—

c^ v CCCC<&^

ocVcjC- c ccc ^*—— .'•- » — "

tcc ^c Vc > O' cc «cdC '

r
< c
£
<
c

, c<c « *
<C
cc<iCgr
:

ccO
CL
<(< U
<W v <" "

< C
ccccV
c

&' Ct^
*«^ ,
C <£f c< cC CC C <S£f<<^-.<^ ^
c /cCSLCCfcc CC ««
c

^S^
i

C ."'
S «k<i^c.<ag2

M'C CCC
C<TIC3S r?
ci3X
CC CO
< ' <,
c c cc c
SC: «O O COC <CCO. ^ ^ <CC:C «c
'

l
« «

«:c cC.c <cc<- * ^c '

c t '
CC ^-C (

< VILLANOVA COLLEGE LIBRARY

^ cc — -
Villanova, Pennsylvania
,

C '
<<C_<CjC53F C
c cC<3C<Qrc<r C
W«C€1 C This book was donated
c€ «C3C33IC
C K <K C
<c

m
- -- '
<

CCv
<r c<
<
CC
"
CC
c cc ccc "
cC
"<c
3-4-49

by
CLC^C«^ccC
C CCC ccc
<C< c 'S* 4

O CCCCC'«C (
CC •

<^cci<o^cccc:
CCCC >< <t cc ccc r
< cc^^L^^^cx^^
: c cccci c cc cC„v<C< « ^CccJOC CCCCC
C c<Xj ^Cg CJ « -C^:r(£c(CC<«
C C^C' r ^ c Cc ccccC.C C^SaSCC^
T<1 cc<r cc C <c<C
<; cc c cc ^c/ c cc^c^cc^
C i

CC C CC Cs - cc c
<C< <

(c <c •
c- •

C^cc CC ^_Ccc cc^cc ccc

< Cc.

C
^cc/c^cccc cc c^-^gr^BB
c

C CC
C
^<ICjl
t.CCc<C
C c c c cc cgKcs^ c
^ 2 (

C c«C
cc
cc<i
L C^CCCC^C <CC^^C^
c

ccC
S.- .
c:
<
vc
ec c^daE^f'
c-
>^ «cccc^
CiC
ccc^^cS
cc c®:;
^P -V c
g^
-<K COC
CC C CCCcC ^CC- <Cc <'^c
.
^T
CC COCcc
CCcV CCCC CC^CC-Ccc
(

<
^c "€
cccc ^cccn
t

S c

CJ<C C CcTc c^
ccccc CW—
< c c
<C<C C
C
c <l ccc crc
 ,
cc
«

(<
c«&^.CKi.
C «^<3CCCCC<C <
< CCC: i c c<c«Cc
!&?&*&
<C <
, *-
CC C<C c < c
c
'

C CCCCCCCC C ^CC
<c< r
a <ccc
^
•

:
ft cc-
C «CXC <<< C «C C cc c

^V^ vsv^:
^CCi
vi^^ v.^
<

<C<? <&<£<«
« CT4NT-C
«x

vr «F<
«-« cc <c

fc
c. ^c ct<0£C5c
c «ftd *<c<K. (
CC<CT c^v.^-
'(c^' << c
:..
cc c< c«Xt < <Cc <; e «-< ,
(

Fgl <<C^C< r 'c r CC' CK^CC c<

•
c r< C^ C C c « Ccc
« C -
CC^ C CvCO CC c
1- C «K C <
J<CI Cr C^ C^ i c ,C<<

c<C ClOC C<fi^ c <

V.ccC- C c<l«C r
<3cc

C<C<CCSL -"< <T " <CI-c c

~-

cg^ <,C
-~
^S
c c_ crd_ cLc ^
<&
;CX(
v \

OcC
XLJ^ C< CL<Cc <X
r c ci t!

^^pC?^*0:cc< c <3CC ct c
^ - — =
-" —" —<r cL c|c
jCOCC^ c^C cci^

fc'<^'<l£' <<C^lS"'<Sc V <CS3fcZL' icSSC.'-;^^^

.«ckc^
-^Hc
«crcckXHsr c^c_ ^
cc<ccjg|c: J^^c^, - <5gf<Kcc
"*
cf

«S< cc<ixxccc^^ .^. ^ C ^«' c

^ccri' <c:
" ' ' ;
|CC.C^ # l c c<ggl

crc^^^S ^T CKc

C^C CC<S (
^C<v£ CC-
^gg ci^.<ccI<l'Cic
^ ^^cCC
c.c:
<C <C^ ^ > >ccc cc c

ccflc<c«aoQ ^-"^5. ^^J^f cc

 ACTA

SANCTORUM
PARISII6. — EX TYPIS V. GOUPY, VIA GARANCIERE, o
PARISIIS & ROME.APVD VlCTOREM PALME. M. DCCC.LXVIIl
 ACTA
SANCTORUM
quotquot toto orbe coluntur, vel a catholicis
scriptoribus celebrantur

EX LATINIS ET GR^CIS, ALIARUMQUE GENTIUM ANTIQUIS

MONUMENTIS

COLLECTA, DIGESTA, ILLUSTRATA A

Joanne PINIO, Joanne STILTINGO, Joanne LIMPENO,

Joanne VELDIO
B SOCIETATE JESU

EDITIO NOVISSIMA, GDRANTE JOANNE CARNANDET

SEPTEMBRIS TOMUS PRIMUS

QUO DIES 1'Kl.ul'S, SECLWDUS, TERTIUS COXTIflENTUIV

CUM TRACTATU PRvELJMINARI DE DIACONISSIS, AUCTORE JOANNB PINIO.

PARISIIS ET ROMtE
apud VICTOREM PALME bibliopolam

1868
 Sepkfjitbrw Tcni' I

i \ctamm

t/ffl dL Senat

» ' Rl \ ANNA AB.CHIDUXAUSTRmetc.etc

3X

MARIiE ANNiE
REGIiE PRINGIPI HUNGARLE, BOHEMIJ!, HIEROSOLYMjE Etc,

ARGHIDUGI

MAGN^ DUCI ETRURIjE; DUCI BURGUNDLE, LOTHARINGIjE, BRA-

BANTIjE, STYRIjE, CARINTHIjE, CARNIOLIjE , MEDIO-

LANI, Etc. ; COMITI TYROLIS, FLANDRl/E ,

NAMURCI , GORITl/E Etc. Etc.

ostquam AugustiBsimus Proavus Tuus, Leopoldus llomanorum Imperator, patrocinium

p
tomos
Operis
cenlia
viginti
posteriores
nostri

urgere
voluminibus
de

Augusti,
Actis
dignatus

ac
Sanctorum clementer suscipere,
est,

comprehensi,
Septembrcm
SEKENISSIMA ARCHIDUX
Austriacis auspiciis
;

inchoatum Augustissinim Matri

et

in
illius

menses Junius,
lucem
progrcssum
Julius

prodferunt.
Tuffi MAIU/K
pia

Ex
muniii-
et Augustus,
higce

TJERESI/E,
Romanorum Imperatrici, Hungarim ct Bohenme Hcginse, Dominm nostraa Clementissimae, per-
r\ petua munificentia Opus nosirum foventi ac protegenti, debemua et demiBSissime offerimus.
Ad nutum vero illius primum Seplembris lomum tanto majori cum voluplate Nomini Tuo
dicamus,
( quanlo manifestius perspicimus, Te more Majorum Tuorum a lcncris annis ad
, imitanda Sanctorum exempla provocari. Ila omnino se rcs liabet, HEGIA PRINCEPS : non
modo artibus et scientiis Augusta Familia dignis Tc excuitam volunt Religiosissimi Genitorcs

X sed moribus etiam AUSTRIACIS, pietate, inquam, et sanctitate, omniumqiie virtutum orna-
mentis condecoraiam videre dcsidcranl. Ilunc in flnem proprium Tibi vixdurn sexenni dcdc-
^Sunt conscientiae moderalorcm, qui Teneilam doctrina Chrisliana accurate imhucret, eadcmque
opera ad insignem pietatcm ac sanctimoniam erudiret. Norunt enim, quanli sil momenti a
teneris assuescere virtutum exercitio ; et veliementer gaudent, Te jam ab infaniia pielati

lirum in modum fuissc addictam. Qua de causa patierifi, DOMINA MEA SERENISSIfoA, me
breviier declarare, quos Tibi Sanctos ex oblato volumine ad Imitationera proponere possis,
ut et laudabili Augustissimorum Parentum desiderio salisfacias, et avitam Majorum Tuorum
> pietatem moribus cxprimas. Invenies imprimis sanctissimam Mulierem cognominem, Palrouam
Tuam saltem secundariara, Annam Prophetissam, quxt leste sacra Scriptura, non <ftsnufrb.ii de
^ templo, jejuniis et obsecrationibus servicns nocta ac dic. Illustre cnimvero elogium, quodque
ad aemuialidnem excitare possit Principem ad pie precandum propensam prssertim si ; attenle
consideraverit, quantam sancta Prophelissa piarum precum merccdcm fucrit ccnsecuta. Mcruit
nimirum pietate Bua Christum Puerulum cognosccre, atque aliis annuntiare in templo, c
corona aeterme gloriae posl uiorlcm rcdimiri in eoelo. Si aliarum quoquc Sanctarum Vitas.

quas idem lomus complecliiur, malure expenderis, pluriraa sancte vivendi cxempla decsse non
Septembris Tomus I . A potcruu;.

£73 7/
 excmpla quasi do-
PRINCEPS HEGIV- si

poteruot.
Ltica Tc
Si vcro
eflicacius
a sancto
ad
Rcge
virtutem
~J^
discere

^\^2^
'

M dibig VUom
Hungarosque
sanctissimi Regis Stephani,
suos c tenebris
pnmus Regio
Hungariam
JJ-JJ Rex simul et
pd
^otilitis
Maternam
supcrstitionis

**«™^™
ad lumcn
^"£j^£ sibi
nimirum
posterisque suis Hungaris
sua3

Ap08lolU s, .ique
Regibus consecutus. Dabit vel sola fcec jm
^ViiaTam m multa
^r
tamque illustria quarumlibet
4
VKtutum
hisce sanctl uegis
-^ .^^
^^
to o
n hl
^cimina, ut ad bene sancleque vivendum lum quia
rtrtpflN, expendam,
Majoribus Tuis tam usitata
tum
scmper jJJ afdZ ftait
D
ct arnU ari
Sanctissimam
nequeam, quin
ei
ad
Genitriccm
Te etiam
Ma-
jure
riam,
quasi
quam
bareditario
Religiosissima
«t fransmm
^J^J^^
Domus Mn»
eliamnum
^£T dt eximia
est ,

StJphani
el
pictatc
i
in
luculenter
Gloriosissimam
pro-

mulia accumularc, qua3 i

Nolim quidcm

*« ^
Qtetur.
commemora al lum t

hanc Sanctorum Reginam Vita sparsim J»c

™
M ^.
nostrum r
Ecclesiastico sancti Rcgis brcvitcr ad proposUum
constr^o temp^
^
am^lissimojn e3 us honorem
Usime venerabatm

« Hungari c samtt Regis instmto MAGNS DUMH\l ui&m vt

s-iNCTM ma
FAMILIA SANCIJl M\-

^ ^"'^
Pannonia a suo sancto Stephano Rege
.

Gerardi marlyris legilur :

l/Zenata
etiam
Dci

S U
^atulor insignem, quam
Vcrum mecum,
Matris venerationem.
Mari* Dominari posso, quam Familiam
2 Gratulor

Cssarca dignitate conspicuam.

i.lustri Hungarorum

a sancto
nationi appellationem

Rege suo acceperunt e

opinor,
hacteuus

agnoscent, nullam mag s cong

suam Regiam, seu Tuam,
c

SERENISSIMA PRINCEPS
<~^J£
Qmdm emm
«
Hiria cultu cximio non minus quam Rcgia et
nulla reperitur Princeps, qua3
Mapx nomen
Domua Tua dicatur Familia Sanctz Marix, in qua
quaa pro statu et cond.tioue sua non
non gerat, qua Mariam singularem non habeat Patronam,
taceo Christianas vitse Ileroldes, quas
conctur Mariam moribus ac virtutibus imitari. Veteres
commemoro Archiduces, quas
Aula Vicnnensis mundo feiiciter dedit et cducavit. Eas dumtaxat
mirata est aelas Vehementer me mea
nostra ot Tua quoque, SERENISSIMA ARCIllDUX, vidit ct

opinio, nisi omncs et singulae fuerint perfecta Christianarum P.incipum exemplana;

blltt
adumbrarint. Testor provincias ac regna omnia, qu?e
nisi omnes Mari82 mores moribus suis

laudatissimis Principibus aliquando coram intueri meruerunt.

aliquam aut plures ex istis

Duas ex latis, modo defuuctas, Belgium noslrum Gubernatrices habere meruifc, videlicet Mariam
Elisabelham Leopoldi filiam, et Mariam Annam Materteram Tuam, morte heu I nimis imma-
lura sublatam, ac necdum sine lacrymis et singuitibus a Belgis memorandam. Vidit Vienna
defunctam item Mariam Magdalenam Leopoldi flliam. Vidit illa rcliquas omnes, quas aatas

adulta ad alias transmlsit provincias. Vidit eadein atque eliamnum videre merelur Augustis-

slmam Malrem Tuam, felici Sobolc, regnis eL Imperio gloriose auctam. Habet Lusitania Ma-
riarn Annam Austriacam, Reginam suam Polonia et Saxonia Mariam Josepham Austriacam, ;

Poloniae Reglnam Bavaria demum Mariam Amaliam Austriacam,

; lmpcratricem Viduam. Si
quis inodo lot nationum ac gentium divcrsarum sententiam cxquircre voluerit, rogaveritque
quamlibet, quid dc Principe sua Austriaca censuerit ac censeat ; nulla reperietur natio, gens
milla, quffl suam cximiis laudibus in ccelum non tollat. Clamabunt unanimi voce Lusitani,

Poloni, Saxoncs, Bavari, de sua singu.i Principe Austriaca ; clamabunt Belgae de utraque Gu-
bernatrice sua , clamabunt Viennenses de omnibus, qua3 de Sanctissima Dei Genitricc prolulit
S. Ambroslus : Nihil torvum in oculis, nihil wi verbis procax, nihil in actu invcrccundum :

mm gestus fraotior, non incessus solutior, non vox petulantior ; ut ipsa corporis species
simulaonim fuerit mentis, figura probitatis. Tcstabuntur omncs indubitanter, singulas aut esse
aut fuisse tam Insigni religione, pietate, gravitate, modestia, liberalitate, misericordia, Ieni-
tate ac Buavitate, ut moribus dulcissimis et sanctissimis se Deo hominibusque reddiderint
amabiles, subditisque suis seraper prasiuxerint, lamquam morum cxem-
perfecta religionis ac
plaria. Quidni Igilur affirmaro Uceat, Austriacas Principes Sanctissirna? Pationas sua; egregiss
esse imltatrices, Domumque Tuam, SERENISSIMA DOMINA MEA, posse rectissime nominari Fami-
SancUB ]| " n
'' ' ,
'
- l
Quidni adjungere liceat, eximiam hanc Augustissimae Familiaa Tuae pie-
tatetn vel Ipsa dlgnitate Casarea, (jua diutissimc gavisa est, lanto esse praestantiorem excel-
lentioremque, quanto mundanis praestant
cajlestia, pcrituris seterna? Quidni augurari liceat, Te
parl atudio lilustria Dei Genilricis
exempla asmulaturam, virtutesque ipsius ac mores sanctissimos
P ra*iare imitaiuram ? Quaa enim Ln moribus Tuis jam a teneris unguiculis elucere ccepif.

^IZT^ ^^
graVltMj tencra ilIa
e'^™
H J:;T
« «*»
?
• ?'
P,II1 iVISpiCaCia inecnii
;
P iete8 '
Tui [Gm
iQ Deum
s ^rans,
M*rem ^ni-
qua virtulis ^
P^

«
1

" " " lurpitudinem probe perspicis; felicissima demum mcmoria Tua, qua

Xmltoro JJK! T* raC " C ,V, " 1L S

'

aptoatte "»' neau «l uam dubitare

2
PHSSIMA
£m PRINCEPS
T:^:xr'u
/' n.m,, .
w
\ r fecte

perfcclionis
ii,a christianarura
culmen ut
virtutum
facilius
exempi
pervenire
- ia tom
valeas,

stianorum Principum 17' !**"*** q ™ prabcl Aula Viennensis fdicissima Ch ""

JLZtT^t^
'

-stimulant
gustissimorum
•uorum cxempla, quffl^\J*™*** quoUdie Tibi ante oculos versantur.
pr.c.ara
Hi
Au-
mutua
dileclione,
dilectione, intimaque animorum conjunctionc, Tc praeclare docent, quanta concordia cnm
aequalibus vivere debeas. Ili pulchra contcntione dc sola pictatis palma lamquam in speculo
ostendunt, quam lau.Iabilitcr cum Sercnissimis Fratribus et Sororibus contendcrc possis sine
ulla animorum dissensione. Ili dcmum virlutes quaslibet Regias, quibus ad summum Imperium
asccndere meruerunt, moiibus suis elcganler repnesenlant, easdemqne animo Tuo prudentibus
monitis suavitcr instillant. Sivc igitur oculos converlam ad insignes corporis animiquc dotes
quibus ornata es sive ad solida pietatis virtutnmque fundamenta,
; quas feliciter jaccrc ccBpbtl'
sive ad solhcitam Augustissimorum Parentum curam, qua perfectionem Tuam modis omnibus
studcnt promovere; sive ad eximins virtutes Principum Austriacarum, quas in Religiosisstma
Matre coram intucns; sive dcmum
Aulam ipsam Viennepsem, qua> nullam ad ajtalem
ad
adul-
tam perdueit Archiducem, nisi arlibus. scientiis, moribusquc
et virtutibus pcrpolilam omnia
insmuant, ommaque promitlunt, Te ietale maturiore non minus
illustrcm fore morum su
et sanctitate quam Auguslis Natalibus. Quapropler SERENISSIMA DOMINA NOSTRA, cum tanta spe
excitati, lum plurimis titulis obslricli, votis precibusque Deum Oplimum Maximum rogare non
dcsiucmus, ul, patrocinante cum Sanctis omnibus Sanctissima Virgine Maria, Te cum Auguslis-
simis Parentibus, cum Serenissimis Fratribus ct Sororibus, cum tola denique Augusta Familia
diutissime incolumcm servarc, clementer protegcre, ac ccelestibus favoribus replere dignetur

SERENISSIMA ARUIIDUX
SERENltATIS TIM- ARCHIDUCALIS

Devotissimi clientes

JOANNES PINIUS

JOANNES STILTINGUS

JOANNES LIMPENUS
JOANNES VELUIUS

SOCIETATIS .ir.SU.

SYNOPSIS
 , , ,

SYNOPSIS
TOMI PRIMI

DE ACTIS SANCTORUM
SEPTEMBRIS.
morte sua honorarunt. Ad duo tan-
mensem Septembrem, cu- civitates
ad
Progredimur qua- tum ex iis ad statuni ecclesiasticum spcctant
tomus lolius (Jpcris est
jus primus
Doriatus presbyter et Felix diaconus.
dragesimus primus. Ilic autem dics dunr
videlicet

Sanctos vero nominatim non paucos etiam dedit Sanctos episco-

Gallia
i.iv.iL tres,
pos, in hoc tomo illustratos.
Sixtum ct Smi-
expressoa centura quadraginla et quatuor conii-
ini, prster manipuloa anonyrnorum ,
qui ad cium celebrant Remenses, ut missos a S. Pe-
centenos aliquot rnartyres tro, scd perperam; cum Galliam non attigerint
septem millia et

extenduntur. Tomo praefigitur Tractatus prasli- ante imperium Diocletiani; de Nivardo item
minarifl de antiquato Diaconissarum officio, in Remensi disseruimus. Firminum antistitem suum
quo multa ad eam materiam spcctantia, ex confessorem, ab alio ejusdem nominis marLyre
scriptoribus collecta sunt ac discussa. distinctum, colunt Ambiannnses, qui nupcr dc
variis
Porro Sanciis novi Testamenti, secundum qua- corporc ipsius acriter dis;'ntarunt. Ambrosinia-

tuor classes de more rccensendis, pr£emitlimus num habent Fontanenses prope Divionem in

ccelites qui in veteri Lege sanctitale clarue- Burgundia , Victorium Ceuoraanenses , Lwpum
,

runt. Primus est inclytus Israelitarum dux Senonenses Justum relicto episcopatu et vita
,

Josue, dc cujus natalibus, virlutibus , gcsiis eremitica mirandum, et Elpidium Lugdunenses;

bellicis, prodigiosis victoriis, vita demum tota Justum quoque suum seu Justinum Argcntora-
ac morio fuse atque operose disseritur. Seaui- tenscs, et Justum tertium Claromontani, Agrico-

tur Qedeon, alter ejusdem populi dux, scu ju- lum vero Avenionenses. Tullenses Mansuctum
dex, prodigioso triumpho celeber, cujus gesta antistitem suum ad tempora S. Petri referunt;
pari dlligentia discutiunlur. iliscc accedit prae- at nos mullo tempore posteriorem credimus.
clarissima vidua, Anna Prophetissa, quae Cliri- Godcgrando aut C/irodogango Sagiensi martyrii
Btum Hoininum in templo oblatnm cognoscerc laureola vindicatur. Gallis quoque debetur Vin-
atque aliia annuntiare meruit. centius episcopus, cum Lscto presbytero martyr,
Aquis Tarbellicis in Novempopulania; uti et Pla-
cidus acolylhus in provincia Bituricensi.
EX STATU ECCLESIASTICO.
Ex aliis provinciis ad statum ecclesiasticum
Primum locum damus Prisco, utpotc reliquis pertinent, Neophytus episc. Leontrnis in SiciMa,
antiquiorl ,
qui Christi dicitur fuissc discipulus, Remaclus Trajectensis ad Mosam , rebus gestis
et primus luit Capuaruc irrlcsiic cpiscopus, et miraculis illuslrisstmus apud Belgas; Macnis-
marlyrio etiara clarus. Aliura quoque Prisoim cius Connerensis apud Hibernos, Aristion vel
episcopum, cum undecim Sociis ex Africa pul- Aristeus Alexandriaa ad Issum apud Orienlales,
smn in porsecutiono Wandalorum, sibi vindicare qui Ammonem quoque diaconum martyrem cum
nitunlur Gapuani. At certius est, omnes duode- quadraginta Virginibus habent Heracteae in Thra-
cim fuisse periculo submersionis expositos in cia; ac tandem Vincentius presbyter martyr
cariosa uavi, ac deinde in variis regni Neapo- colilur Bisulduni in Catalonia.
liiimi locis vitam finivisse, quam Priscum praB-
iuisse Capuanaa ecclesias Nomina aliorum sunl EX STATU MONASTICO.
Castrmsis, Tammarus, Hosius, Heraclius, Sc-
cundinus, Adjutor, Marcus, Augusius, Elpidius, Primus occurrit /Egidius , origine Graacus
Canion, Vindonius. Primus episcepus TuderUnus qui m
Provinciam peregrinus advenit, et in
in Dmbria fuit TerenHanus, martyr cum socio Seplimania vitam finivit saeculo vin, non vi
Flaooo; aon vero agnoscimus Terentianwm altc- ut plurimi volucrunt neoterici, quorum
viim senten-
Dertonensem nam qui Dcrtonae colitur
:
tiam operosa disputatione
refutavimus. Vita ut-
Terentianus, non alins est a Tudertino.
Acce- cumquc antiqua, scd minus exacte
dunl ex eadem scripta oc-
Italla episcopi Regulus
Africanus, casionem dedit dubitandi de
maityrioin Tuscla COtonatus; Feiix item Sancli alate Gesta
marlyr' S. Aigulphi abbatis Lerineusis
ni creditur, in Tuscia; et martyris cum
Conskmtius Aquinensis al.quot sociis Monachis, variis item disquisitio-
prasul, Unius Veronensis, Auxanus
Mediola- mbus locurn
prabuerunt. Guardia Pratorum
nensis, Martinianus Comensis, ac Guala Bri- in
Cataonia habet Petrum
xiensis, qui ot Apostolica Armengol, ex Ordine
legaUoue inclaruit B. M. V. de Mercede
0rnanl «inoque Italiam duodecim fratres mar- redemprJonis captivorum
martyrem cujus Acta
tyres Beneuentani a translaUone corporum ccrta magis
dieli
sunt quam
prolua Hispanus quoque
qui origine Africaoi varias cst .Egidius abta
ragui Neapolitaoi S. Marlun de Castafieda
|„ regno" LegionensT

sed
 , ,;

SYNOPSIS
stid minus notus. Nec multo notior Theoctistus plurimorum marlyrum Nicomediensium brevia
hegumenus in territorio Hierosolymitano. Cele- dantur Acta. De Sandafio martyrc apud
briores in Palaeslina sunt Brocardus, secundus Cordubenses in llispania breviler actum. Ve-
Prior gcncralis Ordinis S. Mariae de Monte Car- rum uberrimam scribendi materiam sugges-
melo, et Elpidius abbas a Palladio celebratus. sit S. Stcphanus Hungarorum rex primus
Hunc praecipue nunc colunt Elpidiani in Piceno, et gentis suae aposlolus. Vita ejus non male
quorum oppidum a S. Elpidto denominatum. scripta a Carthuitio episcopo auctore suppare. ,

[nvestigandum fuil , an abbas ille Palaestinus Kanc eruditi hactcnus legerunt, qualis a Surio
vivus in Italiam pervenerit uti facile credide- edita est, turpi mendo ftedalam
,
: Gisela enim
runt Elpidiani. Vivum
non pervenisse eo
cer- , Stephani conjux , ibi dicebatur jiiiu S. Henrici
tum existimamus: at mortui corpus in Pice- imperaloris, cfUi liberos numquam genuit. Badem
num fuisse translatum haud difficulter credemus. lameu Vita correctior edita fuit Cracoviae an-
Vivum et prodigiis inclytum, teste S. Gregorio no 1511 atque illius editionis gcminum exom-
,

Magno, Italia habuit Nonnosum , praepositum plar, una cum exemplari Ms nobis ad manum ,

monasterii in monte Soracte : at defuncti cor- fuit, in quibus Giscla non filia, sed soror Ilen-
pus a mullis saaculis possederunt Frisingenses rici recte dicilur. Porro non solum enarranda,
in Bavaria, qui tamen nonnullas reliquias Ita- sed defendenda etiam fuere hujus Sancti gesia
iis remiserunt , et partem corporis prascipuam quia scriptor, quidam hWorudoxus anno 1740
diu latentem hoc saeculo repererunt.
, feliciter sola fere audacia armatus, atque exundanti bile
Alii in minus cogniti sunt Arcanus et
Italia in Romanam Eeelesiam excitatus, non pauca ex
/ErfuUus eremiUe apud quorum habitationem
, iis, eaque certissima negare sustinuit.
eremiticam creditur paulatim coaluisse oppidum,
Burgum sancti Sepulcri dictum. Octavianus
EX FEMINEO SEXU.
prope Volaterras in Tuscia, Cosmas apud Vene-
tos , Albcrtus Besutius in ducatu Mediola-
et Post Annum prophetissam antlquissima cst ,

nensi item eremilae vixerunt Jacobus vero et : Pho-be diaconissa, ab Aposlolo laudata. Anliquie
Philippus ex Ordine Minorum Mevaniae in Um- eliam, parum cogmtae, Bunl martyrea aqui-
sed
bria martyrii coronam sunt adepti. Ewphemia, Dorothea, Thecla, Erasma.
leienses,
Acta qualiacumquc dantur de ttasilissa Virgine
et marlyre Nicomedionsi. Prolixiora sunt
EX STATU S,ECULARI. Acta
Verenw virginis, Zurzachi in Helvetia deronctae;
Sulis Martyrologiis noti sunt raartyres Africani at nun omnia seque certa. Illustris apud Vene-
Tascius, Dubitatus, Vaientus et Donatus, uti el tos est memoria Julianw virginis, et abbalissae
alii quidam Antiochiaa, Adrianopoli, Arimino, et Ordinis S. Benedicti, cujus Vita scripta. Lova-
Siciliie attributi, suisque locis memorati. Pluscu- nii in Brabantia Margareta cciebralur virgo et
lum innotuit de Arealdo martyre Brixiae passo, martyr; de cujus cultu ,
gcstis ct miraculiS
ct Cremona? culto. /E|iie obscura sunt gesta lectorem instruimus. Accedunt Rosa cum Pla-
Bossiani, qui utrum ad hanc an ad , aliam ta/to, illius fursan tilio , Sulci in Sardinia ;

classem pertineat non definimus cum , , solus Martha vel Marthana in territorio Antiochcno ;

fcre cultus ipsius in dicecesi Laudunensi nobis Maxima martyr Roraas; ac tandem Tarasia Ou-
iniiutuerit. Antoninus martyr Apameae in Syria renii in Lusitania defuncta. Ili sunt praeclpui
passus nec crcdimus alium esse
est; passum •Sancti, dc quibus in hoc lomo agitur, omi.^sis
apud Apamienses in Occitania neque , in His. tamcn nonnullis ,
quorum sola fere nola sunt
pania alium. Concordii, Theodori , aliorumque nomina.

FACULTAS
 ; , ,

FACULTAS R. P. PROVINCIALIS

SOCIETATIS JESU FLANDRO - BELGICjE

ET SUMMA PRIVILEGn CjESAREI.

Ikspaniarum deinde Serenhsimorum Archiducum Albcrti et Isa-

Cuin Edictis Pkilvppi II Ilcgis,

rursumque PhiUppi III, oc novissime Caroli II Regum confirmatis

bette, Betgii Principum
,
,

ii Decembris 1692, et m Julii 1694, Provincialibus Socictatis Jesu ,

per
qui
Flandrobelgicam pro
ad atiorum qv.o-
tempore futuris potestas facta sit eligendi typographos ct bibliopolas , ,
,

rumcumque exclusionem , soli imprimere ac reimprimere, et vendere possint libros et Oprra

quslibet, rite approbata , curantibusque ejusdem Socictatis Patribus edita aut porro edenda ,

sub consueto sute Majcstatis Privilegio , non aliter impctrando ,

quam in scriptis obtenta et

prxewhibita licentia prxdicti Ptovincialis ; idquc sub gravibus pccnis , in contraventorcs aut
aliter impre.isa importantes stafutis, ut latius *in ipsis patcntibus litteris apparet : cum ctiam
sua Cwsarca Majestas idem valere voluerit in ditionibus , S. R. Imperio subjectis
ICgo 'infrascriptifs Societatis Jesu pcr Flandrobclgicam Prscpositus Provincialis ,
potestate ad
hoc mihi facta ai> Adm. R. P. N. Piwposito Generati Franciscn Retz , concedo Bernardo Albcrto
vander 1'Iassche (acultatem sic imprimendi, ct per se aliosque vendendi infrascriptum Opus ,

ex more nostrx Socictatis ( quod Iiisce attestor ) rccognitum et approbatum; videlicet , Tomum
{imiium de Artts Sanctorum Septcmbris, collectis et iltustratis per Joannem Pinium
, Joannem
Siiituigum, Joamem Limpenum, Joannem Veldium , Socictatis nostrs- presbyteros Theologos.
In quorum fidem hasce manu propria subscriptas consuetoquc nostri
, , oflxcii sigitlo munitas
dedi Ipris xvn Martii kdccxlti.

PETRUS DOLMANS.

SIJMMA PRIVILEGII REGII.

UffisarcB el Regiae Calholicas Majestalis diniomaie sancitum « „D

•

!Zl T qms praler voluntatem (

Joannia Pinil c Sociotate Jesu ' '
• ejusve ad n
.11
Sanctorum t,an a
uUo mo(Jo 1 ,Adjutorum Successorum Acta et

eon,mden de ^"»
»'o ve, ja,„ editos i '
£2i "J*;*JZJT '?T '

boat: qni aecus laxit, conOsca!

eXCud
LmMarium
emlosve
hT ha-
,
invehat
.
venalesve

Signat P. VAN CUTSHEM.

~ J^rvsr fi^rt ~
""""" '""•••'V-r "- -*- ifertii «nccx,.v,
* "" PeJ
^" rf
**»»
—
mprmum
- -
publicet.

APPROBATIO
 ,

APPROBATIO ORDINARII.

T omum pnmum
-L mensis Septembris de Actis Sanctorum cum
Tractatu prxiiminari ad eum-
dem de Ecclesue Diaconissis solide ac erudite elucubralum a
x ,
ItR. PP. Joanne Pinw Joanne
Stdtmgo, Joanne Limpeno, et Joanne Veldio Societatis Jesu Prcsbyteris ac
,
Ilagiogranhis Ant-
verpiensibus pervolutavi attentius nec in eo reperi
, ,
, quod zdificet , quodque ad maio-
ntii
rem Dei ac Sanctorum ejus gloriam , nec non
Sanctorum mstructionem plurimum conducat proinde prelo
ad Heipublicx Litteranr plmiorem de aL
; dignum cmseo. Oatum Antvcrnix
'
viir Martii mdccxlvi.

G. A. J. DE IIEZERIU
Ecclcsiae cathed. Antvcrp.
Prcsbyt. Gan.
Grad., Sede vacante Vicarius generalis
,

Scholast., ejusdem dioecesis Ollicialis, Ju-

dex Synodalis , Decanus Chrislianilatis
Librorum Censor.

PROTESTATIO AUGTORUM.

l^uod identidem protestati sunt decessores nostri in hoc dc Actis Sanctorum Opere se serva-
,

tas velleUrbani Papae VIII Constitutiones neque suis , aliorumve huc relatis Commcntariis aliud
;

pondus tribui quam sit historiaa ab hominibus errori obnoxiis scriptae

, , idem ante hunc pri- :

mum Tomum Septembris denuo protcstamur.

 ;

JOANNIS PINII
AD TOMUM I SEPTEMBRIS

TRAGTATUS PR.ELIMINARIS
DE ECCLESLE DIACONISSIS.

PRJIFATIO AD LECTOREM.

Phcebe Diaconissa quae die iii liujus mensis Septembris laudatur pra^enlis
Sancta
Tractatus elaborandi cogitationem
,

miiii injecit. Quippc cum considcrarem multa ac varia

,

conlineri in isto sanctissimae hujus Mulieris officio ,

qure a primsevis Ecclesia* temporibUg
inchoata , ac deinccps labentibus sseculis conlinuataot amplificata, elucidari posscnt
visum ;

mihi est matcriem illam a primis exordiis repelcre alquc ad ulteriora tempora deducere tamquam ,

argumentum lectoris antiquitatem arnantis attentione non indignum. Nec vero ah islo me lahore
absterruit quod non ignorarem plures auclores de Diaconissis scripsisse. Eteoim etiamsi illorum
, ,

lucubrationes copiosam mihi materiem pra-buerunt in colligendo hoc Tractatu tamen opcrae ;

pretium mc faclurum existimavi si quae multi sparsim dumtaxat memorant , sub uno quasi
, ,

aspectu hic ponerem. Porro non ila usus sum lucubrationibus alienis ut non varia dc mco iis ,

adjecerim prout perspicuum fiet lectori praesentera historiam cvolventi. Non infrequena in ca
,

occurrit mentio Constitutionum Apostolicarum ut vocantur. Quamquam erudili varios in illis er- ,

rores delexerint, atque apud omnes in confesso sit easdern prout jam circumfcruntur neque ab , ,

Apostolis neque a Ctemente I Pontifice composilas fuisse; non cst tamen quod quis miretur,
,

nedum mihi vilio vertat, ssepe a me proferri praedictas Conslitutioncs ubi agunt de Diaconissis , :

cum illse et a viris doctis afferantur et non probentur in hac materia csse corruptae et aotiquaa
, ,

admodum sint qualemcumque habeant auctorcm. Cerlc Joannes Morinus in Pnefatione

,
quas ,

partem n Commentarii de sacris Ecclesiie Ordinationibus proxime prsecedit, tantam Gonstitutionibus

Apostolicis antiquilatem adscribit ut non vereatur aflirmarc illas qua spcctant Onlimttionrs
,
,

„ sacras , inter quas etiam agitur de Ordinatione Diaconissae , non prxcise ut ab Apostolis editas , „
sed ut ante mcd annos in Oriente usurpatas fuisse. Plura crudilum lectorem praemonere , non
necessarium essc judicavi.

CAPUT I.

Diaconissarum antiquitas requisila; vestitus; officia.

in ,i, conissis, X am antiqua est Diaconissarum in Kcclesia mulieres conjugatse, sed vidux dumtaxat velmr*
atmporeApo- mstitutio , ut earumdem origo ad tempora ginesad illud assmnebantur, sicut mvenies in
msti-
ttolorum
Ap OS t orum
i -referenda sit, sicut pluribus proba- Commmta/rio S. Phcebes dicto jam di& quibus :

iti3,reiuire o-
^^ diem iii Iiujus Mensis in S. Phcebe Dia- addi possimt ista ad pleniorem rei declarationam. '•

oe\ otduitat
'
conissa. Adde quod Plinius Junior Vtb. x
,
Auctor Constitutionum Apostolicarum lib. Vi ,

unitu uirt, epistolaxcvuadTrajanumimperatoremdatamim- cap. xvn, pag. 348 editionis Cotelerianm sic seri

stras , id est Diaconissas memoret sxculo u , bit : Diaconissa . . cligatur virgo pudica; sin mi-
ineunte. Epistola ista habctur tomo I Februarii, nus , saltcui vidua ; et non qualibet vidua, sed
die i a pag. 19 et sic enuntiat : Quo
, magis unius quondam viri uxor. Quae vero tales non
necessarium credidi ex duabus ancillis ,
quai ,
erant, excludebantur a munere Diaconissarum,
ministrte dicebantur, quid esset veri et per tor- cum jubercntur Ulis obedire, ut ibidem dicitur
menta quaererc. Scd nihil aliud inveni etc. Va- lib. m, cap. vn, pag. 281 Uaque npnrlet vi- :

riaautem in scxu femineo erant requisita an- , duas honeste aetatem agere , obedienlefl episco-
tcquam ad hoc munus jn-omoveretur nam non ; pis , presbytcris ct diaconis , insuperque ct Dia-
Septembris Tomus l. fi conissis.
 )

EGCLESI.I-:
DIACONISSIS
DE
requisivit
dumtaxat quadragesimum
II ,
1>
mnum
AUcTOIU.
COIUSSIS. Solis itaque
•irainibus patebat illud
viduis
officmm
unius mn et
ZZ
ZZna
^ apud Labbeum tom. \S
764
ConctUornm
statuens ,
Piaconissam norl es e
quad.a (-
Epiphanium m Ewposttume annum
fid*
ut prohatur
ci«,-
ex l °- u l
AP ua S
Anud2
CatholkVB tomo I
f
Openim a Prtavio edltOTUm
_
™° U» q {
muhcrem ordinandam ante
simum. Smulo autem quarto Theodosius imperatm
utqmt de Dta-
*m* - lerjuntur ista de Dtacomss .

decreto Apostoli inhccrens,

Nulla,
Vag. U04 m, i,
conissis agens loco inferiusdesignandocap. §
virgines
vidnae vel perpetuae cmensissexasinta annis ad Diaconissarum
nnrt unas nuplias
, . .

Digi
transferatur. Contra vero
Juslmia-
consortium
ConcUiorum «b~ ^«tf^^ ^» »a
nus imperator sxculo vi xtatem
quamdam
ab Apostolo pro
me-
rtwc diaw admttttt : Viau<e
diam eisdem prxscripsit, annos
baptizandarum mulu> cir-
es qu* ad minislcrium constitutos restringens ad quinquaginta
autem potera tvte
, illis

rum elignntm etc. ln viMu citer, prout videre infra cap. in i il, idque
licet

mtegn^ssufpUreuit quod^atideerat.E^ sive sint virgines, sivc unius viri qrne

fuerant
nuslib.vmHtitmzecclesiasto-
pluma/rerTsoz uxores. „
Hanc m- admmoremre.
. . . .

cs, cap. ix de Olympiade toquens : ,

5 Morinus Commcniario de sacns hcclcsix

in
cum gcnerc orta esset quamvls xcap. li,
nobilissimo ordinationibus parte lli Exercitatione
,
quii,
quia jux ta Ie- "Ztelana
atate viduam tamen in xv can. Chalcedo-
juvenili ;
num. 5 , Zonaras , aii ,

cgregie pbilosophabahir
ges ecclesiaslicas
,

nenscm rationem petit conciliandi quosdam ca-

Constantinopolitanus ) Dia- Nam vult Dia-
Nectarius (paVriarcha nones cum Apostolo. Apostolus
conissam ordinaverat. De ztate porro in Diaco- eligi e viduis, quaa sexagesimum annum
conissas
Chrysosto-
nissk requisitamoxdicam.S. Joanncs atligerunt. At canon Chaicedonensis citatus ,
et
UludiTmoth.cap.ni. f. 12:
musinHomiliaxi vn
alii , statuunt quadragesimum annum sufficere.
unius uxoris viri Diacomssas
Diaconi sint ,
quos refert ait
et lau~
Zonaras cum nonnullis aliis ,
, ,

in hoc fuisse similes diaconis afflrmat, intelligendum cano-

Apostolum esse de viduis ;

B Operum pag. 605 novtssi-

dat his verbis tomo XI
virginibus ad eamdcm dignitatem
etiam nes vero de
inquit,
mw editionis : Haec Diaconissis,
electis virgines
: eo quod virum passae non fue-
,

compelunt. Valde enim uecessarium

mulieribus nuptiarum desiderio viduis minus accendi.
rint,
Ecclesia sral et utile alque honeslum.
D0C in
H&c Apostolum cttm canonibus conciliandi ratio
,

Audiamus insuper Tertullianum a Ludovico de

quibusdam satis lausibilis ; quia vi/rgi-
visa est /
tomo lib. i, sive Ixb. xiii
la Cerda illusPratwn , I
que minori tenentur
nes quadraycnarise pferu
ad uxorem, pag. 621 ita loquentem : Praescri-
7iuptiarum desidcrio, quam, id xtatis viduae. Vc-
ptio Apostoli digamos non sinit preesidere, . ,
canon concilii mo-
-

ruin quoniam Chalcedonensis

viduam adlegi in ordinationem nisi univiram non
do recitatus et sanctiones imperatorum . quas
,

eoncGdil.
dedi, ita videntur loqui, ut distinctio jam dicta
ttemioienua, 3 } n,icr alia vero requisita in Diaconissis de-
non tam commodc elici cx cis possit into vcro
ad exercendum suwm ministe-
bebat cssc scientia
;

Justiniani sanctio eamdem clare excludat ma-

rium accommodata vult enim concitium Car-
:
:

ntodu assnjltattitti Ut lam insLrUC(33

gis mihi arridet alia ratio Patrum concilii
tltttqiiirnsi- ,

sano scrino- Qviitisexti anno 692 habili , apud Labbeum

sinL ad offlcium, ut possint aplo et

nc docere Imperitas et rusticas mulieres , tcmpore tomo VI col. 1161, qui Apostotum cum conciliis

qualiter baptizatori inter- componunt hoc modo : \i\ divino . . Apostolo

quo baptizandae sunl
.

ni-itlii' irspiindeaiil, cl nualiter, accepto baplis- scriptum est , sexaginta annorum viduam in

vivant. Nequc dubitandum est , quin ecclesia eligendam autem canones quadra- sacri
matc ;

ad Diaconissarwn offlciu/m requisitis ginta annorum Diaconissam ordinandam esse sla-

prm reliquiS
potissimum i/n eis locwm habere debuerit solida- luerunt : cum Dei Ecclesiam Dei gratia poten-
nim riiiithnii ewercitaUo, Ecquid enim aliud tiorcm ac robu&tiorem evasisse, et ultcrius
spectavil Ooctor gentiu/m i Timoth. v y 9 et ,
procedcrc vidisscnt, Qdeliumque ad divinorum man-
io dic&ns Vldua eligatur non minus sexaginta dalorum observationem firmitatem ac stabilitatem. F
G :

annorum, quee fuerit unius viri uxor. In operi- 6 Quxri ctiam potcst , an Diaconissse gesta- An vestitus ea-

bus bonis testimonium habens, si (ilios cduca- rcnt habitum a sxculari distinctum. Apud Ar- rum
vlt, si bospitio recepit, si sanctoruhi pedeslavit cudium dc Concordia Ecclesiw Occidentalis ct
etc, VitiB itaque virtutibus praeditse merita rcqui- Orientalis in septem Sacramentorum administra-
rrhni [postolus ad mutiebre hoc in Ecclesia mi- iione lib. vi, cap. x, pag. 472 cx Nomocanone
nisleri/um, Audiaturde hac rc S. Joannes Chry- Matthxi lilastarii (qui an hactenus editus sit,
sostonnts ,
qui ht Homilia xi modo citata ad non novi) littera r respondentur ista : Vetusti
n-rstntt S. Pauli \\ Mulicrcs similitcr, hxc obscr- sane libri ,
qui cerimonias omnium ordinationum
v<tt ; Ministras seu Diaconissas dicit (Apostolus diligenter complectuntur Diaconiss^
, .
pra:-
pudicas, non bilingues, sobrias, Qdeles in scribuntur habitum monachalem et eum qui-
. .
,

a oranibus ». Quidam volunl hoc dc mulicribus dem pcrfectum. Hinc colligo, usum veli con-
simpUciter dici sed non ita res se habet. Quid cessum etiam fuisse Diaconissis in Oriente.
;
An
cuiui sihi vellet, si Lntst haec dicta aliquid de vero idem fuerit factum in Occidente,
non ha-
nuiherilms tnnuihus insereret? sed hic loquiturde beo expioratum. Gelasius PP. I
viduas non debere
iis, quea in Diaconissarum dignitatem adlectee velari indicat, ac velari etiam
prohibet. Sic
fucrant. Concilitm Chalcedonense statim citan- enimscribit in epistola ix ad cpiscopos
per Luca-
ditm rirttttts ac .sacuti.r tn Dutconissa sinc dttbio ntai,, et lirntios ac Siciliam
constitutos cap, xni
rationcm ftooeri voluit , dum oniinandam dixtt apud Labbeum tomo IV col. 1191 : Vidu
cum accurata examinalione. tem velare ponliBcum nullus aLtentet
»r'.i3 annomn , quod nec
', X( xUxtcin vcro DiaconiSSarum de qua auctontas divina
W ,
delegat canoDum forma nec
'
H "' V "" nite ,

num. 2 "icntto cst facta, i uod attinet; d praeswuit. Non est ergo penitus usurpandum
Ula cssc, r.r
Pauli non minus se- prtcsct S. eisque sic ecclesiaslica sunt
fercnda praBsidia ut
xaglnta annorum. Concilium vero chaiccdoncnsc, nihil committaturillicitum.
quod cst ncumcnicum iv, anno 'i51 cclebratum,
7 Cabassutius in Xotitia ccclesiastica
concilio-
rum
 TltACTATUS PR.ELIMINARIS.
III

rum pag. 26 Viduas, ait ew hoc Gelasii loco,

a swculari di communicationc ad Kcclcsiam admittantur.
quales Ta- AGCTOBZ
erant Diaconissae, velari omnino prohi-
versun ? ""'/w, inquam, Cgprianus ita SCripseril ; id ta- 3. P.
bet Gelasius. Verumtamcn confxci
hinc neuti- men negotii concreditum fuisse Diaconissis
quam suo
potest, Diaconissas in Occidcnte velatas tem/iure S. Epiphanius non obscurc
testatur in
non fuisse. Dc viduis cnim agit Gelasius, de Expositione fuici Catholicr tomo\ Operuma /V-
Diaconissis tacct. Jam vero cum in Ecclesia fue- tavio editorum pay. 1104: Diaconissae . adhi- .
rintviduse Diaconissae, sivc in ministerio cjus- benlur, ut mulicrum decoris et honestalis eausa
dcm Ecclcsix constitutn- ; et mduse tantum, sive sint adminislr», si id forle necessc
fuerit, sive
riduitaii succ adjuneiau, Diaconissamm dignita-
dum baptismo iniliandaa suut, sive dum earum
tem non habcntes non video satis, cur dicta
;
corpora pcrscrutanda.
Pontificis Cabassutius rcferat ad viduas Diaco- \QQuinto, aliud insuper Diaconissarum
nissas. Probabilius autcm nuhi cst, Gelasium
mu- Dtacmtuarum
nus mcmorat Joseph Simonius Assemmus tomo
III
logui de solis viduis, non vero de viduis Diaco- BibliothcCcT Orientalis partc n,
pag, 848, in eo
nissis. An autem mirum videri debeat, si Dia- videlicet positum, \n chrismate
vel olco nuda
conissw ctiam Occidenta/es vestit.r fuisscnt quodam muUerwm corpora lam
in baptismo et conQrma-
singulari indumcnto una cum velaminc capitis, tione, quam in
extrema Unctione ungerent,
de quo hic disputatur, cum, peracta sua con- nempc unctione mere cseremoniali. 6«.
Totam
sccratione Diacmussa imponat vclamen capili
,
supcllectilem sacram, pnrsertim in
monialiwm
suo palam omnibus de altari acceptum? Ihc
, camobiis, commissam fuis.se earumdem curse m-
autcm praescribit Ordo Homanus in Bibliothcca dicat idem auctor. Credibile porro est, prvpter
Patrum cditus, qui ritum exhibet et Missam istavelnonnullaecc istis offlcia, in agapis Ec-
peculiarern Ordinationis, ut vocant, Diaconiss<r, Clesiz seposiiam pro Diaconissis fuissc
partem ali-
g prout videbitur postea. quam, uti dtcitur Constifutionu», Apostolicarum
Xfulta ennit 8 Ad Diaconissarum offwia jam progredior. iib.vm, cap. xxxi Eulogias, qucc in mysticis ob-
:
u
Erant ea multa et varia : de quibus consule lationibus supcrsunt, diacoui
'

ex voluntate epi-
Commcntarium historicum S. Phcebes. Majoris scopi aut presbyterorum
distribuant clero: epi-
autem declarationis graiia appono hic sequcntia scopo ;-artes quatuorj pivnytero partes tres;
1°. Rusticis el imperiiis mulieribus ewponebant Diacono partesduas: c;eteris vero , subdiaco-
fulei CatholiCtT principia, vcl ritus
ad baptismum nis, vel lectoribus , vel cantoribus. vei Diaco-
accommodatos, ut ex num. 3 confi-dictis antea nissis partem unam
, : id enim pulcrum ct ,
citur. 2°. Incommunem quodammodo una cum coram Deo acccptum est, unumqueinque secun-
diacono veniebant partem curarum circa viduas: dum suam dignitatem honorari ; nam Hcclesia
undclur jubentur illis obcdire lib. in cap. vn non confusionis, sed ordinis cst 'schoia. Obsorva
ConstitutionumAposto(icarum,utvocantur: Ita- hic duo: quorwm altcrum cst , officio Dia-
que oportet viduas honeste aetatem agcre obe- , conissarum mnexam fuisse aliguam in Eoclesia
dientes episcopis, presbyteris ct diaconis, in- dignitatem : alterum, per eulogias, inter varias
superque et Diacomssis. 3°. Mulieres ecclcsiam alias significationcs huic voci subjectas,
i/ntelligi
ingrcssas, et quo sedereni loco nescias, suo quas- hoc loco panem a populo oblatunij et a sacer-
quc statuebant loco Diaconiss,r in hoc diaconis dote bcnedictum, non consecratum. Apud
}
Cote-
ctiam simiies, prout ibidcm lib. n, cap. lviii lerkm in notis ad locum citatum prmter panem
dicitur his verbis : Cum autem pauper , vel ponitur etiam vinvm. Plura dc dicta voce dat
ignobilis vcl peregrinus , isque senex et juvcnis, Cangius inGlossario.
interveneril,sedibus occupalis iis quoque 11 Singulare est, quod dc Diaconissis ?iarra-
, offiaa
diaconus ex toto corde locum faciet: ut non tur apud Mabillonium tom. II Musei Itafiei in
gratiiicatio ejus homines spectet , sed Deo Ordme liomano, qui de gradibus Romwnse Ec-
acceptum fiat ministerium ejus. Idem et servet clesia; inscribitur, ubi pag. 91 occashne ncomi/-
Diaconissa in advcnicntibus mulieribus sive starum sunt ista: Kxpletis oinnibus, Missa rlte
C pauperibus sive divitibus. completa F
, stant regioncs paratsa ad singuios li-
et varia 9 4°. Dum virgo Deo sacrata veniebat in tulos pcrtinentes, cum candelis ct (hurilmlis,
suspicionem amissa: integritatis, Ecclesir Prwlati, ut proprium suscipiant aacerdotem. Ponlifea au-
fidcm habentes testimonio Diacouissarum, illam tem datei sacerdolalia indumenta. Egredfentes .

relinquebant examini ac scntenli.r earum exi lo- autem de basiliea sancli Pelri • /" r^edum
praecedent .
'

randam. Tametsi enim Cyprianus in epistoia ad unumquemque vel triginta candelabra cum tliuri-
Pomponium ui, col. 220 editionis Opcrum no- bulis. lpse sedet super cquum alhum prsece-
vissimae Venetse, dc hujusmodi virginibus scri- dcns el subsequens populus canit ei laudem. Si-
bens, dicat: Nec aliqua pulet, se posse hac militer etiam fcminae Diaconissae. qu;e eodem . ,
excusatione defendi, quod inspici et probari dic bcnedicuiitur. Librum autem istum seu Or-
possit, an virgo sit, cum et manus obstctricum dinem tcmpore fortassis Leonis PP, III etmscri-
ct oculi saepc fallantur Ac paullo post: In-
etc. ptum cssc, observatur ibidem pag, 39 vn notula,
spiciantur interim virgines ab obstetricibus dili- Sedit iste Pontifccc ab anno 795 ad 810.
genter, et si virgines invcntae fuerint, acccpta

CAPUT
 : :

DE ECCLESIvE DIACONISSIS
IV

AUCTOHt?

J. V.
CAPUT II

ordinatione.
De Diaconissarum
antiquis doeiimenliaiprobata;
« I. Diaconissarum ordinatio ex
* digmtas; error hsereti
cujusmodi illa esset; earumdem
eninimodi
corum.
ser- idem ssepissime meminit de earumdem ordina-
Ordo Diaconti. 'Priusquam de Diaconissarurn ordinatione docentsequentia: Volumus, tngutt,
et
tione, uti
,anm monem instikto , monitum volo lectorem, non ordinationem perducuntur, Dia-
sacra- ipsas, quaa ad
agihicdeordinatione stncti nommis seu
cxremonialis ci im- dicatur tale aliquid de aliqua ea-
conissas etc. Si
mmtali;seddeea,qu# sit
ordinationem mgredi
Nota autem rum, qua-iin Diaconissarum
propria,sieut latius postea dicam. occurrent
expressiones
conci- vult! Plurcs liujusmodi
est Diaeonissanm ordinatio ex Patribus, Euchologiis
rttua- legis infcrius afferendo. De
ins, sancUonibus mperatorum, ac libris
in textu
PaUri- autemseu ritualibus Grxcorum quid di-
libris
lihas opud (hwnWlrs. Non repciam QUSB de
cam? Tam multain his occurreni de Diaconis-
ous et cmciliis modo cap. i, sed hsc dm addo.

S. Epiphanius hxiesi lxxix pa<j. 1060, Quam- sarum ordinatione per decursum hujus Commen-
Diaconissarura in Ecclesia tarii, ut satius sit lectorem eo mittere,
quam plura
quam vero, inquit, E
11
Et ibidem ita toquitur: lllud vero coacervare hoc loco singillatim.
ordO sit etc.
Diaconissa- 15 Quamquam Diaconissarum ordinatio in earum inaugu-
diligenter observandum est, solum
fiebat ratio per
rurn olficium arJ ecclesiasticum ordinem necessa- Occidente apud Latinos non faerit tam frequen-
rium fuisse. s. Basilius a monachis Benedictinis tcr mcmorala, quam m
Oncnte apud orsecos,
Uonm ^

tamen ejusdem noiitia ad posteros trans-

anno 1730 vutgatus, tomo III Opcrum in epi- sufflciens

sto/acanonica ad Amphilochium cxcjx al. 2,qux missa est, TertuUianus en m lib. i ad Uxorem
noiat/u/r scripta anno 375, canonexxw pag. 293 cap. vii antiquissimam Diat,onissarum ordinatio-
dicit viduarum numerum
ista: Viduam, quae in nis memoriam esse ostendit, dum ista memorat
"or<wflT*v!i«- relata eet, lioc est, quae ab Ecclesia alitur
*, Quantum fidei detrahant, quantum obstrepant
Kovoufiiiw,v tiitu jmlicavit Apostolus (i Timoth. vh, 11) nuben- sanctitati nuptite secundee disciplina Ecclesiaa et
tSc ixxbialets
| ( ,, n r< , 1 1 L
i

' 1 1 1 1 1 i debere. fnterpres ad vocem 8t«- Apostoli praascriptio declarat , cum digamos non
xovoupiv*]M observat, se in illa intcrpretatione se- sinit praesidere , cum viduam adlegi in ordina-
niluiii esse Zonaram, minusque commodc hanc tionem nisi univiram non concedit. Prxter dictse
verliabaliis interpretibus, Quae ab Ecclcsia in ordinationis memoriam, usum insupcr ejusdem
(liacoualuin susc.epla est. perspicuc testatur concitium Wormatiense anniHGS
'''"'"'"""/' 13 Verum nonsaUs cgo video, cur a vulgata apud Labbeum tomo VIII conciliorum canone lxxiii
""""""" C(W " columna 958, dum statuit Diaconissam non
aliorum interpretatione sit recedendum, prae-
serwm oum tnc agat sanctus Pater de vtduis, ordinandam antc annum quadragesimum, et hoc
de quibus agit Paulus Apostolus, quasque non cum summo libramine. Si vero suscipiens manus
vull trnnsire <\d strundas nuptuis crant uutem : impositionem, et aliquantum temporis in mini-
ui.hi.r suniil ilhr <! OiaconissSB. Consuli possunt, sterio permanens semetipsam tradat nuptiis, gra-
au;r dirrntur dir
ni /nijus in S. Piuvhe Diaco- liae Dei contumeliam faciens, anatbematize- . .

Spectabant itaque Diaconiss.r, ordinaban-

nissa, tur elc. Inter titulos autem canonum col. 943
C tur.ri eligebanPur ad sacrum quoddam in Ec- indicantur ista De Diaconissis mulieribus
:
, ex F
r/fsia hvi imiastrriuin, >pind fichat prv aliquam concilio Calchedonensi, cap. 15 . Unde patet ca-
Qseremontam etnternam, adeo ut illarum ordo nonem hunc propagatum esse ex Oriente ad
disUngueretur ab aliarwm mulierwm Deo sacra- Occidentcm. Canon vero ille xv Concilii Chalcedo-
ruin oondiHone, Patribus modo allegatis
super- nensis apud Labbeum tom.
IV, co/. 783 ita so-
addere liceat auotorem ConsHtutiomm Apostoli- natLatine: Diaconissam non debere ante qua-
vuriim, </ui Dfaoonissarum inaugurationem, seu draginta... annos ordinari ; si vero susceperit
ordiuutianrni. manwm imposiUone facta/m affvr- ordinationem etc. Alia autem lectio ibidem ha-
matlib. vm, oap. \\\ his mbis: De Diaconissis bet: Suscepta raanus impositione. Vide
vitu Rarlholomaus infra
constituo :
Episcope impo- num.
,
19.
nes t«i niamis adstante presbylerio
,
uua cum 16 Consecratas itaque fuisse Diaconissas
diaconisac Diaconissis. Porro urdinatio Diavonis- per sicut probatur
mnnus impositionem cumin Oriente tum in Oc- ah exempio
sarumiwantujuisuiiprrahuinn deoretis cttaniin- cidente, confxcitur partim ex auctore Constitutio- s Rade 9 un(tls '

notesoit
nwm Apostolicarum, quas vocant, partim
ex
Francorum re '
dutinctmt 14 fheodosius imperator hujus nommis l or- modo dictis. An vero passim et
ubique id
^'
dinomaliquemsmgularm m Diacemissis fie-
agnovit ret, et an in quibusdam dumtaxat
sseculovt, insuodeoreto posteo
recitando
locis, non
dkens- habco exploratum. Hoc same ritu
Nulia, emenais sexaginta annis., nisi S. Radegun-
ad Diaco- dis, Francorum regina, qux claruit
oissarum consorttum transferatur, szculo vi
Deinde vero a S Medardo Noviomensi episcopo
JusHnianwimper sxoulo vi sio soribU inter I
consecrata
aha dv Diaconissis hco pluribus fun Dmconissa. Hes gesta sic narratur a S For-
infra referendo •
tonato Pictaviensi episcopo ac
ni, im quidem.. scripta
' 1
de ordinatione Sanctx synchrono,
; vene^ w ita ejus
apudnos tomo III Augusti ad diem
raMlium episcoporam, el
reverendiss. derico
\

ejusdem
xm
rum nec nou mulierum mensis pag.70: Directa
Diaconissarum igitur a
4M autm, ul postca oidebimus, ete
impera*to>
regc (Clotarioj veniens ad
beatum Medardum
Noviomi, supplicat instauter
, ut ipsam rautata
veste
 TRACTATUS PU/ELIMIXAMS.
vcste Domiao consecraret. Sed raemor Apostoli phanii liseresi lxxix earumdem ministerio, scribit AUCTORH
dicentis : Si qua ligata sit conjugi, non quaerat ista num 288 : Quantumlibet prsedicta Diaco- J. P.
dissolvi, reginam, ne vcste tegeret
dillerebat nissae curarent, non tamon erant ejusmodi, ut,
raonachara. Ad hoc eliam bcatum virura pertur- sicut diaconi, manus iinpositionem acciperenl,
babant proceres, et per basilicam ab aUari gra- vel aliquo sacramento initiatae essent ; solam
viter retrahebant, ue velarel regi conjunclam ;
enim negat manus imposithnem sacramentalcm,
ne videretur saccrdoti, ut praesumeret principi sicut diaconi accipiebant. Quod subdit, nam sa-
subducere regiuam, non publicanam sed publi- crosancta Nicrena synndus (canone xix) ea ex
cam. causa easdem inter laicas adnumcrat ; de Paulia-
qua: a S. Sle- 17 Quo sanctissima cognito, intrans in sacra- nistis intelligendum ad Ecclesiam catholicam
Uardo eotwe- riura, monachica veste induitur, et procedens redeuntibus :cum de ils soliscanon agat. Justinm-
crata cst Diaco
ad allare, beatissimum Medardum his verbis al- nusimp.ssec, vi Diaconissasannumeravit hrm \ftcia-
vissu-
loquitur, dicens : Si me consecrare disluleris, riisecclesi&Con.stanti!topu!ita/t;c,utinfravidebtiwr.
et plus honiinem, quam Dcura timueris ; de 20 Ex jam dictis sequitur, ut Diaconissx or- ctuimn earum-
manu tua a pastorc ovis anima requiialur. Qua dvnem quemdam in ecclesia constituerint, non ttem consecrntio
itset m'-re cwre-
ille conteslalione concussus, raanu superposita quidem sfricti nominis seu sacramentalem, sed
monialu non ,

Cunsccravit Diuconam. Hactenus S. Fortunatus : mere casremonialem. Audiatur de hac re S. Epi- autcm tacra»
e quo irrefragabili teste luculenter con/irmantur, phantus h.ercsi lxxix, pag. 10C0 Quaraquam : mentaltii

quze dicebam modo de ordinatione Diaconissai-um vero, ait, Diaconissarum iu Ecclesia ordo sit,
iivOccidcnte per impositionem manus cognita et non tamen ad sacerdotii functioncm, aut ullain
usitata. Quomodo aulem laudatus ille prxsul ve- ejusiiiodi adininistrationeiu instilutus cst ; sed ut
rosimititer consecrare Diaconum potucrit hanc muliebris scxus huneslati consulalur, sive ut ba-
Sanctam rcginam, necdum quadragenariam, ptismi lempore adsit sivc ut inspiciat, si quid
;

contra canones conciliorum, indicatur in Com- passa sit, aut molestiie pei tulerit ; sive ut, cum
E
mentario eidem Vitse Inaugu-
praevio pag. 54. nudandum est mulieris corpus, inlerveniat, ne
ratio vero ista Diaconalis accidit anno Christi virorum, qui sacris opcranlnr, aspcclui sit ex-
544, prout ibidem legi potest. Sicut autem hsec posita ; sed a sola Diaconissa videatur, quae sa-
consecratio facta est per impositionem manus cpi- cerdolis mandalo mulieris curam gorit, quu lom-
scopalem, sic etiam ficbat in aliis, sicut infcrius porc vcslibus exuitur. Qua in re cura onlinis
vtdere dabitur. illius moclcstiae, tum ecclcsiastics dis.i|i]in,r pru-

Plus digmtatii 18 Ecd pra-missis etiam inteUigitur, dignitati denter adraodum ex canonis praescripto esl ac
habebant Dia
Diaconissarum aliquid annexum fuisse, quo mu- regula consultum. Proptcrea ne loqui quidem iu
lieres non Diaconissas superabant, et suo
alias eccJesia mulieri, aut in viros auctoritatem ha-
modo ad clcruni. Concilium quippe
spectabant bere sacrae Littcrffi pcrmittunt i Cor. xiv y :J4.
Niccenum apud Labbeum tomo II Conciiiorum Ludovicus de la Cerda in notis dd kunc Tcr-
col. 246, canone xix illas clero annumerat : titlliani locum Vitluam adlegi in ordinationem
ctenim postquam fecerat mentionem de lis, qui antea rccitatttm, recte observat ista pag. 623 :

antchac in clero numerali sunL ; ac deinde de dia- Ne vero puta feminis dalum aliquem sacnun
Grace ev tu conis, ct aliis omnibus ecclesiaslicis *, subdit ordinein, neque id vull Tertulllanus ; cum cnim
aurw Y.U.W111
ista Menlionem fecimus de Diaconissis, quae nomen ohdinis in fcminis
: . . videris, Improprie
in eodem ordine numeranlur. Nec obcst, quod capias ucccsse csl.

in codcm canone statim dejici vldeantur ad clas- 21 Dign/tas Diaconissarum, eo modo Enoris Cata
itaque
sem laicorum, quia manus impositionem non intellecta, quem jam gradus stimmus phrygarum mu
cxposui,
Uercs allius
habent, ut omnino inter laicos ccnseantur. IIoc erat, ad quem femineus sexus clevatus fuit m jiromovcre vo~
etenim spcctat ad solas Diaconissas hiereticorum Ecclesia Qui sublimiorem cis tribuerunt,
Dei.
Untium.
Paulianistarum seu Pauli Samosateni qux ad }
m errorem inciderunt a vcritate Catholica alie-
Ecclcsice Cathoticx fidem erant convcrsg, et de mnii. Tales sunt Cataphrygse hwretici, qui vole-
quibus agit pradictus canon; ne alioquin ipse se- bant inulicres ad diaconorum ordinrm propric
cum pugnet, et sit contrarius canoni Chalcedo- dictum promovcndas advcrsus OUOS S* Afhbro-
:

nensi. Juverit quoquc aliam canonis Nicxni di- sius milludi ad Timoth. cap. in $ 1 1 Mulieres
stinctionem afferre, eumque ita explicare, ut simililcr pudicas eto. ha-c scribit : CataporygaB
excludat quldem Diaconissas a sacramentali ma- occasionem erroris captantes, propter quod post
nus impositionc, qualis erat illa, quze adltibeba- diaconos mulieres alloquitur (S. Paulus,) et-
tur in consecrationc diaconorum ; non item a iam ipsas Diaconas ordinari debere vana praesum-
mere csremoniali^ quam concilia prmdicta diserte ptinni! ilcfcnrlunt ; cuin sciant, Aposlolum se-
in Diaconissis nmuirunt, ut jam vidimus, ptem diaconos clcgissc. Numquid nulla rnulier
priesertim vero Chalccdouense, tam perspicuc swpe tunc idonca invcnta est, curn inter undecim
"tcmoratam manus impositionem cxprimens, Apostolos sanctas mulieres fuissc tegamue ? Sed
ut in aliv/m senswm detorqueri non possit. ut hiuretici aniinuni siium vcrhis, non scnsu le-
c/uam mulieres 19 Recurramus itaque ad primigenium fon- gis adslruere videantur, Apostoll verbis contra
la ic tr.
tem, seu textum Grxcum canonis xv, tomo IV sensura nituntur Aposloli ; ut cura illc mulierem
supra indicato, cotumna 763, ubi sic dicit : Et in Rcclesia in silcnlio csse debcre pra»cipiat; illi

Sa 76 3e£apcVfl tw e coutra ctiam auctorilatcm in Ecclcsia vindicent

x zt P 0TS,jictv id est, Si vcro sus-
i

ccpta manus impositione. Quid ctarius ? Posset

. ininislerii.
quidem res esse wquivoca vel ambigua, si utcrc- 22 ConsecraUoni tamcn Diaconissarwu >u DtaconiitiEpra
trunt moniali
tur voce x £t p^via, qux nunc ordinationcm, nunc Orienh- h;rr alicubi dignitas erat annexa, ut mo-
tnts ffl dtvims
suffragium, nunc electionem signifxcat ; scd cum nialibus p/veessent in divinis officiis. hitrr atios
ofjlctti.
utatur voce zstpoTnriu, sublato omni dubio, so- qiuppr Rabulse canones, qui habentur in Disscr-
lam manus impositionem designat. Porro in hac tatione Assemani dr MonophysitU sub num. 10,
mere cxremoniali super Diaconissas impositione exstat u/ius Rabulw, qui sic habct : Monachi
manuum non dussentit a nobis Baronius ad absquc presbytero, et monialcs ahsque Diaco-
annum Christi 34, ubi recitato ex vcrbis Epi- nissa ne perganl ad synaxcs : ut enim prcshylcr
inonachis,
 ;

DE ECCLESLE DIACONISSIS

4UCT0BL

J. v. K
VI

monachis,

Diierlatl** auctor. Iiabulam

Edesscnum cathcdrx
ita ct

ofliciis,
autem cjnscopum
istius regimen tmisse
die vin
Diaconissa
^mad
anno
A«-
I
monialibus
M»«**»
praest Ii0

toanda
gbatia
habet: Postquam facta
pertaa

tud :
sunt
0mn.um Sanciohum,
aliaque
etc.
portee,

Ordinanda?
voce
antequam

vero
est

effert
sancta oblatio, et

etc.,
dicat

illud
inclinanti
d.aconus
adducitur or-
Divina
:

caput
* mondotu
sic corrigi

$vnt :
/itrc

pos.
ad Ponti-
Christi W\evita
autem cxcessisse actisque * tnbus cru-
memorat to- imponit ei manum roara, llcom, qui ,-i]tn
auctor
im,jem Deus sancle et ommpo-
dictus
«u£< de cibus sic precatur i :
voco

rm lllpartei < tis pag. 376. Plura vero umgemti et * factisqua

aha nar- i tens, qui per nativitatem Fihi tui f.

ubi inter
jilohaM ton.olapag. 197; » Dei nostri cx Virgine
secundum carncm san-
san-
canones in Edessena synodo ab
iiio
ratur,
. ctiflcasti sexum muliebrem, et largiris non
citos.
» solum viris, sed etiam mulieribus gratiam et

i adventum sancti Spiritus ; ipse nunc, Domine,

advoca
b respice super hanc tuam ancillam, et
mitte dives
§H. Tempus, ritus et verbo- opus ministerii tui, et
o eam ad
» sancti tui Spiritus donum, conserva eam m
rum forma iniliandi Diaco- » orthodoxa fide, in conversatione irreprebensi-
Orientales ministerium suum semper juxta id quod
nissas apuc! D bili,

placitum cst implenlem, quia tc decct

ordinatio, ad tibi
»
alia earum o omnis gloria et honor, etc. »

moniales spectans, e Pon- diaconorum unus facit forma ac ritut

26 Dicto , Amkn ,

solitas preccs. Dum autem islas fiunt, archiepi-

tificaliNestoriaiiorum. manum habens super ordinandae caput,
scopus
precatur : n Here Domine, qui non repulisti

B tempore con- » mulieres consecrantes se ipsas, et volentes ut

Tempw tOCU* \)vo ordine, ct quo sacri/icii
sed eas
,

Diaconissm apud Oricntalcs, com- » decet, ministrare sanctis domibus tuis,

Q£ ritwt IIUISi: wcrarenPur
Dia- Juenin in Commcniario in ordinem minislrorum recepisli ; largire gra-
crationt*
m6 morat Gaspar i)

cvnUiatwn dogmatico de Sacramentis disscrta- » tiam sancti tui Spiritus huic ancillte lua?, qu£e
historieo et

tione ocj quxstione v, cap. m : Anliquissima i) vult se ipsam tibi consecrare, et diaconici mi-

Euchologia in ordine enarraiionis rituum, quibus n nistcrii tui Phaeba? contulisti, quam vocasti ad

ordinatio pcragitur, fidem iaciunt, prius apud i) opus hujus niinislerii ; da illi, Deus, sine culpa

Graecoa ordinari episcopos, cantato scilicet hymno i) in domibus tuis sanctis perscverarc, curam
Trlsagio, hoc cst, ante epistolse lcctionem ;
» gerere propri^e conversationis, prudentite po-

postea presbyteros, cantato hymno Cherubico, » tissimum et temperantia3, redde illam et effice

hoc cst, post lectum Euangelium, preccsque i) ministram tuam perfectam, et ipsa sanctuario
Qdelium dictas, etsacra munera altari reposita, i) tuo adsislens dignam bonae conversalionis mer-
hoc est juxta Lalinos, post Offertorium, sccre- » cedem consequatur misericordia et clementia
tas oraliones et prafalioncm : deinde diaconos, » unigeniti Filii tui, etc ». Dicto Amen, cir-
et Diaconissas post Consecrationem, et lecta di- componit collo ejus subtus maphorium diaconi-
ptycha tam vivorum quam mortuorum, id est, cum orarium, sive stolam, ferens ab interiori
juxta Latinos post secundum Memento, seu pre- parle duas ipsius extremitates. Postea diaconus
ce8 pro mortuis secreto peractas. Ex eo capite slans in ambone, alla voce dicit istud : Com-
nonnihil pretii accrescebat Diaconissis reliquae pleamus preces Goor. omnium
*. Postquam autem *
:
particeps
enim ordinaliones apud (inecos fiunt extra Mis- facta est venerandi Corporis, dat ei archiepisco- Sanctorum roe-
sarum soleninia, vel in secretario, vcl extra non moriam agen-
pus sanctum Sanguinis poculum, quod accipiens
tes etc.
moilo sanctuarium, scd eliam extra
chorum can- aliis non tradit, sed super sanctam mensam iilud
torum monachorum ad poriam speciosam. De
ei reponit.
numero, ordine ao nomw/ibus portarum ecclesix 27 Huic inaugurationi satis in substantia co?i- eurumiiem con
trachtt Goar pag. 24. formis est illa, quam edidit Goar in suo
Eucho- secratianis .-

erat «m hOttOi I
Vi /'."'
amsrcrationis itaaue tempore et loco, logio scu Rituali Grxcorurn a pag. 262 F
sed :

/tttif, quia oral quB Diaconissis dc diaconis erant communia, qux supra dicebantur post Amen, absoluta pre-
jnmifji ordtnd'
non parva eisdem Diaconissis conciliabatur di- cationc, Deus sancte et omnipotcns,
ttoni d(a 01 1'
gencratim
gnitas et auctovitas, quibus insup&r accedebat
rum. et confuse expressa : Diaconorum unus facit
smgulare xsUmaHonis pondus ex co,quodsum- solitas preces. Dum autem istse fiunt etc. Hscc,
ma similuudo interoederei inter diaconorum ac inquam, ita referuntur apud Goar :
Et res-
Diaconissarvm towugurationem ;prout conficitur ponso, Amen, unus diaconorum
precatur hoc
eparallelo utHusque ritus, quod designatus modo
pacto : a In pace Dominum precemur. Pro
soriptor mstituii disswtatione su-
sio vm, quxst. v perna pace,
» et bono statu lotius universi •

cap. i, pag. :>68 Ctraque ordinalio chiro-

:
Dominum precemur. Pro pace totius
• t. e. manus tonia dicebatur fitmmo etiam x"p°wi«*, teste orbis
ImpoitUo
;

» Dominum precemur. Pro archiepiscopo

Morino part. iu Exercitatione nostro
x, cap, i, »N., sacerdotio, opitulatione,
pag, is;1 ulraque adaltare, perseverantia
) et quidemah epis- • pace, sanitate, salute ejus,
copo fet eodem Uturgia tempore) celebrabatur et pro opere ma-
: nuum illius Dominum precemur.
1,1
'

nll ai i"c Imponebatur

marius ab episcopo
:
Pro N Dia-
qui » conissa nunc ordinata,
orattone Spiritum sanctum advocaret et pro salute eius •

in ulraque :
Dom.num
'

l,|M ^P«mckitur » precemur.

clementissimns Deus Ut
l
slola .
in allari lum ordinalus
tum onlmala » lmmaculatum etinculpatum ei
Kucharisiiam recipiebant ministerium Iar-
: utrique " giatar Dominum precemur. Pro
caite Sanpuino Chris.i pl, mis :
pientissimo,
, ut ex eo dcgus ta-
rent, tradebatur in e Dco amabile imperatore
manus. nostro N. etc Ut
fro/Vtur • liberemur. Suscipc, Salva
CapUe autem mjam citato «.

proferi ea> Euchologio Arcudh

idem Juenhms
n
Sed diversus admodum
est ordo chiroto- qua multum
sequmtem diaco- nue muherum Diaconissarum,
- wnguratiomn^qweibi hoc titah quem eduinZ-
«ator
prmo-
.-
Pwcatlo i n ordinatione Diaconiss» ei oana tom. lllparte
n, apag. 852, c PonHfioali
Nestorianorum
 TRACTATUS PR/ELIMINARIS. VII

