
probaturque 7 In Vita num. 4 haec habemus Apud virum : ne littera quidem ulla habetur in Vita, ex qua
eumdem este apostolicum Quintianum Rutenicce civitatis epi- colligipossit, S. Licerium vixisse tempore Caroli
ex Vita t
scopum venit, et in ejus servitio ordinatus est Martelli. Ex hoc memorise lapsu factum putem,
subdiaconus, diaconus, et presbyter ; tum epi- ut duos episcopos Quintianum et Licerium in
scopus Conseranensi ecclesise est directus. Sola quatuor distraheret. Data a nobis epocha confir-
Itxcverba sufftciunt ad qusestionem dirimendam: mari potest, quod Faustus Tarbensis, S. Licerii
nam S. Quintianus Rutenorum episcopus concilio magnister, fidei causa missus sit in exsilium: nam
Agathensi subscripsit cum Glycerio; dubitare ita- id fieri debuit per Visigothos Arianos, qui secu-
que non possumus, quin S. Licerius idem sit cum lo quinto et sexto alios quoque antistites relega-
Glyeerio, cum ipse Sammarthanus col. 1125 runt. At vero Caroli Martelli tempore, seu se-
scribat : Glycerius ad Christum migravit anno culo octavo, dudum Caiholici erant Visigotho- y
circiter dxlviii ; ita ut episcopits factus sit circa rum reges in Hispania, nec ulli in Gallia domi-
annum 504, id est, biennio circiter ante dictum nabantur hmretici, ita ut exsilium Faustipro fide
concilium, modo justa sit mortis epocha, a qua iis temporibus nequaquam congruat, at continge-
ratiocinium meum non omnino dependet. Non re debuerit sub finem seculi quinti aut initium
ignoravit laudatus scriptor, hanc necessariam esse sexti.
consequentiam, sed negat verba superius data de 10 Prxtera objicit Sammarthanus col. 1126 «»« medim
S .Quintiano Rutenorumantistite esseintelligenda, argumentum negativum his verbis Certe in Vi- :
* ecttlt t,:

inducitque Quintianum Consoranensem episco- ta S. Licerii nulla ht mentio itineris suscepti, ut

pum, de quo hxc dicta intelligi cupit. TJnde hsec adesset synodo Ag*athensi : quod minime omisis-
hauserii Sammarthanus, melatet certe quie af : set, si idem esset cum Glycerio : nam de aliis Li-
fertpro conjectura sua stabilienda, nonsotum t.t- cerii peregTinationibus loqui sollicitus est Vitse
efpcacia sunt ad probandum prsedicta verba de hujus scriptor. Legenda solum Vita, ut pateat,
Quintiano Consoranensi fuisse prolata ;at ne qui- quam inftrma sit Juxc ratio sic enim scripta est,
:

demevincunt, Quintianum ullum Consoranensi ut virtutes in ea rvferanturet miy^acula; at gesta

prxfuisse ecclesise, ita ut unum Quintianum in quatuor et quadraginta episcopatus annis silentio
duos cideatur divisisse, sicut ex uno Glycerio vel fere involvanlur. Quis igiturmiraripotest, nul-
Licerio duos formare conatur. lam in ea de concilio mentionem fieri, cum illud
soiutis argu- 8 Accipe probationes ejus col. 1125 Nec : in plerisque SS. cpiscoporum Vitis contingat. Ex
mrntis Sam- c*onjecturye nostrae , inquit ,
plurimum obest t his concludo, sententiam, quie eumdem statuit
marthani, quod hic Quiutianus Rutenicae civitatis
dicatur Glyceriuin et Liccrium satis certam videri :
episcopusj id enim potuit amanuensis de suo ad- nam nec Licerius Glycerio potuii succedere, ut
dere, quod S. Quintianus Rutenorum episcopus quis propter vocis differentiam, aliquam posset ex*
celebrior et notior foret, quam Consoranensis istimare, eum Glycerium inter et successorem
praesul. Certe non videmus, quo jure S. Quin- ejus Theodorum quadraginta quatuoranni reperi-
ri
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 47
A r» nequeant quibus sedit Licerius. Hinc ulte Tarbae c civitatis episcopum Faustum d, vere in A. Bbrnird*

r/ws colligo, obiisse ante medium secu-

Sanctum Domini cultura felicem, cujus lingua per singu- GuiDOJUS
EPISC.
li sexti quippe Theodorus ejus successor jam se-
: las homilias in Ecclesia Dei audiebatur, cui tur-
c d
dit anno 549, ut Sammarthanus habet coL 1125 : ba triumphalis dicere posset Pulchra vo\ tua, :

quo autem anno sit defunctus,prxcise determina- cujus magisterio et merito talis populus Dei esse
ri non potest. comprobatur. Mox vero ejus obsequio se fami-
Acta,eteorum 11 Acta S. Licerii jam edidit Labbeus tom.% liariter tradidit edocendum. Sed sacratissimus Fau-
•uctor. BibliotheccV Mss. a pag. 588, ubi docet, unde ea stus pro causa Christi missus est in exilium in civi-
acceperit, hoc modo
Descripsimus ex apographo
•* tate Vico-Julio e : deinde eo redeunte, ad propria
Sanctoralis Bernardi Guidonis episcopi Lodoven- iste comes accessit.
sis, communicato ab illustrissiino et reverendissi- 3 Igitur beatus Licerius ab ineunte adolescen-
cruci* tigno
mo Erancisco Bosqueto, episcopo Monspeliensi. tia ita fuit divinis armis, gratia Dei prosequente, uculum tanat.

Porro Bernardus Guidonis non quidem xtatepro- succinctus, ut, ubi se infelixbclligerutor ingessit,
pinquus fuit S. Licerio, utpote qui floruit secu- virtutis gloria non careret. Nam, ut unum panda-

lo xiii et xiv; attamen cum vir fuerit doctus, mus de pluribus excmplum , dum intcr pueriles
Vitasque Sanctorum cum a?itiqua$ tum novas con~ turbas joculariter ludus ageretur inc:mtus , quod
suluerit, id monet in pnpfatione Speculi sui San- familiare juvenili aetati est, providere ipsenil po-
cioralis apud Labbeum pag. 514, auctoritate ca- tuit, praesertim cum adolescentes rapto impetu
rere non debet; pr&sertim in hac Vita, in qua ludumsine ordine membris mutui.s incepissent te-
nihit occurrit, quod aut rectcV rationi aut verse mere. Acceptoigituramore certandi, percussusqui-
historicV videatur repugnare. Ifabemus insuper dam oculum, cum gauderet, amisit; et cui luctus
fragmenta qucedam ejusdem Vitse ex Ms. codice insistebat, per quem lacrymas funderet, non habe-
Musciacensi, transmissa per dominum Lebeufca- bat. Mox vero sanctissimo faciente sig:num crucis E
B
nonicum Autissiodorense^n, editis Opusculis satis in oculo, interior splendor reductuscst. Eccc quale
notum. Hxc fragmenta, quee admodum mendosa lumen in Juveue sibi sacrosancta praspaiabat
Ec-
sunt, contulimus cum Vita per Labbeum edita, clesia, qui illuminationis recipit exempla, etquidei
atque in annotatis ad illam observabo, quidquid jam poterat esseimpossibile, cui ocnlumsanare fuit
occurrerit notatu dignum minora etiam qusedam ,
tam facile f?
asterisco inmargine adjungam; atopereepretium 4 Beatissimo igitur Pausto migrunte ad Domi- coittccratur
nonputavi minutias quaslibet scrupulosius anno- num, noleris parentes ejus repetere, apud virum jiresbyter, •(
epUcnpus :
tare. apostolicum Quintianum Rutenicas ^civitatis epi-
per ptuviam
scopum venit , et in ejus servitio ordinatus est incedit non
subdiaconus , diaconus , et presbyter tum epi- ; tnadefactut :

scopus Conseranensi ecclesiae est directus qui ;

9

V I TA quamvis alicui non videbutur competere quod sa-

cerdos fuisset ordinatus h, tamen a cunctis est li-
benter exceptus. Quis enim de ejus electionc po-
Auctore Bernardo Guidonis, tuit dubitare, cui tanta virtus pontificii ad coro-
nam gloriae quotidie crescebat? Florebat in eo
episcopo Lodovensi jugiter relig^iouis processus, sed et recti mysterii
copia dispensandi. Et quantum grao^us ineocre-
scebat tantum ipse divinis assurgebat
, servitiis.

ex editione Labbei, collata cum Ms. Illo quoque tempore, dum iter ipse cum suis car-
peret, superna gratia providente subito sereni- ,

Musciacensi. tatis fides est immutata, terris coruscaut fulgura,

aer tonitruis permiscetur, caelum tempestate suc-
c
Sancti patria, Beatissimus itaque Licerius antistes Conseranicse ciugitur, imbre nubes armantur, et ex omni par-
pater, et pia
civitatis, quae Pyrenaeis Alpibus a est aflinis, te nimbi descendunt; pluvia, velut flumina ef- ,

inttitutio probarrt.
;
quae ab Iberis terminant Galliato, natione Hispa- funditur; nou ut justura obrueret, sed
a
*
»'* Mt. Spa- nus *fuit, nobilitatis ornamento coruscante claris- Nam undique guttis influcntibus per loca, per
qhs simus, qui a patre rhetoricae artis pomposa refertus quae tunc cum suis vir sanctissimus Liceriusepi-
facundia, majusvenerandis muneribus de se lumen scopus incedebat, sicca nubes pependit et pro- :

generis extulit, quam de patre suscepit, et roseis pter honorem Pontificis, iliic fremebat divisa tem-
floribus, in speciem meliorem g;erinen parentis or- pestas , ut eum erueret potius quam sseviret :

navit. Qui cetate parvulus, meritis celsus, a patre quia, quo gressum ille intulit illum nimbus ex- ,

literis liberalibus est imbutus : sedapud terrenum pavit. Credens * enim eum per qualemeumque *
f. ciedere*

magistrum formabatur plenus instrumen-

caelesti tectum decurrisse, quia per medias undas sicca ve-
tob. Dehinc ad Abrahae fidei concordiam festina- ste processit. Ecce ibi sicut dignitas erat venera-
bat, et mystice ad prasceptum illud, tamquam si bilis, ita merces illustris. Credo si orasset utiquc

ad se diceretur E\i de terra tua, et de cognatione

:
ne plueret, Heliae meritum reformasset et quod ;

tua, et de domo patris tui. Etideo ad terram perve- apaucis pro eo repulit Dominus, generalitati non
m Jf,.
negasset. Habet et ipse a pristino Moyse chirogra-
nit,quam ei pius Priemiator * ostendit; sicque in-
'iilor
choavit ab adolescentia esse maturi principii, ut phum, quiaquod ille non sensit in pelagro, hicvita-

ageret puerili in tempore, quod implere vix solet vit in nimbo.

processusin sene. 5 Veniamus tandem ad eleemosynari# pietatis n.tHitcort tn
^«•(wparm- penetrans nubee, auperetj p«-
" 6 u«. ditctpu- 2 Despecta itaque sede patriae, vitaque paren- ofiicium , asoendens in altura ,
i

,,rm tuum in-

tum, dilexit Dominum, et exclusa claritate mun- pertransiens cselum, stans anteDeura, extinguens rmit multiptf
»(i.
dana voluntarium clegit exilium. Vultus patris
, peccatum. Quod inter reliqua bona palmae trium- caium ;

effugit qui Abrahae credulitatem implevit

, pa- : phalis exempla jactantiae quoque causa ei non
,

triarchae iter arripuit, et sine dubio fecit ejusdem auferet, nec fructu multiplicatai segetis carebit.

justitiae se consortem. Hic confug*it ad virum bea- Quadam vero die , dum pauper parvam alimo-
tissimum miraculis praedituui, et palma gloriae, niam posceret, ut beatus Licerius antistes sibi si-

ne
 . :; :

48 VITA S. LICERII VEL GLYCERII EPISC. CONF.

B Bttiutno ne mora prseberet, tunc ille, ad quem cura cel- Dum vero ad ipsum locum venisset invitatusad D
Gcidoiw tf
larii pertinebat, expensis omnibus , recurrens in eulogias l, erogatisomnibus, unus ei pnnis re hbeyuti
<*>tju,,
cellam ,
panem dimidium non amplius dimisisse manserat, quem postea restituente celierario, tri-
Utun*
respondit, quod deberet offerri. Sed ut jam esset bufc pauperibus impertivit, dicens liabet unde : rtmu.
n*roea
refectionem mihi Dominus meus dirigat. Tunc in
.-
&,„_
excusatus a Pontifice et ut clamante paupere, ,
'pltemut, eo
8ii rda aure ipsum panem dimidium ei denegaret, momento qua dam femina praeter reliqua , qua
j
'"uiwe puiu

grave peccatum a^stimans, si partem ejus illo , draginta panes direxit, ne prceteriretur *quod
i 1 1 i
tu$,

esuriente ,mensa reservaret ingres-

episcopalis , dixerat , cui fides omnia ministrabat quia sic :
l

'
"» Jfi.
8us in locum, antequam offerretur aliquid, per so- tribuit, et non negavit; quod non habebat, ac- ptfr
icriret

lam voluntatem daturus, in decem tantum mu- cepit. Contigit quoque, quemdam multis sceleri-
nus invenit : nam pro dimidio, quinque panes in- bus depravatum ,
prseter alia latrocinia , ovem
tegros reperit. mens purissima
divinis manda- pauperis violenter occidisse. Qui interrogatus a
tis intenta ! O
gula parcissima angelicis epulis i^ontifice, quare tot assidue crimina perpetraret P

enutrita, pauperi larga, sibi restricta! Elegitpro- respondit : Generatio m est, quae talia admittit.
pter inopem esurire cibum, ut non esuriat caele- Dicit ei beatissimus Licerius Ergo oremus, ut
:

ste mysterium; sed subito, quod quondam terre- ipsa g-eneratio deleatur. Mox
vero ultio Dei co-
nara frugem obtulit , caelestem messem collegit. mitata sermonem ejus, in eadem hora flagitiosum
Ecce solitus est de pabulis et necessitatibus ut
, hominem graviori, quam ipse alicui intulerat,
consoletur alienos respectu ejus ,
qui ait : Spes flagello eum percussit. Est enim invasus ardore
agri mecum est. Nec istum sineillodistribuerepo- tali, quod si in aquam descenderet usque in au-

tuit ,
qui de quinque panibus quinque hominum res, non tamen illi requiem vel unda conferret
millia satiavitj ubi frux plus in mensa quam in asstuabat autem in flumine, nec, secreto incendio
terra nutritur, et in datisdelitiis amplius quam in cruciante, flammas vitabat in gurgite; quia intra
Quanta denique erat in Sacerdote tidu-
acceptis. se portabat de culpa camini fornacem. Id igitur E
B non caperetde cespite, quod non caperet de
cia, ut actum est, ut usque in finem tali pestilentia la-
sermone? boraret, quod vivenscadavcr ejus existeret, cujus
rquum San- 6 Illud quoque opportunum existimo patefie- ad doloris augmentum caro resolveretur in cinerem.
vto auferent
ri, ne, quod videtur esse relatione terribile, cul- Nam in vorandis visceribus officium tumuli dira fe-
ie ip$e occidi',
pa sit silentio praeterire saspe enim hujusmodi re- : bris implevit, nec inventum est in ejus corpore,
latioad fructum emendatioois proticit. Dum igi- quod eepulcra consumerent, quia priusflamma per
tur ad queradam locura Pontifex festinaret, inse- ejus membra defluxit.
cutus est eum quidam Beatus nomine , non illi, 9 Confido ergo, devotum populum, etsi pagina utortum a ca-

ne rahido ia-
sed sibi crudelis; qui mox impulsus animi ferita- prolougetur, per varias miraculorum delicias epu-
nal,
te, eqnum ei magno impetu et violentcr abstulit. lando, nou habere fastidium, quia inde sit salutis
Tunc ipso orante et vigilias peragente , cum
,
augmentum, quod tam breviter est explicandum.
gladio eadem nocte se perfodit. Tunc scelerosa Quidam itaquc laceratus a cane rabido, etejusve-
dextra ad credule ministerium servata, uno mo- neno potatus occurritViro sanctissimo, qui tollens
mento committens culpam et exigens poenam, , facitergiura n de capite suo, involvit in eo perecli-
intulit Sacerdoti injnriam, et reprassentavit vin- tantem, et tali medicamine ab irarninenti pernicie
dictam. Nam perditus, ne moram ad divinam fa- supplicem liberavit.
ceret ultionem non expectavit ab altero se fe-
,
10 Operse pretium sestimo etiam istud inferri, civitatemora-
tionc $ua W*-
riri. Fortaase ad hoc in sua morte nullus inventus qualiter oratio ejus fuit generalitatis ereptio; et
mr abhottl-
est socius, neque qui ejus fieret sanguinemacula- quod prius in singulis fecit, postea probavit in
ba$
tus. Alius enim crimen abstulit, cum se malus cunctis. Igitur veniente ad civitatem depraedan-
author extinxit l. dam Kicosyndo o duce Gothorum per vulgatum
7 Adjiciendum est etiam salutare multis ipsius Christi nuntinm, perterritis omnibus, afflictaque
C
alterim m ip curationis miraculum : nam quod honori illi erat, graviter urbe, ipsa, tamquam quae futuram time-
•um mjurii et praecipuum, reticeri non debet imminutnm. In- bat, jam emersisse captivitatem deplorabat. Tunc
familia percu
terea nascente bellorum tumultude militum disoor- vero universi cives de se desperantes, solum prae-
d
ejus olatio'e
riul o»
^ ia procreato, dum adversus regnum collidendum sidium ab oratione Pontificis expectantes , oc-
iana(ur illiconsurgerent, et ad ipsum confringendum vi- currunt Sacerdoti fletu potius quam voce eura
,

res suas exarmarent, fugientem virum venerabi- rogantes, ut subveniret patrise intrantibus hosti-
lem de loco ad locum judex quaerit infestus, equum bus peritura?, et ne gregem suum dente lnpi ra-
frsenoretinet, verba molesta ingerit, unde venerat, ptoris contaminari permitteret deprecabantur. ,

eum redire compellit ; Dei tamen judicio proce- Tunc universis civibus praesentibus Pastor vene-
dente , omnes suos laborantes infirmitatis taedio rabilis pietate perculsus, ad divinum occurrit au-
invenit. ]\ am universse familiae ejus febres intu-
T
xilium , ubi sine dubio fides obtinuit votum
lerat pestilentia, nec prius eorum aliquis relaxa- moxque in oratione ipse prosternitur, nox in vi-
tus est languore, quam ipsi ad suavestigiajudex giliis ducitur terra. lacrymis irrigatnr, cffilum
,

provolutus supplicaret. Oratione vero ejus, cujus planctibus apcritur, et angelica arina descendunt,

causa venerunt vulnera, fuit et medicina, et etiam superna mysteria confitcntia. Prorsus eadem no-
intercessionis suse imbre febrium vapor abscessit, cte B. Liccrius duci de quo dixiraus per vi-
, ,

et igne fidei languores ignis extinxit. Beatissima sionem in via occurrit, et magno impetuimpel-
autem crat ejus voluntas, quam quodammodo se- lens eum, ne ultra praesumeret accedere obtesta-
quebatur divina; quia ita maudatis caelestibus obe- batur, tantum donans spatium quo locum un- , ,

diebat, quod cselos inclinabat ad vota. In tantum de venerat , velociter appeteret. Tune ille terri-

enim jam erat Christi familiaritati eonjuncta, ut, biliter castigatus, vix expectat diei lucem , nec
quod Kedemptor per ejus arcana susciperet, per si- pcenam sustulit, sed reverti ad domum suam sa-

gnamonst aret. num licuit ambulare. Ad propria ergo festinavit,

8 Nec hoc praetereundum est quod in villa nec fuit ulterius ,

quod exterritus recordaretur ,
,

Arnespenos k Vir ille accesserit , ut videretur ubi dux in fugara processit. Si una nocte ipso ,

solo vigilante, populo quiescente cive defenso

quantus amor ei esset in eleemosyna largienda. , ,

hoste
 ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 49

hoste repulso, sine ullo cujusquam vulnerc me- repugnat, et ex errore hauriri potuit primum, :

ruit triumphare, sola voce vincente. O quam fe-

quod diceretur episcopus factus post mortem • JntiOMs finw

licissimum patrise propugtiaculum, cujus non va- Fausti unde putare potuerunt ei successisse: se-
;

cue missa verbi jacula ceciderunt. O mens sa- cundum, quod forte ejus retiquise tempore Caroti
cratissima eaelesti dono dotata , in cujus ling-ua magni Zueram sint detatas. Verum, undecumque
pcpcndit victoria divina misericordia ultra
! llic error provenerit, erratum in iis fuisse, satis cer-
quam promiserat, pietatis ostendit exempla, ubi tum apparet ex dictis in Commentario.
unum invenit, et tamen ex cunctis accolas illae- e Vicus-Julius, vutgo, Aire, alias Vico Julius,
sos servavit. et Sotia, urbs est Galliie in Vasconia propria, ait
multaqite alin 11 Sed quis ejus gesta felicia , miraculis cre- Baudrandus episcopalis sub archiepiscopo Au-
,

xgrit prxttnt scentibus per sing-ula comprehendat ? Quantis il- scensi.ld factumper Evaricum VisiGothorum
lenrfaa :
le per eulogias sanitatem pristiuam reibrmavit 9 regem Arianum, aut filium et successorem ejus
Quoties languentibus salutem sanctam transmisit? Ataricum. Forte per Fvaricum relegatus, rediit
Sentiebat seger sub dente cibaria et stupebat , sub Alarico nam hicpatre mitior fuit in perse-
:

pleno g-utture dapibus mediciuam, quia vix sibi quendis Christianis. De utroque hoc rege consuli
praestari sperabat subsidia languoris. Hispani quo- potest Longuevatiius in Historia ecciesix Galiica-
que ad eum currebant , quia toties miseratione nee tom. 2.

sua et vultu salutiiero porngebat medelam. Cum f Hoc miraculum ex Ms. Zuerensi habet etiam
vero legrotum mauu leg*i tetigit, gravis morbus Lanuza, uti et sequens de pluvia.
effugit. Eece virtutis imperium, cui posse subja- Ruteni vet Rutena, Galtis Rodez et Rodes, urbs
g*

cuit de aspectu sanare. est in Aquitania Rutenorum caput, et episcopatis

ttinjiui ejmro- 12 Quis vero digne ilium extollit , cujus spes sub archiepiscopo Bituricensi. De S. Quintiano
patut.ct mors. quidquid voluit , m
salutem convertitr Nudis
1

dicta sunt aliqua in Commentario Acta ejus da- :

B umquara divitiis, non rebus saecuiaribus est oc- buntur ad 13 Novembris, qtto cotitur. Quod Fer-
cupatus , sed repuisa coramuni sarcina Christi , rariusnum. 2 in Commentario dicit de consan- 1C

crucem gerens, in alta sequutus est nudus, ex- guinitate Licerii cum Quintiano, vetum certius
peditus , et exercitus , vivens Deo , et sanctai videre probatum.
conversationi inteutus. Quadraginia et quatuor h Hinc quidem verisimite est, a S. Quintiano
annos pontificali honore msignitus implevit. ilic episcopum ordinatum esse S. Licerium attamen ;

ergo Vir Sanctissimus glorioso procedente trium- id ctare non affirmatur.

pho per arctum et angustuin iter gressu libero du- i Hoc quoque miraculum, quodque num. 10 ha~

cem sequens (Jhristum , die sexto Kalendarum bet de civitate servata, Lanuza attigit.
Septembrium, exceptus est cselo
relictis terris, k In Fragmento Musciacensi in vilia Arnespe
praestante Doraino nostro Jesu Christo cui est ,
nos Vir etc, acsi auctor cum eo vixisset. Pottdt
iionor, et gioria, virtus, et potcstas per intinita sane Bernardus Guidonis hujusmodi auctoris con-
saecula saeculorum. Amen. temporanei habere lucubrationem, ejusque verba
non mutata retinquere. Verumtamen id asserere
ANNOTATA. non ausim, cum nomen vitta; forsan fueint Arne-
speruos.
1 Vox eulogiae, cujus varia est significatio, hic
a Id est, Pyrenseis montibus Pyrensei autem
:

sumi videtur pro panibus benedictione consecra-

montes inter Galtiam et Hispaniam notiores sunt, tis uti et infra num. 11. Vox celleranus, quee mox
y

quam utpiuribus describi debeant. sequitur, atias cellarius, eum significat, cui cibi
b In Ms. Musciaeensi Caeieste formabatur ple- :
etpotus cura incumbit.
nius iustrumentum.
m Responsio apparet Manichsei vel Prisciiiia-
c In Ms. TraviaB, pro Tarviae opinor nam vix :
nistse nam hi ambo et generationem in tegitimo
:

utta vox ibidem recte est scripta. Tarba autem, etiam conjugio damnant, et iiberum toliunt arbi-
vulgo Tarbes, urbs est Galliie in Aquitania, episco- trium. De utrisqueagit S. Augustinus tib. de Hse-
palis sub archiepiseopo Auxitano, in Bigerrensi co- resibus cap. 4t>, et 70.
mitatu, ut habet Baudrandus. n Tacitergium a facie tergenda vocatur suda-
d De Fausto agemus, dum eruditus atiquis rium.
nos docuerit diem, quo cotitur, aut cuttus ati- o De
Ricosyndo hxc notat Sammarthanus cot.
quando fuit : nam de cidtu dubitare vix possu- 1126 Hic Ricosiudus forte fuit Recesvindus
:

mus. Interim observo, secundum ea, qusc dispu- rex , cujus tempore celebratum est concilium
tavimus in Commeniario num. 6 et seqq., Fau- Toletauum vm. At id non convenit temporibus
stum floruisse sub finem secidi quinti, atqueinse- Caroli Marteiti quo vixisse vutt S. Licerium ;
,

rieepiscoporwn Tarbensiumcottacandumessean- nec epochce a nobis confirmatee. Nam Ricesvindus

te Aprum, qui anno 50G ad concitium Agathense
misit Ingenuum presbyterum licet in Gattia
Christiana tom. i col. 1226 cotlocetur multo serius.
Lanuza ante taudatus refert, in Ms. Zuerensi
dici, S. Licerium Fausti successorem fuisse in epi-
scopatu Tarbensi at hoc non magis verum exis-
:
post medium seculi vn regnum tenuit, id est
:
diu post epocham nostram, et diutius ante Ca-
roii Martetli tempora , quam ut epocha Sam-
marthani cum hac opinione cohiererepossit. Ma-
lim itaque fateri, me de Ricosindo hoc atibi ni-
hit legisse at suspicor ducem fuisse Alarici regis
:

timo, quam quod ibi quoque habetur, vixisse

,
Ariani.
tempore Carotimagni. Utrumque enim huic Vitae

Augusti Tomus VI. Ll DK

 ,

&0 ACTA SANCTORUM.

DE S. C/ESARIO EPISC. CONFESS.

ARKLATE IN GALLIA

J. s. COMMETVTARIUS _P R vE V U S 1

§ I. Vitse scriptores : cultus; elogia.

Ahm DILH. ?Va v-.a? sanctitate ac miraculorum gloria scopus Ucetiensis, cui Bailletus assentitur in Vita
Vitam S. flr-
S. Cffisnrii ad xxvn Augusti et auctores Historiae
soni, tditam a
Mabtttunio,
ttripterunt
M seculo v et \i in Gallia coruscavit S. Cfflsa-
rius <?# abbate Arelatemis epi-
monacho
scopus. Vitam ejus fidetiter a discipidis conscri-
et litierariseFrancize tom. 3, pag. 197
res novissimi Galliee Christiame tom.
at edito-
6, cot. 611
:

ptam edidit Mabillonius in Actis Sanctorum Or* et 612, ubi agunt de S. Firmino Ucetiensi sic ;

dinis S. Benedicti seculo i, ubipag. 658 ita prse- loquuntur ln Actis nostri Firmini nulla occur-
:

fatur: Snncti Caesarii Arelatensis episcopi Vitnm, runt, qu;e huic faveant opinioni. Neque ego in

qune multis in locis interpolntahactenus prodierat, Mss. nostris de S. Firmino Ucetiensi quidquam
B sineemm et integram hic exhtbemns ex cidd. Mss. reperire potui. quo evincam S. Csesnrii discipu-
S. Germani Pratensis , et Montis-majoris Arcla- tum fuisse, aut cum aliis Vitee scriptorem. Qua- K
tensis, duos libros distinctam. jVriorem scri-
in propter rem incertam relinquere cogor usque ad
psit Cyprianus, ut constat ex num. 30 poste- ;
x) Octobris, ubi de S. Firmino Ucetiensi agetur

riorem vero Mcseianus presbyter et Stephanus latius. Viventins nutom quis fuerit, nondum con-
diaconus, quod t*\ fine libri i, et ex libri 2 ini- stat, inquit Mabilloniuv. Vita a qxdnque tauda-

tio liquet. Cypmnus ille divevsus non est a Cy- tisauctoribus composita Ccvsaria? virgini, ad cu-
priano Tolonensi antistite, S. Cyesarii discipulo jus preces erat conscripta, fuit dedicata. Egimus
cni mantum Ciesarius testamento reliqnit. Iluic ad xn Jiinv.arii de S. Csesaria sorore Cajsarii,
Mabillonii sententiir adstiputantur novissimi edi- qiuv prima monaxterii A relatensis abbatissa a san-
cto Fratre fuit cbnslituta verum luvc mortua est
tores Galluv Christianae tom i, col. 711, ubi ge-
:

staS. Ciji>n<nu Tetonensis breviter explicant. Ne- anle C;esarium, sicut liquet ex Vita hujus num.
quedeeo dubitandum videtur, cum ex Vita pa- 41,adeoque itli dedicata non est luvc Vita, ut per
teat num. 46 Cyprianum Tclonensem S. Ciesarii errorem scripserunt aliqui. S. Csesarise olteram
fuisse discipulum. successisse Cwsariam, testatur Vita eodem toco,
qnod prio- atque hsec ipsa est, cui S. C:esarii Vita legitur in-
f UHM/Mf fJUI 2 Nec refert, inquit Mabillonius ,

dmnpufi.
de seipso modeste ac humiliter, scr>})ta.Illam S^nctae titulo honorant scriptores
ris libri scriptor
vero de Cypri mo Tolonensi atili- Gnllicv Chrislianae tom. i, cot. 619; sed de cultu
magnifice
.

stite . . . loquitur. Id enim de se non scripsit Cy- ejus nobis haetenus non constat.
nhtionri Vi'*
prianus, scd illi, qui cum eo priorem istius Vi- 4 Laudaia S. (Vsnrii Vita edita fuerat a Surio
iarn : twJ*

partem condidemnt. Quippe licet Cyprianus

ta3
ad xxvn Augusti, et a Vincentio Biralii in Chro- I»
„ „i,hi* tU
nologia Sanctorum Lerinensium pag. 229 et
auctor sit pnecipnus, non tamen solus fuit in ea
,'tipil<ln.

sed cum eo Kirminus et Vivmtius se<j<j. : sed prseplacet editio Mabiltonii, cum sty-
describenda :

tus in aliis ftterit alteratus, et in Surio nonpau-

C operam sunm contulerunt. Probatur hoe ex initio
Viven ca in libro primo sint pra?termissa. Habemus in- K
libri 'l, ubi expressisverbis Ftrminus el
dicunturpriorispar- super primam hujus Vitse partem Ms., acceptam
tius cum Gypriano auctores
Addit Mabtttonius i?iscriptionem Vitseprxfi- opera doctissimi Sirmondi ex vetere Ms. membra-
tis.
neo monasteni S. Manini a Campis Paris., Ordinis
xam in codice Ms. Montis majoris, qiuv est hu- apographo nostro notatur.
Clunincensis ut in
jusmodi: Incipit prologus et Vita Cassarii, quam
,

Contuli hoc Ms. cum editione Mabillonii, a qua

domuus Cyprianus ct beatissimns Firminus et san
Viventius (le^endum episeopiepiscopns non nisi in paucis et lcvioribus quibusdani dis-
ctus ,

et dia- sentit. Verumtamen, ut editio fiat exactior, et dif

ait Mabiltonius) et presbyt<-r Messianus
Ptures prioris libri ferentiw tttriusque appareant, partcm hanc ex
conusStephanus scripserunt.
hmc verba num. laudato Ms. edani observaboque in notis, ubi
fuisse auctores evincunt etiam
,

Hinc quid occurret in editione memorata diversum.At-

39, Unus ex nostris, qui hajc scripsimus. ita
teram partem, quam Ms non habemus, subji-
infert laudatus Mabillonius lllnd ig-itur eloffium, :

ciam ex Mabillonio. Prseter vulgata hxc S. Ca?sa-

quod de Cyprinno Totonensi legis num. xxxni (apud
rii Acta, aliam ejusdem Sancti Vitam nobis trans-
nos num. Firmino et Viventio anctoribus ad-
46J
dum in libri 2 (apudnos nnm. 7JMes- misit oiim Chiffletius noster ex Ms. perantiquo
scribe: sicut
Stephano dia- ecclesiffi S. Joannis iM$ont\cer\s\?, prtvcedenti mutto
sianus Vnt vENErvABius dicitnr, id a
Messianoscriptum nemo uoncon- breviorem sive hxc ex iila fuerit contracta, sive
:

cono, non abipso

hmc ipsa sit Vita, qxtam unus ex quinque aucto-
cedet. _..
xdlum dubium, quin Firminus et Vi-
.
ribus initio composuerat sine aliorum suppte-
fuurwm lir« 3 Non est
discipuli fuerint ntento. Certe nihit addit prxcedenti, nntlumque
futrc rpficopl,
ventius, xque ac Cyprianus ,

obfuf.i -uuiijur enim vocantur continet factum, quod in itta non (egatur sed fa- ;

S. Cae-arii, ac episcopi coepUcopi :

Cxtarix abba
Viventius cp.sco- cta eadem iisdem fere verbis ibidem partim le-
tinw inilio partis secundee. Prseterea
guntur partim omitluntur. Hinc non alteri ustti
:

pus nominatur in tituto epistolm a Messiano ad

,

fore hanc Vitam censui, quam ut conferatur cum

eumdatx.quam infra recitabimus Verumtamen .

noteturque suis tocis, si qua facta

Vita edenda
obscurum hactenus apparet, cui prxfuennt eccle-
;

Firminus fuit epi- clarius in hac enuntientur.

sise. Mabillonius quidem ait :
!» Porro
 .

1>1E VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 51

A 5 Porro quamvis Acta S. Caesarii ab iis aucto- mana arte sanatus non fuit. Audi
epistolee ver~ (JCTt«»

Cttebritat Cjt ribus, eaque sinceritate sint conscripta, ut con- ba: Spem vero recipiendi obtutus, quantum ar- J.S.
sarii profiatur firmatione nulla indigere videantur; taliaque ac bitror , et ab exemplo requirit: quod scilicet
t* eiogio S
tanta doceant, ut ad taudem Sancti vix quid- Tobiam nostrum.... latens in angelo raedicina
Rnnodii,
quam addi possit, lubet tamen atiunde adjungere rednxerit per collyrium fellis ad dulcedinem sa-
quxdam virorum praestantissimorum testimonia, nitatis.Subdit Avitus: Quocirca suscipite fratrem
ut ex itlis quoque eiucescat, quanta de sancto An- sinceritate solita,reverentia digna et, si quid :

Ennodius Ttcinensis
tiste fuerit existimiatio. S. consolationis sancto debetur, impendite. lmple-
episcopus, de quo egimus ad xvn Juiii, in epislo- bitur autem comtnune desiderium, si etiam qua-
ta ad Caesarium, edita apud Sirmondum in Ope- liscumque infirmitati raedela provenerit. Quibus
ribus variis tom. i, col 957 , ejus laudes his Ciesarium non obscure horlatur ad visitm Maxi-
celebrat verbis Te mi Domine in orbe jam
: , , miano restituendum. Neque mirabitur famam
Chrisiiano diva lex pepent et apostoltci uberis , miracutorum ejus adeo sparsam fuisse, ut episco-
lacte nntrivit: tu caeteros, velut solis m ignitu- pus ex longinquis regionibus ad ipsum accesserit
do minoribus coraparata, transgredcris: te
astris ad visum recuperandum, qui miracuta in Actis
qui interioris hominis oculis inspexit, instructus relata perlegerit.
est. Nam et cuin facie ipsa foveas puritatem , h Cetebritatem quoque probare pos~
S. Ca^sarii i<-u ad iUum de
delinquentes feriato ore eastigas. Boni de con- sumus accessu virorum ittustrium
quiejuscon- ,
t «r'»u* arafil-
'<•>••* cuuiulfn-
versatione tua ,
quocumque processeris , imitan- sitia expetebant aut monita. Apud nos tom. 2
ttum :

da inveniunt: malis fug*ienda demoustrantur. Bea- Martii pag. o52 in Actis S. Leobini Carnotensis
tus tu, cui a Deo tributum est, ut et mouitis episcopi hcvc ieguntur ad propositum nostrum :

doceas et exemplis qui ad pii itiueris directum,

: Tv on multo post tempore a b ato /Etherio (Car-
T

semper existens praevnis, invitasti. Quis non op- notensi) pontifice ei (Leobino tunc presbytero)
tet te loquente
, ut seiat plura ,non iegere ? , injunctum est, ut causa pmfieiendi iu melius S.
Tu duin libris g-euium relatioue coneilias
, et , Caesarium, Arelatensem episeopum inquirere, et
mag-jstros informas. Tibi debet quicumqne ille adire deberet intre])idus: ad qnem cum perve-
scriptorum rnaxnnus, quod eum dote elocutionnis Disset S. Leobinus, jiariterque eura eo B. Albi-
amplitieas. In te lux couvenit sermonis et opcris. nus, qui coines ejus itinens fuerat ; requisitus a
Plura ibi cideri possunt, veiapudalios, qiti eam- B. Cssario, cur taiiti itineri.s laborem assumpsis-
dem epistolam edtderunt. set, respondit B. Albinus ,se tantnmmodo sui
Floriani ej*u Pneclw>'um quoque de S. Caesario testtmo-
(i desiderii eausa venisse \ beatum vero Leobinum,
dticipnb, Ve-
nium subministrat Florianus monachus, ejusque derelictis fratribus, quibus pra-positus fuerat, Le-
nanni Fortu-
nati;
discipuius, in epistota ad S. Nicetium Trenren- rinum properaturnm omnibus fratribus de-
, ubi
sern episcopum, apud Chesnium tom. i Scripto- siderat esse subjectus. Porro S. Atbinits Andega-
rum Francise, pag. 851 his vcrbis : Sed et co- vensis episcopus de re gravissimaconsuiuit S. Ca3-
ronaj soeium heatas mtinorias doininum
ve.^trte sarium, ttt in Actis ittius legdur tom. i Martii
Cuesarium Arelatensem epis-copum qni vixit in- ,
pag. 00: sed incertum est, an id factum sit, dum
terbarbaros pins, inter bella pacatus, pater or- ad iilum profectus est cum S. Leobtno. an postea
phanorum pastor eg-eutium , qui tanti ccnsus
,
rursum accesserit. Verum ex hisce clarissime pa-
eifusione nil perdidit, catholieae regulam disei- tet, nomen S. Caesarn maximitm fuisse per totam
plince demoustrans. Ipse igritur
dietis fcictisque Gatliam, cum viri sancti, tanto terrarum inter-
mihi Latinis elementis irnposuit alphabetum; sed et vatto disiantes, ad ipsum, tamquam ad oracu-
hunc pro famulo discipuloqne suo impetrare con- lum, consiiii et progressus in virtutibus causa
fido. Venantius Fortunatus, qui variis locis de pro/iciscereutur. Ceierum jussit S. Cassarius S.
Csesario ejusque regula mentionem facit, virtu- Leobinum redire, ad monachos, quibtts prseerat ,

tes ejus lib. 5, carmine 2 brevi hoc elogio per~ regendos, quoditte ptwstttit, uti ibidem pluribus
stringit: rejertur. Uivc sufficiunt ad ostendendum, quanla
Qui fuitantistes Arelas, de forte Lirini, Caesarius floruerit nominis fama, quantaque ubi-
Et inansit monachus, Pontificale decus, que fuerit de sanctttate ac sapientia ejtts existi-
Monachum mansisse ait, insinuans, fuisseeadem matio.
viUe austeritate, orationis assiduitate, humilita- il Mempriaejus sacris Fastis adscripta legitur euttu» Stnoit

te, aliisque virtutibus ,

quibus floruerat mona- adxwu Augusti, qita festivitas ipsius in dicecesi erroru duo
rejtcti.
chus. Aretatensi cetebralur. Aitdi pro omnibus Ado-

nornm cx
7 Apud laudatum Sirmonditm tom. 2, cot. nem : ln Galliis, civitate Arelatensi, sancti Cae-
29 recUatur episloia S. Aviti Viennensis episcopi sarii episcopi et confessoris, mirae sanetitatis et
l "nginq H it
pottibui, *eu ad Caesarium, qua ilti commendat Maximianum pietatis et studii viri. Hisce alii fere consentiunt,
Vo medV/a cpiscopum,, oculorum infirmitate laborantcm In .
quorum verba recitare supervacaneum est. Tri-
hac epistola non quidem virtutes Sancti recitan- themius de Viris ittustribus Ordinis S. Benedicti
iur, extepta misericordia in afftictos, quve his lib. 3, cap. 84 Csesnrinm monachis Benedictinis
verbis indicatur Cum pietatem vestram, quae-
: adnumerat: at errorem ittum abunde refutavit
rentem ubique misericordise aditus, non lateat Baronius in notis ad Martyrologium Romanitm
ubi est miseriaj locus : at fama miraculorum xxvn Augusti. Error Trithemii ortus erat ex
ejus tatenter insinuatur. Etenim non alia de anachronismo, videticet quod putaret Ca^sarium
causa Maximianus videtur adivisse Sanctum, floruissemutto serius, quam i^everaflorxtit. Hinc
quam ut ceecitati sum per eum consequeretur re- in atium errorem lapsusest Andreas Saussayus;
medium: nam sic intettigenda putem verba Aviti qui prwter Caesariuin nostrum, allerum annun-
tstius no-
sequentia: Priueipalis t.imen ei, quantum dig-uatur tiat Cajsariura Aretatensem episcopum,
asserere, causa veniendi est, utperitiorem Medicum minis secundum. Videripotest in Appendice Mar-
quocumque perquirat,qui imbecillitati corporeorura tyrotogii Gatticanipag. 1220, ubi facta quxdam,
luniinumcujuseumqueremediiartesuceurrat. Haec, S.Ciesario propria, secundo itli fictitwque Cassa-
tnquam, verba sic putem intettigenda, preeser rioattribuit.Hicerror, ut nulta ratione futtus,
tim quod subjungat exemptum Tobiee, qui hu~ longiorem refutationem non meretur; pr&sertim
 52
DE S. C/ESARIO EPISCOPO CONF.
tOCTOtt
J s.
guo<2 /am rejectus sit ab eruditis passim, ut ob- lium, impressis tom. 1U, pag. 960 aliter ordina- I)
servatum est in S. Veredemio torn. iv Augusti, viisuccessionem episcoporum Aretatensium ,dum
pag. 638. Itaque ad texendam Vitx chronologiam Ctesarium Leontio, et hunc jEonio successisse
progredior. scripsit.Verum error itte satis refutatur ex suc-
cessione assignata in laitdata Gattia Christiana,
qucV nultum retinquit dubittm quin JSonius ,

$ II. Prgecipua vitae capita chro- Leontiositposterior. Deanno inchoati episcopatus

scriptores non omnino consentiunt. Dionysius
nologice ordinata usque ad tem- Sammarthanus in Gallia Christiana cot. 535 an-
nitm assignat 501 vetb0-Z. Norisius Historise Pe-
pus monasterii sacris virginibus
tagianielib. -Z,cap. 22 contendit anno 503 factum
conditi, ubi de gemina Regula esse episcopum. Fteuryvero in Historia ecctesia-
stica tib. 31, cap. 2 initium episcopatits affigit an-
per Sanctum conscripta. no 501. Demum Pagius in Critica ad annum
502, num.
8, et Longuevaltius in Historia ec-
clesi/eGatticanec tom. 2, lib. 5, pag. 267 jEonio
Circa tempus quo floruit S. Cae.sarius
, lon- ,
suffectum Caesarium existimant anno 502. Horum
fariorum er- gissime erraverunt scriptores atiqui, nimi-
rore» de xtafe
sententiam, ut ceteris veriorem , breviter confir-
Sanctijam re
rum Vincentius Beltovacensis, Sigebertus, Tri- mabo.
futati lun/. themiits et Petrus Sitffridus, quorum verba reci- 13 Obiit sEonius xvi Augusti , ut probabi- f/uod innecien-
tata invenies apudVinceniium Barralim in Chro- mus in ad xxx hujus mcnsis. Hinc dum videtur
ejus Actis
nologia Sanctorum Lerinensis abbaiix pag. 259 certum fit, mortuum non esse ante annum 502, unno 502.
et scqq. Hisce refutandis non immoror, quod er- quia Symmachus Papa in epistota ad Avitum E
roy^es illi jam correcti sint a variis, et sponte sua Viennensem data in Idus Octobri.s Avieno et
,

corruere debeat opinio illorum ex ordine a nobis Pompeio consulibus, id est anno Christi 501, ,

deducendo. Baronius quoque in setate Cassarii as-
signanda multum, deflexerat a viatom. 6 Anna-
tiumadannum\5%, nitm. 41, sed errorem illum
utcumque correxit in additamentis,tom. Mlsub-
jectis, pag. 959. Deinceps vero eruditi exactius co-
de eo ut vivente mentionem facit. Epistola itta
videri potest apud Labbeum tom. 4 Conciliorum
cot. 1311 et 1312. Jam vero episcopum factum
non esse post annum 502, ex tempore episcopa-
tus cum anno mortis coltato evincitur. Ete-
, ,

gnoventnt setatem Viri ceteberrimi,atquein chro-
nologia ipsius ferejam consentiunt, si paucorum
annorum excipiamits differentiam circa aliquot
vitie capita, quorumnon omnino
chronologia.
11 Mortuus est Sanctus, ut habetVita lib. 2,
Nafui attno num. 33, septuagesimo tertio setatis anno. Mor-
m vei
nun mortuus est Ctesarius xxvn Augusti anno
542, uti infra ostendam. Morti autem propin-
quus erat, ut Vita testatur lib. 9, num. 33,
certatexi potuit cum.... quadrag-esimum in pontificatu verteret
circulus g-yrum.Unde necessa^Ho cbnsequititr, epi-
scopum ordinatum esse anno 502; nam Vitanum.

rtroa i87
m, tem autem incidisse in xxvn Augusti anni 54-2
12 innxdt, non longo tempore post mortem jEonii
eidem suflectum esse. Faetum id forsan mense
fit

ttericut, dem plures existimant et nos deinde probabimus.

,
Septembri,ita ut annosquadraginta fere impleve-
monachu» ,
Hinc nasci debuit circa annum 470, videlicet post rit. Porro taudatus Norisius et Saxius in Pontifi-
jirrtbyter, et
meddum&M, si annusVitw sepluagesimus tertius cio Aretatensi non alia de causa annum 503 initio
abbas :
fere fuerit impletus, alioquin ipso anno 470. Anno episcopatus attribuunt quam quod existiment
,

cetatis decimo octavo, secundum Ms. nostrum obiisse Cmsarium anno 543.
Bisonticense et Arelatense Mabillonii, tonsura 14 Pteraque prsectare in episcopatu gestare- Anno 505 #•
clericati donatus est quod factum oportuit lcbrnt conciU-
, censenturin Vita, at non omnia. Quapropter or-
iim AoaihtMt,
circa annum 487. Biennio inter ctericos trans- dine temporis adjungam, quidquid aliundeseob-
P
acto, ut habet Vita num. 4, Lerinum se contu- tuterit relatu dignum : ilta vero, quge referuntur
c lit, monasticam exorsus est circa
ibique vitam in Vita, ad ordinem chronotogicionrevocare per-
annum Post annos atiquot in mo-
489, actatis 20. gam. Anno 506 Caesarius ad concilium convo-
nasterio Lerinensi transactos, cum nimia corpo- cavit episcopos sub ditione AlariciVisi-Gothorum
ris maceratione in morbum incidisset. curandse regis constitutos, accepta ab eodem ticentia, id
valetudinis causa Aretatem missus est, ubi ejus dicitur in prcefationeconcilii. Habitum estconci-
virtutes innotuerunt S. JEonio archiepiscopo tium istud Agatlue (Gallis Agde) in Occitania
Areiatensi, a quo diaconus etpresbyter consecra- sub die ni Idus Scptembres, Messala V. C. con-
tusest sub finem secuti v. Circa annum 499 abbas sule, id est anno Christi dvi Alarici Gothorum ,

factus, non Lerini, ut perperam scripsit Trithe- in Gallia reg'is xxn, Symmachi Papse viii, cui
mius deViris itlustribus lib. 2, cap. 17, sed in In- interfueruut episcopi trig-inta quinque. Sic titulus
sula Rhodani prope Aretatem, monaclios ultra apud Labbeum tom. 4, col. 1381, ticet sub-
triennium rexit, ut legitur in Vita num. xi. scripti tegantur tantitm triginta quatuor partim
disietino f-Mi 12 Ex abbate ecclesix Aretatensi pr&fectus est cjjiscopi,partim presbyteri, episcoporum toco
dirorum aVr
episcopus post S. JEonium, qui ittum sibi opta- missi. Canones apud Labbeum habentur 71,- at
irufio .'/ijvn/ui

mi,
v&~at successorem, testeVitanum.VletlZ. Ne- ibidem cot. 1397 obso-vat Sirmondus, tantum 47
que huic surcessioni obstare debent diptycha Are~ inventos esse in variis codicibus Mss reiiquosque ,

latensis ecctexite, in Anatectis Mabittonii edita, ex aliisconcitiis videri adjectos. Hi autem omnes
cum ittorum exigua sit auctoritas, ut jam adver- conditi sunt ad disciplinam ecctesiasticam in Gal-
terunt eruditi. Audi editores Gattias Christianm lia restituendam. Primo toco subscripsit Caisarius
recusee tom. i, col. 531 Iu diptyehis post .Eo-
: hunc in modum Ego Csesarius in Christi nomi-
:

nium legitur Joannes, cujus alibi nulla fit men- neepiscopus Arelatensis, juxta id, quod universis
tio. Multa sunt vero, quae diptychorum illorum sanctiscoepiscopis meis, qui mecura subscripserunt,
auctoritatem elevent. Aliunde vero legimus Cse- placuit, statuta Patrum secutus, his definitionibus
sariuin /Eonio suffectum fuisse in episcopatu. Ba- subscripsi etc.
ronius quoque in Addendis ad tomum 6 Anna- 16 Invitatus fuerat ad concitium Agathense
Ruricius
 ;

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 53

A Ruriaus episcopus Lemovicensis sed ; ille nec ve- altegans epistotam Theodorici, qua Arelatenses * t.H-nr

tnonetqueH»- nerat ipse, nec aiium pro se miserat, scripserat pro tempore immunes a vectigalibus reddebat, J.S.
ncium Lcmo- tamen ad Csesariam litteras excusatorias, qute quod egregie se defendissent,et multa in diutvma
v icen$em de
abtentia, qui
pertatx non erant. Quapropter Caesarius lilteras urbis sua' oppugnatione essent passi. Hinc cotli-
ie excatat, ad iltum misit per Capitlutitm presbytcrum, qui- gimus S. Caesarium circa annum 509 in carcerem
bus partim objitrgat, partim excusat Ruricium detrusum ob calumniam, num. 21 in Vita reta-
his verbis : Sed licet sanctos et desiderabiles ve- tam, qua a Judeeis potissimum tempore obsidionis
stros apices tamon sicut ipsi optime
miseritis , , impetebalur. Altera hsec est proditionis accusatio,
nostis, di^nissimum fuerat, ut personam diri^e- qitam ct tertia deinde secuta est, ut videbim us: ve-
retis ,
quaj ad vicem vestrara subscriberet ct ; rum ex omnibusgloriosiorsemperevasitSanctus.
quod sancti fratres vestri statuerunt, in persoua Anno 510 post sotutam obsidionem immensaQm-
vestra firmaretur. Sed quia novi ,
quam sancto , sarii charitas etuxit in redemptione captivorum,
ac frequenti , et pio desiderio iuteresse volueri- teste Vita num. 23.
tis , omnibus votum vc.strura
fratribus vestris ,
X&Eodem tempore monasterium ante cwptum tempu» perfe-
cti etdedicati
et, sanctam voluntatera exposui. Pro qua re nibil rursus cvdifcare aggressus est, quod ad cutmen
monatterit.
pietati vestraj vel potuiraus vel debuiraus impu- perduxit post biennium. Nam citius absotutum
tare. Epistola tota legitur apud Labbeum tom. 4, fuisse non est verisimite: Vita quoque innuit num.
cot. 1399 ubi subjecta quoque est responsoria
: 25 ilto anno fuisse perfectum, priusquam in Ita-
Ruricii, in qua hcvc leguntur : Quod vero scribitis, liam abduceretur Sanctits, quod contigit anno se-
cnr ad synodum... noc venerim, fecit hoc infirmi- quenti. Deinde Vita lib. 2, num. 3-1 habeti Erat
tas,non voluntas. Addit deinde epistolam Csesarii constitutio monastcrii ipsius eo tempore, quo obiit
sibi serius allatam fuisse nec atiam absentix .- Sanctus, annis plenariis triginta. Cum crgo mor-
suee causam altegat. Hinc commentitia sunt, qxtse tuus sit Sanctus anno 512, monasterium jperfe-
de caitsa hujus absentuv scripsii Jacobus Basnage ctxtm anno 512. Prtvmittititr ibidem in Vita,
fxtit
E
in notisad has titteras, in Thesauro monumento- obiisse xwii Augusti post diem dedicationis mo-
rum Canisii recuso tom. \,pag. 397; acsi venire nasterii sui Quare, ait Pagius ad annum &S
:

noluisset Ruricius quia primatum et auctorita-,

num. 17, ea dedicatio peracta vn Kal. Septemb.
tem convocandi synodos indebite usurpabat Caesa- anni Christi quing-entesimi duodecimi, quo dies
rius. xxvi mensis Aug-nsti in Dominicam incidcbat.
pleniorcm ex Porro ex taudata Caesarii ad Ruricium epi-
16 19 Porro ccenobiiistius virgines tegibus scriptis cui Regutam
Gatlitei Ili- titibit. magna
stola discimus, Virum, disciptinss ecclesiasticse informavit, eisqite S. Cvesariam sororem suam
ipanin medittt- sapientia com-
tur sijnodum stitdiosissimitm, conatum esse anno sequenti ple- pricfccit, nt habet Vita num. 25. De scripta hisce
.

poBitam :

temput primi niorem exGaltis etHispanis congregare synodum. rirginibus per Ciesarium Regnta variis tocis me-
txiitii:
Audi epistoLv verba: Simulquc iudico pictati ve- minit Fortunatus. S. Gregorius Turo7iensis, et
Strae, et quia fllius vester Eudomius, si potuerit hoc apudhunc S Radegundis, qitee Regulam Caesarii
elaborare , desiderat , ut superveniente anuo To- est. Iltorum verba jam produxit Bottandus
secuta
losse synodum , Christo propitio , habeamus , ubi tom. i Januarii pag. 729 et 730 , itbi quoque
etiam, Hispanos vult episcopos conve-
si potuerit, deprimis hujus monasterii abbatissis disseruit.
nire. Et ideo oro te, ut tam sancto desiderio suo Ipsam deinde Regulam subjecit in duodecim pa-
Dominus tribuere dignetur affectum. Suspicor ragraphos divisam, ita ut necesse non sit eam hic
itlud concitium cogi non potuisse propter betlum rursus exhibere. In prcvfatione sic virgines atlo-
c inter Ataricum et Ctodoveum Francorum regem, quitur Sanctis etplurimum in Christo venerandi.s
-.

qui anno sequenti Ataricum in prmtio propria soruribus iu mona.stcrio, quod Deo spirante et
,

manu occidit, ut passim tradunt historici Gaiti. juvante condidiraus constitutis Csesarius episco-
,

Porro ex tempore mortis Alarici erui utcumque pus. Quia nobis Dominus pro sua misericordia
potest annus primi exsilii, per eumdem Alari- inspirare ct adjuvare dig-natus esi, ut vobis raona-
cum, testeVita num. 17, Sancto inflicti, quod sterium conderemus; quomodo in ipso monaste-
accidisse ridetur circa annum 505. Atiqui qui- rio vivere dcbeatis, sccundnm instituta nntiquo-
dem itlud post concilium Agathense cdtlocarunt rura Patrum, monita vobis spiritualia ac sancta
atmihi vix est dubium, quin concitio sit juwpo- condidimus : quae ut, Deo adjuvante , custodi-
nendum, ciun inter dictum concilium et mortem re possitis, jug"iter in monastcrii rcllula rcsiden-
Alarici vix tempus suffwicns reperiatur, quo San- tes , visitationem Filii Dei asstduis orationibus
ctus primum accusari, deinde Burdegatam de- implorate, ut postea cum fiducia possitis dicere:
portari, incendium ibidem compescere, ac hono- Invenimus quem qusesivit anima nostra. Tumit-

riflce ab Atarico revocari potuerit, nisi Juvc omnia larum postutat orattones, ac tegessuas subuectit.
brevi admodum intervalto invicem successisse sin- Mira in his tegibus ehtcet S. Caesarii prudentia et
gamus, quod parum est verisimile. Malim ita- sapientia. Iltam late expticavit Cointius iu Anna-
que existimare anno 505 exsilio relegatum, re- libus Francorum adannum 53G num. 17 et seguen-
vocatumque sub sequentis initium, eaque occasio- tibus.
ne impetrasse ab Alarico ticeutiam convocandi 20 Nec stttis fuit Sancto hasce rirginibus prm- facta pi'•> mu-
op-
synodum. scripsisse constitutiones, sed curavit pr tvterea ut t
ntttterio
yinhul Ptjnlt-
m onai(eriui» 17 Circa annum
507 wdiftcare ccspit monaste- per summum Pontificem i atum haberetur, quid- %

A-x.
,ir ca B07 *>li
rium sacris cirginibus verum inchoata ivdificia : quid pro vtrginxtm commodo egerat , ipsumque
ficari casptuni

WttrSmcd dejecta fuerunt in urbis obsidione. Obsidione au- monasteriumab cpiscopi jurisdictioneessct exem-
'"ia y09 ;
tem coeptam per Francos et Burgundiones anno ptum, excepta tantum risitatione. Habemns itta
508, Pagius ad eumdem annum, num. 7, Gal in titterisS. Hormisdx Pontificis, ReyuLv aj,ud
tique historici scribunt. Addit Pagius non nisi an- nos subjectis, qui, post taudatum insigni etogio
tto 510, o&sis Francisper exercitum, a Theodori- S. Caesarii divina promovendi studium,pag 737
co Gothorum in Italia rege submissum,Arclatem sic prosequitur : Ilaec ideo, quia in Arelatensi
pericuto exemptam fuisse, mansisseque deinde ecclesia, super clericorum et monachorum ex-
subpotestate Theodorici. De tempore satuUv obsi- cubias consuetas pucllarum quoque Dei uovi-
,

dionis consentit Cointius ad annum 510 uum. 2, ter choros iustituisse tc, dircctis litteris iudicasti,
poscens
 :

54 DE S. G7ESARI0 EPISCOPO CONF

poscens ut in praefato puellarum monasterio a , mus, quia non qui ineceperit, sed qui perseverave-
J. s.
te nuper condito, nullam potestatem sueeessores rit usque ad finem, hic salvus erit. Haec de Regulis
qnandoque tui habere penitus permittantur, qua- per Sanctum scriptis sufficiant.
tenus sicratae Deo virg-ines ab omni inquietudine
vel molestia absolutae, omnipotenti Deo liberis men-
tibus valeant jugriterfamulari.
tUudque en-
21 Digna providentia sacerdotalibus institutis § III. Chronologia vitae producta
mit a pottita-
aa P^a^citiam decantandam Deo corda compun-
«eptVopi, pe- usque ad annum dxiv, ubi varia
ttn'e Cxiario :
g*ere, et sacro cultui de illis seminibus mysticis
fructum virginitatis offerre. Hoc es>e summum supplentur in Actis praetermissa.
votum suum in iJlis voluminibus sacris declaravit
Apostolus, dicens: Desponsavi vos uni viro vir-
g-inem castam exhibere Christo. Quamobrrm
petitionibus fraternitntis tuce libentissime aunuen-
Gemina calumniajam relata, qua Sancti gloria Sanctui n nrit

fnerat aucta, non obstabat, quo minus temuti

tes Apostolica auetoritate firmamus atque de- «/jrfuclut.
,
Ariani tertiam struerent apud Theodoricum
cernimus , ut nullus
sucessorum episcoporum ,
Arianum Itaiiee regem, teste Vitanum. 26, in qua
quoque tuorura in antedicto monasterio andeat leges Caesarium citatum fuisse a Theodorico,
,
Ra-
sibi potestatem aliquam penitus vindicnre, nisi vennamque abductum ; at eo demvm exitu , ut
tantum pro Dei intuitu, pastoralem sollicitudinem nulla in re Viri sanctitas magis entitterit, aut
g-erens, famili;im Christi Domini ibidem positam gtoria clarius fidserit. Sigonius de Occidentati
ooiigruis qnibusque temporibus (juxta quod con- imperio lib. factum refert ad consulatum
16 id
decet) sincero animo cum suis clericis studeat Boetii seu annum At Pagius ad annum 508
510.
visitare. Tura deinde fflquum est, ut parili devo- num. 10 existimat.postannum 512, dedicaiumque
B tione uterque sexus locis sibi congruis con- ,
monasterium, exsiiium istud Sancti secundum
sistens, Pei ^loriam concinat, sicut stabili atque evenisse. Muratorius in notis ad Sigonium recu-
plenissima fide uterque spem redemptionisexspe- sum, anno 512 exsitium istud attigat, et Longue- K
ctat. Deinde donationes venditionesque monaste- valtius in Historia ecciesiee GatUcanee tom. 2,
rio factas confirmat. De hac Eomani Pontificis pag. 356 eidem anno innectit Hisce Vitautcum-.

confirmalionein testamento suo, infra recitando, que favet, qida prius monasterium structum nar-
meminit ipse Ctesnrius. Abbatissas hujus monaste- rat, deinde mox secundum hoc exsilium refert.
rii, quodprimum S. Joannis, nunc S. Csesarii no- At rerum gestarum ordo subjiciendus persuadet,
mengent, ac Regulam S, Brnedicti kodiedum se- non ante annum 513 rem contigisse. Existimo
quitur, recenset Dionysius Sammarthanus in igilur Sanctum in Italiam abductum satis diu
GaUia Christiana tom. i, col 619 et seqq. post dedicationem monasterii videlicet anno 51.%
t

22 Non mitlienbus modo , sed viris quoque cum inense Novemhri ejusdem anni egerit Romse
•itcra BeguU
monachii
Regulam monasticam composuit S. Ciesarius, li- cum summo Pontifi.ee f ut infravidebimus.
cetdeRegula viris data Vitee scriptores nonme- inde adti Syto-
comjtonla Postquam aliquo tempore Ravcnn<v fuerat,
24
machum Pon-
minerint. Audi Cointium in Annalibus Franco- mortuoque ibideni suscitato d&moneque exputso q»o-
afivem :

rum ad annum 536 num. 153 Praeter Regulam,... : inclaruerat, Romam profectvs est ad Synnna- cum agi< de

quam Caesarius episcopus Arelatensis monialibus chum Pontificem, a quo honorifice fuit exceptus, hce «>'0 cum
ryi-r.ifio Vien-
observandam tradidit, extat et Rpgula monacho- ut legitur in Vita num. 30. Preecipua ratio, cur
nenff)
rum, cujus auctor idem Caesarius, ut ex ipso Sanctus Romam, p? oficisceretur, erat, utjura ec-
titulo patebit infra. Haec Regula vigvbnt apud clesite sute expiicanda curaret et confirmanda.
plerosque monachos in ea Galliae Narbonensis Quippe diuturna vigebat conlroxersia inter Are-
parte, quam Oslrog-othi Erancis hoc anno cesse- tatensem antistitem et Viennensem de jure me-
runt. Edita est ssepius in Bibliotheca Patrum, tropolitico, seu primatus in Gattia prsevatuerat- ;

necnon a Prospero Stellartio inter Regulas Ordi- que nunc Aretatensis nunc Viennensis, ut videre
num monasticorum ac militarium et a Luca , ticet apud Thomassinum de VeterietnovaEccle-
Holstenio in Codice Regfularum quas sancti Pa- ,
siee disciptina part. i, tib. i, cap. 30. In concitio
tres monachis et virginibns sanctimonialibns ser- Taurinensi, quod anno 4ul habitumvult Pagius
vandas pra^scripserunt. Operi duo j ra^tiguntur ti- ad eumdem annum num. 10, de controver^sta ita
tuli. Unus sic : » Incipit Reg"ula,
a sancto Tetra- decretum erat can. 2: lllud deiude inter epi.-copos
" dio r>re>b;\ nepote beatse memoriae S. Cae-
tero ,
urbium Arclatensis et Vi*nmensis, qui de priuiatus
» sarii episcopi Arelatensis abbati mea parva , ,
apud nos honore ccrtabant, a sancta synodo de-
» pcrsona rogante , transmissa, quain a suo su- finitum est, ut qui ex eis approbaverit Miam ci
« pra memorato domino Coesario dixit ipse di- vitatem esse metropolim, is totius proviucice ho-
» ctatam ,
quam , dum esset sacerdos , ipse per norem primatus obtineat; et ipse juxta canonum
u diversa monasteria transmisit». Alter sic : « In- praeceptum ordiuationum habeat potestatem. Cer-
i. cipit in Christi nomine Regula, qnalis debeat te ad pacis vineulum conservandum f hoc consi-
» sese in mona.-terio, ubi abbas est quicumque ,
lio utiliore decretum est, ut, si placeat memorata-

» fuerit ». lta editio Holsteniana , omnium ut rum urbium episcopis, unaquaequede his viciniores

postrnma sic optima. pauca Regutam ipsam post sibi intra provinciara vindicet civitates, atque eas
subjicit Cointius, confertque cum Regxda monia- ecclesias visi'et, quas oppidis suis vicinis magis
lium ac notis illustrat ita ut necessarium non ; esse constiterit : ita ut memores unanimitatisatque
f

stt,itlam hic rursum recudere aut expticare. In concordiae,non alteralterum,longiuasibi usurpando,

epilogo S. Caesarius verbis efficacissimis hortatur quod est alii propius, inquietet. Sic apud Labbeum
tom. Z,col. 156.
ad virtutes monacho dignas, totumque conctudit 1

his verbis Vestes enim seculares deponere , et

:
25 Cum post
hanc ordinationem, qua jura vi- w impetrat. u(
religiosas adsumere, unius horse momento possu- debantur xquata, rursum nunc Areiatensis nunc Sj/mmocAi"
onJirlUl
mus. Mores vero bonos jugiler retinere , vel Viennensis potiorem obtinuisset auctoritatem S.
contra male dulces voluptates seculi hujus, quam- Leo epist. 109 apud Labbeum tom 3. col. 1444
diu vivimus, Christo adjutore, laborare debe- singutis assignavit ecclesias, in quasjus haberent
Viennensi
 ,,

DIE VIGESIMA SBFTIMA AUGUSTl 55

Viennensi videlicet Vatentinam, Tarantasiensem, epistola 107 tib. 9 editionis novae. Plura de dat-
s.
Genevensem et Gratianopolitanam reliquas ve-
f ; maticis , quarum usus deinde factus est diaconis
I.

ro omnes subjecit Arelatensi. Attamen excitata communis, Baronius ad Martyrotogium

disserit
rursus est ea contentio sub Anastasio Papa , et Romanum non pauca obser-
die xxxi Maii, et
rursus causa melior Viennensis fuit, inquit lau- vantur in notis ad taudatam Gregorii epistolam ,

datus Thomassinus num. 7. Verum agente

Cm- S. ubi lapsus quidam Bxronii a Ferrario dicuntur
sarioapud Symmachum , hic dioisionem Leonis correctitib. 9 de Re vestiaria cap 9. t

ratam habuit hac epistola ad episcopos Gattise 28 Studuit eodem tempore S. Caesarius ut huie offert
, ,

SitnctuB Ubct-
data apud Labbeum col. 1309 Sedis apostolicae : varii abusus auctoritate Romani Pontificis abole-
lum itd i'bu
instituta praedicanda solicitant , ut de concordia rentur, ideoque tibetlum obtutit Symmacho, quo '•' varin»

universalis EccIesiiB , quae toto orbe diffusa est abusus illos explicat,eorumdemqueprohibitionem
pervigili cura tractemus.
Quae tunc praecipue flagitat. Libeltum ipsum ex quo pateat Virisan- ,

efficacius adolescit ea , quae a patribus sta- , si cti zetus, subjungo ex Labbeo tom. 4 Concitiorum
tuta sunt aetas subsequens reverenter observet.
, cot. 1291; Sicut a persoua beati Petri aposto-
Caesarius siquidem frater et coepiscopus noster ,
li episcopatus surait initiura , ita neccsseest; ut
metropolitanae Arelate civitatis sacerdos eccle- ,
discipliniscompetentibus Sanctitas vestra singulis
sias beati apostoli Petri lirainibuspraesentatus, ea, ecclesiis quid observare debeant
,
evidenter ,

quae pridem de privilejriis ecclesiarum constituta ostendat. In Gallia siquidera provincia ab aliqui-
sunt nostris postulavit innovari sermonibus.
, bus personis ecclesiastica praedia diversis titnlis

tUvnionem a 26 Cuncta igitur inter ecclesias Arelatensem alienantur. Ita sit, ut pro suo quis arbitrio de-
S, Leont fa' et Viennensem a decessore nostro beatae recor- vota mente relinquentiura et egentium , necessi-
ttatn tnter
datiouis L"one Papa, quae super hac parte or- tatibus deputatas imrainuat tacultates. Hoc po-
Areiaientem et

Vienncn*cm dinnta Bunt , E.-clesioe Romame fidelis declarat stulamus ut fieri prohibeat apostolicas Sedis au-
eeeteiiam : instrnctio. Atque ideo , ne ea ,
qua^ semper ve- ctoritas, nisi forsitan aliquid pietatis intuitu mo- H;

B ritatis est aemula , sibi aliquid vendicare queat nasteriis suerit lirgiendum. lllud etiam pari sup-
oblivio, et prioris decreti vigor temporis diu- plicatione deposcimus, ut de liica couversatio-
turnitate verjrat in senium , necessarinm duximus ne qui in singuilis judicum officiis merneriui
,
;

ohm promuljrata in lucem reddere nostris affa- aut certe rexerint subaliqua pote.>ta'e provincias,
tibus. Llcirco quem idmodum decessor noster Leo nisi muho ante tempore praemissa conversatioiie

Papa dudum co<rnitis allegationibus p.rtium de- lcyitim.i, et vita examinata nullus olericus aut ,

finivit ,
ptrochiirum numerum , vel qnmtitatem episcopus ordinetur.
Arelatensi et Viennensi stcerdotibus deptit indam, 29 Viduas etiam jara diu relig-ioso habitu as- <>bolendo$,
qnorum pro
et nos praecipimus nullius usurpatione tnnscen- sumpto, et sanctimoniales lotig-o jam tempore
hihittonem o'>

di : sed , ut.ante praediximus

juxta induljrentiam ,
in monasteriis consistentes, poscimus ut unicui-
supradioti Pontificis, Valentiara Tarantasiam , que conjng-ii causa, nec volentns sibi jung^ere,
Geuevam atque Grati mopolim opida Viennen-
, nec invitas rapiendi lib-ra sit facultas. lllud et-
sis antistes juri suo vindict; nec quidquim am- iim hnmiii prece sutrgerimus, ut nulli per am-
plius ab his, qu;e semcl ab apostoliea. sibi Scde bitum ad episcopatum conoedatur accedere nec ,

l
concessa sunt, aestimet praesumendum. Alits ve* datt pecunia sibi pnten es homines sufFragatoreS
ro parochias, vel diceceses cunctas privileg*io et adhibeant. Et ut lissc faeilius possint custodiri ,

honore suo Arelatensis episcopus «lib t.emporum elerici vcl cives decretum facere , vel subscribe-

continuatione defeiidat Nec enira observatio et re sine metropolitani notitia vcl consensu pe-
,

vetustatis reverentiaamplius de custoditur, si nitns non praB^umant. Hasc omnia ultione distri-
humilitate jrloria sacerdotftlis attollitur. Conclu- ctiouis vcstrae fieri prohibete qu itenus et in ec- ;

dit deinde epistolam, post adhortalionem ad ser- clesia vestra , et in supradicta provin-ii, disci-

vanda prtedicta, hujusmodi verbis : Data Idi- plina bonis actibusamic i servetur. Libeltum hunc
bus Novetnbris Probo viro claris^irao consule
, ;
pr<vsensobtidit. Ciesarius, uii ex ipsa ejus forma
C qucV annum 1313 designant quo Probut erat con- ,
satiscottigitur. Porro probavit Symmachus Viri
sid Occidentalis non autem 5l):2 quo quidem, ,
snncti zelum, et omnia, quas ut vetentur, hocli-
Probus aliquis erat consut sed Orientalis nam , : bello postulat, prohibuit per litteras, datas vm
cum unus tantum consul n^minabalur in litte- Idus Novembris, Probo viro clarissimo consH-
ris, scriptis in Occidentis imperio Qjcidentalis ,
lc, id est, anno 513. Videri poterunt hie titterse
designabatur ut recte observat Pagius ad an-
, apud Labbeum , ubi post libettum Caesarii sunt
num 502 num. 10. impressw.
pallio atiuquc quoque privilegiis Symmachus deco-
27 Atiis 30 Caesarius Aretatem reversus nonstatime- ,
Rrdux Areta-
ii-ni, alium
•fc/e«i» tn* ravit ecclesiam Arelatensem in gratiam S. Cte- piscopos omnes habuit obsequentes,qui secundum
privileniii firr $no$ offrri
ho-
noratur a
sarii, teste Vitanum. 30, ubi pattium ei conces- divisionem S Leonis, a Symmacho confirmaUt,,*, libi-ltum, u/

pQnttflte :
sum dicitur, diaconisque Arelatensis evclesise in- ei subesse debebant, ut primati. Certe Aquensis l(/«ni«r* epi-

duttum, ut datmaticis uli liceret, sicut fiebat in antistes minus se exhibebat morigerum. Hinc leopUi parere
ompettaiur ;
S. Caesirius anno sequenti Romammisit JEgidium
>

Romana ecclesia. Thomassinus part. i , lib. 2,

cap. 51, num. i observat primum videri Cae- abbatem et Messianum notarium ut atium ,
,

sarium in Occidente cui honor pallii sit conces- ,

Symmacho offerrent libeUum suppticem, qitem
sus. Probat deinde vices Sedes apostoiicx simut jucabit subjungere ex Labbeo col. 1310, ubi sic
demandatas atque xdrumque hunc fa-
in Gatlia ,
habet: Qunntum in omnibus ecclesiarum ponti-
vorem qui ficibus, quae in toto orbe diffusa; sunt
aposto-
,ob eximia merita cottatus
Caesario ,

dicitur in Vita, ad posteros ejus diu propaga- lica Sedessibimet vindicat principatum, et syno-
tum. Ad privilegium diaconorum Aretatensium dalibusdecretis firmior cjus prsecellit auctoritas ;

utendi dalmaticis observat in notis Mabillonius tautuin potestatis suae provisione dudum a sese
ex S. Gregorio, usum dalmaticarum neepiscopis concessa debet inconcu<?sa scrvare , qufttenus
quidem eo tempore communem fuisse cum ,
Arelatensis ecclesia fruatur privilegiis suis. ^uae
Aregio Vapincensi episcopo et Valatonio ejusar- nunc per antistitem Caesarium seriem suse petitio-
nis insinuat, et quam hactenus habuit
chidiacono datmaticcB usum concedat Gregorius potesta-
teui,
 , ,

M DE S. CJESARTO EPISCOPO CONF.

»l'CTOftk
tem, vestra deposcit auctoritate rirmari ut quod ;
J.S. D
veneranda Sedes quondam perenni sanctione cu-
stodiri praecepit , et pragmaticis specialiter de- § IV. Prosecutio ejusdem chrono-
creta sunt constitutis beatitudinis vestrae prsece-
ptis etiam nunc confirmet
suis auctoritas.
,
logiae usque ad annum 530, in
Aquensis etiam civitatis episcopum Sanctitatis ve- qua exponuntur concilia varia
strae moneri praecipite constitutis, ut dum a me-
tropolitano antistite ecclesiae Arelatensis ad syno- et gesta Sancti contra Semi-Pe-
dale concilium fuerit evocatusvel aliqua ordina-
,
lagianos.
tionis causa eum sibi postulet relig'io divina
necessarium, minime venirc frustretur
ea,
quateuus
quae longaevis saeculis priscorum
:
Anno 515 S. Hormisda Pontifex titteras de- Conrilium &.
retatense
sanxit au- dit ad S. Caesurium de regressis ad commu- ir, ln

<7'« dedicatn
ctoritas , vobis praesulibus praesenti futuraeque ae- nionem Sedis apostolicx Dardanue et Ithjrici e- ecclciia B.
tati inviolata serventur. Data ab ^lgidio abbate et piscopis quos hxresis Eutychiana diviserat, In
, Murij.
Messiano notario. his zetum Viri sancti pro Ecclesix bono Pontifex
fjuem ithviiur
31 Respondit Symmachus per litteras , hisce dectarat his verbis Pro his nobiscum saepissime ;
Crsario vntt
Symmachus, apud Labbeum Qui subjectas , hunc in modum : Fraternitas vestra condoluit Apostolicae non im- ,

veneranda Patrum statuta custodit, araicum se memor lectionis, qua monstratur Si patitur :

absolutae religiouis ostendit ; et qui providet unnm membrum compatiuntur omnia membra. ,

ut locum excessibus non relinquat demonstrat , Epislolam totam exhibet Labbeus tom. 4, col.
se de bono gratia cogitare. Rationabile est ut , 1474 et seq. Anno 524, Opitione consule Oc-
sancta Arelatcnsis ecclesia propiis privilegiis per- cidentali, S. Caesarius occasione dcdicationis ec-
fruatur ; et quod vctustas praestitit et Patrum , cldesisc S Mariasepiscopos convocavit ad concilium
.

auctoritas roboravit nova non debet violare , iv Arelatense quod aliqui iii nominarunt. Non
,

praesumptio. Sic tamen , ut ceterarum ecclesia- dcfuerunt qui existimarent, CsRsarii monasterii B
,

rum privilegia ternporibus acquisita nontitubent: ecctesiam tunc fuisse dedicatam sed manifeste ,

quia nec potcst ex parte firmum esse quod ge- ,

errarunt cum illa dedicata sit xxvi Augusti ,
,

neralitatis tangit injuriam. Manentibus siquidem concilium vero mense Junio habitum Rectius :

liis ,
quae Patrum constituta singulis ecclesiis con- ergo Saxius in Pontifico Arelatensi in Caesario
cesserunt, decernimus, ut circa ea ,
quse tam sic habet In hoc provinciali concilio dedicata est
:

inGalliae, quam in Hispaniae provinciis, de cau- basilica beatae Mariae quam vulgus Virginem de ,

sa religionis emerserint, solcrtia tuae fraternitatis Majori appellat hodie est collegium canonico-
:

invigilet : et si ratio
cerdotum, servata consuetudine unusquisque tuae
dilectionis admonitus auctoritate conveniat. Et si
Dei adjutorio controversia incidens amputari po-
proposcerit praesentiam sa- rum. Conditi leguntur in itlo concitio canones
,
quinque, qui maxime spectant ad ordinationes
clericorum. Prsesedit illi Caesarius, et primus
subscripsit post ipsum vero sedecim partim e-
:

tuerit, ipsius hoc meritis applicemus alioquin : piscopi partim presbyteri episcoporum legati.
,

existentis negotii quaiitas ad Sedem apostolicam Adi Labbeum tom. 4, coi. 1622 et seqq., ubi plu-
te referente perveniat ut cunctis ordine suo per- : ra de hoc concilio notata teges. Inter reliqua can.
actis unde inimicus bonitatis sibi blandiatur
, ,
2 decretum erat ut nutii iaicum ad diaconatum ,
,

locum invenire non possit. Igitur , quemadmo- presbyteratum aut episcopatum promovere lice-
,

dum supra diximus, per singulas ecclesias bene- ret, nisi anno integro fuerit ab eis praemissa con-

ficia quae sunt diu custodita , serventur. Et si versio. Hac de re anno 528 scripsit Fetix IV Pon-
,

tam ecclesiae Aquensis antistes vel aliusquilibet, ,

tifex Romanus ad Caesariura, fortiter inculcans,
metropolitano pontifici juxta canonum definitio- ut iex ilia et manus nemini cito
observaretur,
nem vocatus obtemperare noluerit; noverit sub- imponerentur Porro epistola illa ut primum
. ,

dendum se ,
quod non optamus , ecclesiasticas editaest, notabatur post consulatum Boetii ideo- ,

disciplinae. que tribuebatur Felici III annoque 4SS quo , ,

c 32 Et in hac parte magnopere te volumus Caesarius necdum erat episcopus sed errorem ;

eique unot vi-

esse solicitum , ut si quis de Gallicana vel Hi- detexit Sirmondus ex codice Arelatensi in quo ,

ce* suas dele -

spana regionibus ecclesiastici ordinis atque offi.- recte legebatur post consulatum Mavortii, quod
fiatperGaltiam
rl liipjuimam cii ad nos venire compulsus fuerit cum
, fra- congruit anno 528. Epistoiam cum nota Sirmondi
tcrnitatis tuae notitia iter peregrinationis arripiat: videapud Labbeum col. 1657 et seq-
ut nec honor ejus per ignorantiam aliquam con- 34 Has Felicis tiiteras prsecessit concilium Car- cnnciliuM

tumeliam patiatur, et ambiguitatc depulsa, a no- pentoractense sedecim cpiscoporuw. anno 527 ha- Carye<dora-
«'» '/"°
ctcnte,
bis animo securo in communionis gratiam possit bitum prsesidenie rursum Caesario. Inhocnon
ptcna dtcerni-
,

nisi unus canon decretus habetur. At ostendit

admitti. Deus te incolumem custodiat fraterca- , (ur ejdsropo,

rissime. Data 111 Idus Junias Flavio Senatore vi-

cum aliis episcopis Caesarius, quam non negiige- peccarat
fj,ti

in canonft
A-
anno 514. Ex ret statuta Arelatensis conciiii. Ordinatum ibi-
ro clarisssirao consule ; id esl ,
relaicntts

hisceautem intelligimus non Aquensem modo ,

dem erat. can. 3, ut qui contra decreta in ci ,

conciiio clericum ordinaret, anno integro Missas

episcopum Arelatensi tum temporis subesse com-
facere non liceret. Agrcecius vero Antipolitanus
putsum sed vices Romani Pontificis Caesario
;

antistes illicita ordinatione infregerat statuta

demandatas fuisse non in sola Gattia, at per Hi-
Areiatcnsia,quibusipseperlegatumsubscripserat.
spaniam quoque Porro primatus ille Arelatensis .

Quapropter Caesarius cum patribus concilii Car-

Ecctesix per Galtiam propagatus est adptures
pentoractensis memoratam pccnam infligitAgrm-
Caesarii successores, quibus vices suas diu deman-
cioper litteras una cum concilio editas apud
darunt Pontifices , palliumque transmiserunt.
,

Labbeum cot. 1663 et seqq. Hinc patet, Sanctum

Verum ilta latius prosequi non est hujus tocu
non modo in decernendis legibus fuisse dili-
Quapropter ad alia Sancti gesta progredior.
gentem sed in earum observatione urgenda for-
,

tempariteret constantem. Ceterum concilia per

S. Caesarium hactenus congregata ad discipiinam
ecclesiasticam
 i
DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.
ecclesiasticam dumtaxat spectarunt a£ nwnc " videlicet,quem adversus Faustum eum
examinandum est,quid fecerit idem Sanctus
ad reliquias Peiagianec hseresis in Galtia
excidendas.
mgit eontra 35 TVon est dubium, quin circa hsec tempora
Semi-Pehgin
scripserit de Gratia et tibero arbitrio, errores-
not.
que Semi-Petagianorum refutaverit. Quippe
idtestatur anonymus, qui interpolavit Cata-
togum Gennadii de iltustribus Ecctesite scri-
ptoribus. Verba ipsa accipe ex catatogo me-
morato cap. 86, quse hujusmodi sunt Cassarius
Arehtensis urbis episcopus, vir
virtuteceleber, scripsit egreg-ia et grata valde,
etmonachis necessariaOpuscula. DeGratia quo-
queetliberoarbitrioedidittestimonia,divinarum
Scriptunrum, et sanctorum Patrum judiciis
munita, ubi docet nihil hozninem de proprio ali-
quid ag*ere boni posse, nisi eum divina gratia
prsevenerit. Quod opus etiam Papa Felix per
suam epistolnm roboravit, et in latius promul-
g-avit. Ploruit hic eo tempore, quo et Faustus,
Anastasio rempublicam gmbernante. Putavit
B olimBaronius in notis ad MartgroiogiumJicVC
verba esse ipsius Gennadii at atii postea sa- ; Norisius de S. Augustino defenso per Caesa-
tis ciare probnrunt, alterius esse, qui Catalo-
gumGennadiiinterpolavii.Adidostendendum
eelas utriusque sufficit. Audi ipsum Genna-
dium vap. 91 de Theoduio Moritur, inquit, : certius sit, quod subdit his verbis de iibro de-
hic scriptor ante triennium, reg-nante Zenone.
Hinc recte infert Pagius ad annum 490,
psisse Gennadiumsubinitiumimperii Anasta-
sii, etnonpost annum 494, cum Zeno anno 491
sitdefunctus. Jam vero Csesarius vixit usque
ad annum 54*2, tiiprobabimus, deeoque togui-
tur tamquam de defuncto. Non potuit igitur
heec scribere Gennadius, dum edebat Cataio-
gum suum ac ne postea quidem addere, cum
; nam Ecclesiam
nxdio modo sit verisimdc tam diu vixisse et
si eo usque Vitam prolraxisset, inerrores il-
los incidere non poiuey^it quos commisit hu- ,
juselogii scriptor .Eienim crravit primo eiogii
/nictor, dum dixitper Felicem Pontificem Cse-
arii Opus confirmatum, quod factum videbi-
musper Bonifacium II. Ery*avit iterum,
Csesariura Fausto prorsus contemporaneum
fingit. Nam, etiamsi annus emortuaiis Fausti
incertus sit, verisimile tamen non est usque
ad secuium vi vixisse, adeo ut obiissc videatur
juvene,aut forsan adolescente Caesario. Videri
potestGaUiaCiiristiana tom.i, col.
fuod if.i m- 30 Porro scriptores neoterici passim duo
letlexerwU
hic asser^unt, videiicet Cfesarium scripsisse U-
neoterui. ac*i
Ubrum pro S.
brum de Gratia et libero arbitrio, at.que hunc
Auguaiino iibrum contra Faastiun Rcgensem no-
Caesarii
I I ipiinwt min< s i compositum.Dubito sane quam
:
> n fuisse
ecnfra Fait-
i(uni •
maxime, an ultus umquam producturus sit
antiquum et idoneum horum assertorum te-
stem adeo id vehementer mirer, hsec tanto
: sunt proposita. Audi igitur pricfationem
consensu sc?'ipta fuisse a viris eruditis, tam-
quaiu indubia ct certa. Fortasse in illam opi-
nionem deducti sunt ex recitatojam etogio.
Attamen nexdrum inde consequitur nisi per
conjecturam omnino ievem et ambiguam, de.
suiwptam <\r titxdo ,qui prwfixus erat iibro cui-
dam Fausti. Audi Norisium iib. % Historiae
Petagiance cap.%%: Caesarius... librum edidit de
Gratia et libero arbitrio eodem prorsus titulo,
quem suo Operi Faustus inscripserat, ut praesen-
tissimo antidoto Rejensis venena expelleret, in
quo voiuinineS. Aug^ustini doctrinam adversus
Fausti insultus solidissime propupmavit. Hinc
celeberrimus illeEnnodiusTicinensis in epistola
ad Csesarium ait; " Tibi debet quicnmque ille
" scriptorum masimus, quod eum dote elocu-
" tionis amplificas ". Addit nobile scholion I3a-
ronius ad annnm nvin » Sanctum Augustinum : observandaproferre, etmanibus nostris subscri-
Augusti Tomtts VI.
57
:
impu- *UCTOtB
"^nantem defendit ». Ita Norisius magnifice i. s.
magis quam soiide.
37 Nam ut dubitare non possumus, quin *cd \$tud pi».
Caesarius in scriptis de Gratiaet libcro arbitrio ''" i
nonpo-
"»< aiKr/tio-
refutaveriierroresSemi-Peiagianorum,inter rum
irsttm»-
quos Faustus numeratur, ita neque ex eiogio tiio :
apudGennadium iituiiquesimiiitudine, neque
ex Vita Cffisarii, in qua de hisagitur
num. fcO,
neque aliundeprobaripotest,scriptis ittis C«-
: sarii Faustttm nominatim
fuisse refutatum :
sanctitate et cum nullus Fausti meminerit. Deinde, qv.od
cum Baronio huc trahit Norisius ex epistota
S. Ennodii, intetliginonpotest de his Offisarii
scriptis,nisiomnemevertamusordinem chro-
noiogicum epistota enim Ennodii scripta est
:
rirt-afiiuiitinrdi^citmEnnodiusineademgra-
tuietur Csesariotfem, qumiUicum Theodorico
Gothorumrege anno 513 contigerant. At tau-
data Cssarii scripta midtis annis sunt poste-
riora, utpatebit. Ennodius igitur de homdiis
Ca^sarii loquitur, non de scmptis de Gratia et
libero arbitrio. Nihito melius est, quod addit
rium nam, licet amator fuerit Augustini
:
ejusqucdorlr'nta\nuliusantiquorumasseruit t
calamum sumpsisse in ejus defensionem. An
perdito : Verum ethic liber mag-no cum Aug-u-
scri- stinianse scholse detrimento ad posterorum ma-
nus non pervenit an id, inquam, certius sit
:
ceteris,infra discutiam^ cum examinabo$ an
A<a?c Caesarii scripta diversa sint a capitidis
Arausicanis.
38 Vir Sanctus, quo de superiori loco vali- hahel coi\*i-
dius Semi-Pelagianos percuteret, ad Roma- lium /Jranti-
canum n.
recurrii, acccptisque inde
; fidei articidis de gratia ei ilhero arbitrio con-
ciiium congregavU Arausione,* in quo Semi- Ortoci
Petagiani errores condemnati sunt, fidesque
Cathoiica triumphavit. Conciiium ittud, quod
est Arausicanum u, habitum es^vNunasJulias,
Decio Juniore v. c consule, id est, anno Christi
dum dxxix, Felicis IVPapaanr, Athalarici Italiae re-
g-is apud Labbeum tom. I,
ni, ut est in titulo
primus su-bscri-
col. \fi66.Pr<rftfit Caesarius et
psit, post eum duodecim aiii episcopi, ac de-
mum viri itiustres octo, inter quos primus
Gatiiarum ac patricius
prtjcfectus preetorio
392 et 393. Liberius, Itaque celeberrimum fuit non nu-
mero personarum, sed contrita penitus hze- 1«'
resi Pctagiana et Semi-Pelagiana, secutaque
deinde summi Pontificis confirmatione.
39 Occasionem hujusce concitii exponunt ibiqur eutn
ipsi Patres in prtv/atione, simuique docent ab ^ih variaedlt
cn/xtHlade
apostolica Sede transmissa fuisse doctrinm
gtaiia vi libe-
capita, qiwe ibidem ad credendum fidelibus ro arbilrlo,
ipsam Cum ad dedicationem basilica quam
:
1
,
illustrissimufl prasfectns etpatricius filius no-
ster Liberius in Arausica civitate fidelissima
, devotione eonstruxit, Deo propitiante, et ipso
invitante, convenissernus, et de rebus, quie ad
ecclesiasticam regulam pertinent, internosspi-
ritaiis fuisset oborta collatio pervenit ad nos
;
esse aliquos, qui de gTatia et libero arbitrio per
simplicitatem minus caute, et non aecundum
tideiCatholicasreg-ulam, sentire velint. Unde id
nobis, secundum ;idmonitionem et auctorita-
tem Sedisapostolicas, justum ;w rationabile vi-
sum, ut panca capitula, ab apostolica. uobis
Sede transmissa, qu« ab antiquis Patribus de
sanotarum Scripturarum volurainibus in hac
prascipue causa collecta sunt, ad docendos eos,
qui alitcr quam oportet sentiunt, ab omnibus
12 bere
 58 DE S. C.ESARIO EPISCOPO CONF
fctCTOKK
bere debpremus. Quibus Iectis, qui hucusque terpretatione quorumdam
oboritur in Oallia- I)
J.S.
non sicut oportebat degratia et libero arbitrio rum partibus contra praedicationem Dei llomi-
credidit, ad ea, quap. fidei Catholicas conveninnt, nis frustra sinistra suspicio.
animnm snum inclinare non differat, Hisce hoc antistites Ghristi ultra Iseram con-
4-iiOb Vahniinaiy.
""''«• con
subjiciuntur capitula viginti quinque, hseresi sistentes, caritatis amore collecti, in Valentina grt .
9«'w, CUI c UBl
Semi-Pelagianxcontraria,qu3e una cum sub- civitate conveniunt ubi etiam beatusCaesarius : fliU interiunt
scriptionibus ibidem videri possunt uti et ; infirmitatis solitae causa, siout disposuerat, pro- 1
tennenifi

varia ad illa variorum annotata, pcrare non potuit. Cointiusad annum 53Gnum. provincix a„.
ftur ilia ipsn tiltitH
40 Laudati supra Benedictini in Historia 9 existimavii ViUe scriptorem hic memoria
:

sunt, qtix San-

€tu$ scripsi8se
litterariaFranci&tom.& pag.2Zbeansiimant,
f iapsum,et pro Valentina synodo substituen-
dietlnr de his capitulis Arausicanis agere intepolato- dam esse Arausicanam. At mirorviro erudito
rem Gennadii his verbis jam citatis De gra- : eam incidere potuisse cogitationem nam cia- :

tiaqnoque et libero arbitrio edidit testimonia rum est, atiam ab Arausicana designari sy-
divinarum Soripturarum et sanctorum Patrum nodum. Primo enim Ar*ausicano concitio in-
judiciis munita, ubi docet nihil hominem de terfuit Caesarius; h uic adesse non potuit morbo
proprio aliqnid ag-ere boni posse, nisi eum di- impeditus. Deinde episcopi ultra Iseram con-
vina gratia praevenerit. Ex quo consequitur, sistentes episcopi sitnt provincise Viennensis,
nullum a Caesario librum conscriptum de gra- qui non interfuere Arausicano, adfuere vero
tia et libero arbitrio, prxter hsec Arausicani huic Valeniino. Itaque, quod objicit Cointius
concilii capitula,qum Semi-Pelagianis erro- de conciiiis Valentinis, quze diu ante autpost
ribus, adeoque et Fausti, sunt opposita, et S. cetebrata notat, hisce minime obesse potest,
Augustini doctrinm conformia, aut po/ius ex cum alia sint ab hoc concitio, cujus Actape-
Augustini iibris fere desumpta. Fateor, hzec rierunt. Habitum autem videtur illud conci-
sententia plerisque scriptoribus neotericis est lium Valentinum sub finem anni 529, vet
B contraria, qui Baronium Norisiumque secuti initium sequentis : namque medium fuisse
asserunt, librum prseterea pro Augustini do- inter Arausicanum, cui obstrepebant aiiqui, E
ctrina contra Faustum a CaBsario/wme com- et ejusdem Arausicani confirmationem, in-
positum attamen dubitare vix possim, quin
; nuit Vita his verbis : Nam et beatae memoriae
vera sit, laudataque concitii Arausicani capi- Bonifacius,... calcata intentione jurgantium,
tulasintilla ipsa scripia Caesarii, de quibus prosecutionem sancti Caesarii apo-^tolica aucto-
agiturin Catalogo Genadii. Ad verba modo ritate firmavit. Apparet. quidem ex laudata
attendat studiosus tector t et id facite mecum Vita, episcopos iiios provincias Viennensis in-
deprehendet. itio non omnes favisse Caesario, statutisque
de gratia et
Auctor
41 ille ait : De gratia et iibero arbi- Arausicanis, hancque opinor causam fuisse
hbero orbi-
trio edidil testimonia divinarnm Scripturarum istius conventus. Prwvaluit tamen pars me-
ctmira
triti

Semi-Petagia- etStnctorum Patrum judiciis mumtii etc.Quid, lior; agente prse ceteris pro bona causa Cy-
n«. obsecro, suntcapitula Arausicana, nisi testi- priano Telonensi episcopo, ipsiusque Caesarii
monia de gratiaet libero arbitrio auctoritate discipuio.
Scripturse sacreeetPatrum antiquorum robo- 1 1 Demum
ad plenam victoriam de Semi- recurrit ad

rata? Andiverba postremo capitulo subjecta Pelagianis obtinendammultum conduxit con- Pontifieem C*-
saritit pro
apud Labbeum col. 1671 a.c sic secundum su-
: /irmatio summi Pontificis, per Caesarium pe- ton/irmatiow
prascriptassanctarum Rcripturarum sententias, tita et impetrata mense Januario anni 530. (Oncilii Arau-
vel antiquorum Patrum definitiones, liue Deo Pro confirmatione hac impetranda scripserat ticani,

propitimte et prsdicare debemus et eredere, Sanctus ad Bonifacium II, adhuc, ut puta-

quod perpeccatum primihominis inclinatumet bat Cardinatem, amicumque suum, ut is
,

attenuatum fuerit libcruin arbitrium, ut nullus apud Felicem IVpro confirmatione conciiii
postea aut diligere Deura, sicut oportuit, aut ageret. At, mortuo interim Feiice, Bonifacius
crederein Deum,autoperari propterDeum, quod ipseadPontificatum evectus, concilium Arau-
bonum est, possit, nisi eumgratia misericordise sicanum confirmavitj datis ad Caesarium iitte*
divinae prsevenerit. Itaque sive spectemus rem, ris, quee apud Labbeum cot. L689 notatse sunt

C de qua actum est in capitulis, sive formam viii Kalendas Februarias, Lampadio et Ore^te
ipsam capitulorum, sive doctrinam iis defini- viris clarissimis consulibus, id est, anno 530.
lam, omnia persuadent luvc ipsa esse scripta Initium epistoUc subjungo ad confirmatio-
Caesarii, dequibus toquitur interpolator Gen- nem dictorum : IVr tilium nostrum, inquit,
nadii. Frustra ergo quaeremus aliud Caesarii Armenium presbyterum et abbatem Literas tuae
de gratia et libero arbitrio volumen,cum ittud Fraternitatis accepimus, quas ad nos, ut appa-
numquam videatur in rerum fuisse natura. adhucsacerdotii mihi commissi, sub
ret, inscius

Concilium AsZEodem annoS.O&s&riusVasenseconcitium ea, qua

Deo tenemur, caritate direxeras
in :

Vase>i$e ob-
:
celebravit, sicut anno praecedente statutum quibus crcdiclcras ])ostulandum, ut id, quod a
murmurran-
tibut contrt*
fuerat inconcilio Carpentoractensi. Quinque beatie recordationis decessore nostro Papa Feli-

Cagtf (u«n in itlo conditi sunt canones quibus varise di~

; ce pro Catholicas oposceras rirmitate, mea
fidei |

Stmi- Pelagia- seiptime ecctesiasticae capita decemuntur. explic:ire + ur instantia. Sed quia id voluntas
nt>.
Inveniet itla studiosus iector apud Labbeum superna disposuit, utquod per nos ab illo spera-
coi. 1679 et seqq. Hisce pro temporis ordine veras, a nobispotius impetrares j
petitioni tuae,
breviterdictisdehocconciiio,quodpostremum quam laudabili fieri solicitudine concepisti, ca-
fuit, cui interfuisse legitur Vir sanctus, ad tholicum non distulimus dare responsum.
gestaadversum Semi Pelagianosrevertamur. \'} quid peteret Csesarius his
llisce subdit,
definft***
Cum damnati essent in concilio Arausicano verbis Indicas enim, quod aliqui episcopi Gal-
:
II
Ara>utcar\o
errores,quibusmuttihactenus firmiter adhse- Liarum, cum ceterajam bona ex Dei acquieve- vuvfh-mat.
serant, non leviter obmurmurarunt contra S. riut gratia provenire, hdem tantum, qua in
Caeanrium, cujus industria et auctoritate con- Christo credimus, naturae esse velint, non ffra-
cilium illud celebratum, statutaque ineocon- tiae ; et hominibus ex Adam, quod dici nefas
dita,non ignorabant. Horum testis est Vita est, in libero arbitrio remansisse, non etiam
numA6,in qua leguntur sequentia : Mnlti qui- nunc in sing-ulis misericordiaj divinae larg-itate
dem aeinuli surrexerunt, qui ejua resisterentdo- conferri:postulans ut pro ambiguitatetollenda,
ctrinae de gratia... Etcnim susurris et mala iu- confessionem
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTr
confessionem vcst.nm, qua vos e diverso fidem
reotam in Ghristo totiusque boasa voluntatfr ini-
tium, juxta Citholicam veritatem, pep praeve-
nientem Dei grati im singulorum definitis sensi-
businspirari, auotoritate Sedis apostolicsefirma-
rerau-*. Deinde interjeclis paucis ad proban-
dum fidem nobis esse e.r divina gratia, sic
prosequitur Quod etSam Fratermtatem tuam,
; quibus eadem in Contumeiiosum sententiaex-
habita collatione (Arausicana) cum quibusdam
sacerdotibus ftalliarum, juxta fidom ffaudemus
sens\s$eGiith.o\\Giim.AdjectisquealiiscontraSe*
mi-Pelagianos argumentis, deftnitionem con-
cilii Arausicani vonfirmat hisce verbis Qua- : At incertum apparet, an Agapetus ante exse-
propter affectu congruo salutantes, supra scri-
ptam confessionem vestrara consentaneam ca-
tholiois Patrum regulis approbamus.
fUO*f/, "'. « 48 Innuit auoque inferius Pontifexnon pau~
'/"-
ifctirioui
cosCa&snriorestitisse, quos tandem manus ve-
tcopit (/ui rfl-
ritati daturos ominatur, ita scribens His ita : iltam Contumetiosus ad Agapelum recurrere
irittrunf, ph
nom d> Semi- breviter assignatis, contra reliquas Pelaglani
/V/arjmnt* erroris ineptias, quas illa videtur epistola con-
rofiieflMOOir
tinere, quam a quodam tibi mandasti sacerdote
UlCKM rom.
transmissam,respondendum non duximus quia
B
speramus m sericordia divina, quod ita per mi-
nisteriura tuse Fratemitatisatquedoctrinam, in
omnium, qnos dissentire mandasti, dignabitur
cordibns operari, ut ex hoc omnem bonam
luntatem non ex se, sed ex divina credant gra-
tia proficisci,cura sesenserintid jam vellcdefen-
dere, quod nitebantur pertinaciter impugnare.
Vera vaticinatus est Pontifex nam, ut habet ; nihilob appellattonem de exsecutione prseter-
Vita, donante Chriato paulatim ecclesiarum an-
tistites receperunt, quod optaverat diabolus re-
pentina animositate ces>are. Magnasane hsec
est S. Caesarii gloria; ita ut deeo ausim af/ir-
mare, alios quidem Patres uberioribus scri-
ptis contra hsereticos dimicasse, nullum ma-
jori certasse prudentia, feliciorique c.ritu, ac
demum pleniori mctoria, quam ipse certave-
rit contra Semi-Pelagianos.
% V. Chronologise pars ultima us-
que ad morlem Sancti : mortis
tempus examinatum.
/V oc dit •;,,. Sanctus,post victoriam de Semi-Pelagianis
"ii Conhitne- relatam. oum m.orum ssque ac fidei purita-
HOium, gueni
tem cordi haberet, aliam ingressus est dimi-
«x Mnieniia
cationem. Contumeliosus episcopus Regensis,
•/oannii Pa/w
cpiicopafupri- qui plerisque conciliis per Caesurium habitis
interfuif, sanctitatem professionis suasvariis
criminibus deturparat. Contrakunc Virsan-
ctuscum episcopis Gallis secundum canones
processit, processumque misil ad Romanum
Pontificem, vt de episcopatu dejiceretur Con-
tumeliosus tamquam itto gradtf indignus.
, stituat absolutum. Delegaturi onim, Deo nostro
Hinc Joannes II ,qui Petri cathedrse tuncprm-
sidebat,anno 534- ad Caesarium hujusmodi dedit
Utteras Caritatis tuae litteras animo libenti su-
: ne justitiae, omnia quae apud Fraternitatem
scepimus, in qnibus corporeas necessitates alle-
gans,etiam quaesacriusille,qui lapsusest,fecerit
indicasti. Dolemus de emissione pontificis, rigo-
rem tamen canonum servare neoesse est. Atque
ideopraedictum abepiscopatusordinenostra sus-
pendit auctoritas. Neque enim fas est poHutum
criminibus, sacris ministeriis deservire. Sed, te
ordinantc, in monasterio dirigatur, ubi delicto-
rum memor in pcBnitentia lacrymas efFundere
non omittat,utab eb,qui omnibus miseretur,Do-
mino nostro Jesu Christo misericordiam valeat
promereri.In eujuslocum visitatorum constitui-
59
te, donec proprium ecclesia, quae evacuata est
ejua sacerdotio,mererevaleafrsacerdotem..fffizYa J.S.
est fuvc epistola apud Lahbeum tom. 4, col.
1756, et 1757, ubi reliqua vuteri possunt.Prze-
mittuntur dum alise epistolae ejusdem Pontifi-
cist alterx ad episcoposGallix,alterx adpres-
byteros et diaconos Contumeliosi episcopi, in
primitur additque inposterioribusPontifex,
:
curam hujusce mCaesario commissam.
4<s Contumetiosus a prima at illc appelUt.
sententia appel-
ad Pontificem:
lavitadAgapetumJoannisPapxsuccessorem.
cutionem sententige jam esset Pontifex imo, :
cum litterae Joannis datse sint mense Aprili
anno 534, id est, plus quam anno integro ante
pontipcatum Agapeti, parum est verisimile,
eccsecutionem tamdiufuisse dilatam, ut ante
potuerit. Hoc observatum oportuit, quia Con-
tumeliosus conquestus est apud Agapetum,ap-
pellationi su& non delatum !ae kT\o t sed,ea non
I
: obstanle, sententiam exsecutioni mandatam.
A udi ksec ex epistolaAgapeti mox assign andai E
MeliusautemfeceratPraternitas twiJnquitPon-
postcaqnam Sedis apostolicae appellatio-
tiff'x,<\
vo- ne interpnsita desideravit examen, circa perso-
nam ejusa tempore sententias nihil permisisset
imininui, ut esset integrum negotium, quod in-
terposita provoeatiorie quaereretur. Ratio, cur
miserit Caesarius, er divtis factleeruitur vi- :
delicetquod adJoannem appeilaret,a quojam
erat damnatus, quique oninem sententise eco-
sequendcc ciiram illi commiserat. Si hanc ad-
mittimus conjecturam, idi eam admittendam
temporis ordopersuadett nihil sane erat, quod
in facto Csesarii reprehenderetAgapetus,nihil,
quod improbaret.At verisimile est, Agapetum
ignorasse sententiam ab antecessoresuo fuisse
seu latam seu confirmatam, indeque factum
esse,ut et appeltationem admitteret, etscribe-
rel Caesario, melius facturum fuisse, si post
appettationem ad exsecutionem non proces-
sisset .
4S) fuerit, cnr ap- Agapttu* «II-
Verum, quidquid causse
peltationem admitleret Agapetus, certum est frm uppcUatia-
ntm aimittit
admisisse nam litteras dedit arfCaesarium xv
:
F
Kalendas Augusti, quas sic exorditur apud
Labbeumcot. 1798:Optaveramus,Frateraman-
tissimejUtepiscopiContumeliosiopinioneintegra
permanente, nec tibi dudum rierct noressitas ju-
dicii,nec nobis causa censendi... UnoY quatenus
prsesumptione, sicut asserit, innocentisa ad ap-
pellationis volnit auxilium convolare, orationi-
bus assiduis hoc innitamur* ut eum co^-nitio- * forte enita.
omninm mur
nis itorata: beneficinm gratulationi re-
adjuvante, sumus examen, ut secundum cano-
num venerabilium constituta, sub consideratio-
tuam de hujusmodi negotio acta g tav< sont,
diligentfssima vestigatione flagitfentur.
60 Deinde, ubiprobare conatus erat mquum rt judicet le
hltut Urn fcti-
esse,ut iterum audiatur reus,addil sequentia:
•
hit : »rd nnn
Episcopnm Contumeliosum, reddita sibi modo conftaf, an
proju-ia snbstantia, suspensum interimvolumus mutata tit ten-
abadministrationepatrimoniiecclesio itjci,etce- (entia.
ibi viderat
lebratione Missarum quia id, quo
:
I
judioio fuisse sublatum, g-Ioriosius, si ei veritas
suflPragaturjudicioreceperit^quam usurpationi-
bus occuparit./te#0Mfl ibidem videri poterunt
Porro non constat omnino anPonUfea>judice&
t
re
 60 DE S. (LESARIO EPISCOPO CONJ
ADCVOMk
re rera in Galliam miserit nedum an aliquid renun
J.S. ; oculatus, in epistola ad Viventium epi- I)
fuerit mutatum in sententia eontra Contume- scopum, quam ex Ms. codiee Arelatensi edidil
liosum lata.Attamen vix dubito,quin Cassarius Mabitlonius tom. i Annalium pag. 68;S. Epi-
Agapetum de omnibus rectius informaverit, stotam ipsam accipe Domino meo Viventio
:

doeueritque omnia ex sententia Joannis Papee episcopo Mesianus omnium humillimus,

solo
a se gesta. Deinde, cum Joannes Papa cano- nomine, non presbyter, in commissis pro-
officio
nes transmisisset ad Caesarium, secundum ficere. Lectis, carissime, dilectionis tuaelitteris,
quos procederc deberet in causa Contumeliosi, quam dulce, quaraquc suave in eremo sapuerit,
ex iltis scriptum composuit, gravi verborum rescribendo tibi explicare nou valeo. Quomodo,
et sententiarum pondere instructum, quo pro- vel quemadmodum, quam nostrum
vel felix iter
bat clericum quemcumque de adulterio convi- Deo ordinanfe prosperum fuit, ipse me me-
et
ctum in gradum pristinum numquam esse re- lius nosti. Sed quid postquam a nobis secessisti
stituendum. Scriptum illud cum dictiscano- parens dictis Magistri nostri, immo etiam pra-
nibus exstat apud Labbeum col. 1 757 et seqq., ceptis apostolicis, contigit, nolumus tc latere,
et eruditi passim existimant illud esse Csesa- quam honorificum est laudare ma<rnalia Dei.
rii, cujus zelus et stylus
in eo relucet. Nidlum Nam cum die septimo, postquam a te decessi-
quoque videtur dubium, quin vompositum sit mus, in locum quemdam venisseraus, ubi erant
contra Contumetiosum. At non eeque certum prata satis amoena et delectabilia, necnon fon-
est,Romamne transmissum sit adPontificem, tis rivus subterfluens; ibi Missarum sollemnia
an vero delegalis ab eo judicibus recitatum. sollemniter celebravimus, eo scilicet die, quo
Ceterum Baitletus, qui ad xxvn Augusti in ag-ebatur festum doctoris eg-reg-ii beatissimi Au-
Cassario col. 425 de hoc facto disserit ordine g-ustini, cujus monitis et excmplis salubritcr
perturbato nam refert sententiam primam
; nos pius Magister in scholis rectitudinis instrue-
B exsecutioni mandatam post delegatos ab Aga- re solet.
peto judices, idlerius inferre nititur exhoc 53 Cumque inibi pernoctaremus, circa noctis apparttionem
factOj episcopos Galtiee exseeutioni mandasse lioram mediasadest Dominus,ducens secum C*snrio fat-
Pe-
sententiasmon obstante appellatione adPonti- trum pium, Paulumque doctorem
jiiscatorera (am

ficem. At istud non sequiturexhac historia, eg-reg-ium, Herraen vero martyrem gloriosissi-
prout vere a nobis relata est ; et numquam mum, et Augustinum prasdicatorem eximium :

probare ^JOtiussct Bailletus, perrexisse Csesa- in quorum adventu ego miser et infclix pecca-
rium adexsecutionem post admissam ab Aga- tor pra^ odore miriflco et luce incomparabili
ex-
peto appettationem, ticet fidenter id narra- perg-efactus sum, non meis meritis exig-entibus,
veril. seduttesti.s existerem veritatis. Tunc Dominus
Liitet-.f Aga- 51 Alias eodem die responsorias ab Agape- vocat mag-istrum nostrum ex nomine, ita di-
peti ad C#sa-
to accepit Caesarius,^-
quibus immensa Sancti cens Csesari, excole vineam tibi commissara, et
rium, u(t et
:

Vigilii. inpauperes misericordia rursum innolescit.
Non pepercerat hic sacris ecclesise swe orna-
mentis, ut indigentibus subceniret nunc ve-
roconsuluerat Pontificem, an liceret prmdia
ecctesiastica disty*ahereeumdem in finem. At
respondit Pontifex id minime Ucitum essejjcr
canones. Litterx ejus habentur apud lauda-
tumLabbeum tom. 1, eoL 1798, quarum ini-
tium subjango Tanta est, Deo propitio, ct ad
: ximus, divino insistentes labori. Cumque nou-
ea libentissime concedenda, quae alimoniis pro-
ficiuntpauperum, et circa tua; Frateruitatisaf-
fectum, nostra devotio, ut onorosum nobis nul-
latenus esse judicemus, quod annui vestris de-
amputa amputanda, et enutri enutrienda, quia
nummus remunerationis
tibi debitus non tar-
: dat; etage pcenitentiam, quia memoriara mar-
tyris Hermetis, quam in praesenti habes, inter
saeraMissarum mysteria, cujus festum a fideli-
bus hodic venera' ur et colitur, neg-ligenter obli-
vioni tradidi^ti. Et iis dictis, a nobis abscessit,
benedictus per omnia. Mane autem facto surre-
dum expleto divino officio, plura et pluriora so-
lito nobis insinuasset; tandem postEuangclicam
admonitionem, trahens loug-a suspiria ab alto
pectore, sic cxorsus est Va? mihi misero, quia
:

Sed revocant uos vencranda

sideriis postulatis. ex triennio infeliciter oblivioni tradidi memo-
Patrum manifestissima constituta, quibus pro- riam martyris Herraetis, variis et inauibus fa-
hibcmur, prsedia jure Ecclesiae, cui nos omuipo- bulis occupatus! cujus memoria non dcrelinque-
J tens Dominus prseesse constituit,quolibet titulo tur in aeternum. Sicque verbis finem imponens,
ad aliena jura transferrc. Qua in re vestrae quo- convcrsus ad altare studet coepta pcrficere.Quod
que sapientiffi credimus esse gratissimura, quod ego ferre non valens, libera voce prosecutus
in nullo contra priscae definitionis constituta vel omnia per ordinem, sicut videram et audieram,
regulas, pro qualibet occasione, vel sub cujus- coram cunctis edixi.
cumque person» respectu, veuire praBsumimus. 54 Expleto divino officio, erexit nobiscum la-
Exsiat prwterea apud Labbeum tom. 5, col, pidem in loco illo, ubi llermeti mo'-
Dominus ei apparuerat, .
UaMM-
293, et iil4- epistota Vigilii ad Csesarium, data et super eum
crucis DominicaB intixit vcxillnm.
vi Martii anm'538, id est, eo tempore, quo Vi- Inde ordinatis omnibus et praspositis, nobis
gitius legitimus necdum erat Pontifex, qua abeuntibus, obvius occurrit presbyter Catorro-
Sancto eura demandatur paenitentiam impo- scensis ecclesiae, Ursus noraine, a quo die lllo
nendi cuidam incestuosis nuptiis contamina- etnocte benigne recepti sumus cujus puerum, :

to. At hinc non constat, an Sanctus noster ati-
quid hac in re egerit, ac ne quidem, an Sedem
apostolicam ea de re consuluerit. Fortasse
VigUius hac ratione Caasarium suis partibus
conatus est adjungere illeque cavit, ne susce-
; Arelato i^ervenimus, ubicum magna g-loria ab
ptione causce ponlificatum ejus agnosceret.
Hefert Afeista- 52 Priusquam de tempore feticis obitus dis-
nui ^ancli rft-
serere aggrediar. jtwabit hoe loco interpone-
ifipuuj
re apparitionem Sancto obtatam, templumque
ea de eausa slructum et dedicatum S. Her-
meti martyri. Narrat fucc omnia Messianus
presbyter, unus ex Vita> scriptoribus^et tesiis
te prcsente, per ecclesia; cancellos elapsum,
subitoque a da?monio arreptura, domnus noster
Magister pise eruditionis liberavit, qui etiam
adhuc superstes vobis famulatur. In cra.stinum
omuibusj tam clero quam a populo, honorifice
suscepti sumus, quibus et benedictiouem et
pacis osculum dedit, et salutatiouis Iitteras a
Sedeapostolicaformatasrecitavit.Post h«ec cum
apparatu necessario ad locum supra scriptum
rediit, ubi ecclesiam construxit in honore bcati
Hermetis martyris, quam jure perpetuo Arela-
tensi
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AtFGUSTI 61
tensi sedi deputavit j in cujus consecratione lum. Annus igitur emortualis S. Caesarii fuit tUCIOKB
octavis Paschae te adesse voluraus et oramus ; 512, in quem hodiedum passim conspirant J.S
ettuncde his atque aliis plenius conloquemur. eruditi. Dc gestis vero Sancti ia morbo su-
Ora pro me, pater carissime, ad Dominum. Mi- premo, morteque ipsa et sepuitura agiturin
rum quidem apparet,nihil dehar apparitione fine Vitse.
in Sancti Vita reiatum esse, cum Messianus
units sit exVitze scriptoribus. Attameninde
satis argumenti non habemus, ad fidem epi-
stolse abjudicandam potuit enim Messianus
VI. TestamentumSancti : scri
:

id de industria omittere obrationes sibi notas. pta posteris relicta : discipuli

Fides autem episloUe confirmatur ex Vitatib.
2, num. ubiagitur depuero Ursi pr esby-
16, %
epitaphium.
teri sanato. Ceterum non improbabileest, ri-
sionem contigisse,dum Sanclus circa initium
anni 514 Roma revertebatur Arelatem nam : Testamentum S. Caesarii edidit Baronuts
id innuunt litterse sahdationis a Sede aposto- tom. 6 Annalium ad annum 5U8, Cujus, Tettamentum
lica formatcB, quas Arelatem attulisse dici- inquit num. 27, exemplum petitum e\ archivo Sancti a va-

tur. Fundatio autem templi S Hermetis et ecclesiaj Areiatensis, exscriptum per Claudium riit edUum,

dedicatio posterius factee, sed tempore nobis Saxi notarium, accepimusab Archidiacono Are-
non satis noto.ltaqueadannummortisexa- latensis ecclesia; Franciscu Clareto, Komys cum
minandum progredior. esset. Notat jwceterea ibidem, in die saltem
Buplici ratio- 55 Non immorabor refutandis erroribus il- et consule, et ipsius Ciesarii atque testium sub-
neoitendilur,
mortem Scmcli
lorum, qui putaverunt Ciesarium vixisse se- scriptione esse decurtatum. Ante num. 23 di-

B culo quod illi sufficienter jam refutati

vix, xeratyiitud esse uonnihil mendosum, et pulvere
sint ab aliis ,eorwnque error ex toto hocCom- exesum. Idem testamentum deintfr ediderunt
mentario abunde jjateat. Quare tantum pro- Saxius in Pontificio Areiaiensi iu Cassario,
babo mortuum esse anno §^%,et ad opinionem Vincentius Barralis inChronotogia Lerinensi
parum hinc distantem breviter respondebo, apag. 26s Holstenius ; in Codice regularum
Mortuus est Sanctus, ut testatur Viia lib. 2, part.3 a pag.-'rZ,etCointius inAnnalibusFran- E
num, 84, xxvn Augusti, triginta annisplene corum ad annum 54-2 num. 23. Dignum sane
evotutis post constitutionem monasteriisui, est, quod hoc etiam ioco legatur. Quapropter
et die unopostdedicationem.Hinc,cumde- ittud ex ediiione Baronii subjungo.
dicatio iila facta sit xxvi Augusti, non alio 5S Pax ecclesia; Arelatensi. Ca;sarius episco- in ij uo CIIDI

anno videtur contigisse, quam 512 illo enim : pus presbyteris et diaconibus^sanctaeac venera- antntito »uc~

anno xx.vi Augusti incidebat in Dominicam, bi]iCa?saria3abl)atissa',quamdorniuusperineam

rtntfin imtiuut
ut patet ex iittera Dominicali, quse tunc erat parvitatem in monasierio nostro praeposuit, montMttrtnm,
G. Prseterea dedicatio fieri nequiit anno 513, ac universae coiig-ivyationi, qtiam ibiDominus
quo ex atiorum opinione factam oportuit ,
suagratia co!locavcrit,in Dominoajternamsalu-
cum iilo anno mense Augusto in Itaiia esset tem. Cum ecclesiastica pictasconsurtudiiiissuffi
Caesarius, quemadmodum facile coitiges ex rem faciat ordinabilitcr, scilicet quo peregrinis
gestis ejus cumTheodorico rege etSymmacho et destitutis opem largitionis impendat: quanto
Papa § 3 reiatis. Rursum coniingere non /jo- mag-is cum opportunitas aut necessitas iuerit,
tuit anno 511 nam nuiio modo verisimile est,
: utsanctisquibusqueetDeum timectibus aliqua
monasterium jam tunc perfectum fuisse,cum largiatur, amplius debetpia misencordiaesuae
anno dumiaxat 510 urbs obsidione fuerit ti- viscera dilatare? Et ideo juxta hano epistolam,
berata, deindeque monasterium resedifleari quam manus nostrffl subscriptione roboravimus,

cceptum. Heec igiturprima sii ratio, qusePa- cuique dicm et conbuicmsubtusadjccimus,Deo

gio ad annum «44 num. Ssoia suffecit, ut di- dispensante, hoc testamentum meum coudidi,
ceret, hanc epocham esse certissimam. vel manu propria subscripsi, atque jure pr»to-
56 Altera hujits epochas ratio producta est a rio, vel jure civili, et ad vicem illorum codtcillo
*>»inigis$c ann»
»4*2. Boitando ad xn Januarii in Commentario de firmavi. Ego Cajsarius peccator, dum dcbitum
S. Cresaria num. fi, jjrltlurque ex temjwre suc- humanffl carnis reddidero. cunctum monaste-
cessoris Auxanii. Quippe exstant iitterse Vi- rium Arelatense S. Joannis, quod eg'o condidi,
gilii Papse adAuxanium successorr,,, Cfflsarii, subpotestate Arelateusis pontiticis canonicesit,
daise xv KalendasNovembres,iterum post con- heredemque meum esse volo ac jubeo. Ceteri,
sulntum Basilii viri clarissimi, id est, annoh^A, cetersBve exheredes sint.Totum quod cuiqueaut
quibtts scribit, accepisse se litterasde ordina- per hoc testamcntum meum dedt-ro, lcga\ero,
tione Auxanii, pallioque et aliis pereumpe- darive jussero, ut detur fiat. Ceteruui autera,
titiSj pertatasque cas a Joanne presbytero et Arelatensem episcopum coheredem meo mona-
ieredio diacono, Jam vero non est probabite, sterio reiinquo quosque liberos, quasque libe-
:

inter xxvn Augusti rt xvm Octobris peracea ras essejussero, liberi, liberfflve sint omnes.
fuisse tam midta diversaque, videlicet electio- 59 Egotamen cum nihil de parentum bonis rt vetUmtota
nem ordinationem episcopi metropotitani,
et habuerim, hoc testamentum meum prfflaumere quxdam adit
missionem legatorum cum litteris ad Pontifi- erubui illa tamen me sententia compulit, ut tt-gat,
:

ce,,t, eorum Uer Arelate Romamet accessum plerosque, Salvatorfs formidanda, qua iniqui
ad Vigttiian rt hitjus resptmsunt, cu,,i h.vr auditnrisuntdicentem; Ite in ignem fflternum,
omnia tarde et maturo consitio fteri soieant. pietatis afiectu aliquid ecelesi»me»contulisse.
Negat quidem hanc consequentiam Norisius Et nc forte post obitum meum aliqnide parenti-
in Historia Petagiana lib. 2, cap. 22, conien- bus meis, ex<-eptis iisrebus, quas illispro elo-
aitque quinquaginta duorum dierum spatio g-iisdonaro,inquietareprffisumant,cui prasum,
peracta esse omnia, adeoque Caesarium anno ccclesiam ideo banc voluntatcm nn-ain tractare
:

313 tantum esse defunctum: at parum proba-
biliter, etiamsi omnis aiia deesset raiio, xd fa-
cite patebit consideranti ,quam mutta peracta
oportucrit intra brere iliudtemporis intervttt-
amplius desideravi, qua de parentibus meis, ne
apud ipsum monasterium prfflfatum,vel pontifi-
cem Arelatensis ecelesiffl, pr»ter id, quod iUia
\lcdero ac dederim.prujsumant requirere.SanctO
et
 ;

62 DE 8. C.KSAIUO KPISCOPO CONF.

tUCTOftl
etdomino meo archiepiscopo, qtii mihi indig*no ettrecentorum modiorum camposreservavimus: D
J s
digne successerit, licetomnia in sua potestate ita quod snpradictum monasterium , tantum "'. ?«* iUi
Bint,tamen si lubetel dig-num ducit, imlumen- modiatas dc terra, quam eg-o plantavi, habeat «rant dontu*,
eidom perm«-
ta paschalia, qine m hi datB sunt, onmia illi modiatas quadraginta; et dc vetere vinea vix
neant.
serviant, simul eum
oasula villosa ot tuniea, vel triginta aripennes contulimus : ag-ellnm Galli-
gralnape, quod melius dimisero. uVliqua vero cumanura, Mcrcloanum, vel agellum Gemellos
vestimenta mea, excepto birro nmiculari, mei cum stagnis et paludibusoum omnijure et ter-
tam elerici, quam laici, cum gratia vel ordina- mino suo, et pascuum in campo Lapideo, vcl si
tione domini archiepiscopi, sibi, ipsojubente, qua alia sunt, vcl campum in
super Trifinitio
immodonantc,dividant. Ea vero, quas monaste- viam munitam, vcl reliqua quftcumqne sunt
rioante per donationem contuli, nunc affirmo : ag"ellum Orvedum, et a^ellum Martin atis, et
et si cui aliquid pcr epistolain, aut per pita- agellum Silvanum, in quo est sita ecclesia S.
cium, aut verbo, pietatis intuitu contuli, vaiere Marias de Ratis, etag-ellum Missiaraanum, cum
volo. omnibus sibi pertinentibus pascuis, paludibus,
monasterii cu 00 lloc etiam assneto precor, quatcnus cel- cum orani juro ot termino suo, sanotse tu® ec-
ram tufrpRtm lam, quam bonre memoriffi Augaistus subdia- clesia3 rcservavirans in stipendiis carum. Unde
HM conus inatrioS.Stephani euntibus parte dextra te, 8. pontifex, adjuro, ut si Deus omnipotens
habuit, provisoribus momsterii proptcr custo- per manus timentium sanctse matri Keclesice
se
diam illorumfirmam D.archiepiscopus perpetuo monasterium sanctarum virginum tliquod ma-
dignetur jureconcedere itt ut cmi sibi succe-
: jus bonum dederit, tua sancta dilectio unum ab
dendam monasterii provisores habeant. Et hoc altoro non disjungat. Si vero (quod Deus non
specialiter volo, et ita, dominc archiepiscope, patiaturj congregatio ibi aut congregata non
precor \ sive provisoj-em ad monastermm, sive fuerit, aut forte postea (quod absit) cum con-
prcsbytcrum ad basilicam S. Mariae nullum gregata fuerit, esse desierit, ad matrem eccle-
alium babeat congrogatio sancta, nisi qucm siam rover antur.
B E
ipsa elegerit, vel ordinari pptierit. Et licet de 63 Hsbc quidemego, ut timori meo satisface- tiemum qux-
tua, D. archiepiscope, pi^tate praesumam; ta- rem, sctipsi. Nam absit, ut de tua, piisshne ilamaHitktjKt.

men ne forte oontra monasterium nostrum ali-
quorum suggestiones importunas habeatis
adjuro vosper Patrem et filium et Spiritnm san-
ctuin, et per tremendum diem judicii, neum-
quam apud vos praevaleat hostis antiquus, aut
ancilias vestras contristari acquiescatisjautali-
quid illis auferri de iis, quae possident, eisque
contulimus, permittatis qnia Deopropitio non
: darivolo. Domino meo Looni presbytero manu-
sine discretione veljustitiaquibuscumquessecu-
laribus jure directo resecclesiae vendidirausjnisi
hoc tantum,quod ecclesisB minjus utile et infru-
ctuosura est. Et qnod animabu^ sanctis et Deo
vaoantibus cum sanctorum fratrura consensu
pontifex, inscientia inculperis : quia (ut supra
, jam dixi) pictas divina concessit, ut per meam
humilitatem immunitas ecclesiaa iu tot oapitibus
daretur.Quod monasterio cum fratrum consensu
dedimus, per hanc voluntatem mi am confirmo.
quem ipsa
Ancillae nostras Caesariae abbatfssa^,
fecit,mantum majorem, quem de cannabe fecit,
terg-ium dari volo. Domino meo Cypriano epi-
Boopo mantum, et cunctorum meliorem, dari
volo. Quidquid servo meo Briciano contuli,
nunc per hoc testamentum meum confirmo.
Agritia pui 11 meapropria libentissime mona-
1

velsubscriptione tribuimus, pcrpetuo illis jure sterio S. Csesaris abbatissoa scrviat : et vere
permaneat. gariolas, quas illis vel parentibus eorum dedi,
nuxe commeti' 61 Vosvero, dominse filiohe, per S Trinitatem conrirmo.Omnes cubicularios meos tibi,domine
dnt. inseparabilem,et per Doininj nostri JesuChristi coramDeoet angelisejus coramendo.
episcope,
advfutum adjuro, ut pontificem, qni mihi in- 64 Cointius ad annum bl-Znum, t\ suspe- Voee» qufdai
digno, ordinante Deo, successerit digne, omni ctam habet vocem archiepist opus in testamento obscnrioret

affectu ut dominum rog-etis, ao pura mente diii- positam, putatque rectius legendum esse epi-
gatis, ct ne per vestram contriste is inobedien- scopus, quodnon improbabile apparet, cum se
(' tiam. Confidimus cnim de Dci misericordia , ipse sic vpcet ms&tms.Conftrmat hanc corre-
I

quod omnibus sacerdotibus, quibus reli^io-

ita
nis collatioest, castum amorem impendat, ut
nihil vobis, quod ad sustentandum corpu-
Bculura opus cst deesse permittant.
, Te
iterum atquc iterum, pontifex optime, rogo
gratia divina prsefati monasterii u1 curam ma-
ximam habeas, et famam illarum cum grandi
chonem Dionysius Sammarthanus tom.&Gal-
lim Christianm in instrumentis col. 501, ubi
testaturin exemplari Ms.ad se misso semper
legi episcopus. Accipe et vocum quarumdam
barbararuui eccpositionem. Num. 59 cmtistiti
successuro datur casula villosa ettunica vel
Galnape. Fariesumitur casula at cumvestem ;

pietate satagas provideri. Quod si alioujusper- designat, supremam fere significat : et nunc
sona injustum tibi dederit consilium, cumau- qaidem plerumque significat supremam ve-
ctoritate respondendum deprecor: quiahoc,quod stem sacerdotis Missam celebrantis; at eo
episcopi agitur verbo,non solum auferri non de- tempore, quo Ksec scripta sunt, /requentius
bet, verum etiam necomnino potest tumprav ;
designabat vestem talarem, qua episcopi, cle-
cipuc quia et hoc ipsa S. Papse Urbicani suasit rici, monachique utebantur extra Sacrifi-

auctoritas, ut hoc de te sancto el domino meo
poutifice credam. Numquam enim apud te prse-
valobit tam iniqua suffgestio, ut contrajustam
voluntatem qualisoumquearitistitisproineosiu-
dio aubstantia ad te multum
duplioata Additur ad hoo, quod Deus mise-
sit.
cium, aliave officia sacra. Atque hoc sett.su yo-
cem hic intelligendamexistimo, Adi Glossa-
rium Cangii ad vocem casula. Vox autem vil-
\om, quee additur,significat iltam panni serici
profecerit,etprope speciem, quam Gatli velours nominant. Tuni-
ca, ait Cangius in Gtossario, vestis sacerdota-

ricora per parvitatem meam, etiam immunita- lis, quam duplicem iuduuut episcopi subter
temtributomm, tam juxta urbem et Lnfra,quam casulam, ut est apud Amalarium, etc. Idem
etiam in suburbanis et villis ex maxima parte auctor ad vocem (Jalnape varia disserit, et
conccssent. stragulnm fere exponit at illa significatio
:

62 igitur Aucharianum, undc par-

Agellum huic loco non quadrat nam videtur ipsavn
:

vam particulam monasterio dedunus,multa ser- tunicam alio nominedesignare.ForteQB.lrmpe

vamusjnam plusminus centum aripeiraesvincae corruptum estex ga\bi\u\i,tunicaquesic rocata
 ,

DIE VIGESIMA SEP' riMA. AUGUSTI. G3

a colore sublucido>subatbo et patiido, qui color proptcr illud quod dicitur Nemo militans
sti, : illCTOHI

est galbaneus. Certe g-albana vocatur vestis Deo implicatse ncgotiis sccularibus, ex caetera. J. s.

qittvtlam apudjuvenatem, in lioc versiculo : 88 In omnibus, juxta Apostolum, temeti- '' 'tu mperiori
Caerulea indutus scutulata et galbana rasa. psam exemplum bonorum op;rum; vita-
praibe > .JlirnflUfll,
trevittrespo- 65 Obscurum quoquiiest quid vestimentiper t
quc tua velut prnnatum anirnal ad alta sernper
nuniur.
birrum amicularem designet ibidem Sanctus : per desiderium evolet, per vcrbum resonet, lu-
nam pturimas luvc vox signiflcationes subiit, ceat perexempIum.Cum veroadannuntiandum
utvidereest apud Cangiumin Gtossario. Ba- verbum Dei te sororibus affectaveris,seu pro uti-
ronius ad annum 261 mulfa de birro dispxdat, litatc animarum, tenoreque Regulte constituen-
etnum. 44«// eo humeros tantum tectos fuisse do, necessitas incubuerit altercandi, priuscauta
et brachia: ai eo sensu hic siuni c i.r potest cum ,
cousideratione pensa, utquod ore promis, factis
in Vita tib. % num. 10 narretur, birrum C»- impleas; ct quod aliis prfiedicas, operibus prse-
sarii arreptum fuisse a Libcrio sauciato, vul- beas. Scilicetut in tuishumerisatquecervicibus
nerique impositum, quod intelligi non potest priussentias, utrura gravibus aut le vibus oneri-
de vestimento tam brevi. Malim itaque iiicper bus colla sororum onustes. Verbi gratia, si )c-
birrum intelligere indumentum lineum, quod junium super quotidianum, vel abstinentiam
vulgovac\\Qtwivi a voeeltaticarocchettonomina- extra consuetudinem, ncc non, utassolet, plus
tur.Paullo infcrius per pitaeium charta venit solito in synaxi psalmos plaouerit decantare.
intelligenda aut schedula nam et sensus id : Prior in ecclesia inveniaris, postrema exeas. Pri-
innuit,et vocem frequenterita sumi docet Can- y
ma suscipias laborem, posterior solvas, et in
gins ssepejam taudatus M intus vero, vel man- quotidiano corporis alimento atque communi
tuin, quod num. 63 recurrit, pallium signi/i cibo par sis his, cum quibus pari in mensa uteris
B cat. Mabillonius tom. 2 Annatium pag. 2715 consessu,iisdemdenique, quibus sorores, fercu-
mantosinterpretatur casxi\a$,necmale ibidem, lorum saporibus delectare, et aeqiuilia vobis ci-
opinor. Mantum fuisse prsecipuum ornamen- baria potionesque communes cxhibeant ili.-cofe-
Bl

tum episcoporum observat Cangius ad eam- rae vel piuceruas : primatumque tuum, quem
demvocemMwwwtQYgiwm est iinteum ad manus prior ad meus im tenes, primaad virtutem par-
tergendasin sacris ofjlciis. Demum quid infra simoniae vindices : ut abstiueutiam, quam lin-

designetur per ^ariolas non perspicio. Forte gua proxima3 fauces vel viciuus sen-
prffldicat,

vox corrupta est, aut una in duas distracta, ut tiat stomachus ue forsitan subdita? audientes
:

vereguriolas iegi posset, si ilta vox meliorem tacitis cogitatiouibus dicant O quam pulchre :

formaret sensum. uobis abstinentiam praedicat plenus venter, et

Stripta Suncii (iii Scripta S. Csesarii exstant nonpauca : at coutentasuos jubetesse vilissimis cibisacpo-
ea omnia enumerare instituti non estmei. De culis, accuratis cibis pooulisque refertum g\it-

utraque ejus Reguia, scriptisque contra Semi- tur, et eructans: enim de abstinentia pra5-
illa

Pelagianosjam disseruimus. Quae insuper ad dicatio acceptabilis est, quamlurida jejuuiisora

nos pervenerunt, homitice fere sunt,seusermo- decantant.
nes, qtabus g rcgem sibicommissumPastorsol- 69 Ut iu his omnibus hoc noveris convcnire, ttomnibutlU
ut angusti callis itinera, per quae socias ammo- iwotomm
licitus egregie pavit ac erudivit. Casimirus
Oudinustont. ideSc/iptoribuscot.VWoetseqq. nes gradiendum, prior ipsa gradiaris, omnia,
sermones seuhomitias enumerat 158, quibus quseag-enda sunt, ante factis impleas, ut post-
addit epistolas quatuor. Verum h<rc S. Caesarii modum ductilis tuba ex percussione- perducta
Opuscuianidiibi hactenus unum coiiectasunt: rectius erumpas in vocem, propterillud Domi-

at locis dispersa sunt variis. Eruditi Benedi- nicum : Quicumque, inquit, scandaliziverit
ctini in Historia litteraria Francix tom. 3, a unura de pusillis istis, qui in me credunt, et
pag. 197 late disputant de scriptis S. Csesarii ,
reliqua. Non sis vestibus ornatior cseteris, sed
enumerant varios illorum editores, conantur- moribus. Iutercaetera cura mag-uatibi cautela
C qzw ostendere, quaenam certo sint ejushomi- custodiendum est, ut omnes in monasterio,
quse vero dubiie aut supposititia'. E.c iis
lite, quarum gubernacula tuis sequaliter imposuisti p
centum et uttra impressse leguntur in Appen- cervicibus, sequaliterdiligasj ne unam plus mi-
diceadtom OperumS. Augustini postremse
5 nusve amcs : sed cuncta, quae punt, in quo pos-
editionis Parisiensis plurimx quoque repc-
:
sibilitas cxt.it, aaquo moderamine disponas,
riunturin Bibiiotheca Patrum; at nonomnes parique moderatione dispenses, ac parem eis
Cassarii sunt, qum illi ibidem sunt adscriptse. caritatem impertias et nou quibuslibet per :

QuasdamediihiWincentius Barralis; alias Ba- privatum amorem, sed cunctis secundum me-
luzius aliique. Consule, lector, si tubet, taudu- rita sing*ularum ,
qua3 sunt necessaria lar-
tam Historiam litterariam Francuv. giaris.

•* quibu$ tno G7 Prsectara in scriptis suis monita nobis Non quse tibi vultu
70 intuituque placuerit, B#«« um
nita pr*clara reliquit S.Caesarius, exquibus pro exemplo ad- non quam tibi ad oculum cognoveris, vel cujus ''

recitanlur,
ferre iubet,qiuc scripsit ad Oratoriamabbatis- blandiori obsequio fceris delinita; sed quam
sam; praesertim quodin hisce monitis se ipse amor Christi, etrelig^iosiordemonstraverit vita,

p ult •// -e depingat Edidit eaHolstenius inCodi-

,
.
praeponas. Oporteteuira te propterquasdam cul-
ce regularum part'6, a pag. 49 hunc in modum ferumnonnumquamhabereingutture,cauterium
Audi < rgo me, dulcissima soror et filia: tu quan- inlingua gestare, virgam tibietbaculum in ma-
tumcumque semperinstudiisspiritualibnsoceu- nu ferre ut peroultrum deseces vitia, peroaute-
:

pari desideras, proptcrsorores tamen aliquando rium veroadsanitatemsecta reducas, pervirg»

etiamexteriora tibi ei-untnegotiadirimenda.Cu- disciplinam corrigas, perbaoulum vero discipli-
randum eryo summopereest, ut si tempora-
tibi natamsustentes.Siquandoverooumsecularibus
liaquasi protcmporea*.r as; at scmper tenaciusiu ad conloquendum fueris evocata, prius arma
spiritali devotione et amore inha?reus: ut cum frontemtropha-oCrucis,vexilioCiiristipectusin-
temporalia citius diespensaveris, ad orationem il gemina^utoumsua virguncuIaChristuscomita-
lico vel lcctionem, quasi ad matrissinum, rc- ridignetur.ConfabuIfltioverotuasempersitmix-
curras. Optare quippe debes, ut abjecta solici- ta g-ravitate atquc dulcediun, et tautum loqua-

tudine mundi, semper cog-ites de servitio Chri- ris, quantum opportunitas flagitaverit rei ac
temporis.
 :

64 DE S. U-KSABIO EPISCOPO CONF.

40CTURI ternporis. Si quid vero ab eis petitura fucrit, ab exordio repetentes comprehendere litteris D
J s.
quod praestare deliberas, cura vultu hilari prae- debeamus, per quam illius vita praemio fruitur
sta, si quid vero praestare uon convenit, peti- b, cujus bcatitudo sermone mortalium non po- vcstri

tionem illorum saltem honestate sermonis mol- test explicari quamvis olim per totum mun-
:
t

litica.
dum ipso etiam hic vigente fuerit venerabiliter
divulg-ata nefas tamen esse credimus, si tam
qtutm vxirioir 71 Nomen tuum plures novcrint, beneficia :

utilia vul- sancto desiderio rninime pareamus prasertim

tua, in quantum pravales, plures sentiant,
: :

tuiu rari cogfnoscant. Si quando aulem tibi pro cum hoc monasterio vestro, ac mag*is ipsius, ad
nccessitate mooasteriiseorsim fueritconloquen-
vicem possit ejus esse prsesentiss et nos dum :

dum, cum duabus, vel certe cum tribus ele- de ipso loquiraur, ipsum nos etiam videre quo-
dammodo gratulemur. Deo igitur juvante ag*-
ctis sororibus facito, quia opinio bonae famae,
sicut etiam perfectae vitse custodia, tibi neces-
grediemur implere, quod postulatis, Et multa
sariaest, ettunc priraura despioienda humana
quidem ipsius beatissimi domni * nobis ratione ' JVab. arfcft,

detractio, cum Christus in caussa est. Omnis

comperta, multa a nobis ipsis visa, nonnulla Ccesnrii

quoque actio tua semper sit propter Deum, ser- etiam venerabiliurn presb^-terorum sive diaco-
mo de Dco, cogitatio in Deum. Et exceptis vitiis,
norum, discipulorum suorum, relatione prolata
didicimus, praecipue tamen * Messiani presby-
non compassio, sed rectitudo debetur,
Alab. ttdiit
quibus
teri et fidelissimi viri Stephani diaconi, qui ab
venerabilis
omnibus t.e cupio esse compassibilem, oranibus
adolescentia- illi servierunt, ea dumtaxat, quse
gratam, omnibus te prcefectam piam. Ut vide-
licetjuxta Paulum sis sancta corpore et spiritu, minus onerent et sint a prolixitate submota.
2 Unum tamen hoc in praesentis Opusculi de- fidem aucf<
*Spcnso et Domino tuo mentem tuam re-
tt
ipso rum.
viastuas sanctas disponente; qui vi- votione a lectoribus postularaus, ut si casu
gente, et
scholasticorum aures atque judicia nos simpli-
vitet regnat in secula seculorum. Ameu. Hsec
cescontig-crit relatores atting-ere, non arguant,
B exmonitis S. Cfiesarii speciminis gratia attu-
quod stilus noster videtur pompa verborum et
lisse sufficiat.
coneludere placet hunc Com- cautela artis grammaticae destitutus quia actus E
epilaphium 11 Demum :

nobis et verba vel merita tanti Viri cum veri-

mentarium epitaphio Sancti, dc quoMabillo-
tate narrantibus lux sufficit ejus operum et
nius in Annalibus tom. i, pag. 99 docet se-
ornamenta virtutum. Etenira raemoratus dom-
quentia Ejus epitaphium, post eversum a Sar-
:

racenis ipsius sepulerum, sCTipsit Paulus

illus- nus Caesarius, quem habemus in opere, solitus
erat dicere jMonnulli rusticitatem sermonum
anno Domini dccclxxiii, lndictione xv,
:

tris
vitant, et a vitae non declinant. Meretur
vitiis
Eanigaudo magistro, ut legitur post epita-
siquidem hoc et Christi virg-inum pura sinceri-
phium in veteri codice Arclatensi, snb hoc titulo,
tas, ut nihil fucatum, nihil mundana arte com-
Rbstauratio sepulcri sancti Gasahxi, cui titulo
quam positum, aut oculis earum offeratur, aut auri-
subjicitur epitaphium, long-e emendatius
buspiaciturum scd de fontesimplicis veritatis
apud Saxiumetalios, in huncmodum.
:

Cernitur hicvario renovatum marmoretectum

manantia purissimaa relationis vcrba susci-
piant. Atque ideo noster iste sermo, integritatis
Patri Caesario, pontificique sacro,
relig*ione contentus, renuit mundanam pom-
Qnod scelerata cohors rabie destruxit acerba.
llanc virtute Dei sorbuit unda maris. pam, respuitque cum suis operibus g-loriae
Prajsule Rostagno hac Arelati sede locato,
mundanae jactantiam et potius delectatur elo-
;

Cernuusid Pauius strenue compsit opus. quio Piscatorum c concordare, qnam rhetorum.

Cui Christus tribuat cmlestis praemia vit»,

Nunc ig-itur unusquisque vivendo sequi appetat,
quod legendo scire festinat
Coetibus angelicis consociavit ovans.
Et nobis, venerande Pater, miserereprecando,
ANNOTATA.
Diluat ut noster crimina cunctaDeus.
a Hzec Ceesaria non est soror S. Caesarii,
qusc ante ipsum erat defuncta, ut patet ex
V I T A num. sed abbatissa ejusdem monasterii,
44,
quseillierat suffecta, ut ibidem dicitur
b Midtum hic in verbis dissidet Mabiltonii
LIBER PRIMl s quam lector poterit videre.
editio,
c Id est, Apostolorum.

Auctoribus Cypriano, Firmino,

CAPUT L
et Viventio episcopis.
Sancti patria, parentes, vita cle-

Ex Ms. Martini a Campis, Ordi- ricalis el religiosa usque ad

nis Cluniacensis Parisiis, collato episcopatum.
cum editione Mabillonii. Sonrtus C*bil~
Sanctus ac beatissiraus Csesarius Arelatensis
loni not-ltibu*
episcopus, territorii Cabilonensis a ferturin- v
<itcnt\bu* n«-

digena cujus parentes aeque prosapies b (qnod

:
ftfl,
PU.KKATIO.
estmagrium etprsecipuum honorisac nobilitatis
exemplum) supra omnes concives suos, fide po-
Prmfaiio tx- /"Nuia, reverenda nobis virg-o Cfleaaria a, cum tius et moribus floruerunt. Qui venerabilis
ac
ptuat rlC ca$io-
\Jc\\ovo sodalium monacbaruin tibi commis- sanctus, cum septimum seu amplius gereret ae-
Mm «eriMf. so> petis anobiS) ut vitam et conversationem tatis annum, ex vestimentis, quae circa se
ha-
beatflBmemoriflesanctiCflBsariiinstitutorisnostri* buissct, absque ulla dubitatione pauperibus tri-

buebat.
 :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 65

buebat. Saepe domi seminudus revertens Vir bea- tamenta abjecit. Post haec tamen stomarho fa- A. rvrtuMo
tus, cum visus a parentibus suis fuisset, cum tiscente typhum g quartanae febris incurrit. ITC.
Cum-
districtione discussus quid de vestimentis suis , que de infirmitate ipsius abbas sanctus graviter 9

fecerit : ipse hoc tantummodo respondebat, a tran- turbarotur; et inter magistrum atque discipulum
seuntibus sibi fuisse sublata. queamdmodum * esset aegritudo divisa, ut illeani- * f. ijuodam- «

<i
pueritia Wu 4- Igitur sicut arbusculae qmedam stirpibus no- mo laboraret , hic corpore ; respiceretque san-
modo
eet mitericor- bilibus fructificare solent, antequam crescere, in ctus pater in ccenobiura nullum eidem remedi-
dia in paupe-
,et : relictis
quibus utique quanto est aetas minor, tanto uber- um posse praestari ubi "etiamsi medicus adesset,
:

parcnlibus,
tas est gratiosior : ita in illo Viro sancto inter fervens ad spiritalia Pueri consuetudo nihil sibi
eleru. ipsa infantiae rudimenta laetum vernantis spei pateretur de abstinentiae frenis et vigiliarum ri-
germen adeo erupit, ut priusquam spatio flore- gore laxari; jubet eum, immo cogit beatissimus
ret aetatis [fructnm exuberaret ingenii. Cum ergo abba ad civitatem Arelatensem causa recuperandae
octavum decimum gercret aetatis] annnm c, igno- salutis adduci.
rantc familia vel parentibus incolatum cupiens 8 Erat igitur tempore
illo Firminus h illustris ad curandam
regni caelestis adipisci , se illius temporis Pon- et timens Deum , et proxima ipsius materfarai- valetudinem :

arti Rhetoric»
tificis sancti Silvestri d vestigiis praemissa sup- lias Gregoria iilustrissima feminarum in praedi
,
timul tlwlrrc
plicatione prostraret, petens ut ablatis sibi capil- cta urbe Arelatensi , quorura studio et vigilan- mcipit,
mutatoque habitu, divino eum pontifex servitio
lis, tia curaque circa clerum et monachos, cireaque h

Malt. so manciparet, nec pateretur ultra supplicem*a pa- cives et pauperes civitatis prsedieta rcddebatur ,

rentil)us ad praedium affectusqne pristinos rcvocari. illustrior. Uterque enim proprias opes non con-
Agente ergo pontifice gratias Christo, nulla ex- sumebant mundana luxuria sed ad paradisum ,

stitit votis optimis mora. Cumque inibi biennio seu sibi eas deportatione pauperura transmittebant.
amplius sub hac inchoationc servisset , divinse Qui praedictura S. Caesarium ad se causa miseri-
gratiae instigatione succensus deliberat arctius ,
cordiae receperunt. Erat autem ipsis personis fa-
semetipsum expeditiusque juxta Euangelium di- miliarirfsimus quidam Pomerius i nomine, scien-
vino mancipare servitio, ut pro amore regni csslestis tia rhetor Afer genere
, quem , ibi singularem
non solum parentibus , sed et patriae redderetur et clarum k grammaticae artis doctrina reddebat.
extraneus. Concipiuut igitur animo personae generosae, qua-
deinde religiu- 5 Arrepta itaque salubriter fugiendi de ssecu- tinus tanta Dci gratia S. Caesarius refertus, tan-
ni ieadjangit, li compcdibus libertate, Lirinense e monasterium taque memoria dono Christi videretur esse ful-
ac in itincre
Tiro sanctus expetiit. Cumque iter cum uno tan- citus, ut saecularis scicntiae disciplinis monaste-
dxmonetn ex-
pelli
tum famulo socius agcret , coram inquisitoribus rialisin eo simplicitas polleret.
missis matris suae, fluraen transicns visus ab eis 9 Sed eruditionis humanae figraenta non rece- *ed dwinilut
non est. Diabolus vero in quemdam ingressus mi- pit, quera instruendum per se sibi divina gratia deterretur a

serum, insequens iter ejus, post tergum inces- praeparavit. Librum itaque ,
quem ei legendum tcientim mun
dan.v amore.
santer clamabat Caesari non vadas. Quem ille
: , doctor tradiderat, casu vigilia lassatus in Iectu-
bibendi poculo benedicto porrectoque statim cu- lo sub scapula sua posnit supra quem cum ni- :

ravit :quod amemorato ejus comite referente com- hilominus obdormisset, mox divinitus terribili vi-
pertum, ipsamque constitit cura priraam fecisse sione percellitur et in soporem
; aliquantulum
virtutem. Susceptusergoasancto Porcario/'abbate, resolntus, videt quasi scapulam, in qua jacebat,
vel ab omnibus senioribus, coepit esse in vigiliis brachiumque, quo innixus fuerat codici, draco-
promptus, inobservatione sollicitus, in obauditione ne colligante corrodi. Excussus ergo» e somno ,

festinus, in labore devotus, in humilitate praeei- territus ipso visu terribilius se ex eodem facto
,

puus in mansuetudine singularis, ita ut quem

, ccepit arguere, eo quod luraen regulae salutaris
instituendum susceperant in disci])linae rcgularis stultae mundi sapientiae voluerit copulare. Igitur
initiis, perfectum se invenisse gauderent in totius contempsit haec protinus, sciens quia non deesset*
illis perfectae locutionis ornatus, quibus spiritalis
C institutionis augmentis. F
celttprxjwsi- 6 Post parvum igitur tempus in cellario con- eminuisset intellectus.
Jui rrcfe mu-
gregationis cligitur. Attente et studiose ergo coe- 10 Post aliquos autem dies suprascriptae per-
Diaconui or-
niU obiit;
pit his tribuere velle, quibus necessarium erat, sonae suggesserunt sancto Eonio l episcopo civi- dinalur <i S.
(Uinde nb l,ur

amotu*
t>ffici()
vel si* abstinentiae amore nihil peterent illis ve- ; tatis , dicentes esse quemdam peues se venera- /Knnio.etpret-
hytev,
nitaia ro, quibus probaverat necesse non esse, nihil bilem Monachum et omni laude praecipuum,
I

tribuebat ,
quaravis vellent accipere. Unde fa- cujus personam deberet familiari et privata in-
ctum est, ut quibus adversa erat sancta discre- terrogatione cognoscere. Jubct igitur eum ad se
tio ,
supplicarent abbati deberet a cellario re-, perduci. Praesentatum ergo sibi S. Caesarium ve-
movcri : quod et praestitum est. Mox cura post- nerabilis Eonius episcopus diligentius percuncta.
'<''''"
Mnb, posita * , dcsiderata se tandom legondi, psallendi, tur, quis civis esset quibusve parentibus fue-
,

ils
orandique, et vigilandi assiduitate mactavit ; ut rit procreatus. Cumque incolatum civitatis et pa-
adolescentiae corpus invalidum, quod palpare po- rcntura publicassct originem, congaudens sancta
tius quam debilitare decuerat effecerit erucis ,
alacritate episcopus dixit : Meus es, fili, con-
nimiotatc curvatum pariter et confractum ita : civis pariter et propinquus nam et pnrentes tuos :

ut de exigua oleris seu pulticulae coctione, quam reminiscor optime, et per consanguinitatera pa-
'iU.alte,,,,,, sibiDominico dieparabat, usque inalia Dominica* rentali recordatione complector. Coepit ergo ju-
"°fniiiicam
victum traheret. venem , non ut peregriuum sive extraneum sed ,

7 Haec igitur in exordiis meritorum ejus bo- respectu attentiori intimis cordis oculis contem-
m ^»mro.i-
na fulscrunt quae sequenti vita multiplicibus
:
plari. Mox ergo ab abbate suo sancto Porcario
^«•hinc
,Hut
"*Arela- sunt angmentata virtutibus. Robur namque car- cum expetiit. Kogante igitur beato viro Eonio
nis attrivit, ut virtutem spiritus spei ac fidei so- episcopo, licct ab invito conceditur. Ilico diaconus,
liditate tirmaret. Et , ut ait Apostolus , trium- dchinc presbyter ordinatur.
phans de se sibi , ut coronari mereretur , evin- 11 Numquam tamen canonicam modulationem
cens, interioris hominis exteriora transcripsit, ac monachi, numqnam instituta Lirinensium vei mo-
praeclarae mentis imperiis rebcllis corporis inci- dicura subrelinquens , Ordine et officio clericus ,

Augusti Tomus VI. 13 humilitate,

 ,

66 VITA S. C/ESARII EPISCOPI CONF

A. Cti-ki&no
humilitate, caritate, obsequio, cruce monachusper- i Mabittonius tom. i Annatium pag. 20 de Po- D
TC.
whil tamen
manebat. Ad ecclesiam vero matutinis aliisque con- merio itascripsit Pomerius, Hhetor ill^ Afer, cui
.-

re-

mitut ritfaifi- ciliis primusde intrr.ntibus, ultimusde egredienti- apud Arelate erudiendus traditus e&t Caesarius
tuto vttx: ub~ bus aderat. Non visus, non auditus animum beati alius videtur a Julfnno Pomerio, qui libros scripsit
bat cteatm
"Viria cadestium bonorum nectare sequestr.ibat, ita de vita conteinplativa tametsi ambo Afri fnere
:

bent.regit.
ut vult.us ejns quaiitas nescio quid semper videre- atque ambo monachi. Pomorius quippe ille Arela-

tur renitere caeleste. Posthaecautem defuncto abbati tensisnbbatis noinine compellatur in duabns Ruricii
in suburbaaa insula civitatis, dirigitur a sancto Lemovicensis antistitis epistolis ( videlicet lib. i

Eonio beatus Ciesarius pater, ut monastcrium w, epist. 17, etiib. 2 epist. 9, apud Henricum Cani-
quod reeentius fuerat destitutum obiturectoris, ip.se sium editis tom. i Tkesauri monumenforum :) et
in eadein reverentiffl auctoritate succedens, ad dis- Julianus Pomerius, cum
episcopus esset, voluit, uti
ciplinam formaret abbatis. Suscepit er<jo vi:am in ipse testatur, sarcina episcopatus sui deposita, elonT
Buburbano ccenobio libens, quam etiam intra ur- g-nri fu<riens, pt manere in solitudine : quae duo,
bem quotidianis semper excolebat, actibus et votis episcopalia nempe dipniias et solitudo, Pomerio
semper optnbat, mouasterinmque praedictum ta- Arelatensi non conveniunt. Attamen hsec opinio
liter quotidiana instantia et divinis informavit of- diffiadtate non caret vix enim credibite appa-
:

ficiis, ut inibi hodieque Deo propitiante servetur. ret duos fuisse Pomerios, quiambo fuerin/ Afri,
ambopatriam reliquerint, ambo monachi insti-
tuto atque arte Rltetores exstiterint. Hinc Bene-
ANNOTATA. dictini, qui Historiam Utterariam Francise edi-
derunt, tom. i, pag. 669 Mabitloniumrecte refu-

tant, et vocem episcopatus improprie sumunt pro

a Cabillonum urbs est Gallize in ducatu Bur- administrationemonasterii, cujus abbas erat Po- -o
B gunduv ad Ararim sita> episcopalis sub archie merius. Horum sententia prwptacet ut confor- y

piscopo Lugdunensi, et satis nota %

vulgo Challon mior totiantiquitati. Laudati scriptores pag. 666
seu Chalon sur Sa&nc ad distinctionem altenus. existimant, Pomerium abbatem /uisse iu Insida
b Sensus hic non omnino perfectus est, at idem Aretati suburbana, ubi abbas deinde fuit Caesa-
in Mss. et editis. riu.s Pomerio substitutus. Probabitis apparethsec
c Hic phrasis corrupta est apxtd Mabitlonium, sententia, prsesertim quod Pomerius a S. Enno-
ubi tegitur Priusquam spatiura pneteriret unius
:
dio in epistola ad eum data vocetur alumnus Rho-
anni, quod plane mendosum est. In Ms. nostro dani. Videri potest h<ec epistota apud Sirmondum
pnvtermissa erant verba uncis inctusa, quod tran- mox laudatum col. S26. Ptura de Pomerio ejus-
scriptor a voce aetatis, priori toco posita, transi- que scriptis in assignata Historia titteraria
liisset ad ilta, quse sequuntur post eamdem vocem Franciie.
deinde repetitam. Nam omnia, quw in textu dedi, k Hic tocus diversimode tegitur. Sirmondus in
leguntur in Ms. nostro Bisonticensi, et in Areta- notis ad epistolam Ennodii ad Pomerium verba
tensi apud Mabillonium in notis. citat hoc modo i Quem ipsis singulariter c:irum
d Cotttur S. Sitvester xx Novembris, ut nota- etc. Ms. nostrum habet Quem sibi singulareiu :

runt mitjores nostri tom. 111 Martii pag. 516, ubi ecclesiarum. Quod apparet mendosum. Hac de
inventio corporis narratur occasione aliorum causa editionem Mabittonii hicsecutus sum.
Sanciorum, quisimul inventi. Ptura igitur de eo 1 De S. uEonio agemus ad 30 Augusti, quo co-
dabimus ad illum diem. Considi interim potest litur.
Gallia Christiana recusa tom. 4 cot. 861, ubi ex m IIujus monasterii fquo ab Honorato conditum
Turonensi ecclesiam ittam administrasse dicitur censet Saxius in Pontif. Arelat.) nnllum amplius
annis 4ft. exstat vestig-ium. Ex eo prodiit S. Ailbeus sive Al-
Baudrandus in Oeographia Lerinensem in-
e veus Hiberniie alter Patricius, de quo CoIg*anusin
sulam describit hoc modo Lerina, insnla Gallioe
:
Actis SS. lliberniae xit Septembris. Ita Mabitlo-
Plinio, quae Lerinnrn, et Lerinus dici-
C Narbonensis tionius ad hunc locum. An S. Atveus ibi floruerit P
tnr apud scriptores ecelesiasticos, nunc 1'Ille saint sub Ca;sario, ut affirmant aliqui, toco suo discu-
Honorat incolis, sant Honorato Italis, insula est tietur.
parva Galliae, in ora Provinciae, in mari Gallico, ubi
Lerinense fcenobium praeclarissimura, vix % leucis
ab Antipoli dissita in meridiera, et 5 a Foro-Julio CAPUT II.
in ortnm, ipsa et Lero vulgo les llles de saint Hono-
rat, etde Lerins dicuntur, sed Lero major, et sep-
tentrionalior Lerina, a qua tenui freto sepnratur. Invitus ad episcopatum promovetur :

De viris sanctis, qui magno numero prodierunt

divina Officia disponit, ac ferventer
ex ccenobio Lerinensi, mutta cottegit Vincentius
Barralis jam ante laudatus. pr&dicationibus vacat : inftrmis t
f Hic Porcariua abbas diversus est abalio cogno-

mine, qui octavo seculo martyrium passus est, captivis. etpauperibus consvlit :fal m
inquit in notis Mabittonius. De S. Porcario II,
so accusalus relegatur, agnita de~
et sociis martyribus actum est tom. t Augusti,
ubipag. 734 utriusque Porcarii distinctio tatius inde innocentia, honori/ice revocatur:
probatur.
ffT.vpus vel typhus pro febris accessione, vel ignem cornpescit, pluviam obtinet
ipta febri, non raro reperitur, ut videre est in
etc.
Glossario Cangii.
h Apud Sirmondum tom. i, cot. 827 exstat epi-
Ennodii ad Firminum, quem Sirmon- um ergo antelata insula * ultra triennium
stola S.
dus in notis eumdem putat cum hoc nostro. D in abbatisofficio conversatur , sanctus Eo-
nius p
aruff»
*».
 : ,
,,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

67
Daignatur ab
nius clerujn vel cives alloquitur, et ipsos domi- diottionem proferebat, ut et bonos incitorrt ad
A. Ctf.uw
£owo amint» nos rerum per internnntios,
ut, cum ipse, Deo g-Ioriam
AreUttr**** ,
et malos revocnret a pcena. Sicut bo- *"*
volente, migrassot ad Christum, nullnm sibi al- nus medicus
cuo defunco diver.-isvulneribus diversa medica-
latet : *ed in terum quam S. Caesarium eli^-ererit fieri succes- mina providebat, offerens non qtiod unumquemque
ventut sorem quatinus ccclesi tsticnm vi^orem, qucm
:
detectaret, sed potius quod curaret non inspicicns
:

qnerebatur in multis regulis rogritudine sua fuisee voluntatem iegroti, fied sanitatem desideraus com-
mollitum; per servum Christi Cresarium ad sta- peteutena intinnis, ipso^que pontiflces
eanctos, et
tum suura et vigorem gratularetnr revociri fra- reliquos rectores E:'clesi;eg* r
anditer inorepabat ut ;

ternitas essetqnc subscqucntis labor, ernolumen-

; piebi sibicommissaj
indesinenterspiritalepabulum
tum aliquatenus doces^oris a ut cum talem , ministrarent, dicens Uteria in
;
Christi nomine or-
:

posterum relinquebit, aug-meutum a?terineheredi- dmis primi spiritaJia militia? loco

, fraterj at-
tatis etiamiu sanctissirai Viri electioneperciperet; tende pastorah soliertia talenta
tibi comraissa
et uon decsset post transitum socius electionis quatenus Eceneratori eadtm dupla restituas!
voto, qui etiam suprrs esauctor exstititin decreto. Audi prophetain Va? mihi quia ticui. Audi
:
,

Itaque his omnibus divina provhientin fideliter or- Apostotum cura metu dieenrem Vae milii erit :

diuatis, securusdcsuccessore beatus E urius rnigra- si nou euangvlizavero. Vide

ne te occupmte ca-
vit ad Dominum. Cum ergo perveuisset ad noti- thedrae iocura alius forsitan seeludaiur et dica-
tiam, de quo loquimur,. Patr.s nostri, vera opinio tur illud de te Tulerunt clavem scientiie, nec
quod esset ordinandus episcopus, inter qua-dam se- ipsi intrant,nec sinunt alios intrare, qui forte rae-
pulturas latibulum requisivit, Sed absconsus esse lius Dominicis profectibus respondere potuerant.
non potuit, quem detexit non culpa, sed gratia. Iia- Hoc tarnen, inspirante Deo, habuit proprium, ut,
que de qmdam sepultura trahitur vivus, qnem dura siugulis siugula proferebat, unicuique vitae
B non mortuura, sed absconsum vitas claritas o^ten- suaa cuisuin ante oculos prassentaret, ut qui
euin E
ordinatur :
debat. audicbat, non solura scrutatorem codis cum
Qfficia divina
\'6 Igitur cpiscopatus sarcinnm coactus su?ce- crcderet, scd quemaJmodura testcm sua? cou-
crdma', ac
vacat prxdiva pit , m insuetoque impositum
jiimento Christi scientia? fateretur. Lt sicut erat circa se severis-
lioni. onus modestice terapcramento portavit. De profe- simus, ita apparebat circa alios pro emendatione di-
ctibus ltaque cunctorum sollioitus ct providus stnctus.
Pastor, statim instituit, ut quotidie Tertiae, Sex- 15 Adjecit etiam atque compulit, ut laicornra Sacra cantk*
taeque, et Nouse b opus in saticti Stephani basi- populantis psalmos et hymnos pararct. altaque ,
'«"•'«/»'*««•
'""'
et modulata voce iustar clericorum, alii (irtece '"^ rmii *
lica clerici cum hymnis cantarent, nt siquisforte
;

sseculanura sanctum opus exse-

vel poenitentium a, aln Jjatine prosas
anuplionasque cantarent, , ,, C ribu»
qui ambiret absque excnsatioue aliqua quoti-
,
ut nou hab.rent spaiium iu ecciesia fabuhs oc- coniu/it.

diano interesse possit officio. Ipse vero spreta cupari. Pra?dicationes quoque compunctissirnas d

omni sollicitudine curaqueterres ri, ad mstarApo- ternpon vel festivitatibus cong-ruentrs mstituit ,

stolcruin sollertiam culturae iu dispeusatione ordi- panier et iuvexit. Intirmis vero in prunis * con- '
ji/«6. adpri-
natonbus et diaconibus credidit sub Dei obtesta- suluit, subvenitqueeis, et spatiosissimam deputavit me
tione committendam, et totum se vt-rho Dei etle- douium, in qua sine strepitu aliquo basilicaa opus

ctioni, inquietis etiara praedlcationibus mancipa- sancturn pos.siut audire lectus, lcctuaria, suin-
:

medicus, qui morborum ptos * cum peraOQa, quai ob^equi et medi ri pos-
vit. Revera ut spiritalis
pro sumptQt
vitia curaret inserta [et prohiberet malis cogita- set, institurt ; lucurn hbertateinque suggcreudi
tionibus nascitura tantamque ci Deus gratiam
:
captivis et pauperibus uou negavit. Prwcipiebat

de se dicendi dedit c\ ut quidquid oculis videre ministro suo semper, dicens Vide &i aliqui
:

potuisset, ad aedificationem audieutium pro simi- pauperura pro foribus ad^tant, ne pro quiete no-
consolatione propom r.-t. Tautum volu- sira, lorsitun trepida et verecuuda putcstas ad
litudinis
sacrorum seriem coramenda\ ir sic sern- pcccatuin nostrum praestolans patiatur injunam.
ininuin ,

recentia congTOgavit ut de veteribus nihil Truhen^que long-a de proiuado cordis suspina, di-
per ,
V
cebat Vere faetus est chnstuc praestolator e,Qt gar-
amitteret, similis templo Dei, quod etnovosquo- :

fovet antiquos; et ita

rulua et titadus, et tamen rogat omues, .>uadet, ad-
tiuie hospites suscipit, et
sernper cr<scit advenientium introitu, ut numquam
monet, couttstatur. Addebat etiain uos r»s procul
dnbio profccubus iu prajsenti saiJuio pauperesim-
veterum disccssione niinuatur. lta quantalibet, si
pertnos, quibus nunc, nMt-jussore Christo, commrn-
res ]ioposcit; divinorum voluminum cxempla se-

riemque narravit, quaside librocognita recenseret,
non quasi de memoriae thesauro olirn lecta pro-
iinplens illud Euang*elii dictnrn de I.omine,
ferret,
qui de thesauro suo profcrt nova ct vetera. Adve-
darcmus in terris, quod postea recipereinus m cx-
lia.
16 Sed tranquillitatem hujus sancti Viri post p,n'Utioni»ne
paucos tlies a;mula diaboli perturbavit adversitas «»««« »p*>*
:

Atincam
et cui non habebat, qme opponcret, vitia curpo- y
nientes vcro pontitices sivc presbyteros, cunctos-
ris, crimen objjc.t traditoriS. Etcnim posta]n[uod
sque ordinis divini ministrOs, sive loci oives, sive
etiam extraneos, ut salutavit atque oravit, piuHu- tcinpus perditus quidam de notariid beati Viri ,

^m unnij. Licinianus nomiue adsumpsit gerere in Virum

lum de coucivium vel suorura affectu saluteque ,

^•"que apostoli.-ura , quod discipulus Judas non tiimiit

utili consuluit.
**ti aut, <)»
14 Mox vero armis sanctffi praedicationis
adversus Saivatorcrn nostrum Dei Fdium perpe-
rat. ar-
trare. Veneno t-nim sasvye accusationis arrnatus,
reptis, de umbra prsesentium disputans, de pe-
rennitate beaittudinis persuadens, alios dulci SU o-gcssit per aurioularios Alarico regi , quod
in-
vitavit alioquio, alios acnori beati^simus Ca3sarius, qui de Galliis habebatori-
deterruit, alios mi-
nando, gincm, totis viribus affectaret terntorium ct ci-
alios blandiendo correxit, alios per ca-
ritatera, alios vitatem Arelatensem Burjrundiunum ditionibus
per districtionem revocavit a viti-
is, alios
quasi in p:overbus g-eniTaliier monens, subjugare : cnm utiquc prajstantissiinus ille Pa-
alios asperius et sub eontt-statJone divina incre- stor flt-xis genibus p icem grentiom , quietem ur-
pans, ut monita sequerentur, asterna cum lacry- bium, diebus ac noctibus a Domino gcncr.iliter
mis supplicia minabaiur, prout singulorum nove- j)OStularet. Qua magis cau.-a creJendum est in-
rat aut virtutes, aut inores, aut vitia. stinctu diaboli ad exsilium sancti Viri ferocita-
Iia prae-
tem
 , ,

68 VITA S. C.ESAKII EPISCOPI CONF.

A.Chiu.no tem fuissebarbaram coucitatam.Non euim acceptus dedignabantur in primo coguoscere. Illico oecur- I)
TC.
aut gratus est inimico is, qui orat, ut cjus contradi- rens, clamavit ad populum Quid agitis, o filii?:

catur operibus. quo ducimini foris mala suasioue subversi ? State

Burdegalam 17 lg-itur instigfatione prsesentium, nec inno- pro animabus vestris ad verbum admonitionis, et
relegaiur, ubi
centiae fides attenditur, nec accusationis veritas audite solliciti. Hoc vobis in die judicii facere
mcendium
competcit
flagritatur : sed falsis et illicitis accusationibus con- non licebit. Moneo et clamo contestorquc non :
:

demnatus cum ab Arelato fuisset abstractus, in erg-o estote fug-itivi Ecce oris raei buc-
vel surdi.