JSestorianorum depromptum. Hxc vero clariorem i aonm

lucem accipient e.r horum hmreticorum rrroribus i. p.
quos reccnscbo cap. iv, g i, et nonnulla etiam
observabo cle Diaconissarum apxtd ipsos inaugu- % III. Aliquot ad ritum, quo
rotione ; et quamvis ibi commode de eadem agi moniales apud JNestorianos
poterat, hic tamen non videtur efiam importu-
nus de ea t/ractamdi locus, ut cum onteccdcntibus initiantur Diaconissse, ob-
ordinationibus confcrri simul possit. Sic ergo so-
nat : Eligitur soror cx monasteriis, quae sit pro-
servationes.
vectae setatis, et monaslica exercitatione commen-
data bonorumque operum testimonia habeat.
,
IT rxcedentem Htum variis observationibus il- £vari««
Jubente aulem PontiGce in diaconicum introdu- lustrat Assemams pag. 853 ct sequentibus; qus
cilur tempore Sacramentorum : et offert eam ne nimis longc nos abd/ucant
abducant, utar compendto
archidiaconus coram episcopo ,
junctas manus et nonnullas e pluribus delibabo Eligilur so-
habcntem et caput inclinatum, et adorantera us- ror ex monasteriis. Assemanus, Gonsucludo,
quc ad mcdium lumborum suorum non tamen ,
inquit , in dilionc Anliochcria obtinuit , ut ;.b-
genua flectentem hoc cnim indecorum est. ; batissa monialium Diaconissa flat. 2°, In diaco-
Archidiaconus intonal, Pax. Episcopus orat et nicum introducitur. Assemanus, lloc est, ait,
incipit » Pater nostcr, qui es in caelis ». Tuin inlra cancellos altaris uhi ordinari
, ,
solciit dia
dicit Ad te, Domine, levavi animam mcam s
: » coni ct presbyleri, Diaconissa quoque in Grmc\
tono Peregrinus usque ad » Oculi mei sem- ,
ordinatwne deducitur ad saoram mensam in Bu
» per ». Deinde dicunt Gloria. cholagh sivc lUtuali Grmcorum oypud
Goarum
(tifferi a!> ea. 29 Et incipit praesul canonem » Doce me, pag. 262, ubi sunt ista : Postquam sacra per-
» Domine. Virtutcm tuam Domine, in famu-
,
acta oblationc, sancti tribunalis apertag toerint
p
» lam tuani infunde etc ». Et orat , et incipit, fores, antequam dicat diaconus : Omnium Sanc-
» Ad te levavi. Effunde gratiam tuam Domine touum ,
Diaconissa ordinanda pontifici praesen-
» super ancillam tuam » Quumque absoluLum tatur. Demde Asscmanus subdit : Ilinc palet,
fuerit, intonat archidiaconus , Pax. Episcopus canones quihus mulierum ad allarc acces-
illos,

vero orat, » Deus noster bone elc ». Archi- sus interdicitur, de Diaconissis non esse intelli-
diaconus proclamat , Pax. Praasul orat : » Do- gendos, nisi quum menstrua patiuntur, aut quum
» mine Deus fortis omnipotens qui omnia vir- nullum sacram mensam offlcium esl
illis aj)ud
,

» tute verbi tui fecisli ,

jussuquc tuo universa peragendum. 3°. Non tamen genua flectentetn.
» contines, quss tuo nulu creasti : qui in viris ln kuchologio Grxco apud Goarum pag. 262,

» simul et mulieribus tibi complacuisti , ut do- ipsaque caput inclinante, supcr caput ejus pon-
a num Spirilus
sancti Tu, Domine, illis dares. tifex manuum imponit. Adde />;rc ex Matthmo
»> etiam nunc per miscricordiam tuam eligc pau- blastare apud ewmdem Goarum pag. 263 : Post-
» perem hanc ancillam tuam ad bonum opus quam vero dictum fuerit » Divina gratla, :
<iuae

» diaconatus, et da ei, ut sine macula hoc ma- » inlirma curat » nullum ipsa infleelit genu, sed
» gnum et sublime ministerium coram tc per- caput sulum.
» ficiat et in ,omnibus virtutis operibus sine 32 Quarto , Dcus nosler bone. Assemanus .
,tc mutti3

» noxa custodiatur utque muliebrem ccetum ;

Haec cadem, ait, precatio dicilur in ordinatione
» erudiat doceatque caslimoniam et opera jusla diaconi , ut supra pag. 807. Hcspondct au-
» et recta mereatque bonorum operum retri-
:
lem decreto clectivo Graacorum, cujus Initfum.
» butionem a te recipere in magno et glorioso » Divina gralia , quffl infirma curat ». Sicut
» die revelationis Unigeniti tui quoniam tibi, : enim Graecus pontifex super electam Diaconfssam
» et illi, et Spiritui sancto convenit gloria, ho- pronuntiat i/nquit Goa/rum citans pag. 262
, :

» nor, gratiarum aclio, et adoratio ». » Divina gratia, quai sempcr inlirma curat et ,

qtia initianlur 30 Attollit vocem : » Nunc et semper etc. ». » ca quae desunt, supplet, promove
,
N. in P
montalet.
Respondent Amen. Imponit episcopus manum
,
» Diaconissam oremus pro ea, ut veniat super
:

supcr caput cjus non per modum chirotoniae, » eam gratia sanctis.simi Spiritus » ita ct cpisco-

sed benedictionem ci impertitur et recitat su- , pus Neslorianus dicit, uti Assemonus prwmise
per illa precationem secretam pro viribus suis. rat pag. 807, » Deus nosler bonc etc. et juxta
Tum incipiunt hunc psalmum, tono Peregiunus. » tradiliuricm Dominc Aposlolicam, qua: ad
, ,

» Qui pascis Israel intende etc ». Et orant. » nos per impositionern manus minifiterij eccle-
» Adjuva, Domine, ancillam tuam propler gra- » siastici delata est, ecce prasscntamus coram te

» tiam tuam, ct auxiliare ci pro miserationibus » hanc ancillam luarn , ut sit Diaconissa ctecta
» tuis, ut voluntatcm dominationis tuaa pcrficiat t in Ecclesia tua sancla : el oramus pro ea
» semper Dominc universorum ». Alia oralio.
, » omnes, ut adveniat super eam gratia Spirltus
» Dignam Domine pro gratia tua effice fa-
,
,
» sancti, pcrficiatque ct consummct cam ad opus
» mulara tuam ut timeat vcrbum tuum, et
, » minislerii hujus, quod praaentatur
ad per ,

» judicium tuum formidet et fiat habifaculum , » gratiarn ct misericordiam Unigeniti tui etc. ».
» gloriosae Trinitati tuae scmper Dominc uni- , Decretum fioc tamquam erroneum et hmreUoum
» versorum Et absolvit dicens . » Gloria et , incusat Arcudius ; cui postea respondebitur.
» gratiarum aclio ». Et praecipit ei, ut super- 33 Quinto , Domine Deus fortis. liic obser- obttnaUomlmi
biam devitet. vat Asscmanus : In hac prccalionc consislit
benedictio Diaconissae apud Syrbs Nestorianos,
in qua ct rnunia ejUS cnutncraiilur his verbis :

p Elige hanc ancillam tuam ad bontim opus dia-

n conatus, et da ei, ut sine macula hoc mini-
» stcrium coram tc pcrHciat ulquc muliebrcm
,

» ccelum erudiat doccatque ». Precatio huic fere

similis in ordinatione Diaconissse recitatur apud
Morinum
 , ,: , ;

DE ECCLESLE DIACONISSIS

MJCTORE
VIII

Vonnum de Sacris ordinalionibus

parte n W 25 scilicet

ncndi:
niendi
collo

altera
quo
ipsius
calicem
stolam

significatur
de
Diaconicam
manu
potcstas
ponUM^
impo- D

Eucnarl
J. P. :

presbyterorum et diaconorum
n - tiam in absentia
Domim
J££J : Deus a,erne, Pater
muhcns au hor e, porrigendi mulieribus atquc infantibus,
mox ntum
ut supra

Hs>c We, utrumquc

qui viri et
striJeL Christi, dictum est.
Deboram Annam et Oldam Spi Grxcorum apud Goarum
,ui Mariam
,
( ,
,
proferens e.r Euchologio
quem nos supra ex Arcudio dc-
ex muliere na&ci,
qui m pag. 263 ;
et

lium tuum Unigenitum

templo custodes mwadj^u.
hac cxremonia scribit Matthxus
ct in
tabcrnaculo k-stimonii
,

praefecisti ipse etiam ^l^Qux de

focminas januis tuis Sanctis
:
ex eo Goarus pag. i

min.ste- Blastares, ibidemque reoitat

ancillam electam ad sequcnte, ab his aliquontulum
diS'
unc respice banc etproxime
sanctum, illamque emunda Impo-
et da ei Spiritum or&pmt, et his expressa
carnis, et spinlus, ut opus nnnis-
ab omni inquinatione sita vcro illi manu precatur pontifex, ut
ad gloriam et au-
sibi impositum digne
perficiat contmentiam et
terii opus inculpate absolvat,
tibi glona et ad»ra-
cum quo atque ita sanctis
dem Christi tui
honestam conversationcm obeat,
secula. Amen.
tio, et sancto Spiritu in
in aedibus perseveret
non tamen ipsam llhbalis
:

Huic sensu consonat prima prccatto, quae aut flabellum at-

quas in Ziunc 34 mysteriis minislrare permittit,
Dcus sanctus
rttum confecit Ubciur apud Goarum pag. 262 :

trectandum more diaconi illi comnnttit. Collo

Astemanm, per unigeniti Filii tui Dei nostn
omnipotcns, qui ipsius sub maphorte stolam diacomcam
sanctificasti deinde
nalivitatem ex Virgine,
teminam ,
ejus
imponit pontifex, et in partem anieriorcm
mulienbus Spi-
et non hominibus solum, sed et reducit. Communionis autem tempore,
largitus es. Redea- extrema
ritus tui gratiam et adventum ipsam par-
post diaconos sanctorum mysteriorum
ln Kituali Syrorum Jaco-
mus ad \ssemanum :

ticipem facit, et ex ejus manu illa

calicem ac-
testatur pag. 855, binaa quoque E
bilarum, ut confestim Lra-
m Dia- cipit; nulli tamen distribuit, sed
abbatissae, quae
prcccs in benedictione
1

ditum in sancta mensa reponit. En tibi ista ad

conissarum locum , ut supra observatum cst
voces quasdam superiorcs. Assemanus pag. 844
successit, recilantur, quarum prima incipit :

per maphorium intelligit flarnmeum uti vocat ,

bene-
» Deus largitor bonorum munerum » ut in
longum mulieris Deo consccratm.
quam sive vcium
diclione chorepiscopi, mutaiis
mutandis;
verba : Consuli etiam potest auctum Cangii Glossarium
prxmiscrat idem auclor pag. 833 in hxc
munerum qui omnia ad scriptores medix ct infnnx latinitatis acl voces
Deus Iargitor bonorum ,

eorum vi as
maphorium et mafors. Goarus in notis ad Mis-
hominum opera inteiligis, cunctasque
qui tui indi-
sam S. Joannis Chrysostomi a pag. 136, num. 128
respicis qui providentia tua eos,
flabellis usos diaconos in canone Missx tumapud
:

gent, comprehendis; adjuva quaexumus hunc ,

Grxcos tum apud Latinos scribit, ut abigerent

famulum luum et da ei gratiam diligenliam,
, ,

virtulcm viresquc parva animalia volantia, ne in calicem incidc-

vigilantiam prudentiam , , ,

rent. Alii usum mysticum fiabellis tribuunt. Plura

,

ut libi in hoc sibi commisso ministerio placeat;

se loco citato.
dignumque cfficc, ul pure et sine labe in illo

gcrat, ut dirigat in via recta, justum judicium

proferat, et ab iis, qui sibi subjecti sunt, am-
putet omnem rationi
omnia
prudenliaeque et orthodoxae
% IV. An ritus initiandi olim
ffdei adversantcm impetum : ita ut haec

faciena ad gloriam tuam Deus Pater et ad , ,

Diaconissas apud Orienta-
aediiicationem Ecclesim lum, et ad incrcmenlum
populi tui , iuveniat gratiam ct misericordiam
les sit erroneus et hsereti-
coram te, et baeres fiat sortis ceconomorum fide-
cus.
lium et prudenlium, per miserationes Unigeniti
C Filii

gloria et
tui, pcr
honor
quem cum quo tibi convenit
et
cum Spiritu sanclo
ac potestas u
rum
tramque hanc
Euchologiis Petrus Arcudius
censuram impmgit Grxco- Propomtur '
vi, cap. x,
eiucidatm
nunc. Forte soribendum cum Spiritu sancto lib.

nunc etc. , ac subintelligendum , ct scmper, et pag. 474 ita scribens : Quod refert Blastarius

in secula scculorum. Amen. ex quibusdam antiquis , seu potius apocryphis

nonnullas hw 35 Alia qum ,
post Dcus largitor bonorum Euchologiis quod am-
de stola Diaconae , et ,

transcrfoimus,
munerum, ab Assemano subditur pag. 855, pre- plius, de forma illa enuncianda, Divina gratia,
aliit aliunde
catio sic habet : Da ei, Domine, intellcctum, qvm infirma sanat, etc, erroneum esse judi-
ut adole8centulas diligcnter reprehendat , corri- co immo hsereticum per consequens impro-
,
,

piat, dirigat, et cum Qducia ct lenilate arguat handum atque omnino rejiciendum. Non enim
,

ut peregrinos recipiat, et mysteria tua exponat, dignosceretur varia impositio , immo eadem
ut ancillfiQ tme cum modestia el castimonia vi- plane cxistimaretur, quando ct eadem forma
vant, ut omnia ad gloriam Dei , sororumque consecrationis recitatur. Dura enimvero censura,
profectum Caciens, inveniat gratiam per miseri- et quam ex ore sacrse theologix doctoris, qualis
cordiam unigeniti Filii cum quo tibi et Spi-
tui : fuit Arcudius, eorcidisse, mirari non immerito
ritui sanclo gloria nunc etc. Sexto, ad illa Im- ; quis possit. Postguam ergo dicto cap. x scri-
ponil rpiscopus mamnn caput cjus, non super pserat, Diaconissarum ordinationem peragi per
per modum chirotoniss (proprie videlicet dictas, veram manus vmpositionem, nullum tamcn per
seu stricti nmninis) scd bcncdictioncm ci impcrti- hdnc itlis conferri ordinem sacrum ; nec probari
lui,animadvertit sequentia Assemanus pag. 856: e concilio Nieaeno, Diaconissos csse iaicas
Hebc verba satis declarant, non ordinem sacrum, item manus impositionem super eas esse atterius
sed ministcrium ccclesiasticum Diaconissae con- generis, qux videlicetj sicut egoipsum kic inter-
venire, Quia tamen ci accessus ad altare apud pretor, nullum conferat sacramentum, scd qux
Nestorianos non patet , videtur cx ritu ordina- sit mere cxremonialis;postquam, inquam, de his
tionis ejus duplex ccrimonia cxpuncla prima suam pramiserat
:
scntentiam, supraame dispu-
tatis
 ;

TRACTATUS PR.-ELIMINARIS. IX

tatis consentientem ; invehitur deinde in orarium complecluntur nisi forlc abusum lueresimque
;
AOCTORi
seu stolam Diaconissx applicari solitam, nec non Ecclesiae Latinae audeat Arcudius impingcre, quae 3. P.
in formam verborum Divina gratia, qute infirma non minus ac Qrseca Diaconissas verbis soiem-
sanat etc, gu.r supcr illa recitatur. nibus anliquitus consecrare solebat.
centura 38 Forma, qux legitur apud Goarum in ritu i;' 1'orm \r,-u,tiu.s h„;> r,t,n>> nn >r->h,i t t rt in ,n re>.t„ut-m
Arcvtlit consecrandi diaconum pag. 250, pontifice impo- in ritu consecrationis Diaconissarum apud cotuecrandi
sitam capiti illius, qui ordinatur, dexteram ha- oUm Diaeon "'
Grxcos, quod ille perageretur intra sanctuarium
bente, et ewclamante, sic habet : Divina gralia, vei sacram mensam. Veroa ejus accipc Omnium :

quse semper infirma curat, et ea, quae desunt, vero minime fas crat accedere ad sacram aram
adimplct, promovet N. piissimum subdiaconum, intra sanctuarium, et ibi sacris iniliari. Nam hoc
in diaconum Oremus pro eo, ut veniat super
:
totum diacono, presbylcro ct episcopo permis-
eum gratia sanctissimi Spiritus. Prccatio itaque sum esl, co quod ipsi soli circa altare se o-cu-
hsec, secundum dicta num. 30, crat cum pro- pent in administranda re divina. Verum Arcu lio
partione, seu mutatis mutandis, Diaconissis nrhunat usus Grxcorum, qui sine gravi causa
etiam communis, prseteralia plura, quxcumdia- castigari ab co nec drbrt nrc potest tamquam ab-
conis communia habcbant. Quandoquidem vero usus. Poslremo, sicut pergit, non minns absur-
hasce inter et diaconos omnino crat divcrsa ma- dum erat, imponere collo cjus stolam diaconi,
nus impositio, horu m utique sacramcntatis, illa- quam non sine ratione Grreci vocant Apiptm ,

rum autem mere cxremontalis ; Arcudius sux OTt Setxvjfftv 6 Sidxovo; rr} TOtctuTi] oro^ Ta; wp«;
accusathnis argumentum dcsumit ex co, quod xoi tov xaipov toO ^a^stv, tou 7rpoo"eCi^«o"0at , tov btip-
non dignosceretur varia illa impositio, immo ea- xso-Oat t«c htToupyia;, quod diaconus, accepta CX-
dem plane existimaretur, quando et eadem forma tremitate stotaB tribus digitis invitat populum ad
consecrationis recitatur. Hxc, si Arcudii sensum orandum, cantores ad psallcnduin, pontificcm
g recte assequor, voiuerit dicere. ad incipiendum Sacrum, ct in summa ostcndit n
contra quam 39 Sed severum hoc Arcudii advcrsus Dia- horas atque indicat lempus, quo aliquid est
co?iissas ct Euchohgia effalum Goarus in notatio- faciendum.
nibus ad ordinationem Diaconissx pag. 265 con- 43 At Diaconissae nihil tale aggredi potcrant. t ,t am m,$ur am
futat his verbis : Perfracta nimis fronte, ut mihi Nec muveat aliquem ipsum nomen Siaxovto-o-a sou
quidem tum Euchologia Ms. attentius conside- 8taxovo; , Diaconissa vel Diacona. Nam , ut

*f.tam ranti , et *
Matthaei lilastaris scripta diligentius reclo observavit Angelicus Doctor in 4. d. 25.
legenti videtur, negat Arcudius, vcrbis hujus- q. 2. a. 2. q. i appellalur hoc nomine, non quia
cemodi Diaconissarum consecrationom non esse habeat sacrum Ordinem, sed propter aliquod
perflciendam ...» zelo potius, quam ratione in ministerium Ecclesiae, sicut in GrflBCO dicitur

suos, quos exponere debuisset, invectus.

pie diaconus quilibct ministcr, ut propterea Grseci
Apocrypha namque non sunt cuncta, quibus addunt Upht Staxovc?, scu Upo Staxovoc , ad sacruni
Graeci utunlur, Euchologia, sicut nec cryp- et verum diaconum aigniflcandnm. Audisti, !<•-
* ul est, mona- tof. *, quo Bessarion est usus, vel Barberinum ctor, argumenta Arcudii. At correctorcm hunc
stertt Cry-ptw-
S. Marci, quod prius alterius patris Grseci, in denuo convenit, et ita corrigit Goarus modo ci-
Ferratts in La,
concilio Florenlino vocem habentis, proprium tatus pag. ?07 Absurdum dicit Arcudius lib. 6
:

tio

* i. e. precalio-
luit ;
quce tamcn eux^ T ^ x zi
P oro J
'
^ T *i$ Ai«xovio*- cap. 10 ex grammatica vocis notatione, ora-
nem ordinalio- (D75 * continent, ct verba -n Bd« %ipts etc. in rium Diaconissae collo circumdarc. At si nomen
nis UiaconissiU ea pronunciari praescribunt, haeretica sunt aut gcril Ordinis, cur non insignia sallcm semel
* i. c. Divina An absurdum etf Arcudio, quod Ecclesia
haeresim sapiunt. ferat?
gratia
40 Quis enim error aut haeresis est, si quaa- Romana quondam instiluit, et dcineeps obser-
scr>b,t
dam sacramentalis formae diaconatus verba vcr- vavit? Ohservasse autcm DiaconiesBB consecrandae
bis consecrandw Diaconissae nccessariis adjungan- morem, ejus Ordo antiquus manifestat : ct,

tur aut adaptentur ? An ignorat formas, sicut et quod Arcudio displicct, cliam orariuin inaiiu
''

G rerum definitiones, numcris esse similes, quibus episcopi, ''jus collo circumdatum clarissimls, imo
st unitatem addas aut detrahas, priorem numc- et repetitis verbis enarrat.

rum perdi, ct alium exurgere necesso est? Dia- 44 Orientalem autcm portionem ritum bunc neuttquam mt

coni aulem instituendi forma, quam diversa sit

cuslodivisse, dum sana foret , et in communioue ra(wi
ab Diaconissa? cum Occidentali perseveraret neque ipse
ea, quse pariler crcandae convc- ;

Arcudius inficias ibit : quamvis ab antiquo ejua

nit, Arcudius attendat. In illa siquidcm subdia-
conum virum Ordo vel consecratio utrobique perierit penitus,
, Ordini suscipiendo subjcctum
et vix jam dc nominc cognoscatur. Adde, quod
idoneum, reperiel in hac nedum subdiaconissam, ;

sed mulierem sacra3 germauscquc ordinationissup- non ad altaris ministerium, uni tantum humero
posilum incapax, contcmplabitur. ln illa rursus (dc cujus signilicationc alibi diximus ) sed ad ;

diaconum Sacramenio inslructum ct promotum ornatum tantuni, et ad corporeae intogritalis

in hac mulierem benedictioni, non autcm gra- animasque mundiliem drdinatae commendandam,
tiae vei characleri subjacentern mirabilur. et ad spiritualem corporeamque exercltationem
Goarus: iilam provocandam, orarium Diaconicura, ejus
41 In illa potestas ad Sacramenlum saltem ex
parle distribuendum utroque humero dependens, a Pontiflce impo-
; in hac ad nrinistcria quae-
dam solum obeunda facultas traditur. Ibi Sacra- nitur.

mentum conferre hic caerimonialem tantum 45 M>n>m est, verba illa, Dat ei archiepi- neocarpHArw
;

consecrationem perficere Pontifex inlendit. (Jua scopus sanctum Sanguinis poculum, quod acci- <iim t

picns etc tam facile decocta fuisse ab Arrudio,

igitur ratione eadem est diaconi Diacomssaeque
qui alios levioris digestionis bolos deglutire non
creandorum forma, ubi nec somniari potest una
et eadcm ministn uolerat. lloc jure mrriio itl Ulo rept hrtidit Goa- i

inteutio, ct ubi verbis diver-

rus po-0- 267 jam designata, his
•
verbis usus
sum ordinalionis subjcctum immutalusque ,

Arcudius, quod Dfaconissa sacrura cali-

etiam ordinationis ejusdcm effectus et finis, Tacet
exprimitur ? Nihii itaquo ,
quod basresira aut cem sibi traditum a Pontiflce, contingere au-
abusum deat, qui stolse Diaconicae ornatum, Elli brevi
redoleat, consecralionis hujus vcrba
Septembris Tomus 1.
C tcmporc
 ,

DIACOtMSSIS
DE ECCLESLE D
X pudicitiam vovit,
timore tuo continentia^
verilua. . nro ru-
AUCTORI tempore concessum,
sugillare non erat
esse noverat, et
ab Z auxilio conservet, et sexages.mum
alernara te lar-
J. P.
vn nuia ritum perantiquum
in Eccles.am, quo I Sm continenti,, et vitara

,am lompor, inlroductum Domm.cah

1
,
in
mulTeribus Christi corpus
An,
consuetudine fas erat? Reqmre in Domin ica
Xere clesiaslica
Theolog. so- , niara corpora
I>e
vcstra ..

Gorgoniam, Gregorii Feria iv. GraouaK .

nu a ge
progressam, „ P ost Pentecosten. Ad to Do
al sacrum usque altare meis .. Vereu s. .
?o em cap.lcque Deceesitatibus
et erectnm deinde, Amavit eam Dominus .
oreces obtolisse, levavi. Allel.
mine,
dem 33 nnixam, iervenliores IB prece 9

DeSdVprostrataillaante altare, -i-a

erupTsse et, quod ad nos tandem
att.ne.,
e
quod
tania. Qua finita, dicat
episcopns m*™*
bi manus ejus providerat et reservaverat
San gU .n,s Chrst h anc orationem
. Exaudi Dora.ne :
1«"«^
^oria pretiosi Corporis aut famulam luam N spin-
Domini, uis lachrymis comm.scu.sse
Diacon.ssam ca-
et pro
:
stras et super hanc

Z\l
b^edictionis emitte,
au-t-
privilegio posse etiam possit majestalis
inde c D nere ditata,
et tua3 gratiam
in dignitatis, ad quam eveh.mr, aliis exemplum
Jict, sacrum, acqmrere, et bene vivendi
!
areumentum, contingere?
Paps edicti haben-
qua in earum 46 Nec proinde Sotcris
nu lam
ritu m-ijoii*
erajit momenti.
dam
Diaconissam
hic esse rationcm,
monacham •,
cum
pallam
sanxit
sacram
,

altre- nis: Deus qui Annam fiham

»

sortitara
Phanuelis vix per
jugale conjugium, ita ftus:
^^^
» Apud Lab'>. sancta Eccle- i annos septem
neque inccnsum poncre in sancta et inte.
tom. I Concil.
ctare,
ab , inannos octogirUa quatuor in
socratas sia
•
quandoquidem dc palla pro sacnficio ul noctibus ac die-
col, 688
de oblat.one i merata viduitale servasti,
Ueo femiDas vel
ipsa peragendo cxplicanda, vel misccntcm, usque aa
monacbaB e(c. sacriiicio facienda, cavet B bus orationes jejuniaque
thuris a rnuliere in circumcisione Chnsti
qui fccmi- » prophetia^ gratiam sub fi
Pontifex contra Monlanistas, quique
sanctus
justus remunerator adduceres ;
tui,
ac viros Ordinis capaces asserebant .
san-
nas aeque intentionem,
Sacriucium oblaturas . deinceps per Apostolicam
temere, alque etiam altari ordinationis manibus fceminarum
Factum n ctarum hujus
sacrilege admovere non verebantur. juniores instrui
Goarus, vide apud . sexus ipsius adolcscentulas ac
S. Gorgoniz, dc quo agebat chrismatis visitatione jussisti, sus-
Nazianzcnum oratione XI. » cum sancti
S. Gregorium omnip tens piissime rerum
. cipere dignare,
» omnium Deus, hujus faaals tuae arduum et

a perfecta
» laboriosum, nec salis discrepans
conse-
% V. Ritus antiquus o virginitate propositum, quia tu creaturarum
conditor probe nosti mundiales
crandi Diaconissas apud
. omniura ,

. illecebras non posse vitari : sed cum ad tc

numquam animas seiuel vivifica-

Latinos ; qui ex aliqua d venitur per tc,

passiones, vel deliciarum

. tas vel terribiles

parte perseverat in moni- )> blandiraenta solicitant.

™eo S io\a._
50 Nam sensibus, quibus ipse dignaris in-
alibus OrdinisCartusiani.
»>

» fundi, nihil esl desiderabilius, quam regnum

p tuum nihil terribilius, qnam judicium tuum.
:

ncn Da ergo Domine ad petitionem nosiram

Un/u liio j\ntiquum appcllo ritum iitum, etiamsi » ,

possim C&rtO drfmirc, quo primum ssculo »> huic famulae tme inler conjugatas trigesimum,
conditus sit. Si divinare liceat, spectare forsitan » cum viduis sexagesimum fructum. Sit in ea
misericordia, districtio cum humilitate
poteHt ad sseculum octavum. Tunc autem cxsti- . cura, ;

tisse aliquem, m
quo de Diaconissis agebatur, » largitas, cum libertate honestas, cum huma-
ordinem Homanum affirmat Christianus Lupus » nitate sobrietas. Opus tuum die ac nocle
die vocalionis suse talis esse F
£ tomo I in Scholio ad canonem xv concdii Chalcc- » meditetur, ut
581, ubi sic dicit, sed nullo ci- mereaLur, quales per spiritum prophetiae esse
donensis, pag. d

tato auctore, Ordo Romanus Carolo Magno ab » voluisli. Per ». Tunc ponat episcopus orarium
Adriano 1 missus Insigni variorum rituum veste in collo ejus, dicens : . Slola jocunditatis induat

uruat Diaeonissa* ordinalionem. RitUS autem » te Dominus ». Ipsa autem imponat velamen
Diacowissarum deinceps continuari potucrit capiti suo palam omnibus de altari acceptum,
usque ad teinjuis, quo h:r una cum illo in desue- cura antiphona : » Ipsi desponsata, cui angeli ».

tudincm abicrunt. Mque inccrtum cst, an fuerit Oratio : » Preces famulae tuae ,
quaesumus
communis passim apud Latinos ; an in aii- » Domine, benignus exaudi, ut assumptam ca-
quibus duinin.rat locis vcl provinciis usitatus. » stitatis gratiam, te auxiliante, custodiat. Per ».

annulum annuius et tor-

Valde aiitcnt discrepat a Grsco, sicuti utrum- 51 Ad annulum dandum : » Accipe
quc consideranti patebit. Habet ewm Ordo Ro- » fidei, signaculum Spiritus sancti, ut sponsa qwstnurp
p '
raanus in Bibliotheca Patirum, Colonis Agrippinse » Christi voceris, si ei fidelitcr servieris. Per ».

edita, tomo VIII, pag. 471 ct sequcntibus, in Ad torquem : » Accipc signum Christi in capite.
ii.rc verba Ordo ad Diaconam faciendam. Epi-
: » ut uxor ejus efQciaris : et si in eo permanseris,
scopus cum Diaconam benedicit, orarium in » perpetuum coroneris ». Deinde dicat anli-
in
coilo ejus ponit. Quando
ad ecclesiam autem phonam » Annulo suo subarrhavit me Domi-
:

procedil, portat collum suum, sic

iilud super » nus ». Scquitur oratio » Famulam tuam, :

vero, ul sumiuitas orarii ex utraque parte sub » quaesumus Domine, pia devotio, te adjuvante,
tunica su. Item Missa ad Diaconam consecran- perducat ad veniam, quatenus mereatur a
dam. Antiphona. b Deus iu nomine tuo ». Psalm. d cunctis mundari sordibus delictorum et ,

» Deus exaudi orationem ». Oremus. » Ucus reconciliatam sereno vultu

» tibi per Christum
» casiiiaiis amator el continentiss conservator, . respicias, omnia ejus peccala dimittas,
et
i) supplicationemnostrara benignus exaudi, et » severitatern quoque judicii tui ab ea clementer
»i hanc lamulam tuam propitius intuere. ul qua3 b suspendas, et miserationis tuae clementiam su-
» per
 : ' , ;

TRACTATUS PR.ELIMINARIS.
XI
pcr eam benignus infundas.
eumdem. Per » declaro, expUco et confirmo, non acturus
Tunc imponat Euangelium secundum Joannem ta- Aticroae
: ""''t de velo, annulo, et torquc scucorona,
» In illo lempore, respondit Jesus, et
quia 3. P.
dixit Ml consecratione aliarum etiam
n Non potest homo aceipere virginum, bene-
». Post Euange- dictionc ct consecratione adhbentur.
lium in ordine velatarum ad manus episcopi
of- bb flabemus saperius in
ferat, choro imponentc, Offert. • Miserere antiquo Ordine Iio- in quibus
mei mano consecrandi Diaconam seu Diaconissam,
» Domine ». contecratio

ab episcopo ip-
ornamcntum seu signum extcmu», propnwm,
52 Secret. » Munera, quaesumus, Domine
sis datur. stotam videiicet, seu orarium de quo multa (n-
• famulae et sacratae lu;e, quae tibi ob conse-
» cralionem
venies apud Macros Hoc etiam in Hierolexico.
sui corporis offert, simul ad
ejus perseverat
d animae medelam in consccrationc
Heligiosarum Car-
proficiant. Per ». Infra agen-
da tusianarum; quibus tamen superadditur
» Hanc ergo oblationem servilutis
: mani-
uoslrae pulus.
sed et cunctae familiae tuae, Vides itaque, lector, satis convenientem
quaesumus Domine'
quam tibi oilero pro incolumitate ntum extemum inter has moniales, quw, etiamsi
famulae nec
» tuae, ob devotionem mentis suas pius sint, ncc vocentur Diaconissx, constituunt
ac pro- tamen inter Diaconissas Ecclcsix
» pitius clementi vultu suscipias; RomariSB paral-
tibi vero lelum. At de his plura elucidanda
supplicantes libens protege, supersunt,
dignanter exaudi- atque
diesque nostros ». Benedictio ex hodiemo usu apud virgmes Ordinis
»
» Benedic :
Cartusiani perseverante sunt confirmanda.
» Domine, hanc famulam luam Et
preliosi , Filii vero postquam superiora, qux ex Ilelyoto
» tui sangnine comparatam. Amen. recita-
Benedictio- bam, non sine admiratione legisscm, et vidis-
ms tuae gratiam, quam desiderat, conscquatur
et sine ulla ofTensione,
scm usui ca csse posse huic mes Dissertationi
» majestati tuae dignum cupido me i7\cessit
exhibeat famulatum. scribcndi ad li. P. I). Procu-
B
»
Amen.
ratorem monialium lirugensium laudati Ordi-
et post sacram Cursum vitae suae impleat sine ullis ma- nis, ut de re tota certiores notitias nancisccrer. v
synazimcarum „ culis delictorum , et superet in boniis actibus
securttati con- Vcrum cum Pater iile ad quem litteras de-
» mimicum. Quod ipse praestare digneris
,

sulitur
Communio
d
deram de hac re, aliquot ante mensibus vita
: i Servite Domino in timore • functvs essct; ipsius viccs supplevU /J. P. ac
Post-communio : » Bonorum Deus, operum
mstitutor famulaa tuae
,
Domnus Petrus Orleman.s, ejusdcm Onlinis, ac
»»
cor purifica, ut nihil in
ea, quod
monialium dictamm vicarius, et die xvn Junii
» punire, sed quod coronare possis
anni labcntis 1744 una cum humanissimis Ut-
» mvenias. Per ... Diacona vero illa
inter my- teris direxit ad me Brugis libellum, anno 1716
sleria sacra communicet, et post Missam episco- ibidcm editum,
i. e. edicto pus
tijpis cujus inscriptio ex Gat-
ei pastorali banno *
pacem conOrmet, ut sua lico sic sonat Praxis bencdiclionis et consecra-
cum sccuritate et quiete possideat. Atque
hic qui-
:

dem tionis Virginum secundum Pontificale Homanum,

est ritus olim apud Latinos
in adhibitus et
Ordme Homano et usum Ordinis Carlusiani , cum consideratio-
expressus pro consecratione Dia-
nibus et animadversionibus recle ad easdcm se
conissarum : e quo ritu quxnam hoc
etiam tem-
praeparandi.
pore perseverent in consecrationc
monialium 56 Fit autem harwm virginum,
Ordinis Cartusiani, non erit, ut arbitror, uti et alia- monialium 0r .
a pro- rum benedictio et consecratio sub Mtssa episcopi
posito nostro alienum,,- nec lectori dinis cartutta-
ingratum, co- pontijicalibus omamentis
gnoscerc.
induti : verba autem ni

Referuntur ea, ac csrcmonix in Ponti/icati Homano possunt vi~

54 Hippolytus Helyot in Historia Ordinum dcri. His vero, qux in prsedicto libetlo notantur
Monasticorum , Migiosorum ac Militarium
to-
mo VII, cap.
tamquam monialibus sotis Cartusianis hoc tem-
pag. 402 et sequentibus Cartw
Liir,
pore propria, prsemittuntwr sequcntia pag. 62,
sianarum Religiosarum historiam texens,
quin- qua' ex Gallico sic sonant Ktiamsi id quod :
que dumtaxat earum monasteria hoc
tcmpore sequitur de traditione rnanipuli et stulae non in-
supcresse affirmat : sunt autem ista;
Premoliense vcniatur in Pontificali Romano moderno , anli-
in territorio Gratianopolitano ;
Melaniense in qua tamen Ordinis Cartusiani consuetudo ha- ^
fusseniaccnsi tractu Sabaudise, ac diacesis
Ge- bet, ut cpiscopus hanc ct illum det virginibns
nevensis; Salettense ad Hipam Iihodani, in dy- Cartusianis. Oratione autem ». Da, quaesumtis, ut
nastia vulgo de la Tour ; Gomense in dicecesi Atre- » hae famulaj tuae » qux in eodem Pontificaii hc-
batensi, ac Brugense. Hsec dedi monasteria
ex bctur, absoluta , episcopus vocat virgines, in-
Helyoto, qui singulis addit annos fundationis.
choans antiphonam sequentem , quam chorus
Deinde pag. 404 refert, sicut Cartusiani
semper prosequitur : » Transite ad me omnes, qui con-
conservarunt antiquas Ecclesix consuetudincs,
sic » cupiscitis me, et a generationihus meis im-
etiam hujus Ordinis Heligiosas conservasse hacte-
i) plemini » pag. 63. Dcinde, sicut pag. 64
nus antiquam virginum consecrationem, qux fxt
dicitur, Hac antiphona cantata, duae primaj vir-
modo in vctcribus Pontificalibus prwsvripto : hanc notatum est
gincs prassentantur episcopo, sicut
vero ab illis non suscipi, nisi sint
sstatis viginti hic supra pro velo el aliis rebus, llexisque ante
quinque annorum , ad hoc usque tempus velo
illum genibus, mauipulum impoiiil singulis ad
albo semper utentes ; item consecrationem
hanc manum dexteram, dicens : » Expecla Domi-
fieri per episcopum, qui dat stolam, m»m-
illis » num, viriliter age , et confortetur cor tuum,
pulum, ac velum nigrum. Addit insupcr
prs>- » et susline Dominum ». Deinde imponit illa-
dictus auctor, manvpulum
accommodari manui rum collo stolam, dicens : » Tolle jugum Do-
dexterx; et episcopum, dum hanc
eis dat sto- » mini super te, et disce ab eo, quia mitis est,
lam et manipulum, pronuntiare verba
eadem, » ct humilis corde ».
quz recital in ordinatione Diaconi et subdiaconi crucem
57 Post haec episcopus dat illis , et Kimilis <''( dwi
hzc item ab istis monialibus gestari quoril'
ornamenta inclinat eam supra sinistrum Iiuinerum virgiiiuui,
die consecrationis suw, yutiarum.
et anno jubiU-i, id cst, dicens : » Abnega temetipsam, et lollc crucem
quando quinquaginta habent annos sequere Dominum Deinde
lieiigionis, tuam quolidie, et ».
nsdemque oum omamentis iltas duas primas episcopo
sepcliri. Hxc, directrices reducunt , et
quz ex Gallico /lelyoti Latine qui cadem
reddidi , magts praesentant alias duas, facit liisce

quaa
 :

XII
DE ECCLESIiB DIACONISSIS
D aUquando proye
locum mmis Diaconissarum officium
fecerat primis. Virgines omnes ad
r.rnnphun S Qre- fa:tae fuitse l hcosebu .
quffi
fuissc, suadct
,
AUCTORK vert nomimx
simul canunt Ctas
suum reversffi nociunl genua, et
episcopatum wons, dc qua DtaconUia»^
aorii Nysscni ante
J. P-
meam et collum
hanc autiphonam Dexteram in epistota xcv, qum Probatwetcem.
S Grcnorius Natianzenus
:

tradidit ma-
„ meum cinxit lapidibus pretiosis,
in cjusdcm obitu, ad laudaPum ph TheosebiQ,
Hic est consolatoria
inaesiimabilcs margaritas •
ista : Scd quid lacie-
.
nibus meis
»
ut obiter hoc ob-
przsulem Nyssenum scribit
resumilur Pontificale in quo, qu« Theo-
mus, ait, adversus Dci legem
:
. . ,

dante hisce vir-

scrvcm, non invenio ab episcopo mcam babet (meam enim eam voco,
prommtian vcrba sebiam
ginibus manrputum ct stohm,
qua> legibus consentancum erat, vixit
ut Dei
;

eadem, qux recitantur ab co in consecrationc cognatio corpoream

quandoquidem spiritualis
Subdiaconi, prout assercbat supra
Diacoru rt
Theosebiam, Ecclesise dccus, Chri-
ss-pe lego in antecellit :)
Helyotus. Dcnique Rdigiosae, sicut
consecralionis suae tem- sti ornamentum; Theosebiam vere sacram, el
dicto libelto, reliquo diei parem, magnis-
et stolam, sacerdotis conjugem, et honore
pore gestant coronam, manipulum Theosebiam quam fu-
csremonia Sepeliuntur que mysteriis dignam : ,

quae acceperunt in
exccpturum est, in lm-
turum quoque tempus
cum iisflcm ornamentis, quag componuntur ex hoc cst omnium tam
adtliturque mortalibus columnis , , ,

picta enarta, vel cx tela colorata;

eorum, qui eam nunc nurunt, quam qui post-
eisdem crux , qua^ manui illarum imponitur.
annulum, hunc ge- hac futuri sunt, animis sitam. Nec vero mirum
Quod atlinet ad monile vel
tibi videatur, quod eam saepe appcllem. Nam
stant semper.
etiam bealae illius rceminae mcmoriam pro deli-

ciis Hactenus Gregorius : qui eam sa-

habeo.
cram, sicut recte observat Baronius ad annum
§ VI. Mulieres, quse proprie 369 num. 64
, et honore parem sacerdoti
,

(quanium fas est feminse sacris ofliciis manci- E

non sunt Diaconissse, quia parij ideo appellat quod fungeretur in Eccle-
,

ad hoc munus non conse- sia munere Diaconissae. Dum vero earn vocat
magnis mysteriis dignam, non mtelligi possc di-
cratae; quaenam ex his ad gnitalem aliam, quam mcre cwremonialem, sa-
**' os tendimus superius. Acta autcm S. Grego-
VPI*I nfllYlillK DriPOIliSSrlS
rti Nysseni illustrata su."i a nobis ad diem ix
assumptae; an canonicse a Martii.
60 Dominicus Maccr in Hierolexico ad vo- Diaconwarum
Diaconissis distinctae. ccm Diaconissa sic scribit : In ecclesia metropo-
uom.n non me
rantur qumdam
litana Mediolanensi adhuc durat hoc Diaconis-

tmproprm, qua:
D e Diaconissis proprie dictis , et singutari sarum oificium, et sunt matronae aliquae ,
quis
feminoo in /(«
lia :

consecratione ad an-obeunda muneri suo Vetulones vocant , quae in Missa cantata juxta
hic dcsrrthun-
tur.
ncxa ministeria ab episcopo destinatis, satisjam Ambrosianum ritum, ad offerlorium ferunt pa-
actum est. Sed prseter has erant alise, qugc per nem et vinum pro Sacrilicio. Hisce mulieres
catachresin sive abusionem nominis ita vocaban- alias addit Carolus Macer, Dominici fratcr ibi-
tur. Dc his, po&iquam proprii nominis Diaco- dem in hunc modum : In Arcispriorae caslro Tu-
nissas designassct Assemanus in Dissertatione de sculanae dicecesis vidi aliquas similes, quas ibi
Syris Ncstorianis cap. xiii % x, ita ibidem dis- Sanctesas dicunt : hae in Quadragesima per do-
serit a pag. 859 Aliae improprie
: dictae, uxo- mot comestibilia pro concionalore et in au- ,

res scilicet diaconorum quae non , secus Dia- tumno pro parocho ejusque vicario oblationes
conissaa seu Diaconae dicebantur , ac uxores fructuum colligunt. Hsec illi occasione antiqua-
episcoporum episcopae, presbylerorum presby- rum ac proprii nominis Diaconissarum, de qui-
terae, et subdiaconorum subdiaconae. De his si bus ibi agunt. Sed in harum ministeriis, qum
concilia consulamus, ul Antisiodorense can. 21, multa erant et varia, nullum invenio,
quo Ve-
22; Arausicanum i can. 26; Aureliancnse i Lulones ac Sanctesa^, ut vocant, fungi modo
illae
can. 15, et n can. 17; Epaonense can. 32; dicebanlur, adeo ut nihit habeant, quo aniiquis
Toletanum i can, 18; Turonense n can. 14. propriinominis Diaconissis accenseri queant. Si-
20 ; Honianum sub Gregorio II can. 1 ; et mile tamen quidpiam lcgo in Attonis episcopi
snb Zacharia can. 5, Diacon/e sicut ct epi- Vcrcellensis epistola, tomo VIII Spicilcgii Achcriani
scoimo, pnKsHYTKii.i.; et subdiaconve apud La- edita, ubi a pag. 124 sunt haec : In his, qum
tinos erant, quae, maritis ordines illos susci- per mulieres adhuc dispensari videntur, illas
Dia-
pientibus, bpiscopi presbytehi diaconi
, , et conas putaremus, quae setate senili
deviclae re-
subdiaconi relict.e dicuntur quibus eorum-
:
ligiosam vitam cum castitate servantes, oblatio-
dem conciliorum legibus calibatus perpetuo co- ncs sacerdotibus offerendas fideliter
lendus prsecipitur praeparant,
inOccidente, secus in Oriente : ad ecclesiarum limina excubant,
ubi presbyteri
pavimenta de-
diaconi et Bubdiaconi uxoribus
,
tergunt. Laudatur Atto Verccllensis
post ordinationem utuntur episcopus
, et solae episcoporum anno 945 apud Ughcllum tom. IV Italix sacrae
electorum uxorea apud Orientales, quum ma- cot. 1060.
riii ordinantur (praavio tamen earum consensu) 61 Porro non semper est facile,
castilatem
ab aliis mu- an PrudintiW
promittunt, et monasteria ingrediun- hcribits Deo sacns Diaconissas secernere
nisi vel memincrtt d>-
lur, eisque speciatim hoc conceditur can
:
48 hoc nomen ipsis apponatur, vel notatio Oiacontssis-
concilii »Trullani,
ut si dignsa fuerint, offxcii
etiam quodobeunt in Ecclesia Dei,
» ad Diaconissarum dignitatem provehi tamquam peculia-
possint » res ejusdem ministrw. Quia vero
quum reliqusa presbyterorum diaconorum id non fit apud
et , PrudenUum in hisce de martyrio
subdiaconorum uxores abusive tanlum S. iaurcntii
ex mariti versiculis ™ ntf&mit Hymno u
i
nomine dicantur presbyteras, Diaconaa P ubi proponit ,

et sub- pocta sacer tres

diaconse.
feminarum classes diversas tam-
quam totidem Ecclesix ornamenta
59 llujusmndi ; ecquis facile
autem Diaconissas ad vcri no- ac tuto dc/uuat, an inter iltas
respexerit ad Dia-

conissas,
 , : ,,
: ;,

TUACTATUS PR/ELIMINAIUS. XIJI

A conissas, quales tamcn ewstiHsse Romx sub S. Le- 64 Ad etymon autem nominis quod attinet AUCTOftE
vita Laurentio, verosimile est. Sic itaque canit sic ,
ait Cangius appellabantur viduae seu ca-
, 3. P.
Cernis sacratas virgines , nonissae, quod essent *v xavovt \ et u too *«- ™ canontca* non
Mireris intactas anus «ovo« loquunlur Antioclumu:!i dutwguia
*
, ut concilium Dia-
Primique post damnum thori can. 2, 6, U : Chalcedoncnso can. 2, et eonindi
Ignis secundi nescias. • 1. 1 io caoone
nodus Trullana can. G; seu quotl sub CANo\i;
*ex caoone ,

Hoc est monile Ecclesise ECCLESIASTICO JACERENT

, VCl ESSENT CONSTI • ,

His illa gemmis comitur tut.e, ut est in concilio Toleiano m, can. 5

Dotata sic Christo placet et 6, el Forojulieusi au. uccxci , can. 1, id esi,
Sic ornat allum verticem. quod cerlum et quemdam in Ecclcsia ordinem
Virgincs Deo consecratx , et anus innuptx ibi , conficerent, et regulis Eccleslffi vuti emissi reli-
sistendo, non erant Diaconissx, sed hx ex illis gione obstringerenlur. Nam et inde primilus
eligi poterant: idem etiam de monogamis mu- quos hodie canonicos dicimus , ea de causa sic
/icribus dicendum est. Quandoquidem tamen Pru- nuncupatos, par est credere , quod scihcet sub
dentius ante ocu/os ponit prxcipua Ecclcsix Dei canone ecclesiastieo constituli essent, et eccle-
decora atque inter ista haberctur dignitas
, siasticis muniis inservirent. IIxc Cangius.
Diaconissarum maxima, ultra quam mulebri 65 Sed nulla vn istis mulieribus canonicis scd \ps\us opi-
sexui non patcbat sublimior Diacon issi iru m
; fieri posset , ut relucet spccies Non . Nam 1 °. nio
Pocta sacer per viduas monogamas intellexerit video in his aliquid, quod cum illis sit com-
Diaconissas ; quandoquidcm hx ex ejusmoih n- mune non consecrationem, non ministerium,non
;

duis, sub primis Ecclesix sxculis, prout memini dignitatem, non antiquitatem. 2°. Diwisset aliquid
me legere, eligebanPur. Cetcrum dc variis mulie- Cangius, si instituere potuisset parallelum inter
rum Deo sacrarum gcneribus scribunt Morinus duas hascc feminarum classes, vi cujus una ,

Exercitationc x, cap. i, et Thomassinus tomo I, dictarum mulierum ad alteram comparata, ex-

B
lib. m, cap. xlii et sequentibus. Sufficit nobis dem in utrisque reluxissent. iloc vcro owm neu-
hic monerc lectorem, proprii nominis Diaconis- tiquam tentaveril laudattus auctor, quisnam ci.
sas per pcculiarcm clectionem, rninisterium pro- satis fundatc snffragari poteritj U&rumque h<>c
prium, ac ordinationcm sinaularem distingui ab fcmiuarum genus non distingui. 3°. Winisterium
a/iis fcminis Deo dicatis, qux talcs non crant. Canonicarum sitarn erat prxsertim, si non wnice,
Distinctio autem variarum mulierum a Dia- m eo, ut conyrue ac deccnter perageretur S&pul-

conissis antiqua admodum cst, ut jam visari tura mortuorum, ffujusmodi autem mun/us non
sumus. inveni hactenus inter ojjicia Diaconissarum, qu&
quarum abaliis 62 In septem ordinibus, quibus constitit Litania sat imiliis enumeravi supra aip. i. Vnde ergu
muluribus di- sepUfbrmis sub S. Gregorio M. Papa tertius videri pot/uit Cangio canonicas u Diaconissis n>>n
,
stinctio est an •

fuit omnium abbatissarum cum congregationi- distingui ? 4°. Adde, quod tam multa et varia
tiqua.
bus suis : se.rtus universarum viduarum , ut Diaconissis incumbcrent negotia viveniinm , ut

auctor est Faulus Warncfridus, qui vixit sx- ista morktorum cura supersedere debuisse videan~
culo vin, Ubro iii de Gestis Langobardorum tur, cum onera, qux susoipiebant, lotam jacile
cap. xxiv, pag. 448 cditionis novissimx Mediola- muticrcnt requirerent.
nensis tomo I. Sanctimoniales vcro secemuntur GG Vcrum diversitas SXpe diCta probatur ncr- i
,n ns urgu-
mentts
a Diaconissis apud Anastasium Bibliothecarium vose Codice Justmiani imperatoris Novella ux,
c.r

de Vitis Romanorum Pontipcum, anno IG02 Mo- cap. n et m, ubi constitiui qu.rtutm dviieuni ,

guntix excusis, in Leonc III, pag. I8'2 his verbis esse e.rpcns.r in exsequii.s ttcfunclnrum , in qui-
Tunc Romani, prse nimio gaudio suum reci- bus canonicx ac innninlcs Hospita/arix operam
pientespastorem omnes generalitcr. tam , . .
suam Col/ocahant. Disfributioncsiluquc mcnsiruas,
proceresclericorum cum omnibus clericis quas accepturx essent ab istis Ecclesix oscdnomis,
quamque optimates et senatus, cunctaque mili- quibus commissa fuerat administratio terrarum,
tia, et universus populus Romanns cum sancti- quarum rcdttus impendebantur in sepulturas, ita
monialibus et.Diaconissis, ac nobilissimis matro- definit laudatus imperator cap. i : Quod . . hactc-
nis, seu universis leminis.., cum signis et rnis datum cst laborantibus circa funerum exe-
i. e. vexiitis bandis *
, et canticis spiritualibus susceperunt. quias , et deinccps detur , lioc est , per
Prxfuit Petn cathedrx ab anno 795. singulum mensem quadringenlos solidos divi-
Putat Cangius 63 Priusquam vero hinc ad a/ia abeam con- , dendos decanis et acolylliis cL ascelriis Gt ca- ,

vcniendus mihi est Cangius , qui Dtaconissas nonicis \ Suberant autem ascetrix seu sanotimo- xat uaxi)-

perperam, meo quidem judicio cum canonicis . niales illx diacono xenodochii rectori: nec deert i Tpictis x«i xa-
vovucatc
mulieribus confundit. Ponam in mcdio argumenta }
suus canonicis mulicribus prxpositus. liis autem
quibus scntentiam suam stabi/ire conatur. In No- prxfectis pendebantur pecunix ad U/arum ali-
tis itaque ad Annx Comncnx A/caiadem, post mcnta : Oporlet autem, sicut prxcipit Justinianus
liistoriaruni libroS Joannis Cynnanii vu/gatis ,
cap. im, competenlem quidcm auri partem re-
"
a pag. 4I9 ita disserit : Porro videntur ea^dem verendissimis ascetriis dari per Deo amabiles aaxirrofais :

malt (n meo
fuisse cum Oiaconissis muliercs , quas canoni- ceconomos. . Eugenio Oco amabili diacono , et
textu Lattno as-
cas vocat . . Orrio Romanus ,
qui eas distinguit xenodocho Satnpsonis BanctflB memorice Xenonis,
sisteriis, quod
a sanctimonialibus : » Inter virginem et fcemi- ct ijus ,
qui per nos constitulus cst , et his ,
tiic cotrexi, uti
» nam inter; canonicam et sanctimonialem » qui crunt post eum momoralorum xenoJochio- et infra.

etc. Harum mentio est apud S. Anliochum rum xcnodochi , co quod aBCetriSB , ad hoc
Homil. 18, ubi ait monachos non debere cum , ministranteB opus, sub xenodochis . . coustitutie
mulieribus conversari. Tertum Grxcum sic sub- sint.
junqit : O^toiwf 5e xanovizatj OL-jccppo <nov Icti <j-jv3t«?eiv 07 Ouod autem conlingit acolythos ct rcve- refelUtur

fji£Ta av3/56jv , 7r^ioc to fin^i-ju a-xavoK/i^cffOset. QuX rendissimas canonicas, eis similiter dari ab eis-
Latine ita sonant : Sirniliter canonicis ( mulie- dem Deo amabilibus (ixouomis et qui nunc ,

ribus ) indecorum est , cum viris conversari ,

pnesunt eis. Deinde prxscribit imperator cap. iv,
ut nemo scandalizetur. ut in exsequiis singu/is ante sarcophagum pra - <

ilant
 : ;,,
' , , ; •

XIV DE ECGLESI.E DIACONISSIS

Canonicae vocabantur a D
per oonjunctissimam.
AUCTOni ilant octo harum monialium vcl canoni-
saltcm donabantur.
canone distributionum quibus
carum, unauue cum acolythis tribus decantcnt
,
1*.
J.
a monialibus Hospitalanis,
Tho- Distinguuntur aulem
psalmos ctc. Possumus hic obscrvare. 1\
congrcgatiom
quod °ha3 sacro collegio suo et
massinus in Veteri et nova Ecclcsiz disciplina
unde et ascetri^ hic vocantur:
partc i, tib. m, cap. u, pag. 808, rectc memorat, alligata? essent
Graeci appcllabant.
prxter Diaconissas, de quibus antca ibidcm ege- ascetema quippe monasteria
vinculo tenebantur
rat e Codice Justiniani (et nos ex eodem dc illis At canonicae nullo ejusmodi
apparet. 2». Justi-
sed continentiae tantum ut
slatim etiom scribemus I et prxter sanctimo-
,

apprime Diaconissas , ut
niales llospitalarias , fuisse et canonicas ,
quae nianus tam noverat
ad exequias fideiium itlas cum canonissis confundere non potuerit ,
cum his sanctimonialibus
ministrarcDt et ad psalmodiam cxequiis sem- sicut patebit e sequentibus.
,

CAPUT III.

Variw de Diaconissis sanctiones ex jure civili

imperatorum.

I. Dccretum Theodosii I imperatoris contra Diaconissas,

auctoritate S. Ambrosii, ut ferlur, exparteabrogatum.
B K
Tluodosivi im- V aria sunt et lectu curiosa, quse circa Diaco- dosianw caput : secundum, de crine non abscin-
ptraxor iegcm staiuit Thcodosius 1 impcrator cogno- dendo a faeminis uevotionis alicujus obtentu
nissas , , ,

eiiit
mento magnus, qui floruit sxculo iv, in suo Co- prxtermittimus. Utrique subscribitur Dat. xi Ka-
dice. Utar autem illo Codice qui perpetuis ,
lend. Jul. Med. Valenliniano A. iv, et Neothe-
Jacobi Gothofrcdi commentariis iUustratus est rio coss., id est, anno Christi3%.
quvjuc anno 1665 Lugduni prwnotatur editus 70 Sozomenus lib. vn cap. xvi Historix eccle- quamam eama
et sex tomis cnnstat. Jbidem igitur tomo VI ,
a Valesio editx pag. 727 arbitratur hanc
siastiCce

lib. xvr, titulo ii, lege xxvn, pag. 60 de Diaconissis a Theodosio imperatore latam puisse legem prop-
hsec sancit, atque ista in eisdem requirit : Nulla, ter crimen sacrilegum in ecclesia Constantinopo-
nisi emensis sexaginta annis, cui votiva domi litana perpetratum, quod ibidem dcscribit in hunc
proles sit t
secundum praeceptum Apostoli ad modum : In Constantinopolitana . . ecclesia cer-
Diaconissarum consortium transfcratur. Cum filiis tus presbyter coustitutus erat, qui poenitentibus
suis curatore ( si id aetas poscit ) petito , bona praeesset ; donec matrona quaedam nobilis ob
,

sua idoneis sedula religione gerenda commit- peccata quee confessa fuerat jussa ab hoc
, ,

tat : ipsa tantum praediorum suorum reditus presbytero jejunare ac Deum suppliciter orare,
,

consequatur , de quibus servandi , abalienandi dum hujus rei causa in ecclesia moraretur, a
donandi, distrahendi , relinqucndi , vel quoad diacono se stupratam esse prodidit. Quo co-
superest, vel cum in fata concedit , et libera ei gnito plebs omnis vehementer succensuit eo ,

voluntas cst, integra sit potestas. Nihil de mo- quod contumelia illata esset ecclesiae nec me- ,

nilibus, et supellcctili, nihil de auro , argento ,

diocri probro expositi erant sacri ordinis
viri.
ceterisque clarae domus insignibus, sub religio- Nectarius vero (dictz urbis patriarcha) cum
diu
nis defensione consumat : sed universa integra multumque dubitasset, quidnam in hoc negotio
in liberos, proximos, vcl in quoscumque alios agendum esset eum qui stuprum admiserat
, ,

C arbitrii sui oxislimatione transcribat: ac si diaconatu exuit. Cumque nonnulli consilium F

ei
quando diem obierit, nullam ecclesiam nullum
, dedissent , ut unicuique, prout sibi conscius es-
clericum, nullum pauperem seribat heredes. set, ac fiduciam sui haberet , ad sacrorum
contrn DWco 69 Careat namque necesse est viribus si mysteriorum
nmat
,
communionem accedendi liberam
quid conlra velitum circa personas specialiter faceret potestatem presbyterum qui
compreliensas
,
, agendee
fuerit a moriente confectum. pcenitentiae praspositus erat, abolevit
Immo, quid ab Atque . . .
si his morienti fuerit extortum, hac de causa arbitror Theodosium impcratorem,
nec tacito fideicommisso aliquid clericis
in frau- cum ecclesiarum honestati et existimationi
dem venerabilis sanctionis pro-
callida arte aut spiceret,
' i.f.
,
lege lata cavisse, ne mulieres ad sa-
conoi probrosa cujuspiam conhibentia *
deferatur crum minislerium admitterenlur, nisi
ventia liberos ha-
extorres sint ab omnibus, quibus inbiaverant berent, et
sexagesimum aetatis annum implessent,
bonis. El si quid forte per epistolam codicil- juxta expressum
^"u, donalionem,
,
mandatum Apostoli Pauli etc.
testamentum, quolibet denique
71 Socrates lib. v Ecclesiasticx
detegitur generc conscriptum erga historix illwn ad hoc
eos qnos cap. xix hoc etiam
hac sanctione submovimus,
,
factum narrat ; sed quod edi- »>ouen(, e,ra/n'
id nec in judicium ctum Theodosii ea de causa adversus Diaconissas mtur '"

dcvocetur: sed vel ex intestato is qui sibi

,
prodierit, prout arbitrari se dicebat
competere intelligit , statuti hujus Sozomenus
definitione ibidem non habet. Et vero de Sozomeni
succedat si qui 8 SD agnoscit opinione
:
niium , si quis dubitan merito posse vidctur : cum
probat propinquum, si quis denique nec abipso,
vel casu nec a Socrate mulicr ista
vel judicio, pro solido,
porlione, haeres, le- pro memoretur fuissc
*i nrius,
(ule.conmiissarius apertis
deprcbendilur
Diacmissa
ityvfiv, id
;

est,
nam ab
mulier quaedam nobilis;
hoc vocatur
v ^^ r*v
codtcillis, fruatur fortun* ab
— ***:
in haercchtariis
munere,
et, submotis his atque
corporibus potestate
consciemUe
deject
autem yw*
vel, si hoc
Tlc

matis,
r^ ^narp^,
mulier quaadam
q U od idem
generis
ilh
est,

utatur h* pa-
redis. Atque hoc qunlcm primtwn tncn. Nec favet ratio temporis,
est
ut satis proba-
hgis Theo b>ltter statuatur, dictum jam
crimen in causa
fuisse,
 ;

TRACTATCS PRjELIMINAMS xv
A fuisse, cur Imperator hanc constitutionem edide-
AUCTOKE
rit. Ea namquc lata cst anno Christi
390 ; illud
J. p.
vero an an proxime sequenti commis-
hoc anno, 11. Decrela sub Justiniano
sum sit, non constat
; quandoquidem Sozomenus
nulli id determinato anno assignat ; Socrates au-
etHeraclio imperatoribus;
tem respicit ad annum Christi 391, cui rcfra- aedes Deiparae sacra Con-
gatur Baronius. Audiamus itaque Socratcm
citato cap. xvm, ubi dc Theodosio imperatore
tib.
stantinopoli, tempore im-
hzc
scribit: Valentinianum juniorem Komae im- . . peratoris Mauritii constru-
peralorem reliquit ipse vero una cum filio suo
Honorio Constantinopolim reversus,
:

cta sub nomine Diaconis-

consulatu
Taliani et Symmachi in eam ingressus est die
sse.
quarlo idus iNovembris, id est, anno Christi 391.
Et mox cap. xix sub idem tempus accidisse U ustinianus imperator, qui claruit sSBCulo JnsUmanu.* nu-
memorat abrogationem presbyterorum, qui pami- sexto, numvrum sacrorum muiistrorum merum bene/x-
ecclesiis
tentix agendse prxerant, causamquc subdit sacri- Constantinopolitanis ci-iriorum ec~
s&rvientiu/m determinaro
legum mulieris abusu/m. Baronius ad annum 390, aggressus, annuisgue earumdem reditibus aptarv,
cUsiob Conttan-
tmopol..
num. Hoc ipso anno, inquit, non autem
66, quatvnus fundatorum voluntaii erat conve-
sequenti sub consuiatu Taiiani et Symmachi, ut niens ; in Prxfatione ad Noveliam 3, tntvr alia
a Socrate ponitur, accidit Coustantinopoli sce- qiwv dirigit ad Epiphanium patriarcham Con-
lus illud immane etc. ; sed nullam apponit ra- stantinopolitanum, hsec scribit : Dudum quidem
tionem, cur a Socrate dissentiat in notatione communi generali lege ad luam beatitudinem
et
anni. et ad reliquos sanctissimos patriarchas scripta de
B
lex eadem pau- Verum quaecumque causa impulerit Theo-
72 ordinatione venerabilium episcoporum, et reve-
co post tempore
dosium ad sanciendam legem adversus Diaconis- rcndiss. clcricorum, ncc non mulicrum Diaco-
revocatur ex
parte, anniien
sas ; non diu post lex eadem revocata ab illo est nissarum, ut non ampUus sint ab antiqua men-
te, utcreditur, ex parteper legem xxvm his verbis : Legera, qua? fura, qui ordinantur, disposuimus Prsasentem . .

Diaconissis vel viduis nuper est promulgata. » Ne vero legem specialem ad luam bcaliludinem scri-
» quis videlicet clericus, neve sub ccclesiae' no- bimus de numero reverendissimorum clcricorum,
» mine mancipia, supelleclilem, praedam (ve- qui in hac urbe sunt, disponenles. Quia com- . .

> lut infirmi sexus dispoliator) invaderet, et, petens est, neque ordinalioncs, quse supcr re-
» remotis adfinibus ac propinquis, ipse sub prae- vereudissimis ciericis fiunt, aut super reveren-
» textu Catholicae disciplinae se agerct viventis dissimis Diaconissis, Deii tantas, ut illorum
» h&redem » eatenus animadvertat esse revocatam, expcusis sauctissima ecclcsia incidat in causam
ut de omnium chartis, si jam nota est, aufera- mutuorum maximorum, 8t paulalim ad novissimam
tur : neque quisquam aut liligator ca sibi uten- inopiam dcpouatur.
dum, aut judex noverit exequendum. Dat. x 75 Deinde autem cap. i, Sancimus, inquit, BC itnitem Oia
Kalend. Septemb. Veronae, Valentiniano A. iv, non ultra sexaginta quidcm presbyteros in san- conisttarum mi-

et Neotherioid est, anno Christi 390.

Coss., ctissima majore ecclcsia csse, diaconos autcm nu<f, ac varia
snnctt
Ad hanc condendam constitutionem fuissc
vcro masculus cciHum, et quadraginla fcsminas, sub-
ite illis

Theodosio auctorcm S. Ambrosium episcopum Me- diaconos vcru nonaginta. Hinc observarv ticet
diolanensem citatus Baronius affirmat num. 70, 1°. Quo ordine Diaconissx dcccnscrentur sacrts
et post recitata legis prioris cjusdcm imperatoris ecclcsisEConstantinopoiitana mtntstns. qui ex
'verba, sic loquitur : Cum autem Mediolani haac cjusdcm sumptibus vivebant : cum hic agerelwr
sancierit imperator, ex causis (ut sibi videba- de illis ad certum numerum contrah&ndis, ne
tur ) legitimis persuasus, quoniam dum ullor uttra nwdum cxcrescvrct pensio annuorumpro-
scelens exsurrexit, comprcssit etiam innocentes, ventuum, 2°. Cum autem tunc daretur opera
occurrit quamprimum vindex ecclesiasticie tiber- uumero Diaconissarum minucndo \\\ majore cc-
tatis, severus regum censor S. Ambrosius; qui clesia, inde colligere possumus, itias ibidem an-
editam sanctionem ca ex parte compulit abro- tea numero plures fuisse : nec paucx verisimiliter
gari, quia periclitabatur fidelium erga Deum re- erant in alns eju </<'"< urbis eccicsiis. In Aovelfa
ligio, ct erga pauperes misericordia alia vero :
vero vi, cap. vi videbimus annos statis scxaginta
ex parte, qua Aposlolica institutio conservaba- cumpiciiis, >fin>s ad Uiactmissarum oritinattonem.
lur immunis (nam Pauli praeceptio est, ne vi- requircbat supcrius Theodosius imperator post
dua ebgatur minor sexaginta annorum) sivit in Apostolum Paulum, a Justiniano fuisse
restrictos
suo roborc perdurare. ad iinnns quinqua<jinta, vitrittqm- alia ab eodvm
S, Av.brosto. 73 Tlieodosius igitur, Dei obtemperans sa- imperalore in itlis fuisse requisita, qux ad sa-
cerdoti, advcrsantcm pictati a se editam sanctio- crum hoc ministervum promoverentur.
nem contraria lege promulgata abolcvit, cum 76 Constitutio ituquc modo designata prmscri- 'ii u mim ciis

post duos ferme menses ad eumdem Tatianum bit sequentia : Quanta igltur super venerabiles tiii att.ti* lu
circitcr anno-
ista qux supra dedimus. Hactenus
rescripsit, clericos a oobisdicta sunt, hajc etiara super Deo
rum, et opttmi
eminentissitnus Baronius. Hujus autem lcgis pro- amabilibue Diaconissis agi volumus : ut neque
ixempltttc.
mulgationcm, intcrponente S. Ambrosio suam ipsee citra observanliam flant. Sed primum qui-
auctoritatem, prodiisse, crcdibile est, quanlum- deui cis aetatem ncque novellam neque cre- 6686,
vis idem Cardinatis hoc non magis probet e scri- sccntem, neque ex hac ad, delinquendum aalien-
ptorum tabulis, quam quod cxhausissct vidua illa, tem sed super mediam constitutas mtatem, et
;

seu mulier ista, quacum peccaverat

nobili.9
circa quinquaginta annos secundum divinas re-
diaconus, bona sua ditando vumdcm diaconum, gulas agcntcs sicque sacram promereri ordina-
:

uti prxmiscrat num. 66, inde factum esse ad- tioncm, et aut virgines constitulas, aut unius
dens, ut idem imperalor eadcm Iege caverit, ne viri quae fuerant uxores non enim pcrmiUimus
:

viduae quovis titulo vel Ecclesi» vel ejus mini- neque secundas contrahcntibus nuptiae, neque
stris bona rclinquerent. vitam non habentibus, ut diximus, irreprchen-
sibilem
 : ; :

DE ECCLESI/E DIACONISSIS
\\1
custodian , eet D
naturaa,
ut quod decet
nissis,
siMlera, suspectam omnino ad sacrum
sed ncc conservenl > hx hs h-
li
xuctur.
mimstrare ba- auod debetur sacerdotio
j P venire ministerium ct adorandis temporis in veneratione /uisse
magnatunc
ptismalibus, et aliis adcsse secretis, quae ve- m ouet
munus, tum mulicrcs, qux
cum sacrum hoc
per eas rite aguntnr. ta
ncrabilibus ministeriis
esse voluit ad illud eligebantur.
Justinianus impcrator prospectum imperator Justi- erempio
vel ex im- 79 Apposite autem laudatus
dignissimo Diaconissarum officio, ut conscroandam pudicitmm
sexusque inconstantia niavnus Diaconissas ad
maturss Btatis levitalc, memoriam revocatis virgini-
sacri hujus mir cxcitat supcriusin
nilxil in illud vrreperet, quod mortis damnum
bus illis, quibus incumbebat
nisterii gravitatem dedeceret, nihilque esset in lator ad virgincs
corruptis- respicit enim lcgis
hujusnwdi fcminarum moribus, quod non esset ab Romanos olim notisstmas
Vestales, apud gentiles
omni parte perfectam. Si vero contingeret, ante tametsi e variorum auctorum
quarum historia
prxscriptam modo xtatem justis dc causis ahcui tamen
scriptissit abundc pervulgata, sequentia
conferri hoc ministcrium ; cautum esse voluit
aiiunde e pluribus, quw de eisdem circumferuntur, m
tmdatus Justinianus, ut defectus sstatis onginem
rnemoratm revocare visum est. Illarum
swpplcrctur. Sic cnim sua constitutionepergit in
altius haud repetam. Ordo
istarum virginum
vero quaedam nccessitas fiat, et minorem hac
Si
apud Romanos fuit institutus a Numa Pomptlw
aHate, dicimus, ordinari Diaconissam con-
quam
rcge in honorem dez Vcstx,et ad conscrvandum
tigeril liceaL eam in aliquo venerabilium asce-
;

ejusdem templo ignem sacrum. Nulla assume-

in habilare. Nequa- in
teriorum ordinari, ct illo
annorum
constituta neque suo batur ad hunc ordincm, nisi qum esset
quam viris admixla sit,
decem. Prima
arbilrio habitans : sed vitse separatse et mcdiocris, sex; nullu quse excederet annos
surnmo pon-
bonum testimonium elccta fuit a Numa : aliz deindc a
et a conveniente rnultitudinc opc-
tificeducta sorte. Possent hic multa addi, si
,. habcns.
ab rx pretium esset, qum ad earum parcntes, con-
ab mmoit-raH, 77 Votuit prxtcrca Justinianus Diaconissas
sccrationem, numcrum, votum virginitatis, E
m coiitavgvi- immoderato consanguineorum affectu alienas esse,
vestitum,
venerationem
infinitam pene
neotaffcctunh-
nQC fl j^ dispendio famse aut bonx
adhxrere cum officki,

existimationis. II;ic enim superioribus adjungit apud prxcipuos reipublicm Romanse moderatores,
eadem sanctione : Volumus autem et ipsas, variasque cxcae gentilium supersiitionis observa-
in
perducuntur, Diaconissas tionespertinent.
qua; ad onlinationem
80 Si vero aliqua ex illis pcccasset contra casti- virgmum vexta-
8ive ex viduitate sive ex virginitate, non cum lium
tatem, sepeliebatur viva, servatis quibusdam
aliquo cohacrentes, aut cognatorum, aut eo-
cxremontis : quivero ea fuerat abusus,
csedebatur
•rwvayan-y]- rum, quos appellanl dilectos *: ( talibus enim
tuv nominibus ulenles maligna suspicione suam re- usque ad mortem. Vestahum porro aliorumque
plenl vitam : ) sed aut solae habitent, aut cum gcntilium sacerdotia exstinxit Theodosiusimpera-
parcntibus solis et filiis, aut vcre fratribus : aut tor, invito senatu. Consuli possunt qusc scribit Ba-

iis cohaercrc, de quibus si quis suspicari aliquid ronius ad annum 392, num. 26, ubiprofertur
praesumpserit malignum, ipsc insipiens simul et Theodosii constitutio adversus idolorum cuttores ;

impius forsan pulabilur. Et si dicatur tale ali- Relatio Symmachi Urbis prsefecti, senatus nomine
quid dc aliqua carum, qua3 in Diaconissarum Valentiniano et Theodosio imperatoribus oblata,
ordinaLioncm ingrcdi vult, quod alicui cohaeserit qux habetur inter opera S. Ambrosii a Bene-
sub imagine quidem bonae appcllationis, mali- dictinis vuiyatatomo II columna 828 et seqq. ;
gna vero suspicionc; non oportet hujusmodi ncc non epistola ejusdem sancti Doctoris xvn
mulicrcm pcrdiici omnino _ad ordinationcm dia- col. 824, et epistola xvin col. 833 et sequentibus,

coniae. Nam .si ordinelur, cl lalc aliquid egerit, qua Relationi Sijmmachi respondct, ac de Ve-
eL colucscrit alicui cum praedicto nomine aut stalibus virginibus meminit. Sed nuncad insti-
schcmale cadct quidem a diaconia, et ipsa et tutunt nostrum redeamus.
;
p
ille subjecli erunt huic legi, ct rcliquis, quae 81 Laudatus impcrator Justinianusnovella 123, tnncd wwuper
cap. xxx cautum etiam esse voluit, ne quid- Ju*tinianw, «t
C corruptores puniunt.
s
Deum ttmonte», 78 Hiscc varias sabjungit pmnas, ut in offi- qua/m Dtaconissis moveretur obloquii c suspecta
Suspecta cum
m offieto ron-
cio contineantwr : Onorlct enim, inauit, omnes, cum viro habitatione. Hsec enim sanxit : Dia-
' J vins liabita-
stantcs, pwti- ,, . ..
modo cum
.

cat; ct
( ua! ordinantnr, vencrabilcs Diacomssas, tem- conissam vero uulloviro, ex quo t, on£
otcci- I

tnntittai pore ordinationis cL moneri, ct sacrorum audire potest iuhonestae emergere suspicio, habi-
vitae

mandatorum praeccpta coram reliquis, quae du- tare permittimus. Si vero haac non observet, sa-
dum sunt vcncrabilcs Diaconissae, ut et ipsas Dei cerdos, sub quo subjacet, admoneat eam, ut
timorem habeant, et adhaerentem sacris manda- omnibus modis talem virum ejiciat e sua domo:
tis fiduciam : timcre aulem ct confundi sacro si vero hoc distulerit agere, ecclesiastico ministe-

cadcrc ordinc, scituras, quod si pnusumpserint rio et propriis emolumentis alienala, monastcrio
aul crubesccntcs ordinationcm, aut derelinquen- tradatur, omni suse vitae tempore degat
et ibi
tes sacrum rninisterium ad nuptias venerint, aut rebus ejus, quidem filios habeat, inter se et
si
aliam omnino elegerint vitam ipss quidem ob- ; illos secundum numcrum personarum dividendis:
ligatae efflcientur
substanlia earummortis, et ut competentem ipsi imilieri partem monasterium
applicabitur sanctissimis ccclesiis aut monasteriis, accipiens, eam alat et regat. Si autem non ha-
in quibus sunt: qui vcro eas auL uxores
acci- bucrit filios, omnis ejus substantia inler mona-
perc aut corrumpere pra^sumpscrint obnoxii
; sterium, ubi millitur. et ecclesiam, in qua prius
quidem ct ipsi gladio erunt substantia autem
:
erat constituta, aequa portione dividatur. Dia-
eoruin applicabitur fisco. Si cnim in antiquis le- conissx s&cuio vn in jure civili etiam notx fuc-
gibus, virginibus qua
illis, in eorum crrorem runt, ut planum fiet ex his, qum subclo.
vocabautur, mortis incumbebat damnum cor- 82 llcraclii imperaloris novella, quae habetur Actasub impe-
ruptis ;
quomodo non magis nos in iis, quae a Juris Occident. ratorcUeracUo.
lib. 2, euradem, de quo supra
Dco gloriflcantur, dcfiniimis, pudiciliam (quaa Diaconissarum numcrum in eadem ecclesia
quam maxime muHcres exornat) conservari
vo- confirmat. In ecclesia autem Sanctae Mariaa Vir-
lentes quam ditigcnlissimc
a vcncrabilibus Diaco- ginis in eadera urbe Diaconorum mascuiorum
numerum
 , ,

TRACTATUS PR/ELIMINARIS. wrr

numerum definitfceminarum sex octodecim , liminaris, ubidchac de pluribus
, et aliis cjusdem AUCTOHE
subdiaconorum octo etc, teste Morino part. ni, inatiluti mulicribus illustribus erit agcn- 3. P.
Exercitationc x cap. n pag, 187. Librum
, , ditin.
ipsum, qucm citat, apud nos non vidi. Floruit
Heraclius imperator saeculo vn. Ex quo intelli-
gimus primo, eo ctiam sacculo non exiyuum
Diaconissarum fuisse numerum, ctiamsi defuiiri § III.An temporibusimpera-
nequeat, an quaedam
Secundo
in singutis fuerint cccle-
torum Justiniani et Hera-
siis. ex dictis licet dignita-
coiligere ,

tcm earum tempore fuissesatis notabilem, cum

eo clii, vel postea, locum in
toties Diaconissarum ratio habeatur in lcgibus im-

} cratorum,
sedibus sacris digniorem,
jEdes Detparcs
tacra Constan-
83 Nequeex imperatorum legibus dumtaxat
commendatw antiqua Diaconissarum dignitas et
quam mulieresalise, occu-
tinopoli
successio tunc perseverans, verum etiam ex aede parint Diaconissre.
Deiparx sacra Mauritio imperante sub no-
,
,

mine Ataxovtc*™- a Cyriaco patri-

, Diaconissae , J\ritiquuui in Ecclcsia vigume morem ut EUatnsitempoie
,

archa Constantinopolitano constructa. Zonaras in mulieres in aedibus sacris orarent loco a Jttft niani imp.
Annalibus a Cangio editis tomo II, tib. xiv, num. viris separato, notammagis est quam ut pro-
,

13, dc Cyriaco , Joannis Jcjunatoris in cathc- bari dcbeat. Procopius Gmariensis tib. i de
dra Constantinopolitana successore, rcfert ista : jEdificiis Jitstiniani tinpcratoris cap. agen.s <fc
l ec-
Cyriacus presbyter et ceconomus magnae eccle- clesia S. Sophix, Utrumquo, ait, latus du;e por-
siaa , a quo sacrosanclae Deiparae aades , quae ticus ambiunt , adeo non dissepienlea structu-
Diaconissae dicitur extructa est. Zonarae suffra- , ram templi, ut potius latitudinem ejus amplient,
gutiir S. Theophanes in Chronographia pag. 233 pari quidem cum ipso longitudinc ad cxtrema
cditionis regiae : Ad Diaconissae pariter compi- porrectai sed altitudinc
; Inferiores. Camerata?
tum , inquit , Cyriacus patriarcha sanclae Dei- atquc auro dccorae sunt : altera precantibus vi-
parae ecclesiam posuit. Tcmpus notat Ccdrcnus ris assignata; altera
fa^minis. Nihil habent dis-
ad ayvnum xvi Mauritii imperatoris, tunc con- parile , diversum. Cangius lib.
nihil Constan- m
ditam afjlrmans. Annui autem istc concurrit tinopolis Christianm pag, 3? rem magis explicat,
cum 598 aerae vulgoris, Etymon ejusdem ardis etmemorat, qusenam cx his porticibus ad fc-
sacrae affertur in Codini Excerptis e libro chro- minas pertincrct : \n ipsa, mquil, 83de Sophiana
nico de Originibus Constantinopolitanis pag. 53: ad Meridiem ct Scptcnlrionem binae procur-
Ita , aiunt denominata est, quoil patriarcha
, runt porLicus dupliccs , inferiores si ilicct cl su-
( Ci/riacus ) adhuc diaconus ibi habitarel , et periores, secundum ipsius longitudinem, columnis
soror ejus ibidem csset Diaconissa. Hic autem marmoreis prsegrandtbus sustcntatae qua3
, sedis
Joanni Jejunatori successit probabilius circa /i- latitudini nihil odiciunt . . Cameralae atque
nem anni 595; obitt 606, ut dictum est in Hi- auro decoratae sunt , altcraque precantibus viris
storia chronotogica PatriarcJiarum Constnntino- assignala, inrerior ncmpc : allera quae est su-
,

politanorum ante tomum I Augusti pag. 74 et perior, fccminis.

76. 86 Idem auctor ibidcm pag. 33 scribit ista : nultcrai haba
Diacomss(B 84 Cangius Ub. iv Constantinopolis Christianae Porticus superiores ficminis precanlibus addiclae, rent tncxtm
etiam dicta. pag. 87 in eam se propendere conjecturam ut plurimum Catcchumeniorum vel Catechume- Orandt a viiitt

teparatum
fatetur, quod videlicct sacra aedes Diaconissae non noruin nominc donantur a scriptoribus non :
;

fuerit atia, quam illa , quae a sancta femina quod in iis umquam catechumcni conslilcrint
Olympiade, sub Thcodosii magni imperio aedificata sed quod divinos qui a saccrdotibus ct canto-
,

i.e. Pacis fuit intcr aedem Et>vjv»? - ct Sophianam , in- ribus concinebantur , hymnos, ibi auditu cx-
stituto in ea monacharum autcm ccenobio : a\les ciperenl mulicres : unde KaTTj^oO^cva, n loca
illa, seditionem movcntibus Victoriatis, una oum Dei verbo, Ofliciisque ecclesiaslicis
» audiendis
ecciesia magna fuit passa inccndium. Audiamus i) superne extructa » recte viri docti inlerprctan-
Nicephorum Callistum Ecclesiasticr hislori.r lib. tur, sicut pturibus exemplis ostcndit ibidem
Xlii, cap. xxiv, in quo celeberrimae hujus feminae memoratus auctor,quipraedictas iltas porticus supe
elogium contexens , Monasterium , ait , quod riores Gynaiconitidcs etiam appellat. Idem Cwn-
Constantinopoli constituit, Marinse cognatas suae ghts in Dissertatione de Diaconissis ante citata
relinquons , eam
regulam inviolalam monasterii consuli potest pag. 420. Momcn autern Tuvaixo-
conservare jussit. Fuit id prope sanctaa Pacis vins, trahcns originem ano tvj; ^uvatxoc , id BSi .

et Verbi Dei Sapienliae pristiuum lemplum ct , a mulierc, sumitur hic pro loco vel varte sedis
usque ad seditionem eam quae Ntx<* hoc esL , sacrae mulieribiis assignata et USitata.
Vince dicebatur, duravit. Tum vero Sapientiae
, 87 Patebant itaque tunc ista loca solis mulie- siih ilto tornffn

templo cxusto et ipsum conflagravit. Caelcrum

, ribus : unde quwr, potest an promiscue et sine imptratoft ol

jiii/i Ilrt i

ItQ,
maximo eo longe post templo restituto mona- , distinctione diynitatis ibidem intcr ahas non Dia-
steriura hoc pristinam quoque recepit venusta- conissas sedcrent etiam Diaconisss. Cangio m
tem , atque ad velerem restitutum est dignitatcm, dicta Dissertatione pag. 420 id non videtur vero-
Sergia ci pragsidcnle, quae ctiam bealae hu.jus fa;- similc , cum prcsbyteris , Diaconissis , subdiaco*
minae Vitam conscriptarn reliquit. lcmpiumporro nis, lectoribus cerlas quibusque assignatas ffrdb»;,
illud sacram eiiam quamdam quotannis cele- seu sedes in ecclcsia Sophiana , satis innuat llc-

britatem habuit apud Graecos die xxvm Julii : raclius ,

prout statim dicctur. Ibidcm prrmisc-
in Mcnxis enim magnis excusis tunc refertur rat ista : Dalsamon lib. b Juris Gra?corum pag.
Memoria cncaeniorum aedis sanctissimx: Deipans 381 ait , Diaconissarum Ordincm canonibus
h toIc AiaxovEcwv, id est , in compito Diaconio- olim cogniturn , sedern habuisse m bcmalc : sua
rum. Plura de celebcrrima hac Diaconissa Otym- vero aetate, etsi £xx>wi?ouff«t, id est, in ecclc-
piadc dicentur sub finem praesentis Tractatus prae- sia Constanlinopolitana locum ct slationem ha-
Septembris Tomus I. D bercnt,
 :

XVIII DE ECCLESLE DTACONISSIS

transiens Pon- D
Discimus nniuus vcrba proferens ; Simiiiter
auctobi hercnt, non tatnen in bcmatc sedisse. explet omnta, u
tifcx in partem
malronarum ,

.tiam ex Novcila 3 Justiniani et alia Heracln quod

licet, ut concludit,
,
j. Pl
CraBCorum supra. Exquibus videre
imperatoris qu;e extat lib. 2 Juris ,

patre scu loco

maironeum non distmgueretur a
,

definitum raisse numerum Diaconissarum inMa- esstitisse a

n.atronarum. Hanc vero haud
procul
jore ecclesia Constantinopolilana ad
quadraginla.
e vcrbis prxdicU Anastasn
presbyterio conficitur
Videri possunt qtm dehisdiai pdragrapho «
gro-
vita functo
S Paschale PP-, anno 824
,

in
time prsecedente ; ubi tamen numerus presbytero- 399: Praeterea
apud nos die xiv Maii, pag.
nnn, diaconorum, ac subdiaconorum discrepat
idem Summus Pontifex . . ecclesiam sanctse ol m-
ab editione Cangii quibus singulis Ordinibus, :
nostne ad Prss-
assignatac erant in eadctn ecclosia temeratffi Virginis Mariae Dominae
sicut yergit ,

ec- sepe, cornens qnondam tati more construclam,

trrrfwc, seu slationes : ila cnim vocantur loca
Novella, ut post sedem Pontificis mulieros ad sacra Missa-
clcsice iis adscripta, in cadem Heraclii
rum solennia slantes prope assistere juxta Pun-
in qua etiam clericorum Blacberniauae ecclesiae colloqui
viderentur; ita ut, si aliquid
numerus definitur, atque adco Diaconissarum ad tificem
sibi assistentibus voluisset,
ex pro-
scx, utsupra indtcatum est loco moxcitato.
Pontifex cum
pinqua valde mulierum frequentalione nequa-
v,denturDu, o- 88 Ex dictis fit mihi verosimile, Diaconissas
illarum intervenlione liceret lar-
habuisse in xdibus sacris locum a mulieribus mere quam
"/ '
-' ei sine ;

toewn digmo- admo- ibidem locum inesse qualiter inde sedem

A;/W .
^,,,,,.,,,,,,. 'Videtwr quippe mihi gum ,

mutare valeret cum cerneret dato operis stu-

dum conveniens. ut, qux smguloyri electione, , ,

ccepit indesinenter agere sedem inferius po-

consecratione, officio, multisque privilegiis digni- dio ,

sitam sursum ponere ut eo familiarius preces

:
m quamda/m emimiam qua feminis non pate- .
,

par Domino ftmdere posset quo consortia populo-

bataltior in Ecclesia Dei t erant consecutm, ,

etiaw locusearum meritis et auctoritati respon- rum modeste declinare potuisset. Hxcxbi. g
ut recte observat Can- 90 Quo loco inquit Cangius pag. 424, non constat.
deret. At quo in loco ,
,

|{

gius , sedis Sophianae , aut alterius, fuerit Dia- mulieres istae, qua baud procul a sode Pontificis
non promptum asserere. stationem suam habebant in ecclesia , videniur
conissarum statio , est

Devnde ad earum-
conjecturam se convertens, fuisse Diaconiseae : nam caeterae in narthece sta-

demsedem fortasse iliam fuisse memorat, quam bant , aut in ea parte ,

quae mulierum diceba-
scriptores ecclesiastici Matroneum nuncupant. tur. Aiqite hxc quidem sunt, qum per conjectu-
Anasiasius Bibliolhecarius wi Symmacho PP., qui ras in re incerta afferri / ossunt, dc qua apud
sedii ssec. vi, pag. mihi 'i5 : Et cameram fecit antiquos scriptores nihil icgisse merecordor, quod
ot matroneum. Idem in Grcgorio PP. IV, qui ulterius procedat. Neque dicas, unum aliquem
prwfuit swc. ix, pag. 243 indicat, matroneum Diaconissis convcnissc hcum ex infnuis, propterea
presbyterio adjunckim fuisse : Presbylerium , ait ,
quod ,
quamdiu duravit mulierum in ora/ndo
amplum . . 1'undilus construxit : cui . . lapidibus a viris separatio, sanctarum portarum custodia
circa septum matroneum atlposuit. Diaconissis committeretur, teste auctore epistoLv
quttamenqua- gg Animadvertit tamen Cangius pag. 421, ad Antiochenos, S. Ignatio martyri adscriptm
'" "'"'
/
non deesse, qui Matroneum memorent illud fuis- Saluto sanctarum portarum custodes Diaconissas.
se,quod ab eodem scriptore dicpum sit parsmu- Etenimper portas, dequibus hic est sermo, non
lienim in qua utique mulieres tempore UturgUe
; sunt inteUigenda ecclesim vestibula vel atria ; si-

saorm degerent. Citat deinde pro illa senten- cut confici videtur ex adjectivo sanctarum, quod
iin Ordinem Romanum; in quo dicta mulierwm verosimiliter significat portas in ipso templo, per
pars vocata sit pars malronarum hsec ejusdem , quas a narthecc ad sa/nctuarium aditus patebat.

GAPUT IV.

Status Diaconissarum apud hwrelicos Orientales.

% I. DeNestorianis, etqualis Diaconissarum apud illos fuerit

conditio; qualis sub Monophysilis vel Jacobitis.

VarimdeNnto- D,
\Jc Nestorianis h&reticis , eorumque errori- pacto pestifcrum ejus virus, propagatum ab ipso
bus vtMim est hic prmmittere sequ&ntes notitias, per urbem ConstantinopolUomam, infecerit Oricn-
[ssemanus Bibliotheose Clementino - Vaticanse tem non convenit inter auctores, sicut vidcre
,

tomo 111 parte n Dissertationem de Sym Ncsto- licetin dicta Bibliotheca cap. ui, ubi et
veram
nanis consorvpsit . per totum modo dictum to- ISestorianismi originem cxponere
conatwr ejus-
iuuiii ewtensam : qua excerpa/m non/nulla, quse
e deni auctor. Progressiones memorat cap. iv Ne-
a meo instituto non videbuntwr aliena. De Chal- storianorum statum sub regibus
dssorum seu
Romanorum
issyriorum, quosappellat Orienta- Persarum, Arabum, Tartarorum et
ics
Turcarum
ri Nestoriomos, religione Christiana a tem- datcap. v; Nestorianorum schismata
et synodos
poribus Apostolicis suscepta , tractat cap. i cap. v I; veterum autem ac
recentiorum kujus
qualis auiem eontmfuerit statws post hanc ac~ sectx asscclarum errores
cap. vu.
ceptam usquoad initia NestoriansB hsereseos, «c-
ponit ><!/>. ii. Ejusdem uero sectarios nomen tra-
92 Nestorius duas in Christo personas
bat, altcram
statuc- eorumqw M
Vcrbi Dci ; altcram
Jesu hominis. fnatitwimpu»
wisse a Nestorio hxresiaroha, notum cst : sed quo Bmmm quippe in utero Virguxis formatum
voleuat
 TRACTATrS PR.ELIMINARIS,
XIX
volcbat alium
ab Unigenito Oci Verbo : tc-
esse tum. Eut.jches arcfmnandrita fuit
corumpara, ,. AUCTO'1'
ncbat etiam incarnationcm non esse vcram et Animadvertit autem dictus auctor, a majore
ac 3. P.
hgpostaticam Vcrbi cum humanitate unionem saniore scctariorum ipsm
;
parfe in iis, qux sta-
sed meram
inhabitationem Dei Verbi in homine, tuebat dc omfustonc ct pcrmixtione
naturai
id est, in humana natura
per se subsistcntc, dcscrtum fuisse vci in ipso inUio hsereseos
eaortae,
velut in suo tcmplo : idque, ut notant Patres neque duhitarc cjusdcm assrclas, mm< verbo a'c
quintse sgnodi cecumcnicx can. rv, secundum >tis ipsum subjiciant anathemali ad
graliam, vel secundum operationem, vel se- usquc diem, Dioscoro tamen /Egyptiorum et
cundum dignitatem, vel secundum aequalitatem Barsumu. Syrorum corruptoribus ct seei
honoris, vel secundum aucloriialcm, aut rcla- primipilis, doctrinam ejus diserte approbantiims,
afiectum, aut virtutem . . vel ipsumque defendentibus tamquam orihodoxa-
fidt i

secundum bonain voluntatem, quasi quod placuit propugnatorem.

Deo Verbo homo, vel secundum homony- . . 96 Auctor n/cm num. 2 describit progressus progretsus per
miam etc. Monophgsismi in /Egypto, Syria Meso\ ,
varias Oritntit
prtemitluntitr 93 iXe plura addam de re abunde c.r thro- mia, Armenia, Arabia, Nubia et /Ethiopia
regionet : qua-
notitice,
solam coneordium ct discordiam recentiorwm Mono-
;
tes smt
logis nota, Verbi affcctivam et moralcm
unionem impiissimus i/le hsereticus in Christo physitarum num. 3. Quod spectat, inquit, ad
agnoscebat. Vidc jam, quam multa etquam bla- communioncm Jacobitarum cum Catholicis, lue-
sphcma inde deducaniur conscctaria. Sequitur rcticis vel scbismaticis, Oricnlalibus et Occidcn-
enim primo, ut Dcus non sit natus, passus ac talibus jam observavi
; (pag. 291» primalem
moriuus ut Christus non sit Dcus, scd tcm-
; ejus sccUe Cregorium Barhebraeum in eo fuisse
plum Dei dumtaxat ; itt nulla sit in Christo Polilicorum crrore', ut crederet, controversias
idiomatum, ut theologi appellant, communicatio, Orientales inter et Occidentalos, inter
et Orien-
quz fundatur in co, t/uod vcra, et hyposta- tates ipsos circa incarnationem Verbi agitatas,
tica unio sit Verbi Dei cum natura humana. meras osse tbeologoium opiniones, non baeresim
Sequitur 2°. ut sanctissima Virgo Maria conslilucre.
non sit ©aoroxos , id cst , Dcipara , scd Xpunori- 97 Veterum porro Monophysitarum seotas enu- Jncofjita.
y.o; , Christipara , vcl avQpwxorixo; , hominis meral mm. \ Syrorum Jacobitafum eiro '$
;

mater ,
quae videlicct , ut blasphemabat Ne- de Chrtsto, dc Trinitutc, ,/c Saoramentis Eccte
storius, hominem dumtacrat genuerit Dei Verbo sur, t/c Eucharistia, de invocatione Spiritus s
affcctive ac moraliter conjunctum non autem ; cti in Liturgiu, dc stulu tin/murutu COrpoHbllS
Dei Verbum humanse naturw hypostatice ac crutttfum, dc purgatorio etc. eaponit rvum. 5.
vere unitum. Jacobitarum quoque politiam eoclesiastieam <•/

declitrutur Nunc, qualis fuerit apud Nestorianos

et 94 s&cutarem num. dcclarat ; sub cujus jinciu
Duiconissarum
Diaconissarum status, intellige. Earum eonsc- tractat ctiam de quinque mePropoHtis, episcopis
sub ipsii status
crationem piwmisi alia occasionc cap. n, § n. autem patriarchx
Jacobitarum subjectis,
sex,
Assemarius pag. 851 citat Pontificale Nestoria- \
rmtcr illos, qui ibidem dicuntur in n gione
norum, a Joscpho fndoruiii metropolitano de- Turabdin exstare. Hoc vero de statu ecclesiB
scriptum anno Chrisli 1559, in coque exstare Jacobitarum hodicrno intelligendum monet Asse-
indicat hunc rttum ordinationis Diaconissarum, manus num. 7. Mitto plura.
ait ca usque tcmpora peragi consurhtm. Huc spe- 98 Ilis perveniamus a</ Diaco-
prmnotatiSt Status Diacoms
ctant, qucr annotari asscrit ad ejusdem calcem : nissas Monophysitarum vel Jacobitarum qui }
.snit.m

siuit autcm ista :orJo de Atque ita perlicilur iliorum hxresim profitebantur. Qualis sub his
filiabus opus dia-
fcederis (monialibus) quaa ad fucni cartiui s/utus, t/it.r /lo/cs/us, qu3B prnilr
conalus segregantur. Ad altare autem non acce- gia, commemorat Assemanus m Dissertatione </c

dil, quoniam mulicr est, sed ad oleum Cliris- Monophysitis nv/m. 10, hunc de illis oanonem
malis dumlaxaf. IIoc vcro illius officium est, referens, quem afflrmat ewstare in Pontificali Ja-
ut corde orct in capite monialium tcmpore mi- cobitarum pag. 144 Potcstulnii inlra allare
:

nisterii, et in fine orationis dicat, Amcn : ul- Diaconissa millaui omnino habcl : quoniam et
que ungat mulieres ad
baplismum accedentes, quando ordlnatur, in ecelesia tantum adslat (ex-
easque ad saccrdotes admoveat non cnim fas : tra cancellos uidelicet altaris.) Haec est autem
est sacerdotibus ungere muliercs etsi nostris : ejus potestas, ut scilicei altare verrat, el lam-
temporibus id 1'aciuntj quum sacerdotes in IV- pades in sanctuario acceudat ; idque tum, quum
minam oculos ncquaquam inlendant. Obser\ o, presbyter aut diaconus absunt.
restrictam hic admodum Diaconissis concedi po- 99 Permissum est quoque el in absentfa pre- suti istis htBTiti

testatem a Ncstorianis, sicomparetur cwm illa, sliylcri et diaconi, Sacramenla c\ llicca in sau- ctt.

ijiuim habcbant otim apud Monophysitas scu Ja- ctuario posita accipere, mulieribusque et pueria
cobitas, qiu privilegia, sujwa fere quam credi tradere (qui scilicct annum SBtalis quintum non
i. iti casdcm conferebant, prout planum fiet excesserint, ut exponit Joannes apud
Telensis
inferius. Bar-Hebraeum Nomocan. cap. 7 scct. 7. /m-
ilunophijs.ta- 95 Idem, qui supra, memoratse Biblioi teca rentesis est Assemani) non tamen ea ex altari
rum exordia.
audor t tomo il, qui est de scriptoribus Sgris accfpere, aut allari superimponere, aui mensam
Monophi/sitis, prsemittit Dissertationem de istis viue quoquo morlo tangere. Quando autera a*l

haereticis. Licet autem illi ex historicis ac Theo- suscipiendum baptismum mulieres aduitse acce-
logisabundc innotcscant ; audirc tamen tvertt , dunt, ipsa iin^at lll is jussu saccrdotis : ilcm vi-

corum cxordia, atque alia plura. MonophysitB sitet, et ungat gratia mulieres aegrotantes. Uaec
sic dictisunt, quod Domin >•'- unam in Christo \
ejus polestas est, el iv> bujusmodi administrat :

turam csse assererent. Sub hoc nomine Jacobitas ci hac de causa ordinatur, ul in sancta Ecclesia
Syros, et Sgyptios seu Coptas, nec non JBtiiiopas iici cor.un sacerdotibua el poatificibus ministret,
\rm \n >sque kodie intelUgi, o ervat Assema- llacc e canone Pontificalis Jacobitarwn, </< q o

dus num. i. mtem hxreseos Munopln/si- supra.

tarum spectat ad medium circiter ssecuLum quin*
 . ):

DE ECCLESJ^ DIACONISSIS
XX dorninas so-
et
quia (sicut agnovi) Diaconissa
AUCTORB ?oresdixcrunt,ro. H*c M. Smcta mtem vvrgo

J. P. istatomo citato pag. 264

annuntiatur ht - m
%\[. Alia de statu Diacoms- baide et scribitur obiissc
post annum Chnsti
antiqmtas
sarum sub Jacobitis ; qua
consuctudinis
410: ex quo przdictx

occasione disseritur an ehtcescit.

consuetudo con- orthodox,
103 Aliud factum, quo ista
communi aliqua lege Dia- firmatur, suggerit Vita S.
Irenes
%n mo~
virgmis et

hegumcnx seu abbatmx Constantinopoli

conissis interdictus fuerit nasterio Chrysobalantho, cujus Vitam Ulustravi
autem saxulo
accessus ad altare. tomo VI Julii, die xxvm floruit :
ix.

biographus
Jbidem autem pag. 610 narrat
prxfccturx abbatiali
auctor svpra dictm Disser- anonymus, Sanctx istius
Htni Diacontf JT ost hsec pergit
dignitatem diaconalem, S. Me-
tarum pnvile- indicat Bar-Hebrxum fuse de prs-mi^sam fuisse
ta ttonis , et ,

014 in Nomocane cap. vn, sect. vu

thodiopatriarcha Constantinopolitano cam confe-
Diaconissis tractare
prxtcr constitutiones rente. Audiatur biographus : Mox itaque nihil
jam citatis , ibique ,
moratus patriarcha, surrexit e solio, thuribulum
Apostolorum, citari etiam canones conciliorum
Severi, thus adolevit, Deo benedixit, primus-
Loodic&ni et Nicxni, Basilii Magni et
petiit,

JoamniS Telensis, el Jacobi Edcsscni. Accipe que convenientem auspicatus hymnodiam, Dia-
eorurn, quam subjicit ex Bar-Hebrxo, sumr conissam magna? ccclesiae (id est, S. Sophi^,

rnam : Diaconissa ante annum aetatis quadrage- seu Divinx Sapientis;) primum ordinat Irenea
Si post ordinalioncm nu- (spiritu quippe, qui in ipso erat, vidcrat ipsius
Bimum ne ordinetur.
Consueludo in ditione puritatem, ad illud ttiiquc officium requtsitam :
pserit, excommunicetur.
oblinuit, ut abbatissa monialium et post ha3C prEefecturae signaculum superaddidit. E
Anthiochena
Diaconissa fiat, subditisquc monialibus Eucha- 104 Nunc redeamus ad Jacobitas, quorum abolitx apud
Jacobitas Diuco-
ristiam porrigat ; idquc presbytero et diacono patriarchse MichaeUs canon dc Diaconissis ex
flwscc; von ta-
absentibus dumlaxat. In eadem Antiochena di- Pontificali Syriaco, auctoritate ejus publicato,
men omnino ex-
lione quum Diaconissa ordinatur, orarium bu- profertur apud Assemanum dicto num. 10 : in stincta?.

mcru ejua instar diaconorum imponilur. Quum quo canone sermo cst de ordinatione Diaconissse
menstrua patitur, ingressu sanctuarii prohibetur tamquam de re, qux jam diu desierat in Eccle-

ob revorenliam Ad cujus tilulum ordinala

altaris. sia ; additur tamen hxc clausula : &i quis autem
est, ln co sanctuario dumtaxat ministrat. pontifex Diaconissam propter urgentem necessi-
*u<l dlclit Jaco' 1UI Dngit mulieres olco catechumcnorum, tatem aliquando ordinare voluerit, muiierem or-
in itiliuur
bitis
(juum baptizantur. /Egrotas visitat ungilquo (quo dinet, cujus de castitatc testimonium habealur,
Antiochena-, uf I

Assemanus, iion cxplicat Jacobus quaeque ad senectutem proxime accedaU

munux Oleo quo-
ctil
ad hoo
:

auumabant ab- Edessenus. Sed dc oleo bencdicto, non de oleo niam et sancti Apestoli, Patresque talem ordinari
t attsms : Infirmorum ioqui videtur.) Quum ipsa aegrotat, decrevcrunt ubi vides, a memorato M/chaele
:

vices suas cuidam sorori in monasterio monia- Jacobitarum patriarcha potestatem fieri episcopis
lium commiltere potest, ut scilicet sanctuarii ordinandi Diaconissas propter urgcntcm ne-
ouram gerat, non ut sacra mysteria contingat. cessitatem. De Michaele palriarcha, cui Magni
Partem Eucharistia?, ut facere solent diaconi, in nomen fuit inditum, scribit As>emanus tom. II
caliccm immitlrre nequit permissu lamcn epi- cap. xxxi, claruisse eum
:
anno circiter 190,
dicens 1

scopi vinum ct aquam in caliccm misccrc potcst, et Pontificale ac Bituale Syrorum Jacobitarum
el caliccm ctiam consecralum ministraiv, quum ordinasse.
id necessitas postulat. Mirabilia enimvero et 105 Verba illa e Pontificali Jacobitarum su- Disseiitur Mi t

pene inoredibilia nonnulta hic sunt privilegia perius recitata, Polestatem intra altare Diaco- sicut apud tllos,

Diaconissis conccssa apud luereticos Jacobitas in nissa nullam omnino habet : quoniam et quando
ditione Antiochena. Quod atttcm inter illa memo- ordinatur in ecclesia tantum
rabatur
, adslat , non
de consuetudine, ut monialium abba- admissa videlicet intra cancellos altaris
; hxc,
tissm ttti dignitatem Otaco/iissantm assumcrentur, inquam, movere possunt quaestionem, an
sicut
mirum non est, cum idem (icret apud crthodo- accessus ad altare, aut illius contactus
Diaconissis
wos tn Oriente,
omnino fuit interdictus apud Jacobitas ita et-
tiuotl ettam /c ;
102 Cujus rei duo in promptu habemus exem- iam oiim
ceiuiitinOiivn stata aliqua communi lege hoc
Tomo eis vc-
te
pla. II die xxm cjusdem mensis,
Martii,
tititmfucrit.Si quis illud affxrmat,
tn \iiti s. EupraaAs virgmis cap. n, num. 7 incumbit ipsi
legcm hujusmodi producere. Assemanus
pag.m yefcntntitr ista : Eupraxia, synonyma sertatione de Syris Nestorianis pag.
in Dis-
videlioet istius sanctsB
849 affirmat
vfrginis mater, diligens non constare, quod olim interdictum fuerit :
id
monaslerium sanclarum mulierum .
. , rogabat tmmo vero Diaconissas aliquod obiisse
Diaconissam, ct priores monasterii, dicens °eis officium
: circa altare, probat e Theodoro
Parvam benedictionem volo monasterio vestro
Balsamonc in
Besponsw?ie ad 35 interrogationem,
priebere, reddiium auri viginti Juris Orien-
et triginia libra- talis tib. m, ubi causam insuper cur pri-
rum, ut oretis pro ista orphana refert,
(Eupraxia vilegio isto privatz fuerit, his verbis,
mdeUcet filia) et pro Antigono patrc
ejus. Au- q U3e in
ipso fonte non vidi, sed quz Assemanus
rum rvcumvit udmittcre Ula abbatma sic reci-
dicem tat loco citato: Olim aliquando
teww sed ne le contristcm, aut sine
Diaconissarum
fructu ord.nes cogniti
du.uttam, paucum fuere canonibus,
oleum, et candclas, habebantque
et thv- ipsffi gradum
miama m oratorlum confer... et his
et officium circa altare. Menstruo-
oblatis rum autem inquinatio ministerium
rogabat Gupraxia Diaconissam, earum a divino
ut omnes sorores et sancto altari expulit.
orarenl pro antigono, et filia
ejus Eupraiia. Et
^nnum. 10:Tunc el Eupraxia maler
ejus
106 Quid, quod non
ab altari dumtawat, ita ettam com-
orans dmt PiHa mea, amas hoc ""<
^-^nploacSacramenUsexcluda. muni aliquti
:
schemate Je- tuj
sun mcnstruata apud Orientales, legc
? Cui Eupraxia dixit OUqne, prout observat
:
mater mel tdem Asscmanusex sequenti
canone S. Dionysii
Alexandrini
 : , ,

TRACTATUS PR^LIMINARIS. XXI

A Alexandrini : De mulieribus quae sunt in ab- , Sententia nostra etiam confxrmatur ex
109 AUCTOKI
scessu an eas sic afleclas oporteat in Dei do-
, antiquis Euchologiis, in quibus Diaconissarum J. P.
mum ingredi supervacaneum vel interrogare
, ordinatio peragi dicitur intra sanctum tribunal *p$u fuerit
existimo neque enim reor, si tamen fideles sint
: id est, circa altarc, prout indicato jam cap. n
et piae, sic affectas, ausuras vel ad sanctam men- licct videre. Qux cum i(a sint, tialsau.oni in
sam accedere, vcl corpus et sanguinem Domini hunc canonem xv concitii Chalcedonensis Diaco-
attingere. Huic canoni idem auctor attexit in- nissam non esse mulicrem ordinandam antc annum
terrogationem septimam ex epistola canonica quadragesimum etc, scribenti non omnino assen-
Timothei Alexandrini : Si mulier sibi accidisse tior : Quas in proesenti, ait, canone tractanlur,
viderit, quod solet mulieribus, debetne ad san- oinnino exolevere. Diaconissa cnim bodie non
cta mysteria accedere, an non? Et respondetur ordinatur. Etiamsi quaedam ascelriae abusive Dia-
Non. conissae dicantur. Est enim canon qui slaluit .

apud Oncntales 107 TomoW

Conciliorum apud Labbeum col. 287 mulieres in sauctum non debere ingre-
tribunal
et scquentibus dantur canones concilii Nicseni di. Quae ergo ad sanctum altare accedere non
octoginta, ex Arabico in Latinum conversi, qui polest, quomodo diaconatus oflicium exercebit?
a Nicolino, Binio, regioque collectore tomis Con- In his, inquam, Balsamoni non asscntior. i\am
ciliorum inserti memorantur in notula mar~ primo, cum ipsa tstius canonis verba non pro-
ginali col. 287. Deinde a col. 359 sequuntur ferat, non videtur satis constare, an a sancto
sanctorum Patrum, ut fertur, concilii Nicseni tribunali arceat mulieres latcas dumtaxat, an
sanctiones et decreta. Constitutioncs vocat Asse- etiam Diaconissas.
manus loco cttato, easdem et quamvis scribat, 110 Secundo, jam dtctum est num. 108 li-

in patriarchatu Antiochcno et maxime apud , cuisse Diaconissis, urgente neccssitate, ingredi ad

Syros et Chaldaaos vigere, affirmat tamen per- sanctum tribunal ; et nurn. 109 indicatwm est,

d peram illas tribui concilio Niczeno. Tomo itaque earum ordinationem in isto loco peragi. Tertio, n
Conciliorum, quem modo designabam, col. 368 quaedam ascetriae, id est, moniales quffidam Grx-
sunt ista de muliere menstrua patiente : Omnes corum abusive Diaconissae dicuntur secundum
fideles, et Chrislianae mulieres continerese debent Balsamonem qux : dictio nimium est universalist

ab ingressu aedium Dei, quae sunt ejus templa, cum restringi debeat, Asscmanus uti ostendit
quamdiu menstrua patiuntur item a commu- : ad patriarchatum Antiochenum Grxcorum in ,

nionis sumptione quousque adimplealur earum

,
cujus cuthedra verisvmiliter sedebat sseculo Chri-
dies. An igitur mirum cuiquam videri debet sti xi (vide Hisloriam Patriarcharum Antioche-
,

si ab ab altari a Sacramentorum
ecclesia , ,
norum ante tomum IV Junii : ) tunc enim ibi

participatione removeantur Diaconissse mcnstruo- ordinari desierant Diaconissx : cum in eodem

rum tempore, una eademquc lege, qux constrin- patriarchatu apud Syros Maronitas , Jacobitas,
gebat alias mulieres, comprehenscT propter con~ et Ncstorianos alitcr se res hubucrit, sicut mo-
venientem sacrorum mystcriorum reverentiam ? net Asscmanus pag. 850 ,
probatque cx Bar-
proftibitus 108 Ex allat/is itaque jam constitutionibus Ilebrxo , cujus vcrba rccitata sunt superius
nulla est, quse simpliciter et absolute Diaconis- num. 100.
sas arceat ab aitari; sed restrictc ad tempus men- 111 Quarto, inepta mihi omnino apparet hxc adaUart.
struorum , ct per accidens. Sicut ergo nemo Batsamonis conclusio Quae ad sanctum allare :

dixerit, mulieribus non Diaconissis vi alicujus accedere non potest, quomodo diaconatus offi-
canonis ingressum tn ecclesiam et participatio- cium exerccbit? Quippe prxterquam quod in-
nem sanctissimae Eucharistiw interdicta fuisse terrogatio ista probabilius supponat fatsum, cum
simplicitcr et absolute ; ita ratiocinetur nccesse jam vidcatur satis probatum, Diaconissis com-
est de Diaconissarum ad altare
accessu et , muni aliqua legc interdictum non juisse accessum
contactu ejus. Superiora sic conprmari possunt ad altare; quot ct quam diversa erant earum
ex Assemano pag. 850 Nullus inquit , canon : , ofjicia ,
quse extra altarc exercebant , quwque
G prohibet Diaconissas, urgente saltem necessitate, ad neutiquam pcrtinebant, provt invenies
illud
in sanctum tribunal ingredi imo plures cano- ; supra cap. i ubi ea enumeravi ? Enimvcro
,

nes apud Syros exstant qui etsi potestatem ,

Diaconissarum talc erat institutwm, ut externis
ordinariam omnem Diaconissis intra allare dene- charitatis erga fcmineum scxum obscquiis inten-

gant, concedunt tamen iis, ut in absentia pre- tx, nihil haberent commvme jure ordinario cum
sbylerorum et Diaconorum verrant altare et , sacris mysteriis, qux ad aram peragebantur ab
lampades in sanctuario accendant, et ex theca Ecclcsix ministris. Quamvis autem ewnmdem
ibi posita Eucharistiam accipiant, mulieribusque inauguratio valde similis esse consecrationi dia-
ac pueris tradant . . Quae omnia ut prajslare conorum ; horum tamen ministerium ab Ularum
possint, altare illas ingredi oportet. Hxc ille, occupationibus omnino discrepabat, quia fere to-
de quibus consule prxmissa in prxcedenU pa- tum, vel maxima saltem ex parte rejerebatur
ragrapho num. 99, et ca/p u. ad altare.

CAPUT
 DE BCCLBSM3 DIACONISSIS
XXII

AUCTOF*
J. P.

CAPUT V.

in Oriente et Ocddente.
Diaconiss* quwdam memorabiles
Varise de illis notitise ex scriptoribus.
% I.

et mp i regis
Diaconissam, qum claruit petcndam, in qua latere possit,
P/^/tr 5. Phcsben cune sibi futurum
Timo,
manus evadere, alque hoc
sxculo primo, apud Surium ad diem xix Fe- Vemam ad te,
m nollicebatur. Tum adolescens,
Aumibii,ct apud nos mcam
bruarii ia Vita S.
deinceps et apud le animam
inquit,
ejusdem Scmcti Vita eodem die memoratur pag. Tulianus pu-
deponam. Paucis posl hajc diebus,
127 Timo Diaconissa, Beatm titulo insignita. Ib%- Daphnem ascendit
blicum epulum celebraturus
:

est, vita functum

futsse
dem pa<j. 124 indicatum ascenditque cum illo hujus pater, utpote sacer-
102:
eumdem sanctum episcopum anno circiter
imperalorcm assectari solitus.
vixerit, vide- dos ct
unde conficiPw, auo tempore ipsa eral et fratcr mtro gmtitm
secundo. Hmc 115 Cum patre autcm ct hic ,

licet

mtem
sseculo primo, et

de
forte etiam
illa leguntur apud nos in dicta Viia
frater Tlie-
: ejus ambo enim neocori erant, imperatorisque
:

dapcs aspersione lustrabant. Seplem diebus

apud vertcndldmde
J~£
Post htec fama permolus S. Auxibii igitur die r to
cum Daphnem festum agi mos est. Prima
miBtagoraa Solos (in Cypro) pervenit, una
adstans adolescens icctulo imperatoris, cum epu- E
iJ
conjuge B. Timo : quaB ipaa quoque eral el ad-
las de more lustrasset, ac piaculo polluisset,
cur-
miratione digna, et virtute praedila. Hi cum in
invicem riculo conlendit Antiochiam , et admirandam
ecclesiam se conlulissent, complcxu se
magna adiens feminam, Ego quidem ad te venio, in-
salutarunt, ex eaque amborum congressione
quit, sicut promiseram tu vide, ut utriquc sa-
provenit. Et fuere deinceps in aedibus :

[ffilitia
suntque luti prospicias , et promissa praestes. Illa mox
episcopi, ubi a pontiflce erudiebantur ;

nomine Patris et consurgens adolescentem deducit ad virum Dei

baptismo ab eodem initiati in

Ordinavit autem C. The- iMeletium, qui jussit eum in superiore hospitii

Filii et Spiritus sancti.
Auxibius, uxo- parte internn consistere. At patcr filium quasrcns,
mistagoram Ecdesiae diaconum S.

similiter Diaconissam. Nam totam Daphnem circumibat, reversusque in ur-

remque ejuB inibi
se ipsi a bcm vicos ct angiportus perlustrabat , oculos
r-. quo sacrum baptisma suscepere,
ambo dein- quoquoversum conjiciens , hujus inveniendi de-
peccandi occasione sejunxerunt, et

Iralrum inslar erant. Per occasionem pec- siderio. Tandem cum ad eum locum pervenisset,
ceps
candi soriptor crudiori phrasi intelligit usum ubi diversorium erat Meletii, sublatis oculis vi-

matrimonU . ut ew sequentibus verbis satis in- dit illum prospicientem pcr cancellos, et accur-

notescit. Videmus hic cvrca finem smculi primi rens corripuit et abslraxit, domumquc reduclum
mulierem, vivente marito, ad Diaconissarum verberibus primum acerrime cecidit : deinde can-
offLcVum fuisse promotam, sicut factum dc Thco- dentes acus manibus pedibusque et dorso infixil :

sebia . uwore S. Gi egorii Nysseni dictum est postremo conclusit in cubiculo, foribusque ob-
hitm. 59 : idque Hoitmm fuisse, patct ex verbis seratis, Daphncm rediit. Hobc ego illum jam pro-
S. Epvphanii num. 2 datis. vecta senem aetate narrantem audivi. Addebat-
S, Murttiui V ,1
H3 Christi smculo cloruit S. Martina
T&rtio quc praaterca , se Numine afllatum , et divina
m, alfa martyr Homana, sub Alexandro impe- plenum
el r/ go $t gratia , patris idola omnia contrivisse,
C ratore passa, qum per donum Dei Diacona fuisse atque illorum imbecillitatem derisisse. F
srnhilur a nobiS data nobills
1,1 \ /ln ai> liirm ] Jhiiuhi u 116 Postea vero cum animo agilaret , quod :

pag, II iniin.W. Ail itiinrhini ;rr.r ('hrislia n;r s.r- fecerat, patris recitum extimuisse, Christumque
culwm memorabile studium Diaconissm
pertinet Ijominum orasse, ut annueret, ut seras confrin-
anonyms, quod conPulii ad convertendum filiwn geret, osliaque patefaceret. Tua enim inquit, ,

gentilis sacerdotis a paterna superstiiione ad or- causa haec pertuli et feci. Haec, aiebat , cum
thodommfidem. Factum narrat Theodoretuslib. in dicerem , resiluerunt seras , et apertaa sunt fo-
Ecolesiastwm histoiim a, Svrmondo editm tomi III res. Ego vcro ad magistram denuo feslinanter
parte u; ubi cap. i\ relatis pcenis, quas im/pie- recurri : qme me veste induens muliebri, secum-
tatis Mi.r dederant Julianus avunculus impera- que statuens in conclavi, iterum deduxit ad di-
tnrts rl 1'r/i.r, tln pergit ra/>. \ Per idc-lli \vi'o vinum Meletium is autem Cyrillo, Hierosoly-
;

tempus adolesceus quidam, Qlius sacerdotis, in morum nunc episcopo me tradidit, alque ita ,

falaa religione educatus, ad piorum ccetum nocte profecti sumus in Palaestinam. Post mor-
aggregatus est. Pemina enim quaedam pietate tem porro Juliani, palrem quoque suum ad ve-
insignis, Ordine Diaconissa, hujus matri la-
et ram religionem perduxit.
hoc etiam no- Nam et
miliaris cum esset, cum matre venientem (nam bis inter cetcra narravil. Sic igilur isti
ad Dci
tenellae admodum eral aetatis) amanter illum exci- cognitionem delali salutis participes lacti
sunt.
piebat, hortabaturque ad amplexandam pietatem.
117 Prmclara quoque est historia, quam sub- alia
Dfacontoia 11 i Matre vero mortuaj frequentabal illam dii Theodoretus libro citato cap. xiv de
arioflj/inn,
adolcsivns, rt mnsiir-la dttclrina rrudirbatur,
Publia
COn- Diaconissa. Ego vero inquit,
, piaestantissimae
siliisque ejus in animo deflxis, rogabai magisLram quoque feminae praeclaram historiam hoc loco
qua via possel tum patris superstitionem effugere' adjiciam. Islius enim rabiem eliam mulieres di-
tum veritatem assequi, quam prsedicabat. Cui
illa! viuo zelo succensaj contempserunt.
fugiendum esse patrem, respondit, eique Publia erat
utrius- iis temporibus nobilissima, et eximiorum
que Greatorem prajponendum, virtu-
et aiteraro urbem tis operum fama celeberrima. Hasc modico
tem-
pore
 ,,

TRACTATUS PR/ELIMINAKIS. XXIII

A pore raatrimonii jttgo adstricta , Deo fruclum

obtulitsane admirandum. Joannes siquidem is, J. p.

qui presbyterorum Antiochife princeps fuit diu-

tissime, ac ssepe electus. Apostolicam Sedem
ut § II. Aliae clari nominis Dia-
capesseret. dignitatem illam perpetuo recusavit,
conissse.
de hoc admirabili solo euatus est. Haec secum
habcns cuetum virginum perpetuam castimoniam
proiessarum creatori servatorique Deo
, laudes XXftera , qus tempore S. Joannis Ckryso- pentadmforut
assidue canere cum soleret, tum vero praeter- Stomi floruit nominc Pentadia clari nmeseqeita
, occurrit , ,

eunte impcratore clarius omnes una psallebant nominis Diaconissis etiam annumerari mcrita.
despicatu et irrisione dignam furiam illam ducen- Huic rescribit idem sanctus Pater epistola xciv,
tes. Concinebant autem illa maxime, in quibus tom. III pag. 643 editionis Montfauconianse, ubi
idolorum inOrmitas derMetur, et cum Davide signatur c.varata anno 404 vel 405 ; in qua egrc-
insonabant Simulacra gentium argentum et au-
: gic eam com/mendat, hortaturque, ut forti sit

rum opera manuum bominum.

, animo conint adversarios. Gaudeo, inquit, et
in profitendo 118 El post cetcra , quibus illorum stupidi- exsulto, maxiinamque , eliam in tam deserto
coram juUano i as describitur , addebant: Similes illis fiant , loco degens , consolationem mihi positam esse
im/.era(o»e
Clmsti'-fidem '
-
r
ac j un t ea '
et omnes nui confidunt in eis. duco in ea ,
quam in omnibus rebus adhibes,
J.

imperterrita .- Q uye gravi cum dolore audiens Juliauus, silere fortitudine , constanti sententia . ingenti pruden
illas deinceps , dum transiret , imperavii At tia , lingua? libertale , ac sublimi Qducia, pei
Publia, ejus leges parvi pendens, tiduciam choro quam et adversarios igoominia perfudisti, et mor-
majorem addidit : et praetereunte illo rursus tiferam diabolo plagam inflixisti, ct eos, qui
canere jussit Exurgat Deus, et dissipentur ini-
: pro veritate deceriabant , ad dimicandura acu-
» raici ejus. Qua ex re graviter commotus, chori isli, ac lorlissimi militis insiar praeclamm in bello
$
magislram adduci prascepit, et seneclam cernens tropaium erexisti , luculentamquc vicloriam
revcrentia dignissimam , nec corporis canos mi- adepta es. . Ecquod enim insidiaruni genus non
sertus est, nec animi virtulem honore prosecu- moverunt , dum solidse tuas ac Dco fidcli ge- ,

tus : sedaliquos dc satelliiibus utramquc illi ma- nerosa;que et fortissimae animaa insidias struere
lam caedere, genasque manibus cruentare jussit. conantur? In forum ic , qus prsster ecclesiam
Illa vero summi honoris loco habens contume- et cubiculum nihil noras, pertraxerunt, a foro ad
liam domum rediit unde spiritualibus illum
, , tribunalia , a tribunalibus ad carcerem.
cantibus de more impetebat, quemadmodum 121 Falsorum testium Linguas acuerunt, im- mcawa
cantuum ipsorum auctor et magister malum il- pudentem calumniam concinnarunt , ciedes per-
lum spiritum repressit qui Saiilem divexabat. ,
petrarunt , cruoris torrcntcs profuderunt , igni
s. olympias 119 Swculo quarto, ct incunte quinto claruit ac ferro juvenum corpora consumsiiruni , mul-
tptendor onen $ Joanncs Chrgsostomus, episcopus Constantino- tis ac praaclaris viris innumeras plagas et cru-
til
politanus, ejusque tcmpore illustres qu.rdam in ciatus intulerunt, nullum denique lapidem non
eaclem ecclesia Diaconissae floruerunt. Tunc quippe moverunl ,
quo tc metu pertemtain Ime adige-
ibidem cgregic c.rcctluit, virtutumque ac san- rcnt, ut iis, quas videras, conlraria diccrcs. Al

ctimonix suw radiis Oricntcm illustravit S. Olym- tu instar aquilai sublime volantis, eorum reti-

pias, ad quam ille sanclus Pater tomo III Ope- bus fractis ad libertatis fastigiura
, virtuli tuai

rum, qusc Montfauconius edidit, multas dedit consentaneum ascendisti Quoniam autem de . .

epistolas, quaru/m prvma pranotatur hoc titulo, nobis qubque aliquiil audire cupis; vivimus, va-
venerationem singularem spirantc : Dominae meffi lemus, morbo omni liberati sumus. (juod si

summopere venerandae, ac religiosissima) Olym- etiam 33grotamus, idoneum oobis ad recuperan-

piadi , Diaconissae , Joanncs episcopus salutem dam sanitalem remedium est sinccra et fervena,

in Domino. S. Grcgorius Nazianzenus, aliud ac firma et constans tua erga me caritas.

C in Oriente pr&sulum lumcn, dc illa eliam me- 122 Scriptaest h;ec epistola dum Vir sanctus S.Joann1iOhry

minit epistola Lvna/. xliv. Adde Sozomenum Hi~ m cdsiltum discesserat : qua decausa turba- Con- "«tomi.

stantinopoli sunt concitats, et ecclesia patonar-

storiseecclesiasticse lib. v\u cap. xxiv. Annuniiatur
t

apud Grxcos in Mcnologio Sirleti et laudatur chaiis incendio consumpta ; quod ckm hostes ejus

die xxv Julii: in Martgrologio autcm Romano imputarcnt civibus Constantinopolitanis, w" optU
refertm xxvn Deccmbris ; qum nominis quo- mum pastorem suum tenerrime diligebant, diris
quc celebritatem apud Jacobitas adcpta est, me- rnodis UtOS etecrccha „1, ut hujus aPTOCis calum-
nise tamquam verss acGusationis confessionem ex
moria cultus ejus notata in Kalendario Sancto-
Pctht.h.C tdrut
rum , quod Saliba presbyter descripsit teste ,
eO r.rtnnptCrent. PoilO hlUil«t,C
sanctus Doctor scribit epistoloym Civ pag. 049,
Assemano tomo II in Disscrtatione dc Monophysitis
inlcr ca, qux habet sub num. 10. Dc hac sancta etepistolam clxxxv, pag. 704: m hac mtem m-
ter alia Tuorum, ait, nuncia rccte factorum
Diaconissa pluribus agendum erit cum Marty*
rologio Iiomano ad xxvn Decembris. Legi inte- ad extremos usque Dnes orbia lerrarum fama per-
venit, et omnium ore laudatis quod, cum in
rim potest longum paritcr rt honorificum ipsius ,

excitcs lua
elogium, quod habetur apud iX/ccphorum Col- unoconstitutasis loco, longe dissilos
pictate , atque alacriores efflcias.
listwm Historise ccclcsiasticx tomo II, tib. xiii ,
^prueta,
123 Jam Amprucla Diaconissa quid
vero de
cap. xxiv ; ubi generis splendor, diviti/e, muni-
ficcntia,venustas formx, prseclara vitse orna- dicam? EwstatS. Joamms Chrysostomi ad illam,
menta solidis virtutibus conjuncta, rerum cadu- ejusque comites epistola cin, pag. 648, qux
Cucuso Atu.cn>. c npfidu, ubi exsulabat $an~
carum contcmp/us, ac prodigia in hac magna (

Diaconissa laudantur. ctus anno 404 scripta notatwr et in <i"" (llas

) :

Co-
corroborat ad fcrcndas fortiter persecutiones.
mites ejus suspicor virgines, quibus ipsa fuisse
Junuarii nostri in Vita
prserat. Ad diffm XX
S.EuthymiiMagnUquiobiit sicculo v, pag. 302
narrcitur
 :

DIACOMSSIS
DE ECCLESLE
y die xvi, D
III Februarn
c
in VitaistiusSanctitomo
Sancti mater, ab Cont-git autem
AUCTOHB narratur Dionysia, ejnsdem Ln.1Lm.lW. vag. 660:
ordinata fuisse Diaco- rcquiescere et mlflftn
J. P. Otreio Melitcnsi episcopo niebus anum ,

laudatur Cum vero dematns n ip

puella, accerslvU
nma, et sic :

d rninum. Tunc advocata

de divina operatione, et qu* m-
sterilitate audivisset, et
Beatus piam Maaaridem Diacomssam,
uucmadmodum opus prccalionis fuerat ejus con- Graeca bngu t?™* ,
ipsa quo.|ue
terpreiatur
ceptio,
tes eum Dco
et quod,
dedicaverant,
anlcquam nasceretur, paren-
fuit futuri verus pro-
Spintus
T
ia esi,
t lucidl et commisit
iuui
datohabituregulan. fct cum
Salaphtham, ipso
,

eas uu commen-
f. ip3i

inquit, requicscct saltcmsta-

pheta et : Rcvcra,
dimisit in pace. Ut abquul
Deinde cum eum ba- dasset,
a
Dci super hunc puerum.
tuas de tcmpore
hujus Diaconissz, pag. 643
qui cx lege tondenlur pue- obusse anno
plizassct, ct pilos, sanctus prxsul
nobis siqnatur istc
gradum lectorum cum cooptat, Diacomssa
ris, tolondisset, in

atquc matrem quidcm Dionysiam

ut qua3 ,
m Supcrcst S. Ircne abbatissa ct
qum de iUa prmmm supenus
Diaconissam ordinat Constmtinopoti:
divinis vacarct assiduc ,
Claruit au-
suae ecclesiac.
mm 103, pro insertis
,
hic accipe.
swculo ix, ct ad Ulam
tem hmt sancta Diaconissa
Sxcuio sexto claruit S. Radegwndis, il-
S. Radeounatt 124 Methodio patnarcha
Framorum rc lusPris q\xm a S. Medardo dignitatem evecta cst a S.
Francorum regina, Christi 8*0,
gina quibu* Constantinopolitanononpostannum
,.,hlr
:
Noviomcnsi episcopo Diaconissa fuit consecrata,
quo probabilius eum e vita
migrasse diximus m
ut dictum estpluribus supra cap. n, a num. 15.
istius sedis, quz habe-
omittam Basilinam, quam vcra Historia patriarcharum
Cur autcm hic
tur ante pnmum mensis Augusti, pag.
tomum
pictas in consanguineo tuo ab hxrcsi ad ortho-
108 \ Die xiv Augusti egimus de B. Albcrto
doxam Christi fidem convcrtcndo, ncc non ap-
cpiscopo Ferrariensi, eademque occasione indi-
parilio qusedam singularis memorabilem fecit?
adCom-
ad annum cavimus ibidem pag. MS in Additione
Hein (jestam narrat Baronius 513,

num. 30 et 31 e Vita S. Joannis Silentiarii mentarium de ipso historicum, a nostro P. Petro g

Brescianini instrumenta varia, qux B.
A. D.
apud Lvpomamim. En tibi compendium cx ejus-
Josephus Antenor Scalabrinus operose collcgerat,
dem Scmcti Vita, quam dcdimus dic xin Maii
pag. 237 : Mulier quaedam genere quidcm Cap- huc missa fuisse. hiter plurima autem illa docu-
• l nahilina, ut padox, Uaslina * nomino, Diaconissa magnas ec- menta Fcrrariensia, quse ante me habeo, dict-
dis-
infra : apvd clesiae Conslantinopolitanae , venit Hierosoly- tur, a fodieutibus arenam, inter laterum et
Baronium muri ruinas, lapis.. inventus reliquias
v.i-
mam, habcns sccum consobrinum, qui locum jecli ,

•nu» ajilt- Regl

qui Catholicae minime martyris dcsignans, imperito inventori ignotus,
triiurldttj
obtinebat prasfecli :
. . .

na,
communicabat Ecclcsiae, ut qui Severi a recla ita ut lipsana penes eumdem humata deperdita
laUlti nominf,
vocatur. divcrsam susccpisset opinioncm. Atque Diaco- negligantur : a C. V. Scipione marchione Maf-
mens Veronam delatus est, ut ipse in Collationi-
nissa quidem multum poncbat studii, ut fei

illius mutarctur, et eum Catholicae uniret Ec- bus Cassiodori testatur. prxmissa erant ista
tiis

clesiffl: ct Ideo unumqucmquc virum justum ro- de tempore et loco inventi lapidis : Anno mdccxxi
*
gabat, ut pro eo oraret. in hortibus * penes * ecclesiam Sanctae Cru- /. hortis
-
apud
Daiiiinam, 125 Rogavit ctiam prsedicti sancti Joannis cis PP. Minimorum S. Francisci de Paula, ubi f.

discipulum, nomine Thcodorum, ut eum ad olim suburbano in burgo S. Barnabae ecclesia et

sanctum scncm deduccrct, credcns forc, ut per cosnobium sanctimonialium aderat .
.
, ibique
ejus orationem converteretur : quod etmiro modo antiquum caslrum inventum. Lapidi autem ibi
factttm est. HffiC cum didicisscl Basilina , ve- rcj-crto hanc fuisse insculptam inscriptionem lego

nit in majus desiderimn senem videndi suis ocu- in eisdem documentis

lis, et in animo habuit se virili amiclu induere ; )>J(
DACIANA. DIACONISSA, QUE V. AN. XXXXV
ct ad eum venirc in Lauram, suaque ei expo- M. III. E. FUIT. F. PALMATI. COS. E. SOROR
nere. Quod cum intellewisset sanctus in visiorte VICTORINl. PSBRI. E. MULTA PPETRAVIT-
per angelum, ei significavit dicens: Scias quod, CUM FLACCA ALUMNA V. A. XV. DEP. IN.
si venias, futurum sil, ut me non videas. Noli PACE. III ID. AUG. F
ergo vcxari, scd potius mane, et, ubicumque Deinde subdilur Christi monogramma, et duo
degeris, appareuo tibi in somnis, et tua a tc alia signa. Die x Maii pag. 498 inter martyrcs
jiudiam, et quffl mihi Deus in mentcm immise- Romanos dedimus Palmatium consulem, cum
S.
rit, ca tibi renuntiabo. DicHs respondit evcntus, uxorc non aliis e sua familia qua-
et filiis, nec
sicut in dicta Vtta narrahir. draginta duobus, anno 222' sub Alexandro im-
Mannridem, 126 Manaridem Diaconissam aliquid ctiam peratore passum. Sed hic non videtur esse, qui
S. Ircnem.
habuisse, quo superioribus acccnscri con- possit, supra signatur in inscriptione. Primo enim non
ficio ex eo, quod
Porphyrius episcopus Ga-
S. vocatur ibi martyr. 2°, nomina filiorum ibidem
zensis m
PaLrstina puellam Salaphtham, quw ad non invenio. 3°, nihil ibidemlego de Daciana, ni-
ti<lr m ChrisUconversa erat, vitxque sanctimonia hit de Victorino presbytero. Apparet tamen in-
emicabat, piwdict.r Diaconiss.r commiserit post scriptio esse antiqua ; etiamsi non liqueat ad quod
mortem avise ejus. Factum brevitcr sic narratur tempus rcfercnda sit.

CAPuT
 TRACTATUS PR.ELIMINARIS. XXV

j. p.

GAPUT VI.

Dissertatio de tempore ac modo , quibus Diaconissw

exoleverunl.

% I. In plerisque, non tamen in omnibus Orientis ditionibus

desierunt Diaconissae sseculo circiter xn; nullae, quantum
scimus, tunc in Pccidente superstites.

Diaccni*f<z *n ecentiores duo scriptores, Morinus in Com- ubique apud Oricntalcs eod&m tcmpore cessa^sr,
Oriente et Occi-
, bidem (une
mentario de sacris Ecclcsia? ordinationibus indicat Asscmamts j>ag. 851 his verbis : Dura-
dente exoleve-
parte ni, Exercitationc x, cap. iii, num. 5, et vit tamen Diaconissarum ofTicium in ccclesia Sy-
rant tcec. circ
ii :
Jucninus in Commentario de Sacramentis dis- riaca diutius, quam in Grxca nam Mieh.tel : . .

sertationc ix, qugstionc v, cap. n, aliquam ft- Jacobitarum patriarcha, cujus obitum afflgit an-
gunt setatem, qua Diaconissx exolcverint.Mo- no Christi mcxcix, in Ponlificali a se edito, iu
rinus quippe totam
affirmat , Diaconissarum quo cas in Ecclesia dcsiisse leslalur, episcoplfi. ,

disciptinam, ipsasquc etiam Diaeonissas esse abo- potestatem eas propter urgentem ncccssita-
facit
litas et exstinctas in Ecclesia cum Crxca tum tem ordinandi. Auctor id&m Dissertationr ,/, m
Latina abhinc annos quingentos, et quid amplius. Monophysitis antc tomum II su;r fiibththecx sub E
Jueninus autem eas desiissc memorat in xttraque mmero 10 tcstatur exstarc in Pontificali Syriaoo
ista Ecclesia sexcentis abhinc annis. Probat sen- canonnn Mtchae/is patriarrh-r, auctoritate ipsius
tentiam suam Morinus ex Balsamone in cano- publkatum e quo rcfcrt ista, Isitiito reddita,
nem xv concilii Chalcedonensis scribcnte : item ex qaibus jam dicta conjirmantur : Quia vero Dia-
omnibus Euchologiis, qux ab annis, ait, qua- conisss jam diu in Ecclesia cessasse comperimus,
dringentis Diaconissarum ordinationes non am- eo nimirum quod in tenera aUalc constitutis h;i-
plius nobis exhibent : deinde e silcntio Symconis ptisma jam conrertur , nec amplius Diaconissis
Thcssaloniccnsis , licet, prout obscrvat, ordina- opus est, quum nullae sint mulieres, qua? ba-
lionum rilus et mysteria salis fuse explicet : deni- ptizentur, his aliisque
dc causis, quas referrc
quc e Gr&corum Euchologiorum editionibus, nec supersedemus, hunc ordinem hic minimc descri-
non e Ritualibus apud Latinos camdem prxter- psimus, tamelsi in pluribus exactisque volumi-
euntibus. Jueninus setatem, quam dixerat, pro- nibus perreclc accurateque cxaralus occurrat.
bat ex silcntio Euchologiorum Grs-corum, et
1°, 130
Si (juis aulem pontifcx Diaconissam pro- <t?tierant.

Ritualium apud Latinos. 2°, ex non usu Diaconis- pter urgentcm necessitatem aliquando ordinare
sarum ab isto tempore, Hsec illi, plura addentes voluerit mulicrem ordinefc, cujus de castilale
;

dc hoc argumcnto in Occidente, de quibus infra : lestimonium babeatur, qua3que ad senectutem

tamctsi autem superiora videantur mihi probabi- proxime accedat : quoniam et sancti ApOStoli
lia, si intelligantur de longe maxima Diaconis- Patresquc lalem ordinari decreverunt. Micha&l
sarum parte in Oriente et Qccidcnte abrogata, hic cognomento Magnus, fuit patriarcha Ja-
I,

subdo tamen scquentia, ut disputatio prwsens ma- cobitarum, claruitque circa annum Ckristi 1190
gis illustretur, et nonnulla ex modo dictis vel ex Asscmano tomo H pag, 1 54 ^i ibidem paq. 309 :

meliorem lucem accipiant, vel corrigantur. dicitur sedisse annos 33. Plura dc illo assi-
in Oriente et*t 128 Ut vero res dispcscatur in suas partes ,
gnat index ad dictwnL tomum. An vero e Mi-
tunc fuennt m~
incipio ab Oricntc. Theodorus Balsamon, pa- okaSlis facuttate pcrrcxcrint apud Jacobitas
jreqventioreSi
non omnes ta triarcha Antiochenus, qui antea in hoc Com- ordinari Diaconisss, ct quousque , oompertum
men mentario ssepius occurrit, loco apud Morinum non habeo : rariorcs certc apud cosdem tunc
et superius apud nos citato habet ista : Quae in fucrunt, quam olim, prout conficitur e.r urgente
prsesenli canone tractanlur ( dc Diaconissarum necessitate ad illarum ordinationcm ab ipso requir
vidclicet sctate , accurato delcctu etc.) omnino sita. Non video autem cur suspicari non h<-<-<it,

exolevere. Item Diaconissa non ordinatur etsi , s.rcuto saltem decimo tcrtio Diaconissas atiquas
quaedam ascetrise abusive Diaconissae dicantur. exstittssc apud Jacobitas.
Consule qux prxmisi superius num. 109. Unde 131 Mirabilc autcm prorsus est ac singulare, $ed muUat jiu-

)urcri<nt pott
conficitur Diaconissas in ecclesia Antiochcna
, /irtscam Diacimissuiitm antiquitatem tanto fuisse
msdtuin vsouXi
apud Grxcos dcsuetudincm abiissc tempore Dal-
in in pretio apud Nestorianos Syros, ut comparere
IVI.
samonts, qui cathcilrx isti prxerat anno Christi perrewerint <i;>>/,i islam natkmrm, ct inauqitrari

1057, seannlum dicta in Historia chronologica post medium sxculi dccimi se.rti, sicut iestaVm

patriarcharum Antiochenorum ante tomum no- Assemanus in Dissertatione dc Syris Nestorianis

strum IV Julii pag. 131. liinc tqmcn non se- pag. 851 ita scribcns : In Ponlificali Nesloria-
quitur, ut in dicto jam patriarchatu apud gcn- norum ,
quod Josephus Indorurn tnetropolitarius

tes rcliquas Ghristwm colentes, testc Asscmano in anno Christi mdlix descripsit, esstat Diaconis-

Dissertatione de Syris Nestorianis pog. 850, idem sarum ordiuationis ritus, adusque tempora
ea
acciderit : nam aliter rem se habuisse apud Syros peragi sulilus. Ex his concludo, nimis univer-

Maronitas, Jacobitas et Nestorianos asserit ex saliter locutos fuisse Morinum Jueninum, quos
et

his Bar-Ucbrxi verbis : Consuetudo in dilione paullo ante allegabam , de xtate qua desiisse
,

Anliochena obtinuit , ut abbatissie monkdium Diaconissas defmicbant. Porro ritum vnaugu-

Diaconissae fiant. randi Diaconissas apud Nestorianos dedi num. 20
129 Jaut vero Diaconissarum officium non et scquc/ttibus ; qux vero post iltum annotan-
Septembris Tomus I. E Pur,
 DE KCCLESI^E DIACONISSIS
WVI manum B
Miqwmest, ut videamus, qu*-
m : Datnm xvi Kal.
eccea «
Januarii per
«t.bi^
^?
AlICTORE Mr, iwm. 94.
Diaconissarum exokto sonis episcopi sanctm Tiburinm
Et moa ^^JJ-
,„,„ Hnt dicenda de usu sanctaa Apostoto Sedu.
j. r. bliotbecarii
in Occidente. pridie Kal. Januam ma-
.
,

ao- Sllhl(tlltr : Datum

postquam Diacowssarut.i anno Pon-
139 Morims, Portuensis
nus Benedicti episcopi
. .

trgutntnta j>ro
stati superius a se me- lap», n
rogalionem affteerat nostri Joannis.. xix
tificatns Domini
tontterationi
sentenHam suam confirmat num. :
sic sedenlisill.
tarun* ai moratse, sacralissima sedc beati Petri Apostoli
tae. xii in Oeei Eodcm temporo in Occidente omnino evanue- PonUfex hic sedere
Indict. x.
dtnlr antiquilus multo mfre- „ 1C nse Decembris,
autem ejusdem
:

punt liiaconissae. Se<l

Christi 1024, tertius
Occidente, quam m CABPit anno
quenliores fuerunt in
annum 1026, IndicUm.v x,
nnlWS incidit in
Orieote. enim aetiqui Riiuales seu Sacramen-
Vix incepta. DeSiva-
mentionem laciunt. Deinde Pctrus
more Grzcorunx, a Seplembri
taria earum Sccundx, ejusdem-
candida. seu SS. Rufinx ct
Pictaviensis primus Lombardi coramenlator in potesl Ilaha sacra
episcopis cnnsuli
,

lib. 4 dist. 20 lit. f, se- que loci

glossa super sentenlias et a columna 89, ubi
unum Diaco- tomo I,
Ughelli recusa
ptem velorum genera distinguit, invenics. Via autem Au-
scrt desiisse scribit » Est t mquit, wnradidum diploma
nissis tribuil, :

relia Candida est, olim ad Sylvam Ni-

Sylva
velum ordinationis in Diaconissis quadragesimo
t
milliaribus distans, ut
abiit desuetudinem
in 1. Hmc duo gram ab urbe Roma 10
» anno, sed olim
Urbs vero sancli Leonis,
scriptor , ordinalionem videlicet scribilur col. 89.
mnchtdtt idem
a Saracenis funditus deleta,
Leonia nuncupata
Diaconfesarum ante Petrum in Occidente viguisse,
,

urbes Crotonensem, et sanctse Se-

Petrum sita erat inler
el Petri seculo jam desiisse. Longe ante
illam contigisse, aut saltem ince- verinsB, ut refertur apud citatum Ughellum to-
dcsueludimmi
7no IV a columna 512.
lebrem fuisse consuetudinem illam, ex Lombardi
vi llu&onis Victorini scriptis manifestum est,

qui ile Sacramento Ordinis , et omnibus ejus E

B
partibus ct adjunctis anle Petrum scribentcs, §11. Diaconissse non lege lata
mbil tamen de Diaconissis tradiderunt. Scnpse- desuetudine probabi-
secl
runt auctores iUi sasculo xu. Tunc outem nullos
a/mplius 111 Ocddmte comporuisse Diaconissas, lius abrogatge; in Gallia
probabilius etiam mihi
aftciJfti fn 133 Sed hisce adjungere
cst.

quaedam juverit pe-

tamen earum ordinatio per
li i/

KaJfa multo eU culiaria de tempore et loco, quibus alicubi varios canones videtur pro-
(iuj non ernuf
apud Occideniales superfuisse ac mtercidisse le-
ii
npliut nota. hibita.
gwntur Diaconissse. Tomo VIII Spicilegii Acheriani
profertur epistola Attonis episcopi Vercellensis ad
[mbrosiwm Mediolanensem sacerdotem : inter \J,ui tenent, Diaconissas positivo aliquo de- Non ncitur ex-

stan lcgem ali-

a-lia a/utem ptura, quse in ea refert de Diaeo- creto suppressas atque exstinclas fuisse, de-
quam in Oricn-
nissis, scribit Ista pag. 124 prioris edUionis :
bent illud affcrrc. Tale autem non est, ut ab
te.