/ Burdeg-alensem /' civitatem est quasi in exsiliore- cina quasi anima cujusque vestrum fuerit dia-
,

legatus. Sed ut in eo Dei gratia non lateret, casu boli mucrone perempta. Non tenebor de tacitur-
accidit, ut nocte quadam civitas syevo flagraret uitate culpabilis. Ob hoc saepissime ostia post
incendio, populique velociter concurreDtes ad euangelia claudi fecit, donec Deo volente gra-
Dei llominera proclamarunt Sanctc Csesari, ora- : tularentur coercitione ct provectu qui fuerant * fu-
tionibus tuis exstingue ignem saevientem. Quod g*itivi. anlc

cum Vir Dei audisset, dolore ac pietate commo-

tus, venienti flammae obvius in oratione proster-
nitur, et statim flammarum globos fixit et repu- ANM)TATA.
lit. Quo viso omnium concurrentium vocibus
divinse per eum laus est celebrata potentiae. Post a In Ms. nostro, quod hic deserendum censui,
hauc virtutem tanta admiratione ab omnibus ha- mendose legitur successoris.
bitus est, ut in eadem urbe non solum ut Sacer- b Omittit Prinne Officium, ut advertit Mabitto-
dos sed ut Apostolus haberetur, et auctor per-
,
nius , quod die Dominico Sabbato , et festis ,

secutionis, id est diabolus, confunderetur, qui solemnibus dumtaxat dici voluit, ut constat ex
eum, qucm nisus fuerat reum asserere, videbat Appendrce, quam Reg-uke monialium subjecit.
divini operis Quod ita factum
miraculis eminere. Horse canonicse eo tempore necdum ordinatse
B
fideli comperimus. Instrux.it itaqueetibi
relatione erant, prout hodiedum sunt.

et ubique semper ecclesiam reddere, quaj sunt c Quse uncis inclusa vides, aberanta Ms., quod

oeesaris csesari et quae sunt Dei Dco

, Obedire :
alias sequimur, Verum habentur illa in editione

quidem juxta Apostolum regabus et potestatibus, Mabiltotui, cui, paucis exceptisverbis, consonat
quando jnsta prsecipiunt, d despectui habcre in Ms. Bisonticense,
principe Arriani dogrnatis pravitatem. Sic, Ve- d Audi notata Mabillonii ad hnnc loeum •*
S..

ritate testante, non potuit lucerna abscondi su- llieronymus Prooemio libri secundi in epistolam
in

pra montem posita, sed quocumque accessit ad Galatas refert cx Varrone, Massilienses Arela-
cunctos illumicavit radians super candelabrum tensiumcomprovinciales, triling'ues fuispe, ac Grae-
ce, Latine, Galliceque locutos. Quem lin^uarum
Jfttfr.Domini SUUlll *.
revncatu* ae- 18 Posthsec comperta innocentia beati Viri
usum per Gallias ex celebri Massiliensium acade-
,

eueatorem nu- poseit nefarius princeps, quatenus sanctus Anti- mia diffusum suspicari licet cx libro sexto Julii
um periculo
stes ail pristinam reverteretur ecclesiam seque Csesavis de Bello Gallico ,
quo anctore disci-
,
lihrfit, Itnnn-
civitati pariter prsesentaret et clero accusatorem rnus, Gallos in omnibus fere rebus, publicis pri-
;
rificrqiu ex-
o ejus rex prfficepit lapidari. Jamque cum la- vatisque rationibus, Grsecis Htteris usO£< csse. At
eeptut pluoiam
impeu ttt :
pidibus populi concurrebant, subito ad auves vero ex hoc loco Vitse S. Caesarii collig*imus

ejus jussio regis pervenitj statim festinus assur- lingmae Graecae usum ad sextum usque soeculum
g;ens intercessione sua Vir sanctus, non tam viudi- apud Arelatenses, etiam penes laicos etpleb^ios,
ctffi suaa accusatorem dari voluit, quam supplica- remansisse , ac ia sacris fuisse officiis usurpa-
tuin.
tione propria maluit poenitentisB reservari \ utani-
jusper poenitentiam curaret Dominus, quam
innn *
e Mabillonius ^zYprotelator. Porro per vocem
per falsana proditionem captivam feceratinimicus :
Christus designantur hic pauperes, seu membra
et domestico hosti clementer indulgens anti- ,
Christi, quorum vitia non negat; ittis tamen suc-
quum adversarium in nna causa conscientia pura curr\ n docet.
p
bis vinceret. Hoc etiam specraliua Servns Dei f Burdeg;ala, Gallis Bourdeaux, urbs est notissi-
studuit custodire, ut sive de servis, seu de in- ma QallicB ad Garumnam fluvium, quse Alarico
geuuis obsequentibus sibi, numquam extra legi- Visi-Gothorum regi parebat tunc temporis. Tot
timam disciplinam, id est, triginta novem g quis- hoc factum refert Sigonius de Imperio Occiden-
quis peccans acciperet. Si vero iu gravi iuissct talilib. 16, »mwi.504) editionis novse, rectequecum

culpa deprehensus, permittebat ut post dies ali- Vita consentit, nisiquodnotarius, Sancti accusa-
quot paucis iterum csederetur; praepositosque tor, qui hic Licinianus dicitur9 ab eo nominetur
,

Ecclesiie contestans, quod si quis amplius negli- Licunumnus. Laudatus Sigonius rem contigisse
gentem csedi praeciperet, et pro ipsa disciplina ait sub terapus consutatus Cethegi, id est, circa

homo mortuus fuerit, reus esset homicidii, cu- annum 501, quo issine collega consulatum gessit.
jus imperio factum fuerit. Cumque nuntiatusfuis- Nos annum 505 verisimiliter statuendum d\ vimut
set Homo Christi reverti atq*ue imminere prope in Commentario num. 16.
civitati egreditur in occursum ipsius tuta fra-
,
g'Plagarum modus, Judasis prjescriptus Deu-
totusque scxus cum cereis et crucibus
teronomii cap. 25 f. 2 et 3, erat, ne quadragena-
ternitas ,

psailendo, sancti Viri opperiens ingressum, Et quia

rium numerum excederent. Illivero ad cautelam
facit tripudiare suos virtutibus Christus , et per-
unam de numero detrahebant. Hine Paidus 2
Cor. cap. xi \. &4:A Judaeisquinquies quadrag*enas,
ridos aperta mirabilium luce confundi in adventu :

Servi sui Dozninus terram areutem longissiina sic- una minus, accepi.

citate, Largissimo imbre perfudit, ut fructum seoun-

dilas sequeretur ;
quaudo rcvertebatur sibi placitus
dispensalor.
popuiumrtu- M Posthsec quadatn die prospiciens de altario,
iwi ineoneione vidit aliquos leotis Euangeliis de ccclesia foras exi-
re, qui verbum beati Viri, id est praedicationem
 ,: ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

69
uocte quadam unus ex caterva Judaica de loco, A. Cmbun
GAPUT III.
ubi in muro vi^ilandi curam forte Busceperant,
lig-atam saxo epistolain, quasi inimicos peroute-
btc:
trd y a(jnitttJu-
djtirumfraudt.
ret, adversariis jecit in qua noraen sectaraque
:
educifur :

desigmans, ut in loco custodiae eorum scalas no-

Ccenobium sacris virginibus stru- cte mitterent , invitavit dummodo ad vicem
;

impertiti beneficii, nullus Judaeorutn intrinsecus

ctum , regulaque eis conscripta :
captivitatem perferret aut pncdam. Mane vero
,

SaUCtuS Calumniis appetitUS in Car- amotis aliquantulum a muro inimicis, eg-redientes

quidam cxtra antemurale inter parietinas, ut ,

cerem truditur, ac deinde Raven- solet, repertam epistolam deportant

intro, et pu-
blicant cunctis in foro. Mo\ persona produci-
nam ducitur : captivi redempti
tur,convincitur et punitur. Tum vero saeva Ju-
miracula. daeorum imraanitas Deo et hominibus invidiosa
tandem aperta luce confunditur. Mox Daniel
quoque noster, id est, sanctus Coasarius, de lacu
lucipit mona- Concepit mente Ilomo Dci, ut sem-
igitur leonum educitur, et satrnparum accusatio publi-
fftrfum ttrtte- per regnaute Domino, divino instinctu, non catur ; et impletum cst de auetore eorumdem
,
retacris vh'-
: qnod
soluin clericorum catervis innumeris sed etiam
, Lacum aperuit et effjdit cum, et iucidit in fo-
fltlibu»

in urbis obsi-
virginum choris Arclatensium ornaretur eccle- veam, quarn fecit.
iione deitrw- sia, et civitas munirctur quatenus plenariam
: 23 In Arclato vero Gothis cum captivorniu captivO» redi
tur: seg-etem non iufructuosus ag;rico!a cu^lestibus hor- immensitate reversis /; replentur basilicae sacrte, mit opibut ec
reis ct superstes conderet, et receptus scquacita- repletur etiam domus ecclesise constipatione infi- cleti* fu*i

sna doceret f
te inferri. Sed dispositionibus istis delium g, eisque in grandi penuria alim
u diabolicae invidiae obviavit aliquantisper adversi- riterct vestitum Ilomo Dei impertitur affatim, E
tas. Etenim obsidentibus Prancis ac Burg-uudio- donec singulos redemptionis munere liberaret
nibus civitatem, jam Alarico reg-e a victoriosissi- expenso argento, quod venerabilis Eonius h an- h

mo Clodoveo in certamine perempto , Theodo- ssor suus ec ., custo- t

ricus a Italiffi iv\ provinciara istam ducibus missis diens illud, quod Dominus in arantino i pai
tntraverat. In hac ergo obsidione, monasterium, de tinxit panera, non in argenteo vasej et di-
,quod sorori seu reliquis virginibus inchoabat fa- scipulis prsecepit non po idere aurum neque ai

bricnri, multa ex parte destruitur, tabulis ad coe- gentum. Opus vero im u [ue ad divini mi- •Jtfa6.etcuni
naculis barbarorum ferocitate direptis pariter et nisteriidispensationem perag*itui :
eti nim * thuri-

eversis. Dumque laborem quem festinus urg'e-

,
bulis, calicibus, patenisque pro eorumdem re-
bat, manuque prupria et sudore construxerat deraptione ditis, templi redemptione ven-
:

everti videret et dextrui; g-eminato ccepit incero- duntur. Videtur etiam quod tus in po- i i

k
re consumi. diis ct cancellis feriantur h, dum inde eolumna-
tatumriii» up- 21 Tunc qnidam clericus concivis et consan- rum ex argento cxcutiuutur ornaiuenta. tloc Vir
pelf/ui i-ar.r, ,

guineus ipsius, captivitatis timore perterritus, et Dei faciebat, dicens ne rati ,

mancipitnit ,

juveniii ievitate permotus , diaboli contra Ser- g-uine Christi redemptus, perdito Libertal s statu,
* Addit Mab. vura Dei * instinctu b, funiculo per raurum sese pro obnoxietate aut Arrianus efficiatur, aut Ju-
wmaius in noote sumraittens, ultro offertur in crastino daeus aut ex ingenuo scrvus
, aut cx servo in- ,
6
sceleratissimis obsid mtibus inimicis. Quod ubi gcnuus.
Gothi intrinsecus agnoverunt , irruunt in san- 24 Ornavit enim * et tutavit , non deforma- factumqiu
Ctmfttt uh<te-
ctuin Virum, popularium seditione pariter etJu- vit ecclesiam : aperire fecil filiis matris viscera,
'
<!<, et drfeu
daoorum turba immoderatius perstrepente atque nou damnari : hoc ssepissime dicens : Velim ta- dii :

olamante , quod in traditionem civitatis adver- , men dicerent da tionem aliqui Do- \t •!>. uldi

sariis personam compatrioticam c noctu dostinas- mini sacerdotes, sive reliquus clerus, qui w pcr hoc

set Antistes. Nihil ergo fidei, nihil prbbationi ; quo superfluitatis amore nolunt dare insensibile
nihilque purce conscientise reservatur, Judais argrentum aut aurum de donariis Christi pro man-
prffisertim et hsreticis idipsum absque reverentia cipiis Christi. Velim inquam , dicerent, si Slbi-
,

et. moderatione clamantibus Extrahatur adomo : met easualiter ista i conting-erent , utrum
ecclesite Antistes, atque in palatio arct.issimoe cu- se cuperent insensibilibu I
.' ri donariis aut :

mancipetur
stodiffl quatenus sub nocte aut pro-
: forsitan sacrilegium computarent, si * aliquis de '
Stab, a-tdit
fundo Kodani mergeretur aut certe in castro
, divinis munusculis subveniret. Non credo, con- liis

Dgernensi d teneretur detrusus, donec exsilio et trarium esse Deo de ministerio suo redemptionem
tribulatione ipsius amplius baccharetur adversitas. dari,qui se ipsum pro hominis redemptione tra-
Domus igitur ecclesia el cubiculum Antistitis Ar- didit l. Vidcmus ex hoc aliquos laudare qu
rianorura mansionibus constipatur. Unus taracn factum sancti Viri, et tamen nullatenus asmula-
ex ipsis Gothis, qui se in lectulo illius, aliis con- ri. Nonne iu vitro Sangfuis Christi, et in li^-no
tradicentibus, collocavit,a Divinitate perrussus, Corpus pretiosissimum ejus pependit pro nobis et
alia die raortuus est, ut Servi Dci locuin nullus fulait? Nos taraen credimus et oonfidimus in Do-
de reliquo auderet polluta conscientia violare. mino Deo per mfsericordiam etfidem seu orafcio-
Cum ergo ex utraque ripa drumonem e, quo nem beati Caesarii, quia sic in diebus suis ab ho-
inlectus fuerat, obsidione hostium Gothi Dei nu- stibus Arelatensis obsessa est civitas, ut oec ca-
tu subrigere non valerent, revocantes sub no- ptivitati meruerit nec praedaa sucoumberc. Sic
,

cte in palatio sanbtum Virum personam ipsius ,

deiude a AVisigothis adj Ostrogothorum m d<
texere silentio, ut, utrum viveret, nullus Catho- luta est rcgnum. Sic hodieque in Christi nomiue
licorum posset ag;noscere. g-loriosissimi Keg*is Childeberti n subditur ditioui,
Z-Z Dura erg*o diabolo exsultante, ista g-e-
, ut (siout leg'imus) trausieruut de gente iu g- n
runtur in gaudio Judreorum, qui in nostros ubi- tem ct de regno ad populura alterum, et nou per-
que siuc ullo rcspectu perfidiae probra ructabant; miait Deus sub illo homine nocere Arelatensibus
suis. 25 [nter
 ,

70 VITA S. C/ESARIl EPISCOPI CONF.

A. Cipriaho 25 Inter ista igitur monasterium praecipuum ,
Viri dexteram cuperent dispensari, divinitus se-
cctnobium vir- Q uo dsorori sua3 p irare coeperat , instar prioris met proclamantes esse rcspectos quod talera ,

gtnum perfirtf normae, et aingularitate claustri resedinvavit. [pse Pontificem fuissent dig*ni conspicere, qui tempo-
eiqne aorurem vero (siquidem nihil obviat mysterio, quod con- ribus illis dictis et factis verns Apostolornm
, ,

dat abbatit-
gruit Christiano) quasi recentior temporis nostri successor et apostolicus appareret. Et quia nihil
«om .-

Noe, propter turbines et procellas, sodalibus vel velocius fam-i percnrrit , opere sanctissimo cre-
sororibus in latere ecclesiae momsterii fabricatar- brescente, statim sincti Viri sancta pervolavit Ro-
cam evocatqiie e Massiliensi monasterio o venera-
: mam opinio, ccepitque inibi a senatu et proccri-
bilem g-ermanam suam Ca;s iriam, quam inibi ideo bus, a Papa quoque et clericis, simulque et po-
direxerat, ut diseeret quod doceret, et prius esset pularibus tanto cantatis dcsiderari fervore ut ,

discipula quam inagistra, et in praeparatis habita- ante sing-ulorum cordis inhffireret amplexu, quam
oulis cum duabus ant tribus interim sodalibus corporalibus oculis videretur. Interea omnes ca-
intromittit. Conveniunt
virginum multitudi- inibi ptivos ultra Durentiam r, m-iximeque Arausici s r

nes catervatim facultatibus quoque et pirentibus

: oppidi, qni * ex toto fuerat captivitati contra- • l- quod «c.

renuntiantes, respnunt mortalium floresfallacespa- ditus, cujus etiam partem Arelatum t liberavcrat
riter et caduoos. Caesarii patris, Caesarise matris ex- redimendo mox inventos iu Italia red<mit, ut
,

petunt gremium, quatinus cum eodem aecensis potuit. Et ut eis libertas plenior redderetnr, im-
lampndibus cielestis regni januain prsestolentur, et posuit * jumentis et plaustris in via,
eum sumpto pro sumpu

competenter ingressee, Christi perpetuis mereautur suornmque solatio et ordinatione fecit ad propria
amplexibus inluerere : itaretrusffi, ut usqne in diem revocare.
transitusearum nulli liceat foris januam egredi de 28 Inter hsec in praedicta Ravenna civitate morivum ai

B monasterio. qmedam vidua hnbcbnt tilium adoles-:entem prav vitam kuomi,

Ravennam 26 Pro ista denique causa proque hoc studio fectoriis cfficiis militantem, qui indigentiam g-e- E
ahdnchit. a emolumentis ac propriis stipendiis susten-
nitricis
procul dubio contra Servum Christi diabolus,
Tkeodorico
ut leo rabidus iutnmescens, iterum ancu&atione tnbat. Hic puer, subita infirmitate faciente, jaee-
honoratur nm-
neribut, confecta extrahi ab Arelate Antistitem fecit, et bat exanimis. Cui cum humauffi curationis spes
in Italiam sub custodia, Ravennamque perduci :
omnis et consolatio defecisset, raox mater cjus,
relicto et ad Virum Dei festina per-
omisso filio,
ut impleretur in eo, Sicut probatur auruin et ar-
g-entum in fornace ita corda electorum apud
,
currit: et prostrato corpore oculisque rig* mtibus,

Deum. Adiit ergo palatium, reg-em quoque Theo- dans insuper ululatus, fide solummodo vigente,
dericnm Christo duce salutaturus aggreditur. Ut beati Viri g-enua complexa clamavit, dicens :

vero rex Dei Hominem intrepidum venerindum- Credo qaia miseratio divina ideo huc te ,
San-
cte *, deduxit, ut filium -rcddercs matri. Flebi- '
Addit Uoi>.
que conspexit, ad salutandum reverenter assur-
Doi
g\t, ac deposito ornatu de capite clementer re-
literdeprecanti mulieri paululum rccusavit et ta- ;

salutavit, primum interrogans de labore ipsius men durnm credens si tales non audiret lacry-
,

ac de Are-
dehinc de Gothis snis, mas , solita miseratione commotus , volens sci-
atque itineris,
licet sic debitum impendere caritatis affectnm, et
latensibus affectuose reqniren*. Egresso ig-itur
sic in Dei nomine virtutem cxereerc, ut in omni-
Viro sancto * a conspectu reg-is, suos alloquitur
* Addit Mab.
pontifico
Non paroat illis Dens, qui hnjus in- bus rcfugeret vanitatem, ad turg*urium ejus oc-
rex, dicens :

culte litenterque pervenit. Fusa ltaque prece mo-

nocentiae Virum atque sanctitatis frustra fecerunt
tam longo vexari. Qualis sit i)le, hinc pro re solito prostratus, ubi divinam virtntem voca-
itinere
tionis su;e per Spiritum sanctum adesse sensit, ab-
batur, quia ingresso eo ad salutandum me totus
inquit , angelioum vultum , scessit. Notario vero suo illo tempore, nunc ve-
contremui. Video ,

nerabili Presbytero Messiano, relieto proecepit,

video apostolicum Virum nefis arbitror mali :

qnippiam de tam venerando Viro censere. Post- ut cumadotescens ad se reverteretur, sibi proti-

recepto in diversorio mittit muneris loco tinns nnntiaret. Qui cnm ante decumbentis lectu-
C bffic ,

f pransuro arg-enteum discum, cujus pensi p ad se- lum excubaret, necdum hora completa, pucr de
xaginta libras circiter jungebatur, adjectis soli- mortis est tenebris revocatus, et mox reseratis or-

Ac- bibus ocnlornm matrem alloquitur, dicens Vade,

dis trecentis, rog-ante pariter. et dicente
:
:

rogat vester rex mater, ad Servum Dei festinanter et propera,

cipe , sancte Ej)iscope , filius ,

cujus orationibus tibi vitaeque sum redditus, et

ut vasculum istud muneris loco dignauter Beati-
et in usum pro memoria ag"e gratios , quod meritis virtutibusquc suis
tudo vestra percipiat ,

Deus dcdit effectnm. Illa perniciter advolans ac-

sui habeat.
27 vero ui in usum mensre sure arg:en- currit, gratias non tantum verbis ,
qnantum la-
* lle
qumpaupwri- > °i
crymis et vocibus gnudiisque, persolvens, postu-
f.«i dittribuit, tum numquam habuit absque cochlearia *, die
regc fartum per adpretiatum discnm
ministros suos lansque, ut qnem Deus per illum isti lnci red-
tertia
laudnnie diderat, ad Gallias rediens de suo non pateretur
facit put)lice venumdari, ejusqne pretio captivorum
:

"
COellleaiibus
discedere famnlatu. Sed beatus ille Vir altioris iu-
ccepit plurimos liberare. Mox inquiunt reg-i , ,

genii respondit, eam illi potins debere referre gra-

nuntiaverunt famnli sui Ecce vidimus iu propo- :

tias, cujus virtus et pietas omnibus mcerentibus et

sito venalium domiuicum munus venale, cujus
claraantibus adesse consuevit. tlujus ig-itur mira-
pretio S. Cflesarius multitudines liberat captivo-
culi mng-nitudo non solum civitatem illam, sed pro-
rum. Etenim tanta enormitas paup.-rum in medi-
vinciam cunctam fidelium devotionibus ac nunciis
tatu q ipsius erat et domus atrio constipata, ut
peragravit.
vix ad salutandum eum pro densitate sujrjreren-
29 Medicus etiam diaconus Elpidius , regia domu»^^
tium miserorum possit accedi. et per pla- Nim UflSfl

potestate ac sedulo famulatu intimus diabolica ""'^

,
toas, innumcras catervas infelicium vidimus cur-
infestntionenon solum reliquis diversis insidiis fa-
sitantes, euntes scilicet ac redeuntes nd Virum.
tigatus sed,et saxorum quoque imbre in domo
Quod ubi factum hujnsmodi comperit Theodorl-
sua crebrius appetitus, Sanetum Dei exorat, ut
CUB, tanta laude et edmir.itione pratulit, ut ob-
a vexaiione ip-a ejus mereretur orationibus libe-
servantes ejus palatio senatorcs ao proceres certa-
rari. Cujus domum sanctificaturus ingrediens
tim omnes oblationis suae mercedem per beati
heuedictffl
 . )
,,
, ,
,

DIE VIGESIMA SEPTIMA JULII 71

1 benedictae aquaa infusionem respersit , atque ita quam ut esset, quod in nobis reprehenderetur. A. Cthhko
consuetse vexationis discriminibus liberavit , ut Quis autem est tara durus , iramitis , ferreus, TC.
ultra ibi nihil tale contigerit. cui displiecat quod horno rediraitur a morte
femina ab impuritatibus barbarorum, quae gra-
ANNOTATA. viores morte sunt; adoleseentulye vel pueruli ,

vel infantes ab idolorum contag-iis quihus mor- ,

a Theodoricits Ostrogothorum in Italia rexno- tis metu inqmnabawtMv ? Idemplane dicere poterat
tissimusest in historia. Ejus ingressumin Italiam Caesnrius.
affigit Pagius anno 489 mortem anno 526. ,
m
Theodoricus Ostrogothorum rex urbem ob-
Arianus erat ut Gothi plerique eo tempore ,
sidioneUberatam eodem tempore sibi asseruit, ut
sed moribus alioquin et regimine commendan- patetcx tributo per ipsum Aretatensibusremisso.
dus ac erga Catholicos et viros sanctitate illu-
, Adi Commentarium num. 17.
stres satis benignus, si macutas aliquas non con- n Chtldcberto obligtt civitas Arelatmsis anno
traxissct. Factum hoc exposuimus in Commenta- 536 cum Vitiges Ostrogothorum rex Francis
,

rio § 2, ubi diximus, Alaricum a Ctodoveo cse- cessit ,

quidquid possidebat in Gatlia, regesque
sum anno 507, urbem obsideri coeptam anno 508, Francorum fitii et heredes Ctodovei
, ditionem ,

sotutamque obsidionem anno 510. ittam inter se partiti sunt. Ptura de his Cointius
b Id est, diaboto id agente ut catumnidc oc- ,
ad annum 536 num i, et seqq.
casio daretur adversus Sanctum. o In parthcnone, ait Mabillonius , a Joanne
c Id est, poputarem suum in Burgundia , Cassiano sanctimonialibus erecto in agro Massilise
natum, opmor: nam ibinatus erat CaBsarius. suburbano ad Yvelinum amnem unde nomen ,

d Castrnm Ugernense inquit hic Mabiltonius , ccenobio quod pridem ever.sum est
, reditibus ,

ex Strabone lib. iv constitui debet inter Nemau- S. Paulaj pirthenoni urbano attributis.
B sum Tarasconem , eo scilicet in loco, ubi
et
p Pensa pro pondere opinor hic sumitur, , ,

nunc urbs Bellocaria, vulgo Beaucaire, con- licet alia quoque significet apud scriptores medii u
spioitur, ex Samsonis ^reoffraphi regii sententia.
sevi.
Joannes Bularcnsis in Cbron. ad annum jii Mau-
q Vox obscura est , at sensus ex sequentibus
ritii meminit Ug-erni castri, quod in ripa Rho- colligdur.
dani fluminis locat. Longuevallius tom. 2, pag. Druentia Gattis la Durance
r oritur ex mon- ,

299 observat , inter geographos non convenire te Genebra, uno cx Alpibus Cottiis in Brigan-
de situ ittius castri. Multi, ait exislimant ur- , ,
tino tractu D>dphinatus, deindeque per Provin-
bem esse hodiedurn Belloquadram ( Beaucaire ciam lapsus Rhodano excipitur una leuca infra
,

dictam probabilius est

: insulam esse fthodan: ,
Avenionem.
quaj Gernica, la Veugxe, vocatur qtiia ni- , s Arausio Orang"e oppidum est Pro-
vutgo ,

mirum ittud nomen vicinius. Posterior hsec sen* vinvitV IransDruentiam Itlud a Gothis post ,

tentia ex Valesio desumpta est , qui in Notitia Ccvsos apud Arelatem Francos et Burgundiones,
Gatliarum pag. 601 de Ugerno castro latius dis- Druentiam transgressis captum fuisse, hinc ,

putat. satis colligitur.

e Drumo dromo , navim ceterem de-
, rectius t Mabillonius habet Arelato.
signat inb rov dpiaov, seu cursu.
f Nimirum post ceesos ingenti strage hostes,
solutamque obsidionem ope submissi a Theodo-
rico agmmis.
CAPUT IV.
g Non pauci etiam tum inter Francos ethnici,
etiamsi rex eorum Ctodoveus ad fidem Christia-
nam cum multis esset conversus Romam profectus varia obtinet a Pon-
h De S. JEonio pauca in Commentario, ptura deinde domum regressus, va-
tifice :
ad 30 Augusti, ut jam diximus.
i In Ms. nostro araantino. At vox hiec seque riis virtutibus et miraculis ful-
q est ignota. Mabillonius vocabutum sic explicare
get.
nititur Derivatum videtur ab apaio;, quod rem
:
F
fragilem significat quale est vas fignlinum vel ,

vitrenm fortasse ab auctorc hic intellectum, ut

, Posthaec Romam veniens, beato Symmacho a ltomx varia
ex sequentibus collig-itnr. tuuc Papae, ac deinde senatoribus et sena- tmpeirata
k ILvcphrasisperturbataestapud Mabittonium, tricibus pryesentatur. Omnes Deo gratias et regi Pontifice:

atque atiam exhibet sententiam, ut reperiet qui ,

retulerunt, qnod meruissent corporeis oculis in-
utramque simul conferre votuerit. tueri ,
quem jain dudnm oculis cordis aspexe-
1 Ex abunde patet non
hisce Sancti verbis , rant. Ig-itur Virum apostolicum non jam fama vul-
de/iiisse qui charitatem hanc ejus reprehende-
,
g*ante, sed corporali prae^entia comprobantcs, cer-
rent, Defendere quoquese poterat Ciesarius exem- tatim dilig-ere ac venerari coeperunt. Pro qua re
pto S. Augustini et S. Ambrosii quos in hoc ,
etiam Papa Symmachus tanta racritorum ejus di-
facto erat imitatus. Audi ipsum S. Ambrosium g-nitat" permotus , non solura verissime eum me-
lib. 2 de Officiis cap. 28; Hoc maximum in- , tropolitame honore suspexit, sed et concesso spe-
quit incentivum misericordiae
, ut compatiamur , cialiter pallii decoravit privilegio. Diaconos ipsius
alienis ealamitatibus , necessitates aliornm, quan- ad Romana; instar Ecclesiaj Dalmaticarum fecit

tum pos>umus juvemus , ; et plus interdum quam habitu prajcminere.

possumus. Melius est enim pro misericordia cau- 81 Dehinc ad propria reversus , Arelatensem fld JUUI «^
sas prajstare invidiam perpeti quam prae-
, vel ingreditur civitatem psallcndo ,
se- f.«, femmam fluscipitur,
,

rederaptione octo millia """"'

tendere inclomentiam ut nos aliquando in in- ; cnmque expedita soli-

vidiam incidimus, quod c.mfreg;erimus vasa my- dorum b, qui exsiliandus ierat, ab Italia defert. *

stica qua civitatem ing:ressus est eccle-

, ut. captivos redimcremus, quod Arrianis Eteuim die ,
,

displicere potuerat ; nec tam factum displiccret siam ad vesperam benedictionem daturus intra-
vit;
 , , ,,

72 VITA S. C.ESARII EPISCOPI CONF.

A. Cvpruno vit et ccce una ex fcminis treraore correpta non desistebat ut recte et veraciter di-
ITC.
:
,
re : ita D
cum apumis ejulans , et proclamans pavefactis * ceret : Meditatio cordis mei in conspectu tuo
npud Mab. ,

mlditur in cc cunctis quae adpreliensa hinc atque inde

, erupit : semper.
tlcsia manibus beato Viro ante altare ilico praesenta-
, 35 Quodam igitur tempore dum iter ageret •»«*'«««
^
ut depulsa peste re- vir venerabilis sanctus Eucher ^m
tur exorantibus cunctis
, , circa Alpina loca , Euche-
C0,>Um
dintegrari mulierem faceret sospitati. Tunc suo rius f episcopus cum ipso erat. Factum est au- ^'* w"
ille more pro eadem in orationc prosternitur , et tem , ut in media strata g , infelix et infirma mu- f
imponens capiti manum , omnes sensus ac vul- lier occurreret manibus et pedibus contractis, »

tum tactu olei sacri perunxit. Quo facto , nequa- et per terram reptans. Quam cum fuisset intui-
quam deinceps repetiit mulierem depulsa in nomine tus , interrogavit ipsum sanctum Eucherinm
Christi calamitns. quid esset hoc ,
quod sic per terram se traheret.
captivotmagnu 32 Interea habebat
praecipuam inter reliquas Il!e mulierem interrogavit. Ipsa respondit, jam
$utdhredimit, sollicitudinem eaptivorum tantusque in hac ad- : annis multis paralyticam et omnibus mem-
se ,

ministratione fuit , tamque prceclarus, ut nullius bris esse contractam. Tunc bcatus Caesarius di-
hoc possit explere relatio. Nam quodam die, xit sancto Eucherio : Descende et signa eam.
dum deesset sanctis manibus auri vcl argenti spe- Ille quasi trepidare et excusare coepit omnino :

cics.,quod daretur egenis interpellatus a pau- ,

ille non desistere nisi faceret. Descendit itaque
pere, ait Quid tibi faciam, miselle raeus ? Quod
: et signavit eam etdixit: Ecce feci ,
quod jussisti,
habeo hoc do tibi. Ingrediens ergo cellam suam, Cui rursus ait : Mitte manum tnam , ct appre-
c casulamque, quam processoriam c habebat, albam- hende manum illius, et erige eam. Ille respon-
d que d pascalem exhibena dedit ei dicens Va- , , : dit Faciam aliud, quidquid tu Eucherio jusseris,
:

de, vende cuicumque clerico et pretio ipsius , hanc vero rem aggredi non praesumam. Sed
redime captivum tuum. Non solum enim qui ,
istud fac tu cui dedit Deus et animas et cor-
,

H eum expetierunt captivitatis sunt vinculis abso- pora sanare languentiura. Respondit ei sanctus
luti sed ipse quoque pro redimendis captivis
, Csesarius Interim tu fac
: quod dico. Curaque E ,

r Carcassonara e profectus est civitatem. Nam et ille fortiter reniteretur, et humiliter ac laeryma-

multis vicibus per loca diversa abbates diaco- , biliter excusaret , diutiusque coutenderet dixit ,

nes et clericos pro redemptione miserorum di- ad eum In ignem tu propter obedientiam in-
:

rexit. gressurus eras , qui nec propter misericordiam es

prxclnrit vir Tot autem divinae
33 gratiae virtutes solus paratus facere, quod caritas jubet ? Mitte ergo
tutibus
habere promeruit quot Deo ,
vix in plurimis manum tuam nomine Domini et erige eam. in
servientibus floruernnt. tamen sic in se Ipse Tunc mulierem porrecta raanu
jussis obediens ,

unamquamque personam semper excoluit , tam- levavit, pedibus suis atque omnfbus membris re-
quam si ipsam solam prorsus haberct tamdiu : cuperatis ad hospitiolum suum iucolumis am-
,

ejus prseeedentia pulcherrima ac jocundissima vi- bulavit.

oprot exttrmi*
debatur, quamdiu a sequentibus vinceretur. Quis 36 Nam quantis virtutibus emicuerit , quis
enim ejus patientiam , quis puritatem , quis ca- enararre valeat ? Factum est , ut in agro mona-
ritatem quis fervorem spiritus , quis discretio-
,
sterii sui suburbano apri frequentarent. Egredie-

nem quis benignitatem quis zelum sanctum

, , ,
bantur comites civitatis vel rcliqui militanres et ,

quis jngem meditationem die ac nocte in lege non permittebant homines domibus habitare in

Domini poterit explicare ? Assertor fidei forraa , vel laborare sed niraia eos caede mactabant
,

sacerdotum ornatus ecclesiarnm ,

praedicator ,
quare eos prohiberent. Illi vero diutius jam non
grati», exstinctor jurgii, seminarium caritatis ferentes injurias et inquietudines , venerunt et
norma raorura ponderator, libra con-
disciplinae , interpellaverunt ipsum Dominum proclamantes ,

silii, defensio pupillorura , captivorum rederaptio. et dicentes Fac de nobis, quod jubes ; nam nec
:

Nuiuquam de ore illius detractio numquam men- ,

servire vobis , nec ibi stare possumus. Sollicite

daciura , numquam raalcdictum eontra qualem- interrogat, quae essent qucrelae eorum. Qui res-

cumque personam proccssit. Et non solum non ponderunt Propter apros veniunt comites et
:

detraxit cuiquam , sed nec detrahcntem patien- Gothi et diversi venatores , et interficiunt nos.
C
ter audivit. At ille publica voce , elevatis oculis et manibus,
;

fuiget. 34 Si quis suorum juravit subito , aut forsi- aspiciens in caelum dixit Domine Jesu Christe : ,
t

tan maledixit ,
prout persona fuit , ita in eo sa- ne in loco ultra apri accessum habeant. Ex ea-
lubviter vindicavit. Illius tamen ista fuit pro dem hora usque in praesentem diem numquam ibi
maledictione benedictio, si contra aliquem aliquan- nutrierunt h nec compa-
, sicut consueverant,
Deleat Deus peccatum tuum ruit, quod Merito imperavit
venari posset.
do motus est :

auferat Dcus peccata tua , castigct Dorainus de- bestiis, qui a se repulit orane vitium. Potuit il-

lictum tuum ut illuc non servetur tibi ,

corri- : le impetrare a Deo, cujus praeceptum numquam

gat hic Dominus errorem tuura. Ad * interiorem praetcrivit.

' ad omittit
Parthenii ^ej«'^ r'

Mab. suum prodebat exterior. Nam vultu semper pla- 37Evenit etiam, ut illustrissimi viri
dxtnon
cido et angclico ita ut secnndum Scripturara , ,
patricii puer, qui praelatus servis ceteris a domi
iuttf

corde laetante vultus florcrct. Sic * numquam -in no suo praecipuus habebatur , per quamdam ne-
*
Atab. BlCUl

risu justo remis.sior ita numquam maeroris ni- ,

quissimara tentationem saepius in terram damna-
mictatc depressus nisi forte quando pro aliems ,
to sensu corruit. Et dum revera hostis ipsius ve-
peccatis lugebat. Numquam aliquem odio habuit, xatio magis animi quara corporis infirmitas vi-
et non solura pro amicis sed etiam pro inimi- deretur , olco beatissimi Viri benedictione sacra-
cis toto affectu cordis orabat. Nec docuit ver- to perunctus est. Quo facto , ita ab eo tenta-
'
1

bis quod non adimpleret exemplis. Nulla eum tio maligna * quem discessit , ut cessante cura • Mab. ro*'
,

hora eloquii mcditatione transi-

diei sine divini terreni medici per Servum suum Christus reddi- gn>

Dat sed nec dormientem praeteribat.

,
fre- Nam domi etiam suae dominus ipse prae-
derat sanitati,
quenter et dormire visus est et meditari. Et cum poneret pro exemplo terroris. Et quod sub ad-
amcditatione psalmorum aut praedicatione cessa- miratione magis potest esse formidini ad decla- ;

re videretur lector aut notarius ante eum lege-

, randum meritum Viri sanctissimi memorabile ,

factum
 ;

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 73

factum ejus nefas est silentio prseterire. neo in Ms. nostro, nec in editione Mabillonii Eu- A £*«'*"• -

punitur diti- 38 Dum Sanctns Igitur dioceses suas circuraiens, cherius dicitur episcopus Lugdunensis sed episco-
nitui quidam in villam, quse Launico dicitur, a dominis pro- pus tanlum, ita ut vox Lugdunensis videatur ad-
Sanctum
in priis fuisset exceptus, in cella, in qua lectum jecta a Surio, qui eo modo rem magis explicare
injurius,
habuit, post discessum illius in stratum ipsius voluit. Ex Surio irrepsit vox eadem in editionem
pestifer quidam, Anatolius nomine, medicus, pro Vincentii Barraiis, qui Surium in midtis secutus
tali orimine valde condolendus, scortura expetiit est. Jam vero non diffwuiter ostendi potest, cujus
mcretricis ubi mox ab incentore suo diabolo
: civitatis antistes fuerit Euckerius In laudaia Gal~ .

publica vexatione correptus, in conspectu homi-
num est elisus in terram ; et publica voce, pro
qua praesumptione correptus fuerat dum Servi
Dei virtutem confiterctur, sceleris sui publicavit
tia Christiana tom. i, col. 798 proferuntur ex
vetustissimo conciliorum codice Ms. nomina quo-
,
rumdam episcoporum, qui subscripserunt con-
cilio Arelatensi iv, additis urbium nominibus

admissionem. qum in concitii editis desiderabantur. Inter hos

miraculo ser 39 Scimus etiam multas per intercessionem antistites legitur Euoherius in Christi nomine
Hfnr oteum Viri * Dei Dorainura fecisse virtutes, quas lon- Avennicae (id est, Avenionis) ecclesiEe episcopus.
confra-
gfum est per ordinem prosequi. Nam cum unus infero, Eucherium Avenionensem esse, qui
tjui,
Hinc
cta ampulla.
• }&ab. servi
e nostris qui haac scripsimus
,
pro suffragio ,
quatuor consiliis per S. Cees&vinm, ittnarravimus,
suo benedictionis ab ipso consecratura oleum po- intra paucos annos habitis, nempe Aretatensi iv,
stulasset, arapullulam plenam ab ipso aceeptam Carpentoraclensi, Arausicano u, et Vasensi sub-
diligenter ad domum referens, tamquam raaxi* scriptus legitur Eucherius, sine nrbis nomine.
mas reliquias studuit conservare. Et dum post Hinc ulterius deduco, non alium Eucherium hoc
aliquod tcrapus tertianaB fcbris urgeretur ardori- loco fuisse S. Caesarii comitem, quam laudatum
bus, ampullulara in qua erat oleum , maxima
, Avenionensem cum id iocorum propinquitas
,

veneratione grandique praesidio ad caput suum omnino suadeat, et argumenta pro Eucherio Lug-
petiit debere suspendi. Quse dum fuisset mun- dunensi II altata nullius sint momenti, ut ostendi
dissimo linteo involuta, ut credimus, negligen- poterit suo toco. E
tia faciente famulorum, confracta est. Sed ita g Strata pro via ssepe legiiur.
intra ipsam stetit oleum, ut nullus liquor in ter- h Mabillonius iegit, nec truerunt; atque ita no-
ra vel in linteo descendcret. Quo viso, dum tat' Sic leg-endum videtur, non xutiuerunt, utaliis :

in vase alio cum summa veluutate mutaretur truo olira dictum pro pestkuo, quod apris optime
cum perevacuata fuisset, statim se ampulla con- convenit. Prseplacet tamen lectio Ms. nostri, in
fracta dissolvit : et ab ipso qui haec veraciter quo habetur nutrierunt.
memorat , adjuvante Domino , febris sine ulla
dilatione discessit.

ANNOTATA. CAPUT v.

a Symmachus Pontificatum tenuit ab anno 498

usgue ad 514, quo obiit xiv Kalendas Augusti, ut Fervor in prwdicando per se et alios ;

ibidem habet Pagius num. i. Gesta autem Caesarii

statuta ejus qucedam : doctrina in
cum Symmacho contigerunt anno 613, quse tatius
exposuimus in Commentario § 3. suspicionem vocata et Romce proba-
b Superflua ex eleemosynis acceptis, opinor,
ui ea Arelate impenderet redimendis captivis ta : hospitalitas.
,

aut aliis operibus piis.

c Id est, quantum conjicio, qua in processioni-
bus, seu supplicantium agmine, utebatur. differendis autem Scripturis; et in eluci- raru-u|V*uf« t

d Planetam Albam explicat Mabillonius. Maiim

Indandis obscuritatibus ,
quanta gratia in illo ontorrfoem*

intelligere vestem lineam talarem, qux alba paS' emicuerit,quis poterit narrareMta ut hasc ei* fSSHT^
sim dicitur, quaque sacerdotes induuntur Missam summa jocunditas fuerit, si illuin aliquis, ut ob-
^
celebraturi sub casuia seu ptaneta. Paschalem scura dissereret, provocaret. Et ipse frequentis-
vocat, quia optima erat, et festivitati Paschali de- sime incitabat dieens nobis
, Scio , quod non :

putata. omnia intellig-itis quare non

: interrog-atis , ut

e Carcasso, quse Carcassona frequenter nomina-
tur, Gallis Carcassone, urbs
rioriad Atacem fluvium, quae satis npta est, et
non exiguoab urbe Areiatensi dissita.
intervallo
Hinc eximium Sancti studium ad redimendos
possitis cognoscere? Quia non semper vaccae ad
est in Occitania infe- vitulos currunt, sednonnunquam vituli ad vaccas,
ut de matrum uberibus possint suam esuriem sa-
tiare. Hoc et vos omnino debetis faccre, ut in-
terrogfando etiam nos exerceatis ut debeamus ,

captivos tucuienter innotescit. perquircre, unde vobis possimus spiritalia mella

f Eucharius scilicet junior ; inquit Mabilio- proferre. Resplenduerunt in eum singulas quaeque
nius nam duos hujus nominis sedisse in cathc-
: virtutes, virginitas scilicet cum sinceritate, mo-
dra Lti£'dunensi , supra in Actis S. Consortiae destia cum verecundia, sapientia cum simplici-
demonstratum est. Verum de Eucherio II, qui Cae- tate, sinceritas cum
mansuetudine, doctrina eum
sario fuisset contemporaneus, non levis est con- humilitate : vita denique immaculata, vita irre-

troversia inter eruditos ut videre est in nova

, prehensibilis, vita sibi semper «qualis. Va? mihi
Gattia Christiana tom. 4 col. 28 et sequenti-
, raisero Cypriano qui tara tepidus in discendo
,

bus, ubi prsecipua utriusque partis argumenta exstiti, ut modo cogr.osoam et Qua-
pceniteam !

recensentur. Ipsam litem omnino dirimere non re de tanti fontis fluvio non tanttim hausi, quan-
est hujus loci cum id fieri debeat quando
, tum mea indigebat ariditas ! Caritatis autem ejus
,

Acta S. Eucharii venient discutienda. Attammi ardorem, qua omnes homines dilexis, quis potc-
faciie ostendam, ex hoc loco imbetle depromi argu- rit umquam imitari ? Ille enim hoc maxime et
mentum pro secundo Eucherio. Nam imprimis corde et ore gestabat, et ut inimicos diligere a de- «

Augusti Tomus VI. 14 beremus,

 , ,

U VITA S. C/ESARIl EPISCOPI CONF.

beremus, hortatu blandissimo, sermone et exemplo
^ i,

laudabiliter instruebat. Vix aliquis illo affectu pro

numquam otiosus ab opere Dei voluit esse , sed D
disposuit fabricavitque triplicem in una conclu-
caris, quo ille pro iuimicis orabat; et licet non es-
sione basilicam, cujus membrum medium in ho- par,i,a
**,
sent causae, quibus illi qusquam inimicus existe- nore sanctae Mariae
eminentiore Virgrinis cultu
ret, nisi forte
pro invidia autdisciplina aemuli ali- construxit, ex uno latere domni Johannis, ex
•"Pufcro, u6i
quiesseviderentur; ille tamen eos non solum pater- alio sancti Martini subjecit. Et ut auferret sa- "P«toaor ,.
ei)(
no, sedetiam maternodilig^ebat affectu hoc saapius cris, quas congregaverat, virginibus curam ne- *unm •

nobis insinuans, quia cum dilectio usque ad inimi- cessariae sepulturae monobiies * arcas corpori-,
fortr.
'mnm.
i

cos extenditur, tieri non potest ut proximus non bus humandis aptissimas de saxis ingentibus bilos
ametur. noviter fecit excidi, quas"per omne pavimentum
quodp>x$tat 41 Docuit praeterea memoriter quamdiu po- basilicse constipatis sterni fecit ordinibus : ut
aw *> tuit, altaque voce semper in ecclesia praedica- qusecumque congreg-ationis illius de hac luce
vit.In quo opere tam pja atque salubris ejus migrasset, locum sepulturae paratissimum et san-
provisio fuit ut cum ipse pro infirmitate jam
, ctissimum reperiret. Non multo ig*itur post mo-
non posset ad ipsum officium perag-endum acce- nasterii matrem g-ermanam suam Caesariam e
dere, presbyteros et diaconos imbuerit atque sta- sanctam ad praemia Christi migrantem
, inter ,

tuerit in ecclesia praedicare,- quo facilius uullus has quas praerr.iserat , inibi ad medium throni
,

episcoporum se ab hac necessaria cunctis exhor- juxta eam, quam sibi peraverat, condidit sepul-
tatione cujuscumque impossibilitatis excusatione turam succedente eidem, qu» nunc superest,
,

suspenderet, haec dicens Si verba Domini et : Caesaria raatre , cujus opus cum sodalibus tam
Prophetarum sive Apostolorum a presbyteris et proecipuum viget , ut inter psalmos atque jeju-
a diaconibus recitantur Ambrosii Augustini , ; , nia , vigilias quoque et lectiones , libros divinos
seu parvitatis meae, aut quorumcumque Sancto- pulchre scriptitent virg-ines Christi, ipsam magi-
B ruin, a presbyteris et diaconibns quare non reci- stram habentes.
tentur? Non est servus major Domino suo. Qui- 45 Insistebat itaque, ut solutus erat, orationi
E
oratiQ)
bus data est anctoritas Euangelium legere, credo et lectioni et eleemosynis beatus Homo, pra>
lectio

clct.mo lynjr,
et licitum est homelias Servorum Dei seu expo- dicationibus incessanier omni Dominica omni- fe.rvor m pri-
sitiones canonicarum Scripturarum in ecciesia re- busque diebus festis frequenter etiam ad ma- :
dicando : iin-

citare. Ego me exuo hoc instituendo; sancti sacer- tutinos , ad luceruarium /' propter advenientes
ettia nubfnii-

ba$ :
dotes, qui hoc implere contempserint, causas se in homilise recitabantur, ut nullus esset, qui se de
f
die judicii noverint esse dicturos. Non quidem cre- ignorantia excusaret. Obedientes invitabat, sol-
do, quod quisquam tam obduratum sensum habeat, licitos instruebat, renitentes vero acriter conte-
ut cui Deus dicit Clama, ne cesses nec ipse
: , stabatur, quia sicut rjdelibus in diem judicii di-
clamet, nec alios clamare permittat. Timeat illud : g*ua esset retributio conferenda , ita et hos di-
Vse tacentibus de te, quoniam loquaces multi * gfnae indignationis ultio sequeretur. Statuit etiam
• Mah. muti sunt. Etillud Apostoli * Canes rauti, non valentes : reg-ulariter , ut nubentes ob reverentiam bene-
*
immo Isairc
latrare. Etenim quantae oves tacentc sacerdote , dictionis antc triduura conjunctionis eorum eis
fif» v \0
aberraverunt de tantarum animabus redditurus est benedictio in basilica daretur. Tanta denique bo-
rationera. na in se, larg*iente divina gratia, habuit et de
materiam prx 4& Praedicationes quoque congruas festivitati- audientiura jtrofuctibus , et de discipulorura se-
dicandamatm bus et locis sed et contra ebrietatis et libidi-, quacitate, et de virg-inura consecratione, ut non
quoqaemmt. n s ma lnm, contraque
discordiam et odium, con-
j
uno tantura sit merito coronatus, sed inter tan-
tra iracundiara atque superbiam, contra sacrile- tas ac mnltipliccs coronas de coruscantibns me-
g-os amspices, contra Kalendarura quoque pa-
et ritis suis cinctus, totus in coronam Ecclesiae de-
ganissiraos ritus contraque aug'ures, lig-nicolas, mutetur.
fonticolas, diversorumque vitia fecit, easque ita 46 Molti quidem aemuli surrexernnt, qui ejus *"»"
doctrina
paravit, ut si non
quis advenientium peteret , resisterent doctrinae de gratia. Sed o fclicitas cti iii
luipici-

solum non abnuerit impertire, sed et si, minime aemulanda ! Etenim susurris et mala interpreta- oncm vocata.

, " a ",
, e d ..-.t'A'•
q sug-g-creret, ut deberet accipere, offerret tamen tione quorumdam oboritur in Galliarum partibus ••

a Ponvfice
j, ei, ut iraportaret, ipseque legeret. Long^e tamcn contra praedicationem Dei Hominis frustra sinistra
positis in Francia, in Gallia b, atque in Italia, suspicio. Ob hoc antistites Christi ultra lseram g
et Hispania , diversisque provinciis constitutis consistentes, caritatis amore collecti; in Velenti-
transmisit per sacerdotes, quid in ecclesiis suis na h civitate conveniuut ubi etiam beatus Caesa-
:

praedicarc facerent, ut projectis rebus frivolis et rius infirmitatis solitae causa sicut disposuerat,
,

caducis, juxta Apostolum bonorum operum fierent properare non potuit. Misit tamen praestantissi-
sectatores. mos episcopis cum presbyteris et dia-
viros de
Cauieia Saneti 43 Bonus erg*o Christi odor per ipsum lon- conibus, inter quos etiam sanctus Cyprianus Te-
in ordinandi* ge lateque diffusus est et flagravit ubique ad- ,
lonensis i magraus et clarus enituit, omnia, quse
diacom*
vectus quorum c non est conspectibus prsesen-
,
dicebat, de divmis utique Scripturis affirmans, et
tatus; tetig-it pectora, quorum lnembra non con- de antiquissimis Patrum institutionibus probans,
tig-it. Adjecit etiam hoc, ut numquam in eccle- nihil per se in divinis profectibus quemquam ar-

sia sua diaconem ordinaret ante tricesimum d ripere posse, nisi fuerit primitus Dei g-ratia prae-
setatis ejus annum. Verum etiam et hoc addidit, veniente vocatus. Sed dum suam justitiam quffi-
ut nec in qualibet majore aetate ordinaretur rebaut statuere h, justitiae Dei non erant subje-
nisi quatuor vicibus in ordine libros veteris Te- cti , non reminicentes Deum dixisse Sine me :

stamenti leg-erit ante , et quatuor novi. Sanctae nihil potcstis facere. Et, Eg-o vos elegi, non vos
conscientiae suae testis sum ego peccator, quia me l. Et, Nemo
habet quidquam, nisi illi datuna
quidquid aliis praecepit ipse fecit , et propter fuerit desuper. Et per apostolum Paulum Gra- :

Deum semper implevit Quidquid autem prohi- tia Dei sum id quod sum. Et per alium ,
;

buit fieri , aut ipse vitavit facere omnia in ze-

; Omne datum optimum desuper est Et Propheta :

lo Dei. Gratiam et g-loriam dabit Dominus. Et quod tunc

44 Nihil carnaliter aut eg*it aut sapuit : et vere liberum homo resumat arbitrium, cura fue-
rit
 : ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA

AUGUSTI.
A rit Christi liberatione
redemptus, sub qua abso-
pro ordinatione presbyteri vel
lutione valeat consequi perfectionis effectum.
Quo-
episcopi. Adi Lab- a. Cm. w
rum intentionibus Homo Christi dedit veram
oeuni tom. 4, col. 1622. m .,

et eDe S. Csesaria actum est ad 12 Januarii, ubi

evidentem extraditione Apostolica ratioDem.
Nam ae secunda Csesaria, et
et beatae memoriae Bonifacius Romana; sequentibus abbatissis
Ecclesiaj etiani dicta sunt aiiqua.
Papa eamdem conluctationem compertam m,
cal- f Id est, Vesperas,
cata intentione jurgantium,
prosecutionem sancti
ait in margine Mabillo-
mus.
Caesarii apostolica auctoritate
firmavit donante Isera, seu Isara, Galtis ITsere,
Christopaulatim ecclesiarum Antistites receperunt,
:
g fluvius oritur in
Umtromcis Alpibus sive Darantasiensibus
quod optaverat diabolus repentina animositate apud Sa-
paudos, ait Valesius. Deinde ex Sabaudia in
cessare. Del-
phinatum delapsus, eumque secans
ifionifu tju* nf ' 47 Hoc frequenter quibuscumque praadicabat , Rhodano
miscetur paullo supra Valentiam
dominoi pro dicens Si amas Dei verbum, apud Confluen-
:
impectoratum utique tos. Videsis Valesium in
trrvif Notitia Galliarum pag
retines, quod ingessi. Amori
namque divino con- 253. De consiho Valentino egimus
gruebat decalogi summa perfectio ut in Commenta-
quod in :
te rio num. 43.
sibi car/tas Christidevinxit, reddas etiam ipse cum h Valentia urbs est episcopaiis in
Delphinatu
homine participata largitate comraune. Sed
ne pa- sub archiepiscopo Viennensi, sita ad
rentum, amicorum, sive clientum de Rhodanum
hoc alloquio una leuca infra confluentes Iserx, vulgo
nostro tantummodo credas animas Valence
esse pascendas; dicta.
testor te coram Deo ejusdem sanctis
Angelis, reus iTelo Martius, Gatfw Toulon, urbs
ens salutis mancipiorum tuorum quorutnlibet episcopalis
in- sub archiepiscopo Arelatensi in Provincia
est
B firmorum, si non aeque illis, ut amicis vel pa- ad
mare Mediterraneum, ceieberrimo portu notissi-
rentibus,cum reversus fueris, quod praadicavimus,
ma. Cyprianus hic unusest ex Vit& auctoribus,
ingesseris. Conditione namque tibi corporea in de quo disserui initio Conimentarii. »v
'

prassenti subditum noveris esse mancipium, non k Id volebant Semi Pelagiani, qui
perennitatis vinculo mancipatum. fidei ini-
Iterumque ad tium viribus liberi arbiirii attribuebant
quibus-
eos, quos fuerat allocutus, dicebat
Quid dixi- : que subjecti mcrm Scripturee tcxtus sunt contra-
mus, fratres? quid disseruimus filioli ? qujeso rii. Videri possunt capituia
Arausicana, et theo-
vos ,
qui fuerint nostri hactenus in collatione iogi, qui de erroribus SemiPelagianorum
dis-
sermones? Si diligitls , retinetis : si retinetis, putarunt: at inter illos tites non modicx poste-
proculdubio dicta cordibus conclusistis. Taliter rioribus seculis sunt exortse quod aliqui non
,
provocando etiam invitis studium retinendi pauca pro erroribus SemiPelagianis vendita-
extor-
quebat. rint, qum reveraerant Cathoiica, et
utrimquead-
iectioperpetua 48 Ad prandium vero et ad coenam missa.
mensas
SU * sine cessation e quotidie legebatur,
mZept ut uter-
ue interior exteriorque homo satiatus refectio-
1 Hic textus inMs. nostro desideratur, transcri-
talitat, <l bentium, ut videtur, incuriapr&termissus.
ne duplici laetaretur. ln hac erg-o acta constrictaque m Magis Latine diceretur, eadem colluctatione
conclusione audientes cum sudore, fateor, et comperta. De confirmatione Bonifacii dictum
vere- est
cundia grandi multi ante eum mox obliviosi sunt in Commentario num. 44 et seqq.
agrniti: dum pauei, quod pejus est,
commissam
narratiuuculam potuerant saltuosis compendiis
replicare. In domo vero ecclesia; suse, sicut ille pr®-
sente, ita absente convivium semper praeparatum VITA
est clericis ,
sive quibuscumque advenientibus.
Nullus illo superstite tamquam adextraneam civi-
LIBER SECUNDUS
tatem, sedtamquam ad propriam domum Arelato
C venit.Et quia de innumerabilibus ejus hsec pauca Auctoribus Messiano presbytero, et
praesumpsimus attingere sufficiant manifesta, :

etiamsi celantur
occulta. Rog-amus tamen vos, Stephano diacono, ex editione f
sancti fratres
Messiane "presbyter et Stephane
diacone, quibus de illo mnlta comperta
Mabillonii.
sunt
pro eo quod ab adolescentia in obsequio
ipsius
fuistis ut huic Opusculo vestram collationem
jungatis.
,

CAPUT I.

ANNOTATA.
Varia miracula, quibus monita quce-
a Dilectionem inimicorum sxpissime inculcat
in Homiliis suis, ut patebit iltas pertegenti. dam virtutesque interponuntur.
b Mabillonius Galliis legit. Porr^o Francia
tunc distinguebatur a Gallia, et per Franciam
Messianus presbyter et Stephanus dixerunt :

designatur vel hodierna Franconia, aut forsan PrA f,tn(Hr

De sancti , beatissimique patris et sacer-
quidquidFranci iunc possidebant etiam inGatliis.
dotis ac magistn nostri domni Caesarn conver- $tmplici tlyl9
Deinde FranciaoYc? ecepit, quee nunc Insula Fran-
satione atque virtutibus illa dicturi, quse vel si- unirot.
ciae.
mul vel sigillatim de eo cognovimus, vel cum
c lta Ms. nostrum. Mabilionius habet : Flagra- aanctissimia copicscopis a, id est, domno Cypria-
vit ubique profectibus, quo non etc. no et domno Firmino atque sancto Viveutio b
AHanc tamen legem aliis non praescripsit nam qua^ de ipso
pariter vidimus; qui et ea, supe-
m concilio Arelatensi iv, cui Sanctus
prsefuit,
:

rius scripta sunt , ab initio referentes usque ad

car. lstatuitur, ut nullus episcoporum
diacouum, finem articuli conclu.serunt, et nobis perraittere
"ntequam viginti quinque annos impleat, ordinare
ac jubere dig-nati sunt. ut unusquisque nostrura,
prassumat. Triginta vero anni ibidemrequiruntur
quae sibi de gestis de ejus essentbene cognita, fi-
deliter
 76 OESARIl EPISCOPI CONF. VITA S.

A MissuNa deliter enarraret. Nou indigemus, vel si nobis sup- Verum sive stetisset, sive fugisset, numquam sibi D
TC.
peteret eloquentia saecularis, quia omnem munda- postulanti defuit Dens. Quem ille in corde suo
nae facundiae transcendit ornatum sanctarum veritas non solum in oratione et obsecratione, sed etiam
actionum : ad quam
plenissime demonstrandam, in convivio, iu itinere, in collocutione, in con-
illa nobis puritas simplicitasque sufficiat, qua ipse fessu, in prosperis, in adversis, etiam in somno
quoque beatissimus Pater miracula, quae a nobis semper secum habuit. Denique nos ipsi vel con-
sunt referenda, perfecit, maxime cum frequenter servi nostn, qui in cella ipsius manserunt, sci-
hoc et ipse Domus communi habuerit in sermone, unt, quae dicimus , illum inter pausas somni ,

quia quod erudite dicetur, intelligentiam doctis
tantummodo ministraret quod vero simpliciter,
et doctos simul et simplices competenter instrue*
ret. Ergo ca, quae veraciter ab eo facta dictave
quas jam aetas non solum exigebat, sed etiam
;
pro infirmitate aliquoties premebat, spiritu sem-
per vigilante diceret * tamquam admonens, qui '«niuienin
psalmum diceret Age, dic. Nulli dubium est, Wfaw. ;

cognovimus aggrediemur Deo propitio verbis

, quod aut spiritualiter cum sanctus psallebat, aut
infucatis et integris, pro parte, qua possumus, certe illud impleverit propheticum Ego dormio, :

fidelibus auditoribus intimare, ut ex ipsis et infir- et cor meum vigilat. Erequenter etiam in sopore
mis compunctionem, gaudium, et ad et perfectis positus de futuro judicio vel de aeterno prsemio
perfectioncm tendcntibus ministretur exemplum. praedicabat. Interea non est meorum merito-
Ineipiemus igitur quemadmodum recordamur, ,
rum, ut indignus praeclara de Faniulo Dei refe-

breviter opera ejus sancta, Deo adjuvante , re- ram f. f

texere. 5 Cum igitur in cella ipsius diaconus inservitio <'«<"Mnjom.

" 0:
Paeiiam a-jro- 2, Petri diaconi luijus ecclesiae filia , in qua illius ad judicium delegatus essem, curam meum
tatn precihus
muis utilitas domus ipsius consistere videbatur, inter reliqua etiam de nocturnis Horis me jusserat
languorc gravi facientc, triduo jam muta jace- habere. Itaque cum de cella inferiore, uti mane-
bat pro qua re quodam die pedibus se beatis-
:
bam, foris egressus fuissem , quia in omnibus
q simi Viri prostravit dicens Miserere, Serve Chri- : sanctus Vir modura sempcr voluisset custodire,
sti, senectuti mese, ora -pro filia mea, quia con- praecipue ad nocturnos g vigilantissime observabat, j

a Domino nihil negandum. Pone

esse ut absque id, quod sibi peculiariter, Deo sole E
fido tibi
manum super eam, et salva erit. Jam enim per sibi attestante , dicebat, nullus suorum ,
qui se-

tridumn muta oculis clausis jacet, horisque et cum manebant, ante horam legitimam excitare-
momentis singulis exitum ejus exspecto. Quo au- tur. Tunc per somnum lenta voce dicebat Duo :

dito, motus et compulsus lacrymis senis ad do- sunt, nihil est mcdium
duo sunt; aut in caelos :

mum ejus perrexit : ubi cum ingressus fuisset, ascenditur, aut in infernum descenditur. Defo-
omncs in ipsa domo cum patre fortiter flen- ris ego revertens ille evigilavit, et ait ad me ,
:
et
tes videret, ad orationem prosternitur : ubi ve- Quid, inquit ? Jarn hora est ad nocturnos. Ego
lut alter Helias c ad caput ejus inter angustias dixi Nou est
: hora adhuc sub tempore est. ;

arcae et lecti se attraxit. Post orationem, quam Et ille Vere hora : est. Et revera sic erat.
cum lacrymis fudit, statim reverti ad donmm eccle- Tunc implevimus nocturnos. Et ait ad me :

siae ccepit. Cuidam per somnum cum grandi intentione pro-

•anr/ufi retti- 3 Erat enim consuetudinis ejus, ut cum, spi- clamabam Duo : sunt, non est quidquam medium,
aut in infernum, itur. Ego respon- aut in caelos
ritu sibi insinuante, prcces suas exaudiri pro in-
'
Itlftl

firmis agnosceret, statim cum celeritate exiude di Consuetudinem

:
tuam facis incessanter cla-

ne praesente fieret quod mare. Tunc ego peccator arbitratus sum, quod
discederet ; si illo ,

ipse a Domino precibus impetrasset, aliqua ar- semper ille de Deo et cum Deo loqueretur. Ilic

rogantiue nasceretur occasio. Quia et revera fre- enim, ut supra dictum omnium virtutum
est, sic

quenter et dulciter quasi in figura, ut nemo in- amator fuit , ut nnllum bonum fuerit, quod

posset, dicebat Cui animarum cura vel per se cum alacritate non exercuerit, vel
telligere :

cum fervore spiritus alios habere voluerit et do-

debet timere corporum volu-
credita est, fortiter
^
ptatem exercere. Denique simplicibus magis quam cuerit.
{<•*"'
bona generaliter pnce»
doctis istud divina gratia concessit.Utinam d in 6 Inter omnia igitur ,
quae ,

quae nobis misericors Dominus dedit, dis-
his,
cretionem nobis sibi placitam concedat! Istud
tamen a nobis indignis minime est praesumendum.
Discedente ergo eo e t ccepit iterum atque ite-
rum clamare pater post euntem Novi quia, si
ut fierent, docebat , et mala, quae nulla omnino j^f
fieri pronuntiabat ; pra^cipue ( quod benigna ct
sinceva conscientia vestra novit ) infidelitatis,
mendacii, superbiae, atque luxuriae vitia et ebri-
tatis impatientissime omnino abhorrebat. Jesu
:

Deum tuum precatus esses, filiam ineam mihi bone quibus gemitibus , quibus suspiriis, quo
!

fletu pro pcccatoribus supplicabat ut jam vi-

reddidisset. Tunc ille unum de cubiculariis suis
!

reliquit, dicens "Vade, observa ibi, et post paul-

:
deres Dei tamquam in praesenti cod-
Hominem
spicere miserum peccatorem ad gehennae suppli-
luluni veni, et dic mihi , quid agitur. Necdum
Domine, cia destinari. Denique , secundum Apostolum,
hora completa, et ecce illi nuntiavit :

inquit reversa ad
,
se est puella, supra quam numquam soli sibi vixit, numquam pro se solo

orastis quae hoc :

dicit Domnus episcopus hic
:
° ravit -

rur aale«*
fuit, cujus orationibus reddita sum et sana fa- Quodam igitur
7 tempore, cum velut ad cu-
, tt;<
,,<<>* ,
r
,Qi

venit pater gratias agens, et si- mulum meritorum suorum undique captivi ^,,,,,^.
cta. Pro qu:t re
revocatam a morte Arelato redimcndi non frustra exhiberentur :

bi jam por orationes vestras

redemptorum ingenuorum et
filiam protestatur. Nam Domino hodie
denique magna multitudo
multorum nobilium Arelato ab ipso Viro sancto
annuente, vivens hujus rei ipsa per se testis exi-
quotidie pascebantur. Tunc venit ordinator ipsius,
stit.
sem- et ccepit ipsum contestari et dicere Captivi i^ti
ut mox servorum Dei est
:
1 Sed licet (
)

vadant Domne perpetant unde

plateas et
per virtutes faciendas excusent; is praecipue Ser-
,
perpelua de , ,

comedant quia hodie consuetudinarie ab ec-

si
i)cu cogitalio
vus Christi, et quando ad praesens sibi praesta- :

confidebat nec tunc clesia pasti fueriut, crastino ad mensam tuam,

ri , insinuante Domino , ,

non habebis. Tunc ille fidu-

temere arripere, sed caute subterfugere volebat. unde panes fiant,
cialiter
 , .

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 77

•A cialiter in cellam ingrediens, ad orationis conaue- praecipue siuehoc remedio non optabat abirc. Sta. *-Mm«mw
tudinaria subsidia confugiens (ubi nuinquam te- tim etenim ad vicum Arnaginensem pervenimus. "c "

stem hominem habere voluit) petiit a Domino Ergo, sicut supra dixi, ea, quae vir ipse mihi ex pl i-
substantiam miseris dari. Namsi quis forte ubi , rirais rctulit indicabo.
ille solo stratus orabat, casu supervenissct, for- 10 Nam examinis jaceret, ut non so- °p*Smcii$a-
dura ita
adhorrebat. Itaque tam profuse flevit n
titer ut , lum omnes suos, sed etiam nec couju-
reliquos •

statim impetraret, quod postularet. Tunc ergo in- gem nec filiam unicam aguosceret; tunc ipsecum
de exiens cum alacritate et fiducia quodammodo sacraraento dicebat, fuisse sibi visum, humanam
infidelitatera ordiuatoris objurgans, venerabili vi- vocera audisse, quae illi in aera * loquens dixerit "A>rw»uw :

ro Messiano presbytero tunc temporis notario di- Ecce sanctus Episcopus venit; statim ad ipsam
xit : Vade in horreura et ita scopa, ut nec quid- vocem oculos aperui, ct ipsum Faraulum Dci ve-
quam granorum, si fieri potest , ibi remaneat, et nientem cognovi. Sed ubi ad me accessit; ma-
fiant panes secundum consuetudinem et omnes , nus illius, quantura necesse erat raihi, qui spem
siraul manducemus ; et non fuerit,
si crastina vita^ amiseram , Tunc er-
osculari fortiter ccepi.
quod manducctur, omues jejuncmus, dummodo go , ut credo ,Deo mihi peccatori inspirante .

. hodie bene nati homines, seu reliqui captivi, nobis byrrum m ipsius Domini mei apprehendi, et vul- »»

sedentibus et bibentibus, non eantper plateas raen- neri meo imposui. Sed cum ibidera paullulum
dicare. Vocans tamen unum e nobis, in aure ejus di- partem vestimenti ejus tenuissem, in eadem hora
xit Cras dabit Deus, quiaquidatpauperibusnum-
: sanguis, qui pcnitus non desistebat fluere, ita dein-
quam egebit. Etenim adhuc ipsis captivis non lice- ceps cessavit, ut uon solura sanitas, scdctiam vir-
bat ad propria remeare. tus maxima mihi redderetur. Et si permissus fuis-
B 8 Quid multa? Impletur quod jussit, Mur- sem, caballo sedens adcivitatera nitebar properare.
ringularipro* murabatur ab omnibus ecclesiae convivantibus, Quod ctiara apud nos, qui praesentes fuimus, veris-
videmtaDei
romprobata et
nu & e essent ab hodie coinesturi, Sed qui Helise simum esse constitit. E
.

adjuta:
providerat mulierem viduam, ad quara vemendo 11 Igitur inlustrissima feraina Agrrtia ;/ matro- ftniiv* uxor
A 9 reUlt
pauxillum sustentaretur, et isti sineambiguitate, na ejusdera viri, cum mulieris illius, qusextre-
cum oraret, insinuaverat omnia captivis etpere- mara fimbriara vestimenti Domini tctigit infir- ,

grinis erogando nihilque oranino sibi reservan-

, mitate laboraret, nan dissimilis fide et devotione
do semper uberius ditaretur. Denique alia die
, , liberata est. Cum ad occursum ejus venissem ,

qua pallentes lucescere metuebant hi qui ope , illa familiariter dignabatur meam parvitatem, in-
ecclesias sustentabantur, et cum non minirnissus- firmitatem suam acsi cum verecundia inatronali «

piriis expcctarent quid agetur,- Gundebaldus

,
prodens , coepit sub obtestatione Domini raultis
/, et Sigismundus h reges Burgondionum scientes ,
precibus exposcere a me , ut unura paunum de
quam alacer Servus Domiui ad opera misericor- tesselis o illius, quem a nudo sui corporis habuis- •

diae festinaret, antequam lux ipsa diei claresce- set, feminte deferrem. Cumque ego in cella bca-

i ret, tres naves vocant majores ,

,
quas latenas i ti Viii dum
essem, facile potuissem facere, quod
plenas cum tritico direxerunt. Et omnes, qui pridie sperabat timere tamen ccepi
, ne unde illa sibi ,

incredulitate famis periculo metuebant, videntes remedium petebat cgo peccatum ex furto iu- ,

quod Doininus Servo suo nuraquam deesset, gratias currerem. Tunc cubiculario, ad quem vestimen-
cum gaudio Deoiunecessitatisubvenieuti maximas ta sancta pertinebant, id indicavi quod aliquis ,

referebant. pro fide tessellum sibi deportari postulasset. Pro

Liberiuspa. 9 Quodam igitur tempore patricius Liberius k, qua re unum vetustum mihi ille dare non distu-
iriciw, kthali
i ns idiantibus Gothis quos Wisigothos vocant lit. Dominc Jcsu Christe, gloriosus es in San-
,

lancese vulnere usque ad vitalia perforatusest. Et ctis tuis, et quis sirailis tibi? Tu tamen promi-
M
K quia trans Durentiam periculum ipsum gestum sisti, quod si quis in te crederet; opera, quae fa-

fuerat, turbatis omnibus concurrentibusque post cisj et ipsc apud me jam ser-
faceret. Nam dum
percussorcm , ille solus remansit. Periculo vul- vatur panuus ipse dcportandus; cum sero factum
neris ipsius perterritus, et ipse vitaesuse despera- esset, ea consuetudo erat ut ei antequam re- y , ,
q
tus ,
quautum donec fiat exsan-
potest horao ,
pausarct adhiberentur calefacti ad fo-
*, tesselli •
f. e. cubiium
guis, prope non rainus quingentos aut eo amplius cum, ct aliis detractisadhibcrcntur. Exhibiti suut, iret

passus in aliamripam propriis pedibus transfugit. prout opus existimavit qui serviebat. Cui ille : ,

t
Sed cum ad locum Arnaginein / , ubi horaines Nou istos, inquit sed alios, atque illum et il-
,

vici ipsius occurrere potuerunt, pervenit orani- , lum talem volo. Exhibiti sunt alii veteres. Non
no sine ulla spe vel respiratione animae cadens est hic, inqnit, qucm "quaero , exquirens ,
quod
jacuit. Htec enim paene oranis civitas novit. Ta- non consueverat, ut innotesceret, quod in spiri-
men quai dicimus, magnificentissimo viro ipso
, tu praevidebat. Tunc nutibus egoet ille, qui milii
referentc, cum lacrymis et grandi admiratione vir- dederat, ccepimus recognoscere, quod Scrvo Deifur-
tutes Viri saucti cognovirnus. Tunc, inquiunt tum nostrum non potuisset latere ut perspicuum et :

vir ille referebat nobis Nihil mihi in suprcnium : evidens esset, quod Famulus tuus; Doraiue, nobis in-
meuiu hahtum aliud in memoriam venit nisi cum dignis de donis illis, quffi ipsi tribueras, potuisset

lacrymis proclaraarem cessave- : Omnia remedia dicere : Tetigitme alitjuis.

runt doranum meum Caesarium rogate ut mi- 12 Tunc ego velut pro illa ,
quara tu ,
Do- $(mgitin ; tfa .

, ,

per orationes Servi tui sanasti ego, m» Uteratw.

hi subveniat. Quod nos per cum, qui missus fue- mine Jesu, ,

rat, cum cognovimus. Nam

vclocitate verum esse inquam timens ,
et tremens ,
quod factum fue-
dum in agro sancti monasterii sui aliquantum et Indulge Dom-
rat, ccepi Servo tuo fateri, dicens
:

repausare et ordinare aliqua voluisset , ibidem egomet pannum quem qusris habeo :
ne ,
,
,

coeperat paululum remorari tua. (Usque hic me loqtii permisit.) Hle

et ecce subito, qui : filia

missus fuerat, anhelans venit suppliciter depo- autem cum sibilo silentii, Tace, inquit : et cum
apprchcndens adhuc ctiam alium
scens Cito : propera , inquit , Domne ; filius o-randi pietate ,

dixit Vade, inquit et

obitum suum illum videas, rogat.
tuus, ut ante tessellum dedit mihi, et : ,

basilicam doram Stephani, et

Et cum nullum sine medicamento poenitentise de porta ambos ad
sub altare, et ibi maneant, et uuum,
hoc mundo Vir Dei voluisset recedere , illum mitte illos
quem
 ,

78 VITA S. C/ESARII EPISCOPI CONF.

* MlSIUNO quem volueris, porta mane ad eam ,
quae te ro- Baronius in Annalibus ad annum 530, num. 47 D
tTC.
gavit, et alium mihi revoca. Sicut jussit indigfno ubi adducit hdec Cassiodori verba Respicite nam- :

servo suo, feci et tamen, cui portaverim

: num- , que patricium Liberium praefectum etiam Gal- ,

quam a me requisivit, nec tessellum repetiit. Cum- liarum exercitualem

, virum communione gra- ,

que illa femina assidue exactrix esse non desine- tissimum meritis clarum
, forma conspicuum ,
,

ret, ut, quod petierat, deportarem, vidensqueme sed vulneribus pulchriorem laborum suorum ,

eminus venientem, porrectis porro manibus, an- munera consecutura, ut nec praefecturam quam ,

tequam darem, jamque raptura, quod exhibebam, bene g^essit, amitteret, et eximium virura honor
impetu obviam venit. Quae antequam de casu- g^eminatus ornaret. Hsec et plura Cassiodorus ,

la p, sub qua ipsum pannulum ferebam erige- , Indictione duodecima ait Baronius quando ,
,

rem, rapere, quod fidei alacritate poposcerat, fe- praetoriam praefecturam (Romae) est consecutus
stinabat. Ego vero , cum protulissem ipsum tes- anno quing*entesimo trig^esimo qnarto. Subscripsit
sellum, dedi ei, illaque sibi super vestimentasua concilio Arausicano n apud Labbeum tom. 4,
circa se posuit ,
prius tamen oculis admovens cot. 1673 eo modo : Petrus Marcellinus Felix Li-
cum et devotione deosculans, ut dignum erat, ho- berius V. C. et illustrispraefectus prsetorio Gallia-

norabat. Nec mora statim adfuit Domino , , tri- rum atque patricius conseniiens subscripsi Ex his*
buente fidelis petitionis suae effectus. Et jam
,
aliisque catholicum fuisseintelligimus, etiamsi in
per vestimentum Servi Domini habuerunt, quod obsequio esset regis Ariani. Eximias viri laudes
et post transitum ipsius habere noscuntur. Deni- celebrat S. Ennodius Ticinensis in tribusad eum
que ut solebat ipsa fateri, cum ipsum pannum ad scriptis epistolis, quas vide apud Sirmondum lib.
pectus suum potuisset , statim , velut si qui so- 7, epist. i, et lib. 9, epist. 23 et 29, ad quas ptura

lent aqua frig-ida resperg-i, ita omnia membra vel de eo notat Sirmondus.
1 Ad hunc locum sequentia notat Mabillonius
venae ejus etiam cum parvo dolore in obrepila- :

tionem q suspensa sunt, ut corpus ipsius aliquan- In Itinerario Antonini vocatur Ernaginum, duo-
tumhonore simul et tremore quateretur. Sed illi- bus circiter milliariis ab Arelate distans Avenio-
t

co Domini misericordia adfuit, et fluxus qui erat, nem versus. De loco nunc non constat. Plura de
discessit, et numquam amplius ad ipsam rediit, im-
Ernaguno ex geographis adducit Valesius inNoti-
tia Galliarum pag 139, ubi etiam vocatur Mansio
pletumque est in ea Vade, filia, secundum fidem
:
.

Arnag^ine. Addit ipse Vulgo dicitur Euagnac, est- :

tuam fiat tibi.
ANNOTATA:
a Coepiscopi nomen non Messianum, qui solum
presbyter, nec ad Stephanum, qui diaconus tantum
erat; sedad Cyprianum et alios referendnm, ut ob-
servat Mabillonius.
b Vincentio legitur in textu Mabillonii, errore,
opinor, typographico nam ipse in Observationi-
:
bus pr&viis hsec citans verba habet Viventia, uti
et Surius et Barralis.
c Apud Surium et Barralim legitur Eliseus. nec
que locus inter Cabellionem Cavarum et Tarasco-
nem Salyorum.
m De birro qusedam diximus in Commentario
num. 65.
n Apud Barralim Agressia.
o Tessellos, inquit Mabillonius, interpretamur
quadratos panniculosfovendo stomacho appositos.
Vocem alibi non inveni.
p Per casulam hic designatur vestis clericalis,
t seu talaris, quantum conjicio. Certe apud Lab-
beum tom. 6, col. 1535 in concilio Germanicoi
can. statuitur
7 ut presbyteri vel diaconi non
,

satis apparet utra lectio sit prseferenda. Nam sag-is laicorum more, sed casulis utantur ritu
, ,

uterque, Elias 3 Reg. cap. 17, et Eliseus 4 Reg. servorum Dei. Vide dicta in Commentario num,
cap. \,puerum mortuum revocavit ad vitam eo- 64.
dem fere modo. q Obrepilatio apud Cangium in auctiore Glos-
d Utinam legitur apud Barralim, vitam apud sario explicatur fremitus, tremulus motus, hor-
Mabillonium, errore forsan typographi, certe non ror.
satis recte.
V
e Eo desideratur in editione Mabillonii.
f Huc usque Messianuspresbyter, ita ut reliqua CAPUT II.
videantur esse Stephani diaconi.
g-Nocturnus preces designat jam Matutinae ,

passim vocantur. Miracula varia per Sanctum

h Longuevallius in Historia ecclesise Gallicanse
patrata.
tom. 2, pag. 336 mortem Gondebaldi Burgun-
dionum regis alligat anno 517. Idem pag. 259 '«'
ostendit, Gondebaldum veritatem fidei Catholicse Factum est ut quodam tempore quatuor a ei Mnitfe"*

episcopi ad occursum venirent , cum quibus mutom^

agnoxnsse ope S. Aviti Viennensis; sed politicis
rationibus adhsesisse erroribus Arianorum. Hinc ad Lucernarium* ad basilicam sancti Stephani de- .
(
^, vf >|«"

mira videri non debet ejus in Virum sanctum be- scendit. Cumque
expleto lucernario henedictio- raS

nevotentia. Preeterea id reges illi facere potue- nem populo dedisset, egredientibus illis, mulier
quae tam hor-
runt ob redemptos per Caesarium captivos Burgun- quaedam in salutntorio 6occurrit :

diones. De S. Sigismundo Gondebaldi filio et suc- ribilem infirmitatem incurrerat ut die noctuque ,

cessore, qui ab Arianis erroribus ad fidem Catho- incessanter manus ei ita inter se collidereutur ,
licam feliciter conversus est, egimus ad i Maii y quasi aliquid volventes. Quae lacryraabilit^r* cla-
quo colitur. mavit Domne Caesari miserere infelicis; ora
: ,

Vox est aliunde mihi ignota, et barbara.

i
pro me, ut mihi manus meae reddantur. Illius ut
k Liberius patricius clarissimus eratrebus ge- erat consuetudo , in orationem cum aliis episco-

stis et virtutibus. Agebat tunc prwfectum

prseto pis prosternitur. Cumque uterque surrexisset, in-
rio pro Ostrogothis in Galtia quorum ditionem y clinato capite uni de sanctis episcopisdixit Jube, :

Qui
contra Francosegregiedefendit. Eamdempreeto- domne, rog-o , signa manus mulieris istius.
rii prsefecturam Romse deinde obtinuit, ut refert obedientissirae paruit, sed nihilominus pra;fatse
manus
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 79
manus mulieris solito volvebantur. Illa vehemen- ret, non tamen Servo suo defuit virtus divina. A. Mbmuiwo
tius clamans, dixit : Domne Cresari, ad te clamo, Statim ergo, ubi ante pedes ejus puer ipse pro- CTC

te rogo, tu signa. Iterum in oratione procubuit, jectus est, sanus surrexit ; necumqnam adeum api-
erigeusque se, crucem super infirmas manus fe- ritus nequam rediit, quem etiam subdiaconem in
cit. Qure statim steterunt. Mulier vero Deo, et ipsaecclesia vidi h.
Viro sancto gratias agens, incolumis reversa est. 17 Nam cura ad Citaristanam i parrochiam ve- pitftla quoqut
rafi oUi ab 14 Nam ad oleum benedicendum competen- nisset visitandi gratia, cujusdam Novati homi- fi,rmuma vema-
ipio benedifit* tibus diebus iu baptisterio c annis singulis venie- nis * filia tam nefandum et novi generis dremo- iionibna libi-
non ratur.
cotli"*
bat. Et ingrediens cucumula d, cum ad con- nium videbatur incurrisse, ut si quando pedem
franQuntur, i
signandosinfantes sederet, parvuli illic pueri vel extra ostium domus sure misisset, statim multitu- '
ul. nominii
puellae a parentibus raissi certatim currebant ex- do corvorum in faciem ipsius lacerantes irrue-
hibentes vascula cum aqua, alii cum oleo, ut eis bant; et illam tremore quassatam vel cum spu-
benediceret. Cumque hi, qui deferebant contra mis volutantes, omne illius nudum, quod repe-
se urceolos et ampullas, prre multitudine populi rissent,corpus, hoc est faciem, cervicem, vel
coraploderent, sonus audiebatur percutientibus et quidquidaliud invenissent, deturparent. Quredum
videbatur : et tamen vitrum, in quo benedictio ad sanctura Virum fuisset exhibita, usque ad
Servi Christi effusa fuerat, numquam confractura basilicam, quam ingressa est, ubi Vir Dei erat,
est. supervenientes corvos nos vidimus super eam vo-
ako benedicto 15 Quodam alio tempore, dum dioceses e litantes. Nou taraen jam vel tunc ausi fuerunt
energumenavt visitaret, et ad castellum quod Luco f dicitur, importuni irruere. Nam cum ante ipsum venis-
Uherat.
r
venimus ; erat ibi raatrona quredam Eucheria* no- set, videns faciem ipsius deformiter laceratam,

f
mine, qure ancillam suam offerens ante pedes nobis secrete dixit : Numquam isto genere diabo-
'
nt. Euthvria ejus prostravit pro qua ut Domino supplicaret,
:
lum insidiatum alicui vel legi, vel vidi, vel au-
lacryraabiliter exorabat. Ille autern causam per- Nunc ante sanctum
divi. altare super caput ejus
scrutans, ut erat Vir Deo plenus, et in omnibus manus imponens, oleum benedixit, eique oculos
perscrutantissimus, quid infirmitatis haberet, in- et aures perunxit, cunctisque videntihus per pla-
11 terrogavit. Dixerunt : Dremonium, quod rustici team ad domum suam sana reversa est ; et per
Diauam g appellant quae sic affligitur, ut prene: hiduura, quod ibi fuimus, ad ecclesiam processit,
omnibus noctibus assidue credatur, et srepe etiam incursusque ille deinceps ad ipsam numquam re-
in ecclesiam ducitur inter duos viros ut maneat : versus est.
et sic flagris diabolicis occulte fatigatur, ut vox 18 Devoluto hinc tempore venit ad agrum ec- bacnlo fjus /u-

continua ipsius clesire quod Succen-

nostrre, ubi et dioceses sunt, gantuf dMtrio
audiatur, et eis, qui sibi adhre-
net,
rent, respondere penitus non possit. Tunc orani- triones k vocatur. Balnearia ibidem grandibus
A
bus, quicum Servo Christi aderant, poscentibus, fastigiis constructa sunt ubi si quis momeutis sin-
:

utreiveritas appareret, videre petierunt. Perrait- gulis casu transiretj statim per nomen claraaba-
tente igitur ipso Domno, sanctus Lucius presbyter tur : illico sibi ingentia saxa ante pedes, aut
et Didimus diaconus, qui eo tempore per parro- post se cadentia, cum raetu aspiciebat, caventes
chias ambulabant, ad eam secretius videndam universi ne inde umquara prreterirent. Unde et-
properaverunt, quorura etiara obsequio per-
in iam monebantur omnes nescientes, ne in illud
rexi. Si mihi fideles credunt, coram Deo dico, periculura inciderent, unde prffiter^redi non au-
oeulis rneis vidi plagas, quas ante aliquos diesin debant. Cura ecce Vir Dei ibidem rcquisita* ad Fone requi-
MlllS
dorsum et in scapulas acceperat, in sanitatem aliam eccle.-iam pergeret, clericus, cui cura erat
venire pridianas autera et in ipsa nocte irapres-
;
baculum illius portare (quod notariorum offi-
sas recentes inter illas intextas, quas prius per- cium erat)obIitus est, in quo ministerio inutilis
pessa fuerat. Tunc iterum exhibita ante illum, ego serviebam. Tunc loci illius incolre, cum
ita turbatis oculis coufusa et aversa ab eo facie eura invenissent, gaudentes dicebant sibi a Do-
c apparuit ut omnibus appareret in faciem Servi
, mino prrestitum, ut aliquid illius reperissent mi- : K
Dei minime eam posse respicere. Sed ille capiti rantur et agunt Deo gratias, virgamque ipsara de
ejus manum imponeus,
benedictionem dedit : pariete suspendunt ; statimque effugatre sunt insi-

deinde oleum beuedixit, ex quo eam nocturnis dire diaboli, et ultra nulli in loco uequissimum
horis perungi jussit statimque ita sana facta est,
: malum facere usque hodie adversarius ipse prae-

iit deinceps teutatio dremonis ad illam non rever- sumpsit.

teretur. 19 Accidit etiam eo tempore, ut unus ex (Jal- iltudenti bmt
urecatur.
''iwon expel- 16 Alio vero tempore cum in dioceses venis- liis quidam, Benenatus nomine, nou opere, ve-
nerit, quique se deploraret cum nepotibus suis
'»ur pueio ^emus, infans annorum circiter octo clericali ha-
•nttpedMSun-
rti projecto.
bitu degens in altario venit : ubi post prredica- captivum esse, Habebat puellam parvulara, quam
tionera (quam non solum in civitate, sed etiam virili habitu induens, ad ipsura deraonstrat, ili-
in omnibus parrochiis, cum potuit, per se me- cens Hic nepos meus est, et mecum cura so-
:

moriter facere minime distulit) cum se de can- rore sua, qure post nos huc properat, captivi
cello ad altare revocasset, Missam jam cceperat detinentur. Tunc Vir Dei dolens de captivitate
celebrare, Homo vero ipse graviter a Spiritu ne- eorum pro affectu, quem ei Dominus ab infan-
quissimo coepit vexari ; nam tremore et spumis tia inspiraverat, illum, qui puellam ipsam exhi-
horribiliter quatiebatur. Tunc omnes terror nou buerat, et ipsam velut puerum oredens, blande
modious invasit. Ille vero ocnlos in crelum ele- osculatur. Igitur accepta uterque redemptione,
ubi applicuerunt, revertuntur. Post biduum
tte-
vans, preces ad Doniinum pro recuperatione ejus
habitu proprio, ut
direxit, et coepit iterum omisso illo ad Missas rum puellam ipsam, velut in
facicndas se convertere. Tunc quidam presbyter amplius solidos acciperet, rcvocai. Boc vero
Cataroscensis ecclesire, agebaturper suggestionem sancti Viri Jacobi pres-
Ursus nomine, infantu-
lum ipsum ante pedes ejus qui sancta simplicitate sua
omnia illum in
projecit. Quod iile byteri,
regre veritate queri insinuabat. Tunc
et hujus puellre
suscipiens, ait : Parcat tibi, inquit, Deus,
benedicte : istud aliorum opus est, non meum. Et accepit iterum redemptionem.
Xam quorum tunc

licet propter humanam solicitudinis fuit, coguoverunt, quod ipsam post

ille arrogantiam denega-
ea
 80 VITA S. (LESARII EPISCOPI CONF
A. Ha&suNu ea exhibuerat, quam prius virili habitu ostenta- num perrexit, genibus advolutus rogat, ut oraret.
BTG.
verat. Quod cum indignatione Sancto Dei non Egressusque crucem contra flammam fecit,
foras,
* Barrali$
solum ego illi, sed etiam supradictus presbyter quaB continuo rediens, ita sopita est, ut nec signum
suggerebat
simul et cura verecundia suggerebant *. Tunc ille, paruisset in solarii tabulis.
ut erat circa peregrinos semper mitissimus et be-
nignus, presbytero dixit Noli, inquit, tu sancte
:

ANNOTATA.
irasci tu bene fecisti peregrinum commendare
:
:

tibi pro bona voluntate tua redditnrus est Deus

mercedem. Et illi misello parcat Deus peccatum a Apud Barralim additur, aut quinque.
b Id est, in sacrario, sic dicto, quod episcopus
hoc, qui me fecit puellam osculari ; et hoc prae-
ante.Missarum sollemnia ibi sederet, et salutationes
mium puella ipsa percipiat, ut, quia etsi indignum
Sacerdotem osculari praesumpsit, talem sauctimo- fidelium exciperet, qui se ejus orationibus com-

nialem faciat, ut alium virum numquam oscule- mendabant, aut ei aliquid negotii communicabant,
tur* Sed quia futurorum arbiter Deus scivit illam inquit Menardus noster in Conc. regul. cap. 5 § 25.

sine dubio in virginitate perdurare non posse ne ;

Servi Dei oratio irrita fieret, alia statim die de hoc
mundo discessit. Haec Arelato ad basilicam Apos-
tolorum, ubi ipse metatum habuerat, celebre acta
noscuntur.
20 Alio vero tempore matrona quaedam in ur-
pet muticrit
luxatutcura- be Massiliense / casu pedem sibi luxavit, ita ut
Ita Mabillonius.
c Baptisterium, licetsumatur pro variis, Kic
designat locum intra ecclesiam destinatum adba-
ptizandum.
d Cucuma, inquit Mabillonius, cujus diminuti-
vum estcucumula, designat vas vel etiam tugu-
rium in formam cucumeris hic explica de bapti-
:

sterio camerato. Barralis legit, cocinnulam,

er tempora multa pedem ipsum in terra ponere
turstraguio
p
equi iptius
non posset sed manibus sustentata servulorum
;
quod ceque est obscurum.
i

.suorum, vix ad ecclesiam duci poterat, validis- e Dioecesis non raro olim sumebatur pro paro-
chia, cui prseerat presbyter, utprobatur in Glos- g
simum sustinens dolorem. Sed quia multae sunt
miserationes Domini, quando ipse voluit, causas sario Cangii. Forsan ita sumendum hoc loco vo-
B
effecit, ut Vir Dei ad civitatem ipsam ambularet. cabulum.
Luco, le Luc, castrum dioecesis Foroju-
Audito mulicr adventu ipsius, fecit se ad eum sa- f

lutandum adduci. Quce accepta ab eo oratione liensis ad Carauniam fluviolum, inquit Mabillo-
nius.
et benedictione, nihil ipsi de causa sua praesump-
sit suggerere. Sed regressa ab eo, adsellarem m g Audi Fragmenta Capitularium edita a Ba-
m
luzio tom. 2 Capitul. regum Francim coL 365 :

ipsius appropinquari se permitti rogavit. Quae de

sellam tegebat, locum debilita- Illud etiara non omittendum, quod quaedam sce-
supersellio, qui
leratae mulieres retro post satanam conversae, dae-
tum fideliter tangens, statim pristiuam sanitatem
monum illusionibus et phantasmatibus seductae,
recipicns, tamquam si malum non fuisset perpessa,
creduntse et profitentur uocturnis horis cum Diana
pedibus suis, nulio sustentante, incolumis re-
paganorum dea etinnumera multitudine mulierum
versa est, Domino usque in diem praesentem gra-
equitare super quasdam bestias, et multa ter-
tias agens.
noverunt)
die (quod multi rarum spatia intempestae noctis silentio pertran-
21 Quodam igitur
incencitum
sire, ejusque jussionibus
velut dominae obcdire,
hacin civitate cujusdam Johannis domum appre-
servitium evocari. Hic
rotiiprlCJf,
virginum monasterio. Ad- et certis noctibus ad ejus
hendit ignis, vicinam
nomen illud profluxisse crediderim, quod dse-
propinquare igitur coepit, ut nulli dubium esset,
mon, quo tyrannus non est crudelior, imperium
omnia ibidem concremanda. Turbatae igitur an-
ScBvissime exerceret in misetlas suo semel
ser-
cillae Dei, quibus exire foris non
licebat, libros vel
* et seipsas per cisternas jactabant, ubi vitio mancipatas.
res, cellas
fortr nllBI
Deo dispensante tunc aqua deerat, ne illas despe- h Hoc miracutum narratur etiam in litteris
Currentesque praepositi monas- Messiani presbyteri recitatis in Commenta-
y
ratio perturbaret.
terii, nuntiaverunt Patri ipsarum,
eo quodjamin rio § 5.
festinanter egressus i Cytharista,Cyreste,
in ora Provincia? inter Te- ]

proximo esset cellae suae. Ille

lonem etMaseiliani, ut notat Mabillonius.
media nocte per murum ad locum veniens, ubi illum esse in
k Locum non inventio at constat
flamma erat, orationi se prosterncns * ipaisque
:

* pro pro»ter
de muro clamans, Non timeatis, bene- Arelatensiagro.
mandans et
nebat
virtutis suae dimisit 1 Massilia urbs est notissima in Provincia ad
dictae. Mox saeviens flamma
incendium. mare Mediterraneum.
m aut Sellarius est equus sellam ge-
22 Nec hoc silebo. Quodam igitur tempore in Sellaris,
excmplis osten-
tempeitatti ba
Alpinis Loois factum esse celeberrimum
praedica- stans aut gestaresolitus, ut variis
(u/o ejut teda
Cangii. Supersellium vero est
fr ignisque tur, dum cujusdam tines nobilissimi viri tempestas ditur in Glossario
impositum. Hoc malo suo ap-
'iii.,,, crueit. assiduapcrniciosa infusioue contereret, cuncto.sque stagulum sellm equi
devoraret, ita ut plicuitmulier. Male apud Surium et Barrahm
fraotus loci illiua vis grandinis
remana- legitur, cella.
annis singulis nulla ibidem spes subsidii
iterum ut baculusejus casu ibidem
ret jcessitque
de qua virga po-ssessor ipse crucem
remaneret,
eminentiori loco fide armatus
fieri jussit, quam
infixit, ut, veniente
lapide, contrairet virga disei-

puli crux Magistri. Tantam ibidem Deus ob ho-

sui dignatus est operari
virtutem, ut
norem Servi
ibi postmodum maximam nbertatem daret, unde
repuleratt?mpcstatem.
Vincentn cujusdam
ltem quadam die domum
ex ligno fa-
comprehendit ignis, cujus solarium
se nihil valere
ctum flammee oedebat. Ille videns
posse, quanta potuit velocitate ad
ipsum Dom-
CAPUT
 : ,; :

DIE VIGESIMA SKPTIMA AUGUSTI. 81

Mittam vobis faraem in terra, famem, ioquit, A. HissikN*

non panis et aqune, sed audiendi verbum Dei.
Licet prsedicationes quas instituit recitentur
CAPUT III. tamen cessavit illa
,

incessabilis vox,
,

quas imple-
,

bat illud propheticum : Clama ne cesses, hoc

saepius dicens : Palatus cujuscumque cum verbum
AUd tniracula : CUVa instmendi disti- Dei fasticiit, anima ejus febricitatur:eumadsa-
nitatem venerit, tunc esurit et sitit, quod, dura
pulos, et quosvis ad poenitentiam infirraatur, repudiat et negligit. Nam illud dul-
cissimum et sanotissimum recinium a quisverbis
kortandi: virtutes et visiones.
umquam valeat explicare ! Sic, inquit, dicebat ad
nos Servus Christi Caenam, inquit, jam ut po-
:

tuiraus expedivimus. Ab astanttbus vero vel a

imtgument Retulit etiam nobis nuper quidam presbyter , cubiculariis suggerebatur, (propter lassitudinem
tbtrati quod ante aliquot annos, dum adhuc laicus es- suam, quia respirare vix fatigatus valebatjutse
set, tilia sua a daemonio vexabitur. Quimcerens et pausaret. respondebat
Ille Bene, inquit, dici- :

lugens uni ex amicis3uisdixit Quid faciam infe- :

tis. Sed expectate raodicum. Tunc cubicularii
lix, quod filia mea a daemonio vexatur? Melius mihi Domne, quid dicis? Expectat diu mensa, mul-
fuerat ut nec nata, aut certe mortua fnisset. Cui tum dicendo lassasti , et hucusque non tacuisti ,

ille respondit : Noli flere, sed vade, dueeam ad do- jam paullulum refice. Ille cum summa duloedine
mnum Caesarium, et offcr eam illi secrete, ut curet iterum respondebat Bene, inquit , dicitis sed : :

eam. Ille vero nihil dubitaus venit Arelato, etva- quia coenam expedivimus, recinium nullum facturi
B dens occurrit ei, et prostravit se ad pedes ejus cum sumus. E
lacrymis, dicens : Domne, misercre misero mihi 26 Incognitorum conscius novit ,
quod dico n vitia varfnt :

**/ tganda
cura riliam raeam. Qui sollicite interrogans, quid quia Spiritus sanctus eum ccepi^set per ipsum eru-
:

habcret, respondit Daemonium. Dixit ei Taoe

: :
, ctare, omnium vitia ita replicabat, et flagelliseru-
et revertere ad domum tuam. Mane cum Matu- dit.ionis suae ita caadebat, et medicamentis divinis li-

tinae dicuntur, revertere et adduc tecum puellam niens, adsanitatem siue ulla mora revocabat; tam-
'
t, t, cispe- ipsam, et matrem ejus, et observa* dictis Matu- quam spiritualis etsanctus organarius b corda tan- *
rtl tinis in atrio sancti Stephani et cum secretum :
gebat singulorum ita ut exeuntes ab ipso, nobis-
;

videris, veni ad cellam et appella. Ille vero fecit,

metipsis de eo, quod dietum fuerat, aliqnantura
sicut jusserat. Ipse autem secrete egrediens, et resonaremus, dicentes Hinc tibi Deus, gratias : ,

gcnua in terra figens, cum paire et matre puellae unusquisque ex nobis referat, quia jam nou retineo
oravit, erigensque se signavit eam et dimisit sa- malefactum, nec furit aniraus meus contraillura
nam. fratrem meum quia utique verasunt, quae Servus
:

Iterum ambulttns per plateam civitatis vidit ,

econira in foro hominem, qui a daemonioagebatur.
Quern cum adteudisset econtra, manurn sub casula
habens, ut a suis non videretnr crucem contra
tuus pnedicat, et malo injuriarn pati, quam in die
judicii mihi iste Sanctus in testimonio exhibcatur,
Ille alius de superbia eadera dicebat, alhisque de
,
invidia, alius, qui de quolibet vitio laboraverat, si-

eum fecit; quistatim atentatione inimici absolutus militer dieebat; omnesque sani animo et Mevati
est. ad cubilia nostra, Deo gratias agentes, reverteba-
ittui ad m 24 Nam illud quam sanctum et dulce erat mur.
Hrtundum cum per dies incessabiliter opportune volentibus, 27 Namqualem vultum, Deus bone, plasmator tmctunin
importune nolentibus , verbum Dei ingereret :
sancte, qualem f iciem, qualem personam quia po- ttrna tt exttr-
na:
cum jam sero pausare venisset, ut vtl ipsius test umquam exponere ? Nos vero.desiderarausin
horae momento de Scripturis divmis et de instru- te, sancte Pater, doctrinam, formam, vultum, per-
ctione sancta non vacaret, aiebat ad nos : Dicite sonam, scientiam, dulcedinem, quam specialema
q mihi, inquit, quid ecenavimus hodie? qualia fer- Domino inter ceteros homines habuisti. Quam sin- ^
cula habuimus? Nos tacentes suspirabamus quia cta fuit vita tua, quam purus etduleis affectus !

illuc intellectus noster ducebatur, quo ille solitus Domiue Jesn, quanta ei dedcris quispotest vel co-

erat noa provocare ,

quod de cibo spiritali loqui g-itare, non dicam verbis exponere ? Namcum ad
voleb;it; et ideo nos interrogiret. Dicebat ite- bencdicendos fontes procederet, sicut hi ,
qui vi-
rum : Scio, inquit, quod si soilicitus fuero quid derunt, et quas dico audiunt , testes ipsi sibi
ccenaverimus, etiam et quid prandidistis * retinctis. idonei sunt ,
quia sibi crcdunt. Quis euitn um-
pnndisiis Si autcm interrogemus, quid ad mensam lectura quam terrenum hominem eum es-e in proces
sit, non recordamur. Unde datur intelligi, quia sione illa credidit ? Domine Deus c;eli, fiducialiter
illud nobis, quod retinemus, dulciter sapuit; il- pro veritate dico, quadraginta quia per istos
lud vcro, quod non retinemus, non solum sa- annos, quibus administravit, quicuraque eum illa
porem in palato cordts nostri nullum praestitit, die viderunt procedentem, tamquara si numquam
sed etiana fastidium forsitanfecit. £t ingemiscens ante vidisscnt, sic semperinoculis omnium novud
*"> qii». alii dicebut O infelix obiivio bouorum cui * nihil
: , apparebat. Resplendebat cum anima vultusejnsj
Suia.
infelieius Et incipiens ab initio, quod lectum
!
quia revera vita ejus profectibus continuis sic
fuorat vel expositum, repetebat; nobisque mi- crescebat, ut semper seipsofierel melior. Non im-
sellis voce prophetica cum gemitu dicebat : Col- meritoextrinsecusapparebat,quodintrinsecusgi
ligite, oolligute triticura Dominicum; quia dico batur.
vobis, non diu erit ut colligatis. Vidcte quod di- 28 Huic vero visitationes non solnm quorum- viii*m &»-
ctouMbitm.
co. Colligite quia qusesituri estis istud tempus ; cumque Sanctorum multoties ostensaB verumet-
vere, vere quaesituri estis lstos dicset valde deside- iam (qnod estsuper omnia) Dominious Jeaus cum
raturi. omnibus discipnlis suis se in visione ei revelavit.
ih
25 Quod etsi tunc abusive desidia nostra susci- Quod non passim ille jactavit, aut spirit es i

piebat, jam tamen nunc venisse probimus, quod tus est c, sed uni tantum satis fideli person© sub
dixit. lllud Propheticnm in nobis impletum est : sacramento, ut taceret, ita confessus est qui ,

Augusti Tomus VI. 15 cornm

 :

82 VITA S. C/ESARII EPISCOPI CONF.

A. Msssuno corara Deo asserit factum fuisse. Verumetiam et
ITC.
ante biennium transitus sui cuucta pneparatio ,
quam percepturus erat pro omnibus operibus suis in CAPUT IV.
caelis, in spiritu ei ostensa est, et dictum est ei
Laetare in Dornino, quia ecce, quae percipies pro ser-
Miracula qucedam post mortem patra-
vitio tuo. Et quia multa .sunt adhuc satis et magna,
quse propter prolixitatem praaterimus; plerique hi, ta : cetas Sancti et tempus episco-
qui nobiscum illa norunt, dolebunt nos proculdubio
prsetermisisse tam plurima, quse utique nobiscum patus : pia ad mortem prcevisam
sciunt. Quos, ut igno.scant, rog^amus, quia satis in-
prceparatio, et beata mors : dolor
decortim est et onerosum aut barbarum eruditis au-
ribus diutius loqui praesumere; autmutum,cum omnium in ejus obitu, et sepultura.
loqui non amplius mussitare.Det Deus,
possit, velle
utprius finem habeamus, quam de araore, de nutri-
mentis, de caritate,de praedicatione, de oraninosan- Chartarius a publicus, nomine Desiderius, cum P«T ai/ua»i,

^WOC0r/)u| au
cta recordatione domni nostri sanctique patris no-
raulto tempore quartanis febribus fortiter ita ,

vmu erant
urgeretur, ut etiam praevalida juventute careret :
stri Caesarii finem in animis uostris faciamus. Ta- /ofa,

men aquara utide corpus illud sanctnm lotum est, paul-

quse etiam, antequara ista scriberentur, post u

transitura ipsius de reliquiis ejus acta sunt, pauca

lulum hausit, atque etiam ita sanatus est, ut non
referam. solum febris ipsa juvenem non repeteret, sed etiam
virtus et robur pristinum in ipso,Dominoannuente,
rediret.
ANNOTATA. Filius vero inlustris viri Salvi, cum tertianis fe- B
bribus satis graviter urgeretnr, et, ut est studium
B potionibus huic infirmati corape-
talis viri, crebris
aAd hanc vocem Mabillonius notat sequentia :
tentibu? illum studeret mederi, nihil prorsus juvari
Vestem seu togam quadrataxn vocabantantiqui re- potuit.Tunc ut Christianus Curre, inquit, fili, et :

cinium quasi rejiciniura quod raediam ejus par- quaereaquara, unde domnus Episcopus lotus est.ant
tem in tergum rejicerent. Hic recinii noraine in- certe de vestimento suo reliquiaslava, etbibe, et
tellige merendam, hodieque Gallis, le reciner,quod
Dominus dabit sanitatem. Statira ut factum est,
sit dimidiata solum comestio, alia parte in coenam omnis febris, et quidquid incommodum fuit, ab eo
rejecta. Apud Surium scribitur, reticinium ; apud discessit.
Barralimvero, recticiniura. Filius etiam inlustrisviri quondam Martiani gra-
b Organarius illum designat, qui organa pul- viter febribus incommodis sic angebatur, ut etiam
sat musica. Vide qusedam Sanctimonita sub fi- a medicis desperaretur. Ille vero (ut Deus inspirat
nem Commentarii. propitius, quibus vultmederi) fide et alacritate coe-
c Quam modeste de se senserit Sanctus, decla- pit petere , ut aliquid quod de vestibus Famuli
,

rat ipse in Sermone 9 apud Barralim pag. 2S5,
ubi celebratis monasterii Lerinensis laudibus-,
aliqua de se subjungit hunc in modum Nam om-
nes, quoscumque fcelix et beata habitatio ista sus-
ceperit : charitatis etbumilitatis
Domini erat, ipsi lavatum bibendum daretur. Tunc
ad me, vel ad reliquos absentes, qui inde sibi ali-
:
quid reservarant, curritur: apud quempiam quaesi-
tum, inventum, datumque est de vestimento, quod
pennisadexcelsa exhibitum est, aquam ipsam sumpsit sanusque ,

virtutum culmina Christo subliraare eonsuevit.Quse etfectns est, hujusque miraculi testis per seipsum
res cum pene in cunctis habitatoribus loci istius exsistit.
fuerit consummata fceliciter : iu me tamen, resis-
30 Alias vero eunte me per plateam
,
Fran- ,

,
tentibus meis raeritis, non probatur impleta. Cum cus quidam, jam totus frigore quartanse febris in-
rtini pcttiw

enim parvitatem meam haec sancta insula, velut curvus atque tremebundus, ante me ambulabat.
F
praeclara mater,et unicaac singularisbonorum om- Et cum velociter ire disponerera ego, quo caepe-
nium nutrix, brachiis quondam pietatis exceperit, ram , coepit post me clamare Benedicte, si ha-
:

et non parvospatio educaverit, vel uutrire contende- b

bes da mihi de drapo b sancti Caesarii propter
,

rit licet reliquos ad virtutum culmen evexerit, a

:
frigoras * quia multis valet, volo bibere. Ego,
frigora

me tamen, quia cordis mei duritia contradixit, om- qui velociter properare volebam, quo cceperam ,

nes negligentias auferre non potuit. Et ideo cum dixi Si me expectas, crastino do tibi, quod quae-
:

omni humilitate supplico, et totacordiscontritione ris. Ille vero ait Ego hodie habeo diem et
: ,

deposco; ut.quodnegatur meis meritis, vestris ora- jam totus tremo; quando te expectare habeo ?
tionibus suppleatur et ego peculiaris alumnus ve-
:
Tunc ego non otiose mihi illum in platea toties
ster sic precum vestrarum sufrragiis merear adju- ante positum cogitans, dixi ad eum Veni juve- :

vari; ut hoc ipsum, quod in isto sancto loco nutri- nis ego tibi dabo, quod quaeris. Statim ambo
:

tus sum, non mihi judicium pariat, sed profectum :

redivimus et cura in cella mea ingressi, manus
:
|avisscm»w

Plura ibi prosequitur in eamdem sententiam, et uterque lavasseraus *, protuli linteum, ex quo san-
alibi non raro at hsec in Sancti scriptis legi po-
:
ctum corpus dulcis Domini *tersum fuerat Tuli o/.tirnore

terunt. ego parvulam partem, ut darem ei; etilleFran-

cus cum grandi furore * ait ad me Tolle homo , :

quid mentiris? Ego audivi, quod ille Benedictus

non linteum, sed pannos in usum habuerit, quod
aqua Tunc
QS) ego lavare volo, et de desidero bibere.
ego cum lacrymis dixi Bene dicis, verum audisti. :

Sed hinc * corpus ipsius Sancti, quando transiit,

(CO
detersumest. Et ille Da ergo, inquit, si sanussim.
:

Acceptura* itaque statim in eadem horaa Domino

linie*
sanitatem sensit.
31 Sed quia beneficia orationum Servi Domi-
ni,
 : :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 83

A ni qnaB corporibus et animabus Christus per il- mendat, quatenus minime perferrent tempore post A. M«un>o
lampa* fo tfttl lum praestitit, omnino nulla lingua valet, ut di- futuro laborem. Erat constitutio ipsius monaste- ITf.

g-uuni est, expedire meae eloquen-

; licet rusticitas rii eo tempore annis plenariis xxx/i. Dat ergo k
eis
ntAil damni
tiae qua&i fatua resouet, quia nec. peritus sermo- orationem et benedictionem vale ultimum di- ,
nffip" i

ne exsisto; tamen cum sapientibus sermo est, cens illis rug-ientibus

, ad ecclesiam revertitur.
,

pauca etiam testimonia magna sunt rerura emo- Tertio namque die post sancti Genesii i festura,
lumenta; sensus suos pro testimonio habent, qui id est Kalendarum Sfpterabrium ante diem
vi.
fideli mente vera dicta suscipiunt. lllud tamen dt-positionissancti Augustini antistitis, et post diem
non prseteream quod nuper in cella sua cessit, d^dicationis monasterii sui k, cum jam vale di-
ubi corpusculum quievit, ex qua ad supernami- xisset pridie cunctis, imminente hora prima, in-
gravit. Picentibus sanctis fratribus inibi Capitel- ter mauus, qui aderant, poutificum, et presbyte-
la c, ipsis praestantibus *, unus de cubiculariis, rorum, ac duiconorum beatam aniraam laetus
* at. praescn-
quos ia dum cicindelem d con-
obsequio habuit, emisitad Christum. Omniumguf
lihus
d cinnaret, de manibus
super lapidem lapsns est ei 35 Sancti etiam
corporis vestimenta ita a di- ^^^arot
qui necversit*, nec freg-it, nec extinctus est. cor P ori * "'
• i.e. va«U8 versis laraentantibus vel tidelibus pooulis nia vio-
«t 32 Dura ergo hic Buangelista ut leg*iraus, ,
,..,..,
lentia dinpieb mtur,
r ,

ut adsistentibus nobis pre-

. ,
l
puliura.

eximium suramumque verbi opus opportune im- sbyterismiuistrisque vix potuerit vel a suscipien-
CAiWfb*rri«-
ormm rranito-
portune ag-it dumque sacrum complet officium,
, darum reliquiarum patientia revocari. De quibus
fa : adest Dei nutn, non tradente ipso (
ut crimina- jugiter,Deo praesUiute, sicut superius dixi, in-
bautur Arriani) sed tamen jugiter exorante pro firmorum curationes creberrime cclebrantur. Ad-
omnibus , cum tranquillitate ct quiete in Arela- mir.ibile quidcm gaudium iecit in c&slis, in terris
tensium civitate gloriosissimi Childeberti e catho- vero intolerabilemluctum reliquit; quem luctura
licissimum in Christi nomine reg*num, cum vir- non solum boni, sed et si qui mali viderunt, si- E
tute raansuetum, cum severitate commune, cura mul participarunt. Nam quis inexsequiis lllis san-
B humilitate conspicuura , sacerdotes Domini non ctus vel extraneus propter lacrymas psalmum ce-
terrore concutiens, sed vencratione constringens : cinit? Sed omnes omnino boni malive, justi et
in Galliis eminentius omnibus, in ecclesiis cun- injusti, Christiani vel Judaei, antecedentes vel
ctis aequale privilegio, celsitudine, civitatem hu- sequentes voces dabant : Vae, vae , et quotidie
manitus recognoscens. De hoc erg-o Homo Dei amplius vae, quia non fuit dignus muudus diu-
refectus pariter et laetus despexit Arriomanitidas tius talem habere praeconem seu intercessorem.
minas et crebras accusationes, falsiloquia, sirau- Sepultus itaque est iu basilica sanctac Mariae sem-
lationes confictas Vidit erg-o et l&etatus est, ap- per Virginis, quam ipse condidit, ubi sacra vir-
positusque ad patres suos in senectute bona in ginum corpora de monasterio suo conduntur.
Chri.sti noraine plenus dierum. Nos quoque fideli devotione et sedulitate debita
*(as Sancfi <*f 33 Cura ergo crebro semianimem redderet veneremur terris , cujus anima confidimus,
in
Bior&iij
ipsura conspectibus nostris infirmitas; et inter gaudenius, gloriamur, quod praefulget in cae-
et
haec septuagesimum tertium gereret totius vitae lis, ad laudera et honorem Jesu Christi Domiui
traraitis annuin, equibus quadragresimum in pon- nostri, qui cura aeterno Patre et Spiritu sancto vi-
tificatu verteret circulus gytum animadvertit per
;
vit et regnat Dcus per infiuita saecula saeeulorum.
spiritum iinminere sibi trausitns diem , et inter Amen.
non raodicos ,
quos patiebatur dolores , scisei- ANNOTATA.
tatus est, quam
proximo esset beatissimi Au-
in
gustini depositionis dies. Et cnm imminere cora- a Chartarius hoc loco designat commentarien-
memorationem ipsius didicisset; Confido , ait, sem, seu notarium, ut vulgo loquimur.
in Domino, quod meura transitum non long-e di- b Id est, panno, Gallis drap.
visurus est ab ipsius; quia, ut ipsi nostis, quan- c Barralis legit capitulum. Porro vox capitel-
tum dilexi ejus catholicissiratim sensum, tantura lum pro variis sumitur athic significare videtur
:

me , etsi discrepantem meritis , minime tamen Horascanonicasbreviores. Utiturhacvoce Turo-

reordistantia longuore depositionis raeae diera ab nensisin Historia Francorum lib. 9, cap. 6 in ea-
ejus obitus tempore sequestrari. Interea orescit dem, ut apparet, significatione Et ingressus in :

additurque exitus Israel de terra iEgypti, id est,
animae sanctis de hoc mundo corporalis vitse mi-
pottremu mo- 34 Jubet ergo se monasterio virginum
""a, pifi mors. ipse fundavtrat, sella
quasi consolaturus anxias, quibus suspicio transi-
tus sui abstulerat somnum, et cibura oblivio. Psal-
morura quoque sono lacrymis intercluso mu-
gitum pro cantico, et gemitum pro Alleluia
oratorinm, me postposito, ipse capitellum unum
atque alterum ac tertium dicit.
dCicindelis.-aul cicindilis, lampadem designal,
quod ,
utjamalias monui.
famulantium manu gestari, e Quo tempore, et qua occasione ad Childe-
bertum pervenerit civitas Arelatensisjam dixi
in annotatis ad lib. i, cap. 3, lit. n. Porro Chil-
, debertus Catholicus erat, cum Gothis Arianis diu
paruissent Aretatenses eratquoque benignus in
:

reddebant. Consolatis igitur compellatisque filia- personas ecctesiasticas, ut testantur varue ejus
bus non alacritatem contulit, sed mcerorem ac- fundationes. Hinc mirumnonest laudari ejus re-
cumulavit. promptu erat aguoscere
Etenim in gnum ab auctore ViLv, licet alioquin gesta ejus
jara migraturura esse addivinam patriam pium Pa- omnia non sint zeque laudanda,
f H&c Cxsaria secunda , qu& sorori
trem. Alloquitur itaque primam quasi more et Caesarii
,

dulcedine sua ultra ducentarum puellarum vene- successerat.

rabilem CsBSariam
f matrem, et consolatur, at- g Testamentum dedimus in Commentario$G.
que ad palmam tenderc supernae vocationis hor- h De monasterio cedificato egimus ibidem § fc.

tatur ActaS. Genesii martyris Arelatensis iltustra-

,- et ut teneant Regulam, quam ipse ante ali- i

quot annos instituerat, monet sicque etiam ta- : ta sunt ad 25 Augusti.

liter easdem testameuto suo
g, succedentibus et- Dedicationem factam 26 Augusti anni
k
>ibi episcopis, ct reliquo clero prsefecturse- 512 diximusin CommenUirio num. 18, indeque
vel comitibus, seu civibus per epistolas suas com- cum Pagio probavimus mortuum esse anno 512.
DE
 84
ACTA SANCTORUM.

DE SANCTO SYAGRIO EPISCOPO

AUGUSTODUNI IN BURGUNDIA

j s
COMMENTARIUS PR^VIUS
§ I. Sancti cultus, et Acta : varia de stirpe et cognatione ejus examinata
episcopatus initium, et obsequia variis praestita.

(..»«.» *«MiM DC nter prxclaros Galiiae antistites, qui seculo vi sed ut novissimi editores Operum S. Gregorii tom.
Cultu» Snncti: doctrina ac sanctitate floruerunt, locum non 2, col. 1015 verba illius expresserunt Curam .-

Aca in Bre-
viario.
1 infimum sibi vendicat S. Syagrius Mduensis, vero et sollicitudinem ejusdem synodi quam ,

seu Augustodunensis in Burgundia episcopus. fiendam decrevimus, fratri coepiscopoque nostro

Annunliant ejus memoriam Ado, Usuardus, eoc Syagrio, quem vestrum proprium novimus, spe-
iisque Martyrologium R.mi%num ad xxvu Au- cialiter delegare curavimus. Certe per vocem pro-
R
gusti his verbis : Aug^ustoduni sancti Syngrii epi- prium intelligere non debemus fratrem Brunichii-
scopi Pt contessorisatque eodem die Augustoduni
. dis, ad quam scribit Gregorius sed satis erit, ;

colitur Offlcio duptici. Hisce alia Martyro- si amicum, si familiarem, si ditectum interprete-
logio alibi reperientur, nec passim consonant. mur. Hincitaque si nata estopinio, ut verisimile
Verum Hieronymiana Florentinii non modo est, fundamento caret idoneo. Deinde non appa-
xxvn Augusti etiam 2 Septembris Syagrium
, ret credibile, silentibus cozevis auctoribus, fitium
Augustodunensem celebrant. Notat autem ad regis Ariani, in Hispania dominantis, episco-
2 Septembris Florentinius eodem etiam die , pum creatum fuisse in Burgundia.
S. Syagriura annuntiari in Ms. MartyroIo<rio 3 Neque majori nititur ratione, quod in eo- nr< cognatui

S. Snbini tle Levitania, in cujus elogio qusedam dem Breviario Desiderius Viennensis antistes S. S. Dtiiderii;

corrigit, ab Sancto ad Syagrium imperite

atio Syagrii nepos vocatur. Idemenim antiquorum si-
" '/°'." n "
(

translata, qucv ibidem videri possunt, cum nec lentium contra hanc opinionem militat. Edidit ,.,„„ ttirpe

alibi reperiantur,nec ulla veritatis specie vestian- Henschenius tom. v Maii, a pag. 2.^2 Vitam S. natuifuit:

iur,iitsuperfluumesset illarursumconfutare.Acta Desiderii,ab auctore cosevo scripiam, in qua ab

S.Sy igrii non habemus ,nisi in Breviario Mduensi initio sic legitur : Ilic vir sanctus, in Aug-ustu-
quod impressum estanno 15:34-. Sexibidem deVita dunensi civitate ex nobili prosapia oriundus, etc.
ejus habenlur lectiones ,quas pro Actorum compen- Verum, nec hic, nec alius quispiam contempo-
dio dabimusjicet qiuvdam in ittis sint corrigenda, raneus quod sciam, de cognatione cum S. Sya-
nec magnamab setate auetoritatem haberepossint. grio meminit. Fateor tamen hanc opinionem mi-
Reliqua vero sancti Antistitis gesta ex variis au~ nus a verisimiiiiudine recedere quam prceceden-
ctoribus colligemus, quantum fieri poterit j)ro tem, quod uterque Sanctus in eadem urbe for-
c monumenlorum penuria. tasse sit natus. Browerus noster innotis ad Ve-
Nec frater rr- 2 Annus Sancti natalis ignotus est, uti et lo~ nantium Fortunatum pag. 143, tfe stirpe Syagrii p
f «<r Bi uiie- cus at natum esse in Gallia seculo vi non mut-
: sictoquitur: Nec dubitem ejus prosapiam referre
whtldo faine
pmhaiur. tumprovecto, ex episcopatus ioco et tempore con- ad stirpem Syagriorum, in qua Sidonius (Apoi-
jicerepossumus. Stirpe nobiti genitum, ex nomi- linaris) epist. viii, lib. viii ponit » deductum
ne ipso fit verisimile, et passim traditur a scri- » nomen a trabeis , eboratas curules, et fastos
ptoribus ciaritatem quoque generis memorat
: » purpurissatos », quos et Marcellinus et Cassio-
oratio in Breviario JEduensi. Porro in Vita S. dorus agnoscunt. Qaiu idern diserte repetitis epi-
Hugonis monachi Mduensis, apud nos tom. % stolisSyagrium juniorera s:ilutat, et » ti>rera Gil-
Aprilis pag. 765 hmc reperio : Habebat... re- I lieauae juventutis, et Affranii Syagrii consulis
g-ina (Brunichildis) fratrem... g-ermanura S. » virili successione proneputera ». Hxc sane con-
Syagrium Aujrustodunensem episcopum , inter jectura non dispiicet : verumtamen ne hxc qui-
crt-
pontifieesegTeg-ium. Consonat officium mox dicti dem ut certa affirmari possunt.
ntUI «'
Breviarii. Saussayus in Martyroiogio, atiique 4> Quid egerit Sancius ante episcopatum, scri-
scriptoresrecentioresopinionem illam sineexami- ptores non memorant itaque initium episcopatus
:

ne sunt amplexi :verum, ubiexaminari cwptaest investigare aggredior. Novissimi editores Galiiae
accuratius, rejecta est passim, ut sine fundamen- Christiame tom. 4, cot. 344- de Syagrio ita ha-
to asserta. Cointius in Annalibus Francorum ad bent : Episcopus ordinatus est anno ut vulg-o ,

annum 5G0, num. 5 iilam refutat ex silentio au- creditur circiter dlx. Cointius ad annum 560,
,

ctorum cooetaneorum, fabulamque vocat, quam num. 5 circa postrema Clotarii I tempora ad ca-
ortam existimat ex interpotatione titterarum S. thedram evectum credit, quod in idem recidit :

Gregorii Magni quibus additam vult vocem,

,
proprinm. At nec ad interpolationem recurrere
necesse est, necitiam vel verbo probat Cointius,
nec verisimitis est illa interpolatio. Audiamus igi-
tur textum Gregoriame epistoice, ex quo nata vi-
at nihit probationis adducit. Eruditi Benedictini,
quiconscripserunt Historiam litterariam Fran-
cix, tom. Stpag.Zzt inter antistites,qui interfue-
runt concitio II Parisiensi, coilocant Syagrrium
Augustodunensem concilium autem iltud habi-
:

detur opinio illa non ut itlam citat Cointius,

, tum voiunt ante annum 555 ita ut Syagrius ,

diu
 .

DIE VIGESIMA SEPTIMA JULII. 85

diu ante annum
560 episcopus fuerit, si isti in- liciter exsecutusest,ut illadeinde abbatissa fieret
terfuit concilio. Porro Syagriusepiscopus concilio et sancta ; ita pietatem'et doctrinam, qua emi-
subscriptus legitur et iEduorum quidem seu , nebat inter antistites Gallise, studiose atiis instil- diiciputum

Angustodunensem episcopum vocarunt antiqua habet S. Au

lare conatus est, ut eos redderet sui simites. Exem- nartum, quen»
exemplaria Mss. sed nomen urbis per errorem : ptum habemus memorabile in S. Aunario qui l»»»eh<t utftt*
,

irrepsisse putat Sirmondus, quod etprobareco- adcathedram Autissiodorensem hac viaascendit, <><t epitcopm-

natur apud Labbeum tom. 5 col. 813 heec no- ,

imo et ad sanctitatem eximiam. Quippe Auna- fum :

tans : Quod
Syagrium qui postrerao lo-
vero ,
rius, ut referturin Historia episcoporum Autis-
co subscribit JSduorum episcopura appellabant
, siodorensium, apud Labbeum tom. i Eibiiothecm
(Mss. exemplaria ) id tamquam falsum expun- y Mss. tibrorumpag. 4.19, dum adolescens edu-
ximus. Syagrium enim Augustodunensem JSduo- cabatur in aula Guntramni regis vitam auti- ,

rum episcopum longo post intervallo creatum cam pert&sus, ctam aufugit Turones, atque ad
fuisse cura Germanus Parisiorura esset episco-
, sepulcrum S. Martini ductus amore Dei comam ,

pus constat ex Fortunato in Vita sancti Germa-

, capitis deposuit exinde sanctum Syagrium Au-
:

ni capite lxv. Quare Syagrius hic Gratianopoli- gustodunensem episcopum petiit, qui tunc in Dei
tanus potius videtur, qui Lugdunensi n concilio rebus praecipuus habebatur quem ipse nimio :

post duodecim annos pervicarium interfuit. Huic cum amore suscipiens , tanta cum eruditione et
Sirmondi conjecturxassensi deinde sunt pturimi disciplina instruxit , ut Virum decebat apostoli-
t>ro\ annum 5 Posset quidem responderi, Fortunatum non cum. Eadem narrantur ibidem pag. 529 in Vita
HO; dicere episcopum fuisse S. Germanum dum
,
,
S. Aunarii, ubi de Sancto nostro heec memoran-
consecrationi S. Syagrii interfuit, adeoque adesse tur Eo tempore quo ha?o gesta sunt, Syagrius
-.
,

potuisse, dumabbaserat S. Symphoriani Mduen- episcopus Augustodunensium apostolicae cathedr®

sis, ut insinuat Bailletus tom.% adxxvu Augu- prsesidebat. Ilic audiens , qme facta fuerant divi-
B sti in fc
Syagrio. Verum, etiamsi expressis verbis nitus erga puerum , velociter misit, qui eum suig
non dicatur tunc temporis episcopus fuisse, ali- aspectibus praesentarent Quo adducto, nimio . .

unde id satis innuitur. Nam Fortunatus, apud cum amore suscipiens, tanta eum eruditione et
nos tom. vi Maiipag. 785, ita loquitur Itaque : displina ut usque ad culmen pontiti-
instruxit,
pergens Augustodunura \S. Germanus) pro or- cale gradatim educando proveheret. Consonat hi-
dinatione Syagrii episcopi etc. Siabbaserat Au- sce Autissiodorensis monachus apud Cointium ad
gusloduni Augustodunum pergere non debebat
, annum 571, num. 6 ubi Syagriura vocat vi- ,

pro ordinatione itaque dum hsec fiebant jam : ,

,
rum sauctitate et doctrina prasclarum. Facta hsec
Parisios trandatuserat adepiscopatum.Prieterea sunt sub initium episcopatus S. Syagrii quando- ,

Fortunaias primocommemorat gesta S. Germani quidem S. Aunarius anno 373 concitio Parisiensi
ante episcopatum deinde vero, quid in episco- ,
antistes interfuerit, At initium episcopatus, atia-
patu egerit exponit atque inter posteriora or-
, ; que hujus Sancti gesla pluribus discuti poterunt
dinationem S. Syagrii. Hinc mihi vix dubitan- ad xxv Septembris, quo legitur Martyrotogio Ro-
dum videtur, quin S. Germanus ordinationi ad- ; mano adscriptus.
fueritjam episcopus; atque adeo laudati Benedi- 8 Auctoritas quoque S. Syngrii et charitas etu- tcrihiiad tnw
ctini perperam recensuerint S. Syagrium inter cetex epistota Venantii Fortunati adeum data ,
Fnrtunatu*

episcopos,quiinconciiio\\ Parisiensi consederant, quam cumaliis Venantii Opuscutis edidit Browe- firu tiheiutiont

cnplivi cuju*~
cum habitum ante episcopatum
illud cerlo fuerit rus jam memoratus apag. 126. Ratio scribendi dnm.
S Germani. Hinc demumprobabititer concludere erat captivitas cujusdam, cujus pater ad Venan-
liceat, Syagrium non diu ante annum 560 ad tium recurrebat ut filii sui tiberationem com-
,

episcopatum evectum esse, quod nihit ante illum mendaret Syagrio. Venantius autem, commemo-
annum ab eo geslum, nulli eum concitio inter- ralo pati*is iliius dolore de filii captivitate ita al- ,

fuisse legamus fuisse verojam episcopum anno

.- ioquitur Sanctum nostrum pag. 126 Qui tan- :

561 mox videbimus, ita ut initium ejus episcopa- dem sedato querelarum strepitu doloris sui pro-
, ,
P
tus satis probabititer staluatur circo annum 50*0. perum * te designat antidotum ; scilicet dum seger *
atm prospc-
•<*roi S. R„ tll 6 Mognze mox
auctoritatis in aula regia fuisse mente sibi poscit medeiam , si se diguanter im-
•utum, qu?
Syagrium antistitem, colligere possumus exfacto, pendat , vestra lingua fit malagrua. Porro Ve-
™p(a eraf,
quod primum ex gestis ipsius venit enarrandum. nantius cum cpistola mittit versus triginta tres ,
"fnwfcriu re- In Vita S. Rusticulx, apud nos tom. 2 Augusti representantes xtatem Christi, qui nos redemit
,

pag. 65S refcrtur, eam , dum pueita erat quin- captivos. Miro sane artificio hi versus vario api-
quennis, raptam fuisse a Cheraonio vironobili
,
cum ductu inter se connexi et interpuncti sunt ,

qui deinde nubitem nuptiis sibi aliigare meditaba- ut ibidem videri potest. Difficuitatem iilius Opw
tur. At Litiota abbatissa monasterii S. Txsarii sculi describit ipse Venantius eaque occasione ,

Aretatensis peiiit a venerabili Syagrio episcopo, suum in Syagrium amorem sic dectarat pag . 127 .-

qualitcr agere deberet apud Gonderanum regem

,
Loquor paene, quae nescio et tu me vincis amo- ;

ut ititra .septa monasterii facerct eam introire. Ob- re, ne vincarabopere. Ecce exigis a me et quod ,

tinuit abbatissa ope Syagrii quod petebat ju- in mi! vix invenis ; violeutiam facis ei , qui tuus,
, ,

bente Guntramno rege, nt puetta illi traderetur, non rebellis est : extorques ; nec repelleris.
obnitenie nequidquam Cheraonio. Factum idsub Amor blandus tyrannus est . . . . Quid est, qnod
exitum anni 561 initium 562 scribit Cointius
et non obtineas? sicut amas imperas. Bpi- , sic
ad annum 561 num. 5 : nec operas pretium erit stolam totam cum ipso carmine ibi curiosus lec-
y

si tempus hujusce rei exactius discutiatur. tor inveniet. Nos ad alia progredimur.
Suffi-
ciet notasse,famam Sanctijam tunc tate vagatam
fuisse,quod ejus potissimum opera uti votuerit
apud regem abbatissa Arelatensis, tongo sane ter-
rarum intervallo ab urbe jBduensi dissita.
7 Uti gratia qua vaiebat S. Syagrius apud
,

Galiix reges, libenter usus est adpuettam memo-

ratam in iiberiaiem vindicandam, idque tam fe-
 ; ,

DE S. SYAGRIO EPISCOPO
iUCTOM jus inter episcopos adeo eminebat auctoritas, ut
J.S. concilium Metense anni 888 apud Lahbeum ,

tom. 9 col. 414, citans canonem xv contra Ju-

,

% II. Variis conciliis adest Sanctus dseos sancitum, solius 8. Syagrii auctoritatem
Are- proferat, acsi ipse caput fuisset concitii, in quo
nirat S Virgilium ecclesiae
metropolitani nonpauci consederant.
latensi praeficiendum magna va : 11 Viduata erat anno -»8S ecclesia Arelatensis curolS. V
gitium crtan-
IT

antistite suo Licerio, cujusmortem dicto anno il dum

let gratia apud reges Francorum
tpHCij.
tigant editores novissimi Gallise Christianee tom. pwnAreiattn-
col. 540 non obstitit tocorum longinquitas *em (ur&oi
qua utitur pro monachis S. Are- i , : , :

quo minus S. Syagrius idoneum pastorem huic tnonialtumitu

dct compouerr
varia cum Brunichilde ex- gregi curaret pracficiendum Audi Gregorium
.

dii ;
Turonensem lib. 9 Historise Francorum cap. 13 .-

struit monasteria. Obiit autem Licerius Arclaten^is episcopus, in cu-

jus ecclesiam Virgilius abbss Aui»-ustodunensis ,

opitulante Syagrio episcopo, substitutus est. Gesta

Interett conci-
Studium tuendi promovendique disciplinam ec~
/io Lugdunenti
clesiasticam, quo flagrabat Syagrius, colligere hujus S. Virgilii traduntur breviter in laudata
II, Paririensi
possumusexconciliis. quse cum aliis Galluv. epi- Galtia Christiana : Vitam edidere majores nostri
ad diem v Martii, et Mabillonius seculo 2 Bene-
scopis celebravit. Coactum fuit anno 5f>7, ut no-
circa hoc tempus scandalum
Magnum
tat Sirmondus apud Labbeum tom. 5, cot. 850, dictino.
monasterio Pictaviensi ex am-
concilium Lugdunense n jussu Guntramni re- ,
excitatum erat in
Chrodieldis, Chariberti quondam regis fi-
gis pro renovan dis sanfstorura Patrnm institutis bitione

ecctesiee necessitatibus, ut in ejuspr&fa- licv,quse abbatissam suam toco dejicere molieba-

R aliisque tur, ut ipsa in illum ascenderet, adhmrentibus ei
tione dicitur. Conditi ibidem sunt canones sex ,

quibus Syagrius episcopus ecclcsiae /Eduorum

. .
monialibus nonpaucis.Remfuse narrat Inwiatus
suum subscri})sit, ut videre est Turonensis lib. 9, cap. 39 et seqq. Allaboravit
cum aliis nomen
cum atiisepiscopisSy ngrius, ut concordiam redu-
apud Labbeum citatum col. 849. Anno hTiepi-
misitque ad rebetles moniales Desiderium
ceret,
scopi ex tota fere Gallia pro causis publicis, pri-
vatorumque querelis Lutetiam convenerunt ad diaconum suum: at cum vi agerent moniales ,

concilium Parisiense iv, ex eoque epistolam de vibratum in illasanathema ab episcopis illic pr<e-
sentibus,quodSy&gr\u$cumaliispra>sidibusapua
derunt ad JEaidium Remensem antistitem pro
Guntramnum regem congregatis ratum habuit,
Pappolo Castrodunensiepiscopo, contra quem Re
mensis temere ordinarat Promotum. Huic episto ut legitur ineorum epistola apud Turonensem
lcV nomen suum Syagrius
nostercum reliquis sub- cap 41 Plurade his quscri possunt apud tauda-
junxit, uti invenies apud Labbeumlaudatum col. tum Turonensem, quandoquidem ad Syagrium
920. Porro favebat PromotoSigebertus rex nam : non pertinent.
591 Parisios accessit Syagrins cum
nde.ft baplti-

S. Gregorius Turonensis tib. 7, cap. 17

ita scri- 12 Anno »,n Ootarii 11:
ad-
1'romotus vero qui in Dunensi castro or- aliquotepiscopis, petente Guntramnorege, ut qratia vnlet
bit:
,
,

institutus esset Clotariillbaptismo, qui Clotario

puero col- .tpitdrtgerti
dinante Sigeberto rege, episcopus fuerat
tatusinvico'agri Parisiensis Nemptodoro, quem-
etc. Hinc ad Sigebertum quoque regem iidem cap%%, ex
admodum narrat Turonensis lib. 10,
scripserunt episcopi,ne Promotum tueretur.Edi-
eoque Cointius ad an 591 num num. 6. Porro ex
dit has litteras Cointius ad annum 57.i, num. 28
,
:

dictis hactenus liquet, Syagrium apud Guntram-

verum, ut recte ibidem observat ex Gregorio ,

Turonensi patet, parum

episcopos hisce litteris num,sanctum regem, magno semper in pretio
mortem Sige- fxtisse: idque confirmatur
ex Vita S. Aredu ab-
profecisse ; testatur enim non ante
dataapudnostom. v Augusti, in quapag.
berti re»-is amotum fuisse Promotum, contra qucm batis ,

192 h&c leguntur Quidam monachorum de

judicium ita latum fuerat, ut prcsbyteri tantum
:

c viri sacratissimi cellula ,

{id est monasterio S.
officiofungeretur. nomine Bau-
581 convocatum est concilium Ma- Aredii, cujus mors erat prtemissa)
Matiscoramii, 10 Anno chartarum quibns rao-
denus/cum instruraentis
tam pro causis publicis quam pro ne-
,

Lngduneruitu, tisconense i
Matitconensi nasterii possessio firmabatur,
regionem Bnrgun-
^g^tibus pauperum, ut inprsefationeillius ha-
u, in quibut adire non distulit qui igitur expetens vene-
betur apud Labbeum tom. 5, coL 967. Condidit
diae ;

nuuimt eju* egregium antistitem Syagrium ^duae

rabilera et
ibidem subjectoque nomine firmavit cum atiis
,

aurtoritn* :
precibus implo-
civitatis episcopum, eumqne sui«
,

cjnscopis S. Syagrius canones novemdecim ad prs ommbus

ravit eo quod honore dignissimus
>Usciplinam Ecclesise spectantes. Anno 583 habi- ut ejus patrocimo a
quo sex canones de- in re-is palatio habebatur ,

tumest Lugdunense in, in

cellula tueretur.
diverlorum «mulorura insidiis
creti quos Syagrius noster cum septem aliis epi- monachi annucns,
Qui scilicet petitiombus prafati
,

scopis roboravit subscripto nomine, utapud Lab- non negayit ; sed

qua3 petivit, Vir reverentissimus
beum videre licet col. 975. Anno 585 Matisco- instrumenta mnnivjt et
etiam auctoritate regali
nense n celebrarunt collecti ex tota fere Gallia remeandi tribuitlibertatem. Factum
-.drc-ionem
antistites, canonesque viginti condiderunt, qui- quo obiit S. Are-
idvidetur sub finem anni
5<.U,
bus post metropolitanos primus subscripsit Sya-
grius, ut legitur apud Labbeum col. 987. Ado l

\l perpetua hac Sya^-rii apud Guntram- Guntra^"

Ex
inChronico ad annum 575 et sequenies, occasio-
ftn

numgratia, ac sanctitate utriusque,

mendosum contraqu fa
C0nf"
nehujus synodi ita de Sancto nostro toquitur: in Rf
fion
apparet, quod legitur apud Ruinartium vit:
Quibus conseditquoqneSyagriusEduennensis epi- per Fredegariuni
non du- storia Turonensis epitomata
sropus, vir summse sanctitatis. Porro conspiratione Syagrii contra Guntram-
synodos, qui- col. 58*2 de
bitem, quin plures recensere possem Gundebaldi ,qui se Clotarii filium
bus S. Syagrius interfuit, sinomina episcoporum num in favorem
jactitabat Aut certe, si mendosum non sit, wmg-
omnium Actis legerenlur subjecta at sufficiant ;

matisinstar haberi potest Verbatamen accipe

:
.

modo relata, ut inde intelligamus, quanto disci-

ecclesiastica* studio flagraverit Sanctus, Cum exinde fuisset reversus (in Galliam Gunde-
plinw baldus t
 ;

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 87

i batdus, ut illius parlem occuparet, et pro rege sunt Gregorii Magni epistola? ad Lu-
lisse, testes tUCTOII

se gereret,) a Mummolo patricio fuit susoeptua ponem presbyterum et abbatem , quem p»*imum J. s.

factione Syagrii et Flavii episcoporum ut Gun- , ejus loci rectorem vulgati nobis indices b;i^ge-
tramnum degradarent a regno, et sublimarent ruut. Idem scribit ibidem, sancti Martini eceno-
Gundoaldum. Ad hmc autem ita notat editor Rui- bium situm esse in suburbio Augustodunensi, ver-
nartius: Syagrius erat Augustodunensis, et Fla- sus orientem angusta valle et exiguo amne Tara-
vius Cabillonensis episcopi , quos fideles seinper neto * ab urbe disparatum, haud procul a sancti Tarnet
Gumtramno exstitisse existimat Valesius, prodi- Symphoriani abbatia. Addit ex aliorum opinione,
tionisque accusatos a invidiose quod Mummolo , S. Martinum eodem in loco ecclesiam sub uomi-
eorum potentiam Crimine quidem
Eegre ferret. ne beatorura apostolorum Petri et Pauli posuisse,
h/ec nota absolvit antistites; neque tamen mihisa- quam postmodum in honorem ipsins sancti Marti-
tisfacit. Etenim vix existimare jjossim, sine men- ni Syagrius episcopus, volente Brunichilde dcdi-
do hasc legi in epitome Turunensis, qxtse in ipsa Hoc itaque monasterium cura S. Syagrii,
caverit.
Turonensis Histuria non invenio: neque enim opibusque Bmtnichitdis ibidem fundaium est viris
guidquam in Histuria Turonensis vel de factione retigiosis.
horum episcupurum contra Guntramnum, vel de 16 Aiiei^um vero muiieribus conditum, quod altcrum mu-
liertbus Augu-
accusatione eorum per Mitmmolum reperias. De- otim sanctaj Mariae, nunc sancti Joannis numen
3'oduni conii-
inde ne Fredegarius quidem, cujus nomine epi- habet. Memurat itiudS. Gregurius epist.S tib. 13 d,t ;

tome heec edita est, in Chrunicu suo quidquam ad Thaiassiam abbatissam, atque eadem etiam
habet de hac Syagrii et Ftavii factione, etiamsi privitegia concedit, quse xenodochio et S. Mar-
Gundobaldi motum, ejitsque et Mummoti mortem tini coenubiu indulserat. Unde Mabillunius eosdem
apud Ruinartium col. b9Qet 597. Porro
referat, conditores hujus quoque monasterii agnoscit, Sya-
apud Turonensem Sagitt&rlus episcopus, moribus grium sciiicet et Brunichiidem, expressos in Gre-
B perversits s&pe inter duces factionis Gundo-
, gorii epistoia. Conditum est, inquit num. 65 Ma-
baldi commemoratur ita ut suspicio esse possit, , biltonius, ad muros urbis eo quon- in loco, ubi
pro iliius nomine irrepsisse nomen Syagrii vitiu dam Berecinthiae ianum erat
et recte quidem, :

et ignoraniia transcribentium. Quidquit sit, cer- ut ibi veri Dei inater coleretur ubi inanium ,

tum videtur, Syagrium

sernperGuntramno fidelem deorum mater profano cultu houorata fuerat.
fuisse, cum diu post mortem Gundebaldi apud Thalassiae primte, ut creditur ejusdem parthe- ,

ipsum in pretio et amore fuerit, numenque S. Sya- nonis abbatissae inscripta est Gregorii Magni
grii magnum apud pusterus, et integrum semper epistola, continens privilegium eidem loco indul-
permanserit. tum : in quo monasterium sanct-e Marijs ap-
ittm (i/di d Guniramnus e vivis excessit annu 593, ut
14- pcllatur ,
praeterraisso noraine sancti Johannis,
Brunechildcm
ibidem num. ^habet Cuintius, heredemque regni cujus modo solum nomen retinet vulgo San- ,
reginam, qun
rum xenodo- sui reliqitit Childebertum fratris sui fitium, cu- cti Johannis Majouis ut distinguatur ab alia
,

cfrium, jus mater Bunichiidis adhuc vivebat, apud quam ejusdem urbis ecclesia, qua? itidem sancto Johan-
magna fuit Syagrii auctoritas, uti fuerat apud ni Baptistae sacrata est. Tria hsec monasteria hacte-
S. Guntramnum. Porro fama Brunichildis sem- nus sitpersunt sub Reguia S. Benedicti, teste Ma-
per fuit ambigua, aliquibus illam iaudantibus, biilonio num. 57 Tempus quu heec peracta sunt,
,

aiiisvero mxdta eidem scelera exprobrantibus neque ex Gregurii epistutis cottigipotest, neque
cunsuli putest ea de re Cuintius ad annum fil3, aliunde innotescit. Verumtamen iilos aberrare
num. 6, et seqq , itbi famam hujits regtnee muttis existimo, qui circa annum 5S9 facta putarunt
tueri cunatur At, qualiscumque fuerit Brunichil-
. cum Mabitiuniu: neque enim credibile est hasc
dis, cunstat S. Syngrium illi nun scelerum, sed constructa per Brunichildem ante mortem Gun-
bonorum operum aitctorem fuisse et adjiUorem. tramni, cui Augustoditnum parebat. Itaqueintra
Etenim xenodochium Augustuduni ac duo mona- annum 59;5, quo Guntramnus obiit, et 600, quo
steria condidit Syagrius, upitulante Brunichitde, virciter subtatus e vivis Syagrius; pia hwc opera
C ut discimus ex epistulis S. Gregurii. Imprimis contigisse omnino mihi persuadeo. P
eci/fliiu» c*-
epist. Slib. 13 novissimx editionis mentionem fa- 17 Prseterea cathedralem ecctesiam ornasse ri-
ihedralem
cit de xenodochio his verbis Xenodochio, quod in : detur etextendisse: nam in Historia episcoporum exomat.
civitate Augustodunensi a Siagro reverendae me- Autissiodorensium^apitd Labbeum in Bibliotheca
morioe episcopo , et praedicta eccellentissima filia Mss. pag. 423, i?isinuatur, S. Desiderium idem
nostra regina Brunichilde )
constructum est,
( fecisse Aittissiodori, quod Syagrius fecit Augusto-
hujusmodi privilegia... inrtulgemus etc. De hoc duni. Verba accipe: Basilicam sane B. Stephani,
xenodochio ita scribit Mabittonius tom. i Histo- cui sedit Desiderius, miro deeore ampliavit, in-
riee Benediciinze Intra muros
, lib. 7, num. 66 : genti testudine a parte Orientis applicita, auro-
urbis situm est saucti Andochii olim
xenodochium que ac musivo splendidissime decorata, instar
simul et monasterium virorum, nunc virginum ejus, quam Syagrius episcopus Augustoduni fecis-

coenobium ab annis araplius octingentis. \eno- se cognoscitur. Cum opits Desiderii comparetur
dochii curam gerebant monachi ab ipsa institu- cum opere Syagrii, itteque ecctesiam cathedralem
tione sub discipliua Senatoris abbatis , cui Gre- decoraverit, verisimiie est Syagrium quoque ca-
goriusmagnus insigue privilegium coucessit. Pri- thedralem ornasse, iicet hoc ctare non exprima-
rilegium itlitd ibidemexponit, ac Syagrium cum tur. Verum hsec pauca sufficiant de egregns ope-
Brunichiide xenodochii conditorem agnoscit. ribus. quibus Sanctus noster ustendit dde.cissese
"IOHOKci 1
15 Laudatus S. Gregurius epist. 10 iib. 13 eo- decurem dumus Dumini, cumpiura nobisinvide-
«Keru 1

dem prursus mudu tuquiturde coznubiu S. Marti- rit monumeniorum penuria.Ad posteriora igitur
niper S. Syagrium et Brunichildem cunditu, quu ejus gesta graditm facimus.
supra de xenodochio eademque illi quoque indut- ;

get privilegia. Hinc Mabillonius sic habet num.

54 Hunc Antistitem piorum
: Bruuichildis in urbe
-Eduensi operum adjutorem fuisse , atque adeo
condendo S. Martini coenobio suppetias contu- §111.
 : ,

S8 DE S. SYAGRIO EPISCOPO.
tUCTOft*
ad Brunichitdem responsoriam t videticet epist. D
J.S.
xi lib. 9 Susceptis itaque epistolis vestris, valde wm
:
j^
§ III. Opem fert S. Augustino An- nobis excellentise vestrae studium placuisse signa- ^"«rtt,*
mus, atque fratri et coepiscopo nostro Syagrio pal- flagitet
glos convertenti : pallium obtinet lium dirigere secundum postulationem vestram vo-
luimus. Propter quod et serenissimi domni impera-
a S. Gregorio Romano Pontifice, toris, quantum nobis diaconus noster , qui apud
cum praeeminentia ecclesise suae :
eum responsa Ecclesise faciebat, innotuit, prima
voluntasest, et concedi boc omnino desiderat; atque
illum magni facit Gregorius, va- multa de praedieto Fratre nostro, tam vobis quam
etiam aliistestificantibus, adnosbona perlatasunt,
riaque ei imponit negotia: tempus maxirae vitam ejus Johanne regionario * ad nos dlicom

mortis reliquiae. remeante cognovimus. Et qnid in fratre nostro Au- «gionuio

gustino fecerit audientes, Redemptorem nostrum
benedicimus, quia eum sacerdotis nomen etiam
Egregise S. Syagrii virtutes, gestaque episcopo operibus irapleresentimus. Sed res plurimae restite-
S. Grtgoriui digna effecerunt, ut ejus nomen famaque in- runt, quae nos hoc interim facere minime permise-
Syngrio com-
notesceret Gregorio Magno qui ad summum , runt. Inter causas autem ob quas patti? missionem
t
mendat Augu
ilmxiu ih An
Pontificatum anno 590 fuit evectus sxpiusque t dilatamscribit, una erat quod ipse t^agriuspaJ- t

§liam mwum: deinde Syagrii opera usus est in negotiis variis. lium non flagitasset : Maxime, inquit t
quia et
eu% illt opem Imprimis anno 596, Indictione 14 scripsit ad prisca consuetudo obtinuit, ut honor pallii, nisi exi-
feri,
Desiderium archiepiscopum Viennensem et Sya- gentibus causarum meritis , et fortiter postulanti
grium Augustodunensem episcopum, ut Augusti- Addit tamen, se patlium mitten-
dari non dcbeat.
num quem in Angliam mittebat Pontifex ad
t dum curaread Candidum presbyterum ut is illud t p,

Anglorum conversionem eis commendaret. Ver- t Syagrio debite flagitanti concederet*

B ta Gregorii epist. 5± lib. 6 hsec sunt De frater- : 21 Satisfecit voluntati Pontificis Syagrius, ac 1*'*** dnnb
"""" ,,ih «*-
nitatis vestrae sincera bene confidimus,
caritate patlium flagitatum, eo mittente , obtinuit anno
quod amore beati Petri Apostolorum principis 599 verumtamen conditionibus adjectis congre-
:
gtindi tytu-
bominibus nostris vestra devote solatia commo- gandi synodum abususque aliquot in ea exstir-
t
dum.
detis... Indicamus itaque sanctitati vestrae , nos pandi. Refert id Greg07'ius ipse in epistola 107
Augu.stinum servum Dei pnesentium portitorem, tib. ad Aregium episcopum Vapincensem, et
9
cujus zelus et studium bene nobis est cognitum, rursum in epistola ad Syagrium, quam mox reci-
cum aliis servis Dei pro animarum illuc causa, tabimus. Quos autem abusus corrigi vellet Gre-
disponente Domino , direxisse : cnjus relatione gorius fuse exponit in epistola 106, lib. 9 ad
quid injunctum sit, snbtiliter agnoscens, fra-
sibi Syagrium Augustodunensem, quemceteris iisque t

ternitas vestra ei modis ommbus, in quibus cau- metropolitanis prseponit JElherium Lugdunen- t

sa poposcerit impendat solatia

, ut boni operis ; sem , Virgitium Aretatensem et Desiderium ,

adjutores, sicut decet rt convcnit, possitis existe- Viennensem, in cujus fine tres abusus, qitos mul-
re. Itaergo frateruitas vestra in hacre se devotam tis perstrinxerat t corrigi jubet his verbis De his :

studeat dcmonstrare, ut bona, quae de vobis, opi- itaque, quae superius dicta sunt , fraternitatem
nione narrante, didicimue, vera esse opere compro- vestram auotore Deo
, volumus synodum con-
,

bemus. Addit commendationem Candidi presby- gregare, atque in ea... omnia quse sanctis ca- ,

teri, cui cura patrimonii Ecclesise in Gallia erat nonibus sicut prcediximus
,
sunt adversa di- , ,

demandata. stricte sub anathematis interpositione damnentnr;

•i non comifti- 19 In Officio /Eduensi, quod inferius subji- id est, ut nullus pro ndipiscendis ecclesiasticis or-
dinibus dare aliqucd commodum prcesumat, vel
tUr lllutll ITl
ciemus, lect. 4 Syagrius a Gregorio in Angliam
Angliam.
missus dicitur ad Anglorum conversionem. lllud pro datis accipere, nec ex laico habitu quisquara
per errorem ex huc atiaque epistota mox recitan-
t
repcnte audeat ad locura sacri regiminis perveni-
da collectum existimo. Certe nec auctores anti- re. Neque ut aliae mulicres cura sacerdotibus
ha-
t

'

quicommemorant missionem Syagrii in Angliam, bitent, nisi hae , qute sacris ut prsedictum est, ,

neque illa est verisimilis. Petit igitur Gregorius t

canonibus sunt permis^ae. De quibus cunctis re-
ut Syagrius opem prsestet Augustino in Angliam verendissimus frater noster Syagrius episcopus
discedenti, illicque commoranti at non poscit,ut : cum omni synodo, dilectissimo filio nostro Cy-
nobis quae acta sunt,
eum illuc comitetur. Porro Syagrium cumulatc riaco abbate remeante, ,

satisfecisse exspectationi desiderioque Gregorii, studeat rcnuntiare. 19

1% His subjungo epistolam 108 tib. 9, qua

ndjtcto fP"
discimus ex ejusdem Pontiflcis epislola 108 tibri
9, ubi is S; agrium his verbis alloquitur Quia igi- .- pallium Syagi io mittit Gregorius, ejusque virtu- Saneti

tes prsedicat et merita

(Jregoiius Syagrio epi-
tur in prsedieationis opere quam Anglorum ,
. . .
:

genti per Augustinum... impendere studui, ita scopo Augustodunensi. Magi^tra bonornm omnium
extraneum nil asperum,
sollicitum atque devotum adjutoremque in omni- caritas,quaa nil sapit ,

corroborat
bus te, ut opportuit, fuisse cognovimus, ut ma- nil confu-sum , ita excrcet corda et
difficile, sed fiat totum dulce,
gnum me sibi Eraternitas tua bac de re faceret dcbi- ut nihil grave, nil
torem etc. Eadem fere ex atia epistola mox ad- quod agUur. Hujus igitur cum sit proprium nu-
servare composita
concordia dissociata
ducentur Atfamen hsec non signi/icant, Syngrium
,
trire ,

prava dirigcre et virtutes ceteras

in Anglia prwdicasse sed prtcdicanli ibidem Au- conjungere, ,
;

gustino fuisse subsidio, quod solum ab eo petierat perfectionis suse muniminc solidare quisquis in :

ejus radiccs se inserit nec a viriditate deficit,

,
Gregorius.
BmnicMdi* 2U Post ha>c Brunichildis reginapaltium S. Sya- nec a fructibus inanescit, quia humorem secun-
paltnim Sya
S.Gregorio Romano Pontifice
grio postutavit a ditatisopus efficax non amittit. Atque ideo mul-
grto ]>'!<: ; at
verum Pontifex gratas quidem sibi fuisse reginm '
tum tibi dilectissime frater in Domino conde-
, ,

S. Gregotitt$ cnntate
preces respondit ; at varias recensuit rationes, lector atque congaudeo, quod sic eadem
te
cur itlud continuo non miserit. Audi partim ejus
 , :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTL 89

A te praeditura multorum testificatione comperio, ut 26 Extant inter Gregorii epistolas lib. 9 tres ABCfOltc
et ipse, quae sacerdotis sunt, decenter exhibeas, et alise ad Syagriura datw, quibus diversa negotia i.S
aliis te laudabiliter imitandum ostendas. S. Grr-gorms
Sancto nostro curanda Pontifex imponit. Pri-
varia
mtrita prxdi 23 Quia igitur in prsedicationis opere , quam mum epist. 1 13 scribit ad illum Gregorius, ut Me-
rat,Vt'l ,iotJ ue diu cogitans Anglorum genti per Augustinum natem et Theodorum episcopos in Itatiam compel-
tunc monasterii mei praepositum, nunc fratrem et lat redire. Menas autem seu Mennas a Gregorio
coepiscopum nostrum, impendere studui, ita sol- missus erat in Galliam : verum accusatus nimise
licitum atque devotum adjutoremque in omnibus levitatis, revocatur Romam,
ubi se purgavit, ac
te, ut oportuit, fuisse cognovimus, ut magnum in Galliam remissus est, ut intelliges ex epistola
me sibi frateruitas tua hac de re faceret debito- Gregorii 6 lib. 13, in qua Mennas vocatur, no-
rem tantas rei consideratione commonitus, ne
: tante editore ibidem t eumdem hunc esse Telesinum
infructuosus erga te viderer existere, fraternita- in Campania episcopum. Theodorus vero erat epi-
tis tuae petitionem nulla pertuli ratione postpone- scopusprovinciwMediolanensis,declinabatqueju-
re. 1'roinde secundum postulationis tuae deside- dicium metropolitani sui, de quo etiam conquere-
rium usu , quod intra ecclesiam tuam
pallii te batur, ut scribit Gregorius epist. 30 lib. 6 ad
habere debeas, ad saera tantnm Missarum solem- Deusdedit Mediolanenscm antistitem. Hwc igi-
nia celebranda Deo auctore, prasvidimus hono-
, tur perfecisse videtur Syagrius, cum uterque in
randum. Italiam ad superiorem suum sit reversus.
prxetninenti 24 Quod tamen ita tibi dandum esse decrevi- 27 Deindeepist.Wi Gregorius reprehendit Vir- S*rir/ri notff
am ttdit JE-
mus, si prius per synodi definitionem emendare gilium Arelatensem et Syngrium Augustodunen-
dutntii con-
promiseris, quae corrigenda mandavimus : quia sem, quod Syagria quwdam, quwvitam monasti-
jungii.
dignum profecto esse credimus, ut cum mentis cam amplexa fuerat, gestaveratque vestem reli-
gravitate ,
qua Deo te propitio pollere didici- giosam, coacta violenter fuisset matrimonio $e
B mus, habitus quoque exterioris clarior in te cul- copulare,quodque illi sacrilegium hujusmodi non
tus accresceret, prsesertim cum id te non ad su- impediissent.Sane non erant inculpabites episcopi E
perfluae elatibnis porapam, sed pro genio et ho- illi, si illud potuissent impedire :at, cumuterque

nore tuae arbitremur ecclesise petivisse. Cujus ne sanctus sit, moresque Galtorum ejusmodi essent
induraentimunificentiara nudam videamur quo- eo tempore, ut eyiscopi varia crimina improbare
damrnodo contulisse, hoc etiam pariter prospe* magis possent quam impedire, crediderim memo-
ximus concedendum ut metropolitae suo per , ratis episcopis rationes non defuisse, quibus se
omnia loco et honore servato, ecclesia civitatis excusarent apud Gregorium. Porro cupiebat et~
Augustodunae cui omnipotens Deus praeesse te
, iam tunc Syoigriailta piis operibus sua impende-
voluit, post Lugdunensem ecclesiam esse debeat, re, qua in re ut illi subsidio sint Virgilius et Sya-
et hunc sibi locum et ordinem ex nostrae auctori- grius, hortatur Gregorius.
tatis indulgentia vendicare. Ceteros vero episco- 28 Demum Gregorius Syagrio com- " mmendar
epist. 115 '->

pos secundum ordinationis suae tempus, sive ad mendat causam episcopi Taurinensis, qui con nrgottn.
consedendum in concilio, sive ad subscribendum, querebatur dioecesim sv.am esse diminutam, ere-
vel in qualibet alia re sua attendere loca decerni- cto novo episcopatu. Erat hic episcopatus Mau-
mus, et suorura sibi praerogativam ordinum vendi- riennensis in Sabaudia, ut notat editor, et alii
care quia omnino rationis ordo nos admonet, ut
: scriptores affirmant verxmt, uti non defuerant
:

cum usu pallii aliqua simul, sicut diximus, largiri rationes ad episcopatum iilum erigendum tempo-
privilegia debearaus. re Guntrami regis, sic nec deerant hoc tempore
rvmtjur ad vi Sed quouiam cum honoris augmento, cu-
25 ad sedem illam conservandam, De utrisque con-
oilnntiam va-
ra quoque sollicitudinis debet exerescere, ut cul- sidipotest Longuevatlius noster in Historia eccle-
itoralcm hor-
tui vestium actionis quoque ornaraenta conve- siee Gatlicanw tom. 3 pag. 143, ubi erectionem
'ofnr.
niant : oportet ut enixius in cunctis se studiis ve- refert, et pag. 346, ubi ait, Gallos procul dubio
stra fraternitas exerceat. Circa subjectorum actus rationes suas, utilitatcmque novi illius episcopa-
sit vigilans, veetrum illis cxemplum instructio, et tus Gregorio proposuisse. Certe etiamsi Gregorius y
vita magistra Linguao nostrae exhortatione di-
sit. ad Theodoricum quoque et Theodebertum Franco-
scant ,
quod metuant ; et doceantur quod dili- ,
rum reges eadem de re scripserit epistolam 11G,
gant; ut dum talenta credita lucro multiplieato Mauriennensis episcopatus hactenus persevera-
reddideris. in die retvibutionis audire sis meritus :
vit. Hxc fere sunt, quie de egregiis S. Sy.igrii ge-

" Euge serve bone et fidelis, intra in gaudium stis, coltigcre ticuit.Quapropter ad tempns felicis
n Doraini tui «. Cnram praeterea congregandae ejus obitus invesiigandum accedimus.
synodi, quam vobis atque aliis fratribus nostris 29 Novissimi editores Gatline Christiamv tom. 4, nj.it tnOfl .

pro iilicitarum rerum prohibitione fiendam scri- sicratiocinantur adpropositumnostrum

col. 34t) r mtigit circa

annuin (J00
Quo praecisc anno ad caelos migrarit , non ita
:

psimuSj vestrse specialiter sollicitudini noveritis

• nritut. trl\
incumbere. Unde quia praecellentissimos filios no- constat. Certc aute socundum supra sexcentesi- 1/iii.r.

Stroa Francorum reges magnam vobis novimus mum ut evinci videtur ex epistolis qnas hoc
, ,

dilectionem impendere, omni vos studio omni- ipso anno Senatori et Luppino * archimandritis "i. LupouJ
que agere annisu necesse esse, ut, quod de syn- ac ThessaliK * abbatissss scripsit Gregorius, [Ub. a/. Tli«l««-

odo congreganda mandavimus, fraternitatis ve- 13, epist. 8, 9, et 10) in quibus eum reve-
strae vigilantia compleatur atque omnia illic ,
rend.e memoui/E efiscotum vocat. Imo jam anno
quffi pro animarum salute scripsimus, censean- dc ex hac Iuce sublatum, inde inferunt viri do-
tur; ctissimi, quod inter litteras, quas anno
sequenti
quatenus per hoc, et vos zelum vestrum,
episcopis
et qualiter vobis illicita displieeant, ostendatis ,
dci sanctus Pontifcx diversis GaNiarurn
et nos utiliter providisse, qui vestram ad hoc prae ad Simoniacam haerrsim exstirpauriam direxit ,

nulla Syagrio reperiatur mscripta, ad

ouem ta-
ceteris personam elegimus, videamur. Hactenus
tura propter vices
Gregorius.At de synodo hac per Syagrium habita men ^cribere non omisisset ,

nihil invenio .Credibite est illurn more impeditum ad hoc demandatas, tum ob
apostolicffl S«dis ipsi
fuisse, quo minus rem perficere posset non diu : gratiam , qua pollebat apud reges Francorum ,
enimpost hwc tempora vixisse, infra videbimus. etBrunechildera prsecipue. Ex his rationibus mi-
16 hi
Augusti Tomus VI.
 ,; :

90 DE S. SYAGRIO EPISCOPO
»i tioat
hi verisimite Syagrium vixisse posl an-
non est t authore, praevidimus honorandum : et ne indu- D
J. S.
nnm 600 at,cum nulla ad eum epistola legatur da-
; menti munificentiam nudam videamur quodam- ,tin cpain
0()r
ta post annum 599, nec synodus per eum sit ce- modo contulisse, hoc etiam pariter prospeximus """" a Gr c .
ri0cum
lebrata, quam Pontifex tantopere cupiebat, de- concedendum, ut, metropolitae suo per omnia loco
functus esse potuit jam ipso anno 599. Hac de
....
et honoreservato, ecclesia civitatis Augustudunae,
f^
r r «emincnU»
p)m«ji,.
causa obitum consignavi circa annum 600, a quo cui omnipotensDeus te prssesse voluit, postLugdu-
certo non multum abfuit .Hinc recte concludimus nensem ecclesiam esse debeat, et hunc sibi locum
ad annos circiter quadraginta cathedram Augu- et ordinem tex nostrs authoritatis indulgentia ven- i

stodunensemoccupasse.Corpus servariin ccenobio dicare.

virginum S. Andochii, per Sanctum, ut dixi- Sed quoniam cum honoris augmen-
Lect. vi. «Ux W tw urtl
mus, condito, testatur Officium mox dandum. to cura quoque sollicitudinis accrescere dcbet, ut mori *««(,
* e '' u,ar *
lnsignes quoque ejus reliquias haberi Parisiis in cultui actionis ornamenta conveniant, authorita-
abbatia Valtis-gratide, quse mulierum est Ordinis te beati Gregorii synodum constituit m, cujus m
S. Benedicti, afprmat Bailletus in Syagrio, seu definitione simoniaca labe notatos daranavit et ,

tom. Z,col. 428. quae corrigenda mandaverat Gregorius, emenda-

vit. Lingua ejus bonis fomentum erat, pravis

aculeus ; tumidos retundebat , iratos mitigabat

desides hortatu succendebat , desperatos conso-

VITA labatur. Tandem /Eduae sexto n Kalendas Se- "

ptembris talenta sibi a Domino credita cum foe-

nore Jesu Christo dicenti Euge serve bone et
Ex Breviario Mduensi,
fidelis intra in gaudium domini tui
,
:

tradidit ,

cujus corpus theca argentea clausum iu celeber- E

Beatus Syagrius, Brunechildis re-
Sancti epitco
patut* el
B

cnii-
L ECTIO
erinae

muros .Eduenses
i.

Franciae , coenobii sancti

fundatricis frater b,
Martini a ad
vetere et
rimo virginum sancti Andochii ccenobio o Augu-
stoduni servatur.

trmporanei,
autiqua progenie nobilis, sed dotibus animi et ,
ANNOTATA.
a
b
puritate mentis nobilior, divino afSatu insignis,
ecclesiae iEduensis designatus eat episcopus c. Cu- a De ccenobio S. Martini per Syagrium et
jus aetate sanctus Desiderius ejus nepos d Vien- Brunichildem condito egimus in Commentario
nae, divus Etherius e Lugduni, Autissiodori san- num. 15.
ctus Amarius f Aureliae divus Austerius g, san- b Illud sine fundamento assertum,nec verisimi-
cti Lupus h et Columbanus apud Senonas mira leesse, probavimus ibidem num. 2.
9 sanctitate claruerunt. c Circa annum 560. Adi Commentarium num.
h
Lect. Iu beato Syagrio charitas admouuit
ii. 46*5.
virtutet varix, maledicorum sibila contemnere nec enim usque ; d Ecvc S. Desiderii cum Sancto nostro consan-
adeo putabat serviendum improbornm linguis, ut guinitasidoneo destituitur fundamento ,ut dictum
necessarium officium hac gratia praetermitteretur. est in Commentario num. 3, ubi de S Desiderio .

Moderationem obtinuit in castigandis improborum actum.

moribus, ut lenitate sanaret potius quam austeri- Mtherei gesta mox colligere, cultumque
e S.
tate exasperaret. Mensam habebat perquam fruga- probare conabor.
lem, sed hospitibus expositam, magis frugiferis ser- f Qui hic Amarius scribitur, est S.
Aunarius
monibus, quam exquisitis eduliis opiparam; ut non S. Syagrii discipulus, de quo aliqua diximus in
minus animi convivarum reficerentur, quam corpo- Commentario num. 1. Idem sanctus, teste Coin-
ra. Bibebat viuum, sed sicut Timotheus Pauli con- tio ad annum 571, num. 6, appellatur subinde
silio. Anacharius Aunacharius , Aunaharius
,
Auna- ,

c Lect. iii. Amabat perfectam pietatem, sed sponta- arius, Augarius, Anguarius, Autmarius, et Autma-
ub ijuiis taudw neam, non extortam. Dixisses illum paterna mater- charius.
dvtur a S.
naque viscera erga cunctos gerere, malos parturire, g Austeriusapud S. Gregorium Turonensem in
Oregorio :
ut renascantur in Christo; imbecilles veluti g*alli- Historia Francorum lib. 9, cap. 18 vocatur Au-
nam sub alis fovere, ne pereant ; bonos provehere, strinus Pastoris quondam filius. Frater S. Auna-
ut adolescant. Propterea huic congratulabatur bea- rii episcopi Autissiodorensis, et S. Austregildis,
tus Gregorius frequeutissimis epistolis in Registro, quee mater fuit S. Lupi Senonensis,fuisse dicitur
dicens : Multum tibi condilector atque congaudeo, ex Actis S. Lupi Senonensis quee tatius per- ,

quod sic eadem charitate praeditum multorum testi- tractari poterunt ad 1 Septembris, cum colitur
ticatione te comperio,ut et ipse, quae sacerdotis sunt, S. Lupus. Andreas Saussatjus in Supplemento
decenter exhibeas, et aliis te laudabiliter imitandum Martyrologii Gallicani pag. 1234. Austrenum (sic
ostendas. enim vocat) Sancti titulo condecorat Quem,m- :

Lect. iv. Cum Anglos i a Christianismo ad idola quit, mira sanctitate inter sua aetate claruisse,
alios

promoia ab eo beatum
defecisse audivisset beatus Gregorius, misit diptycha autiquissima perhibeut ecclesioa .Eduen-
fidti prxdira-
Syagrium Augustudunensem episcopum in An- sis. Officium, opinor, designat,
quod explicamus,
tio in Antfici.
ex quo cultus non satis probatur. Gesta Austreni
k gliam k, qui zelo domus Deiductus, tam diligenter
omnibus in Anglia Jesum Christum nuntiavit, ut, paulo latius prosequitur Carolus Saussayus in
seposito errore et veritate cognita ct persuasa, oves Annalibus ecclesias Aurelianensis pag. 141 etseqq.
perditas in Jesu Christi ovile , tamquam bonus at nec cultus ullum pro/ert indicium, et ne San-
ctum quidem vocat. Quapropter rogatos volumus
pastor, reduxerit nullum umquam periculum
: qui
metuit quoties ecclesiae commodis serviendum eruditos Aurelianenses, aliosve Gallos, ut legiti-
,

erat. mum hujus episcopi cultum nos doceant, si illum

Lect. v. Tantse Gregorius ad Sya-
rei (ait noverint.
grium) consideratione commoniti, te usu pallii, hDe S. Lupo Senonensi archiepiscopo mox lo-
quod intra ecclesiam tuam habere debeas ad sa- cuti sumus verum an fuerit episcopus cum Sya-
;

cra tantum Missarum solemnia celebranda, Deo grio, anpaxdto posterius, hic non examinamus.
S. Columbanus
 , ,:, :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

91
A S. Columbanus abbas fuit , non episcopus. Is na- bus disputat. jy
tus in Hibemia transmisit in Galliam,ubivaria k Imo potius Syagrio commendavit Augusti-
condidit monasteria , ac tandcm in Italiam di- num, quem mittebat in Angliam ut ille aucto- ,

scessit. Plura de eo dicentur ad 21 Novembris , ritatesua et gratia apud Gattias reges Augustino
quo Romano Martyrologio est adscriptus: videri inAngliam. tendenti, ibique laboranti , opemfer-
interim potest Surius ad eumdem diem. ret. Consule Commentarium num. 19.
i Non defecerant Angli a fide quam usque , 1 Perseverat hactenus praerogativa illa
Augu-
ad tempora S. Gregorii non erant amptexi. Bri- stodunensis ecclesiae, ut observat Longuevatlius in
tanni quidem, seu incolae antiqui hodiernae An- Historia ecclesiae Gallicanae tom. 3,pag.337.
gtiae, dndum erant conversi : at populi illi se- m
Synodum illam non fuisse habitam, morte
ptemtrionales partim Saxones, partim Angli qui y
interveniente Syagrii, diximus in Commentario
seculo 5 Britanniam sunt i?igressi, quique demum num. 25.
Angli omnes nominati sunt, Angliaeque nomen n TJnde hunc diem emortualem hauserit au-
suum dederunt, gentiles erant, et idola colebant, ctor, quove nitatur fundamento, me latet.
ut videri potest apud Alfordum in Annalibus ec- o Cosnobium istud tunc xenodochium cum
,
,
clesiasticis Britanniae ad annum Christi 449, ubi Brunichilde erexit Sanctus, ut in Commentario
de corum ingressu in Angtiam, ac superstitioni- retatum est num. 14.

DE SANCTO ^ITHERIO EPISCOPO

LUGDUNI IN GALLIA

SYLLOGE HISTORICA J.S.

Decultu, gestis ante episcopatum et in episcopatu usque ad mortem.

An. iicu.
uandoquidem S. iEtherius, vel Etherius cul- , assentior Raynaudo, prsesertim ad invocationem
Ssnrli cultutj
at nulli dici
tum non habet certo diei affixum, Actaque yEtherei in titaniis antiquis , quam affirmat quo-
•flfaui,
(i ejus connexa sint cum Actis S. Synagrii , de que Andreas Saussayus in Appendice ad Martrj-
quo jam egimus , judicavimus Acta Mtherii huic rologium Gatlicanum pag. 1222, quoitem teste,
loco innectenda, quod optius alibi nequeant collo- sanctissimus et beatissimus in priscis codicibus
cari.Cidtum Sancti immemorabilem probat Theo- nuncupatur. Itaque ad gesta ejus cotligenda et
philus Raynaudus in Hagiologio Lugdunensi discutienda progredior.
pag. 47 hunc in modum S. Etaerius aut,ut alii : , 3 Vixit S. jEtherius ante episcopatum in aula s^Guntramno
scribunt, iEtherius, silentibus licet Martyrologiis S. Guntramni regis, ut discimus ex Vita S. Au- reaifamMarit,
omnibus, Sanctus praenominatur in novissima et stregisiti tom. v Maii pag. %30,ubi aGuntramno abe0fi ue S-
t
Au$tregi$ito
cceteris accuratiore Lug-dunensiumpra3sulum serie, impetrasse dicitur S. Austregisilo licentiam am-
obtfnet; vX fiat
(apud Claudium Robertum in Gallia Christia- plectendi vitam clericalem atque haec de eo refe- cUrtcui
,

na, ut habet in margine. ) In litaniis quoque pe- runtur Erat tunc in domo regis , inter ceteros F
:

cularibus Lug"dunensis ecclesiae inter alios ejusdem senatores praestantissimus, ^Etherius nomine , vir
sanctos episcopos invocatur jam olim tamquam prudentissimus et singulari cautela praeditus, cui
,

Sanctus. Adhsec in perantiquis Actis S. Austregisili rex omnia tractatus sui arcana prsecipue pande-
ab iEtherio promoti in abbatem S. Nicetii , idem bat: qui tunc dignus episcopatu, postea Lugduno
/titherius jam vita functus, vocatur beatissimtts , et Galliae nobilissimae civitati episcopus ordinatus
insig-ni elogio sanctitatis exornatur. Ita apud est ,
quique memoratum famulum Dei (Austre-
Surium ad xx Maii quem signat in margine. ,
gisilum) singulariter diligebat quem Austre- :

Apudnosverotom. v Maiipag.2SQJE>t]iermseodem gisilus rogavit ut regis permissu peteret se ad

,

Actorum illorum loco Snnctusnominatur, quas vox clericatus onus venire debere qui suggessit, et
:

rem probat efficacius. impetravit. Facta hxc sunt circa annum 585
***tritw cx
^riis.
2 Apud Aymonium et in , Breviario Aug-usto- nam paulo ante narratur Austregisilus orasse in
dunensi cum de S. Siajrrio
, , Etasrius Lugdunen- S. Martini ecclesia, quae, ut notat Henschenius
sis numeratur primo loco inter episcopos qui di- lit. k, in suburbio Cabitlonensi structa erat a Gun-
,

vinae virtutis gratia irradiati , fulserunt ut lumi- tromno anno Christi 584. JGtherius autem, ticet
naria Galliae , temporibus Brunichildis regunae in aula regis habitaret clericus jam tunc erat
,

et annumeratur sanctissimis ejus aevi praesulibus, sic enim prasdicta narrantur in Bibliotheca Mss.
Desiderio Viennensi Siagrio Augustodunensi
,
Labbeana tom. 2, pag. 3G3 Quod ut fieret
:

Aunario Antissiodorensi Austreno Aurelianensi, ,

cujusdam nobilissimi clerici precibus, .Etherii no-
ac Lupo Senouensi. Offlcium Syagrii mox dedi- mine, cui rex omnia tractatus sui arcana praeci-
mus , ubi haec hdbentur num. i Denique S. Gre- pue pandebat obtinuit ( Austregisilus ) qui-
, ;

gorius Magnus, cum commendat ab ecclesiastici que ( jEtherius) eum misit B. Aunario Autis-
ordinis amore dilectione disciplinae
, , studio ob- siodorensi episcopo, ut suis sanctis manibus cae-
servantioe saluhrium decretorum , et prompto ac saries sui capitis deponeretur. Quietin hoc po-
humili ad summi Pontificis monita animo ac zelo. stulantis Amici explevit votum ac insuper ad ,

Itaque tanti Viri sanctitas , et debita inter coeli- diaconatus eum promovit officium. Effectus ergo
tes transcriptio
,
potest videri explorata. Facile clericus continuo remeavit ad regem.
,
\Heec
 : ) ,

92 DE S. iUTHJSRIO EPISCOPO.
iVCTOll 4 Hsec ante episcopatum peracta: quibus do~ que secum habere, qui famosissimus noscebatur
J. S.
cemur , quanta cum
S. Guntramno, S. Auna- ab omni plebe. Quem et ipse praefatus JStkerius
«olilS. Niceti-
um, ijiu ciepi'. rio t ac S. Austregisilo amicita fuerit junctus : mox presbyterum et abbatem ordinavit in sancti
seoputum prx- unde uon mate quis conjiciat vita et moribus , basilica Nicetii. Eadem referuntur in Vita S. Au-
dici*,od quem non fuisse Ulis absimilem id tamen certius pro- .
stregisiti jam memorata num. 7 his verbis Re- :

TuTdunen$i-
^atur ex Vita S. Nicetii Lugdunensis episcopi, gressus inde venit ad memoratum ^Etherium il- :

6,„ :
tom.i. Apritis, pag. 101, ubi refertur S. Ni- le, jam episcopatu accepto benignissime eum ,

cetius non modo probassevitam et mores Jfitherii, cum ineflfabili gaudio recepit ,
presbyterumque
sed ejus quoque episcopatumpraedixisse. At ipsum et abbatem basilicae B. Nicetii episcopi et con-
audiamus Vitse auctorem , qui scripsit vivente fessoris ordinavit : et ob dilectionem perfectio-
adhuc zEtherio Etpro beatissimo antistite J3the-
: nis, dedit ei de rebus ecclesiae coloniam Albia-
rio, inquil, suis precibus intercedat ( Nicetius : cum usibus
, suis profuturam. Familiaritatem in-
qui saucto laboravit studio , qualiter "Vita ejus, ter ulrumque Sanctum deinde perseverasse, colli-
quae etiam post obitum rlorebat assiduitate operis, gitur ex eadem Vita num.9, ubi refertur mira-
panderetur officio lectionis. Sed non immerito culum S Austregisilo contigisse eo tempore, cum
ejus memoriam dilectionis studio solenniter exco- esset memoratus Dei homo oum S. ..Etherio epi-
litqui illum sibi successorem esse secundo loco
,
scopo in quadam villa. Anno 591 iEtherius cum
praedixit
, dum de ejus conversatione gauderet. Syagrio aliisque episcopis Parisios pro/ectus est,
Quem illico post ejus transitum devotio populi petente Guntramno, et baptismo Clotarii II in-
Lugdunensis ad ipsius pontificii gradum ambien- terfuit Nemptodori, ut de Syagrio in ejus Actis
ter expetiit sed quod tunc praescia dispositio prin-
: diximus num. 12. Id habent quoque laudati Gal-
cipis (Guntramni) negavit , successore defun- Inv Christianee auctores in iEtherio ; at male re-

cto indulgere non destitit ac sic quodsacrian-

, : ferunt ad annum 594, quo mortuus erat Gun-
B tistitis sermo, dum maneret in corpore, prodi- tramnus, qui puerum e sacro fonte suscepit, ipsis £
dit, hoc clementissimi regis cordi Deus auctor fatentibus.
infudit quo etiam obtinente factum est, ut qui
: 7 Magni ^Etherium S. Gregorius, utdi-
fecit S. Grcgormi

fuit hactenus Pater patriae, nunc esset ecclesiae. scimus ex variis hujus ad iltum litteris. Primo illi fotttmendat
A'>gu»tmum
Videmus hinc insuper et Patrem patriaa vocatum ad eum scripsisse reperitur anno 596, quando Anglornm a-

fuisse apopulo, et magno Lugdunensium studio Augustinum in Angliam mittebat ad Angtorum

post moriem S. Nicetii ad episcopatuyn petitum, conversionem, quem una cumcandido presbytero,
qusenon mediocrem de virtutibus ejus existima- misso in Gatliam ad curandum ibidem Ecctesiee
tionem insinuant. Porro non sotum pietatem suam patrimonium, ^Etherio commendat prout eos- ,

in~S. Nicetium dectaravit ^Etherius, dum Vitam demcommendavit Syagrio Augustodunensi, aliis-
ejus curavit scribendam at atiud insuper ejus- : que Gaitix episcopis per alias epistolas, quas inter
dem pietatis specimen profert S. Gregorius Turo- Gregorianas habemus tib. 6, epist. 52 53 , et ,

nensis in preecedente apud nos S. Nicetii Vita 54. inter epistotas Gregorii reperi-
Non quidem
pag. 98, num. 15 his verbis Lectulus quo San- : ,
tur hwc ad iEtherium missa ; sed itlam recitat Be-
ctus quiescere erat solitus saepius miraculis ador- ,
dain Historia ecctesiastica lib. i, cap. %4hoc
natur illustribus qui grandi studio„ab ^thcrio
:
modo Reverendi^simo et sanctissimo fratri Ethe-
:

nuncepisi-opo fabricatus, devotissimeadoratur. rio eoepiscopo Gregorius servus servorum Dei.

rpistopm fu Annus quo S. yEtherius ad metropolim
5 Licet apud sacerdotes habentes Deo placitam cha-
,

ctu» inter on-

Lugdunensem evectus est assignari non potuit ,
•
ritatem religiosi viri nullius commendatione indi-
num B8S geaut: quiataincn aptum tempus scribendi se in-
hactenus. Inter S. Nicetium anno 573 defunctum
et

»89.
Unde Heuschenius gessit, fraternitati vestrae nostra mittere scripta
et Jltherium sedit S. Priscus.
ad VUam S. Austregisili cap. 2, lit. m notat se- curavimus insinuantes latorem praesentium Au-
,

JStherius factus ar- gustinum servum Dei de cujus certi sumus stu-
quentia de inilio episcopatus :
,

ehiepiscopus iuter annum dlxxxv quo Priscus ,

dio,cum aliis servis Dei , illuc nos proutilitate
'
decessor adhuc vivebat (nam eodem anno pree- animarum auxiliaute Domino direxisse. Quem
, ,

\i) et annum dlxxxix, necesse est ut sacerdotali studio sanctitas vestra

fuit concilio Matisconensi
.

adjuvct et sua ei solatia praebere festinet. Cui

quo subscripsit rescripto episcoporum apud S.
,

etiam ut promptiores ad suffragandum possitis ex-

Gregorium Turonensem lib. ix Hist. cap. xli.
istere , causam vobis injunximus subtiliter indi-
Hisceconsentiunt edilores Gallise Christiansc re-
care scientes quod, ea cognita, tota vos propter
cusx tom. \, col. £8, nec annum ipsum assignant
:

propius.Porro rescriptum illud episcoporum apud Deum devotione ad solandum quia res exigit ,
,

commodetis. Addit commendationem Candidi et

Turonensem est conftrmatio excommunicaiionis %

notas chronologicas quse designant x Katendas

a quatuorepiscopis iatse contra Chrodieldem,eique
,

Augusti anni 590, quo erat Indictio 14. Porro

adhxrentes moniales Pictavienses nam iEthe- :

est Beda dum ^therium putavit Are-

rius cum novem episcopis apud Guntramnum re- deceptus ,

nam Arelatensis prsesui eo

gemcongregaiisexcommunicationemillamratam latensem antistitem :

tempore erat S. Virgiiius , ad quem

Gregorius
habuit, rescriptoque primus subscripsit.
Dehis
diximus eamdem ob causam dedit epistotam 53 libri 6
turbis monialium Pictaviensium pauca
non parum ab hac discrepat.
xnSyagrionum. xi atplura videri possunt apud
t
quw verbis ab &'
Dubitare non possumus quin S. .Etberius quem
Cointiumadannum 5S9, num. xi et seqq. 8 ,
*
theiiO, ««"
Augusti?ium benignissime exceperit adeoque
pristinam cum S. , ,r "

6 J3therius jam episcopus

•*
Yirgilio
.V Atntrrgui-
demonstravit. Quippe in S. Gregorii desiderio
cumulate satisfecerit. Atatia lateniii
fuui mciinaf Austregisilo amicitiam
pi r*l>t/|prnm apud Labbeum in Bi- oritur qutestio ex prsedictoBedeeerrore, queescri-
laudato istius Sancti elogio
:

vide-
adett bapti$mo
pag. 303 post recxtata supe- ptores eruditos in varias distraxit parles :

Ciotarii 11 bliotheca tom. 2. ,

Augustinus Anglorum apostolus

Quem ( Austregisi- licetutrum S.
rius sic auctor prosequitur :
/Etherio
reversum) vulens proe- fuerit deinde episcopus consecratus ab
lum, ad Guntramnum Lugdunensi an a Virgilio Arelatensi. Quippe
petivit a rege ut sim ,

dictus ^therius, illico ,

Iuterea virDo-
a pnnci- laudatus Beda cap, 27 sic habet:
committeretur. Jam et ipse impetraverat arcbiepisco-
malebat nam- mini Augustinus venit Arelas et ab ,

pe sedem Lugdunensis ecclesiae :

po
 ,,

DIE VIGESIMA SEPTLMA AUGUSTI. 93

A po ejusdem civitatis Etherio, juxta quod jussa san-
cti patris Gregorii acceperat, archiepiscopus genti
Anglorum ordinatus est. Reversusque Britanniam
etc. Consentiunt nunc scriptores ordinationem
illarn contigisse anno
nensi, Virgilius Aretatensi ecclesite preesidebat
indeque simul concludunt, Bedarn errasse vel in
urbis nomine, vel in antistitis qui ordinavit.
Henschenius in S. Laurentio tom. i Februarii
pag. 290 in urbis nomine erratum esse putavit,
adeoque ordinationem JStherio attribuit idem-
Aretateusi meminit his verbis Virgilio fratri ac :
40CT om
coepiscopo nostro dicite etc. ; sic frequentissime J S.
alibi. Ex consuetudine igitur Gregorii verisimite
est, Bedam^Etherii nomen ex ejus epistota hau-
597, quo JStherius Lugdu- sisse, cuiper errorem Aretatensem urbem appo-
suerit, ut supra factum vidimus in epistota ad
^Etherium scripta. Deinde si nomen urbis expres-
, sum in Gregorii epistola invenisset Beda, nonpo-
tuisset /Etherium designare sine temeritate, cum
etiam Virgilium noverit, quem putabat JStherii
: successorem dubitasset igitur Beda in illo casu,
:

que repetiit tom. iii ejusdem mensis pag 427 in . an yEtherio, an Virgitio ordinatio foret adscri-
S. Ethelbcrto rege. At Cointius ad annum 597, benda quod in anterioribus titteris ^Etherium in-
;

num 12 errorem esse contendit in nomine ar- venisset , in posterioribus vero Virgilium quos ,

chiepiscopi indeque Virgitio tribuit consecra-

, ambos credebat Arelatenses, et quorum successio-
tionem imo ne epistolam quidem commendati-
: nem nossecerte non poter*at,cum invicem non suc-
tiam pro Augustino ad /Etherium missam votuit cesserint. Itaque quocumque modo rem considere-
ad annum 596 num. H. Pagius in Critica Baro- mus, undique probabitius apparet, Bedam in pri-
niana partim adhgeret Henschenio, partim Coin- mo errore, qui certus est, perstitisse nominique ;

tio nam epistotam, quam mox recitavimus

:
;
^Etherii, de quo certo erat, Arelatensem urbem ad-
sinedubio ad/Etherium scriptam agnoscit adan- junxisse adeoque Augustinum non per Virgi-
;

num 596 num. S sed consecrationem Aretate ; lium Aretatensem, sedper iEtherium Lugdunen-
peractam esse a Virgilio, existimat ad annum 597
B num. 3.
probahrtiua 9 Neutram quidem sententiam omnino certam
fpncopum ene cense0
m
a tamen rnihi videtur probabilior, quae
.
JStherio consecrationem adscribit, quod Beda fa-
cilius errare potuerit in urbis
nomine archiepiscopi. Rationem hanc paucis etu-
cidabo. Beda in prsefatione Historix suee testatur
se adjutum ab Albino abbate, qui per Nothelmum
Londincnsis ecclesiwpresbyterum transmisit ,qude
sem; neque Arelate, sed Lugduni fuisse ordina-
tum. Hisce rationibus satis quoque refutata sunt ; E
quse Cointius et Pagius locis assignatis pro con-
traria opinione dispittarunt. Longuevattius vero
in Historia ecctesias Gatticanee tom. 3, pag. 323
nomine, quam in et 32 i contrariam sententiam probabiliorem pu-
tat, qitiaVirgdius vices gerebat Romani Pontifi-
cis. At poterant atize esse rationes, cur .Etherius
videretur prveferendus, ut gratia itlius et Syagrii
Aitgustodunensis apud principes Gattos iter ;

memoria videbantur digna Qui videlicet Nothel- : Lugdunum brevius, atiaque hujusmodi.
mus, postea Romam veniens, nonnullas ibi beati 11 Anno 599 S. Gregorius ad quatuor Gatlia- $. Gregoriw

Gregorii Papze , simul et aliorum Pontificum epi- rum episcopos, inter quos secundus nominatur UmdatitjE-
''**'" t" ^ ' u ' , -
stolas, perscrutato ejusdem sanctye Ecclesia? Roma- /Etherius, epistotam scripsit ad abusus quosdam
'
nse scririio,... reversusque nobis nostrge
invenit : abolendos per synodum, ut dictum in Syagrio
Historia? inserendas cum consilio prasfati Albini num. 21, ubi quoque notavimus, synodum iltam
reverendissimi patris attulit. Hinc primo dubiitm non esse cetebratam eo tempore. Hinc Gregorius
non videtur, quin epistola ad ^Etherium jam re- rursum anno 601 de eadem synodo, aliisque ne-
cltata ex itlis sit una. Itaque in nomine istius gotiis dedit epistolam 56 libri xi, qiue est hujus-
archiepiscopi, quod in ipsa legebat inscriptione modi : Gregorius .Etherio episcopo Galliae. Epi-
errare non potuit Beda. At errare potuit in\xtrbe, stolarum vestrarum plena venerabili gravitate lo-

cui pncsidebat , cum nomen urbis epistolee non cutio ita sibi cordis nostri fixit afTectum, ut mu-
esset adjectum. Jam. vero unde Beda in illum tunm semper libeat miscere sermonem quatenus
:

errorem inductus sit ut putaverit ^Etheriura , etsi corporali vestra praesentia frui non valemus,
( fttisse Arelatensem prxsutem, non omnino con- contra nos absentia hoc intercurrente valeat
nil sibi

stat at certum est in eo errore versatum esse.

:
Fortasse quod nosset archiepiscopo Arelatensi
,
vices Apostolicas a Gregorio demandatas
que unicam nactus esset commendatitiam pro
Augustino, per vonjecturam verisimitem existi-
mavit, scriptam fuisse Arelatensi, adeoque M-
theriiim isti ecctesias prsesedisse. Qitidquid fuerit
iEtherium Arelatensem putavit et Virgitium ejus
in eadem ecclesia successorem : nam cap. 27 sic
habet de alia Gregorii epistota Epistolam vero,
quam se Arelateusi episcopo fecisse
( Gregorhts ,) ad Virgilium
commercio vendicare. Quantus nanniue in vobis f
Ecclesiastici ordinis amor eniteat, quanta sit dile-
; illam- ctio disciplinae, quantnm observantiflR studiura sa-
lubriura decretorura, exillo, quod nostram sub-
mis^e et omnino libenter ;iilhortationein accipitis,
etservandam inviolabiliter praedicatis, ostenditis.
Quia igitur ad aliorura emendationem promptum
cor geritis, et vetustatis malum libera, sicut decet,
voce damnatis, postquain et aliis fratribus coepisco-
:
pisque nostris ipsa voluntas est, oportet ut unani-
commemorat mes contra dominicos hostes insurgere, et avari-
Etherii successorem tiam de domo Dei synodali debeatis definitione pro- t

dederat. jicerc.
' ""•nwiom- 10 Porro quod Beda scribit de consecratione 12 Nihil in dandis ecclesiasticis ordinibus auri ad$wumtam
vn amun sseva fames inveniat, nil blandimenta surripiant, P e, *ynod*m
Augustini, eruisse videtur ex quadam Gregorii
nil gratia conferat honoris praimium vita sit, ^«tonimni
epistola scribit enim Arelate ordinatu ab ^Ethe-
:
:

provectus incrementum modestia ut obtiuente

rio juxta quod jussa sancti patris Gregorii accepe-
:

rat. Hinc concludo expressum , in illa epistota hujusmodi observantia, et indigmus, qui prajmns
cui bo-
fuisse velsotum solumnomen iEtherii, vet urbis :
qua^rit ascendere judicetur, et digne ,
,

honoretur. Haec
utrumque enim sine errore exprimi non poterat. num testimonium actio perhibet,
vobis, dilectissime Frater, cura sit, ha;c animis
At vero, si quis epistotas Gregorii pervolvat, re-
sollicitudo semper invig-ilet,
ut et xelum,
periet ab eo frequenter prsetermitti nomenurbis vestris
quem litteris ostenditis, cordis vestri testem esse
episcopatis, non vero ipsius episcopi, dum mentio-
instanterque ad
nem facit de episcopo quodam determinato.Sic lib. opere demoustretis. Itaque assidue
6, epist. 55 ad atios scribens episcopos de Virgilio congregandam synodum imminete ; et ita vos eni-
xius
 .

94 DE S. /ETHERIO EPISCOPO.
AUCTOHI xius exhibete, ut nominis dignitatem officii admi-
J. S.
mandarentur , rogavit. Quod vero de scriptis D
nistratione compleatis. Scripsit eadem de re Gre- S. Ireneei subjungitur , ita passim intelligunt
gorius ad reges Francorum reginamque Bruni- scriptores neoterici , ut putent Irensei scripta
childem * atque ad varios Galliarum episcopos : Lugduni non fuisse , ideoque petita per JEthe-
at nullum eorum tantis exornat laudibus, quantis rium et vero etiam hodie midta ex iis latent, ut
:

JEtherium. Quid vero congregandas synodo obstite- videre est in Historia litteraria Francise tom. i,
rit } non At Pontifex sic prosequitur
divino. .-
pag. 337 et seqq. Attamen non consequitur ex
ae respondet 13 D eeo vero quod ecclesise vestrae concedendum verbis Gregorii, nulla S. Irentei scripta fuisse
ad alia; deus
ex antiqua consuetudine deposcitis, requiri in scri- Lugduni.
monachos ad
Augustiuum nio fecimus, et nihil inventum est. Unde nobis epi- 14 Prasterea S. Gregorius ad iEtherium scri- ponremaGrt
missos com- stolas, quas vos dicitis habere, transmittite, ut ex psit litteras, quibus docet, qua ratione ecclesiae ? on ^pwoh »

mendat :
eis, quid concedendum est, colligamus. Gesta vero providendum sit, cum episcopus prae mentis in- a d Sam *% .

vel scripta beati Irensei jam diu est quod solli- firmitate officio suo fungi nequit. Habetur
mju,?ue mm
illa
cite quaesivimus : sed hactenus ex eis inveniri quinta libri 13,referturque ad Indictionem vi,
aliquid non valuit. Prseterea Fraternitas vestra mo- ita ut incertum an scripta sit ante mortem
sit,
nachos, quos ad reverendissimum fratrem et coepi- ^Etherii, cum Indictio vi inchoata sit mense Sep-
scopum nostrum Aug-ustinum direximus habere , tenibri anni 602, ac mense Novembri scripta vi-
studeat in omnibus commendatos suamque illis , deatur epistola, quod inter duas istius mensis
caritatem propter Deum exhibeat; atque illis ita epistolas ponatur media, eodemque demum anno
studio sacerdotali obnixe concurrat, et suo eos so- obierit Sanctus, mense ac die incerto. Num Fre-
latio ad agendum iter adjuvare festinet; ut dum degarius in Chronico cap. 22 sic hdbet Eo anno, :

nulla eis illic res morandi causas intulerit, et hi Theodorici regis septimo, id est, Christi 602, M-
B celerius pergere, et vos mercedem de praestitis in- therius episcopus Lugdunensis obiit. Consentit Ai-
venire possitis. Datum
x Julii Indict. iv.
die moinus lib. 3, cap. 90, atque ex iis neoterici pas-
Quid vellet ecclesiae suse concedi S. ./Etherius, sim. Heecsunt, quae ob penuriam monumentorum e
non satis hinc liquet fortasse pallium
: ad se istius temporis, de Viro hoc egregio colligere tan-
mitteretur, vicesque Romani Pontificis sibi de- tum potui.

DE S. EBBONE ET B. GERICO, GUERICO, VEL G0ERIC0

EPISCOPIS CONFESS
I

SENONIS m GALLIA
j. s,
COMMENTARIUS PB^VIUS
Cultus utriusque probatus: initium et finis episcopatus B. Gerici
§ I.

*
uamvis memoria Ebbonis, ex monacho et
S. sitionilocum prsebent
ClHCA ANMJM
2 Majores nostri in preetermissis ad xx
Martii <* & G*nfl
DLCXLUl VEL abbate archiepiscopi Senonensis, in antiquis pr0
occasione hujus annuntiationis alios recensue-
DCCL : ET CIHCV non reperiatur Martyrologiis, ac ne in ho-
DCCX.
dierno quidem Romano, cultus tamen ipsius cer- runt martyrologos, qui de B. Gerico una cum S.
CuitutS.Eu-
tus est atque indubitatus. Etenim in Breviario Ebbone meminerunt, videlicet Grevenum in au-
botiitj
ctario Usuardi, Canisium in Martyrologio Ger-
Senonensi, quod habemus impressum anno 1025,
manico, Ferrarium in Catalogo Sanctorum et,
de eo ad xxvu Augusti exstat Officium novem le-
;

quem primum merito nominant, utpote ceteris

ctionum, quseex Vitasuntdepromptee. Annuntia-
antiquiorem,Florariinostri Ms. auctorem. Poste-
iur eodem die inMartyrologio GallicanoSaussayi,
rioris verba subjungo Senonis sanctorum episco-
in novo Parisiensi, et in universali Martyrologio
:

ad
Castellani.Menardus inMartyrologio Benedictino porum confessorum Ebbonis et Guerici. Idem
et
Item sancti
Sanctum eumdem memorat ad xxvi Augusti, uti xxix Martii de solo Gerico «0 habet :

confessoris. Vtxit hic

Florarium nostrum Ms., eumdemque diem pro Guerici Senonensis episcopi et
et absolvit anno
auctor seculo xv et Florarium
cultu ejus notat Mabitlonius. At nos S. Ebbonem
,

prse- 1486 ut ipse in conclusione

indicaV Ex quo con-
variis locis remisimus ad xxvn, quo colitur plusquam centum annis
cipue in ecclesia Senonensi, ut jam probatum est. seqid videtur, Gericum
VIII cultum fuisse, adeoque
Translationem ejusdem Sancti memorat Saus- ante bullam Urbani
huicnostro Operi posse inseri cum titulo
saltem
sayus ad xv Februarii his verbis Senonis transla- :
promiserint majores nostri de
et con- beati. Itaque cum
tio 8. Ebbonis episcopi ejusdem metropolis
xxvn Augusti. eo agendum hoc die una cum S. Ebbone, in ti-
feasorifl, cujus dopositio colitur die quidquid ac-
tulo utrumque commemoravi, et
IdeminSupplemento ad xx Martii Ksec scripsit
:

apud scriptores de B. Gerico, elucidare

currerit
Senonis commemoratio sanctorum episcoporum
disqui- conabor.
Gerrici et Ebbonis quce ulteriori de Gerico
; Sammarthani
3
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 95
A 3 Sammarthani in Gallia Christiana tom. i, scriptionis Vidfranni, quandoquidem Gericus non AUCTORI
B Gerieusin pag. 618 heec solum de Gerico afferunt : Geri- legitur subscriptus ex quo sequi videtur, Vul-
:
J.S.
epiicopatum
tuccettit S.
cus, Tornodori nobili stirpe satus, cedente Vul- frannum eodem cum aliis tempore subscri^ Jssc.
Vutfranno;
franno, ab eodem cathedram ( Senonensem ) adi- Etenim, cum agatur de priviiegio ab antistite
piscitur, quam per aliquot annos cum tenuisset, Senonensi concesso, prge ceteris illud confirmare
defunctus humatur iu S. Petri. Claudius Robertus debebat Senonensis si ergo Vulfrannusseeo tem-
.-

in archiepiscopis Senoncnsibus pag 141 tempus . porejam abdicasset episcopatu, si Gericus locum
magis distincte memorat, atque ita habet : Geri- ejus obtinuisset, cur idem Gericus dictum priviie-
cus, ex comiteTornodorensi, et abbate Senonensi, gium non confirmasset? Quapropter omninomihi
in Chron. Ms. circa annum ncc, per cessionem persuadeo heec acta esse ante Gerici tempora, se-
S. Vulfranni, fit Addit de
antistes Senonensis. dente adhuc Vulfranno adeoque Gericum non
,

sepultura :Petrum Vivum. Quse depa-

jacet ad S. obtinuisse episcopatum ante annum 695.
tria Tornodoro dicuntur,r>erisimilia sunt ex con- Sed neque multoposl annum 696 B. Gericus ad
6 neque multo
sanguinitate cum S. Ebbone. Non cvque mihi regimen Senonensis ecclesias admotus videtur, ut pott 696 : sed
circaannum
constat, quo nitatur fundamento, quod dicatur ex eodem prdbatur Mabiilonio. Anno Childeberli
eumdem (i9(i:
comes fuisse Tornodorensis, et abbas Senonensis : secundo, vi die Martii, Agirardus episcopus Car-
nam hiec magis congr^uunt S. Ebboni, a quo for- notensis privilegium induisit coenobio beatx Ma-
tasse per errorem translata sunt ad B. Gericum. ruv, quemadmodum refert laudatus Mabillonius
Deinde satis constat S. Vulfranno in episcopatum in Annalibus pag. 605. Subscripsit cum muitis
successisse Gericum nam Acta S. Vulfranni
: episcopis Goericus metropolita Senonensis. Hinc
apud Surium xx Martii, licet interpolata sint, ita infert Mabillonius,et recte Ex quibus patet...
:

nec chronologia ex iis fir/naripossit, in eo sattem Vulframnum Senonicae ecclesise regimen Goerico
fidem obtinent ab eruditis, quod hoc aliunde fir- jam tum reliquisse. Hisce subscribit Longuevaiiius
B metur. Audi Clarium in Chronico S. Petri Vivi in Historia ecclesite Gaiiicanm tom. ^,pag. 173.
tom. 2 Spicilegii Acheriani recusi pag. 464 : Privilegium hoc ex ipso, ut asserit, aidographo E
Hujus (Pippini Herstallii ) temporibus sanctus edidit Mabillonius de Re diplomaliea lib. 6, cap.
Vulfrannus Senonum archiepiscopus, relicto epi- 23, seupag. 478. Ex utroqueauiem hoc privilegio
scopatu,ordinatoque in ejus loco donnoGerico, viro consequi mihi videtur, Gericum ad cathedram
clarissimo, avunculo beati Ebbouis eximii con- evectum anno Chiideberti III primo vetsecundo.
fessoris, quique ei in episoopatu successit; Fouta- Porro Childebertus regnare caepit anno 695 ante
nellam monasterium petiit, ibique monachus effe- xxiii Martii, ut ostendit
Pagius in Critica Baro-
ctus, Frisiam praedicavit. Hoc itaque in compertis niana adannum 692 num. 1S. Jamvero cumpri-
habemus. vilegium confirmatum sit vi Martii, incertum
at de tempoie 4tAtmultum disputarunt eruditi de tempore, manet, utrum confirmatio itla incidat in annum
/iujhi succes-
quoS. Vidfrannus episcopatumB. Gerico retiquit, 696, an 697 ; si enim Childebertus regnum ade-
lionii multum
ditputatur :
vehemenierque a se dissident. Cointius in Anna- ptus sit ante vi Martii, privilegium confirma-
libus Francorum adannum 6frZpost longissimam tum est initio anni ipsius secundi et anno ,

de S. Vulfranno disputationem, num. 50 existi- Domini 696. Si vero itie regnare cccperit inter f
mat, eumdem circa dictum annum 682 Eontanel- diem vi Martii xxm
ejusdem mensis, confir-
et
lam se coutulisse dimisso episcopatu Senonensi, matio priviiegii referenda est ad finem anni
eodemque tempore pontificales infulas delatas secundi, et annum Christi 697. Hinc de initio
esse Gerico. At hcvc opinio longissime a vero aber- episcopatus B. Gerici nihil certius determinari
rare videtur. Mabiltonius in Annalibus tom. i potest, quam episcopum factum essecirca annum
pag. 593 successionem memoratam anno 690 ad- 696.
scribit sed rationes nullas allegat, et in obser-
; 7 Huic epochcV nostrx aiiqua quidem opponi respondctur

vationibus preeviis ad Acta S. Vutfranni seculo 3. possunt, sed nihil, quod solidum, nihil quod ad prxcipmim
udvcr$arorum
Benedict., part.pag. 356 ab eodem anno 690
i, fractum modo ab atiis, refutatumque non sit. argumentum.
episcopatum S. Vutfranni tantum orditur. Hen- Unum tamen expendere Cointii argumen- ¥
lubet
schenius tom. m
Martii pag. 144 in S. Vulfranno, tum, quia et Pagio placuit, quamvis ab atiis
c iter ejus in Frisiam circa annum 700 contigisse neglectum sit ac confutatum. Auctor Chronici
putat: at nec hsec sententia subsistere poterit Fontaneiiensis cap. 2 refert corpora sanctorum
ex dicendis. Itaque, relictis horum omnium opi- Wandregisili, Ansberti, et Vutfranni in ecclesiam
nionibus, quas ipsi viderunt fundamentis niti S. Petri translata esse anno 704 addit, corpus ;

non satis firmis, cum auctores, quos aliegant, aut S. Vuifranni undecim annis ante hanc translatio-
in multis erraverint, aut corrupti fuerint et inter- nem jacuisse in S. Pauli ecciesia, exquibus Coin-
polati quid mihi appareat verisimiiius paucis
;
tiusad annum 701 num. 3 infert, S. Vulfran-
edisseram. num obiisse anno 693, cui consentit Pagius ad
^ur epitcv-
^faciuiG,-
Mabiiionius in Annalibus tom. i,pag. 603 ita
5 annum 700 num. 1. Quw autem Henschenius in
***** non
habet Anno Childeberti re^is primo Eagna-
: S. Vutfranno pag. 144 et 145 ex Clario ex ,
aii re

charius, abbas monasterii S. Coluinbae et S. Lu- Odoranno, ex Actis S. Vulfranni, aiiisque ad-
pi in suburbio Senonensi privilegium ab Em-
,
duxerat, huic epochcV vehementer repugnantia,
mone antistite concessum renovari ac contirmari erroris insimulant. Verumenimvero non video,
curavit ab episcopis. Relaiis autem aiiorum epi- cur eadem facilitate Chronicon Fontanellense er-
scoporum nominibus, heec subdit Eidem privi- : roris accusare nequeamus, quam ilti auctonta-
leg*io etiam Vulframnus Senonicaeecclesiae episco- tessibi oppositas rejiciunt. Certe idjam fecit Ma-
pus subscripsisse invenitur': sed incertum quo tem- billonius in notis ad Vitam S. Vulfranni pag.
pore, ante, an post Childeberti regis annum 364, et rursum in Annatibus totn. Z,pag. xi, ubi,
prinium: quo anno Senonensem episcopatum, uti memorata translatione duorum pr&cedentium,
probabilius est, Goerico jam resi^naverat. Poste- heec subdit: Quod de sancti Vulframni itidem
rxora hsec addit Mabiltonius, qui videbat haec translatione eodem tempore facta legitur in Chro-
contraria esse opinioni suse supra reiatae. At vero nico Eontanellensi, serius factum est, cum nondum
non video f cur dubitandum sit de tempore sub- mortuus esset Vulframnus hoc anno ( 704, )

Childeberti
 ,

96 Dli S. EBBONE ET B. GETtTCO.

tOCTOft»
Childeberti reg-is decimo, quo anno haec transla- fere argumentatur. Notantur hse litterse anno 5
J. S
tio facta est. Seorsum factam esse translationem Clodovei regis, id est, Christi 695 ; et Viraiboldus
o ir. li-... ...i „•- \m * „i**;„
S. Vulfranni confirmant varia Martyrologia ab
—— ^ i um era i abbas ccenobii S. Petri Ebbo igitur ;

Henschenio pag. 144 citata, uti etiam videri po- non successit Aigileno, sed Viraiboldo, et hic
test in S. Wandregisilo tom. v Julii pag. 2< 2. Aigileno.
Hac igitur auctoritate infirmarinon potestepocha 10 Hsec quidem recte deducta non inficior, r
<-..
"iprobibtitn

nostra, modo dicteedonationis litterse omni careantvitio, *»ccedit o6/> fll

Ftni* epi$co- 8 Nunc inquirendum restat, quo anno B. Geri Examinavit illas Cointius ad annum 750 num, «"(cflnem
r.Wifi-
i*

«us Gerlci, ct
episcopatum cum Vila deposuerit. Factum 2,arguitque impnmis annumqumtumClodovei,
cus
tucccisio Eb-
id reqnante adhuc Childeberto III, ut habent quod auctores antiqui annos quinque Clodoveo
bonii.
III non attribuant. Deinde Clarius tom. 2 Spici
Acta mox edenda num. 3. Confirmatur idem
legii pag 464 scribit hic multum repugnantia,
quoque a Mabillonio in Annalibus tom. 2 pag.
quando donationes sororumS. Ebbonis commemo-
5 ex eo, quod Ebbo, successor Gerici jam epi-
rat his verbis In illis diebus donna Ing-oara Deo
scopus subscripserit litteris sororis suse Ingoarse
:

saerata, soror sancti Ebbonis, fecit testamentum de

pro monasterio S. Petri nam litterse illw, quas
:

haereditate sua beato Petro, quae circumjacet in

edidit in Actis sanctorum Benedictinorum tom. 4
pag-o Tornodorensi, donno Chrodolino tunc abbate.
pag. 616, datse sunt annoprimo Dagoberti regis,
ips.us Childeberti filii ac proximi successoris.
Hujus litteras edidit Mabillonius in Achs seculo
3 part. 2, pag. 616 ; notaiaeque sunt anno i Dago
Objici quidem potest eodem forsan anno factum
parum berti, id est, ChristilW, utjam dixhnus: neque
esse episcopum paullo ante donationem: at
saltem necessario consequi- dehac donatione sub Chrodolino abbate, Ebbonis
id est verisimile : et E
successore, ulla est difficultas. At Mabillonio re-
tur, episcopum factum non esse post annum
pri-
g pugnant quce sequuntur Defuncto autem Chro-
:

mum Dagoberti. Clariusin Chronico S. Petri Vi-

464 de dolino, successit ei Viraibodus; cujus in tempore
vi apud Acherium tom. 2 Spicilegii pag.
Dagoberti alia soror beati Ebbonis Leotheria, et Mummia
Ebbone sic habet Tcmporibus istius :

similiterDeo sacrata, dederunt cnnctam heredita-

(III ) refulsit sanctus Ebbo archiepiscopus, mi-
tem suam beato Petro, vivente adliuc et confir-
raculis ct nobilitate clarus. Hinc Cointius ad
num.Xh Ebbonem fuisse epi- mante beato Ebbone fratre suo. Jacent istae duae
annum 711 infert,
sororesincoenobio beati Petri, in oratorio sanctae
scopum sub Dagoberto. Porro non negat quidem
Mariae; ubi et ipse sanctus Ebboconsepultus, in-
Clarius, episcopum factum essesub Childeberto :

numerabilibus post mortem claruit virtutibus. Sa-

attamen, cum scribat floruisse sub Dagobcrto , Clarium
ne difficulter credi potest, adeo aberrasse
insinuat non diu sub Childeberto episcopatum degebat,
in recensendis abbatibus ccenobii, in quo
administrasse. Unde existimo Ebbonem, Gerico
cujusque scribebat Chronicon, ut Viraibodum,
successisse posterioribus annis regni Childeber-
anno 711, ut eruditii aut Viraiboldum collocaverit post Chrodolinum
ti cumque ille obierit Ebbo-
Ebbonis successorem, si ipsum prxcesserit
:

passim tradunt, mortem Gerici et initium epi-

mendosas
nem. Hac de causa malim existimare
scopatus Ebbonis statuo circa annum 710, licet easque multo senus
esse Leotherite litteras ,

non inftciar aliquot annis citius contingere po- datas, fortasseanno 5 Chilperici
III aut Theodo-
quo anno
rici IV. Jam vero nondum
tuisse. constat ,

id contigisse
abbas factus sit S. Ebbo at videtur :

anms non
% II. Chronologia Vitse S. Ebbonis: ante finem seculi vn, et fortasse
abbasprm-
paucis nam ignoramus, quot annis
:

corporis elevatio et reliquise

fuerit.
annum 710, ut dixi- (actu* ep' n
. . .
1 ^
11 Factus episcopus circa '

Acta. inclaruit sed ge- pui circ*VSa-

mus, virtutibus magnopere :

c JoU sta ejus pleraque manserunt obscura. Anno

nutn 710.
w*-.^**
rh
rxcedenhbus
i Geuco expeams, gesm.
deK. Cev\™err>editis aestaS s j h x
S.Bbbo fitmo-
sti 723 de eo meminit
chrono0 raphus Fontanel
Chronographus Fontanel- uU fuga cirf» t

rEbbonis ordinare utcumque aggredior. Natus 270,

nachui $ub Ai- 2 Spicilegii pag. 77>2:
medium seculi vn, lensis apudAcherium tom.
gileno abbate. fuithaud dubie S. Ebbo post conven- F
monasteno S. cum refert interfuisse cum aliis episcopis
quo anno incertum. Monachus in
Tulpiaco, ubi Bemgnus
abbatis, cui tui congregato in castro
Petri Vivi factus est tempore Aig-ileni
villam quamdam
et Clarius abbas coram Carolo Martello
illum successisse habet Vita num. 2, evindicavit contra Bertharium
comitem. Postea
Aigilenum abba-
tom. % Spicilegii pag. 404 inter Saracenos ab urbe repulit virtute magis
divina
Ebbonem neminem recenset medium, num.
tem et S.
auam armorum potentia, sicut Vita refert
non dicat hunc illi Prse-
successisse. pag.
licet clare apud Acherium
anno ut I Vitm consentit Clarius
erat Aigilenus, vel Aghilenus jam
058,
Hujus in tempore gens M an-
evincitur ex pririlegio, in
memorato tom.
Annalihus Mabillonn
pag. 450, quod illo annoconces-
i,
464 his verbis
dalorum Galliam vastare
:

ccepit
subversa , capt» urbes
«^"*
destmctHB, monasteria
sit monasterio S. Emmo archiepiscopus Senonen-
"a, domus, diruta castra,
^eshominum
d
sis. Attamennon video, curidem abbasvitam pro- totamGaUiamWandahsferroetflflm-
secuh facte- pcr
trahere non potuerit usque ad finem fere omnia. Pervenientesque Seno-
habere S. Ebbouem, post- m a pi-oferentibus
cam jaculis et maclnuis
vii, et tunc successorem
speei- nas civitatem, cceperunt
quam hic aliquot annis egregia virtutum sanctus Ebbo, pro ovi-
Mabillonius gui- infestare Quod cerneAs
mina dederat in vita monastica. bus^sibi commis^is se dedit pcriculo, exicns-
aucto-
dem hisce calculum suum non adjccit sed :

n„e civitate cum suis, fretus diviua virtute W-

ccenobti
rem hujus Vit*, et Clarium ejusdem ffavit eos ab urbis
obsidione. Tantus autem
ti-

ipsiuspe-
monachum, errasse existimavit. Ratio m or iUos invasit ut penitus se de vita
,
vivere
soror S. bbbo-
titurex litteris donationis, quibus desperarent, nisi fug-ae praesidium
expetissent
monastenoS Petri
nis Leotheria, alias Mummia, Illisque fugientibus, persequutus est eos, u?qu
Vivi bona sua largitur. Edidit has Utteras Actis m expellerentur de finibus nostris, cae^a
mui-
part. pag blo :
dum mentum
Ordinis S. Benedicti seculo 2, 2, .

Namque obccecati per

du~ sic titudine eorum.
tom. pag. sanct<
atque cx iisdem in Annalibus i,
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 97
A sancti Praesulis, conversique in se ipsis maximam bertum (Ardobertumvocant atii) constitutum esse »««»
partem de suis occiderunt, et qul evaserunt, cum archiepiscopum Sedonensem circa initiumanni Js -

confusione pauci ad sua redierunt. Sicque Deus 744 : nam Pontifex epistotis illis electionem appro-
omnipotens liberavit populum urbis a persequu- bat, et prior iltarum data est x Kalendas Julii
tione Wandalorum per meritum sancti Ebbonis. anni Hinc primo discimus, corrigendos esse
714.
Eadem narrat Ordericus Vitalis in Historica ec- Sammarthanos in Gatlia Christiana tom. i,pag.
clesiastica lib. 7 circa initium, ut tnderi potest in Artbertum~Ehbon\pr vponunt, cumeidem
01 S, ubi t

Scynptoribus Normannise, quos edidit Andreas du successerit.Secundo inquirendum restat, an illo

Chesne, pag. 633. Non memorant quidem pree- tempore adhuc vixerit S. Ebbo.
dicti scriptoresannum, quo hxc contigerunt at : 14 Ctarius pag. 465 ad annum 750: Et obiit m non eomtat,
Cointius ad annum 732, num. 22 et seqq. osten- S. Ebbo. Odorannus apud Chesnium tom. 2, pag. "" e " "*"<?><»'*

636 ad eumdem annum 750 sichabet His temno- h f"" ct "* 8it
dit, Saracenos, qui Wandalorum nomine signi-
ficantur, per Burgundiam eo tempore venisse Se-
.,..,, t>. .
r S. hbbo. an
nbus mig-ravit ad Dommum sanctissimus Ebbo vireri( mque
:
'

nonas usque quod Mabillonius tom. i Annalium

; Senonum archiepiscopus, et aepultus est in mo- ad«rmtmi780.
pag. SS magis firmavit. Annum statuit Cointius nasterio S. Petri apostoli, ubi usque iu praesentem
732, Mabitlonius 731 vel 732 Pagius vero ad ; diem gdoriosis miraculis fulgvt. Accedit Vita S.
annurn 731 num. l^rem narrat. Etvero itlorum Ebbonis, prout edita est a Mabittonio, in qua
probationes dubium non relinquunt, quin anno hwc teguntur pro mortis epocha Anno Domini :

731 vet 732 res contigerit nec refert scrupidosius

: septingentesimo quinquagesimo. Verum heec verba
investigare, uter ex duobus his annis videatur in Mss.nostris non habentur, ita xd suspicio mihi
preeferendus. sit, adjectaesse ab aliquo, qui Clarium tegeratvet
dehi-h' in soK- 12 Clarius post verba superius recitata subji- Odorannum. Exdictis auctoribus refert Cointius
tudincm tecr-
cit sequentia Post hsec vir Dei Ebbo soli Deo
: ad annum 750, num. 1, S. Ebbonem eodem anno
dU
„ placere cupiens, cremiticam vitam dilig*ens, ccb- vitam cum morte commutasse, et Artbertum vi-
pit solus habitare in loco, qui appellatur Arcea, venti substitutum; ticet alioquin iisdem scriptori- g
ubi sunt duaa ecclesiae, una honore sancta? in bustamparum.tribuat, tit in consignanda morte
Mariae, altera sancti Michaelis. Ibique diebus ac S. Vulfranni annis omnino quadraginta et octo
noctibus Christo serviens, mundo exstitit admi- ab iltis dissentiat Mabiltonius vero in notis ad
.

rabilis. Consonat his Vita num. 6 sed nidlibi ex-
pticatur, qito anno ad solitudinem illam recesse-
rit Sanctus. De hoc loco Odorannus Monachus,
apud Chesnium tom. 2 Scriptonim Francicm hi-
storitv pag. 011, ita scripsit Anno mccxxxii
obiit Leothericus archiepiscopus. Hic dedit S. Pe-
tro villarn, quie Arcia dicitur cum duabus ec- ,
clesiis S. Michaelis scilicet, et sanctae. Maria3 san-
ctiquc Ebbonis cum appenditiis suis. Ex quibus
verbis discimus, S. Ebbonem in illo solitudinis
suaz toco cuttu antiquissimo honoratum esse, ec-
clesiamque alteram ipsius quoque nomen habuis-
: hunc locum observat, S. Ebbonem obiisse ante
annum 744; at in Annalibus tom. 2, pag. 127
annum mortis relinquit incertum, ita utChrono-
togicV Ctarii et Odoranni parum detulerit. Sane
: nec improbabile videtur, Ebbonem solitarias vitm
amantem onus episcopatus dcposnisse ; nec ta-
men satis certum ab auctoritate Ciariict Odoran-
ni, qui frequenter cespitant im temporibus ordi-
nandis.Rem igiturin medio relinquendamjudico,
mortemque Ebbonis sub dubio statuendam circa
annum 743, veilbO.
15 Mabillonius in appendice ad Acta ex libello Eiev^uo cor-

se. Addit Mabillonius in notis Prope vicum istum,

: Ms. Gaufridide Collone de reliquiis S.Petri Vivi pnrii.-riUqui*
aKMMrvaf*:
qui vrrnacule Arce appellatur cstque de jure , affert de S. Vbbone sequentia viKalend. Septemb. :

archiepiscopi et abbatis S. Petri, hactenus conspi- migravit a seculo, et in monasterio S. Petri Vivi
citur iu humili eolle vcstig-ium spelunca?, in qna prope suas sorores in oratorio B. Marite Virgunis est
S. Ebbo delituisse creditur ad cujus radicem
: sepultus. Anno ab Incarnatione Domini mxxxiv
aquae vena fluit. a febricitantibus cclebrata. Ipsius corpus ipsius relevatum fuit de loco, in quo jacuerat
Michaeli dedicata est,
vici ecclesia paroecialis S. per ccxxvi annos, tempore Sevini archiepiscopi et
C ubi etiam cultus Ebbo, cujus effigfies altari
S. Rainardi abbatis. Postea domnus Gaufridus abbas -
imposita cernitur B. Mariai oratorium eversum pra^dictum sanetum corpus in capsam arg-enteam
jacet. reposuit. Insula sacerdotalis de serico, cum qua
"•""'"(" 13 Porro Sanctum eo tempore non omnino re- sepnltue fuit S. Ebbo, quando corpus relevatum
om " '"'"
liquisse curam qreqis sui, probat Vita, et con- fuit, fere integra inventa est, qua? adhuc decenter
tttnt
Ltarms sequentibus verbis Swpe autem re-
sentit : servatur, et in festivitatibusipsius Missa ad majus
Artbtr-
'»» anno 7U. diens ad eivitatem, illumiuabat populum sibi com- altare cum eadem infulacelebratur. Tempus elevati
missum verbo et virtutibus. Hinc assentiri non primum corporis non recte expressum, observat
possum Cointio, qui ad annum 750 num. i pro Mabiltonius, dicitque ex Clario, elevationem it-
certo afprmat, S. YAibom adhuc viventi alium sub- lam contigisse circa annum 970, cum Sevinus
stitiUum esse antistitem. Certe neque ex illis, quse erat archiepiscopus Senonensis et Rainardus ,

subdit Clarius, id colligi potest Claruit antem
idem nou solum divina eloquentia, sed etiam mi-
raculis, quaj non sunt per negligentiam scripta.
Ea vero, quae fuerunt scripta, perieruut sub per-
sequutione paganorum. Keddidit enim caecis vi-
.- ejus nepos abbas S. Petri Vivi. Verum cum Cta-
rius pag. 472 episcopatum Sevini tantum ordia-
turabanno 976, exmente ejus potius circa annum
980 elevatio colldcandaveniet. Verba Clariiaccipe
ad dictum annum pag. 473 In diebus illis quie-
:

sum, surdis auditum, g-ressum claudis, loque- scebat adhuc sanctus Ebbo in priori tumulo, in
lam mutis, omnibusque ad se venientibus opem oratorioB. Mariie juxta altarc addexteram, fulg*ens
levaminiscum alacritate conferre non distulit. innumerabilibus sig-nis quapropter communi con-
:

Verumtamen ex epocha mortis, quam tradit idem
Clarius, si illa sitjusta, necessario sequitur, atium
pro Ebbone factum esse episcopum Senonensem.
Elenim ex epistola gemina Zachariee Romani
Pontificis adS. Bonifacium, apud Labbeumtom.
silio prredictus archiepiscopus Sevinus ordinatus
anno 976, ut prcvmiserat, et abbas Rainardus
levaverunt eum cum mng-no honore, convocato
populo innumerabili. Subdit Clarius de Sevino in-
ferius Deinde brachium sancti Lconis Pap« cum
:

6 Concitiorum coL 1503 et 1504 constat, Art- 17 dig-itis

,

Augusti Tomus VL
 )

98 dE s. EBBONE ET B. GERICO.
ilClOftk
dig-Ltis sancti Ebbonis, ab abbate Rainardo, et a rentia apparuerunt viscera, et magnificu? sancti- D
J. s.
fratribus inonasterii sancti Petri multa prece obti- tatis fructus, dante Deo, post paucos dies pro-

nens, auro et geminis ornavit, et eidem casae Dei cessit continuo ad ortum. Qui cum a prasdictis
( id est, monasterio Milidunensi ) obtulit. De- parentibus, ut erat egregiae indolis, docilis cor-
mum Mabitlonius appendicem concludit his ver~ neretur, eorum decreto liberalibus studiis Chri-
bis : S. Ebbonis reliqniaa prseter caput, quodpossi- sto sacrandus mancipatur. Ilic itaque cunctis inge-

dent C&lestini Meduntenses, hactenus adservan- nii pra^stantia sodalibus emincndo, atque litterarum
tur in Senonensi monasterio S. Petri, una cum fluenta vivacissimomentis ig*ne hauriendo, celebri-
ipsius insula, seu veste sacerdotali, quam casulam tem e merito, uon tantum fama, ac rei veritate

vocant. promeruit.
Vita, mpu 16 Acta S. Ebbonis edidit laudatus ssepe Mabil- 2 Deinde relicto otio , et casu populo princi- domfniuni
ZVnotiomiie;
anctor onony-
lanius seculo Z part. i, pag. 619 et seqq. : eadem
t
pe destituto, ipsius reg*imen pagi c assumpsit, quod
mu». ui(amon(iiiic ff|
nos habemus Mss. in gemino ecgrapho. Primum jure hereditario sibi competens devitare nequivit et viriutct •

notatur desumptum ex tomo 5 Legendarii Seno- Sicque mundiali gloria sublimatus, atque dece-
nensis,quod¥. Joannes Nicolaus Domvalle Socie- ptivis oblectamentis quodammodo in.sertus, ignem
tatis Jesu testatus est se contulisse cum ipso Le- superni amoris non amisit, rcminiscens timcndo
illius Scripturae dicentis » Nemo militans Deo
gendario. Alterum nobis transmisit Fr. Ludovicus :

ii implicat se sa;cularibus negotiis, ut ei placeat

Nicque biblioth. Suession. Cailest. anno 1600 ; at
in eo non additur unde fuerit descriptum. Reec
ii cui se probavit ». Hoc nimirum animo
saape
t

Mss. apprime inter se conveniunt, neque dissen- recolens, ne Christi militiam amitteret tempus
,

tiunt t nisi in voculis paucissimis, qucV nihil in deponendi sarcinam dig*erebat, quam non spon-
sensu mutant.At non cvque consonant ediLv a Ma- taneus, sed populi coactus acclamatione subie-

billonio ViLv, in qua integrie reperiuntur senten- rat. Reluctabatur siquidem menti popularis amor
£
tia\ qua? absunt a Mss. nostris : contra vero in domesticorumque desolatio ue quos fovebat ut ,

Mss, leguntur aliqua t quic desiderantur in editio- liberos, desereret erroneos. Tandem sacro affla- E
ne memorata.Judicarepoterit studiosus lector ex mine * tactus, huic liti illud Dominicum attulit, * Afft&i/. affa-

minc
coltationeeditionis nostrse cumMabilloniana t uter quod legitur » Qui non renuntiaverit omnibus,
:

habuerit Mss. puriora et concinniora .-

mihi certe quse possidet, non potest meus esse discipulus ».
ii

pnvplacent nostra. Ex his Senonense prseto subji- Monasterium sancti Petri Senonensisd petiit, com-
ciarn, notatis, ubi opus erit, editionis Mabillonii mittens ibi divitiarum copiam suse hereditatis, et
differeniiis.Porro Yitse auctorem S. Ebboni non sub abbatis imperio legitimc militavit, posthabito
fuisse cocvvum, ex ipsa Vita satis colligitur qua t
mundo cum momentaneis oblectationibus e. Sic-
autem cvtate vixerit anonymus ille, exacte deter- que mundum evasit nudus Christum eligeus f,
minari non potest Mabillonius in observationibus
.
qui numquam ab eo auferetur g. Dum vero ad-
huc novus videbatur custodiaj ( ut moris est
prcvviis num. i recte de eo sic habet Istius Vitae :
,

scriptorem post Nortinannorum processas vixisse, mancipatus, sacro Pneumate inspiratus docebat a
colligiinus ex num. vi (apud nos 4J ubi scripta de quibus doceri putabatur h. Iu eo quippe otiosi-
tati non erat fas locum habere, qui si quid a
bono
S. Ebbonis rebus gestis, grassante paganorum ve-
sania, tlammis abolita fuisse queritur quopagano- :
cessasset opere, magnum sibi dainnum irrogasse
rum nomine Nortmanni designari videntur. Huic arbitraretur.
abbai elecM
3 Sicque factus sociis totius exemplar virtutis,
conjicit vixisse scriptorem illum seculo x, quod *uo$ opii>» r

dum ejusdem procurator Aygilenus vir Dei ab-

loci
non omnino certum apparet : nam serius etiam verbis et

vixisse potuit .
bas obiitex,igentibus meritis, regiminis arcem licet exem ph*doM

reclamando suscepit, cujus tempore, multis ut ac-

cepimus indiciis, magno sancti Petri ecclesia flo-
VITA ruit honore erat enim eo tempore praenominatum
:

coenobium beatri Petri de sacra religione et sancti-

tate in his regionibus pene singulare.
Suscepta F
AUCTORE ANONYMO itaque procuratione, sic studuit vivere, ut subdito-
rum corda non solum doctrina , verum etiam
actuum exemplis valcret irrigare. Cujus virtusdum
Ex Legendario Senonensi Ms., collato
longe lateque percrebuit, lucerna sub modio la-
non quam Deus super candelabrum
cum Ms. Suessionensi et editione tere potuit,
statuere disposuit, ut luceret mauentibus in doino
Mabillonii. Dei. deind* ep«°-
4 Temporibus illis siquidem regni Francorum pntmulli»**
Da- ,:

igitur Ebbo, ut traditum est a patri- sceptum detinebat rex Childebertus pater re tviri"«'"'
Sanclipalruiy Sanctus ipso in tempore
parentc* pi>, bus , Ternodorensis castri a exstitit oriundus, goberti junioris. Contigit autem
Ebbonis,
ritiibus promit- non minus quam parentum nobilitate
virtutibus venerabilem Gericum avunculum beati
tunc videbatur
tttur dtviititit*.
clarus. Fuit namque pater ejus et pia genitrix ex qui Senonensis ecclesise regimen
educatw, Kli-
cursu pr»sentis vites peracto, e sseculo
majoribns jam dicti pagi qui vitam ducentes in tenere,
iiia ;
:

constituti in laicali mi"'rasse, populumque mcerore

in suo intcritu m
Dei omnipotentis servitio ,

proposito, divina dispensatione sanctitatis gratiam

rehquisse.Nec multo post plebs Senonum orbata m
* successione delibcratura,
quorum non fuit aliud parente , de episcopi J**tf
sunt consecuti merito :

unum locum. Sed nimium inter se

est coacta in
vivere, nisi Christum firma dilectionis ob-
cum amore,
differunt , dum privato quisque captus
secundatione timere , et cum timore amplecti. animum.
postposito merito, juxta suum elegit
Cumque jam his tenereutur radiis virtutum, re-
sponsum acceperunt ab Augela sancto divinum, Tandem caelitus inspirati , una voce Ebbonem,
supradicto
monasterii sancti Petri abbatem, regi
quod in proximo haberent filium, qui pro obti- passionibus
multas et varias flagitantes requirunt quem carnis
nenda ecclesiasticse pacis victoria
,

mortuum, jam norunt. Quod

spiritaliter vivere
toleraret adversariorum atque incredulorum b con-
nisu re-
ut ad aures ejus pervenit, omui meutis
tumelias. Mox denique angelicse promissionis flo-
nuit,
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.
99
nuit, sesequc tanti arce culminis indignum pro- quo et animo solitudinem cupienti valeret obedi- A.Asnjmto.
claraavit, Verum illis in inccepto persistentibus, re, causa posceret
et filios , si revisere. Qui ,

et se numquam eura relicturos obnixe testantibus, locus Arcea l ab antiquis cognominatus , sexde- '

apud Mab. vi
vix * popnli pietate desolati precantiumque la-
, cim a sede distans millibus raagnis silvarum den- (
cryrais flexus spopondit se eorum condescensu-
, sitatibus acciugitur. Ibi vcro parva planities dua-
rum supplicationibus. Qui statuto die est cum tri- bus illustratur ecclesiis in Iionore beata? Mariaa
,
pudis et plebis alacritate assumtus pontificali- et sancti
, Michaelis archangeli consecratis : ubi
que infula sublimatus , etgemmis virtutum de- ejusconversationem fuisse eremiticam et a pluri-
coratus , Deo dilectus , mundo enituit clarus. bus cognovinus , et innumera indicia colonis
Erat enira beatus Ebbo moestorum consolator , ostensa prsstantur * Quo in loco abstinentise et *^«''. protes-
pauperum recreator , errantium revocator , et orationiEbbo deditus ita membra mortificavit » ?£° r
(ut ita dicam) omnibus """"
urbauae omnia factus, ac corpori cuncta mundi oblectamenta subtraxit,
ecavit
plebis vel rustica? studiosissimus procurator. Pa- utetiara ipsa ejus carnis afflictio in caelis fatere-
stor namque in clero constitutus , non dominari tur convivere Christo. Et quamvis sic speculatio-
quaesivit sed forma factus gregi, fuit inter eos ni deserviret, tamen ne plebs
:
sibi commisso fa-
quasi unus ex illis. Et licet miracuia, quas multa mem verbi sentiret, semper Dominicis diebus
per eum Dominus operatus est stilo digna, par- sedem * revertebatur, ut et officium altari debi- * *HudM: ad
tim raritate inscitiaque scriptorum non scripta, tum celebraret, et populum caalesti dogmate il- scd<

partim pagnis inserta, grassante paganorums ve- lustraret, et sacris benedictionibus confirmaret.
sania rogi flammis sint abolita; unum quod plu- 7Ceterum cum jam Dominus ejus labori fi- moriHus in S.
rimorum relatione
ad insinuandam comperimus , nem decrevisset imponere, fidelemque suum Ser- Petri batilica
populis ejus virtutem in medium deducere cen- sepeluur.
vum supra multa constituere, febre nimia corre-
suimus. ptus ad extrema csepit anhelare. Fratribus deni-
B 5 Eo itaque terapore gens Wandatorum k suis quein praesentia convocatis , et caalestibus moni- V)
Saracenos nin-
confinibus cgrcssa, Galliam profligatura prosiliit, tis roboratis, prscepit ne de sua morte tristaren-
gna rhvlr a'>

urbe repellit
qua; per orbem dispersa hostili immanitate strages tur, quoniam de calaraitate ad gloriara transfere-
:

k non modicas Urbes namque effregit, spo-

dedit. batur. At ipsis in mosrore manentibus et pii Pa-
lia diripuit, oppida diruit, monasteria subvertit, tris desolationem vix humane ferentibus , sexto
maxiraamque GalliEe partera in desolationem re- Kalendarum Septembris solutus a corpore caele-
degit. Denique multorum caede peracta, Senonas stem regiam, quam diu ardenti amore cupierat,
civitatem adiit moenia castris obstruxit
, por- ,
accepit pro muncre. Aderat clerus et populus m,
tas, ne facilis civibus meatus pauderetur, vigi- in ejus veneratione coadunatus in beati Petri :

lanti cura custodivit. Nec multo post machinas, basilicam humandum detuleruntcorpus cum hym-
balistas tormenta, cunctaque hujus officii in-
, nis et lacrymosis laudibus n.
strumenta composuit atque cum omni infesta- ,

tione muros appetiit. At coutra cives excidium AXXOTATA.

suae urbis timentes infirmiora muniunt, propu-
gnacula conscendunt missilia jaciunt, hostium-
,
a Ternodorensis castri habet utntmque Ms. ,
que machiuamenta ignivomis spiculis penetrata Mabillonius Tornodorensis. Utrumque nomen
dejiciunt. Qua de re barbarica gens, ut est insa- usitatum fuit, ut invenies apud Valesium in No-
nia, acrius felle coramota,se ita repulsam vehe- titia Galliarum pag. 550. Nunc vernacule Ton-

menter condoluit. Extemplo circumquaque mit- ncrre dicitur , et dudum comitatus titulo gau-
tit, et quidquid rogo potcst comprehendi sine ,
det, licet sub regno Caroli Catvi, ut observat
cunctatione flammis exuri praacipit. Nec mirum, Valesius,vicecomitemhaberet.Mabilloniusinnota
si cives, sua pessumdari videntes, aegre tuleruut :
marginali Tornodornm adscripsit Burgundise,
tristes conveniunt Episcopum ac ab eo salubre ,
Bandrandus tamen in Geographia contendit in
requirunt consilium, qui illico in oratione Chri- Campania situm esse, in tractit Senonensi, et in
stum altis gemitibus precatur, neplebs sibi com- limite Burgundix.
missa in direptionem darctur. Oratione autem fa- b Apud Mabillonium , injurias et conturac-
cta , atque sua gente Dei auxilio sacra benedi- lias.

ctione relevata, docens non in copia trophasum c Clarius tom. 2 Spicilegii ,

pag. 464 : Euit
divelli, sed Domini esse etiam liberare in paucis, autem ex castro Tornodorensi natus, et ejusdem
seras patetieri jussit, ceteris in moerore manenti- pagi comes et dominus. Id facile admiserim, si
bus, se cum paucis de victoria certus dubiae sor- ostendi possit titulo comitis eo tempore gavisum
ti opposuit. Itespiciente siquidem superna clemen- esse Tonodori dominum. Certeptus Vitadectarat t

"i'"<t Mab.
tia quae numquam parta * credentibus adimit
,
quam gubernatorem dumta.ro/ fuisse a popido pe-
puca
fuga3 solamina hostium cunei capessunt,
praesidia, titum, sicut Bailletus ad xxvn Augusti cot. 4-28.
seque mutuatim bacchantium more propriisjacu- '/-" co scripsit : nam loci dominium ei obvenisse

lis coufodiunt. Tandem Christiani a caede reg-res- morteprincipis, qui ejus haud dubie fuit consan-
si , spoliis ditati, et de victoria caelitus concessa guineus, hic clare edicitur.
exhilarati, laudem toto atfectu rependunt Salva- d Senonensis in utroque Ms. ; at Mahillonii
tori, qui sic per sui Famuli merita dignatus est editio habet Sennensis. De hoc monasterio agit
operari. Mabitlonius in observationibusprxviis ad Vitam,
et num. 2 ita scribit Monasterium S. Petri, in
C Qui postmodum pace degeret, , dum multa :

quo monachum induit Ebbo situm in villa seu

splenderet proposuit animo solitudinem quaere-
,
,

vivos, qui dicebatur Vivus in suburbio Seno-

re et civium frequentiam devitare, quo liberius ,

al,
Huain posset orationi vacare. Quod cum ncc in urbe nensi , condidit Theodechildis seu Thechildis re-

quivisset adimplere, et gregem, quem regendum gina. , locupletarunt Basolus Arvcrnorum comes,
etipse S. Ebbo cum sororibus duabus. Qute plu-
susceperat , noluisset deserere quia Christi ali- ,

ribus deinde probat et explicat.

,a
Wto quando aspectibus cum lucrato * talento cupie-
bat apparere ; elegit locum tanti spatii ab urbe,
eApud Mabillonium hic interponuntur aliqua,
in Mss. nostris non reperta, et merito suspecta,
qttod
 100 VITA S. EBBONIS ET B. GERICI.
A ANrtNTMO quodcum sensu non bene cohaereant, ita ut suspi- pereminens operis exhibitione, quidquid aliis vi- I)
cio esse possit, inmargine notatafuisse, acpostea debatur arduum quia ex animo agebat omnia,
,

irrepsisse in textum. Verba accipe Elorebat ig*i- : opinabatur facillimum. Aighilenus abba vir Dei
tur in eodem coenobio venerabilis, Aigbilenus ab- mortem obiit: exigentibus mcritis regiminis ar-
ba, in sancta relig;ione niultipliciter fervens. Ce- cem sanctus Ebbo licet reclamando suscepit, cu-
terum sub quo abbate monasterium ingressus, ac jus virtus louge hiteque percrebuit, lucerna sub
cui ipse Ebbo successerit, disputatum est in Com- modio latere non potuit, quam Deus supra can-
mentarionum. 10. delabrum statuere disposuit , ut luceret omnibus
f Elig-ens, ut in utroque Ms., licet Mabillo- manentibus iu domo Dei.
nius ediderit diligens, minus recte. i Nortmaunorum scilicet, ut notat Mabillo-
g Hic rursum in Mabillonii editione leguntur nius nam S.- Ebbo supervixit cladibus inflictis
,

sequentia, quse non reperiuntur in Mss. nostris : per Saracenos , quos A\r andalorum nomine im-
Abncgato itaque se ipso tulit crucem suam , et propie designat auctor iste, aliique.
secutus est Dominum ; ita ejus minister factus, kPer Wandalos Saraceni designantur, ut in
ut, ubi ille est , hic et Et bea-
esse mereretur. Commentario etiam diximus num. xi, ubi osten-
tus Ebbo in monasterio positus obcdientiam re- dimus Jurc facta esse circa annum 732.
gulae mag;istrani cum humilitatis gradibus sibi fa- 1 De loco hoc actum est in Commentario.

miliariter adscivit, ne quid, quem Deus vocave- m Editio Mabillonii subdit, qui in ejus vene-
rat, pateretur abesse perfectionis. His igitur pha- ratione coadunati.
leris redlmitus cetera sancti patris monita per-
,
n Apud Mabillonium additur htec mortis epo-
scrutabatur ut quod veste profitebatur, moribus
,
cha Anno Domini septingenlesimo quinquagcsi-
:

actuque indifFerenter exsequeretur, mo, quam additam deinde existimo. Certe nec
h Ab hac voce usque ad finem hujus numeri ipsi probatur Mabillonio, nec in Mss. nostris re-
mxdtum differunt Ms. nostra, quse sibi consonant, peritur demortis autem tempore disputavimus
:
l^ E
ab editione Mabillonii, in qua hsec leguntur Et : in Commentario.
ut stellae stellse prsestat in claritudiue, multus su-

DE S. WERENFRIDO PRESBYTERO C0NFESS0RE

IN ELST VICO BETILE IX GELDRIA,

j.s COMMENTARIUS PR^VIUS

Acta tempus praedicationis et mortis
Descriptio loci : cultus : reliquiae : :

nparte Geldrias ducatus, quee Batavorum in- alii ibidem Usuardi codices aucti, et Grevenus,
elogium texenspaulo prolixius hunc in modum
c :

Anno. ut
sula, Betua vel Batua vocatur, vulgo de Betuwe^
confcs-
Depositio sancti Werentfridi presbyteri et
HlClTUft, DCCLX. 1^inter Neomagum et Arnhemium situs est vicus
soris qui cum sancto Willibrordo Trajectensi
l)c$criu(in Elst, qui S. Werenfridum viventem diu occupavit, ;

Batuam insulam ve-

lororui», in
defunctum vero patronum habere meruitet debita episcopo de Auglia veniens,
quibvM ;" *<"-
tustis purgavit erroribus,
solliciteque gubcrnavit,
obiit prosequi veneratione. Paucis inde leucis in Sep- mira-
multis invitapariteretpost mortem clarus
t:nvif ('<

temtrionem dissitus est vicus Westervoert, cujus

culis. Sacri etiam corporis ejus gleba cum de ,

populum evangelii prsedicatione idem Sanctus im-

ipsa populi disceptarent, navi sine regimine
illustravit, ubi et demum vitam ftnivit in prseclaro
posita angelico ductu ad ulteriorem ripem
opere, ut ex Vita videbimus. Attamen secundus
,

tetendit. Ubi iterum vaccis plaustro

subjunctis su-
hicvicus trans Rhenum est prope Isalam in limite
perimposita, absque bamana directione , in
lo-
comitatus Zutphaniie, ita ut Rhenus inter utrum- per-
que vicum sit medius , licet neuter Rheno adja- cum Elst dictum, ubi nunc placide quiescit,
Sanctorum Ms. ad xiv Au-
ceat. DeS. Werenfrido mentionem fecimus in prse- ducta est. Florarium
Trajecto in-
termissis ad xiv Augusti, quo signatur in Marty- qusti de eodem Sancto sic habet In :

presbyteri et confessons,
feriori beati Werenfridi
rologiis, quoque otim ejus celebrabatur festivitas :
regimims curam
qui a beato Willebrordo
illic
at ejus Acta ibidem remissa sunt ad xxvn ejusdem valde vitam duxit. Qui
mensis, quod illo die nunc colatur in dicecesi Ul- suscepit- ac virtuosam
quae Westeryoert
trajectina qua prxdicti vici fuerunt compre- modica febre correptus in villa,
,

dicitur in Domino quievit ubi populo Chn- ,

hensi. et ad fidem convertit. Hujus

stum praedicavit,
In Usuardo nostro ad xiv Augusti codex Ro- circum-
egrediente anima de carnis mole, tanta
2-

sweydinus Sancti memoriam annuntiat his ver-

F<t*ti* variii
perfudit gratia, ut cunctis ma-
stantes miri odoris
bis Eodem die, in Batuensi insula, vico Elst, san-
:
innotesceret quod tanti Viri spintus
nifestissime
Werenfridi presbyteri, qui a beato Willebror-
,
cti au-
per sanctorum angelorura ad caelestem
manus
do Trajectensi episcopo eidem genti praedicator villain,
lam perduceretur. Cujus corpus statim ad
transmissus, post beatae praedicationis cursum,
quae Elst dicitur, in Batua partium Gelri® mira-
in pace quievit in loco supradicto. Consentiunt ^ culose
 \

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 101

A culose deductum fuit, ubi ecclesia et colleg-ium quise Embricam(Ciivise oppidum est ad Rhenum)
in ojus honore fundatum. Obiit anno salutis
est translatse sunt, atque in collegio societatis ..* .1 s

dcclx. Hsec omnia in Actis habentur latius prse- kadenus servatse, cuttu sancti\eadem occast
ter mortis epocham, quam aliunde conabimur elu- illucpropagato. Docuit ista ynajores nostros v
cidare. Fredericus Eimeren habitans Embricse , scri-
tcuim: Non desuut ulii recentiores martyrologi, qui
S ptisanno 1669 litteris ad Henschenium,adjuncto-
S.Werenftldi memoriam Fastis suis inserucrunt. que retiquiarum Embricensium catalogo, ex quo
Jnter hos Benedictini Menardus et Wion mona- depromam,'quse spectant ad Sanctum nostrum.
cbum iunuinant. At utihi ad manum nulla sunt S. Werenfridi presbyteri et coufessoris, apostoli
monumenta, quibus eam opinionem confirmem :
Gelriae inferioris, socii S. Willibrordi, cineres exu-
nec Mabitlonius in Actis sanctorum Ordinis sui sti in Elst, superioris, ut jam dividitur, Bataviae
inter prietermissos seculo 3 parte 2 collocasset S. muuicipio, a Geusiis auno mdlxxxviii corporis,cum
Werenfridum, si existimasset eum fuisse mona- beneinultis diminutis ossiculis instar articuli dig;iti
chum. Hisce igitur missis, audiamus Molanum, ex eodem incendio residuis, collecti a Catholicia,
qui in Indiculo Sanctorum Belgii, fol. 73 verso et traditi R. 1). Joanni llollant canonico S.Stcphani
aliqua memorat, quse in Actis non reperiuntur Neomagi ;
qui eos , prout acceperat, dedit an-
scripta, hoc modo Sanctus Werenfridus
: sive , no mdclx *
Theodoro Ryswick Neoma- *fvrumci
E. P.
Verenfredus presbyter et confessor cum beato
, , g*ensi Socictatis Jesu presbytero , uni ex primis
Willibrordo venit Trajectum. Qui primum eg're- colleg'ii Embricensis patribus, et postmodum an-
g-ie proedicavit potissimum apud Medenblic (in
,
no mdcxxv in odium relig-ionis carceris squallore
Hollandia Boreali) et in Duerenstadio (ditionis Neomagi exstincto. Quibus hxc subditur nota-
Ultrajectinse.) Postmodurn beatus episcopus in tio : Ita P. Hyswick mauu propria, exceptis ulti-
medio insuUe Batuae, qua; Rheni fluminis alveo mis. Addit epistotx scriptor P. Fredericus Ei-
B circumcing-itur locum ei Elstc commendavit.
, meren, patrem suum D. Theodorum Eimeren e
Sed et ecclesiam in villa Westervoert g-ubeman- collectioni reliquiarum illarum adfuisse dum ,

dam suscepit. Cumque populum his duobus lo- erat adotescens, eumdemque anno 1629 in Etst
cis ad fidem convertisset, infinitusclarificatus mi- defunctum.
raculis, tam in vita, quam in morte, apud vi- 6 In catalogo autem hmc sequuntur Auno rineribus tt .-

cum Westervoert praenomiuatum in pace quie- , mdclxiv, xxv Martii praedicti cineres sacculo se- ctsiculis collcc
t'S, et Embri-
vit decimo nono Calendas Septembris, sed mi- rico rubro, cum ossiculis omnibus vitro separa-
caint?'anslati$.
raculose in Elst tumulatur, .... ubi de morbi tim inclusis, cistae arg-entese librarum quinque,
articularis remediis frequentari solet in sui nomi- donatse a prasnobili domino Maria Anna de Hut-
nis colleg*iata ecclesia.Habet in usu Trajectensi ter vidua de Huissen, cum testimonio sig;illato in

festum duplex in perviligio Assumptionis beatae pergameno superiora continente, impositi sunt,
Mariae. Adjicit auctor Historise episcopatuum fce- festumque celebratum in colleg'io ritu
deinceps
derati Belgii tom. i, pag. 282 sequentia de cultu : duplici xxvn Aug^usti, juxta ordinationem reveren-
Colitur S. Werenfridus per dicecesim Ultrajecti- dissimi domini Philippi Rovenii, per partes Hollan-
nam et sutfrag*aneas ad diem xxvn, anteaadxiv dia; vicarii apostolici missionariis ibidem in Dire-

Aug*usti. Hsec sane decultu sufficiunt. Nunc quse- ctorio praescriptam, cum alias xiv ejusdem mensis
dam de sacris ejus pignoribus veniunt memoran- festum celebraretur. Confirmanturillaexlitteris
da. annuis coltegii Embricensis ad annum 1G04, ex
corpm i)i Eht 4 Auctor Hisiorise episcopatuum fcederati Bel- quibus sequentia ad majores nostros sunt trans-
"7»i/fuHi.fiem-
gii loco citato de sepultura et elevatione corporis missa Supellex templi nostri acta est cistaarg-en-
:

drekvntum.
hsec scripsii : In ecclesia illa a D. Willibrordo S. tea, munificentia praenobilisdominae Annse Mariae
Salvatori dedicata post obitum fuit tumulatus : . .
de Htttter Dominae van Huissen, cui promovendse
cujus sacra ossa Baldericus Clivius XV Traj. epi- devotioni publicae placuit includere sacros cineres
i
scopus solemniter e terra elevavit. Baldericus idera et o.-sicula combusti ab hasretico popello corporis
q
eadem in ecelesia excitavit colleg-ium canonica- sancti Werenfridi presbyteri et confessoris, socii S.
lium prsebendarum octo, quibus et alias quatuor Willebrordi, et collegriatss olim ecclesiaecanonico-
sub anno mcdlv adjecit Henricus Ing-elant armigrcr. rum in Elst patroni, quem xxvn Augusti populus
Subjicit deinde prsepositos aliquot ejusdem col- Catholicus Embricensis publica multorum commu-
legii S. Werenfridi nam ejus nomen collegio
:
nione, aliisque devotionis exercitiis pro avertenda
seque ac ecclesicc deinde impositum. Porro non peste impense honoravit. Huc usque de gioria San-
meminit auctor, unde illam corporis elevationem cti posthuma.
acceperit .atJoannes de Bekain Chronica episco- 7 Acta habemus edita a Surio ad xiv Augu- Actajiuuedita,

porum Ultrajectensinm pag. 34 et WilhelmusHe- sti, eademque anno 1G41 huc misit P. Joannes Ga- ac rursutu ex
M$. edenda:
da in sua Historia pag. 79 scribnnt,corpus S.We- mansius transcripta ex Passionali pergameno
renfridi a Balderico inventum, quod factum secido Ms. Bodece?isis camobii Ordinis Regutarium S.
x oportuityCum Baldricus anno cmlvii vita exces- Augustini, dioecesis Paderbornensis, ubi exstant
serit, ex chronologia ejusdem scriptoris.Addunt, mense Augusto fol. 181, ut notat. Itla quoque
iis retiquiis ornasseecclesiamsuam, quod Rays- Ms. ad nos pervenerunt ex schedisittustrissimi
sius in Gazophylacio Belgico pag. 3'dl itaintelli- Lindani episcopi Rurtemundensis, sed haw inde
git, acsi depositse essent in ecclesia Uttrajectina mutila. Contuii idrumque Ms. cum editione Su-
S. Martini. Ad id faisum apparebit ex dicendis. riana, ex codice Ms ecclesise Trajectensis cura-.

recte inter se convenire deprehendi,

exce-
De erecto
canonicorum S. \Verenh'idicollegio te- ta, et
stis accedit Aubertus Mirseusin Opuscuio de Col- ptis vocutisquibusdam, qux sensum non mutant.
legiis canonicorum cap. 119, ex quo prsedicta fu- Auctorhujus Vitse est anonymus, et non omnino
cosevus, ut ipse insinuat num. $,
ubi de miracu-
ere desumpta.
; "i»w in lose virtutibus ait Quas prior astas
adhuc fide re-
5 Corpus Sancti ibidem permansit, donec,pr3e- :

cens oblivioni tradidit, sed mox

fide maturior,
valente multis Belgii locis hseresi, impius Calvi-
""combuitutn
nistarum furor in illud desseviit anno 1588. Dein- vix pauca de multis meinoriae commendare cura-

de vero exusti ab hseretico popello corporis vit, quae in sequentibus lectio recitabit. Verum-
reli-
tamen
 .

10« DE S. WERENFRIDO PRESB. CONF.

ADCTOBI tamen nihil in Vita invenio, quod sano repugnet D
j. s
jadicio : neque ex verbis allatis inferripotest,
biographum midtis seculis post S. Werenfridum
VITA
vixisse. Rsec igitur Acta edam ex Ms. memorato
ccenobii Bodecensis, notatis, ubi operse pretium
fuerit, differentiisSuriame editionis. Auctore Anonymo
dubifutur an Attamen pauca prius inquirenda veniunt de
8
Sanclus cum S tempore quo Sanctus floruit, et dbfunctus est,
,
Witlibrordo
aliisque, quse in Vita clare non exprimuntur. Im-
vencrit cx An- Ex Ms. Bodecensi, collato cum edi
giia,
primis dubium videtur, an S. Wercnfridus cum
S.Willibrordo exAnglia in Frisiam sitprofectus, tione Suriana et schedis Lindani.
an vero illum deinde sit secutus nam in Vita :

num. 1 tantum dicitur Sanctum Willibrordum

secutus, quod est ambiguum. Mabillonius tom. 2 Cum Dominus et Salvator noster,
radios ubique per mundum vellet
sol justitia?,sua3 Snnctus inAn.
cla- glia natut, ve-
Annalium Benedictinorum pag. 110 putat, ab claritatis
nit in Frirfam,
initioS.Wiltibrordi fuisse in hac peregrinatione rificare, longe lateque stellas per orbem ejusdem
claritatis exoriri * fecit innumeras, quse luce virtu- apud Swi-
*
socium, cui favent verba Greveni num. % citata.
um oriri
At Bollandus in S.Suiberto tom.l Martii pag. tum aeternaa noctis effugarent tenebras. Sole ete-

73 in contrariam magis propendet sententiam, nim absente, solent stellae terram irradiare ita do- :

quia triginta fere et sex annispost primam hanc etores sancti, qui sunt stellae firmamenti, quasi sole
peregrinationem a S. Willibrordo in Betuamfuit perenni non ubique prsesente, g-enus humanum
missus. Etenim dicitur S. Willibrbrdus inFri- sanctse prsedicationis perlustrant lumine. Quorum
siam venisse anno 690, uthabet Mabilloniustom. perplurimos Hybernia sive Scotia mundo protulit, B
B
1 Annalium pag. 591 missus estveroS. Weren-
:
nonnullos Britannia eique adjacens Northumbria a
renfridus in Elst.. paulo ante a Carolo Martello tra- procreare meruit. Inter quos summus paterWilli-
brordus b lucifer inter stellas exoritur claris-
ditum S. Willibrordo, ut Vita habet num. 2, ac et

proinde, ut recte infert Bollandus, non ante an- simus, meritorum luce clarior caeteris in orbe
et

num dccxxvi, si quidem genuinum est traditionis, procreatur, cujus radiis non modiea pars mundi

quod apud Wilhelmum Hedam pag. 30 extat di- perlustratam se esse lsetatur, quia g-entem Franco-
ploma , datum » Tulpiaco eastro publico ,
mense rum sanctse eruditionis dono sublimavit Friso- :

n Julio, ix auno sexto reg-nante gdorioso rege

die,
« Fraucorum Theodorico, » quem, inquit, alibi di-
ximus, mortuo Chilperico, anno dccxx a Carolo
numque feritatem divino cultu praedicando man-
cipavit. Ille vero cum postpositis omnibus peregre
proficisci sibi proposuit beatus Werenfridus,
qui
:

Martello in sedem regni constitutum. Hinc merito ineisdem partibus Anglorum oriundus exstitit, non
suspicatur, serius in Frisiam venisse S. Weren- solum sanctum Willibrordum cum exemplis, veru-
fridum, nec demum 36 peregrinationis anno in
metiam studuit sequi vestigiis. Spernens autem
patriam amore divino utpote
parentesque ,
pii
Elst fuisse missum in
patris eruditus exemplo se praedestinavit
ct verisimilins 9 Sane si epocha mortis, num. 2 ex Ftorario ,

hac peregrinatione peregrinari qua citius ae-

data, ritiosa non est, Bollandi opinio satis certa
,
cst pont eum in

ternse patrise particeps postmodum mereretur fi-

Fritiamprofv-'
apparet nullo enira modo credibile est, anno 690
:

cium :dc tem ~

Anglia egressum esse Sanctum, et Vitamprodu- eri. .
a s. wm-
Sanctus autem Willibrordus, Deo prsedesti-
;
ca ct

Sfeonor- xisse usque ad annum 760 ibi signatum, cum de % brordo i» BUt
Trajecto c g-ubernans mtH«ur,«W
t>*.
c-ctate ejustam tongxva,qiicV centum fere
annorum nante sedis episcopalis in
viri sanctitatem pro- fidem,
sicesse debuisset, nullibi flat mentio. Et,quamvis cathedram, multisque tanti
spiciens esse profuturam,
quemdam suae dioece-
ilta mortis epocha ab auctoritate Florarii non sa-
ante a Carolo si-
videatur certa, aliunde tamen verisimitis est, sis locum, Elst vocatum, paulo
tis
eique sanctae praedi- V
bi traditum
commendavit ,
quia mors Sancti contigit ultra Isalam, ubi fi- , Surius EUte

cationis cura rcgendum.

Est euim quajdam iusula
dem non midto citius promulgatam invenio. Ita- nuncupata, quae Rheni d
que lubet interim epocham itlam, tamquam pro- valde populosa, Batue d
fluminis undiquc alveo
circumcing-itur, cujus m
babilem ampttcti, donec certiora quis inveniat. situsesse cognosci-
Hinc autem conjicere licebit, S. Werenfridum medios locus idem supradictus
igitur Vir vitae venerabilis, ut suus
fuisse natum seculo vn ad finem vergente, in Fri- tur. Hunc
comitante gratia,
siam venisse diu post S. WillibrordMm, fortasse pastor decreverat, divina secum
susceperat, nil tamen ambiens terreni
circa annum 720, aliquot annis in Frisia prgedi- regendum
obtemperant prae-
patris
casse, ac demum in Betuam missum anno l%$,aut honoris, sed potius pii
Ecclesiam
sequenti, insutamque illam ac loca vicina usque centis Quid plura? Kes inibi, qme ad
antiqui erroris cultus
ad mortem ftde illustrasse. Die xiv Augusti mor- attinet, propere construitur,
patrocimis
omnino locus Sanctorum^
dejicitur
tem obiisse,scribitJoannesGerbrandusaLeydis in ,

prffidicatione sancti-
Chronico Belgico 2 cap. 42 ubi tradit Vitse
tib. oppido dicatur, plebs sancta
Deus P er tanti Vin mentum populo
compendium ex Actis quse subjungemxts,deprom- ficatur, sit
t
meretur accepta-
sibique populus esse
ptum : eumdem obitus diem alii pterique sta- placab lis,
quod scriptum est Et ipsi po-
iuunt; an alio fundamento, quam quod illo die biHs, juxta illud,
: .

et ipse Deus cum eis ent eorum

pulus ejus erunt,
olim coleretur, mihi est incompertum.
'
rlUti
,„Ht>i< V>
prudens
^^Sanctus autcm Werenfridus, utpote
quem constituit Dominus suus super
dispensator,
familiam suam , gregi
Dominico euaugehci dog-
alimoniam, quodvei-
matis affatim administrans
(Sl) bis edocuit, operibus
adimplevit quod salutan :

admonitione praemonuit moribus et exempiib

,

fandi bonorum
ostendit. Fuit etenim ultra vires
operum
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 103
operurn evhibitione prajditus, consolatioue pro- dicta, si febrium corporaliter attactus, adoptabiP * a.nontmo.
vidus, huinilitate nulli comparandus, susceptio- dierum jam numero provectus, ccepit carne iau-
ne paufieruin cunctis iinitaudus, initis in animo, guescere, quia tunc se persensit in anima con
dulcis in eloquio, pernox in vigiliis, efficax in lescere.Convocatisitaquead sereligiosisvirisutrius-
jejuniis, solummodo
fide vivens, quia justus ex que videlicet ordinis, eos ut pater egregius in fide
fide vivit
incultus in habitu, placidus in vultu, confortabat, eisque mox sc migraturum esse de
.-

sedulus in oratione, studiosus iu sacra lectione, carne revelabat. Nec longo post intervallo facto,
'
forle mctli-
jugri legis Dei ineditatione *deditus, castitate pre&- sauctarum exsequiarum more peracto, totius collu-
tationi cipuus, omniumque morum honestate perspicuus, vionis immunis, meritoruui troplueo insignis, ex
desperantium reformator, dalentium consolator : hujus carnis migravit ergastulo, sine finefeliciter
quia doleutibus condoluit, inflrmautibus couge- gavisurus in Domino. Quis ambigat omniuni illo-
muit, juxta vocem doctoris gentium, dicentis : rumlamenta graviter ingruere ? Quis adstantium
Quis ex vobis iutirmatur, ego non infirmor ?
et gemitum vel fletum potuit sustinere? Erat illis
Sic igitur recto calle per hujus muudialis uaufra- itaque jure lamentandus, qui modo nobis est sup-
gii circulum suae professionis direxit remigium, pliciter venerandus. Egrediente quidem sancta de
ut id deliciis spiritalibus honestatum ad aeteruae mole carnis anima, circumstantes tam miri odoris
quietis perduceret feliciter portum. Quid iu sautis invaseratlragrantia, ut cunctis manifestissiiue de-
morabor P Sed adhuc vel pauca de multis, causa clararetur, quod tanti Viri spiritus per manus an-
compcndii, inemorabor. In hoc enim Viro satis gelorum ad caelestem aulam deduceretur.
dictum puto, quod mundum cum suis illecebris 6 Mox ut terram
hujuscemodi rumor pertonuit, Dissemions
despectui habuit omniuo, non nisi cadestia cogi- plebs illuc universa doleus anlnxit, totaque Batua ortadecor-
tavit, quae Deo sunt placita, inliianter perscru- gemens atqufc mcerens per profunda supradicti vore *

B tari non cessavit, seculo nudus, fide ditatus, fluminis stagna ruit, illuc undiquc confluentes,
•
m hh. Lin- corporaliter tautumdem * constitutus in terris, corpus exanime circumstetere doleutes. Fit ratio de
dani tantum spiritualiter procul dubio versabatur in caelis, sepultura corporis, qu;e populo contulit causam non
ut ait Apostolus Nostra autem conversatio in
: modicae dissensionis. Eervet dolor unns adstan- jj
caelis est. Necsatis sancto Viro videbatur, si ibi- tium, sed non eadem voluntas omnium. Insula-
dem dumtaxat illius patriae plebem Domiuo lu- nensis enim multitudo sanctum corpus ad Elst de-
craretur, sed
ecclesiam in villa, "Westervoert promit debere deferri, ibique loco proprio terram
nominata, constructam, quse in ipsa Eheni flu- terraecommendari. Nobis, inquit, vivus exstititpas-
minis ripa sita esse cognoscitur, a supradicto tor, noster et erit apud Deum perpetuus interces-
summo pontifice sub cura regendi suscepit guber- sor. Quod nobiscum carne vivens inehoavit, nuuc
uandam. regnansin Christo adimplere debebit. Ad haec ad-
ajretjie prxdi-
4 Beatus enim Vir die noctuque secum tacite versapars altera populi Recte etenim, inquit, hic
:

cat,
revolvens, quid sanctis doctoribus Scriptura veri- requiescit corpore, ubi ipse spiritum voluit relaxare.
tatis promittat, dicens Qui autem docti fuerint,
:
Sit vobis satis eum habuisse carne vivum, quem
fuJgebunt quasi splendor firmanenti et qui ad :
habere gaudemus et modo carne mortuum. Quod
justitiam erudiunt multos, quasi stellas in perpe- vobiscum conversans erudiendo peregit, nobis-
tuas aeternitates. Nec mora, Vir per omnia Deo de- cum et nunc requiescens regnando caelitus adim-
votus, caelesti rhomphaea viriliter armatus, ec- plebit.
elesiasticae rei destructa reaedificat,
pessundata 7 Ilis etenim verbis populo satis diu inter se nt ud navi im

strenue restaurat, et restaurata deifice gubernat, altercante, quidam presbyterorum consilio me- pomtur y qux
spirituali vomere corda plebis evideuter exarat, liores, in hanc vocem prorupere Legimus, iu- :
fponttjtumen
tran8 "'
insupcr et euangelicae lucis semiua non parce se- quiunt, de arca testamenti Domini quondam in
minat quia qui parce semiuat, parce et metet.
: captivitatem ducta, quod ipsi, qui eam captivave-
Seminavit iu benedictione, ut pereunis gaudii mes- rant, super novum plaustrum eamdem impone- -p

sem meteret in remuneratione. Seminavit in spiri- rent, binasque vaccas, domi reclusis illarum vi-
tu, quateuus de spiritu caelestis regni commer- tulis,eidem plaustro subjugareut, ut ab eis plau-
cium collegissct in futuro. Messem vero Domini- strum cum area traheretur, et ad propria nutu
ci segetis superni roris fluentis incessanter irriga- divino deduceretur quod et factum est. Fiat et
:

vit irriguis, et exinde fructum modo centesimum, iude hujuscemodi rei approbatio factum cor- :

modo sexagesiraum, Domini sui transvexit ad hor- pus deferatur ad naVem ilico^ et si navis ipsa, nul-
rcum. Quidquid terrenae facultatis vel aliorura lar- lo vestrum remigante, amnem ultro transierit, ma-
gitione, vel propria? operationis labore suscepe- nifestum erit nobis omuibus, quid ipse voluerit.
rat, nil ultrauaturalem usum sibi poposcerat, sed Nee minus exinde plaustruin novum cum duabus
per manus pauperum ad superni Regis studiose vaccis, quae domi lactant vitulos, praiparetur, ut
"'• tninsmi- transvexit * aerariuin, ubi fures non effodiunt nec iu eo gleba sancta collocata, quocumquc tledu-
it

1'urantur, nec aerugo nec tinea demolitur, illicque cenda sit, deducatur. Ad luec protinus umnes
cor suum indissociabiliter defixerat, quoniam illo assensere. navim quantocius pra>
Nec mora :

totamentis inteutione tetenderat. paraut, feretrum cum hymuis ct psalmodiis ad

litus deportant, navim deponunt, in medio neini-
'l
morjfur m o Haec et his similia dum Vir sanctus persin-
Uttrvocrt.
gula plene peregit, utrorumque locorum regimen nem intrare permitunt. Kes admodum cunctis
iu Clu-isto firmiter stabilivit, suae resolutionis im- admiranda, navis eadem tam rccto itiuere amuem
miuebat tempus, ut peracto temporalis militiffl transmeans, se ad litus alterum applicuit, ut ipsam
congressu, Christi Kegis castra mereretur intrare angelico remige ductam esse cunctis patenter

coronaudus. Ille autem ad Domiuum suum cum innotuit. Mox ut hsee circumstantes adspexere,
duplicato taiento jam non
sibi credito laetus redire omnes una voce Dominum eollaudavere, qui eis
trepidat, cui specialiter Dominica voce dictum per tale miraculum dignatus est Servi sui meri-
fuisse nemo nostrum dubitat Euge serve boue :
tum ostendere.
df Pj<""'
dubio supradicta? rei exemplum
ll ->"
et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra 8 Tunc procul
"
, , tro. fiuod vac-
multa te coustituam, intra in gaudium Domini assequitur plaustrum novum cum vaccis duabus,
: CM
]'
Etsl p .,

tui. Vir igitur sauctus iu villa Westervoert supra- utsupradictum est, citus acquiritur, et sauctum dacunt:
corpus
 10* VITA S. WERENFRIDI PRESB. CONF.
A. a^onvmo corpus in eo reverentur superponitur. Quid mul- veratinfirmum, jamjocunda perg-ens adecclesiam,
D
ta ? Vaccae quidem, quae numquam jug*a susti- sancti Patris obtulit famulatui sanum.
nuere, tam privatae vehiculum subierc, quasi 12 Alio quoque tempore in pag-o, Veluwa e uP r °m,
vi .

semper in eo solitae essent opere, vitulorum pror- vocabulum contineute, quemdam virum tantae
"°" e ,,r 'r "") -

sus immemores, per devia ncquaquam errantes, asperitatis lepra discoloravit,

vix alicui prae ut
*"'"».
#,'
te,
'pnrt
8* <n
per rectam semitam iter tetendcrunt, sanctumque scabie nimin, vultus illius appareret labes insu- :
Eltt
"»nnrf«r,ir
corpus usque ad Elst pcrduxerunt, cum ang-elo- per ipsam oculorum exaecavit aciem, tjuod ille
rum, ut credendum est, comitatu atque popu- nequaquam visu ag-noscere potuit aliqucm, quia
lorum Deum collaudantrum concursu. Illuc quo- tanta miseria cruciatus solummodo sibi superfuit
que, ut dig-num fuit, cum omni veneratione tan- anhelitus. Contig-it autem illum (juadam nocte vi-
tse preciositatis tbesaurus commendatur sepulturae. sionem sibi videre, per quam obstupefactus a suo
Ibi enim per tanti Patris intercessiones multae mi- cecedit stramine, seque in modum crucis prostra-
raculorum declarantur a Domino virtutes, quas vit, clamans ac vociferans, clamando Kyhie
prior aetas adhuc fide recens oblivioni tradidit, sed eleison saepius iteravit. Eo clamore sui parentes
mox iide maturior, vix pauca de multis memoriae experg-efacti, cceperunt interrogare, quid eve-
commcndare curavit, quae in sequentibus lectio nisset quod plus solito impatiens csset. At
illi,

recitabit. ille visionem bene recolens, cuncta, quae vide-

contractus 9 Fuit quidam vir in partibus Aquitanias, An- rat, eis per ordinem retulit, ita dicens Visum :

monitu* udire celmus * noinine, qui prorsus omnium membro- est mihi per quemdam locorum ire debere, quem
«opu/crum, ibi

annfur,
m O fiicio destitutus, solo aspiramine
x
vixit an- coenosa palus circumcinxit undique, ut nullate-
•Surio Ance- helus. Ille autem cum quodam vespere miserabi- nus patuit via transeundi, per quam iude abire
Liiras, liter, ut contractus, stratu suo collocaretur, ei potuit. Hiuc dum admodum anxiarer mentis ex-
per nocturnam visionem nominatim dicitur An- : pers, obviavit mihi sacerdos yenerabilis adspe-
celme vis sanus effici ? Si sanari curabis, osten- ctu, sacerdotalique venerabiliter indntus habitu,
B dam tibi, quo iturus eris. Est locus in longinqua quasi processurus esset ad Missarum solemnia, E
regione, qui appellatur Elst, ubi confessor Christi praeparatoque ponte super paludem ne transduxit
Werenfridus requiescit corporc si illo perveneris : incolumem, et ait Estne tibi cura sanari ? Scito
:

ejusque suppliciter interventum invocaveris, per me Werenfridum appellari, et per me mereris a

ipsius meritum adoptimae sanitati restitueris. Post lepra curari. Cum autem celebrabitur solemnitas
haec expergefactus a somno fit attonitua in animo, archang-eli Michaclis, tu ad Elst pervenire debe-
nomen loci secum retinuit, sed viam, per quam bis, ibique, dum divina a pontifice f Missarum
iturus esset, minime sapuit fidem ailhibuit vi-
: celebrantur solennia, tu mundaberis a lube mor-
sioni, quia lsstus efficitur ex promissione remedii. tifera. His auditis, parentes sui solito lsetiores ef-
Nec moram perg^endi diu distulit, quia se in lon- fecti sunt, et eum, sicut ipse voluerat, ad Elst per-
gum morandi pcenituit : sui itineris vehiculum duxerunt. Nec diu visio promissionem distulit.

praeparavit, Christoque dnce, quo sibi eundum erat, Nam ut pontifex, qui tunc temporis illic praefuit,
citius pervenire non tardavit. Cumque illo pervenit sub eodem die, quem praedixerat, Missarum li-

debilis, promissam sibi sanitatem confestim pro- barnina Domino libaverat, ita evanuit ab illo

meruit hilaris. pestis torrida, ut in eo veneniferi coloris non

atredvnt in 10 Post, ubi naturali membrorum sospitate cor- comparuerit macula. lpse vero non solum se a
patriam roboratur, sua sponte jugi servitio beati Weren- lepra mundatum e.sse persensit, sed etiam amissam
rurtum xnro
fridimancipatur nam se devovit illuc omni tem-
: oculorum lucem percipe remeruit. Hujus stupen-
tat t rursum-
</ue tanatvr pore sub ejus famulatu perseverare. Ast non multo di miraculi declaratio, non unius vel duorum
upud seput- post transacto dierum circulo, destinavit ad pa- anirmatur testimonio, verum etiam totius popu-
crum: triam redire cum graudio. Cum autem sanus sua qui tunc ad ecclesiaxn confluxerat, manifestis-
li,

subierat, mo^ ita fit contractus, ut antea fuerat : sima declaratio verum esse demonstrat. Hsec et
fit mente perculsus, sui conscius propositi, se pae- multa alia miracula, quae perlong-um est cuncta
C nitet redeundi, pudet facti. Mcerens ac debilis narrare per sing-ula, Dominus noster Jesus Chri- F
iterum remeavit, unde g*audens ac incolumis re- stus dignatus est ibidcm ostendere, quatenus per
cessit. Divina etenim pietas eum sanitati secundo haec miraculorum beneficia, quantffi dig-nitatis

restituit,quara per tanti Viri meritum incessanter,
ut sanaretur, exoravit. Nec opus est morandi ter
remeando ad patriam debilis erficitur, terque pce-
nitens remeando per sancti Viri clementiam sanitati
restituitur. Tandem quoque victus, vult potius
Servus suus apud se haberetur, nobis omnibus
: aperte monstraretur. Qua de re summopere cre-
dendum est, quod possit snis meritis vulnera pec-
catorum sanare, qui totidem modis corjjorum
lang-uores dig-natus est subveniendo medicare :

Domino nostro Jesu Christo, cui est

exulare quam cum suis domi debilis habitare. praestante
Sicque perfruens sospitate, permansit ibidemusque honor et gioria per immortaliasecula seculorum.
ad finem vitae suae. Amen.
puerSancto 11 Nec hoc silendum est, quod quaedam mu-
devotui vaietu- ij
e r in vico, Leona nuncupato, debilem nervis ANNOTATA.
dini eddimr
i

omnino contractis infantem habuit, quem, si sa-

designat antiquum Nor-
a Northumbria hic
naretur, sancti Werenfridi se servitiodare spopoh-
dit. Nec mora, surrexit propere, tetendit ad ec-
thumbrim regnum, quod complectebatur partem
Anglice bene amplam irans Humbram flumen
ad
clesiam perg-ere, secum contractum deferens in-
Boream extensam pars regni illius est hodiernus
brachia filium, ut eum offerret Domino, si-
:
ter
cut promiserat oiferendum. Cum autem concito
Northumbrue.
cursu properaverat, in medio campi parvulus ab De S. Willibrordo, ejusque ex Anglia egres-
b
su pauca diximus in Commentario num.
S,
amplexu matris ad terram deciderat, et consoli-
ubi incertum esse ostendimus, utrum S. Weren-
datis nervorurn compagibus, ilico sauatur divi-
nitus, atque post casum excipitur sanus, qui ad fridus ab initio sit comitatus an deinde se~
eum t

terram ruit antea debiiis. Mater vero g-audens ex- cutus plura de viro hoc egregio dabuntur ad
:

cipit parvulum, et quem prius gemebunda devo- diem 7 Novembris, quo nomen ejus Martyrolo-
gio

NJ
 . ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

105
gio Romano legitur inscriptum.
e Surius cui Ms Lindani consonat
,
* w*™».
Trajectum inferius, seu Ultrajectum intelligi-
c legit ,

-telua. Crediderim designari Velaviam,

tur, cujus primus episcopus fuit S. Willibrordus quw vul-
go de Veluwe, dicitur. Porro Velavia, aut
Urbs ipsa hodieque satis nota est, et caput unius Velu-
li*sfars Gcldrim est satis ampla, qum Rheno
ex Belgii fbederati provinciis. di-
viditur a Betua, extenditurque in
d De Betua, seu Batavorura insula, quam duo Septemtrionem
usque ad mare Austrinum ab ortu
Rheni brachia, Rhenus nimirum, qui circa Dur- Isala ftumine
:

termmatur, ab occasu dominium attinguit

stadium, nunc vulgo Wyck te Duerstede, Lecca, Uttra-
fectinum.
nominari incipit, et Vahalis moliuntur, dictum
iKntistes Ultrajectinus procul
est initio dubio siqnifxca-
u
Commentarii. tur. '

DE S. JOANNE EPISCOPO
TICINI IN LONGOBABDIA

SYLLOGE HISTORICA j s.

De cultu, tempore episcopatus, et gestis.

B
Anno DCCCXJII. icinum, alias Papia, urbs Italix non ignobilis nensis
Cultus Sancti,
ecclesise. Consentit hic Ughetlo, quem et
ac regia olim Longobardorum, ad amnem
tempus cpitco-
;m/tij T
ctos
Ticinum sita, inter
antistites colit S.
varios ecciesix siue san-
Joannem, primum istius
nos sequimur, donec ccrtiora innotescant, in anno
mortis assignando ; at unum agnoscit episcopum,
quem ignoravit Ughellus (de hoc videripotest nota
nominis Ticinensem episcopum, quem perperam editoris, qui UghettiOpus recudit) adeoque Joan-
secundum vocat in notida marginali ad xxvn Au- nem vocat episcopum quadrag-esiraura quartum.
gusti Castellanus. Itlum annuntiat Ferrarius in Cum autem laudatus auctor omnia coltegerit, qute
Catalogo Sanctorum liaUse adxxvu Augusti, no- sparsim habent alii, ejus eiogium pro Actorum
tatque coli eodem die in ecclesia Ticinensi ritu compendio subjungam.
duplici. In Martyrologio Romano ad diem memo- 3 Joannes primus Ticini claris natalibus or- quo pauca
,

ratum breviter ejus memoria celebratur his ver- tus, optimis disciplinis apprime eruditus,
et pra> fjns gtsta brt-
bis : Papiai S. Joannis episcopi. Acta ejus deside- stantis ingenii claritateinsig-nisadditum sibiad epi- viter dctcrt-

rari, observat laudatus Ferrarius, breve tamen buntur.

scopalem Ticinensium sedem aperuit. Factus epi-
ei texit elogium in quo asserit
, trigesimum , scopus nihil sine precibus ag-gredi solitus, facile
fuisse Ticinensem episcopum, ac pr&fuisse di- obtinebat postulata, quibus populi sui saluti con-
ctse ecclesice post Petrum II ad annos viginti, sulebat. Disciplinam ecclesiasticam acerrirae defen-
ac demum obiisse xxvn Augusti tempore Caroli dit, depravatos suse plebis morcs instauravit, viduis
magni et Leonis III Romani Pontipcis, id est, et orphanis pecunia, consilio et opera, ut optimus
initio secidiix.
Secutus est in hac chronotaxi An- pastor et pater, non defuit. Hic caelestibus magis,
tonium Mariam Spetta, qui in Historia de vitis quamhumanis addictus, suorum auribus sempiter-
episcoporum Ticinensium pag 215 et seq.inJ oan-
t na dignam memoria sententiam identidem ing^ere
C ne I eadem affirmat. Viginti quoque episcopatus
bat, Episcopum nominis sui officium non persolvere,
annos S. Joanni attribuit Stephanus Breventa- nisi tum spiritualium tum temporalium curam ge-
nus in Historia urbis Ticinensis fol. 49. Consonat reret non tamen ob spiritualium contemplationera g
;

Jacobus Gualla in Historia patriee suee pag 26 . omittenda temporalia. Addebat, multum sibi pen-
ita scrjbens: Sepelitur denique antistes ipse, Vir saudum, quam grave esset onus episcopale, de quo
eximia virtutc venerandus, anno sui pontificatus vi- in tremendo Dei judicio ipse districtam esset reddi-
gesimo, ea in basilica magno honore ab universo turus rationem.
Ticinensi populo. 4 Quare ex his m mortu
We detgna. dictis S. Episcopum ad
patet,
^iannu»
2 Quantam huic chronologice fidem debeamus, munus suum persolvendum aliorum adhortationi- temput, et ie-

mr 'i*. n elo diffcite est determinare. Certe Ugheltus tom. i jhtttura refe-
bus nullum reliquisse locum, sed in aliis erudien-
Ihn. runtur.
ItalitesacrseincatalogoepiscoporumPapiensium dis eum non modo verbis , sed re ipsa eg-reg'ie
col. 1084. S. Joannem inter eos
statuit quadragesi- optimi pastoris praestitisse partes. Cum vero tluo-
mum tertium, atque episcopatus initium et finem decim annos Ticinensem ecclesiam auctoritate
memorat hoc modo: S. Joannes 1 hunc (Petrum II) doctrina, exemplo, ac pervig^ili cura sanctissime
secutus est anno dccci. Decessit autem ncccxm,
administrasset, g-loriosus tandem migravitad Chri-
die xxvn mensis Aug-usti,
qua ipsa die ejusdem fe- stum sexto Kalendas Septembris anno octingen-
stum celebratur Papiaj. Ex quibus necesse est
, tesimo decimo tertio, et sepultus fuit in summo
Joannem duodecim tantum annis ecclesix prse- templo in ara ad dexteram, ubi erat altare majus.
fuisse. Porroex omnibus his scriptoribus
elogium Sancti reliquias in eadem adhue eede sacra re-
concinnavit Joannes Baptista de Gasparis, quod nerationi esse, testatur ante taudatus Gualla foi.
mseruit Breviario sanctorum episcoporum Tici- 22 verso.
Augusti Tomns VI. 18 DE
 , ,:

!0f
ACTA SANCTORUM.

DE S. GEBHARDO VEL GEBEHARDO

EPISC. ETCONF

CONSTANTLE IN SUEVIA
j. p.
COMMENTARIUS IPIfcJEVIlJS

§ I. Illustre Sancti genus, parentes, ac fratres.

An. cmxcv vel "tonstantia, vulgo Constantz urbs Germanide aures * ejus sanctitatem sentirent
, , ac de ejus ma- t.
avei
cMxr.vi.
in Sueviee Circulo, atque in ipso Retvetiee nu cibum caperent et cum satietate abirent
A sorore regia
Francorum
f; conftnio, ad lacum Conslantiensem seu Acro- alise
,

denuo saturatas venirent. Item uno die dilu-

h imperaiorii nium sita, et a celebrato in eadem concilio admo- culo, ad ostium ejus cubilis cerva e sylva veniens
Romani dum nota, annua sanctissimi sui Prsesulis memo- pede pulsavit cumque ostiarius aperiret, et vi-
:

B ria nobilitatur hodierna die. De illustrissimis

deret bestiam astare, ostiumque pulsasse renun-
Viri natalibus Chronicon Constantiense de quo f
tiaret; Eia, inquit ad servum sequere eam
, E ,

infra, heec scribit, apag. 643, quse in gratiam le- et vide, quid forte velit. Ille nil moratus, se-
si

ctoris a mendis purgavimus Hic generosus et ve- : cutus est praecedentem. Quae in sylvam eum du-
nerabilis Antistes meretur, ut nobilissimam gene- partum suum ostendit in compede hse-
xit, et ei
ris sui propaginem edicamus, eam ex Annalibus rentem pede et stans capite demisso
, aurium ,

monasterii Petri domus quod ipse (ut subjicie- ,

motu quasi rogare coepit. Ille confestim dum ,

tur ) fundavit et dotavit, excerpere et colligere pedem hinnulo de compede solvit , illacum ca-
potui , illam quoque ita scire convenit. In Gal- talo laeta in sylvam abiit, servusque ad Dominum
lia Togata vir siquidem erat nobilissimus , cui rediit, atque ei, quffi gesta sunt, nuntiavit. Ta-
Francorum rex ( qui et Romanorum imperator libus et his similibus cum hoc venerabili viro
exstitit sororem matrimonio copulavit. Ex qua
) Deus quasi joculabatur: quia , Jocundus homo ,

duos genuit filios, qui ambo, ut genere, ita et qui miseretur in Domino , non commovebitur in
animi virtute facti sunt clarissimi hique cum ado- ; setemum.
levissent, et rebus opulenti viribus atque armis , 4 Ex his perspicuum est, a dicti Chronici au-
nonnuttx

essent acerrimi, contigit, ut inimicitia? venenum ctore illustrissimam S. Gebehardi nobilitatem re-
inter regem provincise ipsius, et ipsos irreperet, ferriad sororem augustissimi inoccidente impe-
eorumque prsecordia in tantum inriceret, ut nulla- ratoris. Minus scivit, vel minus credidit Felix
tenus antea cohiberi potuerit, neque * regem manus Manilius (e quo ejusdem Sancti Vitam dabimus)
f. donec
gladii vita privaret. uti suspicor quia generis ipsius claritudinem
;

C % Rege interempto
igitur timentes hi duo , paucis dumtaxat perstringens, nobilissima, in-
sancti Au/iii comprovincialium suorum conspirationem,adavuu- quit Alamannorem stirpe, patrevidelicet Uzone vel
t

Pmufu ma- culum suum imperatorem augustum se contule- Huozone nomine, Rhetianorum coraite exstitit oriun-
jorea oriomft»
run + a tq* ue a b e odem gratanter accepti,
r in Ale- dus. Chronicon itaque Constantiense egregie me-
ducere memo- ,

rnntur mauma habitationes acceperunt Joca quam , ruit de przeclarissimo Viri stemmate, modo tam
plurima et sicut multa
, ita et optima: dedit , vera sint, quam splendida quee refert. Sed pri- t

quippe eis Potamum et Brigantiura, Uberlingen * mo, xtas istius auctoris tam recens in compara-
*
iti Sueviit et Buechorn * Achihusen *, Turingen atque
, tione tam antiqui stemmatis, quod refert, parum
* ibidevi.
lleisteragew Winterthur, cum omnibus appen-
, habet auctoritatis nam finit suum Chronicon
:

Al. Uutrliorn
*
diciis eorum Curien. Retia
: et in Mesauch ,
et Manitius, seu alter potius, qui illud postea auxit,
/'. olschau
acn : ibidem, alia multa, quae temporis vetustate, memoria de- ad annum 1607, ut videre est in titulo eidemprm-
fixo. Secundo, nec imperatoris, nec sororis
leta sunt. Talibusergo ab imperatore donis dita- cjus,

ti, cum ea adiissent, et suo juri mancipassent nec regis interempti nomen exprimit. Si tamen
viris suis nobilibus, qui secum venerant, ex eis ad tempus attendas, videtur respicere ad fami-
dona largiti sunt. Et alii quidem dederunt Turin- liam Caroli magni, vel aliorum, qui e natione
gen, alteri Uberlingen alii vero Buechorn qui, ,
Francorum seculo uono imperium Occidentis
et postea cum eis amuitate conjuncti sunt. Postea- tenuerunt. Jacobus Basnage heterodoxus in The-
quam igitur Gallorum furor, qui contra hos duos sauro monumentorum, sive lectionibus antiquis
germanos ob regis sui necem exarserat, sopitus es- * Henrici Canisii, quas recudit, tom. 4, pag. 820
set, propiuqui et amici eorum mittentes, ut ad pa- observat ista in rem nostram Habetur genealo- :

triam suam redirent rogaverunt. Quorum unus ma- gia Gebhardi in Constantiensi Chronico a magno
gnis devictus precibus, in patriam rediit. Alter vero quodam uobilissimoque Gallo, qui filiam regis Fran-
Udalricus nomine in Alemannia remansit. Et omnia, corum, cujus tamennomen nou iegitur, duxerat, de-
* I. uro sc quae ab imperatore data erant, retinuit per se * et ducta. ",H/'C'
Sand*

posteris ejus. Nos itaque genealogiam istam tam obscure

5 nc*

Imidolur ejui 3 Ex hujus

itaque semine genitus est Utzo pius positam ad sua principia revocare supersedemus t
rU /J0fl0'<

pa"> » piettnt: et venorabilis comes, qui apud Brigantium habi- cum idpropius ad genealogos quam ad hagiogra-
tabat loco , qui adhuc ruinas ostendit habitatio- phos spectet sed referimus quse de ilta sunt dicta;
:

nis antiqu». Hic Utzo ut incidens non omitta-

(
non vero, an et quomodo dici debuerint, discuti-
mus ) tantse factus fuit pietatis et meriti, ut et mus. Tertio, qu<e hujus genealogm sinceritati de-
rogant,
 ,: ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

107
rogant, vide inferius num. 9. Nec vero etiam vi- nuit Adelbcrtum nomine, qui cum beato Leone
detur opertv pretium locorum omnium, qucc su- Papa in Apuliam transiit, ibique pro
,
J.P.
Pe- causa S.
perius nominabantur, situm distincte enucteare. tri contra Nortmannos
qui Apuliam invaserant
\

Sufficiant ista Gallia Togata, pars Gallise Cis-

:
pugnansoccubuit: ejusque filia erat Adelhaidis,
alpinffi Caesari et Plinio , a Placentia Anconam quam comes Hartmannus senior de Dilinga in ma-
usque protensa terminos faciant)
( licet alii alios trimonium accepit qua^ ei Ilartmannum peperit ,
in qua JSmilia
, et pars Umbriie in ora Seno- , juniorem, et Adelbertum et Udalricum qui ,
num Adriatico mari exposita etc. Potamum,
,
apud Constan. episcopus factus est, filiasque tres,
,

Bodmen castrum Germanise in Suevia ad la-

, ,
quarum una in sactimoniali habitu commorata
cum Potamicum ab eo dictum 4 milliaribus . . , est ;
alia vero Udalricum comitem in Gamertiu-
Germanicis a Constantia in Aretos. Est autem gen genuit, et Adelbertum comitem in Achalm.
Brigantium , oppidum Rhsetiae Ptolomreo Bri- ,
Hasc ibi quibus nonnullas subjicimus observatio-
;

gantia Antonino hodie Bregentz oppidum Ger- , ,

nes.
manice in Suevia, comitatus cognominis caput, S DeWmtert\mv& consulipotest Thesaurus
geo- hieetian
ad lacum etiam Brigantinum, ubi reoipit fluvium graphicus Ortelii ad vocem Vitodorum. Ad qitam
parvurn Brcgentz. Has locorum descriptiones ac- etiam vocem Baudrandus Vitodurum inquit ,
,
cepimus e Baudrando. Mirabilia vero prorsus oppidum Galliffi Lugdunensis in Helvetiis, et in
sunt, et majoris auctoritatis indiga qua narrat , Tigurino pago Antonino nunc Widterthur, op- ,

prsedictum Chroniconde Uzonis sanctitatc ab ani- pidum Helvetise in Tigurino pago etiamnum,
,
malibus percepta, eorumquetestimonioquasicom- ad amnem Eulach teste Scudo prope Kibur- , ,

probata. Veniamus jam ad ea, quee inter S. Gebe- gumcastrum, 3 milliaribus Germanicis a Tiguro
hardum ac fratres ejus transacta memorantur, distans in ortum Constantiam versus 6. De B. ,

6 Privdictus biographus apud nos infra cap. 8, Leone quefh Adelbertus Lutfridi filius, san- „ ,
,

Qhm $pectan( libri i scribit dedivisa inter Sanctum ac fratrem ctique Pr&sidis nostri ex fratrenepos, comitatus
adtjutfratrct} ejus hereditate paterna, occasionem nobis sugge- in Apidiam dicebatur in causa S. Petri vide di- ,

rens agendi de tribusipsius fratribus, hereditate- cta apud nos in S. Leone IX Romano Pontifice ad
que divisa, quse in citato Chronico Constantiensi diem ix Aprilis, ubi res ejus gestas illustravimus
pag. 644 alio modo narratur accidisse quam Vi- , pag. 642 et sequentibus. Conveniunt tempora et
tse auctor referat Ergo Utzo comes quatuor ge- : nam natus ibidem affirmatur S. Leo anno 1002,
nuit filios, unum Ulricum nomine alterum Mar- , mortuus anno 1054. Pagius in Critica Baronia-
quardum Lutfridum tertium , quartum vero to-
, naadannum 1041 num. 4 scribit de Normannis
tius generis decus Gebehardum. Defunctis dein- Aputia potitis ad annum vero 1053 num. 5;

de parentibus cum fratres quatuor intersehere- de belto Normannico quod S. Leoni infaustum ,

ditatem dividere vellent , unus eorum , Lutfri- fuit.

dus nomine , cum deses esset et imbellis, csete- 9 De Udalrico vel Ulrico , episcopo Constan- cxplicantur.
risque despicabilior, verens ne forte propter igna- , tiensi , in superiore genealogica serie nominato,
viam suam a fratribus in divisione contemnere- tractat Chonicon Constantiense pag. 567, inter
tur, secum tractare coepit, qua arte eos circum- alia de illo indicans ,
quod de S. Udalrici , epi-
veniret, ut sibi hereditatis partem non negarent. scopi Augustaui, cujus Acta illustravimus ad diem
Multa igitur secum volvens et ad ultimum sibi, , iv Julii, sanguine fuerit, et sepultus apud Con-
suisque posteris consilium experiens, sic unum e stantienses anno Domini mcxxvii. De aliis perso-
fratribus suis, aliis ignorantibus, affatus est modo serie genealogica expressis con-
nis in dicta
Scis, inquiens frater, scis , quod ego fratribus
, sute idem Chronicum in tabuta utcumquc collecta
meisimpar, nequaquam sseculi negotiis idoneus familiiB S. Gebhardi pag. 617 et in alia de ;

appareo sed si meis consensum proebueris consi-

; parte veteris Kyburgensium familiaspag. 66 in 1 :

liis, non modicum commodum tibi tuisque po- hac autem tabuta qu<v uti ad eamdem nota- , ,

steris praestabis. Te nempe pras fratribus caeteris tur multis locis correctionem postulat ponitur
, ,

diligo meis, tecumque habitare desidero; et ideo, S. Ulricus episcopus Constantiensis non Hart-
cum ad divisiones bonorum deventum fuerit manni II seu senioris et Adelheidw fllim Adel- ,

omni uisu satage ut in meam partem cadat Win- , berti, neptis Lipfridi vel Luthfridi, prout ibidem
terthura cum appcndiciis suis : sciasque procul du- additur, filius sed Hugwaldi comitis in Ditlin-
,

bio quin , si haec in meam devenerit proprieta- gen. Verum hsecet alia, adgenealogicam seriem,
tem ,
quod tibi eam sum traditurus, et ipse te- quam ex Chronico Constantiensi retulimus, atti-
cum deinceps ,
quemadmodum jusseris , ero per- nentia, ad curiosos genealogicarum rerum inve-
mansurus. stigatores amandamus, ad atia, quse fori nostri
"C divimm 7 In hoc ergo , tuae consule utilitati : obtem- sunt, progressuri.
ki-titiatem.
perare stude voluntati, pariterque fratri secundo.
Sic clam locutus est et tertio , singulis credenti-
bus, quod haec sui araore loqueretur , omnesque
hac spe promptos ad suse voluntatis reddidit effe- § II. Pia Sancti educatio ; an fuerit
ctum. Itaque cum ad divisiouem ventum esset
monachus episcopatus monaste- ; ;

[et] unicuique sua sors caderet , festinabantsin-

guli Lutfridi adimplere petitionem ignorantes sin- , rium Petershusianum ab eo con-
guli, quod unicuique eorum aequalia promisisset :

et quia omnium par erat voluntas , facile est ad

ditum ; miracula.
effectum perductum , quod omnes uno animo vo-
luerunt. Et Lutfrido Winterthura cum omnibus ,

suis confirmaverunt. At ille merito laetabundus si- quo Sanctus lucem prodiit mo-
bi tradita adiens egregia praedia, juri suo manci-
Dedo,miroejusdemque ,

pueritia, ac pia cducatio-

in ,
\fO-e* fj»$

pavituniversa, talique fratres fefellit astutia , at- ne scribit Felix Manilius tib.
i, cap.i, num. 4>
que agriculturaa operam dedit, et multa peculia et 5
nostrcvdivisionis,qua?>iposthaccitabimus. In
congregavit acceptaque uxore, , ex ea filium ge- compendio Vitx ac miracidorum , anno 1730 Bri-
( gantii
 )

^08 BE S. GEBHARDO VEL GEBEHARDO EP ET CONF.

gantii Gemianice excuso, ac deinde in usum no- 13 Bucetinus miro modo ad Constantiensem D
J. K strum latinitate donato, indicatur in lucempro- cathedram electum refert, ipsa Virgine Deipara *>«opa(„j
diise in loco cui nomen Pfannenberg prope
,
, dignitati eidem suffragante: Fuit, inquit, Geb- ^fa* Dn.
para:
Brigantium sito, anno Christi Servatoris cmxlix, hanlus admirabili Matri virginura Virgini , prae- ,

die vn Augusti. Ibidem de ipsius jucentute fru- cipua dcvotione addictissimus quae ipsum mox :

ctuosetransacta traduntur sequeutia: Junior Geb- a morte Gaminolphi cpiscopi suse eeclesiae ipsa ,

hardus, grandiusculus factus, a domino parente suo pontificem elegerit visa ipsi in soporem resoluto
,

Constantiam missus, domiuis Canonicis cathedra- lig-nea sua in choro imagine lituum pontificalem
libus istius civitatis tum in literarum tum in vir- , porrigerc cum hoc mandato Dominicum gregem :

tutum studio iustituendus tradebatur. Nec sine pasceret eique pascua vit» aeternae demonstra-
,

fructu. Cum in prima sua Betate non obscura fu- ret. Pro cujus facti veritate desideraremus me-
turse doctrinse , et sanctitatis suae indicia praibc- lioris antiquiorisque notee testimonium nisi ex- ;

ret. Erat enim studiorum amans humilis, mo- , staret apud Manilium num. 1 , et aliunde nobis
rigerus, et jam tum ob morum suavitatem carus iltud non redderclur suspectum atque adeorem ;

omnibus unde factum est, ut juvenilis ejus,

: relinquimus in sua possessione. Interea ecce tibi,
sed moribus virilistetas oinnes in admirationem ,
lector, alia quie ad elucidandum Veri sanctissi-
,

et amorem laude juventutis ipsius

raperet : ita ut, mi episcopatum faciunt.
longe lateque diffusa , ipse magno in houore ac 14 De anno inchoatse istius dignitatis non con- huncqwmdo
veneratione habitus fuerit , et in numerum Ca- venit inter auctores. Manilius nullum mo v*Sn- num. G
u§i
nonicorum cathedralium adscitus. Hoc uitimum signat. In Compendio Viteereeentioris Germanicde
videtur conftrmari exdonatione ejus inferius pro- dicitur electus Sanctus anno Christi 080. Hcpi-
ducenda in qua dicit Ego Gebhart S. Coustan.
, ; dannus, ccenobila S. Gatli, in Annalibus brevi-
ecclesiae frater. bus rerum in Alamannia gestarum sic scribit ad E
B 11 Plurimum enimvero ad formandam piissi- annum 9S5 Kebehardus episcopus eificitur. At
:

•d pielalem mi Juvenis in virtute viUeque integritate institu- prceferenda videtur sententia Hermanni contra-
informttti $ub cti, qui S. Gebehardi pontificatum sexannisprsr-
tioncmcontulitS.ConradusepiscopusConstantien-
S. Conrndoep.
sis, teste Manilio num. 5 citato Cum autem : ,
vertit, /uvc scribens apud Henricum Canisium
Comtanlienni
inquit, puerilia transcendisset jura, etjuvenilem tomo i Antiquarum tectionum pag. 573 cmiaxix :

vitam attigisset , Dei ccepit frequentare contu- Constantiie Germcnolfus episcopus obiit eique ;

bernia , et praecipue beati ac Deo digni sacerdo- Gebehardus nobilis ct venerabilis praesul succe-
Conradi Constantiensis episcopi, cujus etiam dens, 1G annis ecclesiam rexit qui basilicam
tis ,

familiarissimuspedissequus extitit ut videlicet iu ;

sancti Greg*orii in ripa Ehcni, abbatiamque stiis

ejus probitate disceret, quid adhuc in ejus mori- ex prsediis construxit jam dicitur Petri domus. :

bus emendandum foret. Quantam vero jam tum Heec iemporis notatio confirmari poterit exiis,
sanctissimus Juvenisapud laudatumprvesulem de quas inferius referemus de annis sedis ipsius ac
se concitarit exspectationen, conficitur e vaticinio mortis. Ex his aequitv.r ut Gebehardus noster ,

S.Conradi,quo eum adinfulasConstantiensesad- cum duobus aliis stjnonymisejusdem sedis episco-

movendumpost alium preenuntiavit. Factum nar- pis confundi nonpossit non cum primo, qui uno :

rat Mjiniliusnum §\etconfirmaturexVitaS.Con~ secuto illum pr&cessit, et de quo Chronicon Con-

radiapudSuriumvutgataaddiemxwiNovembris, stantiense pag. 684 hxc scribit Gebhardus hujus :

nominis primus viguit circa annos Doini-

quo nobis agendum de illo erit cum Martyrotogio . . , . .

Romano.IncollectaneisMss.,qiucdeistoSanctopro ni dccclxxxv non cum tertio, qui Sancto nostro

:

dicto mox die asservamus, vaticinium illud etiam posterior fuit uno fere integro seculo nam, sicut :

extenditur ad. duos quibus idem antistes dictas ,

ibidem pag. 66G dicitur anno Domini miaxxv ,

infulas prxdixerit , nimirumad Gaminotphum, episcopus creatur. Prwsul itaquenoster inter duos
qui proxime ipsi in episcopatu successit, et ad hosce synonymos fuit medius, et hujus nominis
Gebehardum qui mediate. Textum non tran-
,
secundus, qualis nuncupatur in privilegio Joan-
nis Papse apud Manilium in Vita num. 12
in
scribimus, cum
quia noslatet,qua , fide nitatur
xxvi
:

ilta extensio tum quia parum facit in rem no-

,
citato autem mox Chronico pag. MSponitur

stram, magis utique pertinens ad S. Conradum. episcopus Constau.

15 Basnagius itaque antea memoratus recen- cur» *.V'iO"V
nn vti* >""imi 12 Quseres , an sanctus Episcopus noster pro- »10 H0H C»"'
iioris scriptoris mendum merito castigat
pag. 821
tticie inttitu* fessus fuerit vitde monasticee institidum. Affirmat dum '""
4um profenu* hisce verbis Cave ne in in errorem imping-as,
Bucelinus in Menologio Benedictino ad diem xxvn
:

Morerium pervolvens occurrit tibi Gebhardus

Augusti Eo inquit , magistro ( S. Conrado
: ,

primus Constantiensis episcopus. Typographi

in-
tantum profecit, ut sacro in monachorum col-
plurimi
curia cubat hic locus in mendo
quippe
legio facile princeps pietate haberetur. Menardus :

Gebhar-
in Martyrologio Benedictino ad eumdem diem in jam fuerant episcopi Coustantienses ante
dicitur primus, ut a Geb-
notida marginali dubitare se indicat deillare, dum sed procul dubio
:

Cujus autem Geb-

dicens Non tamen est adeo certum , an fuerit hardo secundo distingueretur.
:
aperte colhgitur ex
monachus. Apud Wionem in notis citatur Bel- hardioccasione hxc scribat,
ibidem pncmittit Fuit alius Gebhar-
forcstius in sua Cosmographia in civitatis Con- his, qux :

toto seculo recentior

dus Constantiensis praesul
:
,

stantiensis descriptione monacho S. Galli qui ex

,
electio in fine Chronici Constanticn-
sedem assumptum nar- le«*itur ejus
( apud Helcotoa) ad eam
l«l*c»l'
ille etiam in narratioue Udaschalci* l L
Actis Sanctorum Ordinis si^ ludicatur
rat. Sed Mabillonius in adfuitque concilio
tanquam Pontificis legatus ,
S. Benedicti tomo 5, pag. 840, facta mentione
Wastalleusi ibique Hermannum Aug*ustensem
de abbatia, quse Petri domus dicitur, a S. Gebe-
,

,artepru-
episcopum, imperatoris partes tuentem
hardo constructa monachatum ipsius rejicit his hoc epi-
dentiquc consilio libcravit. Meminit de
,

verbis Et hanc quidem causam esse puto ,

quod
.-

Henricum Cani-
Gebehardus in Fastos nostros relatus sit, nempe scopo Udalscalci Naratio apud
pag 9A$,et
ob coustvuctionem abbatite Ordinis nostri. Nam sium tomo 2 Antiquarum lectionum .

in recenti earumdem ediiione quam Basnagius

in tota ejus Vita nihil dc monastica ipsius profcs-
,

vulgavit, tomo 3 parte 2, pag. 7. Observai

sionc legitur, neque apud alios idoneos auctores. mo }
 :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 109

A mo, et collige e snpra dictis, hic agi de Gebhar- bus constat. Itlud itaque hac occasione narran~ *uctom
do quem tertium dicebamus. Secundo ante
, , dumetiam hic censuimus, relicta tamen rei fide J '
P "

hunc non inventos a nobis esse plurlmos Constan- penes auctorem. Factum Audi Cum jam seditic : i
-

tiensis caihedrm prxsutes; sed duos dumtaxat, ut tum templum variis picturis ornandum esset, quo
modo privmishnus. Tertio, inepte prorsusmihi tempore sanctus Gebhardus ob negotia episcopalia
videtur Basnagius pronuntiare, duni vutt, Geb- domo aberat infidi pictores optimos , pretiosis-
,

hurduni hujus nominis tertiumfde hocenim agit) siraosque colorcs furati sunt , eosque in proxima
cffct primuxn, ut a Gebhardo seoundo distingue- sylva defossos absconderunt. Doraum autem re-
retur nam primo suum antea tocum jam dedi-
: verso sancto Episcopo eonquerebantur pictores
,

mus. se ob defectura colorum opus suura perticere non

oitoimpcra- 10 Non mediocrem vero approbationis ac gra- posse , indeque laborem suum plurimum pati.
torfavet tulationis in S. Gebhardi electione partem habuit II;ec audiens Vir sanctus tantisper silebat, pau-
sancto,qu
divmouem
Otto II imnerator.
>
ouandoei baculum cum non-
» S * loque post aiebat Si quid vobis desit, opus est, :

, m

toyriitatii
tincah annulo direxit, priEcipiens, ut cura oviiun ut illud vobis procurem. Me itaque comitamini :

urget. subjectionc Gebhardo omnes obedirent eum- , forte Deus bonitate sua solita providebit nobis de
qne sibi dalum a Domino pontificem gaudereut, iis ,
quse desideratis , ut opus inceptum perfici
teste Manilio biograpJtonum. 7; qui nxtm. 8 eum- possit. Eos sine alio quoquam duce ad
locum illura
demlaudata virtutibus vero pastoris dignis, ad- perducit, in quo furto ablatos coloressub terram ab-
jungens illis piam vim, qua fy^atressuos coegit vel sconderant.
invitos ad dividenda m sequa lance parentum he- 19 Ibi peduin suura terrffl infigit , dicens : inejus&em
reditatem, cujus partem mxtnifice impendit in Ilis terram effodite, et vidcte, an aliquid rcpc-
condendo Petershitsiano monasterio admodum in- riatis. 1111vero male sibi conscii ac perterriti ,

signi de quo tractat idem Manilius a num. 9,

: terram fodiebant , sed inviti absconditosquc a ,

V> quodque nos variis documentis iliustrare conabi- se colores reperiebant. IlicSanctus blando vultu E
mar, acturi etiamde reditibus acfundis, quibus ad eos : Abitc raodo, filii mei diiecti , et colo-
ecclesim cathedrali egregie prospexit. Porro jdu- ribus istis , quos ostendit nobis Dominus in- ,

ribus jam narratasunt § i ex Chronographo Con- ceptum opus diligcntius perficite. IHi autem hoc
stantiensi, qu&inbonorumpaternormn divisione ac pudore suffusi ad opus suum
facto perterriti ,

contigentnt. Hanc non recte arrodit Basnagius, rcdibant quodquc mirandum magis raox eo-
: ,

ut dicetur in Annotatis ad caput i ViLv lib f. dem loco exortus cst fons usque in hodicrnum
Nunc accipe, tector, observationes quasdam de diem limpidissimam aquam subministrans. Quod
memorati monasterii tcdifxcatione. secundum erat prodigium. Sed necdum hic finis
Wwwertf 17 Anno inquit Manilius num. 9
,
Domi- , prodigiosK hujus rei exitus tertiuni etiam acces- :

Petershuiiam
sit rairaculum. Postridie itaque, cum sanctus Prae-
tonditt tnnvus ...
n j ca; l nC amationis

"°> episcopatus autem tui quarto, undecimo ve-

nonfirentesimo octogesirao ter-
. -
sul mensae accumbcret, ct pietores operisuova-
uciitut:
rO imperatoris Ottonis secundi, prsedicti mona- carent , simul omncs corruebant examinesque ,

sterii domum.. construere coepit, non post diem jacebant instar mortuorum, vel tactorum apoplexia.
utique vu Decembris ejusdem anni nam, uti : Id sancto Gcbhardo etiamnum prandeuti magno tu-
habet Labbeus in Compendio Chronologico, tunc multu nuntiabatur.
obiit Otto post annos decem, menses septem, ac 20 Ipse vero imperterrito ac sereno animo xdi/icaUone

dies duos imperii a morte patris ejus. Pagius ad respondebat Sinitc eos oportet, ut aliquan- vatrata:
:
.-

istum annum num. 5 auctores in die mortis con- tnm luant quod in rebus ad Sanctos spectanti-
,

ciliet, obiisse illum ponit nocte inter vi et vn bus peccarunt. Ipse autem sine ulteriori animi
Idus Decembris , id est inter diem vii et viii ,
motu manebat ad mensara douec prandium fi- ,

ejitsdem mensis. Sed tantilLv minutios nos morari nitum esset. Deinde Isstua surgebat a mensa, et
non debent. Ampliores de hoc ccenobio notitias in- ascendens pegma in quo pictores quasi mortui ,

C tellige ex Bruschio de Monasteriis Germanix a jacebant, baculo suo quem manibus gestabat p , ,

fol. 9S verso centurise primx Petri domus vel .-

illos tangebat dicens: Quod porstrati et otiosi
, ,

Pctcrshusium ccenobium Benedictini instituti mo- hic jaccatis , ob hoc nullum vobis solvam sala-
nachorum amplissimum, e regione Constautiensis rium surgite, et laborate. Ad hanc vocem mdx
:

urbis in Sueyis cis Ehenanum pontem
tra videlicet Rheni e lacu
tura. Fundatum
dotatum est munificentissime
ct
anno Christi cmlxxx pro monachis e Cella Men-
radi accitis a S. Gebhardo episcopo Constantien-
si , Brigantino et Zaeringeusi, qui tem-
coraitc
plum hujus coeuobii inccepit constrnere anno
CMLxxxiiij positis ad quatuor templi angulos in fun-
damenta quatuor aurcis Khenensibus. Absolutum
est templuni illud, et .ab ipso fundatore Episco-
po, beato Gregorio Papye dedicatum et consecra-
tum anno Domini cmxcii , quinta Calendarum
Novembrium Fuit hoc mouasterium olim adco
. .
opulentum, ut octoginta aleret monachos una cum
abbate. Uxc ille, subdens deinde hujus monasterii
abbates. Etymon autem ejusdem templi refert
Manilius num. n.
Fodwjia
13 Quarn vero grata esset Deo illius structu-
ra, patuit e miraculo, quod ab eodem biographo
narratxti num. 10. Compendium Vitee novx Ger-
manice excusum refert aliud miraculitm, seu
, in dex- capita sua erigebant, sani, vegetique surgebant,
Acronio prodeuntis si- et laborare incipiebant, acsi nihil quidquam ipsis
accidisset mali. Habes, lector, miracula hic tria
quatiacumque, majoris cerie apud nos splendoris,
quam auctoritatis, quia idonei ad faciendam de-
bitam fidem auctoris testificatione destitiUa.
%\ At de monasterio Petershusiano alia nobis tttiquiiRo-
dicenda supersunt. Quippe Priesul sanctus Ro- ma*odelaw
mam profectus, ejusdemque ccenobii bono atque
incolumitati pro futuris temporibus sedido inten-
tus, privilegiurn libertatis a Joanne PP. XV im-
petravit, quod datUm notatur anno iv ejusdem
Summi Pontiftcis, incidente in annum Chnsti
9S9. Profertur a Manilio num. 12 et sequentibus.
Biographus idem num. n egerat de multiplicibus
et magnificisSanctorum reliquiis, quibus
sape di-
ctam ecclesiam cumulavit Vir sanctus. Intcrquas
etiam brachium, prout addit, sancti Philippi Apo-
sibi cum aliis pluri-
stoli ab Ottone III imperatore
miscondonatum, suramo studio ibidem collocavit.
Addiem Maiipag. n de brachiis istius Apostoli,
i

Irijdex jjolius, quia ex totidem rebus mirabiti- aum alibi locorum esse scribuntitr ibidem; actum
*
est
 ,

110 DE S. GEBIIARDO VEL GEBKHARDO EP. ET CONF.

*tltTORt est qurn conciliari sirnid possunt cum brachio
: segisus, Senonensis archiepiscopus, caput illud D
JP. Petershusiensi, si dicamus, quod vel intelligenda acceperat a Joanne PP. VIII, sicut testatur Cla-
sitpars brachiiprototo, vel alterius Sancti syno- riusin Chronico sancti Petri Vivi, tom. % Spici-
nymi, sub nomine S. Philippi Apostoli asservata legii Acheriani pag. 716 prioris editionis, ubi

apud dictos Petershusienses. sunt ista Postulavit autem idem Ansegisus a

:

prtmi niona- 22 Ad iUud,quoddicebat Bruschius paulto an- Joanne Papa dari sibi reliquiasPontificum atque
chi unde iltnc Doctorum Gregorii atque Leonis quod et irape-
te de monachis e Cella Menardi, uii eum vocat , ,
acctti.
accitis ad incotlendumssepedictumPetershusia- travit... Dedit autem ei Joaunes PP. caput beati

nummonasterium^adderebrevemjuvatnotitiam Greg*orii Papa? universalis, filii Gordiani, plumbo

istius Cetlce ex eodem auctore fol. 74 verso Coe- * inclusum, et brachium sancti Leonis Papas et Do-
nobium Ordinis divi Benedicti celeberrimum, et ctoris

opulentissimum in quod antiquitus principes

. . ,
24 Suscipiens autem hoc munus idem Ansegi- w poniiltrc
tantum, comites ac baroncs summo loco nati accipi sus detulit Senoues inbasilicam sancti Petri, quod cetuent Pttfr.
lAurirjf»;
solebant non procul a Tiguro (Retvetide urbe, in-
:
usque in hodiernum diem illic cum mag'no hono- mopno ttd
c( ioI.

colis Zurich) in Sylii fluvioli vicinia situm. An- re servatur. Quid, quod hoc idem caput annis venda difficut-

no Christi dccclx ccepit, tcmporibus Ludovici se- centum post obitum S. Gebehardi in monasterio tas:

cundi, Rom. imp., sedificante sibi illic sacellum S. Petri Vivi ad solennem honorem fuerit eve-

et cellulam S. Bertholdi illustris co-

Meginrado ,
ctum, sicut memorive prodidit laudatus Clarius
mitis aSulgow ad Danubium habitantis imprimis chronographus ad annum 1095, scribens ista :

relig-ioso filio, qui monachus antea, et monachorum

Item hac anno, jubente donno Richerio archiepi-
scopo, in monasterio sancti Petri Vivi factus est
psedag-ogus, amplissimo ccenobii divitis Augirereli-
conventus solemnis, et sacratissimum caput bea-
cto monasterio, in hujus loci tenebrosissimam ere-
tissimi Gregorii Doctoris quod erat repositum
vj mum relig'ioniserg-0 conccssit etc. De S. Meinrado, ,

martyre actum est in quodam scriniolo una cum osse de corpore I

sive Meginrado eremita et
,

saucti patris nostri Bcnedicti abbatis, palam omni-

apudnos die xxi Januarii,pag.^6\etsequenti-
bus, dictumque est , monasterium illud etiam ap-
pellari Eremum Deiparae, vulg-o Einsidlen, quod
xdtimum vocabutum lingua Germanica etiam in-
dicatur apud Bruschium citatum. De hoc camobio
meminerunt variis locis Annales Benedictini a
Mabillonio editi tomo 3, e quo evocati suntaS.
Gebehardo monachi, qui prima novi ccenobii Pe-
tershusiani exordiaformarent.Verum nonpat^va
hic se offert difflcuttas de capite S. Gregorii Ma-
gni, ut Petershusiani volunt, quodidem Sanctus
Romaadillos detulerit. Rem examinabimus pa-
ragrapho proximo.
% III. An caput
Magni ad Petershusienses a
Gebehardo delatum
bus ostensum, et exinde in vi Kal. Maii, ut solemni-
Quid
terhaec dies in monasterio agatur, stabiliturn.
ptura? Vide, quie dehoc capite jam pridem apud
nos dicta sunt ad diem xn Martiipag. 128 et 129,
ubileges, ejusdem capitis visitationem anno 1333
et anno 1 139; et 1459 in nova capsa depositionem.
Petershusianis itaque incumbit probare, quod ca~
put asservent S. Gregorii Magni, vel admittere
propositionem disjunctivam supra datam de bra-
chio S. Philippi Ap>ostoli. An vero caput totum
sibivindicent, etanillud integrum habeant prx-
dicti monachi S. Petri Vivi, nos latet, qui neu-
trum vidimus. Jam vero cum nec Manilius, ut
jam notavimus, nec Chronicon Constantiense, uti
moxvidebimus, dicant, cujus Pontificis Gregorii
S. Gregorii caputad Petershusianos delatum sit; cur ad eos
nonfuerit delatum caputS. Gregorii PP. II, qui
S.
illustravimus die
floruit seculo 8, et cujus Acta
ornamenta xiii Februarii, tomo 2 ejusdem mensis
pag. G92
;

et sequentibus ? Cur non B.

Gregorii PP. III,
eorum ecclesise; alia Sancti pia istius synonymi suecessor, qui dicto seadovixit,
et de quo agendum nobis erit cum
Martyrologio
donatio.
Romano ad diem xxiii Novembris? De hujus ta-
men idtimireliquiisan et quid dicendum tuncsit,

Caput urvts
PunUfitit
M anitius num.
inter alias, quas
•delicet nominis XV)
a Joanne
accepit
PP.
Gebehardum
15 narrat

Sanctorum
(hujus vi-
reliquias,
, S. nescimus.
25 Antequam ad alia
hisce attexere modum, quo S. Gebehardus
reli-
pergamus , non piget Qnomodo

rii PP.
ca-

acce

quias Romm adeptusest, recitando sequentiaex [

caput quoque sanctissimi Papae obtinuisse Grego- perit /*<•'»* &

rii, insigni miraculo eadem occasione

patrato in Chronico Constantiensi pag. 616 Ex gratia Pon- : Gtbcltardu'*

locumpervium ei permissum est ut manum mitteret ad

fluvio Pado, quem sicco corpore, tificis ,

ut
facientibus ipsius aquis pertransiisse, ibidem
,
corpus beati Gregorii Papae , hac conditione,
ablatum huncpre- quidquid uno tactu de sacris ossibus manu leva-
scribitur, ut Romanos, propter
Dei grratia caput
tiosum thesaurum se insequentes evaderet, sa- ret hoc secum deferat. Itaque
de corpore ejus reh-
crumqueistud pignus adsuum terminumpromo- ejus, cum aliis magnificis
Hoc siquidem sauctum caput,
veret, ut pturibus perhibetur loco citato.
Quam- quiis, sustulit..
lapsis iuventum est
visautem non diserte addat idem biographus, pluribus postea temporibus ,

olim solidata scilicet prae an-

caputillud fuisse Gregorii Magni seuprimi, con- in capsa, firmiter
,

incautela prorsus resoluta quse pri- ,

traditio tinuitate et
stans tamenapud ascetas Petershusianos in altan S. Pe-
teste Mu- stinis temporibus ut dicebatur
, ,

est, hujus illud Pontificis caput fuisse,

plaga meridiana recondita erat Apertaau-
Helvetia sancta pag. 274 Asserunt tri in
rer*o in ,
:

rubricata inveuta
ait in hunc usque diem constanter
Petridomus tem causai in ipsa altera capsa
,
Sanctorum reliquiis plena, iuter quas dile-
lleligiosi , praefatum S. Gebhardum a Joaune fuit,
Papae Gre-
(immo ctissimus thesaurus canitis sanctissimi
Pontifice Boiuano , hujus nominis VI ,

Obiter hic adverte,

Magni im- o-orii comminuti
repertus fuit.
utjam dixi, XV) caput S. Gregorii
caput itiud integrum non asservari apud crnnobi-
petrasse atque inter alias reliquias Sanctorum
,
,

tas Petershusianos.Athisce diutius

fortassequam
monasterio in honorem a se S. Gregorii pnedicti
par immorati, pergimus ad S. Gebehardi do-
constructoobtulisse. Verum uno ante seculo An-
est
nationem,
 ,, , , .

DIE VIGKSIMA SEPTIMA AUGUSTl 111

$
nationem, quam apud Manilium non legimus. principale in S. Gregorii honore constituit : super &UCTOAI
Habetur in Chronico Constantiensis pag Gi5 . : quod ciborium*nimis speciosum fabricavit. Cnm J. P.

26 Noverint omnes tam praesentes quam futuri

" i. «. laber-
donatto a , igitur columnas quatuor de ligno ilicis fee
et naculum alta-
Sanctu ecclesiv quod ego Gebhart S. Constan. ecclesiae frater indi- et figuram vitis in eis fabricari disposuisset, urba- ris
Constanttensi
gnus, cogitans pro remedio aniinae meae , necnon nos Constan. in unum congregavit eosque sic ,
/hr/a,
Euangelica et Apostolica secutus praecepta, cum affatus , ait : Habeo quatuor rilias ,
quas me nu-
eonsensu fratrum meorum et advocati mei , ptui tradere oportet : at sine adjutorio vestro eas
Udalrici , juris mci proprietatem , quam parcn- nequco ornare ea de causa vos convenio , et ut
:

•
jn silva Ni- tum successione in locis Oberndorff *, Ilutzlin- aliquod solatium pro acquirendis ornamentis pro
gtaprojin Fri bach, Philophinga, Luthcresdorff cum omnibus , posse et velle vestris habeatis , peto. Cumque
burgum Dnsi-
appendiciis ad eadcm loca pertinentibus a-di-
, , omnes , se id quam libenter facturos , respondis-
ficiis mancipiis, pascuis sylvis, aquis , aqua-
, , sent , columnas perferri jussit, dixitque , se has
rumque deeursibus mobilibus, et immobilibus, , argento vestiri velle , et , ut sibi ad hoc au-
et cunctis ad eadem loca pertinentibus, digno- xilium ferrent coepit prpcari quod et omnes, :

scor habere ; trado ad S. prsedictae Constan. ec- animo prompto fecerunt nam eorum solatio co- :

olesiae coenobium * fratribus Deo ibidem assidue lumnas argento vestivit, easque super bases la-
,
•
. r collc-

gium canoni-
famulantibus cui Vir summae religionis et doc-
: pideas decentissime sculptas constituit
super ip- ,

corum» vel
locum
trinas Conradus episcopus regimine speciali prae- sasque columnas arcus quatuor posuit, quas a
fortc

corum in com- fectus essc videtur ea tamen conditione , ut ego ; parte una exaurato argento ex altera autcm ,

ntuni babitan- eamdem ad mc recipiens proprietatem vel , deaurato cupro vestivit.

tiuin
alius ejusdem fraternitatis ,
quemcumque vo- 29 Supcrarcus autem
columnas tabulam po- eccleri* Peters- et
luere , censum inde persolvat singulis qui- suit magnitudinis ut totum operiret oi- lintinr a tantae,
Sancto adjecta:
busquc adhuc in posterum annis , fcstivitate borium in medio fenestram
, habens rotundam
ac
E
S. Patris nostri venerabilis Papae Gregorii et ipsam in circuitu intrinsecus aurato cuprc
B praedictisfratribus, sicutcanonicamonstrabit regu- opertam. Inferius autem marginem habebat pro-
la, sumat. Acta Constantiss quarto Idus Martii, minentem quam argento
vestivit. Ipsa autem
,

praesente et confovente praedicto advocato meo tabula erat per totum ex inferiori parteaurato
Udalrico, necnon et aliis testibus, quorum subscri- cupro decenter operta habens quatuor Euange- ,

pta sunt nomina,

Eberhart , Lutfrid Eleibolt, , listarum imagines, elato opere in transversum,
Conpret Adelbert Merebot, Lutpret, Sigipret,
, , quod ejus per quatuor partes erant laminae affi-
ITadepret, Dietger, Wern Adilgon. Mabillonius , xae argentea? et in unoquoque latere conscriptus
,

supra indicatus Sic inquit , in ejusmodi , , erat versus unus aureis descriptus, qui sequitur :

donationibus Alemannicis interveuiebat advocati Hoc opus exiguum diversis artibus actum ,

facultas. Fert tibi, Gregori, supplex devotio servi

ejutdemque
Huic autem donationi quasnam Sanctus
27 Praesulis indigni ,
quem tu cum plebe fideli
m\dii\onet:
ex eodem
adjecerit conditiones, observasse juvat Conjungas turmis, precibus, Pater alme, su-
Chronographo qui sic pergit Sed nota, quod,, : pernis.
licet S. Gebhardus antequam fieret episcopus, , .Editicia quoque pluriiria fecit hic venerandus
hanc donationem ecclesiae Constan. fecerit; ipsa Antistes admodum pretiosa , tam in choro ,
quam
praefata loca in beneficium recepit, ea conditione, in ecclesia, et circa altare : quae per quosdam
ut ipse jam dictse ecclesiae fratribus in festivi- abbates postea immutata sunt quaedam ctiam ve- :

tate sancti Gregorii ministraret. Postea tamcn, tustas auferebat praesertim enim muri basilicae :

dum cpiscopus factus esset, et monasterium in erant ex omni parte pulcherrime depicti e\ si- ,

Petridomo fundavit ,
jam dicta praedia prapfata nistra veteris Testamenti materias habentes. Ve-
conditione tlluc concessit, et versa vice eisdem netiarum namque episcopus modium plenum* * adde submi-
fratribus Constantien. ecclesiae constituit , ut ter Graici coloris * qui Lazurius * dicitur quam , ,
nisliaverat,
vel quidstmile
in anno cum solenni processione ipsum monaste- picturam Conradus abbas ex toto deleverat quo- , ' t,
e, cxrule i

rium adeant singulisque vicibus, pro ejus ani-

, niam antiquitas eijam abstulerat decorcm. *
i. e lapis

ma Missam cantent : et insuper in festo S. Gre- 30 Venetiarum episcopus , qui non noniina- Lazuli
Sancti
goriipublicam de eo festo Missam decantent batur, est, ut suspicamur , Ursus Venetus apud alia
fnndatio
monachique chorum rcgant et ad altare rnini- , Ugheltum tomo 5 Italise sacrse columna 1271 qui ,

F
strent; atque a clericis ea die de supradictisprce- successit Petroanno cmlxxxi decessit anno cmxcii, :

diis duo talenta et quinque solidi ad servitium sicut ibidem dicitur. Conradus vero abbas quando
dentur. Liquet exjam dictis , donationem hanc a vixerit et quis sit , non habemus exploratum. ,

Viro sancto factam fuisse ante episcopatwn, et Tres quidem synonymi signantur apud Crusium
ante initia coenobii Petershusiani , nec non tem- mox citandum, pag. 145 sed sine distincta tem- .-

pore S. Conradi episcopi Constantiensis , atque poris notatione. Omnes tamen ponuntur post
adeo non post annum 97fi, secundum tabulam annum 1087, quo utibidem scribitur, spoliatum ,

Chronologicam familue ipsius quse apud eum- ,

et vastatum est coenobium ab Ilenrico comite
dem chronographumexslatpag.ft&l iquiatamen Sacri montis. Aliam a S. Gebehardo institutam
connexionem habet cum isto monasterio nihil , esse fundationemtestatur idemCrusius Annahum
vetat quo minus hanc donationem huic toCo in-
, Suevicorum libro 5 partis secundee pag. 144
seruenmus daturi etiam exeodem Chronogra-
, de qua breviter hxc memorat Idem fundavit :

pho, qiuv ad illud, ejusque ornamenta attinent, et collegium Canouicorum Zurzachce, de sua pe-
apud ipsum leguntur a pag. 045. cunia quod certis etiam proventibus annuis
,

28 Anno Domini ix C. (id est, nongentesimo) dotavit. Situm indicat Baudrandus tomo 2
lxxxiii basilicgejecit fundamenta, obtulitque au- in Zurzach ait Aquae dura; Gano-
fine : , , ,

reos 4 quos sub singulis ecclesiae 4 augulis

, durum, Certiacum oppidulum Helveti®. ldem ,

posuit et cryptam fecit ab occidentali parte

: Geographus de duobus ultimis nominibus in-
in qua aquae puteum fodit et altare S. Martini , certa refert certiora autem de ipso loco Zur-
;

bach. Quippead vocem Ganodurum scribit

in ea collocavit, quod postea Geb. III destru- ista :

xit. Super cryptam sanctuarium fecit, ubi altare oppidum Ilelvetiorum in Gallia
Ganodurum ,

Celtica...
 : , ,

1M DE S. pEBIIARrO VEL GEBEIIARDO EP. ET CONF.

iucTom Celtica... ubi fuerit , non constat inter autores. tur Gebhaudipanks, <5ebl)arts Orotltu. Nuncpro- D
Rhenanus enim et Althamerus credunt esse Zur- feramus Fastos sacros in quibus annua san- ,

zach, aut Lauffenberg-am ad Rhenum sita oppi- ctihujus Prcvsulis memoria signatur.
da inter Constantiam et Basileam Scudna vcro :
, 33 Nomen ejus apud antiquissimos Martyro- annnt

Cognatus et Coenalis existimant fuisse Constan- logos non reperiri mirum non est, cum hi diu
,

floruerint. Ad recentiores itaque con-

crit
tiam ad lacum Brigantinum in Suevia. Ad vocem ante illum
n<mt. flOij
-..

vero Certiacum prwmiserat ista Certiacum, urbs : fugiendum nobis est. Habetur in Martyrologio
llelvetiorum excisa ,
quibusdam est Reckingen Germanico, quodvulgo vocatur Casianum et ,

vicus in Badensi praefectura , aliis autem est Zur- in additionibus ad Motani Usuardum, hisce vo-
zach, vicus peramplus ad Rhenum fluvium , 5 cibus : Civitate Constantia, natalis sancti Gebe-
mill. pass. aForo Tiberii seu Keiserstul distans. Quibus adjungi po-
hardi, episcopi et confessoris.
test Ferrarius in Catalogo generati Sanctorum,
qui in Martyrologio Romano non sunt , nec non
§ IV. Annus emortualis ;
sepultu- hagiologi monastici Wion Dorganius Menar- . , ,

dus, Bucelinus quorum duo primi cum titulo:

ra ; annuntiationes in Fastis sa- miraculia clari illum annunfiant. Porro non est a
publica ve- prsesenti proposito atienum inquirere ansan-
cris ; an canonizatus ;
, ,

ctus noster Antistes Ceelihtm catalogo adscriptus

neratio ; reliquise ; Officium pro- fuerit, sicut nonnulli volunt. Murerus in Helve-
tia sancta, quam Germanice edidit , eum ab In-
prium. nocentio PP. II , die xvn Augusti , anno 1184
in Pisano concilio canonizatum , et Sanctorum
dumtaxat anni discrimen est catalogo adscriptum memorat anno pontificatus E
Obiitannom ^xiguum unius
«f/996: \2jinter auctores in determinando obitu sancti ejus quinto. Nunc auctorem, vel aliumforte, nes-
ita tamen ut illud non videatur
Antistitis nostri ,
cio quem, secutus scriptor Compendii Vitmnovse

B sine examine transeundum. Ponamus itaque in GermaniccC, ista narrat ; Hic sanctus episcopus
Chronographus Constan- Gebhardus postea ab Innocentio II anno mcxxxiv,
medio eorum sententias .

tiensis pag. 0+6 : Obiit , inquit ,

vi Kal. Sept. die vn Aug-usti, centesimotrig-esiraononopost mor-
pag. anno Pisis in cecumenico concilio cano-
anno cmxcvi quem etiam notant Crusius
:
teni ipsius ,

114 ac Vita nova Germanica. Adde citatum nizatus Sanctorum numero adscriptus est.
, et
,

Bntschium fol. 99 qui tunc eum sepultum afflr- .

Concilium hoc inter cecumenica seu generatia non

mat. Sed Hermannus Contractus annumproxime numeratur, quamquam non ignoremus quod ,

antecedentem signat , ad eumdem sic scribens ag*greg;atis totius Occidentis episcopis, aliisque re-

ConstantiaeGcbehanlus episcopus venerabilis obut. magnre g-lorire synodus nuncitpctur

lig-iosis viris ,

Ex Manilio autem hdec eruo, num. 9. Connectit a scriptore VU&S. Bernardi apud Labbeum tomo
ibi annum Domini 983 cum anno
quarto epi- 10 Conciliorum columna 989. Verum de hac ca-
scopatus ejus, cujus initium combinari
])otest nonizationenihilmemoricieprodituminvenioapud
secundum prxmissa^ 2. Idem Labbeum et Harduinum quipauca memorant
cum anno 979, ,

vero biographus num. 19 obiisse illum refert sex- deistoconcilio. Viderint itaque assertores hujus
todecimo episcopatus sui anno citjus si princi- : canonizationis, qua auctoritate nixi illamretule-
pium connectas cum fine pervenies ad annum , rint ; pro cujus veritate requirimus alia testi-
995. Ex preedicto autem Chronographo annus monia. »''
oeneratio;
unusmortisprsealterodcfiniri certo nonpotest: 84 Sacrum Viri corpus peculiari in honore ac ,„ f uh; rel»

nam etiamsie vita illum excessisse memoret anno veneratione habetur, sicut memorat Compendium n.<iK;dalur

modo vidimus
096, ut , addatque, cum reg-nas- Germanicum apud Petershusianos addilque
,
,-
,

setannisl6; initium tamen adita? ab eo dignita- singularem ipsi delatum honorem in loco ejus na-
C tis episcopatis ponit sub particula disjunctiva, di- tali, qui fertur esse Pfannenbitrgum prope Bri-
cens Episcopus anno cmlxxix vel cmlxxx.
:
Sed gantium ob divina beneftcia ibidem per ipsum
,

tantilla temporis discrepantia forte componi po- prwstita, de quibus infra agetur. De reliquhs
conciliari inter Sancti alio detatisvix quidquam novimus. Tho-
test, auctoresque in ea variantes
se,sialiissumantur anninon completi, ab aliis mas Joannes Pessina de Czechorod in sua Metro-
sup- politana ecclesia Pragensi scribens de reliquiis,ex
vero completi, prout non raro contingit quo j

putandi modo, uti alias, sic in hoc nostro casu maxima parte a Carolo IV imperatore collectis ,
et ibidem asservatis hsec refertpag.
516 S. Geb-
apparens inter illos discordia componi poterit.
, :

hardi ep. pars ins. allata per Carol. ex monast. Pe-

Nos tamen superius Sancti obitum intexuimus mcccliii.
tershausen, quod est in civit. Constant.
anno 995 vel 996. Constantienses magis
32 Qude Mtmilius scribit de ejus sepultura
in CuUum porro ejus apud
ubi upaiuu: conficitur exeo
viguisse olim, quam secido 17, y

ecclesia S. Gregorii,seu caznobii Petershusiani, anni 1009 nequi-

a seconditi, confirmantur ex Hermanno
cto pag. 57C citata ln basilica ait
nuod in breviario Constantiensi
Contra-
dttobus autem
sancti Grego- dem ipsius nomen inveniam. In
quorum unum Lugduni excusum W^ot*-
: , ,

quiscit. Consonat aliis

rii Papaease constructa sepultus
,
Dilingie anno 1575 ha-
tur annolbSlialterum
;
Sepul-
Chronographus Constantiensis pag. 64-6 :

quod e pnore
constructa. Crusius betur proprium de ipso Offlcium,
tus in basilica S. Gregorii a se
sed e postenore in nonnul-
editione producam
locum sepulturse magis determinat
;

pag. 144 secundo nocturno po

sub ara ante lis correctum. In primo et
quando addit, hoc ibidem accidisse
rebus miris, occasione stepe nuntur lectiones proprix ex Vita, quas omittam
chorum maxima. De
dictx sepulturx peractis, consule
biographum a cum consuli possit Vita quam dabo. Nec profe ,

quo et ram, quse in eodem Qfficio dicuntur deS. Rufo

num. 20 ubi et Viri epitaphium de ;
episcopi
Datitr autem sub hoc titulo Gebehardi
:

adde etiam Crusium :

apud Bruschium fol. 99 :

omnia laudatc.
Distnbuebantur Constantiensis. An vesperas super
pag. 14b ubi hwc subjungit :
;

in memoriara ejus quotannis panes, die Oeb- m Antiph.

spintura
0/pct"'*
appellaban- 35 Beatus Gebehardus ab infantia
hardi, advenientibus omnibus qui ,
sortitus
 ,

DIE VIGESTMA SEPTIMA AUGUSTI. ]| :1

A sortitus est bonura : per quem erat puer docilis gemraa caeli. f. Faraili» Domini prudens et fi-
et amabilis valde. Capitulum. Ecce Sacerdos delis dispensator praedestinatus in cselis.
.1 I'
Effulsit
mag-nus. tf. Sancte Dei praesul , memorum non decus. In secundo noctubno ant. Hic spiritu revo-
immemor esto in tam solenni ,
quod nunc agi- catus, et inter filios adoptatus, septeuis columnis
mus, tibi festo : ut tua sint nobis semper suffra- sustentatur, ut domus supernaesapientiaeefficiatur.
g-ia praesto. f. Securi nullo nos impediente mo- Ps. Cum invocarem. ant. Infantiam domi trans-
lesto. Ut tua sint. Hymnus. Plebs rumpe cordis egit : ubi lacte teneri adolevit : quo sensim pro-
nubila ,
et voce clara jubila ,
et cole jam in- ficeret, ut solidum ecclesiae cibum post perciperet.
Mgnia Gebehardi solennia. Quera Deus ab infan- Ps. Verba. ant. Puerile accing-ens decus Gebe-
tia sua perfudit gratia de qua pJura remedia con- : hardus Deo electus munuo confestim alienatur, et
fert suis immania. Qui fabricam Constantiae re- literali disciplinae mancipatur. Ps. Domine, Domi-
cusavit mirifice, et in columbae specie dignatus nus noster. i. Justum deduxit. i$. Optimae indolis
est ostendere locum ejns sepulturae ubi fulget , adolescens virtutibus in dies pollens , lseva quae-
f.«.Vis clarissime, velut fulg-ur Galaxise * in loca ejns que devia liuquebat, et dextera itinera toto nisu
ItCtC&s Bff«
fabricae. Tu praesul Reg-is superni , et splendor tendebat. f. Propter veritatem et mansuetudinem
csli
aulae olympi ne demerg^amur subveni a pro-
, , et justitiam. Laeva. Lectio v. $. Verus lsrahe-
cella hujus mundi. Qui caput beat>ssimi Pontifi- lita Gebehardus ,
parentum haereditatc locuple-
eis Gregorii ag-iliter deduxisti scimlensque flu- , tatus opes pro supernis refutavit , ut
, terrenas
mina Padi. Prsesul, snmraus Opilio de carnis jam Dcus per prophetam demandavit. f. Divitiae, in-
ergvistulo te eduxit cum jubilo, te laudamus cum quit, si affluant, nolite cor apponere. Ut. Lectio
cantico , ut mereamur cum Christo , cujua re- vi. i$. Electus Christi di>eipulus Gebehardus eu-
gnum principio caret, omni exilio, reg-nare sine ang-elica verba mente revolvens , et haec operi-
termino. bus complens, ex omnibus, quae possedit, iEg*ypto
36 Athleta , ab hostis morsu defeude nos et liberatus, mansionem effecit. f Quia dilexit man- E
ftmcfi a lapsu , ne nos pro nostro reatu , deducat se- data tua, Domine, superaurum et topazion. Kx oin-
cum cum luctu Sed nos in mortis procinctu de- nibus.
fendc ab hostis metu , et tecum laeto vultu de- 39 In tektio noctuunoant. In tabernaculo , Cfe

duc in polura cum plausu. Prsesta Pater ingenite, quod Deus, et non homo, cum Samuele inno-
fixit

Jesu cura sacro Flamine, ut Gebehanli preeibus center ministrante Gebehardo, merito compla^ebat
jungramur Euangelica l.
in caelestibus. Amen. tam Deo, quam sancto praesuli Conrado. Ps. Domi-
ant. Ave Gebeharde,
prasclare confessor Christi ne quis hab. ant. Hic velut alter manu fortis pa-
ave flos paradisi pretiose qui tuo suavi cuncta : trimonium extorsit a cohaeredibus suis, ut decorem
respergis odore nos emundatos ab omni vitio- , exaltaret tuae dulcedinis juxta sui Domini desi-
rum squalorc, atquc, te gaibernante, transvectos derium cordis. Ps. Domine in virtute tua. ant.
per hoc spatiosum mare, tuo patrocinio fac quan- Mirabile commcrcium, placatum posse habere Do-
doqne caelestem patriam feliciter introire. Oit.vno. rainum, oblata sibi parvissima gleba, cujus est
Omnipotens sempiteme Deus, qui populo tuo ae- omnisterra. Ps. Domini est terra. y. Amavit eum
ternas salutis beatum Gebehardum episcopum mi- Domiuus. Euangelhm. Vigilate. fy Beatus proesul
nistrum concessistij praesta, quaesumu ut, quem , Gebehardus Christi amore provocatus et hic et ,

doi o "i '4u vitse habuimus in terris , intercessorem in cjelestibus sanotam construxit sedem. Quia
semper apud te habcre mereamur in eaelis. Per. Christum .^ibi fecit lueredem. v. Dispersit, dedit
Ad matut. invitatouium. In contessione laudis pauperibus, justitia ejus manet in seculum seculi.
adoremus Dominum ,
qui stola gloriae confesso- Quia.
rem suum decoravit Gebehardum. Ps. Veniteexul- 40 r'. Post sedecim regiminis sui annos meii- a, c

temus. tis felicibus plenus, liberatur civis iste Bieroso-

pro/n furn
37 [n ant. Generosus ortus
iummo nocturno lymita captivitate de Babylonica: redditurque pa-
iM multo clarioribus, bea-
joribus, sed fide Christi trias supernae ubi ci lebral sh
: erenne. <. |

tus Gebehardus lucescit, ut gemma ex auro ful- In pace factus est locus cjus, et habitatio ejus [n
gescit. Ps. Beatus vir. ant. Non consuete enixum, Sion : ubi. #, O praecelsi meriti Gebeharde, sa-
scd vulva matris hunc excisum, Domino constat cerdos Christi ,
qui mandata Dei sequutus, tua
prsemonstrante, qui ip um icivit et ante. Ps. Quare omnia dcdisti pauperibus, adesto aobis famulis
fremuerunt. ant. Ad lucem prolatus et nutriei tuis, vitiorum pondere praegravatis ut tuis pa- :

commendatus ut Isaao patri de suo profectu

, trociniis adjuti , aeterno Christi convivio quaudo-
gaudium conferebat quod Dominus eum plus : que mereamur perfrui. >. Qui jam triumphas in

Salomone diligebat. Ps. Domine quid. f. Ecce sa- eaelis, nostris raiseratus acruranis , appare vultui
cerdos. Sequuntur tres leciiones proprias ex Dei pro nobis : ut. [au] Latjd. ant. Iu Dommo lau-
Vita cum
tribus his responsoriis r*. Nobilis- : dabuntur upera hujus, qui seminavit in benedictio-
siraa stirpe progenitus sanetus praesul Gebehar- nibus, cui nihil defuit, cum sua omnia pauperibus
dus, clarum sanguinrm, quo fulg:ebat, probis mo- erogavit.
ribus cxornabat : ut viieus palma florebat, et ut 41 ant. liic stare fecit cantores contra altare, rii

cedrus ramis virtutum se protendebat. f. Plantatus et iu sono eorum dulces fecit modos quam te ,

iu domo Domini, in atriis domus Dei nostri. Ut vi- Domine decet hymnus in Sion. ant. Justus iste
rens palma. venit saliens inter montcs, transiens * collcs, Soli / irunsiliei >
1

Br,
3S iv\ Florc primse aetatis jam vernante , spi- justitiae assistens, pulcher, et decorus, et ut pal-
ritu scientiae sibi inspirante, Gebelxardus illustris ma cunctis virtutibus floribus. ant. Beatus Ge-
cellaria Regis introductus, mero divini verbi ita behardus inventus est sine maoula quia non spe- :

estinebriatus, ut postea ructaret, unde latc flu- ravit in pecunia ideo in Domino stabilita sunt
:

men se daret. f. Os justi meditabitur .sapientiam, illius bona, et eleemosynas illius enarrabit omnjs

ct ling-ua ejus loquetur judicium.

Ut postea ru- ecelesia. Hodie posito corpore Praesul san-
ant.
ctaret. Egreg-ius vir Qebehardus dilectus Deo
i^. ctusdives meritis penetravit in sancta, similis fa-
et Uominibus, amabilis Pontificibus, venerandus ctus in gloria Sanctorum. Euangel. ant. Bene-
nostri, qui ejus do-
principibus. Effulsit decus muudi, flos paradisi dictus Dominus Deus patris
Augusti To?nus VI. 19 ctrina
 114 DE S. GEBtlARDO VEL GEBEHARDO EP. ET CONF.
tvcrnnt
etnna et exemplo aedificavit ecclesiam suara, ejus Deus intliscriminatira salvat monachos omnes,
J. P. D
felici assumptione supernam lsetificavit civitatem qualitcrcumque viventes ? An ipsum ad hanc fal-
suam ejus solcnni recordatione prsesentem hodie
:
sam et crassam digressionem induxerit auxilium
consolatur familiam suam. Ad Missam Sacerdotes : Sancti pro eorum salute apud Deum, non inqui-
tui. Lectio: Ecce sacerdos. Gkauuale. Eccesacerdos rimus. Hoc constat, illum a Sanctorumpro clien-
mag-uus allcluia. Juravit Dominus. Offertorium : tibus suis apud Deum intercedentium patrocinio
Inveni David. Euangelium Vig-ilatc. Communio
: : alienum fuisse, cum Pieformatse, ut vocant, re-
Bcatus servus. ligrionifuerit addictissimus, sicut dicitur in ejus
elogio tomo seu volumine i, post Prsefationem ge-
neralem Operis sitpr*a citati, ab eoque recusi. Alia
S. Gcbehardi prophetia, quse narratur apudnos
S V. Notitiao de Chronographo
nitm. 33, nttllam. habet difficxdtatem, quia sub
Constantiensi ; scriptor Vitae ac hac annuntiatur conditionc Quicumque in hoc .-

monastcrio voluntaiue cum hoxo puorosrro

miraculorum , Sancti vaticinia. desekvibns invcntus fucrit etc, quic ibidem legi
possunt. Reliquum est, ut de Manilii sinceritate
agamus.
Quando teri- "Pve Chronographo Constantiensi, quo multum £45 In pr&fatione sic loquitur num. 3: Nos Vitasa
pterit MeChro-
usi simiits in hoc Comruentario, danda le- omnia Sancti g'esta non didicimus, sed pauca se- maJ^tk~
nographus, ac
ctori aliqita notitia est. Vossiusde Historicis La- rn " au
Vttn auctor : niorum relatione ad nostras pervenerunt aurcs 17
,
'<
'/ Ufl ">

awtoritatt:
3, cap. 10, pag. 651, Tempore
tinis lib. in- ,
quse ctiam prout possumus
,
ad posteros trans- ,

Maximiliani imp. etiam claruit Jacobus

quit ,
mittere curamus. Deinde de inculto sese stylo ex-
H Manilius , Brigantinus doctor; qui nomen sibi cusans, fidem eorum, a quibus Sancti ejusdem E
peperit Chronico episcopatus Constantiensis. Ab- historiam didicit, ita commendat Quamquam :

solvit illud Brig-antise anno ]\mxix, die xix Au- hi, quorum rclatu nos haac percepimus, tales ac
guisti quo ipso anno Maximilianus imp. e terris
:
tanti extiterint ut eorum verbis melius
, quam ,

excessit. Chronicon hoc cum appendicc usque , proprii posscmus crcdere oculorum obtutibus.
ad annum mdcvii cumquc illustribus episcopo-
, Denique seniorum, qui viderunt, et interfuerunt
rum familiis, in lucem pvimus edidit Joannes Pi- his, quai per illum Deus operatus est, silentium
storius apud quem Jacobo Manlio ei nomen da-
:
merito incusat. Ast etiamsi hdec eo faciunt, ut
tur, et pag. 722 dicitur author Brig;antias absol- amoveatur suspicio, quod seniores mendacia ob-
visse suum librum anno mox signato sed xvn ; truserint Manilio hoc tamen manet, in hujus-
;

die Aug*usti, rnajorem habitunts auctoritatem, si modi traditionibus non raro immisceri res falsas
nnijorem haberet eetatem. Idem hoc obtinet in Fe- vel saltem non satis in antiquitate fundatas qiuv :

lice Manilio biographo, qui eodem tempore scri- bona quidem ftdenarrantur, et ad posteros trans-
psisse affirmatura Vossio citatopag. 650, ubi hsec mittuntur,sedvim non habent genuime historise.
referti Felix ManiliusannoDom. mbxi libris duo- Post miracida autem idem biographus num. 38
bus tradidit Vitam S. Gebharti, secundi Constan- ita loquitur : Ecce , Pater, ut potui ,
tua jussa
ticnsi.s episcopi.. Primus ex chartis Mss. edidit libens pereg-i, nec manibus conscripsi, nisi quod
Henr. Canisius T. vi Antiquae lect. Ex hoc recusa auribus audivi a viris vcracissimis, probaljs etiam
legitur apud Surium hac die, ac denique apud senioribus. his conficitur, majore eum cum
Ex
Jacobum Basnagium, dequo supra num. 4 itera- sinceritate scripsisse, quam auctoritate. Displi-
tis typis edita anno 1725. cent inter alia varise ejus hyperbolse item ortus :

43 Novissimus hic Vitse editor in suis ad illam Sancti vix credibilis cap. 1 num. 4 jitramentum :

tttittm r duO -

Observationibus pag. 821 arrodit S. Gebehardi cap. 2, num. 24.

Ous Sancti <<- miracti \it

ticiniii
i

vaticinium, quod sic narrat, et apud nos habe- 46 Ad

miracula quod spectat antiquis, quse ;

tur in ejus Vita num. 23 Scias pro certo, me : narrat Manilius, addi debent recentia, publica
apud omnipotentem impetravisse Deum, ut nul- auctoritate approbata, atque ad sancti ejusdem y
lus fratrum modo in hoc, monastcrio (Peters- Pr&sidis gloriam et venerationem apud mortales
husiensi) Christo deservientium a morte lasda- ,
propagandam admodum idonea. Daturi ea sumits
tur sccunda sed omnes mortem subeuntes tem-
, post Vitameximpressione Germanica Latine red-
poralem, vitam cum Christo possidebunt seter- dita. Ponimus tamen hic aliud antiqitum Com- :

nam. Quibus a se citatts subdit ista Siceine Deus :

pendio Germanico Adhuc mag-is notatu digmum :

quod contig-it anno mxciv juveni cuidam

indiscriminatum salvat monachos omnes, quali- est , ,

tercumquc viventes ? Insulsa et inepta interroga- Keligioso in Petershusen. Hic cum eo tempore ,

quo in choro matutinum decantabatur mag-na

tio qua heterodoxus ille perperam interpretatur
:
,

Sancti vaticinium, et conatur venenum exsurge- premeretur siti , exibat choro ad puteum quem-
re ex verbis ejus, quse in sensum pravum detor- dam ad hauriendam aquam, qua sitim resting-ue-
ret: cumquc vas hauriendse aquae
destinatum im-
quel. Quid enim? Beriggero seu Beringero, pri-
prudens vellet demittere, ipsemet in puteum
pra3-
mo Petershusiani ccenobii abbati apparens, tam- altum
et ang-ustum capite pronus,
altum, pedibus in
qiurm rem certam indicat se apud omnipoten- ,

tem impetravisse Deum ut nullus fratrum ibi- erectis, lapsus est.

,
r/unW"
dem tunc Christo deservientium pereat-, sed 47 Nullum medium ad manum erat, quo se i

aquis posset extrahere non vox, qua opem im-

omnes post mortem salvi fiant. Indicat itaque san-
:

ploraret; non manus auxiliatrix, qua3 ipsum ju-

ctus Prsesul, (prout nos quidem hunc Manilii lo-
uno verbo spes omnis vitae perdita erat.
cum interpretamur) impetravisse se apudBeum
,
varet :

gratiasadsetemamoperandamsalutemsingula- Spos unica supererat cogitatione P ia fixa

^.
m
Thaumaturg:o Gebhardo llhus ccenobn patrono ,

res, et donum. perseveranticV (inalis, iis omnibus

cujus invocati auxiliatricem ma-
monachis, qui tunc temporis ibidem Christo ser- et fundatore ,

num statim etiam expertus est, quae ipsum pedi-

viebant.
44 Quidnam hic inconcinni, quid ferula cen- bus prehensum e puteo illsesum extraxit. Adliuc
fplicalw
aqua diiuuens ad chorum revertebatur. Mag'ister
,

soria Basnagiana digni ? Apage ergo Siccine :

ipsius
 , .