Diaconam vcro nihil qnam ministram inlelligi- Oriente incipiamus, in xi canone concilii Laodi-

111 11 .
Quapropler si bujus ofTicii nomen nunc censis, ScTculo iv celebratl, qui sic haOet : Quod
ciiaui i|uoi|ii Iii perduraret, in his, quse per non oporteat eas , quae dicuntur presbyleraa vel

mulierea adhuc dispensari videnlur, illas Diaco- prassidentes, in Ecclesiis ordinari. Nam hic Di<b-
nas putaremus, quffi aetate senili devictae reli- non nominantur ; nec vero de illis intel-
conissse

giosam vitam cum castitate servantes, oblatio- ligendum synodi canouem, illud argumenlo est f

iics sacerdotibus offerendas Qdeliter prseparant, quod multis post eam sxculis conspicuus fuerit
ad eccleslarum limina excubant, pavimeuta de- in Oriente saccr Diaconissarum status, prout
tergunt. In traotu itaque Insubrise transpadanae evincitur ex capite v, ubi multas enumeravi Dia-
adeo emoleverant Diaconissae saeculo decimo, ut conissas post illud tempus m Oriente memorabi-
ne illorwm quidem nomen Vercellis omplius per- (es. Accedil eo, quod supra num. 128 ex Bal-
durorei tempore Attonis, qui ab Ughello tom. IV samone retulcrim omnino exolevisse Diaconissas,
Itaiise sacrsp columna 1000 scribitur ct non ordinari sed nullam ab illo fieri men-
Vercellensi ;

raihrdr; praefuisse anno 945, laudaturque tionem decreti, vi cujus

tam- exstittctse fuerint.
quam docllsaimus theologus, et canonista pras- Jueninus canonem hunc qui habetur apud ,

claruf Labbeum tomo columna 1510, mtelligit ex

I

/. nutlars rtocn 134 Diu autem postea, sseculo nimirum mterpretatione Zonarm ct Balsamonis, quos ci-
un-
menfutn •/>'
lUn decimo, nomen et inauguratio Diaconissarum tat, non de Diaconissis sed de mulieribus qui- ,
I II III COItSf* 1,1

tione
nota erat Uomm, ei vn ecclesia Silvse candidse busdfiin vetulis, quse tunc temporis praefuerint
perseveravit, sicut oanficitur c Joannis Pp.xix mulieribus cetcris, ordinis et confessus eorum
diplomate, in quo prseter alia indulta concedi- causa. Neque objicias in canone haberi verbum
""' " h r"
facultas Petro episcopo Silvse-candidse ordinari ex interpretatione Dionysii Eangui : cum
Gcclesiaeoelebrandi certis diebus divina pro qualibet institutione, sive ca
offtoia in
fiataliquo ritu
eoolesiaS. Petri in Vaticano. Profert
Uluddiplo- sacro, sive non /iat, plerumque, uti addit, su-
ma Mabillonius tomo II afusei Italici pag. matur.
154
81 sequentibus, e </uo delibo ista : Consccra- 137 Ibidem apud Labbeum in alia dicU ca- qua: Diacoms-
liones vero aUorium ecclesise sancti iviii, et nonis interpretatUme
aliorura
columna 1517 leguntur $a$ exstinxent
monasleriorum nec non consecraiio- .
ista : Mulieres, qua- apud Graecos presbyteraj
nes ecclesiarum, altarium, sacerdotum,
cieri- appellantur, apud nos autem vidus seniores,
corum, diaconorum, seu Diaconissarum
totius univira e( matricularia? nominanlur,
civitaUa Leoniansa, iu ecclesia,
vobis vestrisque successori- tamquam ordinatas, constitui non
bus.. iu perpetuum concedimus. debere. Mo-
Diploma ou- nnus cap. m, num, 13 apposite
tem
indictione
scriptum
. . x.
rwtohir.. in mense Decembris male interpretes
Laline presbyteras; pejusque
omues k P
interpretari
antiquam versionem
^^ animadvertit,

135 St posi nominum subscr^Honm sequi- paraphrastice hoc uomen sic

explicare » Mu- :

» lieivs,
 1

TRACTATUS PR^LIMINARIS.
XXVIi
A » Heres, qu?e apud Graecos presbyterae » eto. ms, necesse esse, ut alnpiirt tn ro tubaudiator. fcUOTOI
Vide qux modo citabam. Nullae enim sunt apud Navn Ulam necessitatem prorsusnon
i

Graecos video; ne J. I».

mulieres presbyterae nptfrSwtpi^ ut
,
, illam recte probat, ita disserens
diserte negat S. Eniphanius
: Quamobrem
. . sed tantum rr«- cnim jubent Patres Diaconas illas ad
pcenitcntiaui
quo nomine in
(rSuTtSs?, quibusdam regionibus publicam relegari, si converlantur? Quippe
pce-
vocabaniur e Diaconissis aetate Au~provectiores. nitentix benedictui non suscipiebatur solum
diatur i/le sanctus Patcr ob
Lxxixpag. 1060:
hseresi gravia crvmina, ut infra dicetwr, ideoque ex
Illud vero, inquU, diligenter observandum esl^ illanon recte colih/it, decretum illud non
solum Diaconissarum officium ad esse
ecclesiasticura exlendendum ad Diaconissas omnes: etsi facile
ordinem necessarium fuisse, ac viduas
quidem credamus Diaconissas omnes non fuisse /<tpsas.
nominatim expressas, et inter illas, quaa
anus 141 /1/ canon il/r, ait MOrinus,
forsitan lucis
essent, quot benigntv$
presbytidaa vocatas; numquara presby. aliquid accvpiei e canone xvn concilii iweUaneh-
teridas seu sacerdolissas esse
factas. Ibidcmetiam sis ii anno 533 : Fcemim*e, qua? benedictio imm
Monnus observat uti Patres verbo ™QL-?u-Q at
,
,
diaconatus liactenus contra interdicta canonum
quod significat constituere et stabilire, non ordi- acceporunt, si ad conjugiura ilerum probantur
nare per manus impositionem, sive x« oTo««rfi«..
V devolutae, a communionc pellantur, Quod si hu-
Ncc veroS. Basilius prxdicto sseculo iv adeo fuit jusmodi contubcrnium admoiiiUv ab episcopo
in lapsas Diaconissas sevcrus, ut earmn
ordi- cognilo crrorc dissolverint, in communionis gra-
nem crstinctum vcllct ; sed puniri et admitti tiam acta poemtentia rcvortantur. Ex hoc
il-
ca-
las jubcbat. Sic enim scribit ad AmphUocMum nonc infert, per PaPres Epaonenses Diaconissas
canone xliv : Diaconissa,
cum Gra?co for- quae omnes contra canonum prwsorvpta inaugwratas
nicata est, ad pcenitenliam admittenda est ad : deponi (tales aut&m, utcoliigit e verbis concilii
oblationem vero admiltetur anno septimo, Aurelianensis n, pktres erani eo tempora) non
si
videlicet in castitate vitam agat... Nos porro vero omnes prorsus Diaconissas amoveri,
B neque
Diaconissse corpus, utpote earumdem ordinationcm
consccratum, non oinnino prohibcri, At
amplius permittimus usu esse carnali.
in dici solum debet, velle
canonem Aureliamnsem,
idem dic de oc- 1 38 Aunc dispiciamus, quid dc Oiaconissis ut feminx, qux contra canonum prascripta
cidmte: at in
ad
in Occiden/e dicendum vidratur. Nullum im- diacoi-tus o/Jicimn promotm fucnnt, non sini
primis novi exstare decretum canonicum,
quo libersea castitate servanda, quam voverunt. Sy-
omnes omnino Diaconissm ibidem emstvrpaiB s-int. nodus Turonensis n, qux anms quinquaginta
lmmo vero contrarium evincitur ex eo, quod post concilium Epaonense, id est, anno r»G7 fuit
illarum consecratio nota esset Rom<r, et in cccicsia cclcbrala, a/iud e/Jugittm Monua suggcrit : h-
SilvcT-candidcV usitata sxculo sicut probavi quitur c/um de viduarum
xi, benedictione, non vero
supra num. V3A ex dip/omate Joannis PP. XIX. de Diaconissarum ordinatione, atquc hoc sensu
lbidem autem loci, nec non in aliis Occidentis canoncm Epaonensem mterpretatur. Co,nstat
regionibus sensim sine se?xsu Diaconissas de- cnim bcnedictionem viduarum, dum ve/amen ac-
siisse per desuetudinem vct non usum, cipiunt, per canoncs pro/dberi,
intelligi
potest ex prxmissis cap. vi g i, quamdiu n<m 142 Turonensis autem canon xx sic habet : , rpiinn-i-
afjertur tex incontrarium. Scd magna hic se lllud vero, quod aliqui dicunt Vidua,
of- ; qu;i!
fert controversia, an idem contigerit in Galtia ;
bencdicta non fuit, quarc non debet maritura
de qua re jam
pluribus disputandum cst. Varii accipcn»? cuni uiniirs sciant, quod nuiH|uaiu in
quippe canoncs ibidem conditi sunt, c quibus canonicis iibris legatur benediclio vidualis, quia
confici videtw*, Diaconissas ibidem fuisse ewstin- solum propositum illi sulliccre debel, sicul m
ctas expressa aliqua lege, quse adversus earum Epaunensibus canonibus a papa * Avilo, vel • t. e. opiacopu
ordinationem pronuntiata sit. omnibua cpiscopis conscriptum est. Et mox ipse
varit cancnes
139 Nam si canonum istorum sensus expen- canon Epaonensis subditur Viduarum consocra- :

datur, judicium /ectoris requiro, ut considcret tioncm, quas diaconas vocant, ab ouini re-
'' ex iis, qum subjicio, utrum ex canonum vcrbis gione nostra penilus abrogamus. Mmt&m itaque l
?

in atienum sensum non dctortis neque corruptis, Epaoncnsium patrutn Morinus ita interpretatur
aliud confxci possit, quam Diaconissarum abroga- sccunduin canonem Turonensem jam citatum, ut
ttonem scriptis conciliorum tabulis sufficienter
e non egerint de Diaconissis, sedde viduis dumta-
evinci. Conci/ium Arausicanum i, anno 44 ccat non benedicendis, quis a vu/go vmproprie
habitum, canone xxvi hmc statuit apud Labbeum vocabanlnr Diaconissw. Speciosa <jiiii/cni cst li:cc

totno III coiumna 1 45t : Diaconse omnimodis non observatio. Verum si omnia aecv/rateewpendant/wr,
ordinandce : si quae jam sunt, benedictioni, quie nihilo solidior apparebit qua/m prsecedentes. lic-

populo impenditur, capita submUlant. Vo.r oinni- sponi/cnt ciuni Patres illis, qui volebant viduas,
modis videtur omnem orainationcm Diaconissa- roto nnnirum obstrictas, ad nuptias pertrahere,
rum proh/hrre : nec intcUigi potest, IiOC dumta- quia non erant benedictz; aiuntque soluin pro-
xat per illam prohiberi, ne omni seu quolibet positum, /(/ cst ruiinn. sufjicere, quia benedictio
modo ordinentur, id est, sine examine prsvio, viduarum, etiam Diaconissarum erat abrogata,
sine quadraginta annorum setate, sine conditioni- ripost/remwm istud probant ex concilio hpao-
busdmique, quas requirunt canones ; illis, qum nensi.
atio modo
fucrint ordinatx, in/licta pccno, ut 143 llanc autem esse intentionem Pat/rvm /<" n i

bcnedictioni, qua: populo impendilur, capita sub- Turonensium probatur ex canone xlvj concilii
mittant, ut canonem il/um ewplicwre nititur Mo- Arelatensis n, quiadicta Tu/ronensi synodo mox
rinus supra laudatus. subditur, utoslendati viduis castitatem professis,
condiu sunt, 140 Ad cwnonem xxi concitii Epaonensis, hi metsi "<>" benedicantui , non licere ad secundas
anno 517 cc/ebratl
Viduarum consecrationem, .-
nuptias transire. Sic enim m vanone xx Tv/ro-
quas Diaconas vocitant, ab omni i^gione no- ncnsi mox pergunt : IH expressus decretum est
stra penilus abrogamus, solam eis poenitentiffi in syuodo Arelaicnsi » profeasas viduaflj si in i:i-

Cii Art
benedictionem, si convcrti ambiunl, imponendo; • continentia persliterint *, cum raptoribus e
iai.»icuiiiu\ra.
nihilo rectius, meo judicio, respohdet Mori- » danmand.is «. Itaque agunt quidem Patres Tu- tiam prcultla-
ronenses T i Ul
 : ;

WVIII DE ECCLESI^ DIACONISSIS

sint amplius obser- D
Paschatis et Pentecosles non
nmensesde viduis; at non indicant de iis
lantum baptari ccepennt,
AtTCTOM solis
Epaonensi; sed vati- cum infantes
solis actum in concilio
J. p. fuisse
de- adulli quam rarissime ; cum baptismus per im-
Diaconissarum ordinationis abrogationcm
ibi
confern
mersioncm (exccplis paucis provincns)
cretam potius confirmant, dum duzunt
ordina-
ecclesia sedes a mu-
ad obligatio- desierit; cum virorum in
tionem illam necessariam non esse amplius dislinctre
induccndam. lierum sedibus non fuerint
nem castitatis viduis voto adstrictis
opus non fuit Diaconissis, qua3
tum baptismi,
quam inepte canonem xvn concilii Aurelia-
Porro
tum aliorum riluum officiis pcrfungerentur.
ncnsis n in subsidium advocaverit Morinus, patet Iltstoria eccle- Duieonmarum
concilii, qui sic habet 146 Natalis Alexander in sua
ex canone xvm ejusdem tomo V, sxculo v,
ordinationem
siastica, anno 1714 recusa.
etiam, ut nulli postmodum fcemiuee dia-
Placuil
cap. v variis locis allegat
canones jam datos,
conalis bcncdictio pro conditione bujus fragilita-
quibus abrogatam Diaconissarum ordinationem
tis credatur Hzec verba tam clara sunt, ut nul-
ex qua con-
docet. Pcenitentisc vero benedictionem,
ium videantur relinauere dubium de generali
abrogatione dictse ordinationis. tra canonem Epaonensem disputat Morinus, sw
non cxplicat art. 5: Hic autem pcenitentiae benedi-
ronantur alt 144 Prohibitionem tamen illam esse ge-
non est intelligenda manuum imposilio,
qut, neraliter accipiendam, probare vult Morinus e ctio,

fiebat publicis pcenitentibus, sed proposi-

rcddita ratione, pro conditionis hujus fragili- qu-c
lum continentise, quod ratum habebat, et pre-
tate. Namexeosequi ait, ut nulli virgini vir-
cibus suis Deo commendabat Ecclcsia. Quae
ginitas, vid/ux nulli castilas esset credenda. Con-
allato canone unum hoc videri interpretalio ex canone vigesimo con-
colligitur
tcndit igitur in
pr&soripPwm, conformitcr ad antiquorum cano- cilii n hunc canonem laudante.
Turonensis,

wum decreta, ut consecratio diaconalis nulli post- Consentit Thomassinus part. i lib. cap. li, ubi m
hac crcdatur feminx, qux non habucrit annos num. 11 benediciionem illam vocat benedictio-
quad/raginta, vel, ut jubent sacrx Litlerx et nem religiosaa Christianus Lupus
pcenitentia?.
E
OAiiiquusims canonum sa/nctiones, sexaginta, Ha- tomol in Scholio ad canonem xv synodi Chatce-
tionem, inquit,dat S. Basilius ad Ampltilochium doncnsis pag. 581, Exstinguere, inquit } ccepit

canone xxiv, qucm supra citavi cap. n |? i sub Diaconissas ecclesia Gallicana in prima synodo
initiuni, sic scribens : Porro vidua sexaginla an- Arausicensi . . . non plane ex-
Exslinguerc ccepit,

nos nata si rursus uria cum viro habitare volue- stinxit. Eas namque contra Arausicense decrclum

rit, boni communione non dignabitur, donec perrexisse ordinari et profiL'ri, testatur secunda
ab impuritatis vilio destitorit: seii si ante sexa- synodus Aurelianensis, eJLJsmodique ordinatio-
ginta annos eam adscripserimus nostra esl, non ;
nem aut professionem exsulHare non audet : de-
uiulieris culpa. Itecte quidem hsec BasiliusaMo- nuo dumtaxal interdicit, earumque licet contra
rino allegaius : scd verba illa non docent, voces canonem factarum pra^varicatrices privat com-
nulli 1'u'iiiimE ullam pati rcstrictionem : sicut nec munione. Epaonensis synodus, suaviter et forti-
iitti» cx fragililatc fenmiarum petita evincit, sic ter agere volens, diaconalem consecralionem
nulli virgini vvrginitatem aut viduse castitatem mulat in benedictionem poenitentialem, atque
crcdi ;
cum ipsis crcdrrvtur virginitatis aut ca- ita faemineo sexui dignitatis avido conatur sa-
Stitatis pmfcssio, non vero ordinatio diaconahs, tisfacere.
quod c,r lapsu Diaconissarum majus orirctur dc- 147 Poenitentialis enim benediclio non tan- v>dear,tur abro-
decus ob majorem harum dignitatcm ; quodquc tum praavaricatoribus ignominiose imponebatur, ff
nr
/i.r ob vitam aoUvam plures haberent peccandi sed et ab innoxiis et integris spontanee et glo-
occasiones. riose suscipi olim consuevit. Exslinctionis -cau-
cutn iion am- \t&Juenimis iisdem effugiis utiturcum Morino, sam sccunda synodus Aurelianensis fuisse dicit
pliut nacsiBa uli vtttcn poicsl npud tl/uin dissert. ix qu:rst. v fasmineae conditionis fragilitatem. Diaco-
riat um
cnp. ii, ubi ilisputationem concludit verbis his~ nissa enim ducebat vitam activam, cui conslat
06 partnn veris, scd nitnis gcncralibus
Dicen- fasminas non esse capaccs. Exstinctio longo
:
tem-
dumftst, Diaconissas non spcciali alicujus concilii pore fuit inlra solam Gallam circumscripta.
Ha-c F
decreto, sed sensim sine sensu post annum mil- Lupus, cujus verbis huic de Diaconissis
tractatui
lesimum desiisse apud Occidentales. Nec mirum: pnem impono.
cum enim post illud tempus baptismi stali
dies

INDEX
 INDEX SANCTORUM
AD TOMUM I SEPTEMBRIS.

M ——_ eidius abbas in Fauo S. yEgidii Occi-

trauslationes et reliquiae 288. \

antiqua utcurnque, sed fabulis conspcrsa
hinc controversiae de tempore, quo vixit
taniae.
tio

gata
Sancti

San-
Comment. pr^ev.

2S4.
loiige

g n.
lateque

111.
Sacri
§ i.

Acta S vEgidii
Venera-
propa-
corporis

: orlae
horum aliorumque
%

dem
n.
monastica

probabilius
S.

attribula
translationem
Aigulphi
: translatio

SS.
solum
An id factum per S. Aigulphura 733 ? § iv.
730.
auctoritas
patria,

i m.
Bencdicti
pars
parentes,
corporis S.
e.xaminatur 728.

Dubitaliones circa

corporum
et
getas,

Benedicti ei-

Scholasticae
Iranslata.
vita

ctus, aliisque cum

tempore connexis 289. illo An Sanctus fucrit abbas S. Aniani ? de tcm-
i iv. Praemittuntur quaedam de abbatia S. jEgi- pore, quo factus est abbas Lerinensis : an
dii ;
tum deciduntur conlrovcrsiae inox propo- Arlucense virginum ccenobium inslauraril,
sitae 291. § v. Inquiritur, quo tempore floruerit eique abbatissam prisfecerit Angarismam 736 1

Sanctus, et qualiscumque vitae ejus chronologia v. Conspiratio pseudo-rnonachorum contra

l
te.xitur Examinantur aliqua de San-
294. § vi. sanctum Abbatem elucidatur tempus : ct locus
clo asscrta partim
in Vita partim ab aliis martyrii, uti et numerus sociorum investi-
scriptoribus 297. Vita auctore anonymo. Ex co- gatur 738. g vi. Corporum. translationes di-
dicibus Mss. sex, alUsquc apographis intcr se scussae : cultus antiquus, ct memoria in Fastia
collatis. Pimsfatio. Cap. i. Sancti patria et sacris 741. Vita auctore incerto. Ex Ms. bi-
parentes : egressus e patria et adventus in Gal- bliothecx Constantini Cajetani. Pn/EFATio.
liam mora Arelatensis et vila solitaria cum
: Martyres etiam recle vocari, qui pro veritale
Veredemo eremita 299. Cap. ii. Secessus ad aul justitia occumbunl, ostenditur 743. Cap. i.

locum magis dcsertum, in quo cervae pascitur S. Aigulphi patria, parentes, institutio, vita
lacte invenitur a Flavio Gothorum rege, et
: monastica, dignitas abbatialis, et fclices iu

locum accipit condendo monasterio quod ,

ea labores 744. Cap. ii. Conspiralio quo-
construit et regere incipit Cap. m. Re-
301. rumdam rebellium, qui Mummoli subsidio
gimen monasterii ; accessus ad Carolum re- S. Aigulphum cum aliquot Sociis captum ad
gem et reditus ad monasterium, quod brevi insulam Caprasiam abducunt, variisque aflfe-

subvertendum praedicit : iter Romam , ubi ctos crucialibus Martyres tandcm OCCidunt 7i(J.
monasterium offert Ponlifici, a quo exem- Vita altera auctore Adrevaldo monacho
ptionis privilegium et dona impetrat, dein re- Floriacensi. Ex Ms. Rubese -Vallis ct editione
dit ad suos : beata Sancti mors, et sepultura Mabillonii. PrvEFAtio. Utilitas in scribendo
302 Vitas Sanctorum : marlyrium S. Aigulptii

1 ^gidiiis abbas in dicecesi Asturicensi in Hi- assertum 747. Cap. i. Aigulphi patria ct pa-
spania, Sylloge. Beati cultus, distinctio ab rentes : institutio, studia, vita monastica,
aiiis synonymis et elogium. 308 virtutes : corpus S. Bencdicti trauslatum : sus-

2 Agricolus ep. et patronus Avenionensis in Gal- cepta praefcctura abbatiae Lerinensis 748. Cap. ii.
lia, Comm. pr/ev. § i. Legitimus ac celeber Restituta disciplina cocnobii Lerincnsis quo- :

Sancti cultus apud Avenionenes 444. I n. ruradam pcrvorsorum in sanctum Abbatem

Vita Sancti recenliori calamo exarata, sed ve- conspiratio 749. Cap. in. Seditiosi, per
rosimiliter ex antiquioribus monumcntis : tracto in parlcs suas Mummdlo, per mililcs

gestorum qualiscumque chronologia 446. ab eo acceplos capiunt S. Aigulphurn cum

'i
iii. Sepultura Sancti ; sacellum prope Rupera aliquot sociis, et carceri includunl 750. Cap. iv.

Mauram , aliaque Sancto dicata : corporis Abducuntur Sancti in insulam Gaprasiam,

translationes , miracula 448. Vita , auclore multisque prius cruciatibus atlecti occidun-
anonymo. Ex editione Barralis ct Sarii. Cap. i. tur 752. Cap. v. Martyrium Sanctorum cogni-
Sancti nalales, vila monastica, gesta in epi- tum Lerini, ac corpora co translata 753.
scopatu , obitus et sepultura 450. Cap. ii. Cap. vi. Miracula nonnulla, et pccna sacrl-
Sacella Sancto dicata ecclesiaque ; corporis legi Columbi 754. Inventio reliquiarum
translationes, miracula, protectio urbis Ave- S. Aigulphi auctore anonymo. Ex amtiquis
uionensis. 454 mcmbratiis Herovallii, coltatis cum editione
3 Aigulphus abbas et Socii MM. , intcr quos MabiUonii 755. Miracula auctore anonymo.
nominantur Trucharius el Frongentius, in In- Ex codice Ms. D. Ilerovatlii, collato > wm
sula Caprasia inLer Corsicam et Elruriam. editione Mabillonii. Cap. i. Corpus trans-

Comm. pr.ev. §
Acta S. Aigulphi et Socio- i. laturn in thccarn argcntearn : contraclus sa-
rum diversa, partim edita, partim hactenus natus et caecus ; grandinis et ignis periculun.
inedita Vitae editiC auctor Adrevaldus mona-
: sublatum, invocato Sancto 758. Cap. it.

chus Floriacensis ineditae auctor anonymus: Furlum in ecclesia S. Aigulphi commissuin,

;

quo
 : : ; ; ,

INDEX SANCTOnrM
XXX Lupi matcr Aure-
Austregitdis vel Agia S.
periclitabatur mua- , 266
quo monachorum fama 1 Gallia
delectum beneficia duabus mulicnbu* Mediolani m InsuDria. Sylloge.
bililer
translatioo.es 3 Au.xanus ep tempus
760. Cap. ift Viu et
illustre genus closmm
collata
mulier in CuUus; 666
S \i"uli)lii compendio enarralae translalio corporis
biasphemaus gravi
laborans et
festivitate Sancli
post trienniuin sa-
puniia, et I!
inOrmitate
quasdam diversjs
Beneficia
nata 701. Cap, iv.

2 Aitluila
personis concessa
ct Ammum MM. Adrianopoli in 3 R
Oasilissa
nia. Gultus,
elogia, Acta
Virg. ct M. Nicomcdiae in Bilhy-
609
358 in Gal-
Thracia. 1d dicecesi
Laudunensi
Bossianus conf.
BesutiUB eremita apud
Lacum VerDa- ,
^CultussanSanctushicabalioferesyn^
3 Albertus
lia
ducatu Mediolanensi. Comm. fbjct-
num in nymo distinctus? .,,..
corpus Vitae Ordims
Locus veneratio publica , ,
prior generalis
2 Brocardus secundus
,

Catalogo
chronologia 787. Vita. Sm
Fcrraru COMM.
in Palaeslina
Carmelo
'° 9 S Mariasde monte
Samtorum lialise gestis 576.Jita au
patronus pr.ev. De Beati cultu et
Ambrosinianus ep. M. ut fertur ,
mtus Claromon-
,
Ms.
ctore anonymo. Ea>
1

Funlaneiisis prope Divionem in Bur- 578

Parceciae Camelitarum discalccatonim
De cullu, tani PP.
gundia. Sylloge hist. crit.
ac reiiquiis Sancti 207
Actis fabulosis,
Senonis in Gallia. Syl-
3 Ambrosius ep. conf.

limjk. Decultu, aetate et gestis 660 regno

Gonstantius ep. et conf. Aquim in
Ammon diacou. el xl Virgines MM. Heracles 1

i
Sylloge hist. De Cultu Sancti,
alia ad Neapolitano,
iu Thracia. Cultus, martyrium, et
243.
episcopatus et anno mortis
156 tempore
nos Sanctos spectaniia Ughelli ct S. Grcgorw
Ilierosolymis. Sylloge Hist. Elogium Em Ms.
1 Aima prophetissa 245
conjugium Magno
i. Cultus; elogia; genus ;
Vi-
I
erem. conf. Veneliis § 1. Recentio-
n. An bancta 2 Cosmas
duae continentia et pielas 96. g
annunliationes anliquus cultus; locus,
dono prophetiae cla-
teraplo? An rum ;
habitavlt in
quo asscrvalur corpus scriptores ;
tempus
in
ruit ante diem Puriflcationis Deiparae ? Jesum
;

quo vitae 440. Corpus ex insula Cretensi

agnoscit in templo et aliis annuntiat,
97 Venelias translatum ejusdem status transla- ; ;
setatis anno, incertum
tionis tempus exemplar, e quo haec, et Sancti
! Antouinus M. Apameae in Syria. Comment. ;

Variae urbes quibus sanctus Vila datur 441. Vita auctore Fortunato Ulmo,
Prmv. I i. ,

aliquis Anloninus adscribitur hoc dic aut monacho Casinensi, Venetiis edita. Cap. 1.
Palentiae passus Sanctus variis in solitudine virtutibus illu-
Beqoenli : nec Capuae, nec
Syria attribuendus stris 442. Cap. n. Translalio corporis Vene-
Autoninus : Apameffi in

AnLoninus cujus cultus anliquus tias. 443

Hliquls ,

oslendiLur 340. 8 n. Cullus sancti Antonini in

variis Galliffi locis 342. § m. Acta translati D
corporis anno dccclxxxvii prorsus fabulosa
cultus S. Aulonini in Hispania, qui verosimi- D„omedes , Julianus , Philippus ,
Eutycbia-

liicr non est inchoalus ante irruptionem Sa- nus Hesychius,

, Leonides , Philadelphus

racenorum, saxulo viii factam 345. g iv. Menalippus Panlagapa ,

et Eutychius ,

Examinatur et confirmatur sententia eorum, MM . Ex Martyrologio Romano et Fastis

qui suspicantur S. Antoninum Apamiensem Greecis 358

Syruin cl Gallura cumdem esse 347. \ v. 1 Donatus , Felix, Arontius , Honoratus , For-
ftespondctur ad argumenta contra sentcntiam tunatus, Savinianus, Sepliminus, Januarius,
nbslram prolala in Ilistoria Occitaniffi 349. g vi. Felix, Vitalis, Sator et Repositus MM. Bene-
Exauiinantiir scnlenlini aliquorum, qui credi- venti in Ilalia. Comm. pr/ev. g 1. Memoria
derunt Antoninum passura esse Apamiis in
S. horum Sanctorum in Marlyrologiis, ac veneratio

Gallia Acta prima, auclore anonymo.

352. antiqua 129. § 11. Acta varia partim cdita,
i-:.r codice Ms. 33 Regwue Sueciae 354. Acta partim inedita, et eorum discussio 131. g m.
alia. /'.' Specuto Historiati Vmcentii Bello- Inquiritur sub quo imperatore, et quo tempore
vacensis lib. xiii cap, xxxv 355 passi sint Sancti eaque occasione impro-
;

1 Arcanus et dSgidius eremitae confessores, Burgi bantur aliqua in Actis prolixioribus 133. g iv.
S. Sepulcri in Umbria. Comm. hist. g 1. Ordine discutiuntur, quse in Actis habentur
Origo Burgi s, Sepulcri per Sanctos ejusdem minus certa, et obscuriora elucidantur 134.
mndatores et protectores 305. § n. Sancto- jJ v. Translatio corporum, ceteraque ad glo-
rum locus natatis, peregrinatio, tempus mor- riam posthumam spectantia 136.
Sanctorum
tis, culius ; figidius a synonymis distinctus Acta prima auctore anonymo. Ex Ms. Ni-
306 cotai BelforUi. Acta altera prolixiora et
t Arealdus M. Brixiffi in ltalia. Sylloge. De minus sincera auctore anonymo. Ex cditionc
cultu Sancti, loco et tempore Hartyrii
246 Jovardi 138. Translatio corporum Be-
3 Arisliun vel AriSteus op M. Syllook critica. neventum. Ex Officio edito per Jovardum 142.
l.'&S. Aristion sub nominc Aristaei vel Vita metrica. Auctore Alfano archiepi-
Aristei annunliatus apud Latinos cum s. \ n- scopo Salernitano- Ex editionibus Surii f
tonino, quocum passus non videlur 611. Lipomani Jovardi.
1 11. et Pr.efatio. Cap. i.
Unus est Uistion qui vicinis ,
nominibus Patria et parentes Sanctorum : eorumdem pia
multiplicatur in variis Martyrologiis
episcopus educatio , zelus contra idololatriam , gesta
is iiut Mexandrinus ad Issum in conttnio Carthagine
Ci ;
pleraque minus certa aut Gcli-
licte et Syriaa varia ejus eiogia
:
ex Mcnolo- tia 144. Cap. n. Victor missus Adrumetura ad
gus
613 sauctos Fratres ducendos Carthaginem , eo-
runi
 ,,
; ;
;
,

AD TOMUM I SEPTEMBRIS. WXI

rum disputatione conversus dicitur : capiun- positionis testimonio, uli intclligiiur cx rela-
tur Sancti 147. Cap. uz. Sancti ad pra?fectum tionc episcopi hic data declaratio abbatia
:

ducti , interrogati , cruciati , in carcerem S. Acheoli 194. § vn. Edictuin episcopi Km-
detrusi , vinculisque ab angelo soluti: iter ex bianensis ,'
quo ratio roddilur aperUc thec« .

Africa in Siciliam , ac tempeslas Sanclorum et festivitas translationis reslituitur l

(

.t:

precibus sedala 150. Cap. iv. Iler reliquum :

martyrium Sanctorum variis locis consumma-

tum 152. Translatio auctore , incerlo. Ex
cditione Jovardi 154 .G edcon Israclitarum Judcx in Pala?slina.
Comm. nisT. § i. Sancli elogia ; cultus ; no-
men varium; familia pater : idololatra , al
dein conversus a Filio judice : hic sempcr
E,
2 JJJlpidius seu Ilelpidius ep. conf. Lugduni veri Dei cultor : an ante principalum tribu-
in Gallia, Syll. hist. 388 nus 77. g ii. S. Gcdeonem, ut Israelilas c ser*
2 Elpidius abb. patronus oppidi S. Elpidii iu Pi- vitute liberet, cxcitat angelus ; hic se a Deo
ceno. Comm. pr^e. § i. Oppidum S. Elpidii missum probat , igne prodigioso consumens
ubi servatum Sancti corpus cultus cjus et :
carnes ct panes, quae Sanctus ad corporls re~
memoria in Faslis sacris 378. § n. Beneficia fectionem ei probabilius obtulerat 80. § m.
et miracula impetrata Sancti intercessione et Cum luco aram Baal destruit ; aliam Deo eri
reliquiis 380. § iu. Memoria S. Elpidii in git et sacrificat ; accipit nomen JerobaaJ , et
Martyrologiis : inquiritur utrum sit S. Elpi- Spiritum Domini copias couvocat contra Ma- ;

dius abbas a Palladio laudatus, qui apud El- dian ;

duplex in vellere signum pctit in quo ,

pidianos colitur : hic certo vivus in Picenum non peccasse ostenditur 83. § iv. Jussu Dei
non venit, sed mortui corpus verosimilitcr eo exercitum ininuit ad ccc; castra hostium lu-
delatum 382. § iv. Gesta Elpidii a Palladio stral •
ab inlidelitate vindicatur : audita som-
descripta discutiuutur inquiriturque, an hic nii interpretalione confirmalus , miro strate-
idem sit cum Elpidio laudato in Vita S. Cha- gemate Madianitas in muluaui CEBdem et
ritonis, et cum diacono S. Basilii 384. Acta fugam adigil ,
quos et persequitnr 80. § v.

Gr^eca. Ex editionc Meursii, interpreie J. S. Ephraimitas placat ; boslium reliquias delet

,386 SoccoLliasos et IMianuelilas ob negaltnn com-
3 Euphemia Dorothea , Thecla
, Erasma MM. , meatuin punit ; interficit Zebee et Salmana
Gomm. hist. g i. Cultus inventio S. Euphe- ; regnum a suis sibi delatum recusat 89. I vi.

mise, quas Ravennae accidit , hujusne an alte- Ephod conDcit Sanctus et ponit in Bphra : de-
rius synouymae 605? I n. Lectiones proprite fendilur contra multos ,
qui hoc facto eum
Acta 607 peccasse asserunt : ejus famitia et mors sancta
2 Euplus , Josephus , Felix , Secundulus , Ju- 92
liusMM. in Sicilia. Ex apographis tlierony- 3 Godegrandus seu Chrodogangus ep. Sagiensis
mianis 359 mart. apud Nonantum in Normarmia. Comm.
pr.ev. § i. Antiquissimus Saucti cultus , et

reliquiae : memoria in Fastis recenlioribus

Turonensi
E
2 _L acuudinus
licitas MM. Arimini
, Juventinus
in Italia
, Peregrinus et Fe-
360
Vita
mulla
tunaa
scripta
quoque
sororia 763.
ab
de
Herardo

I
Sanclo
».
antistite
in

De tempore, quo
Vita S. Oppor-
flo-
;

1 Felix ep. et , ut fertur, M. Pisis in Tuscia ruit Sanctus : gesta ordine relata et oxami-
Sylloge hist. Sancti annuntiatio sub corru- nata 765. Vita auctpre Ilerardo archiepiscopo
pto nomiue pauca ejus gesta ex SS. Rcguli Turonensi. Ex Ms. abbatias S, Ebrulfi in Nor~
;

et Cerbonii Aclis ; cultus ; martyrium incer- mannia Prologus. Cap. i. Gesta et martyrium
tum ; corporis translalio Pisas 241 SancLi 708. Cap. il Elcvatio corporis incor-

Firminus ep. mpti translationes et miracula 770

1 conf. Amhiani in Gallia. Comm. :

3 Guala Brixiensis et conf. ex Ord. FF.

pr/ev. Geminus Ambiani Firminus martyr , ep.
Praedicatorum, in Astincnsi S. Sepulcri abba-
alter, alter confessor : hujus Acta anachronis-
mis fcedala propc Iiergomum in Italia COMM. hist.
elogia aliunde deprompta
: tem- , tia ,

loci contusa} recenlioruni an-

pus vitae discussum 75. Acta anachronis- 1
I i. Notitia ;

mis conspersa , auctore anonymo. Ex Ms. nuntiationes ;

veneralio publica examinata
Nicolai Bclfortii collato cum Ambianensi 773. § u. Natales ; ingressus in reHgionem ;
f

tosthuma. pra?feclura coiivenlus Brixiensis; vielo de boata

178. Gloria Sancti g i. San-
Doininici rnorte et alia, quffi ad vitam antc
ctus sepultus in ecclesia B. Mariae Virginis, S. ;

quam ipse construxerat, ibidem miraculis cla- episcopatum actam spcctant 775. \ m. ln-

ret, et colitur a saeculo saltem vi : exponitur quiritur tempus quo episcopu^ esse caepit ,
\

lcgatur a Pontificc ad Longobardos

et impe-
controversia nupcr agitata de hodierna sacri
corporis possessione 18f. g ii. Prima corpo- ratorem ;
Patavinos inter ct Tarvisinos pacem
ris translatio ; ccclesia , in quam translalum, componit m. iv. Altera legalio
I
ad Longo-
Hononienses cum Mutinensihus ejus
et tempus hujusce translationis inquiruntur bardos:
opera inducias paciscuntur; imperatorem in-
183. 'i
iii. Solvuntur argumenta contra testi-
satisfaciat alia beati Prae
monium ex Vita S. Salvii allata : et confirma- ducit, ut Ecclesiae :

781. v. Bpiscopatua abdicatio

tur translatio ex aliis monumentis 187. g iv. sulis gesta I
mors in ccenobio Astinensi :
au ibi
Aliaargumenta pro translatione corporis; idem vila et
monachorum Ord. Vallis DmbrosaB
anno mcclxxix novae lueca? impositum ac , habilum
784
deinde quolauniscoeptum 189. circumferri susccpit ?

i v. Quibus rationibus dubitatum fucrit de

transIaLione corpons 191. g vi. Theca aperta ,

sacrum corpus reperitur cum authentico de-

2 Jacbus
 : : ;:

INDEX SANCTOIU-M
XXXII populum inter ac
et Hcbal
montibus Garizim
ritu Josue nsiaurat
tedus solenni
Dem conspiratto
adversus eum 42.
ShaSniorum
fraus teuo cum c.s
W- * Tv-
Um iiJmp^ *»»
Gabaonitarum =

2 Jacobus
norum, Mcvaniae
ct Philippus
in Umbna
MM. cx Ofdine

Z variis argumenlis, Sa:>ctum

cor,nrmat:
nec r
temcre
ba ~

Comm-
I josuc
IIST 2
Israclitarum
i. Scribendi
dux in Palsstina.
melhodus nomims ;
Jo- m credidisse, nec
Svic nou
peccasse, quod

consuluerit 44.
Dormnum
Argumen- |mn.
Sancti pater stabihtur mitior sen-
uc et mon et varia
Ejus
lectio ;

nativitas an Moya
* ex Scriptura petitis
fraude detecta, perpetuo
maiores 6 § n. :

tenlia Gabaonita?
• ,

addicuntur 47. § xix. Gabaom a v

famulitto
minister; quale ejus mims te- opem fert Josue
factus hujus exercitu obsessaa ;

m. regum
eo fructus perceptus 8. i
e quibus multi pro-
rium •
quis ex in fugam agit ;

futuro ejus hostes

oraculum de quo ces-
Amalccitas Cffidit :

digioso lapidum imbre conleruntur ;

montcm Sinai et nubem ,

in
soiis et lunaa
principalu: in
ne reliqui elabercntur ;

ascendrt. sante
legislatore
qua erat Dominus, cum cursum suo sistit imperio 50. § xx. Tcstimonia
10. ir. Taber- hde;
An ibi xr. dicbus jejunus ? §
lun* statione et Sancti mi-
de solis ac
inlercsl famihanbus Dei v re-
naruli curam go.it et magnitudo
raculi vindicatio, duratio
;
;

colloquiis aamulatio ejus Numer. Israohlarum

cum Moyse :

gum captivitas clades hostium ;

;

processit ostenditur
cap. xi. Ex invidia non ;
sustentatae 53. xxi.
vires probabilius divinitus
g
aliunde vel leviler tantum, vel
non ma-
illam
regum expugnatio Maceda
v. Mit- Suppiicium v ; ,

lam, imo laude dignam fuisse 12. §

Hebron el Dabir
ejus no- Lebna, Lachis, Eglon , , ;

titur ad explorandam Ghananaeam :

Gazer an ilebron
clades internecina regis :

mutatur non modo postridie sed et

men : ,

Imperatore saepius captae ?

murmurantibus fortiter obsti- et Dabir sub S.
ipso rcditus die
urbes in Chananaea Australi occupat
lapidationis periculo eripitur Alias
lisse probalur :

remunerat Deus 15. vi. mira celeritate 55. § xxn. Jabin aliique Aqui-
ejus constantiam \

a Domino a lonares reges ingentem cogunt exerciluin ;

Legislator successorem pelit ,

Sanctus vicloria a Deo praenuntiata potitur

quo nominalur S. Josue ;
principatu inaugu- ;

munitissimam Asor aliasque capit urbes

ratur ;
accipil Spiritum sapienliae ;
suam ei , ;

praedam dividit Deus voluit ut aliquae

potestatem communicat Moyses ; tempus et : ,

inauguratio peracta 19. vn. terroe in Chananaea sub Josue non expugna-
rilus, quibus g

lsraelitarum de Madianitis vicloria, rentur 58. I xxiu. Catalogus regum a Josue

Insignis
duce probabilius Josue ; divisio terrae Chanaan delieUalorum; jubetur a Deo terram partiri

ejus et Eleazari curae commissa 22. \ viu. Calebo promissam Hebron concedit , tribum
Muyses successorem lsraelilis commendat Ephraim et mediam Manasse de sorte sua con-
;

ejus principatum Deus palam prodigio confir- querentes monet , ut armis quaerant ampliora
mat ; e columna nubis confortat Sanclum et ad habilandum spatia 61 .
§ xxiv. Ossa patri-
maieriam Gantici docet , quod ipse et Moy- archae Joseph humari tabernaculum in Silun-
,

ses scribunl ct concinunl 24. \ ix. Cum mo- tem transfcrri, et, increpita vn tribuum igna-
rituro Moyse montcm conscendit ; huic mo- via, sorlitionem intermissam expediri curat :

rienti adest , et aiia de Sancto adferuntur , notae in Josephi narrationem 63. \ xxv. Con-
qu82 verisimilia putamus : ratio teraporis stante adversus sediliosos praemium accipit
eorum , quffi post scriptum Deuleronomium Sancti animus a cupiditate alienus : ejus vice
facta sunt 25. \ x. Excitatur a Domino ad numquam alii rempublicam administrarunt 65.
Chananaws invadendos ; mitlit exploratores in § xxvi. Rubenitis et sociis , ad sua redituris,
Jericho : apparatus ad Jordanis transitum ;
salutaria dat monita ; legatos mittit cognitu-
prompta eorum voluntas, quos officii monue- ros, quo animo illi altare erexissent ; audita
rat : ordo tcmporis, quo hax et alia contigerint eorumdem innocentia, turbae cessant : urbem
27. § xi. Prodigiosus per siccum Jordanis Thamnalh-Saraa reaBdificat 66. \ xxvu. An-
alvcum Iransitus monumcnta in memoriam
;
geli Israelitas objurganlis apparitio , de qua
tanti miraculi erecla quod nimium extenuat , Judicum cap. n, probabilius non contigit sub
Infldclia Josephi narratio 30. § xn. Jubetur Josue ; comitiis convocatis populum ad of-
,

Becundo populum circumcidere ; Paschate ce- ficium Deique cultum excitat 68. g xxvni.
lebrato apparet ei probabilius S. Michael
,
Altera Sancti oralio ad populum in Sichem
archangelns, ex quo discit modum mirabilem, convocalum ,
quem inducit ad fcedus cum
quo Jericho expugnanda sit 33. § xin, Mira solcnnitcr renovandum librum
l)eo ; no- suo
Ilicriciuintis obsidio et expugnalio mcenibus
, mine inscriptum cum ultimo Deuleronomii
ad tubarum sonum populique clamorem cor- capite probabilius conscripsit 70. § xxix. Mo-
ruentibus urbs anatuemati subjecta deletur:
:
ritur Josue , cum probabiiius xvn circiter
sola Rahab cum suis vita donatur hanc annis prafuisset
;
: prsecipuorum ejus gestorum
uxorem non duxit Josuc, qui cielebs vixit et
chronolaxis ; clogia ex sacris Littcris : illo vi-
yirgo obiit 35. \ nv. Imprecatio Sancti pro- vente publici inter Israelitas non fuere idolo-
phetica ;
expugnatio Hai ob sacrilegium Achan
latrao : Sancti virtutes praecipuaa 72. \ xxx.
tnfeliciter tentata S. Principis dolor et pia
;
Sepultura Josue : mira aliqua, quae de eo tra-
ad Deum oratio , qui jubet sorte in reum duntur : febribus et podagrae doloribus afili-
biquiri deprehensus Achan supplicio afflcitur
;
clum sanat : Sancti cultus, qui vere propheta
3S. ; xv. Uortantc Deo Hai iterum oppu- ,
fuit
gual mgam . 75
; simulans prasidium Longius ab ,
1 Juliana virgo et abbatissa Ord. S. Benedicti
ttrbe abducit; vacuam occupant in inaidiis ,

Venetiis in Italia, Cohm. pr.^v. § r. Notiliaa

posili dein a tcrgo hostes adoriuntur
,
, aliis de Beata ad nos missae
a frontc genealogia majorum
urgentibus : ca?sis incolis Hai
; ;
, di- cultus publicus
ripitur
309. § n. Bcneficia Beatae
ct incendio vastatur 40. xvi.
g In patrocinio impetrata ; scriptores, qui de illa

meminerunt;
 : ,;

\D TOMUM I SEPTEMBRIS. XXXIII

memincrunt Vitse 310. Vita ;

ano- , auctore
nymo. E Ms. mcmbraneo monasterii SS. Bla- M
sii ct Cataldi Venetiis. Cap. i. lllustres Bea-
lae natales ;
vita monastica 312. Cap. ii. 3 IVlacniscius ep. Conneronsis in Ultonia lli-

Vitse monasticae perfectio ; constans patieudi berniae provincia. Comm. pr.*;v. Sancli
desidcrium ; facta Beatse apparilio ; miracula cultus flistinclio ab homonymis locus
, , ct
315. Cap. iii. Pia mors; corpus mirifice tempus episcopatus annus emorlualis
,
et Acla
incorruptum ejusdem translatio cultus 316
; ; 662. Vita auctoro incerto. Ex Codice nostro
,

2 Justus ep. Lugdunensis conf. in ^gypti ere- Salmanticensi Ms. 554

mo. Comm. pr/ev. i. Antiquissimus S- Ju- |J
3 Manius ep. Veronensis. Svlloge. Veneratio
sti cullus memoria ejus variis diebus annun-
: publica, corpus ubi conditum , tcmpus viue
tiata in Marlyrologiis et quas ob causas 365. 661
$n. Quffi et qualia Sancti Acta an eorum au- :
3 Mansuetus ep. et conf. Tulli Leucorum in
ctor Conslantius Diversa horum presbyter. Gallia. Comm. pr.-ev. g 1. Tulli quo a Pe-
,

Actorum exemplaria quorum aliqua interpo- ,

tro Apostolo missuslcreditur, situs , antiqui-
lata. Acta duplicia edcnda 368. \ m. Fabu- tas decora; Vita
, ct miracula auctore Ad-
,

losa videntur quae de natalibus ac pueritia sone; duo anliqui codices

, Mss, , varia de
Sancti scripserunt quidam ncoterici : sub Pa- Sancto continenles; Acia breviora aliquo-
;

schasio Vienneusi nntus , sub Claudio diaco- rum figmenta 615. \ n Variis ralionibus
nus esse potuit ; non item monachus Leriui per^uadetur, Sanclum ad Leucorum conver-
reliqua gesta discussa , epilaphium , reliquiai sionem non prius missum fuisse quam Cou- ,

370. Vita , auctore anonymo. Ex codice stantini Magni vel filiorum ejus Lemporibus
xxxm Reginae Sueciss 373. Vita prolixior. Ex 620. I iii. Antiquus cultus ex Adsone et vc-
Ms. S. Justi Lugdunensis , collato cum Mss. tuslis Martyrologiis : an S. Martinns Turo-
Accinctino , Ultrajectino , Rubese-Vallis , et nensis oravit apud sepulcrum S. Mansueti 624 ?
editione Surii 374 \ iv. Gloria posthuma sub TuUensibus sscculi
2 Justus ep. Claromontanus. Cultus Sancti ; Sy- x episcopis SS. Gauzlino ct Gcrardo, ahba-
nonymus ab eodem diversus 439 tiae S. Mansueti fundatore, ex variis documrn-
2 Justus sive Justinus ep. Argentoratensis in Al- tis collecta 627. § v. Sancli gloria saiculis xi
salia. ^tas , elogia , incerta de Sanclo nar- et xii illustrata miraculis, venerationis incre-
rantur: cultus 377 mento , et solcmni corporis elevatione 631.
§ vi. Memoria in Fastis minus antiquis ; fesii-

vitas praecipua ; dies secundae corporis eleva-

tioni sacra ; Trevirensium Mansuetus idem
1 J_Jupus archiep. Senonensis , Briennone in cum nostro ; altaria ac tcmpla el dicata ; cul-
Campania Galliae. Comm. pr^sv. i l. tus ad alias ecclesias extensus 633. Vita brk-
Sancti veneratio in diversis locis ; Omcia pro- vior , auctoro anonymo. Ex editionibus Mar-
pria : Actorum aatas et fides 248. § n. No- tenii tom. III Thes. anecdotorum a col. 991,
bilis quo anno natus
prosapia factus cleri- ; , etCalmeti tom. I Hist. Lotharingicir in Monu-
cus, et episcopus tempus exsilii fabula de ; ;
mentis a col. lxxxiii, 636. Vita prolixior
eo confutata 249. § m. Annus mortis San- , FABULOSA ET MIRACULA AuctorC AdsONO
, ,

cti successor aliqua notatu digna de conci- , abbale Dcrvensi. Exvariis excmplaribus tiwm
lio Remensi 251. g iv. Corporis translatio manuscriptis tum cditis, inter se collati*. Pr/e-
invenlio, recognitio : controvcrsia de Sancli fatio ad S. Gerardum episcopum Tullensem
capile et reliquiis judicio Pontificio dirempta :
637. Lioer. 1. Acla fide mdigna , cullus ct

reliquiaa locis variis 253. Vita auctore ano- miracula biographi aitate priora. Cap. 1. Na-
,

nymo. Ex Ms. Rubex-Vallis collato cum Ms. ,

tales ; adolescentia ; iter Romanum ad S. Pe-

Maximini trum cujus fit discipulus mitlitur in Gal-

S. Treviris , codice Ms. Valcellensi , :

liam Tullensibus Christum annunliat rcx

a pag. 6 , aliisque editis. Prologus 255. , ;

fidei Praeconem spernit at credit rcgina 639.

Cap. i. Illustres S. Lupi parentes ,
quibus di- ,

promittitur clcricatus educalio el Cap. 11. Sancti virtutos : regis filium submer-
vinitus ; ,

indoles : virtutes , episcopatus 25G. Cap. n. sum vilae restituit : fidem et baptisuia Buscipit

Obseratam S. Aniani ecclesiam precibus suis familia regia cum omui populo 641. Cap. 111.

Ediclum regium pia Sancti opora idolola-

aperit ; inimicis et detractoribus benefacit ; fi- ;
;

muitas aediflcat ecclcsias

tria exstirpala, ojus
dens Deo magnam vini copiam accipit 257.
:

mors solemnes exsequise 642. Cap. iv. Cul-

Cap. iii. Sinistra de se judicia et obtrectatio- ;

tus antiquus et miracula 644. Lm. 11. Mi-

nes contemnit ; hosles ab urbe fugat novis :

racula saeculo x facta sub SS. Gauzlino ot

traduclus calumniis in exilium relrgatur 258.
Gerardo episcopis Tullcnsibus. Cap. i. San-
Cap. iv. Agente S. Winebaudo , honorifice
ctus, postquam ruinosa occlesia in qua ejus
ab exsilio ab eo veniam revocatur ; supplcx ,

corpus jacebat abbatis S. Apri donata eesel ,

pelit Clotarius prodigia Andesagitue et in iti- :

,

csecam a daemonibus vcxatam et leprosum ,

nere facta 260. Cap. v. Aliis a Deo hono- ,

sanat 645. Cap. ii. Febricitantes valeludini

ratur miraculis : confundit diomonem , libi-
restituit; lcstum suum colcre contemnentcs
dinis ardorem precibus exstinguit 262. Cap.
punit ; vaccam a fure abductam domino rnl-
vi. Caelesti musica in ilinere recreatur
dit 647. Cap. iii. Sub episcopo Oerardo ,

S. Winebaudum ad convivium pertrahit : sanat

abbatiae S. Mansueti fundatore pluvla agros
aegros , et sancte moritur ; miraculis item ab ,

recrcat ; manum usui aplam roddit, puerum

obitu clarus 264
coutractum curat ; Gorardum excitat , ut 01-

flcio nocturno intersit 648. Cap. iv. Pestem

saevientem sedat ; Gerarduin episcopum gravi
morbo libcrat 650. Miraculum ,
quod conti-
Septembris Tornus I.
E git
 , , ;,

INDEX SANCTORUM
XXXIV servate cultus IW
ecclesia Altivillarcnsi ,

anonymo editum a in
gloriam spectan-
git anno m* ,
auclorc
dem Snc ad posttaumam
Almanno monacho
«024
M^nncntis
^ Catowfc tom.
a col. c.v
I

,
ffM.
6M-M,B«m^
Mharingwx in ia 275
AUivil.arensi.
Vita.

Ulustre
U
Auctore
Irta
Sancli
* ^ "£££
genus, adolescentiffl
C.vp
auctore Pctro S. Roma
i.

kdu, suscepti 278.

tcruin anni
Martenn stu ( liactvirtutes;sacriOrdincs
Ecclesia? diacono tfz cditione
Episcopus crcatus, suorum LiberaU-
«*
na;
a coL 1041
Caimeti exemplari
co/fa*
atque altero Ms. oM. ,
,
« mpresso Cap
tcr
ii.

curam liabci
Desiderium construendi
cce-
, ot redituum episcopalium

aucto- 279 Cap ih.

mciv
Elevatio corporis Facia an. ,

nobium visio. qua Sanctus :

docctur locurn ,

eMtione szpe hudati Mar- 281.

re anonymo. lix uo fundat monasterium Altivillarense
eollata cum Ms. e codice Allivillarensi pne-
tenii a coL 1088, abbatiaa
Mihacula ab Cap iv BeneDcia
smculi xii, 655. monaclu:
Mansuetino
stita, quidam nobiles ibidem facti
mcxxxvi au-
anno circitcr mcxxv usquc ad ,

obitusbeatusSancti
Mansuetino smcuh
ctorc anonymo. A> codtce
praepositus monasterii Montis bo-
$ 65 6 2 Normosus
x.i ecclesi*. Comm. pilev. Mc-
.
ractis in Etruria
Si^innius Amausus ac Pri- Aclo-
1 Marcianus ep., , .

in Faslis sacris :
scnptor
apographis Hic- moria Sancti
mua ac Maternus MM. Ex locus et tempus quibus
rum S G.egorius :
,

ronymianis 409. Acta, Auctore S. Grc-

Qoruit Sanctus
Lovanii in Braban-
2 Margareta virg. et mart.
Magno 1 Dialog. cap. vii, 410. Glo-
cultus a sajcu- gorio lib.
tia. Comm. ph/kv. I i. Beatac appendix de
Sakcti posthuma , Seu
continualus ria
lu xiii inchoatus , auctusque ac cultu el mira-
Memoria translationibus reliquiarum, de
ad nostra usque tcmpora 582. § u. trans-
culis 1. Corpus S. Nonnosi Frisingam
i
in Pastis recentioribus : cur ab aliis
investi-
Bealse
latum auctor translationis et tempus
solum Venerabilis
:
?
Beata vocetur, ab aliis
spectanlia elucidantur
Benefl- gatur, aliaque huc :

Corpus aliaequo reliquiae 585. i ra.

xn, 412. I 11.
Belglca Latine reddita inventio corporis Frisingae sseculo
cia recenliora ex Vila
prifiterilo sseculo cultus S. Non-
qualia sint Acta inferius Reslitutus
587. § iv. Quaa ct
eo
Socrate rcliquiaB Frisinga
Beata vixit, nosi in monlc ;
danda : Inquiritur tempus, quo
missce impetrata ibidem beneficia 415. g. 111.
aliaque ad gesta ipshia spectanlia discutiuntur ;

promotio cultus in Ilalia benefici.i

Heisterbaccnsi. Ulterior :

590. Acta , auctore Cissario

personis conccssa 417. \ iv.
Acta varia diversis
Em lib, vi Dialogonm ipsius cap. xxxrv.
Cultus magis pro,agalus alia? a Prisingensi-
altkha , auctore anonymo. Eat Ms. Rubcx :

bus in montem Soractem missaa reliquiae 420.

Vallis, coltato cum alio. Ph.f.fatio 592. Cap. i.

quas diu latucrat

Virginis babitatio , conditio ct pietas : cee- g v. Pars major corporis ,

des conflauguineorum ipsius, posi quam ipsa inventa Frisingse, ac deinde solemniter trans-
lala 421. § vi. Reliqua ad praedictam
transla-
abduota occiditur : mirabilia secuta, et cor-
pUS Iranslalum 593. Cap. 11. Mirabilia ,
quae tionem speclantia varia in laudem Sancti im- :

se- pressa reliquiae variis donatae quaedam jam

:
facta dicuntur in Lranslatione corporis :
:

pultura, et sacellum supra corpus fabricatum, olim servataj Bambergae ; Miracula edemla
revelatio de gloria Beatae , de cujus martyrio 424. MinACWiA Germanice impressa au-

disseritur 594 no mdccxi , et Latine reddita , interprete ali-

1 Hartha vel Marthana , mater S. Symeonis Sty- quo e Societate Jcsu. Pr.etatio 426. Cap. i.
lit;c scnioris , in Tractu Syriffi Antiocbeno Bcneficia anno 1709 variis personis col-

203 lata 427. Cap. ii. Beneficia et miracula an-

3 Martinianus cp. Comi in italia. Locus , cul- ni 1710, 428. Cap. iii. Miracula anni 1711
tus, et pauca alia de Sancto cotlecta 668 priora 431. Cap. iv. Prosecutio miraculorum
2 Martyres Sex mille sexcenti ' viginti octo Nico- cjusdem anni 1711 , 432. Cap. v. Eorum-
medienaes. Item
Junius, Philippus Aiihala , dcm miraculorum prosecutio 434. Cap. vi.
Theodotua MM. Ew variis Fastis Grxcis 356 Rcliqua miracula impressa 436. Miracula ,

2 Maxima M. Rom». Cultus f martyrium , variae facta a ab anno 1711 usque ad annum 1744.
obaervaiiones 357 Ex Ms. Germantco Latine reddita interprcte
/?. P. M. C. 437
N
O
I meophytua
iMeophyi ep. et conf. Leontinis in Sici-
lia, Cullua ex officJo proprio ; Acta fa- O,'ctavianus erem. conf. prope Volaterras
bulosa au a S. Amlrca
; apostolo cpiscopus in Tuscia Comm. pr/Ev. g 1. Memo-
consecratufl? Tempus vitse et mortis tl6 ria in Fastis recenLioribus ; cultus antiquitas
1 Nivardua archtep. Remensia in ccanobio
,
Al- Ofiicium proprium 389. i 11. Ostenditur re-
tivaiarensi prope Sparnacum in CampaniaGal- quisitae antiquitatis defectus et temporum con-
W». COMM. vn.i:v. g 1. Anliquus Sancti cul-
fusio ,
quibus laborant ea ,
quae de Sanclo
tus : memoratus a quibusdam ut monacbus,
scriptor anonymus et Blasius monachus tra-
aed perperam Vita a quo et quomodo scri-
:

diderunt 391. § 111. Acta S. Oclaviani , im-

pta 267. 11. sUrpa Sanctl
| iilustris initium
episcopatus ejua
:
mixta Vitae SS. Justi et Clementis, quam
Qgendum sub regno S. Sigi- Augustinus Florentius Latine et alii Italice edi-
berti, ac circa medium sasculi vn 268. ,
g ui derunt cx nullius pene fidei documentis col-
,
Praeclara Sandti gesta episcopatu, obtenta-
in
lecla esse probantur 393. I iv. Seiiguntur
que privib-ia ri .lonaiioius pro ccclesia
Ke- quie dc Sancto celeris credibiliora sunt ve-
monsi 270. g iv. Fundaiio ccenobii Mtivilla-
:

risimilius cum SS. Justo et Clemente saeculo

rensis fuae descripta ^72. § v. institmio v ex Africa in Tusciam cxsul advenit et Vo-
S. Keoli, quem Bibi optat Buccessorem
,

: tempus laterranos a Wandalis obscssos

obitua Inquirttupet locus sepulturaa
liberavit : an
:
reliquiae sacerdos? 397. I v. Venerationis initium et

progressus,
 , :

AD TiWM 1 SEPTEMBMS. XXXV

progressus, corporis translatio Volaterras ot duodecim quo tempore hi mari sint exposiii,
;

miracula ex variis observationes in eorum nar- : et an omnes fuoriol episcopi 211. Acta,
rationem, contra quos translalio sub medium auctore anonymo. Er Vita S. CasPrensto edita
saec. ix facta probatur ; festum ejua 401. Rela- 213. Appkndix. De inventione cotporis
TIO RECOGNITIONIS HELIQUIARUM S. OCTA- S. Prisci confessoris, qui forsan idetn esl cam
viani, in cathedrali Volaterrana servatarura, S. Prisco Africano 215. Relatio inventio-
de Sancti cullu et miracula excerpta ex
notitiae ; nis, auctore, ut dicitur, coaevo. Ex editione
instrumento authentico Volaterris ad P. Bollan- Ughvlli tom. VIII Itati.r sacrx col. 290, 216
dum transmisso, quod inter musei nostri ma-
nuscripta servatur notatum ^Ms. 164, 405. R

1 Xtegulus ep. Africanus mart. , Lucffi in

Tuscia. Comm. iiistomco - criticus. § i,

,P,etrus Armengol M. ex ordine B. M. V. Diversa S. Reguli annuntiatio demon-

de Mercede Rcdemptionis captivorum stratur ejus corpus Lucam translalum esse
Guardiae Pratorum in dicecesi Tarraconcnsi in Waldo, cujus loci situs detegitur varia clo- :

Catalonia. Comm. wr/ev. \ i. Nobilitas ;

cumenta de Sancti cultu reliquiaa 223. i n. :

aetas juvenilis perdite traducta ; conversio ; Antiquitas et fides Actorum examinatur :

Religiosa vita, et ejusdem tempus 317. 2 n. notantur, quae in iis falsa aut suspccta ; his
Beati in Ordine vestitus ; an sacerrlos ; ejus- acccnsetur miraculum corporis , abscissum
dem virtutes ; expeditiones apostolicae ; cul- caput gestantis 227. g rn. Sancti Acta longto-
tus ab immemorabili tempore ex variis pro- ribus interpolalionibus refectis ; aliqua ad
cessibus probatus 320. § ur. Immemorabilis ejus vitam spectantia ex aliis instrumenlis 229.
Beati cultus cx multis lestium depositionibus I iv. Inquiritur lempus, quo Arianorum per-
322. I iv. Depositiones lestium singulatim secutio S. Reguluin exsulare coegit ;
qui ve-
referuntur e Summario processus, quod risimilius in Africa primae sedis antistes fuit
confectum est ad probandum cultum Beati ab refellilur Tillemontius ejus a groge absenli:un
immemorabili tempore 323. g v. Alia vene- subaccusans : fugae ct solitarise vilae socii 232.
rationissigna e dicto Summario cultus ab ; 'i
v. Ostenditur Sancti martyrium probabilius
Urbano PP. VIII promotus 325. g vi. Publicus contigisse anno dxlii : vindicantur Acta Irans-
ab immemorabili tempore Beali cullus a Sede ab Ughello typis vulgata 236. Tuans-
lationis,

Apostolica confirmatus ; deinde vero egregie latio, anonymo. Edita ab Ughello

auctore
illuslratus 326. g vn. Dissertatio, an Bcati tom.\ HalLr sacra: col. 847 ex membrana Ms.
nomen Martyrologio Romano inscribendum bibliotheom Vaticanm 238
328. § viu. Dissertationis praedictae conlinua- 3 Remaclus conf. ct ep. Trajectensis, ac dein
lio, in qua solvuntur aliaa adversus eamdem abbas Stabulensis, Stabulcti in liennania.
inscriptionem objectiones ; obtinetur illa, Of- Comm. padiv. I i. Publicus Sancli cultus cx
ficium proprium ad Tarraconensem dicecesim variis tMartyrologiis, Breviariis ct Missalibus

extensum 330. g ix. Scriplorcs Bcati memo- 0G9. 'i

ii. Annus natalis, patria, genus,
res ; Acla ; aliud de cultu et miraculis docu- educatio sub S. Sulpilio 071. \ iii. Fit prfmus
mentum ; vitae chronotaxis Acta ex
332. abbas Solemniacensis, dcin Casae-congidunon-
oculatis et juratis testibus, edita a Marco sis ac tandem episcopus 673. 8 iv. Ulntnt

Salmerone, Ordinis B. V. M. de Mercede Tungris au vcro Trajecti ad Mosam sedem

Mayistro Gencrali, quse cum atia editione con- episcopalem habucrit 675. I v. Sancli Bpiscopi

tulimus 333 virlutes ct gesta cum S. Trudone ex Vita

3 Phcebe Diaconissa Cenchris apud Corinthum. a Notgero scripta 678. \\ vi. Malmundariense
Comm. hist. i. Locus, cultus, elogium et Stabulense monasteria hortante et curante
I ;

Saucta non fuit uxor S. Pauli apostoli 602. Sancto exstructa 680. g VII. Episcopatum
olficium diaconissaa, lau- abdicat et Stabuletum secedit, subslituto sibi
\ ii. Sanctae virtutes,
des ex S. Joanne Chrysostomo ; an fuerit vi- S. Tbeodardo quo tcmpore ;
id COntigerll

dua, an virgo, lempus vilae 604 donationes pro monasteriis facta&Sancto : ulrum
Placidius acolythus in Provincia Bituricensi Romara adierit 682. § vxii. Felix obitus
1

207 ejueque tempus, aetas Sancti et successores :

1 Priscus ep. M. Capuae in Italia. Sylloge hist. Vita et miracula a quibus et quando scripla

veneratio creditur unus 685. g ix. Templa Sancto dicata, sepuJcri

I i. Sancti antiqua :

primus cpiscopus Ca- invenlio, cultus ad Kaiiuni S. Galli propaga-

e Ghristi discipulis, et
puanus 99. § n. Gesta Sancti et ejus marty- tus : ossa Lcodium portata miraculis Incla-

rescunt 687. § x. Ejue solemnitas aliis locis

rium, prout refcrunlur e Breviario Capuano
insEiiuta, braclnum Solemniacensibufl conces-
101. \ iii. Corporis variae inventiones ettrans-
sum vindicata clades Stabulensium, dicata
lationes 102. g iv. Duo instrumenta Capuana ;
;

altaria, lis de corpore, forma babilus 690.

quibus enarratur inventio S. Prisci, et alio-

rum quorumdam Sanctorum, et recogoitio et Vita, auctorc monacho Stabulensi anonymo,

Ex Ms. velustissimo abbatia S. Pav.ii Uitra-
depositio ossium S. Prisci 104
1 Priscus, Castrensis, Tammarus, Rosius, Ile- jecti atque a/iis scr l/.v.v. nifer se et cum edi

raclius, Secundinus, Adjutor, MarcuB, Au- tione Mabillonii aollatis. PROLOGU8. Cap. i.

Canion Vindonius Sancti patria, parentcs, educalio in aulam

guslus, Elpidius, , et ,
:

evocatur, episcopus, excipit S. Trudo-

Africani confcssores et episcopi saltem ex parte, tit

nem agenda edocet 692. Cap. h. Virtutes

in regno Neapolitano. Comm. pr.ev. g i. et

Memoria S. Prisci in Martyrologio cum nndc- Sancti et cura pastoralis : condita Ipso auctore
duo monastcria in quorurn alterum ab-
cim Sociis, qui singuli seorsum etiam colun- , ,

quanti dicato episcopalu, se recipit pius obitus et

tur diebus variis 209. g ix. Inquiritur, ;

valeat Vita S. Caslrensis, quae agit de Saw.lis Bepultura 694, Hjragula. Em Ms. CoWmsx
collato
 ;

INDEX SANCTOMJiM
XXXVI
advenlum 462.
editione Ma- parunt usque ad Hungarorum
cum quinque Mss. et
iidem sint Hunni ac Ilungan
collato aliis \

codem anonymo Sta- l iv. An

biUonii. Lib. auclore v. Duces
I.
ria eorumdem olim
nomina 464. I
Cap. Contracli
Prologus G96. i.
eoruraque
bulensi,
Hungarorum S. Slepnanum, ante
fcrrea vincula, cscis lumen
sanati, disrupta termini regm Hun-
pejeraus punitus gesta breviter perstricta :

redditum <-l mutae loquela ;

ab ipsis illatae
garici eo tempore, et clades
alteri infiicta, qui vo-
697. Cap. ii Pcena baptisroum
Christianis 467. I vi. Si per
caecis visus et surdis
tura fregerat pestilutua conversioms
aliquorurn fuerit spes aliqua
llnleum altaris punitur, at
surripiens
:

Hungarorum anle medium s<eculi x ;

ea brevi
suavis odor e Sancti
dein pcenitcns sanatur :

vn. Ccepta conversio Hunga-

ca- concidit 469. §
turnulo 099. Cap. iii. Piscis prodigiose Slephani,
rorum, regnante Geysa parle S.
•
curata bydropisis invadit denuo voti
ptus Geysam ini-
voto, occasione pacis inter Ottonem et
violatorem, qui poslea, redintegrato
nativitatc tse Piligrinus Laureaccnsis praesul facultatcm
item surdus et mutus a
:
:

sanatur ;
in Hnngaria 475.
petit erigendi episcopatus
discedere donec Sancti cupam
rcd-
fur nequit
701. Intcr priraos praedicatores in Hunganam
honorifice coneervata l viii.
dat, quas dein revocatus
missus Wolfgangus cur bic
auctoribus tribus aliis monachis Sta-
S. :

Li». II.
et Piligrinus cum suis abrumpere
ccepia
bulensibufl anonymis. Ex codem Ms. Coloniensi sit,

Foillanensi. debuerit 480. § ix. S. Adalbertus Hunga-

rulfatu <:i<>n Mss. /J<> mbcrgensi ct

Metu Norman- rorum conversioni inlentus : conversus et

Prologus 705. Cap. J.

baptizalus G.ysa, uli et S. Stephanus 481.

norum alio delatum Sancti corpus miro
ful-

exstincla pestis paralylica, § ix. Utrum rejiciendie sint visiones, quae paren-
gore collustratur : ;

tibus S. Slephani oblaUe dicunlur 482 ? xl

menle capta, contracta sanatae: cerei divinitus
I

su- Baptismus Sancto per S. Adalberlum proba-

accensi 705. Cap. u. Lhx caelitus cmissa
per feretrum Sancti : sanata infans contracla ;
bilius collatus : tempus collati baptismi, uti

punitus lepra et morte impurus, Stabulensium et annus natalis inquiritur 485. § xn. Mors
vexator contractione membrorum ;
sed hic Geysae ; cui succedit S. Stephanus : mater hu-
postca erigitur 708. Cap. in. Sacrilegi furis jus non satis nota : quantum promota religiu

horrenda poena; item allerius, qui postea pre- sub Geysa, ct quo in statu inventa a S. Ste-

cibus monachorum liberatur 711. Cap. iv. pbano 487. g xm. Dtrura S. Stephanus,
Laesum brachium, contracta manus, et cceci- obtento principalu, conversus sil occasione
Las curala : punitus rusticus, qui laboraverat miptiarura cum Gisela '.'
Scriptores, qui id

die Rogatlonum ; at postca libcratus : sanatae videntur assercre, explicaudi de conversione

duu: mulieres contracls 7I4. Cap. v. Sa- totius regni 489. I xiv. Bellura cum Cupa
naliones aliae et beneflcia per Sanctum im- duce Simigiensi, qui regnum occuparc et fidem
petrata 718. Alia miracula, auctore itcm Cbristianam exscindcre moliebatur : victoria
anonymo Stabulensi monacho. ediHone
Eas Regis post vota S. Martino facta 492. § xv.
Chapeavilli torn. II de gestls pontificum Leo- Fundalio monasterii S. Martini, ct duorum
dienshm a pag, 5i7, 721 Howilia incerli .
aliorum 494. g xvi. Fuudati episcopalus per
auctoris, quam ex vetusto oodice Bambergm tolam Hungariam, corumque metropolis Stri-
descripsit Gamamius nostcr anno mdcliv 725. gonii con.stituia hiec facta
: interveniente
I Rosa, fortasse M. , ac Platanus M. ejus, ut auctorilate Romani Ponlificis 497. § xvn. Nu-
fertur, Blius, Sulci En Sardinia. Topogra- ptiae quo fere anno conlractae uxor Sancti :

pfiia, cuIlUB, varia de bisce Sanclis incerta Gisela, soror S. Henrici iraperatoris : de Gi-
107 sela^ genere errorea quorumdam 499. I xvin.
Nomcn et dignitas regia obtcnta, corona missa
a summo Pontifice Silvestro II, qui et alia
Regi confert privilegia 502. xix. Pracipua
Saindalius M, Cnrdubic in Hispania. Cul- capita, quae in relationc
jj

Carthuitii Bonfinii-
tns cx Marlyrologio Romano et documentis que et in Litteris Pontificiis asserunlur, aliis
Cordubensibus 610 auctoritatibus et rationibus conflrmanlur
Sixttis ct Sinicius
504.
episcopi confi. Remis in
i xx. Excutiuntur rationes, quibus ScbwarL-
Campania Qallica. Comm, prav. § j. Cultus zius probare nititur, coronam
utriusque Sancti et reiiquiarum
Hungarorum
iranslatio :
3 datam esse ab imperatore Graco 507.
Oiflcia eorum et elogia 118. § n. Quaa et
l ^X! Excutiuntur ea. quae
qualia sint Acta objecil Scbwart-
Inferius edenda : inquiritux zius contra alia quaedam in
Liupus, quo Sancti missi aunt inGalliam litteris Silvestri,
120. aul n
i
Yitaasserta 510. { xxn. Refutanlur ea,
i m. An Sancti dicendi sint martyres, an con- qua; ratiocinatur Schwartzius contra oblatic
1'essorea nullus aote Ipsos Remis cpiscopus
:

nem regni S. Petro 513. §

124. Vita, auctore xxin. Litterae Sil-
anonymo, Em codice no- vestn defenduntur contra objectiones
II
tm Ms. ei monasterii Boni fontds, collatis Sch-
cum wartzn 517. ( XXIV
Ms. Uttrajectino staLuli per Hungariam .

125 episcopi, ex quibus nonnulli

Stepbanus primus Hungarorum rex Albae recensenLur •

Rc- quan la
galls in
eorum deleclu diligentia
in
Hungaria. Comm, PM7, g Acta uteretur
bancti a Carthuilio episcopo scripta
quas de ;
i.

5r^A
uei
B |M
mmis ns nccessana provideret
« ^
Ura CUm re ina Gisela
-

fenduntur
ptoris heterodoxi
contra
«6.
iniquas
| n.
criminationes s n -i-
Judieium de Actis
msEmencus
m pnncipe
m.\' m . Bellum
:

S.
natus
sSani
fi-

a
plaria
Carttantto
Acta
scriptis, et varia illorum cxem- hristianam
Transilvania,
facil
quain SJ^
: alia incompleta scriptores
: bellum n„-
Bulgaricum
an-
Uquiores,

t ni. De praedioatione
qui de S. Stephano
fldei in
;

hodierna
W unt /,
60 1>
pietas
,, ,
^
a
,h,ala ue eccIe
Regis in beatam
sia Albae Regalis,
V "'ginem 52^
ac
xxvi.
:

n.iiii-
aria, Misericordia Sancli
varusque ejus vicissUudinibus per va- in pauperes
el liberali tas
nas ipsius gesta cu ni
:
lncursioncs barbarorum, qui eam SS. Gunthero
occu- et Gerardo,
fundatumque monastern
mOnaSf.PPinni D n „l enn ..

XX VII.
Alia
 , r

AD TOMIM I SEPTEMBIUS. XXXVII

Alia Sancti cum
gesta Gerardo quem ad ,

erectum episcopum Morisenum nunc Cha- ,

nadiensem promovet fundalum monasterium :

in agro Ravennale 530. g xxvni. Bencvolen- 3 _L arasia Ourenii in Lusitania. Locus , tcjn-
tia Regis in peregrinanles : structum Iliero- pus mortis , raira patrata , cultus publicus
solymis monasterium eeclesia ilem Constan- ,
786
tinopoli ac canonicorum collegium item Romae
, : 1 Tascius, Dubitatus, Valentus, Donatus HH. in
an ipse ad loca sacra etiam sit peregrinatus Africa. Ex apographis Hieronymianis apud Flo-
532 ? \ xxix. Munera variis missa cceno- : rentiniwm 205
bium cum ecclesia in veteri Buda conditum :
1 Tcrentianus ep. M., et Flaccus M. Tuderli
varia misericordiae opera : fundationos quae- in Umbria. Comm. Pr.-ev. i i. Locus marty-
dam minus cognitae 535. § Bessorum in-
xxx. rii, cultus et rcliquiae : Terentianus Derto-
cursio in Transilvaniam ,
quam Rex divinitus neusis a Tudertino non distinclus 108. g n.
dicitur edoclus : insigne severitatis cxemplum Acta varia , scd nulla satis fidelia : Actorum
537. g xxxi. Bellum cum impcratorc Conra- compendium ex Breviario Capuano : tcmpus,
do, ct pax mirabili modo obtenta virtutes : quo passi sunt Sancti m. Acta, auctore ano-
Sancti , conlemplatio et ectasis 539. \ xxxn. nymo. Ex Ms. Emin. Card. Franc. Uarbe-
An Emerico filio uxorem dedcrit ? An re- rint collato cum tribus aliis Mss. et editione
gnum cidem abdicare cogitaverit? mors san- Mombritii. Cap. l. S. Tercnlianus dcfcrlur
cti Emenci an morbus, quo triennio labo-
: ad Adrianum , ejusque occasione pcrsccutio
ravit Rex cx morte fdii contractus 541 ?
, excilatur : Sanctus apprehensus sistitur Lsetia-
§ xxxm. Monita, quibus Stephanus fiiium no proconsuli, multisque cum eo disputat de
Emericum inslruxit ut regiium recte pieque , fide Christiana 112. Cap. ii. S. Tcrcntianus
administraret 543. g xxxiv. Leges Hungaris variis lorquclur cruciatibus : FlacCUS idolo-
dalae 546. \ xxxv. Cltimus Sancti morbus : rum saccrdos subito fit caecus; proponsul
conspiratio in vitam ipsius detecta : postrema vcro, praecisa S. Tcrcnliano lingua, obmutc-
monita, pius obitus et sepultura 551. i xxxvi. scit et moritur : convcrtilur baplizaturque
Successor Stephani Petrus , ipsius ex sorore Flaccus, ct cum S. Tercntiano obit inartyrium
nepos : excutiuntur calumniae hac occasione 114
conjectae in Giselam reginam , et reliqua de 3 Theoclislus monachus Ilegnmenus in lerrito-

Gisela investiganlur 553. l xxxvn. Elevatio rio Hierosolymilano. Publica cjus venoratio;
cornoris , rcgnante S. Ladislao facta ; multa- annus mortis ; locus hahitalionis ; Thcoctislus
que miracula circa idem tcmpus patrata 555. aller ab hodierno diversus 659
l xxxvm. S. Stephanus in Sanctorum nume- 2 Timolhcus M. Anliochiffl 358
rum relalus temporc praedictae corporis eleva-
lionis cullus ab eo lempore
: ccleberrimus V
pcr totam Hungariam fcstivitas Invcntionis :

dcxtrae 557. g xxxix. Cultus Saucti in Suecia 1 V,crena Virgo , Zurzachi diccccsis Conslan-
receplus, ac landem per totam Ecclesiam Ro- tiensis in Hclvelia. Comm. Vrmv. 'i \. Mc-
manam primo ritu simplici , deinde scmidu- moria Sanctae in Fastis sacris : locus , ubi

piici ctun Officio proprio, ex quo dantur le- praecipuc colilur : clogia : Acta quae el qualia
ctiones secundi noclurni 559. I xl. Rcliqua 157. I ii. Disculiuntur ct cxponunlur facta in

de Sancti miraculis 561. Vita , auctorc Car- Actis , Vitisque Gcnnanicis rclata 159. I ni,

thuito aut Carthuitio episcopo. Ex cditione Sepulchrum Sanclae, miracula, aliaquc ad glo-

Cracoviensi, collata cum Ms. Corsendoncano riam posthumam spectanlia IGI. Vita, aucto-

et editione Surii. Ph/Efatio 562. Cap. i. re anouymo. Ex Mss. duoOus, collatis nim
Sancti pater, natales visionibus praeviis illu- Trevircnsi. Ph/ekatio. Cap. i. Sanclae patria :

strati, baptismus, rcgui inilia eL cura religio- iter in llaliain atquc UclvcLiani , ubi iu spe-

nis propagandae : victoria de rebellibus et hinc lunca prope Solodorum virtutibus ct iniracu-

monasterium Martini ex voto fundatum lis inclarescit : fode profecta habltal iu insula
S.
563. Cap. ii. Cura promoven'!ea rcligionis prope Confluentea Rhcni et Arolae 164. Cap. n.
Gesta Zurzachi qusa pleraque Qctilia aut
et multorum accessus in Hungariam constru- ;
,
,

mis- Dgmentis corrupta mora Sanctae et sepultura

ctum mbnasterium erecti episcopatus , :
:

sus Romam legatus, qui coronam regiam mul- 166. Mihacula, auclore codcm , ul apparet.

nuptiae Ex Ms. Elmenhorstiano. Cap. t. Vlndicata

taque privilegia a Pontificc obtiuet :

lihertas ccclcsiae S. Verenaa Sanctsa invo-

cum Gisela ac pia utriusquc opera 565. ;

catione visus caeco rcddilus ct liberl a va-

Cap. iii. Pietas in beaiara Virginem : siructa ,

ornalaque donis ct privilegiis ecclesia Albae Re- riis impelrati 168. Cap. ir. Deneflcia ope

galis : fundationes piae Hierosolymis , Romae, Sancta: impetrata : laborantes En festivitate

blasphcmi furcs paptorque puniLi el

Constantinopoli : misericordia ct liberalitas Rc- ejus, , ,

aliqui cx iis pcenitenles deinde, invocata San-

gis,ejusdemquc mirabilia 568. Cap. iv. Bel-
lum a Conrado impcratorc illatura mira Dei cta, sanali 170. Cap. iii. Reliqua miracula

Sancti oratio bcncficia mcdii aevi 172. Appknihx. /.

providenlia cito finitum : crcbra et

et raptus : insigne severitatis exemplum : mor- Vita Ocrmanica, inlerprete Winando Pescher
bus Regis et obitus filioium virtutes variae 174
:

570. Cap. v. Morbus, t-t in co delccta con- 1 Victorius seu Viclurius cp. Ccnomancnsis in

Svixoge histowco-ciutica. Bducatio

spiralio quorumdam : beatus obitus , scpul- Gallia ,

tura, dccrela corporis elevalio, ac mirabilia sancti et institutio per S. Martinum :

virtutes :

episcopatus cura pastoralis elc.

in aperitione sepulcri facta 573. Cap. vi. miracula :
:

220
Elevatio corporis et niiracula : mira dcxtrae
Vinccniius ep, et Lastus presb. martyres
inventiOj ct intcgrilas 573 1

Aquis Tarbellicia in Novempopulania. Comm.

CRIT.
 INDEX CHRONOLOGICUS
WXVIII et Act.s, tem-
et pnEV . Cultuse Martyrologiis
Sanclorum in Hispania Pass.o au-
CR1T 8 i. Cultus Tus Passionis exemplaria 360. ,

Zmpopulania locus martyrii 200 | ...