<\

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 115

A ipsius admirans interrog-abat eum, quicl hoe sibi habebat, uudavit. Deus autem plus malitiam ho- A. Fsmce
vellet; unde totua madidus rediret. Ille vero stis,quam casum horainis detestatus, hominem MtftlLIO.

narrabat quidquid contigerat

, nempe quomodo ; quidem ad poenitcutiam revocavit deceptorem ;

memorato modo in puteum lapsus esset, indeque vero seterna poena mulctavit; dedit vero homini
per sanctum Gebhardum miraculose iterum ex- rectores atque mag-istros, quibus per Spiritum in-
tractus, et a morte praeservatus. Quod miracu- spiravit suum sive quid faciendum
, quidve vi- ,

lum postea plurimos ad majorem venerationem, tandum foret ut caeteros regerent atque doce-
;

amorera et devotionem erg*a sanctum Gebhar-

, rent per semitas justitiae incedere, pravaque iti-
dum praedicti coenobii patronum et fundatorem , nera devitare. Ad hoc promisit eis suam adven-
excitavit. tum in mundura, ut sua carne nostrara liberaret

yirtanctut 48 Deinde narrata apparitione, de qua agit carnem, et sua Iuce nostram illustraret caecita-
Manilius num. 27 , sic pergit auctor Compendii tem, qui sedebamus in tenebris, et in rog-ioue
et affirmat ista Sed quia iste Rcligiosus, de quo
: umbrse mortis. Hoc autem primo per patriarchas,
agitur numero mox citato apparitionem illara ,
deinde per leg*em; postremo vero per multifor-
paucis manifestabat divi Gcbhardi sanotitas
, mia propbetarurn prffidixit oracula hi cnim ;

merita, et prsepotens apud Deum patrocinium omncs raisi sunt, praenuntiare adventura Salvatoris
innumeris aliis miraculis toti mundo perspicua in carne, parareque Domino plebera perfectara.
reddebantur. Nam multi cura fiducia sanotum 2 Ubi vero venit plcnitudo temporis , misit inter alio*

Gebhardum episcopum invocantcs a malig-nis Deus Filium suum factum cx muliere factum ,
Stmctos

spiritibus liberati sunt : multi claudi et cnerves sub leg-e, ut eos qui sub leg*e erant, redime-
,

g-ressura, caeci visum morbis oppressi

, et variis ret, ut adoptioncm filiorum reciperemus non ,

sanitatem recuperaruut pra;sertim mulieres pra3-

:
solura autem eos, qui sine jug"o eraut, vocavit,
gnantes, et parturientes in extrcma sua necessitate dicens eis : jug^um meura super vos, et
» Tollite

g opem ejus , et patrocinium expertas sunt. Quod » discite sum et humilis corde,
a me, quia mitis
innumeris pene miraculis (qua? in boc compen- » et invenietis requiem animabus vestris ». Ex-

dio brevitatis studio non adduco) ad longum te- pleta erg*o dispensatione, pro qua carnem assum-
stantur annales coenobii [in] Petershaussen, qui pserat, cum reverteretur ad Patrem, a quo num-
talibus prodigiosis casibus, et fide dignis testimo- quam per divinae majestatis unitatcm recesserat,
niis repleti sunt. non reliquit suos servos orphanos, scd consola-
cnruxmsxe 49 Similia prodigia fiunt etiam hodiedum vix nou tione sui Spiritus eos confirmavit atque solida-
mmoratur. quotidie non solum in Petershaussen, ubi sacrum vit, et jussit cos pr»dicare et testificari peromnes
ejus corpus sepultura est, et peculiari in honore ac g*entes poanitentiarn, remissionem peccatorum et
veneratione habetur, verum etiam in patria ipsius, accipere per lavacrum reg-enerationis et fidem ,

in qua mundo natus est prout plurimEe pra^gnan-:

Christi Domini introitumque reg-ni caelcstis, et
,

tes, et parturientes mulieres iu necessitate sua, g^loriam permansuram. Hujus autem prirai serai-
etiam calamitatibus variis oppressi pueri, multique natores verbi fuerint Apostoli, deindc eorum suc-
alii hujus sancti Patroni concivis sui patrocinium, cessores, videlicet quorum
sacerdotes Domini ,

potentemque opem non a multo tempore experti plurimi etiam usque ad sangTiinem pro eodcm ver-
sunt; prout ex subjuncta appendice novorum raira- bo certaverunt et mortem libenter pro Domino
,

culorum sub juraraento examinatorum, etapproba- pertulerunt, ut vita? seternae participes fieri me-
torum satispatet. rerentur. Alii vero jejuniis, vigiliis, et oratio-
nibus semetipsos in ara cordis, Domino hostiam
vivam immolantes, et aliis verbum vitae annun-
tiantes, talentum sibi creditum cum lucro repor-
VITA
taverunt. Y
3 Inter quos beatissimus Qsbhardus velut splen- liue S.
Gebhariltim
Auctore Felice Manilio, didissimum sydus, Alamannicis rutilabat in par-
srrihif, r: ini-
tibus qui omni virtutum jubare ornatus, mo-
, >!•>. nmli iiiiu..

rum probitate et testimonio vitas pollebat, adeo .- ri/. <jii i <!

Ex documentis Mss. monasterii Peters- ut Deus omnipotens per ejus merita crebro face- 1 rt

ret mirabilia, cujus nos omnia gesta non didici-

husiensis edita apud Henricum Ca- mus, sed pauca seniorum relatione ad aostras
pervenerunt aures ,
quas etiam, prout possumus,
nisium Antiquarum lectionum tomo ad posteros transmittcre curamus. Neminera ergo
reraordeat verborum
Q,pag. 475 et sequentibus. levitas , nulli incultus ser-
mo fastidium injiciat legendi, nec attendat audi-
tor, quis, quomodo , scd quid , vel dc quo lo-
quatur, nec hoc quemquam movcrc debet, quod
PRiEFATlO AUCTORIS. cum
non visa, sed audita scribere prsesumiiuus :

etiam Lucas Marcus a, Kuang-elium suum, et

et
4«ei
'"""
pum rerum Conditor' protoplastum in para. plerique sanctorura Patrum conscripserint, quae
1
v_^diso mandatis instituerct salutaribus, eidem- utique non visu sed solo auditu veraciter per-
,

tta in
"'"'"-intn
que eum praeficeret loco, ut spiritalem ibidem ceperunt. Quamquam et hi, quorum relatu nos
k gig-neret prolem, donec praedestinatorum nume- haec percepimus, tales ac tauti extiterint, ut eo-

ro completo, sine ullo mortis interventu , simul rum verbis melius quam propriis possemus cre-
cum corpore et anima ad illum scanderet locum, dcre oculorum obtutibus, sed in hoc antcriores
videlicet non mediocritcr culpandi sunt, qui
de quo malig-nus cum suis sequacibus ceciderat vi-

spiritus livore invidia: stimulatus diabolus, quod

: derunt et interfuerunt his, quas per illum Deus
caro possessura esset gloriam, quam ipse spiritus operatus est, quod hsec litteris tradere ad lau-
perdiderat, fallaci persuasione seduxit hominem, dem Christi minime curaverc, sed his intcrmissis,
et promittendo divinitatem, quam non babuerat, nos, Deo adjuvante, ad narrandi ordiuem ve-
,cuin
Rraii |
etiam immortalitate simul cum gdoria *, quam jam niaraus.
ANNOTATIO
 ,; ;

11G VITA S. (JfiBHARDl VEL GEBUHARDI EP. LT CONF.

A. 1 iuci
MxMLUV
WNOTATIO.
a Insulsa comparatio
stee, Deo inspirante, seripserunt.
; quia sancti Euangeli- GAPUT I

PARTITIO CAPITUM IN EDITIONK HENRICI Illustre Sancti genus ; mirus, quo lu-
CANISII.
cem vidit, modus ; educatio ; episco-
Liber Praefatio.
i.
patus ; monasterii Petershusiani
Caput r. De eo, quod de ventre matris excisus
est. fundatio.
Cap. ii. De pueritia ejus.
Cap. iii. Quod jam juvenis cum beato Conrado con-
versabatur. Beatus Gebhardus nobilissima a Alamanno- Lm KB ,

rum stirpe patre videlicet Uzone vel Huo- ?** '

Cap. iv. Quomodo ab eodem futurus praedictus est

,

zone nomine, Rhetianorum b Comite extitit oriun- Nobili* actni-

episcopus.
dus. Quem mater dum gestaret in utero , mor- lus
Sa/IUti op. m
Cap. v. De electione ejus.
te debitum exigente, languore correpta est in Q :

Cap. vi. Quomodo imago sanctae Dei Genitricis ei in

extremis vero posita suis indicavit hominibus, l>

somnis apparuit.
vivum scilicet in utero gestare infantem, rogat-
Cap. vii. De Ottone imperatore.
que, ut anima exhalata ventrem sibi incidant,
Cap. viii. De unctione vitaeque ejus sauctimo-
,
infantulum tollant calido arvinae globo invol- ,

B nia.
vant Deique providentiae cautissime custodiant. E
,
Cap. Quomodo fratrem suum paternam haeredi-
ix.
Quae omnia ut ipsa rogaverat completa sunt.
, ,

tatem secum dividere coegit.

Hora autem adveniente, qua infans nasci debuis-
Cap. x. Quod de sua parte praediorum monasterium
set si materno utero foveri licuisset
, vocem ,

construxit.
emisit infantulus, indeque cognitum est revol-
Cap. xi. Quando hoc incepit.
vendum, lucique reddendum fore. mira omni-
Cap. xti. De resuscitatione ejus,' qui cum vestibulo
potentis qui, ut ait beatus Joannes
Dei opera !

cecidit.
Praecursor Domini Potens de lapidibus suscitare:

Cap. xiii. De situ ejusdem templi, ejusque dedi-

filios Abrahae, pene sine fotu muliebris uteri co-
catione, et de reliquiis Sanctorum ibidem col-
lumnam suae procreavit Ecclesiae. Huic certe ac-
locatis.
commodari potest illud, quod Dominus ad Hiere-
Cap. xiv. Quod privilegium Romas acquisivit. miam Prophetam dixit : « Priusquam te formarem
Cap. xv. Privilegium ejusdem monasterii. antequam exires de vulva,
« in utero, novi te, et
Cap. xvi. Quod tunc etiam caput S. Gregorii 'i sanctificavi te. «
acquisivit.
5 Tulerunt ergo infantulnm et nutriri com- "
Cap. xvn. Quomodo Padum fiuvium siccis pedibus mendavcrunt adultumque litteris tradiderunt.
,
^catio,

pertransivit. Tunc puer ccepit bonae indolis esse, et ceu pru-

Cap. xviii. Quod duodenos ad locum deputavit dentissima apis per multigenos flores mella, ita
fratres.
ille per diversas sacrte Scripturas paginas in al-
Cap. xix. Quod de servis suis artifices delegit, et veario cordis dulcisouas congerebat sententias
quae jura ipsis constituit. quibu^ postmodum populorum dulcificaret fauces.
Cap. xx. De militibns quos monasterio depu- puerilia transcendisset jura, et juveni- '"
,
Cum autem
tavit. attigisset, Dei coepit frequentare contu-
lem vitam
Cap. xxi. Quomodo claudum erexit. bernia et prsecipue beati ac Deo digni sacerdotis
C Cap. xxn. Deobitu ejus. Conradi Constantiensis episcopi, cujus etiam faini- -,

Cap. xxm, De sepultura ejus miraculis ad funus liarissimns pedissequus extit.it, ut videlicet in ejus
ipsius ostensis. probitate disceret quidquid adhuc in .ejus moribus
Cap. xxiv. Epitaphium super sepulchrum ejus emendandura foret. Sciebat enim scriptum esse :

scriptum. » Cum sancto sanctus eris, et cura viro innocente

Cap. xxv. Quomodo post obitum Periggero abbati n innocens eris, et cura perverso perversus
eris »
apparuit. ideo et pravorum fugiebat consortia dicens cum
Cap. xxvi. De habitu ipsius Sancti. Propheta « Oculi mei ad fideles terrae, ut sedeam
:

Cap. xxvii. Quamdiu in episcopatu fuit, et quo » cum eis, etambulanti in via immaculata
huicmi-
tempore obiit. ii nistrabam ».

6 Unde et Spiritus sanctus dignatus est sins ipai

'^
IV

de eo praenuntiare fidelibus, quod

jugum porta-
SECUNDUS LIBER DE MIRACULIS. ;.
Canrado

turus Domini, et pater familias in domo Domini pr,Tdictvm>

cum beatae meraoriaj Con-

nebula, quae super tumbam ejus futurus esset. Denique
Caput i. De mentionem fecimus die
radus, cujus superius ,

visa est, et quomodo ipse cuidam clarificatus

et causa existcnte
quodain cum suis resideret, egresi»1 '

apparuit.
domum ad horam fuisset excessus *; vir Dqmim
Cap. II. De caecoilluminato. ve-
per eum sint Gebehardus, jocandi gratia, ut fieri solet ,

Cap. ui. Quod multi daemoniaci

li-

nit et sedit in loco,

de quo episcopus fuerat di-
beraii. episcopus,
paralytici a daemomo ve- gres^us. Ingredicns autem inopiuate
De sanatione occupantem locum,
et videns Gebehardum suum
Cap. iv.
xati. eum lccutus est Eia,
subridendo, ut fertur, ad :

(
De muliere vexata.
ap. v.
inquit, Gebeharde , quam cito raeum anticipare
apparuit.
Cap. vi. Quomodo cuidam fratri voluisti locura : sed non ita erit ; nou enim tibi

Cap. vii. De custode ecclesiae. vero assumpto,

post me, sed alteri debetur. Illo
Cap. vin. Descabioso fratrc. avium rectorem pra?destma-
Dominus suarum
te
Cap. ix. De curatione paralytici pueri. vit
 , ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTL 117

vit atque pastorem. Hanc autem prophetiam c ve- deputatis illic duodenis fratribus, qui die noctuque A. Fiuct
racem esse, rei exitus approbavit. Nam beatissi- divinis ibidem insisterent offlciis, quibus sufflcien- MaNILIO.
mo Conrado ad Dominum translato Bamenol- ter victum vestitumque snis ex facultatibusraini-
•
altii Gami
dus*ei in episcopatum successit, qui plus minus strari constituit. De terrena ergo substantia sibi
notphas.
quatuor praefuit annis , quo defuncto clerus , , nihil reservavit, sed cunctaChristi pauperibus fide-
senatus populusque Constantiensis Gebehardum
, liter erogavit, sicut scriptum est « Dispersit, de- :

sibi pastorem unanimiterdelegerunt, ipsam vero dit pauperibus, justitia ejus

» manet in aeternum »,
electionem summo Pastori acceptabilem atque , thesaurizare sibi noluit in terra, ubi nesciret, cui
suis ovibus Pastorem hunc etiam ab ipso Domi- congregaret, sed thesaurizabat sibi thesauros in
no praedestinatum fuisse, evidenti signo monstra- ubi nec
caelo, » ^rugo, nectinea demolitur, ubi fu-
tum est. » res non effodiunt, nec furantur Anno autem Do-
•>.

Erat namque in eadem ecclesia iinago san-

7 minicae Incarnationis nongentesimooctogesimo ter-
d Oeipara
wr- ctae Dei genitricis
Mariae ligneae insculpta tabu- tio, episcopatus autem sui quarto, undecimo vero
yine, el 0«otw
lae, quae beato Viro in somnis visa est virgam imperii Ottonis secundi,hanceamdem manufactara
im/j eofyfr-
praebuisse pastoralem, eique praecepisse , ut Do-
mafwn. domumexmaterialibuslapidibusDorainoconstruere
VII. minicum gregem pasceret , eique pascua vitae coepit, ipse vivus lapis ponendus in non manufacta
monstraret aeternae. Otto etiara ejusdem nominis domo aeterna in caelestibus, dicens cum Apostolo :

secundus d imperator audiens obitum Constan- ,

» Non enim habemus hic manentem civitatem, sed
tiensis episcopi, consensumque populi in electio- » futuraminquirimus»; thesauriztbat sibi funda-
ne venerandi viri Gebehardi gratulabuudus ei
, mentum bonum in futurum, ut apprehenderet ve-
oaculuin cum pontificali annulo direxit, praeci- ram vitam, quae est in Christo Jesu.
piens, ut cum ovium subjectione Gebehardo omnes
H obedirent, eumque sibi datum a Domino pontificem
gauderent. Erat enim idem Vir domino imperatori ANNOTATA.
familiarissimus, eo quod compater e ejus esset
ideoque gaudebat, quod occasionem iuvenisset ad a De illustri nobilitate Sancti plura vide in
hoc eum promovendi, quod jam dudum concupie- Commentario, § i.

rat, etad quod eum dignissimum omni vitaesancti- b Rhaetia triplex ; altera recens, altera late,
monia decernebat. attera proprie sumpta.Hwc regionem illam totam
VIII. S Canonica electioue peracta unctusque un- , inter Alpes Rhseticas, et Tridentum, quam hodie
txornai mei i-
guento sanctificationis, quod » de capite descen- incolunt populi Grisones, complexa ; seu Rhxtia,
fr'<, e/ 6ona
CUffl frnrrihtts
ii dit in barbam Aaron » ccepit Vir Domini, bo- Comitatus Tirolensis, et Vallis Tellina, ubipo-
tUaidit, ni pastoris imitari exemplum, mercenarii devitare puli fuere Brigantini etc. Rhsetia late snmpta,
perfidiam , talentum sibi creditum cum lucro repor- post divisionem imperii Romani, continebat Rhie-
tare,omni mentis aunisu satagere, omni virtuti tiam propriam ad meridiem extensam, seu Rhse-
operam dare sicut decebat Domini dispensato-
, tiam primam, et Vindeticiam : ea vero, qua se-
rem bonus pius
: pudicus sobrius castus
, , , , , ptemtrionem versus protendebatur, R/uetnv se-
et ut breviter dicam
, omni bonitate conspi- , cundiV nomen accepit. Duabus hisce Rluetiis adde
cuus , universo morum decore ornatus. » Ibat recentem, quse anguslioribus terminis coarcta-
» enim de virtute in virtutem , ut videret Domi- ta, partem occidentalem RlnxtLv propriae tantum
» ni decorem in Sion. Omni custodia servabat continet, seu populos Grisones vulgo nuncupatos,
» cor suum quod Dominus in
», illud attendens Plura de prcvsenti argumento suppeditat Bau-
Euangelio ait » Beati mundo corde quouiam : drandus, e quo proecedentia contraximus. Quod
« ipsi Deum videbunt omnibus omnia factus : autem Manitius scribit de Uzone S. Gebehardipa-
» est ut omnes salvos faceret omnia autem fa-
>• : tre Rhaetiuiiorum comite, videtur probabitius in-
i iebat propter Deum, ut haeres ejus fieret, co- telligendum de Suevia, qua tractum Constantien-
haeres autem Christi. Sed quia de nobilissimis et sem seu Brigantinum continet, notarite Baudran-
ditissimis fuerat parentibus, qui sibi fratribusque do ad nomen Suevia, quod olirn duces habuerit
suis multitudinem copiosam praediorum relique- proprios magni nominis. Vide loca superius me-
rant (sicut est humana avaritia, quae divitiis non morata in Commentario § i. Fieri tamen potuit,
impletur) fratres ejus sibi vendicabant universa, ut ditiones Uzonis ad alias etiam Suevioe partes
nec fratri quidquam dederant de sibi relicta sub- se extenderint.
stantia : Vir autem Dei nou cupiditate praedio- c De hac prephetia diximus in Commentario
rum sed Dei , , cui ea tradere cupiebat , amore
succensus, suam partem possessionum f a fratri- dOtto imperatons I filius cororw-
II, Ottonis ,

bus sibi dari postulabat. Illis autem negantibus, tus imperator anno Christi 967 ponitur apud
vi extorsit ab eis, ut omnia aequa lance divide- Baronium, et apud Labbeum in Compendiochro
rent , nec quicquam eorum ,
quod suae contige- nologico adeumdem annum mortuus 9^*, relicto :

permisit habere. Haec vero non mali-

rat forti , filio Ottone III quadrienni, sicut apud Labbeum
tia sed divino zelo, animo inardescente perage- ibidem invenies.
bat i ne forte fratres periculum suae incurrerent e Compater, id quasi ejUsdem filii pater di-
est,
animae, si aliquid sibi injuste usurpatum posside- citur is respectu iltius, cujus fitium bapUzal,
rent. veltamquam patrinus inbaptismo aut con/bvna-
9 Peracta autem hac haereditaria divisione, vir tione suscipit.ConsuteCangium in Gtossario.Com-
patris igUur officio functum fuisse Sanctum in
'"'"trutt tno
Domini Gebehardus, animo revolvens illam sen-
•«MePHMn /v-
fanum
tentiam, qna Salvator in Euangelio ait Vade, : •> Ottone imperatore III suspicor ex eo, quodp
« vende omnia quae habes et da pauperibus , , , ter hunc non inveniam alios Ottonis II liberos.
" et habebis thesaurum
in ccelo et Nisi quis : , Hinc confirmari possunt, quae in Commentorio
m renuntiaverit omnibus, quae possidet, non po- prmmisi de ittustrissimo genere S. Gebehardi.
' test meus esse discipulus » suis ex praediis mo- ; fNodum hic in scirpo quserit Basnagius sa>/>e

nasterium sancti Gregorii Papae iu ripa Rheni flu- jam citatus, dum pag. H2.3 ponii sequentem no-
minis juxta Constantiam civitatem construxit tutam marginatem : Viderint canonici juris do-
otores,
 :, ,

118
VITA 8. GEBHABDI VEL GEBEIIARDI
W
A Feuce
Ct0res an vis
EP. ET CONF.
M*muo iUata fratribua
laudanda, Quid- sit
; rei
nam hic videndum ? Quid Sanctus hic gratiaetiamRomamproperavit,ntci de
Ano- D
egit, quod stolorum hminibus,
non sit laudedignum actum Sanctorum exnvias
quippejustitimexer- privi
cuit, quando parentum
bona jure naturm sibi
debita, et a fratribus injuste
:

y
legiumque liberatis perciperet,
fice impetravit. Nam
quod ct
cum jam same
mS
,

^*
occupata, vi justa locum pnncipi Apostolorum m
extorsit, ut de iis disponeret in causas proprietatis jure con
pias, dum tradidisset ab ejus vicario Joanne
oona gratia impetrare illa non posset. ,
tale privile
ffium accipere promeruit.
Joannes cpisconus
servus servorum Dei, in nomine XV.
sanct* et indivi!
duae Triuitatis, Patris videlicet,
et Filii, et Spiritus
aancti. Notum esse volumus omnibus
CAPUT II. dehbus, qualiter Gebehardus
secundus amabilis
Christi fi

episcopus sanctae Constantiensis

ecclesia: dilectis
simus confratcr noster, orationis
causa R om , m
veniens ad limina Apostolorum
Miraculum ; privilegium et sacra li- et Pauh, etante nostram
Principum Petri
prsssentiam, retulitque
nobis, quatenus ipse Dei
psana Romce impetrata ; alia mi- nutu compulsus, eccle-
siam caenobitarum construxisset
super ripam flu-
racula ; curce pro monasterio Pe- inmis, qnod dicitur Bnenus
ad honorcm beati ,

Gregoni confessoris Christi, in quo loco reg-ulam

tershusiensi susceptce ; obitus sancti Benedicti
, abbatis et monachorum
,
fra-
truin luculentissime ordinaret
sepultura, apparitio. : ubi devotissime
de suis propriis praediis, quaa a
suis parentibus illi
evenerunt, et partem de rebus
S. suas ecclesiaj

B P um autem, Deo prosperante

v-^menta. ecclesise,
,

toto nisu ccepto operi ccepit

jecisset funda-
devotissime obtulit, ad sustentationem
dium lllorum videlicet
i n ipso monachorum, qui
et stipen-
K
XIU sanoto monasterio sedulo Christi
laudes persolvere
ffominemi Dco incrementurn dante, ven-
cottidie insistere, et die noctuque non cessant.
tapm qwui tum ad hoc, ut parietibus in altum excrescenti-
est
lSDequibusnostrae humilitatis supplicans
' • IIIUIIHIII
bus, necessario etiam lig-norum instrumenta subri- ole- tmpetrat
sanat j
meutiam, ut praedictus locus ipse sub tuitione et
g-erentur, perquae onera portantes ascenderent et defensione sancti Petri nostra nostrorumque
suc-
deseenderentsuper, quse ctiam opera facientes con- cessorum Pontificum iu perpetuum maneat
ita :
starepossent.Etccce.quadamdiesubitoeximproviso tamen, ut nullus rex, aut dux, neque
marchio,
accidit, quod omnes assistentes valde contristavit, nec etiam episcopus, qui per tempora in ipso
epi-
Nam cum omnes certatim operi instarentjContigit.ut scopio fuerit, aut ulla persona audeant
de omni-
fractis sustentaculis, in quibus stabantoperarii, ca- bus , quas ibidem ab ipso jam dicto Gebehardo
derent in terram ; ita ut opifex, qui praeerat opcri,
episcopo conccssa sunt alienare aut quoquo ,
,
toto conquassato corpore, quasi exanimis invenire- modo de ipso saucto monasterio extrahere ; sed
tur. Cumquc ex eo, quod aociderat, magna affice- tuta et stabilita atque firma usque in futura tem-
rentur tristitia, vir Domini Gebehardus confisus pora conccdimus pcrmanenda ; sed et hoc apo-
in eo, qui dixit : « Quaecumque petieritis Patrem stolica praeceptione , rogrante supradicto Confra-
» in nomine meo, dabit vobis »
;
jussit eum levari, tre nostro, interdicimus in nomine Domiui nostri
et in oratorium sancti Michaelis, quod ibi erat, de- Jesu Christi ne
, eidem monasterio prae-
aliquis
portare, et ejectis omnibus ipse clausit ostium, ,
ficiatur, nisi quem communi consensu fratres ibi-
seseque in orationem dcdit. Quo orante elisussanus dem Christo sedulo servicntes elegerint, electum-
surrexit, eumque ad opus redire jussit, atque ait que episcopus benedictionis titulo confirmare pro-
Vere nullus deinceps ex hoc cadendo suae periculum curet. Ethoc ipsum de advocati<2 electione deccrni
patietur animas. placuit.
11 Jussitque omnes F
q parietcs certo tramite sur- 14 Si quod ubsit
vero aliquando contige-
, ,
pt ivilegiutn
innphnn sum sine vestibulis, sicut hactenus cernuntur, eon- rit ,
ut episcopus cjusdem sanctas ecclesias hsere-
Peier*!imia- strui, ita ut laqueariaejusdem templi in modum ticus vel schismatieus existat, fratres supra dicti
1,
"' crucis suspensa esse videantur. Quae laquearia de- monasterii ex auctoritate Sedis Apostolicae ha-
",","i, Z"-"
auratis baculis in modum stellati caeli undique de- beant potestatem ecclesiasticos ordines rcquirendi
coravit : muros vero per circuitum varia pictura ubicumque Catholicum noverint esse episcopum,
perornavit, non tali, qualem propheta Ezechiel per- nec ille iniquus, de hoc aliquam eis injuriam in-
fosso pariete conspexit a, sed tali, quae opera Salva- ferre prsesumat nam si quis aliquis homo, cu-
:

« novo Testamento ope-

toris, qnae vel in veteri vel in juscumque sit
vel potestatis quod non
ordinis ,

ratus est, ad aedificationein intuentium repraesen- crcdimus in aliquo disruinpere tentaverit ea

,

taret, Situs autem ejusdem templi ad occidentalem quas ab ipso jam dicto Confratrc nostro in praedi-
»11. plagam versusest secundumformambasilieaepri.i-
: cto monasterio concessa sunt, et a jure et ditio-
cipisApostolorum Romse constructam,formatum est, ne ipsius monasterii auferre voluerit, nisi resipi-
propter quod eumdem locum Petri domum appella- scat excommunieatus a Corpore ct Sang:uine
,

vit pcr circuitum vero congrua monachis cou-

: Domini nostri Jesu Cliristi consistat, et anathe-
struxit habitaoula perfectisque omnibus decimo
, matizatus a sancti patribus omnibus, et a nobis,
anno ecclesiam in honore sancti Greg-orii Papae de- ncc in ezitu vitae communicet, sed etiam mortuo,
'>
dicavit b, eamque multiplicibus et magnificis san- nomen ejus inter Missarum solennia nullo raodo
ctorum reliquiis cumulavit inter quas etiam bra-
: recitetur. Qui vero pio intuitu custos ct procura-
* chium saucti Philippi apostoli c ab Ottone tertio tor hujus nostri praecepti extiterit, benedictionis
imperatore sibicum aliis plurimis condonatum g^ratiam, vitamque ab ipso Domino Deo et Sal-
summo studio ibidem collocavit. vatore Jesu Christo mereatur in saecula sieculo-
xiv. 12 Cumque summo studio sanctorum reliquias rum. Amen. Scriptum per manus Johannis nota-
Hamuui ,,,<>-
e t ccetera quaeque ad divinum cultum pertinentia rii, et reg*ionarii e et scrinarii sacri Laterancnsis
feciu*.
undique ex diversis locis congreg-aret ejusdem , palatii iu mense Aprilis etlndictione secunda : da-
tum
 ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 110

tum vcro septimo Kalendas Maias, per manus Gre- bus , Periggerum h tertium decimum i vicem A.-P«lici
gorii episcopi sacne Portuensis ecclesia?, et biblio- Christi inter eos agere constituit. Post hae, con- M *•VIU,, •

thecarii Sedis Apostolicae, anno Pontificatus Domini vocatis servissuis, elcgit ex eis optiraos q que, Curnll^h^
nostri Joannis sanctissimi Papas quarto. et constituit ex
cocos et pistores, caupones et
eis protpitit p.-
XVI. I 'i Inter
caeteras vero quas idem Pontifex , fullones , sutores et hortulanos, carpentarios k, '*«Ai«fen«-
eri- beato Sauctorum dederat reliquias
Yiro '""
rettquias caput , et sing-ularum artium magistros, et constituit eis,
piant Romoni
quoque sanctissimi Papae sibi coudonavit Grego- ut eo die, quo fratribus descrvirent, de cibo et
niffl inseqmtF- k
trf,
rii f sed hoc paucis ct sibi familiarissimis cogno-
: pane fratrum cibarentur, quia dignus est opera-
I
scentibus. Vir autem Dei, tanto munere accepto, rius cibo suo. Ut autem bono animo suis mini-
maximo delibutus g-audio, festinus Urbem eg-re- strarent dominis hujusmodi donario ipsos cu-
,

diiur, verens boe , quod etiam contigisset nisi , mulavit scilicet ut cum quis praisentium
:
vel ,

divina ministratione profectus fuisset. ltomani eorura successorum, qui de progenie illorum es-
enim cognoscentes se tanto pignore privatos, se set, morcretur exuviae l de eis non sumeren-
,

quasi orbatos gementcs civitatem egressi , Vi-

, tur, sed haeredcs relictam hiereditatem indivisam
f.persequun- rum Dei unauimiter prosequuntur *. Quod ille possidercnt : si vcro de alia progenie aliquis suc-
tur. sentiens, fug-am fug-iendoque Placentia g
inivit, cessisset; ab hoc donativo alienus extitisset. Con-
xvii.
ad Padum fluvium usque pervenit, quem in im- stituit etiam alios clientes, qui equitando deser-
mensum excrevisse invenit, navemque altera in virent, scilicct ut semper parati essent ad equi-
parte flumiuis consistere doluit; cumque nullum tandum, quocuinque uet-e.ssitas exegisset et ad ,

adesse conspiceret qui navim advehere potuis- , commodandum fratribus

quocum- caballos suos
set, jain j;tinque insequentes se advenire formi- que poposcissent. Hajc autem Vir Domini quasi ,

daret, quod tunc solum subsidii noverat, ad ar- pennatum > animal plenum oculis ante et retro, »
ma orationum coufugit, seseque in ripa fluminis paravit, ut videlicet fratres ibidem Christo famu-
B Deo supplicem dedit, quem mox se invocantem lantes , spiritalibus atque carualibus necessariis ^
Christus in tribulatione dilatavit : quia » Oculi sufficienter instructi, expediti contemplativai cum
» Domini super justos et aures ejus in preces ,
Maria ad pedes Uomini vaearent vitae , nec eos
» eorum » et adhuc eo clamante dixit
, Ecce : sollicitudo Marthffl in activa aliqnoties perturba-
adsum : illo namquc
orante et omnipotentis Dei ret, et esset, sicut scriptum est : » Nihil deest
misericordiam implorante, ut, si voluntatis ipsius » timentibus cum : » sciebat enim scriptum :

esset,quatenus iste Sanctorum exuviae ad locum " Propter inopiam deliquerunt multi » et ideo :

destinatum pervenirent, sibi in hoc necessitatis providebat illis interius exteriusque, quaeque erant
articulo Mirum dictu, Padus sc sub-
subveniret. necessaria, ne iuopia urgeute cum periculo aninne
misit, et per medium suimet sanctissimo Viro mo- subsidiura quaerereut hujus vitae, et ipse pro hoc
dura optimum patefecit, et sicut de Israelitico uou beneficium, sed a districto judice Deogehennae
populo Psalmista canit » Mare vidit et fugit : tulis^et supplicium.
» Jordanis conversus est retrorsum » et iterum : :
ls Cuin ergo quodam die in saape dicto de- XXI.
claudum
ambularet loco obvium habuit quemdam clau-
<'*
» oves populum tuum in manu
Deduxisti sicut ,
nat
" Moisi et Aaron, » ita et nos de isto proclama- dum ejusdem loci incolam, qui curvatis ad ter-
re possumus quia Padus illum vidit et fugit, et
: ram genibus et scabellulis, quae manibus gesta-
de cursu suo cunversus est retrorsum, et tideles bat , caput a terra sustentabat in modumque ,

suos deduxit Dominus per aquas multas, in ma- quadrupedis omni corpore curvus deambulabat.
nu servi sui Gebhardi. Is autem peritissimus erat iu omui sculptura ligno-

" i
o Mtttgto
1G Ipse autem Vir Dei, statim ut. sibi viam a rum, etiam in ejusdem basilicae valvis me-
sicuti
Padum tran- Domino prospexit patefactam, cum suis oranibus lius addisci poterit. Hunc ergo cum venerabilis
lit.
omni cum alacritate pertransivit. Unus
ingressus, vidisset Pontifex, ait ad eum Homo cur mani- :

autem nequam ex obsequio ipsius Sancti postre- bus genibnsque tellurem premis, nec rectis gra-

muspertranseuntium factus, cunctis aliis egressis, deris plantis ? , Do-

Scitis , ait , scitis dudum
in alveo iluminis solus inventus, concurrentibus- mine, quod Dei debilitatus judicio erectus quo- F
que aquis praeventus, atque suffocatus est , se- quam gressum raovere nequeo. At ille , bacu-
cundum illud quo scriptum est, Vae soli, quia •> luin , quera manu gestabat claudo porrexit , :

» fti eeciderit , non habet qui eum adjuvet ut Sume , , rectoque

inquit, et in hoc te sustenta
,

» surg-at. » Quod cum Viro Dei nuutiatum fuisset, cursu deinceps ambula. Ille autem sum^ns bacu-
ait Ex hoe nolite contristari naulum enim hoc lum super eo se erexit, novisque gaudendo, Do-
: ;

in loco dare debueramus, pro quo istum a Do- minumque laudando g-rcssibus currere ccepit.
mino subiatum credamus et cum ltetitia Christo ;
Virum ineffabilem et principibus Apostolorum ,

gratias agentes iter nostrura peragamus. Illi vero, Petro videlicet atque Paulo, comparandum quo- !

qui Virum Dei illo persequuti fuerant, videntes, rum unus claudum ad Speciosam portam templi ja-
quaj facta sunt, ad propria revertuntur. Quis ve- centem et mendicantem erexit m; alter vero dor-
ro ha;c audiens non obstupescat, quisve obstu- mitantem Eutychuin et de tertio coenaeulo in in-
feriora cadentem, virum reddidit atque salvum n
.-

pescens credat de sterili Alemannorum terra tan-

tum emicuissc Virum, per quem Deus his tem- sic iste Domini dilectus claudum non
jaccntem,
gradi
poribus antiqua reuovare dignatus est mirabilia? sed raanibns g-enibusque reptentem proprii.s
Sicut enim fecit plantis, hominemquc de altitudine
murorum
Moiscs cum Israelitico populo ,
per
mare rubrum vivum reddidit et incolumen qua
; et Josue , Helias , et Heliseus ,
cadentem ,
;

qua sanctus quanti-

per Jordanica fluentia sicco pertrausierunt vesti- in re consideraudum est ,
,

gio ita iste Domini dilectus pra^petes liuctus

: que apud Deum meriti fuerit per quem Chri- ,

per suos Aposto-

Padi alveo fidei concludens per semitam humanis stus non minora, quam etiam
pedibus hactenus inconcessam securis gressibus los monstrare digrnatus est. In moderms
emm ad-
chantatc mul-
commeavit. huc tcmporibus refrigescente etiam
IMll
17 Dominum autem cum pervenisset, colloca- suo Fideli Veritas complere dignata est,
torum, in
dicens » Si quid
tis eum omni diligentia reliquiis ordinatisque , quod suis promisit discipulis, :

duodenis, ut supra dictum » netieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis. <•

est, ad locum fratri- 1

19 Cum
 ; , :

140 VITA S. GEBIIAR^I VEL GEBEIIARDI EP. ET CONF.

A FiLILK
19 Cum. autem bonorum remunerator ope- anima ejus praedicatione semper reficiebantur simul D
Mamlio.
rum, Famulum suum de turbulento hujus mun- et oratione.
XXII.
morilur, di salo ad portum perpetuse quietis educere de- 22 Utrum autem in ipsa columba sancta ejus «aoecwfo,,,
crevisset, molestia corporali pulsatus, dormitans anima, sicuti et de aliis Sanctis legitur, quorum / ""'' fW "•
non est inventus, sed succensa lampade venienti animae saepius in columbae specie caelum visoe
e,' lt "
l
' l""" i
,

Domino atque pulsanti obvians ovando ei ape- , sunt penetrare an quis alius apparuerit spiritus
:

ruit dicens cum Apostolo

, « Cupio dissolvi : nobis quidem incog-nitum Deo autem
, ;
, cui
n et esse cum Christo « cumque languor cor- omnia nuda et aperta sunt
; , est cogmitum : qui
poris ingravesceret , et se de hoc saeculo citius etiam hoc ipso miraculo suum in caelis dignatus est
migraturum praesensisset, rogavit, se in templo, Famulum hominibus monstrare clarificatum. Igi-
quod ipse fabricarat, sepeliri nam tunc temporis : tur beati Pontificis anima caelo recepta carne ,

in Constantiensi morabatnr civitate, in qua etiam vero terrae honorifice commendata tale epita- ,

haec eadem eum infirmitas occnpaverat. Lang-uo- phium ejus tumbae aureis subscripserunt characte-
re autem ad vitalia veniente, sexto decimo epi- ribus :

scopatus sui anno sexto Calendas Scptembris

, Debita pars terrae fallentia tempora sperne,
viam universae carnis ingressus cst ang-elicisque, : Et memorare viae, quam testatur cinis iste.
ut vere credendum est manibus evectus ta- , , Gentis honor nostrse jacet hic g-enis dolor ,

lentum sibi creditum Domino duplicatum reprae- atque.

sentavit , et ab ipso auctore audire promeruit : Prffifuit huic urbi, cunctosed profuit orbi.
" Kugre serve bone et fidelis, quia in modico fi- Hancque Deo sedem templi funda\ et sedem. ii

« delis fuisti : super multa te constituam, intra Parti terrense Deus igmoscens miserere.
" in g'audium Domini tui. " Cum ergo lotus ac Redde vicem juste, quia te dilexerat iste.
sacerdotalibus, ut moris est, vestibus indutus et 23 Post haec quadam nocte ejusdem monaste- apparttio ae

B feretro impositus ad ecclesiam fnisset dcportatus riiabbas Perig-gerus nomine, cujus superius men vatieimwn -

dissensio cxorta est, utrum in ipsa ecclesia, spon- tionem fecimus oratorium. causa orandi ingres
,
E
sa videlicet sua an uti ipse rogaverat
, in ea,
, , sus est : cumque attentius in ipso noctis silentio
quSB ab ipso constructa fuerat, dcbuissct tumulari. orationi incumbcret,
beatus apparuit Gebe- ei

Illis vero ita inter se altcrcantibus, aliis quidem hardus, ct hilari vultu ad loquutus esl Scias eum :

ejus petitioncm implere cupientibus , aliis vero pro certo me apud omnipotentem impetrasse
,

tanti pastoris exuviis carere dolentibus tandem ; Deum, ut nullus fratrum modo in hoc monaste-
majorminorcm vicit partem, quos se sui patrisreli- rio Christo dcservientium a morte lsedatur secun-
quiis exorbitare nolleclamabat. Et decreverunt eum da sed omnes mortem subeuntes temporalem vi-
;

in eodem loco sepeliri. tam cum Christo possidebunt sempiternam o. Hoc

ZXIU. 20 Accedentes autem hi
,
qui ad portandum dicto, ab oculis cjus evanuit, nec eum ulterius cer-
ac scpelitur
fcretrum deputati fuerant, loculum levare atque nere quivit. Tpse enim Beatus jam de hoc sseculo
ad prseparatnm scpulchrum deferre conabantur :
victoriam nactus, suorum adhuc in mundo laboran-
cumque brachia tenderent ad feretrum ccepe- ,
tium aerumnis non est oblitus ; sed ut quidam ait « :

runt toto corpore tremere, ac immenso pavore con- Verus amor ( hristi vcra est custodia Jeg-is. Et man-
n data Dei completamans homines, " prioris recor-
cuti, ita utetiam pene humano amisso sensu, amen-
tes efflcerentur tantoque pondere ipsum dcpres-
:
datus amoris, sibi famulantibus et adhuc in via la-
sum est feretrum, ut humanis viribus moveri ne- borantibus, apud Deum est auxiliatus, cosque de
quivisset. Tunc omnes, qui aderant, hoc miraculo prosperitate consummandi itineris est consolatus;

perterriti, coeperunt dicere, illum sepulchri locum ut videlicet eo ardentiores viam rectitudinis prope-
Deo sibi prsedestinatum non fuisse. Tandemque rarent, quo se ad patriam perventuros minus dubi-
a
divino correcti judicio, decreverunt, eum, ubi ipse tarent. Quapropter et nos assidue ejus implorare

rogaverat, sepeliendum fore. Portitorcs autem ite- condecet auxilium, ut ejus meritis adjuti de perieu-
q
rum accedentes cum omni velocitate loculum leva- lishujus evadamus exilii et patriam mereantur pa- F
pristina gravitudo ita c\ radisi.
verunt, atque omnis illi
temput -"'dii

immutata est, ut pene nil ponderis se portare Erat etiam idem venerabilis Heros capite cal-
24-
toto ,./ mortis^

pra cnt. vus omnino sermonem autem suum hoc juramento

:

solebat firmare, quasi dicerct Per meum caput

nominemira. 21 Cum autem januam
ejnsdcm egrederentur :

non natum quia videlicet non natus, sed dc utero

^" ecclesia?, aliud non minus miraculum divina mon-
:

matris cxcisus, calido arvinae g'lobo est involutus,

strare dignata est miscricordia. "Nam illis, ut di-
propterquod et dicebant, cum latum habere calvi-
ctum est, ecclesiaB limen egredientibus, columba,
tium. Sedit autem in episcopatu annis sedecim
cunctis, cernentibus advolavit, et supra jam ssepe
sexto decimo p dcfunctus est, die sex'o Caiendarum
dictum beati Viri, nullo ambigente, consedit fcre-
donec transnavigato Scptembrium , anno ab Incarnatione Domini
trum, indeque non recessit,
tertio decimo
nongentesimo nonagesimo sexto :

flumine, ecclesiam sancti Gregorii ingressi fuis- ejusdem nominis

vero anno q Ottonis Augusti
sent. Quam mox, ut intraverunt, columba, quse Jesu Christo
tcrtii regnante Domino nostro ,

videbatur, disparuit, eamque nullus deinceps vi-

,

cui nna cum Patre et Spiritu sancto unus est ,

dcre praevaluit, tantique odoris fragrantia eos illic per intinita siecula saeculorum.
honor et gloria
excepit, ut omnes se quasi rcnovatos crederent
Amen.
nullusque se umquam aliquid, quod tanti esset
odoris, prsesensisse memorarit. Qnae etiam
fragran-
corpus permansit, quous- ANNOTATA.
tiatamdiu super sanctum
que eum maximo in honore in meridiana parte
a Ezechielis cap. 8, f. 7 et 8 leguntur
ista .

ejusdem templi seputtur» tradidissent quia enim :

Introduxit me ad ostium atrii et vidi et ecce ,

in ejus funere
:

columVma: fuerat simplicitatis, recte

forameu unum in pariete. Et dixit ad me Fili
columbaapuw-uit; per quam mentis illius sinceri-
:

hominis fode parietem. Et cum fodissem parie-

recte in exe-
tas vitffique monstraretur innocentia :

tem, apparuit ostium unum. Deinde agit textus

quiis pii Pastoris nova odoris fragrantia bonarum
sacer de abominationibtts, quas ridit Ezechiel
refertae sunt nares ovium, quse videlicet prius in et
 , '

DIEVIGESIMA SEPTIUA AUGUSTI.

121
A et universa idoia domus Israel depicta erant in pa-
A Fn i, e
rietc in circuitu per totum. Mvmi.io.
b Crusius supra citatus de hoc templo scribens
pag. 145, dicit, v Calend. Novemb. a Grego- MIRACULA
rio V, qui cmxcv Papa factus est, consecratum
fuisse.Sed initium Pontificatus ipsius ab aliis au- Apparitiones, ac vaticinia,
ctoribus passim innectitur anno 996. Verdensem
episcopum fuisse, affi.rmat Ciaconius in Vitis Ro-
manorum Pontificum tomo i, columna 715 : ubi Tgatur postquam Redemptor huraani g-eneris fa- LmEmiDE
deillo plura. -Imulum suum Oebhardum de vorag-ine hujus
" mAC "

c Consali potest Commentarius prmvius § 2. saeculiad supernam patriam transduxit, referun-

d Ibidem § 3 diximus occasione donationis a turmultas virtutes, quas per eum nobis Dominus
^X--
,,/,„* pneteru,
S. Gebehardo factse, advocati in donationibus cjus- ostendere digmatus est, dum sancti ejus anima ab- "'"'" r «' >

modi Memannicis facultatem intervenisse. Hoc solvebatur a vinculis carnis, et rediit ad Domi-
autem loco Manilius indicat, gravis fuisse mo- num ; qui dedit illara et quantara pntentinra
menti electionem advocati. Cangius in Gtossario ejus misericordia cunctis auxiliura et gratiam ad
midta collegit de advocatis. ejus tumbam
devote precantibus Dominus fecerit;
e De
regionariis agit idem Cangius, et Macri non cst nostrae
scientiae, ut dig-num est, vobis
fratres in Hierolexico pag 518. . intimare quaedam tamen ad notitiam posterio-
f An S. Gregorii magni, ut volunt Petershu- rum, prout Dominus donare dignatus fnent, lit-
siensis, an alterius PP. Synonymi? Difficultatcs teris commendare quredam vero silentio prsetc-
;

in hac re moventur et expenduntur in Commen- rire curamus; ne tredioso lectori fastidium incu-
B tario § 3. tiamus, et tantum studioso satisfacere valeamus. E
g Urbs est notissima Itatiee in Longobardia, Nomina vero eorura a quibus nobis tradita snnt,
fere uno milliari a Pado fluvio distans, ut observat supprimimus, sicut fecimus, ne ipsa barbaries
Baudrandus. vocabulorura offendat, et Latinus sermo suura
h Mabillonius in Annalibus Benedictinis tomo decorem non amittat. Viritaque ang*elicre in car-
4, ad annum98S, p>ag. 15, De primo, ait, ejus ne vitre, Deo devotione contriti cordis railitavit,
loci abbate Bering-ero, ejusque successoribus a Bu- dum vixit, et penitus se in hac carne crucifixit,
celino recensitis, nihil fere comperti prteter nomina ideo et Dominus, quia socius fuit passionum,
habemus. consortem fecit eum et consolationum, non tan-
i Non erant igitur tunc temporis nisi ascetm tum in superois sedibus remunerando verum et- ;

tredecim, teste Manilio. Bucelinus in Mcnologio iam in terris coram humanis obtutibus, sig-nis et
Bencdictino ad diem xxvn Augusti varia memo- virtutibus illustrando, sicut in sequentibus luce
rat, qutc non probamus, nisi melior accedat au- clarius patebit relationibus.
ctoritas. Sic enim scribit : lpse (sanctus Prsesul 26 Frater quidam jam sn?pe dicti monasterii ad Cap. i mmi-
/''*'"'">«'./»«
noster) aliquamdm... prsefuit lectioribus mona- tumbam sancti viri Gebehardi se orationi accom-
chis ad Petershusianuyn monasterium accitis, epi- modavit dumque se attentius Deo precibus com- J^T"
:

scopus simnl et abbas lectissimus, hoc tamen mu- mendaret, vidit ncbulam totum sepulchri ambi-
neris eo solum usque in se suscipiens, dum con- tum contegentem et suavissimum odorem ex
,

firmata ccenobii initia, et auctas rationes perspi- ipsa nebula naribus praesensit redolentem qua; :

ceret, simul cum redituum increraentis, de au- aliquantisper morata, ab oculis cernentis atque
g-endo servorum Dei numero admodum solicitus, stupentis paulatim subtracta est. Qua in re consi-
cum (sacris virg-inibus exceptis,
quas separatis derandum, quanta claritate quantoque odore san-
bene reclusas aedibus, veterum nostrorum more cta ejus aniraa in superna civitate perfruatur, cu-
iisdem vivere reditibus ordinaverat) primo statim jns etiam corporea putredo in terris tantaodoris
q tempore mouachos octuag*inta numeraret quo- : fragfrantia illustrata est. Quia enira de illis fuerat E
rum dimidium e fratribus, quosvocamus conversos, quosEsaias propheta pra:videns admiratur dicens :

constaret. » Qui sunt isti, qui ut nubes volant u? recl

k Etiamsi heec vox proprie significet eum, qui ab odorifera nube ejus visitatum est mausoleuin,
facit carpenta postmodum tamen adhibita est
; cujus conversatio semper in caelis fuerat, et qui
pro artificibus omnibus lignariis, ac tignariis die noctuque suas ad eoslum cumodoramentis bo-
(proid etiam hic sumitur) ex Cangii Glossario. norum operura direxerat orationes, quasi incen-
1 In marg-ine exempl. manuscripti. Legendum sum sacriticii vespertini; et ut per haec apertius
putO ExUVI.E EXINDE XOXSUMEILENTUlt. H<VC UOtan-
: monstraretur, aetern® lucis hunc inhabitare valde
tur in editione Canisiana ad marginem. gdoriosam mansionem.
m Insigne illud miraculum pluribus narrant 27 Sic enim istis etiara temporibus, rudibus apporitione,

Acta Apostolorum cap. 3. fratribus ejus merita ig-norantibus, ejusque san- acdxmoniaeo,
n Vide ibidem cap. 20, ac diem 24 Augusti ctitati detrahentibus, cuidam eorum in visionc
pag.~h't. apparuit, in lucidissima sedens mansione, sacerdo-
o Adi Commentarium pr/evium § 5. talibus iudutus vestimenti.s, mitra capiti super-
P Conside, quse ibidem § 4 de anno emortuali posita cum ineffabili claritate excelso sedens in
prxmissa sunt. throno dicens ad eum
;
Ecce frater, oculis
: ,

q Ottoni II mortuo successit filius ejus Otto III approbare poteris tuis, quod conspectui omnipo-
in regno GermanicV anno 983 non autem in im- ; tentis Dei non ita despicabilis assisto; quomodo
perio, quod adeptus est anno 996; mortuus an- quorumdam fratrum tuorum existimationi appn-
no 1002. Vide Baronium, Pagium, et compendium reo. In omiybus enim utilitati suorum consulens,
chronologicum Labbei. Manilius itaqueponit an- ne fortasse sibi detrahendo peccarent, sunm ,

nos regni, non imperii Ottonis III. Deo opitulante, dig-natus est eis prajmonstrare
claritatem, ut videlicet scirent, quanto honore
dig-nus, qualive reverentia ab hominibus in terris
esset excolendus. Sed quia frater ille, cui visua
Augusti Tomus VI. 20 est.
 . , ,

1*3 MIRAC. S. GEBrURDl VEL GEBEIIARDI EP. ET CONI

A. Ktuci est, pr?e humilitate ipsam visionem pene nulli in- simulator atque seductor extitit et hic talis quo- :
Maniuo.
notescere voluerat hominum , divina clementia modo in me aliquam exercere poterit virtutem ?
aliud apud sepulchrum illius cunctis astantibus at- Hsec et hic pejora illo memorante, inventori fal*
que cernentibus daemoniaco homine ostendere sitatis nequaquam fidem accoinmodantes , inva-
digmata est miraculum, sicut postea plenius scri- dunt iter, quod ducit ad locum Petri domum di-
ptum invenitur. En. quo omnes correcti Sanctum ctum. Quod cum dasmon praesensisset, coepit per-
Dei digna deiuccps cum veneratione excoluerunt, turbari et constristari, et diras voces ad caelum da-
eique se suis in orationibus studiosissime commen- re, et multo plus solito hominem discerpere at-

daverunt. que vexare. Ad locum autem cum pervenissent,

11. 28 Alio quoque tempore caecus quidam de pa- magno cum labore ad ecclesiara pertracta est. Sta-
iicc nou c.rco
tim daemon per os mulieris Sanctum Dei maledi-
go Turgau a advenit, et apud sepulchrum sancti
/Ihiuinititn.
Coufessoris ad orationem constitit. Quem Deu vociferando saepius, quam replican
cere coepit,
atque en*r-
gumenis secundum quod per Prophetam suum pollicitus do atque dicendo Vae tibi, male Gebeharde,
:

a est dicens : » Invoca me in die tribulationis, et ut quid me incendis P Tunc ad sepulchrum ducta
» eruam te, et houorificabis me » sua misera-
;
ibique miserabiliter ab hoste discerpta est, post
tione se invocantem respexit, cumque per merita, paululum reducta est. Item post Missas, Sancto-
sui famuli Gebehardi de tenebris excitatis erutum rum allatis reliquiis, multorum hominum viribus,

lumen solis videre donavit. Ille autem admirans aliis trahentibus, aliis vero compellentibus addu-
quis esset, quis fuerit, orbes oculorum circum- cta, magnis clamoribus vociferando, Sanctum-
ducere ccepit, explorare cupiens, ubi esset, vel que Dei per nomen maledicendo, et, quod se
qualiter circa se actum fuisset. Tandem se soli incenderet importunis
,
vocibus conquerendo ,

redditum recognoscens raag*uo cum claraore ,

tandemque quamvis
,
laboriose tumbae sancti ,

Confessoris superposita, atque a presbytero exor-

Christo ejusque Confessori gratias egit, cuuctis-
B que se oculorum ofllcia recepisse ingenti cum cismus, cunctis fratribus cum aliis multis astan-

gaudio intimavit. At hi, qui eum caecum adve- tibus, super eam recitatus est.
spitala
nisse, viderant, videntem tardius credere pote- 31 Qufe statim a maligno spiritu liberata con-
rant : sed postquam veritatem experti sunt, ma- ticuit, nec ultra vocem clamoris emisit. Anti-
quo erg-o hoste recedente mulier cui paulo
ximo cum tripudio misericordi Deo gratias retu- , ,

leruut, qui in suis Sanctis semper est mirabilis, ante pene nerao appropinquare ausus fuit, jara
et quoniam in sceculum misericordia ejus super quasi exanimis jacuit, nec ullum corporis mem-
111. omnes, qui ex toto corde quaerunt illum. Prae- brum movere quivit. Tandem resumptis viribus
et la-
terea daemoniaci multi per eum sunt liberati :
surrexit, discoopertumque pectus velavit,
ejusque con-
quorum quidam, dum ad spelteum ducerentur, chrimabiliter Deum ac Salvatorem,
verbis ma-
* noii esse dixerunt, se ibidem esse exituros *, sed apud san- fessorem Gebehardum quantis potuit
g-nificavit. Quanta illic gaudia
lachrimarum ple-
exilnros ctum Conradum se ejiciendos esse proclamabant.
lbi
adducti fuissent, similia fatebantur, na, qui memorare quisve effari poterit?
Cumque illo
,

monachorum
plerumque in medio fluminis b libe- enira resonabant voces divers® ,

b et reducendi aetatis, cum sono

populorum, diversi sexus et
rabantur, ut per hscc manifeste daretur intellig-i,
a calumniatore esse li- carapanarum, omnes hymnum Deo concrepan-
utrorumque interventu eos
qnipersuum Servum facturam manuum sua-
tes,
beratos et
29 Quidam autem colonus ejusdem loci, pa- rum de manu superbi calumniatoris eripuit,
iv.
ab immun-
amalignotpi- ralysi dissolutus, per multa tempora lecto decu- sacro fonte baptisraatis ablutum,
vas
emundavit,
'''"' Uberatis -
qui die quadam solus cum sola dissimo autem invasore coinquinatum,
babat langmidus :
sancti, et con-
dse- ad laudem et gloriara nominis sui
conjuge domi remanens, subito arreptus a Gebehardi. Deinde
fustein arripuit, mu- fessoris atque pontificis sui
monio de lecto prosilivit,
populorum crucis, et
eam vero cum vexillo sanctae
lierem petiit, fustemque ad percutiendnm mater
favore transmissa venit Constantiam, ut v
C libravit. autem exiliens in mansiunculam au-
Ita
ecclesia mortuse filia3a resuscitatae cougauderet,
fug-it maguisque clamoribus cives
advenire fecit.
accurrerunt, congaudensque spirituale convivium prapararet,
Audientes enim clamorem mulieris
vicinos convocaret, di-
hominemque, quem jam dudum paralyticum no- ad quod amicos atque
ma- » Congratulamini mihi, quia lnvem
verant, insanissimum repererunt, quem vix ceus eis :

ejus n ovem meam, qua3 perierat, et iterum Bpu- ;

ximo cum labore tenuerunt, nec ulla ratione quia haec fiha mea
donec multorura vin- » lari et gaudere oportet,
rabiem domare potuerunt ;
revixit, perierat, et
mven-
illigatum ad ec- n mortua fuerat, et
bus hominum collectis, sellae
tumbae sancti Confesso- «/ ta est 11.
,«in"t>"
clesiam, deportarunt, et iterum
secundum illud 82 autem subsecuta mahgnus
Noete
superposuerunt, qui statim jam pridie d.m.s-
advenit habitator, et mulierem
ris
Apostolicum » Fidelis Deus, qui non patietur taha mfud.t ve-
:
auribus _

potestis portare; sed sam suscitavit, ejusque

„ vos tentari super quam vas, quare tam nequ.tei
proventum, ut pos- nena dicens O dilectum :

„ faciet cum tentatione etiam me tu, anUquum .nhab.-

contra me fecisti, quod
» meritis beati pontificis Gebehardi jam d
sitissustinerc et tidelitatem mecum
-
u
ex hac vita subtra- tatorem respuisti,
liberatus, nec multo post etiam propter seductore
dum conJvatam abnegasti
qui me expuht a te.- Wam
1

ctus est.
30 Muliercula de villa
Schwindorf c dicta illum Gebebardum,
scias tibi nullo modo
profutunim &
per multorum temporum toncipsum d emm
flfuZiei d
de infestissimo daemonio redi ad me, non
re. Sed redi quffiso,
ninnt
crudelissime vexata, per plurima San- me tuum in vas rec
curricula g-uum est ut alterum pro
mundata. Tandem deneges jam tamd.u mul-
ctorum loca est deducta, nec pias, sed rogo mihi non
ab beatum Gebehardum amici
ejus illam se per- cohabitationem. IW
audiens daemon, con- tum amabilem mei tecum auu-
ducere velle dixerunt. Hoc antiquo serpente

—* — ^
et liuiuscemodi sermonibus
tristatus est valde et dixit
Et quid prodest, si roe »»™»'
bus muheris insibilante, illa relieiosas
:

quo nil sanctita- eisq

ad illum perduxeritis Virum, in
inter quas illa nocte manebat,
excitavit,
nulla ratione per
tis constat haberi? Eg-o enim
eum de hoc vase ys sisitis
e
;: nzz *
 Domino pro
DIE VIGESIMA SKPTIMA AUGUSTI.
m
A et, ut se supplicarent, postulavit. Quo quitur dicens Voluntatem timentium se faciet,
: n A. Felici
facto, et diecrastino imagineCrucifixi et Evange- » et deprecationem eorum exaudiet , et salvos Mv>"'"
lio,quod beatus Joannes de verbo, quod in principio " faciet eos ». Ergo ex illa hora, sicutipse
postea
erat apud Deum, conscripserat, donata atque con- referebat braehia, cruraque ipsius sanitate
,

signata, omnis illa infestatio immundi spiritas ita teraperari cceperunt, donec in brevi adinstar pueri
ex toto discessit, ut ulterius numquam eam mole- nuper nati omne corpus ejus intcgerrimae sanitati
sedsanissimacumomni gaudio adpropria
staverit: restitueretur.
commeavit, laudans et glorificans eum, qui fecit 86 Quia vero regis secretum bonura scimus «.
misericordiam cujus gloriosum nomen
cum illa, esse celatum, Dei autera mirabilia, quae sunt ni-
mis inenarrabilia, optimum esse palam narrare,
^Hr"
'""
erit benedictum ex hoc nunc et usque in saeculum.
Amen. Christicolisque studiosius praedicarc ; nos quo-
vi. 33 In eodem monasterio erat quidam mona- que nequaquam silebimus, quod divina pietas nu-
Appariiio chus psalmodiae nimium deditus, cui per som- per apud sepulchrum jam saepe dicti Confessoris
"""" '''

num visum quasi ooram tumba Christi operari

'
" est, sanctissimi dignata est. In Constantia namque
',','''',

L',,n cui- confessoris episcopi Gebeliardi constitisset : cui civitate erat muliercula divitiis valde paupercula,

ioTTi inflieta; sic stantisanctus Pontifex, quasi de tumulo pro- sed fide Christi, ut post patuit , plena , habens
grediens apparait, et salutationis verba ad eum parvulum filium ab iueunte setate paralyticum.
protulit eique pavitanti sic ait
,
Noli timere : ,
Hic namque numquam erectus sederat, num-
Ego enim sum Gebehardus ille, qui hanc
frater. quam pedibus ambulaverat sed semper seger ;

asdem Christo , ejusque confessori Gregorio fa- lateri incubabat et jam fere per quinquennium
,

bricavi vade ergo et dic firatribus meis, ut bo-

: matrem sic debilis vexabat quem mater ipsa mi- :

no animo sint , et voluntarie Christo sanctoque serabilis secum detulit in ulnis, cum plebs un-
Papae Gregorio in hoc meo monasterio deservi- dique conflueret, ut festivitatem concelebraret
B ant. Atque his addidit Sciatis pro certo quod :
,
beati Papffi Gregorii in loco piissimi praesulis Ge-
•omnis omnes *, quicumque in hoc monasterio volun- behardi.
i:

tarie cum bono proposito deserviens inventus 37 Ergo jam dicta matercula flebilis venit ad fimtm ua/i

fuerit, in omni tentatione atque tribulatione rae tumbam beati Antistitis, parvuJura juxta antrum mdMruU-
'"'""
sanctumque Gregorium fortes auxiliatores apud Sancti projecit, et ipsa secus illum orans consti-
Deum habebit , et in extremo judicii examine tit. Cum subito se puerulus erexit et per semet-

ante thronum justi Judicis seterna vita corouan- ipsum tunc primum assedit quod cernens mu- :

dum ipsum perducturi sumus. His dictis ab ocu- liercula, la;tabunda nimis est facta de sibi prae-
vii. lis cernentis elapsus est. Neque hoc praetereundum stita Omnipotentis gratia, festinaque accurrit, fi-
puto, quod quidam e custodibus ejusdem ecclesiae, lium iu brachia sustulit, ad altare sancti Grego-
dum lumeu lucernae ad sepulchrum ejus ardens, rii ipsum deportavit, et lsetissimis vocibus Domi-

ante lucem extinguere solitus esset, quadam

diei ni misericordiam collaudavit, et sic ad propria
nocte ei sanctus in somno apparuit Gebehardus, ei- gaudens repedavit. Ex hoc ccepit puer in dies vi-
que digito oculum tetigit. Quem statim morbus ribus confortari et post paucos dies, a matre
,

invasit, et in brevi luscum reddidit : et merito, ut duos baculos postulare quos cum accepisset, se:

qui Sanctum Dei, seterna luce in caelis olarificatum, super hos utraque manu sustentavit, et aliquan-
lumine ex parte privavit, ipse
in terris materiali tis diebus huc atque illuc per semetipsum in lari-

quoque lnmine, quo semitam regeret ex parte bus deambulavit. Post hsec, calceamenta sibi com-
privaretur. parari, et ad medicum iterum se reduci coepit
vm 34p Alius etiam in eodem jam sarae dicto cce- postulare. Mater vero libens nuntia peregit, quae
"""•' hm nobio juvenis fuit eujus brachia, tibiasque tu-
, parvulus ejus postulans exegit. Porro calceamen-
mor et scabies valde gravis invaserat, nec ullis tis datis mulier filium tulit ad Sanctum, perrexit,

medicaminibus illi subveniri poterat. Cumque et coram lecto se iu oratione prostravit. Tunc
(
jam de humano desperaret auxilio, ad illius se post paululum puer baculos projecit, et per se-
y
contulit prcesidium, qui dixit: » Ego occidam, metipsum firrais gressibus domum Itetus cum matre
" et vivere faciam ,
percutiam et eg*o sanabo » : remeavit.
sed quia semet nequaquam idoneura conspexit ad o^ Krce, Pater, utpotui, tua jussa libens peregi, AvetorUad
ejus adjutorium implorandum, iidejussorem quae- nec manibus conscripsi, nisi quod auribus audivi a Sanefum apo.
" tr0
sivit, per cujus auxilium ctiam, quod voluerat, viris veracissimis, probatis etiam senioribus, nec P fie -

impetravit. Nam cum ad Missas, quse apud se- rac oulpare potestlcctor, quod mea conscientia ve-
pulchrum sanctissiini pontificis celebrantur Gebe- ritatum sim in aliquo trausgressor si quid tainen :

liardi, subdia^oni saepius fungeretur officio, de- mea impcritia culpatur, tua Pater, authoritate de-
voti cordis supplieatione flagitabat, ut, quoniam fendatur erroremque benigue corrigat, si quis
,

humano sibi non potuisset subveniri medicamen- Iector eum

in hoc deprehendat. Ad extremum vero
to, divino per intercessionem ipsius Sancti saua- pie supplicamus Christo, ut, intercedcnte beato
retur juvamento : ad haec se in eadem eongrega- Gebehardo, veniam delictis tribuat caelcsteque ,

tione, si sibi sanitas concederetur , voluntarie us- regnum nosintrare faciat : ubi ipsecum Patre, et
que ad finem vitae suae permansuruin, Deo et Sanctis Spiritu sancto vivit et regnat in saecula saaculorum.
ejus devotissirae spopoudit. Amen.
"'""''". 35 Quadam
vero die post geinitus et suspiria
orationum, caput super tumulura fessus reclina- ANNOTATA.
vit. Curaque surripiente somno obdormisset , vi-
dit beatum Gebehardum quasi de crypta quae ,
a Per pagum Turgau videtur aitctor designare
juxta est, pontificalibus amictum ornameutis pro- tractum Turgoviensem in Helvetia versuslacum
cedentem, et ferula, quam manu gestabat se ,
Constantiensem ad ortum de quo plura Baudran- ;

tangentera , sibique audivit dicentem : Sanus sis dus ad nomen Turgea. Et vero pagum pro terri-
in brachiis et tibiis. Ha?c dixit et exparuit, et vi- torio, agro ac comitatu acvipi, sicut aGallis dici-
dens evigilavit, et illa hora levius habere se sen- tur pays, observat Cangius in Glossario ad voeem
sit, juxta illud quod Psalmista de Domino lo-
, P'
IffUS.
bln
 124 MIRAC. S. GEBIIARDl VEL GEBEHARDI EP. ET CON/.
A FsLtci b In medio fluminis, Rheni videlicet, quimona- nolentes tamen , ut ficta quaedam miracula ad D
Mahimo. haereticorum ludibrium spargantur in popuhim,
sterium Petershusianum dividit ab urbe Constan-
iiensi, in qua S. Conradi corpus quiescebat. Uter- tibi prsesentes committimus et mandamus,
per
queautem locus ponte jungitur Crusius, de quo .
ut qui sc ita miraculose a suis morbis libe-
illos,

supra,pag. \4>4<scribit, Petershnsam, monasterium ratos asserunt praestito juramento

,
si per seta- ,

trans poutem civitatis Constantiae sedificatum esse tem eorumdem liccat, audias, et diligenter exa-

ab episcopo Gebhardo ; sed, uti subdit, pontem mines. 1°. De ipso statu morbi. 2". Dc ndhibi-
ant.ea cir. cmxxxvi a comite Elberhardo Rhor- tis medicinis et earumdem effectu. S°. Quo
,

dorffensi. impulsu ad intercessionem S. Gebhardi episcopi

c Locum hitnc quwsivi, sed non inveni. invocamlam se contulerunt. 4°. An nullis mediis
naturalibus ulterius adhibitis recepcrint sanitatcm.
5°. Quomodo fuerint restituti, an per intervalla

temporis, an in uno statim momeuto pluraque

MIRACULA alia ex ipsis facti circumstantiis eruenda interroga-
:

toria superaddes.
EECENTIA 3 Supra codem facto testes ad minimum duos mperhlisce
juramento prsestito audias , et sedulo examines, miracvlU:
quid ipsis de statu morbi, de adhibitis medicinis,
Ex impressione Germanica Latine et recepta sanitate constet, et an asserto miraculo
fuerint prsesentes : an non via naturali potuerit
reddita. ita naturaliter receptam esse
recipi sauitas , et
judicari ; aliaque omnia solerter discuties, quae ad
rei veritatem eruendam tibi videbuntur proficere.
NotUix desc- ^ompendio Vitie, anno 1730 Brigantii excuso, ut pr»mittitur, E
Examenpartium et testium, ita,
gruenti \^ut diximus in Commentario prsevio, annecti- ad nos semittas,
mento, Compendium peculiarium quorumdam rite peractum in scripta redig*as, et
tur breve
B miraculorum et notatu dignae opis, quam illi, supra quibus omnibus tuam conscientiam onera-
,

mus. In quorum fidem istas subscripsimus, sigillo

qui veram habuerunt fiduciam, pcr patrocinium
officii nostri vicariatus communitas. Datum Con-
sancti Constantiensis episcopi Gcbhardi, in Pfan-
xxiv mens. Martii mdccxxvii. Indict. v.
stantise die
nenbcrg- prope Brig-antium , ubi hic magnus
Eranc. Joann. Ant. ep. Ulthin. suffrag;. et V.
Glis.
Sauctus illustribusparentibus comitibus natus est,
educa- (L. S.)
vel potius ex utero materno exsectus, et Ordi- approbatio
populi concursu inter 4 Post hoc decretum sequitur approbatio
tus qui
: nunc vero inag-uo
miracula secundum
aliaque diviua narii his verbis expressa Haec .-

quotidiana Missarum sacrificia ,

et pro-
recenter experti sunt, et tenorem datae commissionis rite examinata
Officia ibidem colitur ,
et cultum
bata ad majorem divini nominis gloriani,
etiamnum experiuntur. Quae miracula a commis- adaug-endum, typis tuto evul-
specialiter ad hoc statutis, S. Gebhardi episc.
sariis episcopalibus ,
mdccxxx. Fran.
de- ganda censeo. Constantiae xxx Junii
sub jurejuraudo examinata, et approbata, et etlibrorum cen-
expressi epi- Ant Rcttich. Th. Dr. Conf. eccles.,
scripta sunt juxta tenorem hic typis instrumentis subdi-
mox dabitur. sor ordinarius. Hisce duobus
scopaUs decrcti commissionis, quod Germanico
tur narratio miraculorum, quam
ex
Utriusque vero Compendii prmlicti libellum
Latinum conversam exhibeo sed a me distn-
in ;

Germanicum huc misit R. P. Mauritius Char- addi-

butam in partes quatuor, ac totidem titulos,
don e Societate Jesu, revereadissimi accelsissi- tis etiam Annotatis.
mi principis episcopi Constantiensis et Augu-
et
stani, puc memorim, infra laudandi, quondam a
sacris confessionibus, acprsestitis
humanissime
meritus :
PARS PMMA.
Operi nostro aliis ofliciis bene de nobis
interpretationem vero Latinam procuravit
P.
C
Alcxander de CocK ejusdem Societatis Jesu in Sandus in male affectis pedibus, nau-
saccrdos. Mira-
provincia nostra Flandrobelgica vehementi
favoribus, Sancto patroci- fragii periculis, ac febri
culis seu cxlestibus
decretum se-
nanie obtentis, prsemittuntur Latine sospitator.
et approbatto
quens celsissimi episcopi laudati,
""
Ordinarii, in hasc verba i
comparet coram IMIS f" 11
celsissimi, et reve-
.mio MDOcxxvin, xxi Julii
% Commissionis decretum magister Franciscus
p /i rtur tir-
ac domini domim iVcomniissaria episcopali
rendissimi in Christo patris, ,
Brigantinus, praestitoque
et Apostolicae Sedis gra- Eischer victor, et civis
mi tionis Joannis IVancisci, Dei ,
quam re vera
principis , domi- iurejurando, se rem non aliter,
tia episcopi Constan., S. R. I. affirmat, propnam suam
etc, nec non contigerit, narraturum,
ni Augiee Majoris , et Oeningaj tres aunos, ante
nomine ,
coadjutoris diceces. August. etc. etc. vicflrius m filiolam, lielenam
quatuor esset annorum usque
g*eueralis etc. Di- quamvis jam tum
pontificalibus, et spiritualibus numquam pedibus msistere po-
Hofflin ad illud tempus
lecto nobis in Christo R. D. Laurentio ,
quotiescumque illam in pedes
eri-

cx-decano et beneficiato inBregenz, salutem m tuisse ; sed,

semper eam incepisse tremeie,
ff ere
tentassent,
dilig-entiam adhibere ita ut ipse,
Dmnino, et in commissis et miserandum in modum lacrymari :

Fratre Gebhardo eremita toto vita-

fidelem. Cum nobis a et mater merito timerent, ne filiola
monte Pfannenberg Cum-
ad capellam S. Gebhardi in
suai tempore pedum
usu privata maneret.
huiniliter fuerit expositum_, deliberassent, quia
prope Brigantium que diu, multumque inter se
variis languoribus , et
morbis pen- adhibenda es-
«uod plures as-endum, qua? remedia huic malo
fiducia post Deum,
et incurabilibus vexati,
per in-
eulosissimis imo
patro- sent statuerunt cum omui
Gcbhardi episcopi, cujus illius patronum,
ter^BWonem S. ad sanctum Gebhardum, regionis
imploravennt mrra- nullo alio aa-
ciniaw humilibus precibus ,
conf ugere, eodemque adhuc die ,

sanitatem etc Nos Lrau

culoso Dei auxilio receperint hibito remedio puellam suam tradiderunt
,
propagando intenti ,
Dei, et Sauctorum cultui
 , ::

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI. 125

A laeBadstubcrin ancillae suai, efWaldburgae Muxlin nonies piam peregrmationem institucrunt, irape- t:\ iMi-i

vicime, mnndantes, ut eam ferrent ad sacellum S. rabatque, ut in sacro ibidem sacello duo Sacra diee-
» Gebhardo dicatum in Pfannenberg a, ibidemque rentur.
preoea funderent. OCumjam quintampcregrinationem, ut dictura, S. Gcbhardo
puell* tlarnij 6 Inveniebant autem clausurn sacellum, et ab- uxorejus, et libcri iustituissent, antequam domum
sentem, qui sacelli curam gerebat, eremicolam : reversi essent, aegersubitosentiebat, vires suos ali-
quare puerum apertsejuxta sacelli ostiuinfenestel- quantulum restitui, tentabatque, num pedibus in-
lae iinponebant, protensis per cancellos pcdibus, sistere posset : quod tam feliciter succedebat, ut
b et psalterio cum litaniis b de S. Gebhardo pie re- uxori, et liberis adventantibus magno cum gaudio
citato ,
puerum secum domum retulerunt , et in obviam procedens domus januam reserare posset
medio cubiculi in pedes erectum statuerunt. Qui eoque ex tempore vires ejus ita augebantur, ut
nullo adminiculo adjutus, erectus constitit, etmox nono die ipsemet sanus, et incolumis cum uxore
subridens ad patrem accurrit, mirantihus, et gau- et liberis nonam peregrinationera instituere pos-
dio rcpletis parentibus , ceterisque omnibus, qui set iu Pfannenberg, locum una leuca inde dissi-
aderaut. Ex illo etiam tempore puellula ista sem- tum; nec posthac vel minimum quidem dolorem sen-
per sine ullo incommodo incedere, et currere po- serit.
tuit , ut alii. Solatio pleni parentes mox in gra- 10 Haec omnia praedictus Joannes Georgius tnineato, ac

tiarum actionem tanti beneficii, peregrinationein Brun sub juramento testatus est, et confirraavit etiam propitu
in pi rictUii
institueruut ad S. Gebhardum , in ejus sacello die xxn Aprilis
mdccxxviii. Id pariter cura omni-
naufragit.
anathema obtulerunt et duo Sacra legi cura- , bus circumstantiis jurejurando testantur probus
runt. Haec omnia ita, ut narrata sunt contigis- , Joannes Greyszing ex Hard Joannes Brun et , , E
se, juramento testatae sunt praedictae Ursula Bad- admodum rcverendus et clarissimus domiuns Jo-
stuberin et AYaldburga Muxliu, quae puellam ,
aunes Petrus Beich SS. theol. doctor et zelosis- ,

B istam, ut supcrius dictum est, ad Sancti sacellum, simus paroehus ibidem scriptotenus. Praeterea ad-
et inde rursus domum portaruut, haecque omnia pro- jungit saepius nominatus Joannes Georgius Brun,
priis viderunt oculis. sc aliquoties iu Lacu Bodamico in apertissimum
7 non absimile est, quod sub eodem
lluic naufragii periculum incidisse; scd siugulis vici-
dato jurejuraudo afnrraavit dominus Carolus An- bus se adpatronum suum S. Gebhardum confugis-
dreas Mattburger mercaturae institor, uti etiam ,
se cum voto unius Sacri in sacello ipsius in Pfannen-
Michael Berchmanu civis, et oftector Brigantii ,
berg dicendi, sicque feliciter semper periculo ere-
nempe quomodo probi conjuges Jacob Nagel ci- ptum esse.
vis, et caementarius Brigantii , et Anna Maria 11 Eodem tempore , nempe xxn Aprilis Fi 6fi celie-

mdccxxviii magister Martinus Steur , civis et su- mentc

Dissortin ambo nunc defuncti, filiolum habue-
,

rint Benedictum nomine qui usque ad quin-

,
tor Brigantii, dominis coramissariis sub juramen-
,

tum aetatis suae aunum numquam pedibus insistere to narravit, quomodo ipse quadragcsima proxime
potuit , sed qui crura semper in rnodum crucis elaps.i non minus vehementi quam dolorifera ,

cancellata tenebat plane enervia, ita ut humi se- febri correptus fuerit, et posteaquam eadera qua-
dcns huc atque illuc manibus reptare deberet.
,
tuordecim diebus laborasset quomodo juvenis ,

Quod triste erat visu. Anxii ilii , et de sanitate quidam qui in sacello S. Gebhardi in Pfanneu-
,

filioli omnibus
suisoliciti parentes, ncglectis aliis berg ferme quotidie sacerdoti sacris operantimi-
remediis, miserum suum puerum deferri jusserunt nistrare solebat casu ad ipsum venerit, ut cal-
,

in Pfannenberg ad sacellum S. Gebhardi et ex cei ipsius reficereutur qui ipsum, sutorem nem- :
,

voto illuc peregrinationem institui, et sacrificium pe , narravit fratrem Gebhar-

asgrotare videns ,

Missae ibidera offerri curarunt. Vix dies aliquot dum eremitam habitantcm in Pfaunenberg ha-
effluxerant, quin puer visus sit sanus , et inco- bere parvos quosdam panes in honorem 8. Geb-
lumis cum
per plateas circumcursare, admi-
aliis hardi benedictos, quos populo distribuebat , qui-
rantibus plurimis, qui id videbant. Iu gratiarum busque plufimi usi opem in necessitatibus suis
,

;
actionem hi nunc in Domino mortui parentes an- experti sunt.
,

te obitum suum tabulam votivam depingi, et in S. 12 Hoc audiens mox juvenem remittebat laboran*
,
sana-

Gebhardi sacello appendi jusserunt quaehodiedum :

ad eremitam, rogans , ut aliquot e panibus illis tw.
adhucibivisitur. ad se mitteret quos etiam accepit eodem vespe-
:

"'<•'>
nau(a 8 Joannes Georgius Brun nauta in Hard ter- re, sumptoque ex illis uno cum fiducia promi- ,

rettitutu*
ritorii et dominii Brigantini, pedibus et cruribus sit, se in S. Gebhardi honorem peregrinationem
QTBMtU
usque ad superiorem corporis partem per tresse- instituturum ad sacellum ipsius, curaturumque ,

ptimanas captus jacuerat, ita ut nec pedibus in- ut ibidem diceretur Sacrum. Post haec in som-
sistere, nec incedere posset, sed manibus perter- num iucidit usque ad secundam nocturnam, quo
ram repere cogeretur. Praeterea acutissimis cru- tempore , juxta ipsius calculum , eum febris iu-

ciabatur doloribus. Is Chirurgum quidcm accer- vasura erat ; cum votum suum S. Gebhardo fa-

sed qui malo exterius non apparenti nul-

sierat, ctwm cum fiducia renovavit, et rursus indorraiit

lum remedium noverat applicare ; adeoque nullo nulloque remedio usus

alio exinde fe- numquam
brim sensit. Haec omnia jurejurando testati etiara
medio usus fuerat, prseterquam quod asger mem-
suut Barbara Brustlin uxor ipsius, et Michael
bra sua viuo adusto unxisset ex quo tamen ni- ;

hil quidquam cmolumenti percipiebat. Post dies Steur famulus viginti duorum annorum adole-
aliquot segrum illum forte invisebat frater Geb- scens.
hardus cremita c ad divi Gebhardi in Psannen-
berg, quicum morbum ipsius intellexisset
,
ANNOTATA.
segro suadebat, ut certa cum fiducia ad S. episco-
pum Gebhardum confugeret cujus cousilio ut : a Locus estprope Brigantium. ut mox diceba-
obscqueretur praedictus Brun voti religioue in- , turnunu i. De Brigantio autem actum estsupra
in Commentario prsevio num.
5.
terposita promittebat , se uxorem suam cum
,
alias quasdam
duobus liberis novem diebus consequentibus mis- b Litanias de S. Gebhardo, et
surum ad Gebhardum iu Pfaunenberg, ut sic preces continet hic tibettus
Germanicus, viUv com-
S.
pendium
 •

L26 MIRAC. GEBHARDI VEL GEBEHARDI

S. EP. ET CONF.
kX IMI-HESbli.
pendium av miraculorum ejusdem Sancti descri- mandarunt quam devotissime, simulquepuernlum J)
bens. per ancillam suam eo deferri jusserunt, tam opta-
c Dedicationi modo dicti libelli subscribitur to successu, ut ex illo die hernia omninoevanue-
Gebhardus eremita : ad finem autem horum mi~ rit, et dilectus puerulus numquam amplius fascia
raculorum dicitur Ordinis S. Franoieoi. De illo indiguerit, licet uec antea, nec postea ullam aliam
etiam actum est supra in commissione episcopati medicinam huic malo adhibuissent. Praenobilis, et
num. 2. strenua domina Maria Helena de Aach, nata Prech-
tin de Hochenwarth testatur, se praedicti pueri her-
niam vidisse.
PARS SECUNDA. 17 A sancto patrono nostro Gebhardo mira- *
" nobUit

culose acceptam opem agmoscit etiam, et primo

Periculosa in somno ambulatio her- confitetur scripto, manu et sigillo proprio subno-
,
tato, et postea etiam coram dominis commissariis
nia, kemiplexia, lubera, CrUCiatUS oretenus, fidc illustris suae personaa interposita,
praeuobilis ac strenuus dominus Joaunes Anto-
,

in partu curantur. nius Yelin ex Crouhalden, Romanae csesarcse ac

regiae majestatis capitaneus , habitans Brigautii,
Intomnoper MagisterMartinus Kientz sutor in Schwartzach dicens, se die xxv Martii anno muccxx pericu-
cuhse ambn- parochiae Wohlfurth testatur filium suum , losissima hemiplexia ita correptuTu fuisse, ut dex-
lunt
Joannem Conradum Kientz sedecim annorum ab terum latus prorsus esset enervt nec cochlear
,

aliquot annis vix non singulis noctibus in somno e manu tenere posset , imo per octo etiam dies
strato surgere solitum, et huc illuc extra cubicu- verbum nullum proferre. In tam miserabili statu

B lum ambulasse, non sine manifesto casus, vel alte- nulla medicina usus est praeter pillulas aliquas, a
rius infortunii pericnlo. Prajterea miserandum in medico ipsi prsescriptas, quas semel tantum sum- $
modum vociferari solebat in somno, putans, se aquis psit, sed sine efiectu.
submerg-i, vel alatronibustrucidari, vel aliudquid- illo prsesertim tempore multus m peri
18 Postea curn
piam terribile, dum dormiret , sibi reprsesentans. in populo sermo de pia peregrinatione ad »irnahemi
esset
ni l>lr i

Unde parentes multum anxii saepius preces pro ipso sanctum Gebhardum, quam piurimi non sine pra3-
fundebant, filiumque hac de re admonebant : sed senti in necessitatibus suis auxilio iustituebant,
frustra. spem firmam in sancti hujus Patroni ope collo-
pMroctwii 14 Donec intelligentes plurimos homines per ,
cans, promisit primo, si pristinae restitueretursa-
Saneti sospitQ intercessionem S. Gebhardi in Pfannenberg Bri- nitati, se jussurum confici tabulam votivam in sa-
tw, gantii in variis casibus, et necessitatibus juvari, cello in honorem ipsius consecratoappendendam :

se etiam illuc peregrinaturos promiseruut quod : secundo, nonies se eo peregrinaturum tertio :

,

matercum quatuor liberis suis etiamstatim fecit. toto vitae suae tempore se hujus Sancti festum, inci-

Cumque in S. Gebhardi sacello Sacrisaliquot pie dens in vigesimam septimam Augusti, peculiari

iuterfuisseut , et praemissa sacraraentali peccato- cultu et devotione celebraturura.

rum communicassent, summa cum fi-
confessione 19 Hoc eodem adhuc die enerve
voto emisso ,
Sanctiopm
™/«'''"«
tam pro- antea brachium uon solum movere sed omnino
ducia, et fervore Sanctum invocarunt ,
,

spero successu, ut prsedictus ipsius filius ex illo in altum tollere potuit, et sensim ita imminutum
tempore numquam amplius in somno surrexerit, est malum, ut intra quinque dies loquelam una
illoque periculoso malo usque in hunc diem
tam cum deperdita antea memoria receperit, ac pau-

plane liberatus sit. Id prsedictus pater cum uxore latim iterumincedere disceret. Primura quatuorde-
Agatha Wurtbin ,
praestito coram Dominis com- cim diebusposthaec cum jara satis bene pe-
elapsis,

Maii mdccxxviii te- dum usum recuperasset, aliquorum consilio usus

missariis juramento, die xiii
status est. estliquore ex cerasis nigris, ut eo membra lavando
(.:

15 Doniinus Franciscus Josephus Kayser con- confortaretur. Supra dicta omnia asseruit uxor ipsius
ngC non fiiin
siliarius mercator
, Brigantii
et et uxor ipsius , Maria Magdalena Yelinin, et sub juramento testata p
Maria Clara Mattin sub fide jurisjurandi narra- est Anna Maria Haiteringin ancilla ipsius xxvi Au-

runt anno mdccxxviii xxviii Julii ,

quomodo ,
gusti MDCCXXVllI.
i(un ahi
septem 20 Duobus Annae Sohmin parochise, Ilard
filiis
tiliolus ipsorum Josephus Andreas nunc
auno dictse Joanni et Josepho llermann primis suis
annorum primo quo
,
mundj natus
,
erat ,
,

ita ut non solum annis ad collum tuber excrevit quod indies ita ,
periculosa hernia laboraverit ,

augebatur, ut trium annorum spatio duorum pu-

parentes ipsius multum angerentur et timerent ,

gnorum raagnitudinem adaequaret. Tam inatri

etiam omue.s qui puerulum vi-
,

vitae pueri, sed ,

quam idcirco mire anxiis nullum huic malo

commiseratione tangerentur. Cum jam
filiis
derant
remedium incidebat. Cum tamcn eo tempore plu-
,

p;irentes in sectionem , ultimum et periculosnm Gebhardum

rimi necessitate aliqua pressi ad S.
huic malo remedium, consentire nolentes, fasciam mater ipso-
confugerent, opem ejus implorantes ,

sibi comparare vellent, qua ruptum pueruli cor- collocavit in hujus Sancti
matri suo corapa- rum pariter spem suam
pusculum ligarent; ecce, filio
natu ma
infantu- patrociuioanno mdccxxii, cura filiua
tienti in raentem venit, melius fore
si
,
undecim esset anuorum
jor quatuordecim, alter
lum suum hoc dolorifero medio non torqueret ,
profecta e»t ad S. Gebhardi sa
sanctum et simul cura filiU
sed si cum firma fiducia confug-eret ad
in Pfannenberg; tribus ibi interfuit
sacris,
cujusope necessitate ali- cellum
episcopum Gebhardum, de ter psalterium B. Marise
saepius praestita, et prodigiis jara antea et cum prsedictis filiis
qua oppressis cum litaniis de S. Gebhardo per viam
vir^-inis
multura inandierat.
recitavit.
16 Placebat etiam domino parenti hoc con- ex utriusque magna
"« /,(,/
f&rnta labo
promittebant 21 Cum domum reversi essent ,

silvum. Ambo igitur , facto voto

'"'
,
amplhis tum
antea tam magno tubere nihil quidquam
ran*.
sacellum divi Gebhar- iwrnti-
peregrinationem ad sacrum quid-
ibidera dicendum, apparebat, nec per sex annos usque modo
di in Pfannenberg, et Sacrum
donum illic oflferen- quam apparuit nullo huic malo adhibito reine-
,

uti et tabulam votivam et confirma-

dio. Quae omnia ipsa mater jurameuto
,

quse omnia sine mora executiom

dum :
ulteriori vit
 :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

vit iii Septembris anni mdccxxviii, uti et praedictus ris sui constitutione praj se ferre : sanctum episco- « i«pres SIS .
filius ejus natu major Joannes, qui Decembris
iii pum Gebhardum puero adfuisse, ipsiusque a3gra
etiam sub juramento hac de re interrogatus fuit, membra oblinisse,ac sanitati restituisse.
addens, quoraodo postridie peract® peregrinationis
24 Ego Joannes Ludovicus Ignatius liberBaro ^m hydropi-
populus admiratione plenus sciscitatus fuerit, quis de Bodmanu, dominus in Mocklingen, et eu *
Ligge-
ip.sossanasset. Anna Moklin ibidem a Parochosuo ringen etc, principis San-Gallensis consiliarius,
domino Joanne Petro Reich SS. theol. doctore inter- supremus prasfectus dominii Neo-Ravenspurgiei,
rogata, testatur, verum esse, quod superius nomi- hisce attestor, et publice confiteor
vi hujus attestati,
nati duo filii magnum habuerint tuber ad collum, quod filiolus meus natu maximus
Joannes Leode-
et se illud vidisse 2° verum esse, eos illolibe-
: garius Antonius septimo aetatis sua3
anno legens
ratos esse, ut patet ad oculum -> totam commu- : vitam S. Gebhardi, peculiari zelo, ac
devotione erga
nitatem sibi firmiter persuasum habere, et cre- magnum illum Sanctum fuerit accensus, et in ea
dere, illos patrocinio, et ope S. Gebhardi sanatos coustauti cum fiducia perseveraverit.
Paucis post
esse. septimanis, et quidem anno mdccxxiv, die xv Junii
22 Haac eadem
Anna Sohmin superius nominato in circa accidit, ut filiolus hic periculoso
l>nrfits crut m hydrope
diesub juramento testata est, se ante sex annoa laboraret, ita ut totum corpus intumuisset, et
tibus.
per quinque omnino dies summis partus doloribus tumor indies cresceret ;nec non medicus, et chi-
cruciatam fuisse cum pueros suos, duos nempe
; rurgus a3grum invisentes de recuperanda sanitate
filios, et tiliolam unam ad S. Gebhardi in Pfannen- desperarent, ac tristes, consternatique domum se
berg misit, quibus dedit sex batzios a, ut ibidem reciperent.
Sacrum diceretur, et tres candelulaa accenderentur, 23 Postero autem, die. cum medicus, et chirur h S. Gebhardo
admonens, illos, ut ferventer orarent cum firma gus cum utroque parente lacrymante a3grum ac- tibi Hjij.tt, <
n
in sancto Patrono fiducia et ecce, eo tempore, quo cederent, Noli, o mater, aiebat ''
:
a3ger decumbens
B ha3C peragerentur, antequam pueri e sacello puerulus, K
do- noli flere propter me, non raoriar.
mum reversi essent, feliciter enixa est filiolum. Hac nocte vidi S. Gebhardura in habitu episco-
Ob quod beneficium se numquam toto vita3 sua3 pali, manu tenentem pedum et librum, cui im-
tempore satis [esse] posse gratam, dicebat. Qua3 positum erat cranium : in corpus meum oblini
omnia Anna Moekin obstetrix, qua3, dum ha3c vit simulque aegrotus
: enixe rogavit pareutes,
tierent, pra^sens fuit, coram domino parocho suo ut et ipsi S. Gebhardum patronum sibi eligerent,
Joanne Petro Reich SS. theol. doctore etiam tes- ac pollicerentur, tabulam votivam se oblaturos,
tata est. et peregTinaturos in Pfannenberg. Quod et fa-
ctum est. Cumque medicus,
chirurgus a3gri
et

ANNOTATIO. malum iuspicere vellent, compererunt, tuberme-

dia parte iraminutum esse, ita ut brevi temporo

a Monetaj genus, simul 2 solidos nostrates, salvo

totum evauuerit, atque asger pristinas restitutus
Oblata deinde tabula votivaet in
fuerit sanitati.
justo, conficiens, vel aliquid ultra, secundum ea,
debitam gratiarum actionem SS. Trinitati, iinma-
qudeadmarginem hujus Latinse interpretationis
cu)ata3 Virgini Maria3 ca3lorum regina3, et in hono-
notantur.
rem S. Gebhardi instituta peregrinatio. Instabat
denuo filiolus, et enixe obsecrabat matrem, ut et
PARS TERTIA. ipsa divum Gebhardura patronum sibi eligeret :

quod facturam promisit.

se
26 Cumque paucis post septimanis uxor mea par-
mulier m <l>-
Distortus, hydropicus, mulieres in tui esset propinqua, et gravissimis partus dolori- uerto parlu
bus quadraginta et aliquot lioris conflictaretur, ac
partu liberantur. S. Gebhardi patrocinio plena cum fiducia se cora-
mendaret, recens in lucem eilitus puerulus mani-
c
Sonafur /""'
ditlortru
n uam
V^beneficium
stupendum,
( Tit.
et tripliciter
* ) domina3
miraculosum
conjugi , et
festa vita3 dedit signa,
ablutus est. Anno proxime
et sacro baptismatis fontc
sequente, dum rursus,
P

7-TitiiE filiolo perillustris domini liberi baronis Ludovici coujugi mea3 pariendi tempus instaret, invocato
Ignatii Von Bodmanu etc. etc, sereuiss. princi- S.Gebhardo, donoque in ipsius honorem promisso,
pis San-Gallensis consiliarii, et territorii Neo-Ra- eadem pra^ter oranium spem feliciter enixa est
venspurgici supremi prasfecti, per intercessionem filiolum, cui, sacrosanctum baptismi Sacramentura
S. Gebhardi collatum sit, patet ex subjnncto hic recipienti, in perpetuam collati beneficii memo-
attestato, propria ipsius manu, et sigillo muni- riarn, et gratiarum actionem Gebhardi nomen im-
to cujus tenorem prredictus perillustris dominus
: positura est.
etiam oretentis coram domino commissario sub 27 Post partum vero gravissimis juxta ac pe- A ,, ,„.,

a confirmavit. Pneterea a D.
fide perillustris viri rioulosissimis angebatur doloribus ultra viginti juta:
commissario interrogatus, an medicinani aliquam horas durantibus, ita ut omnes de vita ipsius despe-
huic malo adhibuissent, respondit, filiolo suo an- rarent. Cura vero filiolus ejus natu maximus una
tea mcdicamenta quaepiain applicata esse, sed sine cum matre fiduciam omnem in prapotenti
ullo effectu : ( Tit. vero )
domiuam coujugem divi Gebhardi patrocinio collocasset, invocata
suam in necessitatibus suis, m attestato expressis, ejus ope, mater doloribu* illis liberata, una
nullo alio remcdio usam esse praster maguam in cum puerulo recens nato periculum orane evasit.
S. Gebhardo fidueiam; adjungeus, primum suum In quarum rerum tidem ad majorera SS. Trinita-
infantem, cum hora partus instaret, iu utero tis, et semper immaculata3 caglorum reginas vir-
materna membris in transversum complicatis fuis- ginis Mariffi gloriam, nec non S. Gebhardi cul-
se, sicquein lucem editum esse, et verum fuisse tus, ac venerationis incrementum, ac debitara
miraculum, quod tam feliciter partum suum eni- gratiarum actionem, hoc triplex attestatum ma-
xa sit uxor. Praeterea filiolum suum Antonium et- jori liberi nostri baronatus sigillo, et manu pro-
iamnura sanum esse, et incolumem, constantem- pria facta subscriptioue confirmare, et corrobo-
que sanitatem suam ipso vultu, totiusque corpo- rare voluimus. Datura in arce Neo-Ravenspur-
gica
 :

128
MIRAC.
BXlUPftSSSIS gica xiv Junii mdccxxvi
(L. S.) Joannes Ludovicus
Igrnatms L. baro d« Bodmann.
alia po$t va- 28 Quamquam divi Gebhardi patrocinium in
riot
omni necessitate sit praepotens, tamen cum ipse
e materno utero excisus fuerit, maxime stupen-
dum cst, quod prasstare solet parturientibus
quod, praeterquam plures alios, przecipue ex-
perti sunt Matthias Miiller sub-pistor, seu
famu-
lus pistoris in celeberrimo coenobio vulg-o
AVein-
garten b, et Catharina Rundlerin conjug-es. Hi vi-
g-inti annis honestissime in matrimonio
convixe-
re, et initio septem pueros feliciter
mundo natos
educarunt. Postca vero in quinque sequentium
puerorum partubus tam infelices fuerunt, ut tres
ex iie, aliqua tantum corporis parte ] e vulva pro-
mmentes, ab obstetrice baptizati fuerint, ac deinde,
u1 vita matri servaretur, ab expertissimo quodam
chirurg-o frustatim ex materno utero exsecti
autem duo mortui ab obstetrice vi e matris corpore
extracti.
infcUccs par- 29 Post haee cum prsedicta fcmina hoc curren-
S. GEBHARDI VEL GEBEHARDI EP. ET CONF.
cclli altari oblaturos. Interim frater Gcbhardus ere-
D
mita mittebat parvos aliquotpanes \\\ S. Geb-
ipsi
hardi honorem benedictos ; ex quibus
prsegnaas
mulier diebus singuilis firma cum fiducia g-enibus
flexis frustulum aliquod sumebat manc.
Cutnque
:
pariendi tempus appropinquaret, iterum rogavit
eremicolam, ut publicam in S. Gebhardi sacello
comprecationem fieri curaret. Proxima jam partui
noctu solitos quidem parturientium dolores sensit
sed mater, posteaquam fcetum Sancti tutelze ite-
rato commendasset, placide indormivit, nec ullum
deinde dolorem experta est usque ad sequentem
meridiem, quando modicos iterum partus dolores
sensit.
32 Accersita proinde obstetrix Theresia Kegliu
[ »n ro morfo
aniraadvertebat fcetum aeque infelicitcr ac przece
dentes, praepostero ordine prodire velle, pede uno
; alii e matns utero protenso. Quare rairum in modura
consternata e cubiculo abscurrit, aquara, et testes
qucesitura, ut, antequara moriatur infans, baptizari
possit sed ecce rem stupendam, ad parturien-
:

te anno mdccxxviii se rursus impraegnatam sen- temrevcrsa reperit matrem sine humana opeunico
tiret, ideoque non immerito maximis curis an- vix non momento, et absque omni ferme doiore
geretur, ecce, speciali Dei providentia factum puerum feliciter enixam esse, ipsumque infantu- E
est,ut alia qusedam mulier Maria Francisca Lo- lumjuxta matris latus jacentem. Quotquot ibidem
cherin, habitans in Bayfurt, loco non procul a praseutes aderant, et puerperam invisebant, hunc
AYeingarten distantc, cum ipsa colloquens narra- tam felicem, et inopinatum partum ut specialem
rct, se etiam aliquorum puerornm partu tam in- favorem, et manifestum miraculurn a Deo per
felicem fuisse ; sed hoc anno valde feliciter pepe- intercessionem S. Gebhardi obteutum deprsedi-
risse quod post Deum S. Gebhardo in acceptis
: cabant.
rcferebat. Addebat quo modo patroci-
prsetcrea, 33 Quapropter omnes, marte id flagitante, in fii-iitm peperit

nium, et opem S. Gebhardi experta essct (de quo g-enua provoluti, in gratiarum actionem, et ho- oospitm.
infra fiet mentio.) Solicitudine et anxietate ob norem divi Gebhardi quinies Pater, et Ave re-
appropinquantem partum plena Rundlerin nar- citarunt. Infantulus consuetis omnibus caeremo-
rationem hanc neg*lig*ente primum aurc exci- niis iu templo baptizatus, novemdecim adhuc
piebat, persuadens sibi, cum anno proxime elapso dies supervixit, post quos in caelum, Deum lau-
plures ex devotione peregrinatione instituisset daturus, assumptus est. Haec orauia prsedicti cou-
etiam ad thaumaturgnm Virginem Einsidlensem juges iii Novembris mdccxxviii, cum ex voto
c d c, sacrum sanguinem d in ^Yeing-arten visitasset promissam peregrinationem ad divi Gebhardi iu
ssepius, Sacra plurima dici curasset, sacro divae Pfanncnberir instituissent, sub jurejurando testati
e AA^alburg-ae oleo e, aliisque mediis omnibus, quse sunt coram Dominis commissariis, dicentes, non
hnnc in finem videbantur evcogritari posse, fuisset solura prredictam juratam obstetricem, sed totam
usa hisque non obstantibus aeque infelix in parien-
;
etiam viciniam hoc tcstari posse sicut etiam The- :

resia Keglin jurata obstetrix, qnae rei illi inter-

do manisset, actum esse de se, ceteraque omnia
fuit, ab adm. reverendo patre Long-ino Fessler,
frustranea fore.
Audita tamen ex praedicta muliere Loche-
30 celeberrimi monasterii Weingartensis
imperialis
implorato
capitulari, ob distantiam loci subdelegato hac
C rin paulatim attentius perpendere incipiebat, prae- ,

sertim qui audierat, Sanctum hunc e matris ute- super re interrogata, eadem jurejurando confir-

ro exsectum esse eaque cog-itatione permota sa-

:
mavit. F
crum sanguinem in AYeingarten rursus invisere 34 Simile quid, vel etiam majus est, quod M,,i.n alio
statuebat, non exigua etiam concepta fiducia in superius nominata mulier Francisca Locherin na- pottsexinfav'
tta puerporia
patrocinio S. Gebhardi ; quara non mediocriter ta Nusserin, habitans in Bayfurt prope Weingar-
adhortatione sua maritus ipsius augere studebat. ten, xxvii Augusti mdcxxix *, sub fide jurisjuran-
di narravit, et coram commissione testata est
Proinde etiam ante partum Pratri eremicolce ha-
nempe, matrimonii eum marito suo tres
initio
bitanti in Pfanneuberg misit duos florenos, cnm
pucros educavit, quos lseta peperit. Quartus ve-
duobus cereis in altari S. Episcopi accendendis,
ro infantulus transverso corpusculo e matris ute-
enixe cumdem obsecrans, ut preces ad intcn-
ro infeliciter prodiit, nec sacro fonte potuit ab-
tionem suam funderet in saoello S. Gebhnrdi,
et sic sex pueros consequenter infeliciter eni-
rog^ans itidem Prioris^am mona terii
dorainam lui :

Hirschthal /*, Dominici, vix leuca

Ordinis S.
xa est, quorum nullus baptizari potuit. Hoc in-
f
unainde dissiti, in quo habitat reverenda sancti- fortunio mirandum in modum afflicta, cura se
monialis soror ipsius mariti, ut duas istius coeno- iterum gravidam sentiret, ab honorato domino
Josepho Locher socero, venerando septuagena-
bii sacras virgines cura aliquot alumnis mitteret
rio sene, jussa est bono auimo esse,
qui eam ad-
ad S. Gebhardum in Pfannenbefg, ad eamdera necessitate hac extrema im-
quod et fa- hortatus est, ut in
intentionem ibidem oraturas Deura :
eum de-
ploraret opem sancti episcopi Gebhardi,
ctum est.
voto sanciret, sc peregre pro-
vote coloret, et
Sanctiauxitio, maritus ipsius spoponde-
31 Praeterea ipsa, et
fecturam patriam ipsius ad sacellum in Pfan-
in
nmt, se, si felix sequeretur partus, ex Wein-
nenberg honorem consecratum, ut il-
in ipsius
garten decem lencarum pcregriuationem institu- partum
lius intercessione felicem posthac a Deo
turos Bregantium ad S. Gebhardi sacellum, et
aliquo votivo in acce- impetraret.
puerum ipsura cum dono optimi
35 Illa sine mora secuta est consilium
pti beneficii gratiarum actionem in praedicti sa- sui
 ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

129
A Bui soceri, qui jam bis praefatum sacellam invi- cultu et religione et concursu celebrari voluis- X IMPHMIt.
wrfAieotoHfi- gentt, ct mire erga hunc Sanctum afficiebatur se.
getisSancto,
statimque promisit, se, si per intercessionem san-
,hnatui IvlQ d Mabillonius, quem modo allegabam lit. b,
cti hujus antistitis Gebhardi lseto partu a
portu, Deo indicat, datum ecclesix Weingartensi pretiosissi-
bearetur, cum puerulo suo, et tribus aliis
per- mura thesaurum id est, sanguinem Domini.
,
sonis devotionisgratia Brigantium ad Sancti hu- Hisce addo sequentia ex Bucelino mox citato
lit.
jus sacellum profecturam, ibique oblato anathe-
a, qui pag. 93 Asservatur, inquit, in
mate curaturam dici tria Sacra. Brevi post, cum eodera
ccenobio insignis omnino SS. reliquiarum
thesau-
pariendi tempus advenisset, sine magno dolore, rus, e quo
incomparabilisillesacrosanctuslateris
et ope humanaomnino feliciter,ac laeta protulit fce- Dominici exeeptus a Longino centurioue
sanguis
tummasculura, qui etiaranumsanus,etincolumisvi- sumraa historiae celebritate, testiumsanctitate,Pon-
vit.
tificum Rom. auctoritate, miraculorum perpetuitate
at deinde atio 36 Anno proxime sequente dura iterum im-
,
comprobatissimus. Sed et plures alia? SS. sanguinis
uon mJflUI
prsegnata esset rursus ad divi Gebhardi patro-
felici.
,
commixti cum terra portiones, minus tamen certa
ciniura confugiens, piam ut ante peregrinatio- historiag fide, collectae sub cruce quia * et alius sa- "
:
f. quin
nem, et tria Sacra cum donario in sancti Thau- cramentalis e sacra profluens hostia ibidem ostendi-
maturgi sacello offerendo promisit, ac laetum ac
tur.
felicem pariter partum impetravit, ita ut, sicut
e Est in Germania virginum Benedictinarum
praecedente vice , intra unum
quadrantem horse florentissimum felicissimumquesz(£ hitjus Sanctte
siue obstetrice Ueta pepererit puerum, qui pari-
nomine coenobium, Aichstadii couditura, sicut
teretiamuum vivit. Quod ipsa et maritus ejus ,
scribit Bucelinits, quem supra assignavi pag.
dominus Antonius Locher sicut et alii omnes, ,
,

92 ubi de ejusdem fundatione etiam agit ; in

,
ut specialem gratiam ope S. Gebhardi miraculose
quo usque hodie , inquit servatur raagnus ille
,

}i impetratam agnoscunt , et, dum vivcut grati

, sacratissimi corporis B. Walpurgae thesaurus, ex B
agnoscenl. Addit superius dicta doraina Loche- quo tot seculis ab obitu ejusdem prodigiosissimum
rin, se antea dum tam infeliciter peperit, in
,
eraanat oleum variis aegritudiuibus mirificesalu-
Sacra, peregrinationes, aliaque media ultra cen- tare. Tomo iii Februarii, ad diem ZQ ejusdem
tum florenos expendisse, et tamen frustra omnia mensis, Acta S. Walburgis virginis apud 7ios il-
etiufeliciter. Inultimo tamen felici partuetiambi- lustrata sunt, ubi pag. 562 de miraculoso olei
bit e saero sanguine g asservato in celeberrimo
fluxuex ipsius corpore plura legipossunt.
raonasterio Weingartensi.
f De hoc monasterio varia collegit Franciscus
Petrus in sua Suevia ecclesiasticaapag. 10, \

ANNOTATA. g De hoc sacro sanguine jam egimus lit. d,:

illud vero, quod hic dicitur, bibit e sacro san-
a In impressione Germanica , bcv Cttwalicrs
guine, cogito sic intelligendum, ut hierotheca, in
porollcn.
qua ille clauditur, immergatur vino, quodbiben-
b Mabillonius tomo 5 Annalium Ordinis S.
dum priebeatur male habentibus,et magnacum
Benedicti ad annum 1094 num. cvn, agens de isto
fiducia ad salutare hoc remedium confugienti-
monasterio, hiec memorat S. Martini monaste- •.

bus.
rium, dioecesis Constantiensis, in Suevia positura,
ctaViucis Weingartense appellatum, cujus ori-
ginera in torao secundo paucis perstrinximus etc. PARS QUARTA
Bruschius de monasteriis Germanise centuria
prima, fol. 158 Vinearum, inquit, potentissimum
amplissimuraque institutiBenedictini ccenobitarum InformitaS, pedis COUtractio, dolores
C in Constantiensi dioecesi domicilium, non procul a
Ravensburgo, imperiali in Suevis civitate, in per- cruris ac brachii, vehemens vomi
veteripago Altorff ad Schussium aranera. De hoc
tus sospitata.
monasterio etiam tractatBucelinus in easuee Ger-
maniae parte, quse agit de monasteriis, a pag.
92.
Supra citatus dominus
Josephus Locher haec puertgrotiu
c Consuli possunt, quae notata sunt in Com- filii sui conjuge Fran- wMtati rmi
omnia, quse superius de
""""
mehtario prievio num.Vlde monasterio, cui no- cisca Locherin, nata Nusserin, relata sunt, non
men Eremua Deiparae, vulgo Einsidlen, De Dei- solum confirmat, sed etiam per adm. reveren-
para virgine ibidem thaumaturga hasc repetiisse dum religiosissimum patrem Longinum Fessler
sufficiat, quxapudnos dicta suntaddiem%\Ja- ad Vineas capitnlarem, testatura facit , quatuor
ex Artmanno, ejusdem loci asceta
nuarii, pag. 83, annorum filiolum in lethalem raorbum incidisse,
et Annalium scriptore, ubi ex ejus proloquio sunt in quo periculoso casu suasit ipsius parentibus,
ista Etenim aut me suscepti operis amor et
; nempe praedicto filio suo Antonio Locher , et
professio transversum agit
aut nullus uspiam , Franciscae Locherin, natSB Nusserin, ut piam pe-
Christiauo in neque Reginae
orbe alius locus cum
regrinationera Brigantium ad divi Gebhardi
cadorum prsesentia religiosior. aut postremo . certaquadam devotione proraitterent ad obti- ,

omnium prope nationum peregrinationibus fre- nendam pueri incolumitatem quo voto faoto : ,
n
quentior, atque miraculis est insignior. Adeo mox admirantibus omnibus, puer melius ccopit
alias aliis in locis sacras aedes videtur summus illc habere, ac pristinas etiam sanitati est restitutus.
architectus rerum omnium ab reliquis constitutas Cum vero parentes proraissam peregrinationem
accepisse et probasse; hanc tamquam perpetuum nimis diu distulissent, infantulus in priorem raor-
sui honoriset amoris erga Matrem monumentum, bum reincidit. Quod ubi ad avi aures pervenis-
et siraul in genus humanum refugium, sola- set, mox iterura aegroti pueri parentes adiit, di-
tiumque sua veluti manu posuisse , stupendis cens, hunc pueri morbum aliud nihil e^se, quam
Bignis, et incrementis insolitis fovisse et ditavisse, seriam Dei admonitionem, ut promissam in hono-
ommumque pene provinciarum et gentium rem S. Gebhardi peregrinationem , et devotio-
Augusti Tomus VI. 21 ncm
 , :

130 MIRAC. S. GEBHAR: I VEL GEBEIIARDI EP. ET CONF.

»v lMpRtssi».
nem sine mora perficerent. Quam primum au- Quae omnia ipse juramento testatur ita esse m
tem anxii parentcs hoc executioni mandaverant, Februarii mdccxxix , dicens, se Deo, et S. Geb-
puer pristinse restitutus fuit sanitati, ac etiamnum havdo, dum vivct, de tanto beneficio gratias
sanus et incolumis vivit. acturum.
vti et pcs n„i- 3S Probus dominus Gallus Ignatius Keller bi- 41 Brigantii in celebri monasterio sauctae An- MoniaiUafa,
tractu$i>urit.i.
bliopegus et civis Brigantinus, prsestito jura-
, nae Ordinis S. Francisci , habitat sanctimonia-
,

'-">'
mento de dicenda veritate, coram dominis com- lis dicta Bernardina Schmidin, quce ex rheuma-
'

mam
missariis testatus cst sequentia : nempe iiliolam tismo magnis in dextro brachio et manu dolo-
suam Annam Mariam ante quatuor annos tum ribus vexabatur , ac dissolutis quasi nervis per
temporis quinque annorum ex variolis quibus , quinque menses jacebat, ita ut nihil manu illa
laboraverat, ita contractum unum retinuisse pe- tencre posset. Initio quidem mediis quibusdam, et
dem, ut crus illud numquam in rectum exteudi medecinis ad medendum malo utebatur; cum
posset, nec ab ullo vel leviter tangi, quin mise- vero illis nihil proficeret, tandem (inspirante haud
randum in modum prae dolore exclamaret. Quod dubie angelo tutelari) ad sanetum episcopum
malum cum per octo dies durasset, pater simul Gebhardum statuit confugere. Cum venia igitur
cum matre (quia multus tum temporis in populo superiorum , novem consequentibus diebua iu
sermo erat de piis peregrinationibusin sancti epi- Sancti Pfannenberg novem Saora dici
sacello in
scopi Gebhardi honorem institutis) spem suam jussit, et per aliquot ad id selectos pueros novein
in ipsius patrocinio similem pere-
collocavit, et dierum devotionem et comprecationem institui :

grinationem ad Sancti sacellum in Pfanuenberg, prirao etiam die de peccatis confessa, sacra Eu-
pedes ex cera, et Sacrum iu honorem ipsius di- charistia refecta est. E
cendum promisit : et, ecce, postridie maue fi- 42 Duobus primis diebus hujus devotionis ma- p ractt

inSancti hono-
B liola, nulla medicina, nullisque aliis mediis ad- g-nos adhue sentiebat dolores. His tamennouso-
i. ,i> pielatit

hibitis, pedes cOQStitit sana, ita ut

erecta in lum non perterrebatur; sed in concepta de sancti exercitiit, i on>

eodem die uua cum parentibusperrexerit in Pfan- Patroni ope fiducia magis confirmabatur. Quarto valescit

nenber^, donumque promissum ipsa altari impo- die multo melius se habere incipiebat. Octavo die
suerit, ac Sacro ibidem interfuerit, nec ab illo n n tantum amnis dolor abscesserat, sed eas et-
tempore quidquam pcde mali vel impedimenti
in iam brachium antea enerve vires recuperab;it, ut
senserit. Quoe omnia mater ejus Anna Catharina res valde ponderosas tollere posset, attonitis id-
interposita testata est circo consororibus et miraculum inclamauti-
Hartmannin juramenti fide ,

ivSeptembrisannoMDccxxvni. bus. Nono die in gratiaruin actionem rursus

Barnath, csementa- communione reficiebatur, decrevitque, pa-
,
3«) Magister Pcrdinandus sacra
pie
GebhardopoM. rius ixi Lochen paxoehiaa Bngantinse, praeterito tronum suum S. Gebhardum, quoad vixerit,
"'"*-
mense Septembri per quatuor septimauas tantis colere , exoptans, ut ejus cultum quaquaversum

in crure uno sponte exortis doloribus cruciatus propagare posset. Haec omnia superiorum jussu,
fuerat, ut baculo se sustentans non sine maximo a commissario interrogata, et examinata aflirma-
hujus
dolorepediillivellevitertantuminnitiposset. Vino v it ipsa; sicut et ipsa R. D. mater superior
monasterii cum aliisqumque sanctimoma-
adusto aliisque variis unguentis cruri applicitis celebris
mcccxxix
dolorem quidem lenire conatus fuerat, sed frustra, libus idem testata est vn Martii anno velie-
alttts a
recensitis adjungi ebct, _quod il-
malo indles augescente. Tandem frustranea vi- 43 Superius <

mente vomito

omnia, et malum suum veneficio ad- lustr. liber domiuus Victor von Thurn hono- m
dens esse
palamfe-
et laudem Sancti nostn Gebbardi
scribens, spiritualia media adhibere statuit. Cum- rem
sequenti attestato mauu propria, et sigil o
que intellexisset, plurimos iu necessitatibus suis cit in
liber domnms de
exoptatam divi Gebhardi opem esse expertos munito :
E*o Joannes Victor
Thurn me ante tres circiter annos ex
hisce fateor,
nulla alia adhibens remedia, ad Sancti istius pa- P
febri acutissima semper ante paroxysmum tam
trocinium et ipse confugit, primo piam in Pfan-
peregrinationem promittens, 2°. cereum vehementem vomitum passum fuisse, ut singuhs
r nenberg vicibus timuerim, ne prse nimia
vehementia vena
3°. Sacrum ibidem
in Sancti altari accendendum,' Quamvis multas huic malo
mihi rumperetur.
audiendum. iisdem tamen nihil quid-
pereg-rina- medicinas adhibuerim,
doloribnsnu- 40 Postero die praedictam instituit
utens. Post quam proteci
rii liberatur: tionem, sano tantum pede et baculo
«^W-to ^«^££ pa-
tanataf

%"
nirrnretur
non una 44 Cum
tres tandem horas ad Sancti sacellum
parva leuca a pago ipsiusdistans pervenit
nisi
votum nes sancti *U»^
devo- ^™^™ f ?^, ^SJ^
iis panibus a

^?^
et dum Sacris aliqnot interesset,
3
exolvit,
Uoni sedulo vacavit, magna eum Mu^j^ mihi com-

!= ^°H^^^^^, EU Cumque
scedere, vix
^bus

utrumque tandem pedem

quidquam amplius

mum revertens, uxorem inclamans ait Smt

sanus sum,
erectus,
< i^eret^in
et sanus do-
:
tertio

tem,
faciii
BJ«,
ejeci;
=^
quo
septies Pater, et Ave.
more evomens, salva
ma , nitudi[ie ,quan-
facto, pristinam sanitatem
cousecutus sum. Quod hisce in
modo
ho-
valde

Deo, et sancto Gebhardo gratige, ac sancti Gebnardi manu

nunc iterum labori aptus sum, quo norem omnipotentis Dei,
et incolumis :

propria, adjuncto liberi

mei dominn sigillo, te-
quem laborem ter-
victum nobis comparem. Ad die xxiv Junii anni mdccxxx.
Rorschach
solito labori sine stor in
tio post die reversus est, et
L. S.
ullo dolore vel impedimento, ut ante, vacavit.

DK
 . ,

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI, 131

DE S. MALRUBIO MONACHO
ET MARTYRE
IN MAKNIA SCOTLE PROVINCIA

Cultus, observationes, lectiones proprise. j. p.

ASNO MXXIV.
quibusdam Mernia (Memis)
arnia, qiicV et in Ang-usia occideretur anno sui imperii primo
Signatur ab
Iiagiotogi$,

M ScoticV borealis provincia

in Germanici
maris ora jacens inter] Marriam ad se-
ptemtrionem, et Angusiam ad occasum, hujus
, supra xxx. Alterum est, quod notari volumus,
Sanctum nostrum
atibieremitam
alibi nuncupari abbatem
ubique, , ut jam vidimus su-
Sancti cidtui locum dedisse memoratur non pra, martyrem, ac visuri sumus in lectionibus
vutgarem, a die xxvii Julii ad hunc remissi. ipsius propriis quarum exemplar nos secuti,
.-

" Camerarius scribit ista Sanctus Malrubius : hunc titulum ei modo dedimus. Prseterea sub
martyr a Norveg*is. Celebris habetur in Mernia. regula et habitu raonaehali long-os vitze suze in
In Ms. nostro catalogo Sanctorum Scotuv ita calamitate et miseria trivisse dies memoraiur
annuniiatur S. Malrubbus heremita et martyr
:
in lectione prima ;
quo videtur indicari insti-
in Mernia Scotiae reg-ione, addito anno mxxiv. tutum religiosum sed ubi et cujus regidse ,
: ,
E
A Greveno autem ln Scotia Malkubii (ita eum :
in obscuro relinquitur : nec mirum ; nam pree-
nominat) abbatis. In alio Ms. catalogo S. Mal- ter incredutos ad fidem Christi ab eo conversos,
rubi mart. lego. Patricius Ninianus Wemyss, nihil de Viri vita vel scivit, vel posuit harum
eruditus Societatis nostrce sacerdos, natione lectionum conditor. Quidquid sit, monachum nos
Scotus, inter collectanea Mss. de indubitatis supra eum nuncupavimus. Quarto, llossia oc-
ScoticV Sanctis, qiuv adinstar Martyrologii con- currit in lectione secunda ,
quse est provincia
cinnavit et illustravit, ac cum museo nostro be- arapla Scotiae Borealis.... Terminatur a septem-
nigne communicavit, Martyrem Jninc illismerito trione Navernia et Sutherlandia provinciis; a me-
accenset adprmsentem diem S. Malrubius eremi- : ridie Abria et Moravia; ab oriente mari Germani-
ta et martyr sub Malcolmo II, anno Christi mxxiv. co, et ab occidente Ilibernico, ex Baudrando. Ptu-
«imbrmario
2 Etenim in collectione Ms., quam asserva- ra habet Camdenus in sua Britannia a pag. 716.
AwrdoncBt . _r
mus sub involucro t Ms. 167, Sanctorum An- 4 Quinto, paucula his addimus ad eamdem le- ,„ pmpriat
gtise, Scotuv et HibernicV, habentur Sanctorum ctionem% circa Sanctimartyriiun. Ibid.eni indi- nw.
Scotorum Vitae ex Breviario in usum insignis catur a Norvegis interemptus a Danis autem :

ecclesise cathedralis Aberdonensis, adeoque totius intituto Officii proprii, antea prolato Laudatus .

ecclesiae Scoticanae , impensis Valteri Chepman vero supra Wemyssius a Danis, inquit, aut Nor-
Edinburgensis mercatoris typis mandati Kal, Fe- veg"is penes Nairnum, locum martyrii indicans
bruariis anno a Christo nato mdix.... parte etc. non procul ab lnnernesso interfectus. De Norvagis
excerptae in kac, inquam, collectione pag. 129
: seu Norvegis, qui in eadem tectione nominantur,
in Ms. nostro, post hunc titulum Vita S. Maldru- obiter indico, res eorum gestas non segniter illu-
bii abbatis, a Danis martyrio coronati, heremitse stratas esse tomo vn mensis Julii, die xxix, occa-
(Marne) in Scotia sub reg*e Malcolmo II, anno sione S. Olavi, Norvegiie regis ac martyris anno
mxxiv Augusti xxvn
,
ponitur Officium ejus
,
1030. Sexto basilicam Appilcroce, quas occurrit
proprium his verbis Ad Vesp.
: p. feriales : in lectione 3, frustra qusesivi. Hurg-uard, quod p
C Ant. et de Cap. communi unius
Martyris. #. ibidem occurrit , ac dicitur e sacelto in hono-
Beatus qui suffert. Ant. S. Malrubie, mar-
vir, rem Martyris constructo in parochialem ec-
tyr Christi g-loriose, adesto nostris precibus pius clesiam erectum; referri posse ad locum Ur-
et propitius, ut tecum in gloria laetemur in cai- chart in provincia Rossise versus mare Ger-
lestibus. Psal. Magxificat. Sequitur mox heec manicum ubi et Contan , de quo in lectione
,

oratio Infirmitatem nostram respice omnipo-

: octava etiamsi non certo constat ; videtur ta-
,

tens Deus, ut quos pondus propriae gravat actio- men verosimile. Consuli potest de iuobus hisce i
nis, B. Malrubii martyris tui gdoriosa nos pro- locis mappa geographica regni Scotise apud
teg*at intcrcessio. Dominum etc. Lectiones
Per Blavium volumine sexto ante paginam 14. Sinc
proprise ad Matutinum his subjiciuntur, quas videtur etiam colligi posse , quod ecclesia dicta
"'/""
nos inferius exhibebimus, postquam aliquot Appilcroce in designato statim Rossise territo-
itoHnw/.
prsemiserimus observationes rio dticubi ponenda sit. Ad illud Dani adversus
3 Martyrio coronatus dicitur S. Malrubius Scotos bella moventes, quod dicitur in lectione

anno Christi 1024-, tempore Malcolmi II Sco- septima, notarejuvat, Danos invasisse Scotiam
torum regis. Apud illustrissimum Rossensem ac tribus in Moravia arcibus occupatis Malcot-
episcopum Joannem Leslseum lib. 5 de Rebus mum II primo prsetio vicisse; secundo autem ab
gestis Scotorum pag. 202, Grimo, anno 1010 ipso victos tanta clade, ut Scotia passim dicere-
citato.Legi
in prcvlio occiso, suffectus ponitur iste Malcol- tur Danorum sepulcrum, teste LesLvo
mus de cujus morte hwc subduntur ibidem pag.
:
etiam potest Hector Boethius lib. xi Historine
204 : Cum bonam BBtatis suse partem multa cum Scotorum.
varxis ut supra
laude ct g-loria transeg-isset senex ita avaritia
, 5 Martyrium S. Malrubii a ,
hcliotutohm
Chnsti 1024, quos
et tyrannide in multos desa^viit, ut a quibusdam, dictum est, affigitur anno ,,,,,„,,

sumus, quia nec atium ha-

quorum amicos multis injuriis immaniter affece- et nos supra secuti
bemus
rat, insidiis petitus noctu ad arcem Glamncnsem
 ,

132 DE S. MALRUBIO MONACIIO ET MART

ftVCTOM
bemus nobis rnagis compertum; nec ullum di~ citatur. ln Ms. nostro indicantur hicinterponen- D
J. P.
serte ac presse definiunt s&pe memoratse lectio- dde tres mediae lectiones de S. Rufo martyre, qui
nes, in quarum conlextu ne vel invenio quidem, Capuanus fortasse est y apud Martyrologos cele-
quod sub Malcolmi II regno illud contigerit. In berrimus, ut videre licet hoc dle, quo illum dedi-
iisdem vero lectionibus illud occurrit singulare, mus.
quod preescribantur post lectionem tertiam alise 9 Lectio Interim populo alia quam plu- /«w co
vii.
tres inserendde de S. Rufo martyre. Unde cense- rima contingebant fieri miracula. Dani adversus
mus, non satis cum vero consentire, quse scribit Iusulanos * bella moventes ad proefatam eccle- ,
Bi
Sco[
*
;

Wemyssius antea allegatus Suspicor, hunc Mal- : siam de Appilcroce navigio terram illam vi et veHmd*8rt.
rubium eumdem esse cum famoso illo Rossensium armis expugnandam et depraedandam arripuerunt. """"'•* 'neo/a*
eremita, de quo mira narrantur, quem illi Melri- Verura quia terrae circumvicinae per sena a dicta
g-am vocant : quia narravit mibi P. Macra noster, ecclesia miliaria immunitatis beati Viri meritis
eis in oris missionarius, et amicus meus, Rossos gaudeut privilegio, easdem a quibuscumque iui-
suum eremitam Rufum dicere jam Malru-
latine : nus juste depraedari minime permittit. Dum ve-
bius et Rufus non multum discrepant. Superest, ut ro dc praemissis ccrtiorati, Dei vindictam non
subjiciantur. formidantes , in B. Malrubii contemptum sacer-
dotibus et aliis ecclesiae ministris in opprobrium
datis, victualia et animalia, cum quibus sese su-
stentare deberent, vi et palam abstuleruut et ra-
LECTIONES PROPRI^E puerunt : atque licet ciborum inedia astricti fue-
rant, (justo Dei judicio) suis cum rapinis navi-
bus festinarunt. Nam cum tanta prohibuit mo-
ra , quod illo in territorio manducare ncc bibe-
Ex Breviario ecclesice Aberdonensis.
extensis, mari minime
re potuerant ; velisque
agitato ventis, sed tranquillo ,
prospero, ut ap-
paruit, cursu navigantes, videntibus cunctis
.
.
.

Lectio i. Malrubii martyris Christi transitum mare eosdem omnes simul consumpsit et ab- E
de mundo celebraturi dignis cum laudibus
sorpsit.
ejus commemorationem hymnis psallendo et
in
10Lectio viii. Dehinc dum praefati lnsulani tubjwta*

B canticis transigemus, et ob Dei reverentiam diem contra Rossenses quosdam veteres excitarent ini-
prresentem dili^enter deoorare studebirous. Nec
micitias, cogitaverunt, qualiter in eos vindicarent,
vestras subterfugiat sanctitates, hunc, quem co-
inito eorura consilio in magna virorum copia
limus, Virum sub regula et habitu monachali
congregati, ignorantibus Rossiis, qui cum in ec-
long-os vitae suse iu calamitatc et miseria trivis-
clesiam B. Malrnbii de Contan annuam sancti
se dies , fidei incredulos ac g-entiliura paganos lusulani clam no
Viri celebrareut solcuuitatem ;

suis doctrina et prnedicatione ad relig-ionem, quam ctis sub silentio eosdem insidiarunt, atque
igne
profitemur, Christianam convertendo. iu qua plus
praefatam eeclesiam incendcrunt ,

lertoris 7 Lectio ii. Sed ne dies prosclara illa, de qua mulieres ferro et
quam centeni Christiani viri et
locuti fuimus, absque miraculorum per Dei Vi- quod faciuus Deua ipse glo-
igne extincti sunt :

rum gestorum narratione transeat, ea paucis ta- riosus, qui sanguinis innocentium
aspersionis
xando, ubi plurima temporis non patitur angu- impunitum non perraisii. Nam cumquibus-
uitor,
stia, declarabimus. Nam cum nonnulli malarum occisorum parentibus beatus Vir
dam illorum
cogitatinnera viri de Norvagii regniculo navigio aggregati
apparuisset in s*muis, Rossii in brevi
Rossiae confinibus applicarent; beatum audientes verum quaraquam Insulani iliis fortio-
sunt uumero,
Malrubium alienam ab eorum gentilitate fidem
potiores fuerint; uihilomiuus Dei et
beati
res et
prsedicantcm, sanguinolentas Dei vinctum in- in Iusulanos iilos it.a com-
Viri freti auxilio Rossii
tulerunt manus, ac gladios de vaginis extrahen-
pescerunt, et gladio perdomuerunt, quod de qum-
tes funestos, beatum Dei Virum tamquam agnum triginta vix viri evaserant, qui
centis armatis ,

mansuetum et pium pro Christi nomine patien- etiam hostium et dedititii effecti. Immo
servi
v

tem, crudelius quam enarrari posset, percusse-

,
omnes tamquara uon videntcs stupore
formidims
C runt, et vulneraverunt, et tamquara raortuum in perculsi sunt, et pluribus adversariis
beatus Vir
•OtfUCIfflW'
campis sylvestribus canibus et avibus devoran- baculum gestansmanu visus est.

dum reliquerunt.
31 Lectio ix. Sacerdos
quidam parochialis ny
8 Lectio iii. Beatum itaque corpusculum per solemnitatem B. martyns
ter divina celebranda
triduum semivivum incognitum populo jacebat. Malrubii suis parochianis a servilibus observan-
ii""
Parochiani autem illi quia
•

Attamen per angelos Dei continua consolatione e

,

dam servitiis prEecepit. ium >•> »' ui

et visitatione a mullis visum est associatum. Lo- * usquc ad vesperam

autumuus instabat, grana rilin

cus tamen, ubi corpus exanime incubuit ful- ,

raetebant pauloque ante smffol»
non obstante ,

gore nimio coruscare pluribus apparuit qui il- ignc accensse sunt. Ve-
doraus raetentiura sponte
:

luc venientes, B. Malrubiura in agone iaboran- diera Martyns solenmter

rura quidam devotus
tera repererunt. Sed eo, Sanguine et
Corpore quod singulaa
celebrabat in diviuis. Ita
«fflUffit,

Jesu Christi immaculati agni participato, Domi- illius devoti

domus incendio consumpta erat
patientia et sene- domibus contigua
num laudando, cum sancta viridomo, quae aliis
,

ad messores doraesti-
tantum excepta. Et cum
corpusque basi- isti
ctute bona in fata decessit :

transfer- domibus adversus veo-

licam, a vulgo dicitur Appilcroce,
qu* cas suas res de iisdem
mandavit. At ne ven-
ri, et ibidem tradi sepulturae
tum extraherent, sicut fecerat iste devotus,
pretiosus in terram effu- versus est regionem; et rea
sanguis beati Martyris tus vero in aliam
veneratione relinqueretur lllo ra loco
primitus a vento salvae fuerant, igne
sus absque ;
illae, quae
ex inciso
in honore Martyris nostri sacratissimi adversante similiter exhausta» sunt, rebus iilius
capella, quae
robore satis reverenter exstructa est
viri, aliis in medio admixtis, integris permanen-
ecclesiam, quae
postea in parochialem erigitur tibus.
terraj racolis vo-
in prassens Hurquhard ab illius DJB
 .

DIE VIGESIMA 8BPTIMA AUGUSTI.

133

DE B. MANETTO ANTELLENSI CONF.

UNO EX SEPTEM FUNDATORIBUS ORDINIS SERVORUM
BEAT.E MARI.E VIRGINIS,

IN MONTE SENARIO TUSCI^E IN ITALIA

COMMENTARIUS HISTORICUS J.P.

§ I. Locus; Beatinoraen; genus; vita secularis , gesta usque ad supre-

mam in ordine praefecturam.

H minentissimus Dominus Cardinalis Prosper cap. 18, et lib. 2, cap. 11 : secundum Bona-
Anho
de Lambertinis, qui anno 1740 ad Petri ca-
E iunctam (de Manettis, ut additur in indice eo- E
:

MCCLXVlll

Montit Sena -
thedram plaudente Christiano orbe, evectus
t rumdem Annalium ) ibidem lib. 2 , cap. 20 :

rii detcriptto est, in laudatissimo Opere suo De Servorum Dei tertium Jacobum Senensem
.

, lib. 3 , cap. 1 :

beatificatione, et Beatorum canonizatione lib. , quartum Manettum nostrum Antellensem, lib. 3,

2 § 42, sive tomo 2, cap. 24, pag. 286 etseqq. cap. 10, qui, sicut habetur in indice, prius di-
agens de sex ex septem Fundatoribus Relig-iosi ctus Benedictus. Habemus itaque duplex ejus no-
Ordinis Servorum Beatae Mariae Virg*inis, locum men, cujus postmodum meminisse juvabit. Au-
t

in quo B. Manettus ex hac vita migravit, hisce diamus Gianium centuria 1, lib. 1, cap. 15,
conspiciendum exhibet verbis :Mons quidam in- fol. 11, de nominum mutatione hsec observantem:
signis altitudinis adest iu Thusciae provincia, qui Bonfilius et Alexius idem seculi nomen retinue-
e parte meridionali spectat civitatem Florentiae; runt : alii vero mutatum receperunt. Unde Ge-
agrum Mucellanum a
e boreali contra respicit , rardinus postea dictus fuit Frater Sosteneus ; Be-
continuata montium Apennini ferie circumvalla- nedictus F. Manettus Ricoverus F. Uguccius ;

tum. Mons hic dicitur Sauarius, quem aiiqui ex seu Ug^uccionius; Joannes F. Bonaiuncta Bar- ,

antiquioribus scriptoribus Asinariura; alii vero tholoraeus F. Amideus. Quas nominum mutatio
Sanarium ab aeris sanitate appellaruut. In ejus ab authoribus fortasse parura observata occa- ,

nempe fastig*io sedificata est ecclesia cum sacra sionein multis errandi in his septera enumerandis
eremo, in quam fere quinque retro seculis, ap- frequenter praebuisse videtur. Hxc distincte expo-
probante Arding*o tuuc episcopo Florentino , se- nenda duxi propter ea, quse § 3 narrabo de no-
se receperunt septem viri nobiles qui, abjectis ,
stro Manetto sub nomine Benedicti. Cujusmodi
divitiis et seculi pompis, asperum vivendi g*enus autem instihdi cum Manettus noster, tum alii
amplexi sunt, et Ordinem Servorum Beatissimye ipsius socii in seculo fuerint, tradit Gianius cen-
Virg;inis Mariae fundarunt. In hoc sacro loco turia l, lib. I, cap. 3, fol. 3 Hi primo, in- :

omnes pie mortui sunt, excepto Alexio, qui pre- quit , rerum humanarum neg-otiatores... , mo- p
tiosa occubuit morte in conventu sanctas Marioe rum gravitate , et vitae innocentia reformati,
de Caphag*io , hodie sanctissimae Annuntiationis mercatores cum essent.. , animarum postea ne-
de Florentia : etsi ejus cadaver fuit subinde ad g-otiatores feliciter evaserunt. Erant item Ftoren-
ipsum Moutera asportatum , et una cum cada- tini cives, ut refertidem Gianius cap. 5. fol. 4 :

veribus aliorum sex sociorum sub ara raajori re- Talibus ig-itur cum pastorali benedictione ab epi-
condituin: In dicto itaque Monte, dum viverent, scopo dimissi Florentini cives., omnes simul ma-
positi, in novo sese vitce instituto confirmarunt, in ne diluculoconveniuntin uoraine Doraini.
eoque Monte mortem obierunt laudati isti Fun- 3 Nec generis nobilitas ipsis defuit, teste Gia nubilit04,*ta»,

datores, excepto uno. Montem hunc pluribus de- nio fol. 3 : nam cap. 4, fol. 3 Septem quoque gtalu8in secu-
'

scribit Archangelus Gianius mox citandus, lib. Viri dicuntur sang-uinis nobilitate pares. Idem
illi ,

I, centuria I, cap. 9. indicat cap. 5, fol. 4 Convenientes boni omi- :

^mcn Beaii
2 Eorum aiUem nomina apud laudatum Emi- natores , deposita primum senatoria veste.., pro
*¥fe*,efor
nentissimum D. Cardinalem ita notantur Bonfi- -. militari cing-ulo ferreas catcnas
,
pro purpurea
lius Monaldinus Joannes Manettus, Benedictus
,
chlamyde detritas cillici seu cinericii coloris tu-
Antellensis , Bartholomaeus de Amideis Ricove- ,
nicas induunt. Ex
familia Antellaew?» prodiisse,
rus Lippius , Gerardinus Sostenus Alexius Fal- ,
indicat Ferrarius hacdie in Catalogo Sanctorum,
conerius. Eodeyn fere modo nominat eos Gianius qui in Martyrotogio Romano non sunt, in notis,
in Annalibus Ordinis centuria I, lib. I, cap. 3. Hoc confirmatur infra num. 11 Cui.. non de- :

Ordo aufem Generatium non ab omnibus ponitur est clara Antellensiura propago. Ad septem ho-
idem sicut observatum est in Annotatis ad caput
;
rum Fundatorum aetatem quod attinent Omnes, ;

4-Vitee 8. Phitippi Benitii tomo iv Augusti apud ut scribit Gianius centuria I, lib. I , cap. 3,
nos pag. 674
, lit. e. Nos Gianium secuti,
, ,
florentis fuere aetatis infra vig-esimum ad trigresi-
generalem primum statuimus Bonfilium, (olim mum quintum annum inter quos planum est, :

Bonfilium alios aetate praestasse * Alexium vero

N. de Monaldis ) ex Annatibus citatis lib. I, :
f. pixstilisse

tertium
 ,

134
DE B. MANETTO ANTELLENSI CONF.
AUCTOftl
tertium supra trigesimum annum attig-isse. Eorum
J.P. resp., et
populos (id nimirum coenobitarum
ibidem statu, dum
in seculo degerunt, ita com- mu- D
nus censetur ut ii non minus alienae "

memorato Horum septem alios ferunt perpe-

,
quam
, ,
propnaj salutl invig-iiare teneantur)
tuo virg-ines, alios ad sacrosan-
conjug-atos , alios vero defun- ctum Uludfacinus
cta uiorel sblutoa ; sententiam illam refutat excitarent.
inter 6 Hujuscemodi igitur consiliis pater Manettus
Annotationes ad dictum caput De illorum, ait, inOm
statu virgrinali, conjug-ali et viduali refert Petrus
i
rnag-nianimi vir, benedictione accepta
lato Lug-duunm cum socio perg-it,
a suo pra>- **£?
de Tuderto in Chron. Ms., et Thadams Ade-
,
nerarit ouinn nw,
cujus pru- .

aentia, et innocentissim» vita? exemplo

marius in Chron. Ms. cap. 2, et omnium comi- prima Or-
dinis Servorum apud Gallos semina jaciuntur,
nunis sententia quidquid Chron. Bon. Ms., jn
,
quibus postea, tempore ineunte, haud difficile
quo ejus auctor incaute soripsit, omnes illos vir-
fuit B. Philippo Sosteneo, et aliis hanc Religio-
gines fuisse quod gratis dixissc videtur cum nem
:
, longe lateqne ibidem propag-are et
omnium , admi-
adversetur sententiae et veritati. Cete- De Tartaris multa narrantur in Com-
nistrare.
rum quando ccepemt Ordo Servorum B. V. M., mentario preevio ad Acta S Ludovici Francorum .

quo loco et quam miro modo nec non alia

, regis, die xxv Augusti §
,
,
47, a pag. 107. Ray-
quze huc pertinent, inveniet lectorapud Gianium. naldus Annalium
ecclesiasticorum tomo 13,
De eodem Ordine actum etiam est apud nos tomo ad annum 1241, sedente Gregorio PP. IX, varia
iv mensis Augusti, die xxiii, a pag. G64 in , de Tartaris refert num. 13 et sequentibus
ad :
Vita S. Philippi Benitii, ejusdem Ordinis pro- annum vero 1245 a num. 15 memorat, quse ab
pagatoris. Hinc gradum faciamus ad singularia Innocentio PP. IV suntprwstita, ut adfidem Ca-
Beati nosfri gesta. thoticam eos aggregaret Ad quod, inquit, Ifiuan-
:

4 De sacerdotio ejus agit Gianius lib. 2, cap. g-elii lucc

collustrandos, nonnullos Minoritas, in
sacerdotium 2, fot. 14 Florentiam igitur e Sanario descen-
: subeundis hujusmodi pro Christo laboribus ac pe-
mUHtw ad dentes patres, Ardingum adeunt a quo libenter : riculisfortissimos misit. Apostolicis etiam litteris
conciliu/u
excepti, et sacris initiati, munus sacerdotale su- eosdem ad Christi fidem invitavit quse ibidem
Lugduncnsc ,

scipiunt anno ibidem

videlicet Christi 1241, qui dantur anum. 16. Gregorii laudati queretse de
pr.vnolatur. Deinde, uti pergit, Sanarium repe- infelici statu Terrse sancUe legipossunl apud Ray-
tunt, et prima ibi Sacra solemni ritu celebrant. naldum ad annum 1227 a num. 35 qui de de- :

Hoc undc colligat auctor, in annotationibus ad cretapro Terra sanctaab hntocentiojammemo-

prsedictum caput significat. De illustrissimo Har- rato sacra expediiione scribit ad annum 1245,
dingo episcopo Ftorentino vide Annotata ad Vitee num. 51. Redeamus adpriora.
S. Philippi Bcnitii caput 2, pag. 660 lit. a. Jam 7 Manettus impensis in Gallia ad propagatio-
Tutci* pro-
vero ad laudem B. Manetti non mediocriter con- nem Ordinis laboribus non contentus, novos in i prxctt

ducit, quod communi patrum consensu missus ejusdem favorem adhibuitin Italia. Quippc post
fuerit ad concitium primum Lugdunense, novum fructuosas, ut memorant Ordinis Annales citati
Ordinem in Gallia propagaturus. (Ecumenicum centuria 1, cap. 14 ad annum ]£5£, per Gal-
illud concilium anno Christi 1245 celebratum est. lias conciones populorumque
,
convcrsionem
Audiamus Gianium centuria \, lib. 2, cap. G, nonnullis ibidem locis pro Ordine fundatis, Ita-
fol. 10 verso impositum Manetto munus expo-
,
liam reversus, Bononia^ pro novo ffidificando coe-
nentem P. Bonfilius (erat is tunc temporis pri-
: nobio ag-cbat. De Ordine autem in provincias
mus Ordinis Generalis) novi concilii publicitus distributo iidem Annales agunt ibidem tib. 3, cap.
audita fama, plurimum busb Relig*ioni conducere 5, signato anno 12G0, ac Tusciw regimen Ma-
existimans, si quempiam virum gravem ex sociis netto commissum referunt his verbis Curaque :

illuc mittat , inito prius consilio cum patribus, jam iate videretur Onlo , non passi sunt
fratrem Manettum virum prudentem , ac inte*
, patres ulterius differre, quin Iielig-io in provin-
gerrima? vitae, nec non in divinis Scripturis satis cias distingui inciperet. Quamobrem in his comi-
eruditum mittere constituit
, qui suo exemplo, : tiis Florentiae apud Caphag^ium censuerunt pri-

C sanctissimisque concionibus in rcgno Gallorum mum de Ordinc in provincias disting-uendo, mox

sui Ordinis fundamenta jaceret. de leg-ibus pro tota administranda repub. feren-
ad novitm Sei 5 Hunc ig-itur de episcopi Ardingi consilio in dis. Primura ig*itur statuerunt duos praeficere vi-
vitarttm Or- Gallias cum facultate destinant, acsi sui Ordinis ros long-e probatissimos ex iis, qui huic Ordini
dinem
procurator ad utriusque curiam et regis et Pontifi- fundamenta jecerant, quorum auctoritate et con-

cis primus omuium hujus Ordinis mitteretur. Nam silio duae reg;erentur provincise , Tuscia ,
quam
cx altera parte cupiebant patres (quamvis exigui patri Umbria
Manetto; quam patri Sosteneo,
,

tunc et pusilli gregis) more caeterorum mendi- vig-ilantissimispraefectis commendarunt. De hospi-

cantium (quantum potuissent) S. II. E. sura- tio Caphugii, extra urbis Ftorentinx mamiaeedi-

moque Pontifici praecipua exhibere obsequia : ex ficato,pluribus scribitw in ssspe repetitis Anna-
altera vero magni
Ordinis incrementum ex
sni libus centuria 1, lib. 1, cap. 11. a&ece&to*

8 Ad hunc vero locum ecclesia

instruendura exstntendim
hujuscemodi muneribus erga Apostolicam Sedein
quod vi- operam contulit B. Manettus apud Clementem IV,
se posse in dies sperare arbitrabautur ;

derent talibus officiis alios Ordines Religiosorum anno 1265 ad summi Pontificatus cutmen eve-
in
vehementer excresccrc. Mentem qnoque summo- ctum, veterique usus necessitudine quce sibi
Innoceutii intellexe- Gallia cum illo fuerat, sicut tatius memorant ii-
rum Pontificum Gregorii et
cap. 10 ro-
selectosque dem Annales centuria 1, lib. 3, ,
*

rant, qui optimos concionatores ,

aavit utconcessis indulgentiis novam hanc
eedi-
Ueligiosos ad conservandam propagandamque ,

promoveret. Accipe pauca e multis

Christianae reip. fidem ad Tartaros mitterent, ,
ftcationem
et quomodo omnem suam dilig-entiam, et curam Annalium verbis : Novam igitur veteris amici
intenderent pro incundo bello ad rccupc-
sacro oecasionem nactus P. Manettus Perusium perve-
nit, adoratoque summa cum gratulatione
Ponti-
randum Ilierosolymitanum regnum quod non ,

Ordinis necessitatem , et praccipue FIo-

sui
aBBequi summi Pontifices sine
ita facile sperarent
fice ,

pauper-
rentini coenobii, exstruendaeque ecclesise
hujusmodi Religiosorum ministerio, qui passim et manibus haberet
tatem exposuit, et, qualc prae
ubique crucissigno in suis concionibus principes, sumptuosum
 : , :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.

A sumptuosum opus 135
Annuntiatae, narravit; quod vix
sperare posset perficere absque ejus ope. AUCTUIll
Pontifex
J. P.
ro em veteris amici, et optimi Relig-josi
non im-
memor, quamvis non ita facilis hujusmodi indul- § II. Beatus ad Ordinis rey.men
gentias concedendas ; tamen ad lionorem
Beatse promotus, rem
Virginis, pro ejus delubro non semel, sed
bis indul-
approbante Cle
gentiarum thesaurum (quamvis parce) dispcnsare mente PP. IV; magistratus ab-
constituit per apostolicas literassequentisexcmpli
quas nos hic damus, quia perbreves, et ad
et dicatio; obitus; elogium.
majorem rei gestx notitiam conducentes. Sic ergo
sonant :

otoinel a Cl
9 Clemens episcopus, servusservorum Dei, r\tamus ad annum 1265 centuria 1, lib. 8, Beatxu a P.
mente PP.
universis Christi fidelibus per
Florentinam, Fe- ^Jcap. 10 narrat ista
Interea tempus insta- .-
Jttvobo Gcne-
quarto
sulanara, ct Pistoricnsem civitatem
et dicecesim
bat, quo generalia comitia (P.
Jacobo mandante) ' ali m comi-
constitutis salutem, et apostolicam benedictio-
Sems celebrarentur, quibus cum P. dts Ordinii
Manettus in-
nem. Quoniam, ut ait Apostolus, omnes stabi- teresse deberet, Pontificis
benedictione Perusii ob-
mus ante tribunal Christi, reccpturi prout in cor- tenta, recta Seuas pervenit. Congregato igitur
pore gessimus, sive bonum fuerit, sive patrum senatu die Pentecostes vigesima
malum, quarta
oportet nos diem messionis extremse Maii inecclesia S. Cleraentis, post salutatam
misericordia? Bea-
operibus praevenire, ac aeternorum iutuitu tam Virginem, cssterisque de
more peractis, P. Ja-
semi-
nare in terris, quod, reddente cobus Generalis cupiens magistram illum
Domino cum deponere,
multiplicato fructu recolligere sic exorsusest. SequUur ibidem
dcbeamus in caelis, ipsius ad patres
B firmam spem, fiduciamque tenentes quoniam congregatos oratio in qua preeter alia,
; quibus
;
qui parce seminat, parce eos affatur, Manetti laudes prmdioat,
et metet, et qui semi- itlumque
nat in benediotionibus, de benedictiouibus
sibi ut successorum eligant, obnixe
hortatur. St<-
et
metetvitam aaternam. Cum itaque, sicut dilecti
itaque locutus ibidem fertur Opportunitas vero .

Manettus prior, et fratres domus Servorum

filii nunc unumquemque vestrum novere debet, quse,
de Caphagio juxta Florentiam, Ordinis sancti nuper oblata, nullo modo praatermittenda est;
Augustini, nobis insinuare ourarunt, iidem
uno potius desideranda, si non adessct, et omnibus
in
domo ipsa quamdam ecclesiam aedificare de novo modo suffragiis amplexanda. Vestris nimirum
inoeperint opere sumptuoso, nec ad hujusraodi, votis (si recte sapiatis) arridens est, quod cum
oonsummationem operis eis proprise suppctant fa summurn Pontificem modo habeamus illum, quJ
cultates universitatem vestram rogamus et hor- olim mag-no amoris vinculo patris nostri pruden-
;

tamur in Domiuo, in reraissionem vobis tissimi Manetti, dum ambo essent in

pecca- curia Lu-
minum dovici regis, tenebatur obstrictus quique illum
injungentes, quatenus de bonis, vobis a
Deo collatis, eis pias ad hoc nuper tam blande Petrusii ad pedes excepit, tam
eleemosynas, et
grata charitatis subsidia erogetis, ut per amice prosecutus est; quasnam erit occasio huic
subven-
tiouem vestram idem 'opus valeat consuinmari, similis, illum in priorem generalem eligendi, cui

et vos per hsec et alia bona adeo pateant non modo fores, non modo aures
quee Domino in- ;

spirante sed gratia, sed benignitas, sed amor Romani Pon-

feceritis, ad aeterna possitis felicitatis
tificis ?
gaudia pervenire.
tn&vlgentias, 10 Nos enim de omnipotentis Dei misericor- 11 Ordo noster (fidem, quseso, mihi adhi- liiinltitur ob
beatis patres Ordo noster veluti novella planta
dia, etbeatorum Petri et Pauli Apostolorum ejus J dotei egregias,

authoritate confisi, omnibus in agro Dominico, ut altas radices agat ut fe-

ejtugw suect$-
vere poenitentibus sor etigiiur
et confessis, qui eis ad id manum liciora germina producat, iisdem sustentari fulci-
porrexerint ad-
jutricem, viginti dies de injuncta sibi mentis debet, quibus ad initio plantatus fuit. En
pamitentia
misericorditer relaxamus, praesentibus post P. Manettus unus ex septem, cui (si sanguini*
trien-
mum minimc valituris, quas mitti per qussstua-
respiciamus) non deest clara Antellensium pro- nera

rios firmiterinhiberaus ; eas, si secus actum fue- pago prudeotiam cum bonitate conjunctam
: si F
rit,carere viribus decernentes. Dat. inspicimus, lianc quoque maximam indicant loco
Perusii xni
Kal. Junii Pontificatus peripsum in utraque Cisalpina et Transalpina Qal-
nostri anno prirao. Ad-
ditnt Annales, quod consimilem aliam bullam liarecepta; et (quod omnium maximum est) si sa-
Indulgentiarum sub eisdem fere verbis die iv se- pientiam cum vitae innocentia copulatam in eo
quentis Decembris idem P. Manettus quaeramus, id summi Pontificis Clementis IV testi-
jam Gene-
ralis ab eodem Pnntifice monium et benevolentia declarabunt, cujus auspi-
pro eadem fabrica ec-
clesiaade Capbagio impetrarit ciis et felicia omnia huic Ordini eventura
et fausta
et indicatur in :

notis ad dictum capid 10, utramque praevideo. Adhuc finem diceudi fecerat P. Jacobus,
bullam ha-
bem in archivio ecclesLv Annuntiatm de cum una omnium vox erupit P. Manettus Geue-
:

qua :
ralis, P. Manettus Geueralis. Qui
diffuseagunt iidem Annales in Tractatu de cce- iicet coactus,
nobhs et sacris sedibus Servitarum ad primam supremum tamen illud onus ea intentione suscepit,
et secundam centuriam ut quam cito deponeret.
a foL 152. Desumma Or-
dinis praefectura, 12 Absolutis vero comitiis postquam cite- S. Philippum
ad quam beatus Vir evectus
,

est, modo riorem Galliam pro quarta Ordinis provincia de- 0i nifiufn to-
fiebat mentio
nos itaque ordine tem-
:
cium fibi ad-
ports nonnulla deea subjungamus. clarasset, eique fratrem Jacobum Eotnm PJoren-
xcrscit.
tinum praefecisset, assumpto iterum sibi in so-
cium quamvis denuo renuente, P. Philippo
suffectoque P. Restauro priore Caphagii, Peru-
sium ad cuiiam reversus est. Hactenus Gianius eo-
G25) dem capite 10 antea citato. Jacobus [supra lau-
datus, cui nomen Podio Bonzio. Servitarum
sacetlanus director spiritualis, ac deinde ejusdem
t

Or dinis factus Retigiosus, tertius eidemprsefectus

creatus
 136 DE B. MANETTO ANTELLENSI CONF.
AUCTOftt
creatus Generalis, occurrit variis locis in eorum bano IV episcopus Card. Albanensis creatus
J P. Vi- d
Annalibus. De ecclesia, 8. Clementis Senensi, eis- terbii mcclxi quatuor temporibus Decembris
in
dem PP. Servitis tradita, consuli possunt Anna- fuit unus ex illis quatuor Cardinalibus, qui
Ro-
les in Tractatu de ccenobiis et sacris eedibus, mae Carolum fratrem S. Ludovici regem Sicilise
quem supra indicavimus, fol. 153. Ludovicus, coronarunt, quem etiam legatione Sicula comi-
de quo fuit sermo, est hujus nominis nonus et tatus a Clemente quarto transmarinam Africse le-
sanctus cujus gesta illustravimus ad diem xxv
.* gationem cum S. Ludovico Francorum rege ob-
Augusti. Clemens vero PP. IV, antea vocatus tinuit, apud Tunetum in saevissima illa pestilen-
Guido Grossus, primo archidiaconus, deindeepi- tia mortuus. Ptura de Viro isto inveniet lector
scopus Aniciensis, ac denique Narbonensis me- apud Ciaconium in Vitis Pontificum et Cardina-
tropolita creatus, ac Cardinalis, maximis effer- lium, tomo 2, a columna 157. Octobonus vero
tur laudibus ob jurisprudentiam singularem, ut uti cum appellat Gianius (al. Othobonus) fuit

vide tomo % Gallias Christianse novis curis recu- secundus Ordinis Servitarum protector de quo :

ssecolumna 717 ubi dicitur ob doctrinae et vir-

: idem Annalista centuria i, lib. 2, cap. 20, Su-
tutis famam allectus a Ludovico in secretius
. . pererat, inquit, adhuc alter Innocentii IV ex
consilium; sub quo rege legitur quoque gessisse Theodosio fratre nepos Octobonus de Flisco, quem
praefecturam senescallise Bellicadri. Socius vero il- patruus Pontifex mccli ex archidiacono Rhe-
. .

le, a B Manetto in supremo Ordinis regimine mensi Cardinalem creaverat

. . Hunc ergo . .

hic assumptus, est S. Philippus Benitius Hicad Summus Pontifex indemortui Guilielm; ex eadem
idem munus a dicto Jacobo antea fuerat adlec- Familia Flisco, Ordinis protectorem i-recibus Bo-
tus, ut videreest apud Gianium centurial, lib. 3, naiunctae Generalis, secundo loco destinavit qui :

cap. 8, ac postea Manetto Generali suffectus : eumdem Ordinem. diligenter protexit, et quan- .

electione ejus ccelitus confirmata, ibidem cap. 13. tum fieri potuit, auxit, valideque tutatus fuit.

B Quomodo autem Clemens PP. IVsupremum Ma- Fuit is postea Romanus Pontifex Adrianus V.

magistralum vivse vocis oraculo confirmarit,

netti Consuli potest Ciaconius, quem citabam, a col. E
referamus ex Annalibus loco mox citato cap. xi. 129, e* 207.
Bcati clcctio 13 Ut Urbani quarti decretum de Generali 16 B. Manettus publico ac privato Ordinis sui oj/iciouio

nuper ab Ordine electo, et per Apostolicam Se- bonointentus, litteras Apostolicas a ClementePP.
dem confirmando P. Manettus exequeretur, atque IV obtinet adversus apostatas, quse cap. 12, li-

hujus occasione rursus benevolum sibi Pontifieem bri 3 apud Gianium ad annum 1266 recitantur
inviseret, statim Perusium adventavit, etClementis ex archivio conventus Florentini, atque his ver-
pedibus osculatis maximaOctoboni protectoris gra- bis expressae sunt : Clemens episcopus, servus ser-
tulatione exceptus, die Veneris vigesima nona vorum Dei, dilectis filiis Manetto Generali mi-
Maii, primus omnium hujus Ordinis Generalis nistro, et fratribus Servis sancta? Mariae Matris

Apostolica vivae vocis auctoritate per Rodulphum Christi, Ordinis sancti Augustini, salutem et

episc. card. Albanensem in eodem supremo ma- Apostolicam benedictionem. Vestrse devotionis pre-
gistratu fuit expresse confirmatus per infrascrip- cibus benignum impertientes assensum capicndi
tas litteras, quse afjeruniur eodem cap. 10, atque apostatasvestri Ordinis, si sub habitu inventi fue-
his constant verbis Rodulphus, miseratione di-
:
rintseculari, et eos alia subdendi disciplinae reli-
giosiori sic etiam alios (si secesse fuerit) post-
vina episcopus Albaucnsis, religiosis viris universis ;

quam excommunicationem ob hoc in se latam per-

fratvibus Ordinis Servorum S. Mariae salutem in
tinaciter contemnentes, redire recusaverint (dice-
Domino. Eratre Jacobo de Senis priore olim vestri

Ordinis Generale, prioratus ipsius regimini et ad- cesani episcopi ad hoc accedente censensu) plenam

ministrationi sponte cedente, vos postmodum fra- vobis concediraus authoritate prsesentium facul-
tatera, invocato opus fuerit) auxilio
ad hoc (si
trem Manettum vestri Ordinis in vestrum, et totius quis
ipsius Ordinis priorem Generalem concordtter brachii secularis. Nulli ergo omnino, etc. si

elegistis, et electionem hujusmodi de ipso fratre attemptaverit etc.Dat, Perusii Kal. Januarii Pont. k
nostriannoprimo.
C Manetto factam prsesentastis. Sed Apostolicae con- Ordinis identidem memorati re- woMtotf'
firmandam 17 Annales
'

ferunt ad annum Christi 1267 beatum Virumsu-

juatw Pontifi 14 Cum autem Dominus Papa examiuationem
-

Gomitns,
cis COhfirmu- electionis cjusdem nobis vivae vocis oraculo du- prema ejusdem prcefectura se abdicasse :

inquit Gianius cap. 13, Florentiae

Nonis Junii
tur
\crit committendam, nos processum ipsius, et eonvcn-
per Generalem edictis, factoque fratrum
merita examinavimns diligenter. Quia igitur ele- Aposto-
ctionem ipsam invenimus canonice secundum for- tu ad statutam diem Pentecostes, litteraa
primum in apostatas cum maximo P. Ma-
mam generalis concilii celebratam, eam authori- lica3
zelo pro reducendorum salute promul--;m-
mandatn ipsius netti
tate Domiui Papae et de speciali Quibus
tur, et passim pervulgari imperantur.
tenore praesentium confirmamus eidem admini- :

Praesul, cum prospiceret, se ex in-

peractis, P.
strationem prioratus ipsius juxta dicti vestri Ordi- diutinoque languore mraus
Quo- gravescente ©fcate;
nis instituta in spiritualibus comraittentes. patrura
generalatus officio satisfacere,
circa universitati
tamquam rectori
rum vestrarum,
vestrae mandamus, quatenus et
pa ston anima-
vestro jenerali
humihter, et devote
intendatis
^
possc
omniumvenia
.- ab
--
eodem raagistratu sponte se ab-
^
in cujus
(

locum plausibih orani-

dcbitam exhi- simul consuleret :

ipsi obedientiam, et reverentiam patrum

prtesentes sim um acclamatione, et pnecipue seniorum
bentes. In cujus rei testimonium cum a conventu
munimine robo- consilio F. Philippus Benitius,
concessimus litteras nostri sigilli collega Ge-
Junii Pontificatus Cseseuie ad comitia pervenisset, ex
ratas. Dat. Perusii quarto Kal.
neralis summus De hac re pluri-
pastor cligitur.
vigesima nona
D. Clementis Papae anno primo, die superius designa-
bus agiturapudnosinejus Vita
Maii. luvcqui-

Itm Rudui
pltum
15 Deinde subdit Oianiussequentesde
rato Rodulpho notiUas Magnus :
memo-
PJ™^^ ^ ^tmuV
ta :quem lege cap. 7, pag. 677.
de^rebuiaB.
Tujus pretiosa morte in conspectu
Atque
Manetto gestis
Domini
de
agen-
.-

:
optimus Eodulphus Cardinalis lste, cui
is enim natione
Gallus ab Ur- dumjam est.
talia commiserat : 18 Gianius
 , :

DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI 137

A 18 Gianius ad annum
1268 cap. 14 hanc ita AOCMfll
$ju$ wif*r$ describit: Ineffabilis.. Vir, servus Dei Manet-
tus.., quartus inter primos institutores hujus § III. Aliud elogium ; miracula;
Ordinis Prior Generalis, tot quotidianis infirmita-
austeritas vitse reliquiae cultus
tibus attritus, m
quas inciderat propter diversas
, ,

itinerum ac laborem fatigationes pro Religione publicus Romae confirmatus , et

susceptas , tandera hoc anno (ut majorum tra-
dunt historise) gloriose evolat ad Christum. Ob- in Martyrologio Romano apponi
iit in Monte Senario, ut colligitur ex kis, quse
jussus.
ibidem scribuntur de S. Philippo Benitio: Ei nun-
tius Sanario accurrens imminentem P. Manetti
e
obitum retulit; cujus jacturam., aegre accipiens, Inin Pauti Florentini Dialogo apud Martenium
Veterum scriptorum Monumentorum
pau(u * **»-
rentinu$ Be *~
et am~ tum laudmt
continuo iliuc , saltem aegrotanti solamen latu- ptissima collectione tomo 6, a columna 567, de
rus, perrexit. Diem mortis
incidisse in xxvn Au- Origine Ordinis Servitarum conscripto, et ad
gusti, ibidem non satis clare videtur inditari Petrum Mediceum, Cosmse senioris filium, di-
locus autem seputturse clarius exprimitur. Sic recto ad medium circiter seculi decimi quinti, se-
enim ilta duo exponuntur Tanto igitur Patre or-
:
quentia memorantur de Manetto sub nomine Be-
batus vir Dei Philippus, graviter tulit, se opti- nedicti (hoc autem etiam nomine eum vocatum
mo consultore caruisse : cui tandem cum extrema fuisse, indicaviynus supra § \) interlocutoribus
in vi Knl. Septembrispersolvisset, ejusque veneran- Petro ipso, atque Mariano, quiex pnefecto coe-
dum oadaver apud alios praedecessores sub eadem nobii Annuntiatae apud Florentinos, ut praemonet
ara mnjore apponi jussisset, Viterbium tandem ad Mabitionius ante dictum Diatogum, ad infutas
curiam (summi videticet Pontificis Clementis IV) Cortonenses evectus est ab anno 1455. Per titteras
B iter aggressus fuit. itaque M et P intellige personas toquentes M. E :

/iii videtw 19Vivumne, an jam mortuum Manettum in Nec aliter, o Petre duplici Benedictus merito
,

inltrfun$e S,
Monte Senario invenerit S. Philippus, quando inter hos viros aggregatur: nam litteris floruit,
Phitippu$ Be
rii/tni:
saltera aegrotanti solaraen laturus eo se contulit, et sanetimonia claruit, qui unus ex septem hunc
si qu&sierit quispiam
respondemus, quod cum
; Ordinem inchoantium existit ,
qui semel irnmor-
hoc modo loquendi, tum
ilto, extrema persolvis- talitatem animae, aeternamque mundi famam con-
set, videatur indicari vivum fuisse inventum
t secutus est. Dignum, o Petre, censeas tanti Vi-
Beatum a S. Philippo cujus Vitee auctor apitd
: ri raemoriam agere, quod mortalibus gratus, or-
nos pag. 682 de re gesta hxc ponit, vel compo- dini gratior, et Deo gratissimus fuerit. P. Equi-
nit: Igitur quod retro itineris ad montera Seua- dem o Mariane
, inquit Petrus quamvis non
, ,

rium fuit celeriter remensus, postquam adventu ea facundia sim, vellem tamen ab iramortali Deo
suo et conveniente terapori oratione Manettum mihi datum, ut tecura tantorum virorum gesta
est consolatus, variisque pro utriusque sapientia divina cognitione consequi quirem. Verum cura
sermonibus de rerum praesentium fugacitate, et sanctitati condigua merita reddere haud vnleara,
contra de aeternitate futurarum, ultro citroque uberrimam saltem, ac raaxiraara praesto volun-
dissoruissent, beatus Senex, postquam quarto lo- tatera.
co PriorGeneralisOrdinemsuum singulariiudustria 22 M. Hic vir clarissiraus, inquit Marianus, aviriutibu»et
per Gallias prsesertim propagasset, supremum diem caelestis patriae desiderio raptus , hominum con- miracuU$:
obiit anno Christiano mcclxviii, non sine singularis fusionem horrens, Senarii montis accola effectus
sanctitatisfama. est, atque illic apostolorum morem tenens, ma-
ilogium
20 At quid de aliis Viri etogiis ? Virtutes ejus nus iraponens, aegrotos quamvis arduos libera-
hisce singillatim exornat laudibus Gianius dicto bat. P. In montene, o Mariane, ista fieri con-
cap. 14 Is profecto Pater tantus extitit man-
: sueverunt? M. Et illic, o Petre , omiem ser-
suetudinis, pacis, humilitatis et obedientise ac pentiura ferocitatem crucis signo adhibito peri-
,
F
cseterarum virtutnm aemulator, utjure ab omni- mere consuevit. Homo quidem mirae simplicita-
bus ipsius vita irreprehensibilis censeretur ; in tis, clarus mortalibus eraicuit siguis, qui totus
gubernando adeo prudens, ut a singulis optima re- Dei deditus obsequio, herbis plerumque substen-
gendi norma appellaretur. Si quis tum ex fratri- tabatur, cui merito dici potest Jaeta cor tuura :

bus, tum
ex civibus Florentinis
(quibus erat in Domino, et ipse te enutriet. Ad huuc magno
charissimus, ) ut afflictus auxilium, ut moestus rletu arHnes nepotem claudum perinutura affe-
solatium, ut aeger medelnm, ut denique pauper runt, si ejus virtute, et sanctitate illuin reddere
subsidium expostulabat, statim remedium porta- posset incolumera postulantcs. Nunc Deus, in-

bat. Sed ut singula unicum colligat verbum, ejus quit, carissirai, votum vestrum
quo absolvet, ex
lingua spiritimles et corporales curabat morbos. cuncta quaevis bona procedunt. Tunc paratus ad
Quod etiara Dialogus M. Pauli confirmat, in quo Missam sacrificium Deo offerens et ea ab.-olu-
, ,

habetur, quod , cum Sacrificium celebraret ta manibus infirmum adducens, reote pedibua su-
claudum, mutum ac surdum liberavit. At nos stulit liberatum. Ac perinde corpus Domini ori
ipsiusmet Pauli textum proferemus paragrapho infundens, exacta communione, loquendi tnbuit
proximo, ut ea, quse narrabat Gianius, ex an- facultatem. Quamobrem uimia admiratione, gaudio,
tiquiore hoc scriptore magisconfirmentur ac il- et timore repletus populusexultavit. P. Mira s.ine,
lustrentur. o Mariane, narras. Tanta enira in Benedicti laudera
dixisti, ut nil majus, vel excellentius in ceteris su-
De mira-
peresse crcdam. Ita Paulus Ftorentinus.
culis hujus Beati meminit etiam Ferranus in
n22D notis hacdie, ista scribens : Aliquot claruit raira-
culis, quffi in praeclaro illius sacello.ex marmore \ a-

rioetpretioso coustructo in basilica D. Annuntiat*

depicta conspiciuntur.
Augusti Totnus VI. %% 23 Singulare
 , :

138 DE B. JOANNE MANETTO ANTELLENSl CONF.

tSCTOftl
23 Singulare etiam elogium meretur Vir bea- sua (Benedictns videlicet XIII) benigne
J. P. annuit, die n
vi/a* ifveritm
tus ex asperrima vivendi severitate, quam Emi- xxxejusdem mensis, et anni mdccxxv.
mitigata, q u ia nentissimus Cardinalis de Lambertinis § 42 supra 26 Neautem aiiquis existimet, unum
ex his
modum exce- designato laudat in septemOrdinis Fundatoribus viris exciudi a publico atiorum cuttu audiat ;
atque adeo Manetto, his verbis: Tam pie, et hanc sapientissimi Cardinatis observationem
sancte et tanta sensuum raortificatione septem
, Septimus porro, hoc est, Alexius Falconerius, in
r,
»neult H:

ipsi Fundatores in eremo vixerunt, ut Gaufridus superioribus (Vide lib. 2, cap. 21, § 37) me-
Cardinalis legatus eos serio admonuerit de nimia moratus est ; quia cum causa beatificationis et
in se ipsos crudelitate, utpote quod in tanta vitae canonizatiouis ejusdcm, cura studio atque impen-
asperitate viderentur sibi velle mortem conscisce- sa suas nobilissiime domus initium habuerit et
re; quare ejus authoritate permoti pristinum ri- progressum (quod etiam factum causa beataeest in
gorera remittere coacti sunt; quemadmodum le- Julianse ex eadcm familia) ubi causa aliorum sex
gere licet apud Archangelum Gianium in Anna- Fundatorum promota fuit, et promovetur a re-
libus sacri Ordinis Servorum additis a patre Aloy- ligioso Ordine Servorum Maria?, hinc unius cau-
sio Garbio lib. i, cap. xn. Hactenus Eminentissi- sa3 a*b alia segregatio provenit, licet tum quo ad
mus Cardinalis. Porro Gaufridus ille erat Medio- sanctitatem, tum quo ad cultum iisdem omnino
lanensis ex nobilissima Castulonea familia..,, quiin fundamcntis utraque insisteret, sicut nonnuilis,
Etruria et Longobardia pro Gregorio IX legatione quse ibidem subjicit idem Cardinatis, declaratur t

fugebetur.., vir ncdum prndentia et eruditione, sed B. Jutiana Falconeria habetur apudnos tomo m
summa pietatc et religione eonsultissimus, uti re- Junii, die xix, pag. 917; qiuv cum postea Sancto-
fert Gionius, piuribus etiam narrans, quam sin- rum cataiogo adscripta sit, ptura erunt dicenda
gularem septem Viri isti tenerent vivendi mo- in Operis nostri supptemento de Sancta ista ad
dum in afflictando corpore, ut carnem spiritui eumdem diem, quo ab Ecclesia coiitur. Postre-
B subjicerent. De sacris eorumdem lipsanis accipe mum est ut , antequam Commentario huic fi-
sequentia. nis imponatur, lectorem moneam primo, quod t

waput «eorium Corporaprxdictorum Fundatorum in Monte

24- tametsi snpra dictum decretum, et aiia ex Emi-
lofKum .*
Senario sub ara majore fuisse recondita, dixi- nentissimo D. de Lambertinisper decursum tran-
mus alia occasione superius § Ad prassens au-
i : scriptaJiabeanturinfineCommentariiprdeviiad
tem, teste Eminentissimo Domino de Lamberti- Vitam S. Philippi Benitli permodum epimetri;
nis in sacello post chorum sito, quod reliquia-
, ea tamem visum mihi fuerit hoc loco repelere,
rum sacellum communiter vocatur, adest altare quia sunt valde propria in rem pr&sentcm, nec
ornatum, in cujus icone depicta apparet beatis- nimis prolixa. Secundo, cum nec apud nos repe^
sima Virgo, quae angelis comitata porrigit habi- rerim, nec norim hactenus, Beati nostri Vitam
tum nig-rum septera Fundatoribus ante eam seorsim fuisse conscr/ptam, usus sum Annalibus
orantibus, et sub eodem altari, si pallium remo- Ordinis a Gianio vuigaiis, apud quem consuli
veatur licet confectum ex materia solida
,
et etiam possunt auctores aiii, quos assignat post
opere vario, comparent septem capita separatim capita.
locata cum corona fljrum super ununr-juodque 27 Postquam hxc scripseram, incidi in De- annunftart*

cretum Urbis et orbis titulo Deseriptionis in

eorum, et cum quadam inscriptione litteris au- ,

reis sculpta quae ita se hnbet

,
Septem bbato- :
Martyrologio Romano beatorum confessorum Bon-
rum Ordinis Servorum beatjE Mahi^e Vikginis filii Monaldii Amidei de Amideis
,
Sostenei de ,

uti colligitur ex accessu Sosteneis Uguccionis de Uguccioniis Manetti

Eundatorum capita ,
,
,

Antellensis, et BonajunctEe Manetti, Ordinis Ser-

episcopi Florentini eo loci facto de anno mdccxix,
postea relato in processu confecto super cultu vorum Beatse Miriae Virginis. In hoc decreto
immemorabili horum sex ex septem Fundatori- annuntiari jubetur primus die i Januariij secun-
bus, in quo quidem processu innumerae proba- dus xvin Aprilisj tertius et quartus ni Maii; quin-
tiones publici antiquissimi cultus continentur. tus die xx Angusti; sextus die xxxi Augusti, omnes
q
His subdimus nonnulla circa pubticam eorum cum elogio : Sanctissimus Dorainus noster Bene-
dictus XIII ad humiHimas preces P. Fratris
venerationem.
Petri Mariae Generalis (qui deinde sacro
Pieri
Idem Eminentissimus
25 loco citato profert
afcrrtum $a- _~
adscriptus est) et P. Fra-
cultu Romte appro- Cardinalium collegio
cr* Congrega- publicam de legitww eorum
Josephi Marite Curti, procuratoris Generalis,
tioni* bato declarationem his verbis expressam De- : tris
B. M. V., suprascripta elogia pro sex
cretum. Florentiua canonizationis sex ex septem Ordinis
approbavit,
beatis Fandatoribus ejusdem Ordinis
Fundatoribus Religioni Servorum B. M. V. Beatis ubique
nuncupat. Discusso in sacra Rituum congrega- eaque respective in eorum festivitatibus
et Martyrologio Romano
cani, ac in
tione ad instantiam postulatorum hujusmodi cau-
recitari ,

Die vn Septem-
ab immemorabili diebus assignatis apponi mandavit.
sse dubio, an constet de cultu
brisMDCcxxvm.
tempore eisdem Beatis exhibito, et casu excepto quod cum senus
Papae VIII, 28 Hactenus decretum :

a decretis sauctae memoriaa Urbani quam ut Ma-

reverendissimi Ordinarii Florenti- pervenerit ad meam notitiam,
ita ut scntentia poniposset die xx Augusti cum
sacra eadem Ri- nettus knteUenti*
ni sit coufirmanda in casu etc.j Romano, cui tuncinscribi jubetur;
Martyrologio
tuum congregatio ad relationem Eminentissimi, cum
Cardinalis Zondadarii, damus eum hac die xxvu ejusdem mensis
et Reverendissimi domiai qui annuam
Ferrario in Catalogo antea
citato,
Limberti-
Reverendtssirao Domino Prospero de ita signat: Florentiaj B. Manet-
promotore Viri memoriam
nis Theodosiae
archiepiscopo fidei ,
Generalis. Annuntiatio autem
ti IV Servorum
f

audito rescriben-
in scriptis, et in voce prius ,
inseri mandatur in Martyrologio Romano y

cultu immemorabili quse

dum censuit, constare de Scmirii mon-
Ordinis Servorum hcecdeilio memorat: In sacra eremo
sex ex septem Enndatoribus Florentinre dicecesis beati Manetti
confessoris,
Sanctissimo Domino tis
Beat* Mari* Virginis , si qni cum unus fuerit e septem Beatis, qui Servo-
vu Julii mdccxxv. la-
nostro visum fuent. Die Ordinem instituerunt,
de praedietts rum sanctissimae Virginis
ctaque deinde per me secretarium
nrtestantissimeque splenduerit virtutibus,
praecipue
Sanctitas *
Sauctissimo Domino nostro relatione, vero
 DIE VIGESIMA SEPTIMA AUGUSTI.
139
A vero prudentia, pietateque exquisita in Deiparam, tum vn Augusti 1728, quo laudatus Pontifex
huio dioens in obitu hymnos, in Domino sancte eidem Martyrologio apponi mandavit elogia B. i;P.
obdormivit. Decretum hoc prgecesserat aliud da~ y Alexii Fatconerii. Et B. Jutianse Fatconerix.