Ex «,. ecolesiB
Atmemx cum
E
:

L«tu9 tor anonymo.

ab Aqucnsibus Vincenl.us et fcnonis ap nhorum
An alii collL Cap. .. S.

quos vnnerantur H.spani 1

Christi certamen ;
horum mar-
Cataloma eius pro fide
presb. M. Bisuldum >n tormentvs non ex-
| Vinccn.ius um; ipsius cons.antia
torment.s Mar-
Eata 362. Cap. ... Aliis
hujus ac
Z craciatut
et plurimorum
sub
aliorum
Pa.erno tribuno ;

convers.o
Serapionis,
mulicr cum duobus mfantul.
ac martyrium :

Zeno, Concordius, Thcodoras, Patcrnus tn-

plexus JW
2 martvr S. Zeno capite
•

lxvih mater cum Gr»c.s ac

bunus, Tlieodote, milites ,

3 Zeno et Cbarilon
HM. Cultus e Fast.s

duobus niiis, Sorapion cum DHH mihtibus,

Romano
J
Comm. Martyrologio
Nonolappus, Josephus MM.
Cusconus,

INDEX CHRONOLOGICUS
Circa idem tempus Defuncta S. Verena virgo
Zurzacbi in Helvetia 157 et seq.
ANTE CHRISTUM
dux Israelitarum designatur 19 et seq. SjECULO iv.
Josue
Idem ,
defuncto Moysc, imperium capessit
26 Sub hujus szculi initium aut finem prxcedentis
Jordancm Iransit, et Terram promissam sub MaTimiano Hcrculio In variis Italiae locis

multis victoriis et prodigiis incla- martyrio coronantur duodecim fratres Donatus,

ingressus ,

Felix et ceteri. 133 c d

rescit etc. 30 et seq.
Circa idem tempus sub Diocletiano S. Basilissa vir-
Moritur Josue natus annos cx, 72
go et Martyr Nicomediae 609
Gedeon prodigiosam de Madianitis victoriam con-
Sandalius martyr Cordubae in Hispania 610 b
sequitnr 86 et seq. S.

S. Maxima martyr Romae 357 c

Moritur Gedcon IsraGlitarum judex 95 e f

Sub Maximiano Galerio Plurimi martyres Ni-

comedienses 356 c et seq.

SjECULO I.
Ammon Diaconus et quadraginta
Sub Licinio S.

Anno virgines martyres Heracleae 156

i Christum in templo oblatum agnoscit Anna
Propholissa, et aliis annuniiat 98 et 99 Sub Juliano Martyres Nicomedienses Zeno, Con-
S&c ipostmediumS. Priscus, creditus Christi disci- cordius plurimique alii 360 c et seq.

pnlus, primus cpiscopus Capuanus martyr 102 b Circa annum 370 Hunni pristiuas sedes deserunt
S. Phffibe diaconissa, ab Apostolo laudala, obiit
462 d
605 e Circa annum 370 aut 380 S. Firminus episcopus
ss. Euphemia, Dorothea, Thecla, Erasma mar- Ambianensis confessor defunctus 178 a b c
lyrcs Aquilcieiisrs sub Nerone 608 Circa annum 375 S. Mansuetus episcopus Tullen-
sis defunctus 622 b c

SiECULO II.
Circa annum 384 aut 386 S. Martinus orare
potuit apud sepulcrum S. Mansueti Tullensis
Circa initiwn sseculi n sub Trajano, ut fertur, episcopi, ut fecisse traditur 625 c
SS. Rosa ct Platanus Sulci in Sardinia. Circa annum 390 Moritur S. Justus episcopus
Circa annum 118 S. Tcrcntianus martyr Tuderti Lugdunensis in eremo , quam petierat , relicto
in Umbria cum socio Flacco 112 b c episcopatu 372 c
s.rr. ii aut iv S. Antoninus martyr Apameffl in AUquot annis serius Corpus ipsius ex jEgypto
s >' ria
340 et seq. Lugdunum delatum 372 c et seq.
Sasc. iv Obit S. Justus vel Justinus episcopus Ar-
SjECULO III. gentoratensis 377 a et seq.
Circa annum 400 Hunni Daciam et Pannoniam
Sul> finm swculi in Obit Leontinis in Sicilia prima vicc occupant 462 d e
S. Neophytus episcopus
Ci,r„
r
)lium ,

balliam missi IVmos pcrvcncrunt

m
ss Sjxt||S et Sinic us
Roffla jn
.
117 e f

S.ECULO V.
122 c et sca
Circa annum 300 dcfunctus
S. Sixtus Uemensis Sxc. v ante annum 420 Obit S. Elpidius abbas
episcopus, et successor ipsius S. Sinicius
uno 388 a
anno serius .
09 f Circa annum 428 Moritur S. Martha vel Mar-
thana,
 , f

AD TOMUM I SEPTEMBRIS. XXXIX

thana , mater S. Symeonis Stylilae in tractu

Anliocheno Syriffi 204 c d e f
S^CULO VIII.
Saec. v SS. Priscus , Castrensis , Tammarus, alii-

que novem in Africa cariosae navi impositi Circa initium sxculi vm Florct in Gallia S. .Egi-
ut perirent; sed in Ilaliam delati, ibidem va- dius abbas, ab aliis perpcram ducentis fcre
riis locis obierunt 209 et seq. annis citius collocatus 290 el seq.
Cvrca medium sxculi v Gelebrata festivitas S. Ju- Inter annum 720 et 725 Mors abba- S. jfigidii

sti Lugdunensis episcopi 365 b tis verisimiliter locata 296 e f

Anno 453 aut 454 Altila Hunnorum rex mori- Anno 760 Corpora SS. duodecim Fratrum mar-
tur, et Uunni deinde mutuis caedibus attriti tyrum translala Bcnevenlum per Arechcm prin-
Pannonia expelluntur a Gothis 462 fct seq. cipem Beneventanum 136 d 8
Anno 490 aut citius
, Obit S. Victorius aut , Circa annum 770, ut fertur, Marlyr fit S. Gro-
Victurius Genomancnsis episcopus 223 a b degandus Chrodogangus, episcopus Sa-
seu
Anle sxculum vi verisimiliter Moritur S. Octa- giensis in Normannia 765 C.d «
vianus eremila prope Volaterras in Tuscia Anno 799 Carolus Magnus, post diuturnuui
397 et seq. bellum Hunno-Avaros funditus fere exscin-
,

dit, et Gdem utcumque restituendara curat in

Pannonia 463 d e
S^CULO VI.

Circa annum 514 Muritur S. Macniscius epi- S.ECULO IX.

scopus Connerensis in Ultonia Hiberni;e pro-
vincia 603 e f Swc. ix variae translationes reliquiarum per S. An-
Circa annum 527 Longobardi occupanl Panno- scharium et alios 119 d c f
niam 463 b c Circa mediwm SSBOUli ix Translatio corporis

Anno 542 Videtur S. Regulus Africanus episco- S. Octaviani Volaterras 404 e f

pus Lucae in Tuscia martyr obiisse 236 a b Non post annum 886 S. Bossianus confcssor obit
ct seq. 364
Post eumdcm annum S. Felix episcopus Pisis in Anno 889 Hunni tertia wce, seu hodierni Bun-
Tuscia 242 e gari, versus Pannoniam progrediuntnr, eam-
Sacc. vi circa medium S. Nonnosus prsepositus que occupant puucis annis 464 a b, 468 c et seq.
monaslerii montis Soractis obiit 410 b Anno 893 Arnulphus Germanke rex opera Hun-
Inter annum 560 et 573 Morilur S. Constan- garorum utitur contra Zwentiboldum Mora-
lius episcopus Aquinas 244 viae regem 464 c

Anno 568 S. Auxanus episcopus Mediolanensis

667 d e S/ECULO X.
Circa annum 568 Hunni, alias Avari dicti, seu
Sxculo x Floruisse dicuntur SS. Arcanus et
Hunno-Avari , Pannoniam rursus occupant ,

vEgidius eremitae in ltalia 307 b C

proficiscentibus in Italiam Longobardis 463 c il

Anno 904, ut dicitur, lranslat;e rcliquiae Sixti

Forte anno 576 S. Arealdus fit martyr Brixias
'246 ct 247 et Sinicii episcoporum Remensium 119 b C

Circa medium sxculi x Duo prineipes Hungari

Ssec. vi S. Radegundis reliquias accipit ex Oriente
dicuntur Constanlinopoli nac t&men
350 ab baplizati ;

id fuit initium conversionis llungarorum 469

e ri. seq.
SiECULO VII.
Anno 949 vel 950 Constantinus Porphyrogeni-
Post annum 608 Obit S. Austregildis vel Agia , tus librum de Adminislrando imperio scribit
mater S. Lupi 266 c 473 .1 e f

Anno 609 S. Lupus fit episcopus Senonensis Circaannum 972 Fides hodiernis Hungaris COS-
250 ab pta cst promulgari, llungaros regenle Geysa ,

Anno 614 Revocatur ab exsilio 250 d e f palrc S. Stephani 475 betscq.

Anno 973 Wolfgangus a prajdicatione Qdel
Anno 623 Moritur S. Lupus 251 e et seq. S. ,

Hungaria revocalus lit episcopua Ratis-

Anno 628 Obit S. Warlinianus episcopus Co- in ,

:;n
mensis in Italia 669 a b bonensis
Sxc. vii ante annum 630 Moritur S. Justus epi- Circa annum 975 aut serius Gcysa , Hungaro-
scopus Claromontanus 439 f rum dux baptizatus; at pro^rcssus religionis
Anno probabilius 648 S. Remaclus consecratur in Hungaria novis bellorum motibua Iropedi-
482 d e , i;t 180 I'

episcopus 075 a b tus

Circa annum 658 S. Cosmas eremila obit Interannvm 983 Hunga-et 997 S. Adalbertus
441 b
Anno 660 aut rorum conversioni intentus, Bungariam adit
661 Remaclus Episcopatu se ab-
variis vicibus, non magno tamen CUm
Iruclu
dicat, et succcssorem in catlicdra Trajectensi
constituit S. Theodardum 682 e f, 683 a b c 481 bcd c f, et 485 e et seq.
annum 984 Nalus Slephanus ct bapli-
Intcr annnm 667 et 671 Moritur S. Uemaclus ,
Circa S.

olim Trajectensis episcopus zalus 487abcd

686 b c d
Anno 997 Mortuo Geysa patre, S. Btepbanus
Circa annum 673 Obit S. Nivardus archiepi-
scopus Remensis dux llungarorum 487 efelseq.
276 a b c iit

Intcr annum 675 et 681 Martyrio coronalur Paulo post S. Stephanus promovens religionem

S. Aigulphus abbas Lerinensis cum Sociis 740 b c Caiholicam belio hac de causa
,
impetitur B

Anno 700, ut dicitur, Defunctus S. Agricolus Cupa duce Simigiensi, quem vincit et io pugna
episcopus Avenionensis occidit 492 bet seq.
448 d
Circa annum 1000 Kpiscopatus varii cum me-
tropoli Strigonicnsi in Hungaria erecti per

Stephanum 497 e et seq.

S.
Anno
 , ,

INDEX fiHRONOLOGICUS
XL Ordine Pr*-
ex
Anno 1244 Moritur B. Guala
regium S. Ste-
nomen et legatus A P o-
Amo 1000 Corona cl
dicatorum episcopus
Brixiens.s
phano conccssa a SUvestro Papa II 502etseq. Astincnsi, in quod, re-
stolicus in coenobio
receperat a /»•*>
licto episcopatu, se
S^CULO XI. abbatissa Ordinis S Be-
Anno 1262 B. Juliana
nedicti vila defungitur
316 b et 3
Nuptias contrahit
Intcr annum 1000 ct 1003
in Lus.taaia obit B. larasia
Anno 1266 Ourenii
cum Gisela Bava-
S. Stephanus Ilungariae rcx
et sorore S. Uenrici impcrato-
ria2 ducis filia, Antonini fa-
499fetseq. Anno 1295 ecclesia Apamiensis S.
ris
cathedralis
343 de
Stcphanus belJo impe- cta
Anno 1002 aut 1003 S.
Tranrilvamae
titus ab avunculo suo principe
causa fidei Catholicae, eum vincit et capit SjECULO XIV.
totamque Transilvaniam religione Chrisliana
Petrus Armengol Ordinis B. Ma-
524eetseq. Anno 1304 B.
imbncndam curat martyrio coronatus,
rex ria3 Virginis de Mercede,
Anno\Q5H Moritur S. Stepbanus Hungariaj
333c
552 a b c obil
Albertus Besutius eremita mon-
Antoninus marlyr miraculis coruscat Anno 1359 B.
$aeo. xi S.
ducatu Medio-
342 f tur apud lacum Verbanum in
in Gallia
™? d
Corpus Nonnosi lanensi
S&c. xi, sccundum alios ix, S.
Ordinis
Jacobus et Philippus
translatum ex Italia Frisingam 412 et seq. Anno 1377 BB.
595 c e f
Anno 1058 Translatum Venetias corpus S. Co- Minorum martyres occiduntur
smae eremitee 441 e f

Circa annum 1083 Corpus S. Stephani jussu S^ECULO XVII.

Romani Pontificis solcmniter elevatum et ;

Recognitio corporis S. Octaviani

eodem temporc Stepbanus in album Sancto- Anno 1647
405 et secb
rum formali canonizalione relatus 555 et seq. eremita^
Anno 1655 Restitui coeptus in monte Soracte
S. Nonnosi cultus, quem secuta sunt multa
S^ECULO XII.
415defetseq.
miracula
xn Scripta Stephani Anno 1676 translatum corpus S. Elpidii abbatis
Cwca initium sseculi Vita S.
Hungariae regis a Carlhuitio episcopo 457 f 379 b
et seq.

Anno 1104 Elcvatio corpons S. Mansueti epi- S.ECULO XVIII.

scopi 653
Anno 1161 Corpus S. Nonnosi inventum et de- Anno 1708 Praecipua pars corporis S. Nonnosi
positum in crypta ecclesiai cathedralis Frisin- quse diu latuerat, Frisingag feliciter inventa, et
gensis 414 c f, 415 a b plurima deinde secuta miracula 421 et seq.
Anno 1709 S. Nonnosi corpus translatum magna
solemnitate 422 et seq.
SjECULO XIII.
Anno 1711 et 1712 inventa varia Sanctorum
Circa annum 1203 Moritur in Hispania B. J&gi- corpora Neapoli 104 et seq.
dius Ordinis Cisterciensis abbas 308 e f Anno 1715 Lustratum corpus S. Firmini epi-
Sxc. xin ante annum 1221 Occidilur B. Marga- scopi Ambianensis occasione diuturnse dispu-
rcta Lovanicnsis virgo et martyr 590 e f tationis de eodem 194
Anno circiter 1221 B. Brocardus secundus Prior Eodcm anno Festivitas translationis S. Firmini re-
generalis Ordinis S. Mariae de monle Carmelo stituta 199 a b
vitara liuit in Paleeslina 577 d e

ACTA
 ACTA SANCTORUM

SEPTEMBRIS.
TOMUS PRIMUS,

PRIMA DIES.
SANCTI, QUI KALEND. SEPTEMBRIS GOLUNTUR
b

Sanctus Josue Israelitarum dux S. Firminus episc.

, conf. , Ambiani in
in Palsestina. Callia.
S. Gedeon Israelitarum judex , in S. Vincentius
Palgestina. episc. M. Aquis Tarbellicis in No-
S. Anna prophetissa, Hierosolymis. S. Laetus vempopnlania.
S. Priscus ep. M., Capuae in Italia. presb. M.
S. Rosa forte M. \ S. Martha vel Mathana, in tractu Syriae
S. Platanus M., ejus, >Sulci in Sardinia. Antiocheno.
ut fertur, filius )
S. Tascius
S. Terentianus ] S. Dubitatus
M. martyres Africani,
episc. et > Tuderti in Umbria. S. Valentus
S. Flaccus M. ) S. Donatus
S. Neophytus episc. conf. , Leontinis S. Marcianus
in Sicilia. episc. M.
S. Sixtus episc. conf. S. Sisinnius M.
Remis in
S. Sinicius episcopus S. Amausus M.
Campania Gall.
confessor. Item
S. Donatus S. Primus M.
S. Felix S. Maternus M.
S. Arontius S. Vincentius presb. M. , Bisulduni in

S. Honoratus Catalonia.
S. Fortunatus S. Placidius acolythus , in provincia
S. Savinianus martyres fratres Bituricensi.
S. Septiminus Beneventi in Italia, S. Ambrosinianus ep. et M. , ut fer-

S. Januarius tur ,
patronus parceciae Fonta-
S. Felix alter nensis propc Divionem in Bur-
S. Vitalis ^undia.
S. Sator S. Priscus
S. Repositus S. Castrensis „ .„ .

confessores Aincani, et
S. Ammon S. rammarus
martyres Heraclese episcopi , saltem ex
diaconus S. Rosms ) .T

SS. xl Virgines
in Thracia. parte,
F '
m
.

regno
6 Nea-
S. Herachus ...
pohtano.
S. Verena V. , Zurzachi dioecesis Con- S. Secundmus
stantiensis in Helvetia. S. Adjutor
Septembris Tomus I. 1 S. Marcus
 , , ,

DIES DILATl.
m.ETERMISSI ET IN ALI0S
episc.
Uemensis ,
b cce- i>

S Nivardus
Marcus prope Sparna-
A S.
j
confessores Africani, et nobio Altivillarensi
S. Augustus saltem ex Campania Galliee.
episcopi, cum in
Elpidius Nea- Fano sancti ^Egi-
part6s in regno
S. in
S. Algidius abbas ,

s. Canion Occitania.
politano. dii in
s. Vindonius /
in dioecesi Laudu-
Bossianus conf.,
S.
episc. conf.
s. Victorius aut Victurius
nensi in Gallia.
Cenomannis in Gallia. Sepulcn
Arcanus ) eremitae, Burgi S.
Luc» S.
episc. Africanus M.
Regulus ,
in Umbria.
S yEgidius )

in Tuscia,
abbas S. Martini de Casta-
Pisis in B. vEgidius
Felix ep„ et, ut fertur, M.,
neda in regno Legionensi.
Tuscia. abbatissa Venetiis
virgo et
Constantius ep. conf. ,
Aquini m B. Juliana
in Italia.
regno Neapolitano. ex Ordine
Armengol. M.
Hrixiae in Italia. B. Petrus ,

Areaidus M.,
V. de Mercede redemptioms
Senon., Briennone in B. M.
Lupus episc.
captivorum, Guardise Pratorum in
Campania Galliee. Hem
Lupi dioecesi Tarraconensi in Catalonia.
Austregildis vel Agia ejusdem S.

inater, Aurelianis.

1'llyETERMISSI ET IN ALIOS DIES DILATI

colitwr hac die a lancea aperuil*. Annuntiatio est Greveni ex

Symeon Stylila
Sanctus patct Menwis magnis typo Adone; deinde, Cum ipso, inquit, simul curo-
tir.rcis, ut e
ac Menologio Latine nalus csl Afrodisius commentariensis ctc. Vide
editis, Anthologio,
reddUo a Cartlinale Sirleto. Vide diem qu3e di.ninus ad diem xv Martii.

v Januarii. S. Connonis monachi in oppido Nesi in Sicilia

Glascianus ep. et eonf. in Morauia Scotiie pro- annuntiatur a Ferrario in Calalogo generali,
vincia ponitur apud Ca-mcrarium in Menolo- ct ab Octavio Caietano in Idca Operis cle Vi-

gio Scotico cum tiiulo sancti. Alibi eumvocari lis Siculorum Sanctorum. Habetur apud nos
Makglastianum indicavimus in Prsetermissis ad xxvni Martii-

diem xxx Januarii. Sara, Maria soror Moysis, Debbora, Oida, Anna
Salinis relevatio beati Anatolii confessoris atque Samuelis mater, Abigail et Esther mcmo-
pontiflcis ,
pcr inanus domini Nicolai archie- rantur in Canisiano Martyrobgio, quod an-
piscopi llisuntini e.rstut apud Chifjlctium in Vc- no 1599 cditum est. Vide sacras Litteras variis
quam edidit, part, a, pag. 268.
sontione ,
locis. Sara laudatur a fide in Epist. S. Pauli ad F
Mirwus in Fastis illum Sanctum refert die llebr. n. plures alias lego in Mc~
11. Has, et

quo et apud nosest, Februarii. m nwis magnis impressis ad diem xix Decembris,
Onlo Gilbcrtinorum in Anglia sub instituto Ci- addito singulis tiiulo justee, ac duobus versicu-
sterciensij per B. Qiibertum sumpsil exordiura lis, si Oldam et Abigaelem excipias, quas ibi non
annu Ha Kulrndarium Qrdinis Ci-
MCXLVIII. invcnio. Dc S. Holda vel Olda prophetissa legi
terciensis Divione etvcusum anno 1GI7. MiU possunt dicta ad diem x Aprilis.
timus lectorem ad ea, quse dictasunt apud nos Sancti Mamertini abbatis, apud monasterium
iv Februarii, sancti Germani , ubi post sanctum Alodium
S. Munsuelus episcupus Medu.lanen^is notatur abbas fuit, ibique tam Deo
laudabiliter vivens
m Breviario Wediolanensi. Egi/mus de illo quam horninibus, quievit in
Annuntia- pace.
xix Februarii. tio est inter auctaria ad Usuardumnostrum hac

S. Mathiae apostoli translatio et invenlio signan- die. Sed apud nos a dic xxx Martii rernissus
tur in Auctariis ad Usuardum anobis editum. est ad diem quo consuli possunt quw de illo
t

Yulc amid nos diem, quo Sanctus colitur, monachi titulo a nobis insignito dicta sunt
xxiv Februarii.
xx Aprilis.
Translatio sacrorum pignorum S. Roscndi opisc. S. raartyris Aithalae meminit Molanus anno 1573
et . abbatis notat/ur apud Cellam-Novam a
.
editus. Adi apud nos X xn Aprilis.
.

TamayOj quem et Rodcsindum vocat. De illo nos Danielis martyris

S. apud Gerundam in Hispania
ad dirn i Martii. memmit Ferrarius in Catalogo generali. De illo
s. Elphegl opiscopi Wintoniensis in Anglia wiewii- cai,,n < s
xxivAprilis.
nit Ferrarius iu Catalogo generali, cui adde Sanctorum martyrum et Her-
Gallistes, Euodi
Menardum Martyrohgium Anglioanwm U /-
s et
mogenis fratrum annuntiatio exstat
soni. Scripsimus de ftoc Sancto
apud Mo-
xu Martii. lanum m
cditione anni 1573. De illis Grxci
Longini militis et martyris, qui lalus Domini hac dte. Consuli insuper possunt
apographa
Hieronymiana
 , ,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

flieronymiana apud F/orentinium. Vide quae Judic. xn, 8 de Hailon, al. Ahialon Judic.
:
D
diximus xxv Aprilis. xii, de Abdon ibidrm y 13. Porro Sam-
\\ :

S. Honoratus episc. Ambianensis et conf. refer- pson et Jephle; auos supra nomvnabam,
in
tur apud Withfordum. Est in Martyro/ogio mHssimi sunt. De UlistiberJw.
saoris LitteHs
Romano, et apud nos xvi Maii. dicum identidem citatus consuli potest variis
S. Maximiliani diaconi Peteneusis memoriam an~ locis.
nuntiat Ferrarii Catalogus Humagi in Istria. Raab mulier occurrit m dicio Martyrologio. Vi-
Consule de illo diem xxvm Maii. deri de illa possunt sacm Litt&rae variis loois.
Rothildis ( immo Clothildis ) reginae Francise S. Rulh ibi etiam annuntmlur : dequa Soriptura
mentionem facit Grevenus cum Martrjrologio sacra.
Canisiano. Lege de illa }
qus dedimus die Forlis ac sanctus vir Caleb laudatur in eodem
m Junii. Martyrologio, qui in divinis Eloquiis notissi-
Prope Astygem in Hispania , obitus venerabilis mus est.

Florentinae, sororis S. Leandri et S. Isidori Vencrabilis Eresvitlia, mater Aldulphi Westeaxo-

Hispalensis. Annuntiatio est CasleUani. Nos de num regis, Religiosa sub regula
S. Colombani.
illa tamquam Sancta tractavhnus xxn Junii. a venerabili Beda memorata, in dioecesi Mel-
Translatio apud Venetos in parochiali ecclesia, dcnsi morlua refertura Castellano.
titulo ejus iasignita, corporis beatae virginis 'AvaeX^t; ( imnw 'Avccfts^ic ) tou a 7 iou naCOlou
Marinae, de qua in Vitis Pairum refertur in ,
toO dTTotrroXou, id
Recuperatio visus sancli cst,
Additionibus Bruxet/ensibus Mss. ad Vsuar- Pauli apostoli annuntiatur hac die in Ms. Si/n-
dum Greveni. Dc translatione hujus Sanct.r a.rario Sirmondt, et additur : mpi fa Aovx*$
meminerunt etiam Galesinius (sed corrupto o Beios " Taic Upi^Ttv t£v *\7ro<rro)iwii Scifscci.
nomine Mariae ) Mauro/ycus , ct Ferrarius hl est; de qua diviuus Lucas narrat in Actibus
in Catalogo gcnerali. Vide apud nos diem Apostolorum cap. ix f 18.
1!
B
xvn Julii. S. Scellanus Leprosus ponitur apud Colganum in
S. Calminius a Sa/oarone in Originibus Ctaromon- Appendicc ad Acta S. Patricii pag. 311. Co-
tanis pag. 50 prioris editionis refertur ex hi- litur uti , addit Ardraachaj i Seplembria ,

storise ejus Ms. /ectione v. De illo scripsimus ad juxti Marianum Gormanum,

ct Martyrologium
diem xix Augusti. Dungallensc. Plura dc ith nescimus.
Adelals, mater S. Bernardi annuntiaiur Fon- , S. Euanliae meminerunt Menxa magna Grmoa,
apud Divionem cum titulo venerabiiis a
tanis et Menologium Sirlcti. Mulier synonyma oc-
Castellano. Laudatur apud nos in Commenta- currit apud nos die n Februarii in Cornelio
rio prxvio dc S. Bernardo ad diem xx Augusti. cap. ii, ncc non xxvn Aprilis pag. 488 inter
Pictavii, S. Justini episcopi mcminithoc dieCa- Martgrcs Nicomedienses. Quo spectet hodierna,
stellanus, ut indicavimus in Praetermissis ad e solo nomine defmvri non potest.
xxvi Augusti, aliaque tunc ibi protulimus de Acasius, septem ciroiter annorum puer, cum ti-

publico ejus cultu. Verum cum ptus aliquid de tulo sancti marlyris refcrtur a Dionysio Bon-
ipso, sicut tunc desideravimus, inlerea tempo- fant in THumpho Sanctorum rcgni Sardini.r
ris non pervenerit ad nostram notitiam, nec lib. iii, cap. xxxvi, ubi
de sepuloro ejus scrir et

proinde plura nunc de hoc Sanclo dicere possi- bit, nec non de inventionc ac epitaphio, quod
mus, quam ibi diximus acquiescat lector de ; producit. Obiisse in eodem dicitur hac die i

sota veneratione ejus publica productis ad eum- Septembris ; additque Bonfantus, illum <• se-
demdiem xxvi Augusti. pulcro extractum fuisse, et a vicario generali,
Orontius et Justus MM. Aletii patroni inscribun- sede vacante , a</ ecctesiam cathedralem de-
tur Catalogo Sanctorum Italix a Fcrrario. Vi- latum, atque in sanctuario collocatum , nec
de diem, quo dedimus, xxvi Augusti.
illos non coli dicta die. Tomo V Haii, die xx ejus*
B. Agili abbatis tempore Clodovei regis. An-
, dem mensis in Appendice pag. 219 ' sorips>
nuntiatio cst Maurotyci. Adi qux dedimus mus dc refossis in agro Calaritano epitaphiis.
xxx Augusti. Projtcr illa aidem, qu,r ibidem dicta sunt,

Othonicl Ilaiot (al.

, Aod) Barach Eufratseus, censeo hunc Acasium non referendum inter alios
Gedcon Thola, Jahir,
, Jephlc, Abesan /iujiis diei Sanctos, donec major confirmatio

Hailon Zabulonites Abdon Thecnites Sam- . , aliunde accedat de legitimo, certo ac pubtico
pson mcrnoraiitur in Martyrotogio Canisia- ejus cu/i".
no anni 1573 tamquam jvdices populi /srar- Commemoratio superbenedictae Dei Genitricis in

litici, quos eliam omncs indicat pro Sanctis Masinis rcfrriiir a Molano vn editione awni
habitos, et hic poni simul, sicut addit, cum 1573. /// Menssis magnis Grxcis ad hunodiem
lateat emortuads eorum dies. S. Gcdcon datur vocatur rfoafc , solcnnilas ct pro nomkie
,

Masinis scribitur Mr}<jtuvu>* in

hac die, qua notatur in Martyrologio Itomano. cv t»j ^ovij rfiv ,

Hic et a/ii e jam memoratis intcr Sanctos monastcrio Mesianorum. De hoc loco vel "/<'
veteris Testamcnti fidei merito insigncs a sacra nihil invcnio apud Cangvum vnter alias
S. Paulo recensenturad Hebrsos xi. 32 Et quid :
plurimas De/parss Virginis lib.i\ Constanlino-

adhuc dicam? Dcficiel enim me tempus enar- polis Chrtstian.v paij. H'2 et seqq. Memoria au-
ranlem de Gedeon Barac, Sampson Jephtc, , ,
tem celebratur a Gr.vcis imaginii Devpars, qum
David, Samuel, et Prophetis. Quia vero in in lacum ob metum Iconomac/uyrum projecta .

more positum nobis non est, illos e veteri Te- diu post sine ulla labe aut nota luti recepla

stamento Sanctos Operi nostro intexcre, qui non est.

annuntiantur in Martyro/ogio Romano ; sufji- Solennitas Hecollectionis festorum beatissimai Vir-

ciant hxc pauca de supra memoratis ew Cani- ginis, Dei Genitricla Maris annuntiatur a
sio. De Olhoniele videri potest liber Josue xv, Molano in editione a/nni 1573 Dominica die
17; Judicum i, 13; item m, 9 et \\ de : prima mcnsis Septembris, Lovanii in basilica
Aod Judic. ni, 15 et alibi : de Thola Judic. sancti Pctri, ct addit : Quai curn totius ur-
x, 1 : dc Jahir Judic. x, 3 de Abcsan
: bis la?titia feslive cclcbratur, ob causas, quas
Molanus
 :

DIES DILATI
MLETEUMfSSI ET IN ALIOS
solennissimc coUtur
quotamtis I)

S Rufin* corpus faa

abbaUa momahxm
ZmeSepLbriin
transnussum a R. P. tawto de
auad eo fuerat Priportn
Belaa, Sodetatis
Jesu postea
Noclc p»
Stic^ m\,
coonntu dicm
ex Htteris P.
abbam
ConraiU Jan-
c tanno

«0M CW*~*wr apud *mi Offiao, uPi

PoLrocinumInsiinsabeoscripta',nit.(iul-
liquetewM&nmmagnisimpresm. illud corpus
dcsumptum fuuse e cryptis
derim
ecc esi iS. Cra- in
Novocomiextrau.bis rnon.a
martyns. qui Romaa p<o invenioin no-
cis S. Aneffi parvuli
pro D TTursmundrnsis memonam
Cbristi nomine,
ejusque religione captus Sanctorum hujus diei de-
*tra collectione Ms.
cujus corpus ibidem nomxnanVur.
ea mori non formidavit sumptameKalendariis,qux non
:

faoc tempore e Septembris

humatuni, et postea novissimo »
Dominica prima
Novocomnm. Diva Virgo Hallensis
Iranslatum
lumulo cducium ac
signatur in Fastis, quos Mvrzus edidit, Bcl-
colitur,
in <acelio Deiparac gladio transfixae..
Jcis et Bunjundicis, cum hanc Deiparz nno-
uti habemvs
Sarwtuario scu Martyrologio ec-
e alias eadem occasione
ginem, tum varias
cleste Novocomensis,
quod edidit Aloysius de
ncque laudans.
noiis, neque annum.
dicens in non manu la-
Tattis,
Commemoratio Deiparae imaginis
persecu-
diem, neque martyrii gcnus, auL
ctaa notatur Tauromenii
ab Octavio Caietano m
ejusque feshvttati di-
torem resciri potuisse,
Idea Operis de Sanctis Sicutis.
Septembris.
catam esse Dominieam primam memoria
S. Sewalli episcopi Eboraci in Anglia
Est autem Novocomum vel
Comum urbs lta- generali, ex
indicatur a Fcrrario in Catalogo E
llr in Insubria, vulgo Como.
Nos hodiernum
in notis. De
B cryptis flo- Martyrologio Anglico, sicut dicit
Martyrem extracVum credvmus e
eo Matthaeus Westmonasl. ad
annum mcglvi.
rnan/s. dc
Diversus est a Sewallo episcopo Hibcrno :

collectwne
S. Colurnba V. Romae hac die in nostra nos eum posui-
Martini quo vide ad xvm Maii ubi :

Ms. Sanctorum notatur ex sancti

nos mus inter Prztermissos. In quo autem Marty-
Tornaci Ms. Beda, ut vocant. Plura
rologio Anglico hodiermm Scwallum invene-
latent.
rit, ignoro quem in WUsoniano non reperio.
raonachus Caraesilvae in Dania tam-
:

Theodardua
Matthxus Westmonasteriensis, in Floribus histo-
quam bealus ponitur ab Henriquezio et Cha-
laudatur. De cultu ejus publico riarum ad annurn prxdictum 1256 agit dc
lemoto, ac
cpiscopatu ejus, non de cultu. Sexvallus, in-
itiini scimus.
quit, electus Eborum, in archiepiscopum conse-
Hadriani PP- 1V natajis refertur a Joanne Chry-
cum cratur ab episcopo Wigorniae.
sostomo vander Sterre Anagniae elogio.

abbatissa Benedictina apud Arturum in Antonius cognomenlo Abbas, ab

Agnes \

hccreticis occisus Montis-Guis-

Gynmeo annuntiatwr hac die Vcnusiae in
primus tam-
Apulia ciiin tituto beatae. Apud Ferrarium in cardi in Occitania
quam niartiji ,

iXova. {('fioijiiifiiia ad Martijrologium lioina- Venantius conf., Luietia' Parisio-

omnes cum ti-
num, verbo Venusia, nominatur Agnes abb. rum
tulo beati re-
Paulus Regius de Sanctis regni Ncapolitani Martinus a Roccha conf., Biblis:)
feruntur ab
parteixvn Vita S. Guilietmi confessoris ac fun- in Corsica insula
Arturo in Mar-
datoris Ordvnis monasHci Montis -virginum Ignalius Aspirensis conf., CaneSe
tyrologio Fran-
cap, vin narrat, visitatas ab eo moniales, et in Creta insula
ciscano.
Agnetem, e suo parthenone Venusino illuc pro- Catharina Alvarez virgo, Alcara-
fectam,viri de se hcnc meriti revisendi gratia, zii in territorio Toletano
C Ptures habet Hueberus in Menologio Francis-
quasi mortis ejus prsesagam, ab factam mo-
'

ilto sito
nast&rii S, Salvatoris abbatissam. Pr&miserat cano.
cap. \n Agnetem ab ipso conversam, factam e Joannes de Novaria hoc mense mortuus, et tam-
mereVrioe monialem, tantaque sanctitate post- quam beatus ponitur cum elogio a Thoma de
modum ornatam fuisse in Religione, ut a multis Herrera in Alphabeto Augustiniano tom. I
tamquam sancta sit habita. De laudato S. Gui- pag. 386. Probari desideramus pubticum Vvri
ticlmo abbate ao fwndatore Eremitarum Mon- cultum.
tis-Vwginis sub regula S. Benedicti, egimus die Geroldus confessor tamquam beatus annuntiatur
xxv Junii; ubi pag. 113, 128, et 131 videri a Ferrario in Catalogo yencralt, ex Annalibus
possunt, qum de hao Agnctc memoranpw. Bavariae, uti perhibet in notis, in qua is prae-
Sed nihil ir\ hisde ejus oultu, ApudWionem tor fuit circa an. dcclxxx. Lagius de Gentium
hh. in m Appendke pag. 409 cum titulo sati- migrationibus pag. 273 de illo agit, ubivoca-
ctSB signatur Agnes Jabbalissa miraculis clara, tur comes et praefectus ducatus Boiariae etc.
quas obiit anno Domini mccxli. Ejus Elogium ejus habct Matthxus Raderus in Bava-
corpus
requiescit in Vcclesia suo nomini dicata ria sancta voluminc
Romae. primo a fol. 76. Cupimus
Citantur autem monumenta ltaliae.
Verum dies edoceripubiicum ejus cultum.
annuntuttioiuinis non apponiturin
ista Appen- S. Godinus confessor annuntiatur a Castellano in
Hano recensuU ao edidii Menardus
dice.
Lemoviciuis
post ( eu Limousin ) tamquam pecu-
suum Mmyrolagium^Benedictinum;
sed his honoratus Castelleti (a Castelet. ) Apud
liaritcr
"»**. miraculis.clara, et Roma. Igmta Labbeum Novse UbtiothecT manuscriptorum
porra nabis est hzc abbatissa,
qwe qualiscum- librorum tomo I, pag.
questt, non potestconfundi cum 635 notantur ista
synanymasu- S. Godinus cum sociis suis
penorc, synchrana quiescere fertur
S. GuUietmo, qui <wwu>1142 apud Castelletum. Festum ejus recolitur in
oto^utidioiturapudnosin Vita aus paaJ 131 Kalend. Septembris. Si paulio plura
citata. * de hoc
Sancto pervcnissent ad nostram
notitiam, de~
dissemus
 DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

dissemus ei locum inter alios hujus diei Ccelites ctiMuredachi ep. et conf. Alladensis palroni D
propter cuttum, qucm
habere affi/rmatur. Sed generalis.Ferrarius eum habet die, quo et
quia prseter hunc non scimus quidqnam de isto apud nos viden de illo poterit, v Octobris.
Sancto hactcnus, ponimus eum hic, donec plu- S. Bercharii abbatiset meminit cum etogio
mari.
ribusnobis irvnotuerit : quod si fiat, notari po~ Grevenus. Dc hoc agunt Mar-
So/ncto etiovm
terit in Operis nosfri supplemento. tijrotogium, quod Ccmisianutn vocamus, et
In Cassino, Gonstanlii et Fcliciani. lta Marty- Maurolycus, Signatur in Martyrologio Itom<ni<>.
rotogium Hichenoviensc ; quos etiam nominat quocum de ilfo scribemus, xvi Oclobrifi
Grcvcnus. De priiUo vide hac die dicenda in S. Hedwigis Lrao9iatio mcmoraPur a Wione, fhr-
sinonymo episcopo Aquinate secumlum non ; ganio, Menardo. De hac Scmcta PractaHtur
novimus. cum Martyrologio Roma/no ad diem xvnOct.
.Egidii a sancto Audomaro, Ordinis Prasdicato- Chariton, prcsbyter apud Leoutinos inter Prac-
rum, obitus dies Gandavi ponitur a Rayssio in termissos ad dicm vi Junii ex vari/s apud HOS
Auctario ad Natalcs Sanctorum Belgii, ubi et refertur, cUciturque de illo agi posse,si cultu.s
^Sgidius ille vncatwr bealus, laudaturque ex S. Donati sufficienter probetur, h<><iicrm> die

Thoma CanUpratano ; sed de cultu pubfico ibi- ibidem assignato. Vcriuu quonia/m S. Donatus
dem nihil. Officio colilur ccclrsiaslico, atque in districtu

V. Margarelula Lovaniensis, cognoment<> JFicre ad sex leucas, Converscmus in

ut testatur

Itlarquctkf laudatur a Mir.ro in libro, qui jEtherea Leontincrum ghria ad xin Novembris;
inscnbitur FasU Bclgici et Bwrgvmdici. Plura dispici potcni. quidnam debeatur Cbaritoni,

exspectet lector ad diem n Septembris. cjusdeui, ut ibidem VOCatur, filtO, a<i rum-
Albcrli, primi abbatis Ponlidcnsis memoria tam- dem dirm, quo S. Ihnafus ibl irfrrtur

quam sancti signatur apud Bergomum a Ferra- xni Novomh.

rio in Catalogo gencrali Sanctorum, qui in Traustatio S. Columbani abbatia refertw Bobil
Romano Martyroiogio non sunt. De ilto etiam a Ferrario. Colitur Sanctus istc <lie xxi Nov.

Catalogo Sanctorum Itatix, qucm et

scribit in S. Petrus episeopus Alexandrinus et martyr hao
Casiellanus annuntiat. Scd Ferrarius in dicto dic ponitur in Auctariis ad Usuardum no-
Catalogo generaii eum denuo rcfcrt die V Sc- strum. Fst in Marlyrolo</i<> Romano xxvi Nov.
ptembris, ubi ct affirmat in notis, obiissc quidcm SS. Lazarus et Priscus MM. hac dic suntin Bre-
die prima istius mcnsis, sed quinta celebrari viario Biswntino armi I5J0, addita sua <-m-

memoriam ipsius; ad quam dicm nos etiam que orationcpropria. Lazarus autem est, quem
illum differimus v Septembris. Christus quatriduannm morluum ad vitam re-
Joannes episcopus Eugubinus-Wff/mAur hoc die in vocavit, cx orationc prvma. Ex seounda de

Catalogo nostro Ms. Sanctorum ; sed ex quo S. Prisco elici non potest, quisnam sit. BelU
documcnto, non habco undc determinem, cum nus S. Lazari martyris eticm memmit, sed
citatio ita apponatur, ut non sit mihi cxplo- non addit qualis sit. Ferrarius m Catalogo ge-
Vesontione Gallia SS. martyruni
rata. Agetur de illo sancto Prxsulc ad diem, quo nerali : in

vn Sept. Lazari et Prisci, ex dicto Breviario Speotat

habetur in utroque Ferrarii Catalogo,
abbatis primo nominatus ad xvn Drcrmbris, qito ha-
ln Bavariu S. Remedii (al. Romadii )

betur in Martyrotogio liomano. QuiS7iam vero

memoriam facit Fcrrarius ex Martyrol. Canis.
sicut sit Priscus iste, non constat. Fortass<- erit unus
hac die. Ab aliis ponitur die i Octobris,

dicit in notis. Scd ego in duabus Canisii edi- e synonymis, qui hodie dabuntur. Dc S. Lazaro
itaqueagctur xvn IVceuibris.
tionibus illum reperio hac die, sed pritna
non
ei fitulus confessoris, ad- De S. Columba so/itaria in Aprutio, ct SS. Ni-
Octobris, ubi datur
abbatem colao ct jEgidio fratribus ejus transmissx ollm
junctis ipsi Abre e quo fortassc t

obscrvationcs paucx, in quibus Ikror-

fccerit Fcrrarius f ac Davide. Et vero idem sunt
Fcrrarius dic xv Januarii Komedium confesso- dus cpiscopus Interamnas frater corum vo-
Vide Prxiermissos ad catur; dicitur quoque S. Coiumba coli i
;

rem annuntiat Tridenli.

assignavimus ipsi Septembris. Vcrum, quia obscrvatioms ills
eumdem diem, quo ex aliis
certi ex
l Octobris. minus accuraUv sunt, quam ut aliquid
diem mentionem de il-
Aladensis indwatur iis eruerc possimus, ct quia
S. Muredachus episcopus
lis Sanctis atibi non
reperimus, eos differirruus,
apud Hibernos a Castctlano. Inter Missas pro-
certiora.
donec eruditus aliquis Itatus doceat
prias sanctorum patronorum ac titularium Dcccmbris.
CotiturS. Berardus xix
Pavrisiis edi-
Franciaeet Hibernix, anno 1734
una ad dicm xi Julii in festo san-
tas, exstat

[JE
 ACTA SANCTORUM

JOSUE ISRAELITARUM
DUCE
DE S.

IN PALJISTINA

j. r..
COMMENTARIUS HISTORICUS.
Josue elyraon et varia
§ I. Scribendi methodus; nominis
lectio; Sancti pater et
majores.

scriptorem,
mensc Septembri colit nuttum Annaiium veteris Testamenti
9t tUcta anctorum, quos cuim omni-
ducunt pictale in interpretem nulium assignarepossim,
Ecclesia, agmen
judicio, adhxrcscas. Ilts

s
sue ac
Deum non

Gedeon
minus

:
quam
insignes populi /Icbraici
virtute bcllica

Baronius cnim,
imperatorcs
coquc
Jo-
anti-
bus tuto,
potissimum
hinc indc per
gere,
meo saitem

unumque
inductus rationibus constitui dispersa
tot Libros sacros Sancti Acta colli-
veluti sub aspectum produccre,
martyrologi Latini fere omnes nobilc
quiores
Patrcs, historicos, ct interpretes, qui dc L
sanctos
ilhid llrmum par m
ad Catendas Se- suis
nancisci potui, consulere,
Utrumque suo po- iis agunt, quotquot
ptembris Faslis conjvnnunt.
ex collatis iilorum inter se opinionibus ac com-
puh ipse przefecit Deus ; Gedconem angeli mi- et

Josue divinm vocis oraculo mentationibus eas sctigere, qux Scripturx ac ra-
nisterio judicem,
tioni magis conformes mihi viderentur.
Contin-
MoysU successorem designavit : hunc, ut Israc-
gct quidern aliquando, ut vix vel a paucis vcl a
litas /'/(. tcrram tl/i/n/tus promissam, exter-
ut nu/lo forte tritx mc commissurus sim : verum id
viinalis Chananwis introduceret ; illum,
eosdcm afftictos et Madianitarum servitute op- tcmerc numquam audebo, nisi rationc et aucto-

pressos ab horum injuriis vindicaret, et pri- ritate sacra me securum facicnte, quod a vero

sim.r libertati rcstitucret. Ac primo quidem vel magis verisimili non dcfJcctam. Utcumque
loco de supremo populi Dei post leyislatorem prolixus hic oppareat Commentartus, wquus 3esti~
rnndcratorc Jusue agcmvs. Cum majores nostrl mator, ut spero, non judicabit, me ilti impor-
ni Actis Sanctorum vcteris Testamcnti scri- tuna inscruisse. Quae faciunt ad historiamejusque
hnniis crrtum modum nec prsscripserint, nec contextum in Scriptura confusum hinc inde et
y

tcnucrint, ego cum servandum mihi proposui, perturbatum, itlustranda, ad miracuiorum a San-
ijitn lcctornni roinmmio mnrime consulercm. San- cto patratorum magnitudinem declarandam, ad
cti rcs gestSB, antcquam suprcmum principatum ejus virtutcs manifestandas, ad vitze ejus integri-
obtinebat cx vaaiis libri Numcrorum et
Exodi, latcm contra magnse etiam auctontatis accusato-
Deuteronomii capitibus petendw sunt. Si nuda res dcfcndc/ulain ; hxc, inquam, mihi persuadco
ScriptwB rcrhii u,l S/i/ictnm spcctantia exscribc- superflua non essc, atque eo modo essc proponen-
rcm, etdein ad eorum vntelligenUam intcrpre- da ex quoquisque intelligat me nihil prscteriisse,
f

trs ,-i Aiiiutliun, a/ntiqui Fcederis scriptores le- quod ad Sancti Josue commendationcni spcctet,
ctorem adire juberem, niliil im cjus graticm me vel ad lcciorum commodum instructioneinque
fec-ssr existimarem, Nam quoniam innominatis comlucere possit. \t

Pmtateuchi Moysis atiaque sub cjusrc-

libris Vita 3 Ne vcro qux clara sunt vel certa studiose lcctor pwmo
•jiiniiir facta fuse cnarrantur, Acta S. Josue, quz invoivere alque obscura facere velle videamur, iietur

eisdem sparsim wnmiwta sunt, avidus lcctor nec ea, qux ex intcrprctibus aliisque auctoribus
apud iutrr r rrlrs, qui ca/ntiii/i cerstiumque scriei, hausimus, nuila citationc interpolabimus, nisivel
ucr a/>ml Annalium SCriptores,
qui lcmporis or- controversa sint vet controverti possint. Aprovin-
dini sr a<lstyi„/ji,nl, nivcnirr />t>tr,;t,
nisi longis Ct ciarum, urbium , aliorumque locorum, quibusplc-
imperttnentibus digressionibus interpolata quibus
% nus cst liber Josue, situationc examinanda, quan-
plurimum distincatur neCBSSO cst. Quse Sanctus,
tum poterimus, etiam abstinebimus uti et ab :
Moyse mortuo} summus Hebrxorum dux prm- iis omnibus quxstionibus, qux ad
clarc cjtt, ,n unum quulcui sanl nmtracta ti- Sanctumremo-
tius spectant. Nec Commentarii contextum intcr-
britm, qui rjus iioi/iiur m.scribitur
: veram cum ruiupen/Ium censuimus refetlendis Rabbinorum
Moagai de exsecutione eorum, qua Deus antea
nonnullorum commentis, qui de Sancto varia ri-
deChanwnsBB acquisitione et divisione promiserat, dicala, ct supra omnem fidem
mirabilia, imo
qweque post introttum in eamdem observandaper
impia fabulati sunt. Ne quidem ullum eorum
sr rc/ per Moi/scn >r;rscri/>scrat ; qui res omnes
no-
f a minabimus, nisi raro, ubi ex Christianis
Sancto ni reipublicae HebraKcse admmistraUone aliquos
'

ge- patronos nacti sunt. Videri potest

stas recteinteliigm cupit, ad Antonii Posse-
Pentateuchi libros vini Apparatus sacer ad vocem
s;rp,us rrcurrat oportet. Rabbini. MaxU
Ew his modo clucidandus, »><>minterJuda>os auctoritatem habent
cum nsttcm modo conciltandus $St tihcr
Philo et
Josue id- FlaviusJosephus. PaucaiUa, qu*
quc pluribus in locis. uterque habct
de Sancti Vita, in deserto
«riplwrii* m«< 2 Fmtma
Vita S.Josue, prout
m Sortpturis
sub Moyse acta, suo
thodo loco allegabirnus. Qux
cxstat.frcqucntihusolmo.ria cst pie fortitcrque Israclita-
dif}icultatibus vn rum Pnnccps in ChananUide
qutbus de Sancti ghria agitur. In iis egit, solus describit
cnodandis Josephus Ubro v
tanta cst smtcndarum vanctas et Antiquitatum
capite primo,
perplexitas, ut quod fere totum Commentario nostro
opportunis
locis
 , ,,

DIE PIUMA SEPTGMBIUS

A locis inscremus. Quxin eo falsa vel non verisimt- usitatissima sit. Sunt tamen ,
qui ut ad lectio- auctom
li'i occurrent, adjcctx notationcs a veris et veri- nem Uchraicam magis acccdant Jehosua scri- j. l.
similibus distingucnt : cx his lucem accipict nar- bere malint, {fui dc Sancti nomine ejusque etymo
ratio sacra ; cx illis colliget lector, quanta fides plura desiderat, consulat Cornetium a Lapide el
et auctoritas Josepho sit tribuenda. Porro hujus, Bonfrerium in Numerorum cap. xm V. 17.
uti ct Philonis, verba dabimus, prout ea Latina aliosque.
fecit Sigismundus Geicnius, cujus versionem ple- 6 Magnos inter, quos tribus
IsraSli Samtt najom Ephraim
rique sequuntur. Atque hmc potissimum sunt, de viro* dct/it, primv/m looum Moi/sis dtmtn
sibi \>indicat
quibus lectorem prxmonendum judicavi. Nunc divina electione successor Josue. Ejus genealogiam £ p'l^" " , ,
•

rem ipsam agyrediamur, dat (iber Paralip. cap. vi a f. 23

i
IngreSSUS- :

sandus prmo 4 Sancto in circumcisione sua inditum fuit no~ quc est (Ephraim Josephi paPriarcJim filius ) ad
o*ve t tieinJosue men Osee vel Hosee, pro quo Septitaginta, qui- uxorem suam, quae conccpit, ct peperil filium.
vocutuscst; que hos secuti sunt Patres aliqui, Ause vel Auses ct vocavit nomen cjus Ueria, co quud in mali;
habent. S. Hieronymus in Commentariis ad ca- ooinus ejus ortus esset. Filia aulem ejus fuit
put i UseB prophetx, cumquc illo passim omnes Sara, qua? asdiflcavit BeLhoron iuferiorera et su-
suspicantur vetus mcndum esse, quod pro hout periorem, et Ozensara. Porro filius ejus Rapha ,

apud Septuaginta legatur Xurij. Forte a depra- et Reseph, et Thalc, de quu natus est Thaau, qui
vatum fuit in a-j, quod charactcre ei est afjlne. genuit Laadan : liujus quuque fitius Ammiud
SancVus nomen Oseu retinuit, donec ad eayplo- qui genuit Elisama, de quo ortus est Nuu , qui
randam Chana/nmorum terram anno secundo ab habuit lilium Josue. Quot ab Ephraim usque ad
eyressu dc /Eyyptocumsociismissusest : nam tum Josue statuendx smt generationes valde incertum
primum, ut verisimilius esse infra dicemus num. cst. Sancti paVrem fuisse Nun, avum Eiisama,
40 Moyses Sancti nomen mutavit , Vocavit-
, proavum Aminiud, aiiacuin Laadan, c.itra COn-
que Osee filium Nun, Josue. Numerorum cap. xiii
, troversiam est, Neque etiam, ut puto, a veritate ,.
R
1/. 17. U triusque nominis etymoloyiam datS. Ilic- aberrant ilii ; qui ejusdem atavwm Thaa/n, tri-

ronymus citatus Osee, inquit, in : lingua nostra tavuin vero Thale fuisse statuunt : Vulgatx tcx-
Salvatohem sonat quod nomeu : habuit etiatn tui eorum confonnior cst opinio ; n$0 llcl>raic<T

Josue , Qlius antequam Nun, ei a Deo vocabu- aui GrscoB icctioni manifeste repugnat, Verum an
lum mularelur. Non enim ( ut maie in Grtecis Thale fucrit ex filiis, an vero exncpotilnts Ephraim
codicibus legitur et Lalinis ) Ause dictus est magis ambiguum est, Scnptura hoc loconon ma-
quod nihil omnino intelligitur ; sed Osee, id est, yis faoct illis, qui pninttni, quam qui seoundum
Salvator : et additum est ejus nomini Domi- a/Jirmant. Ncc video vn altcnttratn pa/rtem atiun-
nus ( id cst, l ittera Job , quae prima estnominis de quidquam adferri posse, quod qusestionem
tetragranimati et subinde pro ipso Deo accipitur, )
dirimat,
utSalvator Domini diceretur id cst, per quem ,
7 Elisaina, unus c.r duodeoim
Sanoti avus, fuit avut Blttama
>"""»ii»BpArai
Dominus populum suurn salvvturus esset. A tr bunis. f.tet seqq. nomi/na-
quiNumer. cap. i

Deo, inquit S. Doctor, vel a Moysc Dei instinctu, tvm recensentwr, et tbidem ^. 10 aobtussimi pnn- Mt nomcn
hsecnominis facta est mutatio ; nimirum ut sic cipes, et capita exercitus Israsl vooantwr: fuit, wnnugttori
typus per omnia conyrueret veritati, et Josue non inquum, Ephraimitarv/m ormium dux,mter quos,
tantuin rcbus gestis, sed ct ipso uomineexprcssius cum Moyses Dei jussu fitiorum Israii a vigcsimo
rcferret Jesum m/undi Salvatorem. a/nno et supra numcntin iniisset mventi sunt ;

jcsu Fdu Dei 5 Intcrprctcs aliqui negant, mundi ct Israelis quvngenti supra quadraginta pugnatorum millia,
typus fuit ipso
Salvatorem idcm noinen yessissc ct cum Epipha- , Ibid. V. 32 et 33, et cap. n f. 19. Nobilissimi tta-
auo nomme, ctt- n ...
sitpremi
basiuo m Asceticis, et Cunllo duois
,, ,
T,
nio Hieresi xxix,
•
,, . , . . , .

quc prtttcipis ct trtbus F.phraiin

'
/ us varut estlc-
»
Ilicrosoiymitanu Catcchesi x I»o-o0; deducunt ab nepos fuit S. Josue, filius vero Ntm, quem patri
cti0t

iccopai, id est, mederi, adeo ut idcm sit quod me- suo Elisama in eadem dignitate successisse, verir
dicus. Verum non credo eyo, Patrcs illos verarn simile putat Salianus m
Annalibus ad amvu/m
C elyinoloyiaiib docere voluisse, sedtantum indtcare, mundi 2491. Potro pro Nun Scptuayinta mterpro- P

quic ei significatio recte adaptari et accominodari tes habent n«u^. Hinc factum ui non modo GrsBci,
inulti e Patribus I.attms Josue vocarini
possit. Veram nominis ratioaem dal Matt/nrus sed et

cap. 21 Vocabis noinen ejus Jesum. Quid

i if. : Jesum, iilium Nave. Apud Josephum libro m An-
tiquit. cap. N«u« X o; et cap. Xlll N«0nxoc /<
ita? lpse enim salvum faciet populum suum. II ,

Jesus itaque idem est quod Salvator, adeoque ab gipur. Atunde/urctanta leotumU vaiietas
Audi '

eadem radice Hcbraica derivatur, a qua Josue, S. llieronymum in caput xl Ezechielis propheUB :

quod testc S. Hieronymo rttatti idem siynificat : Et diligentem ci sludiosum lectbrem admonen-
conjirinatitrquc <:r Ecclesiastici cap. xlvi y. 1 : dum puto , si tamen scientia Soripturarum et
Fortis in bello Jesus Nave, successor Moysi in nou vanis oralorum declaniaiionibus ducitur
propheiis, qui luit magnus secundum nomeo ut sciat omnia prope verba Hebralca et no-
Latina translatione
Sjium, maximus in salutem electorum Dei. Prx- mina, quas in Grssca et

terea nomina Josue ct Jesus non distingui, patet sunt posita , nimia vetustate corrupta (
scripto-

ex eo, quod Septuayinta, Philo et Josephus pro rumque vitio depravata, et dum dc inemendatis
Josue ubique scribant Inemendatiora, de verbis llcbrakis
'iwo-ou;. SaorZB etiam Paginx scribuntur
sanctum Josue Ecclesiastdci capite citato, et facta essc Sannatica, imo nullius gentis;dum
libi i

Machabworum essc dcsierint, et aliena esse

non
cap. n tf. 55 Jesum vocant. San- et Hebraja
ctus ttaque vel ipso nomine, ut statim dicebam, ccerfprint. Inter
propria, qum ewscnbentes
nomma
Characterum
Jcsu Christi typus fait. Sicut Jusue ita Jesus est depravarunt, eafotimo fuisseMu.
ab Hebraico yunn\ quod multi Jehoscuah, ali/jui affinitas, forte non sat distincte m autographo
NoGw, n««,
Jehosuah, ahi aliter pronuntiant, In Patribus ecoaratorum, potuit esse ocoasio utpro
In solo libro primo
Grzcis vix alio quam Jesu nominc Sanctum vo- dein su^scriptum fucrit.
NoOv incorrupte
catum E Latinis aUqui Jesus alifjui
inveuies. ,
Paralipomcnon cap. vn *. 27 adhuc
Josue scripserunt. S. Ilieron ymi ct VulgaUi aVr , icqitur.
veteris Testamento
ctoritas effecU, ut hodie appellatio Josue vel Josua 8 Harduinus in Chronoloyta
pay. 529
 ',

DUCE
DE S. JOSUE ISBAELITARUM

xlvi f. 1 qu&
AUCTORP. pag. 529 verbis Ecclesiasiicicap. ,

hanc eorum subdit interprcta-

J. L. num. 5 dedimus,
Jetut Nav» tionem: iesus Nave est Jcsus propheta , h».
§11. EjusnativitasianMoysi
tamnanestM succossor Moysi in pro-
jnvi propheta.
rj
n<j e dicitur hoc loco
scriplor sacer Jesus e Madianitide nondum re-
q Ua si diccrct
. :
„
p h( t j s
,
(

Navc, quia i successor

eognoroinatus apud suos
el idem magnussecun-
ducinotus?Quandofactus
B Moysiin propbetis ;

dum nomen suum quia i in Baiutem electo- hujusminis(er;qualeejus

Salvator. Itaquc
rum Dei «. Est enim Jesus,
„

secundum Harduinum pcr vocem Nave significa- ministerium ;

quis cx eo
Sanclum prophetam fuisse. Codiccs sa-
tur ipsum
cri, qui modo Grxce exstanl et
dicto Ecclesiastici fructus perceptus.
loco 'hxrouc o tou Nauij habent , exigux
opud ip-
Occundum Satiani calculos filii Isracl anno Sanctiamv»
sum sunt auctoritatis Cum, inquit, legatur dum-
:
educti fucrunt. n**»
taxat 'i«ffowf Nauij in Gra?co Valicano Romae edito, mundi, 2541 a Moyse ex Mgypto
anno /iberationem de servitute
et in Londinensi ad illud excmplar excuso Num recte huic
anncctat, examinent ii, ab quos
editiones celeras nihil moramur. Fateor, quod Mgyptiaca
idpropiusspectat Posito igiiur quoddata
ab tilo
in vetustissimo codice Bibliothecx Vaticanx, quem
temporis ratio accurata sit, jam facile
nobis erit
prx manibus habeo ftomx anno 1587 typs Grspcis
invenire, quotus circiter annus ab orbe condito
excusum, non ewprimaVur b «0, quod in aliis ad-
ditur. Verum an inde sequitur, ut in Vaticano Sanctonatalis fuerit. Kx Numcr. cap. xxxii i. 13,

ct Dcuter. cap. n f. 1 constat, quod

ab egressu
N«vn idem sit quod propheta, adeoque ab hoc
SCnsu dijferant, adjectione articuti
ali.r editiones Israelitarum ex /Egypto usque ad mortem, Moysis
tou corruptx ? Librum Ecclesiastici a Jesu filio cfjtuxcrint fere 40 anni. His adde 17 annos gu-
E
bernationis post obitum legislatoris, quos eipro-
1)
Sirach Ikbraxce conscriptum non vidit Ilarduir
nus,cumnonexstet. In eo igitur non legit vocem babiUus dandos esse infra num, 270 et scqq. di-

illam, quam supra characteribus llcbraicis ex- cemus, habebis 57. Junge ct his 53, quibus in

pressit ; adcoque nec sci/re potuit, nepotem Jesu Mgypto vixit, totam explebis vitw ejus period/um,

filii Siraoh, qui librum Ecclesiastici ex f/ebrav quamcenium deccm annis circumscribit liber
et

Grsce reddidit, vocem n«u>) usurpasse ad signi- Josue cap. xxiv t. 29. Jani vero si Sanctus 53

ficandum Josuc prophetam esse. Rationcs quidem annis viuerit ante Ilebmorum cxitum, factum
aliquas adfert, cur ita opinetur: Sed si lector anno mundi 2544, huic numcro illum subtra/ie,

eas examinare velit ct confcrrc cum verbis S. Hie- deprehendes eum in Mgijpto natum fuisse 2491.
ronym.% moxdatis, atqueiis, qux statim subjun- Si annos principatus Josue incompletos, vitae vero
gam, non dubitoquin mecumjudicet, eas minime completos fuisse supponas. diutius in Mgypto vi-
su/liccre ad sacros Codices inter se committendos
;
xerit oportet quam 53 annis ; adeoque ejus nati-
ubi sensu non differunt, si dicalur N«mj positum vitatem anno 2490 recHus affiges.
esse pro noOv, Sanctipatre. Certepro NoOv in om- 10 Objici potest iliud Exodi cap. xxxm #.11, ratto, cvr po$t
nibus aliis Libris sacris usurpatur. In Penta- Minister ejus (Moysis) Josue filius Nun, puer, non 53 nrater vitm
teuc/io,libris Josuc, Judicum, tertio Regum recedebal de tabernaculo. /lic vox puer, ut sxpe annos P uer Vel
juvenisvocetur:
et seoundo Esotb vigcsies et novies textus Hc- alibi in Scriptura, non significat ministrum aut
brxus nomini Josue subjungit filius Nun pro famulum, alioqui bis idem diceretur : sed pro ado-
;

quo in Vaticano decies et novies cst uto? n«u»j lescente vel juvene ponitotr, pro quoctiam in sa-
per varios casus infkxum, dies vero o nm n«u^. Ad cris Littcris siepe usurpatur : unde et hoc
loco
hwc dicere non potest Harduinus, qU od Hebraicum naar Septuaginta vios, id est, juvenis
vhs
ethTouah interpolatore ubique in memorato vertunt, paraphrastes
co- vero Chaldxus hullcma,
dicc addita juermt quoniam ad hunc
,
tam- de qua voce mox. Jam autem, si Josue aliquot
C quam emendaUssmum nos ultro provocavit. mensibus ab egressu de Mgypio, dum ei iaberna-
PrMerea Iubc interpotatio minushabet culi custodiendi cura a Moijse commissa
'vcrisimili
fuit,
tudinis, quam
Nau* exscribenHum vitio
irrepsisse adhuc adotesccns vel juvenis erat, quomodo verum
pro noo u ,i{ oonsideranti patet.
,
Itaque illud Ec- potest essr, cum 53 circitcr annis inMgyptovi-
olesiasUci, Jesus Nave qui fuit . . .
magnussecun- xisse? Ad hxc dicimus, quodpriscis illis tempo-
aura " (, ""''i suuiii, iiiaximus in salutem elccto- ribuSy quando homines ad 120 annos vitam pro-
rum Dei, hmo sensum habere puto : Jesus prahebant, 53 vel 54 annos nati odhuc juvencs
filius Nave, fuit magnus nomine, maximus re ccnserenlur et vocarenlur. Responsionem hanc
vel ewseoutione rei per nomen significatm, nimi- pluribus expositam et stabilitam vide
uin qma fuit in Salutem electorum Dei
apud inter-
pretcs. Quo vero facilius cidem
acquiescat le-
ctor, addo cx Bonfrerio hic, Hanc pueri vel
juvems appellationem longe facilius
accommo-
dan sohlam iis ( etiam sexagcnariis
: nam
Sanctum hoc tempore srtate tam provectum fuissc
Bonfrerius hic admitiit ) qui necdum malrimonii
vmcuhsessent irretiti : at vero ct tum et deinceps
etiam postca caelibem mansisse
Josue recte pro-
bat ex patribus Serarius
in caput ultimum Josue
quaast. xiv. Et vero ut
Hcbraea vox Halma vir
ginem absconditam vel incognitam viro
significat
isaltae cap. vn f. U, ubi interpres noster . Kcce
» virgo concipiet . vertit, et variis locis probat
Hieronymus Hullema Chaldalcum ab
ita
;
ca-
dem radice Halam juvenem significabit,
sed c;e-
libem ct uxorio consortio impollutum. Dc csli-
batu,
 DIE 1>RIMA SEPTEMBRIS.
A batu, ct Sancti castimonia nos agemus
infira ms neoessUas adfamulandum cogit,
num. 136 etseqq. scd liberale AUCTOnk
mgenuum, ac valde honorifioum. E.r iis,
ramtliartito De Sancti Yita, qu x
ejuscumtloyse,
II in solo natati /Egypto tra- m Escodi, Numerorum >t Deuteronomii libris J. L.

facfa Scriptura altvm siiet Philo libro d, Cha- dr eo tradit narratio sacra,
et aadiamtide . . , . ... ., .
. patrbit, qvod legis-
rttate sub tnitium scrtbit, Josue Moysi amicum laton omnium fuerit prxcipuus,
nondumreduce, ct
famiUarem fuisse U intimus, cha-
vtx fidcm mere- npurmq o^eSo« r)hxia i a prima nssimus, familiarissimus. h,
negotiis gravissimis
tur-. fere a?tate, vel, ut Geienius vcrtit, pene a puero. MoysesSanctioperapoUssimwm utebatur, hic sc-
Si idvcrum sit.de quo maxime dubitamus, ut cretorumcjuserat parttecps, ejus
stalint indicabimus, amicitia ilta intcr vice Isramta-
utrumque rum exercitui prxcrat. cum<p,e m
cceperit oportet ante vel certe non diu kostes ducebat
postquam 13 famittoribus rjus cum !)e<> colloquiis sxpr
xtatis annum intcr-
Sanctus expleverat. Nam cum crat, ejusdemque lateri ubujue
Moyses in Madianitide 40 annis apud socerum
fere adhmebat
Unde Exodi cap, xxiv
f. 13 et alibi, ubi a Vul-
Jethro moratus fuerit, Josue vcro ante ejus ex gata nostra Moysis Minister , a Septuagii ta
illareditum 53 circiter annis tantum vixcnt.
hic wywnwAc. id cst r assistens,
appellatur. Hinc et
13 dumtaxat annos natus erat, vcl decimum Nwmcrorum cap.xx f. 28 dicitur Minister
quartum viodo inchoarat, quando ille a Pharaonc MOysi
Ct ELECTUS E PLUHIBUS. Atutt Philonrm
ob caesum Mgyptium ad supplicium Ubro
quxsitus deCharitate^nt (Moysi)
ei amicus et fami-
fugasibiconsuluit. Potuit quidem fieri, ut San- pcne a puero (videnum. 11) Josus
liaris
ctus, abeundi facultate obtenta, MgypVum re- nomi-
ne, nou vulgaribus conciliatus
artibus sed
liquerit, in terram alienam Madianitidem .

mi- amorc intcgro caelestique, ex quo

grarit, in eas regionis istius partes advenerit,
omnes virtules
ubi provcniimt: is ctiam convictor conlubernalisque
Jelhro habitabat, ibidem eum opilione V e propiieic-e fou, nisi, siquando illc
amicitiam vel secessum qu«-
inierit , vel untc initam foverit: sivit propter divina eloquia, idcm adminislralio-
B
verum quis prudens hmc omnia ita revera facta nis reipublicae particeps et tantum non principis
esse credat? Milti certe id parum verisimile vi- vicarius, mulla pro potestato solitus erat gerere. E
detur. hno et illud, quod scilicet Moyses antc
14 PorroquodSanctuscummaximo tum tem- quantoque *.„,
fvgam suam Josue adhuc puero familiariter usus porisDei amico convixerit, et adeo familiaritcr fTUCtu i""^'"
fuerit, facilem apud plerosque, ut puto,
fidem cgeri, , non tantum summam cjus m ghriam '""' l, ''" sl " tori
noninveniet. Quamdiuin Mgypto vixit legisla- prmttmtt
cedit,sed etargumentom est euidens, singularh
tor, in Pharaonis palatio versatus est, cxceptis bus illum graticT natttrx dotibus fuisse onta-
et
paucis diebus, quibus egressio e domo regia, fum ; utpote quibus sapientissimus legislator pcr-
Mgyptii cxdes, fuga in terram Madian contige-
et
spectiseum e tot millibus elegib, Qumtam vei-o
runt, ttti cx Historia sacra Exodi cap. n et deindc animum excoluerit omni virhttum genere,
Actorum cap. vn colligitur. Hsc adjuncta siatien- quas pnescns in Moyse admirabahvr, ex S. Am~
tius iector consideret, non pauca statim ei occur- brosio eog/tosrr, c
Benedictinis e congregatione
rent, quae creditu difficile faciant, quod tum trm- S. Mauri edito Paiisiis amnxo 1690. Pulcre in rem
poris familiaritatem inter se contraxerint. imo nosPram lib. n dc Officiis ministrorum cap. xx Ua
quod alterum novertt.
alter scrtbit S. Doctor
Ostendunl adolescentes eorum
;
aquotcmpore. j9 Constat cx iibro Exodi cap. xxiv i. 13, se imitatores esse, quibus adhasrent ; et ea con-
quodjam inde Moysis minister fuerit noster Josue, valcscit opinio, quod ab bis vivendi acceperint
cum illum quintum ascendentem in montem Sinai similitudinem, cum quibus conversandi hauserint
comUarrtur;quodfactumannoaborbecondito2Wt t cupiditatem. Inde tantus Jesus Nave, quod eum
secundo ab cgrcssu mense nondum evoluto. non solum cnidivit ad scicnliam
legis Moysi co-
Haque in magni illius prophehr famiiiam pula, vcrum etiam sanctiQcavit ad grratiam. De-
cooptatus est eo temporis spatio, quod medium niquc cum cjus
in tabernaculo divina refolgere
fuithunc inter ascensum in montem, et Moysis pra3sentia videretur majestas
Domini, solus erat
reditumex terra Madian, qui anno prscedente in tabernaculo Moyses cum Jcsu
Deo Navc.
C contigit: nam vcrisimitc non est Sanrtum rxtra
loquebatur, Jcsus pariter nube sacra legebatur. p
patriam in Madu/nitide famulatum fuisse Moysi, Prcsbytcri ct jiopulus deorsum stabant Jesus .

qui pcr 40 annos soceri sui Jethro opilionem cum Moysc ad accipiendam legem ascendebat.
egit. Quiscredat, eum a Josuc adjutum fuisse Omnispopulus intra castra erat, Jesus extra ca-
inovibuspascendis? Videnum. pr(Tcedentem. At stra in tabcrnaailo testimonii. Cuni columna nu-
quandoergo icgistato/, redv.x in Mgyptum, Jo- bis dcscendcrct, et loqueretur cum Moyse, 'piasi
sue stbi ministrum elegit? Valde verisvmile mihi fidus adstabat minister: ncc exibatde tabernaculo
apparet quod Masius in Prmfatione ad Commen- juvenis , eum seniores longe positi divina tre-
tarios in librum Josue scribit, Moysen scittcet, pidarent miracula. Qbique igiturinter admiranda
ubi c tcrra Madian reversus senioribus fi/iorum opera et reverenda sccrcia sancto Moysi Indivi-
Israel, ad id Aaronem pcrsua-
eonvocatis, per duus adhajrebat. Unde factum est ut (]ui foerat
visset,sea Deomissumadpopulum r.rscrvitutr li- socius convcrsationis, fierel successor potestatis.
berandum, omnesqve illisesubmisissentj tamquam Mcrito igitur vlr hujusmodievasil, m sisteret flu-
suoduci moderatori divinitus constituto ( Exodi
et minum cursus ; diceret : Stel soJ, el staret sol;
rap. iv a f. 29, )statim pro ncccssitate ctdignitate quasi ejus spectator victoriaB noctem differret,
sua' personx ministros sibi comparasse, mterque diem produccrct. Quid (quod Moysi negatum 'eamcoo "

eos Sanctumrtostrum, qui tunc cirater 53 an- est sitlus cligcrctur,

) ui populum introduceret, «wtw. prodn
norum erat, non sine ceelesti instinctu assumpsisse Mr« t:et W uod
; in lerram repromissionis. Magnus Vir Qdei mira-
ctc
nimirum ut qui Dct populum aliquando rectu- culis, magnus triumphis. Illius augustiora opera,
rusesset, ipsc prius ab omnht/n mortalium ea bujus prosperiora. Dterque igitur divina subnixus
xtate optimo sanetissimoque imperatore rcgeretur. gratia, ultra humanam proccssit conditionem: ilJe
Qui entm bcne impcraturus cst t ut bc/ic alu/uando mari , hic caelo imperavit. Pulcra itaquc co-
paruerit est nccesse. pula seniorum atquc adolcscentium. Alii tcstimo-
etqualem, 13 S. Josue ministerium ejusmodi non fuit, nio, alii solatio sunt: alii magisterio; alii dele-
qualc csse solet eoram, quos gcneris vcl conditio- ctaiioni. Nunc Sancti icta scoundum method/u/m,
Scjjlcmbris Tomus /. 2 quam
 ,

DUGE
DE S JOSUE ISRAELITAHUM
10 italoquar, ostcn-
ut
riam, tantum non
digito,
cx sacris Litteris
quam initionobisproposuimus, Ulumipsumcsscqucni post Moysenad rci.
ADCTOAI
recensere aggredimur. gubemacula desUnavmet Ad
J. I. Sflto BOnam
ipse postea popuh dus factus,
Amalecitas csedtt ora- ] et Deus, nisi uf
% III.
:
recordarctur, non
jungcnda cum AmaleciUs
csse

culumdefuturoejuspnn- ejus divvnum propaga-

fmdcra et ad successores
de illorum excidio quod
landem
cipatu: in montemSinai
et returoraculum ;

sithSuiilccontiqissc legimus
cap. xv. lib. i Regum
nubem, inqua erat Domi- imperator constitu- n*d <t e SanciI
MSanctasnostersummus
jussus erat, es omni multitudine ad ££,«*«
nus,cumlegislatoreascen- t,s, siout
Vterque scriptor
puqnan, maanmeidoneos elcgit.
dit. An ibi 40 diebusjeju-
a Moysc
Judxushuncvirorum fortium delectum
hunc pcr se ipsum
factum scribit. Si ambo
velint,
nus? saorx ScHpturx aperte contradi-
id prxstitisse,
Dixitque
qum legislatoiis mortem cuntrnamcjus textus clanssimus cst :
Amalpcitfi» rtc- EflJosuewwfW gestis,
tibi viros etc. Et paulo
pnmum est primum Israc- MoysesadJosue: Eligc
dit, orante antecesserunt, t
locutus erat Moyses.
qui ns c.r Agy- infra: Fecit Josue, ut
Mnyte :
litarum bcllum contra primos, militum electio.
hsec
et prommam Pridie certaminis contigit
ploegressis,vastasquemter illam
Quis dein factus apparatus ad prxlium
postridie
/^ramhn/untthitS nrcti rrcrunt
„.„„„, snhtmlnws
de qutous fortissmus commiitendum, narratione vahle verisimili tradit
hostes, Amaiecitas scilicet,
ille pugnando, Josephus citatus ?ev nociem deindc ad praelium
Ucros noster et Moyses, hic orando,
:

corporibus cura-
Contigit hivc die se expediunt, et armis simul ac
insignem vicloriam retuiere.
Moyscn dari ox-
,,.,„</ mensisS\vin,quifere
nostro Maio respon- lis, intenti signum classico per
E
egressum spectanl: qui etipse pernox cum Jesu consulta-
det, currente hebdomade septima post
et seqq. ita bat, eumque de instruendis ordinibus admoncbal;
de 'jEgyptO ; et Erodi eap. xvii f. 8.

ct pugnabat appetente vero jam die, liorlatur Ducem, ut

desoribitur; Venit autem Amalec,
Dixitque Moyses ad spei de se concepta* respondere studeat, et re feli-
cotl [,.a 1-r.irl in Kaphidim.
egressus pugna conlra Ama- citer gesta existimatiouem sibi apud milites com-
Josue; Elige viros, el

in vertice coliis, habcns vir- parare. Similiter HebraBonm optimum quemque

[ec:cras ego slabo
gam Dei in manu mea. Fecit Josue, ut locutus privatim, ?c mox omnes a/matos verbis ad for-

et pugnavit contra Amalec. Moy- titudinem accendit : atque ita instructos et ani-
erat Moyses,
autem et Aaron, Hur ascenderunl super
et matos Jesu et Deo commiltit, ipse montem ascen
ses
viTliccm collis. Cumque levaret Moyses manus, dit etc. Dein pugnam describit fidelius quam
vincebat Israel : sin aulcm paululum remisisset Philo, clademque hostium ; enumcratisque spo-
superabat Amalec. Manus autem Moysi erant liis, quibus Judcvi ditati fuerunt, subdit : S^-

graves : sumentes igitur lapidem, posuerunt sub- quenti vero die Moyses caesorum cadavera spo-
tereum, in quo sedit: Aaron aulem et Ilur su- liavit, arma, quse fugientes abjecerant, collegit,

Btentabant manus ejus ex utraque parte. Et fa- et quorum opera insignior fueral
illis pra^mia ,

ctuui est, ul manus illius non lassarenlur u.sque dislnbuit, Jesumque ducem pro concione col-
ad occasum solis. Fugavitque Josue Amalec, et laudavit, milite per acclamaliones laudcm Viri

populum ejus in ore gladii. Dixil aulem Domi- comprobante.

nusad Moysen : Scribe hoc ob monimentum in 18 Biduo post Pentecosten, id est, diem, qua Moysen fcedem

libro, et trade enim mc-

auribus Josue: delebo decem Decalogi praecepta de monte Sinai promul- '«*«'« a De0
acce P turum
moriam Amalcc sub Cffllo. De belli hujus causis, gata fuere, eumdem repctere jussus est legislator,
hoslinm viribus, ct prxiii exitu pnvter Deut, ut praecepta illa in duas tabulas relata acciperet,
cap. xxv in (ine, et Judith cap. iv f. 13, videri populoque deferret. Quintum itaque montem con-
etiam potest Philo Judseus lib, 1 de Vita Moysis, scendit, dilectissimumque Ministrum suum non- F
ri Josc/>hus Anth/uilatuin lib, 111, cap. n ; ex quo sine divino, ut credibile est, instinctu comitem
pauoa, quse ad Sanctwm proxlme spectant, deliba- sibi adjunxit, eumque ad Deum propius atque
bimus nitin. 17. astius inmontem duxit, quam Aaron aut quis-
oraeudim <tt»f-
16 TantwnhS compleverat Jo-
statis anmm quam ex ejus filiis et 70 senioribus popvdi pridie
num futurt iju.i
bU6, ''""< iurjiccrchir c.rcrrihii contra hostes po- adscenderat his enim non nisi procul
princi)ititits
: adorare
tentissimos dwnicaturo, Erant eo tempore in Israe- Deum concessum crat, ut legimus
l>rimtnit>um i Exodi cap. xxiv
lihiruin casins cjus avus Elisama et reliqui, qui et seqq. Oportebat
TT. 1 nimirum, ut is, cujus
iSumcr. cu/>. i
f. h et $eqq. cniiincrantur, nobi- imperio populum suum regendum Deus
decreve-
iissinii trihinim principes ntinjnx apud populum rat, magnaapud illum esset inveneratione,
auctoritutis. (jiiul cattsr Mmjsi
quam
fuit, ut, illis certe ei conciliavit tam propinqua ad Deum ac-
fir.rlcntis. imsirum J0SU6, rtut,- tnfrnorcm, m- cessio. Praeterea legem
divinam maximi facere
premiduoU vioes gererevoluerit? Josepkus cita- ejusquc esse observantissimum,
eumprxcipue de-
tus luuic tnsinuat, quod constaret, eum esse cebat,qui postmodum ejus custodiam
in pojmlo
virum manu ac consilio juxta promptara, et pio- universo urgere debebat. Quanam
vero ratione
talo Insignem, el a Moyse praeceptore hac parte non prxceptorum divinorum amor
studiumque melius
degenerantem. Aliam huio addo ex Masio citato BiMtf JoMeftnprM poterat,
nutn. 12, scilicct ut MoysOS Dci consilium dc /'».-
quam si oculis ipse
sutscerneret,quomodoad ea accipienda
turo felicissimo ejus impwiojam tum quadamte- dm sanctmimis precibus ac P er sex
nus pnpulo 1'titcfnccrct, ct ad Spem uielmrcm meditationibus se
Moyses paraverit/ quomodo

^ "us
i,t

rebus adversis »m oetera/m muiithidincm, tum l

die septimo in sub-

im r rnnis i/<sum Josue

mompostprsliumjubetMoysen relatam oictoriam
cxciturct. Ccrtc Dcus,
dum 2ZT^ 1
q ue adytum nomi,
«'- o Ooinino evocatus, in eoque
tamdiu retentus
fumt acmstitutw.
iittcriscnnsijntire. ct singulnntcr in Josuc
aurcs 19 Sed ad horum,
tndcrc. dclcndom pcnitus Amalcciiaruiu ecrumque, quw infra di- comitatur ni
memo-
montem Sma»

rationem
 : ,

DIK PRIMA SEPTEMBRIS.