DIES VIGESIMAOCTAVAAUGUSTI
SANCTI, QUI V KAL. SEPTEMBRIS COLUNTUK.

Oanctus Hermes M. Romse. stantinopoli.

kjS. PelagiusM. Constantisein S. Moyses yEthiops eremita in
Suevia. monte Scheti Lybiee.
S. PclagiusM. in Civitate nova S. Ambrosius ep. conf. Santo-
in Istria. nisin Gallia.
S. Fortunatus M.jSalerniapud S. Augustinus ep.et doctor Ec-
S. Caius M. Picentinos > clesiae, Hippone-regio in A-
b S. Anthes M. in Italia. j frica.
S. Julianus M. Brivate in Ar- S. Bibianus vel Vivianus ep.
vernia. Santonis in Gallia.
S. Polienus M. S. Facundinus ep. conf. Tadini
S. Serapion M. in Umbria.
S. JustillaM. ) Alexandriae. S. Juventinus archidiac. conf.
et forte apud Tadinates in Umbria.
S. Hermes M. S. Elmerus vel Ermeliusepisc.
S. Helias. confess. Molhanii in dioecesi
S. Stephanus diac. M.|> Romse. Leodiensi.
S. PollionM. S. Flannanus ep. conf. Laonise
S. Vicinius ep.conf.Sassinse in in Momonia
Hibernise.
Umbria. B. Adelindis abbatissa in Sue-
S. Alexander ep. conf. Con- via.

c PR^TERMISSI ET IN ALIOS DIES DILATI

Johannis abbatis et confessoris maminit Greve- Qualis a Camerario nobis hic obtrudatur Tol-
nus. Florarium nostrum Ms. Apud Lingones mannus, et sanctus quidem, prorsus non intetti-
Johannisabbatis et confessoris. Consule quw gimus. An votuit scribere Colmannus P Ita enim-
de S. Joanne abbate Reomaensi dicta sunt apud vero vocatur a Lestsco tib. 4, pag. 60 ubi vutt t
1 ;

nosad diem xxvm Januarii. eum fuisse Lindisfarnensem episcopum, mar-

S. Julianus Hospitator colitur ac die in vico del tyrio in Austria functum, et atia quze perperam
Fou dicecesis Barcinonensis, uti ex Domenecco ipsi a Lestaeo adscripta fuisse, diximus die
diximus ad diem, quo actum de illo est, xxix xviii Februarii.
"Januarii. Nseti (in Sicilia) translatio B. Conradi confessoris
In Luca Valerii martyris memoriam faciunt Addi- annuntiatur ab Octavio Caietano in Idea Ope-
tiones Bruxetlenses Mss. ad Usuardum Gre- ris de Vitis Sicutorum Sanctorum. Illustravi-
veni. De synonymo
episcopo martyre, qui Lu- mus ejus Acta xix Februarii.
cas in Etruria actum est xxix Janua-
colitur, Sacrosancti martyris et Thaumaturg*i Dama? memo-
rii quem si velint dictee Additiones, legi pos-
: riam hac die annotari in Ms. Synaxario Pari-
sunt pauca de ilto scripta ibidem xxix Januarii. siensis cottegii Ctaromontani, indicavimus in
Sanctus Tolmanus martyr in Germania post varios S. Eupsychio martyre ad diem ix Apritis, eum-
ibidem in praedieando Christi Euangrelio labores, demque hunc nobis D.imam videri diximus, de
sicut habet Camerarius ad hunc diem, citans quo magnus Basitius in epistola 201 ibidcm
Lestwum tib. 4- Historiae, Democharem deMis- citata toquitur. Ponit eum Castetlanus xxvm
sx Sacrificio, et alios ; sed eos non nominat. Augusti. Quoniam vero alia a nobis de ilto
comperta
140 -
PR^ETERMISSI
comperta non snnt, quam qu<v alias diximus,
gna Graeca typis edita, et Castellanus. Spectat
lectorem mittimus ad diem D
ix Martii. Q>d vetus Testa?nentum in Opere nost?*o non
Memoria S. Anastasise patrioifle est in nostro Graeco }

ponendus, quia ?ion habetur in Martyrologio

Ms. Supplemento ex synaxario Sirmondi ac
Ms. Chiffletti. Patriciam synonymam, sub mo-
nachi habitu reclusam, hobes apud nos die x
Martii. Si hasc sit eadem cum illa, videatur
dies x Martii.
Romano.
Susanna in veteri Testamento castitate notissima
lauda[urin Martyrologio Canisiano. Nos illam
prastermittimuSydare consueti illas personas,
que in Romano Ma? tyrologio ex eodem Testa-
i

Gerundse in Catalonia martyrium S. Narcissi, in-

mento notantur.
quit Castellanus ad hunc diem. Illum tamquam In Africa depositio Faustini episcopi annuntiatur
episcopum et martyrem etiam ponit Ferrarius, apud Floren/inium in notis de quo plura cu- :

at die xxix Octobtns. Habetur in Martyrologio

pimus doceri.
Romano, et apud nos xvm Martii. PP hesterno die inter Preetermissos ad
Pelag-ius I

S. Contardus Peregrinus a Castellano refertur hunc dilatus est, ut examinaretur publicus

Blandenonae ad Padum in dioecesi Placentina in
Lombardia. Acta ejus illustrata sunt die xvi
Aprilis.
Leocatae in Sieilia, translatio corporis sancti An-
goli mavtyris, Ordinis Fratrum beatissiniae Dei
ejus cultus. Petrus de Natalibus in Catalogo
Sa?ictoru?nlib.l,cap. 121 de hoc Pontifice scri-
bit, etSancti titutum ipsi tribuit, quod et fa~
citFe?*rarius t sicut heri dictum est. Idem Fer-
rarius in notis ad xxvn Augusti fuvc scribit m :

Genitricis, semporque Virg*inis Mariae de Mon- Illum Canonici Reg\ Officio ecclesiastico co-
te Carmele quando ejus venerabiles reliquiee
: lunt. Sed quod id probet nec ego
nihil addit, :

anno mdclxti, numeroso comitante populo, gran- in OfficiisCanonicorum Regularium, et va-

B diqiio cum pietate ac laetitia, ex antiqua ecclesia riarum quidem congregationum illud hvceni. K t

ad novam, civium Leocatensinm eleemosynis ere- Causa autem cur ab aliquibus Sanctus voce-
t

ctam, trauslatae fuerunt, sicut refert Acies bene tur creditur esse illa, in Conatu chronicohi-
t

ordinata Phitippi a Visitatio?ie, anno 1670 edi- storico ad Catalogum Pontificum Romano?*um
ta, ad hunc diem. De hoc Sancto tractavimus a nobis edito, pag. 86 sic expressa : Porro in-
tomo l Maii die v, in ejusque appendice ad diem gentia Pelagii elog-ia continet ejus epitaphium,
eumdem v Maii. cujus intuitu ab aliquibus credo Sanctum vo-
B. Rainaldi cremitEe memoriam consignat Hiero- cari, etsi nullum cultus ecclesiastici ei aliquau-
nymus Nicolynus in Historia urbis Teatime do exhibiti reperiatur vestigium. Verosimilius
pag. 120, ejusque corpus decenter ac devote con- ex illo epitaphio inferas. posteriori aliquo se-
servari indicat Fallascosi in dioecesi Teafina, culo, puta xi, sub Serg-io Papa III, hujus et
addens, illustrem illumesse prsecipue in liberan- aliorum variorum Pontificum in Vaticano tu-
dis energv.menis, festumque ipsiusibidem coli mulatorum sepulcra marmoribus et titulis or-
xx vni Augusti multa cum solemnitate De hoc . nata fuisse. Sergii certe istius aetatem ac sty-
Beato etiam agit Ferrarius in Catalogo gene- lum referunt versus, ut patebit eos cum aliis

rali. Lege apud nos dicta in SS. lleg-inaldo et Deinde subditur di-
istius Pontificis conferenti.
Franco ad diem vn Maii. ctum epitaphium, illudque etiam edidit Baro-
Corpora SS. Petri et Marpellini seputta hocdie me- nius ad annum Chrisii 559 sub initium ubi t

morari apud Adonem et alibi, indicatur ad nullum publici ipsius post obitum cultus indi-
diem, quo de illis tractavimus n Junii. cium reperio.
Sanctarnm virg-innm Cuncjrnndis, Mcchtundis et In Scandinavia, S. Forraanus ;
qui ex monacho

Wibrandis annuntiatio Eischelli in Helvetia, Hirsaug-iensi factus est episcopus Slesvicen.sis.

consignatur apud Ferrarium. Datee sunt die Hcec e Castellano; apud quem admarginem
xvi Junii. hujus annuntiationis vocatur Egoardus, ubi
et apponitur annus 9t*5. Locus Gallice ab
meminerunt hac die Withfor- ipso
Danielis prophetae
Mau/olycus Canisius et Ferrarius* scribituren Scandinavie; in Tabula vero nomi-
dus ,
, ,

e Actum de illo apud nos xxi Julii. num loco?~um pag. 10o7 Latine ab eo vocatur
Sancti patris nostri Acacii jnnioris (;o0 vio-j) memi- Scania. A Trithemio in An?ialibus Hirsaugien-
nerunt Mentea magna Grseca excusa, appositis sibus typis mo?iasterii S. Galli anno 1690 ex-
t

duobus versiculis, qui indicant, collum, ei ab- cusis tomo i ad annum 965, pag. 109
ap-
t

scissnmgladio fuisse, et laceffudisse, candorem pellatur Egwardus, et laudatur a doctrtna,

animve significans. Die xxvm Julii dedimus pr&dicatione, vitse mento, ac Scripturarum
synonymum Martyrem Mileti passu?n , cui eruditione qui sanctitatis suae manifestum
:

aptantur iidem omnino versiculi Grseci^ qui omnibus praebuitsig-num. Nam hominem in ma-
fiodierno, atque adeo idem mortis genus mira- ri snbmersum suis precibus
coram multitudine
t

culum idem profusi lactis pro sanguine ex : hominum ad vitam revocavit. Unde in stupo-
rem conversi Sleswicenses, nomen
illi dede-
Synaxario autem Basiliano capite minutus di-
eum Gottmannum
cituribidem, sectione reddentesanguinem etlac. runt Viri Dei, appellantes
reverentiae et honoris, utpote
quem tau-
Hic tamen videtur diversus ab hodierno, quia causa
Pei cognoverunt esse araicum.
titulus ei tribuitur Sancti patris nostri, e^junio- to miraculo
Hinccolligoprimo, nomen ejusnon recte scn-
ris nomine nuncupatur : nisi forte ex unocon- e
secundo, non satis nobis constare
duo. Quidquid sit t nodum hunc alhs
flati sint
bi supra :

publi-
quod post mortem habue?-it
extricandum relinquimus. Quae autem retuti- dicto etogio,
pro-
cum ac stricti nomi?iis cultum, qui aliu?\de
mus alibi a nobis dicta, legi possunt ad diem
xxviii Julii bari deberet.
ex saepe Certamen trigintatrium Martyrum Nicomediae con-
Civitate ostia Aurese virginis depositio U
xxiv Augusti. summatorura habetur in nostro Supplemento
dicto Florario Ms. Vide diem vanos
Natalis Kzechise regis in pace quiescentis refertur Ms. ad Menxa Grteca excusa. Martyres
passos dedimus alias in Opere nostro :

et sancti titulo donatur idem rex in

Menotogio ibidem
Sirletiano de quo etiam agunt Menaea ma- de his nihil occurrit, quod dicam.
;
Cantuan»
 : ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTL 141

A Cantuariae in Anglia, beati Alfrici episcopi mira- gistrorum Ordinis Praedicatorum, apud Mar- D
culis clari , uti habet Menardus. In elogio , tenium tomo 6 Amplissimae cottectionis veterum
quod de illo habet 2 Observationurn pag.
lib. scriplorum edito, hsec refert columna 409 Se- .-

677, Fuit, inquit , abbas Abing-doniensis in ptimus Magister Ordinis.. fuit frater munio
Anglia , et Wiltoniensis episcopus : postea ar- Hispanus electus anno Domini mcclxxxv
, ,

chiepiseopus Cantuariensis. Successit Ethelga- . . Hic fuit persona venerabilis etc. De ipsius
ro. Fuit a piiero miraculis olarus. Obiit ad an- autem morte ibidem etiam agitur, sed sine ullo
num millesimum sextum. Post mortem claruit indicio pubtici cultus.
miraculis. Sepultum est ejus corpus Abin<rdo- Joannes Praecursor, Vitarii in \

nia% quod postea relatum est Cantuariam. Ejus Brabantia titxdo beati do-
sanctimoniam testantur litterae cleri Cantuari- Walterus abbas Dunensis, in natur a Chry-
ensis ad monachos Abing-donienses de ejus territorio Furnensi sostomo Henri-
electione , ut
Nic. refert
Ilarpesfel. sec. x Depositio Malachiae episcopi , quez in Menot.
cap. 7 Hist. Ang-1.
Mabillonius in Actis San- Jancensis, in Hispania Cisterc.
ctorum Ordinis S. Benedicti ad annum Christi Primus etiam laudatur apud Raissium in Aucta-
1006 de itlo agit tamquam Sancto, ubi litem rio ad Natates Sanctorum Betgii, sed absque
indicat esse inter auctores, cui in sede Cantua- ^w/obeati : quo etiam abstinetin sequenti no-
riensi successerit . Verum heec res levioris est mine.
momenti majoris : est, quod non videatur nobis Joannis de Wistrezees (de quo inter Praetermissos
su/ftcienter probari publicus ejus cultus. Non ad diem xx Februarii) in eodem Viltariensi
ex dictis litteris, quia ille tunc vivebat non : monasterio Conversi, quem laudat modo dictus
etiam ex miraculis, quse sola cultum non fa- Raissius.
ciunt non denique ex itlis, quae de eo haben-
: Thieszelmus monac. in Clara-valle memoratur in
tur tomo i Angiiae sacrae, anno 1691 Londini Katendario Ordinis Cisterciensis f quod anno
edita, parte i pag. 54 xvi Cal, Decembr.
,
:
1617 impressum est Divione. Itlustrissimus An-
Cantuariae depositio beatve memorijG Alfrici, ejus- getus Manrique Annalium Cisterciensium tomo
dem civitatis archiepiscopi, et confessoris. Ibi- 2 ad annum 1155, cap 2, num.1, Tiezcelmum
dem pag. 160 in Historia ccenobii Abendonien- alias Tescelinum appellat, et num. S narrat vi-

sis dicitur : Alfricus Dorobernensis arehiepisco- sionem Gaufridi in ipsius morte.

pus obiit, sinetitulo sancti quem ille etiam non :
Joanues Elvasius, et Sixtus, occisi
dat Harpesfeldius. Si plura viderint eruditi in India Orientali pro Christo
Benedictini, dignenlur nos certiores facere, ut Tres confessores, in Monte Casali
haic venerando Praesuli detur tocus in tiostri in Umbria I apud Artu-
Operis supplemento. Sabbatiinus conf., apud Montem I rum notan-
Sanctorum martyrum Diomediset Laurentii men- FerranduminterritorioCtaro- I turtamquam
tionem faciunt Mensea magna typis edita, cum montensi [
beati duo
,

versiculo duptici, e quo colligimus platano al- Ventura conf., Perusias l primi etiam
tigalos, facta etiam mentione de arcubus ten- Angeli a Speculo couf., Luceriae t tamquam
sis, atque adeo sagittis impetitos faisse. Eorum Sarracenorum 1 martyres, tn
quoque nomina sunt in Menreo Chiffletii. Qui- Jacobus Meli>hictanus conf., Mes- 1 Martyrolo-
nam hi sint, quando, vet ubi passi, nos latet. sapiae in Catabria I gio Franci-

S. Magder abbas signatur apud Castettanum in Alphonsus aPalentiaconf.,A&wte? 1 scano

yEthiopia In Fastis sacris ecclesiae Mihiopicee, in Hispania
qui apud Jobum Ludolfum Historiae istiusgen- Isabella a S. Franeisco, Belcisii in
tis intexti sunt, pag. 427 notatur Abba Uag- :
territorioP lacentino Hispanico
der. Nos cultum publicum ei non asserimus, ni- Superioribus addi possunt atii cx Menol. Franci-
si magis de illo constet. scano Hueberi.
S. Clarus confessor, honoratus tamquam martyr, Petrus confessor Urdinis Minorum signatur et ti-
C
tuto beatihonoratur in Additionibus Britxel-
apud Castellanum annuntiatur Losduni, quod
Certiora de lensibus Mss. ad Usuardum Greveni. Arturus
est in PictaviensiGatlize provincia.
publicocultuac rebusejus gestis desideramus. pturimos ejusdem Ordinis confessores synony-
In catalogo Sanctorum, quem Bollandus nobis re- mos intexit suo Martyy^oiogio sednuiium ibi- ;

Uquit sua manu scriptum, notantur isti Sancti,

non satis noti, quia vagomodo signati
Balbina ex Rabano Ms. Treviris.
Secundus M. ex eodem Ms.
Quiraci M. translatio ex Usuardo monasterii S.
Martini Tornaci.
In Scotia Euchini episcopi co^nomento Dei ti-
mentis. Ita Dempsterus, citans aliorum colte-
ctanea, et Hectorem Boethium. Hac etiam die
iltum refert Ferrarius, floruisse memorans in
notis circa an. dxxxiv, ex lib. 5 de Script. Scot.
Apud nos die iv Februarii in S. Modano no-
minatur Euchinus episcopus ex dicto Hectore.
Probari ejus cultum, si habeat, cupimus, ac
ptura de gestis, sicubi forte lateant, submini-
strari.
Munyo magister VII
quam beatus annuntiatur in Additionibus Mss.
Cartusias Bruxettensis ad Usuardum Greveni.
dem lego hac die. An vero confessor iste in diciis
Additionibus notatus, sit unusex illis, qui me-
morantur apud Arturum, quis edisserat, cum
ponatur absque atio cognomento seu signo cha-
racteristico ? Sed, qualiscumquo sit, antequam
locum ei damus in hoc Opere, requiritur tegi-
timaprobatio de pubtico ipsius cuttu.
cum tituio beati est in Addi-
Girtareus Cardinalis
tionibus Bruxellensibus Mss. ad Usuardum
Greveni. Quisnam hic sit, non est nobis explo-
ratum.
Eodem die (xxvm Augusti) festum recollectionis
omniura festorura beatae Maria; semper virgrinis.
Istud tenent quidam in Octava Assumptionis. In
ecciesia cathedrali Antverpiensi festum recot-
B.M.V. ceiebratur Offtcio
lectionis festivitatum
proprio Dominica prima post Octavam Assum-
Ordinis Prsedicatorum tam-
ptionis, ac ritu duplici 2 classis. Praecedens au-
ex Additionibus
tem annuntiatio desumpta est

Bemardus Guido in Libello seu Tractatu Ma- Mss., de quibus supra.

Natalis
 *42 PJLETERMISSl
t
Natalis aanctse Anna; filiae Phanuelis annuntiatur stis pag. 717 hwc memorat : Item Colonia S*
in Menologio ac Meneeis modo designatis. Apud Ag-netis Anglicae virg-inis et mart. Saussayus in
Latinos autem colitur, ac Martyrotogio Roma- Supplemento pag. 1162 vult, ejus exuvias Co-
no inscribitur i Septembris.
loniam ex Anglia advectas. Alfordus ad an-
Abundi et Abundantii meminit Grevenus. Suntin num 453, num. 35 de itla etiam meminit.
Martyrologio Romano xvi Septembris. Quatiscumque autem fuerit hwc virgo et mar-
Thaysis peccatricis conversio signatur in Florario tyr sub nomine Agnetis nuncupata, satis et
nostro Ms. In Martyrologio quod sub nomine abunde est, notasse superiora. De sancto vero
Canisii Germanice editum est, scribitur Taidis Ursuta et sociabus ejus agendum erit ad
,

et taudatur breviter, uti et apud Grevenum diem, quo referuntur in Martyrologio Romano
Latine his verbis Taysis quondim peccatricis,
:
xxi Octobris.
qnam sanctus Pasnutius abbas convertit, et in In Africa sanctorum martyrum Septimi, Janua-
cella arta inclusit. Ubi in maxima poenitentia rii, Felicis Cag-i et Anthios ac aliorum ,
, ,

exactis annis tribus, postea quievit in pice. No* annuntiatio est in nostris kdditionibus Mss.
taturapud Grxcos vin Octobris. Cartusuv Bruxellensis ad Grevenum. DeCaio,
Consecratio altaris sancti Dyonisii occurrit in no- Anthe, una cum Fortunato martyribus Sa- ,

stro Ms. Florario. Natalis SS. Dionysii ep. et lernitanis, agemus hac die ubi legi possunt,
;

martyris, ac sociorum inscribitior Martyrolo- quse de his et atiis indicabimus. Videri etiam
gio Romano ix Octobris. possunt auctaria adUsuardum nostrum hac die
Teolee sanctimonialis et abbatissae WyzzenffBnsis xxviii Augusti, nec non Martyrologium Ro-
mon^isterii mensio fit in apographo nostro e Ms. manum ad diem, quo et dicenda apud nos ex~
S. Salvatoris Antverpue. Locus vocatur ftiz- specla, xxiv Octobris,
zingenapud Trithemium lib. 3, cap. llldeViris Rhurabaldi confessoris cum tituto sancti annun-
B iltustribus. S. Th^clam annuntiat in Germania tiationem ponit Ferrarius hoc die, quo etiam
Martyrologium Romanum xv Octobris. refertur in Martyrologio Anglicano Wilsoni
In Scotia commemoratio S. Reguli confessoris, qui prioris editionis sed in secunda signatur ad
;

dum esset abbas Patrse in Achaia, caelitus fuit diem 1 Novembris. Alfordus in Annalibus ec-
monitus, ut quasdem e retiquiis S. AndrecV ctesuv Anglo Saxonicx ad annum Christi 696,
deferret in Scotiam etc. ex Martyrologio , num. 27, Constat, inquit, Rumwoldum puemm,
Anglicano Wilsoni anno lti40 excuso. Agit sanctum coli, et olim cultum esse in Buckin-
de ilto Alfordus Annalium suorum,
variis locis ghamiensi ecclesia. Agitur de illo apud Cap-
qnem, inqu.it ad annum 39*>, num. 6, pie mor- gravium in Legenda AnglicV, et ibidem folio
tuum Ang-licani Pasti inter Sanctos numerant cclxxvi narratur obiisse tertio Nonas Novera-
ad xxvin Aug-usti. Sed inter Prwtermissos et Nos, quie ad illum spectant, difjerimus ad
bris.

atio dilatos apud nos ad diem xxx Martii signi- eumdem diem Novembris. m
ficatum est, eum apud Camerarium et Demste- Sanctae memoriae Ag;netis virg*. sororis sanctae Cla-
rum referri aliunde ad xvn Octobris. Agi au- rae etc. annuntiatio habetur apud Grevenum :

tem de illo poterit ad diem, quo habetur in de qua et Martyrologium, quod dicitur Cani-
Breviario Aberdonensi, xv Oetobris. sii, et iderque Ferrarii Catologus. Arturus

Colonia; Ag-netis virginis et martyris cum titido eam ponit et taudat in suo Gyneeceo ad diem
xvi Novembris, quo obiisse affirmat Wad-
eam
sanctae annutialio habetur apud Ferrarium,
ex Tab. ecelesise Colonien., sicut scribit in dingus in Annatibus Minorum ad annum
Passa est in Ang-lia circa 1253 ubi de virtutibus et mira-
num. 23
notis, addens ista :
, ,

an, ccclxxxiii, ex Martyrol. Ang-1., et Troph. culis ipsius scribit. Si publicus hujus virginis

eccl. Angl. Apud Wilsonum dicitur esse una cultus tegitime probatus fuerit, poterit inseri

ex undecim miltibus Ursulanis. Gelenius in sua Operi nostro ad diem, quo eam differimus,
piis Fa- xviNovembris.
C Cotonia Agrippina tib. 4 in sacris et

DE S. HERMETE MARTYRE
ROM<E
j.s.
COMMENTABIUS HISTORICO-CBITICUS
§ I. Judicium de antiquitate Actorutn S. Alexandri, e quibus gesta
et fide
et ahos.
S. Herraetis petenda : eorumque vindici* contra Tillemontium

i Maiiapag. 371 sin-

Uermetis ittustrissimi nius, qui illa edidit tom.
Quandoquidem gesta S.
ut talia defendere conatus
AN. cerissima putavit, et
martyris petenda sunt ex Actis S. Alexandn
CK.VI.

tieila S. Iler- Commentario prmvio, nixus auctoritale an-

est in
Romani Pontificis, variaquedeActis illis eru- Acta
tiquorum martyrologorum, quibus eadem
metit rrlitttt

tunt »n Actit diti judicarunt.ante omnia inquirendum est,

quid
Atn
y Alexandri, placuerant, cum sua ex iis hauserint elogia.
de antiquitate et ftdeActorum illorum sit statuen-
dequorumfi-
dum. Baronius ad annum 132 num. i vocat Acta
demum Acta memorata non modo mendosa, sed
(trititcepfatur, ficta omiua
Hensche- ei mendacia, iisque retata falsa et
S. Atexandri nimia antiquitate inendosa. voluerunt.
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTL
14»
A volucmnt. Horum agmen duxit Joannes Pearso- metis notusfuerit sub nomine cosmeterii BasitUv »«=to«
,
nius heterodoxus Angtus in Chronologiapriorum nwnquid auctor videtur id indicaturus fuisse, si J s
Rom<e episcoponmi pag. 227 , quem seculus est scripsisset post nomen BasitLv ccemelerio inditum,
Tillemontius in Monumentis hisloriw. ecclesiasti- quemadmodu??i paulo ante fecerat refe?*e?is sepxd-
cx tom. 2, pag. 590 et 591, ac demum Baitletus in turam S. Quirini ? Hinc
igitur p?*obabili sattem
Vitis Sanctorum tom. 2, cot. 7 et 8. At pro Acto- conjecturacoUigi?nus t nonsc?-ipsissepost medium
rum fide stetit rursum Schetstratius in Antiqui- seculi iv, et fo?*tasse ?nullo citius, puta tempore
tate Ecclesiw dissert. 3 cap. 2. Huic accessit , per Henschenium ex co??jectura designato.
Blanchinus in notis ad Anastasium Bibliotheca- 4 Atta?ne?i contra tanta?n horum Actoru??i an- ntquehuican
rium in Alexandro. De ietate Actorum non minus tiquitatemaliudargume?UumprotutitPearsonius, "7 U '<°'' °/F-
dissentiunt preedicti scriptores ; nam IJensche- quodTitlemo?itio etia?n placuil: Nominant, inquit, r"

nius suspicatus est scripta esse secido ui anteper- Acta Aurelianum comitem ctrhj.so^k militi^;
secutionem Decii ; alii non nisi secido vn procusa quisquis autem ille fuit , eo titulo describi non
essecontendunt. Primo itaque investigabo. quose- potuit,antequam talia titulus inventus est , hoc
cuto Acta videantur co?iscripta quia inde quoque f
est, antequam mng-na formue reipublicje Roma-
etuceset, quanta eisdem fides debeatur. nae mutatio per Constantinum faota est , post
AtiaiUmtcri- 2 Licet te?npus, quo scripta fuerunl hwc Acta, quem taiulem comitatus mentio srepe rei militaris
pi« videntur
non p 0Ss n accurate ostendi, existimo tamen sc?H- sit. At nec Pearsonius nec Tittemontius probave-
pta non fuisse post seculum iv, seu pacem Eccte- runt, co??iites reimititaris a Constantino primum
si/e restitutam a Constanfino. Serius scriptano?i i?istitidos. Inferre igitursoiide nequibant iltos an-
esse, suadet i?nprimis stylus ipse, qui satis Lati- te Constantinu??i nonexstitisse. JEque quibusdam
nusest etsimptex, longeque purior, quam idsecu- ig?xoii erant comitcs domestici primi et secundi
B lo vii congruat. Deinde aniiquitatem horum Acto- tamen exstitisse diu a?de Constanti-
ordi?iis, ittos B
rum insinuat sile?itiu?n auctoris de cidtu S. Iler- ni tempora, ostendit Yaiesius in A?\notationibus
metis nam cultus is antiquissimus fuit, lateque
: ad Eusebhonde Vita Consta?\tini lib, 1, cap. ex i

propagatus, ut i?ifravidebi?nus. Quin imo exmo- inscriptio?iibus antiquis, ex quibus sic conctudit :

do divoso, quo nu?n. 14 refertur sepidtura S. Unde hanc comltivam dig-uitatem ordinis
coliig-itur,
Quiiini et S. Hermetis argu?ne?du?n suppetitpro primi ac secuudi, non a Constantino primum insti-
Actorum antiquitate ionge metius, quam sit, quod tutam fuisse, ut censuit Gujacius in notis ad Codi-
exeodem toco contra He?ischenium intorsit Pear- cem Justiniani sed diu ante Constnntini tcmpora
;

sonius. Quirini corpus, aiunt Acta t Chnstiani in usurpatam. Idem fuseostendit Saimasius i?x ?\otis
viu Appia sepelierunt , in ccemiterio Praetextati. ad Spartianum pag. 47, et ad Trebetlium Pottio-
Hinc Pearsonius pag. 228
sic ratiocinatur At : ne?n pag. 807.
haec Actorum auctor scribere non potuit ante 5 Garsias Loaisa in Collectione conciliorum Hi- tttutiuiomHk
obitum Prretextati. Ille autem non ante Diocle- spanice pag. 456, exptica?\s conciiium Totetanum " (r, »*?«' »»
Uu *'
tianeam perseeutiouem sed in ipsasub Maximia- , viii, atiter de comitum origine ioquitur. Verba

no pa>sus est. At ex eo certe deduci nequit, se- ejus accipe : Comes, ut Spartianus est auctor in
ado vii scripta esse, autpost Co?\sta?\tini te???po- Adriano, iude fluxit Cum enim Adrianus seua-
ra. Imo probire debuerat Pearso?iiits, ab hoc Prte- tum in aulam suam transtulisset receptis sena- ,

textato nomen ccemeterio inditum, ut quidqua?n torum optimatibns in amicorum cohortem inde , . .

contra He?ische?\ii co?ijectura??i evinceret. Arin- domesticum quemdam senatnm penes se habere
ghus in Roma sub(erra?xca tib. 3, cap. 16 fuse dis- ceepit : qui ,
qnoniara is continuatis pene dele-
putat de ccemeterio Prietextati ; at i?wertum re- ctaretur pereyrinationibus, comitatus caesaris di-
iinquit, a quo deno?ninatu?n fuerit. Audiejus ver- ci ceeptus est; et ipsi amici, eomites : eorum con-
banum. 4: Quoniam igitur ccemeterium, de quo siliis et ope in bello et pace usus. Eodem fere
mentio cst, a prseclaro ejusdem nominis viro ex- modo de comitum initio loquitur Saimasius in
C trnctum est, vel certe eam ob causam, quod mar- notis ad Spartianumpag. 47. At juvabit hiec con-
tyr quispiam, qui hoc potissimum nomine nuncu- firmare ex ipsis auctoribus antiquis. Spartianus ,

paretur, eodem loco conditus fuerit, inde Pr/etj^x- in Adriano pag. 4 sic habet Optimos quosque de :

tati titulum, ut nobis conjicere fas est, obtinuit. Ita- senatu in contubernium imperatoriffi rnajcstatis ad-
que argu??ientu?n Pearsonii non probat, Acta hsec scivit. Hos comites imperatoris vocatos fuisse, col-

scribi non potuisse ante perseciUiane?n Decii; ne- tigi?nus exejusdem verbispag. 9, ubi de Adriano
dum priora non esse seculo vn. hgec scripsit : Quum judicaret, in consilio habuit
*<•<> «iu/uT, 3 Nunc audiamus, quomodo ibide?n referatur non amicos suos aut comites solum, scd jurUconsul-
S. Hermetis sepultura Corpus soror ejus Theo-
: tos aliosque. Hic sane comites non alii debent
,

dora collegit, et in Salaria veteri sepelivit, non inteltigi qua?)i itli

,
quod in contubernium ,

lon*re ab urbe Roma, sub die qninto Kalend. Sep-
tembris. Cur auctor hic cce??\eteriu?n tacuit, quod
i?i Quirino exp?^essit ? Na?n locus itte via Sataria
veteri, ubi sepidtus est S, llermes, ja?n seculo iv
vocabatur ccemeterium Bisillae. Docet id Kalen-
suum adstiverat Adrianus. Porro hosce co-
mites non modo ad exerce?ida judicia aderant
imperatori, sed comitabantur etiam i?i expeditio-
nibus mititaribus. Audi Julium Capitotinum in
Vero pag. 37 Ad Euphratem tamen (in betio Par-
:

dariu??i seculo iv conscriptum, Bu- quod edidit thico) impulsu comitura suorum (qui cum eo
cherius i?i Commentario suo ad Cano?\e?n Pascha- erant in Syria,) secundo profectus est Lucius
lema pag.-ZM Sic eni?n ibidem tegitur Quinto
: : Verus imperator. Idem ut ?nox subditur pag. t

Kalcndas ( Septe??ibris ) Uermetis in Basillae 18, confecto. bcllo, regna regibus, provincias
.

vero comitibus suis reg-endas dedit. Sane non

( C03?neterio ) Salaiia vetere. Deinde Tertio ,

Idus ( Septembris ) Proti et Ilyaointhi in Basil- video , cur comites rei militaris, vel utnnsque
lae. Et i?ifra: Decimo Kalendas Octobris Basil- ,
militiEe dici non qui provinciis przeficie-
posse?it,

lae Salaria vetere, Dioclctiano ix et Maximiano bantur, adeoque betla gerere debebant. Nihit ita-
vni Coss. Ad Basittam opino?-, nomen ccemete-
, qxte est causie, cur hx voces in usu esse ?\on potue-
rii no?i additur , quia ab itta ipsa denomina- rint ante Constantini, vel etiam Decii tempora ,
batur. Cu??i ergo secuto iv iocus sepuiturm S. Her- cum Lucius Verus Decium ptus quam octogi?ita
annis
 ,

144 DE S. HERMETE MARTYRE

4UCT0M annis praecesserit. Ceterum comitum origo altius
J.S. hujusmodiActis omnem fidem detrahendam
quoque repeti poterit nam laudatus ante Btan- puto D
;
quod aiiquae in iis reperiantur exaggerationesaut
chinusjam sub Claudio imperatore comitem vocari errores. Atnunc videamus, quid Pearsonio
Titte-
TitU7nPiautiumSitvanum,ex antiqua inscriptione montioque tantopere dispiicuerit, ut non reveriti t
ostendit. Sed hsec nobis sufficiunt, ad argumen- auctoritatem Bedge Adonis, Rabani, Notkeri
t

tum adversariorum solvendum, quod, si legiti- quos fatentur ex his Actis sua hausJsse etogia
,

mum est, solum probaret, Acta Constantino non omnino nobis persuadere voluerint, nihil ex his
\

esse antiquiora. Actis historise inserendum.

nec obgtanc
6 Displicet etiam Tillemontio haec phrasis vice 8 Habentur in Actis num. i sequentia Totius •" dfendffur
akm aduersa :
sacra judicans, quamvult inusitatam fuissetempo- autem populi verum affectum gratia ei divina
riorum argn-
menta. re Trajani, et diu postea. At inanis hic estscru- contulerat ut et senatorum maximam partem con-
; n Hctf>.tttatt
putus, neque enim phrasis illa postmodum fuit verteret ad Dominum et praefectum carere
urbis quo- ,
}

usitatior. Sii gitur sic ratiocinarer Phrasis illa :

que Hermen cum uxore et sorore et filiis bapti-
non reperitur post Decium, quantum scio Acta er- ; zaret cum mille quingentis quinquag-inta servis
,

go scripta sunt ante Decium non placeret opi- : , suis,uxoribus quoque et filiis eorum, quos omnes
nor collectio ex ratione tam levi deducta. Nihilo
t in die sancto Paschas prius fecit fieri ing*enuos
magis placere potest Tillemontii argutatio, cum Exclamat hic Pearsonius Non-
et ita baptizari. :

innumerse phrases reperiantur apud auctores La- ne hoc tam aperte falsum est # ut qui hoc asserit,
tinos, quas non nisi uno loco invenias. Nihilo fir- fidem mereri in aliis non potuerit ? Tdlemontius
mius est, quod ex S. Gregorio uterque objicit ni- ; vero ait, maximam senatorum pariem ne anno
mirumillum Romtc non invenisse Acta martyrum quidem 395 conversam fuisse, auctoremque si-
pauca qusedam in unius codicis volumine col-
nisi bi contradixisse ostendit , dumnum. 2 scripsit;
ex quo inferre nituntur, post tempora S.
lecta ; Omnem senatum famulatum esse Aureliano, ad
Gregorii heec fuisse exarata. Etenim, etiamsi Christianospersequendosmisso.Respondeoaucto-
B
pauca martyrum Acta Romse invenerit Gregorius, rem exaggeratione nimia usum utroque loco. For-
inde non consequitur, Acta S. Atexandri inter illa san ex antiquis monumentis, aut ex traditione
non fuisse nedum ilto tempore non fuisse con-
; didicerat, rarios senatores per S. Alexandrum
scripta. Nam et hodiedum dicere possumus pau- conversos mox re supra modum amplificata
: , ,

ca exstare Acta martyrum,sicumingenti iltorum
numero comparentur. Deindenecomnia,qu3etunc
exstabant, Romse erant nec illa, quse ibidemser-
; baptizatos, interque eos aliquot servos, qui liber-
vabantur, omnia nota erant Gregorio, cum in ea-
dem epistota 29 libri 8, ubi hgec habet, affirmet se
adhuc itla qu3erere,qu3epetieratEidogius Alexan-
drinus, et transmissurum, si potuerint inveniri.
Ex dictis itaque concludo, nihil obstare quo
maximam partem effinxit. Forsan acceperat, mil-
le ducentos quinquaginta homines cum S. Hermete
tate donati sint, hinc ilte conjeciura non proba-
bitifingere potuit, totS, Hermetis servos libertate
donatos, sacroquelavacromundatos. Lubens igi-
tur admitto, hsec supra verum exaggerata, nec
,
historiee iisdem verbis inserenda at vero si om- :

minus Acta itla scripta esse patuerint vigen- nem idcirco fidem auctori detrahere oporteat ,

tibus adhuc persecutionibus , atque etiam ante abjicere quoque oporiebit historiographos anti-
Decii tempora, ut suspicatus est Henschenius, li- quos, qui res Grsecas Romanasque memoriae pro-
cet alioquin probabilius existimen, scripta esse diderunt nam nullus, opinor, inter illos est, qui
:

circa Constantini tempora ex monumentis anti- non frequenter resvarias extulerunt supraverum,
quioribus, aut forsan ex traditionc, quod anti- verique etiam similitudinem.
quiora horum martyrum Acta in persecutione 9 Vehementer etiam carpunt scriptores memo- pertevuttont'"

Trajani, ?•«"
Diocleiiani essent deperdita, et fidetium memoria rarit,quodde Trajanodiciturnum.Z: Misit Au-
lem Actade-
necdum excidissent. relianum comitem utriusque militiae de Seleucia scnbunt, ad-
Hisce de setate Actorum disputatis, resiat ut
7 Isaurise ad interfectionem omnium Christianorum. mit Title-
c tt

/n Acti$ qute- examinemus, quanta iiiorum debeat esse auctori- Tillemontius exaggerat clementiam Trajani eo monliut «*"

usque ut dicat parum historise Romanw pe-

1
contraria*
dam «upra ve tas Porro, cum rationes pro sinceritate Actorum, ,

rum iune ex-

et contra eorumdem fidem utrimque allatas, veri ritum esse illum, qui credere potuerit, Traja-
aggerata.
investigandi studio diiigenter perpenderim,plus- num utRomm occiderentur omnes Chri-
misisse,
cutum auctoritatis, quom mereantur, Actis illis stiani. Perpende mecum, tector, an hic Tittemon-
tribuisse Henschenium existimo, sed adversarios tius in idem vitium non inciderit, quod mox in
ejus Pearsonium et Tiltemontium longius a via auctore horum Actorum admisimus, an inquam, t

declinasse, quando contenderunt, nihit Actis illis nimia Trajani clementise exaggeratione in con-
fidei tribuendum, nihil in illis veri, nihil sinceri tradictionem non inciderit. Certe agens deperse-
occurrere. Primum facile probatur ex setate au- cutione Trajani tom. eodemart. 2, pag. 169 adeo
ctoris, stytoque Actorum : nam cum auctor scri- non extoltit clementiam istius imperatoris, ut re
pserit secuto iii aut iv de rebus, quse contigerunt futetEusebium, qui persecutionem sub Trajano
seculo 2 non multum provecto, Actisque immiscue- ortampopularibus motibus attribuerat, addatque
hsec verba Trajanus , cujus
mansuetu-
rit crebra colloquia,qumnon videtur descriptare- Galtice .-

dinem tantopere extollit historia multum ta- ,

perisse, om.nino hinc coiligitur, illum indulsisse

crudelitatem in illis tunc cxer-
piuscutum ingenio suo, ut iucubratiuncutam hanc men contulit ad
esse
citam. Glorise sibi ducebat ,
relig-iosiorem
exornaret. ldem probatur ex aliquibus queeni- ,

principibus aliis, vigoremque leg-um Romanarum

mium sunt exaggerata et supra verum amplifi-
t
Dacis retule-
se tueri. Inflatus victoriis, quas de
cata, quaiia mox videbimus. Hinc in hisce Actis
existimabat non posse se melius firmare
non omnia adjuncta pro certis aut veris haben- rat . . .
,

imperium suum quam cogf.ndo omnes Chiustia-

uti fit in profanis plerisque historicis
,
da
nos amplecti cultum dsemonum quibus acceptas
,

qui amore ducti aut odio, principum aliorumve

,

res gestas nimium exaggerarunt at, sicut ea de i

referebat victorias triumphosque , quos soli de-
in
causa non omnem abrogamus fidum historiogra- bebat Deo vero. Plura ibidem prosequitur
eamdem sententiam. At sane non video quo
phis hujusmodi dum facta referunt quibus
,
,

cum iis,
,

qum
aliunde nihil potest opponi, ita nec hisce atiisque haec nexu recte combinari valeant
protulit,
 DIE VIGESTMA OCTAVA AUGUSTI.
A protuiit, adActa Alexandri oppugnanda.
S.
^TIZ 10 Quin et alio loco eidem censuras scripsit
contraria. In Actis S. Ignatii apud Ruinar-
s. tgmtu iP »i
V robatit:
tium pag. S hcvc ieguntur de Trajano Omnes :
ipsos Dei cultores existentes vel sacrifieare, vel
mori cogebnt.Hxc verbaptusetiamsignificant,
quam superiora ex Actis Alexandri sumpta,
cum referantur ad omnes omnino Christia-
nos. Attamen verba eadem in textu mox reci-
tato adduxit Tillemontius;et Acta S. Ignatii,
unde deprompta sunt, tanii facit, ut art, 2 de
Ignatio, pag. 19:> dicat Non possumus haec
: schenius.Attamen vehementer hic contra Acta
Acta nimis venerari et nota in Ignatium 4, pag.
,
578 affirmet, nihii in itlis occurrere, quod non
optime congrtiat cum Eusebio, cum S. Chrysos-
tomo, et cum historia Trajani. Hinc aliud con-
ctuderencqueo, quam Tittemontium, dum de
persecutione Trajani, et deS. Ignatio agebat,
agnovisse omnes Christianos, saltem qui ad
judices delati essent, et nolient sacrificare,
morti destinatos a Trajano; posteaque, dum
ActaS. Alexandri oppugnabal, immemorem
eorum, quie ante scripserat, temere adoptasse
B objectionem Pearsonii, suis jam
ante verbis
abunderefutatam. Porro, ut ne vel minimus
hic maneat scrupulus, observo in Actis non
dici, Auretiano comiti investigandos fuisse
omnes Christianos, sedomnes, quinimirum
dilati erant, occidendos; prout antea ad Pli-
nium juniorem rescripserat Trajanus. De-
mum siActareveraassererent, Trajanum sub
vitse finem magis persequi voluisse Christia-
nos, quamanlefecerat;nihililtefecisset, quam
quod factum constat a Diocletiano.
^ 1 Scru P ulus quoque est Tiiiemontio, quod
%xlmZi*
refutantur .-
Aurelianusmissus dicatur de Seleucialsauriae,
primo,quia Trajanus mortuus est Silinunte,
non SeleucicV; deinde Seteuciamcredit Ciliciee
tunc annumeratam fuisse, nonlsauricV.Scru-
pulum hunc satis excutiet Eusebius, qui in
Chronico de morte Trajani sic habet :Tvnjar\us
morbo in Selinunte nerit, sive, ut alibi
scriptum
reperimus, apud Seleuciam Isauriae profluvio
ventris exstinetns est. Si Seleuciam Isaurim
adscribat Eusebius, cur id facere non licuit
auctori horum Actorum, quisi dixisset Tra-
janumSeieucicVobiisse, socium erroris habuis-
^ set Eusebio aniiquiorem; at ne id quidem as-
seruit. Porro alium hinc scrupxdum injicit
Pagius in Criticis ad annumitf num. 15, quod
Trajanus tunc non videatur fuisse SeleucicV,
unde misisse dicitur Aurelianum. At satis es-
set, si ibidem erat, aut residere solebat Aure-
lianus, qui inde Romam missus dicitur.Verum
Scheistratius pag 157 ex Dione tib 68 osten-
. id fieri non potuit in S. Eventio ? Prcvsertim
dit, Trajanum anno 115 SeteucicV fuisse. eo-
demque iito anno Romam missum existimat
Aurelianum, qui eopervenerit anno MG.Audi
quo itle modo rem 07'dinaverit Ante hiemem
: teret. Heec itaque difficuitas tanta non est, ut
itaqne anni cxv Trajanns Seleuriam venit, inde-
que ad relationem de Hermetis ejusqne familiae
conversione Aurelianum utriusquemilitiae comi-
tem Romam misit, qui adnrbem anno cxvi per-
venit, ac v Kalend. Septemb. Hermetem urbis
praefectum derolari praecepit: anno vero sequen-
te cxvn, quinto Nonas Maias, S. Alex-mdrum
punctis creberrimis perforari jussit, quo eodem
annoTrajanus nutu divino interiit. Piacent hee
conjecturse ex re natee, quibas fides Actorum
firmatur. Quod prceterea hicobjicit Tiltemon-
tius, non fuisse munus prcvfecti militiee per-
sequi Christianos, frivotum est; cum ipsiquo-
que imperatores id subinde fecerint, multique
provinciarum prcvsides Christianorum Ccvdi-
bus famosi evaserint. Mqueinane est, quod
ait. Aurelianum hunc scriptoribus csse inco-
Augusti Tomus VI.
145
gnitum : nam dubium non est, quin mxdto plu- n rniM
res fuerint prcvfecti apud Romanoseo tempo- J s.
re, quam quorum notitia ad nos pervenit.
In Actisnum. 17 Aurelianus dixisse as-
12 <•>.'jer.ttone$ <<
sentur Alexandro Considera, quia tri^rinta
: **<"" AUman-
dri et Bvontii
annorum aetas tibi est. At hinc non magis in-
ferripotest Atexandrum eo tempore tantum
' umpt*
t
triginta annorum fuisse, quam inferri possit
Christum fere quinquagenarium fuisse, dum
eidicebant Judcvi Joan. 8 i. 57 Quinqua<rinta :
&nr\o$nondnmhc\hes; utsatisobservaveratHen-
exclamat Pearsonius, illisque verba tyranni
fide non bona attribuit. Poterat sane eadem
fi-
de affirmare, in Psatmis Deum negari, qxda
ibidem legitur Dixit impius in corde suo: Non
:
est Deus. H
cvc itaque difficuitatem non patiun-
tur, cum tyrannus ex vuttujudicare potuerit
Atexandrum midto juniorem esse, quam reve-
ra erat, aetatemque ejus de industria quoque
extenuare. Verum quod ipse Eventius nwn. 1S
de se dicit Cum.. essem vig*inti annorum, pre-
:
sbyter ordinatus sum, difficuitate aliqua non B
caret. Attamen, iicet hcvc cvtas incredibilis vi-
deatur ipsis Apostolicis temporibus Pearsonio;
et Tillemontius nodumputet indissolubilem,
nonvideo, cur Actahinc reprobaridebeant.
Imprimis enim mendum irrepserit vitio tmn-
scribentium, vel auctor ipse haliucinatus fue-
rit in tempore, quo Eventius presbyter m-at
ordinatus, id non obstabit, quominus Acta
haberi possint sincera.
13 Attamen non adeo videri debet mirabiie, «»» offtdunt
quod vir aliquis sa?ictus presbyter dicatur or- ^ Aclorum
,tet *-~
dinatus, dum viginti agebat annos, ut idcer-
to falsum credamus. Nec Apostotica tempora
diffiadtatem hanc augent,sed minuunt potius.
Novimus S. Joannem a Christo Domino apo-
stotum eiectum, dumjuvenis erat. ScimusTi-
motheum ab Apostolo ordinatum episcopum
cVtate parum matura. Certe multis annis post
ordinationem ipsi sanbit Apostotus Adole- :
scentiam tuam nemo contemnat. Qitinimo, si
Chrysostomo credimus in prcvfationem ad i
'
Epistotam ad Timotheum, Paulus, dum eum
circumcidit, iili totum ministerium tradidit,aaf-
dens hanc inferius rationem .Tanta eniraerat
Timotheus virtute praeditus, ut nihil juventus
impediret. Similia de S. Joanne habet Tilte- E
montius in Joanneart. i, seu tom. i, pag. 881,
ubi anno cvtatis 25 aut 26 ad apostoiatum cre-
dit vocatum. Si igitur virtus et morum gravi-
tas supptere potuit inJoanne, et Timotheo ad
majora vocatis, quodittorumcVtatideerat;cur
cum eotempore messis muita esset. operarii
veropauci, cvtasque necdum fortasse determi-
nata esset, qua sacros ordines suscipere opor-
Acta reddat suspecta.
14 Objicit insuper qusedam Tiltemontius,qucV «<>» /-rv/oiw,
'"'"" P r *f*
propius spectatit ad S. Hermetem, quem urbis
prcvfecium fuisse vix credere potest. becun- H Hermttt)m> .
dum Acta, utratiocinatur, Wexmts, adhuc ur-
bisprcvfectuserat announo ante mortemTra-
jani. Attamen. moriente Trajano,ubis prse-
fecius erat Bicbius Macer, neque, utapparet,
:t
apaucis mensibus, inquit Tiilembntius,cum
satis potens crederetur ad contendendum de
imperio cum Adriano. Sic itle ratiocinatur,
quiaapud Spartianum pag. 3 Tatianus per
epistolas monuisse Adrianum dicitur, ut et
Basbius Macer praefectus urbis, si reniteretur
ejus imperio, necaretur, et Laberius Maximus,
qui suspectus imperioin insulaexulabnt, etFri-
giCrassus. Quam inanesit hoc argumentum
28 contra
 146*
DE S. 11ERME TE MABTYEE,
AU.70HE
contra pnefecturam S. Ilermetis, ex ipso Til- inadvertenter excidisse, nisi eamdem variis \)
lemontio intetlige. Tomo % Imperatorum pag. adaliaquoque martyrum
locis repeteret, et
229 in Adrianoart. 5 heec eitans verba, obser- Actaimpugnandaadhibcret. Quippe Ireruvus
vat Bcvbium Macrum anno 1U\ fuisse consu- brevissime ibidem commemorat successionem
lem, suffectum videlicet. An ergo Bxbius, qui primorum Pontificum, sicut cap. i breciter
consul fuerata tot annis, timore esse non po- enumeraverat cum Pctro et Paido Evangeli-
terat, nisi diuturnam gessisset urbispreefe- stas quatuor.Deinde ut cap. Ssiletmartyrium
cturam, cum exsules quoque timerentur? Ali- Atexandri, sic cap. 1 non meminitdemarty-
quid deinde scrupuli injicit, quodnomen llcr- rio Petri aut Pauli; licet horum mortem at-
mes, sit Greecum, rarum, inquit, intereos, qui lingat, ac ne obitum quidem Atexandri memo-
prima imperii munia obibant. At imperabat ret. Verba accipede morte Petriet Pautipro-
Trajanus, origine Hispanus; cur ergo Grceci tata cap. i Postvero
: horum excessum, Marcus
origine imperii munia obire non potuissent? etc. De Alexandro autem, ejus antecessoribus

Deinde Blanchinus in notis ad S.Pium ex va- et successore sic habet

, Muic autem Clementi
:

nomen Mermetis
riis inscriptionibus ostendit,
inurbe tunc satisfuisse commune. Nihil igi-
turcst, cur negemus urbis prsefectum fuisse.
ntponietur 15 Vchementius impugnat Actanum. 3, quod
*Ui* wrupuli».
ifafom uj.jfc prwfectura captivo Hermeti con-
'""*""''
tinuanda promittatur, si idotis sacrificare
voluerit id enim sc credere non posse affir-
:
mat. At ego omnino mihi persuadeo id facile
crediturum fuisse Tdlemontium, si Jurc Acta
B defendenda suscepisset, non oppugnanda.Cer-
te tom. b Monumentorum notaiin S. Theodo-
tum, cujusActaibidefendit, pag. 661 credere
potuit sacerdotium Appollinis, aliaque maxi-
ma Theodoto a tyrannis promissa, addens
plura eos promittere sotitos, quam prwstare
postlabefactatam Christianorum fidem. Jam
vero si hmc illi promittere potuerunt homini,
qui cauponem agebat, ut videripotest in Achs
S. Theodoti iom. iv Maii apag. 149; idque
,
credere potuit Tillemontius; cur credere re.
succedit Evaristus, et Evaristo Alexander, ac
deincens sextus ab Apostolis constitutus est
Sixtus. Quis hinc inferat nidlum inter primos
Pontifices nisi Telesphorum
mariyrem fuisse,
quia desolius Telesphori martyrio fit mentio?
Quis, inquam, hoc inde deducat, qui non eo~
dem modo inferre posset, ne Petrum quidem
, aut Paulum fuisse martyrest Quin imo eadem
consequentia, idest nulla, contendere poterit,
nullume quatuor Euangelistis, antequam Ir-
seneus hsec scriberet, mortem obiisse, quia vi-
delicetmors Petri et Pauti commemoratur, E
Euangelistarum preetermittitur.
18 Vides hinc, lector studiose, eo usque om- <iuantumfidci
n'
ne,» fidem Actis S. Atexandri detrahere stu-
duisse Titlemontium, ut ne martyrium qui-
f^^
dem S. Alexandri admiserit, ut omnia ad S.
Hermetem, aliosquemartyres spectantia, qux
in iisdem Actis memorantur, tamquam nut-
lius fidei haberi voluerit. llunc ducem intre-

cusavit Viro iltustrissimo promissum fuisse, pidesecidus est Baittetus adui Maiiin Ate-
continuandam ipsi priefecturam, quam ante xandro, et in llermete ad xxvm Augusti. Nec
gesseral? Mihi sane hoc magis apparet cre- alii defuere, qui speciosis Tillemontii ratioci-
apparebit rem niis manus dedere. Ne Sotterius
quidem no-
dibile quam illud; nec aliter
ster in Martyrotogio Usuardi, in Observatio-
recte consideranti. recessit,
Tiliemontium \Q Dispticuit Tillemontio in Actis num. 2, nibus ad 111 Maii satis a Titlemontio
cujus objectionibus acquievit contra Hensche-
nU>i ob limjiei pontifices dicantur accessisse
q U0( i tpmplorum
difficuttate,
xurelianum, dum Romam venerat, ut accu- nium IHnc ego ipse initio h&si dubius, et, ni-
Acm non rc- , _„
si rei gravitas me imputisset
ad argumenta
sarent Ckristianos quod necessanum non
:

Tiltemontiiimpigno taboreexcutienda, neva-

probaue.
fuisse contendit, cum missus essct Aurelianus
hocmo-
ad Christianos occidendos. Inanis rursum riorum martyrum Acta, qux abuno
scrupidus. Quis enim mirabitur, idololatras
numento petuntur, prorsus abjicerentur, fa-
adhxsissem.
videntur detu- cile latojam contra Actajudiao
illos, qui rem ad imperatorem
ut eum ma- At, cumsingulas objectionesexaminando,va-
lisse, moxad Aurelianum venisse,
magis infor- niiatemillarumdeprehendissem mentemmu- t

gis incenderent, ac de omnibuS non quidem

taviet Acta defendenda censui,
(;

marent? Tandem huic disputationi adjungere quoad

tom. b pag. utprimigenia et sincerissima, et certa
lubet verba Tillemontii, qux habet probabiha cer-
Pauca sunt mo- omnes circumstantias, sed ut }?

660, nota \in S. Theodotum :

imo in
te credibitia in factis prxcipuis,
et
numenta,m5U^,quantumcumquesintauthenti- non
difficultates, et iisomnibus, quibus certiora monumenta
ca, in quibusnon reperiuntur
ficebsentes, quas repugnant.
quandoque multum negotii
non tollas facile. Quapropter mirandum non est,

Thcodoti, imo Adone; cultus

% II. Elogium ex
si etiam occurrant in Actis sanct.i

et Atexandri. Addo, difficultates, quibus ibi-

antiquissimus ccemeterium
dem respondcre conatur, mihi non minores ;

videri, quamiilve sint, quas modo

pertracta-
ecclesia, aliaque loca
>us. Attamen Actailla suscepit defendenda cum
ita ut
Tiltemontius, nec reprobanda censuit; ipsius nomini dicata.
consequenter tuvc
non satisperspiciam, auam
tantopere oderit, utnihitprorsusexittisActis ,-^uidquid in Aclis S. Alexandri refertur
de *«P*f
S.Atexan-
assumere sustinumf, ipsumque CJs Hermete, Ado satis fidehter
intexuit
c , in
.
igunt ur,

drimartyriumvarus toaisnegaverit. etegio.quodadxwniAugusti de S. Bermete

17 At qucknixus raUone
martyrium Alexan- imperatore sub-
tianyri^ s.
mqutt, uo. recitat. In ilto pro Auretiano
Ak*and,i *i- dri negat Tillemontius? Irenxus, stitue Aurelianum comitem sub Trajano im-
wrauonenf 3 Contra Eaereses, cap. 3
enumerans Ponttfl- m Ma%%
peratore, ut ipse Aurelianum vocatad
* 0(um •'

s usque ad Eleutherium,
de nullius rnarty- numerum servorum, qu%
in Aiexandro. Et
riomentionemfacit,excepto Tetesphoro: aij- mendosum
cum Ilermete dicuntur conversi,
illorum post Kouny, m-
ficulter ergo credi ;>otest, ullum nimis exaggeratum existima :
aut
Petrum fuisse martyrem prxter Telespho- 7,natalebeatissimiIIcrmetisinart^s.Hmic
rum. Enimvero tam futilis hccc est ratio,
mro- 3 Ml rontifexet
niustrissimumvirum B. Alexander
que erudito indigna, ut crederem Tillemontio •
ma 1 1 >,y t
 DIE VIGESIMA OCTAVA
AUGUSTI. 117
A martyr, cum essetpreafectus urbis Romffi,bapti-
baptizatusest. Aurelianus cuncta h»c
zavit cum uxore, et filiis ac sorore Theodora, audiens, ucnu
dictavit in ultimosententiam,
cnmqueeoparitermille ducentos quinquaginta ut beatus llcr- *• S.

mes g-ladio puniretur Qui decoll

servos ojus, uxores quoque et filioa eorum beata .

sorore sua Theodora collectus, in Salaria

prius ingenuitate illis concessa. Et non vetere
multo nonlongreaburbeRoma, sub diequinto, mense
post ab Aureliano imperatore trusus in
carce- Septembrio sepultus cst. Haclenus Ado. At in
rem, beato etiam Alexandro in custodia posito,
fine pro die quinto Septembris legendum
tribuno Quirino commendatur. Qui dixit ,

ad quinto Kalendas Septembris, ut in Actis

bcatum Hermem habe-
Quse ratio est, vir illustris,
:
tur, et Ado procul dubio scripsit, cum illo die
ut vice sacra judicans, non solum ad istam in-
ejus annuntiet memoriam.
juriam te redigi velis, verum etiam prsefecturffi
2:$ Porro dubium apparet, utrum Hnrmes Pouiuutpr*
honorc expoliatum, in vinculis te tamquara
passus sub Trajano, an vero sub Adriano
sit babitiui San ~
privatum trudi aequanimiter fcras ? Sanctus
Hcrmesail Eg-o praefecturam non perdidi, sed
diebusoctodecimpostobitumTrajani.Quippe,
elutann ° m -

:
vti scriptores jam consentiunt, defunctus est
inutavi. Nam
dignitas terrena a terris tollitur, Trajanus circa x Augustianno 117, Silinunte,
acmutatur; dignitas vero caelestis aeterna su- dcin Trojanopoli, in Cilicia. Ilinc patieodem
blimitate subsistit. Dicit ei Quirinus Miror te :
anno potuit Hermes xxviii ejusdem mensis,
prudentem virum ad tantam stultitiam deve- priusquam mors Trajani Ronuvessct cognita.
nisse, ut credas cxtra istam vitam te
aliquid Ado cui atii quidam consentiunt Atexan-
, ,
habiturum, postquam cineres huraani corporis
drum Papam, qucm, prsecessit Hermes, sub
ita adnihilumredig-antur, ut necossa ipsa
sub- Trajano passum aflirmat. At Usuardus ad
sistant. Cui beatus Hermes Et eg*o ante hos :
in Maii Atexandri martyrium sub Adriani
3 annos illam deridebam, et istam carnalem vi- imperio cotlocat ilti cum aliis adhseret Mar-
:
tam utilem esse dicebam. tyrologium Romanum. Dissensio hsec orta E
rteitatw 20 Et Quirinus Fac et me probare, ut si ita
:
est ex Actis S. Alexandri diverso scnsu intel-
est, sicut tu credidisti, et eg*o credam. Beatus
lectis. Etenim illa sic habent num. % Unde \

Hermes dixit: Sanctus Alexander, qui habetur nutu Dei eodem anno deluuctus est Trajanus.
in vinculis, haecme docuit. Audiens haec Quiri-
Si itle defunctus est eodem anno, quo movit
nus, coepit maledicere Alexandro, et dixit ad
hanc persecutionem, necessum est, S. Herraes
Hermem : Eg-o te rogavi dicens, fac me proba- anno 117 passus sit, imperante jam Adriano.
rc juste te credidisse, et tu mihi nominasti ho-
Sin vero Trajanus sit dcfunctus eodem anno,
minem magum, quem
carceris ima conclusura.
in vinculis habeo, et in quo coronatus est Alexander cum sociis m
Si verum est erg-o, Maii, ut auctor verisimititer insi\ luai voluit, '<-

quod dicis, vado ad eura ipse, et triplicabo ilii cum nidtibi loquatur de Adriano, passus est
vincula et custodes, si potuerit hora coenandi S. Hermes anno llfi, imperante adhuc Traja-
ad te venire, credam quaa docuerit. Ivit, tripli- no. Atque hoc mihi probabilius apparet, quia
cavit vincula, custodes apposuit. Primo igitur Aurelianus comes omnia exsecutus videtur
noctis initio, venit puer, qui videbatur esse non
ex mandato Trajani, et rectius sic intettigi-
ampliusquam quinque annorum, ferens faculam quo modo Seteucia sit Romam missus.
tur,
ardentem in carcere, et flectens genua sua cum Hisce expeditis, ad antiquissimum Hermetis
beato Alexandro oravit, dicens orationem Do- cidtum ostendendum progredior.
minicam, et apprehendens manum ejus eduxit 24 Jam num. 3 osiendiynus memoriam S. Amiqumimui
per fencstram, et perduxit eura ad beatum ller- Ilcrmetis celebrari in vetustissimo Kalenda- Sanetl cultug

mem in domum Quirini. Quirinus faotum hoc rio per Bucherium edito. Scriptum iltud est
ut vidit, exterritus est. Cui post alia beatus ,cirCQ medium seculi iv, eosque dumtaxatan-
Ilermes dixit : Ecce nos vides in unum, quos nuntiat Sanctos quorum festivitates habe-
,

custodiis mancipasti. bantur in ccemeteriis sub terra, ut observavit I?

1

f : 21 C;iusa, cur eg'o sancto

Alexandro credide- Papebrochius tom. % Junii, pag. 4(54. Porro
taMartyro. rim, Unicus cum mihi esset filius inni-
ista est. ccemeterium Basilla?, in quo memoratur ibi-
tyto mio languore positus, qui adhuc ambulabat ad dem Hermetis festivitas, ab ipso Hermete,
S.
litterarum studia, hicque in capitolium cum es- uti etiam a Proto et Hyacintho, nomen ha-
set ductus a me et matre sua, et sacrifieasse- buit quemadmodum probat Aringhus in Ro-
;

mus diis, et pontificibus pryemia dedissemus, ma subterranea tib. 4, cap. 34, ubi ccemete-
mortuus est. Tunc increpnrc me caepit nutrix riumistudSS. Hermetis,fiasillffl, Proti et Hya-
ejus, dicens : Si eum ad limina sancti Petri du- cinthi cum adjuncta basilica late describit.
xisses, et credidisses Christo, fiJium tuum inco- Laudatus Papebrochius existimat , toco S.
lumem baberes. Cui eg-o respondi : Dum tu ipsa Hermetis nomen primo fuisse ; deindc Proti
non sis curatn, quomodo filium
caeca sis facta, et et Hyacinthi nomina accessisse, ac demum a
meum reddet incolumem ? Si ante istos, inquit, Basittie corpore ibidem deposito Basillse cae-
quinque annos eredidissem Christo, redditi mi- metcrium frequentius appeltatum Idem su$~ .

hi essent oculi. Cui dixi
tibi oculos aperuerit Alexandcr, credam, quod
et mihi reddat filium meum. Abiit ad ipsum
caeca, et ecce reversa est ad me sana, imponen-
sque humeris suis filium meum mortuum, cu-
cnrrit, et jactavit eum antc pedes beati Alexan-
dri. At ille orationefacta resuscitavit eum. Eg-o
confestira misi me ad pedes ejus, et rogavi me
ficri Christianum.
om«.
22 Patrimonium vero matris ejus ipsi contu-
li aliquanta etiam de meo addidi. Cetera vero
:
nut pauperibus erogwi, aut servis meis, qui
mecum sunt Christiani, dedi. Ha3c et his
facti
similia cum Quirinum beatus Iler-
eg*issct circa
mes, credidit Quirinus cum omni domo sua, et
: Vade, et crede : et si picatur, ecctesiam in honorem istontm mar-
tyrum conditam fuisse Constantini tempore.
Anastasius Bibliothecarius in Pelagio II ait:
Hic fecit ccemcterium beati Hermetis martyns.
Verum id fortasse de restauratione intelligi
debet, cum ccemeterium sit antiquius, rerte
sub nomine Basillae,
25 Adrianus I, teste eodem Anastasio in A- a<tjuncaque
driano, basilioam ccemeterii sanctorum marty-
«oUauHt^
'
r; 0)
rum Hermetis, Prothi et Hiacinthi, atque basili-
cam (BasillaBj mirffl magnitudinis innovavit
Legendum Basillse, non Basilicam, censet et
probat Aringhus in Roma subterranea tom.
2, pag. 234. Idem
pag. 320 ex inventa inscri-
ptione antiqua docet, ccemeterium istud citm
ecclesia
 :

148 DE S. HEHMETE MARTYRE.

• I ClOKt
ecclesia subterranea adhuc exstare in villa majori vocabuli similitudine decepti credide-
J. s.
Societatis Jesu. Additpag. 321 Ejusdem quo- : riut, Heremitarum hominum ccenobium fuisse;
que Petrus Manlius disertis apertisque verbis atqwe inde eatn apellatiouem exortam esse. Ad
meminit; sing-ula enim Urbis ccemeteria, quse hoc mon;istt'rium crediderim pertinuisse proxi-
Pincianam extra portam sita sunt, enumerans, mum S. Mercurii templum, Hermes enim Latine
haec habet » Coemeterium S. Hermetis et Ba-
: Mercurius est. Ita ille. At fatemur non omnino
" sillae est foris portam Pincianam, nbi est ec- certum ad Hennetem no-
esse, hcec spectare
« clesia S. Hermetis martyris. » Quod plane ex strum, cum nomen Hermes et Hermas, pluri-
marmoreo quodam peristylii fraymento com- bus sit commune nullus tamen inter illos est,
:

probatur, utin ipso praememoratae domus limi- cujus nomen tam est illustre.
nari adhuc cernitur quo, dum illuc post Bosii: 28 In Gallia quoque certaoccurrunt indicia
obitum, ad delineandam coemeterii ichnogra- antiqui cultus S. Hermetis. Ad xxvn Augusti » attituitur pti
S. Citurtum
phiam ventitatum esset, ejuscemodi fragmenta in S. Ccesarionum. 53 recitavi epistolam Mes-
divimtus mo-
studiosis oculis exquirendo ac perlustrando , siani presbyteri, qua testatur, Dominumcum hKutn
ipsummet sancti Hermetis nomen, his quidem SS. Petro, Paulo, Augustino, ipsoque Her-
notisexaratum perlegi contigit...HERME...Quod mete apparuisse his verbis A#e pcenitentiam, :

utique peristylium portae ejusdem ecclesiae san- quia memoriam martyris Hermetis, quem in

cti Hermetis, tituli instar, praefixum quondam praesenti habes, inter sacra Missarum mysteria,
fuisse, probabiles ultro nobis conjecturse sua- cujus festum a fidelibus hodie veneratur et coli-
dent. tur, ne^iigenter oblivioni tradMisti. C&sarius
f uar detcribi- 26 Ut ipsara autem ecclesiam perlustremus ; autem, eodem teste aurito, mane suis post so-
rw. prout
haec quidem ambitu satis ampla est ; longitudi- litam exhortationem dicebat : Vte mihi misero,
Httnc fxttat:
nis nempe palmorum xc circiter, latitudinis quia ex triennio infeliciter oblivioni tradidi me-
xxx cum dimidio, altitudinis l. Apsidem insu- moriam mnrtyris Hermetis, cnjus meraoria. . .

per satis amplam prsesefert, quam picturis quo- non derelinquetur in aeternura. Addit messia-
que affabre olim excultam ,
concinnatamque nus Post lnec cum apparatu necessario ad lo-
:

fuisse ipsemet adspectus edocet. Hic vero vene- cum (visionis) rediit, ubi ecclesiam construxit
randas Christi Doniini Servatoris, ac beatorum inhonore beati Hermetis martyris, quam jure
angelorum imaginesprimum extitisse, seniores perpetuo Arelatensi sedi deputavit. Facta heec
Societatisejusdem Patres affirmaut. Quoniam ante mediumsecuti vi, quo floruit Ccesarius;
vero subterraneo loco ecclesia sita est, e fora- spectantque haud dubie ad Hermetem no-
mine quodam, quadratam praeferente formam, strum, cum is solus colatur xxvm Augusti,
quod super apsidem aptatum cernitur, demis- quo oblata est visio.
numrn Sancti
Ex his mirum non memoriam San-
sum ab alto lumen haec recipit. In imis autem 29 est t
in Fa*tit anti-

ejusdem parietibus, qui pavimento adhaerent, cti annuntiari in Fastis quibuslibet antiquis- rjintsimii.

haud pauci ad coemeterium aditus, etsi humo simis; quales sunt, prseter Bucherianumjam
obducti, a perscrutantibus deprehenduntur. Al- dictum, Kalendarium a Frontone editum ,
tero igitur eorumdem referato, obviusadcoe- Martyrologia S. Hieronymi nomen prxfe-
rentia Martijrologium vetus Romanum,
Sa-
meterium illieoingressus patuit, is tamen eum
cramentarium Gelasii Papse.per Thomasium
in modum depressus, atque angustus, ut de-
misso prostratoque corpore humi aliquamdiu luci datum, in quibus omnibus repentur ad
repere opus fuerit, ad alteriores quousque serai- xxvn Augusti. Accedit Sacramentarium Gre-
gorii apud Menardum, in quo habet
prxfa-
tas, nou absque ingenti incommodo ac labore enu-
Tandem, ne singula
deveniretur. tionem specialem.
Hermetem clarissimum
antiqxm vene- 2" Porro S. etiam locis an-
Hermetem aliis merando sim tongior,
cultu cele-
ratio AntH) martyrera, vetustissimo et perenni
tiquo admodum cultu gaudere, probabiliter
tt

antiqua Knlendaria apud

Panormi,
ex variis colligimus. Anastasius Bibliotheca- bratum, ostendunt
Plorentinium, et Martyrologia nostra orania, m
rius in Bonifacio I meminit de ecclesia qua- quo transpo-
quibus (si Rabannm excipias, in
dam tunc Antii Sancto huic sacra. Eulalius,
ad nitur) primum locuin obtinet, ut observext Sol-
inquit antipapa habitavil in civitate Antii Augu-
noster in Usuardo suo ad xxvni
t

S. Hennem. At cumurbs dudum

eversa sit, lerius

haud dubie sortem subie- sti. Missa ergo facio Martyrologia reliqua,
ecclesia illa eamdem translationes Ulustran-
Fuit et Panormi in Sicilia monasterium et ad varias corporis
rit
Hermetis, sub finem seculi vi, ut videtur, das progredior.
S.
fundatum a S. Gregorio Magno. De illo me-
minit ipse Gregorius Ub. 6, epist. M(alias M) Diversae sacri corporis
Her- § III.
his verbis Urbicus abbas monasterii S.
:

mae, quod Panormi situm est, a nobis

cum con- translationes, et reliquiae
va-
g-regatioue sua magnopere postulavit, in
eodem
monasterio presbyterum, qui sacra Missarum riis locis sparsae.
solemnia celebrari debeat, ordinari. Huic po-
stulationi ibidem annuit Gregorius. Jam Uermetis corpusexccemeteriojam
funda- OacrwmS rlevntuin
"

vero monasterium istud a Gregorio translatum

Odicto elevatum fuit seculo ix, et
' l
Grtgori*
epist. 6 (ante hb.
tum existimant, quia lib. 5, adecclesiam S. MarciperGregonum IVsum-
Urbicus raonasterii mei pramo-
4, epist. 4J ait qui ecclesiam S. Marci Ro-
situs, quod deeodem intetligendum,
:

cum scn- mum Pontiftcem, Cardinahs, a

cvjus fuerat
Panormitanum. Rocchus mani Ponti/icis,
bat ad episcopum reaedifcavit, teste Anastasio Bi-
ecclesiarum fundamentis
Pirrus in Notitiis Siciliensium meminit
iltud mo- btiothecario in Gregorio IV. Non
tom. i,- pag. 63 probat celebre fuisse Anastasius de translato illuc S. Her-
Hoc tan- quidem
nasterium subjungitque sequentia ;
abbas
y
collapsum metis corpore, sed Eginhardus, tunc
dem monasteriuin Rogerius rex sive transtationis
ac D. Joan- Selingenstadiensis, in Historia
reparavit, sive dirutum construxit, i Ju-
est, ut etiam SS Marcellini et Petri, apud nos tom.
nidedicavit; atque inde factura
nii pag. 204 idfactumper Gregorium IV eo-
nunc monasterium dicatur, S. Joannis de
id
Hekemitis corrupta euim Hermetis vox in vo-
:

cem Heremitis transiit quamquam aliqui ex :

dem tempore, quo ecclesiam S. Marci,
Euangelist*, ut per errorem
non
^^ ^sl S
t
 ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

149
A Romani Pontificis,3edificabat. Irno Ainnghus ruraperobticuit ac deinde erumpente ex omni-
:
^ctom
UbA,cap. Z\-,retatahactrayislaiione,adjungit: bus pedurn unguibus aliquanto sanguine, ad se J S "

Porro Herraetis martyris corpus in tlivi Marci ec- reversa,raanum eircurastantibus porrexit, ere-
clesia, in quara translatum fuerat, condigno ad- ctaque in pedes, ad sepulcrum martyrum am-
huc honore asservatur. Af/ idverisimilenon est, bulare coepit. Quo cum pervenisset, ad oratio-
primo quia nec Piazza in Hemerologio sacro, nem corara altari prosternitur ibiquetamdiu ,

etiamsi aiias assignet reliquias in variis eccte- jacuit, quoadusque hymnus, quem exultantium
siis, de corpore ibidem adhuc servatomemi-
simulatquerairautiummultitudoDeumlaudans
nit, nec istud combinare possumus cum tran- devotissime cantabat compleretur. Quo finito,
,

statione corporis inferius referenda. Qttin sana surrexit, sed in patriam ulterins
redire no-
imoPancirolus in Thesauris Urbis, seu indice luit. Merito igitur miraculum
istud B. Hermeti
retiquiarum in fine subjecta, ingenue fatetur, adscribitur, cujus die natalitio, et sub
cujus re-
se nescire,ubi sit corpus S. Hermetis. liquiis gestum es.se constat. Facta
hxc esse an-
quo tempore 31 Porro laudatus mox E'ginhardus refert no$M,coltigiturex Dominica in quam
fe- ,
reiiqui* qt**- quomodo partem retiquiarum S. Hermetisac- stumS. Hermetis, seu xxvui Augusti, incide-
c ^P^ r ^ w Mulinheim,seu Setingenstadii,ut lo- bat nam id fiebat anno 830, quo littera Do-
a^ium^dWn :

XMt
cus in Franconia ad Moenttm deinde dictus, minicatiserat B.Baronius itaquejtsecreferens
vutgo Selingstat. Casu igiturfactum est, inquit, adannum 829 nwm. \,unoanno aberravit.
uteotempore, quosepulcrum beatissimi Herme- 33 Sigebertus in Chrunico ad annum 851 cor P u$ indam
tis erat aperturus, et sacrum illius corpus inde transtationem corporis refert his verbis : Re- 7"°P e ^?"'»-
fuerat sublaturus unus ex nostris, qui eodem
;
martyris per Lotharium *"""""'
liquiae sancti Ilermetis
nnno supplicandi gratia, ut moris estpoenitenti- imperatorcm in Gallias mittuntur et apud In- ,

bus, Romam venerat, congregatae ab basilicam
B Martyris multitudini cum ceteris peregrinis in-
teresset : Is negotio, quod agebatur, diligenter
inspecto,spemadipiscendarummeraorati Marty-
ris reliquiarum, licet corde simplici, non tamen
siuecausaconcepit: etDensdonam diaconum,cu-
jus in primo libro crebram fecimus mentionem,
adiens,obnixe rogavit,ut ex his quantulumcum-
que a cnstodibus loci acciperet,mihique deferen-
dum sibi praestaret. Qui confestim precibus ejus
aunuens, id se sine mora facturum pollicetur
datoque custodibus pretio, non solum S. Herme-
tis, sed etiam sauctorum Proti atque Hyacinthi,
quorum in eadem basilica corpora erantposita,
reliqnias accepit. Et illas quidem per quemdam
familiaremsuum,cui Sabbatinocognoraener;it,
dara monasterium honoririce conduntur. Idem
in Chronico suo Atbericus habet iisdem fere E
verbis, sed anno prsecedenti.Atpotior fides est
Sigeberto ; ut antiquiori, quem etiam sequun-
tur Baronius adeumdem annum, citandique
postea Motanus, Mir&us, et atii. Advenisse eo
corpus x Januarii existimant Majores nostri
in Ptwtermissis ad illum diem.quia in excuso
mquaac Ms. Martyrotogio Adonis x Januarii
notatur , Adventio sancti martyris Hermetis.
: Motanus in Natatibus Sanctorum Betgiiad
xxvm Augusti sic habet : In vetusto quodam
Martyrologio aunotatum observavi quarto Idus
Januarii adventionem S.Hermetismartyrisapud
Indam. Qnod an de prirao, an de secundo ad-
ventu aceipiendum sit, ignoro At dubitandum :

simulque et nostrum ,
qui ei, ut hoc faceret, non videtur, quin de primo adventu tocus sit
persuasit, mittere curavit : quod autera de cor- intetligendus : nam t
si ipsa sint Adonis verba,
pore B. Hermetis potuit adipisci, ipse ad nos ve- res certa est, cum Ado defunctus sit , ante-
niens, proingenti munere detulit. quam corpus Hermetis secunda vice Indam
S.
miracuioqut 32 Non diu post hsecipso diefesto S. Hermetis deferretur. Deinde, si quis putaret hxc Adoni
nobHUatn
insigne accidit miracutum, quod Eginhardus postmodum adjecta , quod qua ratione dici
ibidemrefert.MulierqusedamCoioniensis,mi- possit, non video: ne sic quidem recte inteiii-
sere contracta, usuque membrorum destituta, geretur locus de secundo adventu cum tunc ;

C eo venerat obfamam miraculorum SS.Petriet corpus tantum depositum sit metu Nortman- j>

Marcetiini, jussaque divinitus fuerat, adven- norum,ut restitueretur postea. Certe Roswey-
tum Mcdiei praestolaretur, qni eam esset procul dus in Notationibus ad hunc tocum Martyro-
dubio sauaturis.. Cum interim,m£w^,circame- iogii Adonis primam translaiiowm intelligit,
dium fere mensem Augustum Densdona diaco- ettocum,quo retiquise tunc transiatae,expiicat
nus, cujus in priraoOperis hujus libro crebram hoc modo Inda locus est juxta Aquisgranum,
:

fecimus mentioncm,Romaveniens,unum articu- ubiS. Corneliimonasterium, inquodhaercliquiae

lum digiti B.Hermetis martyris pro magno no- primo /uere illatae. Porro monasterium Inden-
bis munere detulit. Quem accipientes, capsula se, seu S. Corneiii, Ordinis est S. Benedicti,
reconditum, in superiori parte basilicae, supra ac vuigo Cornelis-munster dicitur.
ipsum occidcntalem ecclesiae introitum colioca- SiAddit Rosweydus Inde Rothnacum, quae :
arqueininc
R '" hn «'" m
vimus.Atfemina, quae, utdixi, visione divinitus villa Brabantiae est ( imo Ftandri/e nunc, ut vi-

admonita illuc venerat, et duobus jam exactis debimus ) anno ncccLxdeductae vi Julii ut ha- ,

mensibus,nihil promissaa opis sibi advenisse cer- beturin Martyrologio propriae ecclesias » Ipso :

nebat, delusam se vano somuioexistimans, redi- » die, translatio corporis S. Hermetis martyris

tum in patriam meditaricoepit. Statuitque cum u in Rothuaco ». Hinc Danis Belgioam vastanti.

negotiatoribus, qui se reducerent, ut proxima bus, Othone imperatore rursus Indain relatae.
,

Dominica,quaequintoKalendarurnSeptcmbrium Post rebus paeatis, ad Rothnacenses rediere. Sic

die simul cum anniversaria S. Hermetis solenni- ilie breviter, qux paullo tatius exponam. Au-

tateeratfutura,u:ivem eorum in regionem suam bertus Mirseus in Fastis Belgicis et Burgun-

reversuraconscenderet. Jamque instante nocte, dicis pag. 4-94 sic habet Anno dccolx , die vi :

quae diera profectioni condictum eratsine dubio Julii Herraetis corpus Inda Rotnacum^ ad
S.

cum nos secundum consuetudinem,

praec;essura,
completo nocturnali officio.ad qniescendum fuis-
semus egressi ; ceteris exeuntibus, femina illa
introire volens, inipso liraine consedit
coram oranibus stupore quodam oppressa
basilicam canonicorum, a S. Amando Trajec-
tensi episcopo fundatam, est translatum, per
Ludovicum imperatorem, Lotharii imperatoris
: ibique jam norainati filinm. Idem paulio brevius ha-
,
pa- bet Meyerus in Annalibus Fiandrise ad eum-
dem
 , :,

150 DE S. HERMETE MARTYRE

acctoiu dem annum. Lotkarius jam
statuerat illuc pag. 535 et 530, quem studiosus lector poterit
J. S j)
sacrum corpus deferre eo morte pree-
; serl, considere. De ecctesia Sancti nostri sic memo-
vento filius patris voluntantem implevit.
, rat Fuit autem haec D. Ilermetis npud Rotorna-
:

Atidi Molanum loco ante assignato Hujus : cum ecclesia fundata primum a S. Amando, et
(S. llermetis) corpus Lotharius impcrator Roma a Ludovico Lotharii imperatoris filio, aliisque
attulit, et adtempus collocavit apud Aqoisgra- principibus dotata postmodum, et possessioni-
num in sancti Coruelii monasterio villae Inden- bus aucta habetquc in hodiernura diem sub
,

sis, alium Iocum honorificura praaparans : qui titulo ecclesiae collegiatae canonicos sub uno
opere imperfecto Prumiaemonaehus est effectus, pr;eposito constitutos. Canonici hi t jrrwter na-
et paulo post obiit. Filius autem Ludovicns, pa- talern Sancti, quem
colit totum territorium
tris voluntatcm adiraplerc volens, asportari fe- Rotnacense xwni
Augusti, translationem ce-
cit ad inonasteriiun eanonicorum de Rothnako lebrant vi Julii, teste Molano, qui de loco in
anno octog-entesimo sexag-esimo. Haheturquc remnostram adjungit sequentia Locusautem :

ejus loci fundator seoundarius ,

primarius enim est celeberriraus , eo quodmulti pcrcgTmi raale
jam ante fuerat sanctus Amandus. Hiscecon- aflfecti ad S. Herraetis raeraoriain adventent

sentiunt monumenta varia partim impressa et frequcnterrestituti ac sani iliscedant.3/zrceu5

partim Mss. Rothnaco nobis transmissa, quee
t
in Fastis laudatispag. 496 .-
Anno mcccxcii Ca-
secutus est Molanus. rolus VI Gallise rex a^g-er statuara suain, excera
»'iii nil Intiivi 35 Subdit itle, qua occasione corpus Indam confectam, dono raisit Rotnacura ad S. Herme-
Ci>t''inaviqtir
rursus delatum, relatitmque Rothnacnm Fa- . tem, et sanitatem rrcuperavit ut Meierns in ;

delnntm metu
ctuitt idcircaannum $10 aflirmal Mirxus,ad-
Odiio' iitn,
dens Cotoniam usque translatum esse metu
Danorum. Hisce midto antiquior, utpote qui
initio seculi xn floruit, Batdericus Noviomen-
\\ sis et Tornacensis episcojnts, rem totam nar-
rat in Chronico Cameracensi edito per Cot-
Annalibus narrat. Addit tamen restrictionem
Meyerus addicium annum, liisce usus verbis
Et recuperavit rex sanitatem ; quamquam per
crebrasvices etinterv;illa maneret phreneticus,
adeoque laboraret, ut neminem agnosceret. E
38 Reliquas sacri corporis transpositiones gemtnaeor^-
,

memorat taudatas Mirxus. Pag.VKsic ha- **»"••

vencrium lib.i, cap. 75 hunc in modum:
,

Danis quoque circa istam provinciam non minus het: Anno mlxxxix S. Hermetis reliquise sunt tio ,

furentibns, et, ut Uquet ipsas historias legeuti- collocatas in novo feretro argenteo per Gerar-
bus, sanctas Deicasasincendentibus.beatusller- dum II Cameracensem episcopum, additis his

mesraartyrChristi,quem PapaAlexanderRom» versibus :

baptizavit de Rotnasce villa Brabatense, de mo- Papa, puer, nutrix, orat, vitae datur, affert,

n-!Sterio videlicet, quod beatus Amandus con- I-Iaec videt, hic vivit, stupet Hermes , fonte

struxit, ad monasterium villae Ende, qnaa juxta novatur.

Aquisgranum sita est, primo asportatur ; deinde Fax Herraem Papa? sociat, Christoque Quiri-

vero Coloniam usque translatus, non pauco ibi- num,

dem terapore demoratur.Unde intercedentibus Eacta reis poena salvat, sanatque catcna.
aliquot annorura cnrriculis, inter utrumque Hic trahit, iile necat, vivit Hermes, Angelus
clerum, Rotnascenscs atque Endcn-
id est, inter adstat :

ses, magna exorta est discept-itio. Danis enim Confortata Deo pars redditur, altera terrss.
remotis, rebusque sanctse Dci Ecclesi» in pro- Quibus versibus, pro sssculi barbarie rudioribus,
exprimi-
speritate restitutis, Rotnaseenscssuum molinn- vitaet martyrium Hermetw breviter
Testimonium hujus transtationis infere-
tur referrc Patronum Endenses vcro
:
unanimi- tur.
tropositum est, quod inventum anno
15->6 his
ter refragati , retinere contendunt, utpote vide-
Anno ab hjcarnatione Do-
licet prcciosum thesaurum. verbis scriptum :

nono Indictione
36 llyec ig-itur altercatio intcr se aliquandiu mini millesimo octog-esimo ,

suntin translatae
d*ind$Rothnn processit. Rotnascenses autcm oonsilio saniore duodecima, v Kal. Novembris,
Hermetis martyrisa
cemibu* rs i '

pr»venti, dominum Fulbertura pontifieera sup- hoc vase reliquise gloriosi

episcopa-
tuiCur.
pliciter adierunt, suacque deplorationis seriera D. Gerardo IL Cameracensi episcopo,
sub praescntia et testimonio
inculcantes, obnixe implorarunt, ut quia de pa- tus anno tertio ,

rochia ejus translatus fuerat, ibi etiam a

violen- dominorum Oi^uardi abbatis, et D. Sigeri Blan- f
et Pctri archidiaconi etTi-
dinicusis abbatis
extortum sanctum Martyrem rcportnri cum
, ,

tis decam ,
baldi Rotnacensis pr»positi, et Tibaldi .

omni labore contenderet. Horum itaquecausam et advo-

et domini Theoderici de Aldenarda,
...
competentem prsevidens epiecopus omni modo ,

adstante etiam honestarum personarum,

laboravit, quoad usque beati Martyris giebam
cati ;

eiericorumetlaicorum,nonmodicamultitudine.
ad proprium locura referri coegrit. Pro tatfti er- agitur
go beneficii recompensatione prffldicti fratres, De Gerardo II Cameracensi episcopo
recusa tom. 3, col. 21 et
in Gallia Christiana
villam, qu» ab incolis Neuvehova nuncui latur, assignaiar episco-
Cameracensium liberiter seqq. Verum, quod ibidem
sancta* matri ecelesiae
patus initium anno 1076, non convent tcum
contulerunt. Villa illa Neuvehova, vulgo Nie- sed cum anno dec.rao
anno tertio hic relato,
wen-hove, notatur in tabulis Flandrise non legendum
ut verisimiliter pro
tertio
tertio ita
procul a Ninovia et Gerardi-Monte in confinio tertio. Testimonium enxm vix legi
sit decimo
Hannoniw, et Brabantix. id testantur Rothnaccn-
adhuc notuit ob vetustatem,
37 Rothnacum vero, ubi hodiedum nos transmiserunt. De-
Rotor- ses qui Mud Ms. ad
quiescit sacrum corpus, quodque
alliis
Templnm Sun
Flandns Ronse mum, utsubdit Mirmuspag. m, anno mcxxvj
ctivotivi* pe-
nacum dicitur et Kothnasce, Robertus Crojus cpiscopus Cameracensis
de |

regrinnt oni-
inter Aldenarrlam et
Tomacitm,
oui relebr?
silum est
quo in Gallia Christiana col. 5:1 per Gode^
:

sed Aldenarncc vicinius, a

qun r/istat dua- reh-
)

juris Brabantiniop- dum Einhamensem abbatem S. Hermetis ,

bus leucis. Fuit olim episcopi

Guidoni FUmdrm quias cx vctcri lVrctro, in quo (icrardi
pidum at anno WSO est repertam.fw^ mox
;
accessit scriptum testimonialc
comiti venditum , ad Flandriam
:

in novum transferri mapdavit

Belgit recitavimus)
similiter in erectione episcopatuum
seculo xvi a diaiccsi Cameraccnsi
transttl

ad Mechliniensem. lllud pluribus descri-

mPorroRothnacensesannisstngidisinjeszo
SS TrinitatiscorpusPatronisuisupphcantes ^ '
ntlitfi

inq «<>
n

bit Sanderus in Flandria illuslrata

tom. 2, rtrru,,^
 ,,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 151

universipopulidie Veneris antefestumpr<vdi- para est in S. Clementis, et in S. Anna; ad funa- tUCTUl*
ctumcorpussibiconcedipostuiantadsuppiica- rios. Bucelinus in Sacrario Benedictino J s.
tionemmore solilo instituendam, priestitoque xxviii Augusti Insi gnis inquit, portio reli-
: ,

ab ipsisjuramento restituendi fideiiter corpo- quiarura ejus (Hermetis) in Hersfeldensi mona-

ris, canonici de more annuunt, ut nobis Ro-
sterio. Gelenius in Coionise Magnitudine pag.
thnaco perscriptum. Supplicatio autem in O- 263 et 206 reliquias S. llcrmetis annumerat
dinario Rothnacensi sic describitur Facta thesauro
:
ecclesias S Gereonis Cotoniee. Rays-
ma<rna Missa ordinatur solemnis processio
,
sius in Hierogazopkylacio Belgicopag. #14
cum cappia sericis, cum feretro sancti Hermetis scribit,asservari in templo cathedraii Torna-
martvris, et egreditur peroccidentalem januam censi costam integTam g-loriosi et iilustris mar-
ecclesise : ad egressum coemeterii dominus villae tyris Hermetis; etpag. 161 os parvum S.licnne-
cum populo suo recipit feretrum; sub cautione tis martyris assignat collegio Anglorum Audo-
antedicta, ad portandum circa villam, ut supra marensi. Idem pag. 45 inter sacras exuvias
dictum est, et proeessioregrediturad ccelesiam ecctesix S. Amati collegiatx Duaci numerat
per aquilonarem januara claustri. Eadem fere S. Hermetis retiquias. Papebrochius in Itine-
deinde leguntur hoc modo Hodie ad reque- : re Romano Ms. pag. 295 narrat, Aquisgrani
• postu-
i. «.
stam * populi Kotlmacensis, prsepositus, deca- in ecctesia collegiata S. Alberti ostensas sibi
lationem
nus capitulum concedunt, per bonam cautio-
et omnes reiiquias, in quibus, inquit,S. Ilermetis
nem prsehabitam, feretrum illustrissimi raarty- martyris caput. Masinus in Bononia pertu-
ris Hermetis patroni nostri ferre circa villam, stratapart. 1, pag. 43? asserit, caput S. Her-
ob defensionem patrite. Post Vesperas ad redi- metis martyris Serviiis Bononiensibus datum
tumferetri illustrissimi martyris Hermetis, to- anno 1063 ab Atexandro summo Ponti-
tus chorus noster exit processionaliter obviam fice at, cum adjungat acceptum esse ex cos-
:

B feretro, et recipit illud perduos canonicos, in- meterio S. CyriaccV,iibi S. Hermes nosternon
dutos cappis serieis, ferentes ad ecdesiam so- fuit seputtuSjde alio id inieiiigi debet nec de- ;

lemniter, cura cautico lajtititesui triumphi O
Cuiusti Maiityr. Hactenus de corpore ; aut
certecorporispartepreecipua. Nunc quasdam
iltius partes minores investigabimus.
rtliquix variii ^OPiazza in Hemerotogio sacro urbisRomee
: sunt pturimi ejusdem nominis martyres, uii E
videreest in Opere nostro tocis variis.Demum
Tho))ias Pessina a Czechorod in Diario reii-
quiarum metropoiis Pragensis ad xxvui Au-
gusti hcec habet S.Hermetis M. braehium,quod
:

iocii eonserva-
tr.
ad xxvin Augusti sic habet Festum (S. Her- : obtinuit Carolus (IV imperator) Aquisg-rani
metis) celebratur ad S. Mariam Majorem, ubi apud S. Adalbertum anno lccclvii. Item pars
unum ejus brachium exponitur atque in eccle-
: capitis, et duo frustula, quodlibet eorum digito
sia S. Alexii, ubi pars bona estcapitis ejus: alia maj us.

DE DUOBUS SS. PELAGIIS MART.

ALTERO CONSTANTIjE IN SUEVIA; ALTERO IN CIVITATE NOVA ISTRI^

COMMENTARIUS PK^EVIUS .i P.

c § /. Constantiensis Martyris memoria in Fastis sacris, dissertatio de f

loco martyrii ; corpus Constantiam translatum.

SUBXCMEBUPO onstantiensis urbis situm indicavimus in habet Item natale sancti Pelagii martyris.A';-
: <» Fa$«$$a-

cns ted modo

iMrRHATonE, vt hoc tomo ad diem xxvn Augusti, occasione chenoviense, quod exstat inter Martyivlogia -

>enTun.

Annuntiaiur
•V.
Petagntx
c \S. Gebhardi vei Gebehardi, ejusdem urbis
episcopi in quahodiernum etiam martyrem
:
Hieronymianacontractaapud nos post tomum
vn mensis Junii fere ei consonat Et alibi, :

&'**{an(iensis S. Pelagium annuntiamus, singulares ibidem Longe alius annuntiai"^

sancti Pelag-ii mart.
publiccV venerationis honores adeptum, cum modus legitur apud Notkerum Eodem die .

Fastis so.cris,eidem loco ipsum attribuentibus (xxvm Augusti) Emmouia;, qmc est civitas
adhunc diem. Wandetbertus duobus hisce ver- provineia^ Uarnise, passio sancti Pelag-ii mar-
sicidis eum memorat :
tyris. Ei
subditur hoc martyrii compendiutn :
( Alamano- Urbs Allamannorum * recolit Constantia san- Qui tempore Numeriani impcratoris, agente
Hllli
ctum Velasio * judice, pro fide Christi primo ferri • Euilasio

Ilaequoque Pelagium, fuso pro sanguinecla- pondere collo manibusque gravatus in car-
rura. cerem truditur : eductus virgis verberatur
Molanus Apud Constantiam
: Gallia? urbem na- dein fustibus caeditur postea equuleo susjh-u-
:

talis S. Pelag-ii martyris. Gatesinius : Constau- sus, ungulia laceratur oleo bulliente ven-
,

tise, sancti Pclagii martyris. Martyrotogium trem infunditur, super frag-menta testarura
Romanum : Conslantiae in Gallia S. Pelagii ligatis manibus ac pedibus, protrahitur, po-
martyris, qui sub Nuraeriano imperatore, et strerao caj^ite truncatur. Grecenus omisso ,

Kuilasio judice martyrii coronara accepit. primo ioco f ponit eum in provincia Acar-
% AtiaMartyroiogia Pelag*ium annuntiant nannice. Martyrologicum Germanicum sub ,

sine noiatione loci.Nam BcdaPiantinianus sic Canisii nomine citari sotitum, tocum palm-
strse
 :

152 DE S. PELAGIO CONSTANTIENSl MART.

«ucroni
strse ejus in Acarnania etiam signat ; cul- ISwpi/.oO. inter Pannoniam primam etNoricuro. 1>
J. P.
" m Gcrmam tus autem Constantiae in Gallia, vel Francia*. Et vero vir yevitissimus, sicut pergit Celtarius,
co texfu W 3 Verum tam heec, quam alise superius an- harum regionum Jo. Lud. Schonleben multis
nuntiationes vago et improprio modo loquen- argumentis cortendit, ^Emonam Labacum Car-
Jfranclw
di, Constantiam collocant in Gallia, uti jam niolse esse, vulgo Laubach dictum, quod et-
reicl),
divsrf. pridem recte observavit Sollerius noster inAu- iam iter Antonini ab ^Emona Sirmium confir-
ctariis ad Usuardum hac die ,ubi post annun- mat.Sita est .Emona ad fluvinm Nauportum,qui
tiationemMotaniitamonet: Supra tribuebatur nunc Labacus est, milliario Germanico a con-
Pelagius Co^TANTiiEGALi.i^quaeallhenolong-e fluentibus. Sed superius ad idem flumen estop-
dissitaest; nisi Gallia, vel potius Francorum pidum Nauportum,perperam aStrabonedictum
imperium iu latissimasignifieatione.quam olim Nau7rovTov, Nauponturo. Nomen enim a fluvio

habuisse constat, accipiatur. Hsec lata et im- habet : cujus etymon Plinius lib. 3, cap. 18 re-

propria significatio inerrorem duxerit Saus- velavit disputans contraNepotero, aliosqur,qui

sayum, qui die ix Septembris scribit ista ex Istro alveum Adriaticum mare effluere cre-
in

Apud Constantiam in secunda Lugdunensipro- diderunt.. Elumen ex Alpibus oritur prope Lon-

vincia, S. Pelagii martyris, ibi sub Nume- gaticam, mansionem, quse in Tabula (paulto
riano imperatore, saeviente Euilasio praeside, ne- ante a Celtario indicata erat Peutiugerorum
cati in confe.-sione pietatis. Inepte hic respexit Tabula Emona) est vi millibus ab oppido Nau-
SaussayusadCor\s\antiamsynonymaminNor- porto: hoc xii ab Emona. Ex quo conjicitur,
vulgO Coutance vel Coutances probaturquealaudatoviroI.L.bLhonleben,Nau-
mannia Galtiac,
(dequa agit Baudrandus.) Ibi itaque eum pas- portum oppidum fuisse in loco Super-Labaci,
sum esse,errone asserit.Quod vero prxdictus vulgo Ober Laubach... De situ universo inspice
Septembris pro tabulam nostram Norici (ad pag. 326J qua honc
B Martyrotogus signet diem ix E
xxvm Augusti, accidisse suspicor, quia v Ka- plenius, quam Pannoniae tabuia, (ad pag. -34G)
ub$ei vationi-
lendas Septembris confuderit cum v Idus exponuntur.
bui
7 Ceterum, si quis ptura de toco, quem
hic
ejusdem mensis. His ita expositis et animad-
etucidare conamur, desiderat, copiosissimas
versis, opportunus se offert locus inquirendi,
ei notitias sugger^et admodum reverendus
et
ubinam gentium sanctus noster Athleta coro-
eximius Dominus Joannis Ludovicus Schon-
nam martyrii consecutus sit.
Dieifur pasxuft 4accidisse in civitate Emmona, quae est
Hoc lebius, sacrse theotogix doctor, protonotarius
Emonx in pro- in provincia Carnia, indicat Passio, quam
da- apostoticus, et archidiaconus Carnioliw infe-
vtncia Curniw; rioris, jam memoratus, in libro, qui
anno
bimus.eidem adstipulante alio ejusdemexem-
\61$Satisburgi excusus esthoc titulo ^Emona
ptari. Petrus de Natalibus episcopus Equiti-
.-

nus in Catatogo Sanctorum lib. 7, cap. 120 ?io- vindicata, sive LabacometropoliCarnioliffivetua

mina atiter scribit : Pelagius, inquit, martyr ^Emonae nomen jure assertum. Idem auctor
Emonia provinciae Acar- condidit Annales Camiotise, quorum pr&no-
passus est in civitate
Labact
nanniae. Martyrologium Notheri et Canisiisu- tatur tomus esse primus,etanno 1031
atquealns
editus,et in quo de Carniotisetocis,
pra citavimus pro istis locis. De provincia tractatur.
Emmone etiam agilurinbre-
Carnia.etcivitate rebus ad itlam spectantibus diffuse
dispiciendum est, an et quo pacto
viariis Constantiensibus,quorum alterum an- Jam vero
impressum nota- relata hactenus de yEmona,
quam atibipaulto
no 1561, atterum anno 1575
M. vidimus, conciliari possint cum
tur, ut in lectionibus propriis S. Pelagii aliter scribi
etueidare
provincia Carniae, in qua haec ponebatur.
ibidem licet videre.Consentiens itaqueetper-
Natatibus,
vutgata sententia est,ipsius martyrium in di- 8 Acarnannia apud Petrum de
scnbitur in Martyrologio Ca-
quorum si- vel, utrectius
ctis locis consummatum fuisse ad :
ad
huc non spectat, sed
tum definiendum opus est ulteriore indaga- nisiano, Acarnania,
datur apud Cellarium
tione. Queerenda itaque nobis est civitas Emona Greeciam ut videre
tib. 2, pag. 7U5. Acarnanniaro vero
cap. 13,
F
in provincia Carniae. mendose
Antiqui tibro 2, suspicor apud Petrum de Natalibus
duo ><*< hca 5 Cetlarius Notitiae orbis compo-
in Pan- intrusam esse pro Carnia. Hanc vero
c cap. 8, pag. 858 hahc civitatem ponit ^mona provinciam, diffi-
iltadissent, nere cum civitate
nonia superiore, pturibusque de non indignum.
cite quidem est, sed conatu
e quibuseadepromam, quoemagis inremno- potuisse , ut
inanti-
Cogito itaque primo, fieri
stram conducere videantur. Omissis itaque it- abbreviationem tiUera-
qno atiquo codiceper
lis,quee habet super diversa nominis efforma- pro Carniolia. Id
rum exaratum fuerit Carnia
tione, de situ ipsum audiamus Uerodianus,
atibi swpe
:

si factum hic esse constaret, quod

inquitM ltaliam refert,w/ irpwTyjv IraXio? iroAtv, utterius inquirendum. Sed
con-
fit mhit esset
pnraam et limitaneam urbem post Alpes consti- Pannonia et
jectura est. Secundo, quoniam
tuem.Sed non intellexit Hcrodianum (inter- Camiotia, con-
"A/trewv, Carnia, vel, ut nunc vocatur,
pres) cui i>tyv\kivt\ 7rpo nfc urrwpetas rwv apud antiquos,non vi-
Pannoni- tigua? fuerunt regiones
sita est ante radices Alpiura, idest, vet Actorum S. elagu
deri improbabile, quod
J

enetyovro,
cas nam sequenti die iru ra; "Aattei;
saltem parte confu-
scriptor ambas ex atiqua
:

lta-
ad Alpes accesserunt.Male verollerodianus
\

vel Carmse divi-

omnium, trans Al- derit vet antiqua Pannoniae
liae fines, contra consensum itaque fueritutraquevet
lib. 8, cap. 1 ci- sio latius patuerit,
pes removit. (Auctorem hunc atiquam altera altenus
alterutra extcnsa, ut
Cellarius.)Cx\m Plinioergo (Ub.
widem partem complecteretur Ad majorem
taverat cogita-
8, cap. 25j Pannoniae adseribamus. tionis mese ditucidationem,
mittotectoremad
citato Plinius h&c de itla scribit Ad quidem M
varii» 6 Loco :

mappas geographicas. Et primo

Septemtriones Pannonia vergit... In ea coloni» cap 9 ad
ea, quse est apud Ceitarium lib. 2,
iEmona, Sciscia. Plinio Ptotemwum addit Cel- Carm-
supenon ad- paginam 40H, notantur Emona, Alpes
larius,qui locum istum Pannoniac Carri, ita posita,
Efnpixttf cae, Julium Carnicum, item
junxitita, ut ait furaEii IrakUx inn r6v dixi, non tmpro-
Pannonia?,id ut facti mfuisse,quodjam
n«vvovta ? interltaliam subNorico
,
babitevideatur.Secundo,consulipotestmappa
est, in harum regionum confinio, quemadmo-
anteAnnalesSihonlebianos,qvxexhibetLar-
dum etiam Zozimus cap. 20 ibidem ci- et
sive partem Nonci,
(lib. 5,
nioliam antiquam ,

tatus) posuit, (WToSl ILetovta^ rws avurarw

v.ai

Camiw etc.
 DLE VIGESLMA OCTAVA AUGUSTI
i5U
A 9 Quoniam
vero, quee disputavi supra, ma- patus Divos tutelares S. Pelagium inseri
voluit. *««„«
Miianur »i gis mihi videntur ad verum accedere, et proba- Inter rerum Atamannicarum scriptores
apud *' p
aiiorum
biliora ad palxstram martyrii S. Pelag-ii hodier-
Gotdastum, anno 1661 recusos, in tibro de easibus
ni EmoiiiE in provincia Carniaa designandam cum monasteriiS. Galli in Allamannia, qui Ekkohardi
Actis, qux dabimus, sequitur, ut et Notkero ; Junioris, ejusdem monasterii ocenobitse nomine
alius martyrii tocus non videatur inqidrendus, prtrnotatnr, capite 1, quod est de Satomone III,
donec meliorem edoceamur. Proinde rejicimus et abbate S. Gatti , pag. 19 translationi prse-
ista, qu& habentur in Appendice 4 ad Chronicon
adjunguntur de S» Pelagio sequentia Cui
dictie
:

Constantiense apud Pistorium, pag.'\9 S. Pela- : cum multorum rairacnlorura virtu'ibus in sig-nis
*/. Emonp g-ius Emons * natus, passus martyrium in civitate, esset, cottidie ruraor ejus non solura proximas
,
quse postea cog-nominari Constantia coepit ad Rhe- sed et extcras Constantiara fecit or.indi causa
num, quo propter persecutionem secesserat tern- turmatim confluere reidoncs. Ptura de sancti
pore Numoriani imperatoris : cujus pater Pelosius, Martyris corpore impetratio, ac deinde magnifice
et mater Claria nobiles ac ditissimi Christiani. , condecorato, ibidem etiam legi possunt. Superius
Eamdem ob causam dispticent ea, qucV in Anna- prmmissa in signando Satomonenon conveniunt;
libus Carniolive Schontebius altegat parte 3 ad proinde dispiciamus quisnam ex tribus hanc
,

annum Christi 284-, pag. 202, ex Bucetini Con- transtationem facerit.

stantia, quam citat, ad eumdem annum Puit : 12 In Chronico Constantiensi pag. 634 dicitur aSahmone
Ong-arus uatione, nobilibus et opulentis p n-entibus obiisse anno 878 Satomon I secundus anno 891 ; e/»"*copo, hu-
;

Pelusio et Ililaria Christianis EmmonaB editus.., tertius, de quo ibidem pag 6-35, anno 919. Pri- /u * womftlta
fugriens in patri i persecutiouem, hic sponte se offe- mumnonlegoaccepissedictasretiquias. Secundo
rens, juvenis xxv annorum. Hiec merito paucis id attribuit Chronicon, ut vidimus, Constantien-
castigans Schontebius, Ung-arum, inquit, posuit se; sed Appendix ad itiud , tertio. Secundum
E proPannone: nonduin enim tunc Ungarorum no- indicabat Crusius per nomen R nnsrhwa^ius. Ter- £
men auditum, nec umquam /Emona tiungaris pa- tium Hartmannus, addcns sacrum koc pignus
rnit. obtentum a Joanne Papa, quocum Sulomonis III
opimone» non 10 Bucelinus itaque Sancti patriam a locopas- tempora convcniunt sedisse enim ponitur Joan-
:

admitumut.
s i on is perperam prout narratur distinguit, et, nes X anno 912, obiisse anno 928. Magis itaque
in dictis Annalibus pnesidem Rluelite ponit Evi- , mihi arridet sententia, qiuv hanc rem gesiam Sa-
lasium, urhe nostra (Constantiensi videli-
q.ui in lomoni III attribuit. llxc dicta sint de sacri cor-
cet) et castello ejusdem inferiorl (Niderburg dein- poris ad Constantienses detatione, seu antiquo
cep3 dicto) residens post tentatam frustra
. . . . ejusdem statu depreesentiauipm nihil certi didi-
:

Sancti constantiam, atque inflicta tormenta, ex- ci Liceat autem susjiieari, insigniores pterasque
tra castellum jrladio eum decollari pra^cepit. Heec ejusdem corporis partes n longo Jam Cempore ibi-
reluli e Schoniebii Annalibus quia Bucetini , dem non exstitisse ad quod me movet epistota
;

Constantiam non Prxtermitto repey^i
ea, qute habet Murerus in Helvetia sancla pag.
153. His subdere placet notitias, qiue ad corporis
translationem pertinent, in cujus narratione in-
veniuntur nonntdla, qu<B a scriptoribus diverso
modo referuntur.
Corp.ji s. pe- Chronicon Constantiense supra allegatum,
\\
€ ^ aP u d Pistorium in tomo, in quo dantur scri-
'Lmfni'"/'"
/um ptores sex, vulgatum, pag. iiJJ4 inter episcopos
C Constantienses refert ista: Salomon hujus nomi-
nis secundus, viccsimus primus eleetus fuit anno
Domini dccclxxxv, et iste sarcorphag-um sancti Pe-
lagii martyris fieri
nando. . Obiit hic Saloraon anno dcccxci.
quam ista prorsus non co/uvreant cum Appendi
ce, quam anle citabam, ad istud Chronicon, ubi
scribitur , ejus corpus integrum pcr S.ilomoncra
hujus nominis tertium, ad majorcm ccclesiam Con-
stantiensem translntum. Idem Salomon (II) occitr-
rit alibi : nam apud Crusium Suevicorum Anna-
tium dodecade lib. 10, partis 1, pag. 284 hsec
1 ,
sunt Salomon
: dcccxc nobilis Ratnsohwagius.
Hic S. Pelag-ii corpus Roma. Constantiam attn-
lit. Hartmannus in Annalibus eremi Deiparx
Matris, monasterii in Helvetia, ad annum 918
rem sic narrat Anui nongvntosimi decirai octa-
.-
vi iuitio, quia e\ principum ante dicto supplicio
apud nos. cetsissimi domini Jacobi episcopi Constantiensis
scripta ad Rotwitenses anno 1609, in qua non ita
videtur fuisse locuturus, nec gratias tantas actu-
rus Rotwiiensibus pro accepto ab eis sacro osse,
si corpus S. Polajrii apnd Constantienses tali modo
tunc temporis exstitisset. Dicta epistola dabitur
inferius. Adde, quod P. Janningus noster in suo
ltinere Ms. Betgico-Viennensi, soiitus notare si
quid in locis, per quse transibat, notatu dignum
de Sanctis reperiret, <diud uihil observet fol. 16
verso de hoe Sincto, quam iitud: S. Palagius
mart. Constantiae colitur xxvm Augusti cum octa-
fecit preciosis ^remmis ador- va, tamquarn patronus civitatis. F
Vide, 13 Quseres, unde probetur, quod pignus sa- wonprofowur,
crumS. PeJagii M., a Romano Pontifice datum °
c nni M ^Jj^t
*
Satomoni III, et ab hoc Constantiam delatum,
sit Pelagii marlyris illius, qui passus scribitur
Eiuonsc in provincia Carnue? Eumdem hunc
esse, non dicebat supra Notkerus, non Wandel*
bertus, non Acta apud Petrum de Nalalibus, non
nostra ex apographo bibliothecse S. Oalti postea
, excudenda, non denique auctores modo citati, qui
. scribunt de transtatione pignoris istius sacri, sub
nomine dumtaxat S. Pelagii martyris (apud Cru-
sium sine tituto martyris) nulia addda alia nota
characteristica, vi cujus discerni possit, an sit
Emonensis an aiius synonymus. An igitur a
,

dolor perpotuus Salomonem excruciabat veluti , Martyrotogis num t cdatis, S. Pelagio M., qui
.

eorura exitii caussam ferrct, tamquam expiatu- Constantue colitur, Acta synonyrui Emonensis
rus Romam abiit, multaque aniini dcmissione ab sunt applicata ? Ad objectam difficultatem respon-

Joanne Pontifice culpffl , si quam ea nece ha- deo, eam me eruditis Constantiensibus vel aliis
beret , gratiam oravit. Pontifex non solum hu- expendendam reiinquere, cum ex antiqws docu-
maniter accepit, sed S. Pela&ni martyris insuper mentis has tricas dissolm satis aptea me non
sacris reliquiis , quia eo die custodia Dietbol- posse, candide proftear, nec sciam,cujus Pelagii
di burgi ejrressus erat, victoriamque de liostibus corpus hic intettigendum sit.
tamtam reportar.it, honoravit, quas summa ve- 14 Nec prwteriero aliud punctum, quod aliam neeqaaiit \bi-
motestiam creat, in eo sitam, quod apud Wan-
imwmmi*.
neratione Constantiam detulit et inter episco-
Augusti Tomus VI.
,

deibertum
'"'*
U
 ,

154 BE S. PELAGIO CIVITANOVANO MAKT

delbertum sujierius num. I memoratum S. Pela- mcxlvi, vi Ld. Octob. recondita sunt heac Sanctorum
J. P.
I)
gio assignelur urbs Allamaunorum Gmstantia. . . corpora Pelagii et Maximi tempore domiui
Adami
Ibidem ergo, cum addat recolit, non obscure in- episeopi. Ex his coustat de S. Pclag*ii jmblico
dicat, sanctum aliquem Pelagium fuso pro sau- cultu. Optandum prorsus esset, ut, sicut de citttu
guine clarum, id est, martyrem, in veneratione ejus abunde instructi sumus ita etiam de Actis t

fuisse ibidem atque adeo ante Salomonem III

: aple ratiocinari possemus. Sed atUer in hoc ar-
pr&dictum. Nam quod Wandelbertus, monachus gumento res se habet, prout patebit ex his, quse
Pntmiensis in dicecesi Trevirensi, suum Marty- lectori consideranda propono, antiquas de cisdem
rologium scripserit anno 848, indicatum cst in Actis apud nos queretas renovando.
Pr&fatione ad Usuardum a Solterio editum ac il- 17 Papebrochius tomo vu Maii die xxix ,
i "'' &U Acta
lustratum, articulo $,pag. wi, Salomon vero san- pag. 14 in S. Maximo, relata superiore inscri*
ctiaticujus Pelagii corpus accepit Romseanno de- ptione, Alius ait, nullus titulus nominibus ad-
,

mitm 018, ex dictis. Alicujus, inquam nam cujus : ditur, nequc. verosimilitcr. plus de iis tunc scie-
marbjris determinate illud fuerit, superius non batur. Martyres tamen paulatim crcdi cocpe-
dicitttr. Si autern Appendix ad Chronicon Con- runt quidem sic , ut Maximus episcopus
,
et
stantiense modo cilata vemm referat, dicens, oor- Pelagius diaconus dictus fuerit. Hujus opinionis
pus itlud integrum (sed atii sitpra citati dicunt si non auetor, promotor ccrte primarius fuit Ni-

simpliciter corpus, quod potest accipipro notabili colaus Mansolus in Descriptione Istriie, eum Vi-
corporis parte) per hunc Salomoncm ad majo- tis sanctorum provinciae illius edita Venctiis de :

rem ecclesiam Constantiensem translatum tunc ;

quibus vir eruditissimus, multisque libris scriptis
corpus illud distinguendum esset a corpore, quod etiaui a morte clarus, Joanncs Ludovicus Schon-
sub nomine S. Pclagii M. conditum legilur in Ci- lebius, sacraa thcolog-iae doetor, et inferioris Car-
vitate nova apud Istrienses (de quo tractabitur pa- nioliie arcliidiaconus Labaci residens, mihi ante-
ragrapho proxime sequenti.) Hoc tamen ab illo hac scripsit , » Vitas istas ex vulgaribus .opina- E
B videtur distinguendum propter atiam rationem, " tionibus undecumquc consarcinatas , sibique
qum modo dabitur. ii valde suspectas esse , nc vel ex toto confictse
" plurimum saltem admixtum
sint plerseque, vel
« habeant fictionis. » Pergens papebrochhts Lu-

S. Pelagius, qui colitur in Ci- culento exemplo id ostensum esse refert apud nos
% II.
wS. Nicephoro, Petinensis civitatis in eadem tstria
vitate nova, a superiore distinctus patrono etc. Consuli de hac re possunt dicta ad
diem xxviu Maii, pag. S07.
videtur.
18 Ferrarius iu Catalogo Sanctorum Italice ad iuvoluta -'un(

ntcit.
diem xxix Augusti deS. Pelaffio martyre, etpa-
Pelagium subdo synonymo Martyri, trono yEmoniensi scribens, profert Passionis com-
5. Pelagin*
nfnonymus H unc S.
qui apud Constantienses cotitur, et de quo
\<im cijl. Hic autem sicut non paucis, ut vidi-
pendium, quod continet in substantia iltam, quam
occasione S. Pelagii M., Roma Conslanliam deta-
mus, tricis involutus est ita etiam itle, de quo ti, ac ibidem patroni, huic Commentario
sitbjun-
t

nunc agetur. Apud Ferrarhtm in Catalogo gene- gcnats. Compendium illud apud Ferrarium sic

rali Sanctorum, qui in Martyrologio Romano non incipit : Pelagius jEmouias in Utetria nobibbus-et
sunt, ad diem xxvn fere diceres annuntiari Con- copiosis parentibus ortus etc. Suspicor Lstri im hic
stanttensem sic enim scribit ./Eniouise in lstria
.-
: intrusam csse pro Carnia, propter dicta superius
S. Pelagai Diaconi martyris sub Numcriano, cjus in Commentario prwvio § i, itbi dc toco martyrii
dicecesis patroni. In notis vero citat Maurotycum pluribus dissertum est. Ecce autem hic redeunt
tricse, an, et qua ratione compendium illud
con-
et Felicium, nec non Petrum de Natalibus hac
die in Catatogo lib. 7, cap. 120. At, uti subdit, veniat Pclagio Civitanovano, et cujus Pelagii de-
I
in Tab. eccle^iaj Aquilcien. die xxix hujus. Cor- mum sit, an aUerutrius eso illis, an alicujus
ter- y

tii synonymi: lanta hic est, tamque confusa

in-
pus in Civitate nova in ecclesia cathcdrali una
certltudo. Ferrarius in Annotatione ad altegatum
cum corpore S. Maximi episcopi asservatur. Uter-
que est urbis tutelaris. Die autem xxix sic eum compendium observat ista Acta hujius cum Actis :

Pelagai, qui Coustantise in Germania passus

est,
signat Emonias in Istria S. Pelagii Diac. et mar-
:

tyris, patroai ejusdcm civitatis, et addit in no- t

confunduntnr ex quo qnis hunc eumdem cum
:

tis Ex Tab. ecelesias Aquileien. hac die. Ejus

:
iilo esse suspicari possit cujus corpus Constantia
:

*
f. .Emoni- memoria celebris est in tota dioeces. _Emiuieu. *, yEmoniam delatum sioque l'elngius JSmonias tu-
;

telaris effectus: nisi Constantienses

sui Martvris
prout Nicolaus Manzol. 1. C. Justinopolit. in De-
scriptione Istiiae testatur. Apud alios die xxvn hu- corpushaberent./toc,^-u'f? assertt Ferrarius quod y

Constantia? in Germania passus, et,

corpus Constan-
jus adnotatur. Videtur diversus ab eo, qui Constan-
item Constantienses
tise passus est hac die (immo qui cotitur ibi xxvm vLmoniam delatum nisi :
tia
mecum non convcniunt in
Augusti) sub Numeriano, uti iu Martyrolog-io Ko- ejus corpus haberent,
Commcatario prtcvio, quem modo citabam.
lnano: lllius enim corpus ibi asscrvatur ; hujus
Idem haghlogus in appendice ad dtchm u****
vero in Civitate nova. Hasc ille. Varia porro hic 19
Catatogum, sive ad Vitas, quas
ad se tardius
nota
sunt inquirenda.
scribit, pag. 821 alia habet de suo
rtilittn m 16 Ughellustomo 5 ItatiiB sacrx columnaZW Iransmissas
ejusd. /Emomen. eccies..
Civitatenwu:
de utriusque cuttu hwc memorat Cathedralis ba- : S Pelagio, ex munum.
sila IstriiE a Nicol. Manzolo I. C. Justinopo-
siliea in ipsa yEmonensi (ut vocat) civitate et Ilist.
his verbis Pelag-ius Mma-
esttitulo Deipara; Vicginis, et SS. Maximi
et Pc- litauo recens edita, :

celcbra- niensis dinconus furcntibus in

pcrsecutionc adver-
Lagii, structura insig-ui, cujus dedieatio fidei con-
tur die xxviu Au»\ Hic asBerv«ntur corpora eo- sus Christianos gentilibus tcntus, ac in
eoa-
Uaxiiui et Pelagii. Et cotumna »S0 fessione persisteus palmam martyrii grloriosana
rumdem SS.
apud .Emomam
sccutus est. Corpus a Christianis
scribens de itlorum corporibus ibidem conditis,
humatum, in magna scmper fuit apud yEmomcu-
hanc profert inscriptioncm in sepulcro, sicut ad- prteci-
ses veneratione qui illum uti patronum
Anno Dominicae Incarnationis
:

dit , exaratam :
puum
 DTE VIGESIMA OCTAVA JULII
puum eoluerunt, ct colunt. Nara non solum Ci-
vitatis noviv, q-io JSmonia eversa corpus illiua
translatum sed et totius dicecesis patrohusha-
est,
betur, et maxime colitur. Ejus qnoqne memoria
peruniversam Aquilciae diceeesim celebratur. Ese
dicere, tantitmdem fere est ac nihil dicere de mar-
tyrii historia nam de imperatore veljudice, sub
: ses; Rotwilanoe juridicis instru-
quo illud accidenl de loco item, de tempore, de
;
cruciatuum circumstantiis quidnam inde discas?
,
Deinde, vocalur JSmomenws id est, Givitano-
,
vanus secundum* Ferrarium, ac diaconus, nec
non palraara martyrii dicitur consecutus, sed ni-
hil ex his probatur, immo vero videntur vacitla-
re propterprscmissa num. Yl.Ego enimvero nihit
video satis firnii quod asseram de hoc Martyre,
prseter ea, qusede ejuscuttu relata sunt.
diittritur an 20 Operse tamen pretium est inquirere anprse-
t
fium
idem iit
dicti Martyres an unus in
Pela«-ii sint distincti,
Contfantttnti
duos confusus. Distinctioplacet Ferrario utjam
vidimus, ex eopelita, quod diversus sit locus as-
servati eorum corporis. Sedhoc argumenlum mi-
hi non facit satis. Cur enim unus et idem Sanctus
non possit coli diversis locis etiam remote inter
» se distantibus ob asservatum utrobique corpus
idem, notabilem corporis partem sumendo pro
toto corpore ? Hoc autem modo apud nos itum esse
obviam difflcultatibus in hac materia occurrenti-
bus, satisnorunt, quiOpus nost rum pervotvunt.
r restiuguas, et. iguem bcatae charitatis cleraenter in-
Locus itaque, qua spectat Sanctorum pignora
asservata, diversus, non videtur satis sotvere
precsenlem difficultatem.
nn ab eodem 21 Nec ssepe jam dictam distinciionem mihi
suadet titulus diacoui, qui, prseeunte Manzolo,
quo se usum indicabat Ferrarius, sancto Martyri
Civitanovano dabatur supra ab eodem Ferrario,
quique non datur ab aucloribus Constantiensi
quia titulus ille sufficienti auctoritate, non proba-
tur,proutantea indicatum est. Sed quandoquidem
corpus S. lYlagii Constantiensis asservatum fuit
Romse, ibidem utique per Salomonem III, prwsu-
tem Constantiensem, a Joanne PP. X
impetra-
tum, et inde ab eodem Satomone Constantiam de-
portalum, S. Pelag-io ejusdem urbis patronis tute-
taribus eadem occasione per iltum adscripto, ex
supra quandoquidem, inquam, Romse debe-
dictis
tur hoc sancti Martyris pignus sacrum, nec
C scilur, corpus synonymi Civitanovani umquam
Romsc exstitisse ideo propendeo in iltam opinio-
;
nem tamquam probabiiiorcm, quod alter ab altero
sitdiversus.
divtr
22 Atque hscc opinio conformis etiam est qua-
liquali Civitanovanorum traditioni, seu jEmo-
niensium, ut votebat Ferarius supra Corpus a :
Christianis apud /Eraoniam huraatura, in mag-na
semper fuit apud .Kmonienses veneratiouc etc.
Ex hac veroregioneutlam istius corporis partem
migrasse ad Constantienses, non novimus. Utrum-
que hunc Martyrem conjungere visum mihi est
hacdie, etiamsi Civitanovanus signetur a Ferra-
rio die \xi\ hujus mensis, eum in finem, ut, dum
Sanctus uterque sub uno quasi conspectu hic ex-
hiberetur, niagis lucerent, et commodius expendi
possent difficuttates, quas solvere conatus sum.
Ad Constantiensem vero referuntur, quse de
ipsius cultu ex Officio proprio, sacris iipsanis,
atque sedibus, sub ejus nomine Deo dicatis,jam
expediam.
155
J P.
S III. S. Pelagii Constantiensis Offi-
cium proprium ; reliquiae Pragen-
mentis probatae.
Prseter ea, quse protutimus e Fastis sacris de Otturnaitia
publicaS. Pelagii Constantiensis veneratione, 0&**im*H
alia dicenda supersunt ad majorem ejusdem con-
firmationem atque honorificam, quse ad posteros
propagata est, commendandam Martyris memo-
riam. Apud Cunstantienses insignem adeptus
merito fuit cidtum, uti patet e breviariis istius
ecclesise, anno 15 (
io et 1575 typo editis, in quibus
;
hacdie habet Officium proprium. Antiphonas non
do,necleclionesproprias, quse ex Actis sunt de-
sumptse. Hymnus sic incipit : Felix mater Con-
stantia devote Christo jubila festum sancti Pelag-ii,
tui patroni optimi. Oratio propria Deus, qui bea- E :
tum martyrem tuum inter vincula libe-
Pelag-iura
rura, inter tormenta srcurum gratise tuae ubertate
fecisti quaesumus cleraentiara tuam, ut in nobis
:
flammas corporalium passionum misericordiae imbre
fundas. Per Dominum.
24 Publicaveneratio hujus Sayicti sumpsit etiam «wW?ufam«
incrementum e tipsanis ejus sacris ad varia toca '"* pra 9 am *
detatis. Tkomas Joannes Pessina de Czechorod in iMate lttn ,
sua Metropoiitana Pragensi pag. 510, ad diem
xxviu Augusti hsec memorat S. Pelag-ii M. sca- :
pula, et alia ossium fustra , Constantia allata per
:
Carolum (IV imperatorem ) mcccliii. R.P. Mauri-
tius Chardon Societatis Jesu, cetsissimo ac rere-
rendissimo sacri Romani imperii principi Joanni
Francisco, episcopo Constantiensi et Auyustano
a sacris quondam confessionibus, huc misit anno
17-10 sequentia documenta de inventione reliquia-
rum in Rotwii seu Rotweit, quse, tdi habet Bau-
drandus ad nomen Kotevilla, est urbs parva Uer-
maniae in Suevia, imperialis et libera, ad Nicrum
fluvium sub montibus Abnobse... Distat, inquit, 10 j»
milliaribus Germani^is a Bristico * in ormm, et 6 a • Brisa,-.»
/.
Sehafhusiu in Septemtriouem. Ibi Camera seu juri-
dica sedes totius Sueviae instituta anno mcxlvii a
Conrado 111 Duee Sueviae. Quomodo igitur iusignes
S. Pelag-ii reiiquise ibidem sint repertse, et os inde
Constantiam deiatum, perhibent documenta au-
thentica jam dicta, quse, etiamsi vatde proiixa
sint, tectoris tamen subtrahenda non cen-
ocuiis
sui. Pieraque omnia ex quse occurrunt histo-
iis,
ricse narrationi inventionis mserta xdiomate ver-
nacuto, seu Germanico, ponam inter uncinos [J ex
iis, quse Latine reddita atiunde pervenerunt ad
nostras manus. Suspicamur, retiquias has esse
S. Pctag-ii Constantiensis, cum ex ioco, in quo
repertse sint, tum quia eo fortasse delatie fuerint
Constantia, quando altare Rotwitanum vetpotius
ecctesia consecrata est. En tibi nunc ipsum instru-
menlum enostro apographo :
'Zb Honorabili domino vicario curiae Constan- Veritat tacrt
tiensishumiles vestri mag*ister Joanues Valling-er, ptgnorit Rot-
et Joannes Bichter socius intlividuus in
Kotwil, wWmtfpro^
reverentiam in omnibus tam debitam, quam con-
dig"nam. Venerabilis domim\ virtute vestrae com-
missionis nobis injuuctae, ratione quarumdam re-
liquiarum veterura in quodam altari, prout prae-
sumitur, inventarum in ccclesia parochiaii in ve-
teri
 ,, :

156 DE S. PELAGIO CONSTANTIENSL MART

AUCTOHl teri villa Botwil, juxta tenorem, et forranm commis- huc plushicest] quam plebanus recepit/et
J. p.
sionis vestrae, dilig-entia, qua potuimus, ape-
testes su- ruit in sacristia, et a plebano audivit,
per vocatoset citatos, et in hoc compraesentes
isto
eadem pixide parva esset bursa serica, in
q UO d m
exarainavimus divisim x et juramenta eorum re- qua es-
sent aliquae partes reliquiarum inclusae,
et aliq Uffi
cepimus de veritate dicenda, et calnmnia vitanda, cedulae * sed ista dicit se non vidisse
qui a p r0llt :

proxima feria tertia post festum S. Marci Evan- diligens fuit ad ulterius quaerendura in
sebcdul!

gelistas, hora octava

muro al-
diei ejusdem, quorum testium taris.
depositiones nostris sigillis clausas fideliter scri-
28 Insuper
requisitus de cassa, dicit, quod
in pn m
psimus», et vobis remittimus per prudentem et cymento
i

gypso fuerunt quatuor ligna conti-

et
circumspectum virum
Joannem Bok civem et , g-ua ejusdem longitudinis, et fere aequalis
latitu-
schultetum oppidi in Rotwil. Domine vicarie ve- dinis, et duo ligna brevia capitalia,
vulgariter
nerande, nos pra?nominati examinatores, et com- lignea uapsula in modum sarcophagi alicujus
[
missarii in facto prassenti in ecclesia parochiali pueri sine clavis
, : ] ligneis, et ferreis, et, su-
S. Pelagii in veteri vilia Rotwil in choro et periore amoto, pes inventus
,
, et panno involu-
sacristia ejusdem ccclesiae testes infra scriptos ju- tus jacebat, acsi esset puer mortuus, prout
sibi
ratos , omni diligentia qua potuimus, ratione , apparuit in primo aspectu nullum sigillmn vidit, :

quarumdam reliquiarum veterum ibidem inventa- sed plumbnm praenotatum. Item dicit, qnod se-
• rum, ut prsesumitur, prout sequitur, juratos exami- cundum di^positionem lapidum tabularum,
, et
navimus, principalis altaris destructi fuitcassa lignea desub-
exjurata 26 Primus. Benzo de Tieringer annorum quin- tus in muro l.itens, ita quod una para pedis in-
quaginta civis , Rotwilensis , vir bonae fanue clusi fuit*versus meridiem, et alia versus Aquilo-
murator juratus etc., etprimo exnminatus de di- nem, puta pedica, et. p*enu. Item requisitus an
spositione altaris veteris jam destructi, in eccle- imnjediate sine intervallo ipse reponens secutus
B sia ac choro quod altare vctus
praedictis , dicit, fnerit presbyterum in saeristiam cum illo, quod
ab intus non concavum, sed repletum lapi-
fuit importavit, dicit quod sic et non solnm ipse, E ,

cxmcnto dibus cyraento * et gypso sed et omnes alii testes infrascripti hoc viderint
, in cujus snmmi- ,

tate lapis tabularum fuit protensus, secundum oculita experientia, scilicet, ubi esse pedera sini-
longnm a parte meridionali, sive dextcra versus struin. .

Aqu.lonem sive sinistram habens quinque pal- 20 Item de tempore, die, et hora hujus in- iepoiuiotu:

mas longitudinis, et secundum latitudinem duas, ventionis requisitus, dicit certitudinaliter, quod
pdst quod versus Orientem sunt alii tres lapides fuit inQuadragesima, una feria quiuta, hora no-
cymento et gypso conjuncti, et contiguati, et a na, vel decima dici, et credit quod feria quinta
duabus partibus altaris a dextris, et a sinistris mu- post raedium Quadrag*esimae. Item, ut de facto
rus cum gypso conglutinatus propter latitudinem, magi* certe examen constaret, illnd, quod inven-
et compiementum altaris ejusdem, quae pars gypsi tum cst, quod praesumitur esse pes sinister Pelagii
propter vetustatem fuit disjuncta a lapide, et mi- martyris, in saeristia coram eo denudavimus, et
nabatur casum altaris , sicque dicit. quod ipse plumbum, et parvam. pixidem apposnimus et
Bercholdus Cunradus Zepf et Ulricus Sporer ,
aliqua ligna cassse : et per juramentum requisitus,
sui consocii in cndem artificio et opere, et alii an quod esset inventum, respondit Per
id foret, :

famuli ibidem compraesentes, primo levabant de juramentnm meum, aliud non video, scio, non cre-
veteri altari tres lapides posteriores, et postea la- do. Demura requisitus, an credcret, et prsesurae-
pidem tabularem et principalem , quibus remo- ret, quod essent ver;e reliquiae, rcspondit Nisi :
,

tis ipse Bcnzo dcponens solus partem altaris, quae forent reliquise, in altari non fuissent inclusae,

dicens [Quid aliud in sacro alt.iri recondere-

remansit ex lapidibus parvis, et gypso superius :

polito malleo ferreo vnlgariter [ malleo mura- mus, nisi reliquias?] Et dicit, quoJ apud oinnes
,

rio] percussit destruendo residuum altaris, et audientes sit fama, et credulitas, quod ibi veras

dum sic percussionibus partera a parte separaret, reliquiae S. Pelngii sint inventae etc. Ne lectori
(;
percussit super quoddam lignum, et tunc ex soni- moram injiciat vox pcdica, quse occurrit supra, p
tu et repercussione, et unius ligni motione con- significat ea digitum pedis, sicut probanl exem-
sideravit, et vidit aliquid esse inclusum, et melius pfa apud Cangium in Glossario novseet auctioris
i. e. capsam perspiciens vidit cafcsam * ligneam, et aliquid in- pdttionzs .

««*
30 Depositio aecundi testis. Cunradus Zepf
««<»
tus jacens: quo viso statim cessavit ab ulteriori
annorum sexa^inta, murator bonas famas vir , ,
fractura.
dicit, se scire quod feria quinta et credit,
27 Idem dicit, quod Hainricus Giering, pro- ,
,

curator luminum ejusdem ecclesiae, stetit in prae- quod quinta ante Dominicam Passionis, post-
feria
quam in ecclesia parochiali, de qua snpnr, in al-
sentia in facie altaris qui idem videns dixit :
:

dominum denotando tari snmmo... lapis tabnlarum fuit amotus, ipse

[ Audi , volo currere ad ]
reponens cum Ulrico Sporer lapicida laborabat
in
pleb.mum ejusde.m ecclesiae : credit reponens,
novo, postquam
inferiori parte chori in lapide
qnod Ilainricus Gieri personaliter iverit pro ple-
Benzo Tieringer praenomiuatus, et primus depo-
bano qui plebanus statim veniens recepit de cas- quod motum fuit
nens percussit super lignum
:

sa lignea id, quod inclusum fuerat velatura et ,

acclamavit eos vocando, dicens
panno super cujus ex percussione,
involutum in quodam serico ;
huc statim
in vulgari [ Domiui veuite ] qui
:
,

medium jacens quantitatis unius

fuit plumbum li^neam, et in-
accurrentcs, et videntes cassam
manus: et dicit, illud deporiasse plebanum in panuis involutum, dicebat deponens :

tus quid
sacristiam, et potuisse super altare ibidem , et
Unus est ex pucrulis Herodis ] motus ex for-
plebanum legisse in vnlgari [ lloc est sancti Pe-
I"

[Fuit
ma, et dispositione ligrnorum, quia dicit :

lagii martyris. ] Ipse autem deponens non

legit,
ali-
Idem capsula ossium mortuorum instar sarcophagi
quia Htteras nescit, sed plumbum vidit. di-
dixit
a genu usque de- cujus pueri ] et stupefactus, et attonitus
cit, se vidisse pedem sinistrum
orsnm cum aliquibus pedicis. Idem dicit, retro Non videamus, nec tangamus, sed mittamus nttCl)
et vide-
* pyxidem stetisse pixidem * ligneam parvam, et clausam, JjJasa-frajjcn, quaindigai sumus tangere,

quam vidit et clamando dixit [ Domine ad- ,

re, eo quodreliquias
H sunt.
31 Qui
:
, '
 , ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTl.

157
31 Qui plebanus vocatus, statim reniens Ii- , denudato , vidit pedem sinistrum a genu usque tuttoni
depontio etiu gnum supremura amovit, et tunc ipse, et adstan- deorsum , cum quatuor pedicis minima J.p.
, pedica
jurata :
tes nielius videntcs, vidit, quid in panuo involu- amota, et ibi nou existente. Etrequisitus de cas-
tum super cujus medium jacuit plumbum,
: et ple- sa, sigillo, plumbo, et aliis concordat
per omnia
banus recpiens extra cassam, portavit id, quod fuit cum Et demum per juraraentum
prasdictis. re-
in cassa, et plumburn in sacristiam qui depouens : spondit, et adductus ad id, quod inventum est,
cum aliis accurrens, et sequens plebanum vidit, et ad plebanura, ad pixidem, et ad asseres,
di-
postquam pannus fuit amotus, ibi pedem esse si- cit, se scire, et non dubitare, quod in- id esse,
ni.strum cutnquatuorpedicisa genu usquedeorsum. ventum fuit, et se, etalios multum mir.ari, quod
Item requisitus de scriptura, et de pixide parva, tandum tardamusin facto : etiam adjunxit bonum
et omnibus aliis superius expressis, omnino concor- esse, quod superiores faciunt, volentes informari
datcum primo deponente, addens, quod etiam vi- de veritate facti.
derit pirvam bursam in pixide inclusam, qusere- 35 Responsio quinti testis. Cunradus de Lipp- nee Kon (rntm
cens foit, de quo et multum mirabitur. Demum dingen mereenarius et laborator qui ad' labo-
,
,

respondit, et ad id, quodinventum est, ductus, di- rem altaris fuit conductus , ista die tamquam ,

xit per juramentum, illud esse, quod inventum fuit, famulus magistrorum, annorum quadraginta; ju-
et sefirmiter credere esse pedem S. Pelagii inarty- ratus etiam dicit, quod, postquam altare fuit de-
ris. nudatum pannis, pallis ct aliis ornamentis et ,
,

qualii etiam 32 Depositio tertii testis. Ulrieus de Kayssen, prima fractura et percussura fuit facta , pleba-
ett tcitii ttrtii alias Sporer, Iapicida annorum quadrnginta , , num * feria quinta de mane post medium Qua- \L iilcbanut
jurutus dicit, quod dominus Nicolaus Kry pleba- dragesimae, ipsum pro procuratore deposuit tres
nus ibidem vocatus, et videns ,
quod ibi inclu- lapides a posteriore parte altaris veteris. Et postea
sum fuit, recepit stolam, et levavit reliquias de Benzo Tieringer, et ipse et alii coadjuvantes ,

loco, ad sacristiam, cui ipsedeponens

et detulit amoverunt lapidem prineipalpm, qni fuit in an-
B dixit [Domine, iterum queere ; plus adhuc ibi
: teriori parte altaris, et illis lapidibus omnibus E
est] denotando pixidem parvam clausam qui : ainotis dicit, quod Benzo Tieringer solus eura
,

recipiens eam aperuit pixidem in qua fuit , malleo ferreo , vulgariter [ malleo, murario ]
bursula parva inclusa, quam deponens dicit se percussit super gypsum medio altnris, el per-
in
vidi.-se, et de reliquis intus inclusis non multum cutieus super liguum ,
quod movebatur tx per-
curasse; sed oculos ad id, quod primo inventum cussione , dixit pro^urator llainricus Giering
est habuisse propter raagnitudinem, et quanti-
, [Audisne? Volo currerc ad dominum ] Qui de-
tatem pedis inventi. Requisitus de terapore , di- ponens interiin amovit particulas gyi'*t, ue intro
cit , certitudinaliter fuisse feria quinta proxima caderent in cassara Iigneam, ct plebano venien-
post m"dium Quadragesimae. De dispositione alta- te, et Iig-num supremum movente, deponens iu-

ris veteris de cassa et de lignis et de modo

,
trospiciens dixit : [Certo est unus ex puerulis lle-
inveniendi nullatenus discrepat, sed omnino con- rodis:] quia viditformam Iignorum, [instar ear-
cordat ciim testibus supra examinatis, etper ju- coplngi alicujus mortui] et quid intus inclusum,
ramentum requisitus, jam videns quod pro tunc et in pannum involutum, et de importatione ple-

inventum fuerat, dicit illud esse idem in nume- bani in sacristiam, et de plurabo et de lignis, ,

ro, et se credere, esse reliquias S. Pelagii mar- et de pixide comrauniter coneordat cura pnedi-
ctis. •
tyris.
•ctenii 33 Depositio quarti testis. Hainricus Giering' 36 Responsio sexti testis. Cunradus Karrer cu- aOomm j»«i-
'""
procurator luraiuum ecclesiae ibidem annorum ,
stos cauipi, vulgariter biuuuucrt, oppidi iu Rotwil,
sexnginta, juratus etiam dicit, quod ipse et alii annorura xxx, juratus etiam dieit, quod feria v post
procuratores ejusdem ecclesiae , moti zelo chari- medium Quadragesimaj, exjdssione civiumiu Rot-
tatis ad honorem Dei, et reverentiam S. Pelagii wii missus fuit tamquam famulus operanorum pro
C martyris, qui patronus est ecclesise ejusdem, ve- lapidibus amovendis , et deportaudis juxta mo-
tus altare, quod ex vetustate, et casura partium dura et formara vocationis plebani, et motionem (.'

minabatur destructionem convenerunt aedificare , superiorum asserum intra respiciens, prae gaudio
novum altarc , et perfecerunt sumptibus et ex- tremebat , et credebat , quod puer occisus per
pensis fabricae eccleslae : qui ulterius dicit, quod Herodem ibi foret sepultus ,
propter formam , e1

feriaquinta post medium Quadragesimae anni praa- dispositionem lignorum , in quibus jacebat id
sentis ,
post remotionera omnium lapidum supe- quod involutura fuit et de aliis requisitus narrat
:

riorum altaris veteris B?nzo de Tieriuger vo- ,

per omnia ut praecedentes, et per juramentura
,

lens amovere cymentum, gypsum, parvos lapillos, respondit, quod modo vidit, dicit id esse quod ,

percutiens cum malleo supra lignum et perve- , inventum est , et firmiter credit esse reliquias ,

niens super cassam ligneam, et audiens sonum, S. Pelagiimartyris. Responsio septimi testis. Joan-
et videns lignum ex motione dixit murario , : nes Benzinger etiam custos agrorum anuorum ,

[ Audi ne percute,
amplius volo currere ad , viginti sex juratus dicit , quod a civibus Rot-
,

dominum meum ] et velociter currens pras gau- wilensibus missus fuit feria quinta post medium
. dio clamabat alta voce : [Domine, veni cito, Quadragesimse etc, et omuia vidit, et narravit,
aliquid inveniemus in altari.] ut Cunradus Karrer suus consoeius in custodia
yworii.
34- Qui descendens , et ambo intra ecclesiam campi, et in labore altaris praenolati, et iste, et
currentes, plebanus asserem superiorem amovit, omnes supradicti de panno serico, quo istud in-

et intus respiciens dixit Reliquiae hic sunt ventum circumdatum fuit , dicunt ,
quod fuit
:
[ ]

et plebano recipiente quod fuit in cassa lignea pannus albus aliqualiter, et aliquibus filis flavis
cum plurnbo, volens portare in sacristiara accla- per texturam permixtus, sicut et hodie cemitur,
mavit post plebanum [ Domine, quasre adhuc, : et per juramentum dicit , quod id quod hodie ,

Qui veniens, quod inventum fuit, et firmiter cre-

hic est adhuc frustulura. ] et reci- vidit, sit illud,
piens intravit sacristiam, et deponenscura eo di- dit esse reliquiassancti
Pelagii martyris.

37 Depositio Plebani. Dominus Nicolaus Ery pubant

/ura-
cit,quod plcbanus pannum , quo id ,
quod fuit
tum tesittm-
inventum erat involutum, , amovit , et invento perpetuus vicarius ecelesiae parochialis S. Pelagii, Htum
in
 ,

I3S
»E S. PETAGIO CONSTANTIENSl MART
in veteri villa in Rotwil juratus
J F
deponit quod, ,

feriaquintaproxima post medium Quadrag-esimae,

ipso existente in domo habitationis suae
prope ec-
clesiam parochialem, et 00 Horas canonicaspsal- § IV. Sacrum lipsanum a Rotwila-
lente Hainricus Giering- procurator fabricae ec-
,
nis obtentum, et Constantiam
elesiae ejusdem eum vocavit dicens [Domine,
, :
de-
descende cito magmum thesaurum invenimus in
: latum; ejusdem urbis episcopi
altari
pro
:
] qui descendens et accurrens vidit li-
,

gnum superpositum aliis lignis, et partim motum,

hoc sacro pignoregratiarumactio:
ut introspicere posset perterritus et stupefactus, :
reliquise, ut fertur, Lorbanen-
aestimans ibi fore reliquias inelusas, assumpsitsto-
lam, ut mag-is honorifice tractare et videre pos- ses.
set, et ligmum amovens in aliis lig-nis ad mo- ,

dum loculi in altari videns in panno serico quid Tnventioni reliquiarum S. Pelag-ii M. modo Ot tacrum S.
inclusum satis magmum et long-um, de loculo et J-narrattV addo hic, earumdem partemaRot- Petagu tuffra-
cassa extraxit cum plumbo superposito in parte wilanis impetratam fuisse, et ad Constantienses ganeut

plicato , et prospieiens vidit Pelagii martyris delatam, os videlicet sacrum, quod inferius in
in plumbo scriptum, sive sculptum : ipse pras documento mox proferendo vocatur fibula. Gor-
g-audio attonitus, et nesciens, quid faceret, cum rseus in Definitionibus medicis pag. 370, nepovyj,
illo iuvento iter accepit versus sacristiam, aliqui- sura, inquit, fibula a quibusdam. Est alterum os
bus clamantibus post cum [Domine, adhuc plus : tibia3 exterius et tenuius. Aiterum enim quod ,

hic est.] crassissimum est, et intcriori in parte situm, xioj-

B 38 Primo invento in sacristiam deportato, et pi Graecis, eodem cum tota parte nomine, La-
dc tacii $jat in altari colloc-ito, statim exiit, et ibidem in al- tiuis tibia appellatur. autem h nsp6vri supra Est
dem lip$ani tari reperit pixidem parvam et clausam, quam , brevior paulo, ut quns g*enu ipsum non contin-
inventionr.
etiam importavit, et multis eum sequentibus, in gat; infra vero long-ior multo quam tibia .. Scri-
sacristia iterum in pluinbo leg*it Pelagii marty- bit autem Galenus kv raiq yhbtrvatt apud Ilippo-
ris , et aperiens pannum , invenit pedem sini- crat., ty,v ntpovTQv divcrsa sigmificare : aliquando
strum a g*enu usque ad pedicas inclusive, quarum quidem os totum
membri, aliquando vero ipsius
in numero sunt quatuor, et in pixide lignea re- epiphysim *; intcrdum autem ejus protuberan- *
i. e. unitio-

perit sex particulas reliquiarum cum cedulis ea- tiam, quaj nihil aliud est, quam malleolus. Quod ncm ossiscum
rum, quae notabiliter legi poterant, et aliisdua- refertur indicto documento, Habuitpopulus Rott- oltero ossc
bus prae vetustate corruptis, quas et ad majorem wilanus ex antiquissima majorum suorum traditio-
rei certitudinem in pixide V» P» remitti humili- ne . .
, gloriosi Martyris pedem angelorura mi-
ter supplicavit una cum plumbo supcr pede re- nisterio ad sese delatum esse non tamprobatur, ,

perto. lu una cedularum continetur de pulvere quam pie creditur. En tibi ipsum impetrati hu-
Stephani Papae et martyris in alia Donati epi- ,
jus ossis sacri testimonium, anno 1740 huc trans-
scopi et niartyris, in tertia Cyriaci martyris, et missum a supra laudato R. P. Chardono, cui et-
in quarta Adelbcrthi episcopi. Alise leg-i nonpos- iam debemus epistolam post hocdandam episcopi
sunt. Per juramentum ad sancta Dei Euang-clia Constantiensis.
dicit , nihil mutatum nec ablatum nec addi-
, ,
41 Eg*o Joannes Jacobus Mirg-el , episcopus Comtanlientu

tum fore, sed clavem in custodia consulum ,

et Sebastensis , suffraganeus , canonicus et custos

procuratorum fuisse. In omnibus aliis concordat cathedralis ecclesiae Constantiensis etc. fidem facio
Patum ad majorem Dei gloriam ejusque Sanctorum
cum testibus supra dictis. feria tertia post ,

Marci Euangelistre, anno Domini mcdxii, Indictio- cum ipso in ctelis triumphantium honorem pu- ,

ne quinta. blico hoc litterarum testimonio, manus mese sub-

39 Eg-o Bernhardus Rasllerus Mursburgen. scriptione, sigillique proprii ad calcem appressio- ¥
3
Quibu$ iiifc- dioeces. Constan. pnblicus, et in curia Rom. imma- ne munito, quod auno nostra? salutis supra mil-
supra positas at- lesimum scxcentesimo octavo die vero mensis ,
scribunt nntit triculatus notarius , fateor ,
'

rii pubtlci.
testationes de reliquiis saucti Pelagrii ex quodam Septembris undecimo cum valetudinis recupe-
,

pervetusto longo in modum Rotuli,

complicato, randae gratia me
ad imperialem civitatem Rott-
wilanam forte contulissem receptisque nonnihil
papyreo exempluri (quod pro authentico apud ,

viribus religuonis studio parochialem aedem op-

ecclesiam Rottweilensem asservatur) descriptas
,

vulgo ^Utstatt dicti illustrissimo

cum eodem exemplari in omnibus et pcr omnia pidi antiqui , ,

de verbo ad verbum coDCordare. In cujus rei fi- martyri Pelagio dicatam et consecratam adiis- ,

sem, inibi pedem sinistrum ejusdem sancti Marty-

dem , nomen , notariatusque mei signum, una ad plantam us-
ris, adhuc ab ipso genu iuclusivc,
cum sigilli mei impresssione apposui. Actum Mors- desiderato) cum adnata, ac
quc (solo minori digito
burgi die vigcsima septima Februarii, anno Do- carne, integrum
etiamnum tenaciter adhasrcscente
mini millesimo sexcentesimo decimo. Idem qui qua par fuit, ani-
reperirem *, meisque manibus ea, Wpawrim
supra notarius. Praesentem copiam cum alia co-
,
,

pia authentica, et vidimata *, de qua desumpta

est mi submissione ac reverentia contrectavenra ac
fibula, reliquum pe-
sustulerira, sepositaque sacra
1. e. au t/ri- " • .•

ginale coUata, fideliter,de verbo ad verbum concordare, testor ma- linteo denuo involutum in
Marispur- dem mundo ac decenti
wl rccogniia, n u propria, et de sigilli mei appressione.
aGa«icovi<). ac reverendissi- veterem arcam, ex qua illum exemerara, reposue-
gixxviFebruarii mdccxl, celsissimi
mcv rim, et occluserira.
mi S. R. I. principis, et episcopi Con-tantiensis, et
Joan. Casimi- 42 Interea dum sacrie hujus fibulae obtinendae a Hotwiianii
Augustani etc. etc. archivistajuratus nul- petit.
desiderio magis magisque inardescit animus,
rus Blaicher. optatissimum hoc
lum non moveo lapidem ut ,

sacratissimumque pignus mecura Constan-

juxta
qui ex
tiam abducam. Ac primum quidem eos,
amplissirai senatus decreto mihi adjungebantur ,

adoriebar,
 .

DIE VIQESIMA OCTAVA AUGUSTI. 159

adoriebar, enixe rogatis, ut sacri hujus ossis par- summi templi nostri; quem saerum
lagii, patroni .1 !_!<»*

ticipera me facereat illudque liberalitcr vel re-

, thesaurum debita cum revereutia, et maxirao guu- J p.
verendissimo ct illustrissiiuo principi nostri Jaco- dio accepinius. Et hoc tam praeelarum sacruin don
bo, episcopo Constantiensi, vel certe aedi prima- jubct nos vobis debitas gratias agere, et rairuin in
riae ejusdem urbis, per me dono mitterent. Erant modum nobis placct. Quod donura ad majorem gra-
adjuncti isti RR. DD. Nicolaus Spreter Hott- , tiarum aetionein eo loeo rcponemus, ut thesaurus a
wilse ad divaj Vir«rinis parochus et Christianus ,
vobis donatus in pcrpetuam memoriam in templo
Spretcr, oppidi autiqui curntus : e senatorio au- nostro cathedrali permaneat.
tem ordine M. Joannes Schwarz OurstUoljt ap- 4G Etdum occasio sese offeret, ut in similibus, pro hoc tarrn
et
munrre.
pellatus,Georyius Kollin tribunus plebis, et Tho- aliis rebus spirituahbus, vobis et toti civitati
grati-
mas Linch, qui quidern oinnes et singruli nega- ficari possimus, opereipso ostendemus, quam gra-
runt in sua esse potestate, postulato huic meo in tum nobia fuerit hoc saerura donum. Recepimus
re taiita aunuere. etiam antiqua descripta testimonia de praadictis re-
tm- 4*3 Eg-o vero ex hac repulsa nihilo factus se- liquiis, accurate servanda, et manemus vol.is,
mc latvkm toti-
ftlrat gnior, non desii co>drm oranibus rationibus ac que vcstra civitati ex toto corde addictissimi. Da-
viis sollicitare, ac pertentare. Qua quidem inde- tura Marispurgi etc.
fessa mea sollicitudine ac instantia illud demum Pra copiara concordare de verbo ad ver-
i

effeetum est, re ad universum senatuin de-

ut, buni suo originali t.vstor manu propria, et
cuiti

lata. ip.se taudem, auditis diligenterque oxaini- sigilli mei appressione Marispur^i wvi Februarii

natis, quas ipsis ultro citroque sug-g-esseram, ra- mdccxl, celsissimi ao reverendissimi S. K. I. prin-
tionibus, couseutientibus votis ac viv» vocis suf- cipis, ct episcopi Constantiensis, et Augustani etc.
fragiis ipso decimo tertio Decembris die sacras archivista juratus L. S. Joannes Casimirus Blai-

R rehquia.s mihi decreverint, ac reverendissimo illu- cher. E

strissimoque ])riueipi ipsorum nomiue offeren-
,
47 Ilis de reliquiis S. Pelagii hactenus memo- De reUquitt, uf
fertur, mona-
das tiad.d rint. Caeterum habuit populus Kottwi- ratis addere liceat sequentia. Georgins Cardoso in
Bterti Lorba-
lanus ex antiquissima majorura suorum traditio- Hagiologio Lusitano ad diem xxix Maii scribens Tieiifit,

ne, raemoratum gdoriosi Martyris pedcm ang*e- ,

(post Britum in Opere Lusitano, quod inscribi-
lorura ministerio ad sesc delatnm esse. Et vero tur pars i Chronici Cisterciensis, lib. 0, cap. 29,
huju.siuodi translationis vestig-ium et argumeutura fol. 447J de dedicatione antiquse eccl <mo- i

minirae obscurum videtur esse totius historiae bii Lorbanensis in episcopatu Conimbricensi ,
series, in arca cuprea auro iuducta affabre scul- sub patrocinio sanctorum martyrwn Mametiset
pta, in qua ejusdem gior.osi Martyris pes, una cum Pelagii, vidt, eorum reliquias eo fuisse adductas
cista lig-nea diligenter hactenus et houorifice fuit a printis ejusdeai domicilii monachis ante obitum
asservatus. S. Benedicti et in suo ad eumdem diem Com-
:

pro epitcopo 44 Duobus paene retro sseculis , hoc est circa mentario pag. 449 applicat ista S. Pelagio Con-
Censtantitn*'
annum Domini quadringentesiraum duodccimum, stanticusi, qui cotitur hac die;sedqua veritatis
idein pes, denuo in ejusdera ecclesioe altari reper- specie? Nam qualequale documentum y
quod af-
tus est. Inventionis ejus indubitatam fidem facit fert e Brito citato, ncvrrat ista: Domus nostra
tum vetustissimus rotulus, tum accuratum exa- Lorbani constructa fuit vivente P. N. Benedicto,
men super hoc ab IUius temporis vicario
ipso ct dedicata sanctis martyribus Mameti et Pela-
Constautiensi institutum. Qu* omnia ista ita _>e gio : illi cnim, qui venerunt, deferebant reliquias
habere, ut jara narratum est, testor bona fide, et istorura, propter quod assump.serunt illos in patro-

ad actorum majorem firmioremque fidera ac ro- nos, et fuitdedicata ista ecclesia illisiv Kal. Junii.
bur, volui publicum hoe tostiinonium, modo su- Qua, inquam, veritads spevie Cardosus hinc
pra dicto raunitura, expedire, et ad oranipoten- extudit S. Pelagium Constantiensem ? Ad hsso,

tis Dei, ejusque sacratisMmae Virg-inis gloriara , tanta istius monasterii antiquitas vatde rnihi su-
et hujus pi.ti.-siranm Saucti honorem, illustrissirase specla est. Consulat lcctor, queedixi in Commen-
su£e eelsitudini offerre. Actum Coustantice iu meis tario preevio S. Mamantis vel Mammetis marty-
sedibus, anno servatoris nostri Jesu Christi rail- ris ad diem xvn Augusti, pag. 4:1 Mgidius 1

lesimo sexcentesimo octavo, mensis vero Septera- Gonsalvus d'Avilain Theatro ecclesiastio» civi-
bris die vieesimo quarto. Joan. Jacobus episc. Seba- tatis et ecctesiie Asturicensis lib. 2, cap. 4r,pag.

sten.L. S. 23G scribit, transtatum esse corpus S. Petagii

Pra2.>entem copiam cum suooriginali, de quofide- marlyris (nescio cujus) ad ecclesiam Ovetensem
liter de.-umpta de verbo ad verbura concordare,
est, S. MaricB, et in altari S Joannis BaptisLv colto-

testor manu propria, et bi<rilli inei appressione. Ma- catum indicat, re peracta seculo 10, tdi cotligo
rispurg-i xxvi Januarii mdccxl, celsissirai et reveren- ex antecedentibus et consequentibus. Hxcin fide
dissimi S. R. I. priucipis, ct episcopi Coustautien. et istius auctoris,

Augusiani etc. arehivista juratus L. 8, Joau. Casi-

mirus Btaiehcr.
'/>" gratiat 45 Aliud documenlum Ms. quod e lingua ,

"WRoiuiilen
tibui
Germanica Laline redditum est t hunc prmferens % V. Brachium in Augia divite;
titutum, Copia epistohe celsissimi domini Jacobi
episcopi CoDstantiensis pise memoriaa , ad civi- «des variis in locis sacrse; Acta.
tatcm Rottwilensem scriplaj Mari.spurgo die xx
Jauuarii mdcix, continet humanissimam gratia-
Honor
rum actionem pro laudato sacro pignore, quod Augia
ugia dives, vulgo
atves, uuu/ihu», oeieberrtmutn
fw^o ttciiljenon, <
i$(i

bracftio erhibi
Ordinis S. BenedicU monasterium
et t,t-
acceperat. Ante epistotam ponitur tamquam titu- ,
ful i

sulaprope Constantiam sita, possidet brachium S.

lus P, 1\, id est prout ego quidem id interpre-
t

Pelagii M., prout fidem faciuni

documenta Mss.,
tor, Patrcs patriffl. Itta autem sic sonat Reve- ;

rendus in Christo Joannes Jacobus episcopus Se- die ixNovembris anno 1739 ibidem data, ac de-
inde huc missa a R. P. MauriHo
Chardono in :
bastenus, suffraganeus noster, nobis antehac ve-
Caeterum inter alias
stro nomiue donavit et misit reliquias sancti Pe- quibus legunt sequentia :

Sanctorum
 DB S. PBLAGIO CONSTANTIENSl MART.
»ucr>m
SanctoTura reliquias plurimas, etiam
J P ecclesia no- ex bibliotheca S
stra Augiensis asservat Galli (celeberrimam hic inteU
et publicae venerationi r*
,
ago abbatum Ordinis S. Benedicti in Helvetia
exponit os sanctum ex brachio. S. Pelagii M., i a* »
alterum ex vetusto pergam.
£
.

adhuc cute Lectionario SS Ger **

visibiliter vestitum, et non multo post mani et Mauritii Spine insigni Ms.,
corporis ejus translationem ad nos allatum prout appo
; hu- nit P. Gar.ans S. /., alibi
jusque scepe a nobis tauda-
in honorem Sancti ecelesia vetusta in
Au- tus, a quo xllud accepimus.
gia aedificata hodiedura cernitur, in qua Utrumque exemptar
vi bene- continet idem Passionis
ficii, injuria temporum in redditibus
argumentnm.Contulimus
nimium quan- unum cum atio, variantesque lectiones
tum coarctati, singulis aliquaspo-
hebdomadibus unum Sa- suimus ad marginem nostri apographi
crum le<ri assolet. At qitoniam mentio hic incidit e bibtio-
theca S. Gatti, guod daturi sumus;
de S. Pelagii ecctesia, aliarum quoque memoriam eidem etiam
inseruimus voces nonnuttas uncinulis
hoc loco non negligamus. Documenta Augien- inclusas •

utrumque flt e Ms. Spirensi. Locusporro

sia modo indicata pergunt in h&c verba, et hic qui
occurrit apud nos num. 2, Facta est
memorant, ea esse extracta ex ejusdem ccenobii ncerrima
persecutio Christianorum sub imperio
Actis :
Numeriani
imperatoris, movet aliquam difflcultatem jam
•ccUti* 49 Ut ad caeteras quoque in sacra insula con- pndem
,

observatam a Baronio adannum Christi

structas sacras aedes enarrandas perg*amus; scien- '284 num. 5; Cum, inquit
Carus (imperatorj
,

dum, S. Pelagii martyris ecclesiam prope domum ex his, qucV ibidem erant narrat<\ de
Christia-
reg*iam , hoc est , abbatis palatinm , sitam , ad- nis benemeritus videatur, et filius ejus
moilum Numoria- .
esse vetustam ,
quam etiam primam in nus paulo post patrem interfectus sit unde, :
quse-
Aug-ia extitisse parochialem ecclcsiam referunt so, quodnonnulii martyres sub
Numeriano passi
Annales Augienses. Quo autem tempore primitus legantur in cunctis Martyrologiis? Haud res cst fa-
ea exstructa fuerit, et a quo, hac conjectura cilis demonstratu. ™
g consequi possunius. Hatto XVII Augiensis abbaB, 53 Nam, sicut observat Tiltemontius tomo 4 quienott*,
et archiepiscopus Moguntinus, magnam habens Monumentorum ecclesiasticorum pag. 565 in S. Vss - *irm "-
cum Salomone, claris ac illustribus orto natali- Caio Papa Numerianus parum habuit auctori-
y

bus, monacho S. Galli, propter ejus singulare et iatis subsuo patre, cum juvenis admodum esset,
excellens ingenii acumen, familiaritatem et ami- et tantum Ccvsar. Ex quo autem fuit Augustus,
citiam quein sua authoritate et promotione ad
:
vix habuit otium cogitandi de alia re, quam de
S. Gaili abbatiam anno dcccxci, et non lcnge post exercitu e Persia removendo, et reducendo Chal-
etiam ad Constantiensem episcopatum, accedrnte cedonem versus, ubi interemptum ittum affrmat
regis Arnulphi, apud quem plunmum valuit, cou- ante xvn Septembris anno 284, atque adeo fere
sensu evexit. non regnassein Oriente; in Occidente autemre-
$ub nomint S. 50 Contig*itautera interim, ut alter alteri in gnassenequaquam: hoc preeberemagnum timendi
Petagii M. suae familiaritatis necessitudine mocio in hoe, mo- locum, ne altribuatur isti principi id quod fa- y

do in alio gratificaretur, et Hatto quaedam seere- ctum fuerit sub aliis imperatoribus per admini-
ta atque pretiosa, tamquam probato ac fideli suo ad strum atiquem, cui etiam Numeriani dalum fue-
tempus credens, proticisceretur
g-ravia liomam ad rit nomen, vel nomen ad iltud accedens. Sed huic,
quaedam apud ilomanum Pontificem expedienda ne- quam dicebam, diffivultati obviam in posse cen-
g*otia, et redieus inveniret credita a suo dilecto ac modo
seo alio t videticet, si dicatur, aliud esse,
familiari in pios ususconversa : ,quod aliquo modo martyrium conflvere Sanvlos sub atiquo impera-
aegre tulit, priesertim cum
absque suo consensu id tore, vel tempore alicujus imperatoris atiud, ;

factum fuisset. SedSalomone, quod in itinere infir-
matus diem egerit extremum, sibi rel itum id fecisse
q refercnte, Hatto, accepto ab eo S. Pelagii brachio,
quievit, ac id in Augiara suam deferens, in ejusdem
sancti Martyris honorem praedictam ecclcsiam, in
quam sancti Martyris etiam brachium iu argento in-
clusum cum nonnullis sacris reliquiis pie ac re-
aliis
ligiose collocavit, Eamdem postmoduin eccleshim
paululuiu augustam, longe latiorcm et magnifi-
centiorem XXIV Augiensis abbas post annos ferme
ceniuin Wittegovu aedifioavit, praeposituram sex ca-
nonicorum ex ea constitucns.
jussu alicujus imperatoris,idest,vi edicti pubtici,
seumotteab eo vel continuat/e in Christianos per-
secutionis.In nostro auiem Sancto, qui secundum
Acta in Ocvidente martyrio coronatus scribitur,
cur tocum non habeat brevis illa Baronii citati Y
natatio? Accidisse, inquit, interduin, ut, invito ipso
imperatore, Christianorum complures necarentur,
quae dicta sunt superius in Severo demonstrant. Si
invito, quid obstat, quo minus Numeriano impe-
ratore atibi degente, in Oriente videlicet, et non
swviente, occisus in Occidente fuerit ab Evilasio
judice,uti habent eadem Avta, S. ?e\ng\\ia f Notkero

condtt*. 51 Deea Burchardus praepositus Augiensis, ac non eumdem imperatorem av jndicem signaute, quod
long-o post Ratisbonae ad S. Emmerammum abbas, etiam favit Martyrotogium Romanum? Et vero
in Wittigovonesic
'
poni quidem atiquam persecutionem sub Nitme-
Martyris eeclesiae Christi sub honore dicatae riano, sed sine fundamento, dicitur apud Tilte-
Est.qui Pelagius, canit ut Bcriptura, vocatus. montium in indice chronotogivo ad tomum 4 me-
JSdes inclusas, acartolimite septas, moratumpag. 788.
Quasstructura prius non congrua sustulit intus, 54 Hisve tamen non consentiunt Acta toco ci- non oiagnr
tlM t auctori-
Luminequam nemo sapientum viderataequo, tato, dum scribunt; quod judes Euelasius fuerit
t iii*.

Dicens hanc studiis rultam nirnis * esse peritia, directus a Numeriano imperatore in supra memo-
t, Uiilll!

Hanc sic informem pater instauraverat idem, ratam civitatem Bmmonam. Quae non videntur
verisimitia ob statum is/ius imperatoris antea ex-
^Equans pulvercse glomeratum pondus arenae,
margine templum. positum. Alia etiam occurrit in Avtis difpcuttas,
Fecit honorificum spatioso
De parosciali ecclesia Rotwilana, inhonorem Dei e qua exitum haud invenio. Quippe num. di' I

Nunc acce- cuntur pater et mater S. Pela^ii fuisse tempori-

subnomine S. Pelagii dicata, egi § 3.
damus ad historiam martyrii. bus Numeriani imperatoris. Deinde num. 2 :

Cura autem factus fuisset anuorum duodecim S.

r
oi Habemus exemplaria Mss. duo Actorum
Pelagius, pater ejus Pelusius migravit ad Domi-
S. Pelagii, quorum unumprwnotatur desumptum
num. Et sequuntur ista : Cum esset infans adul-
tus
 ;

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

161
A tus usque in nnnos decem
mater ejua et octo..,
Norico
re, e Romam,
inde Constantiam detato,
et
de hoc recessit seculo... Cum autem esset anno- ut volebat idem historicus, vide
dicta num. 13 de J.F.
rum vig-inti et quinque, facta est acerrima perse- Numeriano, Evilasio, Uranio, nec non de Actis
cutio Christianorum sub lmperio Numeriani ira-
ejusdem Martyris num. 51 ubi dixi, ea non
esse
peratoris. Quomodo igitnr parte, et mater ejits
;

magmv auctoritatis, atque adeo Grevenion, qui

vwerunt teraporibus Numeriani imperatoris, qui ab eodemauctore citatur. Quid, quod
perbrevi tempore, ActaS.Ma-
vel, ut ita dicam, vix impera- ximxlxani Laureacensis in iis, qum
narrant de
vit ? Ex dictisfacile conficitur,
Passionem S. Pe- itlo ante episcopatum
ejus, tam multa referant
lag-iiab auctore incerti nominis atque cvtatis exa- simitia vitar, quam duxit S. Pcla»-ius ante marty-
ratam, non esse genuinam, nec magmv auctorita* num, ut suspicer quod vel confusio hic
facta sit,
tis. Ad tempus quod attinetmartyrii, posui illud, vel mala applicatio.
seu potius reliqui, sicut eratpositum abaliis,cum 57 Nam Passio S. Maocimitiani, quam habe- etAetaS. /v
nihil in promptu habeam, quo fundate iltos cor- mus ex Ms. Rubrse vallis, indicat, ejus parentes ^'^nserun
rigam, acmeliorem temporis notam substituam. unicum tantummodo habuisse filium ... Cum au- tur cum S.