11

rationem sacram Exodi cap. xxiv, f 42 ct scqq. summa montis occupantis, ergo audire potuit AUCTUltB
Dixit autem Dominus ad Moysen Ascende ad :
Vominum Etcodi cap. xxxn f. 7. Moysi dicen- J. L.
me in montem, et esto ihi daboque tibi tabu- :
tem, populum pcccasse, vel saltem vocvm Moy-
las lapideas, et legem ac mandata quas scripsi
sis [f. 11) pro eo pcenas deprecantis quod re- ;
ut doceas eos. Surrexerunt Moyses et Josue mi- pugnat versui 17, qui ejus idohlatriam a Josue
nister ejus ascendensquc Moyses in monlem Dei,
:
ignoratam indicat. Sed ad hxc facilis quoque cst
senioribus ait Exspectate hic, donec reverta-
:
responsto. Nam hcutio Dei et Moym prcces
mur ad vos. Habetis
vobiscum Aaron et Hur potucrunt feri sinc sono
:
vct voce exteriori. Pras-
siquid natum fnerit qua?stionis, rcferetis ad eos. terca, ctiamsi ambo ciant in nubis medio, non
Cumque ascendisset Moyses, opcruit nubes mon- tamen alter altcrius lateri ita semper adhserebat,
tem, et habitavit gloria Domini super Sinai, te- ut numquam ab se mutuo divellerentur. ln ead» m
gens illum jiube sex diebus seplimo autem die :
ipsa nube concipi potest a Socio suo secessis.se
May.
vocavit eum de medio caliginis. Erat autem spe- scs, ut divinis vacaret; eodem plcme
modo,
cies gloriae Domini , quasi ignis ardens super Christus Patmn c&lestem oraturm a charissimis
verticem monlis iii conspeclu filiorum Israel. In-
gressusque
suis discipulis in horto secessit, in qum eosassum-
Moyses medium nebula?, ascendit in pserat. Et sic optime cum opinione
affirmante
montem : quadragSnta dicbus et qua-
et fuit ibi
conciliari } >otcst illud Philonis citati num. II :
draginta Quibus evolutis, ei datm a
noctibus. Convictor contubernalisque propheUe fuit, nisi
Domino lapiBez duse faederis tabulx, simutque in- siquando illc secessum qu&sivit propler divina
dicatum, Israi-litas in castris peccassc ; revcrtc- colloquia. Cum difflcultates t qua objiciuntur,
retur ergo quam citissimc, rcmque totam cogno- tam facili ncgotio solvantur, a scntcntia S.
sceret: Et reversus est (Exodi cap xxxri
Am-
af. 15j brosii. Sanoto nostro magis honorifica, hic mihi
Moyses de monte, portans duas tabulas leslimonii non recedendum esse judicavi,
in manu sua Audiens aulem Josue tumul-
. . .
22 Volunt quidam, Josue non semper
G
B persti- In motue man-
tum populi vociferanlis, dixit ad Moysen Ulula- tissc in monte, sed subinde descendisse, ut cibos
: sit, quavidiu lo-
lus pugnae auditur in castris. Qui respondit : Non capcret, aliisve naiurae necessitatibus satisfaceret. qislator :

est clamor adhorlanlium ad pugnam, neque voci- Yeruni his E.iodi verbis cap. xxiv
f. 14, EXSPC-
feratio compellentium ad fugam sed voccm :
clale hic, donec reverlamur ad vos, qus ad He-
cantantium ego audio. Cumque appropinquasset biworum scniorcs locutus est , satis significavit
ad castra vidit vitulum etc. Moyses, Ministrum suum secum
,
in Smai man-
nubem sacram, 20 Quod Josue Moysen comitatus sit in par- surum . et cum eodem se ecc illo descensurum t
tnqua crat Do- tcm montis sublimiorem , quam Aaron ejus , uti ct factuin esse ex capite xxxu 17
minus, ctim eo- f. manife-
demingredititr
filii, ct 70 seniores ex Israi l, :
nemo dubium
in stum est. Sed sia domini svi latere se subduwit
vocat. Qund alicubi in declivi montis, puta pau- Ministcr ct in castra rediit (7iam quonam «ht>
lo supra cjus mcdium, scx dicbus utcrque sub- potius ivisset?) certe innotuisset aliquid ipsi de
stiterint, atque eadem nube invo/uti fuerint et populi murmuratione contra ducemsuum longas
ab aspectu populi abstracti, nullus non quoque c nimis moras trahcntem, dc vituli fabricatione
sacris Litteris quamvis Exodi cap. xxiv
cruit fesLr celebritatis indictionc,
; aliisquc similibus,
f. 16 solus Moyses nube tectus fuissc crprimatur. quae paucis diebus non videntur peracta fuisse.
Imo in nobUissimani illam Deoquc proximam nu- Horum vero nihil scivisse t fitcr eo
perspicAmm ,
bispartem, e qua die septimo Doniinus legisla- quod Moysi haud quidquam eorum indicaritj
torem ad colloquium evocavit, hujus Mmistrum imo cum saltanUum, can&ntiumque clamores au~
admissum fuisse existiniant Abulcnsis, Serarius, dirct, sinistri nihil omnino suspicatus sit, sed bcl-
Salianus ct aiii : nec alterius sententix> fuisse vi- Ucam potius vociferationem i'<li arbitratus fkierit,
deturS. Ambrosius lib. n de Officiis ministrorum Dcnique, quos ibid duxisse legimus, Moysi
f. 1

cap. xx dicens : Ubique inter adiniranda opera huic viro, qui nos cduxit de lerra dSgypti, igno-
et revercnda secreta sanclo Moysi individuus ramus quid accidorit, illi certe redeuntem Josue
adhaarebat. Idcni sanctus Doctor Enarratione in de eo interrogassentt ab ipso petiissent, montem
Psahnum xlvii num. 21 Moyses ille (inquit) pe- morm causam ewploraturus
itcrato conscenderet
rilus in omni sapientia ^gyptiorum, in monlem etc. abvnde probant, tamdiu onmino illum
Hsec
ascendit, atque in nubem intravit, ut aperta et in Sinai fuisse commoratum, quamdiu ibidem
occulta cognosceret , adhaercntc sibi socio Jesu, mansit Moyscs.
lcvia dissentien- Magnus quidcm anctorum numerus ?iegat,
21 23 Lcijislniorcm qmulrttginta dieruni spatio cir quidni 0M1 </<< *

tiumargumenta
legislatoris Ministrum nubem illam, in qua erat bo omnipotuquc antcquam legista-
abstinuisse, ouBi 00 ibidem
expencamtur.
Dominus, ingrcssum fuisse ; sed corum rationcs bulas "rciperct, c.r Drnt. cap.ixf.Qcertum est. fefuna/rtt ?

non adeo efjicaces sunt, ut opinioncm affirman- Verum an quai/raginta tantum diebus rnm /)>-
tem minus verisim ilem cssc mihi pcrsuadcant. Eas scipulo in monte perdurarit, acriter controver-
cxpendamus. E.rodi cap. xxiv f. 16 dicitur : Septi- titur. Sunt, qm putamt, illum prseHr sc.r dies,
mo autem die vocavit eum Moyscn Domifius) dc t quibus v.rtra Uhld nchul.r mediuni Suia) f)nl, m
medio caliginis : ct f. 18 : Ingressusque Moy- alias qumtrayinta intryros dir.s in medio nrbul.r
ses medium nebulae ascendit in montcm. Ec- , consfitissc. Muiti itl /iri/unt rontr/ulrntrs intrr iios
cc, inquiunt, solus evocatur Moyses, solusnubem quadraginta , scx illos dics comprehendi, Utra
ingreditur mediam , solus in cditissimum con- scntcntia sit probabUior, rxaminare propius ad
scendit verticem, At numquid et non Josue. eum Spectat, qui mayni pmphrt.r vitui/i iluturu.s
f. 12 soli Moi/si dictum legiPur, Ascende ad me est ad lv Scptcmbris. Huc solum pcrtinet, an -
/<

in monlem et eslo ibi et tamcn subjumgitur

, ; junantc 40 dicbus magistrOj tamdiu ctium jeju*
f. 13 uua cum illo ad adscendendum surrcxisse narit Discipulus.. AliquA volunt, Irunr >n montv
Josuc? ftumquid et versus 16 solum Moysen me- iiio comedisse mirnna dirinitus sibi datum. Ve-
morat scx dirbus infra montis verticem nube iinii iltis non nccessario assenticndum : si enim
obtectum fuisse, et tamen nemo hactenus docuissc Moysisempei adhssit, cumque illo in montis fu-
lcgitur, Josue cadcm non fuisse involutum ? Ur- sHgium et sacratissimum illud nubis domiei/iu ,,i
gent utterius : si receptus fuerit in vntimum nubis penctravit, cur etia/m cum illo quadraginta die-
bus
 :,

DE S. JOSIE 1SHAELITAIU M DUCE

12
castra minis er ojus D
Cumque iiio reverteretur in
bus jejunasse non putemus? Quod solum Moy- 1)011 recedebat de ta-
memorentsaorm Pagtncc, non vm
AUCR.ni
Josue, Qlius Nun, ciuei
posse videtur
J. L. s n id fccisse
potest ex Hinc recte drduci miln
bernaculo.
ut coliigi
ipsum Josue, nihil obstat, Dei cum Moyse
SanctoS noster Sanctum nostrum t familiaribus
am dictissupra num. 21. Quid Nec nisi vnepte quis dice-
colloqmis interfuisse,
dicbus egerit, conjectura assequx !»-
tot in montc Deum oraturus vcl co,i-
,rt. quoticsoumque ille
cillimum Nulla amUgendi causa est, quiri
est. (veniebat au-
imitatus fuent, .sulturasad tabemaculum veniebat
pius Discipulus magistrum suum quam mox abire debuisse
tem szpissime) illinc
ab omni terrcna cogitalione
quin, inquam t itiud nubis adyiumcumeo ad~
rerum divi- Josue. In crtcste
cura abstractus, precationi et
ct
missiis fuU in monte Sinai, illique proximus
meditalvoni-se totum dederit. Scicbat
ni-
narum ibidem habito, cur dica-
adstitit in sacro colloquio
mirum, uacm ad fincm in Sinai ductus
cssct, et
abcsse debuisse? Versus ul-
ut legis tabuia- accipe- mus, hic eum yrocul
qua mentis pr&paratione,
excipcntur, timo citatus pulcre six explanari mihi vidctur :
rentur, Deique adventus et sermo
Mogsc absente a tabernaculo, ab eo non recedebat
opus esset.
Josue; rccedcre tamen potcrat, Wo prscscntc ;

quamquam eo tempore, quo Dcus in columna

% IV. Tabernaculi curam ge-
ril; interest familiaribus
Dei cum Moyse colloquiis
aemulatio ejus
nubis cum magistro ioquebatur, ad cum adoran-
dum manere solitus esset pius Discipulus. Imo
textum sic exptanandum esse, nostrumque San-
ctum Deo cum amico suo coltoquenti fuisse pro-
ximum S. Ambrosius citatus num. 20 testimonio
INumer. suo confinnat Denique inquit, cum in ejus
: ,

cap. xi ex invidia non pro- tabernaculo divina refulgere prassentia videretur

majestas Domini, solus erat in tabernaculo Je- g
cessit; ostenditur illam Moyses cum Deo loquebatur Jesus
sus Navc. ,

alllindevel ICVlter tanlUm. pariternubesacrategebatur.... Omnis populus

vol
vel non milnn imo lindp
nnn malam, laude intra castra era£ : Jesus exlra caslra
Cum columna nubis
in taDCr
descen-
naculo Lcstimonii.

Cwtodia tabcy-
naeukdectutrti
AadslabatJia
tia

nis cr servitute
dignam
,
, qub hoc
(jiur

Mgyptiaca contigerunt, de San-

fuisse.

eodetn
eodciu primo anno
/
tiberatio
liberatio-
deret

Juvenis,
, et loqueretur
minisler
cum soniores
: nec

pidarent miracula. Ubique igitur inter admiranda

cum

lonye
Moyse
e.\ibat de
,

positi
quasi
tabernaculo
divina
fidus

Ire-

tramlatt,
cto nostro non liabemus , quam h,rc Exodi opera, et reverenda secreta, sancto Moysi indivi-
cap. xxxiu f. 7 c/ seqq. Moyses quoque tollens : duus adhaerebat.
tabernaculum, tetendit extra castra procul, voca- 2b Apud historicos et intcrprctes cetebriorcs Sancto commit
v n i 1 1 1
(
aomen ejus Tabernaculum fctderis. Etomnis duo potissimum in tabernaculo Josue egisse tego. sa usque ad
vrectionemnom.
pn|)ulus, qui habnbat aliquain qua^stionom, c r rc- Primo curam gcrcbat, ut ejus nihil a quoquam
diebalur ad labeniaculurn fusderis extra caslra. vioiaretur, munda in eo et nitida cssent omnia,
Cumque egrederetur Moyses ad tabernacuium adeo ut quasi functus fuerit. Non
seditui offtcio
surgebat universa plobs, ct slabat unusquis- tamen in ipso tabemaculo pernoctabat ; hoc enim
que in ostio papilionis sui , aspiciebantque nec Moyses fecit, scd prope ittud in tentorio suo.
lergura Moysi donec ingrederetur lentorium.
,
Secundo, sanctis cogitationibus mentem excolebat,
In^rosso aulem illo tabernaculum fccderis de- , precibusque se populumque Deo commendabaL
scendebat columna nubis, ot stabat ad ostium, Ex assiduo cum Afoyse convictu et nuperrime in
loquebaturque cum Moyse, cernentibus universis, monte Sinai didicerat, noctes el dies in his adis-
quod columna nubia slaret ad oslium tabcrna- que pietatis exercitationibus versari. Sunt etiam
culi. Stabantque [psi et a.Un-abant per Ibres la- qui putent, eos, qui ad tabcmacutum e castris
bernaculorum suorum. Loquebalur autem
Do- veniebant Dominum consutturi, in absentia Moxj-
minus ad Moyseo racie ad raciem,
sicul solet sis nostro Josue apud Deum interprete atquvin-
loqul bomo ad amicum suum,. Cumque ille re- temuntio itsos fuisse.
Tabernaculi custodicndi pro-
verteretur in caslra, minister ejus Josuc, njius vincia ci dcmandata fuit a Moyse, antcquam
Nmii, puor, non recodobal de labernaculo hic
Quod sub finem mensis quinti, Hebrwis Ab dicti,
et quate fuerit tabernaculum iltud, de mon-
quo tem Sinai cum novis tabuiis repeteret :
hic, quisve ejus usus, vide
tunc enim
apud Salianum ad Isramtarum castra iilo privata fuerunt. Stctit
™™™2Mnum.metseqq. t necnmSwarium autem cxtra castra sub Sancti nostri custodia
iib. i Josub oap, \i qusst. n. us-
que ad diem primum anni secundi
ubifamtliaribut 25 Qwmbis insacrotextuallatononnisiss- commemoratio-
ihu eum Moyu nis in deserto, quando nobile ittud et
melSanett nomen oocurrat, splendidum
raKotiutt* inti r
tamennil in eo tra tabemaculum crcctum fuit, de quo Exodi cap. xl.
dtlur quodin ejus gloriam
nm
ut,

l
™
d d
redundet ,, uei n-
™™°'V™tibuspatebit.Adpuniendam
Hinc sequitur sanctum Josue
plusquam scptem mensibus.
ejus curam gessissc
popuh idololatriam, Jta plerique sen-
tabernaoulumemediTlZ tiumt contra a Lapidc aliosque, qui
•y
ntenderet
'"''" o^tris e/ferri
Dominu/Z't voluU
iramiahonem factam votunt post
tabemaculi
stintertam infami dcscensum le-
onmine conlani gistatorts de monte cum
novis tabulis. Vcrum
ll "'"'" eommittere
eam ante contigissc, sententia
minus deeoZ"n, vertsimilior et Nar-
V'""" ncc ratiom sacrx conformior
Deo gratum
;''"' """
fbrs

«>**
arbitrabatur
scelere
Uoyses
4toW T
utpote
£2" T^, ^
mihi videtur Operm
mUltU ^Prmare, cum ad

qitam mmtstrum s
fidelissinium mm rt T '
hebdomad%bus ^-
uscitiusan serius tabernaculi
cura ci
ocentiam sibi charissimum >»>i»»'ta luem. Lector
Iikhp ,
cormkre potest audores
passim obvios.
^^turidsigni^tlZ] & Cum Moyses de monte oum
novis tabutis luadamMos^
rcdu-ct ud populum, tanto
fulgore facies illius re- fac
tueripotest,
spiendebat,
 ,

DIE PIUMA SEPTEMBIUS.

13

splcndebat, ut Aaron et filii fsrael ad ejus con- ticinia ut mata Moysi, seu ut diminuentia glo- AUCTOnK
spectum timerent aufugerent, nec nisi velato
et riam cjus. Si hxc xmulationis causa fuisset, pro- J. L.
vultu lcgislator eos propius accedere atque allo- fecto scgrius tulisset, reliquos 68, vet ut atii, 70
qui posset. Vide Exodi cap. xxxiv a y 30. Solus seniores, qui ad tabernaoulum convenerant, jro-
Josue, teste Origcne Homitia i in librum Jesu iXavc phetico spiritu afflatos fuissc : nam invidus ani-
num. 6. ocuto irrctorto magistri sui faciem mus eo magis pungUur ei toistatur, quo plures
poterat aspicere : Illud etiam, inqutt, inluentes seinaliquare superiorcs habct : dcin apprehen-
magnii.udinem ejus pervidemus, quod, cum in disset legislatoris ghrium mayis obscurandam
tot
transfiguratione vultus Moysei omnis Gliorum prophctarum vadciniis, quam itiorum duorum.
Israel hebetaret aspectus, nec aliquis posset in- Nec in Scnpturis vcrbum ullum cst, cx quo
tueri faciem vullus ejus, Jesus non solum faciem invidix crimen iegitimc deducas. jEmulatio seu
ejus contuetur, verum etiam in interioribus ta- zclus ex quo f.2Spettit, Domine mi Moy-
ille,

bernaeuli mysteriorum conscius perseverat. Li- ses, prohibe eos, qui in castris
prophetant ex
cet hrec prsterScripturam asscrat Origcnes, vix atia animi afjectionc, quam mvidia profwisci po-
dubito tamcti quin vere, Nain si cum legislatore tuit : adcoquc lcgistatons responsioiie f. 29, Quid
nuper adsccnderil in ipsum verticem montis Sutai
' iemularis pro me ? quis tribuat etc, ob invidia
supcr qucm erat species gloriie Domini, quasi culpam rcprehensus fuissc dicendus non est. Imo
ignis ardens, Exodi cap. xxiv f. 17 ; si insuper ejus aemulationem cx invido unimo ortum
suum
in tabcmacuto magistro suo proxime aderat, cum non /tabuisse, ipsxcircumstanti.c pcrsuadent. Nam
Dominus huncallocuturus infutgidissima columna cum magistrum suum vero amorc proscqitcrctur,
uubis descenderet, an cjus oculi caligarint ad sciretgue illum ferventibus adeo precibus a Dommo
aspectum faciei Moysis, minore lumine coru- petiisse, molestissimo gubcmandi onere allevari
scantis, quam illud fucrit, in quo Dominum Numer. cap. xi f. 14 et 15 quomodo xgre;

apparentem toties vidit ? ferre potuit, itlum voti compotem a Deo faotum,
B
jEmulntio,' ex 28 Annus ab agebatur secundus, mcn-
e.ritu ejusque Spiritum propheticum m Kldad el Me-
qua petiit pro- si&juc secundus, cum dle hujus vigesimo cx soli- dad ct reiiquos seniores transfttsum, ut ab itS in
phetantes in ca* popuii rebellis ijubernatione adjuvaretur. E.r in-
tudtne Stnai progressi IsraUlitse venerunt in dcser-
nttis cohiberU
tum Pharan, castraque metati sunt in co toco, qui vidia iijitur non proccssit, quod duobus illis si-
infami Sepulcrorum concupiscenlias nomine vo- tentium imponendum c.ristimarct. Apertc nobis
catus fuit. Contigit hic quod Numer. cap. xi de favet Theodoretus qusest. xzi in librwm Numero
Sancto nostro narratur.Jlistoria altius rcpetenda rum. Plura in rcm nostram lcgi possunt apud
mihi visaest ad majorem dicendts luccm adferen- Nicoiaum Serarium libro Josux capitc vn, i

dam. Postquam Dco conquestus esset Moyscs, in qusestione vi.

se solum difficillimi imperii curam incumbere, 30 Vcrum quid crgo icgre tulit Josue ? Cur Prababilwr pro-
punittiT senten-
seque oncri ferendo imparem
csse, partem ejus in petiit ut Moyses prophetantcs cohiberct ? Hespon-
tvr,
Exaudit eum Dominus di-
alios transferri petiit. dco, quia Sancttts- putabat cos dono prophetiB ca-
cens Numer. cap. xi f. 16 Congrega mihi septua- :
rere et ficte prophctarr, j.ofwto imponentes. llxc
ginla viros de senibus lsrael, quos lu nosti quod responsio invidix culpam a Sancto remoret, et

sencs populi sinl, ac magistri : el duces eos ad priore sentcntia mihi videtur probabilior : quod
ostium tabernaculi fcederis, facicsque ibi slare te- quia prinia, frontc non satis apparct, cam fu-
cum, descendam et loquar tibi cl aufcram
ut :
sius cxplanatam Eldad et Medad e.um
acci/w.
de spirilu tuo, tradamquc eis, ut sustentent te- reliquis electis scnioribus a Moysc conscripti erant
cum onus populi, et non tu solus gravcris. Jussa et ad tabcmaculi ostium accersiti, ut ibidem eis

lcTtus exsequitur Moyscs, congregans { ibid. Spiritus prophcticus communicaretur : illi aittcm
a i/. 14) sepluaginla viros de senibus Israel, cluo nusqxtam comparuerunt. Josue vero audito,
quos slare fecit circa tabernaculum. Desccndit- quod in castris mansissent ibique prophelarent,
que Dominus per nubem, ct loculus cst ad eum, suspieabatur eus icgistatori obcdirc vcl noluissc vel

auferens de spiritu, qui erat iu Moyse, et dans ncylexisse, hac contumacia vel neyliycttiia pro-

septuaginta viris. Cumquc requievisset in eis spi- phctUv dono indignos se reddidisse, adcoque iltos

rilus, prophelaverunt, ncc ultra cessaverunL. He- non vcre prophctare, scd ficte, acsi revcra
manserant autem in castris duo viri, quorum Spirttu divino afflaU essent, Hinc petebat, eis

uuus vocabatur Eldad, et alter Medad, super silcntniin unpuneretur, ut mayistri sui a/uctoritas
quos requicvit Spiritus nam et ipsi descripti fue- : sarta tecta maneret, quam contcmni et minui
rant, et non exierant ad tabernaculum. Cumque existimabat illorum contumacia et fictione.
prophetarenl in castris, cucurrit puer, et nun- 31 At dum ithint ab invidia excusamus, an (n qua intelligi

potent, Sanctt
tiavil Moysi, dicens Etdad et Medad prophe- : non temeraria suspicionis reum facimus '
A/fir-
amulatiotwn
tant in castris. Statim Josue, iilius Nun, minister mat Serarius lib. i Josuw cap. vu, qxuvsl. vi, ct
nullii ox parte
Moysi, et electus e pluribus, ait : Dominc mi aiii. Ncyat Bonfrerius in f. 29 capitis citati
malam.
Moyses, prohibn eos. At ille. Quid , inquit, num. 28. Ego vero distinguendum puto. Praece-
aemularis pro me ? Quis tribuat ut omnis populus ptum divinum f. 16 M<>>/st datum, Congrega
prophetet, ct Dominus Spiritum suum ?
det eis milii septuaginta viros de senibus Israei, quos
Egregivm Sanctus noster amoris crga domi-
hic tu nostiquod senes populi sint, ac magistri et :

num suum specimen dedit. Ego proccsstt obsequii duces eosad labernaculum foederis, faciesque Ibl
et amoris studtum erya Moyscn, ut nihil, quod stare tccum, ut descendam, et auferara de spl-
glorix aut dignitati ejus obcsse videretur, ferre ritu luo tradamque eis hoc inquam, prxceptum
;
t

potuerit. vel Josue ita intcllexit, utspiritum propheticum

ex mvidia />'.'' •29 Durtus loquimihi videntur intcrpretes non nulti communicare decrevtssrt Deus, nisi prope
procttsit.
pauci, qui ccmulationetn Josue cx vnvidia ati- tabernaculum et Hoyse prwsente ; vel illud ita

qua profectam fuisse diotmt nonetenim optabat, : non intcttexit. Si primum ; dico curn BonfreHo

ut donwm prophetise duobus smtonbus cotlatum eum nihit temere suspicatum fuisse : n<"<> SUppo-

non fuisset, ncquc dotcbat, se ab iis hac cx parle sito itlo errore intellectus, quid aliud cogitarepo-
superart, nec ctiam apprehendebat illorwm va- terat, quam quod Etdad ei Medad fingerent se
Spift"
 : .

DUCE
DE S. JOSUE ISIUELITARUM
lcgisiatoris auctori-
Medad possent pop ulo videri
Spiritudmnoagi, quod
unponcrcntetc ^lo contemncrr. qma ad taber*
imperium
fcUCTOBB
prophetici, quo se tatem ei
doni
J. L. Cm Ula autem fittione
omni muUzPudtnejacfr naculiosHum se non sHtermt.
sustulit ejus vn
coram
przditos in castris diuimmprovidenUtmfiduoiaiundefluerepotuU
non potest componi submtssio amm ct
exeroitium doni prophetma Deo
taoant i,,r cogUatio,
'"

5»^-"» """ ;:: ;: : " r;;L -

SSSttSSSSTSff
m<m- rum ct legislatons
turhnrum OGCOSionem
;:

,
Nunc
'

transeamus.
tandcm ad
cmsaabesseatabernaeulo, quibus altenm distmctionis mcmbrum
negteaisse. Ex
Oalum contcmpsissc vel
omnibus quoniam merito
riiatis Moysis immmutio
tmeri

orirentur,non modonullaes
laudabiti
poterat, ne aucto-
aliaque gravia mala
partemalo sedet
zelo a magisVro petiit, ut illos colu-
et
34 Si Sanctus prseceptum
,t habere

prxscnHa
putarit, ut
divinum eum sen-
statioprope
Moysis essent tantum conditiones
qvAbus positis scniorcs
S«»pi
tabernaoulum ^nUna^um
*
Sptntu prophetiz donandi
™ M ».

essent : non vcro conditiones, sinc quibus eum-

1/t'ii' t

dem acciperenon posscntvidetur dicendum cum

;
innotcscat, considerands
tmO optnnant ct MQuod vt clarius
Serario laudato, Sanctum minuspnidcntem fuissc
in quibus id fectt
Invde dtgnam sunt temporis circumstantur,
in suspicando vei judicando, Eldad
ct Medtzd
Medad in castris vahn-
futxf •

lo>uc Dwm Eldad et

vel aliquo criminc sc Spiritu
prophetare,
nahantur, fcrvchot in ei&dem murmuratio popuh, ficte

desiderantis, adeo ut du- prophetico indignos reddidissc : nam si jmtarit

ccpas et oiiasMgypti
carnes darenon pos- Josue, donum prophetue posse accipere cliam
cemsuum, quod postulatas
reditumque seniores illos, qui justa de causa a tabernaculo
set, diutius sequi notle videretur,
Timebat Josue, ne turbx abcsscnt; simul atquc intettexit nbseniiam et vaH-
%n Mgqptum cogitare.
seditiosum vutgus viagis excitaretur cinia Eldad et Mcdad, an non potius judicare
crcsccrent,
dehebat virosillos, quos norat ab ipso Moyse ob „
cxcmplo duorum seniorum magnx
auctoritatis,

contempto vel ne- probitatem dignos habitos fuisse, qui cjus in j>o-
gui in castris remanserant,
legislatoris impcrio. Hunc puli regimine socii esscnt ac adjutores, non sinc
glccto, ut putabat,
ratione aiiqua Deo jn-obata in castris rcmansisse?
metutn augere potcrat, quod nesciret, quid illi
duo, quos fxctc prophctare existimabat, in
castrjs Numquid ita secum cogitarc, Duo remanent
ad populum tumultuantem effutirent. Timor ita- Eldad et Medad non imperii negligcntes, sed
que, neincastris obmwrmurmtiwm tumuitus au- humililate submissi, dum se honorc arbitrantur

g&rctur, magistri vcro sui auctoritas minucrctur, indignos unde ct in castris prophetant? Vcrba
;

Sanctizelum accendit, quo impulsus a Moyse sunt S. Hieronymi in epistola ad Fabiolam dc 42

pettit, iltos a ficta vaticinatione cohiberet.
ut Mansionibus Israelitarum in deserto, Mansionc
Quoniam auiem hujus petitionis finis optimus 13. Verumtamen sinistnr hujus suspicionis cul-

erat, ut scilicet consuleretur auctoritati Moysis pam, ut consideranti patct, pturimum minuit
etc. , et ipsa pctitio fuit optima et taude digna, ingcns Sancti amor erga Moyscn et zclus cjus
qukjue ipsum ad hanc impulit zclus, ex timore dtgnitatis et glorise defendcndx, cx quo ortus
dictorum malorum natus. Hic certe inanis non subitus ilie animi motus, quo incitatus, shnul
fuit crperientia fere quotidiana didiceraf, quam
: atque ex puero pcrcepit, Eldad ct Medad prophe-
prona in murmurationcs ct scditiones cssent lie- tant in castris, statim Josue . . . ait Domine
:

bncorum ingenia. mi Moyses, prohibe eos. At illc, Quid, in-

Hoym jf. !!) 33 At, inquics, Moysis res/tonsio, Quid quit, aemularis pro me ? ctc. Quo audito, mox
tantum eorrigit mc Quis tribuat ut omnis populus
ffiruularis pro ? conticuit.
fudictum srro m
prophetct, et <lct eis Dominus Spiritum suum 35 Prrcter earn, quam ingressi sumus, va- qucs cum pro
ncum, quoil (<•

mtrarlum no<> f, ','!), videtur aliquam rcprchensionem continere. rias alias monstrat vias Serarius laudatus. Unam baTi n " n P 6nU

fwt : Fa tcor , Moyses suum h ic corrigit Discipu- alteramve, quse mihi sub initium planior vide- Sanaum excu-
him ;
nt coiTtriio non est rcprclicnsio, saltem ea, batur, jam iniveram ; vcrum cum occurrenti' damus.
ijur f.st de solo errore inteliectus
hunc in Sancto : bus dein gravibus difficultatibus memet magno
corrigit icgislator, non vcro aiiquam in ejus vo- labore cxpedire non possem, regressus sum, eam-
luntate malitiam. Verba enim fcgislatorissicrecte que etegi, quam num. 30 proposui. Monstravit
emponi possunt : Quid a^mularis pro me ? Quid ethanc nobis Serarius necnon Bonfrerius : at
mcTtjion.Tft auctnritatis conscrvandic causa tanto cum hi in vige medio varias abeant in partes, et
zelo accenderis ? Putas Deum e senioribus nc-
lectorem in biviorelinquant dubium, quem ducem.
mincm prophetam facere volume, nisi se mihi securius scquatur, visum mihi fuit eum monere t
pr.Tsrulcm propc tabcraucuium, atqucadeo
sistcrvl
alterutrius vestigiis sat tuto insisti non posse, nisi
Eidad ci Mcdad non nrc prophetare. Erras facta aliqua hypothesi vel adhibita distinctione
islis Dominus oonditionibus doni jwophetici colla- Quoniam uterque hancj-cticet, nos eam dedimus,
tionem non votuit adstringere Quis tribuatut
; obscurasque, quas illisemitas ingrediuntur, quan-
omnis populus ita prophetet, ct det eis Dominus tumpotuimus, iltustravimus. Ex hypothesi, dequa
Spiritum suum, sicut duobus illis senioribus.
Ne- numcro prxcedente, mihi videtur sequi id, quod
que dicasjudicium cjas crroucum fuisse temcra-
Serarius asserit, nempe Sanctum nimis
"um suspicio-
: nam cum icgislalor j/. 24, fido Ministro sum fuisse cx itla vero, de qua num. 31,
:

$v>oafotante,septuagintasmioribusretuteritmoM- recte concludi

jiotest, quod Bonfrerius
datum dtvmum, affirmat,
jr. 10 datum ; Duces cos ad niniirum Sancti xmulationem omniplanc
laucrnaculum fojilcris, 1'aciesque im culpa
stare te- vacasse : addo ego, ojHimam et
cum, ut descendam etc. laude dignam
an non merito Josue ,
juisse, ut ostensumest num.
cnslnnarc potuit, stationcm coram 32 et seq. Non diu
Moyse et dehbcrandum hic est, qux via tenenda
apud titbernaculum cssc conditiones, sinc sit : quse
quihus sanciis Viris maxime favet,
Deus non communicaturuv e.sset Sptritum tutissima est. Qui
projihe- db ea recedentes, itlos accusant, gravantwr onere
ticum? Porro Sanctus errorcm suum
a Moyse culpam probandi, qux nonprxsumitur.
dedoctus, mox acquievit. Mctum
autem ithnn
qm forte suboriri potuisset ex eo, quod
Eldad et

2V.
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBR1S.

[5

loAmalecitico ex omnibu.s tribubvs collecto

cxer- kactou
cttin jo.n prxfcctus
fuerat. Ceterum Masius in
j t
% V. Mittitur ad explorandam Prsfatione, Commmtariis in Josuam
putatdivinam providmtiam ita Moysis
prmfira,

Gliananseam : ejus nomen animos comparavmc, ut

ei popu/i

JoSUe tntcr altOS elt-

mutatur : non modo poslri-
geret et mitteret ad hostilis
terrm situm, soli na-
turam, incolarum atque
wtnum uires ac pro-
die, sed et ipso reditus die pugnacula expbjanda; nempe ut
p&r regionem
murmurantibus fortiter ante perspectam, exercitwn ipse
dein cautis du-
cere,et terrs ubertate
obstitisse probatur lapi-
bonorumgue tmnmm co-
: pia subinde verbis propoHta, suos
animare miti-
datfonis periculoeripitur :
tes sciret : atque adversus
consideratos semot
hostes audacia majorc procedere.
Nihil enim
ejus constantiam remune- quod aeque vel
est
prasstantissimorwm vmperatorum
rat Deus. expeditiones impcdiut, atque locorum ct
hostium
ignoratio.
38 Dc immutatione nominis Osee in Josue s* fo««n:m
iittatur ad ex- Ejodem anno Josuo ad explorandam Chana- nemo
<u.

plorandam ter-
ngBam Cl/In (lll( lccim aliis viris miSSUS
dubitat, quin a legislatore mm sine tnstin- vino Jfoy«« ««'

nimirum SancPus non """J* 1 ""*

fuit,' ctu ccetcsti facta
vam llmnaan; '
fuerit, ut
non quidem
. .

m Moysis
,. . .

mmxster, sedut inter tri-

solum felioissima populielecti Jetnmpo " ,t
in terram promis-
bules suos prvnceps, nec tam legislatoris quam sam deductione, aliisquc factis Jesum Christwm
populi suffragio ad id munus delectus. Totius rei adumbrarct, sed ipso etiam nomine clarc refer-
gest/e descriptionem dat liber Numerorum capite ret. E multis Patribus suo id testimonio confir~
xiii ct xiv .procedamus, quse ad
Ut distinctius
R mantibus, quos citat A Lapidc hic, wium
Sanctum pcriinent in tres partes dividemus : et dabo R
Eusebium Caesariensem, latine a Joanne Da~
primo quse antc itcr, sccundo quse in itinerc et dta-o cditum. Hicita loquitur
libro i Historix eo-
ipso reditus die, tertio quse postridie reditus fa-
cta sunt, proponemus.
clcsiasticse cap. m [psum numon Jcsu atquo ,
De iis, quse iter prseccsse- adeo Ghristi , etiam apud illos vclcres prophetas
runt, hsec habeto. Cum tentoria jixissent Israeii-
quos Deus charos
,

habcbat , magno in honure

tse in Cadesbarnc, qui deserti Pharan locus cst, et reverenlia 1'uisse , jam explanamli sc ollurt
annique tempus advenisset , quando jam praeco»
occasio. DcinAaronem pontificem a Moyse Chri-
quie uvae vesci possunt, Numer. cap. xiii ^. 21 •

stumvocitumesse scribit, quia typus erat saccr.

dixit Moysi populus, Dcuter. cap. i f. 22 : Mil- dotii Chnsti. Tum ad nomcn Jesu dilabitur
tamus veros qui considerent terram , et rcnun- illudque\o$o& impositum fuisse, quia typus futu-
tient ,
per quod iter debeamus ascendcre et ad rus erat principatus Christi, his verbis dooet :
quas pergere civilates. Hctulit hoc populi postu- Idem Moyses praeterca nomcn Jesu divino Spiri-
latum ad Dominum Moyscs, cui ita ab illo re- tus aillatu pro certo praBvidens , privilcgio quo-
sponsum est, Numer. cap. xiii #. 3 : Mittc viros, dam et siugulari plane prae celeris prsestaniia di-
qui considcrcnt terram quam daturus
Ghanaan , gnum existimavit. Ac cum byec sacrosancta Jesu
sum filiis Israel, singulos de singulis tribubus, ex appellalio numquaiu intor liuiiiines antu tempora
principibus. Fccit Moyses quod Dominus impe- Muysis divulgala iuissct , Muy>esdadit earn
raverat, dc deserto Piiaran miltens principes vi- illi soli ac primo ,
quem specie et symbolo Cliri-
ros duodecim. Cujusque nomen et tribus assigna-
stum Jesum prasfiguraturum, et post suum e vita
tur ibidem a f. 5 et ?. 9 de tribu Ephralm
:
discessum in omnium [srafilitarum pegnum suc-
Osee, fdium Nun, missum fuisse legimus. Explo- cessurum praasciverat. Nam cum successor ejus
ratorum enumcraUonc facta sic pcrgit Scriptura
hoc nomiue Jesu esse antca minime appeltatus,
jr. 17 flasc sunt nomina virorum, quos
:
misit sed alio, quod parenles ei imposuerant, Ause
G Moyscs ad considerandam terram vocavitque :
videlicet vocaretur , Moyses illum Jesum nun- V
Osee, tilium Nun Josue. Dein subditur f. 18
,
cupavit : atquc islu adeo nomine , tainque exi-
et seqq. Moysis oratio ad speculatores , qua pro- mio et praeclaro honore (qui omni regio facilo
potissimum exploranda ipse judioaret.
ponit, quse
antecellit diademati pro[)terea donavit
) , qtiud
quo umpore ex 37 Data Scripturse verba nos docent imprimis,
idem Jesus fdius Nave , efligiem Servaloris no-
practpau emt electos cxploratorcs omnes,

SS^ adeoque et nostrum

Josue in tribusua principcm fuisse. Verum quis
pnnceps? Si duodecim tribuum supremi prscfccti
stri

in verae
,
qui solus
adumbratique cultus ab eo
ct
post Moysen

sincerae religionisacpietarisimperium
,

traditi
postquo Qguratl
expletiuncni

matendi essent, nullo opus fuisset delcctu ; hi

succederet , ri!e expressit. Atque Moyses hoc
enim satis notierant : ergo, cum delectus fackts mudo duobus hominibus
his alteri Bummi sacer-
sit, Sanctus liphraimitarum omnium summus oflicio jam perftingentl
duiis , alteri post ipsnm
princeps non erat. Vivcbat proculdubio etiamnum gcntis gubernacula suscepturo
Israeliticaa ( qul
ejus avus Elisama, qui hoc eodem anno sccundo
pras reliqua universa lioniinum illius selatis mul-
ab exitu, xx dic mensis sccundi, paulo antc spc- virtutis gloriae claritatc
titudinc et nitnerunt )

culatorwmmissionem, adhuc toti tribul Ephra&m hanc Servatoris nostri Jesu Chrisii appellalio-
prscerat, ut constat ex Numerorum cap. x ?. 22. nem, quo summus illis honos haheretur, impo-
Quamquam inccrtum sit an cetcri explora- Eadem de DemonstraHone
, suit. fere habet lib. iv
tores atiquem in sua tribu magistratum gesscrint, cvangelica cap. xxvn, ubi vitiose Nauses pro Auses
namjuxto tnterpretes hic principes forte appellati
legitur. Mercntur hic quoque expendi verba sancti
sunt, quta supremorum erant
aut nepotes, filii Augustini tib. xvi conWa Foustum cap. XIX.
velquiaintcr inbuh-s suos mognsc crant auctori-
39 Non convenit inter PaVres de tempore non aito proba-
,

tatis; tamen desanctonoUro Principe con/idcn- nomen Oscfr in Josue a tm- OtUui tcmporet
quo Sancti legislatoir
tiusasseri potest, eum prsetcrea
Ephraxmitarum mutalu/m fuit. In tres diversas abeunt senten-
chiliadi prsefuisse vel alium ex
prsecipuis in tnbu tias. Prima est Lactantii lib. iv, cap. xvn, qu'
sua eo tempore magtstratum gessisse,
utpotequibet- putat id eum nominis sortitum, cum adccrsus
Amalecitas
 :,

DE S. JOSUE ISRAELITAUrM DUCE

16
vero moratur juxta
mare et D
Secunda tania : Chananieus
Amatccitas bellum gesturus milteretur. Jordanis. Quibus verbis de terra \U
conPra circa tluenta
J. L. est Augustini citati ct Justini martyris
laoccupanda planc despcrandum
cssc, nxmmm
hanc muta-
Tryphonem, docenHum factam csse Intcr haec Calch
credulo populo pcrsuadebant
'
:

exploratorum tn Chananiti-
lirin nominis, cum murmur populi
a ir. 31 ) compescens
(l ,

TertiaestOrigcms hom. i
i,!,,,!
dem legatio institueretur. Ascendamus
qui oriebatur contra Moysen
ait . :

terra explo-
in lib. Jesu Nave, quipost rcditum de quoniam potenmus ob-
et possideamus lerram ,

ita vocatum fubse

cxistimat, cum mce- cum co
rata eum tinere eam. Alii vero , qui fuerant , di-
tunwltuantes, cxhortando et monendo
rentcs et
On- cebant : Nequaquam ad hunc populum valeinus
erigeret atque compesceret. Ab omnibus Detraxerunt-
ascendere, quia fortior nobis est.
inter alios Don-
aenesdeseritur. Lactantio adhasrent apud (ilios Israol
vi. Fallitur
que terra? quam inspexerant ,
,

freriushic et Scrarius cil. cap. uqu&st. devorat ha-

dicenles Terra quam luslravimus ,
approbatam : ,

uterque, dum opinionem Lactantii populus, quem aspcximus pro-

bitatores suos : ,

ab Au-
putat ab Otigene hom. xi in Ewodum, monstra quaedam
Thcodorcto cera staturas est. Ibi vidirnus
gustino sermone xciii de Tcmpore, et
quibus com-
Gliorum Enac de genere giganteo :

quxst. xxxiv in i:.ro,lum.Sanctihi Patres tociscilatis

parati, quasi locustce videbamur.
aliud dicunt, quam quod in bello contra Ama-
nil
42 Mendacibus hisce ac seditiosis explorato- ad cnrum men.
lecdas nornen Josuc in Scriptura
primum usur- dacia, pnpulum
rumorationibus Sancium obstitissr afjinnant P/iifo
patum fuerit. Sed ex eo nulh modo scqmtur Scraiius lib. Josu.r
ad scditmem
lib. de VUa Moysis
l , l

tjuod tunc reipsa nominis mutatio facta fuerit

: concitantia,

Augustini cap. vm quwst. vi, Torniellus ad annum mundi

per prolepsin verba sunt ipsius
narn (
Bonfrerius et Tirinus hic ctc.
per
2545 num. 63 ,

qusest, cin super Exodum) hoc cst ,

prae-
quod postea
Negant Abulensis, A Laride oliiquc. Negandi
occupationem, anticipat Scriptura
cst quod Numeroruin
,

causa, quam adfcrunt ,

faclum est. posteaquam facta

Omnia quippe ista
cap. xm f. 31 Caleb legatur compcscuisse tumul-
sunt, scripta sunt, ac pcr hoc quando factum cst
I!
tum populi, el cap. xiv $. 24 ob id laudctur,
quomodo commemqratur nondum vocabatur ,

utrobique nulla facta nxentionc dc Josue. Sed si

Jesus ; sed quando scriplum est jam hoc voca-
hisce fluctibus se non opposuit, quid igitur fecit?
batur.
An et ipse fluctuatus? Imo vero etiam aliquid
quam cum jnm 40 Sacro textui conformior mihi videtur sen-
Chana- eam nominis mutationcm amplius dicendum vidcbitur , eum fluctus iltos
iter in
tenlia secunda, qux
mliilem imta»
quando historia illa contigit, tempestatesquc concitasse. Nam si unus Calcb
faciam csse dicit,
rct.
eo tempore, omnibus se opposuit, murmurque sedarc conatus
cujus narrationi inseritur ; id cst,

Chanaan mit- esl, Josue igilur unus ex aliis illis fuit, de qui-
quo actum esl de speculatoribus in

Temporum <->mfusio in Scripturw sacrse bus ibidem cap. xm jr, 32 : Alii vcro ,
qui fue-
tendis.
narrationibus admittenda non est, nisi sotida ali- rant cum eo ( Calebo ) dicebant : Nequaquam
quaratio ha/ncprobat. Prsetcrea ipse textus Nvmer.
ad hunc populum valemus ascendere etc. Nam
de tribu Ephraim, Osce, si hwc argumentatio sit legitima Caleb : ibid. ir. 31
cap. xui it. 9 diccns f

Bliuro Nun, cxptoratorum in numcro fuisse, et

legitur compescuisse populi murmur ; crgo

dein $. 17 subdcns, Vocavitque ( Moyses ) Osee, non compescuit Josue : profecto non minus valet

filiuui Nun, Josue, non obscure innuit, San- hsec : Alii quiCalcbo f. 32 lcgitn-
fuerant cum
non alio tcmporc inditum fuisse nomen Josue, tur populum ad seditionem concitasse ; ergo et
cto
ijuum cum Chananseam exploraturus miiteretur. Josue concilavit. Si dicas, eum inter illos alios

Quod Sanctusnoster antcquam de tcrrw promissse non comprehendi, quia jr. 32 non diritur omnes
r.i /iloratione agi cirptum, sernper Josue , nusquam alii, dicam ego pariter, $. 31 Sanctum, noslrum

Osee in sacris Libris vocetw , nihil cvincit, ut non excludi, quia ibi non dicitur solus Caleb.
patcl cx verbis sancti Augustini numero prxce- 43 Ex iis, qui disscntiunt a- nobis, nuilos of- Hon tacvit, iit

drntc atlalis. fendi, qui admittant hanc sequclam, quod sci- cwm fuisset ca

approbare • to-
Rcdit cumtocm, 41 Qu8? t'i Chananitidis exptoratione, ipsoque licct populum contra Moysen instigarit :
Josue
cis sacris,
qui omrtcs, vx-
reditus d/ie <> speculatoribus in castris peracta fue- horruerunt procul dubio Sanctum tam cnormis K
ccptoCaleb, ter-

rw cxptoratm
nuil, ita dcscribit libcr Numcr. cap. xm a #. 22 : criminis ovperte reum facere. AUud igitur inve-
dittnxerunt :
Cumque ascendissent exploraverunt terram
, a nerunt, nempe ewm primo ilh seditionis die nec
ilcsrrto Sin usque Rohob inlranlibus Emath. . . . murmurasse nec murmurantibus obstUisse sed ,

pergentesque usque ad lorrentem botri abscide- medium fuissc, ut ait Abulensis vcl, ut Cor- }

iuiil palmitem cum uva sua quem portaverunt , nelius A Lapide cum aliis, ad mendaces explo-
in vecte De malis quoque granatis et
duo viri. ratorum querulasque obmurmurantis populi
de Qcis loci iilius tulerunt. Hos autem, qui bo- voces tacuisse, soto Catebo omnibus se fortiter op-
truin tulerunt /uwseJosue et Caleb significat Cfvry- ponente. Verum si circumstantise, quse hic concur-
sostomus hom. xxw in Epist. ad Kjthcsios, cum runi, attendantur, non apparet, quo pacto me-
ait vere ccelestem (rurtuin allatum a Chrkto, non dius ille statusvcl silentium Josue a gravissima
a Calcb ct Josuc, qui terrenum olim tulercmt cufpa excusari possit. In principem divinitus sibi
Rcversique ( ibid. a $. 26 ) exploratores terraa datum populus insurgebat, defcctionem ab eo co-
post quadraginta dies omni rcgione circuita, ve- gitabat, aliaque nefaria contra illum consUia
uerunt ad Moysen et Aarou et ad omnem coetum agitabat, falsis speculatorum narrationibus exci-
iiliorum Israel,lcrramquc inspectam ab ubertatc tatus : ncc ipsi Deo parcebat, eum in promissis
et rerum omniuin abunda/ntia laudarunt qui- fallacem incusabat, cum terram quam tantopere
dem, et prsesenli allatorum fructuum tcstimonio commendarat et se daturum spoponderat, devo-
commcndaruni', scd eamdem atiunde vitupera- raresuos habitatores,nec occupari posse mentiren-
ritnt maximc, ita ut omncm ilhtc tcndendi
ani- tur cxptoratores , ct conqucrerctur popu/us
mum miverso populo ademerint grommque , n nnntm crcdutus nec satis fidens providentisc divi-
seditionem concitarint : Cultores, aicbant, foitis- nm, Mcdium tunc esse, vel tacsre, erat approbare
simoshabet, et urbes gramlcs alque muratas. Stir- specuiatorum mendacia, consentire populi mur-
pein Enac viiiimus ibi. Anialtx habilat in meridie, murationibus, et Moysis Deiquc causam prodere,
llethujus et Jebusajus et Amorrliieus in mou- qux , ut considei-anti patet , lingux offwium
exigebat
 : :

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

17
A exigebat ab eo prmcipue, qui tanta apud popu- ginli annis etsupra terrara, quam sub juramenlo
lum AUCTOIK
auctoritate poilebat. Quis vero in Scripturis pollicitus sum Abrahara,
lsaac et Jacob et no- :
J. L.
tocus. quifundamentum prxbeat talem sententiam luerunt sequi me, prater Caleb filiura Jephone
adstruendi, qua sequatur piissimum fortissi-
e.r
Cenezicum et Josue filium Nun isti imple- :

mumque Hcroim nostrum ignavo et importuno VEHUNT VOLUNTATEM itrrquc MEAM.

hic
sitentio gravem culpam contraxisse? Aliud nihil ( verba scquuntur Bonfrerii jn \umer.
cap. xnr
altegant, qua/m quod tegimus cap. xin f. 31 ; f. 31 ) dicuntur implevisse in hoc negolio Dei
Inier haec Galeb compescena murmur populi, voluntatem apud 70, seruti esse Dominum
;
;
qui oriebatur contr.i Moysen etc. , et cap. xiv in Hebrao, implevisse post Dorainum, hoc
est,
f. 24, Servum meum Caleb. qui plenus alio per omnia plene Dcum esse secuti et ejus
partes
Spiritu secutus est me, inducam in terram hanc, delendisse. Et vero eadem est phrasis, qua ibi
quam semen ejus possidebit eam.
circuivii : et Scriptura utitur loquens de utroque, ct qua
uti-
His locis, quia solum Calebum nominant, inni- tur cap. xiv sequenli it. 24, et
Josue xiv y. 8,
tuntur advcrsx opinionis patroni. Quse m ipsos cum de solo Caleb sermo cst, ubi ls dicitur se-
fieri possit retorsio, dictum est numero prsecedente. cutus Dominum. Deniquc hoc ipsum indicat
Sequentc probabitur, quod ex reticcntia no- praeclarum elogium quod dc utroquc habetur
minis Josue non recte infcratur vel colligatur, Eccli xlvi.
eum in his populi tumultuanUs motibus quietum 46 Dein ita prosequitur laudatus interpres tumultus awto-
ac otiosum fuisse. Neque salis cst diccre, inilio quidera Josue de- ri&Ul fortiUr
equtbustdma- 44 Scriptura in suis narrationibus non omnes liquisse, at postea poenituisse, fortUerque se ges- obstitisto;
le deduett pan semper uno loco personas reccnset, a quibus res sisse in illa vestium scissione capite seq. ir. 6, ob
odversa, oppo
facta fmriL Modo hic silet, quas alibi posteasup- idque et culpam Deum ignovisse. Al
illi priorera
plet : modo hic exprimit, qitas dein eamdem ante deliquisset,
si numquid ob supervcnientcra
historiam repetens vel attingcns prxtermiltit.
j.
pcenitenliam omni oinnino pcana immunis cssc
Pauca multis excmpla. Exodi cap. xxiv
a.ccipc e
debuil ? Numquid qui rcsipuerunt post munmi-
f. 15 solus Moyses memoratur montem Sinai as- rationem ac seditionera illam capite sequenti
ccndissc : atjr. 13 Discipulus magistrumcomitatus
f. 39. ob id conslitutam a Deo pivnam non susti-
legitur, ct cap. xxxn ir . 17 cum eodem de monte nucru.it ? Numquid ipse tot lamlibus ornari in
descendisse. Deuteronomii cap. xxxi f. 22 diciPur Ecclesiastico debuit ? Numquid ipse implevisse
Moyses scripsisse, jr. 30 cecinisse Canticum, ta- post Dominum ; Deum plene secutus
seu cssc
cito nomine Josuc . vcrum
hunc quoque idem ct diceudus luit ? Numquid saltem totius populi prin-
fecisse mantfeste patet ex f. 19, et cap. xxxu cipatum plane illo suo facto demeritus fuisset >

ir. 44. Vide infra num. 75. Capite xvni libri Josue Ilaquc crediderim,
neque Calebum solum, ne-
it. 10 Sanctus narratur in Silunte divisisse ter- que Calebum melius ac fortius se in hoc nego-
ram septem trihubus, quse portiones suas non- tio gessisse pr* Josue sed de Calebo cxpressum, ;

dkum acceperant : capite xix^. 51 idem repetitur, de Josue tacitum, quod dc hoc dubilari nou de-
sed additur nomen .Elcazari saccrdotis, antea beret. Quod Deus Sanctum etiam pcmitentem,
prseteritum ; ex quo intelligitur ct hunc et irnpunitum non relir/uisset, si criminis istius reus
illum, uti Galqul.r.r, ita et Silunlime d stributioni fuissctquod ipsimate a multis uffingitivr, valde
prsefuisse secundum prsccepVu/m Domini Numer. etiam verisimUe ex verbis ftfoysis Deuter. cap, i

cap. xxxiv ir. 17. Eodcm plane modo Scri/>tura a f. 34 Cumque audissuL Uorainus vocem
:

locis objcctis solius laudat Caiebi zclum in compe- sermonuin vestrorum, iratus juravit et ait Non :

sccnda populi murmuratione : at Sanctum quo- videbit quispiam de hominibus generationls liu-
que nostrum in scdando tumultu partes suas jus pessimai tcrram bonam, quani sub juiamenlo
fortiter egisse, alibi saiis indicaPur. Numerorum pollicitus sum pairil)us vestris ;
prster Caleb
cap. xiv ait. 29 oraculu m aliv n u i m pron unt ia t, Josue liliumJepbone Nec miranda indlgnatlo in
cum Calebo lerram promissam ingrrssurum, mur- populum, cura mibi quoque iratus Dominus
C muratores veroomncs eadem excludendos ; nimi- propter vos propter peccatum occasione
( id est,

rutn quia iili duo, uti a culpa, a pcena

ita ct vestrx ob aqu.r penuria/m murmu/rationis com-
ceteris irrogata itumuncs fuct unt. Si Sanctus no- missu/m, Numer. cap. xx) dixerit : Nec tu in-
ster ipso die reditus cipiorutoruiu, cum fortitu- gredieris illuc : Sed Josue filiua Nun minisler tiius,

dine et constantia
opus erat, Moysis maximc ipse intrabit pro te. Moyses ievius pecoarat ad
Deique causam non defendisset, sed in tantopo- Aquas contradictionis, quam IsraSUtx in Cades-
puli tumultu contra officium quietus ac mutus barue. Peccati ipsum sine dubio pcenituit, tamen
fuisset eodcm quo murmuratorcs criminc implir
; introitus in terram promissam, quem Deut cap. ui
utdictum numero prsecedente, adeo-
citus fuisset, a ir. 23 tam ardentibus precibus a De$ postu-
que ct eodrm supplicio involvcndus : itaque tniiat, ci negatus est. .\u hic ejus Minist/ro pce
m/uneri suo non defuit, turbarumque principiis nitenti concessus fuisset, qui gravius deliquerat,
fortiter obstitit. ut cx opinione nostrx opposita sequitur, adeoque
oM, e qwbux 45 Lucutento id testimonin confirmant duo majoripcena dvjnum se reddiderat
'

nluUprobatur,
uc n Scr> r )u ,ix ioci. A/tcr est apud lCccie-
jir ;rci
:
< 47 Sunt, qui cx Numer. capitis xiv versu 24 tmo KBSriptwa
eum tpsodfe rc- . „ , .. ,, -
naautdsm flo(n»
nobis supra objecto aliud forment argumentum ;
, ,

dltU8
siasttcum cap. xlv a y. 9 In diebus Moysi mise- :
n patat, Cale-
ricordiam fecit ipse Josue ) et Caleb lilius ( Singulare, inquiunt, ibi constantisB ct fldelitatis bum
Jephonc, stare contra hostem et prohibere prxmium Ca/ebo pTomiUitur, ni/mvrum illv/m
GENTEM A PECCATIS, ET PERFRINGERE MLHMUP. possessurum terram, quam circuivit in ewplora-
maliti.e ct (propler hoc ) ipsi duo consti-
: tione Chananitidis : illam autem fuisse Hebron
tuti , a periculo liberali sunt a nuinero sex- ex cap. xiv libri Josuef. 13 et 14 fit manifB'
centorum milliura peditum, induccrc illos in stum. At Josue nulla tbidem facta legitur pro-
hereditatera, manat lac et mel.
in terram, quaj missio. Hinc inferunt, Caichum sultem iito fortius
Altcr Numerorum cap. xxxn a ir. 10 sic habet ac animosius in seditionc se gessisse. Sednehoc
Iralus ( Dominus ) juravit, dicens Si videbunt : quidcm concedi debet : nam quod Deus Sancto
homines isti, qui ascenderunl ex £gyptO a vi- nostro et Calebo sua cuique prxmia pollicitus sit
Septembris Tomus I. 3 eoftcm
 .

DE S. JOSIE ISH AELITARUM DUCE

18
temperatum cst a mani-
eruitur. Sup- manus armantcm : Vix
p
eodem tcmpore, e.r UbroJosxic satis Vita Moysis, quin duos £p *'« e Um
!

AUCTOH*.

I. L. let hic,quod antc suo loco

Cap. xix i. 50 dicitur
piuxeptum Domini urbem
prxtermtssum
Sanctus accepisse
crat
JUXTA
quam postuluvit ,
bus

tes audire
ait Philo

jucunda quam
libro

divcrsum sentientcs lapidibus

i

obrucrenl,
de
Mdp B
utilia et veris falsa prag- prodi9me
et impotentibus »«(«>;
malen- p
^
lik

Ephraim. Prxceptwn ferentes, aut furori suo potius

Thamnalh-»araa iu monte
indulgenles. Josephus lib. in An-
Nwmer. doloris facibus
autrm illud Punc datu.n fuisse, quando
merces ob Moystx Det- tiquitatum cap. xm de pericuh Josuc et Calebi
cap. xiv Calebo decreta fuit malc m solos Moysen ct Aa~
nihil dicit, et illud
quecausam,Contra seditiosos tam fortiter defen- inquit Scri-
Caleb ronem transfcrt. Cumquc clamaret,
sam, declaratur cap. xiv jr. 6, ubi
quid locutus sit ptura capite citato f. 10, omnis multitudO, et
Sanctum ita alloquitur : Nosti
lapidibus eos velJel opprimere, apparuit gloria
Dominus ad Moysen hominem Dei de me et te
in

Principcm hic mcmo- Domini super tecmm foederis cunctis filiis Israel.
CadESBABNE. Israelitarum
Interpretes per gloriam Domini intelligunt colum-
rem reddit promissionum divinarum ibidem loci
factarum, utpatet ex adjecta petitione
sibi et illi
nam nubis majori fu/gore coruscantem, pcr quem
ergo mihi montem istum (Hebron)
Deus gloriam suam manifestabat. Tabernaculum
y. Da
12 :

luce augusiiore circumdedit Deus, ut, ea visa,

qucm pollicilus est Dominus, le quoque audiente.
horrore percelleretur furens populus, ex hujus
Verum qux merccs prsecepta vel Sancto nostro dari
quemcumque vellct et eli- conspectu Josue et Caleb, qui prope tabcrnacu-
jussa fult ? Ut videlicet
Eleazar sacer- lum, vel, ut nonnulli, in illo erant, subduce-
gercl locum ad Imbitandum, ci

una cum Sancto Deus rentur, atque ita lapidationis pcriculo eripercn-
dos, quem divisioni terric
tur. Ccclestc hoc prodigium divinumque beneficium
prwfecerat, et Wibv/wm principcs concedercnt ele-
ctionem Ducis sui ratam habentes. Hoc prwmio evidens argumentum est, quantum Domino
Sancium donatum fuisse docet Bonfrerius, scri- placucrit utriusque zelus ct constantia. g
bens in lib, Josue cap. xix i/. 50, cujus verba 51 Nequc hic stetit Dei benefi- eomtavtiam
remunerantis
e us Tmune
infrauum. 243 daiuri sumus. centia. Calebo ejusque posteritati certa pars terrse i ^t

Sancto fortiut Verum esto : nihil illi promiserit Deus f

48 Chanaan, post introitum in eamdem possidenda,
,n tcdiuone cuw m Cadcsbarne IsraSlitarum erat mansio : indc promittitur. Ibid. f.24. Eodem lempore Sancto
componenda tc
quoquc nostro fortitudinis prxmium probabilius
neca um sequilur, ut rninus zelosus ac fortis
-

fucrit in tumultuantibus ad officium reduccn* decretum fuit. Vidc dicta num. 47, et dicenda
dts, Nam dici potest Sanctum praeicritum fuisse, num. 243 etseqq. In rnurmuratores dein mortis
tum quia successor Mogsi in impcrio, adecque in solitudinc obeundx sententiam Dominus pro-
siijiremum in Chananwa principatum obicntu- nuntiat. At Josue ejusquc socium de vita diuthis
rus erat, ium quia cwiibem crat vitam acturus, protrahenda, quam duraturi sint percgrinationis
adeoquc nec liberos rclicturus, qui portionis in anni, deque introitu in terram promissam certos
prxmium ei donatx hcredes esse possent. Nuncju- facit : Omnes, inquit ibid. a f. 29, qui nume-
dicettector, anilii, qui afjirmant Sanctumtacuisse, rati estis a viginli annis et supra, et murmuraslis
neque uttam in scditione componcnda operam contra me, non intrabitis terram, super quam
dedisse, vel, si tumultui obstitcrit, id segnius ac levavi manum meam, ut habitare vos facerem,
frigidius fecisse quam Caleb : judicet, inquam, an praeter Caleb filium Jephone, et Josue filium
opinionis suzc soiidum in Scripturis fundamentum Nun. Idem repetitur locis num. 42 et 43 cita-
habeant. Certe qux ex eisdem petita argumenta tis.Facta omnia, uti Deus praenuntiavit
illis opposui, qui dicunt Sanctum medium fuisse Utrumque singulari beneficio a morteprseservavit,
adeo mihi videntur convincentia, ut
vel siluisse, donec Chananwam ingressi essent, in eaque pro-
censeam dubitandum nonesse, quin rebellibus pri- missam mercedem retulissent seditiosi vero
: in
mo die primo, inquam,
fortiter restiterit die, descrto mortui sunt. Et primo
:
quidem decem
quo redierunt exptoratores ex Chananitide : nam cxploratores, tumultus auctores, posVridie reditus
postridie tauto in murmuratorcs zelo exarsit, ut morte repentina exstincti sunt. De his ita textus
C vestes sciderit, rei indignitate commotus. Numer. sacer a $. 36 Igitur omnes viri, quos miserat F
:

cap. xiv y. 0. Verba sacra mox dabuntur. Moyses ad contemplandam terram, et qui reversi
po,tr,d,ereUi. 49 No.r prima a rcditu tota transacta fuit murmurare fecerunt contra eum omnem
twDeietMoyut multi-
murmurando et fundendis lacrymis querelarum tudinem, detrahentes terra?
mala, quod esset
*eio dtfendtt .
PosUro iltc P°P ult ^sania in furorem versa
S0CliS '
mortui sunt atque percussi in conspectu Domini.
csi, adeo ut, Moyse dcscrto
vel interfecto et abjecta Josue autem filius Nun, et Caleb filius Jephone
Domvni lege, in Mgyptmn rcgredi, quam
in vixerunt ex omnibus, qui perrexerunt
C/utnaiuram tnfdicttcr proyredi malle ad consi-
se con- derandam terram. De atiis vero eodem libro Nu-
clamarmt castra tota Quo audito Numer.
; ( merorum capitexxvi, cum eorum catalogus, qui
cap. xiv a $. 5 Moyses et Aaron cecidcrunt proni
)
terram ingressuri essent, recensiVus fuisset,
iu lerramcoram omni muititudine ad-
filiorum IsraOl. ditur $. 64 et seq. : lnter quos nulius fuit eo-
At vcro Josue iilius Nuu, el Caleb
filius Jephone rum, qui ante numerati sunt a Moyse et Aaron in
. sciderunl vestimeMa sua, ad
.
.
indignationem deserto Sinai. Praedixerat enim Dominus,
suan, super injuria Deo illata dcclarandam quod
; Et ad omnes morerentur in solitudine. Nullusque re-
omnem multitudinem lilioruni Israel locuti'sunt : mansit ex eis, nisi Caleb filius Jephone, et Josue
Terra, quam circuivimus, valde bona est. Si pro-
pitius
Aiquehzc sunt, quse circa terram cx-
filiusNun.
fuerit Dominus, inducet nos in eam, et ploratam ad S. Josue pertinent.
tradet Immum lacte et melle manantem. Nolite
rebelles esae conlra Dominum : ueque timeatis
populum lerraa uujua, quia sicut panem
ita pos-
sumns eos devorare. aecessit ab eis
omne pra^si-
dium Dominus nobiscum est, nolite
:
inetuere.
50 Scd irrita omnis momdo apud frementem
irapopulun, a magna oum vociferatume obstre-
pentem, ut audiri non possent, et saxis etiam

a vi
 DIE PHIMA SEPTEMRKIS
19

liiDei de Josue sufficiendo. Moyses prudenter M lUCTUIII

namen ejus tacct, tum ne per humanom gra- J. L.
§ VT. Legislator successorem I"! III ea ille auctus dignitate videri
possit, twm

pelit a DomillO, a qUO IIO- "' ''""" do )s '" s Dei J«*oto electustateliigitor, 'l

lus *" impBria moff

P * venerelr> e '*M
minatur
llltlllll «5 1o«iip
O. (IUSUC, pllllLI— "
nrinp; apiulf"
antmitm suum, a
•
ad pnncipatum eve
cve- 171/0

dus semper
pat u inauguratur; accipit sit, eoque majorc cum se-
rcputct,
dutitate et cautionc ofjicio suo jungatur, Ua </"-
Spiritum sapientise ; suam sius Prsefatioite ad Commcntarios inJosuam et
t

Scrarius
ei potestatem communicat Josux cap. ix, qusBSt. iv ubi dc
libro i
:

modestta etprudentia Moysis in succcssore pctcmh

Moyses; tempus et ritus, pulcraadfert tcstimonia Philonis libro de Cha-
ritate, Uieronymi i* a i ad Titum, ei Qri*
quibus inauguratio per- genis homilio - ...^ros.
acta. 54 lv '

potem legislatorem facit Deus, nominat hic Jo-

succt. vinque nominat rerv/m gerendarum peri- RlOi ritum-iuf

Ftre40 annti i^anctus noster, uti duobus prioribus, tissiinnm, Usquc, quas diximus, virtutibus popuio tnattgvratwnii
>ta et
tegislatons mi« prtv$cribit :
reliquis trtginta octo annis, quibus in de- spectatum probatwmque Josue nec nouunat t<m- :

nisCer e( vtrtu
serto morati sunt filii Israci, magno prophetas tum.sedet modum adjungit, quo principatu in-
tum imitator
fuit i
Moysi non modo fidetem opcram prscstitit. sed ct augurari dcbeat : Tollc, mquit Nuincrorum
intima ejus faniiliaritate usus fuit. Hinc facile cap. xxvn a $. 18 usquc ad tf. 22, Josue lilium
inieUigcre cst, unde tantus cvaserit, quaiUum Nun virum, in quo cst Spirilus, ei pone nianum
ecasisse statim dicemus. Vidit tot annorum spatio tuam supereura. Qui stabit coram Elcazaro sacer-
lcgislaioris, cui couvivebat, in precibus assiduita- dote et omni multitudine ct dabis ei prascepia cun- :

E
tem et ardorem : vidit m rcbus dijudicandis ctis viilentibus, et partem gioriae tuae, ut audiat
solertiam et sequitatem, in conficiendis negotiis eum omnis syna^oga filiorum Israel. Pro hoc,
curam et industriam, in responsis dandis homi- siquid a^endum erit, Eleazar sacerdos consulet
nwmque animis tractandis prudentiam et lenita- Domiuuui. Ad verbum t\ju> egredictur ct in^io-
tem, optimum denique, quem domi forisque in dielur ipse, et omnes filii lsraol cum co, et cc-
vcrbis et actionibus omnibus modum servabat, tera mullitutlo. Liber Deuteronomii, qui wnde-
oculis ipse suis perpetuo aspcxit atque admiratus cimo mense anni quadragesimi conscriptfus fuit,

est. Ncc exemplis modo incitatus, scd etiam dicta- et rcrum in libris Exodi, Levitici, el NiWiero-
ritin virtutum pr&ceptis a magistro suo imbutus rum comprehensarum summam Pradit, <np. m
fuit docilis Discipulus tanto cum fructu. ut clc- f 27 et 28 jam factam Josue
. eleotionem his

ctionc chvina populo Hebrxo prsefici meruerit. quoque verbis insinuat Asccnde, inquit Deus :

Testatur id liber Machabeeorum cap. u f. 55

i ; Moysi, cacumea Phasgffi, et oculos tuos circuni-
Jesus dum implcvit verbum Dci, a Moyse excmpio fer ad occidenlem, et ad aquilonem, austrum-
vel sermone sibi propositum, factus cst dux in que et orientem, et aspicc. Nec enim transibis
Israel. Consonat Ambrosius citatu-s nwm. 14: Ubi- Jordanem istum. Praecipe Josuc, et corrobora

que(Josue) inter admiranda opera et rcverenda eum atque conforla : quia ipse praecedet popu-

secreta sancto Moysi individuus adhaerebat. Undc lum istum, et dividet eis terram, quam visurus

factum est, ut qui fuerat socius conversationis, es. Item cap. i f. 37 et 38 Nec miranda in- :

fiereL successor potestatis. Et sanctus Ephrxm ti- dignatio in populum, cum mihi quoque iratus Do-
bro de Virtute cap. n : Jcsus Nave filius perfecta minuspropter vos {ob pcccatutn ad Aquas con-
sua obedientia tantum donum promeruit, ut Moy- trad ictionis) dixerit ; Nec tu ingrcdieris illuc :

sis successor Geret. Rei gestse seriem accipe. sed Josue filius Nun minister tuus, ipse intrabit
Ilunc exhortarc et robora, et ipse forte
Moysi sua mors 53 Dechnante ad fvnem anno quadragesimo pro te.
annunttatur,
exitus de JEggpto ( an mense ejusdem nono an terram Utroquc loa> repetit Moy-
dividet Israeli.
qui surcessorem
potius dccimo, incertum est) in campcstribus ses oracula divina ante facta de se suoque DiscU
a Deo petit
Dominus, cum Numer.
;

Moab Jordani proximis, in ultima l.sractiturum pulo. Protulit haec

mansione, quz a Bethsemotli erat usque ad Abcl- t-ap. xxvn petitum Jordanis
lcgislatori negarel
ejus successorcm nominaret, mo-
satim, Numerorum cap. xxxunM8 <^49, prccatus transitum, Josue
dumque doceret qu<> inaugiwandus esset. Ita scntit
est Dominum Moyses sibi ab itlius benignUatc con-
cedi, ut Jordanem tcrramquc promissam
transire, Theodorctus quicst. i wi Deuteronomium ; nec puto
oculis propius cernere licerct, Deuteronomiicap. m id ab ullo in dubium vocari.
Saliani in SaitCUiii ';" »<
00 lluc transcribi mcrentur verba
r
sed propter ejus peocatum, commissum
r> >
jr. 25 :

suo Annalium Compendio ad anrmm 2583 eomtltfi *tip<r»-

occasione populi ob aquse penuriam'murmurantist
tm <'!" elegt'
num. 42, ubi oracuto divino, quo Josue IsraSlita-
i

ei hoc negatum, et tantummodo concessum, ut rttt Dcnt,

princcps designatur, hxc subjungit Bcce
e Phasga vocatur cacumen montis Nebo,
( sic rum :

ex serie montium, Abarim dicta) judicium Dci in supremi magietratus populi sui ele-
qui unus est
Primo non cligit aliquem de (iliis Moysi,
terram iltam procul aspiceret, sicque stotim mo- clione.
Hebraei principatum Iiunc essc
rerctur, Numerorum cap. xxvii^. 12 etc. Tum ne pularcnt
qucm ipse volebat hoc tcmpore ex
audito decrctse ac impendentis jam mortis tem- bercditarium,
sua electione pendcre. Non eligit aetate
Iloren-
pore, respondet Moyses Domino ibidem $. 16:
tem, tcrlium enim ac nonagesimum agebat
Provideat Dominus Deus spirituum omnis carnis,
niultiludinem lianc et annum, ut minus bellis, qua^ Imminebant, Ido-
bominem, qui sit super :

neus videri posset: quaa nibilominufl sapienter

possit exire et inLrare anle eos, et educere eos
gessil ac foriiler, ut tanto magis Uominus res per
vel inlroducere : ne sit populus Domini sicut
IntelUgeretur. Tertio eligitur vir
oves absque paslore. Sed dices, Mogses ducem a ipsum gercre
plenus qui scilicet Deum spiraret,
Deo flagitans nullo verbulo charissimum suum Spiritu U(;i :

ejus Spirilu omnia moderari vellet. Quarto

Discipulum commendat ; non igitur conscius et ex

ante fuiste videtur, quod prius diccbamus, consi' Josuc hactenus ministcr et quasi vicarius Moysi,
ejusquc
 20 DE S. JOSUE ISIUELITARUM DUCE
ctc. nam Aaron quem unicum D
frater ejus %

ciusque passim socius et comcs, ne ad hoc offi- :

AUCTORK circitcr mcnsibus
iDSoIens rerani gerenda- ScripPura memorat, a qumque
J. L. i ium plaoe dovus, et

Quinto vir eligitur magnae in defunctus erat.

rum accederet.
bS lix variis locis, (/uos num. 54 et 56 ex *<»»om«i 8
populo existimationis, ut qui
lecilas dux creatus,
et
Kllud
recte
in

egregie,
munus
beilocontra Ama-
Deo opitu-
exploratoris,
sacra Scri/Xura
initiationc
allegavimus, in Sancti nostri pw«ta
hunc actionum ordinem ct modum ser-
uhn ^
«m
, 9uo

lante, conlecerat ;

Denique electus est vatum fuisse colligimus. Primo Moyses Eleaza-

Deo ipso approbante obierat.
Josue, qui et nomine et gestis Jesum Ghristum rum ct tribuum principes cum omni populo ad
lcrram vi- eomitia Sccundo designatum
convcnire jubet.
referret. qui solus populuin Dei in
Princip&m producit ad concionem, ct (ut dicitur
ventium poiuit introducere.
inauguratio, Numcr. cap. xxvn 22) slaluileum coram Eioa-
pt ineip» /u a 56 Novi duois renunPiationem tf.