Ad hasc, novi equidem, incertum omnino esse, tem factus esset annorum septem, commendaba-
V' - :., l:anz

quisnam sit iste martyr Pelng-ius,
sfnntienses colitur, Emoniensisne, an alius nescio
quis, atque adeg, an Passio ejusdem JEmoniensis
non applicata Constantiensi, sicut indicavi
sit
antea § num. 13 verumtamen quia Passionis
i, : maritum secuta, feliciter diem elausit extremum!
historia, et lectiones propruv breviarii Constan-
tiensis supra num. 4 citati, similia referunt in
substantia, historiam illam qualemqualem. etnos
dabimus, nos quia dari debet, sed quia datur ibi
B tamquam AthteUv. Constantiensi propria, et for-
(nsse eidem dumtaxat applicata.
Auetor recem 55 Marcus Hansizius noster tomo i Germanive
sacrze, cap. 5, pag. 30 et sequentibus tractat de
S. Maximiliano, episcopo Laureacensi ac mar-
tyre, et eadem occasione ibidem pag, 36 num.
13 de S. Pelag-io M. varia refert Sed quoniam,
inquit, de gdoria ecclesiae ,
quae de Laurcacensis
vita et morte pretiosa sanctissimi martyris Maxi-
miliani extitit, sermo est, condiscipulum ejus^
et martyrii consortem omittere nefas puto. Fiat id
bona ecclesias Constantiensis venia, quas pigraus
hodieque retinet ex Norico acquisitum. Pelag-ius
est martyr... Passus est sub Numeriano, ab Evi-
lasio itidem judice. Corpus ejus sanctus presbyter
Uranius, qui eum sacris litteris imbuerat, sepe-
livit ad haec
: patria illi Noricum
, nam Emo-
quiapud Con- tur a parentibus cuidam presbvtero, nomine
Ora-
nio... Cum erg-o attig-isset tcrtium decimum
aeta-
tis sua3 annum, pater ipsius... fine felici
mig-ravit
ad Dominum... Deinde post sex annos mater ejus,
Post obitum vero amborum beatus Maximilianus
omnem familiam suam liberaliter manuraisit, de
praediis suis distribuens cuique secundum suam
cohditionem. Residuum vero... in sinum paupe-
K
rum et Deo servientium abscondit. Conferat h&c
lector cum Actis S. Pelagii num. 1 et 2, et fal-
lor multum, si mecum non suspicetur, quod re-
risimite non videatur, tot rerum adjuncta, tam-
que similia convenire duabus diversis personis.
Verum Juvc ad meum propositum satis. Plura
:
enim de sancto Maximiliano, ejusque Actis dicen-
da erunt ad xn Octobris, quo habetur in Marty-
rotogio Romano.
PASSIO
auctore anonymo
:

nensis erat. Ilasc omnia componenti facile appa-

ret, nuspiam ejus locum raartyrii, quam in No-
Ex apographo nostro e bibliotheca
rico qua?rendum. Hic Evila.sius judex hic Ora- ad aliud
;
S. Galli, collato.
nius presbyter ; hic /Emona Celeiaapropinqua :

neque iata distrahi in tempora diversa possunt :

brevissimum namque fuit Numeriani imperiura, emporibus itaque Numeriani imperatoris , s Mariyri*
quo fieri non potuit, ui Evilasius jam Constan- t: erat quidara vir habitans in civitate Erarao-
educatio,
. '!.

tiae, jam Celeis alio atque alio tempore quae-

, na, quffl est in provincia Carnia a, nomine Pe-
a
stiones exerceret quid statuam nisi consortera
; , lusius *, cum nomine Hilaria, mul-
conjug-e sua, '
i
'

Pclngius
Mnximiliano Pelag;ium in martyrio fuisse ? Eccle- tum dives et timens Dominum Jesum Christum,
sia Laureacensis cum ossa non habeat ( nam Ro- habentes unicum filium nomine Pclag-iura b
, :

mam ablata sunt, indeque a Salomone Constan- et erant arabo obedientes prreceptis Domini Jesu
tiensi episcopo anno cmxviii impetrata decus ) Christi, secundum Euang-elium in humanitate
tamen habet et spccimen admirandge fortitudinis, et mansuetudine perseverantes, et facientes elee-
qua virgas fustes, equuleum, ung-ulas oleum
, , mosynas viduis et eg*enis; et si quos videbant vi-
fervens superasse scribitur, ac demesso deraura ros et mulieres cives vel advenas Christianos
, ;

capite coronam tulisse. Hactenus Hansizius, ci- universa juxta prseceptum Doraini Salvatoris, di-
tans ad marginem Martyrologium Greveni, et centis Date
: eleemosynam, et ecce omnia mun-
Manlii (al. Manilii) Chronicon Constantiense da sunt vobis, expendcbaut. Quotidie autem de-
sed Acta nutta, nulla documenta, quse aliquam precabantur Deum * omnipotentem, ut unicura Doitiinilin

habeant proportionem ad faciendam fidem rerum filium, quem habebant. sua mag-na clementia,
gesiarum S. Pelag-ii M. Emonensis, secido tertio, a diversis * hujus vitae * periculis et supplantatio-
l> ;id\

ut fertur, passi. nibus antiqui Iilteraret hostis. Unde et docuerant *

MTIlll
''
""'"-
conue- 58 Quod condiscipulus , ut volebat prxdictus eura oranem subtilitatem fidei Christiame.
Cum
itfftir.
auctor, S. Maximiliani fuerit, non memini me septem, consilio
erg-o esset infans aunorum fere
uspiam legere. Adalia, qiuv in allata jam histo- salubriter commendaverunt eum cui-
peracto ,

ni. Iranio
ria mihi nonplacent, singitlatim non y*espondeo dam presbytero, nomine Tranio * qui erat 00-
sedlectorem mitto ad varios hujics Commentarii cultus prt.pter metum persecutionis png-anorum ;
locos. De Norico, in quo Sancti natales ac mar- qui et docuit eum libros ad fidem Catholicam
tyrii pahvstram ponebat Hansizius, conside prw- pertinentes.
missa num. 4 et scquentibus de S. Pelag-ii corpo- : % Cum autem factus fuisset annorum duo- ««mwjm»
Augusti Tomus VI. 25 decim
 :

162
PASSIO S. PELAGII CONSTANTIENSIS MAET
A. Anu.muo.
decim S. Pelag-ius, pater cjus
Pelusius niig-ravit pracepit eum in conspectu
ad Dominum, reliuquens suo adduci. Cumque D
pecunias multas supra fuisset introductus,
memorato Uranio presbytero ad ministerium et videns S. Pelatgius tanta S pernit
pau- tormenta, eculeo
""w,.
perum. Et cum esset infans adultus et, erecto, signum crucis fa- /
" l/ '" y -

usque in an- ciens, dixit judici

nos decem et octo Iniquissime judex perditio-
:

similiter et Hilaria mater ,

nis, ecce video omnia pragparata tua
ejus de hoc recessit seculo. Beatissimus tormenta
autem Pe- et tortores prsesto sunt ut quid moras
lag*ius accepta potestate, omnem :
facis?
familiam suam, Paratus est Christi famulus ad omnia
ob amorem Dei liberam dimisit, distribuens tormenta
eis ut multiplicetur mei capitis corona.
pecuniam cum universis possessionibus Evelasius ju-
caeteris, dex dixit Extendite eum
: fortiter, et virgis
quas reliquerunt parentes ejus. Et ccepit cum
ei ca--
dite, In injuriam judicis noli con-
dicentes ei
commemorato presbytero commorari faciens
:

, tumaciter respondere. S. Pelagius dixit

eleemosynas multas in pauperes. Cum autem Iniquis- :

es- sime, non de isto modico poteris constantiam

set annorum viginti et quinque, facta
est acerri- meam superare, qui, quantum ssevis, tanto ma-
ma persecutio Christianorum sub imperio Nume- gisme confortat Dominus meus Jesus Christus,
riani imperatoris. Et venienscquidam
iniquissimus ut vincam malam astutiam tuam. Evelasius judex
judex, Evelasius nomine, directus d a Numeriano dixit :
Infelix, nescis , quia meus imperator mi-
imperatore in supra memoratam civitatem Em- hi jussit potestatem habere mortificandi et
vivifi-
monem. candi ? Tibi autem, quae est tua audacia, ut cum
Kvilasiijudi- 3 Hic judex multum impiissimus et saavus fuit
ciifuror con-
injuriis talia contrame loquaris verba ? Beatissi-
in Christianos, qui per multafl civitates perg-y-
tra Chrisdn. mus Pelagius dixit Scio enim et cognosco, quia
:

nos :
rans, muitos Christi servos per bonam confe.s- tuns imperator te fecit ministrum sathanaa, quem
sionem transmisit cum victoria et palma Domi- ambo colitis. Nam sicut tibi antea dixi, et ite-
num. Qui cum noctis hora tertia sub silentio ci- rum dico, quia non poteris Christianis facere
B vitatem fuisset ingressus, illucescente yero die quidquam.
E
populum congregavit, et coepit per proeconia cla- Evelasius judex dixit
7 Fustes : nodosos et / aaria
mare, dicens Secundum imperiale prseceptum,
: contortos adfcrtc ; et , illo extenso csedite do-
,

sacrificate diis immortalibus. Si quos autem iuve- nec Cumque hoc factum fuisset, ex Dei
deficiat.
nero non obedientes prseceptis domini nostri in- nutu emollierunt* fustes, ut quasi de papyro
ita
victissimi principis, et fucrint contemptores, et ca^deretur. Universus autem populu.s ex circum-
non immolaverint diis, diversis poenis punita cor- stantibus, videntes talem * mirabilem visionem, "'. tam
pora eorum canibus derelinquam. Quo audito admiratione repleti sunt dicentes ad invicem , :

universi viri et mulieres derelinquebant Deuin, et MJagnus Deus hujus juvenis, qui talia ei prsesti-
sacrihcabant diis. Erant cnim immensa persecutio tit. Ecce enim tot horis caesus, stat illaesus, et
e adversus Christianos. nullam maculam videmus in corpore ejus. Tunc
S. Pelaaius 4 Quo audito, beatissimus Dei
famulus Pe- exclamaverunt in conspectu judicis, dicentes ei
Deum preca-
tus se offert
lagius ilectens g*enua sua in oratione lacrymas , Magnus est Deus Christianorum, et nos pro eo
jttdici effudit coram Domino dicens Vide Domine , :
, pati parati sumus, sicut et hic Yir Dei. Audiens
Jesu Christe quoniam appropinquaverunt per-
,
hcec Evelasius, jussit Sanctum Dei in eculeo su-
sequentes nos, qui quaerunt velut aquam absor- spenso ungulis radi. Cumque hoc factum fuisset,
bere nos. Sed tu Domine praesto esto cum
, ,
nullum dolorem sentiebat sed mag"is fides ac- ,

servis tuis, ut non dicat inimicus Praevalui ad- : crescebat populo circumstanti. Sanctus autem Pe-
versus eos. Eadem vero hora , cum oraticnem lag'ius dicebat universis : Videtis, quanta sint praa-
faceret ad Domiuum, facta est ad cum vox de stita beneficia Domini mei Jesu Christi : judice
caelo, diceus Surge :Pelagi ; cxaudita est ora-
, saaviente, et Domino meo me confortante , nihil
tio tua. Ego enim tecum sum, et non te dese- sentio.
ram descende et confunde audaciam tyranni
: 8 Tunc inagna commotus Evelasius judex ejuutem /«w
ira
calente ejus ventrem perfundi. F
c istius. Sequenti vero die, dum descenderet Ura- jussit oleo valde
nius prcsbyter in locum quemdam ad visitan- Cumque hoc factum fuisset, mauus qua;stiona-
dum inhrmum virum Christianissimum beatis-
, ; riorum succendebantur sanoto autem Martyri ,

simus autem Pelagius descendens ad civitatem, erat frigidum, qnasi frigida aqua in hycmis tem-
ct sc in faciem judicis obtulit, dixitque ad eum : poribus esset perfusus. Videntes autem hfflcomnes
Impiissime, et a Deo alienate, quid tibi cum servis populi, exclamaverunt dicentes judici Sufflciunt :

Christi, quibus praevalere non poteris quia cor :

jam tanta mala seevitisB tuas. Ecce tauta perpessus

tuum alienatum esta Deo patre Domini nostri Jesu estj tu defecisti saeviendo, et hic manet illaesus.

Christi. Audicns autem haec S. Pelagius dixit universo

Dtncuiis con- Audiens hsec Evelasius judex, jussit ei ferri
5 populo: Sinite eum, si quid adhuc potuerit exer-
Btringitur, pondera collo et manibus mitti *, et sic in car- cere in me servum Doraini, et me Dominus coufor-
oratf illuttra taverit, in omnibus se victum fateatur.
twr cat cer.
cerem protrahi, dicens Crastina enim die de te :

,><
* al. immiUi examen perpetrabo faciam te ludibrium univer-
:
Audiens htec iniquitatis judex, jussit mini-
9
in pavimeutum
„>: flfflj

stris [supra] fragmenta testarum

sorum Christianorum, qui a te mala eloquia di-
etfusa, lig-atis manibus ac pedibus eum protrahe-
dicerunt. Cum autem protraheretur in carcerem,
re, ut sic possit spiritum exhalare. Cumque fa-
ingresso eo in interiorem custodiam, in loco ob-
scurissimo reliquerunt eum qussstionarii. Ipse quo- ctum fuissct, sanctus Dei Pelag-ius exclamavit ad
Dominum diceus Benedico te , Pater Domi-
que nexis gcnibus orationem ad Domiuum effu-
:
,

Patre ni mei Jesu Cbristi, qui me dig-num fecisti, cur-

dit, dicens Uomiue Deus omnipotens
: ,

da perseverantiam sum ag*onis mei pcrcurrere. Domine Jesu Christe,

Domiui nostri Jesu Christi , "'

crratias tibi ag:o, qui me secundum dictum * tuum • Itl. -I

servo tuo, et confunde minas istiua impiissimi ju- scrvura

non deseruisti. Et dixit judici Jam erubesoe
quoniam in tuo nomine cursum agonis mei
:

dicis
patre tuo diabolo, qui habitat insimulachris
;

percurrere paratus sum. Statimque refulsit lumen

cum
vestris, quas colitis qui et cor vestrum et prin-
iu carcere clarius sole, et non recessit usque in
:

cipis vestri possidet.

mane. Eve-
Evclasius judex 1U Haec cum dixisset , statim commotus
6 Tertio igitur die diluculo ,
lasius,
 ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTL

lasius, 103
jussit ei capitalem dictare sententlam
eapitc plecti- Lducentes eum ministri foris muros non lon-
erg-o A. Anowito
tur a C/iri-
g-e, araputaverunt caput ejus et relinquentes ,
ANNOTATA.
stianis.
corpus ejus abierunt. Veniens
autem medne no-
ctistempore Uranius presbyter, collig-ensque a De locomartyrii dissertnm est in Commen-
cor- tano praevio
pus ejus una cum fidelibns, sepelierunt § i.
cum [inl
Cum Sanctus infra referatur martyrium con-
b
Imteammibus diffnissimis, una cum populis, qui summasse sub Numeriano imperatore;
per ejus passionem crediderunt sub eodem
, abrenuntiantes nonvi.verunt ejusdem Sancti pater
omma seculi hujus. Passus [est] autem B. Pe- et mater. Yi-
de Commentarium \ 5, num. 54.
lag-iussubNnrnerianoimperatore et Evelasio ju-
c Ponitur hic participium
dice, die v Kal. Septembris verbi pro ipso verbo.
regmante Domino ,
d Consule Commentarium
nostro Jesn Christo, cui est honor § 5 num. 52 et 53
et gdoria, vir- e Persecutio nulla scitur
tus et potestas, in secula seculorum. fuisse sub Numeria-
Amen. no. Vide ibidem dicta.

DE SANCTIS MARTYRIBUS SALERNITANIS

FORTUNATO, CAIO, ET ANTHE

COJIMENTARIUS PR^VIUS J I'

§ I. Locus corpora ibidem deposita cultus solennis E

; ;
; translationes.

Srn DmcLE-
arlyrotogium Romanum annuam horum
elogium seu descriptionem dictee basiliae) Colum-

M
ruico.
trium Christi Pugilum memoriam signat
/n martyrolo na, archiepiscopus Salernitanus, Greg*orii
hacdie Salerni, sanctorum martyrum Fortu- XIII
010 liouutno
.-

Summi Pontificia auctoritate, privileg-io donari

IWll isli Mar nati, Anthes, sub Diocletianoimperatore,
Caii, et
'.'/". et Sa-
curavimus pro animabus defunctorum a purg-ato-
et Leontio proconsule decollatorum. Pitblica
eorum rio liberandis, instar altaris Gregoriani quod
veneratio sic probatur in notationibus De his
,

: est in [Jrbe. Ferrarius in Catalogo Sanctomtm

Ita-
tabula^ ecclesice Salernitanae, Breviarium, et
alia lias agit de hisce Martyribus ad xxvm
ejusdem
Augusti
ecclesiae antiqua monumenta. Ilorum tajnquamxii\txomsSz.\Q\'n\. Festitmcelebr<th>r \um <

translatio celebratur Idibus Maii. Ipsorum corpora Octava xxviii Augusti; uti patet ex Officiis pro-
asservauturin ecelesia cathedrali in inferiori ervpta: priis festorum Saternitanse ecclesiee, ab illustris-
in superiori autem sub majori positum est
altari simo Mario Bolognino archiepiscopo Salerni- ,

corpus S. Felicis presbyteri et martyris cujus an- :

tano,reformatis, et anno 1594 Neapoli editis. Lec-
niversaria celebritas illic agitur xxi Februarii. tiones proprias dabo post hunc Commentarium :
Sed /uvc pluribus a nobis confirmanda et decla- sequentia e mom allegatis
Ofpciis delibo kic.
randa sunt. Primo itaqite loci, in quo Sancti isti 3 1\ PEIMI9 Yisnnus... Hymnus Sanctis honm :

q summa cum veneratione honorantur, conspectum Martyribus laus , honor, et decus, qui cmli Do- ^idemilhrum
exhibemus. Ferdinandus Ugheltus tomo 7 Italite mino sang-uine proprio , sacrati supene militiffl '!'""'
sacrx a columna 1-73 prioris editionis, Salerni- vice , invietam retinent fidem. Conflictus validos
tnnam metropolim ita describit Inter Minerva? : ferre viriliter, hostiles cuneos frang-ere fortiter,
promontorium, ac Salarim aninem ad montis Boni certavere sui corporis obice, ut post funera vi-
radices sita cst nobilis ac pervetusta Salerni verent. In regis positi nunc diademate, stellanim
civitas, Picentinorum metropolis et caput, in Cite- potius lumine pra-nitent; donativa suis militibus
riori, ut vocant, Principatu, a Neapoli in Eurum dedit Christus Filius hasc Dei. Ex quorum nu-
30. m. p., quot a Benevento in Austrum, et Caput mero sunt, quibus optime g-audet plebs hodie
Aquarum ab Amnlphi ; in Ortum 15, a Nola in Meri- cantica promere laudis nostra piae, tnnta velut
diem 22 recedens... Ejus vero antiquitas et faraa decet hujus lumina patria*. Fortunate tuis ute- ,

ex eo collig-i potest quod Cicero Livius , , , Lu- re prosperis rebus cum meritis, cui nota nominis
canus , Strabo, Silius Italicus , Plinius et Appia- concordat pariter nosque tua prece da g-aude-
:

nus de illo mentionem faciunt.. Sed schola me- re perenniter.

Et tu Cai , bonis moribus an- ,

dicina?, et academia Salernitana in primis, illustris nue, nobis assidue corda retundere et quod , ,

adeoque ut inde hosc ipsa civitas fons medicina? di* nunc petimus, sumere postea uos feliciter adju-
ceretur. Consule Criticam Pagii ad an. 1087, va. Anthe, pcrpetuo lumine splendide his et ,

num. 13. De propriis principibus qitos per , par merito jure nec ultime,
communem Do- ,

multa secula habuit, atiisque omamentis eam minum fac toties rog*es pro nobis quoties po-
,

condecorantibus scribit laudatus Ughellus. tes. Ilav nobis Deitas , Rex , tua conferat , di-
fo»n, n
cor/to-
rau Ibidem inter alia, glitibus metropolitana ba- scordem numcris cong*eriem lignns, utsecumsta-
**ervan
(ur silica laudatur, exstant ista Sunt etiam quindfi- : bili pace per omnia vivamus tibi secula. Amen.
cim Sanctorum corpora, quorum in ecclesia ipsa 4 Ad Magn. antiimioxa. Intercessio nohis o/pcio.
celebrantur Offieia pro tempore ac prffisertim , sanetorum Fortunati, Caii, et Anthte martyrum
sunt Eortunati, Gaii et Anthis, urbis tutelarium tuorum Domine succurrat, atque nos ubique
, ,

Sanotorum corpora tumulata

, : quorum altare, protegat ac defendat , ut eorum precibus ab
,

quod perantiquum, et summa; venerationis erat, omnibus malis liberemur. Oratio Beatorum :

nos ipsi (scilicet Marsilius, e quo Ugheltus refert martyrum

 ,

DE SS. FORTUNATO, CAIO, ET ANTHE MART

luctou
martyrum Portunati, Caii et Anthaa natalitiave-
JP. Apostolorum,
neranda, quaisumus Domine Princeps Salemitanus tunc D
altari.
, ecclesia tua devo- tempons
ta suscipiat, et fiat erat Gisulphus, prout iradit
mag-nae Ughellus
devotionis amore de- tomo 7 ailegato, cot. 175, ubi heee narrat
votior.Per Dominum nostrum. Et nulla fit com- Gi- :

sulphusl, Guaimarii
memoratio. Ad laudes et peh Horas. Anti-
filius, a^tate triennis, X sa-
lutatus est princeps anno cmxxxiii.
Varia fortuna
phona O beate martyr eg;reg;ie Fortunate,
:
,
principatum gessitad annum usque cmlxxxih.
custos et pastor patriae, funde pro populo
preces S Q
ad Dominum qui devote celebrant tuum mar-
,

tyrium. Antimi. Iste est martyr Christi verissi-

?
indicabat T
imminenti A^arenorum incursionc
t
Musca, breviter expono. Inter Rentm
inur bm
ni(anam W .

Itaticarum scriptores tomi secundi parte

nius Portunatus Dei electus altera
, qui, calcato se- , anno 172G Mediolani edita, habentur Paraiipo-
culo, gloriosus hodie meruit caelestia regna con-
^enaanonymiSaiernitaniseureUquaimrsRisto-
scendere. Antiph. Hodie sanctus Fortunatus rise ab eo conscriptae, nondum, ut additur,
martyr ceeluni laitusingressus est, cujus nos ora- edi-
ta, ab anno circiter 760
usque ad annum circi-
tio commcndet Domino.' Antiph. Praclara lu- ter 9G0, et cap. 94, coiumna 2S0
hiec scribun-
mina militiae Christi hodie sang-uinem suum pro tur de principe Gisuipho
eo fuuderunt, Leontio proconsule interempti, ci-
: Eegnum Gnecorum,
Ag-arenorum, Francorum, Saxonumque ninii-
ves cadestes effecti sunt. Antiph. Isti sunt San-
rum ei obediebant
suum principatum ii-
, atque
cti gdorio.si, martyres inclyti : quorum patroci- laesum obtincbat. Ad quem locum quia vide- ,
nio Salerni civcs laetautur , et exultant in Do- batiir anonymus nimium tribuere Gisulphi
aucto-
mino. ritati,notantur sequentia ; Aut vitiata vox, aut
proprto 5 Hymnus : Salve dies Tutoribus nostris di- mitius exponenda. Scilicet cum eo amicitiam ser-
cata, laudibus insig-nis,et virtutibus summis de- varunt, aut ei munera couferebaut, ut sibi ami-
cora Martyruni qui rite temporalibus dum sem- cum
:
sive minime adversantem haberent. H<vc
,

B piterna praeferunt, mucronis ictu concite Christi ^

vero non videntur obstare, quo minus sanctorum
probantur milites. Sunt
mira, quoe post transi- Martyrum nostrorum translatio acciderit ex me-
tum hic contig*isse aves eorum cor-
creditur; ^imminentis Ag*arenorum incursionis, distinguen-
pora custodiebant splendida obsessa dire patria, :
do temj)ora nam varia fortuna principatum g-es-
:

et pene morti tradita, mansit repente libera ho-
rum quidem victoria. Secura jam concivibus San-
ctis, Salerne, dulcibus, prsebe tuis victoribus
laudis novae prajconium. Hi sunt, quibus ssepis-
sime te gratulari condecet quorum videris mu-
sit, ut dicebat Ughellus. Quam vero Agareni seu
Saraceni Salernitanis fuerint infesii, refert idem
anonymus. Vide indicem ad jam dictum tomum
in voce Saraceni.
:
9 Nec absrefuerit nonnulla notare ex Offtciis ,' ; '<

nere, metu represso , vivere. Hi mentis adver- propriis festorum ecclesise Salernitanse supra
sarios pellant , ut olim barbaros augmeuta pa- , indicatis, utpateat, quantoin honore ibidemsint
cis prcebeant summaeque vitse praemia. Summo
, Pugiles nostri, quoniam Offtcio proprio ac solen-
Parenti g;loria, Natoque sit victoria, et Plamini ni eorum transtationem recolunt dic xv Maii. An-
laus debita per seculorum secula. Amen. tiphonas, hymnos, Invitatorium non transcribo :

cetetotUur 6 Ad Benedictus antiph.

ab iniquo Cum sed do solam orationem, quas talis est Veneranda :

proconsule Leontio occisi sunt, corpora eorum uobis, Domine , tuorum martyrum Fortunati,
sunt sanctorum ang-elorum custodia muuita, do- Caii , et Anthae translationis festivitas tuum im-
nec a fidelibus collecta, debito sunt honore se- ploret auxilium, ut, quos eorum ketificasti prae-
pulta. Okatio Majestatem tuam , Domine
:
sentia, humanis non sinas subjacere pcriculis. Per
exoramus, ut, sicut nos jug-iter san-
suppliciter Dominum nostrum. Tres aidem lectiones, huic
ctorum Martyrum tuorum Fortunati Caii et , , Offtcio inserta?, continent historiam translationis.
Anthae solemnitate laetificas semper supplica- , Aiiud ejusdem reigestse exemplar Ms. habemus,
tione defendas. Per Dominum. Magna porro in cujus narratio notatur exscripta ex vetusto M.-.

C veneratione apnd Salernitanos fuere isti Pugiles
ab antiquis etiam temporibus nam hymnus uter-
que, a nobis antea productus, habetur in Versi-
bus Alphani, archiepiscopi Salernitani, qui vi~
ccitsecuto xi,apud Ughellum tomo lltaiiee sacrse
in Appendicecol. 1001 et 1092.
Corporu .l/(i/ 7 Sed antiqua illa sanctorum Martyrum vene-
lectionario basilicae S. Matthaei Apostoli, et pro-
.-
ut additur, ex collect. P. Antonii Caraccioli to- y
mo Vitae SS. Martyrum ; illius, ut suspicor, An-
tonii Caraccioii, qui Ciericorum Regularium i>>-
stitidumprofessus, reipubiicee iiiierari&jam diu
innotuit scriptis suis. Ex hoc apographo nostro
transiationem jam dictam proferemus cum ejus- ;

tyrwn tran- ratio apud Salernitanos ad novum antea evecta dem lectiones typis vulgatac inter ^nemorata Offi-
$'a'a
fuerat splendorem quando corpora eorum soten-
}
ciaproprialegipossint. Verum antequam instru-
ni ritu translata sunt die xv Maii (de qua re mentum ipsum Ms. exhibeamus, hmc de illo consi-
tunc mentionem fecimus inter Practermissos) se- deranda proponimus.
culo 10. Gaspar Musca in Catalogo episcoporum 10 Primo, Sancti habuerunt propriam eccle-
et archiepiscoporum ecciesize Salernitanee pag. siam extra civitatem Salemitanam in quajn ex ;

-II agens de Bernardohujus nominis primo, Anno, iila translati sunt a Bernardo episcopo, et in ee-
inquit, iuiminente Agarenorum incursio-
cmxl, clesia S. Joannis depositi, teste Musca superius
ne, metueus
ne propriis fraudaretur patronis, citato.Deinde vero in basitica metropolitana S.
^anctis quippe Martyribus Fortunato, Caio , et Matthaii Apostoii fuere cotlocati, sicut ex Ugheilo
Anthe, sacra corum corpora ex propria ecclesia, jam diximus. Musca a pag. 23 alteram hujus
ubi per longa temporum spatia requieverant, jux- sancti Apostoli translationem refert ad annum
ta flumen, qui Lirnus appellatur, idem egreg-ius 954 sub Bernardo II episcopo Salernitano, et Gi-
praesul ad ecclesiam jam dicti S. Joanuis , (ab sutpho principe, ex Paestanacivitate Salernum, in
eodem prmmiserat, eedificatam) majorem ecclesiam. S. Mariae . atteram sub :
prseside, sicut
iutra inoeiiia civitatis debito cum honore depor- Gregorio VII factam, ex dicta ntajori ecclesia ad
tavit, et ea ibidem perhonorifice collocavit, ex- novum templum , a^re Ducis Roberti Guiscardi,
tructo in honorem ipsorum sanctorum Martyrum tunc principis Salerni tedificatum, et beato Apo-
Euaugelista Matthaeo dicatum quod plu-
Fortunati, Caii et Authae , beatorumque omnium stolo et :

ribus
 . ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

165
7*ibus describitur apud Ughellum, sicut num. % regebatur, Deo Saleruitanis beatum Mat- civibus w roai
indicavimus.De inventione ac translatione ejus-
i

thaeum Apostolum et Euangelistam providente J. P.

dem sacri corporis scribit anonymus Salernita- pastorem, cujus corpus, thesaurus inaestimabilis
nus, de guo ante, cap. 143; ad quod in notis dici- margaritae,tempore Gisulphi principis filii Gui-
tur, fortasse anticipandum tempus. Verum, nequid smarii * procurante, qui est omnibus ovi-
illo "/. (jiiaima-
in hacre, quseproprie huc non spectat, preepro- bus Pastor unus, inventum extitit iu Lucanis rii
fi-
pere statuamus, eam differimus ad xxi Septem- nibus, et in Salernitana urbis partibus est lo-
bris,quo de hoc sancto Apostolo eritagendum cum catum.
MartyrologioRomano.PorrodeRobertoGuiscardo 15 Cujus prffidicat» civitatis in medio ecclesia ttibid
pluradabitBuroniusadannumChristil0o9,li)Gl, mirffi magnitudinis, et non minoris pulchritudi- *«&««&
1074 et sequentibus. nis ad honorem jam dicti Apostoli cum ejus vo- - ]lnfl 31 A i>°
J'
asitica 11«-'
Secundo, Martyres nostri, prout refertur
11 cabulo per Robertum Guiscardum ducem
tropotilana con-
in translationis instrumento, quod mox daturi stituta est nec immerito, quia sicut cor inter
collocantnr. :

sumus, Salernitanain urbem, duris jam oppressam membra corporis nobilissimum est in medio
ani-
a barbaris, militari habitu de partibus Africas malis rcconditum, ut omnibus partibus suo
ve- mo-
nientes, divina prajcincti potentia liberarunt. do influat sui virtutem,
Hu- sic et coruscans berillus
jus Uberationis circumstantiw,ut ex antiquispro- in medio civitatis
locatus uudique cives suos re-
bentur, documentainpromptu nonhabemus. Rei spiciens g-ubernaret. Sed quia indignum videba-
tamen substantiam confirmat Alphanus supra, tur ct erat, ut talium Martyrum sacratissimos
dum hsec canit Obsessa dire patria, et pene mor-
: artus locus incultus contegeret, quorum merita
ti tradita,
mansit repente libcra horum quiclem propru cum effusione cruoris siffnis evidcntissimis
victoria. Et mox : Hi mentis adversarios Salernitanam proviuciam illustrarunt, fidelium di-
pellant,
ut olim barbaros. Tertio , de Priapo cujus in g-num duxit devotio, eorum [glebas
, , non minus e
B mododicto instrumento fit mentio, quemque hor- odoratissimis floribus prasstantes odorem, humili
torumpr&sidemacdeumsuperstitiosalegiturcre- prius loco repositas, debito cum honore trans-
dulisse antiquitas,varia spurca fabutanturpoetm. ferre
Hisprsenotatis, translalionis instrumentum exhi- 1G Nec ratione hoc caruit : nam qui Salerui- mHommin^
bemus. tanam urbem , duris jam cppressam a barbaris
militari habitu de partibus Africffl venientes, di-
viua prfficmcti potentia liberarunt; sic infra mu-
^ TT e
S 11. bailCtorum Martyrum transla- ros custodes fuere impositi, ut supravenientium
hostium tam mentis, quam corporum, velut in-
tionis historia. victissimi pugiles adversa fugarunt. Statuto igitur
die ad exequendum translationis neg-otium proce-
Martyt
<
orpora prope
Salernum
mn
D eus omnipotens, qui in Sanetis suis giorio-
sus ostenditur , totius
lans salutem, Salernitanorum civium ita redem-
humani generis ze-
dit episcopus habitu pontificali, et clericali co-
mitiva stipatus, cum vexillis, et thymiamatibus,
octita, candclabris, et signis cruceis praicedentibus : cur-
ptiouem sitiit, ut eorum mens idololatriae caligi- rit populus, pusilli cum majoribus , cum in-
er,

ne hactenus oburabrata, trium siderum, ab ipso numerabili domiuorum caterva; sed non minus
vero sole justitioe prodeuntium expurgaretur ca- corporalibus incessibus, quam mens corum cur-
lore, et luce circumflua illustraretur. Placuit ita- rebat, ct ad primum locum, ubi implieatus the-
que divinee providentise pretiosos martyres For- saurus erat absconditus, advencrunt.
tunatum, Caium, et Anthem, passionum et glo- 17 Erat autem locus, ubi collecta a fidelibus aptrtovumvh
rise socios, non quam
juxta prseclarae ci-
alibi, corpora humata jam fuerant prope satis con- "« "'" ,

vitatis Salerni moenia,

prope fluvium, qui et structam artificiose lapidum fabricam ubi pri- ,

*
Leonlio
l.
Lernus dicitur, sub Leutio *, qui Diocletiano dem idolorum cultores deum Priapum siquidem
et Maximiano imper&toribus in partibus Apuliro nominatum subdola ejus responsione decepti, ob
c proconsulatum tenebat , post atrocia tormenta , dominarum intuitum quffi defectu naturse
, vel n
vitam cum morte commutare. morbi concipere non valebant , pro dolor J (
!

arum 13 Ilorum preticsissima corpora jussu prffidicti sceleratissimis victimis excolebatur. Ncc immeri-
mor$ifnu fru-
''"'
i cpotita
iniquissimi prpconsulis bestiis avibusque exposita, to hunc locum primitus beatissimi Martyres ele-
ut veridica refert historia, nutu Deifico, nullius gerunt, ut in testimonium victoriae, ac fidei in-
avis bestiaeve contactu diminuta, vei aliqualiter crementum, ubi hostem Leontium ejusdem Pria-
sed a tribus ang*elis, ad similitudinem trium
lffisa, pi ac aliorum culturam sectantem,
sculptilium
aquilarum comparentibus, custodita, a fidelibus in gestis ab eo supplieiis expugnarunt; ibidem
sunt inventa : qui cum hymnis, et spiritualibus quousque fidelium turba creseeret, locum sibi fie-
canticis sancta corpora abstulere, et cum debito ri voluerunt.
honore, juxta prffidictum fluvium, terne, ut jus 18 Fracto igitur monumento, ubi fulgentissi- odortuavu-
humanitatis expostulat , commendarunt. Ubi cre- mffi margarita;, vclut tres siderum radii corusca- iimu
scentibus in Christum fidelibus praedictorum ,
bant, tanta subito ex ipsis prodiit suavissimi
Martyrum crebris pullulantibus miraculis, ad ho- odoris fragrautia, ut non sepulcrum, sed cella vi-

norem eorum et gloriam, ecclesia cum eorum deretur aromatum patuisse. Decebat namquc, ct
vocabulis est extructa quae illustrium militum
: hic odor tantus crat, tamque mirahilis, ut cun-
corpora dudum extra rauros civitatis recondita , cta manifeste superarct aromata, et inter suaves
qaaliter iutra civitatis inoenia translata siut, illo odores suavior, eorum odorem transcendens, quasi
prffistante, qui suos Martyres iu ejus confessore nulli naturali odori similis videretur ut recte :

effecit g-Ioriosos, texere procurabo. secundum Scripturam in ipsorum quasi ung-ueu-

" somuwn
''"•>»
ei-
14 Tempore, quo Salerni Inolphus * vir illu- torum odorem populi currerent, et verificaretur in
trant-
stris,devotus, et providus per deificam gratiam eis verbum, et illa benedictio Patriarchae Ecce :

ftrvntur,
*<•( Gisul- principatus Salerni feliciter moderabatur habenas, odor filii mci, quasi odor agri pleni, cui Dominus
plms et Bernardi piissimi prffieulie, a quo tunc tempo- benedixit.
ris Saleruitanus nobilis episcopatus felici tramite 19 O stupendum, et omni plenum gaudio mi-
raculum !
 , ;

166
DE FORTUNATO, CAIO, ET AXTHE MAET.
SS.
u roai
i

raculum! quia non solum sacris Martyrum artu-

JP Martyrum in varias lectiones dispertita
bustalis odor inerat; sed etiara terrce circumqua-
exceptis ;
diebus trihits nam xmx Augusti
recretu prx* que congestae, ac pulveri locell ipsius firmiter in- fit Officium de :

i
*entet et ab- decollationeS. Joannis Baptistm, xxxdeSS.
hserebat ita ut, postmodum de eo ad long-inquas Fe-
sentcs :
:
Uce et Adaucto Martyribus, xxxi
partes delato, multi vehementissime mirarentur. deS.Augustino
Lectionibus vero jam dictis immixti sunt
Sancta autem erat circa eos utriusque sexus devo- marty-
res nimirum Felix Buzocensis episcopus, et
alii,
tio, ut se beatissimum quisque putaret, qui vel mi-
cum eo Donatus tft Adauctus presbyteri.
Sed abhis
nimam partem corporum, vel saltem pulverem te- diversi Yellxct Adauctus, qui via Ostiensi,
tigisse ganderet. Credebant siquidem; nec mirum, secundo
ab Urbe lapide, ducti, securi percussi sunt.
quia orania possibilia sunt crcdenti, ut variis de- Fer-
rarius in Catalogo Sanctorum Italim ad
tentilanguoribus libcrati, et a futuris incommodis hunc
diemhabet martyrium Fortunati, Caii, et Anthes
servarentur itaque factum est, ut multi sanitatum
:
in compendio; in quo etiam agit de Fclice,
Donato
beneficia a quacumque oppressi valetudine repara- etAdaucto in Apulia. coronatis difficultatem
vero :

rentur. in hacrealiquam videns ita occurrere eidem co-

t
tolenni ritu Sed o
:>0 quam laude dig-nissimum, salutem
! natur in annotatione Acta horum sanctorum
;
translatio
hanc corporum, salutem esse secutam anima- Martyrum cum Actis SS. Felicis, Januarii, Adau-
peraeta ;
rum, ut tantorum miraculorum beneficiis suble- cti,Fortunati, ac Scptimi, qui Venusiae passi
sunt
vati, se Christo protinus conformarent Jussu de- ! confundi yidentur. Nisi dicamus duos fuisse For-
nique praedicti pontificis cum omni reverentia tunatos, hosque illorum socios esse. Rem,
,
quan-
g-audio, et devotione corporibus de praedictis lo- tum pro przesenti instituto sit satis, breviter pro-
cellis sublevatis et in theca, pannis aureis cir-
, ponamus.
cumtecta, repositis, humerisque sacrarum pcrso- 21- Non satis perspicimus, quam
apte immi- varii Sancti
narum revercnter imposita cum laudum praeco- sceantur lectionibus propriis Felix Buzocensis * ut Tulizoscnsis.
y

B niis : ct sic processionaliter, sicut ante venerant, in eisdem lectionibus vocatur, episcopus, et cum E
felicioritamen mora, ad praedictae urbis mcenia, eo Donatus et Adauctus, quorumprimus ac ter-
ad majorem videlicet ccclcsiam traduxerunt nec : tius (de secundi morte ibi est silentium) m via
passa cst eos in morte divina providentia separari, Ostiensiprope Romam ducti martyrium subierint,
quos in vi.it fieri socios passionum voluit. Quis au- postquamantea una cum Martyribus nostris fuis-
tem modicaj tidci dubitare valeat, quod in eorum sent comprehcnsi, et ad proconsulis Amagleniani
adventu immundi spiritus, quos in tyrannis device- prcetorium adducti. Neccum his ullo modo cohse-
rant, fugrarentur? rent Felix, Donatus, et Adauctus apud Ferra-
21 Namque qui ejulatum mag-num facientes rium cum dicantur in Apulia coronati. Tille-
,

currentes per aerem daeraones, dum sacratissima
corpora ferebantur , dolebant siquidem de pos-
sessione amissa, ig-nitam populi devotionem cer-
nentcs, se, quos diu subdolis sug-gestionibus in-
vaserant, amisisse. Nec inirum nulla enim par-
ticipatio lucis ad tenebras, et Christi ad Belial.
montius tomo 5 Monumentorura ecclesiasticorum
in notis pag. 665 et sequentibus, in S. Felice
Thiharensi in Africa (alias Tubzocensi) varias
congerit difftcidtate de episcopatus ejus loco,quem
:
ignorari afflrmat: de Actis ipsius diversis ; deiis,
qiticum illo comprehensi sint <le martyrii sociis ;

lnteg-ri ig-itur artus, quos divina virtus ab avium de sententia denique in eum lata. Verum hasce
bestiarumque morsibus, quondam expositos ser- tritas dissolvere, non est hujus loci poterit esse : *

vavit illaesos, pcr jam dictos duces translati ad alibi, vel ad diem videlicet xxiv Octobris, quo si-
praedictum locum advenerunt. gnatur in Martyrologio Romano Venusiae in Apu-
*22 Tres igitur Stellffi videlicet Fortunatus lia natalis sanctorum martvrum Felicis episcopi
Salernumqua- ,
,

Africani, Audacti etJanuarii presbyterorum, Fortu-

si tribwkitce Caius, et Anthe, majori conjunctae sunt sidcri ,

stelli$ iliuttra nati et septimi lectorum qui tempore Diocletiani

ut unitus jam multis splendoribus fulgor magis
:

tUlll
a Magdelliano procuratore etc. vel ad diera xxx
micans appareret, et Salernitana civitas tantis
Aitgusti, qito in eodem Martyrologio annuntian-
fulgoribus adornata, et multiplicatis irradiata lu-
tfia-Felix et Adauctus, martyres Ostienses .Consuli F
minaribus, totius noctis se sentiret calig*inem
interim possunt observationes ad Usuardum no-
amisisse. Exulta igitur urbs fidelis et nobilis tribus
st)-um diebus modo assignatis.
custodibus, et uno principe gubernata, agnosce
25 Inter auctaria ad eumdem Usuardum hac ei$dmU
penitus a praedictis incommodis te per eos fuisse tl *"

die xxviii Augvsti diximus in Yaticano codice

defensam, et spera te a futuris adversitatibus li-
num. 5949 adjici ista Apud Salernum san*
: ,

bcrari, illo prsestante, qui est g*lorio*3us in sccu-

ctorum martyrum Fortunati Gag*i et Anthes. , ,

la. Amen. Hactenus narratio translationis cui :

Et sanctorum martyrum Septimini, Januarii, et

nihil addimus, quia varias de eadem animad-
Fclicis.Hos autem posteriores cum prioribus ret
versiones prtemisimus in fine paragraphi prwce-
annecti eidem loco,vel in eo saltem coli, colligitur
dentis.
ex eo, quod mox ibidem subdatur Bt dedicatio i

tviyuri ii\ttxviam\m}us orrlr^.lnapographo aittem

nostro ecclesuv Bovinensis (in Apulia Capitanata)
III. Actis alii Sancti immixti ; mi- etiam pomtntur tres ilti posteriores, quos dice-
bam qui.post interrog-ationem Valeriani Christura
;

raculum, quod in eisdem narra- confiteutes, jussi sunt decollari in civitate

Ve-
nusia quinto Kaleixlarnm Septembriarum. Ubi
tur, aliunde confirmatum; illorum vides pro Magdelliano^pn* Valerianum. Atque
su-
periores quidem difficultates hocdiequasi digito
characteres.
huUcasse sufficint, materiem preebitura suo teni'
pore idterioris inquisitionis non exiguam. Satis
quippe nobis et abunde est, q uod habeamus Fortu-
Damu$
r

/i/opriis
lernitanii
Aeta
lectionUnu
Sa-
Q uandoquidem nullum in nostris collectaneis
Actorum exemplar Ms. invenio, dabuntur
qxuv in Ofliciis prbpriis ecclesise Salernitanee
illa,
natum, Caium,
Salernitanos coluntur de
et Anthcm, qui ftodierna die apud
: quorum lectionibus
:
excusa sunt, el leguntur per Octavam sanctorum hxc observanda supersunl.
26 Qiuv
 : .

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

167
A Quas lectiones ecctesuv Salemitanse infra
2fi
vocans, et suos Martyres, ante quorum
ecclesiam '.< < tnllF.
port iinpto
num. 7 narrant de sanctorum Martyrum nostro- certamen iniebat *, scilicet sanctos Cosmam J P,
Saraeena et Da-
,-<<(,
rum ecclesia e rege Saracenorum profanatu, ac mianum, hastam, quam manu g-estabat, in illnm / inibnt

morte eideminfiicta, pluribus exponit anonymus (Agarenum) protinus misit. et sine mora ex- . . ,
Salemitanus, ssepe jam allegatus, c quo, uthoc tinctus est Christiani una omncs Dominum
collau-
factum magis confirmetur, recitare visumest se- dabant.
quentia cap. 118 Ille Agarcnorum ;tyrannus
(Abdila) in sanctissima rede bcatorum Fortuna-
ti, et Gaii, et Anthes, cnm suis satellitibus dege-
bat, atque iu luxuriis, et variis inquinamentis fer- ACTA
vebat in tantum, ut ille Abdila thorum sibi parari
jusserit super sacratisfiimuni altare
las, quas nequiter deprsedaverat, deludebat.
: ibique puel-
Sed
E lectionibus propriis ecclesice
non diu perstitit tam immane contagiura, immo
Salernitance
et prsesumptio, annuente Divinitatc. Nam cum ei
fuisset oblata quasdarn Christiana, nec non et
speciosissima T puella, ccntinuo ad thorum suum T ectio i. Diocletiano et Maximiano imperato- Saneti
illam deportari jussit. Sed dum eam stuprare sa- J—'ribus, decima a Neronem persecutio ox-
post i\eronem >""'"
e\- /" r/
tageret, et illa omni nisu rcsisteret ei, immo et ei citajta quae omnibus ante actis ita fuitcrude-
fuit,
propria ling-ua diceret Ante morti incumbo, quam
: lior, pcrdecem aunos, ecclesiarum incendia,
ut
saeratissimum altare nimirum polluain, qui multa innocentum proscriptiones, martyrum cfedes in-
super illud oblata sunt; tyrannus rex
sacrificia cessanter agerentur. Ilorum metu Felix Buzo-
n verba illius deludens, vi eam opprimere tentabal : censis episcopus et cum eo Donatus, et Adauctus
u
cum repente per ang-elorum manus trabs ex alto b presbyteri, Fortunatus, Gaius et Anthes, quum
,,
* dirupta diruptus * est, et super Abdilam regem decidit, essent in unum congregati, in orationibus perse
etsine mora extinxit. Et mira Dei potentia puella verautcs, Dcoquc g-ratias agcntes, a militibus eom-
illa minime est ab ipso trabo contacta, ,ct illaesa prehensi, ad proconsulis Amagdeniani prsstorium
permansit. adducuntur.
tii initu» illutu 27 Et
ne forte Ag-areni fing*erent, quod non 2 Lectio ii. Quos cum proconsul vidisset, acnxuium
fuisset gcstum per Dei clementiam, sed casu ac- minacibus verbis terruit, et vinculis, carcere,
cidit, quomodo oreberrime conspiciuntur per ve- aliisque pcenisaflici jussit, mortemque dcmum mi-
tustatem plurimse ecclesiae dirutae, et non solum natur, nisi diis libamina adhibercnt. Idque auda-
trabes, sed ct parietes usque ad solurn prostra- cter detestati, Felix, et Adauctus via Ostiensi,
*
/. proslroti tae haud procul * ab ipso
* ; altari sectum * ni- secundo ab Urbe lapide ducti, securi percussi
'/• proculww mirum fuit, et ubi contumax ille, Deoque odi- sunt c. Fortunatum vero, Caium, ct Anthen
bilissuper sacratissimum altare Dei ludebat, tra- Leonius Apulise proconsul Salernum secum ad-
/ tectum,
'

"" part illa bem projecit, eumque mortuum 'stravit. Et ha- duxit, blandisque verbis, pro tribunali sedens,
:<>>. unde ctenus a parte australi in testimonium reliquit Ee- compellavit, dicens : Supplicibus votis vos ora-
trabt ffla ceci-
demptor suis fidelibus caput de ipsa trabe. Et non mus, ut hac deposita pertinacia, et Christieola-
solum tyrannum illum, sed etiam plures illorum rum superstitione, diis omnipotentibus cervices
subitaneo contagio perdidit, et extemplo de hac luce vestras flectatis, ac nobiscum eorum beneficiis per-
abstraxit. fruamini.
confirmatur e Ab illo namque die, quamvis
28 gentiles mi- 3 Leotio iii. Tunc Christi athleta Fortunattis averiDa
Qironico Sa-
nime jam dictam ecclesiam eo ordine intraverunt, respondit : Cum
doloque tumens proconsul,
fellc cuUu
Itrnxtawo
Christiani indesinenter ltedemptorem omnium col- inuocentium animas perdere cupis, et ad injuriam
laudabant. Agareni econtra minirae obstupesce- summi Creatoris, corruptoribus atque adulteris
baut. Extincto, qnemadmodum diximus, reg-e illo hom-inibus, quos nunc tartara tencnt, Dei famulos
tyranno, Agareni illico reg-em prccreaverunt no- colla flectere cog-is. Cui proconsut iratus dixit :

mine Abemelcc, licet fuisset eunuchus. Erg-a res Quomodo dii non sunt, qui super aethera tonant,
humanas audax fuit, et sag^ax. Referunt lectiones mundumque perpetua ratione gubernant ? Advcr-
Salernitaruv simut cum rege interiisse filiunt
,
santer beatusj Fortunatus, Vcstri poet&e, inquit,
ejus sed hic nutla de illo fit mentio. Baronius
:
Diogenes carmen illud rettilit Jure igitur con- :

ad an. 874, Ad miraculi, ait, evidentiam deolaran- temno Jovem, cui mater avara est. Cumque vocem
dam accessit, quod trabs illo procul ab altaris per- faucibus huerere sensisset proconsul, sanctos "Mar-
pcndiculo distans, non nisi divina potentia potuit tyres adPriapi r/templum aflferri, eique sacrificare ./

in sacrileg*um Sarracenum, altare prophanantem praecepit.

immitti. 4 Lectio iv. Sancti vero Martyres nec verbo- ab$tcrrtti,

dcta. 20Ceterum, quod attinet ad martyrium in rum lenitate, decepti, neque tormcntorum aci r
eisdem narratum non video equidem genuinos in
;
bitate victi, dixerunt : Notum sit tibi proconsul,
eo characteres, quibus ntagnopere commendari quod numquam dremonibus thura otterimus
possit tamquam primigenium et sincerum. Mira- g-enua inclinamus sed soli Deo omnipotenti
; sa-

cuta autem damus *iu fide auctoris quia apud : crificium nosmetipsos offerimus, qui est sator
anonymum Salernitanum non invenio ullum, ex- rerum, et nuindanae lucis orig"o ; qui ca^Ium, ter-
cepto itlo, de quo modo fuit sermo. Idque mirum ramque regit moderamine summo, ipsum omni-
utcumque nobis apparet, cum indicet, Salerni- potentcm adoraraus, ipsura veneramur, ipsumque
tanos divino auxilio fretos fuisse, ejusque opem labiis, et corde confitemur : ipsum totis visceri-

implorasse adversus Agarenos. Cap. 93 luvc sunt bus concupiscimus, Patrem, et Filium, et Spiritum
Salernitani, freti de Dei potentia, illico audaci Sanctum.
animo super Ag^arenos irruunt, eosque undique 5 Lectio v. Mo\ atttem sanctus Fortunatus
rapile intu
comminuunt, multos ex eis interimunt, ita ut subjunxit O spectaculum
:
nobilissiraffi civitatis, o
cantur
cruore illorum litora maris replerent. Cap. 94 : g-enerosa catcrva, attendite id, ad quod vos im-
Petrus ille jam dictus continuo Dominum in-. . pulit impius error. Quosnam deos esse putatis?
Jlisce
 ,

16S
ACTA SS. FORTUXATI, CAII, ET ANTIIES
Hisce momt,, MART.
et
alacrioribus verbis e
vestfcrfo 10 Die
indig-natus proconsul, spiculatoribus jussit,
iii Septembuis.
Lectio iv. Cum ig*itur
ut D
gdadio eorum capita
die quadam prafatus rex cum exercitu suo
minuerent, juxta flfar^
pora avibus, beluisque inhumata
cor- .

mare ambulasset, prope civitatis prredicta "^'i

moenia
relinquerent Q ui custodes murorum in silentio exercitum
;

denique nec mortis pcena territi, obser-

fortiter dato ca- vantes, quum lapidibus eum offendere
pite, ad caeleste regmum migrarunt qumto Kalen- potuis-
sent, ne lapillum quidem in eos ausus est
das Septembris. quis-
eorum corpora quam jactare. Unde Agareni ad castra incolumes
Lectio vi. Sanctorum corpora beluis ex-
dwmitus scr- sunt rcversi. Assumpta erg*o audacia creberrime
posita, tnum
ang-elorum, trium aouilarum visu
vantur illxta :

custodia iliaesa sunt invcnta,

talia faciebant, cum ncrao illis resisteret. Lectio v.
et a fidelibus, hym- Itaque factum
ms, canticisque spiritualibus est, ut timidissimos Agareni Saler-
humata juxta flu- nitanos putarent, injuriis, et conviciis, magnisque
vium, qui Lirnus e dicitur, prope
quem passi opprobriis eos afficiendo ; etiam excidium haud
sunt. Christi denique fidelium
crescente uumero , modicura minabantur, in tautnm, ut, nisi divina
Dasmca ad sanctorum M utyrum honorem erecta pietas, qiue suos nequaquam usque ad finemdeserit
epulta requievcrunt, donec intra ur- affuisset, ab iniquis civitas ipsa utique capta
bis mcenia ad cathcdralem ecclesiam translata
/ fuisset.
fuere. Ubique tamen miraculis non paucis
clarue- li Lectio vi. Attamcn Agarcni* pravitatis eontra Agan.
runt. satellites, quia bis cnm Salernitanis pugnantes nos
profanaioret 7 Die 1 Septehbius de Octava . . Lectio iv. victores ad castra redierant, eorura plurimis vul-
puniti :
Non post multa annorum curricula dignatus neratis, paucis interemptis, omnibus tamen non
est omnipotens Deusperillos multa miracula de- mediocri timore perculsis, audaciores cffecti, ig*ne,
monstrare nam dum Saraceni ab Africa venien-
: ferro, et artibus omnia perdere volentes, statuta
tes, et magna ex parte Italiam vastantes, agmi- die ad certaraen cunctos provocarunt.
r.
na sua adversus Salernum dirig-erent, ambitum- Die Sed valde iniqua
iv Seftembhis. Lectio iv.
y
que illius obsidione constringerent; audacter et industria usi pug*nando
sunt, in quum mane :

impudenter eorum rex cum filio suo in ecclesiam ab ortu solis, vespere autem ab occasu contra
beatorum martyrum Fortunati, Caii, et Anthse Saiernitanos inirent certaraen, quatcnus solis
ingressi, super eorum altarc,. lcctum sibi sterni splendore oculorum aciem vinccnte, suas illi vires
mandarunt ibique dormientes (mirabile dictu)
; adversus iniquos deperderent, vel saltem ictus
statim trabs ecclesiaj illius de parietibus egressa, frustra in eos jnctarent. Ex quo factum est, ut
supercos ruit, ot unico ictu ambo demortui sunt Salernitanos omnes non solum in personis molesta-
g
g. Lectio v. Alius autem in facti contemptum verint, sed eorum etiam bona diripuerint. Qua-
et Sanctorum, idem altare secessu fcedare tentans, propter Ag*arenorum rex in tantam clatus est
statim a daemone correptus, in terram corruens superbiam, ut sacras Dei sedes profanare non
expiravit. Lectio vi. Inde Saraceni perterriti timeret.
recedentes, propius ad urbis moenia accesserunt. 12 Lectio v. Salernitani tamen Dei Sanctorum- (i SalernitimU

Ubi etiam beatorum Martyrum intercessionibus que ejus injuriam ferre non valentes samius quoque victoria*

ppo Salernitanorum tutcla, justum Dei judicium ad pugnandum lacessiti, Dei omnipotentis auxilio
si expectassent, illius utique ultricem manum sen- freti, qui salvos facit sperantes in se, ac protectione,

sissent. intercessioneque sanctorum martyrum Fortunati,

S. Fortunutus 8 Die ii Septemhris. Lectio iv. Aliud etiam Caii, et Antliae; die jam dicta, forti animo et armis
aiyarensnpcni miraculum operatus est misericors Deus per inar- muniti, de civitate exeuntes in Ag*arenorum g*entes
suam Sith-rni- "
tvrem suum Fortunatum is enim speciosus, et : irruerunt, eosque undique comminucrunt, atque
lanis addicit
tctate tlorens, Graecorum habitu indutus appa- trucidarunt, quum tautummodo ex ingenti Saler-
ruit cuidam homini, in densam sylvam venatio- nitanorum multitudine septuaginta
interierint.

a quo de nomine rog-atus, Unde victoresinimicorum spoliis onusti, exultantes

nis causa ingresso :

respondit, se Christi famulura esse, se ad Saler- civitatem ing*ressi ; Deo, etbeato Fortunato gratias
ag-entes, praeda inter se divisa, quilibet ad propria
C nitanam urbem tuendam accedere. Lectio v. Eg*o p
sum, inquit, Fortunatus Christi famulus meque ;
remeavit.
ire Dominus Salernum voluit, et defensorem con- Lectio vi. Eubent ergo littora infidelium San-
stituit, et illuc me confero, ut Saracenos, qui suis g-uine, et tamquam .F^\yptiorum ad mare rubrum,

illam obsidionibus affligunt, funditus amoveam eorura apparent corpora crudeli nece prostrata. Visa
ac repellam, eorumque spolia Salernitanis divi- igitur rex et Ag-areni suorum strage, fistula, sam-
buca, ct universis bellicorum g;eneribus, tubisque
denda tradam, ipsosque Saracenos Francorum h
subjiciam. Quod ita clangentibus ac perstrepentibus, paucos, qui re-
et Salernitanorum g-ladiis
manscrant, militum advocarunt, et civitatem atque
factura est, ad laudem Domiui nostri Jesu Christi,
qui glorificavit Sanctos suos in secula seculorum. obsidionem reliquerunt /'.

Amen.
partx 9 Lectio vi. Sub silentio insuper praetereun- ANNOTATA.
dum non est, qualiter Deus, qui in Sanctis suis
sub
mirabilis praedicatur, propter praselara merita a Decimx adversus Ecclesicun persecutionis
Diocletiano inchoaLv, ac sttb cjus successonbxs
suorum beatorum niartyrum Fortunati, Caii, et
hoste prostrato, Salernum ab iniquorum continuatcv per annos decem, primum famosu»'
Antha-
manibus liberaverit. Tempore namque Guay- edictum <prodiit anno xrx vulgaris 303.
immixti
ferii Salerni principis, rex quidam Agarenorum b De Martyribus, qui hisce lectionibus
sunt egimus in Commentario yrsevio %
3.
cura ing-enti
Abdila nomine, de partibus AtVicse t

De Martyrologium Romanum,
agit
si-
raultitudine veniens, Salernum perve- c illis
Agarcnorum Augusti.
civitatem ipsam Salerni moenibus, cut ibidem monuimus, ad diem 30
nit. Ac cum Commentano
invenisset, haud d Mentionem de illo fecimus in
strenuisque militibus munitara
a parte in fine.
potuit ad eam introire. Cujus obsidionem
§ i . ,
non naoeo
et ad littora e Ulteriorem hujus fiuvii notitiam
meridiei circa moenia prseparavit, ^ eS l ~
sunt. compertam, atque adeo Salemilanis euni V'
preefatse civitati adjacentia castrametati x
 :

DIE VIGESIMA OCTAVA AUOU8TI.

A bendumrelinquo. Supranum.12 vocalurLemw rtlnn» «„„t i;i,. T j ••
f Consute ibidem dicla num. 10.
'
hberat*• » L,ldovici ™Peratori s «ercitu, D
'

"? '

g Vide, qux ex anonymi Salernitani Chronico P ""? ^*- £^" *tiam TnZT^T^l 1 1

Safe ™"
',
v am
«"«*»•» »(««««
pr.vmissasuntin Commentario §
hBreveestilludBaroniiadannumChristiHU-
:,.
«Rt£ ^„
i'n P Liin Q»Mn •, o, ,

DE S. JULIANO MARTYRE
BRIVATE IN ARVERXIA

COMMENTARIUS PR^EVITJS J.S.

I. Locus et tempus martyrii : Acta gemina, et liber Miraculorum

eleberrimus in Gallia fuit S. Julianus martyr, Verum

o quidquid fuerit de loci utriusque
ClBCA AKNDJU
Brivate in Arvernia coronam adeptus, ibique
,
g
CCC1T.

Sanctus liri-
uofe sepuUio
c \sepultus et coli cceptus, ut consentiunt erudi-
Attamen nec sic satis constat deloco martyrii.
ti.
antiquitate,
primus
stat Brivatensis S.
mihi dubitandum non videtur, quin teddeBriw
sepidturze locus fuerit, ubi
Juliani ccclesia.
hodiedum ex-
Etenim in
teneioppido,
J """/-" i" n
Audi Ruinartium in notis ad Turonensem de Glo- Actis antiquioribus num. 5 refertur, super sepul-
ria martyrum lib. 2, cap. i •
Julianum martyrem crum Sancti cellulam, id est saceltum, conslru-
JBrivate passum fuisse et sepultum, nemo eftt qui ctam fuisse a matrona Hispana quod et Turo- ;
infitiatur. Sed cum dnplex
nominis vious ejus nensis habetnum. 9. Postea, eadem Vita testante,
sit, vetus scilicet et nova Brivas, lis est, quo
iu aedificata est ibi basilica in honorem fpsius, quae
loco primitus sanctus Martyr sit depositus. Savaro, celsum protulit sedificata fastig-ium. De hac eccte-
Sirmondus, etc. censent, illum in veteri Brivate se- ad eam peregrinationibus ScVpissi-
sia, votivisque
pultum fuisse, hodieque Vieille-Brioude appellata : me meminit Turonensis. Porro hanc ecclcsiam
de quo Greg-orium, Fortunatum, Apollinarem Sido- non atiam esse ab itla, qum hodie est canonico-
nium in Propemptico seu carm. xxiv, aliosque ve- rum in oppido Brivatensi, facile ostendi potest.
teres locutos fuisse volunt ; alii vero haec de nova Berengarius comes Brivatensis, imperante Ludo-
Brivate intelligunt, ubi etiam nunc S. Juliani cor- vico Pio, ecclesiam, ubi sanctus Julianus martyr
pus asservatur In percelebri basilica, quae nobili corpore requiescit, qua; est constructa in vieo Briva-
canonicorum, qui comites nuncupantur, collegio tensi, qurc a Saracenis destructa et igne combu-
....

illustratur. Posterioribus hisce omnino adhaeren- sta erat,adpristinum statum reduxit, et in eadem
dum existimo, cum constetin oppido Brivatensi, ecelesia constituit triginta quntuor canonicos, ut
quod nova Brivas, aut rectius Brivas ad ecclesiam, habent litterx Ludovici Pii, dattvannoSZo, qusc
vuUjo Brioude glise dicitur hodiedum sacrum , videri latius possunt apud Cointium ad dictum
Martyris corpus servari, nec quidpiam rationis annum num> o7. Non ncgabunt, opinor, adver-
adferri possit, cur suspicemur illud ex vico Bri- sarii ecclesiam S. Juliani, in qua tempore Ludo- .,

vatensi, qui antiqua Brivas nunc nominatur, iltuc viciPii imperatoris instituti sunt canonici, eam-
delatum fuisse. dem esse cum illa, quie nunc superest in oppido
7««i/ iftfeHi-
2 Valesius in Notitia Galliarum pag. 101 in Brivatensi, et Sancti corpus conservat. Nidta quo-
SMmi « 0/J
hanc quoque propendet sententiam, et de loco que est ratio, cur inficicntur, ecclesiam illafn,
utroque aliqua memorat adpropositum nostrum: qiuv exstabat tempore Gregorii Turonensis, ,r-
Brivas inquit
, vicus fuit Arvernorum
, turau- , stauratam fuisse prwdicto tempore. Hinc mani-
lo ac basilica Juliani Arverni martyris nobilis... feste consequi existimo, ecclesiam S. Juliani Bri-
Eo delatus es-t Avitus auffustus, ad pedes B. Ju- vatensem eodem nunc esse loco, in quo primum
liani sepultus anno cdlxi, teste Gregorio Turo- super Sancti corpus fuerat conditum sacellum,
nensi in Historia Francorum lib. 3, cap. xi, ubi adeoque Sanctum scpuUum fuisse, ubi nunc est
sic habet Avitus... basilicara sancti Juliani Ar-
: oppidum Brivatense.
verni martyris cum multis muneribus expetivit 4 An Brivas illa jam oppidum esse, dum ibidem ,

sed impleto in itinere cursu, obiit, dela-

vitae sepultus est Sanctus, non inquiro. Facile suspi- ,.,, I)lirru .
llfl >

tusque ad Brivatensem vicum, ad pedes antedi- carer, frequentis populi concursu ad seputcrum ottm eeleberri
'""-
cti Martyris est sepultus. Itaque sancti Juliani ec- Sancti factum esse, ut vicus paidatim inoppidum
clesia jam
structa erat ante Avitum, quod aliun- excresceret. Quippe huic suspicioni favet nomen
de confirmabitur. Audiamus rursus Valesiion : addititiutn, quod dicatur lirivas ad ecclesiam.
Nunc opidura est , ait non longe a flumine, , Verum, ut hxc non omnino sunt manifesta, ita
quod dicitur Elaver ( Gallis l'Allier ) Biiioude certissimum est, locum gloria miracutorum et
olise ab ecclesia S. Juliani s*pe cognomina-
, votivis peregrinationibus celebrem fuisse, utpa-
tum cui proximus vicus, impositus ei flumini,
: tebit ex Turonensi inferius. ApoltinarisSidon/"
ubi et pontera fert nuncupatur Vetus Brivas
,
,
in Propemptico ad libeltum, seu carmine 2i, ad
Vieille Brioude. Addit Valesius et exemplis , propositumnostrum hoshabet versiculos •

probat ex nomine illo Vetus Brivas conscquens

, Hinc te snsripiet bcniirnn Hrivas,
non esse, vicum illumaltero, nunc oppido, an- Sancti quae fovet ossa Juliani :

tiquiorem esse. 26 Qtue

Augusti Tomus VI.
 ;

170 DE S. JULIANO MARTYRE

tl.TORfc
Qujb dum mortua morti putantur, priora Juliani num. Splurium principum memi- D
I S
Vivens e tumulo micat potestas. nerunt, etposteriora num. i persecutionem insi-
Tcmpu$ mor- 5 Tempus, quo coronatus est S. Julianus, anti- nuant Porro et plures erant prin-
tate diffusam.
tyrii non po-
qui non assignant nec illud ex eorum scriptis
; cipes, etlatissime grassabatur persecutio impe-
te$t
certo deduci potest. Recentiores quidamnon pauci rantibus Dioctetiano etMaximia no Hereidio circa
asserunt in persecutione Diocletiani passum
, annum 304 neutrum contigit Jidiano imperium
;

esse Julianum, at nec ceterum auctoritatem, nec administrante nam hic solus imperabat, necubi-
:

idoneas rationes atlegant pro opinionesua. Tille-
montiustom. 5 Monumentorum nota 3 in Julia-
imm, pag. 700 adducit rationes aliquot ad opinio-
nem illam utcumque probandam
illas minus esse efficaces, quam ut
dant certam. Prima est, quod senes duo, qui San-
cticorpus sepelierant, in Actis prioribus num. 1
dicantur vixisse, dum illac transibat matrona
Hispana ad imperatorem Treviri kabitantem, seu
Trevericum, w£ eum vocat Turonensis. Hoc argu-
mentum, si quid probet, evinceret potius sub Juli-
ano apostata passum esse S. Julianura. Quippe,
cum per imperatorem Trevericum non alium in-
telligere debeamus, quam Maximum txjrannum,
qui nomen imperatoris assumpsit anno 388, ut
probabo inferius num.XA-, poterant senes illi, quo-
B rumvires miraeulo auctse erant, facile in vivis
esse tempore Maximi, si sub Juliano passus erat
Sanctus noster, cum inter Julianum etMaximum
que Scvviisse videtur persecutio, eo imperante.
Itaque, cum vcl sub Juliano vel sub Diocletiano
hos Martyres passos esse, probabititer eruatur
; sed fatetur, ex Actis Juliani, si utrisque simul Actis inniti
rem satis red- velimus, martyrium S. Juliani sub Diocletiano
statuendum est circaannum 304-, quo vehementis-
sime sseviit persecutio.
8 Acta S. Juliani exstant duplicia, aitera Gre- leia rfupltcia
gorio Turonensi antiquiora, et scripta, ut appa- pr '" icrifrt
sfrulo 5,
ret, seculo v; altera Gregorio Turonensi ab ali-
quibus attributa, sedmale, utexistimamus. Prio-
rajamedidit Franciscus Bosquet Monspeliensis
deinde episcopus part. '2 Historiarum ecclesnv
GalUcanse a pag. 170. Eadem ex atiis Mss., et
nonnihil hinc inde immiUata dedit Labbeus in
Bibtiothcca nora Mss. tom. 2, a pag, 567. Illa quo- E
que habemus in codiceMs. antiquo, qui apudnos
notaturV. Ms. 20, et accepimus ex alio Ms. ve-
tustissimo sed utrobique variis mendis conspersa
;

viginti solum anni et menses aliquot intercedant. sunt. Quapropter recudere malui editionem Lab-
At vero si Julianum dicamus occisum sub Diocle- beanam, eamque ilfustrare, notatis iis, quas in
tiano circa annum 30 jdm senes illi post corpus
1 -, olia editione aut Mss. nostris diversa sunt, nota-
Sancti sepultum superfuissent annis fere 80 quod ;
tuquedigna. Porro hsec Acta non esseseculo v an-
nullomodo fit verisimile. Itaque hsec ratio sub tiquiora, colligitur ex die obitus noto, dum illa
Juliano passum suaderet, At
si satis esset certo. scribebantur cum ille primum innotuerit per S.
.

verosimilius est, senes illos pr&dicto temporenon Germanum Autissiodorensem circa annum 431,
vixisse, uthabet Turonensis num. 8. ut referemus infra. Eodem forsan tempore, quo
manifute 6 Altera Tillemontii ratio cst, quod Grispinus facta est revelatio natalis, Acta fuere scripta
as$ignari Viennse residens jurisdu tionem non habuisset in certe non diu post medium seculi v. Nam caput
Arve, us, nisi fuisset
[
Sancticum corporeS. Ferreoli inventum est circa
annum 174: de qua inventione siluisset auctor,
aut prsefectus prastorio out vicarius : vicarios
si post illud tempus scripsisset. Acta S. Juliani in
autem primum institutossub Diocletiano advertitt
licet admittat aliqnos fuisse sub imperatoribus lesia Brivatensi olim prselecta fuisse, habemus

prsece l tntibus. Fatetur merito, hanc quoque ra- , Turonensi infra edendo num 22 quod forsi n :

tionem exiguiesse valoris. Certe nonmilitat con- de kis Actis intelligendum. Hinc tamen non sequi-
tra tempora Juliani apostatde, sub quo prsefecti lur, tantum horum Actorum esse auctoritatei .

pr&torio ct vicarii in provinciis magis erant con- ut omnia in iis relata pro certis sint habenda.
Etenim, cumoM eosevus sit, nec notus
'

s/iftUi, quam sub Diovleliano. Magis quoque Ju-

t

potior fidesestS. Gregorii Turonensis, ubi illf

liani temporibus favent verba Actorum antiquio-
i rum num. i: Quoniam passionia ejus necdum auctor ab hoc dissentit, quod in paucis articulis y

intercepit oblivio. Nam, cum Acta luvc scripta sint observahimus.

9 S. Gregorius Turonensis totum
librum se- Uera, ''"''

seculo v, quo scrius /uerit passus, eo facilius me-

i

martyrum de miraculis S. Ju-

moria gestorum ejus tamdiu conservari potuit. cundum de Gloria lurojfrn
p er
martyrium ipsius compen
liani contexit, ct cap.
Itaque, si solis hisce rationibus standum esset,
i (tfripffr)
sem
dio narravit. Necdubium mihividetur, quin illa
non video, cur non potius ad Juliani apostatx,
omnia scripserit Gregorius eo ordine, quo legun-
quam ad Diocletiani tempora esset respiciendum.
tur in omnibus Operum ejus editionibus et in
Rsetamen rationes utcumqueprobant,S. Juliani deinde
martyrium ad anteriores persecidiones non esse plerisque codicibus Mss. Vcrum inventa
Juliani, in qua
referendum nec aliud, opinor, intcndit Titlemon-
:
fuit in Mss. alia relatio martyriiS.
quse Gregorius primis quatuor
capituhs
tius. At nunc restat probandum, cur potius videa-
omnia,
narrat, paullo uberiuset mutato ordine
exponun
tur sub Diocletianopassus quam sub Jidiano. mentionem fecii
1- Acta S. Ferreoli data a Ruinartio in Actis
tur Primam hujusce opusculi
tu probabiliier Monumentorum nota i tn
Tillemontius tom. 5 ,

pOMtu credt- martyrum sinceris a pag. 4-62 magis insinuant, investigandum

Julianum, pag. m,aliisque
t\" frl perse-
Ferreolum seque ac Julianum, qui amicum suum exhibeat textum S. Gregoru,
c u(ione guitj an illudpotius
Dio-
Ferreotumnon diu praeccssit in generdli perse-
,

de Gloria martyrum, qualis

cfetjoni.
cutionepassum essesubDiocletiano etMaximiano, an liber secundus
est editus. Ruinartius in postrema ediiione Ope-
nonautemsub Juliano. Cum
per universas pro-
GregoriiacoL 1265 eamdem lucubratiun-
vincias, inquit Actorum scriptor,
genus Chn- rum S.
codicibus
diabolo deser- culam separatam a miraculis edidit ex
stianorum, Deo carum, invisum ,
nomine S. Gregorii Turonensis.
Crispinus quidam, Mss.prmfixo
vire sacrileg-is ritibus cogeretur,
civitate juxta Habemuset nos istius Opusculi exemplar, acce-
temporis illius prasses, in Viennensi At in
ccepit ad sacrificandum ptum otim ex Legendario Ms. Prumiensi.
imperatorura praeceptum nomennonrepe-
innuunt, illo apographo nostro auctoris
cogere CUristianos. Hoec verba tempus prsefatio,m%ra-
ritur prtvfixum, nuttaaddita est
quo et plures erant »"^^*^!^
per universas provincias grassabatur. Acta
quoque cuZ<menon
cwuque ieguntursubjuncta.EamdemPassro
j j
^
nent
 .

DIB VIGKMMA OCTAVA AUGUSTI

i;i
A nem nobis transmisit Petrus Francisctts Chiffie- destiuo discessu ad pnefatum
tius ex Legendario S. Theoderici, et Ms. codice
Arverme urbisterri- MJCIOM
torium commigravit: ubi ab insequentibus J V
Vallis-lucentis inter secoitatis. per-
secutoribus tentus desecto gutture; morte hor-
,

„( C,rr(j<»itix
Ruinartiusin pr&fatione sua num. 78 du-
10
nbili necatus est. Sic
,11,, lt ,,ii scri bitat, an iitius auctor sit ipse Gregorius, dum
fere Usuardus, aliique de-
mte Mi* indesecutimartyrologi, quorum verba adducere
ptit
scribit sequentia : Haud plura dicam de passione su Perscdeo.LongiusetogiumtexuitAndreasSaus-
raeiila,
sancti Juliani, quam in nonnullis codicibus scri- sayus, quod in pterisque cum
ptisinvenimus, hbro, qui de ejusdem sancti mira- Actis consonat ; at
aberrat a vero ; dum caput
culis a
Sancli Viennam de-
nostro Gregorio scriptus est, insertam latum asserit a S. Ferreolo cum
,

ab ipso Gregorio; an ab alio quovis Ferreolus caedi

:

divinare , non adfuerit sed caput Sancti Vienme

t
acceperit
non Erunt fortasse
licet. qui ipsammet passio- , In Romano Martyrotogio additur,
nem Gregorii foetum esse putent. At nemo sibi
passum esse
Julianum in persecutione Diocletiani,
dequatem-
facile persuaserit hanc primum a Gregorio scri- ponsepochajam egimus.
ptam, et abillo ipso miraculorum narrationi praa- 13 Cidtusporro inchoatus videturper constru-
sncellum su-
missam, a vero detractam fuisse
posteris cum ; ctum supra seputcrum Sancti sacellum quod con- ,
l»a rjux teput-
e contrario multo verisimilius sit, eam miraculo- tigisse existimamus seculo iv ad rrum stru-
finem vergente.
rum libro adjunctam fuisse , ut simul utrumquc Res narratur a Turonensi in Miraculis infra rtum

in sancti Martyrifl festivitate legi posset. Si quis num. S, quam compendio accipe. Ilispanus qui-
lamen id ab ipso Gregorio factum fuisse dioat, dam in careere erat apud imperatorem Treveri-
uon multum refragrabor. Praefaciuncula quippe cum. Ittius uxor ex Hispania Treverim profici-
ipse prasfixa Gregorii stylum sapit. Quare librum scens, apud sepidcrwn Sancti Brivate pro inco-
absque illa passione suo ioco exhibere visum est, lumitate mariti sui vovet se Martyris sepxtl-
,

uti in plerisque scriptis, ei in oranibus editis lia- crumsacello inclusuram , si vir evaderet \incolu-
hetur. Passionem autem ipsam cum ejusdem £
libri mis. Liberato autem viro, pollicitatioucm, quam
initio, prout alii codices scripti babent, post cetera promiserat, cum immensis muneribus adimple-
Gregorii opera proferemus. Hactenus Ruinartius, vit, ait Turonensis. Jam tempus eedifi-
vero, ut
cui omnino assentlor, Passionem illam libro Mi- cati sacetii iunotescat, inquirendum est quem ,

racidorum post adjunctam fuisse. Nam id satis designet Turonensisper imp< ratorem Trevericum.
patet ex ctausida Regnante Domino nostro Jesu
: Ruinartius in notis ad hunc locum existimat Ma-
Christo etc, quos apud Tiiiemoniium quoque re- ximum tyrannum destgnari. Idem suspicatur
peritur adjecta Passioni, qxtceque ostendit, Opus- Tillemontius nota '6 in Julianum. At Dionysius
culum ibidem finitum esse. Sammarthanus tom. 5 Galiix Christianae col. b68
mc ntposU i im 11 At ne existimare quidem possum, Passio- conjicit, fundamenta sacellis jacta esse sub Con-
tptidm : sed
ncui iliam genuinum esse Gregorii fcetum.Etenim stantio Chloro aut Constantino Magno, quodfieri
<><' <ii mnt
auctoris in Miracidis num. asserit Gregorius, Julianum
-I non potuit, si Maximum pro imperatori Treveri-
detituisse apud viduam quamdam in Passione ve- : co aecipiamus. Quapropter breviter ostendam,
ro dicitur in quorumdam aenum se occultasse tu- non aiium designarikoc nominequamMaximum.
gurio. Quge, etiamsi fortasse conciliari utcumque ]-!• Turonensis ipse Historise Francorum lib. i, drea/tnm$t
valeant, si credamus in eadem domo et viduam cap. 3S mentem suam exponit, dum de Maximo ''"'' {:
fuisse ei senes, eumdem et tamen auctorem non in- sic habet : Maximus vero, oum per tyrannidem,
sinuant. Laudatus Chifff.etius transmisso apogra- oppressis Britannis, sumsisset victoriam ; a militi-
pho hanc adjecit notam Hajc narratio in codice : bus imperator creatusest. In urbe Treverioa sedem
Ms, Vallis-lucentis tribuitur Gregorio Turonensi, instituens, Gratianum imperatorem circumventum
sedfalso; stylusenim istenihil sapit Gregorii et : dolis interfeCit. De nidto alio imperatore refert
videturesse Eucherii potius Lngduuensls. At neque Tu/onensiSjin urbe Trevirensi Jtabitationem fi-
heec conjectura satis videtur certa. Probabitius xisse, iicet aliunde sciamus, atiquot imperatores
igilur puiem, Passionem iitam partim ex Grego- ibidem ad tempus substitisse. Quem igitur per
K
rio ,
partim ex antiquioribus Actis compositam imperatorem Trevericum intelligere potuit, nisi
fuisse, deindeque atiquibus Mss. Gregorianis in- ittum, qitem ibidem refert regiam habuisse, et
fartam quod Gregorii crederetur Incubratio.
,
collocasse? Hinc mox cap. 40, narrans fUiam
Quaproptcr posi Acta antiquiora, hanc Passio- Maximia S. Hillidio sanatam, vocat imperatoris
nem edam incerii aitctoris nomine, ac demum to- idemque nomen Maximo tribuit
Treverici filiam,
tum librum secundum S. Gregorii Turonensis apud Ruinartium cot. Ub3,
in Vita S. Hitlidii
subjiciam, utstudiosus lector omniaadS. Julia- Nullum igttur videtur esse dubium,quin Maxi-
num spectantia hic habeat conjuncta. mum tyrannum ubique intdtigat Turonensis
nomine imperatoris Treverici. Porro, cum mors
Gratiani, qua Maximus dominativnem suam in
1* tt p i
c *' A Gallia stabilivit,passim afflgatur anno d$$, itte-
5 1J.
f
L*UltUS oanctl, eti quo moao
^ ue jjiSp a nus, qui forsan pro Gratiano
steterat

• hic coeptus sit atque auctus, vari- coni

quenti anno mancipatus sit carceri, constructw
isque locis propagatus sacelti accidisse potest anno 384- re/385, aut certe
non multo serius.
*«nfft sanrti 16 Cum autem post h<vc sepulcrum Martyris umpta deinde
•" F,

crebris miracuiis inclaresceret, Brivatensesque ibidam rdi/i-

Ufj|
fuii Memoriam S. Juliani annuntiant Martyroio-
labn- ata icclesia
conversi, magna ibi basilica
,

giapleraque antiquissima ad xxvm Augu- ad fidemessent

catas fidelibus, teste Turonensi num. 1 1- Tempus
sti. Hieronymiana apud Ftorentinium In terri- :
Ait
torio Arvernis urbi Brivatinse natalis sancti Ju- conditx hujus ecclesue mdtibi exprimitur.
Sammarthanus col 468: Jam
liani martyris, Ado exactiuset proiixius his ver- quidem Dionysius
nostrae basili-
bis: Brivate, natale sancti Juliani martyris. Qui quinto ineunte seculo inter Galli»
tcnebat non intimum at id ipse nnn
tempore persecutionis hortatu beati Ferreoli, cu- cas locum ;

comes erat, ex Viennensi urbe clan-

jus in militia probat,nec ego probare possum. Quin magis mi-
hi
 : ;

'

172 DE S. JULIANO MARTYRE

hi verisimile apparet seculo v conditam fuisse, cationem
J s.
,
teste Gregorio lib. 4, cap. 13; D
obivit,
subinitium tamen istius seculi, cum Acta satis etquidfim asylum ibidem cum aliis quxsivit con-
insinuent, tnter sacelti et ecctesuv asdificationem tra persecidoris suiChramni vexationis. Plura
annos nonpaucos intercessisseJnapographis qui- adhanc ecclesiam spectantia dabit Dionysius Sam-
busdam Martyrologii Hieronymiani xv Aprilis marthanus in GalUa CJiristiana tom. 2 a coL 4G7,
tnserta iegitur S. Juliaui martyris, Brivate apud docens iliam fuisse olim < i ><>.'< csis Arvernensis,at
Arvernos dedicatio altaris , ut notarunt Majo , nunc spectare ad dicecesim S. Fiori, itliusque ab-
res nostri in prselermissis ad illum diem. In\ bates, pra?positos, et decanos recensens.
tum est, utrum hsec dedicatio ad prhni sacelii, an 16 Porro Julianus non sotum cotebatur Bri-
S. v ,,("' (/o San

ad ecciesise altare spectet : nec constet, quo facta vate, sed jam
secido v 'diwcesis Arvernensis erat
'"' ']'>'"' <'""

sitanno: at suspicari quis posset, festlvitatem patronus. Rinc Venantius Fortunatus iitum va-
Sancti itlo dedicationis die cetebratam fuisse, do- riis locis cum Sanctis ceteberrimis recenset,atque
necnatalis luWwminnotesceret. Certe dies obitus Arvernis aitribuit. Carminum lib. 10, carm. 10
diu iatuit, necnisi divina relatione tandem inno- sic de eo canit
tuit t utjam
explicabo. Est Julianus item g*ladio jugulatus amico,
Constantius presbyter in VitaS. Germani
lii Plebs quem Arverna colens arma salutis ,
Tcvrlatnr prr-
cibue S. Gcr Autissiodorensis apud nos tom. vii Julii pag. 215 habet.
muni Autissio scribit sequentia Deniquccum inulta peragraret : Eliib. 8, carm. 4.
dorensii . loca,... perveuit quodam tempore ad Brivaten- Privatum Gabalus, Julianum Arvernus abun-
iem vicum, ubi sanctissimi Juliani niartyris cor- dans,
pus houorabiliter habebatur humatum. Ibi nam- Ferreolum pariter pulchra Viennag-erit.
quc plcbs vicina mcesta pendebat, eo quod igno- Idemlib.b, carm:3de Gregorio Turonensi ad epi-
raret diem in qua beatissimus Martyr deberet
, scopaium Turonensem promoto sic popidum Tu- ,

" pro virtutis ac passionis g"loria honorari. Eactum ronensem ailoquitur

est autem dum ibidem adventaret ut siscita-, , Martino proprium mittit Julianus alumnum, E

retur ab incolis , quo tempore hujus sacra so- Et fratri praebet, quod sibi dulce fuit.

lemnia celebrarentur. At illi se nescirc fatentur.
Tunc ille : Oremus
haec Domini potentia revelare dig-nabitur. Adve-
niente autem noctis tempore , redierunt quique
ad sua. Tunc idem sanctissimus pontifex more so-
lito in oratione pernoctavit. lledeunte vero ma-
tutino tempore ac sole orto convocatis senio-
, ,
ribus loci, si cui forte Dominus aliquid depala-
verit, inquirit. At illi Minime inquiunt do-
Innxdt hic Fortunatus, talem Arvernis Julianum
, inquit , et fortassis nobis esse, qualis Turonensibus est Martinus, Grego-
riumque patria Arvernum, qui Julianum hacte-
nuspatronum habuerat, habiturum pro patrono
S. Martinum. Sidonius Apollinaris, qui seculo v
ad finem vergente Arvernensem regebat cccle-
siam,lib. 1,epist. i scribens ad S. Mamertum
Viennensem, simut memorat inveniionem capiiis
; , ,
S. Juliani cumS. Ferreolicorpore,acsimulosten-

mine. Et ille Quinto Calendarum mensis septimi

:
dit ittumesse Arvernorum patronum, diim Ma-
mertumsic alloquitur: Et quia tibi soli conccssa
«•lebrandam esse scitote festivitatem. Nam, ut
martyris Eerreoli solida translatio adjecto
mihi divinitus est ostensum, hac die hic ab iufide- est... ,

nostricapite Juliani, quod istinc turbulento quon-

libus exstinctus, sanctorum martyrum est societati
populus dam persecutori manus retulit cruenta camiricis :

conjunctus. Tunc devotus, qui aderat , ,

non injurium est, quod pro compensatione deposci-

vota prajsuli reddcns, optatam cefert corporis et
mus, utnobisinde veniat pars patroeinii, quia vo-
animaj medicinam. Mensis septimus est Septem-
bis hinc rediit pars Patroni. Memorat hsec Turo-
ber, initio sumpto a Martio ; ita ut indicaverit
xwjii Augusti, qua festivitas deinde cetebrata. nensis infra num. 5.
19 Ab inventioue ista capitis S. Juliani Viennx -
Factum id videtur circa annum^M: nam ut ,

thtdemprobatur in Commentario prievio num.M, colicceptum suspicamur, nisi ibidem jam anteq vtijilllinr
coieretur. InBreviario Viennensi, impresso
anno mtum
rcdiit S. Germanus e Britannia circa Maium
,

c ejus cetebranda
1522, ad xxviii Auqusli feslivitas
attiti 130: nec multo post profectus est Arelatct^,
pr&scribebatur cum festivitate S. Hermetis
mar- F
teste Yita cap.1-.inde vero dum redibat, hsec Inventio
turiset S. Augustini Ecciesiw doctoris.
rotdigisse narrantur. Idembrevius refert Turo-
Martyroiogns
nensis num. 30. autem S. Juliani^ S. Fcrreoli in
qxdbusdam notata ad xv Februarii, ut isto
fuit
celebritS.
17Ab eo tempore usque ad ftnem sattcm secu- observarunt Majores nostn.
toco iu prxtermissis
JtUicmi ecctc- li vi temptum Sancti Brivatense muitum incta- Ftoreniimum ad
ita Itrirttl' n- abunde ex Turonensis Opuscido, In Hieronymianisquoque apud
ruit. Paiet id Translatio capitis S.
xix Septembris notatur
$is scruio
quod edemus. Pauca tamen adjungere lubet ex
'•'>
• <

(i: Juliani. At non satis iiquet,

qusenam transtatio
aUis ejus Operibus. Avitus imperator, ut habet seculo vui.dumprtncipa-
designeiur. Quippe et
in Historia Francorum lib. 2, cap. xi, comper-
bat Carolus Marteilus, Wdi-
to quod adhuc indig'nans senatus vita eum beati Ferreoli cum
. . . -
ossa
basilicain sancti Juliaui Arverni carius Viennensis anitistes
privare vellet ,
intra urbem transtuh eis-
e.
eapite Juhani martyris ,

martyris cum multis muueribus expetivit sed :

mapo
nnn nr> n mM.trno prec.o
que acceleratoopcre, noa
L ecciesiam
nreeio ecelesia
impleto in itinere vit» cursu obiit, delatusque asseren, id
in Chromco
construxit, inquit Ado
,

Mar-
ad Brivatensem vicum, ad pedes antedicti quod eorum ecclesia eitra Rhodanum a
seu Cla- factum,
tyris est sepultus. S. Gatius Arvernensis,
precibus suis Knracenis esset incen.su.
romontensis episcopus, postquam MMultis pnvlerea locis a seculo v,
culturn
tupertod*
lue inguinaria urbem Arvernensem iiberaverat, Turonensis
palebil ex
Imsse Julianum, abunde
ro-ationes illas instituit, ut media Quadrag-esima
Opusculo infra edendo, in quo
coinmerno- ^uv
psallendo ad basilicam beati Juliani martyris
iti-
Bnvatensi dcdu :aU l, ««*
rantur ecclesix Juliano ,

uere pedestri venirent. Sunt autein in hoc itinere

memoratas^
hicnon recensebo. At prxter
quasi stadia trecenta sexaginta, inquit laudatus Hisloria Francorum hb^<b, /
•

meminit idem in
Gregorius lib. 4, eap. 5. Egimus de S. Gatlo tom. 9 S. Juham
cap. 6 ecclesise
Pa> sus.
refert Grego- 17 etlib
i Julii, in cujus Vita pag. 107 idem

rtus. Cautinus Gatti successor eamdem

suppii-
 ,

DIU VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 173

dubitarunt atiqui, utra hic designetur. At Ge- atque ad exemplum cseterorum, qui in Vicnnensi A A\,,M\iO
rardus du Bois in Historia ecclcsuc Parisiensis civitate commorabantur, eaput S. Martyris ce-
lib. 9, cap. 5, num. 7 ostendit, illam designari, cidentes,secum detulerunt. Sicque ille sacri
qiuv hodie vocatur S. Julianipauperis; multaque de guinissui uuda perfusus est.
illa coltigit ,qux ibidem videri possunt. Acherius 4 autem temporibus a Gentilibus
Illis vana septtitw "
in Spicilegio tom. xi a pag. 283 ex chartulario superstitio in his locis celebrabutur. Duo senes s< nibn$,quo-
iiin iustnit-
Brivatensi edidit fundationem capellee in comi- k tamen compuucti divina virtute corpus Sancti
i

rcmivr viret
tatu Tatamitensi S. Juliano dicatw, ejusque reli- de loco, ubi decollatus cst, ad vicum, cui Brivate I.

quiis illustratee anno 921, etpag. 89S$ instrumen- nomen est, transtulerunt, quod venerabiliter sc-
tum quo multa donantur S. Juliaui eccte-
recilat, pultura3 tradiderunt.Unde redeuntes pro benefi-
suv. Nec deerunttoca alia Sancto dicata, ejusve cio sepultune senserunt eam se a Deo, quam in
cullu insignita. At illa omnia scrupulosius enu- juventute habuerant pristinam recepisse virtu-
,

merare non htbet. Hiscc itaque prsetermissis , tem. ln illis diebus quidam dives opibus in Hi-
Acta Sancti subjxtngoantiquioraprimum, deinde spania imperatori t cuidam Treveris civitntis eul-
posteriora, Turonensi ab aliquibus attributa, ac pabilis extitit. Quem accersitum et carceri manci-
demum miracula. patum pro suo crimine jussit post comperendinatis
diebus capitalem subire sententiam. Cum haec com-
perisset uxor cjus anxia atque mcesta ad cadaver
mariti sui collig*eudum celeriter properabat. Cum-
PASSIO que prsefatum vicum matrona ipsa praeteriret ; prae-
dicti senes, quo tenderet m, vel quare tam triatis
csset, dilig-entius inquirebant. At illa necessitate E
auctore anonymo velcausam exposuit eis.
Tunc dixerunt senes matri-familias Ante
5 : ilitmnatux ini

paululum decollatus est a persecutoribus quidam mortem, facto

Ex editione Labhei collata cum edi Christianus, cujus corpus cum summo houore se-
ab ejua u tort
i iifn liliLiiUur:
pelieutes, indeque redeuntes, eam, quam in ju-
tione Bosqueti et codice nostro Ms.
ventute habuimus, sensimua uos pristinam rccepis-
se virtutem. Cum luec audissct fidelissima mulier,
statiraad sepulchrura sancti Martyria ineubuit,
S. Julianus ublimera
1 atque venerabilem passionem Ar- ac spopondit, ut si virum suum videret iucolu-
Arrrrnm m< s; ernae urbis a patroni B. Juliaui martyris , mem, et ad domuin suam * superstites, in illius
palronw,
quem patronum plebs hsec sibi venisse gaudet, honore cellulam super sepulcrum sancti Martyria Hllf

scribiraus. Non ille martyrium fugiens in hanc sedificarent. Cumque diutissime orasset, prof >

urbem advenit, sed Christus pro delictis 'nostris scens via, qua pergrbaf, venit ad civitatcm. In-
eum intercessorem tribuit, ut urbs vel plebs haec gressaque illam, vidit virum suum regis indulgen-
tanta Martyris tutela muniretur. Qnouiam nec- tia solutura: et non solum absolutionem meruit,
dum passionem ejus intercepit obliyio, vel nunc verumetiam honorem recepit. Quibus remeantibus
oportet eamdem fidelibus scriptis. in tcmpora se- ad beati viri Juliani sepulcrum vota implentes, cel-
quutura trausmitti, quoniam in universo orbe il- lulam,sicut promiserant, construxerunt, etdeincepa
lustrissimum est Martyres venerari, convenit et huic per universos vitai ipsorum annos ing:entia mun
plebeculse Julianum martyrem intercessorem prse- pro tauto beneficioreportantesad venerabile ipsius
ferre b. sepulcrum deferebant.
tuadente S. 2 Igitur in illo tempore in Vieunensi c urbe 6 Postea vero opinio B. Martvris vcl fama ., clttio
Ftrreoh,
d quo- ingua
accidit persecutio Christianis sub Crispino ubique declarata omni populo concclebranda in- q

multa /niii
dam Sanctus autem Ferreolust? et ipse a
prseside. notuit nunc vero huic talis testis adsistit
, ut ni Itln.
,
iil,/

Domino martyr probatus tunc in supradictaurbe hujus tanti Martyris patrocinium non reoedat. F
Tribnnitiam regebat poteutiarn. Sic tamen reg;e- Inde per multa tempora a fidelissimis Christianis
bat militise oflicium ut sacrae religionia impleret aedificata est basilica in honore illius, quee celsum
propositum. Beatum autem Julianum, quia esset protulit ssdificata fastigiura et fulget non uno
,

fidelissimus Christianus, in suo solatio /"detinebat. muneris sui oruata privileg-io, peculiaris Patroni
Cumque sanctus Ferreolus comperisset de Chri- nostri reserta virtutibus. Nec silebo miraculum ,

stianorum persecutione, aitadsanctum Juliauum : quod Dominus ad laudem nominis sui facit, ut
Cognovi persecutionem Christianorum ad hanc in die natalia illiua n multa divina beneficia ora-
urbem esse venturarn, et ideo obsecro, ut te ab tionibus vel intercessionibus peculiaria patroni
isto loco amoveas ,
quosque desinat persecntio nostri Juliani martyris operetur. Nam o duunones
Christianis. effugantur ct omnes infirmi salvantur: etest laus
"<« fugii 3 Ubi hanc relationem audivit B. Julianus, in Domini cum omui pace, et benedicitur ibi Chri
1
"
'" lr«iniam
stusDeus, Dci Filius, cui est gloria
i

"'"'
territorio Arvernae urbis se oontulit ; ingressus- in sfflculasse-
martyrio
que est ab ea
tugurium oujusdam veteranae g, et culorum. Amen.
9
se occultari deprecatus. Quod h hospitium
h non longe aberat ubi tunc a gvntilibus vaua
,
ANNOTATA.
simulacra celebrabantur. Ad hujus autem latebram
a Ipsam Arvernorum metropotim, qiuv nunc
perseeufores protinus affuerunt, mulierem scisci-
tantes, ubinam csset iUe, qui ante paululum in Claromontium dicitur, auctor designat, non quia
ibidem <vqw> «<
suo hospitio confugisset, Illaque negante i, sanctus ibidem passus Julianus, sed quia
et codex
Vir nolens sibi coronam fraudari, persecutoribus Brivate erat patronus. Editio Bosquett
dissonat, non sensu. Et opera
se ultro offerens, ait: Hic est quem quseritis, fa- noster Ms. rerbis
no-
cite quod vobis a prineipibus vestris prseceptum pretium non puto, omnes vocum differentias
est. Cumque aliquantulum incubuisset oratioui tare
hEditio Bosqueti, cui codex noster hic conso-
'

cervices suas persecutoribus obtulit. At illi nihil

verba sic exprimit Itaet
nat, hmc posteriora
.

morati , cxtraeto g"ladio caput ejus amputantes,

liuic
 174
PASSIO s. JULUNI MARTYRIS.
A Axommo huic plebeculiE sanetura Julianuin martyrein
in-
D
tercessorem vel suffragatoreni praestare dignatus est
Dominus.
c Vienna caput olim Aliobrogum, nunc urbs PASSIO II

archiepiscopalis et primaria in Delphinatu* satis

nota est. auctore incerto
d Hunc Crispinumpr3esidemViennensem quem t

Turonensis vocat consularem, non invenio nisi in

ActisS. Juliani et S. Ferreoii.
e De S. Ferreolo agemus ad ls Septembris
Ex tribus Mss., collatis cum editione
,

quo colitur. Acta ejus jam edidit Ruinartius in Ruinartii.

Actis Martyrum sinceris a pag. 462 editionis se-
cundse. Sanctus a igitur Julianus Viennensi ortus ur-
iln editione quidem Labbeana quam prxcipue t be, Arvernis datus est martyr, prosapia quidem
1 '

J"!^',,'
sequimur, legitur solario: at istud ut omnibus illustris, ac morum
probitate non mediocriter tur Vi mu
aliis contrarium et mendosum correxi. Porro in ornatus quod majus est
: sed ,
igne superni ,
mii.r futura.
a
codice nostro adjunguntur sequentia Quemetiam : amoris vehementer succensus. Beatus vero Fer-
devinctissime ac singulariter diligebat. Nam sicut reolus tempore Crispini consnlarn jam Christi
erant militiaeofficio conjuncti, itaetiam sunthonore miles, at necdum proditns, officio i.ribuniciae po-
martyrii copulati. testatis habitu non corde, specie non affeetu,
,

g- Consonani omnia exemplaria, utiet Turonen- apud praefatam urbem fung-ebatur. Cui videlicet
sis in Miraculis num. 3, dissonat tamen Passio S. Julianus, aetate jam adultus, collega mox fu-
B altera num. 3, qu& mulieri viduee seu veteranee turus in caelo, providentia divina solatium prae-
senes substituit. At major est hujusce simul et bebat in seculo. Se enim invicem, in contuber-
Turonensis auctoritas, quam iliius } scriptoris in- nio militiae temporalis constituti, plus fidei stu-

certi, ut vel hinc evincitur. dio, quam militari diligebnnt affectu * et inter nmplcMi
h Bosquetus y co quod hospitium ejus non longe labores pnblicos Sanctorum societatem fidelibus
habcret a loco etc. sed minusrecte y quantum ap-
:
vinculis sacra dilectio innexuerat. Cum practerea
paret. Labbeo consentit codex noster. assiduis persequutionibus se gentilium furor con-
i llanc mulieris negationem prsetermittit Turo- tra Christianorum genus Deo carum armasset et
nensis uti etaliamulta.
y
immortali agricolse renitens , pullulantem novel-
kJacobus Branche in Sanctis Arvernis ad lt> lse plantationis vineam radicitus evellere manu
Junii scribit Vitam sanctorum Elpidii et Arcon- inimica contenderet : sicut impiorum rabies per di-

tiiy quos putat fuisse hos senes. Primum marty- versas mundi partes callido, et inexsaturabilis ssevi-

rem facit, alterum confessorem. At Papebrochius gladio discurrebat, urbi nihilominus Viennensi
tia3

tom. 3 Junii pag. 574 et 575, ubi de Elpidio proximare fama vulgante nuntiatnr.
haberetur quin
et Arcontio agit merito dubitat, an hi iidem
, % Itaque cum dubium non , tuadente Frr-

nam Branche amore fla- reoto, htlia-

sit cum senibus hic memoratis : eximius ChriBticola Julianus, martyrii i"
nutfugit
nutlum affert argumentum quo id satis pro-
, grans,nullatemis occultare se pateretur ; ccepit
/ij-veriMivi ;

quatenus ante-
batur. S Ferreolus omnimodis agere ,
,

persequutorum illo pertenderet, pras-

Lmperator ille est Maximus tyrannus, utpro-
1 quam rabies
Vir Dei occulte discederet, et ad
supersti-
barimus in Commentario num. 14. Hispanumve- dictus
superstes, vesa-
ro illum certo assignare nequimus. Atverisimile tum Christianorum solamen ipse
evitaret. Hoc ergo
est fuisse aliquem,qui Gratiani imperatoris par- ni furoris impetum paulisper
hoc precibus exorat. Ille vero
foverat contra Maximum.
.

tes consiliis suadet,

praditus erat, quamvis F
m Refert idem factum Turonensis num. $et quia virtute tempcrantiae
q jam dudum
9, modo magis verisimili, Eic senes illiin-
sed certamen martyrii toto cordis affectu
non
ducuntur, tamquam viventes eo tempore, quod sitiret, tamen amicabilibus monitis parere
quia nec baec fine divino
credibile nonest, cum imperium Maximi
nimis distulit. Videbat enim,
peregisset quandoquidem tunc perse-
disteta persecutione Diocletiani. Deinde quis cre- mandato ,

legerat enun
illos sciscitatos fuisse ex matrona pere- quutio in Viennensi urbe ferveret :

dat senes
Dominum percepisse Si vos persequuti fuerint m
tenderet? et cur tristis esset? illamque
:

grina, quo Metuebat enim, ne

causam ipsis tam facile indicasse ? ista civitate, fugite in aliam.
trisiitiee suse
si inter eos hoc
obvii, cer-
senes eo tempore fuisse ejus parentes essent
Probabiiius igitur est,
miles coronam
moriuos,remquetotam contigisse, prout refertur tamen iuisset, et perderet Christi
His vero omm-
riori»,ei Legitime non certasset.
a Turonensi. qu*que rehnquens,
n Additur in codice nostro Ms.,
quinto Kal. bus apud se collatis, propria amo-
solius Christi succensus
et carnales affectus
Sept.
B. Ferreoli
consihumclam
cum
codice nostro Cjeci re parvipendensjuxta
o Editio Bosqueti :

urbis terntorium diver-

illuminantur damiones effugantur discessit, et in Avernaa
nainque ilUc ,
Brivafensem vicum in
tens, nonalibi, nisi ad
etc. msmiB colebantnr, latere d -
quo fanatici erroris
quia non metn mortis
est,
snosuit Unde manifesturn
subterfugerat: sed ob hocpo-
ab urbe Viennensium
tius ut Christi
prssceptum de civitate in civitatem
\..a„ et suis rebus
uis nihilominus vel reb
Mido onmnleBset:
complesi
optati stadium certamxnis
vel parentibus spretis,
berius cucurrisset. *
comperto quou taiiwif tf
^ Porro Crispinus consulans,
fugriens, Ar- mortmt m
Vir sanctus clandestino discessu tus,

latitaret, ad hoc statim - ubi

vernse urbis territorio al.

exitiale dedit pr»ceptum, ut

ubicumque * repe^
 ,,,
, ;

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

175
A riret eum, insequens eum persequutor extingue- tibus gloriosus dividitur Miles nam caput Vien- : A. ihcuto.
ret. Et quidem ille juxta sui furoris insaniam
nae defertur, corpus a loco, in quo percussus eorpua Bri-
qua totus in Sanctorum sanguinem praeceps in- est
>«'r srimttum,
Brivatum /"delatum est; felix anima a Christo con-
vehebatur, de B. Juliani nece dictabat : sed oc- ditore suscipitur. Beatissimi vero senes, qui
nlii nnilta po-
suc- tvuta miracu
culta dispensatione agebatur, quod et ille dam- censi spirituali gratia , sacrosanctum corpus
se- la:
nationis cumulum sibi exaggeraret, et gloriosus pultime mancipaverant, ita redintegrati sunt, ut
Martyr ad Christum , sicut jam dudum deside- in summa senectute positi, aetatis juvenilis vigore
rabat, celeriter perveniret. Festinus itaque lictor, firmati, tamquam juvenes haberentur. Hic igi-
cum in loeo, qui Vinicella b vocatur, S. Julianum tur Christi Confessor * et testis
ibidem studiose ftuinarf,
consequenti aspectu imprimens contemplaretur reconditur, Iaeta quotidie fidelium
devotione ve- Uartyr
illc quorumdam senum occultandus in- c* quasi neratur ubi tanta beneficia virtutesque
:
patrantur
greditur tuguriuin. Sed quia nutu Dei adversa- assidue, ut eas humana lingua nullatenus
sufliciat
rios iusequi se sentibat, nec jam, qui, evocante enarrare.
Deo, ad ctelum paratum habebat ascensum, im- 7 In iilo autem loco, quo beatus Martyr
per- fiins item ;
morari per divortium amplius licebat, illico se de- cussus est, fons g habetur splendidus tjUO cai>ut
leuis ,
III

tegi poposcit : cum videlicet eum senescertatim oc- dulcibus aquis uberrimus, in quo a persequuto-
,

iutum, miro-
cultarc vellent. ribus caput amputatum ablutum culit rlani».
est. De quibus
iptt u offtrl, Quibus nutantibus ac remorantibus cum
1 aquis rault-e sanitates tribuuntur infirmis 9
capitetrun
,
nam :
ti
quidem ille minaci irrumpentium terrore petere- saspe caecorum oculi ab his tacti, illuminati
catur. sunt,
tur ne quid periculi excusantibus immineret
, tertianarum quartanaramque febrium ignibus ac-
coutinuo foras prosiliens, inqnit, Quem poscitis, censi, ut potati fuerunt, qui patiuntur, conquie-
quem quau*itis , cn coram adsum in me con- : scunt. Nam et si quis gravi laborans incommo-
jl vertite ferrum , optatas poenas jam mihi date do, inspirante Martyre desideriura habuit hau-
,
E
imperata supplicia de me sumite, reatum aposta- riendi protinus, ut hauserit,
; convalescit, et ita
sia; vestra? nullatenus adscribi patientiae innocen- velociter vis extinguitur febrium; seu sivideas,
tis sanguinis sinat etfusio. At illi, cum ad tantam super imraensum rogum projectis undis, incen -
constantiam beati Martyris obstupescentes haesi- dia universa restingui. Semper enim de tanto Pa-
tassout , ille constantior subinde adjecit : Nolo trono et ejus gratia indulto supplicationis affectu
ultra commorari in hoc saeculo ,
quia Christum populus gaudet, et quoslocus ille merentes excipit,

tota animi avidit.ate sitio. Ecce occurro obvius, laetos remittit, reguante Domino nostro Jesu Christo,
caput subdo intrepidus habetis quod tota mente : cui cst honor et gloria cum Patre et Spiritu sancto
petistis; ictus tantum exerite, et vestram devotio- in sajeulasaeculorum. Amen.
nem meumque desiderium implete. Et cum hujus-
modi devotione beatissimus Vir animam suam stu-
deret consccrare martyrio, subjuncta nihilominus ANNOTATA.
commendavit eam Christo. Barba-
religiosa oratione
ram vero immanitatem cruontosque insanientium a Prxfatio fere tota desurapia est ex Turonensi
animos nou constantia pii propositi, non tam mira infra edendo, adeoque hoc prseiermiitiiur.
in sui oUatione liducia ab effusione innocui sangui- b Vinicella habeut duo Mss. cum Ruinartio
nis reflexit, sed cductam vibranti dextera frameam in Ms. Prumiensi Yincella.
in cervicem ejus vibrant. c Imo in tugurium veterana*, secundum Acta
(fyui >«(/«•/. i> Sauctum vero caput, dissccto gutture ab- priora, seu viduae, ut habet Turonensis.
1
imnaffi J(,/ «- scissum, in fontem, qui forte prope locum effu- d Existimo caput primo detatitm ad Crispinum
ittm.
si sanguhiis emunat, carnifices abluunt et quia :
prcesidem, ejusque jussu ad Ferreotum, cajus re-
nec patrata nece persequutorum animus, utpote ligio forte jam innotuerat. Certe Sidonius, cita-

insatiabiliter aestuans, pareere novit ; corpus trun- tus in Commentario num. 18, elare dicit eaput
cum relinqueutes, ad S. Ferreolum
illud, quod d ad persecutorem a carnifice delatum.
e Nempe quia caput S. Juliani cum corpore S.
C parricidales manus abluerant, deferunt caput :

quatenus non dubitaret caesum quem ense, ve- Ferreoli seputtum.

,

ritate attestante, videbat defectum et aguosceret f Ruinariius Brivatim, aliud Ms. Briviate.
;

hoc se excepturum sua in morte, quod per pas- g Eadem de hoc fonie habet Turonensis num.
sionem ejus cerncbat in corpore. Quod totum 6, ad quem locum Ruinarlius notat sequentia :

juxta diviuam voluntatem carnifices nesciendo Locus autem in quo B. Martyr occubuit, olim
,

fecerunt ut videlicet fons sacro sanguine irro-

,
Viucella dictus, ab utraque Brivate haud mul*
ratus futura salus multis fieret, et pretiosius Sau- tum dissitus, nunc S. Ferreoli appellatur; ubi ho-

ctos Dei quos conjunxerat militare collegiuin dieque visitur fons ille miraculis clarus, in quo S.
, ,

pariter etiam ibi retineret sepulturoe e consortium. Juliani caput lotum fuisse dicitur, priusquam de-

Nam ferreturVienuam. Ceterum videbit lector, editio-

sicut nulla discretione minor est in caelo, ita
maxima nem nostram satis consonare cum editione Rui-
et praecipua parte corporis sociatur in tu-
O quam nartiana, sicut Mss. nostra invicem consonant.
mulo. snnctus Vir, quamque conci-
feliciter
to g-radu ad summum
meruit pervcnire fastigium I
Vocutarum quidem paucarum est differentia, sed
quam subito profectu pro Christo alacriter dimicans quse sensum non mutat.
tyro rudis, factus est militiae emeritm veteranus !

quod strenui commilitones vix longo tempore mul-

toque labore percipiunt propositum victoribus prae-
mium, brevi conflictu fortis bellator obtinuit : im- kJ^
mortalitatis stipendia percepturus , inexercitata
principia victrici auctoritate inclytis Sanctorum ri-

nibus exaequavit.
ti Quibus itaque , sicut praedicanda Martyris
patientia consecratis, ita profana persequutorum
atrocitate peractis, in tribus, ut ita dicam, par-
MIUACU.A
 ) ,,

170
MIRACULA S. JULIANI MARTYRIS.
A
Cap. xxxix. Deperjuris.
Cap. xl. De reliquiis ejus, quas Aredius
presbytcr
MIRACULA sustulit.
Cap. xli. De paralytico sanato.
Cap. xlii. De caeco illuminato.
Auctore S. Gregorio Turonensi Cap. xliii. De cruce altaris furata.
Cap. xliv. Qualiterexpetita sunt ejus pignora.
Cap. xlv. De puero ad ariolos ducto, et alio
Ex editione Ruinartii virtutem Sancti sanato.
per

Cap. xlvi. De rosis ad sepulcrum ejus divinitus

ostensis.
ANTIQUJE DIVISIONIS CAPITA. Cap. xlvii. De muliere inluminata.
Cap. xlviii. De reliquiis, quas Nanninus presbyter
Praefatio Gregorii. detulit.
Caput i. De passione sancti Juliani martyris. Cap. xlix. Quod de ejusdem reliquiis multi infirmi
Cap. ii. De revelatione capitis ejus.
sanati snnt.
Cap. in. De virtute fontis ubi caput ejus ablu- Cap. l. De alio caeco illuminato.
tum est.
Cap. iv. De senibus et matrona, cujus vir carcere
tenebatur. PR^FATIO.
Cap. v. De eo , qui alium in basilica occidere
voluit. ag*num quodammodo igniculum Cclebrut au-
in nobis
Cap. vi. De conversione incolarum. m:ad adipiscendum semitam pie- ctor Dri m
justitiae suae
S<i,tflus nlisr-
Cap. vii. Qualiter Hillidius populum ab tas divina succendit, cum dicit Oculi Domini :
hostilitate ricordiam,
13
liberabat. super justos et aures ejus 'ad preces eorum
,
B
Cap. viii. De interitu eorum, qui ministerium basi- ostendens quod qui justitiam ex toto corde dile-
xerit, cum deprecatus fuerit, audiatur a Domi-
licae exportaverunt.
no. Utinam quisque nostrum cum haec cantare * tcnlair iil.
Cap. ix. De Fedamia paralytica.
Cap. x. De eo, qui percussorem suum de basilica
cceperit, statim spretis mundi scandalis, neg*le-
ctis concupiscentiis vanis , derelictisque seraitis
conabatur extrahere.
pravis, justitiae viam expeditus, et sine impedi-
Cap. xi. De contracto qui die Domiuica boves
,

mento secularium actionum conaretur inrepere.

junxit.
Per hanc enim viam Abel justus suscipitur, Enoch
Cap. xii. De Anag*ildo muto, surdo et eaeco.
beatus adsumitur Noe reservatur , Abraham
Cap. xin. De his, qui Theodorici reg-is tempore ba-
,

eligatur, Isaac benedicitur, Jacob dilatatur, Jo-

silicam inruperunt.
seph custoditur Moyses sanctificatur
, David ,
Cap. xiv. DeSigivaldo pervasore.
praedestinatur, Salomon ditatur : tres pueri inter
Cap. xv. De pastoris malitia.
incendia rorulenta vaticinautur, Daniel inter no-
Cap. xvi. De contumacia Becconis.
cuas * bestias pascitur. Per hanc viam Apostoli al. innocuos
Cap. xvii. De diacono , qui oves basilicse ab-
dirigamtur, Martyres beati glorificantur. Et qua-
stulit.
liter iniquis? Scilicet dum infirma curant, mor-
Cap. xviii. De eo, qui caballum in vigilia Sancti *
• at. sancti tuos * suscitant prsesentia contemnunt futura ,
'
al. niorltlii

furatus est.
Petri
desiderant tortores despiciunt, poenas non sen-
,

Cap. xix. De eo, qui propter triantem pejeravit. contendunt *. Quod •

al. conscen*
tiunt, ad cselestia reg-na
Cap. xx. De eo qui basilicam sanctam furto lllillt
,
proculdubio virtute propria uon obtinerent, nisi
spoliavit.
per viam justitiaa rectissime incedentes a Domino
Cap. xxi. De eo, qui caballum in festivitate per-
audirentur.
, didit.
Cap. xxn. De caeco illuminato.
Cap. xxiii. De pede Galli postmodum episcopi
CAPUT I.
sanato.
Cap. xxiv. De febri Petri fratris mei. (al. nepotis
ejus. Martyrium Sancti : capitis inventio :

Cap. xxv. De mei capitis dolore.

Cap. xxvi. De febricitante ad fontem sanato.
fons miraculis clarus; quidam mor-
Cap. xxvn. De tonitruo in basilica facto et coru- tis periculo et carcere liberatus.
scatione.
populi ad
Cap. xxviii. De eo, qui prae multitudine
sepulcrum noa valebat accedere. ^ ic et inclytus Martyr Julianus, qui Viennensi Julianut
s.

Oortus urbe Arvernis datus est martyr, ab irna» !

Cap. xxix. De festivitate ejus. , I

/' l 'l'

hoc igne succensus hasc concupivit ac mente ,„ territortoii*

xxx. De energumenis.
,
Cap. apud
desideravit. Quia cum esset beatissi- Arvernente.
Cap. xxxi. Demansuetudine pecorum. toto

Cap. xxxii. De reliquiis ejus in Campaniam trans- mum Ferreolum jam tunc martyrii a odore fla-
propinquis , tan-
grabat, qui relictis divitiis ac
latis. _
m
. .

Onente exhi-
. .

tum ob solius amorem martyrii Arvernum adve-

ejus
Cap. xxxiii. De reliquiis
nit.Sed nec hoc sine divino mandato peregit
Turonis in basilica ejus reli- cum tunc persecutio in Viennensi urbe ferveret.
Cap. xxxiv. Qualiter per-
Legerat enim Dominum prasdixisse Si vos :

quiae suut locatae. fugite in aliam.

nocte crevent. secuti fuerint in ista civitate ,

Cap. xxxv. Quod vinum ea

in eodem loco sanato. Contulit ergo se hic in Arvernum tcrritoriura
Cap. xxxvi. De contracto
lippa, Mss. de caaco illumi- non metu mortis, sed ut relinquens propria, fa-
Cap. xxxvn. De puella palmam raetuebat enim ne
cilius perveniret ad :

nato.
Cap. xxxvm. Dc alio contracto.
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.
177
> ei parentes essent obvii, si inter eos hoc certa- antistes gaudio magno repletus , ait
men iniisset
et perderet Miles Christi coronam Ho essc : A. S, G
:
cadaver Ferreoli, hoc esse caput
g-loriae, legitime non certasset. Igitur instante
si Juliani mn TunoNBnsi
ns, dubium non habetur. Tunc
persecutione ad Brivatensem vieum , in quo fa- oum mngno
psallentio plaudente populo in Ioco
natici erroris namise colebantur, advenit. Et cum ubi nunc , ,

adoratur Domino
annuente perducitur. Hiec
,
insequi adversarios nutu Dei sensisset a vidua , autem ut ad sepulchrum martvris ab
quadam se oculi deprecabatur. Quem illa tegens, ipso «dituo
cognovi, fideliter retuli. Praebet
illico Martyre poscente, detexit, tamen huic
qui suis insecu- operi testimonium
Sollius/^noster, ipsi Mamerto
toribus ita infit Nolo, inquit, diutius /
: commorari scnbens his verbis . Tibi soli concessa
:
in hoc seculo, quia sitio tota animi aviditatejam est in
partibus orbis Occidui
Christum. Martyris Ferreoli so- ,

« lida translatio, adjecto nostri

capite JuUani •

nbia persecu- 3 At illi, eductam vibranti dextera frameam, de- " unde pro compensatioue deposcimus
loribus occt-
cisocapite, in tres, ut ita dicam, partes gloriosus ut nobis ,

Brivale " mde veniat pars patrocinii, quia

sus, vobis hinc re-
a dividitur Martyr. Nam caput Viennam defertur,
tepelitur " diit pars Patroni. »
duobus scni- artus Brivate reconduntur, felix anima aChristo
6 In loco autem illo, quo beatus Martyr per m.
h\i$,(iuorum conditore suscipitur. Senes quoque, qui sacrosan-
vires inslau-
cussus est, fons habetur splendidus, lenis, f° lts - i,l
V">
dul-
ctum corpus mancipaverant sepulturae, ita redin- cibus aquis uberrimus caput nhhttum,
rmtur. in quo et a ,
persecutori-
tegrati sunt, ut in senectute summa positi tam- miracutit cla-
bus caput amputatum ablutum est, de quibus
quam juvenes rus:
haberentur. Caputquoque ejus Fer- aquis multae sanitates tribuuntur
reolus martyr accepit, completoque certamine
infirrais. Nam sss-
tam pe caecorum oculi ab his tacti illuminati
sunt
illius membra quam istius caput in.unius tumuli re- tertianarum quartanarumque febrium ardorc ac-
:

ceptaculo conlocantur. Quod ne cuiquam fortassis censi, ut potati qui patiuntur fuerint
conquies- ,

B videatur incredibilis esse narratio, quae audivi g*e- cunt. Nam et si quis gravi laborans incommodo,
*
al. pawlam sta, fideliter prodam *.
inspirante Martyre, desiderium habuerit hauricndi,
4 Quodam autem tempore dum g
II.
, ad occur- protinus, ut hauserit, convalescit et ita velociter :
caput
Saneti
sum beati Nicetii b antistitis usque Lugdunum extinguitur vis febrium, ceu
cum corpore videas super im- si
processissem, libuit animo, non aliter nisi ora- mensum rogum
i'. fcrrcoli a projectis undis incendia universa
Mamerto tionis causa, Viennam adire, et praecipue sepul-
S, restingui.
b chrum visitare Ferreoli martyris gloriosi inse- :
Post passionem vero beati Martyris , ac fa-
7
lv
derat enim menti propter antiquam dilectionem ma praeeunte de senibus, qui dura sanctos artus quAdamvin-
.

eorum, me sic esse ejus alumnum ut Juliani. De- sepulturae mandarent, fortitudini pristinaB fuerint etwetadmor^
nique oratione facta , erigo oculorum aciem ad restituti multa ibi beneficia expetentes creden- '"" '' """ rt - (
,

tribunal c, conspicioque in eo versiculos hoc modo ""'

tesque indulgente Martyre consequuntur. De qui-
conscriptos. bus pauca perstringenti deprecor veniam condo-
Heroas Christi geminos haec continet aula : nari, quod me minus vel idoneum , vel peritum
Julianum capite, corpore Ferreolum. ad haec narranda cognosco, nec imbutum gram-
Cumque haec legens , aedituum consulerem , cur maticis artibus, nec literis liberalibus eruditum :

haec scripta sic fuerint, respondit : Basilica sancti sed quid facio, quod impellit me amor Patroni,
martyris Ferreoli, super ipsum Rhodani littus ab ut nequeam haec silere? Vinctus quidara ab Hi-
antiquis fuerat collocata denique cum, impulsan- :
spaniis*-, et carceri deditus apud Imperatorem ui, Hispanis
te violentia amnis, porticus, quae ab ea parte erat Trevericum g capitali dijudicatus sententia de-
,

«/.providens locata, conrueret, providus * sacerdos Mamertus d tinebatur.

nomine, qui tunc Viennensem regebat ecclesiam, 8 Quo conjux illius cognito dum tumulare , votoabejw
ruinam futuram praeveniens, aliam basilicam ele- viri membra festinat, ad Brivatensem vicum pcr- nxorefacto
ganti opere, et in ipsa mensura sagaci intentione venit, repertosque viros , dum diversa studio in-
iii gratiam
ecipitw
construxit, illuc sancti * martyris transferre cupiens
. :
'«' saii{-Uim rimaretur
tento , cognoscit ,
quid ita eo loco
hiiu laceltum
G corpus. Advenit autem ad hoc opus abbatum atque vel de Martyre , vel de senibus fuerit gestura , -,t,i, (o '.
u

monachorum magnus numerus, vigilataque nocte sepulchrum bea- tum>

fideliqne insinuationi credens, ad i

accepto sarculo fodere coeperunt. Cumque in pro- ti Martyris deliberat properare, ut causassuggi- F

fundum descenderent, tria sepulchra reperiunt, ac rat, casus reseret vel cunctum laborem sui do-
,

confestim stupor mentes spectantium invadit nec : loris exponat. Adserentibus tum prseterea homi-
quisnam erat certus, quisnam essetbeati martyris nibus , absque dubio pollicemur , domina tibi ,

tumulus. a Martyre reddi laetitiam ,

qui senum quondam
Ptewu in- 5 Igitur cum starent omnes in hebetitate * decrepte aetatis membra rigentia antiquo vigori
wntum
'"'
:
mentis attoniti, inspirante, ut credo, Divinitate, restituit impletaque hac * oratione proraittit,
:
al. Ii c
l'fl)ilatc

'«kbclate
unus ex circumstantibus exclamat, dicens : Anti- ut si sospitem reciperet conjugem , Martyris se-
quitus referri solitura erat, et celebri per popu- pulchrum in quo possit spatio , caemento con-
,

los sermone vulgatum, eaput Juliaui martyrisein tegeret, fide plena, et de Martyris pietate secu-
sepulchro retineri martyris Ferreoli. Si opertorio ra, Treviris * est ingressa inventuraque virum ,
ai. Trcvirini
amoto unusquisque consideretur * potest quae
,
gratia imperiali receptum , laeta regreditur , in-
ctsic
sint membra Ferreoli martyris protinus inveniri. quisitumque tempus, quo vir relaxatus essetc car
Hsec audiens sacerdos cunctos jubet in oratio-, cere , haec fuit absolutionis hora qua illa Mar- ,

ne prosterni qua impleta, procedit ad tumulos,

:
tyrisest auxilium precata dehincpollicitationcm, :

detectosque duos singulos in iis quiescentes inve- quam promiserat, cum immensis muneribus ad-
nit viros. Cumque aperuisset et tertium invenit , implevit.
in eo virum jacentem inlaeso corpore , integro
vestimento qui deciso capite , caput amplexus
, ANNOTATA.
aliud brachio retinebat. Erat enim acsi nuperse-
Breviario Turo-
pultus neque pallore faciei demutatus
, neque , a Ineditionibusvariis, ut et in
capillorum decisione turpatus, neqne ulla putre- nensi, legitur, obsolius amorem Martini. At natus
dine resolutus, sed ita integer inlaesus, ut puta- necdum erat S. Martinus, cum passus est S. Ju-

res eum adhuc sopore corporeo detineri. Tunc lianus. Id ergo certo mendosum.
27 \>De
Augusti Tomus VI.
 ,, , ;

i7S MIRACULA S. JULIANI MARTYRIS.

A S. GftF.f.ORUt
TlRONENSl.
o De S. Nicetio Lugdunensi episcopo actum est neret ultra Martyr beatus alumnos proprios ista
D
tom. i Aprilis apag. 95. caligine detineri, cum ille perennis claritatis gaudia
c Sic appellat Cyprianus pulpitum, in quo diaco- possideret.
tiuslegebatEuangelium in ecclesia. Hodie jubeum Confestim ad ejus orationem commoven-
11
appellamus, ait Ruinartius ad hunc locurn. tur tonitrua renident * fulgura
, descendit im- , ad fidem
ro„.

d Gesta S. Mamerti apud nos illustrata sunt ber igne mixtus et grandine turbantur omnia
,
:
vertuntw
' al
tom. 2 Maii a pag. 629. concurrit vulgus ad cellulam, prostemitur coram rcniiem

e In editis et Mss. quibusdam legitur confes- sacerdote omnis caterva gentilium, et mixto cum
quod in idem recidit nam martyr Grxce
soris, * lachrymis ululatu cuncti Domini misericordiam
idem est quod Latine confessor et apud anti- ,
deprecantur , pollicenturque sacerdoti , si gran-
quos non raro confessores dicebantur qui nunc t
do recederet , et Martyrem patronum expete-
vocantur martyres, licet hodiealius sit usus vocis rent, et ad Deum ejus, relictissimulachrorum cul-
confessor. tibus, integro de corde transirent. Porro ille fusa
f S. Sidonium intelligit , cujus nomen Caius oratione , cuncta ,
quae petiit ,meruit obtinere.
Sollius Apollinarius Sidonius. De eo egimus tom. Recedente autem tempestate ,
puer cum parenti-
4>Augusti a pag. 597. Verba hic citata recitavi- bus credens, ipsa die a doloribus liberatur gen- :

mus in Commentario num. 18. Porro Wilicarius tiles in Trinitatis nomiue baptizati, statuas, quas

episcopusViennensis hasce reliquias deinde in ur- coluerant, confringentes, in lacum vico amnique
bem transtulit, ut in Commentario diximus num. proximum projecerunt. Ab eo enim tempore in loco
19 : Qua occasione, inquit Ruinartius ad hunc lo- illo etfides Catholica, etMartyris virtus est amplius

cum t
Brivatenses dicunt, se caput S. Juliani cum declarata. E
B. Ferreoli brachio recepisse. quidam de Burguudio-
12 Post haec venientes Ml.

g Trevericum hunc imperatorem esse Maxi- nibus ad Brivatensem vicum eum cum armo- ,
Burgundiom
prxdatore*
l
mum probavimus in Commentario num. \$et 14,
t
rum multitudine copiosa circumdant , captoque ex-si fiinore

et factum hoc ibidem illustravimus.

populo, direpto ministerio sacrosancto, ultra am- >ancti.

nem transeunt et viros gladio interficere , reli-

,

quum vulgus sorte dividere parant. Tunc Hilli-

CAPUT II. dius * quidam a Vellavo a veniens, et ut aiunt, a !
llliiliu>

commonitione columbae alitis incitatus, super eos

inruit. Hortatusque socios ita hostes ad inter-
Prodigia apud sepulchrum patrata, ,

necionem cecidit, ut captivis laxatis triumphans

quibus conversi gentiles : sanatio- in laudem Martyris amne transmisso ad bea- , ,

tam cellulam tamquam novus Moyses cum omni

nes varice. populo canendo revertitur nec minor ut arbi- : ,

tror, exultatio fuit ereptis, quam quondam Israe-

quam quod ne quis dubi-
Gentili* in J"
celhm Sancti
E rat autem * haud procul a cellula
supra sepulchrum Martyris haec matrona
grande delubrum ubi in columnam
con-
, litis demersis fuit iEgyptiis

tet hanc
sinuatio
beati Martyris
columbse
fuisse
aliquod
victoriam, sed in-
mysterium fuisse cre-
:

struxerat ,
,

fagiem, divi-
altissimam simulnehrum Martis Mercuriique co- ditur virtutis divinae. Nam veniente llillidio ,

nji u :

evadit
obviara venit cura ille ut adsolet, ali-
per««- lebatur. Cumque
delubri illius festa a gentilibus haec ei : ,

agerentur ac mortui mortuis thura deferrent quid demoraretur, haec in circuitu illius volita-
al. enim illoque progrediente ista praecedebat ct
medio e vulgo coramoventur pueri duo in scan- bat :
, ,

revertebatur ei obviam quasi accelerare depre-

dalum nudatoque unus gladio alterum appetit
,
,

cernens nihil veniae reserva- cans iter. Dum haec agerentur , adveniens puer
trucidandum. At ille
captivitatem adnuntiat, et sic iste viam
accelera-
ri, cum a diis suis non defensaretur nostrae re- ,

nostrae confessionis veniam vit. Sed et, ipso pugnante, columbasemper circa
ligionis custodiam ,

eum visa est decurrere. Quod ne quis invideat

nostrae contagionis medelam , cellulam expetiit
prsestitum
Martyris gloriosi. Tunc ille, qui sequebatur, cum confictum de columba , et homini
Christiano, cum Orosius b consulem Romanum ,

in adsultu gladii eum non potuisset adting-ere, et

Marcum Valerium a corvo alite scribat
hic super se ostium reserasset, atque Ule adreptum
id est, ,

adjutum.
utrumque postem, ostium conaretur infring*ere, illi-
quatuor VIII

13 Prostratis ergo ab Hillidio hostibus,

co adhaerentes manus tabulis dolore maximo
qua- raptaq&d
et urceum, qui
miser torquetur, ut uber- ex his per fugam lapsi patenam Hi regim v«
tiuntur, et tanta et divisam m tate rcctesi*
afflictione
anax c dicitur, in patriam deferunt,
tim fluentes lachrymse, qualis esset dolor intrinse- patenam, urceum regi reetitata
tantis, ut erant, partibus
cus, extrinsecus nuntiarent interea stupente vulgo,
e

Gundobadorfob gratiam exhibent conquirendam.

:

d
inclusus qui fuerat, progreditur liber parentes :

e sagacitas repe
virtute Sancti retinebatur, cogno- Reliquura vero argentum reginae
quoque illius,qui muneribus, loco ilh sancto
rit cui additis multis
scentesMartyris scpulturam, devotis multis mune- regi, non oportere eum,
restituit, fideliter insinuans
ribus profilioexorabant. sancti propter argenti parvita-
agerentur, ut ut gratiam Martyris
m 10 Factum est autem, dum hfflc
descenderet. Qui cum tem amitteret.
quo prodigio, presbyter quidam via illa virtutum ornamenti.-
aUiequi ibid* m didicisset quaa acta fuerant, pollicetur parentibus, 14. Pro quibus ac talibus paraM/tica
fabricata a fidelibus, virtutibus, apud »«P ul
faeli$, recipereut sa- maffiia ibi basilica
utsi a gentilitate discederent, filium Martyris beati refulget, in qua crum, I»
JV '"

sequenti nocte videt utprBBfatisumus, <fl'",

"

num. Ipse quoque sacerdos ea?corum , et aliorum v i$iota,

naralyticorum, claudorum,
quae a gentihbus remedia conqui- ta :

per somnium simulachra illa ,

quoque morborum saepius petita
atque in
colebantur, Numine divino comminui , mulier paralysishumo-
Quarta autem runtur Fedamia quaedam
pulverem redacta solo prosterni. sine
nullum corporis membrum
exhibere re constricta, cui
die , cum ffentilitaa vellet
iterum diis
deferentibus propm-
San- dolore vigebat, exhibita est,
libamina,moestuspresbyter ad sepulchrum ut vel stipem a
lar-
exorat ut quis ad beatam basilicam ,

et cum lachrymis porticu Ula

cti prosternitur
gientibus mereretur. Quae dum in
,
:

qua3 jacebat in tene- decubaret

tandem gentilitatem hanc", quae sanct» basilic» conjungitur ,

visitaret , nec si- nootem

bris, splendor divinee potentia?
 : ,
, ,,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 179

noctem Doraiaicam dum sacrosanetis populi
vig-iliis fecit hanc pugnam (contra Gallos) M. Valerius , *- S Gmmwo
fides devota concelebrat , et illa quiescens lec- auxiliante corvo alite unde postea Corvinus est
,
TliR0I,BI,M -

tulo paululura obdormisset, a viro quodam per vi- dictus. At tribunus militum tunc erat Valerius
sum correpta atque iucrepata est, dicente sibi : Cur, et sequenti anno consul creatus est, utvidereest
reliquis excubias nocturnas Deo exhibentibus, illa apud Livium lib. 3 aliosque, qui rem narrant
,

deesset ? fiespondit se ab omni membrorum parte exactius.

debilera , nec penitus gressum agere posse. c Per vocem anax designari vas sacrum ex ,

Tunc quasi sustentata a viro ,

qui loquebatur ei, textu patet. Cangius in Gtossario putat materiam
et ad sepulchrum usque dedueta, dum in sopore vasis significari hac voce at qui Gtossarium ejus :

fundit orationem, visum est ei quasi multitudo auxerunt, contendunt formam potius vet usum
catenarum ab ejus membris solo decidere, a designatum. Verumtamen non exponunt , quale
quo etiam sonitu expergefaeta , sensit omnium vas sic fuerit nominatum, neque id ego invenire
artuum recepisse plenissimam sauitatem. Proti- potui.
nus surrexit a lectulo et stupentibus cunctis, , d Alias Gundebaldo. Gundebatdus autem Bur-
cum sanctam est
gratiarura actione vociferans , gundionum rex Arianus obiit anno 517, ut habet
ingressa basilicam. Ferunt etiam quidam, solitam Longuevallius in Historia ecclesiee Gallicanee tom.
fuisse eam referre habitum viri qui eam fuerat , 2, pag. 386.
adlocutus dicebat eum statura esse procerum
:
,
e Ilaec fuit Caretene , quae anno dvi obiit con- ,

veste nitidum, elegantia eximium , vultu hila- ditaque est Lugduni in basilica S. Miehaelis,
rem, flava caesarie immixtis canis , incessu expe- quam ut observat Ruinartius. Con-
exstruxerat
,

ditum, voce liberum, adlocutione blandissimum sentit laudatus Longuevallius pag. 262, docens
candoremque cutis illius ultra lilii nitorem ful- catholicam fuisse et maxime piam. Miris laudi-
gere ita ut de raultis millibus hominum
, qua: ,
bus ornatur in epitaphio suo apud Chesnium tom.
ssepe vidisset nullum similem conspicasset
, : 1, pag. 514. j;

unde multis non absurde videtur ei beatum Mar- f Hic et passim manifeste dies quselibet Domi-

tyrem adparuisse qua? raulier post decem et octo : nica , resurrectionis Dominicae dies appellatur,
annos sanata est. ait Ruinartius.
Quidam dum in seditione quam commo-
15 ,

quidam eccle- verat, oculum amisisset hominem qui ictum , ,

injwiui
-<i-

p) ,iii><hi nr.i -
intulerat , de basilica conabatur extrahere : quod CAPUT III.
nittt*. tt ""/< dum agit , non modo amissi oculi non recipit lu-
psnttens /acfi wen, verum etiam sentit alium quem sanum ,

lanflftu -

habuerat, obcaecari. Porro cum peccata sua con- Pcenw variorum ,

qui Sanclo ejusve
fiteretur , dicens : Merito mihi evenit judicium
misericordia qui non feci misericordiam,
ecclesice injuriam intulerant.
sine ,

prostratus coram sancto sepulchro cura populo

quftuuc ad festivitatem advenerat, indulgenslae- mihi, ut sicut Sancti virtute curata un.
Videtur
denti et visum recepit et gratiam
, sicque factum :

morbida retexuntur, ita et infidelium pravi-

/w <""'"'''•

est, ut is, qui Saucti auxilium expetierat tuta- ,

tates oratione llhus confutatffl ad emendationem c ( rSiam8po .
retur ille vero, qui non
: credebat, argueretur,
aliorum, ne similia appetant, declarentur quia , Uaoerant,
et sic uterque laetus emeudatusque discessit.
utraque Sancti gloria praestat ut et hos sanitati ,

1G Aiius quoque ausu temerario die Domiui-

reddat, ne amplius crucientur, et illos arguat,
OUIUI upcimi ca jungens boves agrum sulcare ecepit, adpre-
''"
Oominica ne in futuro jndicio condemnentur. Et quia nul-
hensaque securi , ut aliquid emendaret vome- iu
WpuniftMj lum latere credo aliquid de hostilitate Theode-
re protinus contractis diffitis manubrium index- «
Sancfi ,
ricia regis ac infirmitatibus Sigivaldi , quae ei
,

"'"' incofu- tera ejus adhaesit. nimio cru- Cumque prse dolore
in Arverno posito contigerunt, propter virtutem
l

"118
ciaretur, post duos annos veniens ad beati Mar-
G tyris basilicam tamcn beati Martyris, est diligentius exponen- F
vigilias fideliter celebravit sta-
dum quo facilius fides dictis adhibeatur. Igitur
:
,
,

tim in ipsa die Dominica, reserata raanus lignum,

cum ad direptionem Arvernorum rex antedictus
quod invitus tenebat , amisit , magnam inferens
festinaret, et ingrediens terminum vastationi cun-
populo disciplinam , ut quod die Dominica fue-
cta subigeret, pars aliqua ab exercitu separataad
rat perpetratum, ipsa quoque die Dominica pur-
Brivatensem vicum infesta prorupit, fama vul-
garetur. At ille maguihcaus gloriam Martyris, quod in basilica essent incola cum multis
o-ante,
recessit incolumis, uec ultra die resurrectionis Do- adunati. Cumque ad lo- pervenissent
thesauris
minicas /'quidquam ausus est operari. multitudinem promiscui sexus
/
cum, inveniunt
17 Sic et Anagildus * quidam mutns et surdus
obseratis ostiis in templo ipso lum propriis facul-
ui,
"''"•. m et ceecus, vel oranium mrmbrorum corapage de-
tt -

para tatibus residere. Cumque intrare non possent,

bilitatus ad limina sacrosancta projectus est, * 'ai. aluri
HWCMi sana- ,
unus effractam ceufur, in altario sancto fene-
(ui
scilicet ut vel ab stipe pasceretur devotorum, qui ingreditur quia qui non intrat per
'"'
stram vitream ,

iDueilus victus alimoniam propriis manibus laborare non dehinc reseratis aedis illius
januam hic latro est :

poterat. Igitur cum per anuum integrum ante illi direptam

valvis, exercitum intromittit. At
sanctam aedem decubasset, tandem visitatus a vir- pauperum suppellectilem b cum ministru n e
ounctam
tute beati Martyris, ab omni infirmitate sanatus quoque populum, qui in-
c ipsius basilioas, rcliquum
est. foris diviserunt haud
procul a
fra erat, eductum ,

regem delata fuissent com-

vico Qus3 cum ad ,

ANNOTATA. prehensos ex his aliquos diversis mortibus cou-

quHnrupta asdeca-
demnavit. Fuffiens vero ille,
a In aliis legitur Velauno. Roc nomine, ut de c*lo delapsocon-
putfuit hujussceleris, igne
notat Ruinartius, Vellavorum regio intelligenda, cum multi acervum
vulgo le Velay. Velaunia autem Arvernias supe- sumptus iuteriit super quem :

a tonitruis et coruscatio-
riori est contigua. lapidum congregassent,
caruit sepultura. Qui ve-
cap. 6 hsec sunt Con- nibus detectus, terrena
b Verba Orosii lib. 3, :
ro
 ,

180 MIEACULA S. JULIANI MAKTYRIS.

\ 5« (iUECORIO
ro de consentaneis d latentes reg-em in patriasunt
TlRUNLNM. deliberans eum in sequenti ,
patibulo condemna- D
d
regressi , correpti a daemone, diversia exitibus hanc re. Tunc sacerdos moestus valde ad sepulchrum
vitam crudeliter fiuieruut. Haec audiens rex, om- Sancti properat , reseratisque cum gemitu capsis,
nia, quse exinde sunt ablata , reddidit. Preece- adprehensis decem aureis , per fidelesamicos Bec-
perat enim ne in septimo a basilica milliario quis coni obtulit. Quod ille pro nihilo respuens, cum
vim inferret. juramento adseruit,numquam se puerum dimis-
xiv . 19 Tunc Sigivaldus e cum rege pnepotens cum surum nisi exindc ,aureos triginta acciperet.
"h tlSigwaidi omni familia Arvernam sua ex iu Quod presbyter desuper sepulchro Sancti acci-
Uam dhhi- .

reffls J ussu niigravit ubi dum multorum res m- : piens, Becconi transmisit quos acccptos satia-
tam-athic ,

deinderctiitu- juste competeret, villam quandam, quam gloriosae ta avari * cupiditate, puerum restauravit incolu- *<rf.aari,M|
memoriae Tetradius f episeopus Biturigensis*, ba- mem. «uro
Ut :
silicae sancti Juliani, reliquerat sub specie obum- , 22 Sed Deus omnipoteus qui pcrmanet ante , ;,,,„, „
e
bratse commutationis avidus pervasit sed mense : solem seeundum bonitatis suae divitias, humi-
, ?«»•««
t
*
ni. Bituri tertio postquam adgressus est, correptus a febre liavit calumniatorem. Nam ipsius anni transacto
ccnsis et sine sensu efifectus , declinavit caput ad lectu- curriculo veniens ad Sancti festivitatem cum ca-
lum. Cujus uxor, dum dc hoc exitu mcesta pen- terva satellitum, ingressus est limen sanctum. Pro-
deret, a quodam sacerdote commouita est , ut cedente vero lectore, qui beatae passionis recen-
cum si videre vellet incolumem, auferret a villa. seret historiam , ut revolvit librum et in prin- ,

At illa haec audiens, prseparatis carrucis, eompo- cipio lectionis , sancti Juliani protulit nomen
sitoque plaustro ,
quo eum eveheret, mox ut confestim Becco voce nescio qua teterrima ad ,

praedium sunt egressi , protinus divina sunt pari- terram corruit cruenteque spumans dare voces ,

ter gratia muuerati nam iste sospitate illa me- : , diversas coepit : inde inter suorum manus subla-
ruit ex hujus incolumitate laetitiam. Ferunt etiam tus a basilica , domum reducitur. Nec fuit du-
in oratorium prsedii illius sanctum Juliauum mar- bium pueris ejus haec ob injuriam basilicaris fa- £
tyrem cum Tetradio episcopo conloquentem , cui- muli evenisse : omnem quoque ornatum quod su- ,

dam religioso revelatum fuisse , promittentem se per se tunc habuit tam in auro quam in vesti-
,

episcopo villam quam pro animaj suae reme-

,
mentis, basilica?. contulit, et multa deinceps mu-
dio sibi reliquerat reeepturum. Sed et habitum
, nera misit sed usque ad diem obitus sui sine
:

beati Martyris in eodem modo esse ut quon- , sensu duravit.

dam paralytica exposuerat , referebat. 23 Euit etiam quidam diaconus qui relictam x?n. ,

«
ecclesiam * fisco sc publico l junxit, acceptaque a **&»*&
0l
20 Pastor vero quidam nou strenuitate ,
sed
fulmiru nomine Ingenuus*;, dum in multis rebus contra patroms potestate tanta perpetrabat scelera, ut pucrut, ,

tjui bona San- basilicam sancti Martyris injuste ageret, ad hoc vix posset a vicinis circumpositis sustineri. Acci- i

ecelesU in-
dit autem quadam vice, ut saltus montenses, ubi
cti '
al. rclictfl
levitas ejus iuimico iugrassante convaluit ut co- ,
rat ; cccle
ad aestivandum oves abierant, circumiret , atque
18

lonias h basilicse concupiscens quas agro ejus ,

U
h craut proximae pervadere non timeret. Ad quem pascuaria m, quae fisco debebantur , inquireret.
,

sacerdos loci, cum aliquos de clericis quasi lega- Cumque diversos spoliarct injuste, conspicit emi-

tos mitteret ut accepta ratione , quod male per-

, nus greg-es, qui tunc sub nomine Martyris tue-
bantur ad quos levi cursu cvolans tamquam lu-
vaserat, relaxaret, ille quasi contra iniquum ho- : ,

pus rapax diripit arietes. Conturbati atque ex-

stem telis correptis prosiluit, fugatisque sagittis
pastorcs ovium dicunt ei Ne quaasu-
res Sancti in sua dominatione retinuit. territi : ,
,
clericis ,

Eactum est autem ut in proximo adveniret dies mus , oontingas hos arietes, quia bcati martyris
passionis Martyris gloriosi ad quam ille imme- :
Juliani dominio subjug-ati sunt. Quibus ille haec ,

respondisse fertur Putasne quia Julia-

mor pervasionis suae atque injuriae , quam intu- inridens, :

solemnitatis ad nus comedit arietes ? Dehinc ipsis verberibus af-

Lerat clericis, ante quinque dies
qui cum in domo fectis quae voluit abstulit ignorans miser , quod
.
vicum Brivatensem advenit ,
,

qui de domibus Sanctorum aliquid aufert , ipsis

hospitalitatis suae convivio cum laetitia et exulta-
Sanctis injuriam facit, ipso sic Dominoprotestan-
facta toni-
tione fuug*eretur , subito coruscatioue
jaculo igneo Qui vos spernit mc spernit et qui recipit ju-
truum sonuit. Rursumque
,
iterato te :

tamen de re- nullo stum, mercedemjusti accipiet.

de caelis elapso percussus est ,
non
omnium 21 Contigit autem ut post dies multos , ,
i

liquis pereunte. Dcinde ad exemplum ,

Bn-
relig-ionc sed casu conferente ad vicum ,

tamquam rogus flammeus ardens paulatim con- ,

vatensem properaret piojectusque humo

,
antc
sumebatur. Ad quod miraculum populus, qui ad ,

tauti vi
conveneratcum admi- haec cernens sepulchrum, mox a febre corripitur , et
Beati festa ,
neque
de rebus caloris opprimitur ut neque consurg-ere ,

ratione, metuebat, satisque ne illi fuit ,

,

puerum evocare posset famuli vero cum

vi- ,

Sancti aliquid ultra contingeret. Quod ne fortui-

acce-
:

occumbere,
cernant inter multos inno- dissent eum cxtra solitum plus
actum quis putet
to ,

inquiunt, in tanta diuturmta-

dentes Quid tu ,
xios unum sacrilegum.
iuteriisse :

non cnim tibi tam lonffus mos

comitis coufutan- te deprimeris ?
21 Quid etiam ad Becconis i devotio n. Ferebant autem de
erat orandi aut
Martyr operatus , evol- ,
mini' dam supcrbiam beatus sit
in ecclesia fuisset m-
ageret publicas , et eo quod quandoquidcm "'
itrum <

vam. Hic cum actiones k immurmurans neo*cipito tj

ffressus, parumper
,

1
1
1 / ,-;,» cu-
jactantia multos contra justitiam adgrava-
elatus Tunc interpellantibus
atutf
accipitrem diu inclinato, regrediebatur.
ret casu contigit, ut ,diraissum reddere nonvaleret, aD-
perdcret. Similiter ut unus pucris cum responsum
per diversa vagantem loco in cellam quae erat pro-
latus manibus e
I.
, ,

saucti Juliam, acci-

de scrvieutientibus basilicae xima , lcctulo collocatur. Igitur
invalesceute fe-
scrum
pitrcm alium, dum per viam
ambularct, quasi va- Martyrem. al. '»

domo bre proclamat se miser * inccndi per

guminvenit erat enim puerillepincernain
,
animae judicu
Et quod primo siluerat , admotis
:

pervenisset,
basilic». Quod cum ad Becconem crimina confitetur jactarique super se
accipitrem facibus , ,

qnod puer repertum teneret

scilicet
,

aquamvoce, qua poterat , deprecabatur. Delatis

m-
calumniari ccepit ac dicerc , Meus
ille erat ,
et in eum s^pe
Deinde succen- quoque cum vasculo lymphis •gredw-
,

et hic
quit, furtoeum sustulit. tamquam de fornace ita fumus
dcute avaritia, misit illum vinctum m carcere, dejectis,
 , ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

]S1
batur e corpore. Interea miseri artus, ceu com- unum voluclum * imposuitque humeris, ac A.S.Gmoomo
facit,
busti, in nigredinem convertuntur. Unde tantus elevata cruce manu, locum, unde discesserat,
re-
1101*^^ ^ 1 -

procedebat foetor, ut vix de adstantibus possent petit, ac posita capiti sarcina peccati sopore
aliqui tolcrare. Innuens enim dehinc inanu, in-
compressus obdormivit. Media vero nocte cir-
,
Jum^T
dicat se esse leviorem : niox illis recedentibus
,
Sculum'
cumeuntes custodes sanctam basilicam, ascpiciunt
hic spiritum exhalavit de quo haud dubium est :
rn angulo unam gemmam crucis, tamqnam
ju-
qualem illic teneat locuin, qui hinc cum tali disces- bar caeleste refulgere : obstupefacti, accedunt co-
sit judicio. minus cum timore admotoque cereo inveniunt ,

wni. 25 Alius autem per vigiliam festivitatis, equum personam cum rebus furatis quas auferre non ,
fUI
MjHllM alicujus, qui tunc forte ad eamdcm solemnitu- potuerat, iuibi decubare.
nequittota
Denique sub custodia
tem venerat, furto comprehendit , ascensoque eura nocte
ll0C te afjdutt - illa detentum
cuncta , mane facto
velociter properat, scilicet ut qui lumen perdi- quje fecerat ,
patefecit
adserens se lassum ob- ,

derat veritatis non iuveniretur a luce , et cu- : dormisse, eo quod diutissime circuraiens cum fa-
jus pectus cupiditatis tenebrae obsederant ejus ,
sce basilicam, ostium uude egredcretur, reperire
et furtivam iraudulentiam nox eclaret. De tali- non potuit.
bus enim Dominus dicebat in Euaugelio Omnis :

qui male agit, odit lucem. Albescente igitur ca;-

lo dieebat Jam seeurus sum, nam triginta leu-
:
AXXOTATA.
cas a Sancti basilica elongatus sum : jam secus
propriam domum esse me credo. Dum hsec ta- a Theodoricus , cel Theodericus , Turonensi
' ni cst, orbe citus revolveret intra se, demotis ex axe * tene- etiam Theudericus, filius erat
I, ejusque Clodovei
bris, cognoscit se ipsi vieo propinquum inter successor in Austrasia. Expeditionem ejus contra
populos divagari : timensque ne scelus suum pa- Arvernos re/ert Turonensis in Historia Franco-
[j tefieret publico, cum cautela grandi caballum in rum lib. 3, cap. 12, ubi et breviter narrat di- E
loeo, unde digressus fuerat, reformavit : sic mi- reptionem ecctesue S. J uliaui et pcenam sacrilego-
ser virtute Martyris tota nocte detentus in cir- rum, addens hsec verba Sicut in libro Virtutum :

cuitu vici, et, ut ego credo, ab auctore, qui eum ejus conscripsiraus. Longuevaltius jam taudatus
obsederat, est delusus, ut viain, quam adprehen- tom. %>pag. 378 expeditionem Theodorici inne-
dcre voluit, non valeret. O scelerata cupiditas, ctitanno 532.
quid agis ? Semper amatores tuos in confusionem b In editis ante legebatur, direpta cuucta paupe-
praecipitas. rum supellectilia.
2(J Quidam triantem o prsestiterat, quem
alteri c Ruinartius legendum putat, cum ministe-
olent peje* interpositis paucis diebus recepit. Post annum ve- riis.
S,'.','-
rem suam d Id est, de iis, qui consenserant in direptio-
,:
ro in atrio Sancti convento homine ,

rnuftu ret
quasi non recipisset, At sibi reddi deposcebat. nem.
fta

nolut - ille dctestans, adserebat se reddidisse susceptum. e In Historia Francorum lib. 3, cap. 13 :

Cumque diutissime altercarentur,

qui reddi- ille, Theudericus autem ab Arverno discedens Sigi-
derat, ait ad socium Usque quo uterque conten- : valdum parentem suum, in ea quasi pro custodia
dimus sub judicio hoc omnipotentis Dei pona-
: dereliquit. Et cap. 16 villam Bulgiatensem vocat,
mus. Eamus ad turaulum Martyria, et quod sub quam abstuterat Sigivatdus additque ibidem de :

sacramenti interpositione dixeris, discernat virtus illo jam sanato : Vota beato Martyri vovens, ea,
sancta Patroni. At ille nec dubitans, ingressusque guffi siraplura abstulerat, duplicata restituit. Me-

sepulcrum dum audacter elevat manus, ut pejera- minimus et hujus virtutis in libro Miraculorum
perjuret ret *, infeliciter miser inriguit. Hseret vox in guttu- S. Juliani.

re, liugua coarctatur in fauce, vibrat labia vacua a f De S. Tetradio breviter actum est tom. 2 Fe-
sermone ipsa quoque brachia, quae ad adjutorium
: bruarii pag. Ss 7.

(J
frustrati sacramenti erexerat prorsus retrahere ,
g In codice Vatlis-Lucentis, teste Chiffletio, qui
non valebat. Ad hsec vulgo admirante, publicato nobisvarias itlius codicis tectiones transmisit, le-
scelere, multitudo cuncta populi una voce prorum- gitur huc /uodo Pastor vcroquidam, non strenui- ^
:

pens Domini misericordiam

, ac beati Martyris ,
tate, sed nomine, ingenuus genere, dum etc.

auxilium deprecatur. Post quatuor vero, aut eo am- h Colonia alias colonica mediieevi scriptoribus
plius horas, ad sensum regressus, quod injuste re- est prcEdium rusticum, seu domus coloni cum
petebat, publica confessione patefecit, et sic sanus agriis adjwictis.
abscessit. iIn codice mox dicto Becgonis.
KX. 27 Sa^pe hsec ille audierat ,
qui basilicae san- k Id est, officium pubticum, ut probat Rui-
:'''
eci U .,.
ctaeviolentiam intulit, sed iniquam mentem semel nartius.
'Snttutn m obsessam vitio bonitas mollire non potuit, Sa-
, 1 Seu munus suscepit colligendi vectigalia re-
?"wnj intir-
lomone obtestante In malevola anima * non : gia, quod non erat diaconi.
hdormit
tfoprehendi- ingreditur sapieutia. Advenerat festivitas Sancti, ra Pascuarium, inquit Ruinartius, dicitur vecti-
et ecce quidam e populo conspicatur ornamentis gal e\ animaliura pastione, ut agrauium illud, quod
'- in
ma!c agris imponitur.
v
°lamani-
immensis beatara basilicam effulgere. Concupiscit
nani iniqua mente quod adipiscens non poterat oc-
,
n Plerique Mss., ait Ruinartius, tam longa mos
cultare. Igitur discedente populo a basilica, post erat orandi devotio.
et forsan
gratiam vespcrtinam, hic se in angulo basilicae o Alias in editis tegebatur, trientem,
quid rei signi/icetur.
reprimens , latitavit ac dato cunctis nocturna :
rectius. At obscurum est
quiete silentio , vel operiente umbrosa caligine Triens quidem tertiam assis Romanipartem si-
gnificat; at agi non videtur de
pecunia, saltem
mundi, consurgit ab angulo, et nihil dubitans,
Catepinus ad vocem Triens ait ltem
qui i( utique quia * satellitc sanata impellebatur, super tam modica. :

cyathos. Hinc
cancellum beati sepulchri cursu prosiliit rapido, sumitur pro calicc quatuor continente
Propertius iib. 3 Cum fuerit multis exacta trien-
detractamque a summo unam gemmis coruscan- :

tibus hora. Poculum igitiu forsan designaverit

tibus crucem ad terram dejecit ; collectisque ve-
lulis oc palliolis decircuitu parietum pendentibus, Gregorius.
CAPUT
 .

L82
MIKACLLA S. JLfLIANI MAETYKIS.
A. S. Grf.coriu
Tnomsai. m Rex Theodericus intulerit, cum neque majo-
1

is, neque minoribus natu aliquid de rebus

CAPUT IV. propnis est relictum , prater terram vacuam
quam secum barbari ferre non poterant His er'

Beneficia varia variis Sancti favore V^IX^ ^™* ^™™ ^™*

rexit
meus
Arvernam ut dixi, sacerdotali fasce
ecclesiam, pupillus erat, cujus facultates
prcestita.
ita direptse sunt ab exercitu ut nihil prorsus ,

remaneret. In promptu ipse quoque cum uno

tan-
XXI. Multa quidem et alia in prsevaricatoribus tum puerulo usque ad Brivatensem vicum
,
Equus amis ostendit, sed satis sint ple-
ad coercendam * ista rumque itinere pedestri discurrebat. Accidit
sus, Sanctoin. au-
desidiam eorum nunc vero ad gaudia prospe-
vocato, reperi-
:
tem quodam tempore, dum hoc iter tereret *
lur ritatum quce larga pietate praestat populis re-
, ut laxatis prae calore solis calceamentis,
d. tcnerei
;
nuda in-
* ah sunt vertamur. Sed prius illud non arbitror postponen- cedens planta, sudem calcaret spineum
qui d :

dum, quod expertum valde cognovimus, quid * tunc fortassis incisus adhuc terrae hserens
d
* al. quoil erecto
in rebus perditis apud hunc Patronum fidelis acumine inter herbas virides latitabat. Qui
defi-
deprecatio consequatur ex quibus unum tan- xus plantae
:
supergressus effractusque deorsum
et
tum commemorare studui. Ad festivitatem beati extrahi nequibat. lgitur defluente sanguinis rivo,
Martyris devotus pauper
advenerat, laxatoque cum gressum facere non valeret, beati Martyris
equite a sacram ingressus est sedem, ac vigiliis implorat auxilium, paululumque dulore compresso,
immobilis instans noctem cum cseteris orando
, licet claudicando, iter, quod coeperat, expedivit.
deduxit inlucescente vero cselo, ad metatum re-
: Tertia vero nocte computrescente vulnere, dolor
gressus, caballum quem reliquerat, non inve-
, maximus incitatur. Ille vero ad experta dudum
nit qusesitumque diutissime, nec signa quidem
:
praesidia confugiens, sepulchro glorioso proster-
in quam partem discessisset, agnovit. Transacto nitur, expletisque vigiliis regressus ad lectulum,
igitur biduo recurrit iterum per saltus, perscru- dum virtutem Martyris prrestolatur, somno incum-
tans locorum incolas , si forte aliquis aut tene- hente deprimitur. Deinde consurgens, nullam dolo-
ret captum, aut capi vidisset ab aliquo. Nullum ris sentit injuriam, aspectaque planta, pars sudis,
dehinc indicii genusreperiens,anxius atquemoestus quae ingressa fuerat, non videtur evulsam tamen :

ad sepulchrum Sancti regreditur, ibique causas do- sentiebat a pede, quod lignuin diligcnter inquirens
loris ac moeroris exponens, aiebat Ad tua, Sancte, : in stratu suo , reperit admirans qualiter fuisset
limina veni, nihil aliud quam parvitatis mese vota egressum solitus namque erat in episcopatu suo
:

deferre : indignum
nihil injuste abstuli, nihil gessi locum vulneris ostendere, in quo magna adhuc fos-
tua solemnitate, cur, inquam, perdidi rem meam? sa conspiciobatur, obtestans in hoc beati Martyris
rogo ut restituas amissum, ut necessarium reddas. fuisse virtutem.
Hasc fletu addito aiens, ut egressus est templum, 31 Post multum vero tempus advenerat festi- w\\

al. eqnnni conspicit eminus a quodam viro suum equitem * vitas beati Martyris et pater meus cum omni
,
fratsr Gri
gorii /''"'
retineri. Ad quem accedens , dum discutit, un- domo sua ad hujus solemnitatis gaudia propera-
tiberatw
de sit , aut unde veuerit , aut ex quo tempore bat. Nobis vero iter agentibus , Petrus e frater apud icpui

hunc habeat equum, didicit ipsahora cum fuis- meus senior , ab ardore febrium occupatur et , crttm,

se repertum ,
qua ille beati Martyris imploravit tam graviter agit * ut neque vigere *, neque *
r

al. agilur
auxilium. cibum sumere posset, totumque illud iter cum vel nngitur

XXII, 29.Cum autem quidam ab eo loco per incur- grandi agitur moerore, et in discrimen res ver- *
al. bibcrc

cxau apud sum diabolicum, oculum perdidisset et ad hospi- titur, utrum convalescat aut * pereat. Denique '
x(. nti

sepulcrum isto labore pervenitur ad locum ingredi-

il-
tiolum suum viduatus lumine infeliciter reside- cum :

luminalus ;
Martyris
ret, ac manibus propriis nihil laborare prsevalens, mur basilicam, adoramus sacrosancti se-

alimonii non haberet, apparuit ei vir pulturam posternitur et segrotus in pavimen-

c spem ullam :

* al. visionc in visu * noctis commonens, ut ad Beati basili- tum, deprecans Jmedelam a Martyre glorioso. Post
' al. segeral cam ambularet ibique si devote suggerat * pro-
:
completam vero orationem, ad metatum /' regres-
sus, febris paululum conquievit veniente
autem
mittit auxilium inveniri. At ille nihil moratus,
:

adrepto baculo, adminiculante puero, sanctum in- nocte, nobis ad vigiiias properantibus , rogat se
qui post completam oratio- et ille deferri incumbensque ante sepulchrum
:

gressus est locum :

Exa-
tota nocte, Martyris suffrngium dcprecatur.
nem archipresbyterum, qui tunc locum ipsum re- rogat ut de pulvere,
ctis deinde nocturnis excubiis,
gebat, nomine Publianum, adivit, supplicans ut potui
crucem imponeret, erat enim qui circa beatum erat tumulum, collecto vel
oculis coecis Christi
collosuspenderent. Quo facto, ita omnis
darent, vel
valde religiosus. Quod ille, dum jactantiam eva- et cibum ca-
ardor febrium conquievit, ut ipsa die
dere cupit, evitans, tenetur a cceco, nec omuino vertissot animum,
peret incolumis, et ubi delcctatio
dimittitur, nisi quse petebal adimpleret. Tunc ille
ambularet.
prostratus ante sepulchrum diutissime Martyris dum lterum cum \W
32 Sequenti vero festivitate,
est suffragiuin deprecatus. Deinde admotam ocu- properaremus Qrtgariti**!**
crucis im- magno gaudio ad sanctam basili-
lis coecis manum, protinus ut signum percussum graviter do-
visum iste recepit. Admiramini quseso vir- cam , mihi caput a sole
posuit, qui dolor adcrescens, febrera intrin-
lere coepit
cum parum sit per se exercere
:

tutem Martyris, cui ut nec cibum me capere,

secus generabat, ita
miracula, nunc etiam per manus discipulorum, ad- cunique per duos dies ab
nec loqui permitteret :

operaturrsed
stipulante virtutis suse favore, pnblice consumerer, die tertia ad basilicam
exiguuin, cui hsec prsesti- hoc dolore
fuit
nec meritum discipuli
sancti Ferreoli, cui fons ille, de quo superius me-
ta esse cernuntur. contiguus, advenimus. Distat au-
apud urbem Ar- minimus, est
XXUl. 30 Erat etiam tunc teinporis a Brivatensi vico quasi stadiis decem.
quo tem basilica
pcsS. Galli vernam patruus meus Gallus b episcopus, de Cumque locum illum venissemus, libuit ani-
in
sanatus in adolescentia sua
;
non videtur omitti, qualiter de
b
juvatus. Et quia ssepius mo ad fontem usque procedere confidens ,

fuerit a Sancti virtute unda

virtute Martyris, quod si me exinde
levis
commemoravi excidium Arveruse regio-
c, quale penfunderet,
 . ,

DIE VIGESIMA OCTAVA

AUGl/STI.
A perfunderet, mox sanarer. Adveniens vero, oratio- 133
nem fundo, aquam haurio, os refrigero, caput in-
fundo , statimque decidentibus TuRONENSI.
lyraphis , fugato
dolore sanus abscedo, et usque
ad sepulchrum
tyris g-loriosi laetus ingredior,
Mar- CAPUT V.
admirans et gratias
ag-ens Martyri, quod prius
me virtute sua dig-natus Alia mirabilia
fuent visitare, quam ipsius : obitus dies revelata
mererer cernere sepul- :
chrum.
reliquice in Campaniam,et in Orien-
xvn. 83 Est enim * ad hunc fontem
g, quia ibidem
KSLT
febrt convales
**** PerCUSSUS eSt VirtUS eximia. Quidam a '
tem portatce, cedificatceque
illic ec-
tebre correptus dum
cit: , in extremis ageret , de-
sidenum habuit de aqua fontis clesicB, et facta miracula.
'
ai eliam
haurire, ad quam
9 etiam se deportari fideliter
exoravit qui a suis :

mter manus adprehensus, et in loco piencus autem qu.dam

depositus ,
Aridii a Lemovicini \ XVIII.
protinus ut aquae haustum ^abbatis ad
accepit, et faciem ca- festivitatem veniens, praB multi- Momicho diri-
putque perfudit, recipere tudine populi non nUmpatet
meruit sanitatem : et modo ad sanctum tumulum
ac-
in-
ahorum manibus inlatus, propriis gressibus est cedere, verum
regressus fuit autem incola hujus
:
vici, sed excidit mtroire. Cumque
etiara nec in ipsara basilicam
mcestus metatui se reddidisset
potuit SST
nomen ejus. recubans in lectulo obdormivit.
xxrn. Protinus adstitit
Quadam autem die orta tempestas cum
34 ei vir in visu dicens Quid tu, inquit, sopore
ecclesia San , :

fulmine
magno venti irapetu super vicum Brivatensem depnmens? vade celerius ad
cti ra- templura Martyris
ji<rcussa, iif
pide descendebat micabant enim de nubibus et omnia mvenies
:
reserata. At ille metu territus
to populo tulgrura ac tonitrua terribilia exsurgens, credulus dictioni
voces dabant . properat velociter ,
quatuur terra fragore, et exuri expenri, si vera essent quae
a coruscatione sibifuerantindicata
U pene omma putabantur sola
erat expectatio in:
Cumque venisset ad ostiura , reperit , remotis
virtute Martyris gloriosi. Nec mora undique populis *, usque ad sanctum
dato cum , altare, vel al remolos
fulgore gravi sono tonitrui, ipsum tumulum viam factam nulloobsistente populos
jaculum igneura per : et
.

aditum, quo funis ille signi sic sine ulla impressione accedens, fusa oratione
dependet, ingredi-
tur :percussisque duabus columnis, frustra ex- cum gaudio est regressus. Quod ne quis dubitet,
cussit inde repercutiens per fenestram, quse testor omnipotentem Deum, quia
:
super ab ipsius abbatis
sanctum habetur tumulum, est egressum hasc ore cognovi apud cujus monachum gesta
: nul- ,

lum tamen per beati custodiam de sunt.

populo lsBait.
quam magnus circa alumnos proprios beati 36 Hujus festivitatis temporis ig-nara plebs IXIX.
,

Martyris amor, columnas sustinuit maBSta pendebat, nesciens diem, in quo Martyr ''"^"^," "
h percuti, non 1

sinit phalangas confringi passus est vitream^ non beatus deberet pro virtutisac passionis g-Ioria
:
ho-
cavervam permisit super sepulchrum norari et haec ignorantia
usque ad beatum Ger-
:
proprium :

prroterire coruscum, ne fieret

multitudinis totius manum. Autisiodorensem antistitem est protraota.
interitus. Igitur expulsum a basilica sancti Martyris Factum est autem ut antedictus pontifexBrivatem
jaculum, acervos foeni combussit, iuterfecit pecora, adveniret, sciscitatusque ab incolis, quo tempore
jumenta delevit. Quod si hasc fortuita quis putat,' hujus sacra celebrarentur, se nesoire respondcnt.
admiretur magis et stupeat inolyti potentiam Mar-
Tunc ille /Oremui, inquit, et fortassis nobishasc
:

tyris, quod prasteriens ignis per medium populi. ne- Domini potentia revelabit. Qnod cum fecissent,
minem nocuit, sed ibi tantum explevit vota, ubi mane orto, convocatis senioribus loci ait, quinto
se
cog-novithabere licentiam. Kalendarum mensis Septimi * oeiebrandam esse 'idntSe
festivitatem b. Ex hoc nunc devotus adveniens po- P tL mI" ' ,
's

pulus, votaprassuli reddens, refertet animaeetcor-

ANNOTATA.
poris medicinam.

£ a Eques pro equo non raro invenitur apud 37 Energumeni vero , cum advenerint ple- xxv
,

scriptores mediisevi. In editione priore legebatur ruraque evomunt in Sanctum Dei convitia, cur ^'"ff'""'''"

equo.
b De S. Gallo Arvenensi episcopo, et patruo
Sanctos alios ad sua convocet festa, ipsosque no-
minatim confitentes, eorum fatentur virtutes et Hberati:
"'",','',

^
Gregorii actum est tom.Uuliiapag. 103, Vita- merita. Aiunt enim : Sutficiat tihi, Juliane, nos F
que ejus ibidem dataex Gregorio. propria virtute torquere, ut quid reliquos pro-
c Maxime in Historia Francorum lib 3. cap. .
vocas? quid invitas extraneos ? Ecce Martinum
15 et sequentibus illam Arvernorum vastationem Pannonicum c, inimicum jugiter nostrum, qui *

retulit de illa meminit supra num. 18.

: tres a nostris cavernis repulit mortuos. Adest
d Editio est Ruinartii, quam damus ubique. Privatus ex Gabalis d, qui oves suas barbaris d
Affirmat itle in scriptiscodicibusomnibus sic legi, nostra instigatione commotis, tradere noluit. Ad-
quibus codex noster consentit Alii tarnen edide- .
venit Ferreolus collega tuus ex Viennensibus,
runt, sudem spineam, quae etc. in feminino ge- qui nobis in te supplicium, incolis prasidium rai-
nere. sit.Quid Symphorianum JSduum e, quid Satur- t

e
Diaconus erat, cum ab inimicis occisus est y
ninum f vocas Tolosanum ? Ag-greg-asti conci- /
ut refert Gregorius in lium, ut nobis ingeras infernale tormentum. llsec
Historia lib. 5, cap. 5.
f Metatus, qua>
vox familiaris est Gregorio et his similia dicentibus, ita Sanctos Dei humanis
,

designat hospitium, vel etiam domum propriam, mentibus reprssentant, ut nulli sit dubium' eos
g" Editiones aliquee mendose habent Hunoro- inibi commorari multi tamen ab his infirmi curan-
: i

nem. tur, et sani recedunt.

h In aliis, columnassustulit, percuti non sinit 38 Sed et illud e»t memoratu dignissimum, «a
pecorum in hac basilica / J ''"' /Y "» a »-
phalangras. qua3 mansuetudo
sit
votivorum: quahter vituli petulantes, ealcitrantes San€ti
equi, grunnientes suilla; *, cum limen sanctum tia:

ingressi fuerint, conquiescunt. Nam vidimus sse- id ett. Mjes

pe
 . '

134
MIRACULA S. JULIANI MARTYRIS
A. S. Grfxorio
pe cothurnosos tauros, qui a quindecim aut eo
Tolokbnsi. cereisad portum usque procedere. Ig-itur
amplius viris alligati, funibus ducebantur, talem audiens , flensque prae g-audio, in
nauclerus D
in hominibus impetum dare, ut putares eos ipsos occursura episco-
pi properat, nihil se aliud adserens
de Beati sustu- lc, 'Wr„ m
quoque disrumpere funes sed cum aedem san- lisse
.