Moysr imtia- ut in fine paragraphi probare conabimur, mox zaro sacerdote et omni frequenlia populi. Ibidem
tVT :

secuta est. Qux ad cam spectant, prius hic si- f. 18 ct 19 prius quidcm rccensetur manuum
ni ul coUigetnus, ut cum tcstimoniis, qux num. 54 impositio, quam illa ante pontificcm et populum
>/r Snnrfi clechuitc ilcihmus, /uciliiis ronfcrri pos- constitutio : sed hic tantum prxcipit Deus, quid
sint, ct ex corum accurata collatione distinctius faccre dcbcat Moyscs, non vero quo ordine : nam
eognosei, quis fuerit modus et ordo actionum, f. 22 narratur exsccutio eorum,
et 23, ubi

quibus Josue populi Del rector ct dux consecra- qute f. 18 et 19 Deus scrvanda prxscripscrat,
tus fuit. Cum Dominus Numcrorum cap.xxvn a inaugurandus prius statuitur coram Eleazaro
$. 18 successorem Moysis designasset, et ritus in etpopulo^quammanuseidemimponantur. Tertio
ejus creatione seroaudos, ut diximus, prsescripsis- ante Principis initiationem verisimiliter quoque
set, siatim subditur jr. 22 : Fecit Moyses, ut factum cst, quod habct Philo citatus, nimi~
praeceperat Dominus. Curaque lulisset Josue, rum Moysen convocato ccetui oraculum divi-
Btatult eura coram Eleazaro sacerdote et omni nuni indicasse, huic omnem populum crcdidissc, n
frequentia populi, Et impositis capiti ejus mani- tacitoque consensu electionem Josue approbasse.
bus, cunctu replicavit, quae mandavcrat Domi- 59 Quarto Successoris sui capiti manus im- propomtunaA
nus. Huc pcrtinet quod Deuteronomii ianuum lm P°-
illud, ponit. Salianus in sua Annalium epitome ad "
cap. xxxiv f. U lcgimus : Jusuc vero fiiius Nun annum 2583 num. 43 : Dominus, inquit, re- ^™*? mipii
i^piciusistnpintussapientiaejquiaMoysesimposuit quirit impositionem raanumn, qua jurisdictio ct p.enuw,
supereum manus Buas. Principis nostri inaugura- populi regendi potestasper legilimam aucloritalem
honem rcspicerc quoque videtur iUud Deut. cap. m ei collata intelligeretur Id inunus rccte Moysi
ii.2\ etn-. Josuc quoque
tempore illo ^wo in tamquam
conveniebat, suam in principi populi,
saiiccteummihisuccessorem inauguravi, secun- iilum aucloritatem transferenti, tamquam sacer-
dmn nutndahnn Domiiu Nitmer. cap. cit.f. 20)
doti ac prophet», quibus id munus sa^pe com-
piwepi, dicens Oculi tui viderunt qua^ fecit m
:
i SS um est. Sed rectum etiam fuit, magistrum ac
Dominus Deus vester duobus his rcgibus (Amor-
parentem Discipulum Filiumque charissimum
rhxorumOg et Sehon } sic faciat omnibus :
qU am faustissima precatione bencdicere. Deinde
regnis ad qua; transiturus es. Ne timeas cos
: vult eum slatui coram Eleazaro sacerdote, ut
8mm 8 VGSLCr PUgnabU Pr ° V ° biS " ab G0 consecreLuret bencdicatur: sicquc tam
mlZr 1 62
ecclesiastico, quam a politico magistralu,
ab
tnaugwatto a "v7 /"/ '!
< "i"/"
fl
'
/"/>; Dei
5 PJnlo hbrods Chantate Sanctum hoc modo
.

Phitonr narra- ] cum in republica et Ecclesia tenentibus nau-

ducem oonstitutum narrat : Postquam oplimus
(a : guretur. Hoc ultiImum ploAie incertum est, nega-
ejus Discipulus innlatorquc Jcsus propter mores
turque
t a Serario, qui libro 1 Josux cap. ix

^^
J, ° ySeS

ZSaSmZto ZtTTv^ ^^^opinalur.Sanctumnostrumcorar,

IhtUllMUilt ll.llll Sl S ob *r
M
^' T^"'"^
II jO a KlSMIlP nraa 1?1 ,

*, ' u
I (' II II

teritos, Ll ptenuB ,„,„a 3,o a od b i

7°' °
^
"' " SUa com
de Sre pffilSS
prospeolun, ,,',, genti et el

C inoomparabili, apprehensa e JUS dcxtera, produxit

Zal!'lTnon
*" inauoumtimem a sol
° Mm
modo principis politici, scd et F
^
cum ad concionoin, nihil dc imminente
obitu S uo sacerdotis ac pontificis, licet ecctraordinarii, perso-
soiicilus sed ad familiarem sibi bilaritatem
:

cedenterecentilatitia, alacriter atlatus

ac- nam gerebat. Ceterum ac impositione manuum
est popu- non
lum b.s verbis Mihi jam instat sola populum gubemandi potestas Sancto
tcmpus discedcndi
:

ex hac vn a corporea collata fuit, ut patet ex Deut. cap. xxxiv

succedet autem in meam : f. 9 :

curam Josue vero filius Nun

replelus est Spiritu sapien-
lic cicctus a Deo. Simulque protulit ora-
culum tiae, quia Moyses posuit supcr eum manus suas.
cui mox creditum est. Tum ad Josum HrTc verba Domini
versus, liortalur ul repa gerat
Numerorum cap.xxvn f. 18,
strenuc, uique
bene Tolle Josue
Nun, in quo filium
consulat reipublica, ac constanter est Spiritus'
quibus Israelitarumdux nominatus
consuIUsperseveret..;.Necomnino fuit superva-
fuit, signifi-
canea monitio, oe fortasae cant, inquit sanctus Augustinus quxstione liv
illc gravaretur
subire super Numeros, eum
tantum onens utque exemplum atque
:
Spiritum sanctum antea
regula habuisse; quern copiosius largitus
Proderetur ccteris communicandi est Deus, cum
bona couSa
SlUS ^~ibus, inanuseidemimponeret et benediceret legislator.
7" et iuslrucndi oos
p Impetrarwntmeritaprecesque manus imponentis
'/' vxm,, rt Dcut. cap. Moysis, ut Josue repleretur
xxxia^.j usaue ad Spiritu
lcgerat, confudit,
""'•'""• totavit forte
ct cx illis narrationem ?,m>
9 quo ante vacuus non erat.
"""" ' — l

*"* SpirUum Sapientix ^elltgunt au-

Vide
rbUt* m ral
sapientiar,
^um. 83.

'""', " <jnr dc

cttalum
««»»•
/Vwnv.l ; T* C Uliare Sjyiritus
**»Mdonum,
fefellit opinio, ut
Josue, l hoc V
sed in eum i ?f
quod Salomon libron Paralip.
,
sed idem
num b2 probabimtts. cap. i
f. 10, cum
InteHm sapientiam a Dco peteret ad
populum sibi com-
missum rcctegubcrnandum,
nimirum omnia dona
<XBtestiat quwtalem
constituunt principetn, qua-
quaquam tosUs ob tom Moyses sibi
„,„,,„ QUosqueSS t-
successorem Numer. cap. xxvu
lo et 17 /lagitarat.

60 Qutnfo
 ; ;
,

DIE PIUMA SEPTEMBIUS. 2J

60 Quinto novo Principi dat prsecepta ad mu- explicatam in volumcn redeyisset, quod triginta AOCTOHk
cwn prtncipa-
nus recte obcundum spectantia, ut populum in Deuteronomii capita complectitur. Thcodoretus J.
tus insignibus ]..

tuam a ifoyses offtcio et Dei cultu contineat, vt strenue adver- quzst. i in Deuteronomium , Dionystus Cartu-
cQtnmumcat po- sus kostem rem gerat, Deo fretus ni/til metuat, et siamts /iie, Tornicllus num. 23 ad annum 2583
tesUitem, alia, qux collige ex textibus num. 54 et 56 da- aliiquc setitiu/it, init/ationcm novt Ducis suo loco
tis.Sexto dat ei partem glorise, ut audiat eum relatam esse , eaimpic mort&m Moysis duobus
omnis synagoga filiorum Israel f. 20. Salianus circiter mensibus, rcpctilioncm l.cgis mense uno,
laudatus nv/mero prsecedente per partera gloriae etvictoriam dc Madianitis paueis aliquot diebus
intelligit, externa quadam magistratus insigma, prxcessisse llorum opmio mihi viaeturmultopro-
.

quae ad ejus gloriam coram populo dignitatemque babilior nam si post soriptum Deuteronomvum
:

facerent, quemadmodum datae sunt vestes Aaroni vnaugtwatus sit Josue, quomodo id factum leyi-
in gtoriam et decorem (Exodi cap. xxvm y, 2 1
tur tn Hbro Numerorv/m, quem absolvit Moy-
ut facilius ei populus tamquam legitimo principi ses> antequam Deuteronomio conscribendo ma-
obtemperet. Serarius per partem gloriai novo num admoveret ut colligitur ex hujus cap. , i

Principi communicatam prwterea intelhgit p.irtem t- 3 Potest quidem dici, Moysen paulo ante mor-
'(

potestatis et dignitatis. Ha mentem suam ewponit tcm svam capiti xxvn libri iXumerorum, quem
lib. i Josux cap. ix quxst. xx : Ejus (Moysis) jam a mense absolverat, alios ultimos vcrsus ad-
dignitalis. . . . consors erat Josue , sive partem didisse, vcl eosdem soripsisse statim atque intel-
accipiebat, id est, particeps fiebat : ut jam non lcxit voluntatcm Dci de Josuc inaugurando prin-

lamquain minister, prout olim , ^ed tamquam etpc, quod se id postca ewsecutioni mandaturum
dignitate proximus, princeps alter, novus Aloy- sciret ; at quis hseoeffugia ut oerisimilia admit-
ses , Moysi semper vel adslaret vel assideret tat? Sed nequc etiam otnnis difficultas hao via
mulla jara respunsa daret, mulla multis cum im- dcclinatur, nam ttbcr Dcuteionoinu rcriiin pr;v-
perio praaciperet, principatus suprema auctori- tci-itarwm recapitulationem continens de Sancti
tale Moysi semper conservata. Huic opinioni
ipsi initiationc mentionem facere videtur cap. iii
favct S. Augustinus quxst. lv super Ubrum A"u- f. 21 : ubi Moyses ita de se hquitur : Josue quo-
mcroium. Putem ego cum Bonfrerio aliisqucquos que in illo tempore prsecepi dicens : Oculi tui
citat, legislatorem utroque sensu parlem gloriae viderunt ctc. Vide num. 56. Legislator hic non
Successori suo communicasse, neque tantum con- obscure indicat se implevissc, quod jusserat Do-
cessisse numcrosiorem famulorum manum, in
illi minus Numer. cap. xxvn f. 20 Et (successorem :

comitiis honoratiorem locum supra ipsos tribuwm inaugurans) dabis ei praecepta, cunclis viden-
principes, aliaque similia extcriora principatus libus etc. Undc scquitur, cum Moyses hsec pro-
insignia, verum etiam potestatis suze eum multis ferrct,itiaugurationeiii Jusucy/m eractam fuisse, j

et magnis in rebus participem fecisse, ut nuni- adeoquc falli cos qui putant illam posl sori- ,

rum major hac via ipsi conciliarelur auctoritas ptum recitatumquc Deutcronomium contigissc.
apud populum, ct omnes paulatim, etiam Moyse Audi T/tcodorctum in rem nostram loquentcm
vivente illi parere discerent. Quod nobis ob-
, quxst. i in Dcuteronoiniuin : Porro has leges re-
jicit Salianus, solvemus ex S. Augustino infra fricat Moyses in dicto libro propterea quod con-
uum. 63. stituerat Josue filium Navc in ducendo populo
(i quo monetur 61 Septimo Moyses, utjussus erat, Sancto refert succESSonEM ostendei.s quod supersles adllUC
;

dc Domivo pcr
illud prwceptum Domini Numerorum cap. xxvn aliis priefecturam crediderat, et quod ci libcnter
Pontificcm m Et vnfra
f. 21 Pro boc, siquid agendum erit, Eleazar
: parcndum erat, jussaque paragenda. :

rebus dubiti
co7isule?t.((o :
sacerdos consulet Dominum. Ad verbum ejus Ilujus sohus (Calebi) mentionem fecit ( Dcut.
egredielur et ingredictur ipse et omnes Dlii , cap. i fr. 36) Josuc vero velut piuncipem, uu-
lsrael cum muUitudo. Quibus pro-
eo, et cetera CEM AC PUOPHETAM OHDINAVIT : qUOd CX SCqiiri!-

/tibetur illi, ne post mortern Moysis rempublicam libus satis constat.

administrans sibi usurpet sacerdotis officium, sed 63 Sentcntia Saliani /ioc unico nititur aryu- (juod Salfanw
ubjictt, iotvttur
per eum in rebus dubiis et difficitibus Dominum mento : Coiivenicbal, inquit num. 287, Muy-
e.r S.Autfutttno,
consulat, eum ut Dei interpretem et ministrum sen non tam cito privare se dignilate sua, prae-
vencretur, et in omnibus obediat. Atque hic cst serthn cum Lolam legem dcbcret majore cum
ordo pulcherrimus , ut populus prlncipi, prin- auctorilalc univcrso populo severe graviterquc
ceps pontifici, pontifex Deo obttfmperet. Diony- commendare, eos reprehendere et objurgarc; deni-
sius tamen Cartusianus ex hoc ipso toco deducit, que scvcrissimas niinas cl poenas intenlare. Verum
Sanctum Eleazaro fuissc majorcm, atquc hunc non dicimus quod potestatem suam restrinxent
ilii debuisse obedire in omnibus quw jubcrct, si- multo iiiiniis, quod se dignitate privarit, vcl
cut cetcri de populo. Dionysium scquitur Abul<'it- principatu ewuerit sed tamtum quod principatus :

sis hic qitccst. xlvii, contenditque, rh ejus rcfcrri insignia Sancto conimunicarit, ct potestatis sum
dcbcre ad Josue verum si Eleazar consulcrc de-
:
,.,,,„' pottictprm fcecnt. I
y
ulcre sanctus Augu-
bet oraculum Domini, ut sciat Josue, quid sibi stinus quaesHone lv super Numeros Quid est, :

Moysi de Jesu Nave,

faciendumsit, et ad hunc Pontifex rcsponsum Dei quod, cum Deus praecipcret
cetcra Et dabis dc gloria tua mi-
referre; manifcstum est vocem ejus Eleazarum ait inter » :

respicere, ita ut hic sit sensus : Ad verbum Elca- „ per cum r> Nec quia dixit de ^loria,
zari, quod ei a Domino consulto rcsponsum fue- ideo miuutum est quod iiabebat enim acci-
Sic

cgrcdieiur ac diccret Facies eum socium

rit, et ingredietur Josue, id cst, aget piendum est si :

yuod ayendum tua; no auliMii liujusmodi rcs, quasi

erit. gloria; : i

facU har fuere minuuntur aed toUe siint

6;' Modum
uontgurationis nunc vidimus , parliculariler diviss ,

ante tenptum
omnibus, toUe singulis, qui earum
quo tcmpore peracta fuerit , examinemus. Do- babent sowe-
tu.rum De-tero-
per vocem gloriaB hie
nomn; ctissimus Annalium scriptor Salianus, Liranum lalem. Cvm sanctus /toctor

intelligercpossitjntrrn" animi bona, ut patet

sccutus, ad annum 2583 nutn. 108 ct 287 eam non
consideraiit', non v/u/co, ipxtd apud
illum: Facies
Nitm&r. cap. xxvnt. 22 per anticipationent nar-
rari putat, factamque esse paulo antc obitum le- eumsocium glorise luai, rectius significare posstt
gislatoris, posfquam legem repetiisset et clarius quam Facies^um socium dignitalis et potcslatis
tua?
 ;

DUCE
DE S JOSUE ISHAELITAIlUM
22
nui miUantur ad bdlm 1
ederuntque D
|PaeI
Potestas e Id est, duodecim
im in admtnistratione rcipublicz :
SSnos de singulis tribubus,
HS " quos mteit Moy-
bona sunta*,
77 n!tuTr\uco,
St noUssimum * ut est,
alteri.incommun^
Siaexpeditorumad pugnam
sacerdotis vasa
:

mtcentm
m cum Phinees BUo
tubas
Elcazari
ad clangcndum tradidit ei.
uoque sancta et
contra Madiam tti atque vi-
Cumque pugnassent
c regcs
inaugura-
Lnt, omnes mares occulerunt, Hur,
4WM*MMftm Josuc statim a sua Sur et et
eorum Evi, et Recem,
et
ilUus, td est, duobus cn- quoquc
tione usquc ad mortcm Rcbe, quinqueprincipesgentis:Balaam
cum potestate rcscivi- tlosttbus ad m-
citcr mensibus, ampliorc BJiumBeor interfecerunt gladio.
lesetbcllicas administrasse,
eumque m
regvmme
tcntccmnem corumquc agris magna va-
delctis,
velul alterum pnn- abduxcrunt Israchtxpar-
populi legislatori sociwn, ct
stitate illata, ingentem
ejus oteStOS absoluta pecorumque multitudmcnt
riprm futssr; tta ta.ncn u» <
t
vulorum, mulierum,
non fucrit et indepcndcns ;
quam solum Moysen magno insuper auri pondere ct facla
rcrum alia-
usque ad morlcm suam habuisse asserimus.
rum prxda onusti, ad castra rcdtcrunt. Quo m-
Egressi sunt (. 13) Moyses et Elea-
tellccto,
sacerdos'et omnes principes synagogae in
zar
occursum eorum exlra castra, ct ex victoris cxcr-
§ VII. Insignis Israelitarum citus ducibus intellexerunt tam felicitcr
put/na-
corum unus qm-
de Madianitis victoria. duce tum fuisse ab Hebrxis, ut ne
dcm desidcratus fucrit 1/. 49 Dein milites in
probabilius Josue; divisio gratiarum actionem, quod omnes c bcllo incolu-
mes rcdiissent, suprcmi aliorumque inferiorum
terrseChanaan ejuset Elea- ducum exempla secuti, omne aurum aliaque ho-
E
stium corporibus dctracta spolia Domino sponte
b zari curae comraissa. animantium
obtuterunt a t. 50. Dislributionem
aliaque victoriam secuta eodem capite tradita in-
venies.
Swcworm )Jtatim a Josue iniiiatione dcdit Dominus per
iuum ttutruit Moysen aliqua piwcepta cmemonialia, quae in Maxima ex partc iam insignis victoria
66 israeiitarum

Moyiet-. non adeo clare explicata

vel post Deum adscribenda est fortitudini, et pru- exercUw, m
levitico prseterita
fuerant. Dilucide hxc traduntur Numcrorum denti summi prsefecti ewercitus imperio. Fuit is

cap. xxviii ct xxix. Adduntur cap. xxx nonnulla noster Josue, licet nomen ejus in Scriptura non

dcrotts ct jnr/rmentts, quando ca rata vel irrita exprimatur. Sententia hsec cst Abulensis, Cajc-
tani, Cornelii a Lapidc , Saliani, Tirini, Bon-
censeri debeant Sanctus Hieronijmus, qui in epi-
stola ad Fabiolam de compendio
xlii Mansionibus frerii aliorumque, quam opposita probabiliorcnt

tradit, quid in qualibet mansione factum sit, putamus. Nam quis alius prseter nostrum HeroSm
eumquc studiosc rerum gestarum ordinem servat, exercitum in hostes duxisset? An Moyscs? Sed
quem Scriptura, in Mansionexuicapita xxvm,xxix hunc pugnm non interfuisse manifestum facit ver-
e/ xxx in hitnc synopsim contrahit : Jcsus Moysi in sus 12 et 13 capitis citati. An Mul-
Phinees?
monlem succcdit, et discit a lcge, qua? spiri- tis Ii3ec de eo placet opinio : imprimis Philoni
tualiter offerre debeat iu Ecclesia. Primum quid libro i de Vita Moysis, et Josepho lib.iv Antiqui-
per singulos dies, dcindc quid in Sabbatho, quid tatum cap. vn. His subscribit Comestor, L/ro-
in Calendis, quid in Pascha, quid in Pentecoste : nus , Dionysius, Adrichomius, Ferus, Zoitaras,
quid Ncomenia mensis septimi, quid
in in jeju- qui Josephum studiose sequitur , et Torniellus.
nio ejusdem mcnsis, die decimo quirt : in Sce- Niluntur hi auclores vcrsu 6, ubi clccta duo-
nopegia, quando tiguntur tabernacula, decima decim virorum millia a Moysc contra Madianitas
quinla diu supra dicli mensis. Uxorum el filiarum missa fuisse leguntur cum Phinces, quo significari
C vata absque auctoritate patrum et virorum cassa contendunt, eum illis impcralorem przepositum V
memorantur etc. Indiciis capitibus, utietinfinc fuisse. Vcrum si singula dicti vcrsus vcrba, et
Numcrorum, nec non in Dcuteronomio usque ad haec praecipue, Vasa quoque sancta et tubas ad
caput xxxi, raria Israi-litis praecepta explicantur. clangendum tradidit ei, penitius inspiciantur, et
His sine dubio Sanctus non modo publicc, cum simul ia memoriam revocetur Hcbrseorum sacer-
ad concionem dicerentur, verum etiam privatim dolum cum ex consuctudine tum
offlcium, quo
a Moyse instructus fuit, adco ut legum divina- ex praeccpto divino eos in bello functos fwisse
rum, tam posl quam antc sitam inaugurationcm Scriptura testatur, magis verisimile esse appa-
latarttm scimtissimus ad reipublicx gubernacula imperium non Phinees, sed nostro
rebii, exercitus
acccsserit, Earumdem vero observantiam , qua Josue adjudicandum esse. Dictis lucem ct pondus
cura in sc et in subdito sibi populo urserit, res dabunt sequentia.
cjus post Mogsis mortem gcstx doccbunt. 67 Primo consueverant Israelitse arcam, in qua ncn PAW*
tmignemde 05 Post promulgata prsecepta de quibus
illa, prsesentcm Dominum venerabantur, in expedl-
uadianit.s vi- Numerorum cap. xxviii, xxix ct xxx, jam se (ut
ctonamrefert
tio)ies bellicas deferre, ut pugnaturi firmum ha-
cmnbi e est) accingebat
i
legislator ad ascensum berent adversus hostes prsesidium, et certam spem
montis.ut Dcijussioncm impterct, ibhiue
ntorcre- victoriae conciperent. Hinc Numcrorum cap. xiv
tur, At monuit eu
m Dominus utpriusvindictam y
f. 44 dicit Scriptura, arcam Testamcnii Dorninidc
sumcret dc Madianitis, qui
filias suas prostituendo loco suo motam non fuisse, quando Israclit.T, post
ad fornicaHonem et idololatriam Israi litas :
pel- mortem exploratorum Chananitidis, injussu Dei
kxerant Ulcisccrc prius,
:
inquit Numerorum ad bellum perrexerunt; insinuans ab opposito
cap. xxx. a j. 2, tilios Israel de Madianitis et inquit Cajetanus, quoJ si bellum Dei voluntate
sic colhgcns ad populum tuum.
Statimque Moy- factum fuisset, arca fuisset in praelium delata. Id-
ses, Armate, inquit, cx
vobis viros ad pugnam
que confirmatur ex cap. vn libri Josue y. 6 ubi
qui possint ultionem Domini :

expelerc de Madia- suscepta expeditione contra Jerichuntem, juben-

nitis. Mille viri dc singulis
tribubus eiigantur ex tur sacerdotes tollcre septem buccinas, quarum

usus
 ,

DIE PRIMA SEPTEMHIWS.

23

A usus est in prxcedere orcam fcederis.

Jubil&o, et populum auctoritas? Addc quod non nominetur auctom
Arcam Deiquoque ad bellum asportasse leguntur if. 13 cum Moysc ct Elcazaro inter obviam proce- j. l.
fitit Heli libro i Regum cap. iv f. 4. Fuit hxc etiam dmtes vtctori exercilui. Potest
quidem dici, quod
in exercitu Saiilis lib. \ Rcgum cap. xiv y. 18 : uti Josue involvatur turbx reliquorum princtpum
,

et in castris Joab pugnantis contra. Aiumonitas ;

qui il!os comitabantur , sed in scriptis suis
unde Urias dicebat lib. n Rcgum cap. xi y. 11 : dccori observantior erat Moyses quam ut to- ,

Arca Dei, et Israel, et Juda habitant in papilio- tius popuit jatn initiatum principem ab infc-
nibus. Moyses secundum hanc consuetudinem, jam rioribus ducibus non distmgueret. Vcrisimtlius
antea a se introductam, et deinceps a posteris ser- itaque sub nostri Herots inyperio contra Madia-
vatam, cum sacerdotem Phinees ad bcilum Madia- nitas tam fclicitcr pugnatum fuit ; ilfi victoria
niticum mittcret, vasa quoque santta tradidit . . . ejusqus fructus post Deum tribucnda, et ut Salia-
ei, id arcam cum tabulis legis, Cherubim et
est, nas aliique putant ; illius hortatu et reiigione
propitiatorium Id nomine vasorum sanctorum in-
. militum excitata est tanta illa in Dcum pietas et
telligunt Ilebrxi, ut ait Oleaster, Serarius, Lira- mitnificcntia, ut e suis manubiis tam opima
nus , Dionysius , Cojetanus , Vatablus , Sa , a illius tabcrnaculo spolia dcdicarint, ut in fine
Lapide , Tirinus et alii. Sacerdotes itaque ct capitis narratur.
Levitx Phinces ad bellum comitati sunt , qui 70 Post insignem illam dc Madianitis victoriam divMo terra
arcam Dei gestarcnt atque custodircnt. Secundo Vribus Iiuben etGad cum advcrtissent tcrrainduo- promiwea tfw
Deus Numcrorum cap. x y. 2 duas tubas ar- rumregumOg et Schon, paulo anic initiationem EleAl * ari cu '
*
*

gentcas ductiles fieri jussit de quarum usu ,

Josue debcUatorum, valde essc aptam peconbus d€mandatli ™ -

in rcm nostram hxc iego ibid. y. 8 et 9 Filii :

alendis, qutbus ipsx abundabant pctterunt a ,

autem Aaron sacerdotes clangent tubis eritque :

Mogse, illam sibi in possessioncm dari : quod ttt
hoc legilimum sempiternum in generalionibus impetrarcnt fadlius, addiderant se rennntiitturas
vestris. Si exieritis ad praelium de lerra vestra omni terrx trans Jordancm acquirendx, seque p
U
contra hostes, qui dimicant adversum vos, clan- depositis in tuto (amiliis ac gregibus suis Jor~
getis ululantibus lubis, el erit recordalio vestri danem contra Chananxos transituras esse, ncque
coram Domino Deo eruamini de mani-
vestro, ut arma posituras, doncc omnis eorum terra re-
bus inimicorum vestrorum. Ut hoc Domini prx- liquis tribubus subjecta esset : Praxopil ergo
ceptum impleretur, lcgislator sacerdotem Phinees Moyses ( Numcr. cap. xxxn y. 28 ) Eleazaro sa-
cum cxcrcitu ad pugnam ire jussit, et tubas ad cerdoti, et Josue filio Nun, et principibus fami-
clangendum tradidit ei. liarum per tribus Israel, ut, promissis stnrcnt
si

tncerdos, sed 68 Ex his omnibus qux conjectura rationi et ve- dictse terr;e eis relinquerentur : verutniaincn par-

ritatimagis consentanea formari potest, quam tem ex iis secrevit, et dimidise Vribui Manasse sub
quod Phinecs ad bellum profcctus fuerit ut tam- iisdcm coiiditionibus as.signavit : majorcs cnim
quam primus sub patre suo pontifice sacerdos, erant, quam ut totx duabus iUis tribubtts con-
sacerdotibus et Levitis cum supeUectile sacra ccticrentur. Vide caput citatum et i libri Josue.
excrcitum comitantibus prxesset, ut tubasasacer- Numerorum cap. xxxiv describuntur terr.r pro~
dotibus inflandas curarct ad animos dinncantibus missse (vnnini trans Jordancm, destinatse novcm
addendos, et pro beilatorum incolumitate atque reliquistribubus cuiiidiinida Manasse. Qut aiitcm
victoria juxtaarcam Deumprecarclur. Atquchoc huic divisioni prxfuturi essent, Dominus ipse cli-

sacerdoii proprium in bello o/ficium erat, non vero git jr. 17 : Hax sunt nomina virorum, qui terrain
profanam principis miUtise personam gerere, atque vobis divident, Eleazar sacerdos, et Josue flllus

arma tractarc. Fateor guidem Jttdam Macha- Nun. Dcin cnumerantur tribuum principes, quisub
bxum nonnultos alios pontifxces impcratores
et UUs divistvni pr.r/>ositi fuere. Qu& hoc paragrapho
exercituum fuisse, sed hi summisacerdotes simul attigimus, mense decimo anni quadrayesimi ab
et populi duces erant, quemadmodum Moyses exitu facta fucrunt. Prima autem die mensis un-
;

cujus in tantum politico sanctus

principatu decimi, Ucbrxis Sebet dicti, qui nostro Januario
P
C Josue successit ; P/iinccs autem non nisi sacer- respondct, cccpit Moyses cxplanare legcm, ut ha-
dos erat, quem non secus ac ceteros omnes de tribu betur in Deuteronomio usque ad caput xxxi ,

Lcvi non ad militiam, sed ad res sacras Deus perseveravitque in ejus expositionc et scriptione
dcstinaveral. integro illo mense, detractis tamen ab eodem
probabiiiu* 69 Nunc si iis, qux contra sacerdotis Phinecs paucis diebus aliquot, quibus commode fieri po-
s. Jusue tmpe-
prsefecturam exercitus faciunt, adjunqantur illa, tuerint ea, qum capitc xxxi ct sequentibus mortem
rator prafectus , „ ' '
Uanc conti-
„
^ USC suaaent cam Sancto nostro delatam fuisse,
, , .
Moysis proximc prxcesatssc leguntur.
fuit:
manifestius se prodet major opinionis nostrsc veri- gisse ultimo dicejusdem mensis undccimi vel ini-

similitudo. Jam in bello Amalecitico industriam tio duodecimi probabilior hdbet snttentia, ut infra
suam (ortitudinon omnibus abundc probaverat
et num. 84 ct 85 videbitur.
Josue, et a paucis diebus ipsius Dei suffragio re-
nuntiatus erat successor Moysis, non tantum ut
negotiis Israelitarum oivilibus yrxesset, sed vel
maxirne ut eorum in bello ductor foret. Hinc fa-
ctum ut in illum omnium milikim oculi atque ora
conversa fuerint, eumdemque sine dubio impc-
ratorem sibi desiderarint. Quem enim sibi prx
reliquis prxfici optasscnt, quam eum, quem ab
ipSO Dco ducem electum, et aliunde rei rnililaris
perttmimum noverant? Prxterea cum non ele-
ctus modo, sedetjam inauguratus esset liebrxo-
rumprinceps, ipsi ex officio incumbebat exercitui
prxesse: cur ideia legistatore negatum dicamus
et prseter consuetudinem alteri delatum, idque eo
tcmpore, quo maxime concilianda illi erat apud
§ VIII
 . : ,

DE S. JOSrE rSRABLITAKOM Dt.'CE

24
suavis Dei erga populum hunc
rudiorem provi-
AUCTOn;
dcntia, cui omnia manibus ipsis, ut ita dioam
patpanda proponebantur, ne facile jugum tegitimi
J. L.
VIII- Moyses Successorem
modcratoris excuterent, quem vidcrent a Deo mu-
commendat; ejus
[sraelitis nifcstis adeo indicns approbatum
74 Quid Domims de columna nubis Moysi M»oe colu
principatum Deus palam
ni .
" a "«''««
etJosuedenuntiarit eodem oapite describitur.
hi con.
fortaturetdoce.
quidem Moysen alloquitur f. 16:
prodigio confirmat;e co- Ac primo ita
et populus
tur mateiiem
Eccc tu dormies cum patribus tuis , Cnntia,
luinna nubisconfortatSan- iste consurgens fornicabitur post deos alienos in
terra, ad quam ingreditur, ut babitet in ea. Versu
ctuin et materiam Cantici \1 ct 18 calamitotes pucdicit populo, ob defcct/o-

Moyses Dein f 19
docet, quod ipse et nis ri idololatrix crimen infligendas, t

ad utrumquc sermonem convcrtcns, Nunc itaque,

scribuntet concinunt. inquit, scribite vobis Ganticum istud , et docete
filios Israel, ui memoriler teneant et ore de-
Moyim poputo MTaucis anteobitum diebus legislator omnem rur- cantent , et sit mihi carmen istud pro testimo-
prvnunuat Dei
oj)emcrwirti ho
ms p p U i um convocavit, illique Josue ptmsentem nio inter filios Israel. Introducam enim eurn in
stit/t, quem enuo successorem suum pubtice de- terram, pro qua juravi patribus cjus , lacle et
ttet subJotue,
claravit. Sotennem ac iteratam hanc declaratio- melle mananlem. Cumque comedcrint , ct satu-
nem conducere arbitmbatur ad auctoritatem ei rati, crassique fuerint, avertentur ad dcos alie-
apud subditos conciliandam : ut vero eosdem ad nos, et servient eis : detrahentque niibi, ct
fiduoiam erga Deum, et simul ad amorem erga irritum pactum meum. Postquam inve-
facient
novuiti Principem obedientiamque ei prxstandam nerint eum mala nmlta et afQictiones, respon-
B E
ecccitarct, sub cjus regimine Deum Israelitis sin- debit ei Canticum istud pro testimonio, quod
gulari auxitio adfuturum, etde omnibus inimicis nulla delebit oblivio ex ore scminis sui. Scio
victoriam largiturum vaticinabatur. His autem enim cogitationes ejus quae facturus sit hodie,
,

usus est verbis Deut. cap. xxxiaf. 2: Cenlum antequam introducam eum in terram, quam ei
viginti annorurn sum hodie , non possum ultra pollicitus sum. Demum solum Josue suo atloquio
egrerli ct lugredi , prEBsertim cum et Dominus dignatur Deus, ut eum legitimum Moysis, quocum
dixerit mihi : Non transibis Jordanem istum. uno toqui consueverat, successorem indicet, etjam
Dominus ergo Deus tuus Iransibit ante te :
quodammodo parem ostendat : Praecepitquc Domi-
ipsc delebit omncs gentcs has in conspcclu nus (f. 231 Josue Nun,
filio et ait : Confortare,
tuo, et possidebis eas: et Josue iste transi- et esto robustus: tu enim inlroduces filios
bit ante te sicut locutus est Dominus. Fa-
,
Israel in terram, quam pollicitus sum, et ego ero
cietque Dominus cis, sicut fecit Sehon et Og tecum.
regibua Amorrhseorum et terras corum dele-
, ,
75 Deuteronomii caput xxxn dat celcbre illud qvod ipxe ct
bilque eos. Cum ergo et bos tradiderit vobis
, Canticum coram omni popuh recitatum, cui Sloysi's,ut /mmi
aimiliter facietis eis sicut praecepi vobis. Virili- erant, jcripM-
perscribendo capitc prsecedcnte matcriam sugycs-
ter agite, et confortamini nolite timcre nec runt et ecctne*
:
, serat Deus. Quamquam vulgo Canticum Moysis
paveatis ad conspectum rvnt.
eorum : quia Dominus appelletur, tamen illud Josue quoque scripsisse
Deus tuus Ipse est ductor tuus, ct non dimittet,
et cecinisse tam aperte Scriptura
testatur, ut mi-
nec derelinquet te.
rummihi videatur, Pagninumet alios nonnullos
rviettnmomnta 72 Vocavitque Moyses Josuc, qui non procul
id negasse vel in dubium vocasse.
fautta omtna aberat, et ad se propius accedere jussit
Scripsit impri-
tur;
et , mis: nam iiludcap. xxxif. 19, Nunc itaque scri-
dixil ei coram omni Israel : Confortare et esto bite vobis Canlicum istud, et docete filios israel,
robualus: tu enira introducea populum
istum in ad u/rumque dirigitur. Quod vero etiam cccine-
terram, quam daturum se palribus eorum jura-
rit, caput xxxii f. 44 clarissimU verbis docei
vit Dominus, et tu eam sorte divides. Bt
Do- Vcnit ergo. Moyses, et
minus qui locutus est omnia verba
ductor est vestcr, ipse erit tecum •

Cantici hujus in auribus populi , ipse

non dimittet, nec dereiinquet te et Josue
: noli timere iilius Nun. De modo, quo ambo hymnum
nec paveas. Inter /,.-<< vcrba , mquit Salianus, illvm
conctnuerint, nihil afjirmare
imposuit Moyses manum super eum.
possum, nisi non
Verum id hquere. Dicam tamen, quid
factum esse ante mensem mdecimum seu an- conjiciam. Carmen
lequam
illud omnino totum
ab utroque conscriptum
Deuteronomium ad populum reeitare ,

mchoaret legislator,
ad omnem
Israelem rccitavitprimo solus
legisla-
,

sufficienter supra num 6* tor, unde forte factum,

ut Canticum Moysis ap-
ostensum est
gUur P HnceP* '' inauguratur:
Numerotum cap wu Sanctuseli- pellatum fuerit : quia tamen ex
tot hominum
hic vero Deut
cap. .xxxi prtncvpatw ipsius millibus aliqui, a 120 annorum
populo iterum sene remotto-
decla- res, sensum cygnem
ratur, counurndaturque. ejus vocis satis percipere non
!!»» printipa- VOtuerunt, Josue
Uim prodigio
73 quoque Deus a se electo et
Voluit
initiari
iltis totum hymnum rcpetiit
jusso Prvncipi oollata n dignitatem
non post mortem Moysis, vel ut Salianus Abu-
pulam eonfir- palam appro- lensem secutus,
mat Dominut, '""•<•, «rlextujue prodigio illusfrem cum ipse Josue moriturus esset
reddere deouo (nom qum
Mdwf. 14 et 15: Et ait Dominns
ratio
f.
vrget, cur hic 44 prmterb-

^
sen: Ecce

P^Muam
:
<'<
prope sunt
siate

ei.
Abierunt ergo Moyses
in
dies
mortia tu«- voca
tabernacuio testimonii
ad Mov-

nt
tum posiium pro futuro dicamus?)
repetnt, snnul ac legislator
rat. Jtacum Cajetano
finem loquendi fecc-
suspicor. Sunt qui putent
sed statim

et Josue
Sanctum nostrum cecmisse
tabernaculo testimonii :
1

apparui
Canticum illud hoc
quc Dominus ibi 1 sensu, quod testatus
>" columna uubia, fuerit se ea f quz Moyses
quaj stetit
in introitu tabernaculi *™™tiarat, a Deo quoque
Ceiebrem hic habes
Du-
"
audrvisse, cum si~
™™t*tohconfirmationem, Deo mulstarent ante Domiivum
mbe
in ad ostium taberna-
sentunnsuam <» '• os sequcrer.si
ostentante. factam. 0qu omn i a verba Cantici
AonoscHuH^ bujua
l i

'" auribus populi, non videretur mihi lus

v
sig7iificare
 : ;

DIE PRIMA SEPTEMBRIS. 25

A significare, quam nudum cjusmodi tesHmonium AUCTOBfi
ferre.Alias interpretum conjecturas vide apud J. L.
Lorinum in Deut. cap. xxxi $. 30, ct cap, xxxn IX. Cum morituro Moyse
*. 44.

VatiCittium 76 Joscpints, qui de Sancti electione et inaugu-

Jo montern conscendit, huic
s ue, et ratione altum silet, libro iv Antiquiiatuni cap.wn
Moysis
nd ipsum popu- ^
c /?a ^( : Sed et Jesus, superslite etiam tum
morienti adest, et alia de
lamgve aratio
et prsesente Moyse, valicinatus esl quidquid pro Sancto adferuntur, qu&
salute populi gesturus erat, vel foris bello admi-
nistrando, vel domi ferenriis legibus : et ad vi- verisimilia putamus ra- :

vendi ralioncm recens inslitulam eos.praeparans,

divino monilu se prffisagire aiebat, quod, si
tio temporis eorum, quae
patriam religionem violarent, clades non efluge- post scriptum Deuterono-
rent. Nam
regionem ipsorum armis extero-
cl

rum opplendam, et urbes diruendas, et templum mium facta sunt.

incendendum, et ipsos sub hasla victoris venum-
dandos, servilurosque genlibus, quae afQictorum Eojdcm dic ,
ut constai ex Dmteronomii Jtoyim, cum
nulla miseratione tangerenlur, ac tum demum cap. xxxnir. 48, qno ssepe memoratwm hymnum morrtwrt»m«i«
seram alque inutilem erraiorum pcenitcnliam cccinit Moyses, a Dco jussus est adire montes
'''"' ,tvv, ''"''' ,vf
.

acturos. Deum tamen ipsorum conditorem et Abarim, atquc unum e.r iis con.seendere ccteris
urbes suis civibus, et templum populo reddilu- exceUiorem, Nebo dictum, ut post Cka/naniti-
rum. Haec autem forc, ut non semel tantum dcm oculis lustratam in eo morcrctur. Postrcuut
amittant, sed ssepius. Drinde Moyses exhortalus hac accrpta mortis sux denuntiatione, vnsequen-
n Jesum, ut in Chananaeos exercitum duceret, af- tem dieniy qui ci vitx postremus fuit, conven-
E
futurumque cceptis ejus Deum pollicitus, et po- tum indixit. Postridic itaque conjicjala est tiui-
pulo omnia fausla ominatus, Quoniam, inquit, versa mullitudo, cui tributim bcnc prccalus est.

ad Patres abeo, et Deus hanc mihi diem abitus S. Ath tnasius Alewancbrinus in Synopsi sacrm
prasfinivit etc. Sequitur oratio, in qua post gra- Scriptura! ad librurn Deuteronomii scribil, quod
tias, Dco pro collatis beneficiis actas, populum ad legislator non nisi post benedictionem populo im~
Dei cultum hortatur, legumque obscrrantiam. pertitom Successorem suu/m manuum impositione
Orationi mox subdit : Haec postrema verba Moyse inaugurarit : Postquam vero, inquit, singulfa
loquente et singulis tribubus sua fata aperienle, tribubus benedixil, benedictioneraque illarum
universa multitudo in lacrymas erupit. Pauto littcris manus suas super Jesum
mandavit, ac
infra narrat, quod populus legistatorem rnori- Nave, ut sibi secundum raandatum Dei succc-
turum ad rnontem usquc secutus fuerit. deret, posuit, in monlem Almrim conscendit.
a Josepho nwr 77 Dum Joscphus nostrum Josue hsec vatici- Vcrum id antc factum fuisse, supra num. 62
rata expendun- natwm fuisse scripsit, respexisse eum puto ad probavimus.
79 Caiclanus, Scraritis, Salianus, aliique tam vtntimtVterco'
lur a f. 19 usque ad ubi
-
Deut. caput xxxi jt. 24,
narratur Sanctus divinitus cognovisse ; se filios quam interprctcs fatenUr, omnia, qux mttatiuMtSan-
historici
(tUS,
Israel introducturum in tcrram promissam ; hos ex Joscpho citato huc t/ranscribemus, valde ve-
autcm, descrto postmodum viri Dei cultu, gravia risimilia esse, si paucula in ftnc rcrba crcipias :

mala in idololatrise pcenam incursuros. Scd sive Quantus autem 1'ueril populi ploratus et quen-
hunc locum auctor ille attoiderit, slve Canticum monias (cum Moyses m
montern moriturus abi-
Moysis, quod forte a Josue quoque recitatum pu- retj conjccturam caperc licet ex eo quod lum
tavit ; aliter vcrba Scripturae exposuit, quam prophetse accidit. Quamvis enim persuasissimum
iextus ferat. Futura, qxtse Deus Sanclum
jr. 19 semper habuit, non esse inslante morte dolen-
conscribcre jussit, populoquc annuntiare, diclo dum, ut quae prfBter Dei voluntatem et natursa
C Cantico contincntur. Alia ipsurn, vivo Moyse, leges non vnniat, viso lamen affectu populi, a K
prxdixisse, sola non persuadct milti Josephi aucto- lacrymis temperare non valuit aum vero co :

ritas. Dc ecrhortatione vero Moysis, quam sub- proflciscitur, ubi dispariturus erat, omnes cum
dit, ad Josue populumque facta, quid dicam '
fletu sequebantur. Tum Moyses his, qui longius

usque ad ^. 9 ulrumque manu moia signiBcavit, ut consisterent

Capite citato a $. \ aberant,
'juidem animat legislator ab adfuturo Dei au:H- propiorcs aulem rogabat, nfl excessum suurn la-

iio, felicique successu eaypeditionum, contra Cha- crymabilem facere pergerent, cum Qelu prose-

nanxos suscipiendarum ; scd hanc exkortationcm quendo. Illi vero el hanc extremam gratiam ei
aliquot ante niortcm sucnu dicbus Itabuit ; ut e% referendam existimantes, at, quemadmodum cu-
se Inter
•§. \knum. 85 probabvmus. Josephus autem suam piebat, seorsum secederet, continuerunt
affigcrc Moyses tribubus bcnc-
videtur dici, quo se lacrymanies. Solus autem senatus eum dedu-
imperator Jesus.
dixit, et ad Palres migravit. An ergo hic ultimo xit, et pontifex Eleazaras, et
vocato, constitit, qul
vitse sum die simili oratione Sanctum nostrum ct Ut vero in monte, Ahari
gratiarum regione Hierichuntis attollitur, et con-
filios Isracl confortavit, addita illa celsus c.

quidc.m, Chananaeas terrae prospectum

actione ct monitiojie, de qua supra ? Ita scendentibus late

senatum Cumque post mutuos

ut ex narrationis contcxtu apparct, sentit dictus exhibet, dimisit.

auctor : vcrum cx quo fonte id ha/userit, ipse vir complexus Eleazaro ac Jesu ultimum vale dice-

deril : ejus certe Moysen auctorem vel testem pro- ret, ioter loquendum repentina oube circumda-
ferre non potcst. tus, in vallem quamdam est ablatus,
'""'
80 Saliano vn Amalibus ad annum 2583
«"«or

num. 3?9 minus placent hmc ultima Josephi

J™;™
verba : loquendum repentina eta. ; ea> qul-
Inter
bus amficitur, quod samtus Prinoeps et
Elea-
zarus pontifex non viderint Moysen morientem .

IiectiustocutumputatCat, <ta nu m n Ih-ut.cap.xxxw i

4 e
Septembris Tomus 1. t>
 : ,

DUCB
DK S. JOSUE ISRABLITARUM
26 exhortatiombus
Irequentibus decessoris
monentem modo, t&ius
AUCTORE y G- ubi assent, quod non Dei GoUoquiQ
jltl n anteroboratus fuerat,
\foab
letmortuumabangelis invallem terra dictum est. Cmpit, m-
J. L.
conjectura mini l( n u m eris prxcedmtibus
transferriconspexmni. Caietam enim verisvmile est, t«>„ „u-
lHico; non
nam Moysestn- am
quoque verisimilior apparet:
si
turbulentumpopulum ahqumto
PonttHce, merosum tamque
,,-,loquendum oum Successore suo et
neo Pnncipis sui imperio directum,
utnusque tempore
repenUna nube circumdatu* fuit,
et
nec ewercitio supremB cjus auctoritatis m offtcio
„'./„ subductus, ut nairat Josephus, neuter de jussioni tribuen-
potuit. Dubiwn non
contcntum fuisse. Sancti igitur
ejus morte testimonium ferre videtur, quod totus
populus Wiginta dies
,/,1111
IsraBlits Josue ct Elcawrum de illa
csi, qvin
mon- in luctu Moysti posuerit, in quo 'obediemnt ei
inierrogaverint, tunc saltcm, postquam dicti
Istacl, sicut obedierant
kgislatori infraMs
filii
Nebo cacumcn, Phasga vocatum, adierant,
tis Etsi cnim utrobi-
Nullum dubium Aaronis cxscquiis cclcbrandis.
nec morkii corpus rcpererant. Littcris saoris non
que Principis imperium in
sit
etiam qum, sancti Principis et Pontt/kisre-
expressum, in tanta tamen personarum,
est, et ju-
latione audita, valtem, versus qudm Moyscn
voluntatum rarietatc creclibilias
diligmter diciorum, et
nubc invoiutum fansferri viderant. prx
quid Israehtis, est, ejusdecrctum intervenisse, qui universis
pcrscrutati fueriut. Jam autcm
crat cum irijitima potcslate.
nusquam legislatoris corpus invenienUbus et cdo-
diceret, subito e 83 Sunt, qui cum Thalmudicis e.ristimcnt, exerccre rap^
ctis ultimum vale
eum, cum
sanctum Duccm in cogitaiionem impcrii sibi tra- Spintu sapitfi.
conspectu nube sublatum fuisse quid, inquam ;
tHsjamantedo.
quamMoy- ihit non incubutsse, nisi postquam acccperat Spi-
illisin mentem venisse credibilius esl, nntus.
ntitnt sapienttie, de quo Deut. cap. xxxiv $. 9.
sen non revera obiisse, sed vivum nube susceptum
atque instar Enoch in paradisum a Deotransla-
Negant autem hoc cum afflatum fuisse in ipsa
tum fuisse? Forte etiam, ut erant eorum mgenia manuum Moysis maugurantis impositione, sed

in idohlatriam prona, illum tamquam deum tantumpostjusta lcgisiatoripcrsoluta. Patrocina-

tur illis Abulcnsis in caput Josue qu&st. iv,
adorassent, quemadmod/um apud Epipluw/ium i

hxresi \.\, et Cyrillum Mexandrinum libro i eisdcmque favere putat caput citatum f. 8 et 9 :

contra Julianum nonnullos fecisse legimus. I/inc Flcveruntquc eum Olii Israel in campeslribus
mihi probabilius apparet, Dcum voluisse, ut Moab trigiiUa dicbus : et completi sunt dies plan-

mortis ejus teste adessent, ctus lugentium Moysen. Josue vero filius Nun
tit.iiifirlixlrartf,- 8! Cum a/ut&m ne sic quidem omne idololatriee replelus est Spirilu sapic. tite, quia Moyses po-
fsrrt iid villem
periculum esset sublatum, voluit insuper, teste suit super cum manus sua:-. Et obedierunt ci filii
Hntih,nnn ta-
Caietano, ut, licet cemeretur corpus illius ad Israfil, fcccrunlquc, sicut praacepit Dominus Moy.-i.
men mseputcro
dcpvni vallem terrse Moab sepeliendum deferri, oculis Hwc verba docttssimus prsesul ita intelligit :

tamen notan non possct certus vallis istius locus, Postquam completi iunt dies planctus, Josue,
ni ijim depowrctur. licm autem hoc modo fuissc quiaipse manuum impositione princcps initiatu
transactam aiiquo )nodo insinua/re videtur Dcute-
}
erat, rcpletus csi Spiritu saplent/a:, quando ad
ronomii caput ulti/mu/m, quod Josuc probabilius eum facta esi illa ex/tortatio, de qua Josue cap. i
consrrijisit, ut postea dicemus : Mortuusque est, a f. \ : ct ab illo tcmporc obcdierunt ci filii
inquit y. 5 et G, ibi Muyscs servus Domini, in Isracl. Vcrum liic sensus nimium contortus mihi
tcrra Moab, jubente Domino : ct sepelivit cum vidctur : nam, particuia rna- quia significat,
Dominus angclorum ministerio in vallc (crrse nuum impositionem cique adjunctas Moysis pre-
Moab contra Pliogor : et non cognovit homo cationes aliquo modo causam fuisse Spiritus
scpulcrum ejua usquc in praesenlem diem, Unde sapicntise. Jam vero si morali quadam efftcicnlia
innotuere sancto nostro Hagiographo, quwhic nar- (alius enim causandi modus hicadmitti nequii)
rat '
An em sola inspiratione divinaf Putemcgo, illam contulerit, rectc concluditur, quod to re-
ruui isia humana quoque via
scivisse, ct litteris plctus esl rcspiciat
idem tempus praeieritum ac t6
mandasse quse vidU; vidisse autem morientem posuit super cum manus, id est, quod Sanctus
Moysen, eumque per angelos deferri ad acceperit Spiritum sapicntise, ad recte gubeman-
sepultu-
ram m valte terrs Moab contra Phogor, ita
tanirn. ut ceritt.s
dutn neccssarice, m ipsa mauuuin Moysis impo-
sepulturx bcus distinyui non sitione, non in exhortatione
a Deo post trigiuta
poiuerit: unde intelligitur, quomodo ncc ipse nec dierum luctum ad ipsum facta. Sacer itaque textus
quisquam alius sepulcrum ejus umquam cogno-
hic tantum repetit, quod ante
verit. Quod autem Deus
factum est, ponit-
illud populo suo inco- que replelus est, pro repletus erat. Cum lingua
gnitum esse voluerit, hxc passim
oreMtwr fuisse sacra careat illa distinctione pcrfecti et
•'""" necorpori ejus piusquaut.
vel divinum honorem /W- perfecti,hinc non raro fit, ut in Scripturis
'""•'<'', velad sa-
superstitionem abuteretur, cui erat crisper hoc illud expiicandam sit.
addtctissmus. EpistolaS.Judzapostolij
9 me- 84 Non supervacaneum fore Ratio temport»
arbitramur,
wnitaltercationis mdiaelem inter
llr M "^' cor r e- PutoM
diabolum * hic lectorem quoque conemur instruere, quo cir-
si
torum, q.i><B

P° multi diabolum con- citer die

,
tendtsse, ut illudpublico
etmense omnia contigerint, qusca num.
71
funerc sepeliretur, at~ huc usque de Sancto nostro narrata
queita Hebrziad idololatriam sunt. Hoc
pellicerentur ; at nostro conatu ct prxcedcntia
Mhmsoccasiotollmtur, Arohmgelum elucklabimus et
popuU ad srquentia Sancti facta, qux liber
Sl
P~ C P Sldm ' ires tow>«aDomi£>im-
'

• "<
^carpus fegislatoris olam sepulcro con-
bit, viam stemcmus. Ad rei propositx
examinandumprius est tempus, quo
notitiam
Josue descri-

"'
Mr
rlil
;- W* nemo umquam detecturus esset hortatto UlaDeiad Josue,
facta cst ex-
'

'""- « d^us prioribus numeris de S

a qua librum suum
Jo^ ipseexorddur. Imprimis auctores

ttatim a morte
Sassaasna eo,quod Dominus Sanctum
nt non senus, quam postridic
Sedadvertat lector, eos
convcniunt in
alloquio suo anima-
luctus fimebris.
omnes supponere idem
Moysit tupre- quod nos, nempemnum
mampotettatem
legislatoris emortualem
(wem fuissecommunem, yton embolimmum
et mterrns dtvina gratia, ,, -
seu tredecim
et >nf«suun. Secundo,
probabilius est, quod hortato-
ria
 , :

DIE PHIMA SBPTEMBRIS.

27
A ria illa Dei oratio contigerit secwnda prima vel occupatus fiut.
Tcmporis iUc ordo rchus
diemensis Nisam quemadmodum paragrapko se- aux
quente vidcbitur.
;

Tcrtio, probabilius etiam est

Ugislatoris obitum prrcesscrunt,
tus hcetsit,
attabutus,
valde tamm verisimilis
'*£! 77 '

eamdcm hdbitam csse post cxplctos triginta mihiappa- '

dies ret nec video, quid illi

funeris Moysatci. Ita
Abulensis t Caietonus, Sc-
:
efflcaciter oppon
rarius, tlugo cardinalis, Menochius, Bonfrerius,
aliique multi conVra Masium hic, et Saliwnwn
in Annalibus ad annum 2584. Hic secutus %b X. Excitatur a Domino ad
au-
rtorem Calendarii Hebraici et Chronologi;c
ma- , Chananaeos invadendos
joris, qux Seder Oiam Iiabba inscribitur, ;

slatorem septimo dic mensis Adar obiisse

legi- mittit exploratores in Je-
putat.
Hac semel admissa llebrxorum traditione, postca
richo : apparatus ad Jor-
non potuit non asscrcre, Israetttarum
durante adhuc
Ducem, danis transitum ; prompla
exsequiarum cclebritate , a Deo
confrmatum nam si Moyses 7nortuus sit
fuisse :
eorum voluntas, quosoffi-
die scptima memis
duodecimi, eumque triginta
dicbus Isracltkr flevermt; a fine luctus usque
cnmonuerat ordo tempo- :
ad
Jordanis transitum, qui decima die proximi mcn- ris, quo haec et alia conli-
sis Nisan contigit, non fuit tempus
su/fwiens, quo gerint.
exhortatio Dci ad Josue, cxphratorum missio ct
reditus, necnon prxparatio ad ftuvii transitum
/icri potucrint. Ilvc omnia ad minimum
\lv* Sanctus egit usque ad Mgesimum prU »«» «au, m
ct probabitius
6 vel mum a morte Mogsis dien, . ex variis plu- prtnctpntu e-
7, 8 vel 9 dies requirunt. Quod ff

rium sacrorum Librorum locis collegimus. * tu lypu* chri'

autcm hccc accidrrint, postquam Moysi parenta- Per-
g
twm esset, probamus e.r ullimo Deuteronomii ca-
venimus nunc ad librum , sancti Joaue
nomen
prmferentem, et Acta describentem, quz non
T
pite f. 8 : Fleveruntque cum filii israel in cara-
modo
virtutes omnes, qux principem
pcstribus Maab triginta dicbus et completi sunt bellhque ducem
:
magnvm faciunt, reprsesentant verum etiam ;
dies planctus lugentiuui Moysen. Dcin mox ini-
pr&cipuas Jesu Christi actiones
tio libn Josuc Dei Sanctum cxcita/itis scrmo adwmbrant.
re- Ilu.r Origenes homilia in librum Jesu Nave
i

fertur. Nec ratio cst, cur hic dicamus, narra- dicit . quod liber hic non tam gesta nobis lilii
tioncin sacram temporis ordinem pcrturbassc.
llinc Nave indicet, quam Jesu Domini sacramenta
eruditissimus Tomicllus ad annum 2583 num. 35 de-
pingat. S.Hieronymus in epistola ad Paulinum
manifestum putat a dicta Hebrceorum tra-
,
hanc cjusdcm dat synopsim Jesus Nave rypum
ditione recedendum esse , nisi annus , quo ma-
:

Domini non tantum gestis,sed et nomine

gnus prophcta obiit , intercalaris fuerit. pras-
Vide fert Jordanem transit
:
hostium regna subver- ,
auctorcm citatum, quosquc supra nominavi inter- tit, dividit terram victori populo, et per singu-
pretes.
las urbes, viculos, montes Qumina, torrentea
po$t scriptum 85 Cum
itaque probabilius non nisi post justa
aique confinia Ecclesiae casleslisque
,

Deuieronomium Irgislatori persoluta

Dominus alloquio suo San- Jerusalem spi-
contigerunt. ritualia regna describit. Viginti quatuor Orige-
c tum confortarit,cwmque /Und prima vel secum/a
nis Homilix, necnon Theodoreti Quxstiones
mensis Nisan verisiiMlius factum sit in Je-
die ut ,
sum Filium Xave, singula fere Pi-mcipis nostri
infra dicemus; sequitur, Moijscne vita migrasse
facta Christo adaptant.Jn his multa vnveniet ie-
postremo die mensis undccimi vel primo duodeci-
ctor,quicad Sancti commendationein plurimum
mi, si hic cavus seu 29 dicrum fucrit, ut est in
faciunt. Salianusad annum mundi 2600 a num.
Sigoniano Jud<rorum Calrndario; sin cero plenus
26 nulcre quoque ostendit quam perfecPus /A>- ,
fuerit, id cst 30 dies numcraverit, ut contendil
brmrum Salvator Salvatoris mundi typus fuerit.
ad annum 2545 num. 38, ipsius obi-
Torniellus
87 Postquam populus Moysen vluwisset, Deus fubot flWn oo-
G tus mcidit n primumvct sccundum ejusdem rncn-
i

quam mox /iuji/s Successorem Chananitidem in- mmwJoraa-

sis duodecimi. Quod incertum est, tantisper ut
vaderejussit, ctquamvis sapientte Spvrikt "//!<> nm lra "* ire *
ccrtum supponamus et cum Joscpho iib. iv. , at a ' pm *""
hts, ct Domini verbis de columna nubis ad se
Antiquitatum cap. ultimo, aliisque statuamus, to f fa
factis bene animatus esset, novis tamen
divini P°
lcgislatorem una cum Succcssore suo montem Nebo omxUU promissis novos illi anvmos addidit,
sui
ascendissc, ibique mortuum
primo die men- esse
ct in ecrtiorcm spem victorise ereant;Et factum
Sis Adar. Hoc Canticum, dc quo num. 75,
posito,
esl, inquit textus sacer capite i a jr. I, post
cum Moijse Sanctus concinuit uitimo die mortem Uoysis servi Domini , ut loqueretur Do-
mensis undcci/ni, penultimo vero illud conscri-
minus ad Josue Qlium Nun ministrum Moysi ,
bere et ad jopulum recitare a Deojussus cst, cce-
,

et diccret eiMoyses servus meus mortuus est

:

lcsti prodigio dignitas cjus confirmata est, et re-

surge et transi Jordanem istum tu et omnis popu-
liqua contigerunt, quse Deut. cap. xxxi a f. 14
lus tccum , in terram , quam ego dabu liliU
de Josue narrantur. Ilebr.ri in sua Chronologia
Israfil. Omnem locum, quem calcaverit vesligium
/iiajore o)unia contigisse aiunt die mortem
illa
podis veslri , vobis tradam sicut locutus sum ,

Mogsis proxime prxccdcnte ; verum ncque hxc

Moysi { iJcut. cap. xi ii. A dcsntu et Li-
24. J

eorum traditio conformis est verbis Domini, qux bano usque

v
ad fluvium magnum Euphraten ,

illo ipso die ibdiem y i ad Moijscn fccit Ecce

. 1
;
omnis terra Hethasorum usqu<! ad mare magnum
prope sunt dies rnortis
tuas voca Josue et : ;
contra solis occasum erit (crminus vestcr. iNul-
state in tabernaculo testimonii. Sipostridic mori- lus poterit vobis resistere cunctis diebus viia; tuai
:

turus crat Moyses, non dixissct Dominus , Prope sicut fui cum Moyse , itaero iccum non :
dimit-
sunt dies , scd Prope est dies mortis tuce.
,
tam, nec der.Hiuquam te. CoMlbrtare, et eslo ro-
Triduo vcl quatriduo anie suum obitum Moyscs buslus enim sorle divides populo huic ter-
: tu
Sanctum coram omni populo solenniter successo- ram, pro qua juravi patribus suis ut traderem ,

rem suum declaravit. Iletiquis ejusdem mensis eam illis.

diebus explicatione et scriptione Secundic legis 88 Cum autem spe& dlvtna protectionis et au-
-1^1,1
 ;, ,

DE S JOSTJE ISRAEUTARUM DUCE

aliis dicere
us,adsuosreversisunt.Sicum
ian h
AOCTOPC m imitatur divinarum
legum observatione
l

2J „ uitimo latebrarum
dte sub vesperam

L.
J.
al esto r tf» • Idft* secundo dietrnenm Nisan
Confortare igitur, eJploratorui issio
Itgnmque cutto-
omnem legem, qua prsce
De die, quo post
Hienchuntmam
dtam excitat.
cuslodias, et facias ajgenda est.

Moysesservus aeus:D<
cl.ncs ab ea mlnl ausm af-
STS Zlrati m exploratores rediere,
dtebus post quos io-
verum de tribus
. t

bujus^ab
rBcedat volumen leg.s Wansiturum cap. i v. II
^agis. Non saepopulum Jordamm
i

ac noeti
,!,,. iuo:sed meditab ris in eo d.cbus dixerat,confidenterassero,hosceaseptimodie
quae scnpta sunt vrw
aciasorania cum dccimo ejus-
bas ,,i custodii
intelhges eam.
mensis Visaninchoandosesse,
? luam, et
contigisse Ipgamus cap. iv
neo:tnnc dirigesviam dm fluvii transitwn
conforlare, et esio robu- deduco, cibanorum prm-
Ecce prajcipio tibi ,

timere : craoraaa y 19 Vnde ulterius

exercitus profectionem indictam
aetuere, et noli
stus. Noli varationem et
oambus ad quaj-
Doainus Deustuusin
tecum est
die sewto mensis vesperi, vel die septimo
h:vc facta cstpn- fuwe
cumquc perrexens. Etrhortatio exploratorum reditum : pru-
secunda die mensrs mam; idque post
ma, ut mox videbitur, vel dentesenim imperatores hos audire solens , ante-
SUan eurrente anno mmdi 2584, quando san- Tricis hisce
quamde profectione aliquid statuant,
ctusPrincepsMmtatissua annum ingressuserat.
immiscuissem, nisi hann,,
10 statim subattur chronologicis menon
n farla 89 Verbis Domini f. Sancti acta ordme
rnniint neC essarium fuisset ad
Qu i
ii

pera $e, ut castra ob-

IWlt, ScrtptVl l
Josue principibus populi i

non referl omnem parare sibicv- suo collocanda.

euntes juberent exercitum
diem terlium Jordanem §2Antequam ad caput sccundum pcrg<>, ver-
baria, quoniam post
prseponendum eredibileeslfOo.
sui 10 ct seqq. capitis primi , in
transiturus erat. Sed quomodo id verum essepo- mint oracMfo,

Josue exploratores Hie- memoriam revoco przceptum divinum, dc quo

tuit? Nom cap. n v. I

tempm itus et redi- Numer. cap.sxvn v- 21 Pro hoc (Josue, quando :

richuntem misit, qui prmter sedebit) siquid

B
latuei unt inmontanis, ibid. v- 22. ad reipublicm Rebraicm clavum
tus j er triduum consulet Domi-
agentJum erit, Elcazar sacerdos
alii dies
JUis ad Ducem suum regressis, t/res

flumen trajiceretur, ut pa~ num. Ad verbum cjus cgredietur et ingredietur

elapsisunt,antequam
et cetera mul-
tetexcap. iiijl. 1. Ejus igitur transitum plures ipse, et omncs filii Israel cum eo
titudo. Hinccolligunt non (
>auci,pium Principem
quam tres diesjussio de cibis parandis anteccssit.
non adomasse norum speculatoruinliierichunl
Quomodo ergo dicitur post diem tertium ? S. Au-
gustinus hicqumst. n, Priduum illud a Sanctoprm- missionem, nisi postquam eam Dco gratam csse
intcltexcrat ex Pontifice, per quem Domvnum
aictum putat, non ex revelatione et certitudine di-
humana sperabat enim consuluerat. Nunc ad Scripturse narrationem re-
vina, sed ex disj ositione :

post toiduum transitum ficri posse, si expkratores dearnus.

citp revertissent ; sed iis tardantibus nec sperato 93 Misit igitur (cap. u a jr. i) Josue filius mittit erplom-
(orcs in Jericho,
tempore redeuntibus, consilia eum mutasse. Ve- Nun de Setim (ultima Israetitarum mansione)
exploratores in abscondilo et dixit
rum Torniellus adannum mundi%hSA num, 8, duos viros :

Bonfrerius, aliique multi asserere malunt, sa- ois : Ite, etconsideraie terrain, urbemque Jericho.
cram Scripturam temporis ordinem hic non scr- Qui pergentes ingressi sunt domum mulieris me-
vasse , quam admittere S. Doctoris opinionem retricis , nomine Rahab , et quieverunt apud
ex qua manifesto deducitur, quod humano ductus eam. Nuntiatumque est regi Jericho, et diclum :

oonsilio erraverit, spe falsus fuerit, aliosque fefel- Ecce viri huc per noctem de (iliis
ingressi sunt
ifiit JosuPj gui et propheta erat,etquem Domi- lsrael ut rxplorarent
, tcrram. Dein narratur
nus paulo ant (cap. i v. 9) certum reddiderat dc quomodo cos Rahab sub noctem occultarit in do-
divina sua ope m omnibus, quse aggressurus esset. mus soiano , apparitoresque regios eluserit , eis
ortiine trmpo- 90 Auotoribus illis subscribimus , dicimusque, persuadens, ut Israeittas civitatejamjam egressos
m :
tantum post Rjerichuntmorum exploratorum re- persequcrentur. Necdum obdormierant (v- 8)
ditwm indictam fuisse cibariorum prseparationem, qui latebant , et ecce mulier ascendit ad eos, et
adeo ut hsec toti capiti secundo postponenda sit ;
posiquam de mctu civitatis et communi animo-
tresvero diesillos,dequibuscap. i
v- II fit men- rum eoiisternatione exploratores edocuisset pro
,

tio, eosdem esse oum istis, <(<• quibus cap. m v. 1. sua suorumque satute jusjurandum ab eis exe-
Et sanehsec sententia melius respondet promissioni git : quod cum mulieri prsestitissent , eique dedis-
l)ri '"/' v. 5 et 9 /acte, novoque sent funicul/um coccineum,
• '
Duci ad dornus fenestram
integram conservat auctoritatem et gratiam apud pro signo appendeiulum, occutte per urbis muros
suos, multum imminuta fuisset, si m ipso
quse ejus domui adlurrentes dimissi sunt. Ad stabilieit-
prinoipatus initio
eum spe sua frustratum vidis- dam rationem temporis, datam mm. 91, ex Bon-
sent. Textus vero sacer verbis Domvni voluit
frerio, priora verba versus i exponcnte, hmc pauca
proxime subnectere prseparationem ad excerpo
Jordanis Uno die advenerunt Hierichuntera
:

transitum, ut promptam ostenderet

Sancti obe- spccutatores altcro recesserunt. Quod probo
, :

dientiam et ewsecutionem prmcepti divini, cap.i quia cum advenissent quieverunt apud Rahab ,

y. 2 dati Surge, et transi Jordanem etc.

:
meivtricem , sive
Hebra?a vox sonat , dor-
, uL
quis lnc profra-
91 Hunorerum gestarum ordinem sta-
igiVur
imverunt ergo
Eill tu Ht, pro- nocte ibi permanserunt, ma-
ista
tuimusj m mensis initio, puta
:

pontfur. tantisper primo xime cum versu 8 dicantur necdum obdormisse,

ejus die, sermone
Domini ewcitatus est Josue, cum ad eos Rahab ascendit ut eos dimitteret; ,
'""•''
feliciomine duoshostilem regionm
''" imadendam pro- quomodo enim, si de eadem nocte sermo sit, dici
lustratwros ablegavit. H, co- possunt ibi dormisse, et postmodum necdum ob-
dm die Hierichuntem venenmt a Hahab
.'
et dormisse, cum de i'uga et latebris agi cceptum
'"" w hos&fo
excepti sunt. Videnum. 93 Po- est? Vide etiam quse infra habet in illud Kt
*«™« <"'bem perlustrarunt,
sed proditi
, :

et qum- quievcrunt apud eam.

*"J
fl
rWissatelUtibusabeadem occulte noctu <U-
94 Kxploratores hoc periculo consi-
»w« sunt. Tertio, quarto
et quinto mensisdiein
defuncti
tncolar< l,n
""
quod Hatutb suggesserat
mn tanis latuemnt. Sexto denique,
utmltSa-
liuui, ,sequuntur atquc
,d(itione<*
air
ad montana confugiunt p
: El manserunt ibi tres „auc au^
dies,
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

29
A dies, donec reverterentur qui fuerant persecuti : quiunt, sit Dominus Deus tuus tecum, sicat fuit auctob-,
quaerentes enim per omnem vjam non repere- , cum Moyse. Qui contradixerit ori tuo , cl non j. l.
runt eos. Quibus urbem ingrcssis reversi sunt, obcdierit cunctis sermonibus
t
, quos pr;rcc|irris
et descenderunt exploratores de monte et, trans- : ei, Tu taiitum confortare, el viriliier
moriatur.
misso Jordane, venerunl ad Josue fllium Nun, age. Rubenitarum et sooiorum verbis facta re-
narraveruntque ei omnia quae acciderant sibi, at- sponderunt, scmtoque Principi, quamdiu v,.nt.
que dixerunt Tradidit Dominus omnem terram
:
obsequentes in omnibus fuemnt. Nec segnius *•-
hanc in u anus nostras, et timore prostrati sunt liqua mu/titudo cjus tmpcriis paruit, teste /><„
cuncli habitatores ejus, jt. 22 et seqq. Tunc Jesus, teronomio cap. xxxiv f. 9 : Bt obedierunl ei tilii
addit Josephus lib. v Antiquitatum cap. r, ponii- Isracl, feceruntque, sicut praecepit Dominus Moy-
flci Eleazaro cum senatu indicat, quid explorato- si.Sub legislatoris regimine contumaces erantet
res Rachabae juraveriot; corumque auctoritate ab rebellimem prompH:sub Duce nosfo
jusjurandum ratum est habitum. fuere, et ad omne obsequiwm parati. !n libro
witindcijH- 95 lieversis exploratoribus , secundum rerum Josue rara occurrit reprehensio ob inobedientia
m, ad lorda- gestarum ordinem jam constitutum indicta est ubiconfra Moysis libri querelarum pleni suni
niitranntumu de
p ra.p ara ti ad transi/um Jordanis, ut habetur populipervicacia. Mirarihic UcetsingularemSamr
cap. i a f. 10 Praecepitque Josue principibus :
ctt in tractandis hominum
animis prudentiam,
populi, dicens Transite per medium castrorum, imiiistriam. moticradoitcm, fortitudinem
:
juwta ac
et imperate populo, ac dicite : Praeparale vobis sitaciiatcm. quibus durse cervicis populum ad de
cibaria, quoniam post diem terlium transibitis bitam sihi nhcdicntiam prsestandam induwit,
Jordanem, et intrabilis ad possidendam terram 98 Potuissei Josue, si ipsi ita visum fuissetet quoieseitiu
quam Dominus Deus vesler daturus est vubis. necessitas postulasset, compellere omnes viros tri "•'" non
P'u « a
Per cibaria hic cum plerisque inlelligimus quem- buum liuben, Gad, et dimidix Manasse, it rito ** "« fl

a>U
o vis cibunt a iiKitiua dislinctum : etsihoc quotidie Jordanem Pransirent, reliquasque tribus in ko-
ccclo depluere necd/um ccssaret, aliis tamcn cibis stem pergentes prsecederent id enim se facturos E :

/tci/c vesci poterant hraelitae. Prseter pauperiores, onrnes spoponderant et sub ista conditione tcna-
;

quibus alia esca decrat, Sanctus nostcr et ejus rum cis Jordanem sttarum possessionem adire,
cxcmplo religiosores cx Hebrxis solo, ut credere concesserat : aitamen Sanctus id non
eis legislator

par est, manna victitabant. Hinc collige, Princi- fccit. centum et decem cvrciter bellatorum
sed c.r

pem nostrum non stricte vel absolute prsecepisse, millibus (tot cn imin memoratis tribubus a Woysi
scd potius monuisse tantum vel permisisse, ut si- ct Eleazaro nuper recensita erant Numer.
cap.
qui vellent, alios cibos pararent, ne postea con- x.wr non quinquaginta, ut male Josephus Ub.v
queri posscntsc, quia non prxmonitos, frustratos An/iquit. cap, i, sed quadraginta tantum mii-
fuissc carnium aliorumque ciborum usu, quibus Ua elegit, uti patet e.r cap. iv f. H.' Neque m
marma fastidientcs inhiabant. Quod hoc tempore ea re peccarit Josue, aut ab co, quod sibi Nu-
vetiti non fuerint cibi a manna distincti, patct ex mer. cap. xxxn f. 28 et seqq. Moi/ses prescripserat,
ipsius Dei verbis ad Moysen Deuteronomii cap. u recessit: probe enim noverat ejus mentem fuisse,

f. 4 ct 6 : El populo praecipc dicens : Transi- ut sibi reiinqueretur libertas evocandi ex iis t quot
bitis per terminos fratrum vestrorum filiorum Esau necessarios judicaret. Satis erat prudenti belli

.... Cibos emetis ab eis pecunia, et comedetis. Duci dictas tribus datm fidex memores reddere^
fbid. if. 27 ct 28 nuntii a Moijsc missi dicunt regi virosque ex iis omnes, armis ferendis aptos, ad
Sehon, petentes ab eo transitum : Transibimus per manum paratos habere, ita ut quocumque tem-
terram tuam publica gradiemur via : Alimenta . . . pore plurcs accersere vellet, mox obtemperaturi
pretio vende nobis, ut vescamur. cssctit.
de promwtone %
Tribubus omnibus de commeatu parando 99 Seoundum ante dirta posterior pars capitis ndjordanen
"?**' data tm ' nominatim Rubenitas , Gaditas et di-
monitis primi connectenda cum metatw
casir "
, est ca/pite tertio, quod
plenita monct ... .. .