:
basilica,parumper pulveris, qui oirca
nisi uionuit
ctam ingressi sunt, ita quieverunt, ut arbitreris sanctum jacebat tumulum sed Deus omnipotens :

eos tamquam aguos mansuetos haberi. Vidimus comprobans fidem viri, occuli virtutem Martyris
etiam per medias turmas multos ingredi, incli- non permisit. Dehincepiscopus sublatas reliquias
nato capite populos amoventes rost.ro, non corni- usque ad sanctam ecclesiam cum mag-no honore
bus, et tamquam tribunal adirent judicis, aliquem de-
portat. Negotiator vero tanta cernens mirabilia
sensum habere timoris non calcem mittere, non :
basilicara in honore Martyris aedificavit, in
qua bea-
aliquem cornu petere, non oculis torvis aspicere, tas reliquiasconlocans, multa deinceps ibi
miracula
sed in omni mansuetudine usque ad sanctum vidit operari.
properantes altare, osculantesque rursns in ipsa,
qua ingressi fuerant patieutia repedare. Sic et ANNOTATA.
reliqnorum jumentorum petulantia cum illuc ac-
cesserit, deposito cuncto furore, mitescit ut ea , a De S. Aridio vel Aredio egimus tom. 5 Au-
in mansuetudine columbarum cum grandi admi- gusti a pag. 171 plura quoque de eo inferius
.-

ratione conspicias. De his vero, quse votiva sunt, num. 57.

nulli penitus quippiam subtrahere licet : nullus b Hoc factum exposui in Commentario num
priusquam ad basilicam veniat, aut commutare 16.
prsesumit, aut emere. Nam qui fecerint, sgepius Colitur S. Martinus, exPannonia oriundus
c
ultione divina graviter quatiuntur, nam aut febris et przesul Turonensis, xi Novembris, quo ampla
immiuet aut malum aliquod obrepit, aut dam-
, dabitur de eo agendi materia.
^ num grave succedit, aut hoc, quod abstulit, mor- d De
S. Privato Gabalitano episcopo et mar-
E
bus aufert. Difficile tamensine praesenti ultioneres tyre,disputatum est tom. 4 Augusti a pag. 433.
praeterit. e Ibidem quoque de S. Symphoriano martyre
XXX II. 39 De illis disisse virtutibus sufficiat ,
quae Augustodunensi pag 491. .

ad
i-etiquur circa sanctum basilicam aut*gesta sunt aut ge- f Saturninus episcopus Tolosanus et martyr
iiructam
runtur nunc pauca de locis illis, in quibus ejus
:
Fastis Romanis insertus est ad 29 Novembris.
Rcmis cccle-
siam portatn habentur reliquice, disserentes, finem hujus li- g Remi urbs est notissima in Campania Galli-
dfffflon in via belli facere placet, devotione commonentes. Qui- ca et BelgiccV secundse olim metropolis de qua y

rxjiv.hu s :
dam apud Belgricae secundae provinciam, id est ejusque aniiquis nominibus fuse agit Valesius
• al. cjus pag. 180 et seqq. Basilica S. Juliani Remis etiam
suburbano Remensis g urbis, basilicam in honore
V nunc superestarchimonasterio Remiguano subjecta,
re beati Martyris studiose construxit, cujus reli-
quias post perfectam fabricam expetiit fideliter ac cum parochiali titulo, ait Ruinartius
devote, quas aeceptas, dum viatim psallendo re-
greditur, Remensem est ingressus Campaniam.
Erat enim haud procul a via ager cujusdam divi-
tis Gampanensis ad quem scindendum magna
,
CAPUT VI.
multitudo convenerat. Igitur adpropinquante via-
tore cum his pignoribus, ccepit quidam de ara-
toribus male torqueri, et quasi in excessu mentis Reliquice Turones translatce condita-
dicere En, inquit, beatissimum Julianum adpro-
:

que ibidem ecclesia et facta mira-

pinquautcm, ecce virtutem ejus, ecce g*loriam
ejus currite viri, relinquite boves
:
dimittite ,
cula : perjuripuniti.
aratra, caterva omnis eat ei obviam. Stupentes
. ul. igoari
illi,et quid narraret ignoti *, dum hebetati ad-
dudum expertus sum v^~- e
a. Contigit F
mirantur tam voces quam dicta personae, proti-
nus miser relicto in arvis vomere, elidens se in H
derem
aec
ut
eg*o
post ordinationem
profectusque Beati
meam Arvernos acce-
basilicam adivi, ex-
Motutstcn»»'
cum eccli Hfl
terram, verberansque palmas, in parte, quae vir :

pletaque fcstivitate, disruptis a palla b, quae san- apad Tiav-

ille beati Martyris veniebat, cursu celeri rapi-
ctum tegit tumulum, fimbriis, in his mihi prae-
tur, clamans Ut quid me, Saucte, sic crucias ?
:
dicala,
'"»"*"

incendis ? cur re- sidium ferreimpleta oratione discessi.

credens, rinn
ut quid me, gloriose Martyr , gue iii

Apud Turonicam vero urbem monachi in hono-

g-ionera tibi non debitam aggrederis? cur habi- ''"
Martyris basilicam c, qualem possibi- gutnemtt
tacula nostro perlustras? Talia eo dicente, ad re ipsius
ratus
cupientes eam
:

eorum habuit, aedificaverunt,

locum, nbi jam sacerdos tabemaculum erexerat, litas cr

consecrari. Audientes autem ha-c

turbulentus advenit, prostratusque coram Sancti ejus virtutibus
fuisse delata, rogabant ut
dedicata
reliquiis, diutissime humo * incubuit , tunc pre-
pignora a me
honio
augeretur exuviis. At ego adpreiiBn-
a(.

sbyter capsulam illam sanctam super euin ut sedes iisdem

beati Martim,
sam sccretius capsam, ad basilicam
posuit, illico erumpente ex ore ejus sanguine, ab autem mi-
Referebat
incipiente nocte, propero.
incursioue diabolici erroris mundatus est, ac de- eminus adstabat cum
hi vir fidelis, qui tunc ,

inceps virtutem Sancti praedicans, comes fuithujus vidisse se pharam

nos basilicam sumus
ingressi,
itineris.
immensi luminis e cjeIo delapsam, super beatam
40 Quid de ejus reliquiis in Oriente
fidehum
\W111.
basilicam descendisse, et deinceps quasi intro in-
tn Oriente, fratrum relatio signat, edicam. In quadam Orien-
quidam g-ressa fuisset. Cum enim nobis haecin crastinum
quo iniivi*
tis civitate, dum in ecclesia a daemonio conjicimus eam a vir-
trputcii /»/- praadixit esse a fidelibus relata fuissent,
torqueretur, in navi beati Martyris Depositis erg-o su-
/a(us aWmon adepta, tute beati Martyris processisse.
reliquias. Cuinque navis portum fuisset
vigilata nocte altarfem
per altare * sacrosanctis reliquiis,
puiruf, vfru> ai.

etuquc cccle- hic ad eam saltuatimprosiliit, ac provolutus solo defere- m <* nlxt

cum grandi psallentio * ad antedictam

id
<ia .-

coram navi, erumpente ab ore et

naribus tabe,
bantur basilicam et ecce unus ex energumeins,
Quae cum episcopo nunt ^™ :

persoua purgata est. pro-

manibus in se conlisis, ore patulo, cruenta
fuissent , commovet * populum cum accensis , jiciens
 ,,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

185
A jiciens sputa *, aiebat Ut quid te, Martine :
mane dum ad stratura suum regreditur, inter
pletis,
A. S. Gnet.nKto
at. cruenloa Juliano junxisti? Quid eum in his provocas lo-
portantium manus resolutis sanatus est nervis. Ti Ronnni.
.
sputos cis? satis nobis erat praesentia tua supplicium
: 54 Puella qujedam lippis erat oculis et
similem tui ad aug-enda tormenta vocasti ? cur hsec nimio
lmbre lachrymarum profluente pene caecata: *

agis? Quare nos cum Juliano sic crucias ? Haec cu- «' ^ igilism
jus pater, audita virtute Martyris gloriosi,
et aliamisero declamante, expletis Missarum solen-
cum XXXVII.

ea ad basilicam sanctam properat, celebratisque /nirllu ,-r l,f,-

nitatibus, dum se ante sanctum altare diutissime vigiliis, mane pauperibus, qui
pitudinc resti-
ad matriculam il- tuta -

conlidit.profluente sanie ex ore ejus,ab infestatione

lam erant. , cibum potumque protulit : epulan-
furoris diabolici liberatus est.
tibus vero illis, subito puella capitis dolore se
XXXI .
51 Sed nec hoc silere * puto
quid in nocte torqueri proclamat
,
et ut modico sopori indul-
,

tadem noctc illa priusquam sanct» reliquiae ibidem conlocaren- geatur, implorat
mnnit tiitihi
qua quiescente, cum convi-
:

tur, sit gestum. Monachus de ipsius loci, dum vaeepulum explicarent *, illa surrexit, et ad
plieatunt san- ' a(. adplica
adventu soleumitatis gauderet, et singulos quos- ctum se altare duci deposcit
'
al. silendum antequam * ,
solo renl
. . . quodj <<>' que ad cellariolum d basilicae promptissimus invi prostrata fuisset, et adtente Domini ' anto quod
misericordiam
silcn taret, hortans ut omnes in basilioa fideliter vigi- cutn solo
deprecaretur, restrictis laohrymis, purgatis ] ippitu-
* ut.
larent, extracto a vase vino, cospit eis causa de- reducitur
dmeoculis, laeta surrexit: tuncpatre gaudente domi et i-edit
votionis cum g*audio propinare, dicens Maguuin : redditur *sana.
nobis patrociniura in beatum Martyrem pietas di- 55 Alius quidam puerulus parvulus, cujus pa- XXXVIII.
vina largitur idcirco rogo charitatem vestram
; rentes haud procul ab ipsa basilica commanebant, I«u, tuntra-
ut unanimiter vigiletis mecum cras enim sanctffi : in secundo ortus sui anno raembris totis contra- ettu malo $uo
libt <t(us :
ejus hoc loco sunt coulocandre. Ex-
reliquiae in ctus, sine spe alicujus boni nutriebatur, qui Ita
i

acta quoque cum sacris bymnis modulisque casle- contractus erat ut g-enua ab ejus ore penitus
,

stibus nocte celebratis etiam Missarum solem-

, separari non possent. Cujus parentes, cura ad san-
* al. mona- niis, festivitate ovans clericus *, coepit eos ite- ctam basilicam vigilassent, et projectum infantu-
chus rum, quos prius invitaverat, rogare ad refectio- Ium coram sacrosanctis reliquiis dimisissent, post
B nem, dicens Gratias vobis ago, quod sic ad vi-
: paululum reperiunt eum sedentem, membris orani-
gilandum imraobiles perstitistis sed nec Martyr : bus essedirectum. Dehinc fusa oratione, g-audentes
diu distulit bonam voluntatcm virtutis suoe gratia addomum suam regressi sunt.
munerare. Nam ing-ressus promptuarium elericus 56 Est
etiam in Turonico vicus, cui Gaudia- XXXIX.
xt (.•/, cu -
reperit cupellam*, quam pene mediam relique- co f nomen est, in quo beati Martyris reliquiae prrjuri pionti,
pam mitiorem f
rat, per superiorem aditum redundare, in tantum continentur, qui cum mag-nis virtutibus crebro
ut copia defluentis vini rivum per terram ad ostium inlustretur, in perjuris tamen plerumque agitat
usque duceret. Quod ille adrairans, posito deorsum ultionera. Nam cum
ibidem quis inimico huraa-
vase, ssepius extulit plenum, sed et de ipso cum sa- ni g*eneris suadente perjuraverit, ita ultio divina
tis abundeque fuisset expensum, nihil prorsus de- proseqnitur, ut protinus aut in successione dam-
fuit,sed usque in crastinum, mirantibus cunctis, ni aut in amissione proximi, aut in consumptione
seinper stetit plenum. morbi manifesta patescat non tainen c ausam re- :

m vast 52 Erat autem Kalend. mensis quinti e.

iii manere inultam, Martyr prorsus indulget: sed nec
adrairabilis virtus Martyris, curn produxit de va- inibi tam * ausu temerario perjurat barbarorura <i> |.un

se sine flore vindemiara, cum sit solitum ut col- crudarusticitas, dequo negotio ista suffir-iant, quia
lecta vina condantur in vascula, protulit doliura longum estsingula, quae de his acta sunt, per ordi-
ui vint musta, in quo non uva * sed virtus sola de- , nem memorare.
fluxit turg-escit vasculum a liquore
: fructus ,

non inlatus est sed creatus. Affit hoc ille Do-

, ANNOTATA.
minus ad glorificandum Martyrem qui implens ,

aterum Virg-inis sine semine, permanere praesti- a In codicibus quibusdam Ruinartii , uti et in
tit Matrem in castitate sed tamen hic uovoma-
: nostro legitur Hsec egodudum experta, nimirum
:

gis exnberat fructu, cura siue codioibus falerna pro* his expertis. Alii : Hasc habens experta.
porrigJt ab bibendum. In aliis vineis vix adhuc b Falhe sepulcrales sunt aulcea seu vetamina,
erumpunt g-emmae in hoc vero vase vinum de-
: quibus olim Sanctorum aliorumve honoratorum
fluit a virtute, aequatur Maius Octobri, cum no- seputcra tegebantur, ut multis exemptis probatur
va porrigit pocula: et plus habel quam ille,cum in auctiore Cangii Glossario.
in promi»tu non ostenditur vinea, et in domo gi- Monasterium S. JuliauiTuron.,olira deScalariis
c
gnuntur falerna. Rudis etenim venit sine torcu- dictura, a Normannis dirutum, restauratum fuit
lari vindemia, quse non in palmitibus, sed in oc- anno circiter cmxxxviii aTetolonearchiepiscopo, qui
cultis martyriis est reperta : acervus acinorum non ipsum S. Odoni abbati Cluniacensi reformandum
premitur ab arbore, et vini deflnunt undae: liau- coraraisit Hodieque subsistit Begulse Benedicti-
riuntur falerna, cum in torculari non cernuntur nse addictum sub Congregatione S. Mauri. fl
impressaj vitis ecce non aspicitur, et pocula lar- Ruinartius. Porro cultus Sancti videtur eceptus
g*e complentur. Sed quid inquam? Non enim de- apud Turonensesatranslatiseoreliquiis. Atfesti-
cst fidelibus virtus illa CBBlestis,. Nam qui quondam vitas ejus notatur in Breviario Turonensi anni
nuptiis de aquis praestitit vina, nunc suis eadem Li ad 27 Augusti, verosimiliter quia festum S.
large porrigir sine ulliuselementinatura: et qui ge- Augustini occurrit 2S.
rainis piscibus quinquc millia horainum satiavit, dCellarioIum diminutivum est a cella vel cel-
lario, designatque locumhospitibusreficiendis
de-
uuncbonrevoluntati multiplioatarestituit. In ipsius
enim ortus tempore ang-elica vox testata est, diceas: signatum.
Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus e Bic, ut notat Ruinartius,
contrasuura raorem
bonae voluntatis. Sed jam ad sequentia virtutum Qregorius mensem quintum videtur Maium :\\
\

opera veniamus. lare; proindeque inchoare annum a

Januario : nam
Octobri. Certe num. 3G
53 Servicns * hujus monasterii diu contractus, infra dieit: EquaturMaius
infeliciter trahebatur. Adveniens autem ad ipsam annum a Martio inchoav.it, uti eum aliis tocis/e-
Sancti basilicam, vigiliaa *celebrat: quibus ex- cisse ostendit Ruinartius.
28 SAlias
Augusti Tomus VI.
 ; . , ,:

1SG MIRACULA S. JULIANl MARTYRIS

A S. f.ni
fAZiasGaudiacum. De loco Ruinartius notat se- dissimo. Advenientibus vero barbaris, a quodam D
'1
LRUM \M.
quentia Habetur apud Turones ad Carim fluvium
: es.se aurea sestimata, dircpta est et sinu recon- '-'"•
forto
locus Joyacum dictus, vulg-o Joue, aut Jouay, qui dita. At qui eam-sustulerat, tanto subito poude-
is, "'"'"
abkta
fortehicdesignatur. In libroautem v Historiaecap. re praegruvatur, ut eam penitus sustincre non "" poiufari

xiv memoratur domus Jocundiaeensis, (diciturque posset, statimque compunctus virtute Marfcyris ac
civitatiTitronensiproxima ) quani nonnulli putant
y poenitentiamotus, de itinere transmissam loco san-
esse hunc ipsum locum Jouay, alias Gaudiacum, cto rcstituit.
autJoyacum, appellatum. Ursinus in Vita S. Leo- Quae postquam gesta sunt
Gl misit d cleri- ,
MlV,
degarii Gaudiacum memoratcap. xxn, sed in paro- cum suum, dicens: Vade, inquit, nd beati Ju.Ua- l»i!ris , ,

chiaCarnotensi. ni basilicam et fundens orationem

, supplica V*lm Satuti ,

ut tibi aliquid cerse vel pulveris de sepulchro ^l'" ,

jacentis, largiri dig*nentur aeditui, ut delatum a i

me cum benedictione suscipiatur. vero ve- Ille
niens, quae sibi fuerant imperata, flagitat ac sus-
CAPUT VII cipit. Et cum suscepta ferre vellet, tanto grava-
tur pondere, ut yix cervicem posset crigere
unde tremore magmo concussus, pavimento pro-
sternitur iterum cum lachrymis orationem
et
Ecclesia a S. Aredio cedificata, San- ,

fundens, surrexit incolumis et acceptam sensit ,

Clique Veliquiis ditata, in qiia mira- abeundi habere se libertatem. Igitur arreptoiti-
nere, incalescente nimium sole , siti corripitur.
cula varia palrata : reliquice aliis 62 Veniens autem ad villam proximam, viffl Xl.V.

unam casulam adit aquam deposcens de qua , :

eoque demon
locis servatce, et miraculis clarce.
egrediens juvenis dare responsum, ut eum vidit, ^,'"""
w
factusque est sicut mortuus.
in terrara corruit,
Concurrentes autem parentes ejus calumniaban-
autem ad me Aridius presbytcr
Condita a
XL.
S,
Cum
movicino a venisset, vir valde
ex Le-
relig-iosus
tur hominibus *, adserentes parentcm
rum magicis artibus fuisse
suum co-
peremptum, etadpre-
' "' ininiiiium

Aredio
cujus virtutum beati Martini
etiam in secundo hensura puerum elevaverunt eum semivivum. At
\

qua
tia, "»
lialsdmnm, ex
libro b memini, dum sollicite vitam ejus perscru- ille de manibus eorum elapsus, percussis palmis

wjvu Sancti tarer et actionem inquirere ccepi

, quse ibidem , coepit debacchando clamare vel dicere quod ,

fonti»factum beatissimus Julianus in miraculis prodidisset. In martyris Juliani virtute exurcretur. Clericus ve-
ttrvatur .-
•
honore enim beati Martyris basilicam cediflcavit, ro hcec audiens, posita super caput ejus capsula
a
b quam ejus reliquiis inlustravit. Sicut erg;o est
et cum pignoribus sanctis, ride plenus orare ccepit
verecundissimus, diu cunctatus, tandem haec et attentius : ipse quoque cum vomitu sanguinem
valde invitus exposuit. Quando, inquit, primum daemoniumque purgatus abscessit. ])e-
projiciens,
beati Juliani adivi basilicam parumper cerae a hinc firmatus in iter totum cum
fide portitor ,
,

sepulchro sustuli inde veniens ad fontem, in

: psalmis et gratiarum actionibus carpens, ad lo-
cum praBoptatum, Martyre ducente, pervenit. Jam
quo beati Martyris sanguis effusus est, abluta aquis
parvam ab his pro benedictione complevi exindetemporeprocedente quanti ibi energumeni,
facie,
ampullam. Testor omnipotentem Deum quia ,
frigoritici e, vel diversis morbis oppressi, Martyris
virtute sanati sunt, nec nomina retineri, nec nume*
antequam ad domum accederem colore spissi- , ,

tudine atque odore in balsamum commutata est ruspotuitcolligi.

od
insignia suscipiendorum pwrager,
Veniens vero sacerdos ad dedicandam sedem, cum G3 Inter reliqua vero
miraculorum, ponimus et lstud, quod insipientes
haec exposuissem, nihil aliud pro reliquiis in san- harioli, \

corrigat et roboret sapientes. Igitur Cautini/epi- morbo

»•"""
tum altare condere voluit, vasculum, cujus
nisi
aqua in balsamum commutata fuerat, dicens Hae : scopi tempore quo ingruentibus peccatis populi bU
,

q sunt certie reliquiaB, quas Martyr paradisiacis virtu- Arverna regio ab excidio luis, quara inguinarhm
tibus inlustravit. vocant, devastabatur , ego Brivatensem vicum
nequibam,
M.l 58 Multa quidem et alia sunt, de quibus.plu- expetii, scilicet ut qui meritis tutari
salvarer praesidio in quo
paralyi rima prceterraittens, aliqua paudo. Infirmus qui- beati martyris Juliani :

vico unus puer ex nostris ab

tanatu*
dam, omnibus membris debilis, plaustro impo- dum commorarer ,

reclinatoquc ad lectulum
situs, ad ejus monasterium est adductus. Qui hoc morbo corripitur,
graviter aegrotare ccepit. Erat autem fe-
cum ante ipsam basilicam iu hoc vehiculo nocte capite,
pituita, ita ut, si ali-
jaceret, videt eara subito raagno splendore fulgen- bris assidua cum stomachi
quid acciperet confestim rejiceret. Nec erat ei
tem, vocesque in ea psallentium tamquam multo-
,

sed magis exitus putabatur.

rura hominum audicbat. Dum haec agerentur, et cibus confortatio ,
mei cum viderent eura in extrema ve-
illeorationem funderet, quasi stupens factus* nec Denique
' cU. stopefi invocant. Ille vero ve-
ariolum quemdara
mcmordolorum, eo adpropinquante splendor, quem xari
ad aegrotum et artem
non differens, accessit
nire
viderat, praateriit ante oculos ejus. At ille fulgore immurmu-
«uam exercere conatur. Incantationes
dcmoto, in se reversus, sensit se pristinse saluii re- ligaturas collo suspendit, pro-
rat sortes jactat;
cuperatum. quera ipsemancipaverat morti.
ad mittit vivere,
59 Ca-cus quoque adminiculo deduceute ,
quaB cum mi-
,
agebantur
HaBC autem me nescio
XLll :

sacrosanctum altarc ejus accedens, dum de

oper-
r < i <! aitut
amarissimus reddor et cum
hi delata fuissent
, ,
adtigit, lu-
torio sanctarum reliquiarum oculos
rettttutus
suspirio illud commemoro, quod Dommusper
ab hac palla coo- o-ravi
men recepit sed et energumeni pronuntiat, dicens:
Heliam prophetam Ozia; g regi
:

mundati sunt, et potestas judicum

pcrti, ssepe ,
Dominum Deum Israel et consu-
contusa Quia dereliquisti
QUDtiescumque in eo loco superflue egit, quo ascen-
luistiDeum Acharon, ideode lectulo, in
di scessit morte morieris. Nam is
»

crux disti, non consurges, sed

00 ^Pendebat autem super ipsum altare
postadventum arioli validius febre succensus,
spi-
et erat tam
holocrysa c , eleganti operc facta :

ritum exhalavit.
praeclara visu, ut eam putares ex auro esse mun- ^ CujuS
 :,
:

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

187
64 Cujus pnst obitum interpositis pauois die- 68 Nanninus n
hauito
ig-itur presbytor domus Vibria- ii .
S Gm oMo
otter, bus, puer alius simili laborare coepit incommo- censiso, Martyris hujus g-loriosi reliquias expeti- T\ fto.tctsi.
Offll '"/ I

do tunc eg*o eis inquio

: Accedite ad Marty- :
vit, quas ex jussu beati Aviti XIVIH.
ptfcriputve-
ris tumulum et aliquid
pontificis ad- p ,

sanatur : exinde ad aegrotum de-

,
sumptas, cum psallentio
re, tulit usque ad bnsilicara dam tr„„sfal.r,
portate , et videbitis magnalia Dei, atque cog-no- sancti Eerreoli quae q procul ab ipso vico sita " Bnergumtni
,
scetis, quid sit inter justum et injustum et inter ,
est, et cura ad eara pervenisset unua ex energu- liberalif ,

tiraentem Deum et non servientem illi. Acceden- menis est mundatus. Prooedens autem paallendo n
tes.autem parumper pulveris circa sepulchrum cum ad medianam * pervenisset horam , hoste r
, o
/'
jacentis sustulerunt. De quo ut bausit infirmus improbo virtute Sancti depulso puella alia purgata (
1
cum aqua protinus adsecutus est medicinam
, , discessit.
,
'
"I . inoriilin-
iinrii
recuperatisque viribus ac restincta febre conva- 69 Accedens autem ad locum
,
ubi oratorium ,
, r
luit. Intelligite nnnc, o omnes qui insi-
erg-o , quod in honorera Sancti construxerat, posuit hoec XI. i\.

pientes estis in populo, et postquamista discusse- pig*nora in altari sancto. Accedens autera ad eura muttique iii-

ritis , scitote quia nihil sunt quse ad seducen- , unus cum amissisoculis s, alius manu debilis, im- firmi tanati .-

dum humanum g-enus diabolus operatur. Ideo pleta oratione, hic lucem recipit post tenebras
moneo , ut
quis vexillo crucis signatus, si quis
si manus usura post otia diuturna. Mulieretiam
ille
,

baptismi ablutione mundatus si quis vetustate , nomine ^Eterna * cum filia ab hoste iniquo vexa- <>. Acerna
deposita in novo nunc homine viget , talia post- ta, ad hoc altare curata cum prole Bospes ab- ,

ponat ac negligat quasrat autem patrocinia Mar- : scessit. Frig-oriticietiam in illo loco nonnullisal-
tyrum per quos
sanitatum miracula celebran-
, vati * sunt. ••' tanati
tur postulet adjutoria Confessorum
: qui merito 70 Sed quoniam non est absurdum
, si beatus , L,

al. Doinini amici sunt Dominici * nuncupati , et quas volue- Julianus cum Johanne aut Martino dona sanita- .-
' ,/s ithtiiii-

rit, obtinebit. tum impertiat cura quibus victor seculi in caalo

,
Ifi ecc/f-
sm territorii
xlvi. 65 Eo tempore , cum post obitum Proserii tripudiat referara adhuc qualiter cum Nicetio I
, ••! iiitn i.
rosx uil sepul- martyrarii h Urbanus diaconus hujus basilicae
, , Lug-dunensi t simili virtute floruerit. Igitur infra
crum di\ iii'-
ordinatursedituus, mira res ad sepulchrum San- terminum territorii Turonici Litomeris quidam
tusorU. 'pii- ,

bus energwne- cti adparuit. Nam

vigilantediacono in lectulo suo in honore sancti Martyris basilicam ffidificavit : in
nui liberatui : auditus est sonitus quasi ostium basilicae pande- , qua nos ex more ad benedicendum evocati , san-
h retur. Post multarum vero horarum spatium au- cti Juliani martyris cura Nicetii Lug-dunensis re-
B divit ipsum iterum claudi. Post hac surgens de liquias conlocaviraus. Sed non multo post tempo-
strato praecedente lumine accedit ad tumulum
, re ca3cus adveniens dum fideliter orationem fu- E
,

Sancti : mirum dictu pavimentum rosis ru-

, vidit dit , visum recipere meruit. Memini hujus caeci
tilantibusesse respersum. Erant autem magnae val- in libro vitae sancti Nicetii, quia dignum est,ut
de, cum fragrantia odoris immensi. Inipsasqno- communis virtus utriusque Sancti scripta * con- d/. scriptura
que cancelli celaturas mirabatur rosas intus , nectat. Erg-o his miraculis lector intendens intel-
nonus enim erat mensisi: et hae ita erant viri- ligat, non aliter nisi Martyrum reliquorumque
des, acsi easdem ipsius putares horae momento k amicorum Dei adjutoriis se posse salvari. Ego au-
ramis virentibus esse decerptas. Tunc cum g"ran- tem Domini raisericordiara per beati martyris Ju-
di reverentia collectas secretius posuit : multis liani patrocinia deprecor, ut advocatus in causis
exinde infirmis medicamenta distribuens. Nam alumni proprii coram Domino adsistens obtineat,
energ"umenus quidara ex Turouico veniens, utex- ut absque irapedimento maculae ullius hujus vi- ,

inde delibutura potum sumpsit, ejecto daeraone tae cursura perag-am, atque iila, quae confessus sum
purgatus abscessit. in baptismo, inrepreliensibiliter teneara, fideliter

XI \ II. 66 Mulicr erat a nativitate cgeca, quse se exerceam, ac viriliter usque ad consuminatiouera
cteea S, Marti- exhiberi a parentibus ad B. Martini tumulum de- hujus vitae custodiam. Amen.
no tupplican»,
precata est ubi * cum venisset prostrata per
:
,
monetur adire
tccUtiam S,
triduum ad cancellos ,
qui ante sepulchrum san- ANNOTATA.
Juliani. cti antistitis habentur , extrinsecus responsura ac-
'al. IJUO
cepit per somnium , dicente sibi sancto viro a In Actis S.Aredii tom. v. Augustipag. 173 agi-
Si lumen recipere desideras , require basilicam tur de coenobio Atanensi, quodnnnc est collegium
sancti Julianiin qua dum praesidium Martyris ,
Canonicorum et S. Arudii nomen habet situmque t

petic- expetes *, ille conjunctus Martino visum tibi ne- est in finibus pag*i Lemovicini versus Petrocorios.
ris
cessarium simul orationum suarum suffragiis re- b Nimirum cap. 39.
c vocabunt. Exurgens autera mulier et ignorana c Id est , quantum existimo.
tota inaurata ,

quod iu Turonico hujus Martyris reliquiae tene- Vox guztfem holochrysum, si Grxcarn originemin-
/ rentur, ad Sanctonicam l urbem dirig*it. tueamur, significat totumexauro, ut Macri in
rtitque eam 67 Victorina m etenim materfamilias ex nobili Hierolexico illam exponunt : at clarum est cni- ,

'" a <j>-o Santo-

stirpe progenita in villae sua3 territorio basilicam cem iltam auream non fuisse.
*>fco
d Tres Ruinartii codices habent , misit supra
itructantt
construxerat , reliquiasque beati Martyris condi-
"«onatur .

m derat. Ad hanc
ergo aedem raulier accedens ,orat dictus Aredius clericum.
per triduum. Die autem tertia advenit natalis Ba- e Frigoritici vel frig-oretici vocantur febribus
,

ptistae Dominici stante autem populo et lectio- : ,

laborantes, sicut febris ipsa quandoque frigus.
f Cautinus Arvernensis seu Claromontensis
epi>
num dogmata ausculante subito murmur ma- ,

scopus obiit tempore luis inguinarix hic memora-

gnum oritur. Presbyter vero qui solemnia cele- ,

brabat compriraere voces cupiens , interrogat

,
Lv anno dlxmi, inquit Dionyshts Sammarthanus
tom. 2 Gallix Christiame cot. 241,
ubideeoptu-
quid hoc esset. Cui unus ex adstantibus ait Mur- :

ravideri possunt. Agit de hisce GregoHus in Hi-

mur quia virtus Domini
mitescere non potest ,

miraculum prodidit. Ecce enim mulier illa, quaj storia lib. 4>, cap. 31.
g Imo Ochozm 4 Reg. 1, f- ™. ubi hsec le-
se caecara testabatur ortam erumpente ab oculis ,

Quia misisti nuntios ad con-

sanguine, visum recepit. Tunc omnes benedi- gitntur Eliw verba x
quae fuerant sulendum Beelzebub deum Accaron , quasi non
xerunt Deum ,
oognoscentes pariter ,
a quo posses interrog-are ser-
esset Deus in Israel ,
gesta.
monem,
 ,

1SS
MIRACULA S. JULIANl MARTYRIS.
A. S. Gn£r.onio
monem ideo
de lectulo , super quem ascendi-
TlHO\ENSl. ,
reolihaud procul a Veteri-Brivate sita.
sti, non descendes
sed morte morieris. Sensum Verum D
,
Nanninus reliquias S. Juliani e nova ad
verborum dedit, et verisimiliter transcribentium veterem
Brivatem deferens S. Ferreoli ecclesiam
vitio Ozias irrepsit pro Ochozia. ,
habere
obviam non potuit siquidem Brivas nova
h Martyrarius idem est ac eedituus, aut custos :
inter
veterem sita est et ecclesiam S. Ferreoli.
ecclesige* Forte
Vibriacensis domus hic appellatur Vibrac seu
iNovembrem verosimilitcr designat. Vi-
brat , vicus dioecesis Claromontensis , aut
k In aliis editionibus acsi eadem ipsius certe
, pu- Vibret in eadem dioecesi.
tares hora et momento etc.
p S. Avitus episcopus Arvernensis successif,
1 Urbs Sanctonica haud dubie est metropolis Cautino ante memorato. De eo egimus tom. 4 Au-
Santonum, vulgo Saintes dicta. gustia pag. 444.
m Nomen hoc in alio Ruinartii codice Victu- q Addendum hoc loco non monet Ruinar-
riana, in alio Victurina ut et in nostro.
, , tius.
n In codice nostro Naunius in aliis apud Rui- r In
,
editis et Mss. quibusdam , coram ho-
nartium Manninus, aut Naninus. ste etc.
o Audi observationes Ruinartii Nomine Vi- : s In codice Gemeticensi
, veniensque ad eum
briaci Veterem-Brivatem , vulgo Vieille-Brioude unus amisso oculorum usu.
,

hic desig-nari censet Savaro in Originibus Cla- t Pro S. Nicetio jam assignavi tom. 1 Aprilis
rom., et quidem basilica exstat in houore S. Fer- pag. 95.

DE SS. POLIENO, SERAPIONE, JUSTILLA

B
v

AC FORTE HERMETE MM.

ALEXANDRI/E

ITEM DE SS. HELIA, STEPHANO MACONO, POLLIONE MM

J P
ROM.E

Ex Hieronymianis

artyrologium, quodtamquam vetustissimum, post annuntiationem S. Viviani Sanctonensis, de

M et S. llieronymi nomine in.sig*nitum vulgavit

Acherius tomo 4 pag. 6G9 hanc trium Mar-
tyrumciassemrefert. InAlexandria, natalissancto-
quo agimus hac die, mentio fit Perasii, et Abundii
MM. Hic ultimus forte est idem quem e.r
Greveno sub nomine Abundi referimus in his
t

rumPolieni, Serapionis, Justillse. Pro hac poni- Prdetermissis acsimid cumkhuTitoviiiodifferitrt us

t

C tur apud Florentinium Hermetis. Ibidem in no- ad xvi Septembris. De S. Hermete M. Romano
tis scribuntur tantum isti duo ln Alexandria Po- : tractamus hac die nomen Basillei suspectum no-
:

ut
lici Serapionis
, Ex Martyrologio autem Cor-
.
bis est, quod non sit Sancti, sed ccemeterii ,

beiensi mox subduntur ibidem tres isti quos ex t

pluribus dicitur in eodem S. Hermete § %'num.
Acherio recitavimus. Classis altera apud Ache- 24. Porro Sanctos sub titulo Martyrum annun-

rium est a priore diversa, et sic annuntiatur : tiavimus superius quia in exemptaribus Hie
,

Romse , via Salaria vetere , in cimiterio , nata- ronymianis talesnotarisolent. Hisnon addidimus
lis sanctorum Hermetis Basillei Helise, Ste- , ,
Perasium qui notabatur in uno exemplari et
,
,

phani diaconi Pollionis. Martyrologium Augu-

,
sine clara et distincta notitia loci. S. Hermetem
stanum inter Hieronymiana contracta apud nos sub dubio posuimus , qui forte Romanus est ,
et

excusum ab Acheriano dissonat Romae Her- : ,

perperam Alexandrise applicatus.
metis, Stephani, Polieni. In Augustano eodem

DK
 : ;

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 1S9

DE S. VICINIO CONFESSORE
EPISCOPO SASSINATENSl 1N CTALIA

COMMENTARIUS PR^VIUS J. P.

Locus, cultus, miracula, tempus, Vitae exemplaria

POBI PERSECl -
t -rghellus tomo 2 Itaiise sacrse columna 702 tam affectum in dicecesi et in circumvicinis
TIONES, H I ftl
I
editionis prioris hanc dictse jam cathedree tocis, et perquam prodigiosam esse prsesertim
J
Ullin, HIPBB4-
\^J prcEsulibus preemittii notitiam topographi- in energumenis. De hac catena agetur pturi-
TORtM 6MITI-
liim. Variadc cam : Sassinara, quam hodie Sarsinam vulgus bus in Vita S. Vicinii inter miracula. Ex his
loco, appellat collocat Strabo in Togata; Galliae * ad
, abunde constat de ejus cultu. Superest, ut ad
addendum
f. dexteram flurainis Sapis, ad extremum Umbriae : alia progrediamur.
finio
Plinius autem in Italiae regione. Flaminiai antiquis- 4 Nescimus, quo anno sedere cceperit in sua Tempus »edi*
sima civitas est, Plauti patria, comici theatri cathedra, et quo obierit. Ugheltus cotumna 705, ««***»*-
eertum
principis..., sed ita hoc tempore magma ex parte vixisse, ait , creditur post diram Diocletiani , et
*

excisa , ut vix 400 mortales alere dicatur. Se- Maximiani lmperatorum persecutionem, Silvestri
quuntur plura atia quze idem scriptor cotie-,
Pontificis temporibus. Sedit hic ab anno eerx
git de isto toco. Adde Leandrum Albertum in vutgaris 314, usque ad 335. Indeterminata itla
descriptione liaiise anno 1566 Latine excusa
,
temporis positio conformis est auctori Vitse,
Cotonide Agrippinie pag. 461 et Ciuverium
,
,
quam sumus daturi. Nam in ea proxime post
y
in .Italia antiqua pag. 622. Primum hujus se- Prologum dicuntur ista : Beatns vero Vicinius,
dis episcopum fuisse S. Vicinium memorat ut fertur , ex Lig*uriae partibus imminentis per-
Ugheltus columna 704 quanto vero cum laude, :
secutionis tempore veniens , urbem Saxenatcm...
vitse integritate, ac secuta deinde miraculorum petiit : ibique verbum Dei populo praedicans... «

celebritate eidem prmfuerit et profuerit, doce- divina providentia est episcopus ordimitus. Non
bunt sequentia. dicitur hic qiicvnam persecutio ista fuerit, an
,

puhlica Sancli 2 Breve est iliud Leandri Alberti pag. 462 : Diocletiani, an alterius imperatoris ; sed forte
Sarsinae quondam episcopus fuit Vicinus, Lig-ur, respexit aucCor ad Diocletianeam ceteberrimam,
vir sanctissimns, et miraculis clarus. Laudatur eamque antonomastice indicare votuit. Nos, U-
etiam a Ferrario in utroque Catalogo ad hunc ghelium secuti, qiii referebat credi, quod vixe-

diem xxviii Augusti, quo illum suo Martyrolo- rit sanctus Prxsui post dictam persecutionem,
gio universali inscribit Castellanus. Sassinaepro- indicavimus supra eum etiam vita functum ,

tector vocatur ab Ugheilo. Varia de ejus cuttu post illam quia omnino ignoramus quamdiu
, ,

succincte tradit Ferrarius in Catalogo Sancto- eidem supervixerit Si tamen verum dicat bio- .

rum ItalicV in annotatione ; Memoria, inquit, S. graphus apud nos num. 5 indicans eum vixisse
Vicinii etiam ab ecclesiis Caesenate et Parmen. ce- in episcopatu per vig*inti septem annos et tres ,

earumdem ecclesiarum vidi-

lebratur, ut in tabulis (Ughetius ponit 1) menses... a Domino... evocatus;
raus licet Parmie de eo xxvn ag'i consueverit.
:
tunc vivere potuit ad annum circiter Christi 330;
Postremo die Dominico monsis Maii apud M. Mu- siimminente Diocietiani persecutione prsedicaril
c Sassinatibus, et eodem circiter tempore ad epi-
sellam festivitus illius niagrao accolaruin concursu
celebratur, quod ille translatiouis dies sit,
vel
scopatum apud itlos promotus sit. Sed in tanta
rei chronoiogiae obscuritate fiximus ejus obitum
quando ex eo M. corpus Strsinam translatum p
post persecutiones imperatorum gentilium, sat-
est, vel ordinationis. Iu Vita memorata (de qua
illum Ble- tem per modum systematis chronoiogici, donec
agetur inferius num. 5) S. Vicinii ,

expioratiora quis doceat.

rae apuu Viterbium coli, quod ibi caput ejus ha-
5 De ViLv exemplaribus observamus ista. Fer ,»/i/oria
beatur, inter alia continetur, Sed Bleraj S. Viven-
1
1

rarius in Catatogo Sanctorum Itaiise hasce in rem |(4 I

.

tius, non Vicinius colitur. Postquam Ughellus

705 relulisset ex Ferrario de S. Vicinii nostram suggerit notitias, pei^brevem, quam de
col.
sancto Prsesule habet, coilectionem asserens de-
cultu Parmse ; inque arce, inquit, sub ejus effigie
haec de eodem carmina extant
sumptam ex monum. eccles. Sarsinatis, quae inde,
ait accepimus in quibus aliqua corrigviula
» Dum sacros artus, jejunia, terapla, catcnae, , :

sunt; et ex ejus Vita typis excusa an. V. mdcix

» Dum sylvae macerant , hunc regis atque
ex antiquiss. cod. Ariminen. cccles. ante dc ,
greg-em,
V annos scripto. Nos neutrum ittud exemplar vi-
qnulei » Dum caelum scandis, quatuor * lestas septi-
dimus. UghetlUs de exemptari, quo utitur, sic
ma vertit,
scribit Ejus gesta ex antiquo raembranaceo
damnas, numina tetra fugas *.
:
'e. iu,.li » Nos voti
P*"« bpiriius quas codice exscripsit Jo. Petrus Ferrettus Kavennas
3 In litteris Italicis Sassinw scriptis , ,
WMfWiotie episcopus Milensis quse extant inter ejusdem
ante me habeo, narratur, Sanctum nostrum ec-
-
i
,
^riishic rul- Vaticanabi-
eruditissirai praesulis monumenta in
'•ffwndir. clesise titidarem ac civitatis protectorem esse
bliotheca volu. 5831, in hunc,
mo- qui sequitur,
populo eum annuntiari secundum usum basi- ex Li-
ut fertur,
licarum Romse corpus ejus conservari sub at-
;
dum « Beatus vero
: Vicinius,
» guriae partibus imminenti persccutionis tempore
tari cujusdum sacelti honorifici, quod ipsi de-
» venicns urbera Sassinatem etc. » Finiunt
ad
dicatum est preeterea existere ibi catenam, a
:

autem his verbis Quia sua carne solutus, non

s

Sancto ptcnitentise causa gestari ad coltum con- non vivere de-

mortera passus est, sed evasit :

suetam, camdemque festo ipsiusdie xxvm Augu- quam moriturus posce-

sistit *, sed incepit vitam,
'. itrstitil
sti magno cum decore ac concursu deferri in
bat,
supplicatione propter pium admodum erga ii-
 ,,

190
DE S. VICINIO EPISCOPO ET
MUTORL
bat,
COOT
J.P.
mvenit mortem victurus. Qux ibidem memo-
rantur de S. Vicinio conveniunt in substantia
cum
alio noslro apographo, quod
varia refert miracula.
habet prologum, et „ k
L AP UT
^ rTm
I
uti ct illnd,
6 Praenotatur hoc titulo lncipit narratio vitae
:
quud duturi
et miraculorum S. Vicinii Saxenatis
$umus. episcopi per-
petuo recolenda, ut habetur iu libro, qui est c
wKCti
apud patrid prcedkatio apud ,'
Sassi
ill. societatem S. Hieronymi de Arimin. a fol.
145 usque ad fol. 154. Aitctor est incerti tem- nates; episcopatus; mors, sepultu-
poris ac nominis, atque adeo non probaLv au-
ra; auctoris de posthuma Sancti
ctoritatis. Plus sequo verbosus est
num. 8 et 9.
Scripsit diu post S. Vicinium ex num. 10 in gloria parergon.
fine,
etexnum. 31, ubi Saxenatis ecelesiae praasul no-
mine Ubertus ab eo signatur vixit autem ille ; eatus vero Vicinius, ut fertur, ex Lig-urias
B
1

a htigm
seculo xi, sicut dicemus ibidem in Annotatione. partibus imminentis persecutionis tempore
Ms. anobis vulgandum Boltandus noster aceepit veniens, urbem Saxenatam, vulg-o Bobium
b vo-
Roma a P. Guitielmo du Loroy S. J. quod a va- t
catam , qure in Appenniuis
Montibus sita est,
riis mendis expurgare conati sumus, editione petiitj ibique verbum fidei populo praedicans^
Ughelli non omnino neglecta. Denique textum pro bonorum operum studiis, quibus omnipo-
biographi nostri divisimus in capita, titulos ac tenti Domino innaerebat omnique populo com- ,

numeros more nobis consueto, quibus subjungi- placebat, divina providentia est episcopus ordi-
mus Annotata. natus. In quo tandem spiritualis montis vertice
constitutus, inexplicabilibus coepit ad ceelestis fa-
B
stig-ii culmina desideriis anhelare. Ag-ebat
enim
E
VITA ipse in monte verbis sublevatus quaecumque in ,

valle lacrimabilis corruptionis positos sibi sub«

ditos edocebat. Omni
magister amabilis clero
ET MlllACULA populo venerabilis pauperibus mitis ut Pater, ,

viduis locuples, sibi pauper, orfanis tutor pa- ,

tientibus compatiens existebat, vigiliis pernoctans,

Auctore anonymo orationibus insistens, jejuniis voluptatem domans,
abstinentiis se caelibem exhibebat.
4 Charitatis vero caeterarumque virtutum ascen- acveroprx-
Ex libro Hieronymianorum Arimi- sus quid in eo opus est favorum gradibus cu- «*fc

nensium. mulare? cum constet, eum nullis rectitudinis

actibus caruisse , nullis hujus raundi vanis dedi-
tum studiis tepuisse : sed omnibus, quibus Deus
PROLOGUS. omnipotens delectatur , virtutum odoribus effla-

grasse. Ipse nimirum se non solum sacrificium

Ecclesiasticae [ad] cultum non est

relig-ionis Domino , verum etiam holocaustum interius et
Sanctorum
gesta ambig-uum pertinerequotiescumque aliquis
,
exterius incendebat. Praecipuus vero doctor Vici-
peritorum aliqua divina miracula mundo paten- nius subditis suis diversas aramonitionis species,
tia, non ut ncquam servus domini sui pecuniam prout expediebat , singulis exhibebat. Eos qui-
abscondens , terrae latibulis occultari permittit, dem, quos arrogantia tumidos sentiebat, ad hu-
sed ad imitationem praecedentiura doctorum ut ,
militatem ferventis rig-ore disciplinae revocare
Domino lucrando multiplicet, humanae prosperita- studebat quos vero callidi serpentis astutia hu-
:

tis memoriae retinenda coaptat praesertim cum :

jus mundi vanis illecebris deditos providebat
de beatorum virorum meritis ea procedere digmo- omnipotentis Dei jussionibus parere, importune
scuntur, quorum corpora ex antiquse veneratio- opportune ammonendo, insistendo cog'ebat. p
debita religione recoluntur. 5 Talibus ig'itur exercitiis indesinenter insi- agnissima
nis studio in terris
•I Ilinc est, quod David inquit [In memoria] : stens , ad admirabilium operum- efficaciam bea-
ad posteros
transmittcnda, aeterua erit justus. Memoria enim justi seterna tus Vicinius meruit pervenire, adeo ut illius prae-
apud mortales esse non potest, nisi litteratorio sentia cujus voluntas semper Domino inhaere-
,

languorura accessus suis precibus

omnes
stilo in perpetuam succedendi seriem commode- bat,

tur cum ipsa mortalis conditio cog-at huma-

:
effugaret, daemoniacis spiritibus comminando sol-
veret occupatos et quidquid salubritatis populo
num g-enus , etiam pleraque ex his ,
quae sibi :

sunt modo notissima , repente penitus ignorare. expetebat, evidentcr obtinens a Domino preci-
bus impetrabat. Prrecipue tamen inter caetera,
Oportet igitur mirabilium operum efficaciam ,

sicut hactenus, in expellendis daBmoniis ab infe-

quae ex beatorum virorum meritis prodeunt, lit-
ut in aeterna memoria apud ho- ctis humanis cordibus praevalebat. Hic vero dum
teris adnotari ,

in episcopatu per vig-inti septem annos,

et tres
mines valeant perdurare. Quae licet per quadri-
menses corporeis pro Deo laboribus insudaret,
partiti mundi climata esse innumera praedicen-
quse de beati t numquam ab his,
quce noverat Deo amabilia,
tur hic tamen ex multis pauca ,
e
episcopi mentis et precibus sa vacaret , a Domino quem dilexerat evocatus,
, ,
Vicinii Saxenatis
ut possumus somnum quem Deus omnipotens dilectis suis
lubria certum est pervenisse , re- ,

feramus. in introitum verae hajreditatis tribuit, accepit.

6 ln qua nimirum non ulterius eam excolendo
virtntet

laboravit , sed peracti laboris praemia perhen-

* exultando suscepit in qua vi- man»-'*
niter manenda
OSD
:

delicet dum multiplices manipulos ,

quos Chn-
seminans messuit, intuetur de acoeptis lu-
sto ,

cris multipliciter in Domiuo gloriatur. O quam

beata
 ;, ,

DIE VIGESLMA OCTAVA AUGUSTI

191
A beata hsereditas, quam nullus filius potest succeden- excitavit, qua seuiorum virorum memoria nostris A. Aifonruo.
• Vghell, psiri do, nisi patre vivendo* sortiri, quam
nulla proles, junioribus intiinavil, quffi, ut valemus, obnixius
viventi^
nisi prius pro ^^0,^ mor iatur, possidere c, Mira- exequamur.
bilis est nimirum illa ceterni Patris haereditas, quara AXNOTATA.
d ibipro ea natus, moriens accipit d, hic siue illo a Liguria, lialix regio in Gallia Cispadana,
vivus amittit: cujus posscssor illam nemini dere- olim duplex fuit, littorea cidelicet et mediterra-
linquit, nisi ad hanc, qui cum eo superstite partici- nea. Vide geographos.
e pari cupit, anhelet e. b Ughelhts antea citatus tradit ista,
_ columna
narrantur :
7 Sed quia vir Deo amabilis Vicinius post me- 703 de Sassina agens Interdum autera Saxina :

mors, sepul- tain cor porea3 vitae, j

anima in caelcstibus exultante, recentioribus vero teraporibus etiam
Bobium
terrenae quoque laudis munere inter homincs care- forte a Boiis, qui illio antiquitus habitasse fe-
re nou debuit, ubi videlicet laborum carnalinm cer- runtur. Quidquid autem praesulum jurisdictionem
taminibus contra invisibilem hostem spiritualiter attingit ita Bobium appellatur
f
, ut episcopus
insudavit ac post illius triumphales exequias,
,
ipse Bobii aliquando sit dictus, tametsi hodie
quibus fuit ab ecclesiasticis viris honorificis ex- Sassinae,comes autem Bobii ad quorumdara ,

cubiis pertractatus fragrantium thymiama-

, ac oppidorum retinendam jurisdictionem denomi- ,

tum odoribus, celeberrimoque vigiliarum fune- netur. Non defuere

qui snspicati sunt, Bobium
,

re decoratus , et sepultus in marmoreo sarco- haud procul a Sassina alteram civitatem extitis-
phago requievit, non modo solita eum miracu- se, ubi modo Galeata , abbatia? S. Ililani juris-
lorum potentia non reliquit ; verum etiara po- . dictio spectatur : qua eversa, cum Sassina excisaB
tiora et famosiora in Christo mortuus exercuit, civitatis coivisse episcopatum ; sed profecto fallun-
quam ab co superstite facta claruissent : et ju- tur, utmodo dixiinus siquidem Sassina ipsa, ejus-
:
k
ste quidem Creator omuium rerum illum non demque territorium Bobii nomine eensentur, ut
mortuum, scd migratum majori in populo prae- prolixe admodum refertPhilippus Antonius in libro
j3 rogrativa quam viventem corpore sublimavit
, : de Antiquitatc Sassinee.
quia tunc carne solutus, non mortem passus est, c Ugeilus col. 705 habet Quam nulla pro- :

sed evasit; uon vivere desiit sed incepit vi- , : les, nisi prius a genitore mereatur possidere.
tam quam moriturus poscebat, invenit mor-
, , d Non recte apud Ughellum ;
Quam ibi pro eis
f tem, quam victurus f in solo corpore metuebat, natus mori accepit.
exemit. e Ilinc sine illo vivus, et retiqua usque ad anhe-
oria 8 Non enim justus anima valet vivere , nisi let inclusive non sunt apud Ughetlum.
''"'' immt0
corpore moriatur. Opportunius igitur eum viven- f Ibidem narratio sic finitur : Sed incepit vi-
tem vitalia miracula comitari debuere, quae cum tam, quam moriturus poscebat, invenit mortem
ipso semper subsistente vivere uon desisterent victurus.
quam moriturum, quae, eo deficienti indeficien-
tia nescirentur. Saepe namque meminimus in li-

bris ecclesiasticis atque saecularibus reperiri quos- GAPUT III.

dam magicis artibus eruditos nefariae disciplinae
potentia extra naturam humanam [ patrasse ]

effectus viventes quaedam mirabiliter operatos,

,
Dcemoniaci liberati ; bona suo domi-
mortuos vero cum ipsis famosis efficaciis inglo-
riosos defecisse. Quod idcirco fieri credimus no restituta ; Sancti catena pro-
quia talia sectantes interius mortui opus a ,
digiosa.
mortuis accipiunt , quod exercent dum vero :

utraque morte depereunt, ea etiam in quibus ,

male viventes jactanter valuerunt, infelicitcr amit- Quidam Bonizo nomi- Bnergwnena»,
Aretinae patrias colonus,
tunt. ae, ab eo, utpote humani fnutra »ito
daemonio arreptus ;

9 Liquct iffitur per beatam generis semper inimico, miserabiliter vexabatur rwnSancio
C ,
quia hi vitam ,
:

''"'
post mortem 'j'""/*
QdpQaterorum quae carnis incipit , imitEintur ex quem cum illius affines lacrimosis suspiriis arlli-

meritis deficientis vitse, in qua innocentes exi- cti, per plurima Sanctorum loca, Domini pro eo ^
stunt, miracula defuucto corpore exag-
vitalia clementiam flagitantes circumquaque deferrent,
gerant, non extinguunt. Post depositionem er- nequicquam circa illius praesidia laborabaut.
g-o beati Vicinii, ecclesiastici vig-oris cultus, quem Cumque ab obsequentibus propinquis jam pene
praedicationis ejus exarante vomere arva Christianae diffidentibus casso fatigio a linqueretur, ad beati „
dcvotionis fructificantia susceperunt, gratiae caele- Douati martyris b sepulchrum Aretium est de-
stis imbre complutus,adcxiraia sanctaefidei piaeque ductus cujus antiqua prodigia cum magno cre-
:

operationis fastigia, prostrato humani g-eneris ho- scentis decore patuerunt. Ibi quippe
Ecclesiae
ste, succrevit. dum beati Donati meritis cuncti eum salutem
wopagata. 10 Sed quia , ut manifestum cernimus, cum ex moribus accepturum in proximo confidissent,
plantata arbuscula crebris irrigationibus circum- vox dasmonis ore vexati liominis exclamavit :

fusa, fervorem torrentis aestatis evaserit , atque Quid miserrime per iunumera Martyrum loca
annuatim humanis adjuta subsidiis, ad aera fru- laborc ambig-uo circumfertis ? Nulli Martvrum,
ctuosos ramos extenderit, operosus cultor, secu- nemini Confessorum cedere jubeor nisi beato ,

rus ab irrig-atione quiescens, in carpendis ejus Vicino Saxonati episcopo, qui milii meisque so-

fructibus et metendis exultat sic quoque beati ; dalibus semper etiam dum corpore viveret, ob-

Vicinii crebra miracula quia his sua ecclesia ,

viavit.
Quo virum miserum dilig-ent.es, -

sanctse sanctseque operationis studiiserecta

fideij 12 audito, luls , irii)ti

consisteret beatus Vicinius, tepaiervm

minus indigebat , per aliquot prolixi temporis quis esset, vel ubi
Comperto denique loco **aw,
spatia apparere cessaverunt. Fost haec vero te- inquirere studuerunt.
pesceutibus circa priora bonorum actuum studia Saxenatis ecclesize , cui corpus venerabile beati

fidelium cordibus, rursus Deus omuipotens prio- Vicinii prsesidebat, ad eum celeriter properare
ra miraculorum beneficia beati Vicinii meritis cceperunt. Eaemon vero miserum obsessum ho-
minem
 192
MIRACULA S. VICINII EP. ET CONF
A. Arortno.
mmem interioribus ligaminibus innectens, nefan- creti sacellum, quo beati Vicinii corpus quiescit, I)
dis impediens viribus, inoessabiliter luctabatur ; appetiit, terraeque provolutus his est eum lasces- eorP*u
nimirum ne sancti Vicinii prcesentaretur vicinita- sendo verbis aggressus Huc ad te, o beate Vi-
:
,

tibus metuebat. Hic tandem quia Dei imperio cini Deo amabilis , eg-o omnium miserrimus
reniti penitus non valebat coactus usque ad , accessi, hic te devotus exoro, ut mihi tuos mo-
preefati episcopii loca proxima est deductus. Cum- res pristinos imitatus occurras, mihique inopi
que eum ad beati Viri sepulchrum perducere ni- prseter solitum non desinas subvenire. Non enim
terentur, tanta fortitudine nequam spiritus resi- a te mihi concedi injusta deposco ut mea mihi :

stebat, ut vix eum magna hominum multitudo sublata restituantur exoro. Novi quidem te pos-
loculo admovere potuisset ; sed caninos latratus, se a Deo, etiamsi majora poposceris, impetrare.
porcorumque rug-itus edebat, dentium morsibus, Quod si, meis * exigentibus, aures tuas ad prae- '
adden
et manuum ictibus circumstantes clamando ter-
,

sens meis precibus renueris inclinare, hinc num- pcccotia

rebat, humoque prostratus marmorei ponderis a quam exeam hic tuam faciem obnixis suppliea-
:

trahentibus putabatur tionibus oceupabo donec aut infelieiter spiri-

,

etper ejusdevi 13 His igitur tumultibus sacerdotes pnedictse tum exhalaDdo deficiam, aut experiar, si tu mi-
catcnam domini-
rcclesiae concitati , occurrerunt misero serorum infelieitatibus commoveris.
f.addcn.oyc ca * praemuniti . Cumque illum cernerent insupe- 1S Dum haee igitur et quam plura alia mul- etillat eofom

commotione
rabili furentem accersitam in no-
,
tisdiebus exaggerando indetieiens postnlarct, bea- Sanetoappa-
rrnlr, rtCV/pt
mine Domini sanetique Vieinii catenam ,
quae tus Vicinius solita miseratione coactn ,
apparuit
rul :

propter effug*andos daemones antiquitus fuerat fa- [ in ] somno liegiensi nobili riro, impe-
noctis
bricata, collo illius circumponentes, ex parte rans ut diacono molendiuum cum caeteris abre-
omnipotentis Dei, sanctique Vicinii praecepere, ut ptis vestituere nou differret qui eum cum quis :

ad illius sepulchrum minus properare differret. Quo esset inquireret, Sanctus, inquit, Vieinius Saxe-
audito, velut est servus iniquus, quamvis invitus natis ecclesiae sum episcopus , ipsins quidem
n ad Domini sui praesentiam sine trahentium difficul- diaconi assiduis lamcnt;itionibus excitatus. Q.uod
tate pervenit. quidem cum praedictus vir negligens praeteriret,

liberutuf 11 Celebrantibus erg^o pro ejus absolutione secunda nocte beatus Vieinius cadem denuo re-
sacerdotibus Missam, devoteque Domino suppli- petens acrius imperavit. Tertia vero nocte suis
cantil^us, vir ille miserabilis in terram proci- imperiis resistentera non solum increpativis verbis,
dens, ore ceepit spumas evomere capnt huc ,
verum etiam verberibus laceravit. Protinus ho-
et illuc vertendo quassare sic paulatim dormi- :
mo verbera, sub jurejurando polli-
inter crebra
ceri coepit, se, quaecuraque jubebat, sine aliquo
tando quievit. Transacto denique vix unius ho-
rse spatio a sacerdotibus suberectus , se incolu- obstaculo perfecturura , id etiam postulans, ut
mem factum, Christo Domino sanctoque Vicinio ad se praedictum diaconum dirigere dignaretur.
benignis vocibus exclamavit qui
g-ratias ag-en^, :
Praecepit itaque beatus Vicinius praedicto diaco-
re-
postea sanus plurimis annis vixit, multoque tem- no in somno, ut securus ad suani patriam
mearet. Quod cum feeisset, restitutus est in pri
pore in obsequio sancti Vicinii processionalem
per loca plu- stinas facultates et quoad vixit , eum praedi-
crucem, ubicumque expediebat
, ,
,

cto nobili viro iraraensas brato Vieinio retuht

rima deferebat : post haec domum rediens dein-
grates, ejusque ecelesiam deinceps crebrius visi-
ceps beato Vicinio gloriosa praeconia perhibendo
se in suis obse<juiis fre- tavit.
aunuatim et saepissinie
antiquo mo- mirabilia jw
19 In praefati episcopii ecelesia ex
quentavit. Vieinii, consiste- dom
re catena, quae dicebatur sancti
Diaconu*l><>- 15 Apud urbem Kegium, quae in Liguriae pro-
usibus in solis pro-
erat quidam vir nobilis, et ter- bat. Cujus scilicet cateuaj
nis ntil priva vpicia sita est ,
expedierat,
daeraoniacis spiritibus, quoties
tV8 renis facultatibus locuples qui sicut humana ,
,
pellendis
fungebantur.
sacerdotes ex sancti Vicinii meritis
cupiditas exig-it, in exaggerandis rebus avidus, medicando * ter-
Hanc quidam deuuittonibus c, qui
uiediocris generia erat
cuidam suo diacono, qui eara igno- nicndicau*
circumeunt, dum tanti sacramenti /

infensus existere, adeo ram

et simplieis puritatis, coepit cum ea fnge-
do
raret, furatus est, ccepitque principio
ut, direptis eunetis suppellectilibus, molendinum, F
fove- re. Cumfiui^usqne ad fluvium vSapium * qui proxi- *
al.
- !!

cujus ope suam suorumque vitam excolendo celeriter cucurrisset, effecit ratni
vero diaconus cum nee piis sup- mus eidem urbi,
est
eriperet. Ilune
bat,
in illum Deus omnipotens quod per Propbetam
Immittam m
pos.,et incli-
plicationibus mitigando inflexibilem
1
censuram sua caeterorumque reprobis comminatus est dicens.
uare, nec ao juris
faciem ut cae-
eos spiritum vertiginis, et errare
comparium procerum protectione sublimem ,
co-
circulum juxta utraque
cos, per noctis totius
g-ere valuisset, mcerensque suam inopiam deflens, et devia, per m-
prsedicti fluvii littora per culta
elegit Uegi regum suisque Sanctis sua incommo- spinis ac rupibus offendens m-
debitisque precibus coramoda vallium,
da, cui nota fuerant, intrmare, persequentes magno spatio itine-
cessii, speransse
supplicare.
10 Reperit itaque
consilium salutis: ad neati
J»Oa' VII, "<S ^Wscente aurora infeli, vir utra- ,/
vero
principis limina, illius sutiia-
Sancto* invo Petri apostolorum juxta fluviumin eodem
processit, atque iteratim singu- que ca^citate percussus,
cato» , S. Vi-
ria postulando, ftierat repent. Arami-
loco se, quo vespere
,

basilicas visitabat.
«itni
Sanctorum quas poterat, hiBsitans, ne ab insequen-
Laa
urbe revelotum est ei in rans igitur, stupens ,

Bedeunti denique ab tibus caperetur,

violabiliter forraidabat. Iteruro
Viomii Saxenatis episco-
somnis quod, si beati fufi-am moliens
nequidquam, impeditus prascipi; :<\"--<
qui scilicet omnibus peten-
I

Visolatia postularet, tatiouibus , laborabat. Cumque adesse *• sitoi

consuescit , accipere meruisset. oatenam in grur-
tibus subvenire omne fug» auxilium cerneret,
Vicinius, sollicitus trepidus- reversus aU
Dum ergo quis es S et ollertius inquirendo ffitis raedium projecit, et continuo
recepit ibique triduo
permanens
Llesiam se :
-
1

/ IH'' 1

pra>lrrebat i

exoptata pa.t» igrno medieando * frontem innocenti» .III -I"

Alpium anxius incedendo, ad ter haec quidam daemonio

arreptus ad
confestira sacerdotes
ta locanervenit. . .
cinii tumulum est allatus :

ecclesiam, intenoM *e- catenam

17 lntrogressus igitur
 , ,: : :

DTE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 193

A catenam, qua ex more collum illius necterent, in- 21- Eodem quoque tcmpore quidam Kavennatis A. Affomw».
quirere sategerunt, comprehensumque ex opinione ecclesiae nobilis diaconus, nomiue Honestus dum / ,

spiritus hominem terroribus impulsum, facinus pro- causa orationis Romam

hospitium sibi peteret ,

dere coegerunt. in loco praedicti Saxcnatis episcopii proximo pie

deSanctica- 21 Feei, inqnit homo, ut latro, et, quod deterius paravit. Cujus quidem equus uno pedc adeo clau-
/f »" et irrevocabileputo, catenainin profundum immani dicabat, ut nccjam passum unum verberibuscom-
•
/. ppojeci gurgitis projccisti *, Continuo ad fluvium cura ho- pulsus ulterius pergere valuisset. lloc vero raodo
mine concurrentes vidcrunt catenam propc litus in ille suusque comitatus immaniter prsepeditus in
aquse superficie enatantem. Laudantcs igitur omni- cordis moestitia dilapsus circa equi medicinam
,

potentcm Deum beatique Vicinii merita, proferen- inanitcr insndahat. Tunc prcedietus diaconus de-
tescatenam facili conamine protraxerunt hacvero : votsementis affcctu beati Vicinii auxiliura poposcit
prcediotus daemon obstrictus celeriter obsessum ho- 0, inquit, sancte Vicini, nunc raihi in tua patria
mincm dereliquit, et sic ex uno bina miracula cla- praepedito miseratue oocurre : equo raeo restitue sa-
ruerunt. nitatem.
25 Quocl si feceris , devoveo tibi , rae cande- tospet reddi-
ANNOTATA. lam corporis mei aliitudinem habcntem quotan- ""' ' "'<'• voto
,
" ("' v """"-
a Vox fatigium, vel fatigia^ (Gallice fatigues) nis. donec effo. et ipse equus vixerit, oblaturum.

signiftcat hic molestias vel labores. Consule Can- Quo vix cxpleto sermone, tanta ccepit equusva- ,„,..

gium in Glossario. letudine oongredi ut caateros praecedeudo , nul-

,

b De S. Donato Aretino in Tuscia egimus ad lam claudicationis maculam habuisse videretur.

diem 7 Augusti. Ita demum diaconus coeptum itcr peragens , do-

e Non intelligo, quid velit dicere biographus. mum alacriter est reversus. Biennium quidera vo-
B Forte legendum de viatoribus in apographo admo- tum, quod sancto Vicinio voverat, cxolvit tertio ve- :

dum mendoso. ro anno, eo dic, quo votum fregit, equus interraa- E

nus habenas illius tenentium est defunctus et sic :

patuit, quod virille, quod in voto sollicitus a beato

CAPUT III. Vicinio poposcit, accepit -.

quia post hoc solvere ne-
glexit, amisit.
26 Prsefatae Saxcnatis urbis episcopus voca- Protbyteropa
Mulier in Sanclum irreverens pu- bulo Benno a delatorum suasoriis accusationibus wneti Vieinii

concitatus presbyterura ecclesiae suse nomine

nita ac deinde sanata ; equus ,

,
Pertarum dum sibi insonti delaturi crimen op-
,

quia non servatum pro eo votum, ponerent , occupavit. Qui cum per xx dies jeju-
niis et vigiliis maceratus , catena sancti Vicinii
mortuus ; depulsa falsa accusa- nomine dedicata vinctus continuo atque inevasi-
bilis custodise laqueo se afflci quereretur, una
tio.
die, ut liceret sibi ecclesiam ingredi, et saltem
aliquo spatiolo beati Vicinii sepulchro prresenter
miersancti r^ivcn haec tempora dum beati Vicinii natali- assistere [ a ] custodibus postulavit. Custodes
,

Kpitcopif&- V^tiua dies, qui iu eadem patria ab universis quidem, quia sine permissione episcopi hoc agere
tnmprofanant
anmiatim excolitur, immineret, qusedam mulier non audebant, accepta ipsius liccntia eodem vin-
ejusdem patrise diem felicissimum parvipendens , culo catenatum ante beati Vicinii tumulum de-
spreto vencrabilis solemnitatis officio , molam ,
duxere.
qua frumentum frangeret, apprehendit. Cumque 27 Qui vero rlexis poplitibus terram osculans, mirifla ™.
'''"'"-
eam multiplici rotatu et exertis brachiis regyra- opem sibi a Domino concedi dcposcens, modico
'""

ret, hanc altera mulier quae mentis intellectu

, spatio prostratus, quia diutius non permittebatur
C sanior esse videbatur, verbis arguens increpavit, insistere, seipsum intcr lacriraas suberexit. Con-
quia scilicct in tanta solennitate beati Vicinii ab tinuo , Deo beatoque Vicinio depo- F
miserante ,

his operibus non vacasset cui quidem mulierin- :

scente, catena, qua collum illius adstringebatur,
sultans sic dicitur respondisse Qui bonum vici- :
elapsa est et presbyter circumspicientibus cu-
, ,

num habet cum illo gaudeat sero atque mane.

,
stodum oculis, apparuit dissolutus veloci cursu :

Mox vero vocem hujus insultationis obstinatae- episcopo nuntiare studuere. Quo audito episco-

que mulieris impudentiam divina est ultiosubse- pus ad eum magna festinatione cucurrit, cernens-
cuta. que prcsbyterum dissolutum , eum insontem illi-
pwtfiur, «c Manus quippe illius et brachium quibus
23 ,
co proclamavit et sic demum ad pedes illius
,

daindttoipiia-
opus tunc micitum exercebat sic sub mamilla ,
provolutus, ut sibi ignosceret flebiliter postulavit
repente pectori cohseserunt ut nec ab illa , nec ,
Presbyter vero Deum laudans, sanctumque Vici-
a quibuslibet nitentibus aliis velut simul nativa niummagnis vocibus exaltans, episcopo suo indul-
separari valuissent; sed moresicci stipitis insensi- gens, dehinc sibi prae caeteris extitit magnafamiln-
bilibus digitorum nervis exanguis dextera inpe- ritate copulatus.
ctore languebat. Protinus mulier lacrymabili voce
et portentum indi-
ANNOTATIO.
vicinos evocans accersivit ,

oans, affcctum animi quem tegere nequibat

,

a Ughellus col. 706 scribit

Stephanum inter
indicavit. Cognita igitur prodigii causa, quia ex
floruisseanno 680, post quem
sancti Vicinii meritis procedebat mulieres affi- ,
Sassinates episcopos
pergit Beno (ita ejus nomen ibi
nes atque vicini eam moerentem octavo natah- proxime sic :
,
subvectus cst, ia-
sepulchrum beati Vicinii produxerunt scribitur) ad camdem sedem
tii die ad ignoretur : post
mctsi, quo floruerit, tempus
ibi enim biduo permanens poscentibus clemen- ,
cura subsequenti elo-
Stephanum tamcn reperitur
tiam Domini sacerdotibus ac populis bcati Vi- ,

postulantibus sanitatem accepit gio ..

cinii suffragia
.

Credulusinsontemtorquet, vmcitque catena

, ,

et ita deinceps bcati Vicinii nativitas annua ct po-

Presbyterum,Divijussibusillacadit.
tiori fuit vcnerationecelehrata.
29 Solemni
Augusti Tomus VI,
 ,

191
A. Aku.vymo.
VITAET MIRACULAS. VICINII
Munera tollit, equi crimina pune bat petebat , januam pietatis divin*
luunt u pulsabat
Insigne scilicet elogium, ex Domini promisso munus
uti Ughellus vocabat. salutis inveniret'
pecunia seu muneribus oblatis, De *Iexit ,gitur Deus
et equis agitur in
omnipotens sancti Vicinii
pre'
fra in prmcipio capitis 4. cibus accessibiiem suaj
cleraentiam pietatis Cum
jam infelix vir inter miseros pioratus
, crebros
que gemitus quadam die arcam raanu
gerailn
CAPUT IV. apprehendere
usque «d superiorem se
niteretur , ut erat
integerrimus'
marmoris altitudineni
ilrarttfa erexit, intellexit
puntto ; diffracta e la-
illico , quod prseter solitum
artus totius corporis jam in staturae amissum or
/>sw membra sanata ; mira de
dinem undique concordarent
tentare ccepit si ,

recte incedere potuisset. Directis

igitur gressibus
amisso lipsano Sancti kistoria expertus diu optatissimam sanitatem,
; Dei omni-
potentis cleraentiam sanctique Vicinii
innumerabilis in miseros benefi-
merita tunc
et demceps collaudavit. Quem
noti et proxirai in
centia ejus. procerae staturae valetudine contuentes,
uimia ad-
miratione commoti, divinitatis potentiam
favorabi-
Epi&eopi, obta liter uarraverunt.
tam in Missa
"Der idem quoque tempus dum sancti Vicinii
31 Sed quid mirura si ex totius
-L ab universo populo natalitius ageretur,
dies corporis beati I" <
pecuniam sibi ii

Vicinii prassentia mirabilia

N cm i vindi- prajnominatus Benno episcopus Missam solenni- prodierunt , cum no-
scamus etiam ex modiea ossium ejus particula
rantis, punt- ter celebravit. In qua cum
ex more cunctus utri- ma
tio :
gnum aliquod claruisse. Supradictae namque
usque sexus populus diversa munera suis manibus Sa-
xeuatis ecclesiae praesul nomine
obtulisset, quidam dives solidos sibi aureos im- Ubertus a causa
devotaj orationis ad oratorium
sancti archangeli
B pendit. Quos episcopus cupiditate ductus sacer- \:
Michaelis, quod est in monte Garg-anico
dotibus, quorum usibus ex raore oblationes cun- frsitum,
cujus memoria ex vetusti temporis more
ctaeimpertiebautur, auferens per or-
suis privatis com- ,
bem celeberrima veneratur , disposuit proficisci.
modis reservavit. Sacerdotes vero pro sublatis au- In quo tamcn itinere ut ab adversitatum
incursi-
reis vehemcntius condolentes caeteras vidclicet , bus tueretur pusillum os corporis beati Vicinii
panum oblationes minime susceperunt. Quos qui- ,

decenti pyxide conclusum , in pera sua positum

dem panes post aliquot dies episeopus cernens in asportavit. Cumque, opitulante Deo in cundo ,
pavimento eeclesiae vetustate putrescentes abstu- dextris successibus uteretur, quodam die in loco
lit quia humanis comestionibus depreliendit
et
:
est, quidieitur* hospitatus. Peractis igiturvespe- 7- omiuum
ineptos, ira commotus equis suis edendos apponi re his locinomn
qus3 sibi suoque comitatni expedierant,
,

praecepit. Consumptis ig-itur ab equis sacris pani- mulier, quaa eum hospitio susceperat, suum sibi
bus, cuncti, qui ex eis partem aliquam gustave-
lectulum irapcndit in quo tandem fessus episco-
:

runtequi, velociter sunt defuncti et sic episcopus :

pus recumbens, peram cum praefati sancti Vicinii
taliprodigiocorreptusadoblationum violentiam ul- reliquiis sub pulvinar, quod capiti inhaeserat occul-
terius non acci ssit. tavit.
... 29 Post haec quidam rusticae plebis Aretinu pa- 32 Muic quidem nocte, dum gravi sopore premc- oaeptrin*
I
IIN,

et per septen-
tria oriundus, de arduo turris fastigio, cui ex se- retur, sanctusVicinius apparens, Fatue, inquitepi-
ttttl.n nioris sui prsaceptis diligenter custodiam saepius p fecisti, quia me in muliebri lectulo posuisti.
i,

exhibcbat, corruit, in quo fractis brachiis, geni- Quo dicto abiit. Post haec episcopus a conviatorum
bus, cruribusque diruptis, pusillum vitalis Matus vociferante multitudine excjtatus, adhuc sopitispal-
anhelo pectore remansit. Transmissis ltaque die- pebris pene venerabilis atquc nocturnaa visionis
bus aliquot vitam ei divina miseratio non neg*a- oblitus,cum sodalibus est profectus, tantoque mu-
c vit; sed membrorum status pristiuosnon conces- nimine destitutus usquead horam tertiam perrexit. ^
sit:erat quippe ilii renum curvitas sinuosa, cru- [nterim cum adhuc hox esset, prsedicta mulier, re
rium et coxarum oonnexio g"lomerata brachio- ,
licti thesauri nescia, [Icctum] cpisccpi, quem va-
rum et manuum
imbecillites, adeo ut nisi repen- cuum arbitrabatur, accessit: continuo tantus eam
do velutquidam enervis quadrupes incedere nulla- internorum viscerum dolor occupavit, ut parturien-
tenus valuisset. Talibus igitur per septennium mise- ti assimilata intolerabili doloris cruciatu torqueri

riisoccupaius, cum jam mortem quarn vitam potius videretur.

expetisset, apudpraedietae ecclesiae canonicos, quo- 33 Inter ipsos tandem languores dcbili oona n rratut

rum alimoniis vitam miseram cducabat, assiduoho- mine de lectulo surg'ens exiit, ut forte ex levi mo-
^pitio fungebatur. tu Icvius torqueretur. Mox (mirabile relatu) il-

mtSI i ranr «? 80 hsec vero spes salutis

Inter quae semper ,
lam egressam pristina etsalubritas subsecuta. Post
fectu»
infelicibus animus solatium aliquod administrat, haec parvo interjecto spatio quidam familiaris ,
tur :

mentem illius subiit tituhantcm, ut, si sancti Vi- ejusdem domus nocturno itincre fessus veniens ,

cinii prcesidia quaereret, forsitan miserante Deo immiuenti sopore coactus in eumdem lectulum se
impetrare Accedens itaque genibus
valuisset ,
projecit quein repente mulieris languor invasit,
:

manibusque rependo ad sacratissimum beati Vici- mcestisque vocibns se coepit miserum clamare. His
nii tumulum, lacrymabilibus querelis ing^entibus- auditis mulier exterrita, moerentis viri proprios-

que remedia postulavit. Cum-

ftetibus sospitatis quercpentinos dolores anxia interius mente voluta-
que Dominicai curationis accessum differri sibi bat, magnunique aliquid ex episcopi meritis fluxisse

patientissimc suspiraret, verba divinae admonitio- suspicata, virum, utde strato surgeret, adorsa eat

quam Dominus noster Jesus Christus, ami-

nis,
ammonere.
stratum deseruit , subito mulieris hntort*
Qui ut
cum nocte cum pueris recubantem petenti amico :;i

panes improbe porrigentem sub exemplo con- ,

clusit, attendit; cunctis dierum ac noctium ho-
ris marmoreum sancti Vicinii tumulum ample-
ctens pectus pugnis invalidis obtundens quaere-
,
adinstar sanissimus est efifectus. Ammirantcs igi-
tur et stupentes utrique a lectulo oessaverunt
nec stratum contingere, nec quid hoc esset, ausi
sunt experiri. Inter haec episcopus [*ese peram]
j;im
 .

DIE VIGE8IMA OCTAVA AUGUSTI

195
A jam reliquisse deprehendens, dolens et tristis ef-
ce praedicabat, eadem corpore defundus, n su- a. a*,,m«o.
fectus uni de pedissequis suis pro ea celeriter i

re- perms vivens,

orationum prsesidiis prosequitur
pedare praecepit qui vero cursu reciproco pra»,-
:
postulantibus impendenda.
fati hospitii domum revertens; perara ibidem in- 3f> Quaj nimirum quia sunt raultiplicia, et
* unl innwncr <

tactara reperit, atque g-eminos dolores eisdem

, nullo valent numero comprehendi, nunc tandem
qui passi sunt, referentibus ag-novit. Hoc quidem
de immani gurgito paucas g-uttulas fidelibus
episcopus audiens, terrore correptus, majori de- po-
tandas nobis hausisse sufficiat. Haec enim
inceps venerationis studio sancti Vicinii reliquias de ejus
vita atquemiraculis. retulirnus, ne vel nirais
. . .

custodivit.
compendioso silentio ignavi, vel immoderato elo-
bcneftcia "" s <
35 Jam vero quantum in expellendis dasmoni- quio fastidiosi in
ns aSaneto
scribendo fnisse videremur. Sit
bus aliisque hominum remediis sanctus Vicinius igritur ffiterno omnipotenti
iOttatti Deo qui haec beato
apud Deum impetrando valuorit, non est per sin- Vicimo episcopo concedit laudis honor
,

,
incorapa-
g*ula nostrae facultatis enarrare, cum
constet ab rabilis, decoris favor interminabilis,
virtutis gloria
innumera testium multitudine cog-nosci omnes , indeficiens nunc et dcinceps ab omnibus^crea-
malig-norum spirituum vexatione furentes illius se. turis, per infinita ssecula sseculorum. Amen.
pulchri prsesentia liberatos, cunctos lang-uorum
accessus ipsius ope fug-atos nullnm cujuslibet :
ANNOTATA.
pressurte moerore subactum opitulationis , illius
accossibilem clomentiam exorantem , sine ejus a Vixit prsesut seculo xi
itle secundum Ughel-
praesidio recessisso. Pra?stat nimirum hactenus in- lum col. 707.
digrntibus corporeas valetudines, et, quod est b Mons est Aputite in provincia Capitanata,
praestantius, concedit petentibus vigorem spiritus, apparitione S.archangeli Michaeiis celeberrimus.
quo animi divini amoris flamma succensi, ea- Cetebratur ea Officio ecctesiastico ad diem SMaii,
H que, quse Deo sunt placita, peragrndo, in super- quo apudnos inter Prsetermissosditataeslad diem
Hierusalem mcenibus componuntur, et qua?-
K
nse 29 Septembris dedicatx ibidem ipsi ecclesix
,

cumque adhuc mundo superstes tidelibus viva vo- sacrum.

DE S. ALEXANDRO EPISC. CONF

CONSTANTINOPOLI

COMMENTARIUS HISTORICUS J.s.

§1 Sancti cultus apud Graecos et Latinos; gesta ejus in concilio Nicseno

contraque philosophos ethnicos, et Arianam hseresim.

An cccil. nter antistites ,

qui secuto iv contra Arium Actorum S. Alexandri digna non est Oratio nescio
Actadeeo
Nomen Sancti ejusque asseclas decertarunt illustris habetur cujus de gestis in concilio Niccvno, etiomsi titulus nulta exilant.
t
'" Fattit Grr-

cisac Latini» 1
S. Alexander Byzantinus seu Constantinopoti- istius Orationis apud Photium Vitam S. Alexan- F
tanus episcopns. Rujus mcmoria Fastis sacris dri ccque ac Metrophanis et Constantini magni
c
adscripta est apud Grwcos zcque ac Laiinos , 'at promittat ,
ui/iit fere de Wexandrocontineat
cun>
diebus diversis, Grseci festivitatem ejus annunti- quari) qu&dam occasione concilii relata, Dehac
ant xxx Augusti quemadmodum videri potest
,
autem Oratione historica fideque cjus in nndtis
,

in Menologio Sirleti ct Menseis. Latini vero, ut

, vacillante, abunde disseruit Jonningus noster in
Ado , Usxiardus, aliique posteriores, ad xxxvm S. Metrophane tom 1 Junii pag. 385. Quapro-
ejusdem mensis eumdem inseruerunt Martyroto- pter nequidem commemorare tubet, quse ibi f<'gun-
giis sitis eadcmque die nomen ejus reperitur in
, tur de pr<rdicto a Metrophane Alexandri cpisco-
antiquissimo Martyrologio nomine S. Hieronymi patu, utpote ftde parum digna. Itaque Actorum
insignito. Nolim fiic mvltorum verba accumuta- vices xUcumque suppleredcbcbunt antiqni Patres,
re, cum unum pro omnibus sufflciat Martyroto- kistoricique, qui meminerunt de S. Alexandro,
gium Romanum, in quo hsec leguntur Con.stan- : ejusque laudes celebrarunt. Exhis ca coltigam,
tinopoli sancti Alexandri cpiscopi gloriosi .^enis, , quibus pateat quantus fuerit Alexander et gesta .

cnjus orationis virtute Arius diviuo judicio dam- quie innotuerunt, ordine discutiam.
natus crepuit medius et ellusa sunt visccra cjus.
, 3 Ut certa separemus ab incertis, breve gcsto- MlllUt (le s
Idem fere habent et Ado, sed hicad-
Usuardus rum accipe compendium. Constat Alexnndrum in dtexondrohine
cathedra Constantinopotitana sedissepost S. Me~
•'"*» ditputata,
dit : Dormivit
vero idera beatus Pontifex vitffi
suae anno nonag-esimo octavo episcopatus tri.ire- ,
trophanem:atdissentiuntscriptores,nonrcccntio-
simo tertio. Verwn tcmpus iltud episcopatus certo resmodo, sed antiqui etiam, utrum ei successe-
rit ante Niceenam synodum, an
erroneum est id patebit ex dicendis. Brevius
,
postea. Interfuit
ejusdem memoria habetur in Romano antiquo seu Ale\ander synodo memoratw, sed incertum rur-
parvo sus, an adfucrit episcopus, an presbyter tantum.
2 Acta S. Alexandri nidta exstant , qu3e qui- Hinc seque disputatur de episcopatus duratione,
dem nomen Actorum merentur .-
nomine enim cum alii attribuant annos 23, alii 13 aut H,
nonnulti
 ,

196
DE S. ALEXANDRO EPISC. CONl
.1 : I.

nonnulli pauciores, aut multo

J. s. plures at poste- :
cospta. Sozomenus lib. 1 Historiw cap. 18 rem
'loresittijam satisconvicti sunt erroris, ita
ut narrat hunc in modum Quo tempore
clubitatio tantum superesse videatur de annis 13 Constan- :

tinus Byzantium venit, adeuntes eum

aut paullo pluribus quidam
, et 23. Demum, ut constat philosophi, conquesti sunt, quod non recte
Sanctum Ario fortiter obstitisse
Deum
ne ecclesiam , coleret, et sacrorum ritus innovaret,
ingrederetur ejusque mortem precibus a novum
,
Deo cultum in rempublicam introducens , contra mo-
obtinuisse t ita acriter disceptatum est de
anno rem institutumque majorum suorum, et omnium
Sancti ipsius emortuali nam guidam
annum :
retro principum qui vel apud Graecos vel apud
,
301 morti ejus assignarunt quorum sententia , Eomanos umquam fuisse memorantur petebant- :

abunde est refutata alii preetuierunt annum 330

:
que ut de bac docirina cum Alexandro episoopo
aut 33S, alii demum 340 omnino statuendum
exi- disputarent. llle vero, licet in hujusmodi certa-
stimarunt. Posteriorem hanc sententiam prxci-
minibus parum alioqui exercitatus vitae tamen ,
pue stabiiire conatus est Janningus nostertom. vi
iutegritate fretus (erat enim vir bonus atque
,
Junii a pag. 71, cujus rationibus ut probabilio-
honestus) certamen subiit, imperatore ita prasci-
malim hic consentire quam tempus Sanvti
ribus
, piente. Itaque cum philosophi convenissent , ac
emortuale ad novum examen revocare. Adire le- simul omnes disputarevelleut, postulavit Alexan-
ator poterit dissertationem Janningi assignatam.
I]U
der, ut unum, quem vellent , elig-erent, reliqui
t i ; .

4 Sicut sentcntiam Janningi aliorumque deanno

.

vero sedentes silentium servarent. Cumque unus

fittiri ne-
cmortuati non omnino certam exisiimo ita cer-
queunt. ,
ex illis disputandi partes suscepissct, In nomine
ta esse non video qiuv disputavit in Metro- ,
Jesu Christi , inquit illi Alexander ,
pragcipio tibi
phane § 2, seu tom. 1 Juniiapag. 3SG ubi pro- ,
neloquaris. Quo dicto, protinus vir ille, frsenata
bare conatur, Alexandrum tempore Niccvni con-
lingua, obmutuit. Ex hoc facto non recte con-
cilii presbijterum solum fuisse concilioque inter-
t
cludes, Alexandrum indoctum fuisse. Nam ex
fuisse ut legatum Metrophanis. At cum con-
,
eo solum consequitur, Sanctum tricis dialecticis
B traruc opinionis multee etiam sint difflcultates, minus assuetum, virtute dioina eos capere ma-
ac neutra certis rationibus demonstrari vateat, luisse qui [subtiti ratiocinio vix aut ne vix
,

licet multa Jtinc indesint disputata, rem inmedio

quidem capi potuissent.
reiinquere malim ,quam longaminstituerediscus- 7 Porroftdem Cathoticam aS. Alexandro egre- fidem catholi'
sionem, posteaque nihil certi statuere. Pro chro- gie fuisse defensam contra impietatem Arianam,
catn strenuc
defendif contra
nologia igitur Vitee S. Alexandri tectorem remit- probant iilustria Sanctorum Patrumde eoelogia. Arianot.
iere placet ad Historiam chronologicam patriar- Audi S. Gregorium Nazianzenum de eo ioquen-
charum Alexandrinorum ante tom. 1 Augusti tem ad cives Constantinopolitanos Orat. 27 sub
pag. 13 et 14. Forro apud Theodoretum Hisiorise initium Neque vero fidei rectse doctrinam quam ,

ecciesiasticcV lib. 1 cap. 4 exstat epistola S. Ale-

,
arctissimo complexu tenetis vobis primus prae- ,

xandri episcopi Alexandrini ad Alexandrum nos- dicavi, sed aliena dumtaxat vestig-ia secutus sum,
trum de hasresi Ariana molitionibus Arii ac , ,
et quidem vestra; (dicam enim quod res estj si-
ejus sequacium. Scripta fuit hasc epistoia ante Ni- quidem eximii illius Alexandri discipuli eslis ,

c<-cnam synodum, ex eaque prcvcipuum argumen- mag-ni Trinitatis propug-natoris et praeconis qui ,

ium desumitur pro episcopatu Alexandri ante di- et sermone et rebus ipsis impietatem exturbavit
ctam synodum, quod scripta videatur ad ipsum ac de medio sustulit. Neque enim memoria vobis
jam episcopum at videri possunt, qUtV respondet
:
excidit apostolica illa precatio ,
qu33 impietatis
Janingus pag. 387 et 388. ducem (Arium) impurissima ling'ua di-
in locis
Egregiesegerit 5 Habita fuit Nicsena synodus anno 325. Ad- g*nis oppressit. Theodoretus brevius
Alexandri do-
1,1 sj/nodo Ni'
fuit pro episcopo suo Alexan^ier pi-esbyter, si Hi- memorat iib. 1. Historisecap. 3, ita scribens .

*tes
ca na contra pou-
Ariomot
storicV concilii credimus, in qua id variis locis Constantinopoli per idem tempus Alexander
iiqw n- habet Gelasius Cyzicenus apud Labbeum tom. 2 tificalem sedem tenebat, vir donis apostolicis or-
Concitio-
promuipst ; Conciiiorum. Egregie ibidem decertasse contra natus. Photius apudLabbeum tom. 2
c Arianos idem refert Gelasius cot. 166 hisce ver- rum col. 101 hoc Alexandrum commendat eto-
r
,

bis Cum his {Arianorum antesignanis, quosenu- Constantinopolitanam

:
gio Alexander qui sedem
: ,

tum prudentia gra-

meraverat, ) generose decertabant sancti patres obtinebat, vir cum senectute ,

nostri Alexander tunc presbyter Constantinopo-

, vis vitteque spleudore
,
ac ,
summo pietatis fidei-

litanus , et Atlianasius archidiaconus ecclesiae Ale- que studio, mag*na divinis in rebus loquendi
et
xandrinorum. Absoluto autem concilio, cum mit- libertate insig*nis. Sed nimis
impudenter fallere
terentur episcopi ut decreta concilii toto orfye pro-
t conaiur Photius schismaticus cum Alexandrum ,

mulgarent, inter ilios eiectus est Alexander qui Niccvno concitio.

, prsefuisse scribit
ilia in Cyciadibus insulis annuntiaret nam in :

catalogo episcoporum, quos ad id munus electos ne in ec-

§ II. Resistit Arianis,
narrat Getasius, Alexandrum memorat hoc modo
col. 207 Alexander Constantinopolis tunc solum
:
clesiam inducatur Arius, cujus
presbyter, postea vero ecclesiae illius episcopa-
gesta
tum sortitus, cum Paulo tunc lectore , atque mortem precibus impetrat :

ipsius notario ,
ecclesiis omnium Cycladum insu-
Hsec de gestis Alexandri ad concilium in fine vitse.
larum.
Niccvnum spectantibus. MorsAf >>>
Alexaudri prse aeteris illustre reddi
si Alexander episcopus revera non omen tenta precib*
philoBophum
ethnicum soio
Jam
tempore,
vero
dubitare vix possumus NdUmorsArii, ejus precibus obtenta. Fa- ulll hu< ^J
l

erat conciiii ,
Epiphanius Hxr.M, oeca$io1*
imperto mu-
quin paulto post ecclesicV Constantinopoiitanee sit ctum istud breviter referi S.
tum facit :
10, seu tom. \,pag.
734 Post h*c ,inquit> :

prxfectus. Nec muitis post anniscontigissevide- Boolesiffi

tur eyregium sancti Viri facinus contra philoso- cum Arius Constantinopoli Catholicae ^menter
pfiosquosdamethnicos, quod aiiqui perperam re- communionem affectaret , instante
comi impeia
Eusebio Nicomediensi ) qui apud
tulerunt ad concitium Niccvnum,cum acciderit By-
( ,

poterat et Constantinopo-
zantii, quse anno 330 Constantinopolis vocari torem plurimum r ,

litanum
 ,

DiE VIGESLMA OCTAVA AUGUSTI 191

litanum episcopum molestius urgente : qui com- exactus fuerat illum
imperator dimittens
;
, Si *i i
toni
muniouem illi dare nolens, et per vim oppressus recta , ait, est fides tua benejurasti; sin i s
, ira-
ing-emiscebat. Cumque Kusebius jactaret : Xisi pia , et tamcn jurasti Deus ex juramento , c n-
sponte velis admittere crastina luce quaj Do- sam tuam
,
, perjurio, et Aynanorum
judicet. Hoc
minica erit, mecum in ecclesiam intrabit. Quid precibus deceptus Constantinns, Arium admitti
autem contra nos efficies? Tum demum relig-io- jussit, teste Theodoreto lib. XHxreticarumfabu-
sissimus episcopus ac Deum timens Alexander ,
larum cap. \, ubi sic habet Imperator autem, :

ecclesise illi prasfectus, ubi hsc audiit, tota

. . . suscepta supplicatione, jussit regitt urbis Episco-
die ac nocte cum gemitu ac mcerore in oratione pum ei, salutem dcsideranti mannm porrigere. ,

perseveravit supplex a Deo petens ut vel ani-

, , Divinus autein Alexander, is enim illius civitatis
mam suam reciperet , ne se Arii comrauuione clavum tenebat, primnm quidcm conatus est per-
pollueret aut stupendum quiddam ct inusitatum
; suadere impcralori, ne fictis Arii verbis seducere-
Quod quidem posterius obtinuit. Nain
faceret. tur. Postquam autcm vidit eum segreferre, tacitus
Anus noctu ventris lcvandi eratia pro ffredi co- exiit; Mandatum itlud Constantini
confirmant
actus, et in secessum abiens, in ipsa cella desi- Marcetlinus et Fausiinus in Libello precum pag.
dens crcpuit, ac mortuus est inventus. Ita fceti- 18 his verbis : Denique ipse Constantinus jusserat,
dissimo in loco repertus est, cum intestina omnia ut ei sanctus ac beatiememoiia- episcopus Aiezan-
pcrinde ejecisset, atque impurissimum dogma vo- der communicarct.
muerat. Sic Epiphanius. At factum hoc paullo 11 Iloc imperatoris favore in/iati Eusebiani, H A\ ""II hii

eccactius expendamus. minati sunt, se Arium vi in ecclesiam inductu- n.i, rttur , ii '

illum iii >

9 Anno J336"
i •

cxm IWiu o ut passim eruditi admittunt

, ros sequenti die Dominica. Audi S. Athanashtm
snim inductu -

coftu esscr
i onitanltno-
evocatus erat Arius Constantinopolim a Constan- loco mox citato : Illum igitur ab imperatore ita ros ;

polim ab nii-
tino magno, agentibus id Eusebianis ejus fauto- digressum Eusebiani, soiita usi violcntia, in ecole-
peratore p< i
ribus, et repugnante nequidquam S. Alexandro, siam introducerc voluerunt. Obsistebat Constauti-
.'tniiinis rtr- uii docent verba S. Athanasii post recitanda. Con- nopolitanus episcopus beatss vir memorise Alexan-
vumvento, venerant eo factionis Arianse duces, ut synodum der, non debere, aiens, hsaresis autorem iu eccle-
celebrarent, quod frustra quoque impedire cona- siam recipi. At Eusebiani, minis adhibitia, dice-
batur Alexander. Qua de re Sozomenus lib. 2, bant Ut, repugnantibus licet vobis, obtinuimus
:

cap. 20 sic habet Arius, cum Alexandrina : . . . ut illum imperator accerscret ,• sic die orastina ,

ecclesia cominunicare ei renuisset denuo venit , etiamsi id non c sententia sit tua, Arius in hac eccle-
Constantinopolim. Cum vero qui idcm cum eo sia nobiscum synaxi Sabbatum autem erat, aderit.
sentiebant et quctquot Eusebio Nicomediensi
, cum haec poterat non timere
illi effutirent. Non
episcopo adhaerebant , separatim de industria eo Alexander, ne ad effectwn perducerent Ariani,
convenissent, et ad celebrandam svnodum se pa- quse minabantur. Quare, relictis humanis praesi-
rarent, Alexander qui tunc temporis Coustan- ,
diis, adsotam Deiopemconfugit, prxsenie Maca-
tinopolitanam sedem reg-ebat intellecto eorum , rio, a quo S Athanasius se comperisse testatur,
consilio synodum dissolvere conatus est. Sed
, quse de his scribit.
cum id perficere minime valuisset societati et , 12 Pergit autem itle hunc in modum : Quibus Hexander
commuuioni cum Ario jungendae palam contra- auditis , episcopus Alexander , magno moerore i>. um orat, "(
' sih' rnoi
dixit; nefas essc dicens et ab Ecclesia prorsus perfusus, in ecclesiam ing-rcssns est, exten-i
• <

,
h'i',>/, rrl
alienum et suam ipsorum sententiam , et eo- ad Deum manibus, collacrymans in vultum pro-
; Ariwn toUat,
rum qui ex universo prope terrarum orbe Ni-
,
cidit in sacrario : humique jaccns orabat. Aderal
caeam convenissent , irritam facere. Qui vero Macarius, qui et ipse orabat, orantisque vocem
cum Eusebio crant cum priino quidem verbis , audivit. Alterutrum autcm his vcrbis cnixe roga-
Alexamlruni flectere minimc valuisset , contu- bat episcopus Si Arius crastina die ad conven-
:

meliis eum afficientes, cum sapramento intermi- tum acccdct me scrvum tuuin ex hac vita di-
,

Arium intra certum dicm suscepis-

nati sunt, nisi mitte, et ne pium cum impio perdideris sin Ee- :

set, ipsum quidem expulsum ecclesia in exsi- , clesise tuse miserearis , miscrebcris autem , hoc
lium abiturum successorem vero ipsius cum , bene novi, respice in Eusebianorum vcrba et ,

Ario communicaturum essc. Easdem Eusebii mi- ne dederis exitium et in opprobrium hceredita-
iu

nas refert Socrates lib. 2, cap. 37, ubi addil : tem tnam ac tollc Arium, ne ing'rediente illo in
;

Verum Aiexander, non tam sollicitus erat de ab- ecclcsiam, h;eresis cum illo introire videatur ne- :

diratione sua, quam de doctrina fidei, quam illi ve deinccps impictas pro pietatc habcatur. llsec

subvertere omni studio couabantur. Nam cum precatus Episcopus , multum anxius recessit : et

Xii aena^ synodi decrctorum custodcm se ac pa- res mirabilis incivdibilisque contigit. Eusebianis
tronum esse dticeret, totus in id iucuinbebat, ne quippe minitantibus episcopus orabat , Arius,

res in illa synodo judicatae ullatenus Iabefacta- vero Euscbianis frctus , ac multa nugatus , in-

reutur. g-ressus in iatrinas, quasi alvi cxoneraudie cauaa,

i*qucjuberet \\) Metus prczcipuus erat ab impe-
\\e\-<\ru\ro derepentc , uti scriptum est , pronus factus crc-
'"'i'/i ud com
talore, quem Ariani partim artibus suis, par- puit medius, prolapsusque Statim expiravit, utro-
'"""'nnrt,,

odmitti, tim ijjsius Arii perjurio, sibi faventem reddide- que simul, vita scilicet et communioiu' privatus.
rant. Perjurium Arii refert S. Athanasius in Theodoretus, Sozomenxts, MarceUiuus et Fausti-
eptstola ad Serapionem hoc modo Ab imperatore : nus hiscede Alexandri oratione satis consentiunt,
ct no-
Constantino Eusebianorum opera accitus Arius at Socrates et solum orassemultis diebus
orationem ipsam perperam ex-
fuerat ingressum autem Arium imperator inter-
: ctibus scribit, et

rogavit , nura Ecclesiae Catholicae fidem serva- posuit.

ret : vero sc recte credere jurejurando affirma-
is 13 Quod ad mortem Arii, brevtter ab
attinet :. itu

in ad-
AUtanasio retatam, non omnes consentiunt
subriti, '(}n-'t
vit, ac rescriptum fidei suae tradidit, quo iis oc-
ibtu.
junctis quibusdam.MarceliinusetFaustinus j)(
uj.
cultatis quorum causa ab Alexandro episcopo
,

18 sic habent: Cujus oratio quam constans fue-

Ecclesia pulsus fuerat , Scripturarum verba do-
Cum jurasset itaque, se non eam rit, quam fidelis,
hinc probatum est, quod idem
losc profercbat.
antequam intraret ecclesiam dedit pce-
tenuisse sententiam , cujus causa ab Alexaudro Arrius ,
,

nas
 1QQ
DE S. ALEXAXDRO EPISC. CUNP
ALCTORt
J.S.
-nnotue- D
ecclesiam imperatoris auxilio
runt. Magna semper
auctoritate Arianis resti-
homo impius intra- ttsse, testatur Sozomenus lib.
turum, cum 8, cap. 4, sic scri- " l'"n,l S,

nihil languoris, nihil doloris in cor- IIUli

bens : Quamdiu superstes fuit Alexandcr,

pore pateretur, sed, quod gravius est, solo ani- Ariani
quidem parum fiduciae ac Iibertatis habuere
P«W'ft
.!,-,„.

mi morbo insanabiliter segrotaret, : popu-

humana con- lus vero defixis in iilum oculis,
suetudine secessum petiit,
nutum ejus seque-
sede- atque illic cum batur, Deoque laudee dicebat
ret, gravissimo repente dolore cruciatus,
maxime post in- ,

omnia speratam Arii calamitatcm, quem per divinam

sua viscera, et ipsum cor, quod erat thesaurus ul-
tioncm eo quem diximus modo imprecationi-
, ,
impietatis, effudit in stercora, atque ita, mirabile bus Alexandri exstinctum fuisse credebant.Fz#^
dictu, internis omnibus evacuatis, attenuatus est, e
Alexandrum annos nonaginta et octo Socrates
et
etadmomentum sicut luridati corporis tabe reso Sozemenus tradunt, qui adjungunt episcopatum
lutus est, ut per ang-usiias foraminis et sedilis to- gessisse annis viginti tribus, quod incertum
esse
tus ipse laberetur. Postremum hoc, uti apud alios jam diximus, cum sic episcopus esse debuerit
non invenitur, sic parum est verisimile, imo con- ante Nicsenum concitium.
tranum dictis aliorum, qui asseruerunt
Arium ] 7 Addunt iidem auctores, interrogatum tnlerrogalut
fuisse
in latrina mortuum inventum, sepultamque ab de successore videnturque dicere, propositum
;
itc auccetsore

Eusebianis. ab eo fuisse S. Paulum, una cum Macedonio, S. 1'iihIiiiii

'"iiniivnilni
intalrina imo- 14- Socrates 38 mortem Arii sic
.

lib. 1, cap. ita tamen ut Paulum prsetuterit . Audi Sozome- (i/ Mnrahi
ritur.
refert Perditis Arii eonatibus divina ultio jam
:
num loco assignato : Nam Alexunder annosjam
instabat. Egressus enim ex imperiali palatio, Eu- natus octo et nonaginta, ex quibus tres ac viginti
sebianis satellitum instar eum stipantibus per in episcopatu fortissime transeg*erat
, cum ex ,

mediam civitatem mag*nifice incedebat , omnium hac vita migraturus esset interrog-antibus eum ,

B oculos in se convertens. Cumque venisset juxta clericis cuinam post ipsum committenda esset
,

forum ,
quod dicitur Constantini ,
quo in loco ecclesia Si virum inquit
: pietate praeditum
, , ,

statua porphyretica posita est, terror quidam ex simulque idoneum ad docendum quaeritis, habetis
conscientia scelerum ei subortus est;etcum tre- Paulum : sin hominem ad res saeculares et ad col-
more simul alvus relaxata. Percontatusque num loquendum cum judicibus aptum mavultis po- ,

in.proximo essent latrinee, cum post Constantini tior est Macedonius. Ab his non multum abludit
forum esse didicisset, illuc perrexit. Mox animo Socrates lib. %, cap. Q, rem ita exponens Ale- :

deficere ccepit, et una cum excrementis anus ipsi xander episcopus, qui con-
ecclesiae illius urbis
delabitur; et id quod medici vocant <xizi(p$i<i[xa t tra Arium streuue dimicaverat, cum tres quidem
protinus per annum decidit. Subsecnta cst sangui- ac vig-inti annos in episcopatn egisset ; octa vero
uis copia; ac postremo tenuia intestina simul cum ac nonaginta vixisset, ex hac luce migravit, ne-
splene ac jecore effusa sunt. Et quidem con- ille mine in suum locum subrogato. Mandavit tamen
tinuo animam exhalavit. Latrinae autem illae Con- iis, penes quos jus eligendi erat, ut altcrum ex

stantinopoli post forum Constantini sicut antca , duobus quos ipse nominaret
,
eligerent. Ac si ,

dixi et post macellum

,
quod est in porticu , ,
quidem eum vellent, qui et ad docendum ido-
etiamnum monstrantur; et cunctis praetereunti- , neus et vitae ac morum integritate conspicuus
,

bus digitum ad eas intendentibus genus mor- ,

esset, Paulum quem presbyterum ordinarat,
,

tis Arii perpetuo memorabile posteris reddnnt. assumerent, aetate quidem adhuc juvcnem sed ,

Rem contigisse vesperi, cum nondum . sol occide- prudentia scnem. Sin eum sibi mallent, qui ex-
rat, testatur S. Athanasius in epistola ad episco- terna tantum specie gravitatis commenduretur,
pos jEgypti et Lybiee, in qua etiam totum narra- Macedonium eligrerent, qui ecclesia? illius jam
C vit factum. pridem erat diaconus, et adsenilem jamvergebat
cum eo non

ac $cpeiitur a 15 Quid post mortem Arii sit actum, refert aetatem. comparavit,
Mtb, Dcum parlim Theodoretus lib. 4 Hvcret. fabul. cap. 1 Eminentissimus Baronius ad annum 840,
L8 „t iseligere-

laudantibus
hoc modo Cum autcm plag*a divinilus immissa
:
postquam heec retiderat, num. 1G sic loquitur : tur, ted potto*

Calholicu ,/ rejiceretur.
Sed cum Alexandri episcopi integritatem animi
.

universae populosissimse civitati sigrnificata esset,

in templum omncs simul accurrerunt. Postquam considero, adduci non possum, ut credam ab

autem et imperatoris promissum , et Pontificis eo Macedonium quoque una cum Paulo ad ele-

preces cognoverunt , ecclesiarum Prsesidem col- ctionem faciendam episcopi Constantinopolis tum
laudarunt, et impietatis haeresim abominati sunt. nominatum fuisse. Ratio illius est,quod Macedo-
nius, qui demum hseresiarcha evasitjam tum
S. Athanasius in epistola ad Serapionem ante
taudata qusedam addit his verbis Ejusmodi fuit :
Arianorum partes fuisset secutus. Assentior om-
Arii cxitus Eusebianique ingenti pudore suffusi,
:
nino viro doctissimo, credibilenonesse, locutum
is eligere-
conjurationis suae sociura sepeliere. Beataa vero vir fuisse Alexandrum de Macedonio, ut
eccponi poterunt Socrates
gaudente .Ecclesia syna- tur. At commode forsan
meinoriae Alexander , ,

sana fide eelebravit, preces- et Sozommus, si existimemus hsec de Macedonio

xin cum pietate et
omnibus, ac Deum.ma- dicta fuisse ab Alexandro, quod de eo consultus
que fudit pro tratribus
non quo gauderet de illius esset, studiaque aliauorum in ipsum inctinare
g-lorificavit
ffnopere :

omnibus homi- cerneret, non ut ipse etigeretur, sed potius ul ab

interitu absit : nam statutum est
ejus electione deterreret,
commemoratis Macedo-
nibns semel mori sed quod ea res humana judi-
;

Dommus nii qitalitatibus episcopo

minime congruis. Certe
cia visa fuerit superare. Ipse namque
Socrates, retata Pauli electione, addit hmc
ver-
minas et Alexandri preces ju-
inter Eusebianorum
damnavit Aria- ba In quo sane videbatur mortui Alexandriva-
diccm sese constituens, haeresim
:

luisse suffrag-ium. Et Sozomenus ait :

Verum, ut
Eoclesiae commu-
nam, dcclaravitque esse illam omnes affirmant, ob testimonium Ale-
reliqui fere
nione iudignam. ordinatus est
locum successit,...
S. Alexandrum usque xandri, cujus in
18 Supervixisse deinde
ad annum »40, probabilius esse
jam diximus. Paulus.
uk
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.
199

DE S. MOYSE yETHIOPE
EREMITA, ABBATE, ET FORTASSIS MART.
IN MONTE SCETHI LYBLE

COMMENTARI U S PR ^VIUS
§ I. Sanctus e latrone ad poenitentiam conversus, et per ipsum alii.

Jecui-ocirciter te xxvn hujus mensis in S. Paemene ana- nisset , excoriavit arietes : et cura quae erant carnis
bxeuntb-
it
choreta mentionem feci de hoc monte, quem
Prosopogta-
phia i-jns,

i-itu i/i
«c
svculu
D idem Sanctus dictis prazctaris ac virtutibus
egregie illustravit. En tibi nunc, lector alterum y
optima comedisset etpelles pro vino venum dedis-
,

set, cum saitia octodecim ebibisset, illinc ad quin-

quaginta lapides est profectus ubi habebat col- ,

istius montis sidus S. Moyses iEthiops, singidari leg-ium. e

prorsns miserentis Dei bonitate a perditissimis 4 Ex his inteltigitur, qualis fuerit ipsius vita mira
B in seculo moribus ad perfectissimam in solitudine ante conversionem. Ha?c vero tanto exstitit mira-
vitx sanctitatem vocatus, ita ut vere de illo dici bilior, quanto magis ista perditissimis erat scele-
possit, quod fuerit prodigium divinx gratiw ad- ribus inquinata, perveraut xtttque pamitentiam ,

mirandum, ac fortissimum magnorum peccato- ac cor contritum atque humiliatum, quod divina
rum, ut corde contrito ad Deum revertantur, in- misericordia non despicit, ad insignem deinde
citamentum. Tn Lausiaca Palladii historia, anno sanctirnoniam dcducta. Rem explico. Paltadius
1570 Parisiis Latineedita, quautor, cap. %%,pag. pag. 63 Ilic prinoeps, ait latronum sero tandem
, ,

62 sunt ista Fuit quidam Moses nornine, /Ethiops

: casu aliquo qui ei acciderat , compunctus, tra-
,

g-enere , niger. Erat etiam procero corpore : didit se ipsum monasterio. Casus itle , quem sin-
nam in Vitis Patrum apud Rosweydum libro gillatim non explicant Patladius atque Sozorne-
5 , libello 8 , num, 1»»
,
pag. 593 secundae edi- nus mdetur diversus esse ab eo, qui sic legitur in
,

tionis qitamposthac citabo, dicitur longus. Vile

,
Appendicead Vitas Patrv.i cap. \$,pag. 995, seu
exercuit vivendi genus ac facinorosum, teste So- aliquid a duobus modo dictis auctoribus diver-
zo.neno ex interpretatione Valesii anno 1GGS Pa- sum significare nam textus c/tatus kxc nar-
:

risiis edita, Ecclesiasticx historiae tib. 6, cap. 29, rat Quodam tempore a quodam viro religioso
:

pag. GS2 Moses , inquit cum esset scrvus ,

; , audiens verbum Dei et in die judicii futuram
,

propter improbitatem ex seclibus domini sui eje- examinationem inter justos et peccatores, inter
ctus et ad latrocinandum conversus
, agmini la- ,
criminosos et Senctos, ac etiara inter amaras gc-
trouum ducem se praebuit. Palladius citatus scri- hennae et ignis aeterni pcenas , et cruciatus sine
bit quodfuerit servus cujusdain, qui g-erebat rem-
,
fine in tenebris exterioribus, qua; prajparnta sunt
publicam. iniquis et peccatoribus : itera audiens seternam
C 2 Idem vero scriptor paidlo aliter exprimit cri- g'loriam, et aeternos honores , et requiem in re-
perditissimia mina ejus ; quem , inquicns propter morum im- ,
g*no crelorum inter angelos sanctos, qux praeparavit \t

morftui Deus Sanctisetjustis servientibus compunctus

probitatem, et latrocinii crimen projecitejus domi- sibi,

nus. Dicebatur enim etiam usque ad caedes pro- corde coepit amarissime flerecum gremitu etejulatu.
g-redi enim dicere facta ejus improbitatis,
: cog-or Ingressusquemonasterium,deditse in pcenitcutiam,
ut postea ostendam virtutem ejus pcenitentias. Nar- et cruciabat semetipsum in multis Iacrymis, indul-
rarunt erg'o aliqui, eum fuisse prasfeetum magnas g-entiam et veniam peccatorum suorum dc pietatc et
catervse latronum. Et mox ad singidaria per- misericordia a Domino postulando, et ita perman-
veniens , de effrenata ipsius barbarie memorat sit in monasterio.
sequentia .-Cujus iuter caetera latroeinandi opera, 5 Hic, inquam, conversionis modus nou proba <um >,•>»*»
hoc quoque fertur, quodiufesto et vindictae cupido tur intentus a Patladio ac Sozomeno per ro casu
animo erat in pastorem, qui, ne rem aliquam effe- quodam. At vero Cassianus cotlatione §,cap.h,
ctam redderet ei fuerat impedimento, dum cum ,
pag. 221 editionis Lugdunensis anni 1606 memo-
canibus gregis noctu abiret. Quem cum vellet ?*at itlam modo diverso a priore, hisce verbis Nec :

occidcre, obibat locum quo ejus oves habe- , in enimabbati Mosi, quihabitavit in locoistius eremi,
bant stationem. Ei autem significatum est, ipsum qui Calamus nuncupatur, quidquam defuit ad per-
esse trans Nilum et cum rluvius illo tcmpore ;
fectse beatitudinis mcritum, quod metu mortis, qu*
ei propter homicidii crimcn intentabatur,
impul-
iuundaret, et plus quam mille passus pateret la*

qua monasterium decncurrit, quia ita neces-

titudine, ensera tenens mordicus, et tunicam, sus ad
erat indutus, imponens suo capiti ,
natando sic sitatem cenversionis arripuit, ut eam in voluutatem
transmisit fluvium. prompta animi virtute couvertens ,
ad perfectio-
"»/»'"u<u 3 Dura autem tranataret, potuit pastor se ab- nis fastig-ia summa pervencrit. Nominatus autem
scondere alicubi infodiens. Cum ergo Mosi cgb- modo Moyses creditur apud Titlemontium infra
ptum non successisset , occisis quatuor egregiis identidem memorandum, pag. 64, idem esse, de
arietibus , et catena Nilum rursus
alligratis ,
tra- quo hicagimus.
navit : et cum in parvam quamdam villam ve- 6 Videndum est etiam, quam dignos pceniten-
tue
 , ; )

Z °
[
DE S. MOYSE /ETHIOPE EREMITA ETC.
MT.TORE tim bonorumque operum fructus protulerit Yiri tus, sicut
J V ipse narravit, ut parum abfuerit,
sancti conversio. Palladius pag 63?iarrat hoc quin cum D
tum aliorwn fa- ab mstituto dimoverent. Cum autem
.

per itlnm con- ctum singulare, quo alios ad vitx pessima muta- magnum accessisset ad
Isidorum, qui sedebat in Scete, tcrtin
versio. tionem miro modo induxit. Textussic habet In- eum retulit de bello fornicationis. Cui ad
:

ter csetera autem dicitur, quod, cum quatuor la- respondit

Sanetus Ne conturberis, o frater, sunt :
prracipia
trones in eum in cella sedentem irruissent igno- et ideote vehementius invaserunt, ,
:

priorem requi-
rantes eum esse Mosem beatus Moses eos ta-m- rentes consuetudinem. Sicut enim canis
,
cum as-
quam saccum palea» ligatos et humeris imposuit sueverit in macello ossa rodere
, non recedit a
et ad fratrum portavit ecclesiarn, dicens Quoniam : consuetudine sed
fueritclausum macellum, et si
;

non licet mihi alicui facere injuriam, inveni autem nemo ei dederit fame enectus non amplius^ac- ,

eos me aggressos, quid de iis jubetis fieri ? Hoc cedit: sic tu quoque, si permanseris in
tuse con-
modo autem comprehensi a sancto Mose, Deo con- tinentia; exercitatione
, mortificans membra tua
Et cum cognovissent eum esse Mosem
fessi sunt.
,
quae sunt supra terram et excludens ab ingi-es- ,

qui fuit aliquando insignis princeps latronum, Chri- su ingluviem, quae parit intemperantiam
, gegre
stum eo nomine glcriticantes, illi quoque mun- ferens daemon ut qui cibos non habeat. qui ac-
,

do renuntiarunt propter ejus poenitentiam et ,

cendant, a te recedet.
evaserunt monachi probatissimi sic cogitantes , : 9 Cum ergo secessisset Christi servus Moses, et
carnitlwta.
Si hic ,
qui tantum valebat viribus , latrocinia ab illa hora seipsum inclusisset in cella maxi- ,

parvi faciens, sic Deum timet : quid nos adhuc no- ma in omnibus exercebatur tolerantia maxime ,

stram salatem differimus ? autem in abstinentia a cibis , ut qui nihii aliud

sumeret praster panis sicci uncias xn, plurimum
operans, et quinquaginta orationes quotidie pera-
gens. Porro autem quamvis suum liquefecisset
§ II. Vita solitaria; vehemens et lon-
corpusculum permansit tamen infiammatus, et £
,

B ga carnis lucta ; adhibita contra praecipue in somnis. Nec hisce remediis cessavit
gravissima sancti solitarii cum spiritu tenebra-
eam remedia ; dsemonis in San- rwn,prcvserti?ninsomniis colluctatio sed ut- , ,

terius summa cum pertinacia perduravit, prout

ctum crudelitas ; mira hujus in il- discimus e Paltadio, qui ita pergit Cum autem :

surrexisset, convenit quemdam alium monachum

lum potestas.
sanctum probatissimum, et ei dicit Quid faciam, :

abba ? Rationi mea3 tenebras offunduut somnia

Amat Sanrtttt Sequimur Virum sanctum in solitudinem Sche- animi, ut qui eis ex veteri consuetudine delecter
rileniiu/m :
egregiorum solitariorum altricem. Apud
teos, ( id est ddectationem patiar vel invitus , ut
,

Cotelerium in Ecclesix Grxcse monumentis, qiue colligitur e statu Moysis nihil facere ac pa- ,

e Gr/eco vertit Latine, ac notis illustravit , inter ti recusantis ut eamdem a se amoliretur.

,

Ajjophthegmata Patrum pag. 538 referuntur ista: Dicit ei ille Sanctus Non cohibuisti mentem :

Dixit abbas Moyses abbati Macario in Sceti : tuara a visis quae in eis versautur ea de cau-
,
:

Volo quiete ac silentio vivere , nec sinunt

cum sa ha3c sustines.

me fratres. Ait illi abbas Macarius Video te in- :

10 Fac ergo qnod dico. Dede te paulatim vigi- ettingularfa

nec posse fratrem a te aver- liae, et ora sobrius et ab his cito liberaberis. :
dolis molioris esse ,

tere sed si
:
desideras quietam ritam, proficisce- Cum hoc autem monitum audiisset Vir praecla-

eremum intro in Petra et illic quiete rus , tamquam ab eo ,

qui erat artifex experien-
re ad ,

in cellam reversus dixit se, quod quidem

degcs. Atquc hoc fecit, et conquievit. Ibidempag.
tia , ,

Aiebant de abbate MoyseinSce- sua sciat conscientia , tota nocte non dormiisse :

hhXsic narratur :

Petram (rupem esse lego in solitudine non orationis praetextu genu fiexisse ut somni ,
ti quod,

venturus defatigatus est in itinere fngeret tyrannidem. Cum annis ergo sex mansis-
Schetensi) ,

c ratione potero set in cella totas noctes stans in medio cellae, y

dixitque apud semetipsum ;
qua ,

aquam meam Tunc descendit ad et Deum orans assidue , et non claudens oculos,
hic congregare P

illum vox hujusmodi quidquam cu-

: Intra, nec non potuit intemperantem vincere cupiditatem.
taveris. ltaque introivit. Accesserunt eum patrum Be vera enim non potest vere castigari cnpiditas.
nonnuUi nec, habuit ;
nisi unicam lagenam aquae: Cum enim seipsura liquefecisset laboribus, turpem
con- Sllam atfectiouem non potuit subigere. In Vitis
Pa-
quse ubi parum
,
lenticularum coxisset ,

angebatur. Ergo ingre- trum libro 3, num. 10, apag. 494, vehemensadeo
sumpta est. Unde senex
diens ac egrediens orabat Dcum. Cum ecce Virum pugilem vexavit pugna in hac materia, ut
nubes imbris venit superPetram, atque e pluvia eum e dilectissima sibi cella expiderit. Res sic
sua implevit. Post ha^c seuem com- describitur ibidem :
omnia vasa
11 Beato abbati Moysi qui habitabat
in loco, cotltra c<»»
pellant , Edissere nobis ,
quare ingrediebaris et ,

tempore in tan-
Kespondit eis; Caussam cum Deo qui appellabatur Petra quodam ,
egrediebaris.
tum imposuit durissimam impugnationem
dae-
disceptal)am adduxisti rae huc atque en^aqua
,
ut non praevaleret sedere in
;

careo, bibant servi tui. Propterea , Intra-

quam mon fornicatiouis ,

eellula sua sed abiit ad sanctum abbatem lsido-

bam et exibam rogans Deum , usque quo nobis ,

rum et retulit ei violentiam impugnationis

suae.
miserit. Scripturis sanctis abbas Isidorus pro-
Cumque de
gravwsHna
Dubitare vix possum quin vehemens illa
8 ,
consolaretur eum et ut ad
fereDS testiraonia , , ,

d&monis impugnatio, quamjam narraturussum, cellulam suam reverteretur , rogaret eum, noluit
et
primis Sancti viUv solitariw annis acciderit ;
Tunc
in Petra. Heroi- abbas Moyses pergere ad cellulam suam.
ante forlassis quam habitarit Moyse ascen-
abbas Isidorus pariter cum abbate
y

cam Viri pugnam intellige ex Palladw pag. 03 et ei Isi-

enim oportet derunt in superiora cellulae suae. Et dixit
64 Mosem (
Beatum autem sic
vide. Cumque
dorus Respice ad Occidentcm et
:

dtemones ad : ,

eum vocare) deinceps adorti sunt ,

daemouuin vehc-
cum con- respiceret, vidit multitudinem
fornicatori* intemperantioc impellcntes ad pne-
et quasi
fuit tenta- menter cum furorc perturbari,
suetudinem. Qni usque adeo ab ipsis lium
 ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI,

201
A liura prreparatos, festinantesque pugnare. Dixit turpia tna somnia.Bono deinceps et fidenti animo iontu
autem ei abbas Isidorus Respice iterum ad coramunica Sacramentis. Ne enim gloriareris,
:

ut ,p -

Orientem, et vide. Cumque respiceret, vidit in- qui tua exercitatione vicisses affectionem, ideo
ve-
numerabilem multitudinomsanctorum angelorum, hementer in te suam exercuit potestatem. ad tuam
gloriosnra et splendentcm super lumen solis ca3le-
utilitatem, ne incideres in anirai elationem.
stium virtutum exercitum. Ait autem ei abbas Isi- His
auditis reversus est in cellam, quiete deinceps
atten-
dorus Ecce quos in Occidente vidisti,
:
ipsi sunt, qui dens moderato instituto exercitationis.
Post duos
etiam impugnant Sanctos Dei. autem vel tres menses rogatusa beatolsidoro
pres-
adSibita 12 Nam quos atl Orientem conspexisti, ipsi bytero exercitator Moses, numquid
amplius ei mo-
sunt, quos ad adjutorium Sanctis suis mittit Deus. lestiam exhibuisset spiritus, respondit
Cognosce ergo, quia plurea sunt nobiscum, si-
Ab illa ho- :

ra, qua mihi precatus est Christi

servus, nihil mihi
cut dicit Eli^seus propheta. Verum etiam sanctus accidit ejusraodi.
Joannes dixit Quia major est, qui in nobis est,
<
15 Ex his, Bono deinceps et fidenti animo d, u tum* lifr.
quam qui in hoc mundo. Et his auditis conforta- communica Sacramentis, diceres confici San- ,
ratw -.

tus in Domino sanctus abbas Moyses, reversus ctum in ardentissimo ilto tentationum &stu vel
est in cellulam suam, gratias agens, et glorifi-
non communicasse Sacramentis, vel saltmn hoc
cans Doraini nostri Jesu Christi bonitatis patien- non fecisse /*er« ira^Tjffiog, sicut lego in textu
tiam.JVec vero congrua tuctee suee neglexit reme- Grxco Pattadii, idest, cum libertate vel eum au-
dia sanctus Athleta sed alias atque alias vitse
;
dacia, dicamus non libere et aud:icter. Hucperti-
austeritates huic medicandx adhibiHt. Nam, ut net alius Palladii textus in Vita abbatis Dioscuri
ait Sozomenus pag. 682, quoniara bona corporis presbyteri, in qua interprete Herveto, quo uti-
habitudine, quam ex priore victu contraxerat, ad- mur, cap. 68, pag. 164. narrat ista Vidimus au- :

huc fervens, ad cogitationes foedae libidinis inci- tem alium quoque presbyterum in Thebaide, no- »
„ tabatur, omni philosophicae exercitationis genere mine Diossurum, patrem centum monachorum :

corpus suum maceravit, nunc exiguo pane victi- qui cumad Dei gratiatn esset accessurus, dicebat
tans sine obsonio, nunc plurimum operis faciens, eis Videte, ne quis, qui noctu phantasiam ha-
:

oransque quinquagies. Interdum etiam singulis no-
ctibus staos, per sex continuos annos orabat, nec
genua flectens, nec oculos claudens
capiendum.
• Sonworemc- 13 Nonnumquam raonachorura cellas noctu
*«= circumiens, hydrias singulorura clara aqua imple-
bat. Quod quidera laboriosum erat imprirais. Ab
aliis eniradecem; ab aliis viginti a quibusdam
vero triginta et amplius stadiis aberat locus ille,
unde aquara hauriebant Diu tamen pristinum ro-
bur retinnit, licet plurimis exercitationibus illud
frangere studuisset, et assiduis vexationibus cor-
pus attereret. Juverit hxc magis declarare, ac
confirmare ex Patladio, qui pag. 65 et 66 ita lo-
quitur Post haec aliam sibi snggessit rationem
:
asperae vitae agendae. Egrediens hic Pugil satanse
(varie enim cura eo dcccrtavit) noctibus abibat
ad cellas monachorum, qui se exercendo conse-
nueraut in laboribus, et per se aquam non poterant
q amplius importare, et aecipiens hydrias eis nescien-
tibus, illas aqua implebat. Habent enim iu illis
aquam certa distantem longitudine.
locis
dem ad duos lapides alii vero ad quinque
; ;
ad dimidium.
• dHibQhcxdi- 14 Una ergo nocte, qua hoc faciebat, dae-
buit mulieris, aucleat accedere ad sancta Sacra-
menta. Ne quis ex vobis, visis et phantasiis pul-
ad somnum sus somniet. Nam qui absque plantasiis fiunt flu-
xus seminis, casu tiunt, nec ex uniuscujusque
libero animi arbitrio insunt, sed absque volunta-
te. Procedunt enim ex natnra, et ex redundanti
materia excernuntur. Quocirca nec sunt pt-ccato
; obnoxii. Visa autem hac phantasise (accedente ad
illa hominis consensu) procedunt ex libera eli-
gendi voluntate, et sunt argumentum mali animi.
Ad sanctum nostrum redeamus. Verba Isidori
apud Palladium, Bono deinceps anirao etc. ita
expono. Primo, non est credibile, Sanctum no-
strumper annos omnino sex, quibus duravit iste
carnis conflictus, a Sacramentis abstinuisse. Se-
cundo, videtur verosimile, quod rarius tamen
eisdem communicarit quam alii monachi, ex sa-
cro quodam horrore ac magna reverentia indi-
gnumse reputans,ut creberrime illa frequentaret.
1G Quid dicam de atia lucta non quidem tam aUnvehement
diuturna, quamerat prior, sed admodum tamen ?'ui «mwte *
Alii qui- periculosa ac difficili, prout licet colligere ex sin-
alii vero gutari modo, quem Deus adhibuit ad medelam, p
rem narrante Cassiano in Collatione 7, cap. -11,
pag. 312, in hsec verba Secundus vero, quem
:

Kruiquead mon eum

,
qui observaverat, nou amplius ferens diximus in hac eremo (nimirum in toco, qni Ca-
Wa Athletae fortitudinem, cum lpse se mclinasset m lamus nuncupatur, ibidem ex cap. 26, pag. 811,
puteum, ut unius monachi impleret hydriam in Scheti, ut alibi lego , situs) cominontum,
clavam quamdara ei impegit, in lumbos, et eum cum ipse quoque singularis et iucomparabilis vir

in eo jacentem mortuura
loco reliquit nihil ,
esset, ob reprehensionem unius sermonis, quem
omnino sentientem, neque quid, neque a quo id contra abbatem Macarium disputans paulo durius
passus sit. Cum ergo alio die venisset quidam protulit, quadam scilicr-t opiuione praeventus, tam
monachus ad aquam hauriendam, eum illic inve- diro confestim est traditus dsemoni, ut humanas
nit jacentem linqui animo. Is autem id renuntia- egestiones ori suo* suppletus ingereret. Quod fla- .
^^ Qa ^
vit magno Isidoro presbytero Scetae. Qui abiens gellum purgationis gratia sc Dominus intulisse, ne ttddit ab f0
cum aliquot aliis, eum accepit, et tulit in eccle- scilicet in eo vcl momentanci delicti macula reside-

siam. Ille vero anno toto aegrotavit, ut vix cor- ret, veloeitate eurationis ejus atque auctorc remedii
pus ejus et anima convaluerit. Tunc dicit illi ma- demonstravit. Nain continuo abbate Macario in ora-
guus Christi sacerdos Isidorus Cessa deinceps, : tione submisso, dicto citius nequam spiiitus ab eo
frater Moses, contendere cum daemonibus, et fugatus abscessit.
17 Atqueheec quidem certamina
sustinuit in-
ne sic eis insultaveris. Est enim raodus quoque mirumfnda
fortitudinis in exercitatione Is autem illi dicit victus noster Athleta,cui totettam
atrm carnis ,,„ tmper(m
:

Non cessabo cum eis pugnare, donec mihi ces- tempestates non obfuere, quo minus ejus anima -.eiog,

abundantia iliustra-
savcrit phantasia somniorum. Tunc ei dicit san- magna ccetestium radiorum
ctus Isidorus presbyter ln nomine Domini nostri
: retur, ac in dxmonia potens
ac mirum exerceret
Jesu Christi, ab hoc temporis articulo cessaruut imperium, teste Palladiopag. GQ Dignatus est, :

30 inquit,
Augusti Tomus VI.
 ,

202
.
DE S. MOYSE .ETHIOPE BREMITA VTC
»1. IOBI
J. P.
mu*t, hic Sanctus gratia
adversus d.n.one.: adeo
Ut. na, sanctum nostrum
s.cut nos muscas Confessorem terribitem fn
hyeme contemnimus, ita, ceret superbis deemonibus,
n
atque adeo nmplius, lncmagnus
Usemones. Locum alium, in
Mosescontemneret
viamque
accessui eorum, ne iltum tentare
pr^lZ
quonarratur Virsan auderent Fa
ctum accipee
ctus maximum dxmonibus
terrorem incussisse
dabvnus inferius num. 38, ubi de pag. 51G
Vitis
Abbati quoque Moysi
Patrum
frequenter an'
iibro 3, num m
ipsius elogiis y paruerunt
erttsermo. dsemoncs maledicentes ei, ac
dicen*
tes Prasvaluisti nobis
:
Moyses
, , et nihil tibi
possumus facere : quoniam quoties te in despera
§ III. Sancti virtutes; apophthegmata tionem humiliare volumus, exaltaris;
quoties autem
exnltans, ita te humilias, ut nullus
de nobis acce-
et instructiones. dat ad te
21 Huic virtuti,
eximio gradu ha quam in cui chttUatt
bebat m
Piofundisiima Tn Patrum, libro 5, libello 15, num.
Vitis Moyses, adjunge singularem
S.
charitatem
29, tn qua egregie etiam excettuit.
±pag. 624 agitur de S. Moysis sacerdotio, Libro eodem
pro- ptimo se
fundijsima Viriin tenues modestim cap. 18, num. 2, pag . 673 scnbuntur
atque abje-
ctioms umbras se colligenlis humititate tsta : Qtndam frater veniens in Schiti,
ut vide
probato abbatem
Eem audt Dic,ebant de abbate Moyse, quia
:
factus
ret Arsenium postulabat Cumque
alii
esset clencns, et posuerunt ei fratres ei, ut paululum
requiesceret, snaderent
superhumerale Et
dixit eiarchiepiscopus respondit Non manduco panem, nisi iil„ m
:

Ecce factus eo candida- : vi [

tus, abba Moyses. Et dere meruero. Tunc unus ex

ille respondit fratribus ipsum du-
Putas a fo-
:
xit ad abbatem Arseninm,
ns, domne papa, aut deintusp Voleus autem pulsatoqne ostio cel-
lnlae introduxit eum. Deinde
episcopus probare eura, dixit suseepti, et ora-
clericis Qnando :
tione facta, consederunt. Cum autem
intrat abbas Moyses ad altare, expellite beatus ta-
eum, et ceret Arsenius, ille, qui fratrem adduxerat,
B sequimini, ut
audiatis quid dicat. Dum autem ait :

Eg-o discedo. Sed et is, qui ex mag-no

coepissent eum mittere foras, dicebant desiderio
ei : Exi venerat, videns quia nihii ei locutus fuissn
foras, yEtbiops. Ille vero egrediens ab-
dicebat .-
He- bas Arsenius, pra3 verecundia tacitus sedeus,
ne tibi fecerunt cinerente et caccabate. di-
,
Qui xit Et eg-o quoque tecum,
cum homo non sis, quare te in medio horainum
:
frater , abscedo.
dare prajsumpsisti? De voce cinerente
Ac sic uterque discesserunt. Postulabat autem,
atque cac- ut etiam ad abbatem Moyscn, qui ex latronibus
cabate observat luvc in notatione ad
librum cita- conversus fuerat, deduceretur. A quo susceptus,
tum Rosioeydus pag. 643, num. 43 ; Ita manu- facta charitate dimissus est. Frater autem, qni ad
scripti Vedastinus
et Audomareusis. Variant
editi. utrosque ipsum dnxerat, dixit illi Eece, utros-
Quidam, cinkrose et caocabate ; quidam, cine-
:

que, quos postulabas, vidisti quis tibi plns ex :

rate et caccabate; Existimo cinerentum dictnm
ambobns placet? At ille ait Mihi interea hio :

ea forma, qna pulverulentus, et similia. Vide

Ono- melior videtur, qui nos utrosque et bene susee-
masticon.
pit et bene
, pavit. Quo sermone comperto
humilttate
19 Eamdem profundissim (v humilitatis virtu-
unus ex patribus ad Dominum oravit, dicens :

tem in multis atiis occasionibus ostendit. Nara in Domine, hanc mihi rem precor ostende, quia
Vitis Patrum libro 5, libetto 16, num. 7. pag. unus propter nomen tuum omnes homines vide-
631, Pacta aliquando congreg-atione fratrnm in
re aut appellare refugit; alter vero omnibnspro-
Scithi, eum voluissent senes probare abbat^in
pter nom^n tunm communis Et ecee in ex- est.
Moysen, contempserunt eum, dicentes Ut quid
:
stasi duae illi naves per fluvium ostensae sunt; et
iste .Ethiops venit in medio nostrum
? Iile autem in una quidem vidit Spiritum sanctum enm silen-
audiens, tacuit. Cum vero dimissus fuisset con-
tio et requie una cum abbate Arsenio navig*an-
ventus, dixerunt ei hi, qui eum injuriose tracta-
tem ; in altera vero navi vidit abbatem Moysen
C verant Nec modo non est turbatus? Est ille re-
:
et ang^elos Dei, mel et favum in os et in dentes
spondit : Turbatus snm,
non sum loeutus. Et et
ejus inserentes. F
ibidem libetlo S, num. 10, pag. 593 atiud edi- Exhac
ctiam virfute profluxit faclum san- adiuHX*'-
22
dit exemplum, quo ostendit, quam parvus et ab-
cti Patris nostri, dum matuit videri minus rigi-
jectus esset in oculis suis : Audivit enim aliquando dus in quadam, ut credo, consaetudine jejunii,
judex provinciae de abbate Moyse, et perrexit in quamparum /tospitatis in quorumdam solitario-
Scithi,ut videret eum ; et nuntiavcrunt quidam seni
rum adrmtu. Res gesta in Vitis Patrum librob,
de advenm cjus, et surrexit, utfug*eret in paludem; libello 13, num. pag. 615 scribitur ita acci-
4,
et oecurrit ci illejudex cum suis, et interroiravit disse Factum est aliquando in Scithi mandatum,
:

eum, dicens : Dic nobis, senex, ubi est cella abba- ut jejunarcnt illa hebdomada, et facerent Pascha.
tis Moysi ? Et dicit eis Quid vultis eum inquirere?
: Contigit autem, ut in ipsa hebdomada venirent
Homo fatuus est et haereticns. adahbatem Moysem fratres quidam ab^g-ypto;
mmaUuit 20 Et veniens judex ad ecclesiam, dixit cleri- et fecit eis modicum pulmentum et cum vidis- :

cis Eg-o audiens de abbate Mnyse, veni ut vi-

:
sent vicini fumum, dixerunt clencis ecclesia?,
derem enm et ecce occurrit uobis senex per-
; quffi illic est Ecce Moyscs solvit mandatum,
:
et

g*ens /Egyptv.m, et interrogavimus enm, ubi

in coxit apud se pnlmentum. Illi autem dixerunt :

esset cella abbatis Moysi, et dixit nobis Quicl : Ouando venerit, loquemur ei nos. Faeto auteni sab-
eum qmeritis? Eatuus est, et huereticus. Audien- bato, videntesclerici magnam conversaiionemabba*
tes autem clerici contristati sunt , dicentes
, : tis Moysis, dicunt ei coram omni plebc O abbas :

Qualis est senex ille, qui luee de sancto homine Moyses, mandatum quidem horainum solvisti, sed

locutus est ad vos? Et illi dixerunt Senex ve- : Dei mandata fortiter alligasti.
« iierW
tustissimo vestimento utens. long-us et niger. Et 23 Cum virlide charitatis non parvam habet
illi dixerunt Ipse est abhas Moyses ; et quia no-
:
affnilatem misericordia erga detinqvnit.es. aanc lnffiUnift

m
luit videri a vobis, ideo hoec vobis ipse de se di- demonstravit Vir sanctus in se reperiri prce atus
xit. Et. multum sedificatus judex discessit. Quid, fratribus eremicotis nam hi punitum volebant^ :

quod eadem virtus, ac virtutum omnium regi- atium, defectus nescio cujus reum; itte vero et
parcitum.
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI
203
parcilum. Historiam intelligee Vitis Patrum ti- siLybico. De S. Poemene, celeberrimo in Scheti i«t«t
bro 5, tibello 9, num. 4, pag. 591 Frater aliquan- etinjEgyptoanachoreta, actum est in hoc tomo
:
J f -

do in Scithi inventus est cnlpabilis, et fecerunt addiem xxvn Augusti. Non videmus, cur Poeme-
seniores conventum, et miserunt ad abbatem Moy- nius, qui supra vocabatur, sit ab eo diversus, nec
sem, dicentes, ut veniret: ille autera venire noluit. cur Moyses, qui inter ipsius apophthegmata no-
Misit antem ad eura presbyter, dicens Veni, quia :
minaturpag. 41, num. 26, debeat statui alius ab
plebs n-atrum te exspectat.Et ille surgens venit.Tol- eo, de quo hic agimus. Inter sententias JEgyptio-
lensautem secum sportam vetustissirnam, implevit rum Patrum apud Rosioeydum num. 109, pag.
eam arena, e't post se portavit. Illi vero exierunt ei 1007, monita superiora atiter ac breviter ponun-
obviam, dicentes: Quid hoc est, pater? Dixit autem tur hoc titulo Hae sunt sententiac septem
:
quas ;

eis senex Peccata mea sunt post me currentia, et

: looutusestabbas Moyses ad abbatem Poemenionem
non video ea, et veni ego hodie judicare aliena etc, qiuv ibi legi possunt, uti et apophthegmata
peccata. Illi autem audientes,
nihil locuti sunt apud Coteleriumpag. 555, 557, et ejusdem notse
fratri, scd ignoverunt ci. Atisc plurimve Sancti pag. 816, et Vitse Patrumtibro 5, libello 10, num.
virtutes variis hujus Commentarii inspersse 63, pag. «02. Tittemontius tomo 10 Monumen-
sunt. torum ecctesiasticorum in S. Moyse appticat
apophthegmafa 24 Varia etiam abbatis Moysis in Vitis Patrum ipsi varias instructiones, quse sunt apud Cassia-
referuntur apophthegmata, quse declarant pia num.
ejus sensa. Libro 3, num. 58, pag. 510 sunt ista ; 26 Non proferebat promiscue et sine fructu etinttruction*
Dixit abbas Moyses Per has quatuor res passio : suas de perfectione institiUiones , sed volebat 7«« fruetwm
gignitur: per abundantiam eseae et potus, et per ejusdem avidos, ac corde contrito et humiliato ^ 6 "' ;

satietatem somni, et p^r otium et jocum, et ornatis iltam quserentes, ne, si non essent tales, sibi no*
vestibus incedendo. Ibidem lib. 7, cap. i, num. 7, cey^et. Audi Cassianum cottatione 1, cap. 1, pag.

IJ pag. 665 : lbidem dixit : Corporcae

niultae sunt 174 deabbate Moy.->e ita toquentem Cum in ererao :

passiones, Et dicit ei Et quae sunt, Abba ?

frater Scithi (anno circiter 390, uti vult Ttltemontius
:

g
At ille respondit : Quia Paulus Apostolus dicit : pag. 72) ubi monachorum probatis>imi pntres,
Eornicatio et immunditia, vel omnis cupiditas nec et omnis commorabatur perfectio, abbatem Mo-
nominetur in vobis, sicut decet sanotos visus : sen, f eumdem sine dubio, de quo hic loquimur,
quoque et fiOucia frequenter ad praBliura veniunt. sicut censet mox nominatus auctor ) qui suavius
Libro 3, num. 196, pag. 529 Abbas Moyses cora- : inter illos egregios flores , non solum actuali,
monebat fratres, dicens Quatuor sunt monacho : vernmctiam theoretica vita flagrabat, institutio-
principalia observanda; id est, tacendi, servan* ne ejus fundari cupiens expetissem una cum san-
di mandata Dei, humiliandi semetipsum, et an- cto abbate Germano ., pariterque ab
. .eodem
gustia paupcrtatis. Oportet ergo monachum, ut abbate Eedificationis sermouem fusis hicrimis am-
semper lugeat, semper suorum sit memor peccuto- biremus; quippe cujus hunc animi rigorem ma-
rum, et omni hora ponat sibi mortem ante oculos nitestissime noveramus, ut nisi fideliter deside-
suos. Quatuor hisce jam prolatis fere consonant rantibus , et cum omni cordis contritione quae-
ea, quse habentur in Vitis Patrum libro 7, rentibus, nequaquam penitus acquiesceret perfe-
cap. 35, num. i, pag. 6X0. Cellse amorem sesti- ctionis aperire doctrinam, ne scilicet si passim
mabat admodum, uti patet' ex brevi hoc, sed ad vel nolentibus eam vel tepide sitientibus exhibe-

persv.adendum efpcaci apophthegmate, quod in ret, res neces&arias , et quse solis perfectionem

dictis Vitis lcgitur lib. 3, num. 109 pag. 516; cupientibus debent esse compertae indignis et ,

Quidam frater cum expetisset sermonem ab abbate fastidiose suscipientibus pandens, aut jactantiaa vi-
Moyse , dicit ei Senex : Vade, et sede in cella tium, aut proditionis crimen videretur incurre-
tua. autem tua omnia te potest iustruere,
Cella re etc.
si ibi permanseris. Sicut enim piscis ex aqua edu- 27 Cassianus de Institutis renuntiantium lib. renefa um

p ctus statim moritur ita et monachus perit, si foris ; 10, cap. 25,
2 9- m W
narrat, hoc se remedium
am
contraaetii-

cellam suam voluerit tardare. Alia super eodem contra acediam a Moyse abbate accepisse Cum ;

Mo\si, F
argumento utitur simititudine in tibro 5, libello incipiens, ait, in eremo commorari, abbiti
2. uitm. \Q,pag. 564: Dixit abbas Moyses Homo : omnium sanctornm in ea habitantium summo
fugiens horainem, similis est uvae maturae qui : dixissem, me ojgritudine acediae hesterno die
autem cum hominibus conversatur, sicut uva acer- gravissime fuisse confectum, nec ab ea potuisse
ba est. alias liberari, nisi ad abbatera Paulum protinus
•Ua profcrun- 25 Apud Cotelerium citatum datur pag.
553 cucurrissera ; ille Non tc, ait, ab ea liberasti,
:

'Mr.
hoc apophthegma Frater sic interrogavit abba- : sed magis ei te addictum ac subditum pnebuisti.

tera Moyscm Kem video coram me , nec pos-

: Gravius enim te ut desertorem ac fugitivnm
sum eam occupare. Dicit ei Senex Nisi factus : deinceps adversarius impugnabit, quem de con-
fueris mortuus instar eorum qui sepulcro ob- , flictu superatura protinus aufugisse con^pexit :

teguntnr, non poteris illara apprehendere. In Vi- nisi de cetero commissa congressione non de- ,

tis Patrum libro b, libetlo 10, num. 63, pag. sertione oellffl, velsomni torpore ingruentes aestus
602 : Dixit abbas Pastor, quia frater quidam in- ejusad horam evaporare malueris, sed tolerentia
terrogaverit abbatem Moysein, dicens : Qnalis potius et conflictu didiceris triumphare. Unde
homo mortificat se ? homo a proximo suo ? Et expcriraento probatum est, acediae impugnationem
respondit ei : Nisi posuerit homo in corde suo, non declinando fugicndam, sed resistendo supe-
quia triennium habet in sepultura, non attingit randnra.
Tiltemontius) ViGlVi
ad hoc verbum. Videri etiam potest caput 26 2S Cassianus idem ( prout pergit fruqal*
abbatis Mosi Sche- m%
libri 7, num.
pag. 67S. Ibidem libro 6, ti-
i, duasprimas cottationes suas
betlo 4, pag. 657 habentur instructiones varise tensis nomine inscribit, et in earumdem secun-
hoc titulo Scptem cnpitula verboruin, quae misit
: da, cap. 21, pag. 214 sic eum loquentem indu-
hujus egerat
cit- Si vultis experiri vim
fltatuti (
abbas Moyses abbati Poemenio etc. Longa est nar
ratio,etjampridem apud nos transcripta die vn optimo cibi quotidiam modoj raodum
cap. 19 de
extrinsccus coctio-
Februariipag. 47 : quge ibidem attribuitur Moy- istum jugiter retinete, uullum
nis
 . ,:;

204
DE S. MOYSE ^THIOPE EREMITA ETC
AliCTOKI
J. P.
nw pulmentum die
Dominico vel Sabbati, ne>
que sub aliqua advenientium
fratrum occasione i)
suraentes: nam his refecta caro
nore quantitate diebus residuis
non solum rai- S IV. Donum prophetiae ; mors •
poterit sustenta-
n ; verum etiam totam refectionem sine labore cultusapud Graecoset Latinos;
differre, illorum scilieet ciborum,
quos extrin-
secus sumpserit, adjectione suffulta. elogia ; chronotaxis.
Quod nul-
lo modo facere, ncc refectionem panis differre
in diem posterum praevalebit, quisquis fuerit T}ra>ter alia plurima dona, qua> Deus
sem- in •*di
prsedictse mensuraj quantitate
contentus. TCto. ctum Eremitam nostrum benignissime (

nim memini con- *W

seniores nostros quod nos quoque gessit, spiritum etiam prophetia;
( ipsi contulit Id
retineo frequenter fuisse probatur e Vitis Patrum libro 5, Ubello
perpessos) cum tanto 5, nu m
labore ac difflcultate banc parsimoniam 35, pag. 578, ubi leguntur ista
susten- memoricV prodita
tasse, tantaque vi atque inedia qua> cui aptius applicentur,
prasdictam custodisse quam abbati Moysi
mensuram, ut inviti quodammodo nec sine g-emitu jEthiopi, qui adeo in Scheti claruit,
non video
atque tristitia hnnc finem sibi refectionis Senexquidam erat in Scithi
iinpo- : qni cum ineurrisaet
nerent. Porro ista supradictaj mensur®
quantitas m a?gntudine mag-na, servietant ei fratres. Et
vi-
cap. 19 in duobus paxamaciis statuitur, denssenex, qnia laborarent, dixit Vado in
quos JF^y. :

parvulos panes vix unius librae pondus babere ptum, et non solvam fratres istos. Et dioit
ei abbas
certis ; .iinum est. Ha>c paxamacia, Moyses: Non vadas, quoninm in fornicationem
ut ibi scribitur, in-
alias paximatia, sunt panes sicci, ex cursurua es. Ille autem contristatus dicebat
historia Mor- :

Lausiaca cap. 22, pag. 64, ubi in Vita Mosis, qui tuum est corpusmeum, ettumihi iata dioisPSur-
fuit e tatronibus,
narrantur ista, et superiora £ens er ^° uiitin ,£g*yptum. Quod cum audiissent
fl

confirmantur Cum erg-o secessieset Christi ser-

-. homines circumquaque habitantes offerebant ei ,

vus Moyses..., maxima in omnibus exercebatur raulta. Venitetiam ad eum quaedam virg*o fidelis,

B tolerantia, maxime autem in abstinentia a cibis volens obsequium suum seni inflrmanti deferre. Et
ut qui nihil aliud sumeret prseter panis sicci post aliquantum temporis, cum paululum de sgri-
E
uncias xii. tudine, qua tenebatur, meliushnbuisset, incurritin
tt tcnendus in 29 Apud Cassianum collatione %, cap. 17, pag t eam, et illa concepit. Interrogata autem a vicinis
*0 modus
213, quod est de immoderatis jejuniis et vigiliis,
:
loci, unde conceperit illa respondit De sene
; :

narrat quousqueprogressus fuerit in abstinentia hoc.

a cibis, et quod modus in ea tenendus sit, docet. 32IIH autem non credebant ei. Senex vero dice- caju$dini\ soli-

Etenim memini, inquit, me frequenter ita appeti- bat Egro hoc feci; sed custodite mihi infantem,
:
tnrii,

tum cibi penitus respuisse, ut duobus diebus ac quem peperit. Quaacum genuissetpuerum, etabla-
tribusrefectione dilata, ne memoria quidem ullius ctatus fuisset, tulit senex infantem inhumerissuis,
edulii meam interpellaverit mentem, ab et rursuni etdie, qua erat festivitas in Scithi, ocourrit ibi, et
oculis meis ita somnum impugmatione sub-
diaboli intravit in ecclesiam coram multitudine fratrum.llli
tractum, ut plures noctes ac dies paululum quid autem videntes eum, fleverunt Qui di\it fratribus : :

somui meis oculis a Domino precarer infundi Videtis infantem hunc ? filins est. inobpdientiae mea?.
graviusque me periclitatum somni cibique fastidio, Cavete erg-o vos, fratres, quia in aenectute hoc
quarn soporis et g-astriinarg-ia; colluctatione per- feci, et orate pro me. Et pergens ad cellam
sensi. suam, ad initium primae conversationis suae rever-
vita tociabihe 30 Verosimile videtur, in S. Moysen nostrum sus est.
monatticx con- cadere illud insigne elogium, quod habetur in 33 Aliud vaticinium sanctus Abbas noster edi- etbarbarorwa
juncta eodtmmonte Scheti, et imminen- "
cottatione\$,cap. 9, apag. 536, et inquo Moyses, disse dicitur in irruptionem
Sfihetim t aqui-
Paphnutius, ac duo Macarii laudantur a rerum tem Mazicorum grassationem pramuntiavisse.
Q, lt occiiut

secutarium contemptu, et a vita contemplativa Tomo ejusdem mensis, pag. 610

iv Julii, die xix

Q.ui itaerant in utraque ista professione perfecti, in S. Arsenio anachoreta, dixi de illorum barba-
ut, cum ultra omnes cremi accolas secedentes, insa-
ra crudelitate, duplici irruptione, ejusdemque
c tempore, quee hic non repeto. Quoniam vero soti-
tiabiiiter secreto solitudinis pascerentur, qnantum-
que in ipsis erat, nequaquam inquirerent humana tudo Schetica erat satis propinqua barbara* isti
consortia, tamen ita frequentiam ac fragilitates ad genti (vide Historiam Lausiacam cap. 7 jnonmi-
se concurrentium sustinebant, ut, cum ad eos visi- rum est, sotitarios istos grassationibus Mazico-
tatiouis vel profectus gratia innumera fratrum mul-
rum expositos fuisse. Sancti porro vaticinium
titudo conflueret , tam jug;em pene susceptionis
super eorum adventu in Schetim, ita narratur,
in Vitis Patrum libro 5 libello 18, num. 13
inquietudinem immobili patientia tolerantes, nihil ,

et pag. 633: Dicebat

14, in abbas Moyses
aliud vel didicisse vel exercuisse omni vitae suse
Scithi Si custodimus mandata patrum nostrorum,
tempore crederentur, quam ut communibus tan-
:

eg"o praesumens de Deo spondeo vobis, quia huc

tum advenientium ofliciis deservirent, ita ut apud
barbari non venient si autem non custodieri-
:

cunctos essetambig-uum, in qua potissimum profes-

mus, desolandus est locus iste. Sedentibus ali-
sione eorumdem major esset industria id est,
apml eumdem abbatem Moy-
i

quando fratribus
utrum inilla eremitica puritate, an in istaconver- Ecoe barbari hodie in Scithi ve-
sem dicit eis :

satione communi, mag-nanimitas eorum mirabilius fug*ite. Dicunt ei illi Et

nient, sed surgite et :

aptaretur.
tu non fug"ies, abba? Ille autem dicit eis Ego :

per tot annos exspecto diem istum, ut implea-

tur sermo Domini mei Jesu Christi dicentis
:

Omnesqui accipiunt gladium, gladio peribunt. At

illi dixeruntNeque nos fug-iemus, sed te-
ei :

cum moriemur. Et ille dixit eis Ego causam uon :

habeo unusquisque vestrum videat quomodo

se-
:

eo, et di-
deat. Erant autem septem fratres cum
cuut
 : :

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

2U5
cunt ei Ecce barbari appropinquarunt janua^,
:
rica simititudine deus vocetur, non habeo explora . .«*««
et statim intrantes barbari occiderunt eos. Unus tum ex cjus dictis et gestis. '• P-
autem ex eis timore carnali perterritus fugit, et
37 Gtoria vero posthuma S. Moysis singula.e tiLmnot
abscondit se post plectas de palmis et vitlit se- ;
incrementum accepit, quando ab ecclesia Gr&ca
ptem coronas descendentes, et coronantes abba- adLatinam propagataest, qum in suo Martyro-
tem Moysem et sex fratres, qui cum eo fuerant logio hac die itlum ita annuntiat Item sancti ;

interfecti. Moysis .Ethiopis, qui ex insig-ni latrones insignis

Kimguam 84 Porro coronee ittcV, sicut observat Tillemon- anacnoreta, multos latrones convertit, et secum
martyr dici-
tiustomo 10 Monumentorum ecctesiasticorum in duxit ad monasterium Singutare etiam est, quod
tur.
S. Moyse pag. 75, non tantum designabant glo- annua Moysis memoria fuerit pecutiari tituto
S.
riam, quam Sancti isti per suam in pcenitentia propagata adecclesiam S. Salvatoris Ordinis Ci-
ac bonis operibus perseverantiam adepti erant sterciensis Antverpix. Nam in libelto ibidem im-
verumetiam martyrii honorem, quem mortesua presso, quicontinet festa particularia ejusdem ec-
meruerant, Ecctesia catalogo Martyrum consue- clesicV propternotabiies Sanctorum ei Sanctarum
ta itlos adscribere. qui post sanctam vitam occisi reliquias, notantur ista: xxvin Aug-usti S. Moysia
fuere a barbaris infidelibus, sicut sancti Paulus, eremita: et confess. M. et eom. iu utrisque vesp. et
Isdias, et atii in solitudine, cui nomen Rhditum, laud., collecta Dkus qui nos. :

et in Sinai (toca sunt in Arabia ad Mare rubrum) 38 Accipe Viri sanctissimi elogia. Paltadius i logia

ad annum circitcr 373 perempti (de quibus agit pag.GS in cditione Hcrveti, ihec est vita, quam
tomo 7, apag. 573 J Hisce addit, quos eodem etiam eg-it Moyses ^Ethiops, qui ipse quoque numera-
die et in eadem
solitudine Sinai occisos refert batur intcr mag-uos. Gneca cero Mcursii sic ha-
circa initium seculi 5 ,mittens lectorem adea,qum bet AJ7/j
: hOzo; rr.c xv/.r,?-^ tzoMthx tou d/.xra-
/,

collegit (le Sarmatam,

S. Nilo, videlicet S. disci- ywviGTOj «9 Ayj rou Mojciw^ roy rw yivsi (Vi&orrw;, r^v E
pidum S. Anlonii, cujus memoria agitur die xi dk (|/u^v sSriactVTQq hux yy.rAZf 6; y.cni xijzi; ri;/ v/ roig
Octobris. IdcaitScVest,proidobservatidem auctor, fJ.iyd/.OtZ 7MV T.7-iO',VJ KO.TOpBdifJ.aClV Kp(3"UOUjU£V05.
quod creditum sit die vn Februarii nostri pag. QucV ita interpretor : Ilaec (est) divina exerci-
46, titutum hunc deberi S. Moysi ac sociis ejus tationis conversatio invioti pugilis Moysis , ge-
(eisdemne, an diversis ab iis, de quibus modo nere ^Jthiopis, anima vero se asauefaoientis di-
dixi jjostcir, ILvo est TillemontU ra~
tliscHtiam.) vinas gTatiie , qui etiam ipse inter magmos pa-
tiocinatio ulterioris nobis infra prsebitura mate- tres numerabaiur. Sozomenus pag.
recte factis
riem examinis. 683 his eum laudibus extollit Aiunt.., nemi- .-

rtfriigantc 35 Vide interim, quantopere ab isto martyrio ni umquara talem ac tantam mutationcra ex vi-
Paltndii sittn
S. Moysis JEthiopis discrepet Palladius, auctor tio ad virtutem contigisse, quantam isti quippequi i

tio:
gravissimus ac fide dignissimus, qui de ipsius ad culmen monastica^ philosophiae pervenerit, et
quidem mo7ie, <vtate, py^esbyteratu, ac discipidis daemonibus maximura tcrrorem inousserit et ,

disertememinit, sed de genere mortis nihildicit, Soheticnsium mouachorum presbyter factus sit.
etnon aliterde ea loquitur, quam si contigisset En tibinunc, tector, etogium,, ex dicto mocs Syn-
sine violentia et inpace : Obit, ait pag. GG, ante axario Grxco, quod habetur ad calcem tomi i

septun^-inta quinque annos natus in Scete, cum fa- mensis Augusti,Latineredditum de more t etiamsi
*
m
Grxco ctus esset prnsbyter, relictis septuag"inta quiuqne* aliunde satis nota sint, quse in eodem narran-
n apud
>.!<• discipulis. Si Sanctus fuit martyr quomodo ,
tur : Mense eodem (Augusto) xxviu (die) me-
Meursium lego Palladius hoc ignorare potuit ? Si non ignoravit, raoria sancti patris nostri Moysis JSthiopis. llic
£(3do^'/;xov- Beatus j4-enere quidem erat -Ethiops, colore au-
quomodo potuit sic scribere? Hic Rhodus, Jtic
7a,
sattus.Atque heec quidem sunt semina controver- tem admodura nig-er, cujusdam administri reipu-
idctty scptuu-
sicV admodum intricatcV, de qua pluribus infra. blicaa famulus, quem dominus ejua expulit pro-
ginta
Subjicio interea temporis cuttum S. Moysis ho- pter multani morura perversitatem, et latrocinan-

c dierni, et elogia. di institutum. Hic aliquando infesto in pastorem

cuttw upud 'di\Annua$. Moysis memoriainscribitur Typico quemilam fuitanimo, raeraor, quod in re aliquaim-
Gr.TCO*
S. SabbcV nuncupato, ac Synaxario, quod ex Me- pcdimentum sibi interposuisset quera etiam occi- :

nologio, jussu Basitiiimperatoris Porjdt yrogeniti dere voluit.

edito, exstat apud nos ad catcem tomi \ Augusti. 86 Gnarus ig-itur, quod trans Nilum esset r/in

Annuntiatur etiam Sanctus noster et laudatur in aquis iimndantera, oris raorsu teneus machffiram,
Menologio Sirletiano. Nostra apographa Grcvca et vestimentum eapiti imponena, notando trans-

Mss. singittatim his attexere prsetermitto In Of- .

raisit. Pastor vero pra3sentiens adventum ejus,

ficio sacro, quod hac die habetur in Menxis ma- fuga se subduxit. Ilic autcra , arietibus quatuor
gnis GrcVcis typo editis, compeltatur egrcgiis elo- egreg^iis iniictatis et vinculo lig-atis, Nilum uatan-
giis, et sequentibus duobus versiculis honoratur ; do iterum trajecit. Dum vero comedisset eorura
et quoniam Meneea itta, quibus utor, vatde men- carnes, et pelle.s pro vino vendidisset, ad socios
dosa sunt, adhibui eis manum, prout judicavi suos discessit. Ilaec autera narravi, ut osteudam,
sensum exigere, quisic sonat salvari riosse [ peccatorcs ] per poeuitcntiara, si

O/jffi rijMjrov Kxi Soivan M^o-r]; u.O.ac, velint.Hic tandem aliquando compunctus ex oc-
"AvVrv r,)-:-y: 5J/IV, v.ziSzb; 7>';v /z0'Ji7.v. casione aliqua, monasterio se tradidit , et eous-
Dictum Vel mortuus Moyscs nig*er:
refert: que peenitcntiee processit, ut socios suos ad Chri-
Homo facie, sed corde qui deus fuit. stum adduxcrit. Dura sederet aliquando in cella
Additur hoc hexametrum de ejus sepultura : sua, latroncs quidam aeccsseruut ad illura, ig-no-
Ta*|av sv eixddi Mwar;; Qydoy AiSiQ-f.a. rantes quod ipse esset Moyses qnos Beatus fune :

iEthiopem sepelit vicena octava Moysem. Lig-atosadinstar sacci palearum, humcris suis im-
posuit, atque ad ecclesiam
* se coutulit et ad ia GrMC0 .
Fortasse respicit adparcemiam Grsecam poetain ; ts(

fratres dicit: Quoniam sane non licet mihi inju- xuptaxov

primo versu, AiZUty ou Xevxatverai, dequadixiin
hos inveni accedeutes ad me,
S. sEthiope Eunuchoper S. Philippum diaconum riam facere et ,

baptizato pag 5 hujus tomi. quidnam de his vultis? illi autem cognoscentes,
. Qua vero metapho-
quod
 ,

206 DE S. MOYSE J2THIOPE EREMITA ETC

tULTOftl
quod Moyses esset famosus ille atque insuperabi-
J.P. pore, quo Cassianus erat in
lis latronum princeps Mgypto, idest, ut
postquam Dcum gdorifi- nos inquit , credimus
,
, inter annum 390 et
,
cassent, etiam ipsi mundo renuntiarunt, et pro-
4U0 : cum mortuus esse non potuerit ante an-
batissimi monachi facti sunt. Sanctus itaque Se- num 390, idque non ideo tantum, quia hunc
nex exacta vita secundum Dei placitum, ac dae- eumdem esse credimus, quocum Cassianus ser-
monis libidine superata, moritur annorum septua- mones contulit in Scheti ; verum etiam
ginta quinque, presbyter etiam factns et disci- quia
, S. Arsenius, qui ad solitudinem se non
contulit
pulosrelinquens scptuaginta. De voce xvpcaxov, (id ante annum 385, solitarius erat jam tum,
quin
est ad litteram Dominicum) quam Latine voca- immo in pietate multum provectus, quando S.
vi ecclesiam, consuh potest Cangius in utroque Moyses tunc etiam vivebat, exCotelerio paq 368
Glossario. etmv.
•fironotaxis
40 JEtas porro ista annorum septuaginta quin- 43 Patladius, qui in Celtulas pervenit anno
vitr ordinatur.
que occasionem nobis praebet tentandi, an ex his 391, videtur dicere quod sibi retuterit histo-
,

aique aliis contexi possit chronotaxis vitse, quam riamsuarumtentationumddquecoltigitTdlemon-

dabimus per modum
conatus vet systematis chro-
noiogici, cum difficile sit, eam exacte definire, et
suis illam annis aptare. JEtas vero Sancti jam
dicta conftrmatur ex Historia Lausiaca superius
num. 6o, de qua eiiam apographum Vit<v, quam
habemus e bibliotheca Cwsarea Vidobonensi et-
iamsi Nicephorus Callistus tomo 2 Ecciesiasiicee
historiee lib. \\, cap. 36 asserat, vitam circiter an-
num octogesimum quintum finivisse. Si vitam
B clauserit S. Moyses seculo circiter quarto exeun-
te, ponamusvivere eum coepisse anno circiter
Tillemontius tomo 10 Monumentorum ecclesiasti-
corumpag. G4 conversionem ejus accidere potuisse
tius e textu Grseco wc a Jre;(Jiy^y-o-aro, id est, sicut
ipse narravit. His, quze proposui hactenus e dicto
cottectore, obiter addo, ittud, sicut ipse narravit,
haberiin Latina versione Gentiani Herveti, qua
utor, pag. 63,- sed non inveniri a me in textu
; G?\vco, quem edidit Joannes Meursius. Longa
quidem et varia est superior Tiilemontii ratioci-
natio, in omnem se operose versantis partem, ut
ad exactam veri temporis, quo bbiit S. Moyses
noster, cognitionem perveniret; sed omnia et sin-
E
325. gula non revocc ad novum examen; prsesenti con-
troversia eo redeunte, ut videatur non improba-
bile, quod Sanctus e vita excesserit anno circiter

indicat anno eetatis 25 vei 30, qui poterit con-
currere secundum jam dicta cum anno seculi
istius 50z?eZ55. Inmonasterio quodam Schetensi
dirigendis solitariis prsefuit anno circiter 375 vel
380, si Baitleto credimus in ejus Vita.
«r morric 41 Difficiliorisproi^sus indaginis negotiumest
definireannum ejus emortuatem. Prsedictus Mo-
nnmentorum collector pag 75 hanc difficidtatem
.
Christi 400, sicut eum ponit Castettanus, et, ut
huic atiumetiam annumeremus, Baiitetus. Nos
initio hujus Commentarii signavimus eum obiisse
seculo circiter quarto exeunte, quodfere inidem
redit.
Sancto nostro syno-
§ V.

Solitarii
vidit. certumqne esse affirmat, quod obierit ante
annum 420, cum Palladius de ipsius morte toqua- nymi ; hujus discipuli, digni-
tur. Sed ista temporis notatio nimis vaga est. Ad-
tas abbatialis sacerdotium et
dit, judicium ferri posse, quod acciderit itiud
,

inler annum 391 vet 392, quo auctor iste videtur

fortasse martyrium.
cum eo locutus, et annum 400, quo Cassianus
potuit discessisse ex JEgypto. Sedidem collector
Qyanctus Moyses, episcopus Saracenorum tn S.
Moyieiep.
pricsens argumenium piuribus curis discutere
ab hodier*odi-
conatur in notatione 5 super S. Moyse latrone, \5Arabia, dwersus est ab hodierno, quem cum "
$iinctiu :

isto confusum fuisse diximus tomo n

Februarii, ctiam
pag. 72S ei 729, quse est de tempore mortis ejus.
C SiMoyses, inquit, a Mazicis occisus sit Lybicus , die vii, quo de illo actum est, pag. 45. Ibidem F
aut alius quispiam a latrone diversus, nihit vide- pag. 46 dati sunt apud nos SS. Moyses abbas el
mus dicendum de tempore mortis ejus quam ,
sex monachi martyres, et ponuntur m j&yypto :

quod contigerit in fine secuti 4, vet in exordio se- Moyses vero itle Lybicusdictus refertur. At pri-
cuti b. Deinde significat, haberi ex epistola Syne- mo non satis inteltigo cur annuntientur in
,

.'Egypto; et nonpotius in Scheti; cum in prxdi-

sii, quod Ausuriani vel Austoriani, barbari ilia-
eorum martyrii, qiuv ibi-
ctione ac narratione
rum regionum populi^universam depoputati fue-
demproduciturexVitisPatrum, et quam supe-
rint Lybiam anno 412, immo vero minati fuerint Dicebat
JEgypio. Ftoruit scriptor ille imperantibus Ar- rius § ^post initiumretuti,legantur ista:
Sedentibus nliquando
abbas Moyses in Scithi etc.
cadio et Theodosiojuniore,fuitquearchiepiscopus Moyrfem , dicit
fratribus apud enmdem abbatem
Ptolemaidis in Lybia, ejusque gesta in historicam Scithi venient.., et
Ecce barbari hodie in
narrationem redegit Titlemontius tomo 12 pag. eis:
Palsestra itaque eorum
barbari occiderunt cos.
499 et sequentibus, ubiarticulo 24, a pag. 550 ex proprie in Mgypto sed in
martyrii non fuit ,

eodem Synesio depopuiationemjam dictampturi- satis video, quod

Scheti Lvbiw. Secundo, non
busexponit. Et nonnullis interjectis in notatione intethgi hxc debeat
mortis S. Moy sis, Moyses ilie Lybicus dictus ,

5 modo indicata,redit ad tempus fundamento varia ei appti-

nec satis capio, quo
quod inquirimus. ad eumdem diem vn Fe*
martyr sit tdem centur apophthegmata
42 Quod si Moyses ait, , ,
certe ul conficere nequeo,
ulcumquc
qui habitabat in Calamis bruarii Ex Pattadio
qui tatro et idem, quia paucula dumtaxat de
ex Sozomeno,
,

ante annum 400 Serenus neque

mortuus sit oportet :

cum Cassiano loquuniurde il ab

quippeet Paphnutius
\£ Nam Palladius signate de isto Moyse w*»v«»
eo tamquam de homine jam mortuo, qui
habita-
tituto, Vita ab-
tractanscap. 88, pag. 184 sub hoc
Vide Collationis ieriive caput 5, et Cotla-
vit etc. Mo.sis Lybici, hsec memorat
Moyses Ly- :
batis
tionis septimx caput 26. Jam vero
Cassiano maxima charitate
bicus fuit vir mitissimus, et
Chrysostomi discipulo facto postquam profe- curationum.
S.
post prffiditns. Is dig-nus est habitus dono
ctusesset in Schetim, vix hoc accidere potuit
Is hoc narravit, aquw videlicet venam mirabth
fuerit eo tem-
annum 400 atque adeo mortuus
; moao

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI
modo inputeo a Piore elicitam in usum monacho-
rum. Alia vero de isto Moyse ibidem non lego,
prxter hcvc paucida. Sozomenus Historix eccle-
siasticcV lib. 6, cap. 29, pag. 6S4 de illo hmc scri-
bit Moyses.. mflusuetudine etcaritate, et languo-
:
rum curationibus, quos oratione sola pcllebat, prae
memorntur. Tertio
caeteris inclaruisse probare , nus apprime norit virtutem Moysis, qui propter
neutiquam possum quod Moyses Lybicussft ille
t
qui cum sex monachis occisus fuerit in Scheti
nam quoniam ibidem interemptus Moyses dixit
Eg-o per tot annos exspecto diem istum, ut implea-
tursermo Domini mei Jesu Christi dicentis
qui nccipiunt g-ladium, gladio peribnnt, ut ridere
datur supra § seipsum fortasse hic designat il-
1-,
le Moyses, qui in vita secidari latrociniis assue-
tus, e latrone ad optimam frugem ac e.riiniam
sanctitatem conversus est Etvero mors ejus, qucV
. istum esse tatronem, in Vitts Patrum et in Pal-
poniturinterapophUtcg/nataapudCoteteriumpag.
553, his ibidem pag. 549 et sequentibus depingitur
characteribus, qui soli et umMoysi hodierno vi-
dentur esse proprii dicitur enim vehementissi-
: cap. 10, pag. 154- affir/aat, Moyscn iiUtm, qui to-
mi\. tentatus ad fornicationem.. /Ethiops.. longus
et nig*er., in Sceti.
B 46 Validum tamen contra hanc sententiam est
Lybicu» appel arf/umcittnm, quod Pnlladius, qui multis SCribit
laiui, inquiti-
de abbate Moyse, qui fuit ex latronibus, quique
vel ipsum mortis ejus locum, annos cvtatis, ac
numerum discipulorum dege-
indicat, nihildicat
nere mortis ipsius. nodus est difficultatts,
Ilic
quam iangebam num.')o. At respondeo, aucto-
rem eumdem etiam Moyse Lybico, ac
scribere de
nihil dicere de illiusmorte.Neque reponas, eum
obiter dumtaxat scripsissede Moyse Lybico, at-
que accidere potuisse, utignoraveritmortem
si inciderit in tempusillud, quo Palladius disces-
serat e solitudine. Nam respondeo, h/ec in meris
posita esse conjecturis -.neque enim Palladius scri'
pto ptusde eo tradidit, quam supra diximus. An,
et quid de iilo postmodum didicerit eoctra sotitu-
dinem, quisnam divinct? Respondeo denique ad
objectum e Palladio silentium de generemortisS.
Moysis e latrone conversi, auctores historicos om-
nes non scribere omnia semper, sed varia omitte-
re non raro, qiue alii supplcnt historuv coilecto-
res. Quod quam swpe fiat in Opere nostro, q is
ignorat? Non sequitur ergo : Pailadius hoc non
refcrt, ergo falsum est. Nec objicias Grsecos in
Menceis magnis excusis, nec in etogio Synaxarii
Gr.rci supra a num. s a me Latine reddito, quia
,
-'>
vet secuti sunt, vei transcripserunt Patladium,
aliumve scriptorem, qui hausit ex istofonte.Si
tamen Paltadii silentium aticui appareat tanti
argumentum, ut eidem refragandum
2JontJei-t$
non censeat; qu.vrere ipsi ticet Moysen atium,
cui aptius conveniant congruenticV, quas tle ho-
dierno prxmisi hse tarnen quoniam rem non
:
evincunt, controrersiam preesentem non decido,
sedin medio eam relinquens eruditorum judi io
permiito. Jam vero alia se offert controversia,
quisnam sit iile Moyses, qui in Coltationibus Cas-
siani nominatur.
4 s
Mutjtrs 47 Tillemontius in notatione tertia super S.
^dirrnut ttt
Moyso latrone pag. 728 conatur probare, quod
hic Moyses verosimiliter sit Moyses Schetensis, de
quoloquitur Cassianus. Gazseus, inquit, Cassia-
ni commentator (quem citat in notis pag. 218,
designata in indice citationum cottatione prima
Cassiani, anno 1642 Parisiis edita) credit, Moy-
sen Schetensem, qui toquitur in duabus primis
Cotlationibus istius auctoris, esse haudposseeum,
qui fuerat tatro, propterea quod hic multo /
antiquior quam Cassianus. Sed respondet supra
1
207
dictus Monumentorum ecclesiasticorum collector, «UCIttl
se nescire, quidnam habeat fundamenti, ut hoc J.p.
dicat. Deinde appellat ad textum Cassiani, et ex
eo affirmat, necesse esse, ut Moyses latro vixerit
usque ad annum 390, quo Cassianum in Schetim
venissememorat, etetiam utterius cum Cassia-
f latrocinium a secommissum in solitudinem seces-
serat, quique ibutem vixerat in quodam eremi
Schetensis toco t cui nomen Calamus. (Videtex-
tum Cassiani a nobis allegatum § i, num. o.)
: Omnes, 4S Hicautem intetiigi Moysem latronem secun- qm loquitur
dum Gazcvumpag. 336, asserit idem cottector. Et npud
tium
Ctiwa-
.*
verocum Moyses in Calamis, uti addit Gazcvo s
pag. :il^ idemetiamsit, >/»i hquitur in Collatio-
nibus Cassiani, probabite admodum est, Moysen
ladio adeo celebrem id suli.em a Gazmo negari
:
non potuisse, nisi contrarius sibi fuerit- Ludovi-
cus Bulteau iu Historia Ordinis monastici lib. i,
quiturapud Cassiauumab .Ethiope nostro distin-
guendum, propterea quod hicajuventute suafue-
ritajnutS. Antonium. Hocsi probaret, non me- E
diocre tribuerct pondus sententise Gazsei. Verum
cum non designet tocum, in quo ur,ad- '
:
datque cottector supra memoratus, se non potuis-
se illud reperire, non meretur audiri. Ratio ita-
que temporis non videtur ewcludere Moysen ho-
d/rmum e Cottationibus Cassiani ; an tamcn hic
fuerit, non mihicerto constat.
L-9Quod Moyses synonymus in Nitria, quem tlr Moyit in
Sitria :
ex Rufflnonominavimus in hoctomoin S. Poeme-
<
ne anachoreta pag. 26 aiiquid habeat prmsenti
vet superiori ontroversix con \entaneum, non ha-
<
bemus compertum, i/e<jf- memininus,easad no-
titiam nostrampervenissehactenusv\ iuscir- i
cumstantias, quse hoc probent non ideo tamen.-
certo remoreri hinc debcrct, si alia adjuncta id
suaderent, quia, ut diximus,in Nitria memora-
turfmonte ad confina Schetios ) solitarios quip-
:
pe istos antiquos non ita uni semjicr afflxos fuisse
loco,ut subindead alium non transirent, in tau-
datojam Poemenepag. xi ostendimus contra Til-
lemontium, qui eidem insistens errori in notatio-
ne tertia super S. Moyse hodierno ante citata,
prsster aiia, quos dixisse se significat de Moyse
Lybico, cui martyrium abjudicat, itlud adjungit,
quodinNUriapotius, quam in Scheti habitasse
videatur.
50 Ai quid dicemus de S.Moyse Mthiope, et item de lynt-
cunt i?
Sanctis VII anachoretis martyribus, ex Ilagio- nijmo
ptm otiii.
togio metrico Habessinorwr breviter apud nos
daiis tomo \u Juuii, dte xvm ejusdem meusis pag.
586? Dum ea, qum de hisce Martyribus narran-
tur confero cum morte synonymi, suciisqae se-
t
ptem, de quibus antea disserui, dubitare vixpos-
suru quin sint iisdem, mihi, ut credo, suffragatu*
ro curioso lectore, qui alteram historiam confer-
,f In
recum attera, et utramque expendei i
-
Fastis sacris ecclesim Mthiopicse apud Jobum
Ludolfum pag. H9 ad diem sviu Junii dnnun-
tiantur Abba Moy^es niger. vii Fratrea Moysis oi-
gri et observatur ibt lem in notis littera
:
Moy- i •
ses^thicpsin Menolo-iis Gracorum et Latinorura
latrone
die wviii Augusti appellatur; ex insig-ni
insignis anachoretas factus.
Paragraphis superioribus deprompsi apoph
*
5 An dtcta Bt
thegmata, ct facta historica, qum
Titlemontius f.it-la, <i<>..:
an
>t relalit sunt,
posuit sub tUuto S. Moysis hodiemi,
adoptavit et
od M-yien fto-
ac proinde quse visa ipsi sunt convenire eidem •i emwm ipi
Moysi. Sedegome cadem ponerenotim, quod om- vtent .
nia
 ,

~ 0S
DE S. MOYSE .ETHIOPE EREMITA ETC.
tUCTOIft
nia adunum referenda sint. Certiora interim in ptuag-inta discipulos. Intercessionibus ejus,
J P Domi- n
hoc generesunt, qu& habent Paltadius et Sozome- ne, salva nosomnes etc.
nus quibusadde Vitas Patrum,quando congru-
:
55 Aliud Vitse exemplar reliquit nobis
entia concurrit, in qua hicpotius, quam aliusvi-
Pape- ««mpi*.
irochius nos ter a se scriptum ex cod., prout no '°" one «
ad-
debitur retucere. Quamquam non refragabor, si dit, Ambros. f. N. n. 151 Vid« Mart."
Maxir
quis dicat, quod prsesumi utcumque posse videa- Majorem de hoc codice notitiam suggessi in hoc
tur, qu&dam in dictis Vitis solo Moysis nomine tomo pag. 29, ubi etiam agitur de ejusdem scri-
notata, hodierno forteMoysi tacite attribui per an- ptore monacho quodam Laurentio in monasterio
tonomasiam, cum propter magnam inter antiquos Kutiensi, quod est in Calabria. In hoc Ms. ali-
eremicolas nominis celebritalem, tum propter se- quanto longior est narratio, quam in superiore.
ptuaginta discipulos, quos habuit. At de hic ati- Vitam porro htam typis committam, e Grxco in
qua etiam animadvertenda sunt. Latinum sermonem a me conversam, et Anno-
tjusdem disci- 5& Monumentorum ecctesiasticorum siepe nomi- tatis instructam. In eadem apud nos num. 9oc-
puli :

natus coUector suce de S. Moyse hodierno tucubra- currit axlo^ eori, quseexpressio atiquantulum ex-
tioni subjungit duos epluribus ejusdem, uti vutt y
ercuit Tillemontium in notatione 2 super S. Moyse
Moysis discipuios, Zachariam videlicet et Cario- latrone. Dicit enim, se non invenire vocem gzIo;
nem, paq. 76 et sequentibus varia deiismemo- nec in Constantino, nec in Meursio voci autem .-

rans e Vitis Patrum atque kpophthegmatibus <raXo; non dari ab ittis signifivationes nisi quse
t

apud Cotelerium. Heec legi possunt pag. 443 et huic loco non conveniunt. Sed Patladius, inquit,
444, itempag. 516 et sequentibus UUe vero tibro :
quem allegat cap. 41, pag. 958 etsequentibus, ad-
3, num. 86, pag. 513, et lib. 5 libello 15, nuni. 17, hibet eamdem vocem respectu filicv, quse fatuam
pag. 623. Invenio apud Cotelerium nomen Moy- sese et jwssessam fingebat, addens t se idcircocre-
didisse, quod vox ista deberet hic sumi in eodem
B sis, ac duos istos, de quibus agebam, in Scheti re-
sedisse, ac mentionem fieri de Isidoro ejusdem sensu, pro quo insuper affert versionem Cotelerii.
locipresbytero, eodem forte, dequo Palladius et t
(Consuli hsec potest pag. 552. ) j;

quocum egit S. Moyses JEthiops e latrone conver- 56 lbidem etiam observat ex Vitis Patrum t Mlfud,

sus rei gestee textum citavi § 2. Sed idem auctor

:
quod stultus sit in versione Pelagii Diaconi, et
ma^num Isidorum itlum ibidem vocat. Verumcum atterius, quem volunt esse Rufinum; sedutrum-

dubitari non possit, quin /ucMoyses in tanto dis- que ibidem addere et hfereticus, quod non est in

cipulorum numero omnes vel pierosque saltem textu Grseco, et vix umquam passosesse Sanctos,
habuerit virtutum suarum testes atque heredes ut appellarentur hseretici, longe minus, ut ipsi-
t

parum nostra et Sancti interest, an Zacharias et met hoc se onerarent opprobrio. Quod hic profe-
Carion sub ejusdem fuerint disciplina, ansub al- rebat Titlemontius e duobus istis scriptoribus,
terius synonymi. habetur in Vitis Patrum tib. 5, libello 8, num. 10,
fuit abbas 53 Eco tam midtis ejus discipulis videtur con- pag. 59% et lib. 3,num. 119, pag. 517. Et verono-
presbyter, «c
fici veri nominis abbatem exstitisse. Abbas voca-
men adjectivum, de quo hic agebatur, adeo apud
forte martijr.
tur apud Palladium in titulo VitcV pr cvvio, qui in antiquos fuit notum ac pervulgatum, ut in nomen
proprium fuerit commutatum illisque datum
eodem non est in Grseco exemptari, quod vulga- ,

Sanctis, qui, ut mundi desipientis vanitati ac fa-

vit Meursius. Factus fuit presbyter, teste Palla-
tuitati ludos facerent, sub simutato atque affectato
dio. Potest etiam appellari martyr ab iis, qui
stultiticV velo ccelestem suam sapientiam occulta-
eum non distinguendum a synonymo, qui a bar- propter Christtim. Conside, quse
runt, facti stulti
baris occisus est, censebunt cum Tillemonfio. Ti- ejusdem
jam pridem scripsi tomo i Julii, die i
tulos hosce dedi ante exordium hujus Com-
illi

mentarii prtevii, ita tamen, ut martyrium re-

mensis, pag. 129 S. m Symeone
Salo, ubi obiter
indicavi, hujusmodi Sanctis id cognominis lalo^
strinxerim per adverbium fortassis, si alteri sy-
inditum avoce Syriaca.
nonymo conveniat. qnodanobtt
57 Haud equidem miror. nihil memorari
in
C Vita prwdicta, quam Laurentius Rutiensis mo-
nachus scripsit, de quodam daemone ad meliorem
% VI. Vitae Grsecae exemplaria; no- frugem converso per S. Moysen nostrum; hocvi-
breviter
detur utcumque mirum, quod res illa
strae observationes. memorata in textu Grseco Patladii, quem edidit
Moysis
Meursius et in quo narrantur gesta
,

omissa in Latina Herveti versione,

Prsecipuus Vitarum fons est Palladius, antea JEthiopis, sit
neoteri-
Duptea l ".
a nobis laudatus. Ad hunc referenda sunt, quin immo, sicut tego apud scriptorem
Grnc* diversis. Textus Grsecus Pat-
qu% de Sancto commemorant duo biographi Grse- cum in versionibus
Trpo^ev np ffpay^-
ladii sic habet : Kai ourw
ci, quorum narrationis exemplaria Mss.
sunt
apudnos. Unum acceptum e codice Ms. bibliothe- rt xiiq turmfota^ A; **\ c^xbv rov
w^icp»KW a^
a^rou auva^apmvra,
^zr-o. *«t>ov*, tov ek ndvr^t
mentio per decursum
de quo Scepe facta jam
cse Ccvsareee Vindobonensis,
hujus mensis Augusti.
kv.

Svrapu? 4 hniy»*™ **«!*» z0 ° X? l ™ v' Qu3e ™

fuit pag, *M
Nullumpraefertauctorem; sed hoc prsenotatur ti- Appendice ad Vrtas Patrum cap 7,
HeraclidiseremitcV Paradiso, eadem cum Pat-
tulo Toj offtou Tzxroo; q/x&v Mvoivzzo-j AiStoTTOS K.IT. in
incerto sed veteri interprete, sic
:

patris nostri Moysis ^thiopis (Vita) tadio tractantis,

Hocest Sancti :
pcenitentiae vitam £
Ojzoz p.a/.apto; Mmcj-/;; >edduntur Latine Suaeque :

xxvill (Altgusti.) Incipit : 6

arripuit, ut etiam Clemonem malorum
pi^ vehementer
rh? pey yevei h At&tod/, rip yooioc a*ptj3ws.
consortem suorum, qui a prima cum eo
a^tate p^cca-
Hic beatus Moyses genere quidem erat /Ethiops, Christi emmus
verat, ad cog-noscendam virtutem
colore ( autem ) niger adraodum. Finis est
•'

yeyov&s collocnret. 4 .

TeXeurab*e izoyAfidou.r^zcr.-nivri iv np Sxjst^ Latina Patladii Histona tixc Gract re i*

y.o^x J a^ -^~ bSCurautemm
xal xaraAwwv i(^dou.r per dae- Htrn
jrpeer£urepe$,
prcVtermissa? Suspicor, id accidisse, quia
i \

Talc, 7rp-fffi £ {ai; avzoO, Kupte, ™™* ™*™z 4fiff«

diafcolum. Verunt
etc. Obit autem annorum septuaginta
quinque m monem intelteccerint interpretes
in-
hcvc siqnificatio tam esset ridicula, et Palladio
relinqucns se- *
Scheti factus etiam presbyter
, , digna,
 , ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

209
digna ut potius sit fatendum vel corruptum
,
cumplus habeat conjecturx, qU am facti maais
,
CTOM
esse locum wMiemoncm hic nomen proprium
><
f 9 '
mihiarridet sententia Roswejdi J.l».
hominis esse. Rosweydus in notatione ad locum
GO Quodtamen attinet ad vocem ffuurcpcoxry-v,
supra productum pag. 1008, In Graeco, inquit cui tuWdetvr.
Rosweydus substituebat cruf<7raiXTyjv ; videtur mihi
Paladio Parisiensi ffuur:a(xrv v auTou collitsokem
( , in hac aliquid esse contorti, adeo ut incidat
suum. In Palatino
mihi
erat <7upt7rpwxo?s. Utrobique suspicio, legendum fortassis esse ffuuTrpaxrcopa,
autem in Graeco erat ckiuova pro K;,y;uova.
id
Sed ex est t socium vel consortem.
Sic autem, ni fallor ,
Heraclide Palladius emeudaudus. legerit vetus Heraclidis
interpres, de quo dice-
;>; ,1 1" 59 Quidnam igitur tantopere commeruit ista bam ponendo malorum
, oonsortem , non vero
historia, quid peccavit , ut nonnulli interpretes collusorem. Sic etiam legitur in
codice Cwsareo
eam omiserint, tamquam luce publica indignam? Vindobonensi oufATrpaxTcapae plurali numero
cu- :
Si vero cuiquam non faciat\satis observatio Ros- jus fragmentum producemus in Annotatis
ad Vi-
weijdi qucv apparet mihi admodum bona con-
, , tam Accipe nunc, lector Vitam qum
littera a.
,
,
sideret is , quod dicebam de nomine proprio dge- licet res
Sanctigestas referatabantiquisantea ad
monis, quod vel ex patre homo ille traxerit vel , posteros transmissas, ejusdem tamen exemplar
aliunde ei datum fuerit propter singularem cru- supprimendum nonjudicavi, quod nonnovi um-
delitatcm ac profligatum vitee modum. Sedhoc quam hactenus vidgatum prielo fuisse.

V I T A

ALaurentio monacho Rutiensi descripta,

B

E codice Ambrosiano, interprete Joanne Pinio

Ovdk dovlotz, ovdk xaxoupyot; vj |3affi^eia tou Qzov

Nec servis, nec maleficis reg^num
Dei occlu- /'"•'
prxfa-
av:ovlv.lzt7ai, aA/' ev70z zlq"i raurv;; oi rvj uz~avoia, sum sed intra illud sunt, qui
est ( ut opor- ,
fiuncu/am

v.aSa cTet, v.typY\\j.tvot, v.ai tq fiiovv dp^co; aXpovuivot, tet, poenitentiam exercent atque ad recte viven- ,

v,aX xara 0edv ovdk ^xu^at; 7ravrco;, ovoz AtSioipt. dum etsecundum Deum, appelluntanimum) nec
,

* l. knihi ndvreq yap /copyjroi o"yj ayyjyyj* Xotffrou, xai TtaVra; Tk- Schytis nec ^Ethiopibus omnes enim sunt capa-
, :

v.it ~pbq rv.v uavdpav rv); £7riyvcoff£&>; 6 Uoiuw 6 v.albz, ces g*reg'is Christi bonusque Pastor omnes trahit ad
,

6 T&iiq ryjv ^vyj.v vnkp rcov 7:pof3arcov, XptffTc';. Kat cognitionis stabulum, qui animam posuit pro cis,
rouro v.a\ e£ a/?.cov fiev TrAetarwv evecri xarideiV, a?J,a Christus. Atque hoc quidera licet videre cum ex
oV, xat arr' aurou, rou TTpoffxetptevou yuv yjptiv et; cJtv-yvfftv, aliis plurimis, tum vero etiam ex ipso, cujue nobis

M'.'>ff£co;, (pvjui, TQV KiZioKOz. "Offco yap xat ouffrpoTro; nunc pra3 manibus est narratio, Moyse, inquam ,

y;j 6 dvhp, roffourc») xat ry,v aper/.v ykyovz ueya; xat iEthiope. Quanto enim vir moribus erat pcrversior,
7repi(3ovjro5. tanto etiam virtute major ac famosior evasit.
2 Ouroc ouv o uspte^afffJtevov e/rov ptev ro ffcoua, /au- 2 Hic igitur denigratum quidem habens corpus, norrat icrt-

irpoTfipay £e ttjv tjiu^yjv rwv yjAiaxuv xryjaaptevos y.ap{j.a- anima vero solaribus fulgoribus splendidiore prae- ''""'

puywv, otxeTyjs yiyovi Tro^treuoevou rtvo;, otxeTyjs ouz eu- ditus cujusdam praefecti reipublicae erat famulus,
,

vou;, oucJe cpt^a 6*eff7TOTy] qjpovuv, evavrta ^£ x.ai rcov xa- non benevohii?, neque intendens animum servus ad
),cov rpoTTcov QVTa ptaxpov. ITav yao et -t oupc&irco^; xai ea quae domino erant chara sed ad contraria
,
;

©auXov, 7rav et rt 6*uaTpo7rov vat a7r6£pyj/xevov,etpya5ero- quasque a bonis moribus longe distabant. Quidquid
F
7£, xaJ epteAeraj xat xaO* ixaffTyjv, w; etTretv, yyjv fifikpau
enim eratabjectum et vile quidquid impmbum ac ,

ev yepffiv £t/£ xa^ Aoyto*pt^, ptvj uera[3aAXo'a£vo; ro cuvo- nefandum , operabaturque et meditabatur, ac per
rov cxottov dies sing-ulos in manibus ac
ut ita dicam habebat
},ov
f///] py^5 cltffTrdrou, fjtyj 7rato*eta, uyj x.axco- , ,

c£fftv a)./at;. "Ev.^v rot xat ry;v Otop^cofftv arrayop£Uffa; cogitatione nec domini ira, nec castigatione
, ,

o rourou diffiror/;; TToppco rourov /3a).X£t rou av70v 6 za- aliisque inflictis malis vel tantillum a proposito
Xco;7:otcov 6^3"a?.ucov* xat o; ^viffretatc xai xAoTrat; evecpt- absterritus. Unde dominus ejus , desperata illius

/o^copst xai cpovot; xat ).ot7rat; aXlatc, v.av.ovpyiatc nav- emendatione, et conspectu eum suo amovit, recte
rotat;, tbv uta; £7rtuvy]ffGvivai xaXov. faciens. Ille autem latrociniis, furtis, cacdibus,re-
liquisque aliis maleficiis multimodis operam dabat,
quorum unum meminissejuverit.
3 Tvj rou ffwuaro; pwur, 7r£7rot^co; o Moiffvje e;etfft jud- 3 Corporis robore confisus Moyses exit solus profligatam
*'"'>*'* ufl0B,i
vo; ei; XvjffTetav 7rore. llotusvo; ouv rtvo; 7rapept7roo*yj'- aliquandoad latrocinium.Dum igitur pastorquidam
cavTo; xai xcoXuffavTo; aurov rvjc 6pu:riz y eire (j.r vvuaQ-iv
l
impetum ejus impediret ac inhiberet, (an sig-nis, an
etTfi rpoTrot; aAXot; rtffiv oux e/co Xey£tv, exetvo; 67o; £/.- aliis modis quibusdam, non habeo dicere;) ille to-
uavv,; yeyovcoceTrtTtS^erat toutco r6v NetXov vuxrcop ttA^u- tus in furias raptus ad eum se agit, Nilum inun-
,

ptupouvra c^tavvj^ausvo;. Tourou npoaio-Ooubjov ryjv 'i^odov dantem noctutransnatans. Illoautemaccessusprae-

v.ai 7rpo; cpuyr.v rpa7rou£vou, 6 Muffvj; a7TOTu/cov rou oxo- scio, atque in fug-am verso, Moyses fine suo fru-
7rou, xptou; Ttffffapa; eTTtXexrouc, ev ^uuco ccpaytaffa;, xat stratns,
quatuor arietibus eg-rcgiis in furore macta-
Gyobf.) o-jvdr.aaz, roVTrorauov ot* aurcov vyj^duevo; avre- tis,etfune ligatis, fluviumcum ipsis natando trans-
rrepaffe. Tcov xpecov rotvuv avroyv pteraff^cov, xai ra xcodta misit. Eorum igitur carnibus potius pellibusque ,

rouTc.)votvou5(a7rcoAy;ffa;,rou; ErafpoucxareAaj3e7Tevry}xov- eorum pro vino venditis pervenit acl socios, quo- ,

Ta ttou rou Trorauou rr,v oi'xvjfftv ffrao*('ou; arre- rum habitatio quinqmig-inta stadia a fluvio aberat.
yyj-az. Taura tou Mcoffew; ra rjetva veavteu Hjec Moysis est horribilia atrenuitas, ad machina-
uara xai rexvaffuara xai rotaura xai ufit^oya. menta hujusmodi ac majora. Haec vero cursim re-
tuli Dei erga suum figmcntum commiserationem
31 et
Augusti Tomus VI.
 ,
,

A. Laukbntio
m VITA S. MOYSIS ^THIOPIS EREMFM ETC
et patientiam obstupescens quomodo per poeniten-
MO.MCUO. :
AieiftXSov fo raura, tqO (->£0U
XTiV rooixefov Tihy.au.y.
tiam trahat omnes ad salutem, nihiique sit iniquita- n«3*iav t xac T-hv xvoyiv BBirXuTT^ei»s,ic«S«
ffULt-

tum, quod vincat magnam ipsius ac ineffabilem mi- »iAt* ^w.

w>ta;iXxet 7r«vra; et Sowyjpfav, xai outfev ttrri r£v ao\-
sericordiam. xqjumw, ovixa ryjv mirov peyaXyjv xac accarov euffTrXay-
'
yyizv.
•t conversio- 4 Talis quippe ac tantus dux latronura cujus ,
^O ydcp rotouro; xai
newi ^
totqjto- Xyforapxo-, ou v.y\
; ro
vel dictum solummodo nomen incutiebat multis me- ovofj.zlzy6jj.zvov fidvov tpdpov rot« 7roXXot € tvtnoitt' 6 tts-
tum famosus hic in malitia et crudelitate nulli
; ,
pifio-OTo- o-Jzoz zv xaxta, xat ryjv aTryjvetav «TrapapttXXos,
secundus, divina gratia auimam ejus tang-ente per rfc Sefa; yjkptTOc, avTOv rvj; (puyjfc a^aftevyj; 6\a* nva
causam aliquam non prorsus exigruam, in qunm in- 7ravT<a;ou [uxpxv atrtav, r 7repi7rsff6>v e-jtyyjady]
t
0sou, xai
cidit Dei mortisque ac judicii memor
, omnem , Savarou, >tai xptffeco;, traffav exetvyjv rhv nolvxpoviov xai
illum diuturnum et multis peccatis foedum vivendi 7roXuatf.apryjn» tTtaycoyyjv KaraXnrtov, xai Travra Xdyov
modum reliquit, omnemque manipulum clandesti- epyjjuxov, xat Traffav ivtdpttv affxyjrwv \\ anpooKTov tre-
num ac iusidias omnes commilitonum
, : de impro- /3aapta irpotjfiicri fzovyj to Q-yr^.y zlzitviz, t6v rp07rov
ra-
viso venerabile monasterium adit, habitii misera- Trstvo;, t6 7rvsuw.a cruvrerpoftttevos*, 0X0; Karaq)y] C
, oloc ^ffuvrerpift-
bilis , mudo humilis, spiritu contritus , totus con- Trafl ovi fAecrroc, oy.zfjwv irAyjpyje v.y.t trTevayfjtcov. Rai 90- u.hfj^
tractus, totus animi motu plenus, lacrymis ac ge- piov (J.zv 7rpwra toi^ tv cc-jrfj npotTEfntoiti iJ.o^yyolz, Etra
mitibus refertus. Ac primo quidem monachis, qui 7rpoo-7ri7T7£t TOiq TOU 7rpoet7TUTO; xoai t y.y.t Siov.tiz y.irzU
ibidem eraut, metum ineutit deinde accidit ad pe- , Ty.t ty.v ffuyyvwpyiv ruv etxtpaAptevwv, anayyillzt raura
des pnefcoti veniamque commissorum fervide pe-
, xara AeTrrov, e^ayopeuei roj; Xoytc/Jtous, "i; 7rpa£ets, T y.$
tit, singillatim ea annuntiat cog-itationes, actio- , tvz-ju.rfiit^, ra; otavotas, ra Epya, ovdtv TtSv tloyy.oui-
nes, inventiones, mentera opera; nihil eorum, , vwv aurcp7rapeveXt7rev, oTt p/jtJtao"uy^copyjTov yjfiouAero rt E
quae fecerat, ipsum celavit quia nihil horum quid- ;
toutcov 'JTToAyjcpSr/jvat.

y quam ,
quod condonatum non esset, volebat sub-
tractum.
prt/i *>/ obttni I 5 Petit apud hos , rebus omnibus mundanis ab- 5 npoc to-jtou; atTet v.yt toic, v.y-y. v.ogu.ov Traatv arro-
habUum »10- dicatis, suscipere salutis pignus, monasticum, in- txIxuzvov dziy.r;QoLt to t>Js ffcoTyjpta? syiyyuov, ro fjtova-
nasficum .*

quam, habitum uberes etiam tunc effundit lacry-

, ^tpov bojy,7. /iyoi, aa/pua X-aw rouTU a-jyyy. v.y-y.yiit

mas, utque non frustretur desiderio, supplex foris u:h 7rapocp^vat t/;; E7rt,^uy.t'a; ekt6; P.iTraptov. 'O TOtvuv
obtestans. Praefectus itaque incredibili hac mutatio- KaryjyoupLevo? ro 77apa'jo;oy e/,7rXay:t; ryj; juteTa7rotyjo"ea>s

noperculsus(audieratenimhujusvirig-esta) benigne (oJJe yap avv^x.oo; tcov Toi3 ocvdoo^ zTjyyyjz TTpa^ecovJ c^e-

illum admittit osculatur illum, ambabus manibus

, yzTy.t tovtov 6upLeva>£, a"(37ra^£rat rourov, ^epfftv y.'j.yo-

amplectitur et tamquam aliquem e magnis viris il-

, ripat; TreptTrXexeTat, xai »5 Ttva rwv ptsyaXcov tojtov
lum videt propheta omnino, vel etiam internorum opa Trpo^yiTizw; Travrw;, yi xat c^topaTt/.w;, Jtetpet toGtov,

perspicax tondet illum

: monastico habitu dig*na-
,
a^tot rou \j.ovy.ytv.o~j ayy \j.y.Toz:)
i
x.at 'iva rou JtaraXoyou
acitXcpoTy/ro; ri^qffi' dio^acrxet, vou^eret, TrapaicaAet,
tur, catalog-o fratrum accenset docet, instruit ;
,
t/;;

hortatur convenicnt.es ei dat praeeeptiones : erat- IvroXagauTco cTt'ao)0"i Ta; ^piuou^a;' xxt yjv Mcoo*^; irpo^
,

Ta 7roXtrsta; Szouy. ojy' o>; apTWrayyjs,

que Moyses ad monastici instituti leges non tam- t/i; pova/t/.-/5;

aXX' TrAeicrrcov raura JcaropS-coxw;, nao-av

quam nuper conflatus sed quasi a multis annis ea ,
o); yjadvcov e/.

t&u acTsXtpSv, xai irao-av zpoS-J^,

cum laude exercens, omnia fratrum implens mini- UTTyjpetrfav eTrXyjpou

steria, et omnia alacriter nec a conventu aberat :

xai ryi; cruvaEew; ow xnthu.TtavtTO, v7p7ziy.it, v.cd npotrtv-

yaic, io-yoly^z, x.ai (Jta rptcov h TZTTapw yj^ep&iv tou ap-

jejuniis et orationibus vacabat, et post tres qua-
xal rou u^aro; Oauaa^to;. Tonrstvwfftv
tuorve dies sumebat panem et aquam Vir mirabilis. rou p-:ret/_£

a/.pav s/.-yicaTO, 6Vxpu0V a7rauo*T0v, o"TSvayp.o-j; aAaXyj-

Sublimem humilitatem possidebat, lacrymam con-
tinuam, g-emitus inenarrabiles, vigilias per totam rou;, aypu7rvtav ny.vvvyov.

o noctem a.
q 6 Et quid opus est multa dicere? Magnus Moy- 6 Kai ra TroXXa Xsyetv; ^tsya; d Mcootj; ev epyot?,
rt ckt
u7rd^eo*ts
ev Bauuatri vtyveTat, za-avj;£w;
rof; dpcoatv
it> virtu- ses in operibus, in miraculis fit
spectantibus com-
xal, baxad' Ex«-
punctionis argumentum , daemonum persecutor cTatpidycov atco/.T/;;, vdff&JV ^epaTreur^,
Travra yeyove, -/:; ^ita; /apiTo; ^atra-
morborum curator et, , ne singulamemorem, om- o-tov Xeyco, TTa-cri

rjatdeu-
nibus omnia factus est, postquam divina illum gra- ffyjgaurov, tva Travra; xep&jffYj, 7rar/,p aptoro;,
icavwvxai tjtto; zat ffra^yj ryj; f^ova-
tia honoravit, ut omnes lucrifaceret , optimus pa- rzie axpt/3effTutro;,
UyTzpy 7ravT£; rov Mtaffyjv £t/_ov ot uo-
7roXiT£ta;.
ter, doctor diligentissiraus, reg*ula, exemplar, et tTutyJs
rou TravayaQou ttvi
Jroxpteva, xaryjyyjryjv, ourto
amussis monasticae conversationis. Moysen oranes vv.yoi,
tx iroXXa Xsyeiv. OGOV
monachi habebant patrem pastorem, ductorem, uaros euffo*yjffavros' xat Tt yph
,
tooovtov dpz-
etpav^ -p 5 ;««
sicut optimo Spiritu fuit placitum et quid opus est :
yeyovev el? xaxu» irepif »feo6.
d Mwff^S, ''* rot; aTravraiv
multis? quam raemorabilis est factus in raalitia, tam ryjv Jreptctegtos' xai -ov f/sya;
"
Mwff^v ra opyj,
apparuit ad virtutem ambidexter: eratque Moyses exetTO Mtoffvgv
ffrdfjtafft. x-^ ^r*
7r£pt'/wpo; r.day. Mcoff^v xavraO-
^oXts
mag-nus, et in oreomnium versabantur. Moysen re- MuffVitf /) yj

Trapot/jtta; c]o/£f 7rapy]XAa-

to TV7;
t,
sonabat b eremus , Moysen montes, Moysen viciua
omnis civitas. Moyses solus mihi videtur hic rau-
^a u-ot p.ovov

av^ff^X^ 8 * «**"« 1

|uy>
A ^ 07ra
'
l

a7r£fff/yj;: rr
*
Kai W r/;;
ei Kai

uv; 76 crcofxa oIto^ a/Aa tav :

>
f«-
tare paroemiam, quod ^Ethiops omnino non lave- Ix^poupyv auryjv vjXtaxcov ,*«p-
udffcoTrw, xai
tur c. Etenira, ctiamsi non eorpus, animara tamen
Tavota;
e TroXXuvoXtya.
aapuywvaTrereXeffe. K«i raura fxsv ex
hic abluit hyssopo poenitentiae illaraque solaribus ,

fulgoribus splendidiorem reddidit. Atquehaec qui-

dem paucae multis. xai rwy exetvou uztcc ty.v p.z-
7 UXriV a£idv effrt
Uurona con 7 At dig-num est, nonnulla ipsius post conver- twv avOptoTruv TzovYipo-
rdvotocv dywoiv ^poozz
tovc.
certa
sionem contra homiues pessimos , et contra dasmo-
-

*pk ™$ ™v tTZt^oUc arroy.vr;-

Oatfxdvtov
imno m rarou;, xai
d mont:
> 11

num insultus memorare certamina. Latrones aliqui AvjffTat ttots Trpoffu rr>i vrijffav
6$tvovu
aovsOffat -rtva.
occurrerunt ei iter agenti d, eumque invaserunt:
1

d
qui illos vinculis constrictos adducit ad Patres ,
bo- Tourco,T •
xai « xai eTre^evrO" xai 6; a-jTOu; d£fffxot;

7rsptpa.
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.
211
A 7rept[3aK)V rrpo; rov; rrarepa; drrayet, xai ffta£ei rat$ rra- nisque monitis servat, et a malo instituto
ipsos A. IjtrnfiNTlO
patvz~z~tv, xat rr}; xaxjfc opur; avTOvq d^z~rd. Hri- avocat. Illum ctiam diemones invaserunt, dnm U0\AblIO.
no-
3"evro rour'.) xat dxiuovi;, rx\; /.'i/./.xt; vvv.ro; drrtovro:, ctua cellis aberat, senibus aquam, qua utebantur,
ra>v ur, ovvau.ivoiv ty;j ypiizJ TOV usaro; /.oui^ztv yzpov-
portare non valentibus ille autem capiens eorum:

rcov, xal Aaufidvoiv ajrwv, aurwv rd; i>}pia; EffAyjpou

hydrins, aqua illas implebat clam ipsis nam in il- :

raura; u5cf.ro;, dyvoouvreov exefvuv' d~o ptyjxou? ydp lis Locis long-e
distantem habent aquain. Quadam
lyovutv iv z/zivoi; to'i; rorrot; rb U3fit)p. Mta: Buy r«v ig-itur nocte observans diemon, Athletaa laboris non
vu/.rrov ir.\rr,pr,~ y; o oy.iu.uv, u;r /.irt ipepGAV ty;j roj d.r/v;-
t ferens tolerantiam, cum incurvatus esset ad pu-
rou xapreptav, eyxj'Jiayrt aur'o et; ro cppeap £7rt ro rr,v teum, ut hydriatn impleret, ad lumbos eum
ceci-
vdptav iz).r,poi~at } Tratetrourov /.zra rcav bvCr/, v.x.i dmyjxe dit, et reliquitin loco jacentem
veluti mortuum :

•
r;i TOTrca /.zi-OyJ &ae\ vexpov, y./, £r3V->: rrapd rtvo; ttsttov- nec sciebat, a quo id passus fuissent. Postero die
jeTOuro T>7 ouy eTnouff-/) eX^ovrwv rivcJrv u^wp dvr^iat, dum venirent aliqui ad hauriendam aquam, et in-
zvpov v.ziuzvov v.v.t tyvxpppayovvTa, xat d~ayxyovrz; rrj venirent eum jacentem, et prse fri^ore deficientem,
z/;/,lr o-ia.
l
«o/t: eTri Evtaurov 6/ov e&uvyj3yi ev ttr^uei yeve- in ecclesiam enm duxerunt anno vi\ iutegro fuit :

ffflat, rro^/a 7T«p' aJrovv r.y.oxtvi~7i\;-y;jo-y.t roi; oa !.y.o~ restitutus viribus, multis monitus ab eisdera,
ut
fftv (ptAovtxetv
1
uirpaydp r/5; rpo; ajrou; dvJVa; eifft* cum dremonibus sic certare desinerot magni enim :

ccAVa *ai ej/v.v urrep avrov ~otY,oxvn; rwv dxa£dprcov contra eos animi csse mensuras quin immo, facta :

evuTTVtGOV au.rt; xnr\ilylxv, v.rx rol' biiot; TTpOffeASetV 7ra- pro co oratione, ab impuris somniis illnm libera-
piG/.vJv.ay.v u.j~TYpioi;' "v/y. ydp, cpyjffl, u.r, xauyv-ov, «; rr) runt, et ad divina adeunda mysteria, compararunt;
~-fi
T.totiyivrj d~/;r,~zt rourM rcj) rrddet, xat xaraySet^ Ut non glorieris, inquinnt, quasitua exercitatione
y

JTro oty;ffeci>t, /x.rx.ojvy.rzvTtrvxt v~ avrov ~apiy/>)pr'Tr,;, hanc superaveris passionem, et, ne in elationera
xat ojro>; ajroj; /ararraXaiffa; d~0zvzl; d7TyjAey£e xat animi incideres, concessnm, ut tyrannide ejusdem E
B aTTpa/.rou;. vcxareris e. Et sic luctatus, daBmones infirmos esse
et impotentes comprobavit f.
8 'AoeAtpou Je rtvos d/ovro; ett! rtvt ffipdAptart ev 2xyJ- 8 Dum vero frater aliquis in defectu quodam es- rrcumt cnn-
r£i oTrsffretAav Trpo; aurov ev ryj aruvd£et napayzvi~Oxt' 6 setdeprehensus in Sceti, miserunt ad illum, ut ad ilrmnarc fra-

dzjrzpov dr.ior-i/.av, dvxo-rx; congregationem veniret qui ubi se excusaret, mi- Irii lirjnium,
(Je ~apYTY,~du.zvo;, v.xi :

ac ideri a
serunt ad eum secundo ; surgensque aceepit spor-
>

Xaj3iav o"7rjpidV TsrptfXptEvyjv, xat rauryjv xv.u.oj ~/;r\o-y.;

guodam prx-
rxx& flaffra^fiov. Ot o*e axouffavre^ e^A^ov et; a7iavry]fftv tam detritam, camque implens arena, veuit illam fecto :

ajroj, x«l ETTjy^avovro, ridoxet etvai ro TreTTpay^evov. portans. Ipsi vero hoc audientes exierunt illi ob-
'Qdz t
ai au.y.priat y.oj , iq>Y}~£v } oTftffW fxou xarappeouaat, viam, et sciscitabantur, quid de facto hoc censeret.
ou SAeTTfi) ajry.;, xat rj.zrov ey&) o-r,u.zpov aWorptov xptvat Hic autem, Peocata, inquit, mea post medefluunt,
xu.xprr.u.y.. Ot oe y;/.oj'xvri; TJViy/.iOY,7xv T'\> xvi) .'<), non videoilla et eg-o veni hodie, utjudicem alic-
:

y.al d-i'/.v~av. Kat 8p%w oi rt; d/.ov~a$ ~zpl avrov y num peccatum. Quo audito, veniara dcderunt fratri,
a~Y,)^iv £t: rr,v Sxrjrtv tc^etv aurov, Kat o yepwv yvoj; et dimiserunt cum g. Et vero quidam pnpfectus,
aveory] cpuyetv. Kara ffuyxuptav cTe aTravrv^ca; :m y.oyov- postquam audisset de eo, discessit in Sceten, ut vi-
n, ^pmraro, TroueTvatr^v xeXXav Mwaiw;. Kai ajro; deret eum. Senex vero, re cognita, surrexit, ut fu-
^a/.o; effrt, ri ^eAere a^ aurou, eip/jcre. Kat eXSwv et; geret. Casu autem oceurrens praefecto interrogaba-
rr,v 'TJva^tv o ap/wv e;y,yetro rot; aoe/sof; airep Wyj/.oetj tur, ubinam essetcella Moysis qui : dixit : FatuusA
-rzaparov xr.xvrr,~xvro;. 'Exetvot 5e XuTr^evreg, Trorarrov est : quid vultis ab ipso? Et praefectua ad congre-
etvat rov EtTrovra 5te7ruv^avovro. '0 ui, yioovra, uav.pbv y gationem veniens, fratribus exposuit, quae audierat
-alatd mop»v,xai u.i/.avov. Ot a£ aurov etvat rov Mwaea, ex eo, qui sibi occurrerat. Illi vero tristitia affi-cti

xat ota ro /j/. ^eXetv aTravrriffat, etTrev UfJtiv raura. Kai interrog-abant, qualisesset, qui hoc ei dixerat. Se-

6 ^py^cov tatpeXyj^et? aveyapyjffev. nex, inquit, longus, detrita amictus veste, et niger.
Cui illi : Ilic ipse est Moyses, et quia non vult occur-
rere, hasc vobis dixit. Et praefeetus cum animae pro-
gressu discessitt.
9 Ouru rotyapouv j3tou;, w wavaptffre Trarep, xa! 9 Postquam ig-itur sic vixisses, o ter optime Pa- toriptorU ad

dierum Sanctum ajw-

tt/.y/jy; yzvouzvo; y,u.£pwv rcovre Xuofievtov xat rwv rou ter, ac plenus esses , tam qui sunt fluxi,
ttropht.
TTvrJvaro;, £vjo'£w; /ara),j£t; rov [jiov ev r£?.£t /.a?,'7)" xat quam qui sunt spiritus, g-Ioriose solvis naturssdebi-
vvvrar; ojpavtat; ffxyjvat; e^tplXoYWpet;' wv yevotro xat tum in tine bouo, et nunc cselestia lubens inhabitas
•jfjta; rravra; a;iw5yvat raf; Trpv; Xptffrov txefftat; ffou, tabernacula quorum nos omnes consequi dignita-
:

6)7roiTT£( JoS«, xparo? xat rt*i»] xat et; roj; aiwa; raiv tem contingat tuis apudChristum aupplicationibus,
aiwvo)v. Ay.>iv. quem decet g-loria, potestas et honor nunc et in se-
cula seculorum. Amen.

ANNOTATA.

a Exemplar Vindobonense multum differt ad hoc, brevissime referens

'ETrtoeowxev iavrov uovaarr,oirn : .

Tradidit se monasterio ; et addit Kat our»? -poo-nlbz rjj jueravoia w; xai rovq avunpdxToipa; avra
: ,

veoryiTO? ev rot; 3ly;ffrpixot; et; eTriyvwfftv dyayztv rov Xptffrou.

, Et sic profecit in poenitentia, ut
ex
erant socii ejus in latrociniis, ad Christi ag^nitionem adduxerit. De uno
etiam eos, qui a juventute
factum hoc narravimus in Commentario prxvio num. 57; ad quod videtur hic respexisse dictum
exemptar.
b Legequse designavi in Commentario prxvio num. 3G.
c Pro ziyiv, quod erat in Grxco, posui hyn, resonabat, ut requirit sensus.
Id eum in cella
d Codex Vindobonensis Tourc^ e7reppnfav reffcrape? Ir^ral v.aSiC,ouivy iyrax^iw. Id est
:
:

sedentem insilierunt quatuor latrones etc. De latronibus quatuor a Sancto conversis egi in Commentario
num. 6 ex Palladio.
e Pluribus exposita ibidem sunt nuni. 8 et seqq. Viri sancti adversus camem
certamina, et adhibila
remedia.
I Mirum
 ,, :

$12
VITA S. MOYSIS J3TF1IOPIS EREHITJS
A. L.u KKMtfh ETC
mrumejusin dtrmones imperium confirmaiur
UONACIl».
mtm. 38 ibidemnum. 17 ex Pattadio, et m Sozomeno 1)

0C narm
n yS
h
M
Vide, ^l
qucV de
/
'^- V tiS patrUrn in Comm
i
voce tr«x©s huic signifkationi Latinw
™^o
respondente pr&misimus ibidem
et 56 num. 55
i Jfcitfem nwm. 19 et 20 re/fcrJwr /^c Afeforfa e Vitispatrum

DE S. AMBROSIO EPISCOPO CONF

SANTONIS IN GALLIA.

J. S.
SYLLOG-E HISTORICO-CRITICA
Sllt IIUTIUM ionysius Sammarthanus tom. 2 Gallim Chri- tationem. Unde factum est, ut sibi illum successo-
SEcl V.

D
Ll
stianse in episcopis Santonensibus col. 1056 rem exoptarit et sperarit. Et Dominus quidem
£>. Ambrosiw San-
Santonensia -L^ s Ambrosmm postponit S. Bibiano, de eoque
-
ctum suum voluntate labiorum suorum non frauda-
apiscopxt* fuit k&C scribit Solum S. Ambrosii Santonum ponti-
:
vit non long-o enim post tempore
:
vitaj prasentis
anteS. Bibia- ficis nomen nobis notum. In Breviario Santonensi
metam excedens, aeternae beatitudinis muneratus
lll(m -
leg-itur S. Bibianum S. Ambrosio successisse; sed est bravio etc.
-B hoc Breviarium non est majoris auctoritatis quam E
3 Vides, opinor, studiose lector, quam honori- Ctfultu tancti
vulgrati catalog-i. Nititur ergo sola auctoritate vul-
ficam de S. Ambrosio mentionem faciant scripto- Amhi 01

gatorum catalogorum Sammarthanus, dum Am- res illi, qui certe antiqui sunt, etiamsi non gim trilnUiu t
tequa-
brosium Bibiano postponit. Attamen ne catalogi lis omnes auctoritatis. Hinc mirum nomt nqw m-
videripotest, tcriptum Fas-
quidem omnes huic favent opinioni. 'Certe Demo- nomen Ambrosii nostri antiquis Martyrologiis
S. tis
chares de Missee Sacrificio pag. 45, recensens epi- non legi adscriptum. Quippe in aliis Fastis illum
scopos Santonenses excatalogo a canonicis Santo- nonreperi, prmterquam in Florario nostro Ms.,
nensibus anno 1560, ut testatur, accepto, S. Am- quod seculo xv exaratum est. Ibidem ad xxvui
hroxium prtVponit S.Bibiano. Verum, etiamsi re- Augusti annuntiatur his verbis Apud Sanctonas
:

pugnarent catalogi magna ex parte vitiosi, vel sancti Ambrosii episcopi et confessoris. Verumta-
sola Acta S. Bibiani, ad hunc diem edenda, satis men titulo Sanctipassim decoratur. An etiam ec-
evincunt Ambrosium prsefuisse ecciesise Santo-
, clesiastico Officio cidtus fuerit, mihi est incom-
nensi ante Bibianum, ut mox patebit. Porro an- pertum. Inter epistotas S. Sidonii Apoltinaris
num S. Ambrosii emoriuaiem exacte determinare sexta libri 9 data legitur ad Ambrosium episco-
non possumus at ex successore Bibiano, cujus
; pitm, quemhunc ipsum esse putavit eminentissi-
mortem notabimus circa medium seculi v, mor- mus Baronius in Obsercationibits ad diem xxviii
tem S. Ambrosii statuere oportet sub initium ejus- Augusti Martyrologii Romani. At longe antiquior
dem secuti. est Ambrosius noster, quam ut Sidonius ad illum
tptieju* disci- In laudatis S. Bibiani Actis num. 2 hsec le-
'-
scribere potuerit, utjam observavit Savaro in no-
jmius fuit, ab guntur ad S. Ambrosium spectantia Cum (Bi- : tis ad laudatam epistoiam.
eoqw ptm
bianus) ad annos sedecim *pervenisset,* *primam Claudius Robertus in Gailia Christiana pag.
4- "/,< *

Ordinwus tm -
_. . .

tifUut
. Eetatem suam divims erudin cupiens disciplmis, 467 aliam de Sancto nostro conjecturam refert his Ambrotio at

sancti Ambrosii Sanctonicae civitatis episcopi de- verbis Hunc nonnulli suspicantur esse eum, qui
:
tribuendam
voto se mancipavit obsequio. Quem ille paterna interfuerit in spiritu exequiis S. Martini Turoncn- vigionem,

pietate suscipiens dum sacris litteris erudiret sis. Factum narratur a S. Gregorio Turonensi
^ ,

in Ordine lectorum conversationis ejus initiavit lib. i de Miraculis S. Martini cap. •>, et S. A»t-
studium. Addit ab eodem subdiaconum , diaco- brosio Mediolanensi attribuitur. Verum eruditi
num, et anno cetatis trigesimo presbyterum con- passim contendunt, illud cum tempore obitus S.
secratnm. Deinde mortem Sancti subjungit his Ambrosii Mediolanensis conciiiari nonposse, fa-
verbis Itaque divina providente gratia, ut san-
: ctumque ut fabuiosum rejiciunt non pauci. Hinc
ctissimus Institutor dig*num sibi relinqueret suc- aliqui exisiimarunt atiribuendum esseS. Ambro-
non repugnat. Ratio
cessorem,.. beatissimus Ambrosius sancta emigra- sio Santonensi, cujus setas
tione de hac liospitali vita decedens dormivit in iilorum est, teste iaudato Roberto, quod urbs San-

Domino. In aiia S..Bibiani Vita apud Marte- tonum olim Mediolanum diceretur. Errasset igi-
invenerat vet
nium tom. 6 Collectionis amplissimze col.1Q% hsec tur Turonensis, et quod retatum
Santonitm
referuntur: Sanctissimus igitur Ambrosius dignum audierat de Ambrosio Mediotanensi
attribuisset perperam celeberrimo Ec-
suis meritis cupiens relinquere successorem in ,
episcopo,
Mediolanensi in Ligu-
omni regrulari disciplina atque pontificali magnifi- clesix doctori ac prsesuii
ria. Hxc quorumdam
conjectura probabitior qui-
centia eum constituit, sibique vicarium post ejus Turonen-
discessum praeeleg-it. Alia rursum ejusdem Bibia- dem apparet, quam eorum eensura, qui
prorsus fabulosam existimant.
ni Vita apud nos Ms., ubi narrarat Bibianum sis retationem
At, cum Henschenius noster
ante tom. i Apriiis
S: Ambrosii discipulum factum, hsec subneciit :

pag. xxxix 71071 ievibus argumentis totam Turo-

Dilig-ens insuper virtutum inspector Prtesul pro conci-
nensis retationem cum morte S. Ambrosii
nnico illum amplectitur dum ipse quoque san-,
discutiendam re-
iiare conatus sit, re>n ulterius
cta conversatione polleret tanti de viri contu- ,
aut ip-
beruio sibi maxime coinplacebat , et tauto vehe- mitto ad Acta taudati Ecctesia? doctoris,
mentius se in ejus transfundebat dilectionem sius S. Martini. .

Gregorio l uro-
quanto quotidianam virtutum ejus videbat augmen- 5 Rem intewn audi ex laudato
nensi
 ,,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI

213
A nensi Eo namque tempore beatus Ambrosius beat domnus
:
lectori lectionem legere ; exspectat Al'< lOBi
f,mm * •>'»- cujus hodie flores eloquii per totam Ecclesiam re- enira populus valde jam lassus. Bespondsna au- J.S.
dolent, Mediolanensi eivitati praeerat episcopus.
tonenri "•"
>'"' tera beatus Ambrosius : Nolite, inquit, turb
Cui celebrandi festa Dominicae diei ista erat con-
Turonenme. Multum enim mihi valet sic obdormisse, cui ta-
suetudo ut veniens lector cum libro suo non
,
le miraculum Dominus ostendere dignatus
est.
antea legere prasumeret, quam Sanctus nutujus- Nam noveritis fratrem meum Martinum saeerdo-
Bisset. Factum est autem, ut illa dic Dominica, tem egressum fuisse de corpore, me autem ejus
prophetica lectione recitata, jam lectore ante al- funeri obsequium prjebuisse, peractoque ex more
tare stante qui lectiouera beati Pauli proferret servitio, capitellum
,
tantum, vobis exspectantibus,
beatissimus antistes Ambrosius super sanctum al- nonexplevi. Tunc stupefacti pariterque admi-
illi
tare obdorrairet. Quod videntes multi, cum nul- rantes,diem et tempusnotant, sollicite requirentes.
lus eum pcnitus excitare praesumeret, transactis Qui ipsam diera tempusque transitus Sancti repere-
fere duarum aut trium horarum spatits , excita- runt, quod beatus Confessor dixerat, se ejus exse-
verunt eum , dicentes ; Jam hora praetcrit. Ju- quiis deservisse.

DE S. AURELIO AUGUSTINO
ILLUSTRI ECCLESI^E DOCTORE

H ET HIPPONENSI EPI80

H I PPON E-REGI O IN AFRICA G.C.

COMMENTARIUS PR^EVIUS
§1. Notitia prsevia monumentorum, ex quibus Vita hujus sancti Praesulis
illustrabitur.

Ahho cnxxx. ostquam inclyta S. Aug-ustini gesta et posthu- Commentarium prsevium primo toco recudemus.
Mothu in s< ii- mam
ejusdem prseclari Doctoris gloriam at- Cumautem S. Augustinus illam Yil.v siicvparlem
hendo tervan-
p:
tentius examinare coepi, mox in ipso disqui- noseam lemter at-
ibi satis copiose descri/>serit t
sitionis initio pauiatim expertus sum, mihi tan- tingemus in Commentario nostro, ne cum tsedio
tam tamque variam rerum pertractandarum ma- lectoris bis eadem repetantur. Si tamen ex aliis
teriam offerri, tit inopem mecopia faciat: si enim eanmii Doctoris Operibus aliqua suppleri,vel h<vc
omnia,ad hunc sanctumVirumutcumquespectan- ipsa clarius explicari possint illa Sancti testin>o-
y

c tia, singillatim commemorare diffusius exponere nia sedulo coiligc>,>us. Quod si biographi quidam
roluero, consuetos Commentariorum nostrorum rcccntiores ab hoc authentico ViUv fragmento re-
limites prxtergrediar, et hac sola lucubratione cesserint, aiti alibi a veritate aberraverint ; eos
mea haud integrum Operis nostri to-
difficuiter emendare ac in viam reducere conabimur.
mum implebo, cum tamen in eodrm volumine plu- 3 Alter Actorum scriptor est sanctus Possidius,
,ii/. po |

res Sanctos illustrare conveniat. Si vero nimium Catamensis inAfrica c/j/scopus quiper annos fe-
t tCriptaa S,
brevisesse velim,jure merito vereor, ne obscurus re quadragintacuut S. kuguatino famitiariter vi- Ponutio,

fiam. Quapropter eligenda erit via media, quam
tenere conabor, lUprwcipua sancti hujus Episco-
pigloria breviter et clare proponatur. Unde chro-
nologicas minoris momenti qitcvstiones, ab aliis
operose agitatas, obiter dumtaxat assignabo, ne
Commentarius meus in nimiam molem
Insuper omittam odiosas quasdam controversias,
qum prolixam dissertationem requirerent, et suo
xit, et insigniaillius gestasincerocalamoexpres-
sit,utexprotogo et epitogo ipsius infra constabit.
Unde satis mirari nequeo temerariam censuram
JoannisClcrici, qui sub Grivco cognomine Phere-
poni, id est Laboriosi, fidem huic sancto biogra-
excrescat. pho abrogare nititur in heterodoxis Animadver-
sionibus suis ad omnia S. Augfustini Opera, ubi
etiam sanctissimos Ecctesise doctores, et tcstes ocu •

toco justam istius omissionis causam indicabo. latos omni exccptionc majores, impudenter men-
Utrum promissis steterim, posteajudicabit erudi- daciiarguit. At R. D. Joannes Salinas Neapolita-
tus lector, cui ctaritatis gratia hic prius ostendam nusexOrdine Canonicorum Regulariuminprm-
supeliectilem litterariam,quamad Acta S. Augu- fatione ad eamdem S. Possidii lucubrationem,
stini diluvidanda prde manibus habeo. quam RonitV anno Christi I7;il vulgavit, pro me-
'"' gestantm 2 Primus inter biographos occurrit ipse san- ritis e.rcf/iil. luvrcticum istum censoremjjuem nos
'""
umafi
etus Doctor, quiin diversis scriptis Acta qusedam etiam inferius alia occasione convehiemus. Inte-
".'" . , ...
sua posteritati reliquit: nam in libris Confessio- rim sciat lector, hunc S. Possidium in Opere no-
'"' '
!
'"i(u .- num distincte narrat ea, qu.v ab exordio vitcV us- stro ad diem xvn Maii locum habere, et Vitam
gue ad annum trigesimum tertium cvtatis siuvges- ejusdem biographi cosevi ef testis oculati distin-
sit. Hanc primam Actorum partem, ex novem ctiusa iaudato Joanne Salinas anno 1731 Romse
/>fioribus Confessiomtm libris exceptam ; post recusam, notisque copiosis illustratam fuisse,
Porro i
 ,

214 DE S. AURETAO AUGUSTINO EP. ET ECCL. DOCT.

tUCTORE
G C.
4 Porro sanctus ille prsesul Calamensis potissi- falso inscriptura est, ihpressum anno mdccih Ant
mum narrat ea, quee S. Aujrustinuspo^ conver
n
poslpriorcm verfi^e sumptibus Societatis, cum constat,
editum
cdenda : sionem suam ex preefatione, in qua
egit, ut Liquet fuisse Amstelodami apud fratres Ilug-uetanos
et Pe-
sic scribit : Nec attingam ea omnia insinuare, trum Mortier, apud quos venditur. Nos huic etlitio.
quse idera beatissimus Augustinus in suis Confes- ni BatavcV non fidimus, et jam simul rationem
sionum libris de semetip.so , qualis ante perce- diffidentisc noslrsereddimus.
ptam gpratiam fuerit, qualisque jam sumpta vive- 7 Lipsienses in Aclis eruditomtm ad annum 7ur9 « c
ret, designavit. Cum ergo sanclus Doctor ipse pri-
mul()f
Christi 1707 pag. 94 et sequentibus recitant sche- , "" rf " «<
i
<J!
mam vitae siuv partem litteris mandaverit, eam- didam monitoriam Joannis BaptisLv Clarelli bi- rapta ''

que sanctus Possidius usque ab obitum venerandi btiopoLv Veneti, quinovam Operum Aunustinia-
Prsesulis prosecutus fuerit, inferius lianc secun- norum impressionem promittit, etjam memora-
dam Actorum partem priori subneclemus. Cete* tam editionem Hollandicam accusat his verbis :

rum illa sancti Possidiilucubratiojam s<vpiusim- Quoad Amstelodamonsem vero editionem, Antwer-
pressa est, et passim Operibus S. Augustini anne- pise nomine pervulg-atam, undequaque reproba-
xa reperitur, eamque laudatus Joannes Salinas tur, non tantum propter duodecimum tomum ,

non itapridem cum aliis Mss. codicibus contulit, multum non sanse doctrinse eopiam continentem,
et anno 1731 Romas recudi jussit, ut jam monui- verum etiam propter transcriptionis infidelitatem
mus. Sequemur hanc novissimam editionem Ro- Ipsius divi Patris textus, quem non solum adulterati
mana)n,quamtamen conferemus cum vetustoma- sunt, multa verba demendo, sed etiam mntilum red-
nuscripto Musei nostri codice, quiV. Ms. 5 signa- diderunt, integras periodos auferendo, pneterinnu-
tur. Si quoddam notatu dignum discrimen inter meros errores passim insertos. Certe apuderudilos
editionem codicem nostrum occurrat, illudin
et Catholicos constal , hunctomum duodecinaim Juv- -g

B margine vel Annotatis observari curabimus. Si contaminatum esse, quemad-

reticis Clerici notis
vero sanctus Possidius aliqua preeclari Doctoris modum evidentibus argumentis probare possem,
gesta prsetermiserit, aut brevius obscuriusve in- si theologum p*olemicum agere vellem, quod hic ab

dicaverit, ea ex ipsisS. Angustini scriptis in Com- instituto meo alienum cst.

mentario prsevio supplebimus, vel dilucidius ex- 8 Etiamsi Casimirus Oudinus loco supra cita- wr Utiiutm^

ponemus. to non approbet iteratam iltam Batavorum editio-

trcs nobit '(''- 5 Sed lectorem prsemonitum volo tantum tres
tiotics Operutn editiones Operis Augustiniani nobis ad manum
S. Auguttini,
esse. Prima est Basiteensis anni lo5G, quse ex
prseto Frobeniano prodiit, et cui Erasmi Rotero-
damensis epistola dedicutoria, ad illustrissimum
Alfonsum Fonsecam archiepiscopum Toletanum
data, a typographo prwfigitur. Altera est Antver-
piensis, quam jam a sesquiseculo Lovanienses
aliquottheologicorrexeruntnotisqiteUlustrarunt,
ceteberrimits
et quam Christophorus Plantinus
™ r€Cte
t
nem, tamen a Clarello objectam prsedictie editio-
nis HollandiccV corruptionem sic frigide excusat:
Imprudens hie bibliopola fallitur; quamvis enim
Joannis Clerici tomnm duodecimum non appro-
bem ob tumorcra, quo plenus est, et Operis in-
utilitatem, falsum tamen est, quod multam do-
ctrime non sanas copiam contineat; itemque
quod multa verba decerpta sint, et integras etiam
periodi ablatre: si quse talia contig-erunt, vitia et
correctorum parum aecuratorum
sunt
errores ,

istius temporis architypographus regius Antver- non eorum, qui editionem illam reiterandam vo-
picvtunc eleganter impressit. Tertiadenique,qitam luerunt. Facilis enimvero et nova methodus excu-
sandi omnes non tantummodo sanctontm
Patrum
dono datam accepimus, et qiuv Parisiensem mona- enim
corruptores: sic
chorum Benedictinorum editionem imitari voluit, sed etiam sacrm Scripturm
Lutherus oscitantem correctorem poterat accu-
ineunte hoc seculo recusa est typis Hollandicis, asseritit, homi-
cum privile- sare, dum perperam ex Apostolo
etsi Antwerpiae sumptibus societatis
n<?m'sola fide justi/icari, quamvis ipse hanc vocem p
gio impressa subdole fingatur, ut omnes eruditi
jam no- hwresi sucV faventem fraudulenter addiderit. Sw
hujus ttrbis incol<v t et pleriqite Belgve
hseretici varias sacrorum
Calvinus et Beza aliique
C runt. sunt, im-
Casimirus Oudinus apostata, ex coeno-
6 Ipse
Codicum corruptiones, quarum convwti
inter qtuis correctoribus impu-
etiam exteris peritis aut parum accuratis
AlllSh iotl<l-
bio suo in Hollandiam profugus,
tarepotuissent.
menti&t •!'•
nationibus hanc crassam bibliopolarum Batavo-
•

aut ta- CXC u$ai o«*

faitO insrrihi- Commen- dlntcrea Oudinus ibidem sine testibus
rum fraudem publice detexit; ditm in sanctorum Patrumpotms «»,
tur Antverpix
tomo i col. bulis affirmat, Opera
tario sito de scriptoribus ecclesiasticis hic
facta.
aut Papicolis (sic ei Cathohcos
hunc modum Joannes
w»™«~
wit, in
aPontificiis
9S6 et sequeiuv
y^o ei scribit
sequente sis* mnm „7„„,„7) n J.idheranis velCalvi-
Clericus, q ui danmat alio# novis
trum editionibus
sanctorum Pa-
incumbentes,... in illud cu-
'^^J^^%^„f^P>r. corre
Nec, opinor, editio Veneta
,

impegit, in git his verbis

jus alios arg:uit, ipse omnium primus
:

Amstelodamensi, qua3 quamvis

m.
editione Operum sancti Augfustini omnium anni etior erit
Pontifcciorum ad-
volumi- correcta a nemine tamen
sit,
mdcc Amstelodamensi quam tomis seu
,
fact» hucusque accusata
uUerationis de industria
nibus quatuordecim in folio distinetam
vendi vi-
imo venditur publice
ut authentxca *m
Lug-duni Batavurum enormi auctione fu
dimus hic
tum in Belgicis partibus Pontificns
voluminum partitione et com- An tverpi*, -
pretii, inutili tot qnod Bel^ non pass, fm
ac meditata a bibliopolis deceptione nemine contradicente ;

pactione, industria h*c editio fuisset.

suisque pecuniis non di- °eS -si adulterata de
eorum, qui minus sibi
Mauishac inrestatim credat homini apostat*,
ut ob-
sperdendis attendunt. llis non contentus, et religioscv sute
professioni xnfidus fUttt
ipsum con- auiDeo tn
temperaret typographis, mercenarium Tndelrimo scire vellem ,ubi ,
et a quibus
Appendicem Augusti-
ducentibus, anno mdcciii BelaioCatholiconunceditioitlaAmstetoda^
nomme, ac Imomhtle^n-
nianam sub ticto Joannis Phereponi Jt authentica, publice
vendatur.
tomi duodeeimi titulo, edere contra principia a
gratis ei concederem,
im
Unde Au- ceret Oudinus, etiamsi
se adversus alios stabilita aggressus est.
labentisaliquosBelgas imperttos^ut
exem- tio seculi
gustianorum Operum pretium auctum, ex falsoloci titulo deceptos, eam ^itionem^™*s
plaria novae editionis, quae non
vendebantnr,
sunt...Opus lstud se vel vendidisse: nam quotidiana **P^%*
difficiliora adhuc venditu facta
 ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

2 15
scimus, librorum editionibus exteros Catho-
flctis 13 Jacobus de Voragine, ex Ordine Prxdicato- lOCTOll
licos ab astutis bibiiopolis Batavis non raro deci- rum adcatkedram Genuensem G C.
assumptus, Acta
pi.Cur autem finxerunt, h;rc omnia S. Augustini S. Augustim secuto xui coltegit. Ssdiisimmisi '" its ttr
I

Opera in urbe Cathotica Betgii edita esse, nisi ut nonnidta, qux atibi non invenimus, et qiuv postea
incautos emptores fallerent ? At sive isti errores discutiemus. Tnterim audi Eehardum, qui inter
ex negtigentia irrepserint, sive de industria con- Scriptores Ordinis Prtedicatorum recensitos to-
gcsti fuerint in editioncm Amstelodamensem, no- moipag. 456 de fide scriptoris istius ita disserit:
bis non vacat hanc confcrre cum novissima Fatendum tamen, in hoc Operc non pauca esse, qute
Parisiensi (inter illas duas kaud dubie Clarellus viris eruditis merito displicuerunt , neque solum
magnam discrepantiam rcjierit) ct ideo coliatio- Ludovico Vives aut Melchiori Cano seculi de-
nemistam relinquimus iis, quibusplus otii est. cimi sexti sCriptoribus , sed longe antea Magi-
ted verius 10 Verosimititcr Oudinus //;/•<• effugia qusesivit, stro Ordinis XIII Berengario de Landora ar- ,
mgnosrit Joan-
utplaceret hominibus novie sectcV, adquam trans- chiepiscopo postea Compostellano qui propterea
nem Clericum ;

fugeratj et ut serio videretur odisse Cathoticos, a Bernardo Guidonis jussit, ut Legendara alteram ex
quibus discesserat. Unde facilius ei fidem adhi- sincerioribus Ac.tis colligeret ac ederet; quod et
beo, dum Joanni Cterico gregali suo superbiam t fecit ut dicetur postea
, ubi de eo quod la- , :

qutein ocidos uniuscujusque lectoris idlro incur- men non impedivit, ne Legenda Jacobide Vora-
rit, ibidem coL 683 exprobrat his verbis tnoipit :
gine sua brevitate commoda passira ab omnibus
Joannes Phereponus prsefatione, quam tomo huic conquireretur et avide legeretur. Justa porro
,

duodecimo praemittit , ut ratiouem Appendicis Jacobi defensio est, quam ipse innuit, Vitashas
hujus adjectse reddat, ct quae in ea continentur, Sanctorum non a se compositas; sed, utipseait,
B recenseat, Quantum autem de se Joannes Cleri- compilatas tantum , id est jam diu antea a va-
cus pFffiSumat, quanto fastu turgcat abundeex , riis scriptas, sed et apud varios dispersas a se
praefatione ista liquet, Augustinum sibi lon-
ubi collectas ordinem digestas, et ex historicis
in
,
j;
ge inferiorem facit. Deinde refert ipsa Cterici sacris qui sua agtate in pretio erant, locupleta-
,

verba et ex
, iis ita concludit .-
Nihil nmquam tas in lucem prodiisse, additis passim suis anno-
istis verbis insolentins dici potest , qnibus erudi- tationibus. Nos tantum discere cuperemus; ex
tionem suam Joannes Clericus orbi literario com- quibus auctoribus Jacobus de Vora erit
znendatam esse cupit. illas historias, quas inter gesta sancti Doctoris re-
tditionis au- 11 Denique Oudinus post enumeratas atiorum fert, xd exinfra dicendis apparebit.
clorcm virwn lucubrationes, quce in hac Appendice continen- -
14 Prwterea seculo xiv Jordanus tte Saxoniaex fordamudt
tsscarrugan-
tur, ibicfa, 990 exiguum Joannis Laboriosi sive Ordine Eremitarum Augustianonmi contexuit '"""""
ti* inuutlit.t
Phcreponi taborem six explodit In hoc tomo duo- :
eamdem S. Augustini Vitam ex ipso sancto Docto-
decimo a pag. i ad 170 nihil omnino est, quod ad reetS. Possidio quemadmodum manifeste de-
,

laborem Joannis Clerici spectet excepta prsefa- , quiapud Jacobum Hommey

clarat in suoprotogo,
tione ,
quse superbiara ejus orbi literario dete- Augustinianum Galtum in Supplemento Patrum
git. A pag*. 171 ad 6:Z2 ,
qua tomus concludi- pag. 560 sic incipit .* Divi Patris ac Doctori3
tur; vixcolumnse viginti e\ labore Clericali pro- eximii Hipponensis Episcopi ortum percursum-
,

cedunt, aliisomnibusad DesideriumErasmum,Hen- que ac rinem vitse auxiliante eo, qui laudatur,

ricum de Noris , vel ad alios pertincntibus. Un- in Sanctis suis descripturus , nihil huic
, fideliter
de mirum cst , tanto fastu nomen snum tomo Operi inserendum censui quod non in suis pro- ,

huic pnefixisse, in quo tam modica laboris pars priis dictis, aut aliorum authenticis scripturis con-
ad ipsum spectat. Ad hanc ridicidam eruditionis tinetur; secutus prieciptie vestigium illiue vene-
ostentationem accedit impudentia, qua Clericus randi viri sancti Possidonii Calamensis episcopi
sanctissimos Ecclesix Patres de mendacio accu- ejusdem sancti Patris discipuli et in suo mona- ,

sare non erubescit, ut forsan atia occasione obiter sterio olim Canonici qui ejus gesta prout vi- , ,

indicabo. Verum nunc oportet ab hsec digressio- derat et per eyperientiara didicerat, diffuse con-
, .,

ne in viam redire, et alios S. Augustini biogra- scripsit; ad ea maxime ?e referens tempora, quf-
phos recensere. bus ipse cum eo prsesentialiter fueratconversatus.
v *tamS.
Au- 12 Seculo xn Philippus ab Eleemosyna Prse- Etiamnonindigemus ilta Jordani collectione, cum
giutini rcccn-
'wa tcripge-
monstratensis in Hannoniaabbas VitamS. Augu- post hunc Commentarium prsevium edituri si-

n*W Philip.
stini exaravit, ut Valerius Andreas in Bibliothe- mus ipsos primigenios auctores, ex quibus ilte

pwabElce- ca Belgica, et alii bibliographi passim testantur. narrationem suam hausit. Attamen ibi teguntur
Habemus hanc Vitam, quam R. D. Nicolaus Cha- qiuvdam de chronotWti Actorum et duabus sacri
mart ejusdem ccenobii abbas anno 1620 vel 1621 corporis trasiantionibus quas inferius exami- ,

Duaci cum aliis abbatis Philippi opuscutis edi nanda erunt.

curavit. Videtur autem Philippus itia sancti Do- 15 Denique seculo xv Religiosus quidam Car- anottytmu
Qtrtwiamu.
ctoris Acta ex libris Confessionum et S. Possi- tusianus, cujus apographum in Museo nostro ser-
dio contraxisse, quemadmodum in prologo innuit vamus Acta S. Augustini ex Operibus ejus co-
,

his verbis Ea ergo, quae vel ipse de seipso humi-

: piose coitegit, et in duas partes divisit, ut patet
liter di\it , vel alius de ipso veraciter scripsit, ex fine istius lucubrationis, ubi iegimus scquen-
prsesenti opusculo inserui , prout ipso juvante et tia : Expliciunt duolibelli in Vita beatissimi \u
gratiam impetrante, legendo colligere potui quas : gustini compilati anno mcimawiv, et finiti octa-
enim hicdeeo dicta sunt, alibi, etsi non eisdem vo die Novembris domo Vallis Eegalis Ordinia
in
verbis, eoderatamensensuscriptasunt, et ibi fortc Cartusiensis juxta Gaudavum, per Fratrem quem-
melius sed brevius hic, ut, qui illic non vacat
, dam ejusdem Ordinis. Verum anonymus iste Car-
legendo colligere, hic, si placet possit colle- ,
tusianus hsec Acia suppositiliis quibusdam san-
cta legere. Non indigemus compen- itto Vitse cti Doctoris opusculis implevit, et ea moralibus
dio, nec opus est rivutos sequi, quando fontes instructionibus aliisque superfluis digressionibus
ipsosadirepossumus. Cum tamen Philippus ab- amplificavit. Hinc etiam proiixa et interpotata
illa coltectio nulli usui nobis
esse poterit, cum
bas habeat nonnulla ad posthumam sancti Docto-
ris gloriam spectantia iliis postmodum utemur., ipsa yenuino et emendatiora S. Augustini scripta
prx
 ,

21(5 D^ S. AURELIO AUGUSTINO EP ET ECCL. DOCT

pne oculis habeamus. Omittimus hic alia recen- contradicentium vcrbis scd demonstrantium
<;. C su-,
!)
tioris aut incertse setatis apographa, quae Vitam perabatur cxcmplis nam prirao mihi opponeba-
:

ejusdem Sancti continent, et in Museo nostro con- tur civitas mea,quaecum tota esset in parte Dona-
servantur. ti ,
ad
uuitatem Catholicum timore legum im-
et mutti alii. Nolumus eliam hoc loco singillatim recense-
16 perialium conversa est quam nunc videmus ita ,

re Gerardum Moringum Prosperum Stetlar- , hujos vestrre animositatis perniciem detesturi, ut

tium Cornelium Lancilottum Joannem Nv-
, ; in ca numquam fuisse credatur. Heec est civitas
vium Joannem Ririum, Sebastianuin Tillemon-
, Tagastensis, quse circa annum Christi 349 sub
fium, Benedictinos Gallos e congregatione sancti imperatore Constante schisma Donatistarum de-
Mauri, et plurimos alios scriptores, qui Vitam S. serere coacta est, et postmodum unitati Catholica
Augustini pr tvlo subjecerunt. Attamen sponde- firmiter adhsesit, ut Alypius S. Aug-ustini disci-
mus, hos auctoy^es a nobis examinandos esse, ut pulus popularis inprima Cotlatione Carthagi-
et
restigiis eorum inluereamus, aut illos errantes re nensi § 136 testatur, ubi apud Labbeum nostrum
futemus sicut enim proxime taudati Benedictini
: iomo % Concitiorum col. 1891 hic civis et episco-
Galli Vitam sancti Doctoris, quam Latinc mtlga- jjus Tagastensis ita loquens hiducitur Alypiua .*

runt, magna exparte monionentis Tillemontianis episcopus Ecclesia; Catholic^e dixit Tagastenus ;

acceptam referunt ita libenler alieno labore ute-

; Carthag-ini constitutus prsesentc V. C. tribuno,

mur, si heec via ad inveniendam veritatem, et il- et notario Marcellino, hoc mandatum suscepi et
lustrandam Sancti gloriam brevior apparuerit. , subscripsi. Quare idcm dixi Utinam, qucmadmo- :

Nihitominus ubique tcstimonia S. Auyustini in dum Tagastis antiqua unitate gaudet, itaetiam de
ipso-fonte consulemus, eaque propter rationem ceteris locis gaudeainus.
superius altegatam citabimus ex editione Ptanti- 19 Ex his omnibus evidenter patet S. Augu- non Cartha- ,

B niana, quod hic semel monuisse sufpciat. His ad stinnum in oppido Tagastensi natum esse. Quare gOj m ptrpe-
ram
clariorem rerum dicendarum intelligentiam prse- Jacobus de Voragine errat, dum in editione Pa-
E
missis, ipsa sancti Doctoris Acta ab exordio nati- risiensi anniiilbcap. 119 Vitam Sanctinostri sic

vitatis illustrare incipiamus. exorditur Aug-ustinus doctor eg;reg'ius in provin-

:

cia Africana eivitate Cauthaginensi ortus est.

,

Nescimlis ubi Carthaginensem itlam S. Augusti"

t

ni patriam repererit Vir iste simplex, qut bona

§ II. Sancti patria, tempus nativita- fide, sed sine severo examine, plurnmas historias

nomen, parentes et consangui- fabulosas in chartam conjecit. Forte deceptus fitit

tis,
ab illo impostore, quisub /icto S. AmbK x pi nomh
nei. ne sermonem nonagesimiim secimduttt composuit.
Itlud sane eo secuto, artis criticx passim ignaro ;

noster hodiernus, sicuti splendida to- quo Jacobus de Voragine vixit, non est magnope-
Patria Sancti Sanctus
obscurum Africse munici- re mirandum. Sed magis miramur, quod Pro-
tius Ecclesise lux,
pium, quod Thagaste vel Tagasta dicebatur et ,
sper Stettartius eremita Augustinianus hac de
mahler- re in Augustino-machia sua lib. i Dissert. i cuvil-
inter Hipponem-regium ac Medauros in eminen-
Numidix parte situm erat, ortu suo illu- letur, et inutitibus ratiunculis adversus
ranea
jam Preesul Hipponensis hancpa- tissimum Baronium contendat, huncsanctum Do-
stravit. fyse
agnoscit in epistola 227, quam scri- ctoremreCte Carthaginensem nommarz posse. Sed
Iriamsuam humaniorum quam artis cri-
desiderio in rir itte, titierarum
psit ad hospites Romanos, qui ipsius
commorabantur. ad hanc exoticam sententiam arri-
ticse peritior,
Africam renerant, et Tagastve
picndam inductus est auctoritate Sermonis nona-^
In hac epistotaseexcusat,quodproptcmecessita- qiu
gesimi secundi de baptisnio sancti Aug-ustini,
tem preesentise suze in ecclesia Hipponensi non OperaS. Ambro-
in quibusdameditionibusinter
potuerit eos invisere et Tagastam excurrere
Si ;

quoeditio Basileensis eorumdoa y

sii tegitur, et in
enimid mihi licuisset, inay.it, simul etiam fruerer
Operum tomo Zpag. a07 habent sequentia Divi-
('
:

mese tam spirituali felicitate, quse

gratias agere debemus
carnalis patriffi
nge clementia; innumeras
,

vos etiam pnesentes habere meruit. Deinde

episto-
philoso-
Huic meiB soUcitudini quod Augustinus Afer Caethaginensis ,
tam illam sic concludit :
oultu
prssertim quo- phus acutissimus, contempto gentilium
procul dubio libenter ignoscitis ;
divino nutu tan-
ulcisci, mhil for- ad veram Christiauam reUgionem
uiamsi succenscretis ct velletis
quam id quod patmr, dempervenit. .„„( oli'
gravius inveniretis
tassc existimatjninc
%0 Stellartius itaque perperam
,

cum vos Tag-astai non video. Spero autem ve- sermonemesse et in ea T*

ubicum- qenuinum S. Ambrosii
strisadjutusorationibus, quod mihi ad vos,
conce-
hvwthesicontraeminentissimumBaroniumargu-
venire quantoeyus
quc Africa fucritis
in ,
hypothesis solide proban-
nunc detentus sum r.entatur. At prius hcec
detur, cum hoc quo ,
Ambrosio
,

in qua laboramus da cum sermonem illum sancto

erat,
pneterierit si Iubc civitas ,
mter quos
indignum censeant eruditissimivin, descpto-
; ,

audeo dig-nai .. pu-

est (quia nec cg-o
dig-na non eauinlissimusBellarnuaus ra Oparr
tare) quse nobiscum de vcstra
prsesentia collffite-
Albmam ,, h us
-
ecclesiasticisapudnospag. ""«ff™*
tur Insuper epistola 225 quam ad ,
istumfwtum reju-U /usverbis .- Sermo
carnahs spurium
piam mulierem dedit, Tagasta ab ipso
nuoque aonagesimus
secundus de baptismo saiicti

patria me&vocatur. distat a stylo et gravitete Am-

Doctor in cjn- IJustini longissime m eo
Tayuitu. is Denique prwclarus Ecclesix Wii.nequeullomodocredibileest, quod
Rogatistam data pno- Ambrosium saepe Deum oras-
stola 48, ad Vincentium
,

mutat hac ermo ne dicitur,

nninionem
wrlnm. opinionem
rem quamdam suam et
t ,
eum a captiouibus Aug-ustim lil-eraret.
Mea se ut
memtnit Ambrosio,
occasione rursus depatria sua sic
Vu-ustinus enim ncn disputando cum
neminem ad uuitatem b
primitus sententia erat Goncionantem audiendo ad fidem Catholi-
sje d eum
, " J
verbo esse a^-ndun testatur libro v
Chvisti coffendum
cssc
vmceodum , ne
;
cam ooaversue est, ul ipse idem
dtoputationepugnandum, rationc cap- i- Car</t-
Confessionum cap xin et libxo vi
fictos Catholieos haberemus,
quos apertos h^reti- Ambrosn Openbus
non nalis Baronius in Vita S.
CQ» noveramus. Sed h»c
opimo mea ,
eju$
 : ,

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

217
A ejus prxfixa deeodem supposititio sermone simiie
t tur, ad laudem ejus accoroodationem habet; «*«*•
fert judicium, quod exactiores bibliographi pas- ut enim Octaviano Augusti nomeu est inditum G c
sim censura sua confirmant. Nemo igitur impo- quod ipseamplissima? dignitatis, qua? tum in terris
sterum propter hanc falsam Stellartii hypothesim erat,honore sit auctus, vel quod domi militia?-
dubitet, quin S. Aug*ustinus in oppido Tagastensi que sopito belli furore dilapsae reipublica; dig"ni-
primam lucem aspexerit. tatem ad pristinas felicitatis splendorem adanxerit,
maiui tit idt~ 21 Sanctus autem ibi natus est Jdibus Novem- sic et Augustinus, velut per vitse
praesag-ium, ab
6ui Sovembrii b r i§ anni 354, cum ad Superos migraverit anno augrendo dictus videatur, quia ejus invicto labo-
innooBi:
43^ ^ e XXVI1I Axtgusti, quando septuagesimum re long-e lnteque refutatis hsereticorum
erroribus,
sextum cvtatis suze annum ferme compleverat, ut doctrinaque prsBstanti contra sectarios Ecclesia
in ejus obitu postmodum ex lucubratione Possidii, Catholica defendenda et aug-enda foret, Omissis
et Chronico Prosperi colligemxts. Hinc corrigendi aliis etymotogiis, quas ad utrumqxte Sancti no-
sunt eminentissimas Ba7'onius, Joannes Nxvius men explicandum Lancilottus ibidem profert
eremita Augustinianus et alii scriptores ,quinati-
, jam potius ex antiqxtise.t fide dignis monumentis

vitatem ejus anno Christi 355 affixerunt. Longius
ab hac vera chronotaxi nost.ra dberravit Jorda-
nus de Saxonia, dum apud Hommeyum in Sup-
plemento Patmtm pag, 633 tempus nativitatis et
mortis ejus assignat his verbis
probemxts, olim quoqxte privnomen Aurelii huic
eximio Doctori datum fuisse.
23 Primo Pautus Orosius presbyter Hispantts, udvoeatu$ „t
et sancto Doctori nostro synchronxts, septem li- ^watowJ*-
: Natus est praecla- bros suos Historiarum, quos adversus paganos ,yu * """ f :

rissimus doetor Aug-ustinus, quantnm eollig-itur ex scripserat, ,A Aurelium Augustinum anno 417
Chronicn Eu^ebii, anno Domini ccclx, Pontifieatus direxit, ut iegitur in titxdo pr(vfationis, de quo
u Liberii Papse annoqninto; imperii vero Constantii Ludovicus Lautius in notis preeviis ad editionem
quondam Constantini Magni filii anno decimo Moguntinam anni 1615 monet sequentia Hanc .-

nono... Obiit autem idem sanctissimus Pater anno esse veram inscriptionem, et finis harum Histo-
„ '*
Domini cnxxxvi, PontifieatusSixti Papae tertii anno riarum imprimis declarat, et bibliotheca? metro-
secundo; imperii vero Theodosii junioris anno de- politana? Coloniensis vetustissimi codicis confirmat
cimo nono. Tota hcVcJordani chronologia corruit, auctoritas. Secxtndo Ctaudianus Mamertus, Oro-
et cum assignatis Pontificum ac imperatorum sio suppar, in Opere suo de Statu animx iib. 2,
annis non cohseret, ut cuitibet accuratiores chro- cap. 1U impense laudat eumdem sanctum Docto-
nologos consulere voleyxti manifestum fiet. Porro rem, qui ibidem ab eo diserte Aurelius Angusti-
sanctus Doctor in libro de Beata vita apud nos nus nominatxtr. Tertio venerabilis Beda in Vita
tomo i Operum pag. 213 diem nativitatis sux sic S. Cuihberti episcopi Lindisfarnensis, qxtam no-
aperte et breviter indicat ldibus Novembris mihi
: stri Majores ad diem xx Martii ditigenter illustra-
natalis dies erat. runt, tomo tertio istius mensis pag. 113 propter
«onio/iim hn- 22 Forsan ex animi demissione factum est, ut similitudinem miraculi qxto xtterque sanctus an-
;

bwit Auguitint
jp Se sanctusDoctor in scriptis suis sese tantum- tistes jam morti proximus wgritm sanavit, ad
wmen.cujnt
m0(jfo apnellaverit Aug-ustinum, qnamvis etiam propositum nostrxim hcec scribit In qua profecto .*

mo/offias fin- alixtd prcenomen habitent, ut mox ostendemus.Ja- curatione sequebatur cxemplum sanctissimi et re-
nmirn aiiqni, cobus de Voragine futilem nominisab ipso Sancto verendissimi patris Aurelii Augustini episeopi. De-
usxirpaii etxjmotogiam excogitavit, eamque poste- nique Benedictini Gatli, qxti non ita pridem Ope-
ris explicidt in hxinc modxtm Auguistinus hoc no-.- ra S. Aug*ustini recuderunt, in Vita istius sancti
men sor;itus est propter excellentiam di<rnitatis,vel Doctoris num. 3 tcstantur, sese pnenomen istxtd
servorem dileetiouis , ve! propter etvmolofriam Aurelii diversis et antiquioribits opuscutorum
nomini^. Proptcr exccllentiam dig^nitatis ;
qno- ipsius voiuminibus prcVfixum reperisse. Nunc ad
niam sieut imperator Aug*ustus praecellfbat omncs parenles et atios Sancti nostri consangxtineos pro-
reges, sic et iste excellit omnes doctores... Se- gredimxtr.
cundo propter fervorem dilectionis ;
quoniam si- 24 Prwclartts hic Ecclesiw Doctor in civitate pattrSmea
pi "" r, " t ?*•*'
C cut mensis Auffustus valde fervet a?stu caloris, sic Tajrastensi, de numero curialium parcntibns ho-

et ipse valde incaluit igme divini amoris... Ter- nestis et Chnstiams prog-enitus erat, ut ex his p
tio propter etymolog-iam nominis ; dicitur enim ipsis S. Possidii verbis infra repetendis appare-

Augustinus ab auceo et astin quod est civi-

, ;
bit.Joannes Rivius Axigustinianits in Vita S. Augu-
inde Augustinus, stini iib. J, cap. 1 § 2 aiiique recentiores biogra-
tas, et ana, quod est sursum ;

quasi aug-ens supernam civitntem. Simplexilte vir phi per nomen curialium hic intelligxtnt eos, qui

erxtditis risxtm movet, dum postremam iltam no- cxtricv o/ficium administrahant, ct pnn-urabant
minis etymologiam ex verbo Latino aug*eo et ,
munia civilia, ita ut in municipiis ilti roraren-
duabns vocibus Grxcis miscet et inepte coagmen- tur curiales, qui Romsc et in coloniis senatoi^es
tat. Attamen Echardus in Scriptoribus Ordinis
appettahantur Expticatio iila nobis noxx improba-
.

Prsedicatorum recensitis tomo \pag. 456 similes bilis videtur. At primo intuitxt non tamfacilevi-

Jacobi Genuensis ineptias excusare conatur his demus, qxtomodo S. Possidius affirmct, extmdem

verbis PraMationes cuilibet Vitse a Jacobo addi-

:
SanctumpaTentibusChristi&iusprogextilxtmfuisse,
tre, qua; fere in nomine Sancti lusus sunt, palato cum S. Aug-ustinns Confessionum cap. 3 de
lih, i

hujus seculi saniori non placent; sed is erat seculi patre suo Palricio asserat, quod ille adhue cate-
xiii et sequentium g-ustus; et quid patribus no- chumenus et hoc recens esset, qitando ipse jam
stris non condonandum, ubi de fide non ag'itur? decimum sextum su tv cvtatis annum agebat, ut
Licet Echardxts id sxto sodali ejxisque seculo con- post hunc Commentarium inprima Actorum par-
donandum existimet, tamen non parum dubita- tc num. 30 rxirsus audiemxts Hwc tamen inter se .

mxts, an adeo benignus futurus sit erga Come- concitiaripossunt, si dicatur S.Possidiusproiepsi
lium Lancitotlxtm Augustinianum , qxti seculo usus esse, et patrem Sancti fiostri per anticipatio-
prmterito floruit, et in Vita S. Augustini typis nemtemporis nominasse Christianum, quid po-
Plantinianis Antverpi/e edita lib. 1, cap. I ad stea Christianam fidem amptexus fuit.
nomen ejusdem sancti Docloris alludit hoc modo 25 ItXustriasimus Josephxts Pamphitus non sa- eteindt conver-

hanc dubiam S. Possidiiphrasimcor- »•;

Nomen ipsum quod ominis boni quiddam vide-
,
tis feliciter
32 rexit
Augusti Tomus VI. t
 , ,:

218 D1S S. AURELIO AUGUSTINO EP. ET ECCL. DOCT.

4
rexUy dum Chronic on Ordinis Eremitarum
<Tc" Au- abundantes dicam, vetat ipsa, quam scio, rei veri-
gustinianorum exorsus est his verbis Anno a : tas.
D
partu Virginis cccuv,Idibus Novembris,sanctus
pa- 28 Deinde Stellartius hanc veritatem
ter Aug*ustinus natus est Tagastae in Africa, probat d,u. f ,> .

haud ipsis S. Augustmi verbis, qitee ex libris Confessio- A "»»Z'Z

fl

long-e a Carthag-ine, ex patre catechumeno,

nomine num excerpsit, et qiuv post Commentarium
pr%.
f{it,u * :

Patrico Carthag-iniensi, et matre recente Christiana,

vium apud nos infra legentur. His addimus
nomine Monycha. Quomodo S. Augustinus ex pa- unu
cum et evidens ejusdem sancti Doctoris testinio-
trejam catechumeno nasci potuit, cum Patricius nium ex Sermone 50 de Diversis, ubi tomo io
anno hujus Filii sui decimo sexto catechumenus editionis Antverpiensis pag. 523 publice coram
et hoc vecens esset, ut supra probavimus ? Prx- populo Hipponensi pronunliavit sequentia Offe- :
terea sanctus Doctor inmtit, patrem suum po- ratur mihi verbi gratia , byrrhum pretiosum
, •

stremis vitoe annis ad ftdem conversum fuisse, forte decet episcopum quamvis non deeeat Au-
,

dum iib. 9 Confessionum cap. 9 post alia matrem gustinum, id est, hominem pauperem de paupe-
suam Monicam ita laudat Denique etiain : ribus natum. Probe scimus, paitpertatem vel
te-
virum, jam in extrema vita temporali ejus, lu- nuem rei domesticx facultatem avito nobilium
crata est tibi (Deum hic alloquitur) nec in eo jam stemmatinon repiujnnre. Sed cum Stellartio can-
fideli planxit, quod in nondum fidcli toleraverat. dide fatemur, illam Patritii nobilitatem nobis
Non videmus igitur , illam Josephi Pamphili hactenus incertam esse, eteam libenter agnosce-
assertionem veritati consentaneam esse, nisi hic mus, ubi veteribus ac ftde dignis instrumentis
etiam dicatur proleptice loqui, quod potius anti- comprobata fuerit. Ea vero, quse de amplispa-
quo scriptori Possidio, quam huic recentiori con- rentum ejus ojjibus aut fortunis circitmferri di-
donamus. cuntur, adeo manifeste falsa sunt, ut ulteriori
11 26 At multo minus intelligimus, quomodo idem refutatione non indigeant. ™
viater Atonica Pamphilus asserere potuerit sanctum Docto- , 2(* Pon'o S. Augustinus sub initiuni libri de c<nmnaumti
OirisHma et
rem ex ma tre recente Christiana natum fuisse, Beata vita quosdam consamguineos suos nominat; s. ^uywiw,
P
Chrhiia\t
quandoquidem ipse S. Augustinus indicavit, eam videlicet Monicam matrem Adeodatum
S. ,
//'-

nata; ex parentibus Christianis ortam, ab ipsa pueriiia lium, Navigium fratrcra Laslidianum et Ru-,

fidem ac timorem Domini didicisse, quemadmo- sticum consobrinos, aliosque discipulos ac ami-
dum facile colligitur ex lib. 9 Co?ifessionum cap. cos, qui cum ilio ex itrbe Mediolanensi ad prx-
8, ubi de matre sua sic scribit Erudivit eam in : dium rusticum Verecundi migrarunt, ut iran-
timore tuo virga Christi tui, regimen unici Filii quitiius ibi Christiancc philosophix vacarent
tui, domo fideli, bouo membro Ecclesioe tuae.
in quemadmodum inferius alia occasione ex ipso
Nectantam erga suam disciplinamdiligentiam ma- referemus. Insuper in Epistola 109 sanctus Prse-
tris praedicabat ,
quantam famulae cujusdam de- sul etiam meminit de sorore sua, qu:e vidua Deo
crepitas, quae patrem ejus infantem portaverat serviens multo tempore usque in diem obitus sui prse-
sicut dorso gTandiuscularum puellarum parvuli positaancillarum Dei vixit, ut S. Possidius apud
portari solent. Cujus rei gratia et propter sene- nos infra num. 54 testabitur, ubi eiiam de nepli-
ctam ac mores optimos , in domo Christiana sa- bus ejusdem Sancti meniionem facit. Sermone
tisa dominis honorabatur. Qua igitur specie ve- autem 50 proxime citato de Diversis S. Augusti-
risimilitudinis Monica dicipotest recensChristia- nus inter atios nepotem suum laudat his verbis
na, quam sedida ancilla in domo ftdeli et bono Omnes fratres et clericos meos, qui mecum habi-

membro Ecclesise diligenter cducavit ac optimis tant, presbyteros, diaconos, subdiaconos, et Patri-
moribus imbuit ? Ista hoc loco referre votuimus cium nepotem meum tales inveni, quales desidera-
ex libris Confessionum, quia post hunc Commen- Yi.Patricius ille erat subdiaconus, ut ibidempauto
tarium inprima Actorum parte prastermittemus inferiits expresse nominatur. t ti _
c

Vitam S. Monicee, quse in Opere nostro ad diem 30 Denique sanctus Doctor habuit consangui- *JmaDm .

iv Maii satis illustrata est. His circa fidem paren- neum nomine Severinum quem a schismate tUtit avwi«'«
, ,

Donatistarum retrahere conatur Epistota 170,

„,utur.
C tum examinatis, de conditione vel statu eorum-
quam exorditur Litteras fraternitatis tuae etsi F
sic i
dem breviter agamus.
valde quod speraveram tamen
sero, etsi praeter ,

iitorumnobih- 27 Joannes Baptista Melgarus, Canonicus Re-

lsetus accepi, ma.vimeque ampliori gaudio perfu-
io* no» infi» gulariSyin Vita Augustini, quae Venetiis an-
S.
sus sum cum cognovissem hominem vestrum
yrobata,
nQ ^gedita est t patrem sancti Doctoris illustri
,

Hipponem,
,

ut ad me
nobilitate donat, et ibidem pag. 194 de parenti-
hac ipsa sola causa venisse
tuae fraternitatis afferret cogitavi enim
litteras :

bus ipsius hsec tradit : Matrem habuit vitae inte-

hoc exortum esse in animo tuo, ut recoleres con-
gritate inclytam Monicam , patremque adeo no-
sanguinitatem nostram, nisi quia fortasse perspi-
bilem ut ex eqnestri esset ordine, et patricius et
,

cis, sieut novi non leve

pondus prudentise tuae,
curialis.Joannes Neevius eremita Augustinianus carnem fra-
tn Vita ejusdem Sancticap. 1 patrem ipsius domo
quam sit dolendura, ut qui secundum
corpore non una societate
tres sumus, in Christi
nobilem appellat. Alii etiamplures sine ullo vete- istius hunc
vivamus. Circa finem vero
episiolse
rum scriptorum testimonio nobilem Patritii stir- unitatem Ecciesim Ca-
consanguineum suum ad
pem admittunt. Imo non defuerunt, qui paren- sequendam exhortatur his verbis Sed :
thoiicx
tibus hujus Sancti magnas opes affingerent, ut consuetudo, frater Severine, ibi
nescio quae carnalis
Prosper Stellartius in Augustinomachia sua tes- doleo, olim gemo, maxime pru-
vostenct; et olim
tatur, ubi dissertatione secunda de avita Patritii cogitans, et olim te videre deside-
dentiam tuam
nobilitate dubitat, et alios temerarios divitiarum Quid enim pro-
ut de hac re tecum loquerer.
assertores ita refellit Nunc de fortuna, quae non
:
ro,
temporalis, si
clarissi- dest vel salus vel cousanguinitas
lata et lauta adeo, ut ferunt nescio qui, perpe-
aeternam Christi haereditatem salutemque
mos et ditissimosque acclamantes.
nobilissimos Si quos
tuarain nostra coguatione contemnimus?
,

Dixerint illi et coneeptissima affirmatione probent. aut insignes

alios ejusdem Sancti consanguineos,
Ego avitam et generosam stirpcm suspicari tan- eos atia occa-
disciputos vei amicos invenerimus,
tum possum, donec certius aliquid ad aures vel ad gesta
ne opibus et divitiis sione memorabimus. Interim pergimus
oculos mihi devenerit : nam puentwe
 . ,; . .

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI.

:19
pueritix adolescenticV ejus, qiuv cum Sanctus
et sed totum, et xc&61w secundum totum ; unde Catho- '.!" «f
ipse singillatim conscripse?nt,relictas spicas tan- lica nomen accepit. c. c.
tummodo colligemus, et aliqua cum iltis connexa 34 Scvpius atibi sanctus Doctor eruditione
sua •(«*««, uwi
vel ad hanc VitcV partem spectantia clarius ex- Grseca refutavit hcvreticos, ut inter aliaexempla * eientia G '««
plicabimus. patet ex libro 1 contra Julianum Pelagianum,
cui Basilium magnum objicienti Sanctus cap.
5
citati libri primi respondet in hunc
§ III. Gesta studiaque ipsius in modum Sed :

audi, quodadrempraesentem spectat, quid de pec-

pueritia et adolescentia. cato primi hominis ad nos etiam pertinente
dicat
iste sanctus sine ulla ambiguitate
Basilius quod ;

Ab ineuntc Sancta Monica filiolum suum Aug-ustinum ab etsi reperi interpretatum, tamen propter dilig-en-
xlatc imbuitui infantia inter catechumenos Ecctesuv Catholi- tiorem veri fidem,
verbum e verbo mnlui trans-
religione Qt-
tholica :
cge referri curavit,eumque a teneris annis fidem ferre de Grasco.
Insuper ibidem alias Grcvcorum
Christianam sedulo docuit. Id ipsesanctus Anti- Patrum sententias aecurate in linguam Lati-
stes indicat, dum postea Scvpius deploravit, sese nam transtutit. Quinimo legit et inteltexit libros
per novem fere annos erroribus Manichseorum S. Epiphanii nondum Latine redditos, ut erui-
adhiesisse, spreta religrione,quse mihi pueruloapa- mus ex epistota ad Quodvuttdeum data, qiuv to-
rentibus rosita er.it, ut scribit in libro de Utilitate mo 6 Operum apudnos pag. blibro de ILvresi-
credcndi cap. 1, quem ad Honoratum direxit. busprcvfixaest, et ubiadrem nostram occurrunt
Hoc etiam liquet ex Libro de duabus animabus sequentia Scripsit etiam Grasce episcopus Cy-
:

contra ManichcVos, quem Sanctus inchoavit his prius Epiphanius in doctrina Catholicae fidei
,

verbis : Opitulante Dei misericordia, diruptis laudabiliter diffimatus; scd ipse utriusqne tcmpo-
et Manichrcorum laqueis, tandem Ca-
derelictis ris haereses colligens, octog-inta complexus est. . .

•
al. rcstilu- tholicaegremio con.stituto * libet considerare , Vide ergo, ne librum sancti Epiphanii tibi
forte
lum nunc saltem ac deplorarc illam meam miseriam : mittere debeam (ipsum enim arbitror Philastrio
multa enim erant quae facere debni, ne tam fa- doctius hinc locutum) qui possitapud Carthaginem
cile ac diebus paucis relig-ionis verissimse semina, in Latinam linguam verti facilius atque commo-
mihi a pueritia salubriter insita, errore et fraude dius, ut tu potiuspraestcs nobis, quodquaerisa no-
falsorum fallaciumve hominum effossa, ex animo bis.
pellerentur- Ex his facile quilibet intelligit , S. 35 Denique Scripturam sacram frequenter ex in Vlirilt
Augnstinurc fide Catholica ab ineunte setate im- Greecis codicibus interpretatus est, ut discimus
outum fuisse, quod tamen in Libroprimo Con- ex Epistola 59 de novem qucvstionibus, qitas epi-
fessionum inferius edendo fusius ac distinctius scopus Paulinus eiproposuerat, et quarum pri-
explicabitur mam sanctus Doctor ita explicuit : Iste autera
Utterit cru- 32 Cum Puer valeret ingenio et memoria, pa- sensu?, quo itaexponitur quod seriptum est, satu-
diendus jmer,
rentes eum magistro mature tradiderunt ut ar- , hati sunt filiis, non mihi occurrerat, cum ante
iudo m ci (,:..
est

tntcntu»,
tibus liberalibus imbueretur. At Augustinus ad rescriberem ; sed recensui brevissimam quamdam
lusnm quam ad studia litterarum propensior, ut ejusdem psalmi expositionem, quam jam olimdi-
ea ferl tvtas, exercitiis ac nugis puerilibus indul- ctaveram, et hoc satis breviter a me positum re-
gebat. Etiam videtur aucupio deditus fuisse ,
peri. Inspexi etiam codices Graecos, utrum dativus
quemadmodum colligimus ex Libro de quantitate casus esset quod dictum est filiis, an geniti-
,

animse, ubi cap. 21 Sanctus de seipso sic loqui- vus, quo ling-ua illa utitur pro ablativo, et inveni
tur : Puer multo amplius itineri.s conficiebam sine g-enitivum. Quod si ad verbum interprelaretur,
defectn, eum aucupandi studio in ambnlando cxer- scriptum esset, saturati sunt filiorum sed re- ;

cerer, quam adolescens, cum me ad alia studia, cte sententiam secutus cst, et Latino
interpres
quibus scdere mag-is cogebar, conUilissem. Propte- more dixit saturati sunt filiis. Ibidem, et in
:

rea tunc fallebat innumerabilibus mendaciis et pae- septem libris de locutionibus divinarum Scrip-
dagogaim et magMstros et parentes amore lucendi, turarum S. Aug*ustiuus passim Grwcos codices
studio spectandi nugatoria, sicut ipse inferius in cum Latinis confert, et occurren/es qucvstiones
prima Actorum parte num.ZS totidem verbis in- ex codicibus Gr^vcis itlustrat aut dissotvit. Heec
genue confitebitur. Itaque nihitminus curabat, aliaque satis probant, S.Augustinum peritiorem
*
quam studia litterarum, ita ut minis et verberi- fuisse UngucV GreeccV, quam nonnulti communi-
busad eacompelU debuerit. ter existimant.
a Crarcii
**
33 Maxime autem abhorrebat a UtterisGrtVcis, 36 Propterea libenter subscribimus opinioni occuioniimt -.

*bhorrrt
?««i lamen
;
quas tamen invitus discere cogebatur. Unde tunc Benedictinorum Gallorum qui in Vita hujus ,

tfidlcfr. temporis in doctrina Ungiuv Greecas non mtdtum sancti Doctoris non ita pridem Latine cdita lib
profecit, ut plerumque contingit in iis studiis, 1 num. 5 de Grwca ipsius scientia sic dis-
cap. 2
qux reluctanti animo, vel invita minerva, ut vul- serunt Tametsi vero Graeci texeudarum fabularum
:

go aiunt, arripere compellimur. Sed forte post- peritissimi sint, ab iis tamen ling*uae ipsius pere-
modum S. Augustinus vtate major utititate
t ,
grinitate long-issime abalienabatur, et Homerum
ishus lingucvperspritit r)ttlimenta grammalicx
, quoque, lepidis licet deliriis animos oblectantem,
Grcvcve, quxpuer
audierat, studio maturiore re- prorsus respuebat. Sasvis terroribus ac pcenis ur-
petiit, et privata lectione saltem aliquanto cla- gebatur Puer, ut Graecas Htteras condisreret
rius percepit quamvis enim Sanctus in libro 2
: sed cum in ea re ,
quam quis invitus agit ,
pa-
contra litteras Petiliani DonatisUv cap. 88 pro so- rum proficiat, hisce litteris leviter imbutum se
lita animi sui submissione concedat, sevix, aut fuisse fatetur Augustinus. IIujus qunqne linguae
ne vix quidem, Unguae GrwccV peritum esse, ta- inopia, suosque populares Africanos leg-endis
se
men eodem loco hunc adversarium, qui vocem libris de divina Trinitate Gra?ce scriptis impares
Grcvcam quamdam fraudulenter interpretatus fuisse non dissimulat Ea tamenquantulneumque
fuerat, refellit his verbis Et ego quidem Grascaj
: Graeci sermonis notitia qunm sibi comparave-,

linguae perparum assecutu.ssum et prope nihil. Non rat, usque adeo feliciter usus est ut nisi ipse ,

tamen impudenter me diconosse Z/.ov non esse vmm, pro innata modestia ejus se rudem professus esset
Iitteris
 .

AMTOtft
220
litteris
™ S. AURELIO AUGUSTINO EP. ET ECCL. DOCT
Graecis apprime eruditus videri potuisset memoriae. Paeniteat te certe ibi natum, ubi
G C. :

nam legit Epiphanii coramentarium delueresibus

, jusmodi ling-uaj cunabnla recalent. Deinde
hu" D
aut certe breviarium ejus, nondum Latioitate do- San-
ctus ibidem argumcnto ad hominem
natum. Deinde aliorum Patrum Gra^corum libros paganum
probat ex Virgitio, se recte explicasse nomen
pervolvit, e quibus testimonia non paucadeprom- S.
Namphanionis, de quo in Opere nosiro Solierius
psit adversus hsereticos. Denique crebra Gnecarum
ad diem iv Julii obiter egit.
vocnm interpretatio, quye passim in ejus Opusculis 40 Sic etiam Sermone 35 de verbis Domini
did, c ,i ie viie
oecurrit, ac complurium Scripturae locorum excol- cap. 2 vocem Hebrceam mammona ex idiomate ,ur >
latione codicura Graecorum cum Latinis restitutio, Punico interpretatur hisverbis Primumquid est :

documento esse possunt, Augustinum haud ita me- mammona? Verbum est enim, quod Latinum non
diocriter Graece scivisse. est. Hebraeum verbum est, cog-natum linguae
linguam He- Pu-
37 Jlac occasione quxri posset, anS. Augusti- nicae; istas enim linguffi sibi significationis
braicam igno qua-
ravit.
nus etiam simili modo tinguam Hebnvamseive- dam Quod Pnniei dicunt mara-
vicinitate sociantur.
rit. Joannes Rivius in Vita Sancli lib. 1 cap. 2 mon, Latine Iucrum vocatur. Quod Hebrsei dicunt
§ 8 videtur affirmativie sententise patrocinari, et mammona, Latine divitise vocantur. Etiam aliis
tllius assertioni favet Epislola 1£0, quam de quin- Operum suorum locis S. Augustinus non raro vo-
que qitcpstionibus ab Honorato propositis exara- cesetphrases llcbraicas ex Punico ioquendimo-
vit, et ubi cap. 3 significationem vocis Hebraicce do exponit, et his explicationibus ostendit, Un-
confulenter exponit his verbis : Cum autem venit guam Punicam satis sibinotam fuisse. Nonim-
plenitudo temporis, ut gratia, quae occultabatur in probabiliter itaque superius conjecimus itlum t

veteri Testamento, jam reveiaretur iu novo, misit in pueritiavet adotesccntia linguam Punicam di-
Deus Filiura suum factum ex muliere, quo nomine dicisse. Confirmationis gratia tamen addimus

B proprietate Ilebraicae linguae omnis femina nun- unicum hujus rei argumentum, quod ipseSan*
cupatur, sive viro intacta, sive jam mixta. ctus in Sermone'l\ de verbis Apostoli cap. 3 sug- g
Sed Epistola 131 cii ca
ipse sanctus Doctor in y
gerit his verbis Proverbium notum est Punicum,
.-

ftnem fatctur se linguam Hebr&am ignorare,

y
quod quidem Laiine vobi* dicam, quia Punice nou
et tibro xi Confessionum cap. 3 de Moyse sic omnes nostis* Punicum enim proverbinm estanti-
scribit Hebraea voce loqueretur, frustra pul-
: Si quum Numrnum quffirit pestilentia duos illi da,
: ;

saret sensum meum nec inde mentem meam

; et ducat se. Numquid non hoc proverbium de Euan-
quidquain tang*eret si autemLatine,
; scirem, quid grelio videtnr uatum ?

diceret. 41 Ex hoc ultimo sermone discimus,iinguam qviapuiAfm

a
*'
Ueci voees Quamvis hoc loco S. Aug-ustinus dicat, quod
;i8 Latinam in Popuiosis AfriccV civitatibus adeo t l""^
aunsditn Hr vulgarem fuisse, ut mutti Afri vetus idioma
Moysen Uebraice loquentem non esset inteliectu- Lalin , :

bratca* intet-

ligerel :
rus, tamen inde non sequitur, omnes voces He- suum Punicum non ampliusinteiiigerent. Neque
braicas ei ignotas fuisse.Sicverbi gratia Germa- id magnopere mirandum est, cum Romani victO'
nus aut Beiga vet Gatius Anglum patria lingua res semper dederint, ut imperiosa civitas
operam
loquentcm non intetliget, etiamsi tres ULvnaiio- non solum jujrnm, verum etiam linguam suam
nes ex vernaculo suo idiomale plurimas Anglicas doraitis gentibus per pacem societatis imponeret,

voces, pauluium pronuntiatione vel infiexione quemadmodum sanctus Doctor in Opere suo de
Civitate Dei 19 cap. 7 scribit. Hinc etiam cta-
mutatas, propter affinitatem eum suis iinguis ag~ tib.

rius inteiligimus, S. Au<rustinus puer

quomodo
noscant. Quapropler existimamus, S. Augustino
linguam Latinam inter btandimenta nutricum
notas fuisse muitas roces Hebneas, idiomati Pu-
discere cceperit, sicut in parte prima Aclorum
nicopnesertim afftnes, de qua linguarum affini-
num. \hpost hunc Commentarium prsevium ipse
tate sanctus ipse Doctor iib. % conira titteras Peii-
testabitur. Sed postmodum luvcprima Latinitatis
liani Dmatistie cap. 104 agens de Christo tradit
sequentia Hunc Hebrsei dicunt Messiam,quod ver-
:
rudimenta iam scrupulpse ad prmscriptas Gram-
bura Punicae ling-uae consonum est, sicut alia Ile- maticcv ieges exegit, ut magis barbarismum con*
con-
braea permulta et peue omnia. Ex hac utriusque
tra prxcepta Grammaticce, qua>,> peccatum
tra mandata Dei formidaret, ut infraexConfes-
iinguie cognaiione sequetur, S. Augustinum iin- F
sionibus ejus audiemus.
C guie HebraiccV non prorsus imperitum fuisse, si GramnmtiiW difftculla- Car/Aajin""
4*2 Postquam tetricas
noverit idioma Punicum cujus aliquatem peri- ad <*"'
nhit

superaverat, animum ad legendos poetas ap-

t
rendam fi'«"
tes
iiamnunc ei vindicare conabimur. delectabatur- ''

puiit,et eorum fabulis potissimum ricam;*!»

tertnonem Pu 39 Non omnino temere conjectamus, hunc San- ad libi- !">""'

At inde ccepit animus ejus inflammari ,n<»»-

tiicutn jmfr ctum in pueritia vet adotescentia didicisse tin- quamSan- rntu.
dinem, quie postea magis crevit, et
guam Punicam, qux tunc temporis adhuc ute- publice deptoravit.
ctus, ad frugem redudus,
bantur Afri prxseriim iiii, qui ruri degebaut, Madau-
vel in exiguiset mediterraneis oppidis commora-
Cum vero jam in patria ct in oppido
rensi littcris humanioribus
operam dedisset, eio-
bantur nam s&pius inscriptis suis aliquam lin- missus est,
quentuc discendm causa Carthaginem
:

giuv hujus notitiamprodit. Unde sanctus Doctor Iroplertenuemparentumejusfortunamsumptus

Maximo Madaurensi grammatico, qui Punica partim facienie Romaniano pn- ,
initeretstudia
qiuedam Sanctorum nomina riserat, in Epistota viro divtte, quem han-
adeo mario cive Tagastensi ac
l sic post aiia respondet Neque euim usque
L :
memor in Opere suo contra
Afer scribens ctus hujus beneficii
te ipsura oblivisci potuisses, ut homo 2 cap. 2 sic attoquitur :
hvgo-
constituti, Pu- Academicos lib.
Afris, cum simus utrique in Africa
"-ratiam nou repensabo ? An fortasse pau-
Nam si ea vo- ne tibi
nica noraiua exagitanda existimares.
luluin debco Tu me adoiesccntulum pauperem
?
et domo et sumptu
sig-ni-
nla interpretemur, Namphauio quid aliud
ad peregrina studia perg-entem
licat, boni pedis hominem, id est, cujus ad-
quam animo excepisti. Tu patre
et (quod plus est)
ventusafferat aliquid felicitatis; sicutsolemusdice- consolatus es, hortationc
am-
orbatum araicitia
re, secundo pede introisse, cujus introitum
prospe- munici-
iraproba- masti, ope adjuvisti. TuJtu in nostro
ipso mdo-
ritas aliqua consecuta sit? Qua? lingua si communieatione
pio, lavore, familiaritate,
tuv abs te, ne^a Punicis libris, ut a viris
docti me fe-

esse mandata mus tuae pene tecum clarum primatemque cisti

mis proditur , multa sapienter
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTl. 221
cisti. Deinde commeniorat Mwcenatis hujus alia dicit Apostolus, stulti et increduli, et ad omne »«to«
beneficia, de quibus forsan infra mentionem fa,- opus bonum reprobi. In errore perverso desi-
c c
ciemus. pientes et insanientes fnimus; non neyamus, .-t

«( tpeetamlii 43 Quando in urbe Carthaginensi commoraba- quantum prajteritum nostrum nou neg-amus, tanto
•bieceni», q»* tur, eum circumstrepebat undique sartago fla- magisDeum, qui nobis ig-novit, laudamus.
frequentabat*
gitiosorum amorum, quos obsccenis spectaculis ac tG Quid erg-o ha?retice dimittis causam
, et , , ctJe/ievtt.

ludis theatralibus, aliisque lascivnv fomitibus nu- is ad homiuem ? Quid cnira ego sum? Quis sum ?

triebat, ut ipse Sanctus poenitens in prima Acto- Numquid Catholica eg-o sum? Numquid haere-
rum parte post hunc Commentarium num. 6£ ditas Christi diffusa per g-entes eg-o sum? Sufll-
et sequentibus humiliter et ingenue declarabit. cit mihi, ut in ea sira. Vitupeias mala mca prae-
Hccc et hujusmodi perniciosa spectacula, ni fal- terita.Qnid mag-uum fauis? Severior sum ego in
lor, ipse Sanctus in Opere suo de Civitate Dei mala mea, quam tu q iod tu vituperasti
: ego ,

lib. 2 cap. 4 describit ac damnat his verbis Ve- : Uamnavi. LJfinaiu velles imitari, ut error tuus fie-
niebamus nos etiara aliquando adolescentes ad ret aliquando prasjeritus Ista sunt mala prffiteri-
!

spectacula ludibriaque sacrilcgiorum. Spectabamus ta, qute noverunt,maxirae iu ista civitate hic :

arreptitios,audiebamus .-ymphoniacos ludis tur- ; enim raale viximus , quod eg:o confiteor ; et
pissimis, qui diis deabusque exhibebantur, oblc- quantum gaudeo de g ratia Dei, tantum de meis
-

ctabamur. Caelesti virg-ini et Berecynthia? matri prseteritis timeo. Quid dicam? Doleo? Dolerem, si
deorum omnium , ante ejus lecticam die solen- adhuc sic essera. Quid dicam? Gaudeo? Nec hoc
publicum cantitaban-
ni lavationis ejus, talia per possum dicere utinam cnim nuraquam fuissem!
:

tur a nequissimis scenicis, qualia non dico ma- Quidquid tamcn fui, in nomine Christi ])rieteritum
trem deorum sed matrcm qualiumcuraque se-
, est. Quod autem modo reprehcndunt, non norunt.
natorum vel quorumlibet honestorum virorum ;
Etiamsi sanctus Doctor in libris Confessionum
inio vero qualia ni matrem ipsorurn scenicorura
c satisfuse narret, q/nnnodo in h vresim Manichseo- f

B deceret audire. Dein eodem lib.^cap. 26 similia rum inciderit, eamque postea suspectam habere E
sanctus Doctor hoc modo repetit : ubi simulacrum cccperit, tamen hsec narratio ex aliis ipsius Opu-
illud locatum conspiciebamus , universi undique scutis jam confirmabitur, et ex paragrapho se-
confluentes , et ubi quisque poterat stantes , lu- quente tacem quamdam accipiet.
dos ,
qui agebantur , intentissimi spectabamus ,

intuentes alternante com-pectu, hinc meretriciam

pompam, illinc virginem deam ; illam supplici-
% IV. Causa vel occasio, qua sectam
ter adorari, ante illam turpia celebrari. Non ib;
pudibundos mimos, nullam vcrecundiorem sce- Manichoeorum amplexus est, ali-
nicam vidimus; cuncta obsccenitatis implebantur
officia.
osque ad eamdem pertraxit; non-
in luxurinm 44 Ilis itaque libidinum stimulis agitatus Au- nulloe rationes, ob quas hanc hae-
incidit, eifl-
gustinus adolescens incidit in tuxuriam, ita ut
lium cx c<m-
tn'nnn COnd-
anno vetatis sua> deci/uo octavo fdium susceperit resim suspectam habere coepit, et
pit.
<.' concubina, quam multis annis secum retinuit,
prima ejus lucubratio.
utpostea videbimus. Porrofaciliacperspicaci in-
geniopreeditus <,<< t,et in eloquentia atiisquescien-
tiis ita cxcellebat, utpostmodum magno cum plau- Deusocculto, sed justo judicio, nonnumquam Awutmvt
surheloricam Carthagine docuerit. Ac litsce Dei permittit komines ingeniosi et scientia ™™p*rl> M
, ut <

donis abutebatur, cumpropter istud ingenii acu- tumidi propter superbiam in propudiosa crimi-
men superbiret, et ambitioue, vana gioria, atiis- na et infames ridiculosque errores proldbantur,
que peccatis animam suam coinquinaret ut , quemadmodum sanctus apostotus Paulusin Epi-
in libris Confessionum caudide fatetur. Eo tem- ad Romanos cap. indicat kis verbis .-

stola 1

pore tamencurabat, ut interiora mentissux vul* Cum cognovissent Deura, non sicut Deum g-lorifi-

nera tegeret, et exterius inpubiico consortio quem- oaverunt,aut gratias egreruntjsed evanueruntin
dam decorem servaret cum enim esset fosdus at-
: cog-itationibus suis, et obscuratum esi insipiens cor
quc inhonestus, ut in tibris Confessionum proxi- eornm : dicenfces enim, se esse sapientes, atulti
p
me ciiatis ipse laquitur elegans et urbanus , facti sunt. Et mutaverunt g-loriam incorruptibilis
abundanti vanitate videri voiebat. Unde Vincen- Dei in similitudinem imag:inis corruptibilis, et volu-
tius Rogatista, qui Sanctum adhuc adolescentem crum et quadrupedum, etserpentium. Proptcrquod
Cartkagine noverat, ut ipse sanctus Doctor Epi- tradidit illos Deus in desidei ia cordis eorum, in im-
stola 4S circa finem testatur, post annos mulros munditiam, ut contumcliis afficiant corpor.i sua in
ei scripsit in hunc modum Cum optime nove- : semetipsis. Hic Apostoti textus fereeonvenit ado-
rim, te longe adhuc a tide Christiana seposi- lescenti Augustino, qui fama doctrinae suw in/la-

tum, ct stndiis olim deditum litteraruin, quietis tusetfastu turgidus, in absurdam Manickmo-
cultorcm etc.
et honestatis fuisse rum kseresim incidit ut t
ex sequentibus appa-
1U » peccata 45 Tamen ipse S. Augaistinus sibi magis deli- rebit.
<"' Jj>ie «ynv
ctorum suorum conscius, ingenue et uitro confi- 48 Cum ageret annum decimum nwumxtatis, comumpm
lecto Ciceronis Hortensio, exarsit adamorem
•ft .

sa-
tetur, se in urbe Carthaginensi turpitew vixisse.
pientnv et veritatis, ut ips6 initio libri de Beata
Propterea in Concione li ad Psalmum Zt,quam
publicecoram Carthaginensibus instituit, tomo S Vita testatur .-
Ego ab usque undevicesimo anno
postquam in sohola rhcto-
Operum pag. 125 peccata sua ibi perpetrata agno- aetatis mea3, inquit,
qui IIortensii s
Donatistis ei pneterita vitia ob-
scit, et luereticis rum librum illum Ciceronis,
jicientibus ita respondet Vident enim in causa .
vocatur, accepi, tanto amore philosophite suc-
je nihil habere pt linguas convertunt iu nos ,
,
census sum, ut statim ad eam mc transferre me-
ditarer. Sed neque mihi nebula?
defuerunt, qui-
et incipiuut de nobis dicere mala multa qme ,

bu.s confunderetur cmsus

meus, et diu fateor,
sciunt , multa quae nesciunt. Quae sciunt, prae-
ducebar, labentia in Ocea-
terita nostra sunt : fuimus enim aliquando, sicut quibus in errorem
num
 - ,

22 ~ BE AURELIO AUGUSTINO
S. EP. ET ECCL. DOCT.
AUCTORB
num astra suspexi.
At frustra quderebat apud eth- sitas etimpetusuo in pervicacire magnum malum
G C. I)
nicos phitosophos et vanos astrotogos veritatem, imprudenter vergebat. Quod altercandi genus quia
cum interim sacras Litteras, in quibus heec in- post eorum auditionem aggressus eram, quidquid
venienda erat, ob humitem stytum superbe con- meo vel qualicumque ingenio vcl aliis lectionibus '

temneret. poteram, solis illis libentissime tribuebam. Ita ex

$acrx Scriptu 4-9 Hasc impia sacrse Scripturee vituperatio, illorum sermonibus ardor in certaminum proventu
et ambitiosa veritatis inquirendx temeritas, alia- amor in illos quotidie movebatur*. Ex quo acci- °'-
noTabi.
que simitia vitia probroso lapsui, ac diuturno debat, ut quidquid dicerent, miris quibusdam mo- ,UI '

superbi Adolescentis errori preecipuam causam dis, non quia sciebam,sed quiaoptabam verum e.^se
dederunt, sicut ipse postmodum Sermone 65 de pro vero approbarem.
diversis cap. 5 publice corampopido fassus est in 52 Propter hos crebros disputationum succes- « atm m am <

hunc modum Loquor vobis aliquando deceptus,

: sus et damnosas victorias arrogantia etatus Au- indit€U
cum primo puer ad divinas Scripturas ante vel- g-ustinus fcedam iltam, hseresim juveniti impetu
lem afferre acumen discutiendi, quam pietatem tuebatur, et fulem Catholicam miserrima et fu-
quaerendi. Ego ipse contra me perversis moribus riosissima loquacitate vastabat, ut iisdem verbis
claudebam januam Domini mei. Cum pulsare utar quibus ille lib. 2 de Dono perseverantiee
,

deberem ut aperiretur, addebara

,
ut claude- , cap. 20 Ccecam suam istius temporis obstinationem
retur superbus enim audebam quserere
: quod ,
expressit.Non contentus erroribus Manichmorum
nisi humilis non potest invenire. Quanto vos bea- propugnandis , etiam amicos quosdam suos in-
tiores estis modo ,
quam securi discitis ,
quam duxit, ut eamdem sectam amptecterentur Inter .

utilitor quicumque adhuc parvuli estis in nido fi- hos novimus Atypium, Romanianum ejus mee-
dei, et spiritalem escam accipitis. Eg-o autem mi- cenatem, et quemdam Honoralum, qui postre-
ser, cum me ad volandum idoneum putarem , mus adhuc Juvreticis illis adhxrebat, quando S. E
B nidum et prius cecidi quam volarem. Sed
reliqui Augustinus jam sacerdotio initiatus erat, ut in-
Dominns misericors me, a transeuntibus ne con- fra videbimus. Propterea Sanctus misit ipsi li-
culcarer et morerer, levavit, et in nido repo- brum de Utilitate credendi, ubi cap. 1 sic eum al-
suit. Nunc audiamus alias causas quibus indu- t
loquitur : Tu nondum Christianus ,
qui hortatu

ctus est, ut hanc turpem Manichxorum sectam meo cum eos vehementer execrareris vix
, , ad-

per novem fere annos incaxde defenderet et se- ductus es ut audiendi tibi atque explorandi
,
vi-

queretur. derentur, qua quaeso alia re delectatus es ( re-

tl fraudibus 50 Ipse Sanctus cuidam Honorato, quem non- cordare , obsecro te ) nisi magna quadam prae-

sumptione et pollicitatione rationum ? Deindeva-

hwreticorum dum Christianum ad hseresim iltam amplecten-
argumentis huncvirum, quem olim incautum
dam imputerat, in libro de Utititate credendi cap. riis
seduxerat, adfidem Ecclesise Cathoticse profiten-
\preecipuam tapsus et erroris sui causam exponit
his verbis Est ig-itur mihi propositum, ut pro-
:
dam movere nititur.
53 Quamvis autem Augnstinus eo tempore numjuam («-

bem possim
tibi,quod Manich&i sacrilege
si ,
»' c » jrad*
invehantur in cos, qui Catholicae fi- tamferventerhseresim Manichseorum defenderet
ae temere
sequentes antequam illud ve- ac propagaret, tamen inter eos ad gradum Ele-
dei auctoritatem ,
ascendere
conspicitur, intueri queant, ctorum qui majoris sestimabatur ,

rum, quod pura mente ,

profes?ionibus, hoc est, Kle-

^

noluit nam duabus

credendo praemuniuntur, et illuminaturo prsepa- ;

Honoraie non aliam ctorum Auditorum ecclesiam suam constare

et
rantur Deo nosti enim , ,

ipse in libro de Hseresibus ad Quod-

:

tales homines ineidisse nisi voluerunt, ut

ob causam nos in ,

vultdeum hwresi 46 loquitur. Itaque se conti-

quod se dicebant, terribili auctoritate separata,
nuit in gradu Auditorum, qui arcana sectse tstius
mira et simplici ratione eos qui se audire vel-
,
Unde
omni mysteria et occutta flagitia ignorabant.
lent, introducturos ad Deum et errore li-
prima contra Fortunatum Ma-
,

co^ebat annos in Disputatione

beraturos. Qnid enim me aliud huic
spreta religione quse mihi puerulo nichxum, sive tomo C Operum pag. 60 ,

fere novcm Demo-

Manichseorum presbytero sic respondet
, ,
:

homines sequi ac
a parentibus insita erat illos ,

scire possunt, qui Ble- F

superstitione ter- ribue autem vestris plene
ailigenter audire, nisi quod nos Nostis autem, me non Electum
imperari dice- cti vestri sunt.
C reri, et fidem nobis ante rationem quamvis
ad fidem, nisi vestrum , sed auditorem fuisse. Itaque
rent: se autem nullum premere ut interrogasti
non his et orationi vestrae interfuerim ,

discussa et enodata veritate ? Quis

prius habeatis aliqnam ora-
adolescen- utrum separatim vobiscum
pollicitationibns illiceretur, prtesertim et vos. fcg-o ta-
etiam noimullorum m tionem Deus solus potest nosse
,

tisauimus cupidus veri , mhil turpe ge-

qua interfui,
disputationibus su- men in oratione, in
schola doctorum homiuum sed solum contra fidem
ammadverti ,

invene- ri vidi
perbus et garrulus; qualem me tunc
,
illi
quod contra so-
aniles fabulas, et quam postea didici ct probavi ,

runt, spernentera scilicet quasi orationem. Pr*ter

hoc in illa ora-

apertum et sincerum verum lem uw»

faciatis
autem
ab eis promissum compen. Quisquis
romneri. ^ i
tione vestra mhil novi
,

tenere atqno haurire cupientem ? ahquam de moribus ,

vobis opponit quasstionem
q
animabus cap. P
51 Insuper in libro de Duabus
vos
Manichvo tis vestris
opponat. Quid autem inter
iii
pertlnacuv sux E e
rum hn» e$im 9 duas alias ejusdem csecitatis
et
qui Electi estis
ego scire non possum
,
.

maxime, a-atis
htbiiur.
causas itaprofert Scd me duo
quaedam audivi a vobis s.pe quod
:

facile capiunt, per

Zl ^t Eucharistiam
me la-
tu tpmous autem accipiendi cum
quae incautam illam aetatem
admirabiles attrivere circuitus, quorum
familiaritas, ncscio quomodo
tamquam
repens
siuuosum
est unum
quadam
ahquod
ima-
vin-
S^S» .

8 uDde nosse p° tui?

'
Itatiue

disout.
,

po-
t

Klcctos vestros discutiatur

si
gine bonitatis, iLr ,

culum multipliciter collo involutum. Altcrum fides data est a vobis

quam hodie
semper test Mihi ,

victoria pcne mini contra

quod quaedam noxia Srobo. Sanctus Doctor hic de sola fide
disserenti cum Uin- corruptos
iu dUputationibus proveniebat Fortunatum disputare voluit, etiamsi
stianis imperitis, sed tamen fidem
suam certat.m ut ex postea
raolientibus. IUO
I#u Manichceorum mores abunde nosset,
ut quisque posset, defcnderc dicendispatebit.
successu creberrimo gliscebat
Adolescentis animo 54 Ex his
 :

DIE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 223

A 54 Ex his evidenter apparet,
Augustinum inler tribunaliet pretiosis linteis adornato, ac in prom- woiom
Mttitornmfuu. Manichxos numquam fuisse in numeroElectorum ptu posito et objecto adorantibus, magnis Uo- G c*

vel presbtjterorum, quamvis Petilianus Donati- noribus prosequamini.

sta hanc catumniam eiimpingere votuerit. Qua- 57 Hoo ergo cum quaererem , respondebatur ,
«Mjwcwm/fc-
propter ipse contra titteras Petiliani cap.
lib. 3 ejus diem passionis celebrandum esse , qui vere
reni " t

17 manifestum istud accusatoris sui mendacium passus est; Christum autem qui uatus non es-
,

levitcr explodit his verbis Pergat ctiam sermone : set, neque veram sed simulatam carncm huraa-
multiloquo, sed plane vaniloquo iu ea, quae pror- nis oculis ostendisset, non pertulisse sed finxisse
sus ignorat, vel in quibus potius abutitur igno- passionem. Quis non ingemiscat, homines qui ,

rantia plurimorum et ex confessione oujusdam , se Christianos diei voluut timerc, ne polluatur

,

feminae quod catechumeuam se dixerit Mani-

, vcritas de Virginis utcro et de meudacio non
,

chffiorum quae sauctiinonialis et Catholica fue-

, timere? Sed ut ad rem redeam, quis non suspi-
rat, quoil ei placet, de illorum baptismo dicat; cetur qui diligenter attenderit, ideo negari a
,

et scribat nesciens, aut nescire se fingens, non Manichaio Christum natum esse de femina et ,

illicite appellari catechumcnos , tamquam ejus humauum corpus habuis.se, ne passio cjus, quod
baptismus quandoquc debeatur sed eos hoc vo- , totius jam orbis fcstissimum tempus est, ab eis,
cari qui etiam Auditores vocantur , quod vide-
, qui sibi credidissent, celebraretur et non tanta ,

licet tamquam meliora et majora praicepta obser- devotione diem mortis suse desiderata solennitas
vare non possint, quae observantur ab eis, quos honoraret ? lloc cnim nobis crat in illa bcmatis
Electorum nomine discernendos et honorandos celebritate gratissimum ,
quod per Pascha fre-
putant. Me etiam presbyterum fuisse Manichaeo- quentabatur; quoniam vehementius desideraba-
rum vel falsus vel fallens mirabili temeritate con- mus illum dicm fcstum subtracto ;dio , qui so-
,

tend.it. Jam referamus ex

Sancti scriptis
(semper hoc toco excipimus libros Confessionum,
qui post hunc Commentarium maxima ex parte
B recudentur) quasob causas seductus Adolescens
insecla Manicluvorum racillare cceperit.
Gntfr,fiix 55 Sanctus Doctor unam ex istis causis assi-
*oram
gnat in libro de Utilitate credendi, dum ibi cap.
1 ad Honoratum inter alia sic scribit Quae rur-
sum ratio revocabat ne apud eos peuitus hae-
rerem , ut me in illo gradu , qucm vocant Au-
ditorum , teuerem , ut hujus mundi spcni atque
negotia non dimitterein ; nisi quod ipsos quoque
animadvertebam plus in refellendis aliis disertos
et copiosos csse quam iu suis probandis fir-
mos et certos manere ?... Sed quia diu mul-
tumque de imperitorum erroribus latissime ac
vehementissime disputabant, quod cuivis medio-
ipsis lebat esse dulcissimus. Licet hsec Manichxorum
consuetudo, aliaeque fanaticse eorum opiniones
haud dubie offenderent Augustinum , subtili in-
genioprgeditiua et miidme credulum, tamen ad- ™
huc inter illos eum detinebant duo laquei, quos
ipse lib. i de Moribus Ecctesuc Catholicse cap. i
explicat his verbis : Duae maxime sunt illecebrae
: Manichfflorum ,
quibus decipiuntur incanti , ut
, eos velint habcre doctores. Unu, cum Scriptu-
ras reprehendunt, vel quas male intelligunt, vel
quas raale intelligi voluut. Altera, cum Vita? ca-
stae et mcmorabilis continentiffi imaginem prsefe-
runt. Hic liber oongruentem Cathoiicas discipli-
,
nae scntentiam nostram dc vita et moribus con-
tincbit, in quo fortasse intelligetur, et quara sit
facile simulare, et quam difficile habcre virtutem.
Eum sane modum tenebo si potero ut neque
, ,

'

criter erudito esset facillimum, sero didici. Si in illorum morbos, qui mihi sunt notissimi, tam
quid etiam suorum nobis inserebant , neeessita- graviter invehar, quam illi in ea, quae ignorant
te retinendum cum alia non occurrerent, in
, sanari euira eos potius, si fieri potest, quara op-
quibus acquiesceremus, arbitramur. Itaque nobis pugnari volo. Sed utrumque laqueum illum dis-
faciebant quod insidiosi aucupes solent
, qui ,
rupit, postquam sacras Litteras humili corde per-
viscatos surculos prope aquam defigunt, ut si- volvit, et obsccenos pravosque Manichworum mo-
tientes aves decipiant : obruunt enim et quodam- res detexit.
modo cooperiunt alias, quae circa sunt, aquas, 58 Interea non param quoque ad augendas Auguttmo.
vel inde etiam formidolosis molitionibus deter- animi suspiciones contulerat adventus
fluctuantis
rcnt, ut in eorum dolos non electione , sed ino- Fausti famosi Manic/uei, qucm diu exspectatum J*
1

r pia dccidatur. Carthagine dubitans Augustinus consutuit. Sed

h*ru\m 56 Etiam vehementer Augustino displicebat prwsentia famam minuit acutus enim Adote-
:

ittasect3esuxconsuetudo,quaManichxi fere pror- scens in hoccolloquio Carthaginensi expertus est,

sus negligebant annuum Paschatis festum, quod illum magninominis Faustum potius eloquentem,
ab omnibus Christianis solenniter cetebrari nove- quam doctum vel eruditum esse, eumque dubiis
rat. Quapropter in libro contra Epistotam Ma- suis dissolvendis imparem deprehendit, ut inpri-
nichgei quam vocant fundamenti cap. 8 de
,
, ma Actorum parte post hunc Commentarium
causa istius negligentise suspicionem suam sic in- fh :t viumcap. 9 distincte narrabitur. Postea Au-
dicat Quidergo aliud Suspicer nescio, nisi quia
:
gustinus scribens Opus grande adversus eumdem
iste Manichaeus qui per Christi uomen ad im-,
Faustum adhuc recordabatur istius colloquii
peritorum aniraos aditum quaerit pro Christo ,
Carthagincnsis, ut satis innuit i>t procemio dicti
isto ipso se coli coluit? Hoc unde couficiam ,
Operis, quod exorditur his verbis Faustus qui- :

breviter dicam. Cum saepe a vobis quaererem dam fuit gente Afcr, civitate Milevitanus, eloquio
illo tempore, quo vos audicbam, quae causa es- suavis, ingenio callidus, secta ManichfflUS, ac per
sct quod Pascha Domini plerumque nulla, iu-
, hoc nefando errore perversus. Noveram ipse homi-
terdum a paucis tepidissima celebritate frequen- nem, quein idinodum commernoravi in libris Con-
taretur , nullis vigiliis , nullo prolixiore jejunio fessionum racarura. Deinde ibidem ecoponit, qua oc-
indicto Auditoribus vestris , nullo denique festi- casioneac methodo lucubrationes hmreHcas hujus
viore apparatu, cum vestrum bema (Greeca vox Fausti refettendas susceperit.
fypxsignificat gradumvel tribunal, cxqua sigrii- 59 Eo tempore , quo iugustinus adhuc Car- ScrMOpu-
ftcatione verosimiliter illa Manichseorum festivi- thagine degebat, exercendi vel ostentandi ingenii
«'•«'
P*
tas nomen suum traxitj id est diem, quo Ma- causa conscripsit Opus de pulcro et apto, de qua ;j" X"
nichaeus occisus est, quinque gradibus instructo prima ipsius lucubratione R. P. Joannes Rivius
Eremita
 ,

2*4 DE S. AURELIO AUGUSTINO ET ECCL. DOCT.

EP.
Eremita Augustinianus in Vita Sanctinostri lib. alloquitur Tu etiam, cum te
G.C ; absente atque igno-
1, cap. 1 § xi sic dissserit Sed cum annorum jani D
:
rante navigassem , nihil succensens, quod non
viginti sex aut septem pulcri et pulcritudinis
, tecum communieasscm, atsolerem, atque aliud
amator esset, ad eorum contemplationera et cau- quidvisquam contumaciam snspicans, mansisti in-
sam, cur talia araenlur, investigandam animum concussus nec plus ante oculos tuos
in amicitia;
appulit, scripsitque libros duos aut tres de Pul- liberi descrti a magistro,quam nostrce mentis pe-
cro et Apto. Et pulcrum quod per seipsum,
, netraliapuritasque versataest. Attamen de itine-
aptum autem ,
quod ad aliquid accommodatum re illo videtur aliquid scivisse aut suspicatus esse
deceret, definiebat et distinguebat et exemplis , Martianus ejus amicus, qui ei in Italiam profe-
corporeis adstruebat. Hos libros, qui intercide- cturo occinuit Terentianum istumversum, Nunc
runt, dedicavit Hierio , Romanse urbis oratori, hic dies vitam aliam affert, alios mores po.stulat
homini Syro , Grseee et Latine facundissimo , et ut colligimus ex Epistola 155 , quam ad veterem
scientissimo rerum pertincntium ad studium sa- illum amicum suum scripsit. Quomodo autem de-
pientise; quem jam tum amabat ex doctrinse fa- ceperit sanctam Monicam, qu<v Filium comitari
ma, ignotum. Verum Augustinus de
facie licet volebat, eumque usque ad mare secuta fuerat,
primo illoopusculo suo mentionem faciet inActis inferiusex libris Confessionum discemus.
post hunc Commentarium recudendis, ubi num, 62 Cum S. Augustinus Romam pervenisset, RonurMw
76 et sequentibus sparsim similia ex ipso Auctore hospitio Auditoris Manichsei usus est, ibique pe- «p^tfani.
fusius audiemus. Interea nunc illum Carthagine riculoso morbo taboravit licet enim doctrinam pA*"m
i
»

discedentem ut ex Africa Italiam navigaret,

, Manichseorum de falsitate suspectam haberet, ut
et Romse commorantem, fideliter etcuriose comi- hospiti suo indicavit, tamen adhuc familiariter
tabimur. agebat cum Auditoribus et Electis eorum, qui
clanculum Romse magno numero degebant. For- k
B san hsec familiaritas ei pnebuit occasionem dete-
§ V. Discessus ejus ex Africa in gendivaria Manichseorum flagitia, quse lib. 2 de
Moribus Manichicorum cap. 19 et 20 postea con-
Italiam , commoratio Romana fidenter iltis exprobravit in hunc modum Deni- :

que tara multa et tam gravia peccata in his mori-

corrupti Manichseorum mores
bus deprehenduntur ut si quis accusare velit
,

ibi detecti, transitus a Manichaeis omnia horao alicujus facultatis, singula ut mini-
mum, singulia voluminibus possit. Haec ijritur si
ad Academicos. custodiretis, vestraraque impleretis professionem,
nihil vobis esset ineptius, nihil stultius, nihil im-
Augustinus ex Africa Cum autem laudatis et docetis ista, nec
£x
mam
Africu Hw Anno Christi 383 S. peritins.
quid insidiosius,
pitit.
Romam navigavit, ut turbulentas discipu- facitis, quid vobis fallacius ,

lorum Carthaginensium seditiones effugeret et ibi t quid malitiosius autinveniri potest?

dici
moi et<]M
quietius rhetoricam doceret. migrationis Ex illo 63 Novem annos totos magna cura et dfligen
innotesce-
annoredarguitur crassacalumnia Donatistarum, tia vos audivi ; nullus mihi Electorum
qui secnndum hsec praecepta non aut
qui adversus omnem veri similitudinem finxe- re potuit,

runt, Augustinum ac7/u«? Manichseumpropter sen- deprehensus in peccato, aut certe suspicioni sub-
multi la-
tentiam, quam Messianus proconml contra Mani- ditus fuerit. Multi in vino et carnibus,

chseos tulerat, ex Africa in Italiam profugisse. vantes in balncis inventi sunt. Sed haec audieba-
Quapropter ipsesanctus Doctor lib. Zcontra Litte- mus. Nonnulli alienas feminas seduxisse approba-
non possim. Sed sit
sunt, ita ut plane dubitare
ras Petiliani Donatistse cap. 25 illud evidens men- ti
non
daciumsicrefellit : Inter multa ctiain prorsus ad ethaec magis fama, quam verum. Vidi ipse
solus, sed cum qui partim jam illa supersti-
rem non pertinentia dicit, Messiani proconsulis
iis,

partim adhuc opto ut libe-

liberati sunt,
sententia me fuisse percussum, ut ex Africa fu- tione
m F
propter hoc falsum (quod si non ipsc rentur Vidimus ergo in quadrivio Carthaginis
C gerem; et
quam
platea celeberrima, non unum
sed plures
confinxit, certe malevolis fingentibus malevole nescio quas
multa alia falsa consequenter, tres Electos simul, post transeunte
ercdidit) quam ut omnium
non utcumque dicere sed etiam scribere mira feminastam petulanti gestu adhinnire,
irapudentiamque supera-
,

cum ego Mediolanura an- trivialium impudicitiara

temeritate non timuit ;
at-
rent. Quod de magna
venire consuetudinc ,

te Bautonem consulcra venerim

eique consuli ,
quan-
vivrre satis cminebat;
tanto conventu con- que illos inter se ita
Calendis Januariis laudera in
veritus omnes,
tune rhetorica pro- men doquidem nullus socii praesentiam
spectuque hominum pro tennri peate mdi-
ex peregrinatione jam aut certe pene omnes eadem ,

fessione reeitaverim, et iila

una dorao sed di-
mortem Africam repetive- cabat uon enim erant hi ex
:
;

post Maximi tyranni

cx eo loco ubi con-
Manichseos autem Messianus proconsul au- verse prorsus habitantes ,
riin ; pariter forte descend(
dies gesto- ventus'omnium factus crat,
dieritpost consulatum Bautonis, sicut
""
infertus ostendit. Quae rE u.n.u/"^' 1

rum ab eodem Petiliano commoti, graviter et

.

vel contradicentibus probarc ne- 64 Nos autem gravitcr

si dubitantibus Quis tandem hoc viudK.andum
seculo viros 1:imq uesti sumus.
cesse esset, mnltos possem claros in ab ecclcsia, sed pro ina-
testeslocupletissimosadhiberetotius illius tempo- non dicam wparationc
vehementius saltem objurga -o-
videmus , tllos b\ gnitudine flagitii
ris vit» meae. Hinc evidenter Bt hec erat umms excu*
mentitos esse, nibus arbitratus est?
Augustini accusatores impudcnter illorum, quod eo tempore
quo ,

Mani- tir> imnunitatis

quandoquidem sententia Messiani contra eonvc^ticula eorum lege
publica P-h^erentur
post quem
chxos data est anno Christi 38G, ante et l*si proderent, metuebatur. Uti est er
ne nuid m uoc
Sanctus in lialia commorabatur. quod perpetuam sibi persccutionem
discessit, tnsctts ff n
81 Porro ex Africa in Itntiam co™ ffl enda-
intciit »«"'<«
nmicis ac ipso msecenate suo Romaniano, cupus mu ndo futuram pra^dicant, eoque se quott
hinc interpretantc
tiores haberi volunt;
,

rehquerat, ei
fdios discipulos suos Carthagine propterea pfnes b
Academtcos cap- * stc hic raundus eos oderit, et qurerenclam
quem postealib. 2 contra
 ,

DEE VIGESIMA OCTAVA AUGUSTI. 225

A quserendara veritatera afflrmantes, quia in pro- retur; et neimpunita resomnino esset, cepit consi- wcfo»
missione Spiritus sancti paracleti dictum est, quod lium, nt adjunctis sibi amicis, hominem pugnis cal- G c -

eum mundus accipere non possit. De qua re non cibusque concideret.

iste locus disserendi est. Sed certe si perpetua vo- 68 Atille cura graviter caederetur, clamabat, ut *° ntm
bis persecutio futura est, usque in seculi finem, sibi ex auctoritate Manichaei parceretur ; Adam
perpetua erit et hac dissolutio, tantfflque turpi- primum horainera peccavisse , et post pcccatum
tudinis inpunita contagio, si tales laedere formi- fuisse sanctiorem. Talisest namque apud vosopinio
datis. de Adara et Eva. Longa fabula est ; sed ex ea attin-
eorruptos, 65 Id etiam nobis responsum est, cum ad gam, quod in praaentia satis est. Adam dicitis sic
ipsos primates detuJissemus conquestam nobis , a parentibus suis genitnm, abortivis iilis principi-
esse mulierem, quod in couclavi, ubi cum aliis bus tcnebrarum, utraaximara partem lucis habe-
leminis erat, de illorum scilicet sanctitate secura, ret in anima, et perexiguam gentis adversaa. Qui
ingressis Electis pluribus, et ab uno lucerna exstin- cum sancte viveret propter cxsuperantem copiam
ctn, incerta cujus norum in tenebris appetita esset boni, commotam tamen in eo fuisse adversara il-
amplexu, et coacta in flngitium, nisi subsidio cla- lara partem, ut ad concubitum declinaretur; ita
moris evasisset. Hoc vobis quoqne notissimum ne- eum lapsum esse, atque peccasse, sed vixisse po-
fas, de quanta consuetudine venisse arbitrandum stea sanctiorem. Ilic ego non tam de nequam
est ? Et hocfaotum cst ea nocte, qua festae apud voa homine conqncror, qui stupro nefario alienam fa-
VJgilies celebrabantur. Sed revera etiam, st nullus mulara sub habitu Electi et sancti viri ad tan-
esset proditionis metus, quis posset damnandum tum dedecus infamiamque perilux.it. Non hoc vo-
oflVrre episcopo ,
qui sic praecaverat, ne agnos- bis Fuerit hoc hominis perditissimi po-
objieio.
ceretur ? Quasi vero non omnes idem crimen tius, quam
consuetudinis vestrffl non cnim tnn- :

involutos teneat, qui simul ingressi erant : nam tum flagitium in vobis, sed in illo arguo. Illud
U omnibus petulanter jocantibus lucerna exstincta taraen in oranibus vobis quemndmodum ferri et to-
placuerat. lerari possit, ignoro, quodcum animnm partem Dei
variaque 66 Suspicionibus vero januae quantae aperie- esse dicatis, asseritis tamen etiam exiguo admixto
banlur cum eos invidos inveniebamus
, cum , malo, majorem ejuscopiam ubertatemque superari;
avaros, cum epularum exquisitarum avidissimos, quis eniru cum hoc crediderit, et cum libido pulsa-
cum in jurg-iis frequentissimos, cum derebusexi- verit, non ad tnlem defensioncm potius, quam ejus
guis mobilissimos? Non utique arbitrnmur, eos libidinis rcfra?nationem compressionemque confu-
temperare posse, a quibus se temperare profite- giat ?

bantur, quando latibula et tenebras invenirent. 69 Quid amplius dicam de moribus vestris ? •*&*
Duo quidem ernnt existimationis satis bonae, fa- Dixi, quaB ipse coraperi, cum
ea essem civi- in
cili ingenio, atque in illis suis disputationibus prin- tate, ubi ista commissa sunt. Romac autem, me
cipes, nobis amplius quam ceteri familiariusque absente, quid actum sit, iongtim est explicare.
conjuncti; quorum unus, qui propter studia ]i- Dicam taraen brevi : eo enira res erupit, ut oc-
bernlia nobis arctius adhaerebat hic, nuncibi pre- culta esse non posset absentibus; ct ego quidem
sbyter es-:e dicitnr. Hi sibi graviter invidebant, et postea Romffl cum
essem, omnia vera me audisse
objiciebat alter alteri, non accusatione manifesta, firmavi, quamvis tam familiaris et mihi probatus,
sed sermone apud quos poterat etsusurris, ab eo qui prfflsens erat, ad me rem pertulerat, ut om-
violenter attentatatam cnjusdara Auditoris uxorem. nino dubitare non possem. Nam quidam vester Au-
IHe autem se purgans, interim apud nos alium ditor, in illa memorabili abstincntia nihilo Electis
ejusdem sceleris Electum criminabatur, qui apud cedens, qui et liberahter institutus esset, et ve-
eumdem Auditorcm, quasi amicus fidelissimus ha- stram sectnm copiosc vellet 'et soleret dcfendere,
bitabat qnem quouinm subito ingrediens cum mu-
: molestissime ferebat, quod ei vage pessimeque
liere deprehenderat, diccbat, mulieri et ndultero ab habitantium pnssimque viventium Electorum
C illo inimico atque invido eonsilium datum, utilla mores perditissimi saepe disputanti objiciebantur.
sibi conflaretur cnlumnia, ne, si qnid prod^ret, cre- Cupiebat itaque, si fieri posset, omnes, qui secun- ™
deretur. Angebamur nos, et molestissime fereba- dum illa praecepta vitam deg*cre parati essent, con-
mus, quod etinmsi de appetita muliere incertum gregarc indomum suam, etsuissumptibus susti-
erat, livor tamen in illis duobus, quibus meliores nere : erat enim et non mediocris pecuniae contem-
ibi non inveniebamus, apparebat aeerrimus, et alia ptqr, et non mediocriter pecuniosus. Quercbatur
conjicere cogebat. nutcm, impediri tantos conatus suos episcoporum
««/biida 07 Postremo in theatris Electos et ffltate et dissolutione, quibus adjuvantibus, implere de-
(ut videbantur) moribus graves, cum sene pre- bebnt.
sbytero saepissime invenimus. Omitto juvenes, 70 Interea autemepiscopus quidam, homo pautatim
quos etiam rixnntes pro scenicis et aurigis depre- plane (ut ipse expertus sum) rusticanus atque
hendere solebamus quae res non mediocri argu-
; irapolitus, sed ncscio quomodo ea ipsa duritia
mento est, quomodo se possint continereab occul- severior in custodiendis bonis moribus videbatur.
tis, cum eam cupiditatem snperare non possint, Hunc diutissime desideratum et aliqunndo prae-

quae illos Auditorum suorum oculis sustentat sentem nrripitiste, exponit voluntatcm suam. I/iu-
et prodit erubescentes atque fugitantes. An vero dat atque consentit; placet, ut indomoejus
ille

illius etiam sancti, ad cujus disputafiones in prior ipse incipiat habitare. Quod ubi factum est,
ficariorum vicum ventitabamus, tantum illud fla- eo congregati sunt Electi omncs, qui Homse esse
gitium proderetur, si virgincm sanctimonialem potuerunt. Proposita est vivendi regula de Mani-
mulierem tantum, non et praegnnntem fncere po- chffli epistola. Multis intolerabile visum est.
tuisset. Sed occultum et incredibile maium, ere- Abscesserunt. Itemanserunt tamen pudore non
scens uterus latere non passus est. Quod cum pauci. Coepit ita vivi, ut placuerat, et ut tanta prae-
mntcr fratri juveni prodidisset, acerrime dolens, scribebat auptoritas; cum interim Auditor ille ve-
religionis tamen noraine ab accusatione publica hementer onines ad omnia cogeret, nemincm ta.
revocatus est; perfecitque, ut ille (non enim men ad id, quod non prior ipse susciperet. In-
hoc ferre quisquam posset) de illa ecclesia pelle- terea rixse inter Electos oriebantur creberrimse,
Augusti Tomus VI. 33 objiciebantur
 ; ;

22G
DE S. AURELIO AUGUSTINO EP. ET ECCL DOCT
*IIT0FIE
objiciebantur ab invicem CTimina,
G. C. quae ille omnia ctam vanissimi
gemens audiebat, dabatque operam, ut seipsos erroris me ista dicere quisquam re- I)
in prehendat, hoc dico
jurg-ando incautissime proderent. Prodebant : taliasuntipsa prasceptaMa-
nefan- mchffi, ut si eanon
da et immania. Ibi cog-nitum est, faciatis, deceptores, si
quales essent, autem
feciatis, deceptiNeque enim Christus vobis
sitis.
qui tamen inter ceteros vim pra;ceptorum
illo- pracepit, ut herbam non evellatis, ne
rum subeundam sibi pataverunt esse. Jam de cete- homicidium
perpetretis, qui discipulos suos per segetem
ris quid suspicandum erat, aut tran-
quid potius judican- seuntes et esurientes vellerc spicas Sabbato
dum ?
prohibuit; unde convinceret et prsesentes
non
Judseos
dttegit,
71 Quid plura? Coacti aliquando murmurave- et futuros MauichEeos; illos, quia Sabbato
runt, sustineri illa mandata non posse. fiebat;
Inde in se- istos vero, quia fiebat. Sed plane
ditionem. Agebat Auditor causara suam complexio- Manichaens pr®-
cepit, u t otiosis manibus vestris de
homicidiis viva-
ne brevissima, aut illa omuia esse servanda, aut tis alienis : et illa quidem falsa sunt homicidia
illum, qui talia sub tali conditione
prascepisset, sed vestra sunt vera, cum tali daemoniorum do'
quae nullus posset implere, stultissimum existi- ctrina raiseras animas trucidatis. Hsec
et similia
mandum. Vicit tamen (non enim aliter poterat) sancti Doctoris argumenta, quse per decursum
unius sententiam crTrenatissimns strepitus. Postea contra Manichaeos occurrunt, clarius intelligen-
etiam ipse eessit episcopus, et curn mag*no dede- tar infra,postquam ex ipso delira istorum heere-
core aufug-it hujus sane cibi praeter regulara
:
ticorum dogmata retulerimus. Ceterum hoc loco
clanculo accepti, et saepe inventi ferebantur, cum prwtermittimus alia nefanda Manickasorum cri-
ei de proprio sacculo diligenter occultato pecunia mina, quae postmodumcomperta acjuridice pro-
copiosa suppeteret. Haec si falsa esse dicitis, nimis bata sunt hsecenim doctrinae morumque discre-
:

apertis et pervulgatis rebus obsistitis. Sed utinam pantia accedens aliis suspicionibus, quas para-
B Loc dicatis ! Cum enim sint ista manifesta et iis, grapho praecedente memoravimus Augustino ,

qui scire voluerint, cognitu facillima, intellig'i- veritatem quaerenti sufftciebat, ut infamem cras-
^
tur, quam vere dicere soleant, qui haec vera esse ne- samque horum haereticorum sectam desereret.
g;averint. 75 Sed evitata charybdi, in scyllam incidit trantUod ,

giw ipSI» Sed aliis defensionibus utimini, quas ego

73 et a ManichtCis transiit ad Academicos, quide Awimim,
non improbo aut enim dicitis aliquos, qui ve-
: omnibus dubitabant, ut ipse Sanctus in libro de
stra praeeepta custodiant, nec eos aliorum crimi- Beata vita, seu tomo i pag. 212 declaratkis pau-
nibus debere perfundi aut non oportere omni- ; cis verbis At ubi discussis eis, evasi, maxime
;

no quceri, quales sint homines qui vestram , trajeeto isto mari, diu gaibernacula raea repugnan-
sectam profitentur, sed qualis sit ipsa professio. tia omnibus vontis in mediis fluctibus Academici
Quorum ego utrumque admisero, quamquam nec tenuerunt. Id iterum indicat in libro de Utilitate
illos fidos mandatorum observatores demonstrare, credendi, quem ad Honoratum adhuc Mani-
nec ipsam hEBresim a tot ettantis nug*is atque sce- chaeum scripsit, ubi cap. S candide exponit ei,

leribus purgare possitis. Illud tamen a vobis raa- quomodo post relictam Manickaeorum sectam
gnoperc requiram , cur maledictis insectemini more Academicorum in veritate indaganda du-
Christianos Catholici nominis, quorumdam intuen- bius kassitaverit : Ut enim a vobis trans mare ab
tes perditam vitam, cum de vestris hominibus ha- scessi, inquit, jam cunctabundus atque hsesitans,
beriquu;stkjnein, aut impudenter recusetis, aut im- quid mihi tenendum, quid dimittendum esset quas ;

pudentius non recusetis, velitisque intelligi intanta mihi cunctatio in dies raajor oboriebatur, ex quo
vestra paucitate latere nescio quos, qui sua praece- illumhominem (intelligit Faustum Manichaeum
pta custodiant, et in tanta Catholicae multitudine famosum, de quo supra mentionem fecimus) cujus
non velitis ? nobis adventus, ut nosti, adexplicandaomnia, quae
postmodmn 73 Forsan Aug-ustinus magnam narrationis nos movebant, quasi de caelo promittebatur, andivi,
hujas partem rescivit ex illo ipso Romano Mani- eumque, excepta quadam eloquentia, talem qua-
chaeorum Auditore, qui Constaniius vocabatur, lcs ceteros esse cognovi, rationera ipse mecum
et postea ftdem Catholicam amplexus est, ut dis- habui, mngmamque deliberationem jam in Ita-
p
cimus ex Opere contra Faustum Manichaeum, lia constitutus, non utrum raanerem in illa se-

quam mc incidisse poenitebat, scd quo-

ubi sanctus Doctor cap. 5 et Q simile discri-
lib. 5, cta, in
inveniendura in cujus
men inter mores et priecepta Manichaeorum bre- nara modo verurn esset,

viter repetit his verbis Adhuc in rebus humanis :

amorera suspiria mea nulli melius quam tibi nota

est ille Constantius, modo jam frater noster Catho- sunt.

Sjepe mihi videbatur non posse invenin, /wr«
licusChristianus, qui multos vestrum llomae in do- 7C
mum snam congregaverat propter implenda prse- mag-nique fluctus cog-itationum mearum in Aca- JJJJ^,^
rursus
cepta Manichasi, satis quidem vana et inepta, sed deraicorum suffrag-iura ferebantur. Saepe
Quibus cum vestra intuens, quantum poteram, mentem humanam
tamen qusa magna existimatis.
tam vivacem, tara sag-acem, tam perspicacem,
infirmitas cederet, dispersi estis quisque in viam
non putabam latere veritatem, nisi quod in ea
suam. Unde qui in eis perdurare voluerunt, a
illi,
quasrendi modus Lateret, cumdemque ipsum rao-
vcstra societate schisma fecerunt; et quia in mattifl
ab aliquadivinaauctoritate
esse sumendum.
dormiunt, mattarii appeUantur, a quorum fltratis dum
esset auctontas,
Restabat quasrere, quajnam Qla
longe dissimiles fuerunt pluma? Fausti et oaprinaa se quisque illam tra-
cum tantis dissensionibus
lodices,quadeliciarum affluentianonsolum matta- in
Occurrebat igitur inexpli-
sed etiam domum patris sui homi- diturum polliceretur.
rio s fastidiebat,
perditam si- cabilis sylva, cui demum inseri multum pigebat
nis pauperis Milcvitani. Auferte crgo cupiditate inve-
saltem de atque inter hsac sine ulla requie,
mulationem, si de moribua non vultis,
me ta-
vcstra cura vita vestra, niendi veri animus agitabatur. Dissuebam
litteris vestrifl, ne lingua quos jam deserere
tcnebrarum, mcn mag-is maffisque ab istis,
tamquam ille pnmushomo cumffcnte
proposueram. Cuni inter illos cogitationum
fhi-
pugnare vi-
nou raendacibus eleracntis, sed verbis
ctus ambiguus hivreret, exurbe Romana Medio-
deatur.
implentes tanum evocatus est, ut ibi rhetoricamprofiterc-
74 Sed ne in homines potius non discipidorum Ro-
tur Propter quamdam fraudem
obratril
ea, quae sibi prascipiuntur , quam
ipsam se- m manorum
 , ,,

DIE VIGKSIMA OCTAVA AUGUSTI

227
A manorum Augustinus libenter eam provinciam fessionum rotunde edicet. At simul cum verbis, imou
suscepit, et sic divina providentia paulatim ad quorum captator erat,sensim veritas doctrincevel G c
'

veram religionem inveniendam propitis accede- ips tv res,

quas negligebat, in animum ejus influe-
bat, ut paragrapho sequente explicabitur. bant, ut in libro de Utilitate credendi cap. 8
ad
Honoratum a Manichxis etiam seductum scribit
hoc modo: Restabat autem aliud nihil in tantis
periculis, quam ut divinara providentiara lacrymo-
§ VI. Professio rhetorica Mediolani, sis et miserabilibus vooibus, ut opem mihi ferret,
de P recarer Atque
notitia CUm sancto Ambrosio epi- - id sedulo faciebam; el jam fere
*
,
me commoverant nonnullaj disputationes Mediola-
SCOpO, Studium quaerendae Venta- nensis episcopi, ut non sine spe aliqua de ipsove-
teri Testamento raulta qu&rere cuperem, quse, ut
tis, mira ad Deum conversio, et scis,male nobiscomraendataexsecrabamur. Decre-
veram<l ue tamdiuesse catechumenus in Becleaia,
exempla piorum hominum, qui-
cui traditusaparentibuseram,donecaut invenirem
bus ad perfectiorem vitam excita- quera vellem aut mihi persuaderem
, non esse ,

quiereudum. Opportunissimum ergo me ac valde

tus est. dooilem tunc invenire posset, si fuisset, qui posset
docere.
80 Deinde magno labore veritatem indagavit t
verum 1117111-

Meriiolani

docem, adit S
Cum
Mediolani jam degeret Augustinus, pro
rhetorica sua professionejussusest eloquentise
lectisque cum profanis tum sacris plurium scri-
ptorum libris, coepit infallibilem sacrx Scripturm
rit ; corritjii

jtirandi con-
Ambrosium, suetudincm,ac
specimen dare, et ideo Kalendis Januariis anni auctoritatem agnoscere, errantessuas in fide sen- tandcm,
385 panegyricum Bautoni consuli publice recita- tentias mutare, et indecoros in conversatione mo-
B vit. Eo tempore ecclesiam Mediolanensem magna res corrigere. Prseter alia vitia pravam temere
pietatis et doctrina? fama gubernahat S. Ambro- jurandi consuetudinem emendavit, ut in Sermone
sius episcopus, quem cum aliquando salutationis 2K de verbis apnstoli Jacobi cap. seu tomo 10 9,
aut humanitatis causa Aufrustinus adiisset, adeo Opcrumpag. 148 significat auditoribus suis hac
benigne ab illo exceptus est, ut hunc praesulem re- publica confessione Juravimus et nos passim ha-
:
;

damare cceperit. Sed in eo magis amabatpater- buimus istam teterrimam consuetndinem et mor-
nam benignitatem, quam veram religionem,cum tiferam. Dico charitati vestrte ex quo Deo ser- ,

ex inveteratis Manichseorum principiis, et incer- vire caepimus, et quantum mahim sit in perjurio
tis Academicorumplacitis sibi persuaderet, veri- vidimus, timuimus vehementer, et veternosissi-
tatem in Ecclesia Catholica inveniri non posse. mam consuetudinem timore frenavimus. Frenata
Interea veritatem quwrebat apud Academicos, et restriugfitur , restrictalanjpiescit languescens,

quotidie magis magisque implicabatur pluribus emoritur , et malae consuetudini bona succedit.
dubitationibus quas Ambrosio dissolvendas pro-
,
Denique S. Augustinus post diuturnam luctatio-

ponere non poterat, quia fere semper ipsum le- nem variosque fluctuantis animi affectus (heec
ctioni intentum vel aliis occupationibus impedi- omnia post Commentarium prcevium graphice in
tum reperiebat. libris Confessionum depingentur) coelesti voce ad
tumijue pro 78 Tamen aliquando propter dubitationem ma- Deum conversus est, et non tantum Catholicam
matrc suucon
tris suee, quse ex Africa Mediolanum venerat fidcm, sed etiam perfectiorem vivendi normam
3VU
'snbb (
- breviterAmbrosium consuluit, ut in Epistola 118 amplecti decrevit.
ad Januarium data cap. % tegitur his verbis: 81 Verosimiliter Aug*ustinus illud excellentioris crcmplo San-
(Jredo te aliquaudo ex me audissej sed tamen
, vitte genus apud Catholicos arripere statuit inci- ctorum incitu-
(us,
etiam nunc commemoro. Mater mea Mediola- tatus exemplo S. Antonii eremitce aiiorumque
num me consecuta ecclesiam Sabbato
, iuvenit monachorum, quod non ita pridem Mediolani
C non jejuuantera. Coeperat pcrturbari et fluctuare, Pontianus ei narraverat, ut in parteprima Acto-
quid ag-g-eret, cum ego talia non cnrabam; sed rum cap. 16 post hunc Commentarium legetur.
propter ipsam consului de hac re beatissimae me- Certe fuvc Pontiani narratio tam firmiter animo
morice virum Ambrosium. Respondit, se nihil do- ejus inhcBsit, ut in libro de Moribus EcctesicV Ca-
cere me posse , nisi quod ipse faceret , quia si tholicae cap. 31postea recens baptizatus eamdem
melius nosset, id potius observaret. Cumque ego contra Manichceos ita adhibuerit: Accipite, >Ia-
putassem, nulla reddita ratione, auctoritate so- nichpei, perfectorum Christianorum, quihus summa
la sua nos voluisse admonere, ne Sabbato jejuna- castitas nou laudanda tantum, sed etiam capessen-
remus , subsecutus est et ait raihi Cum Ro- , : da visa est, mores et contineiitiam singularem ,

mam venio, jejuno Sabbato cum hic sum, non ; ne vos impudenter jactare apud animos imperito-
jejuno. Sic etiara tu ad quara forte ecclesiam
,
rum quasi difficillima rerum abstinentin, si quid y
veneris ejus
, morem serva cuiquam non vis , si in vobis pudoris est, audeatis. Non ea dicam
esse scandalo, nec quemquam
tibi. Hoc cura matri quae vos ig-noratis , sed qua? nobis occultatis.

renuntiassem, libenter Mmplexa est. Sanctus Do- Quis enim nescit summse continentise horainum
ctor Casulano presbytero circa finem Epistolx Christianorum multitudinem per totirra orbein in-
86 scribit similia de jejuniis priscorum, qux tunc dies magis mag-isque diffundi, et in Oriente ma-
nondum Catholicus parum curabat. xime atque -Eg-ypto, quod vos nullo modo potest
'l
concwnun- 79 Quamvis hac de re py^opter anxium matris latere.
,c "i
nudit :
suze animum paucis Ambrosium interrogasset, 82 Nihil de iis dicam quos paulo ante com- quorummorn
,

tamen non audebat operosiora sua dubia pro-

ei raemoravi, qui secretissimi penitus ab omni ho-
ponere, et occupatissimum virum diutius inter- minum conspeotu, pane solo qui eis per certa ,

peltare.Igitur hac ope destitutus, antistitem illum
pubtice convionantem vet disputantem diligenter
audiebat,sed potius curiositatis quam instructio-
nis gratia, quemadmodum inferius
intervalla temporum affertur, et aqua contenti
desertisaimas terraa incolunt, perfruentes collo-
quio Dei, cui puris mentibus inhasserunt, et ejus
in tibris Con- pulcritudiuis contemplatioue beatissimi, qu» nisi
sanctorura
 ,, ,

"

S&S
BE S. AURELIO AUGUSTINO EP. ET ECCL. DOCT
AlCTOftt
sanctorum intellectu percipi non potest. Nihil
c c. , 85 H i vero patres non
inquam de his loquar.- videntur enim nonnul- solum sanctissimi mori-
,
bus , sed etiam divina E
lis res humanas doctrina excellentissimi
plus quam oporteret, deseru isse, omnibus rebus
,.,
"/'/'<< <tl[
excelsi, nnlla
superbia consulunt
non intellig:entibus quantum nobis eorum ani-
,
US, quos filios vocant, magna
mus in orationibus prosit, et vita ad exemplum, sua in jubendo
auctontate, mag-na illorum in
quorum corpora obtemperando vo-
videre non sinimur. Sed hinc luntate. Convouiunt autem diei tempore
disputare long-um et extrerno
supervacaneum puto nam : desuis quisque habitaculis, dum adhuc
hoc tam excellens fastig-ium sanctitatis, cui jejuni sunt
non ad audiendum illum patrem et conveniunt ad ,
sua sponte mirandum et honorandum videtur, singulos patres terna , ut minimum
oratione nostra videri qui putest? Tantum isti hominum ,

ad- millia: nara etiam multo numerosiores

monendi sunt, qui sese inanitcr jactant , intan- sub uno
ag-unt. Audiunt autem incredibili studio, summo
tum processisse tcmperantiam ct continentiam san- silentio affeciiones animorum suorum, prout eos
etissimorum Catholicae fldei
Christianorum ut , pepulerit disserentis oratio, vel g-emitu
vel fletu,
restring-onda nonnullis et quasi ad humanos fines sed modesto et clamore vacuo, gaudium
signifi!
revocanda videatur. Usque adeo supra homines cantcs. Corpus dcinde reficitur, quantum saluti
illorum animos evasisse, ab iis etiom, quibus id et salubritati sat est, coercente unoquoquc con-
displicot,judicatur. cupiscentiam, ne
se profundat vel in ea ipsa,
*( vitam.
%$ Porro Augustinus institittum horum ere-
$. quaa pnesto parca et vilissima. Ita nonso-
sur.t,
mitarum tanti faciebat,ut aliquando illud imi- lum a oarnibus ct vino abstinent pro sufficicntia
t arf -rit, et hoc desiderium exsecutioni domandarum libidinum sod ab iis etiam,
quae ,

mandaturus fuisset, nisi Deus eum ab isto solita- tanto conoititins ventris et gutturis provocantap-
rise vit:v /,roposito avocasset, sicut ipse tibAO Con- petitum, quauto quasi mundiora nonnullis viden-
B fessionumcap 1-3 indicat his verbis : Conterritus tur; quo nomine solet turpe desiderium exquisi-
pooeatis mcis et mole miseriae meye, ag-itaveram torum ciborum, quod a oarnibus alienum est,
^
in cordc meditatusque fueram fug*am in solitu- ridicule turpiterque defendi. Sane quidquid ncces-
dinom sod proliibuisti me
: dicens Ideo pro , : sario victui redundat ( nam rcdundat plurimum
omnibus Chrisfus mortuus est, ut qui vivunt, ex operibus manuum, et cpularum restrictione
jam non sibi vivant, sed ci, qui pro ipsis mortuus tanta cura og-entibus distribuitur, quanta non ab
est. Ex hoc textu satis ctare coltigimus, Sanctum ipsis, qui distribuunt, comparatum est : nullo modo
nostrum divinitus monitum fuisse, /U potius ani- namque satagunt, ut hase nbundent, sed omni
sibi
mabus Deo lucrandis iastaret, quam sibi soli in modo ag-unt, ut non apud se remaneat, quod abun-
ercmo prodesset. Unde Wangnercckius noslerad daverit, usque adeo utoneratas etiam naves in ea
hunclocum Confessionum, quarum priores de- loca mittant, quae inopos incolunt. Non opus est
cem libros anno 1 0:31 Ditingiv piis notis iltustra- plura de re notis^ima dioere.
tos cdidit, utiliter lectorem monet hae observatio- 80 Haec est etiam vita feminarum Deo solici- pervemt

ne : Etsi pecentorum magnitudo incitaret ad g-ran- tc castcqne servientiuni, quae hibitaculis seg-re-
dem et vitam solitariam sanctum
poenitentiam g"atse ac reniota? a viris qu;im long-issime dec<_t .

Augustinum, vocavittamen illum Deus ad reg^imen piatantum illis charita*te jungunturet imitatione
animorum, ut innumcras ex lnto ha?resis et scele- virtutis; quas juvcuum nullus accessus est,
ad
rum extraherot, in quo ipse hasserat. Taruit ille, et ueque ipsorum quamvis gravissimorum ct proba-
malnit Christo vivere ac minister redemntionis
, tissimorum eenum, nisi usque ad vestibulum ne-
ejuserfici, qnam vivere sibisoli; qua in re illustre cessaria praibendi quibus indigent
,
gratia la- ,
:

exemplum dedit, etiam in vita communi et officiis
ecclesiasticis prioris vitse delicta caritate Dei ac
proximi posse expiari.
laudiU 8t Sanctus Doctor ab eremitis transit ad cwno-
C bitas, et loco supra citato communem sanctam-
que horum vitam Manichxis ita objicit Sed si hoc
nificio nainquo corpus exercent atque sustentant,
vestesque ipsas Fratribus tradunt, ab iis inviccm,
quod victui opus est, resuraentes. Hos mores, hanc
vitain, hunc ordinem, hoc institutum si laudare
velim, neque dig-ne valeo; et vereor, ne judicare
•* videar, perse ipsum tantummodo expositum placere j,-

excedit nostram tolerantiam, quis non illos mire- non posse, si super narratoris simplicitatem, co-
tur et prtedicet qui contemptis atque desertis thurnum ctiam laudatoris addendum putavero.
,

Manichasi reprehendite potestis. Nolite

mundi hujus illecebris, in oomraunem vitam ca- Ilaec , si

stissimam sanotissimamque con<rre<rati simul a:ta- Cfficis hominibus et discernere invalidis ostentare
tem agunt, viventes in orationibus, in lectioni- nostra zizania.
\tunn-w*
bus, in disputationibus; nulla superbia tumidi Deinde ibidem cap. 32 clerum ecclesiasti-
87
nulla pervicacia turbnlemi, nulla invidentia livi- cumsic taudat: Neque tamen ita sese aug-ust»
di; sed modesti, verecundi pacati , concordis- ,
habent EcclosiaB Catholicas mores optimi, ut eo-
simam vitam et intentissimam in Deum, g-ratissi- rum tantuui vitas, quos commemoravi, arbitrer
multos episcopos
mum munus ipsi offerunt, a quo ista posse me- esse laudandas. Quam enira
optimos viros sauctissimosque cognovi
quam
possidot proprium, ne-
,

ruerunt. Nemo quidquam

multos presbyteros, quam
multos diaconos et
mo cuiquam onerosus est. Opcrantur manibus
divinorum Sacramentorum
ea, quibus et corpus pasci possit et a Deo mens. ,
hujusmodi niinistros ,

majore
impediri non possit. Opus autem simul tradunt
quorum virtus eo mihi mirabilior, et
videtur, quo dimcilius est
eo quod sint denis priedicatione diffoior
eis quos decanos vocant
,
,
hominum genere etinistavita
pranoositi, ut nerainem illorum cura
sui corpons eam in multiplici
turbulentiore scrvare non enim sanatis magis
:

taugat, ncquo in cibo neque in vestimeuto ,

neces- quam sanandia bominibus praesunt. Perpetienda

neque si quid aliud opus est vel quotidianas prius tole
assolet) valetudini. Ilh sunt vitiamultitudinis, ut curentur, et
sitati vel mutataa ut Difflcillimum
,
(

randa quam sedanda est pestilentia.

autem decani cum magna solicitudine omnia
di-
optimura vitae modum <'t animum
est hie tenere

VJ ur
vocant.
'

88 Demum
 DIE VIGESIMA OCTAVA AUQUSTI »8
A 88 Demum capite sequente ejusdem Operis as- busdam invillam Verecundi civis Medio-
secessit Aucioni
moribus, signat alias piorum hominum congregationes, lanensis, ut sese et atios in studio Christianw phi- G C.

quas ipse in Italia vidit, easque describit hoc losophiw per(iceret,ibique tranquillius ad sacrum Abdicat San-
ctus ge magi-
modo Nec ideo tamen laudabile Christianorum
: baptismum suscipiendum gradatim prwpararet. aterio, et ad
genus contempserim, eorum scilicet, qui in civita- Hanc secessus causamet ntiles in eo occupationes vittatn

tlbiifl degunt,a vulgari vita remotissimi. Vidi ego di- ipse Sanctus tib. i de Ordine cap. 2 sicindicat :

versorium sanctorum Mediolani non paucorum ho- Cura storaachi dolor scholara me deserere coe-
minura, quibus unus presbyter pneerat vir opti- gisset, qui jam, ut scis, etiam sine tali necessi-
mus et doctissimus. Rutme etiam plura coguovi, tate in philosophiara confug3re moliebar, statim
in quibus singuli gravitate atque prudentia et me contuli ad villam farailiarissimi nostri Vere-
diviuascientiapriBpollentes ceteris secum hibitan- cundi. Quid dicam, eo
libente ? Nosti optime
tibus prassunt, Christiana charitate, sauctitate et li- hominis, cum
omnes, tum vero in nos, be-
in
bertate viventibus; ne ipsi quidem cuiquam ouerosi nevolentiam singularem. Ibi disserebamus inter
sunt; sed Orientia more, ct Pauli Apostoli aucto- nos quaecumque videbantur utilia, adhibito sane
ritate manibus suis se transiguut. Jejunia etiam stylo, quo cuncta exciperentur, quod videbara
prorsus incredihilia multos exercere didici, non quo- conducere valetudini mea; cum enim nonnulla :

tidie semel sub noctem reficiendo quod est

corp'us, loquendi cura detinerer, nulla inter disputandum
usquequaque usitatissimum, sed continuum tri- irrepebat iramoderata contentio; simul etiam ut
• duuiu vel ampliua sfflpissime sine cibo ac potu si quid nostrum litteris mandare placuisset, nec

duoere. Neque hoc tantum, sed etiara in

in viris aliter dicendi necessitas, nec labor recordationis
ieminis; quibus item multis viduis et virginibus esset. Agebant autem ista mecum Alypius, et
siraul habitautibus, et lana ac tela vietum qmeri- Navigius frater meus, et Licentius repente ad-
tautibus, prsesunt singuke gravissimae probatis- mirabiliter poetieae deditus. Trigetium item no-
H simceque, non tantum in instituendis componen- bis militia reddiderat, qui tamquam veteranus ad-
disque moribus, sed etiam instruendia meutibus amavit historiam. Etiam in libris nounihil habe-
peritaj ac paratae. hamns.
wonverutur. &$ Atque inter hffio nemo urgetur in aspera, 91 Tum capite sequente ejusdem libri sic per-
quai ferre non potest ; nulli, quod recusat, im- git : Sed nocte quadam cura evigilassem de mo- putti
iftnbnsdam,
pouitur, nec ideo condemnatur a ceteris, quod in re, mecumque ipse tacitus agitarem, quaj iu
eis se imitandis fatetur invalidum raeminerunt :
mentem, nescio undc, veniebant nam id mihi :

enim, quantopere Scripturis omnibus coramen- araor invcnicndi veri jam in consuetudinem ver-
data sit charitas Multi neque vescuntur car-
. . .
terat, ut aut primam, si tales curae inerant, aut

nibus, neque tamen eas iramundas superstitiose certe ultimam dimidiara tamen fere uoctis par
putant. Itaque iidem ipsi, quisani temperant, si pervjgil qnodcuraque cogitarem nec me patie- ;

ratio valetndinis cogat, asgroti sine ulla formi- bar adoles cutium lucubratiouibus a me ipso avo-
dine accipiunt. Multi vinura non bibunt, nec ta- cari, quia et illi per totum diem tantum agebant,

men eose coinquinari arbitrantur nain et quibus- :

ut nimium inihi videretur, si aliquid etiam no-
dam languidioribns et prorsus omnibus, qui sine ctiumin studiorum laborera usurparent; a id a
iilo nequeunt salutem corporis obtinere, huraa- me ipsi quoque praeceptum habebant, ut aliquid
nissime ac modestissime prsberi faeiunt ; et stulte et praeter codices secum agerent, et secum ha-

nonnullos recusantes fraterne admonent, ne vana bitare consuefacerent animum. Quomodo autem

superstitione debiliores citius quam sanetiores sanctus Doctor in illo secessu discipulos suos ad
fiant.... Continent se igitur ii, qui possunt, qui omnem pietatem instituerit, et quantum Magi-
tamen sunt innumerabiles, et a carnibus et vino ster ipse in cognitione ac amore Dei profecerit,
duas ob causas vel propter Fratrum imbecilli-
;
abunde ex opusculis, qtue tunc temporis
liquet

tatera, vel proptsr suam libertatem. Charitas prce- elucubrattts est, et de quibus statim mentionem
C cipue custoditur; charitati victus, charitati ser- faciemus.
F
mo, charitati habitus, charitati vultus aptatur. 92 Certe tunc tanto divinae philosophiw amore inugnofla-

Coitur in unara conspiraturque charitatem hanc :

tenebatur, ut tib.2 Soliloquiorum cap. Vldicat, (jiutiK tapien-

violare tamquam Deura nefas dueitur; huic semaxi>num dentium dolorem, quo in Vilia Ve- tu vsrm
amore,
si qnis resistit, expugnatur atque ejicitnr; hanc
recundi torquebatttr non fuisse sensurum veipro
,

si qnis offendit, uno die durare non sinitur. Ilaud

nihilo toleratutnm, si menti ejus se fulgor veri-

dubie Sanctus noster his simitibusve piorum
hominum regulis usus est ad dirigendos itios,
quibuscum postea in congregatione vixit, et vi-
detur aliquod istius vitw communis specimen
inchoasse, dum Mediolano cum amicis in prw-
tatis aperuisset. Quapropter ibidem tantummodo
conqueritur, quod ob acerrimum istum dentium
dotorem ab inquirenda veritate impediretur. Prw-
terea modum, quo coelestem ittam scientiam diti-
gebat, capite sequente ejusdem libri secundi ex-

dium rusticum discessit, utjam dicemus. primit his verbis : Jam certe ostendi, nihil aliud
me amare, siquidem quod non propter se ama-
tur, non amatur. Eg"o autem solam propter se
amo sapientiaiDj cetera vero vel adesse mihi vo-

$ VII. Abdicatio Mediolanensis ma- lo, vel deesse timeo, propter ijisam , vitara,

quietem, amicos. Quem modum autem potest

gisterii, secessus in villam rusti-
habere iilius pulcritudinis amor, in qua nou so-
lum non invideo ceteris, sed etiam plurimos qu«e-
cam. utiles in ea occupationes, et
ro, qui mecura appetant, mecum inhient, me-
opuscula ibi conscripta. cum teneant, mecumque perfruautur, tantum
mihi amiciores futuri, quanto erit nobis araata
coramunior. Hinc coltigimus 8. Au^ustinum ad-
Elapsis aliquot mensibus, ob eooortum stoma-
huc catechumenum non propriw dumUu:atsatutis
chi velpectoris dotorem abdicavit se magiste- sed etiam alienw, desiderio
et perfectionis, fla-
rio rhetoricw, et cum matre, filio ac amicis qui-
yqrasse.
93 Tam
 ; ;! '

* 30 DE S. AURELIO AUGUSTINO EP. ET ECCL. DOCT

iucTORK
93 Tam serio autem ac severe discipulos ibi gam, quanti faciam quantum me cura
iiimmque dit-
eru ^e^a ^ vera philosophia et Christianis mori- morum vestrorura
dignus sum, quem non ne-
; si
exagitet D
apuht bus, ut etiam leviores eorum noxas acriter re- g-hg-atis; si deuique Deo teste non
mentior, nihil
prehenderet, sicut ipse pius Magister lib. i de meplus mihi optare, quam vobis, rependite
mihi
Ordine cap. 10 indicat hac narratione Hic ubi : beneficium. Etsi me mag-istrura libenter
vocatis
eos silentio, vultu, oculis, suspensione, atque reddite mihi mercedem. Boni estote.
Hic, ubi ne
immobilitate membrorum, et rei magnitudine sa- plura dicerem, lacrymae mihi modum
imposuerunt
tis commotos, et audiendi desiderio inflammatos etc. Mox ibidem Licentium interrogantem,
quid
esse conspexi; Erg-o, inquam, Licenti, si tibi tantopere deliquissent, acriter perstringit,
et
videtur, collige quidquid virium potes,
in te vanam eorum gloriolam terris adeo coloribus
elima quidquid habes acuminis, et ordo iste quid depingit,