'""«'('"' tnbum Manasse memorcs factt officti sui, f. I et '2 in Vulgata ita habet : [gitur Josue de no-
RubemtaSi Oa-
iiitns, fideique Moysi datx, Sumcr. cap. xxxn a f. 25 :
ctc consurgens muvit castra : egredientesque de F
C Memcntote, inquit hic a ^. 13, sermbnis, quem Setim, venerunt ad Jordancm ipsc, et omnea fllii

praeccpit vobis Moyscs famulus Domini , dicens :

Israel , cl morati sunt
Quibus ibi tres dies.

Dominus Deus vester dedit vobis requicm , et evolutis, transicruut praccones per castrorum me-

omnem terrara. Gxores vestrae, et filii, ac jumenla dium etc. Vriduum illud de quo cap. \
f. 11 :

mancbunt in terra, quam tradidit vobis Moyses Praaparate vobis cibaria quoniam post diem ter- :

trans Jordanem vos autcm transitc armati ante

:
tium transibitis Jordanera, idem est cum illo, de
fratres vestros, omnes fortes manu, et pugnate quo hic nam si ut supra mon/uvmus, ad .lorrfa-
:

pro eis, donec det Dominus requiem fratribus nem aliis tribus diebus morati sit.nt hraclri;r, falso

vestris sicut et vobis dedit, ct possideant ipsi dixissel S. Primrps post dicm liTliiiin ca.s fhtvium
quoquc terram quam Dominus Deus vestcr da- transituros. Itaque si verba Vulgats, prout so-
,

turus est eis ; et sic revertemini in terram pos- nant, accipia/nPwr , commeatus prwpa/ratio in-

sessionis vestrae, et habitabitis in ea, quam vobis dicta futt in Setim sub vesperam dieisextse, vel
dedit Moyses famulus Domini trans Jordanem die septima mane, cum ad Jordmem jam per-
contra solis ortum. ventum csset. Vide Bonfrerium vn cap, i it- 11.
etmeu.amtri- Quibus evolu-
97 Responderuntque ( aux illae tribus cum Pro Et morati sunt ibi tres dies.

medui ad Josue atcI ue dixerunt Omma, quae tis transierunt praecones etc. Septuaginta, Pagnir
pronpta horum { > :

votvntat, etre- praecepisti nobis, faciemus et : quocumque mise- nus, Vatahius. a/ii/jue cx ffebraso vertnmt : Kt

Uqvorum; ris, ibimus. Sicut obedivimus in cunctis Moysi, pernoctarunt ibi antequam Iransireut. Kt (uii in

ita obcdiemus et tibi. Pcr verba hxc non tam fine trium dierurn, transicruiil His praefecti eto.

prxteritam jactare volunt obedientiam, quam verbis loudati Saliam aliorumque sententia ">>>
Spondere futuram, et paris in utroquc Impcra- tur,qum asserit, ciborum prseparatdonem eo?Josue
tore auctoritatis agnitionem. Dein amantissimo mandato promulgatam fuis.se in Setim, ibid&m*
Duci suo beitv precantur, mortis pcenam in
et que castra mansisse die septima et octava ; adeo
non obedientes ultro deposcunt : Tanlum, m- ut capitis tertii versus prvmus tamtum narret ea,
jiue
 ::

DE S. JOSLIE ISRAELITAIUM DUCK

50 doneo aquat D
aauampedibus attigerint, cowistant,
gesta fuerunt, nimi- supmonbus, qum
AUCTOH8
iie nona mcnsis Nisan hvnoinde mnsitum
prsbemt,
ct intumescenti-

« crant consistentibus
j. r.. noote ad dexteram
Za adJordmm ffebrsi trtmstulmnt,
et
inferioribus autem, qum ad
sinisPram, me-
S
*LnteiH Pei die deovma fi^*£ bus-
ridiem versus decurrentibus atque
deftcientibus :

!irscntent,;cprol>otnlessunt;alter-
,„ |„J tumutsacerdotcs progrediantur cum arca usque
ibiqve subsistant, quasi
oiborum cppmatu ad medium Jordanem,
a Z tertium diem ab indicto
:Zldem mestamtcumterHodie^mmoraUonts
prohibcntes arcx
prrcslan-
pr*%sentia decursum ftummis,

dequohio,non ct securum popuio siccumque transitum.

apud Jordanem,adeoquetndwm tes. Quamvis ultimum hic f. Snon eccprimatur,
dequocap. \f. II.
/i s lnujuata/jillo
f
f

sinc dubio tamcn illud quoque

Sanctum Dominus
sacerdotibus denuntiarc jussit, populo vero ea,

ProdiglOSUS per SlCCUlil

.
'
m qux a ir. 10 usque
mo oynn ia
ad f, 14 rcfcruntur,
singula,
ut cx
quseinmira-
% XI.
et
$ 9pa(cL j

bili Jordanis trmsitu

observata fuisse Scriphu-r
J0I'daniS alVClim trailSitUS; Deus Josue, hic vero sacerdotibus popu-
memorant,
monumenta in memoriam loque explicuit. Nihil in sacra hac occurrit histo-

miraculierecla,quod ria, quod exhumano consilio profectum fuisse, sit

tanti
verisimile.
nimium extenuat infidelis 102 Sanctus igitur de tota ratione transitus et observandit tl
futuri miraculi eventu plene instructus
ad saccr- JHstctamratio.
Josephi narratio. nem aivinitus
dotes statim retulit, quod $. 8 Dcus illis obser-
edoctus erai :

vandttm przscripscrat. Dixitque dcin Josue ad

I ribus diebus a promulgata commeatus prx-
Saccrdottt arm Accedite huc, et audite ver-
9
evolutls, id est, die mmsis
nono sub filios IsraSl ir. :

bn/uloi popu jUll atione E

lumqwitutruu vesperam Smcti jussu Transierunt pracones bum Domini Dei vestri. El rursum, cum scili-
Joiue per castronim medium, et cla- cet propius accessissent : In hoc, inquit a f. 10,
fcap. iii af. 2)
Quando vidcritis arcam fcede- scictis quod Dominus Deus vivens in mcdio
mare cocperunl : ,

Doinini l)ei vcslri et sacerdotes slirpis Lc- vestri est, et disperdet in conspectu vestro Cha-
ris

portantes eam, vos quoque consurgite, et nanaeum et HetlKeum, Hevaeum et Phcrezyeum ,

vfticse

gt,quimini praecedentes : silque inter vos et arcam Gergesaaum quoque et JebusaBnm , et Amor-
spatium cubitorum duum millium : ut procul vi- rhaeuni. Ecce, arca foederis Domini omnis terrae
dere possitis, el nosse per quam viam ingredia- antccedct vos per Jordanem. Parate duodecim
miui : ijuia prfus non ambulastis per cam et : viros de tribubus Israfil, singulos per singulas
eavrte ne appropinquctis nd arcam. Prophetse suo tribus. Et cum posuerint vestigia pedum suo-
fukirum mvraculum jam revelaverat Deus, ut rum sacerdotes, qui portant arcam Domini Dei
patet ex f. 5. Nunc ejusdem jussu vel mstinchi universae terrae, in aquis Jordanis, aquae , quas
populum de intervallo, intcr se et arcam prse- infcriores sunt, decurrent atque deficient : quse
euntcm reliuipienilo. per prreanrs rommourfacit, autem desuper veniunt, in una mole consistent.
tum ut omnes i/ntelligant, quanta rebus pcrsonis- Ubi Sanctus dicendi finem feccrat, viri duodecim
que saoris debeatur reverentia, tum maxime ut mox clecti fuere ex singulis tribubus. llos Caje-
commode et per otium cum admiratione eminus tanus, Salianus ct Magalianus censent diversos
oonspioimt prodigiosam viam, per medias Jorda- fuisse ab iis, qui postea cap. iv f. 2 lecti sunt ba~
nis undas ait arrr prrsrntimn postridie apcrien- juliduodecim lapidum, in perpetuam prodigiosi
dam, Demde populo imperat pius Princeps, ut ad per Jordanem transitus memoriam in Galgalis
mirabilem illu/m Wmsitum religiose se praeparet collocandorum. Finem vero elcctionis eorum, de
Sanctiflcamini, inquU,f.h\ cras enim faciel Do- quibus hk, putant fuisse, ut honoris causa arcsc
niiniis mirabilia, Non modo externa corporis san~
Dei et sacerdotibus adstarent vice duodccim tri-
ctitas id cst lolio vestiwm secubitus ab
. , et buum, et propius modum miraculi notarent ejus- F
uworibus Ewodi oap. xix 10 et sed, vt
f. 15, demque testimonium ferrent.
rinlere lirrl, mlrrna rlium anhni a Josuo hic
103 Duodecim viris illis electis Egressus est transit populus
pr.reipitiir.
populus (a f. H) de labernaculis suis, ut trans- Pf ri
ilc robus tn Jor- 101 liis nono dir confectis, secutus est deci- alveum
iiw\i»
iret Jordanem : et sacerdotes, qui portabant ar-
(ratlfftu,
mus, quem cum Lirano contra Salianum pu-
«<i
cam fcederis, pergebant aute eum. Ingressisque
tamus, di/ferendum esse Sancti sermonem adsa-
eis Jurdanem, et pedibus eorum in parte aquse,
cerdotes, de quo Ua f. G Et ait ad saccrdotes :
tinctis (Jordanis autem ripas alvei sui tempore
Tollite arcam Poederis, et prfficedite populum messis impleverat ) steterunt aquae descendentes
Qui jussa complentes tulerunt, et ambulaverunt ex mari Galilpae ct Libano monte, ex quo Jor-
ante cos. Hsec Josuc non ui prmceps, sed ut dmis originem suam ducit, in loco uno, et ad
prophcta, vcluntatem Dei referens, sacerdoti-
instar montis, secundum fluvii latitudinem por-
b"s pr.rrepit. Snputur
fr 7 lHxitquo DominUS :

recti, intumescentes apparebant procul ab urbe,

ad Josue Hodie incipiam exaltare te
:

coram quffi Adom usque ad locum Sarthan.

vocatur ,
omni lsrael, prinoipatwnque tuum mirabilibus Factus primo tamor, qui a longe appcvreret,
est
"< " ,
T ' / "-' «««fftwi facere, ut omnes tc ut pro- dein rrirocessio, quam celebrat David psalmo cxiu
Pflftom. Ul pnuripen, a >,«• anistilatuni et f. 3, Jordanis conversus
,rh " oterum est retrorsum, aquis
Moysen
suspiciant atque rcrr-
wntur Ihc verba scaucntia >um ab ilto tumorc , quasi ab objecto monte repcr-
obscure sinni-
;,! cussis et retroactis : Quae autem
>:"" «ta '• quod, rical cumMoyse
inferiores erant,
fui in mare Solitudinis
,t;l ''
1
tecumsim.
;
Pergit
quod nunc vocatur Mor- (
Oominus i 8 Tu »,' tuum) descenderunt, usquequo omnino defice-
laucn. t dit cis rent. Quod prodigium co fit iltust-rius quo
:
Cum mgressi fucritis
,

aqu» partem major fuit eo tempore aquarum copia, qualis

Jordanis,
m saccrdotcs
State in
cum
ea. Vult scilket K^ solet tcmporr nwssis in Jordane contingere, ut le-
arca in cetertor* rip^ gimus lib. i Paralip. cap. xn
f. 15, et Ecclesia-

stici
 :

DIE PRIMA SEPTEMBHIS.

31

A stici Porro ad contactum sacerdo-

cap. xxiv f. 36 gralias egit et recessit. hno Magalianus noster AUCTOHR
taliumpedum, angelo Domini aquas submovente Et quidem hodie, inquit
quando Jordanes, hic,
J. L.
et solum exsiccante, sacerdotes cum arca ad castigato alveo, labitur in mare, hi
duodecim
medium fluminis progressl sunt, ibi-que substite- lapides distincte conspiciuntur interdum vero
ro :

runt, quasi prohibentes arcae praesciitia decursum fluenlibus e Libano oivibus resolutis ita occultan-
fluminis, donec totus populus majore cum fulu- lur, uttamenepropinquo appareant. Qualescum-
cia transivisset ; hoc enim sequens versus 17 signi- que fucrintlapides, quosS. Joannes Baptista
tlli

flcat : Populus autem incedebat contra Jericho, dnnonstrarit, ct Agiodulus abbas in Jordanis
et sacerdoles, qui portabanl arcam fcederis Do- alveo conspexerit, Magatiano certe nullam ego
mini, stabaut super siccam bumum in medio Jor- fidem habeo. Non nego quidem in fundo fluminis,
danis accincti omnisque populus per arentem
,
ubi itlud IsrarlitcC tra)isierunt, grandiores forte
alv um transibat. laptdcs jaccre; scd unde dignosci potuit, Ufos
cx quo 12 lapt- 104 Cum populus
oppositam ripam perve- m esse eosdcm, quos Josue oliin ibidem poni jussit ?
des in prodigu n i S set, saccrdotes, utex sacrx narrationis
contextu 106 Quamdiu autcm in mcdio Jordanis al-
el " H sacer datibus
m mcdio
*T?™L oolligUvr, in Jordanis adhuc consiste- veo manscrint sacerdotes cum arca, explicatur interuncum ar-
i7i Galgala, et
bant, sancti Prophetae, auctoritate divina totam f. 10 Sacerdotes autem, qui portabaut arcam, sta- ca in
:
divtso flu-

rcm dirigentis, imperium utsubsequerentur exspe- bant in Jordanis mcdio, donec omnia comple- mine svAili(et4<
tibus :
ctantes. Intcrea temporis Dixit Dominus ad Josue rentur, quae Josue , ut loqueretur ad populum,
f cap. iv a t, t : ) Elige duodecim viros sin- praeceperat Dominus, et dixerat ei Moyses.
gulos per singulas tribus: et prsecipe eis ut tol- Arias Montanus, a Lapide, et Tmmts ex hoc
lant de medio Jordanis alveo, ubi steterunt pe- versu colligunt, ducem Josue intra Jordanis al-
des sacerdotum , duodecim durissimos lapides ,
veum juxta arcam et sacerdotes constiiisse, trans-
quos ponetis in loco castrorum, ubi fixeritis hac euntique multitudmi menwriam tum prwsenHs
nocte tentoria ( fixuri autem erant in Galgalis, beneficii tum praeteritorum omnutm unaque legis t

ut mor dicetur.) Vocavitque Josue duodecim divinae custodiam inculcasse, eaque ex praecepto
viros, quos elegerat de filiis Israel singulos de sin- Domini populorcpetiisH•, quae potissimum in Dcu-
gulis tribubus, et ail ad eos : Ite ante arcam Do- teronomio ei commendata voluit legislator, qua-
inini Dei vestri ad Jordanis medium, et portate lia sxmt, quae
cap. iv f. 1 et seqq, leguntur. Alii
inde singuli singulos lapides in humeris vestris, volunt, quod /n/jusmodi exhortationem habucrit
juxta numerum filiorum Israel, ut sit signum in- ad circumfusuih populum in ulteriore Jordanis
ter vos, et quasi Prophseum de superato a vobis ripa, unde prodigium adhuc perseverans cum
Jordane : et quando interrogaverint vos filii ve- admiratione contemplabatur. Alii denique dictum
stri cras, dicenles : Quid sibi volunt isti Iapides ? locum aliter exponunt
intelligunt, atque ita
Respondebitis eis : Defecerunt aquae Jordanis ante Arca, sacerdotum humeris iniiixa, in diviso
arcam fcederis Domini , cum transiret cum : fbuminesubstitit, donec exsccutio eoruin omnium,
idcirco positi suntlapidcs isti in monumenlum fi- quse Josue jussu Domini cap. iii et initio capitis iv
liorum Israel usque in aeternum. Praeter hanc alise ad populum locutus erat , eo modo , eaque
dux causae erecti monumenti adferuntur infra obedieniia et alacritate a S. Principc complerc-
f. 25. Fecerunt ergo filii Israel, sicut praecepit eis tur, quam couunendarat. Quidquid
Moyses ci

Josue, portantes de medio Jordanis alvco, in sit de verborum sacrorum sensu ; hoc certum est,
qucm de Hierichuntina fluminis ripa redierant, sacerdotes cum arca ex medio Jordane non rc-
duodecim lapides, ut Dominus ei imperarat, juxta cessisse, nisi postquam omnis multiludo tian.si/s-
numerum filiorum Israel , usque ad locum ,
set, et cx illius alveo duodecim lapides clati, ct
Galgala dictum, in quo castra metati sunt; ibi- totidcm in eumdem illali essent.

que posuerunt eos, postquam jam Jordani sotitus 107 Vcrsum 10 ctaudit hxc anacephaLrosis, h>n utvfoegre»

cursus redditus crat. Festinavitque populus ct transiit: nam transitus $ts, aquir cuiii

repetitnt
alii 12 in eum 105 Ad perpetuam tanti miraculi memoriam prieccssis-e videtur prxccplum Doiniui de tollendis
i

qui Chri-
ttlati,
posteris relinquendam, Alios quoque, ut narra- e Jordane exsiccato duodecim lapidibus. Subdit P
sti tempore et
tur f. 9, duodecim lapidcs, de ripa ulteriore de- sacra narratio f.\i\ Gumque trausissent omncs
post adhuc ex-
stitisse tradun-
latos, posuit Josue in medio Jordanis alveo, ubi tranaivit et arca Domini. Arcie transitus plenius
tur. steterunt sacerdotes, qui portabant arcam fcede- enarratur infraa #. '15: Dixitque ad eum ( Do -
ris. Vide a Lapidc hic. Addit Scriptura: Et sunt minus ad Josue : ) Prcecipe sacerdolibus ,
qui
ibi usque in praesenlem diem, ut denotet, inquit portant arcam fcederis, ascendant de Jordane.
ut

Torniellus ad annum 2584 num. 10, aliud mi- Qui priecepit cis, dicens: Ascendite de Jordane.
raculum a Deo factum, quod neque postea ma- Cumque ascendisscnt portantcs arcam fasdefis

ximus ille aquarum in aere pendularum cumu- Domini, et siccam humum ripse ulterioris caJcare
lus inpristinuin alvcum delapsus, neque aliarum ccepissent, reversae sunt aquae in alveum suum,
inundationum impetus dimovere illos potuerit. et flucbant sicut antc consuevcrant. Populus au-
Albertus magnus, Ansclmus, Rcmigius in cap. 111 tem ascendit dc Jordanc decimo die meusis primi.
MaUhaei , Rupcrtus , Abulcnsis , et Liranus Bedeo ad #. 11, cujus posteriora verba, uti et
perstringunt ea,
hic scribunt S. Joannem Baptistam in Bcthabara, f. 12 ac 13, per anticipationem
ubi Hcbraei Jordanem transierant baptizaa- , qux contiycrc, postquam Jordunis soiitum cursum
tem duodecim hos lapides demonstrasse, cum resumere cwpit: Sacerdotcsque pergebant ante

diceret Matt .cap. 111 f. 9 Polens est Deus de la- populum. Filii quoque ftuben, et Gad, et diuii-
:

pidibus suscitare tribus Manasse, armati pra:cedcbant Qlios

istis filios Abrahae. In Vitis pa- dia
trumJoannisMoschicap.xi haec lego : Idem ab- Israel, sicut eis praeceperat Moyses ( Numer.
bas Agiodulus, cum transiret juxta Jordanis ripas, cap. xxxn f. 29 ) et quadra^inta pugnalorum mil-
:

secura animo ct cogilatione votvebat, quid actum liaperturmasetcuneoaincedebant per plana at-
verba
fuisset delapidibusinjeciis a Jesu Nave pro his, que campestria urbis Jericbo. His annecto
contra
quosinde sustulerat. Cumque isla cogitaret, con- versus 19: Et castra metati sunt in Galgalis
festim hinc et inde divisae sunt aqua?. Tunc vidit Orientalem plagam urbis Jericho.
intetlige/Uiam sub-
illos duodecim iapides, prostratusque humi Deo 108 Ad horam clariorem
jungo
 ; ,

ISRAELITARUM DUCE
DF S JOSUE
32
[nnuliiifi

i roBK

J. L. ut nenreperwe.nmpom
autem exislimandum
4: £01] esi
,
ZTaZsaorisejus
iirra.rf'
in Galgalis exstittsse, ihMm rmt
untur III Templum aliquod
/.r fti
2J ila ^sse progressos ad
primi
to—J™exs
L^wdedm illilapidesasservatifuere, testa- ''-*'«,
*,„„.
Caloala, ea potius -

destinatum. Sed in _
signo ab lmp< antt-
DOsUe mos,tumqucomnessin;ul, ZJuZguodexstatintomoll Lectionum
ut primum arca a Basnagio editarum.
aTo la . ita progressi sunt,
auarum Henrici Canisii
SriTt» ^mum n Jordane fueral egres- Sedejusaucior, Wiliibaldi
consangumea sancti-

J populumcubitisbismilleanteire
1]ljlV( ,!, um monialis, a sancto
Adamnmo fdissentit in eo t

Dominus ante prseceperat cap. y. «J m nuodhiceccleswm ilkun grandern , %Ua vero h-

f sicut
ho-
dux, populi propugnatrix, magnam fuisse scribat. Si Arcul-
ui essel itineris
Rubemta;
eneamei non
Tum sequerentur de quo actum vn
Btium terrilatrix. phus et sanctus Willibaldus.
cum sociis: defnceps reliquas tribus, donec ve-
Julii revera templum
aliquod eastructum, m
[cap. v *• 9 ^ Ga ': dicendum
niretur io locnm, qui postea dopositos viderint,
idi
eoque lapides illos
gala dictus est, locum atativis idoueura, si vclaUerutrumexiis, qui horum relationem
est
ibique
diuto, contigit, consislcndum esset: memoria lapsum fuisse circa
ul
tabernaculo attributo loco, oa-
m leris mandarunt,
priinum arcffi ac
templiamplitudmcm, vel post Arculp/n peregri-
iribuum descriptio cir-
dem vidctur Levitarum et mlionemgrandeilluddestructumfuisse, et antc
Moyse Nu-
cumquaque servata, qme fueral a (
adventum Willibaldi, qui szculo octavo /loruit,
in deserto prsscripta.
mer. cap. n) jussu Doinini erectum fuisse. Itinera-
B a ligneumet parvum ibi
109Duodecim quoquc Iapides, ut ca/>. iv quod majores nostri
viri ad id electi de rium Antonini Placentini,
, OTitttffl '"'*"
jr. 20 narratur,
quos totidem et in ftne Annotato-
in Gal-
tomo II Maii prxfixerunt, g
ruU ?,,<,>>'>"
Jordanis alveo Bumpserant, posuit Josue scriptum esse pu-
12 !«pfa>J '" rum decimo vel undeoimo saeculo
galis f etdixitadflIios Israfil: Quando interroga-
lant, de templo in Galgalis .vdificato, positisque
verint Qlii vestri cras palressuos, et dixerint eis: mentionem quoque
in eo dictis lapidibus num. 13
volunt lapidesisti? Docebitis cos atque
Quid sihi
facit.
dicriis alvcum transivit Israel Jor-
per arentem
fluminis chananaitev
:

veslro 112 Porro transitus per arentcm

danem Istura, siccante Domino Deo ^re^ammau
vestro, donec transirelis alveum, lanidumquc duodecim erectio in hujus
aquaB ejus in conspectu
miraculi perpetuum posteritati monumentum non ti prodign,
sicut fecerat prius in mari Rubro, quod siccavit,
dwersis, ut contra TornieUum optime probat
donec IransiremuB: ut discant ortines terrarum
Domini manum, ut ct vos li- Bonfrerius et a Lapide ad f. 19, sed codem die
populi forlissiraam
contigit, decimo scilicet mensis N-isan : In die illo,
mealis Dominum Deum vestrum omni tempore.
Vide qusB supra di&imus numero 104. inquitsacer tcxtus Dominus
jr. 14, magnificavit

hos n s pauln 110 Hos lapides usque ad sua tempora in Gal- Josue coram omni cum, si-
Israel, ut timercnt
UflOI ivttntur
galis permansisse asseril sanctus Hieronymtts in cut limuerant Moysen, dum advivcret. Chana-
ffteronymv»
naei vero, ubi prodigium illud inteliexere, quasi
8. t
cpistnlti itii Eusluchium vlrginem, quam Epila-
ntii eosiivm i»

fcrnplo, phium Paulae matris inscripsit, et ab ipsamet hostitem gladiumjam in suis grassantem visceri-
Paula ibidem uisos fuisse testatv/r. Treccntis cir- bus haberent, exanimati sunt. Id ita narratur
citer annis post, nempesub fi/nem sseculi septimi, cap. v f. 1 : Postquam ergo audierunt omnes re-

illos quoque conspexii Aroulphus quidam, ut ex ges Amorrhaeorum, qui habitabant trans Jorda-
ojus relatione narrat sanctus Adamnanus abbas nem ad occidentalem plagam, et cuncli regcs
libro ii de Locis sanctis cap. xn ; cujus verba hic Ohanaan, qui propinqua possidebant magni maris
placet etcscribere, prout sunt in editione Gretseri loca, quod siccasset Dominus fluenta Jordanis
imstri: ArcuUus memoratus grandem ccclesiam coram filiis Israel, donec transirent, dissolutum
in Gulgalis fundatam vidit, in eo loco constru- estcor eorum, et non remansit in eis spiritus,
ctam In quo niii Israfil, Jordane transgresso, ca- timenlium inlroilum filiorum Israfil. F
atra metaliprimam Interra Chanaan mansionem 1 1 3 An tequam ulterius progrediamur, lubet vod infi&lu
ae ht
habuere. In qua videlicet ecclesia idcm Arculfus Josephum audire, qui forte timens, ne mirabilia J° P
Uo aaeo
illos consideravit duodenos' lapides, de quibus Dei opcra Gr&cis parum probabilia viderentur,
ad Josue Dominus, post transitum Jordanis lo- majori cura sluduit fidem facere, quam narrare
cutus est, dicena:» Elige duodecim Sic
viros etc. vcritatcm. cnirn ait lib. v,
1 Im-cap. :

Hos, Inquam, axoulfus viderat; e quibus senos peralore autem solicito de amnis enim
trajectu,
in dextra parte ecclesia,
in pavimento jacentes, auctus aquis tluebat, et cum pontem non habc-
etalios ejusdem numeri in aquilonari,
omnes im- rct (ne fabricari quidem hostis passurus videba-
politos et viles conspexit; quorum unumquem- tur, nec naves ulla^ praesto aderant) Deus se il-
que, ul ipso refert Arculfus,
hujus temporis duo lis transilum procuruturum promisit, fluentis ejus
juvenesviri fortes vix possent de
terra sublevare imminulis. ltaque Jesus postquam duos dies ex-
Ex quibusunus, quo casu
accidente nescitur, in peclassel, copiasomnesad hunc modum in ullc-
duas confractus partes, ilerum
ferro condensa- riorem ripam traduxit. Sacerdoles cum arca
tusmanu artiflcla
conjunctus est. Galgal itaque agmen praecedebant, post eos ibant Levitas por-
ubi supra meraorata
fundata ecclesia, ad lantes labernaculum, et vasa
orien- sacnficiis dcstinala,

m
J"» ««£ Jericho plagam cis Jordanem est, sequebatur deinde totum agmen in suas
;

2
icho
^^usJuda,
ubi e
luquinto miUiario ab Je-
labernaculum Bxum multo tem-
dislinctum, rcceplis
mulieribus acin medium
tribus

pueris, quo luliorcs essentab impetu fluminis. Ut

, ,
supradiclaeccles ,
l a,in,qua
"T °
COj ut ,ra,,i,m '-

illiduodeni
^tructa
suDrame-
vero sacerdotibus primis vadabile
quodetaqua
esl visum
»iural, lialH.„ti,r decrevisset, et glarea non amplius
lapi.lrs, ah illi„8 r.^ionis morh vi undarum volveretur, sed stabile solum exci-
peret vesligia, omnesjam intrepide vadum trans-
ibaut, tale reddiluru cernentes, quale Deus pro-
riumiionc Aaanmani
in miseral, slcleruntque in alvei medio sacerdotes,
donec
 :

DIE PRIMA SEPTEMBHIS.

33
A (ionec transiret multitudo, et in tuto consisteret :

quod ubi factum est, et ip^i cgressi fluvium,

J. L.
liberum ei solitum cursum reliquerunt qui
§ XIL Jubelur secundo
;

confestim auctus, ad pristinam aquarum molcm po-

rediit. Exercitus autem
quinquagiDta stadia pro-
gressus, ad decimum a Hierichunte sladium ca-
pulum circumcidere ; Pa-
stra metatus esl. Porro Jesus, ara exstructa d la- schate celebrato, apparel
pidibus, quos singuli tribuum principes ex alveo,
Propheta jubente, sustulerant, ut monumentum ei probabilius S. Michael
esset prodigiose refraenali fluminis, sacrum in ea
Deo fecit.
archangelus, ex quo discif
extenttat, ut
nvlium vitiea
114 HcTC Josephus, in
verisimilia vel falsa, contra vel pra-ter Scriptu-
quibus varia minus modum mirabilem, quo Je-
tvr
ram in suo fabricata cerebro adjecit : quatia sunt, richo expugnanda sit.
quod Prophetam nosVrum de trajectu soliicitum
faciat, quod hostem ymn passurum fuissc dicat, xJvm attoniti Cltanan;ri quiescunt, neque Is- IvstaumtvUrr-
ut pontem IsraBlitx fabricarentwr, quod in Jor- raclitas, qui in Galgalis tabernaoulum Domini tnistam in i/t-
danis transitu pueros et mulieres in medium re- tentoria sua terto
et erexerant, invadere audent,
ceptos fuissefingat, quo tutiores essent ab impctu
tempore Paschatis imminente, mandat Do-
fluminis, quod ex duodecim lapidibus de Jor- minus populi sui Gubernatori, ut secundo cum
dane in Gainala transiaUs aram a Sancto crstru- circumcidat, id
circumcidendi revocet
e.st, ut
ctam scribat. Ilaec et nonnulla alia, qux historise consuctudinem, per quadraginta annos
in deserto
in sacris Litteris non fundata vcl
siur inseruit,
intermissam. Textum ipsum demus cap. v y. 2
nonconsentan< a esse probant Saliani Annales
eis
et seqq. Eo tempore undecimo scilicet primi
B : (

num. 53 et seqq. Sed leviora sunt itla. Totum mensisdie) ait Dominus ad Josue Fac lihi cul- :

miraculum enervare pcnitus atque infringere ipsi tros lapideos, et circumcide secundo flllos Israel.
lu bu i t, du m sacerdotes populumq ue vado flu- Fecit q-;od jusserat Dominua, el circumcidit fi-
men transiisse dicit, aquis sciiicet diminutis, ne- tios lsrael in coile prirputiorum. Hsec autem causa
que nimium profundis, a quibus tamen mvlieres est secundas circumcisionis Omnis
: populus,
ct pueri periclitarentur. Hsec manifeste Scriptww qui egressus de
esi ^Sgypto generis masculini,
repugnant, qux semel, iterum, tertio et s<rpius univeisi bellatores viri, mortui suni in deserto
diserte affirmat, sjccasse Dominum Jordanis per longissimos viaa circuilus; qui omnes circum-
aquas cap. iv ir. 23 et 24, cap. v t 1 ; stcttsse Populus autem, qui natusest in deserto,
cisi erant.
sacerdotes in medio fluminis super siccam hu- per quadraginta annos itineris lalissimse solitu-
mum, omnemque jopulum per arentem al- dinis incircumcisus 1'uit donec consiimercutur :

veum transivisse cap. iu f. 17, et cap. iv jr. 22. qui non audierant vocem Doiuiui, et qnibus ante
wnitatis et im 115 InProcemio ad libros Antiquitatum spo- juraverat, ut non ostenderet eis terram lacte
postura.' (onvin
ponderat Josej/hus, se nihil Scripturw adjecturum et rnellc manantem. Horum filii in locum succcs-
velerebusin eanarratis omissurum cssc. Caput serunt [jatrurn, ct circumcisi siinL a Josue : quia
vero ultimum ejusdem Operis ita concludit : Tra- sicut nati fuciant, in prasputio erant, nec eos
didimus Antiquitates Judaicas, per omnia sccuti in via aliquis circumcidcrat. Postquam auLem
auctoritatem sacrorum Voluminum. Ausimque omncs circumcisi sunl, manserunt in eodem ca-
addere, quod nemo alius seriptor Jud&us exler- strorum loco, donec sanarentur.
nusve potuisset hoc iirgumentum tanta fide Grae- 117 Vcrisimiiis et rationi consentanca mihi. r.r \ni< ,"•

cis hominibus prodere. Ego enim tribulium meo- videtur Saltani conjectura in Annuiihus num. 78,
rum confessione disciplinas patrias egregie calieo. nimirum Josue manu propria circumcidisse
Si in ulla aiia, in hac certe ejus narratione de omnes tribuum princlpes, Calebo excepto, qui
Jordanis transitu manifestum fit, quod cum Grx- in Mgypto circumcisus erat neonon domesticos t

cis Grseca fidc agat, magnifica dans promissa, suos exemplo Abrahami Genesios cap. wn $. 23 ;

et data pdeliter se implevisse falso jactitans reliquae vero multitudini veteris Legis sacramen-
;

Grzeca, inquam, fide : nam si popularium suo- tum tiiud per atios administrasse, Quamquam
rum tcsiimonio, quo gloriaiur, disci/piinis patriis autcin saccr lextus eorum tantum meminerit, qui,
egregie fucrit eruditus, non igitur ignoratione, Jordane superato, in colle prwputiorum seu in

scd sciens voiensque historiam sacram corrupit, Galgalis circumcisi sunt, cum nominato i" i en
corruptamque gentiiibus oblrusit. Veque hoc tan- Annaiium conditore num. 77 eaHstimo, viros
tum loco convincitur JosCj husvanus essc promis- quoque tribuum Ruben, Gad, <-t dimidim M<t-
sor, sed et pluribus aliis vcl 'in solo capite i
//'- nasscJordanem non transgressos, quosintei plus-
bri v, ubi S. Josuc gesta describit. Vide infra quam septuaginta milliasupra annum vigesimum
num. 146, 222, 240, et 242. numerabantur, mandato Josue circumcisos fuisse
A circumcisionr excusari polius poterant, qui
iii hostili solo versabantu/r, quam q<" vn propriis
sedibus qu/iete fmebant/ur, Peracta cirou/mcisione
Oixit Durninus (#, 9) ad Josue, quasi ei con-
grat/ulans et t<>ti populo Hodie abstuli . oppro-
brium £5gypli a vobis. Vocatumque i'si nomen
loci illius GalgaJa ueque in praesentem diem.
Man&erunlquo (ilii lsi.nl iu Ualgalis, el
118 / ,. ,-,.
iceli

feceruul Piiase, quartadecima die mensis ad ve- tar ; mannn *-

fict :
sperum iu cainpesliibus Jericbo et comedcrunl :

de 1'rugibus terrai die allero, azymos panes, et

polentam ejnsdem anni. Defccitque manna post-

quam coraederunt de frugibus lerne, nec usi sunl

SepteiuOris Tomus 5 ultra

 ; ; ;: ;

DE s JOSOE ISRABUTARUM DUCE

34 fumetegi-
««»flnits^;namow6o6us^wwo^
|srael;sedc ederun! de Tru- de pedibus ob sancutatem
ultra cibo ill" lili,
Tclice mta
iiicTonn
tcrra Cbanaan *. 10 rt uideticet a<l
anni solverenheumdemquead finem,
J. L.
S »«
ilm < „ ra »..niis
*«* * •
/v
-"V'-
loci
animandum popu li Hebrsi
inproducendos
Ducm
in '
et Fsraillit.as

sesswnem.
explanaiUmescormle epotm. tamen utrobique
prvmtii u i ra <mefactaestvisio.Diversum
Josue fut * l3 ei
legislatore visus est
mionisschema fuU.nam a
auiem > S ii
Snneto a li>) Cum
tevavit
seq. narratur) i a |
|
unbis Jericho,
.v,i, ,,. // P.,
-,,rom/,^7'-^^A- (
(

,:. e i
vi-lii virum staiUem contra
cum,
se, cvii^i-
cabatangelusf quod Hebrm m afflu>tione et dur a
gladium; perrexitque ad Egyptiaea incolumes perstitun,
deque
natnm tenentem servime
es, an adversariorum ? Qm re-
ct ;i it- Noster Ulaomnessalvieduoendiessent.Athicvm^ecie,
Sequaquam:8edsum princeps exercitus conspiciendwn prsbet,
B n ndi1 :

„„,010 gladio armati, se

Josue aflgiw»-
„,,„„„, ,.„, Secesserat vtielicet
Chananwos inchoandt ducem,
ora- auia belli contra
fun, 8 cdunfi "7 w«» inspiciendae vel
oppugmndos delendosque
et ad Hierichuntinos
tionis facienda causa.
fnterpretum communts haec
inoratione totus adiutorem se cxhibebat. _
«^,
Mjectwra est Cum itaque vel mgelorum fuit, qm sanclo w( „.

esset,

a Lapide,
ut Serarius,
Masius,
Magalianus,
irias Montanus
aliique,
eU .
vel ut
existv-
122 Sed quis itle
princ¥ ariianul
princij
> Quandoquidem
em
ipse apparens
excrcilus Domiiii,
^^~
archnriqHnm
t 14 sc fatelur esse ,

mant, de Uierichunte primo obvia subigenda, cetebrioribus ple-

cwm Theodoreto qusst. iv, et
consilia animo
deque expugnationis ejus ratume probabilius illum MichaV-
risque interpretibus
mirabilis opportuna ei objecta est
afflrmamus. Huic non
versaret; et
lem archangelum fuisse
modum oinnem wrbis capiendss edoctus
visio,qua angelorum scilicet con-
Procemio Antiquv- ccelcsth modo excrcitus,
fuit. Josephus citatus, qui in
ejusque asseclas
tra rebellem Deo Luciferum ,

latum se nihil, quod in divinis Libris refertur,

spoponderat, non tantum de prmlimtium, principatus defertur Apocal.cap.xu E
przelermissurum
de hac celeberrima f. 7
verum etiam Ecclesise, in terris sive con-
:

secunda circumcisione, sed

'

tra dsemones sive contra

homines Dei hostes
sancto Duci facta, ne verbo
etiam wpparitione, creditur con-
militahtis, yrxscs et du.r ,Iivinitus
quidem meminit, luculento id
stikttus. Et de Ecclesia quidem veleri
>jf)7< tpte !><> I'l 1?0 Apparuisse Sancto Deum aut secundam
ttut, $ed pfoba sanctissima Personam plerique wnti-
Trinitale Scripturse testimonio confir natur Danielis cap. xn
c
btlttis Miehacl princeps magnus, qui stat pro
quoj wm affirmarevidentur. Communissime tamen
a 1 :
f.
i uitt auitptum nempe IsraMitici. Angelo qui-
hodie docent eruditi, prmertim theologi, dum bo- filiis populi (ui,

nus aliquis spiriius in Scripturis apparuisse le- dein Gabrwii populi Hcbm cura quoque com-
missa ut paiet ex Danielis cap. ix f. 21, ct
giktr,per eum reprssentatum fuisse vel Deum, fuit,

iri angelum, vel hominem,ut res ipsa tulerit cap. x : verumtamen principatum angelorum
tutelcvriam non obtinebat sub Michae'le
personam wutem reprsesentantem et sub forraa Isratilis ;

arentemnumquam fuisse Deum, Hanc

corporea ap ejus cwam <jrrebat,a quo confligens cum angelo
quempiam Sanctose
s&ntentiamsecuti, wngelorum Persarum, ut Judsei fideles e caplivitate Babylo-
videndum yrxbume asserimus: idque vel ipsa ap- nica liberarentur, opem accipiebat, nisi ipsemet

parentis ad Joaue vnterrogationem responsio satis confitetur cap. x f. 21, ubi eum Israclitarum
indicat : Sum, inquit jr. 14, princeps exercitus principem appellat. Verum an ergo Archange-
Domini quibus rt-ihi.s significat, se Domino mb- lus Michael etiani Moysi inrubo appa/ruit? Afflr-
jectum ejusque mini ;trum esse. Neque obstat, quod mans sententia mihi probabitior apparet, quia
hio $. 15, et cap. vi jf. 2 Dominus appelletur sicuti nunc, ita cl olim finis legationis spcctabat
nam qui Moysi in rvbo apparuit Etcodi cap. in, bonum commune iotius popuii Hebrawi, cui
de se dicit $,Ego sum Deus patriB lui, Deus
(i S. MichaiH secundum Deum protector erat. Vide
Abrabam tamen sanctus Stephanus Actuum
etc. ;
dicta nv/meto prsecedente. f
cap vi ir. 30 eu/m angelum fuisse diserte profite- Jcsue revercn-
Archangelum itaque Michaelem sibi ap-
123
tia erga lega-
iur. Qui legem de monte Sinax poputo promuU parentem simulatque conspexit Josue perrexit ,
tum ccekstcm
gat, se qu que Dominum Deum vocat, et ta- ad eum, ignotumque ita compellat f. 13 Noslcr : dcposit^cakw-
men hoc ipsum abangelo factumesse idemsanotus es, an ariversariorum? Mirari hic Ixcet intrcpidos mentis
ibid. i
1

. 38 testatur. Ad veteres Patires, e quibus fortissvmi Herois a/nimos, quibus solus pergit con-
Serariuslib. ti Josusecap. v quwst. xl sewdecim Im nudo gladio armatum, augustaque, ut crc-
Deum velJesum Christum sancto Duci
citat,qui dibile est, specie insignem; atque iis affatur verb/s,
CQnspmendum se prxbuisse diount, respondeo, eos pugnam aut amicitiam decernant. Primo
<jii,r

forteniliil aliudvelle,quam quodDeus velChri- enim intuitu hominem putabat esse, quemadmo-
shtsS. Principi apparuerit ut p&rsona reprmen- ilum simpliciter et proximse responsioni congruen-
tata, reprsesentans autem fuerit angelus, sivequia tior fert ejpUcatio. Hesfondct divinus lcgatus
hic Deivel Filii Dei vices gerebat, sive etiam quia f. Ncquaquam nec liebrieus sum, nec Cha-
14 : :

Jesu quodammodo typus erat, quiauxilio divinse nanaBUS seil sum princeps exercitus Domini, et
;

gratise, quam nobishuman carne assumpta me- >

nunc venio. Cecidit ad hsec verba venerabundus

mit. in regniccetestis possessionem nos introducit, Josue pronus in terram, et ariorans ait Quid :

quemadmoaAim angeli hujus sub humana specie Huminus meus loquitur ad servum suum? Cui
apparentis auxiUo tsraMtat terrs
promissx pos- statim angelorum princeps, Solve, inquit 10,)
sessionem t deleta Hierichunte, {f.
inclioarunt, Conse- calceamentum tuum de pedibus tuis : locus
Wturewdictis, quoties Deus familiavrem suum enini, in quo stas, Dei per me
apparentis prse-
Awwttw allocutus fuisse memoratur
in libro h- sentia sanclus est. Kecitque Josue ut sibi fuerat
J er an9° l »m fecisse. u, per eumdem,
l impcralum.
qui hic Sancto apparuit,
incerium est.
i rtt itb n ijih l2J Cum nostroalapidein Exodicap
\\!'i'Calccos cum <trposuisset religiosus Prin- ex illo dit<&

m * 9 oeps, archangelus modum pandit, quo Deus ve-

modttrn
"' ' u&o ardente
ICfl l.icii-
" ,v """ ""^'^ «0 sque verisimUe puui Ut Iliericiiunfem expugnari autem tum
(111 fii'(
T\™91 * md«»>oui ol d .,/,,,, tempnris clausa crat atque
; .lericho
munita, timore filio-
ruui IsraGl, el nullus egredt audebat aut ingredi,
ut
 1

DIE PIUMA SEPTT.MBUIS.

35
ut per parenthesim inseritur cap, vi £, dein a l ; pulo, priusqwm circuitionem inchoarat, di-
it. 2 subditur orocuium divinurn: Dixilque Do- ceus: Non clamabitis, aec audiclur v,,\
vestra, J. L.
minus per tegatum suum Micha&lem ad Josue : neque ullus sermo ex ore vestro
egredietur do-
Ecce dedi in manu Lua Jcricho, el regem ejus, nec veniat rlies, in quo dicam vobis
:

: Ciamate
omncsque lortes viros. Circuite urbom cuncti vociferamiui. Neque hxc tantumj sed
1

ei itla,
bellatores semel per diem : sic facietis sex diebus. in sermone archangeli a
f- 3 adferunturde modo
Septimo aulem die sacerdotes tullant septem buc- circuitionis adornandse,
on expr mwn- et hic
cinas, quarum usus est in jnbilco. et preecedant populo exposuit Josue. Auctor sacer
iitr.
noluit
arcam fcederis : sepliesque circuibilis civitatem, saepeeadem repetere, quse facile subinlelliguntur.
et sacerdotcs clangent buccinis. Cumque Eversionem murorum Biericlmntinorum,
inso- quae
nuerit vox tubas Iongior atque concisior, clamorem subsecutura
et in erat, incolaru cxdemet
auribus vestris inerepuerit, conclamabit reliqua,
omnis quae f. 17 et seqq. traduntur, mmc
populus vociferatione maxima, ct muri funditus quoque populo a Propheta nostro prxdicta •...
fu\
corruent civitalis, inpredienlurque singuli per putat Serarius lib. u Josuae cap. vi quast. xviu
lo-
cum, contra quem steterint. Hxc est summa rei Sed de eis nil certi statui
t
potest. Vide infra
etvictorix intra scptem dies obHnmdae. His dictis num. 130 ct 131 i„
fi m .

archungelum dieparuisse existimo : neque enim 127 De prompta rerum omnium imperatarum mirawtooM.
vltra ftt ejits mcniio. Non tamen au.ri/io suo pr.r- exsecutione haec habet Scripturae nanatio a #, 8 rf ' ^
:

sens desiit adesse fmperatori ac totipopulo, et in Cumque Josue vcrba Qnisset, el septem sacer-
eorurn gratiam prodHgia divina per/icere. dotcs septem buccinis ciangerenl ante
arcam tce-
omnem, quo Ji 125 Quamquam historia saera in oratione ar- deris Domini , omnisque prseccderet armatus
richo expu* ad Josue non exprimat, quod
changeli sacerdotes exercitus, reliquum vulgus arcam sequebatur,
pnantta stt-
oum nrca ct buccinis, sicuti septimo die septies, ac buccinis onmia concrepabant. Quae y. 10
u
ila reliquisquoque sex diebus semel civitatem cir- subjunguntur, tempore priora sunt. Bei gestae
cui/re debuerint, aiiaque ad modum et ordinem, seriem proscquitur f. 11 : Circuivit ergo arca E
in urbis circuitione deinde servatum, spectantia Domini civitatem semel per diem, et reversa in
reticeat ; quin lamen dehis omnibus et singulis castra, mansit ibi. Secundo die repetita circuitio
ccelestis princcps exercitus Domini, /n Chananma eisdem fere repetiHs verbis refertura
f. 12: [gi-
militantiSj Sanct/um mstruxeritj non dubito. tur Josue de nocte consurgente, tulerunl
sacer-
Tam mirabilem vero et insolitam urbis oppug- dotes arcam Domini, ct septem ex eis septem
nandae rationcm praesw*ipsit, tum ut liqueretnon buccinas, quarum in jubileo usus est :
prffice-
humana arte vel induslria, sed unius Dei poten- debantque arcam Domini ambulanles atque clan-
tia urbem expugnari, titm ut hraelitarum fides gentes et armaius populus ibat ante eos, vul-
:

e.rcrccrctur. Huie tribuit Apostolus ad Hebraeos gus aulem reliquum sequebatur arcam, et buc-
cop xi f. 30, quod mcenia Hierichuntina dein ciuis personabat, Hierichuntinis interea mrtu.
eollapfa fuerini ; Fide, mquit, muri Jericho cor- stupore, ct rerum exspectatione defixis ; Cir-
ruerunl, circuilu dierum septem. Fide, qua sci/i- cuieruntque civitatem secundo die semel, et re-
cct Josue ejusque exemplo vel hortatu populus versi sunt in castra. Sic fecerunt sex diebus. Die
omnis crediderunt, umbratili et alioquin nilpro- autem septimo, fliluculo consurgentes, circuie-
jiitnrn obsiMone urbem mtercipiendam esse. runt urbem, sicut disposituui eral septies. Jose-
phus asserit, primo die solemnitatk Paschalis
seuxv mensis-Nisan civitatem ab IsraSlitis ekeuiri
cceptam esse ; sed celeberrimum illum sanctissi-
§ XIII. Mira Hierichunlis ^b- mumque diem festivae quieti coneessum csse, ore-
sidio et expugnatio, moeni- dibilius est. Cum vero dies septinvus azymorum,
excepto primo, reliquis celebrior et sanctioi* es-
bus ad tubarum sonum set, "h conptat ex ievitici cap. xxm f. 8 hinc ;

populique clamorem cor- Genebrardus SerariuSj Bonfrerius, et Salianue $

s

iunn. 95 et 96 putant, eum quoque quieti datum

ruentibus urbs analhe- :
fuisse, adeo ut tantum postridie seu xxu men
mati subjecta deletur sola : s/s primi, <-<>>i< jam ptenius convaluissent qui
nupev circumcisi fuerant, circuitio inchoata
Rahab cum suis vita do- r/t, cl xxviii fjiisthm fitata. hi rc / lane incrrtn
fuc-

natur ; hanc uxorem ;;on a/uctores hi verisimiliora conjectant, quam Jose

phus.
duxit Josue, qui cselebs vi- Ruinam mu/rorum llierichuniinorum
128 , mantaefu» w
xitet virso obiit. quaeque eam proxime praecesserunt, ita enarrare ruunt adtuha

pergunt Eloquia d uina 10 et seqq. Curaque Tum

f. :

septimo circuitu clangerent buccinis sacerdoles,

Exponil tutt Jo- juosteaquam modum omnem capi ndai urbis ex ct longum concisumque sonitum, i ociferationis
«*e, qius '' ar-'
legato divino Josuc intellexerat, ad easWa spe indicem, ederent , v.t praescripktm erat f.
'.>,

ehangeio d<di'
,. tenus regreditur, omnique convocatae multU Dixit Josue ad omnem Israel : Vociferamini :
tra-
• erat .-

tudini oraoulum Dei reddidit, de quo ita y. 6: didit enim vobi.s Douiirius civitatem : sitque ci
Vocavit ergo Jusue lilius Nun sacerdotes, et dixit vitas bffiC aiiatbema, cl omnia quae ln <• i sunl
ad cos : Tollile arcam fcederis : et septem alii Domino, id est, sint omnia s<>ii Deo consecrata,
sacerdotes lollant sepicui jubileorum buccinas , et ob ineolarum idololat/riam aliaque flagitia
et incedant ante arcam Domini. Ad popuium omne wnimal tamquam victima Domino ma-
quoque ait ( f. 7 : ) Ite, et circuite civitatem etetur, res vero inanvmatae, quosi in holocaust/um,
armati praecedeolea arcam Domini. YcrsusH et 9
, igne destruantur. Vide interpretum com enta
vsecuthnem eorum, quae prsescripta erant, nar- tiones vn hunc locum, et <n i.mt cnp. xxvn
f. 21 ct 29, in Deut. cap. xiii f. 17. Ab inte-
rare incipiunt. Versus 10 interruptam Sancti
orationcm resumit : Praeccperat autcm Josue po- ritu taiitcn Bahabj <'t q destructione voluntatis
divinae
 : .

DUGE
DE S. JOSUE ISRAELITARUM
36
,,,,/<>, ir/ CWlfc
primam CWWitionm D
verba feotsse .

,,.,,„,.. josuo «wmi^ nwtaito, in taber- utsmMtJosephus.velutaliipu-

divins in dZi swtim*.
J. L.
Ta^ijatophilac
- iMhah
i

merclnx vivat
Ra» ah merelri:
^: "*fum*fi
uni tant anteauaai primo die
eorum mcnuina mm
wrbs obambuiarctur.
vv 17./ «w/ .

abscondit VI Jerores tanti momenti

qui cum ea in domo sunt :

cum, muris dejectis, ad invadendam

versis, ewcideret,
Vus auiem cavete
enim nuntios, quos
direximus
whm provolarent Hebrmi, eadem itcrum
/(llll
r^nc consumtt
quae praecepla sunt Josue vel per sc ve/ per

—
ne de
qnfdphm
!,„;,
ScaM
his,
contingalis,
/,„
Israd
<< siiis

sub
w «*».
p.u-vuncalioms
peccato
»
rint
proprium
rei,

atque tur-
*

fuerit,
prscepta illis inculcasse
alios
laudatus.
131
injun.rerat, e.nstnnat Sa/ianus
<ii>H>us

Totius rei gestm

id
Videnumerum sequenteminfine.
smem ex sa&ris Litteris orao t„ du
m
autem auri et argenti lectori inge- totiutrei
D e„tur. Quidquid
Dommo conse- haustam subjungo, qu# disUncHorem gM(B

vasorum aneorum ac ferri, prodigii, guo Sanctiprin-

ct
Deo rat-cognitionem tanU
cjus. Hsec
repositu m tbesauris castris, quw erant
cipatus adeo illustratus fuit. E
in
crelur,
prsceptsse num. 134 dicetur.
auctore, Sanctum septem dierum spatio adierunt urbcm
et clangenlibus in Galgalis,
omni populo vociferantc, moxque in
Igilur Israelitx, eamque obambutaverunt,
modo, ad quem Israehix
inusitato Ulo Progredieniiu
tubis
postquam in aures sua quotidie castra reversi sunt. i

C lam<yrem sustolterejussierant,
mun llhco autcm hicordofuit. In frontc armatorum agmen
mu vox sonitusque increpuit,
incedebat, tutn scptem saccrdotes quoUdie tubas
idinis
angelico mimsterw de-
corruerunl, Deo illos vero reliqua -mul-
inflantes, dein arcrn bajuli, hos
jiciente. autcin adhibitus
ita narrat titudo sequebatur. Hio est
pQpvll' Qusb die scptimo peracta sunt
129
IQtll
dies idem modus. Scx prioribus diebus semel tantum ur-
ifu,' 'nunorrm, Josephus : Cumque per sex continuos
unum cp- bem circumiOant, die autem scptimo septies. Prx-
fecissent,seplima Jesus contraclis in

convocalo. laetum illis terea illis diebus altum ab omnibus silentium ser-
piis, reliquo populo
vabatur, adeo ut nihil nisi buccinarum strepitus
adfert nuntium, urbem ea die sine labore capien- E
audiretur. Die autem septimo post circuithncin
dam, Deo hanc in potestatem ipsorum tradentc,
septimam, vel sub finem ejus, a sanctototius ncgo-
ei ruentibus sua sponte mcenibus, facilem aditum
quotqunt in tii Moderatore jussi sunt saccrdotcs tubicincs strc-
aperiente:jussitque omnes occidi,
neque lassitudine et
pitum, clemoris signum cdere, cui ille et ejus jussu,
manus mililum deveuirent,
forte alii inferiores duces, quorum turmx a
ncque miseralione, neque praeda; cupiditate a cx-
effugium ullum hostibus Sancto rcmotiores erant, hanc inox adjunxere
dibus avoi ari, aut
quidquid spiritum vitatem habet vocem, Vociferamini. His auditis, ouvnes con-
permittere ;
sed
tentissimis vocibus conc/amaverunt. Consecuta sta-
exatinguere, nihil in praedam, aut proprium emo-
[umentura cessurum reservando. Quidquid aulem tiin esi murorum ruina, ad quam cum pergerent
anri ac argenli, necnon seris et ferri rcpertum Hebrmi, Hierichwitem invasuri, anathematis,
liicril, in iimim comportari voluit, ut primiliae cui urbs subjccta erat, tota ratio rursus eis

ob rem feliciter gestam spolia de primum capta verisimiliter proposita Quamquani, ut dt- fuit.

urbe Dco dedicarentur : solam auUm Rnchaben ctum est supra, id procui dubio prius factum fue-
cum suu cognatione servari proptcr jusjurandum rii, nihilominus ratio postulat, prudcntem Im-
ab cxploraiorihus acceptum. Ilaec locutus, in- peratorem rem ita disposuisse, ut sub ipsum
Btruclum exercitum ad muros admovct. Urbem civitatis ingressum IsraOUtx memores redderen-
deinde ruraum circumambulant, pneccdenlibus tur eorum prwceptorum, quorum violatio tam
ciini arca sacerdotibus, et cornuum classico mili- gravi, ut postea videbitur, suppiicio punienda essct.
tem ad aggrediendnm opus Incitantibus. Fallitwr 132 Porro, muris dejectis , Ascendit unus- urbsinvidilui,

hic Josephus, si velit omnem omnino populum quisque per locum, qui contra se erat ceperunt- :
tota cum rebtii

oihnibvs incm-
sacrrdotcsqur cum hucciuis arcain subsecutOS es.se, que civitatem,et interfecerunt omnia quse erant
dto pcrit ;omnt
ejusque bajulos tubas inflasse, ut patet cxf.Qet in usque ad mulierem, ab infante us- a^UmuL
ea, a viro
seqq, Cumque septies lustrata urbe paulisper con- que ad senem. Bovcs quoque, et oves, et asinos
Blilissenl, Bt ad signum tubis datum clamorem in oregladii percusscrunt.
jt. Ita
20 et 21. Addi- F
sustulissent, collapsa sunt mrjenia, nec machinis tur jr. 24 : Urbem autem omnia, quaa erant in
et
admotis, nec iilla alia vi ab exercitu illata. ea,^ succenderunt ; absque auro et argento, et
flWm )tnrce$te 130 Josephi relatU) a sacra quoque discrepat vasis aeneis, ac ferro quas in
rat anathmatw aerarium Domini
in ro. quod monitionem Imperatoris de urbe
hsec
consecrarunt.
ttfaunttatia IIoc Josephus sic explicat : lle-
delenda, oonservanda familia Rahab, et brsi vero nullo ncgotio per ruinam
mnibus a spoliis continendis collocet post irrumpentes
Sancti m Bierichuntem, omnes promiscue cedunt, in-
mandatum de vociferatione edenda • hisloricus
opinato mcenium casu consternatos, et
woJudxus soribat, quod eadem populum mo- subitaneo
pavore ad pugnam inutiles
'"">-i( die septimo, passimque cadaveri- :

antequam prma vice cioita- bus yiffi sternebantur, nullum

ln " oircuiret. Quidquid nec praesidium nec
sit de dic, quo primo effupum incolis invenientibus,
demntiatum anathema HierichunUnum, ita ut ne feminis
aber- quuiem parcerelur ac pucris
""' non putem Salianum replctaque truci- :

num. 103 Tomiet- datis urbs, et postremo

tum num. 13. Seranum !<!,. incensa rogum defunctis
u Josux cap vi praebuit in agros quoque pari
*st -™m t Bonfre9iumetCalmetutohic,alk>sque sa^viente in-
cendm. Hocultunumdcsuoadjecit.
''"""'"<'""' Mrmtionis Paulo infra
sacrx hic perturbatio- ita
'"'"'
pergit : E direpiione autem ingens
;'
/ ''
;
" ,

"" •**&**. qum t 1? et seaq <'

gemi ac
vis ar-
""'' auri atque etiam
**>*nteaadpopulum dataesseZ- aaris in unum acervum
/f
""'""""/ «wi WU sentiam, me movet
est redacta, uemine
/

. ?
: S
'
/
'

Sanctus orathnem suam inchoarit

hmc
a
h praedam
ediclum
ac lucrum inde
non observante, aut
quaarente, cxce-
'S nUbi3S Jesus sacerdotibus
TlitT^ ^> <**"' nox subsecutus tLtvrT'
inesauros reponendas r tradidit
in

bus dumvent, posl mQuul ^ rege merickuntis factum

Huomodo
,_ (/ ^ te retmt Scriptura sed alibi id
fuer^ interimtturirt*

jenclio ***?
m '

'^y I , vopuioaudirietinteUigipo. c
„ tap. V1 y. 2 inter alia
;
manifestum fa-
dilurepd®*:
Sancto prxcipU L-
'—--Faciesque
;
urbi Rai ct rcgi ejus, sicut
fecisti
 , ,, ,,

DIE PRIMA SEPTEMBUIS. 37

fecisti Jericho, et regi illius. llujus exsccutio ibid. juramento firmastis. ingressiquc juvenes oduxe- AUCTOBk
,

$. 29 ita narratur : Kegera quoque ejus suspen- runt Rahab et parentes ejus
, , fralres quoque J. L.
dit ( Josue ) in patibalo usque ad vespcram et ct cunctam supelleclilem ac cognaiionem illius,
solis occasum. Itanue rex Hierichuntinus e furca et cxtra castra Israel manere fecerunl etf. 25: :

suspensus fuit non secus ac alii dein reges

, Kahah vero mcretricem, et domum patris ejus
prsztio victi et capti. Cap. xxiv f. 1 i ex ore Domi- fecil Josuc vivere; ct postquam, gentilismo eju-
ni dc capta Hierichivnte sic loquitur S. Princcps : rato, ad fidem cultumquc vcn Dei conversi es-
Transistisque Jordanem , et venislis ad Jericho. sent, in Hebrxorum castra, tamquam proselyti,
Pugnaveruntque contra vos viri civilatis ejus admissi sunt, et habitaverunt in medio Israel us-
Amorrbaeus et Pherezaeus , , et Chananaeus , et que in praesenlem diem eo quod ftahab abscon- :

Hethaeus , et Gergezaeus , et Hevteus , et Jebu- derit nuntios, quos miserat ut explorarent Je-
zaeus ; et tradidi illos in manus vestras. His ver- richo. Addit Josephus , quod Bahab , periculo
bis significari putat Satianus in Epitomenum. 25, ercpta,ad Imperatorem statim fueril adducta,
quod omnes istx nationes prsesidiarios mili- quodhic ob servatos speculatores illi gratiasege-
tes miscrint ad urbem dcfcndcndam, et cumejus rit, promiseritque se meHHs eam prsemiis remu-

civibus trucidati Sed credo ego, Hicri-

fucrint. neraturuin dein agris ea/m donaverit
, et in ,

chuntis pro> ugnatorcs distinguendos esse a scptem honore postea semper habuerit. Hssc verisi Uia
aliis cnumeratis Chananscse populis : adeo ut ante mihi apparent c.r eo, quod Salmon vir in tribu
voccm Amorrhaeus subintcUigenda sit copula Juda ctarissimus , filius Nahasson prmcipis ejus-
et, non quse distribuat iltud quod anlecessit viri dem tribus ,
ut patet eas, Numer. cap. i y. 7
civitatis ejus sed conjungat disthictos hustes
, uxorem illam duccerit, e qua genitum esse Hooz
distinctis bellis superatos. Vidc Bonfrerium nobis testatur Matthseus in ChrisH genealogia cap, i

B favcntctn hic. $. 5. Habbini aliqui a\ itd Genebrardum m Chro-

jvstterat h(rc
134 Quod Josue jusscrit urbis incolas cum nicisetSerarium guxst. xlix in caput vi, et quwst
amnia Deusper
jumentis, xdificia cum cmni corum supcliectile xixincap. xxiv Josuc asserunt, eam primo nu-
aTchangelum,
tola metalla a
ferro jlanunaquc dcleri, cxccptis metallis, qusc in psisse ipsi Israclis Imperatori. Illorum commen-
U>>*trvcltone, tabernaculo Domino oblata fucre, non propria tum opportunam nobis hic occasionem prwbet
ex auctoritatc fecit ex prseccpto divino , , sed agcndi de Sancti nostri cictibutu ct virginitate, ad
quod per ccelestem ejus lcgatum accepcrat. Erui- finem vit.r conscrvata.
Serarius quscstione Jqsuo fllfotli
tur hoc e.v capite sequcnte it. 1 11 et 15, ct , 130 Rabbinos ita refutat I

er tllmtiQ Sui
mandati
I

cap. xxii $. 20, ubi Achan pacti el di- ultimo loco Si(Josue) liberos aliquos
c.itata :
ptutce -
quod pallium coc-
vini prsrvaricator appetlatur, aul uxorem hahuisset umquani, quomodo ld ro- 01 Ci.tnan

cineum incendio , ac argen teos siclos necnon ticuisset Scriptura? Cur quae Hoysis uuplias
regulam auream, Dei tabcrnaculo devota, in pri- conjugem, rilios, aepotes; quas Calebi, Elea

vatos profanosquc usus sibi abstulisset. Dici n.6- zari pontiQcis , aliorumque tam multorum oi

quit Sanctuiu hic obedisse jussioni divinse, de qua aaqualium connubia et proles recenset, adeo in

Deut. cap. xm ^. 12 ct scqq. : nam loquitur ibi Josuae conjugio et sobolc infans ac muta prorsus
Dcus de anathcmatc ,
quo urbes amiac et ab esset? Majores ipsius eadem pecenset lib. i Pa-

Jsraelitis idololatrise fautoribus inhabttatx dam- ralip. cap. vn a it- 23, ejus posteros cur ne uno

nandse essent. Capite quidcm xx a f. 16 prm- quidem vocabulo aulceret? Sed nimirum iis pror-
scribit Dominus, quid vicloribus Rebrxis facien- sus caruit , conjugll expers ,
omnmoque Belebs

totam egit, [ul] hoc eliam veri Jesu,

in
dum cum t
urbes hostiles in Chanansea occuparent; vilc

sed ibidcm sota hominum non vero pecu- qui uxorem duxit numquam, et ab uxore innu-
dum aut urbis incendium prxscribitur. Ita-
c-xdcs merabiles consilio ct hortatu suo eunuchos avo-
que prxceptum divinum, quod transgrcssus fuit cavit Matth. 19, typum aobis Dguramque proa-

Achan a duobus prioribus distinctutn fuit ct

, , ferrel pulcherrimam. Dein adfert auctoritatem
Hieronymi libro advcrsus Jovmwium,
Sancto nosPro probabilius datum ministerio ange- sancti \

qui eodem, quo ipse, argumento usus Sanctum

lorum principis, ciun hic illi apparcns mirabi-
cselibem et uirginem facit Verum, inquit san-
icm istum urbts CTpugnand-r modum cxponcrct.
:

ctus Doctor, jam tempus est ul castitatis Jesu ,

Quod vero pr.rtcr legcm Deuteronomii cap. xx
vexillum levemus. Moyses Bcribitur habuisse
uxo-
latam, dAvinse voiuntatis exsecutor iosuejumen-
torum CcTdcm, ct urbis conflagrationcm jusserit, rem ....Ostende mihiJesum Nave vel uxorem
habuisse vel (ilios. Si potuens monatrare, victum
hsec potissimum causa fuit quod Deus Hieri- ,

me esse fatebor. Et infra : Moyses moriens plan-

chuntem primam- hostilcm urbem sibi quasi pri-
gitur a populo Israel
Jesusaulem quasi vicLurus
mitias Chananitidis deposceret : primAtim autem ,

morte,
integrsB persolvendse erant. Tota ergo Jericho soti non plangitur. Nuptise enim Qniuntur in
Deo cederc dcbebat : ccssitque hoc modo ; awrumi, virginitas post mortem inclpit coronari.
(iwtortf
137 Prseter sanctum Uieronymwn casti Ptin~
argcntum, seset ferrum per oblatwnemvn taber- t>aturt tntod uu
virginitati quoque favet S. Ign iHus
martyi in
naculo reliqum res inanims cum tota civitate cipis aeric cwUbvin
,

ad Philadelphienses : Virgines, mquU, • ttiim >t uirgo

per incendiuiu ; animalia vero omnia per mor- epistola
oculis habete, et ejua Pa- nhirn
solum Christum pra
.

tem, excepta Rahab ejusque consanguineis, qui

llluminatas a Spiritu
fiermortem quasi civilem Dco dicati fuere. Vide trern in animabus vestris,
Mcmor sum aanctitatls vefltrae, Bicut He-
a Lapide ct Bonfreriam hic ad tf. 19 et seqq., sancto.
sicut Meichtsedecb qui in
sicut Jcsu Nave,
. .

quietalias assignant causas, ourJericho ta/m diro Iia3,

casiitate de vita exicrunt.

Septhnadie infra Octa
anathcjnati devota fucrit, non muttum dissimili
ab co, de quo Dcut. cap. xni. vamomnium Sanctorum, Lectione v. hxc legit
et Itahab eum 135 De liberatione Rahab et universse cogru> EccicsiaexsermoncS. Chrysostomi de Hartynbus :

occiditur, He-
niU n morfa tionis ejus ita versus 22 et 23 ; Duobus aulem Ab origine mundi innocens Abel
justus Nofi inveni-
fjinu volmt :
viris, qui exploratores missi fueranl, dixit Jo- noch Deo placens transierlur,
illnm vxorem Moyscs mansuetuB
sue in ipso, ut credibile est, cicitatis ingressu : tur, Abraham fidelis probatur,
«oii duxn Uavid lenis Heiiafl
domum mulieris meretricis, et pro- dignoBCitur, Jesus castus, ,
Ingredimini
Daniel sanctus , tres puen victorea
ducite eam, et omnia quae illius sunt, sicut illi acceptus
redduntur.
 « , ,

DE S. JOSUE ISRAELITARUM DUCE

38
manus non po- D
Opusoulo Achan tamen sacrilegas cohibere
reddunhm VenerabiUs Guibertus abbas
Viobito uh
Domino conseoraiis, ob quod cn-
Dei totit a woliis Achan aimih e
,/. Virgmitate cap. vj ait; Et Josue, qui in
incubuit, ui
.
j. L.
omnem Israel ira ejus mate,
militia maositans, sub qua-
men super infeltctier
labernaculo, id est,
dicUur cap, «n * 20. Unde prima expediHo tentatur expu-

dam viririnali reverentia MosaXcae disciplina^ in- Hes tota gnatio Htfi
fuit.
obligatus conju- contra urbem Ha% ffebrmis infelim
divisus semper inhaesil el nulli
,

„„,,„„„ cwp.w a*. 1 : Filii aulem forajH

qui inlegritate fuse
gio cffilebs mansit , borum .
usurpaverunt de
^Mare mihi creditur prasvaricalisunt mandatum et ,

,.
(I[1Mil .
e i animi polleul ,
Zab-
anathemate. Nam Achan filius Charmi, filn
fcrmam. HmcPatrum testLmonia,altumqued]eSan- aliquid de afla-
in Scriptura, 7".'/' di (llii Zare de tribuJuda, tulit
uis ri prole silentium esl
(Vide num. 1?8 et 134.) lratusque
i i

sobolemve tbemate.
m remi IsraSlitarum capitis conjugium Cumque mitteret
Dominus contra filios Israel.
prmleri/re »<»> solet, h;rv,
inf/uam, nul-
tacita juxia
prm- Josue de Jericho viros contra Hal, quas est
lum nobis relinqutmt dubiu/m, quim Josue
ad Orientalem plagam oppidi Be-
vmo ante Belhaven .

v, mor&m illfw mvi cmlehs vixerit ,

terram.
dixit eis Ascendite et explorale
primum ere- thel, :

Eliam ceterosgueomnes Abrahm filios

Dixi ante Qui pnrcepta complcntes esploraverunt Hal. El
xer lt icmctse virgmitatis vexillum. ,

Melchise- rev« rsi -lixcrunt ei Non ascendat omnis popu- :

Abrahm filfos, nam S. fgnatius citatus

lus, scd duo vcl tria millia virorum pergant, et
dech qunque " vastilatr taudaf.
dcleant civitalem : quare omnis populus frustra
contra hostes paucissimos? Ascende-
vexabilur
pugnatorum. Qui statim terga
§XIV. Imprecatio Sancti pro- runt ergo tria millia
a viris urbis Hai; et
vertentes, percussi sunt
phetica;expugnatio Haiob corruerunt ex eis homines perse- triginta sex :

adversarii de porta usque ad Sa-

conpilaoiiim \{*\\ lfHi- cutique sunt eos
barira, et ceciderunt per prona fugientes. Si
E
miscrit
citer tanlata; S. Principis SancPus, ut hahct vcrsus 2, exploratores
de Jericho, adeoque antequam ad castra in Oal-
dolor et pia ad Deum ora- galisexercitum reduxisset, sequi vidctur, hanc
cladem tsraelitas acccpisse sub initium mensis se-
lio, (jui jubetsorte in rcum cundi, id cst paulo post Hierichuntis vastatio-
i nqu i r i ; deprc li ensus nem, qum vensimilius ccepta est xxvni mensis
Nisan,ut num. \21 di&imus.
Achan supplicio aflicilur. 140 Suorum cmde fugaque percepta, Pertimuit S Principi» do-
tor t et oratio art
(i/. 5 et scr/q.) cor populi , et instar aqu;£ li-
Domitium,
;,/i, rfl niur .!>
E,(rcisa Hicrichuntc . Impreratus cst Josue , quefactum est. Josue vero scidit vestimenta sua
Kilf thi-r. ihuh
dolore, quem
-

dic ns : Maledictua vir corara Domino , qui <:r publico calamitatis scnsu ei
i,m readtfit
turo i
;,,i citaverit ei asdificaveril civitalera Jericho. ln ipse, velut omnium Ducr, prm omnibus acerri-

primogenito suo fundamenta illius jaciat , et in mum sentiebat, et pronus cecidit in tcrram co-
nnvissinin lihernrmh ponat pnrtas ejU8. if. 2. >
r
ct ram arca Domini usque ad vesperam tam ipse, ,

?G. Qus sic explicat Joscphus : Reliquias aulem quam pii Principis exemplo vel hortatu omnes
nthis ,
qua3 incendio supererant , ferro diruit senes Isracl miseruntque pulverem supcr capita
:

diris exsocratus, quisquis semol vaatatam Instau- sua. Sed virtuset pietas Principis ex ipsius ora-
rare aggrcderetur ; nimirum ul prima fundamenta tione se imprimis prodit Ilcu Domine Deus ;

jaciena orbaretur Dlio primogenitOj et absoluto inquit jr. 7, quid voluisti fraducere populum
opere natu mioimum e liberis araitteret. San- istum Jordanem Quvium, ut traderes nos in ina-
cti imprecatio prophetica fuit navrn }">st quingen- ;
nus Amorrhaei, et perderes? Dtiuam, ut cce-*
tos '' tHginta septem circiter annos, tcmpore pimus, mansissemus trans Jordanem Mi Domine !

.1.- h '
.
,',../. has diras reipsa inourrit in- Deus ! quid dicam , videns Israclem hoslibus
obodiens Hiel, qui Hierichuntem xdificans filios suis terga vertenlem ? Audient Chanansei , et
ainistt, ul esl '" UbrO lll liri/mn ra/>. \\\ ^. 3 \ \ nmncs liahitainres terraa, ct pariter conglobati cir-
[n diebus ejus B3diflcavit Hiel de Bethel Jericho: puradabunl nos, atque delebunt nomen nostrum
111Vbiram primilivo suo fundavit eam, et in Se- de terra : etquid facies magno nomini tuo?
gub novissimo suo posuit portasejus, juxtaver- 141 Liranus sentire videtur has orantis vo- quai» co/itra

bura Domini quod locutus faerat in manii Jn- aliquospitovtT'

,
ces . Utiuaui , ut coepimus, mansissemus trans
bts conceptam
sue lilii Nuu. Postremm hm voces non obscure Jordanem nrm sine aliqua culpa saltem veniali
!

iniiuittit , sanotwm Propheta/m hmc imprecatum prolatas fuisse Hoc inquU dixit Josue ex : , ,

fuisse ex jussiono divina, sibi

aulo ante p ,
;r l passione doloris , licet raale : nec dixisset extra
tum illum ccslestcm annuntiata, de -. 1
smpe passionem positus, propler quod indulsit ei Do-
mrininintits. fndr /'lnriiinim rnn/irnta ntar ,/irla iniiius. Abulensis qumst. xvn ita loquitur : Diccn-
num. 134, Voluit autem Dominus hanc urbem dum est quod verbura Josue fuit malum
, fuit ,

in tumulum sempiternum destructam manere non

tamen toleratum quia ex araaritudine niagna :

smis ac u Israelito/rum ''''"-'

\lolatriam fide- cordis dicebat. Vmnn de Viro sanctissimo, quod
tempQpulum s>,luvvntium Deut, cap. \m jr, 16 male vel malum locutus fuerit, male adst/rui-
iUins,/!',' restauratoribus malodici, ni m ruderi- tur, ubi intelligi possunt oerba ejus et bona et
bussuis perpetuum exstarei monumentum divini m. Fuinn habebai san-
in murorum evorsione pivdigii, vindictm in tm- foinccps !>>>
i-tns promissionibus de tradenda
pios oives bonignitaiis in suumpopulum. Ca
, isntrhtis tvrra Chanaan ; optiwr l.t.nrn noverat,
sca ftm hoc quas\ .... ,v fi n it sacer Au- eas sub i
. i
Uone i ts, si leges vel prmce-
rlar : Kuil rn.o IKunimis cum )0SU6 Ol nnmcii pta
, reni. Ubivero jam intellewit cla-
cjus vulgalum est in omni lerra. dem suis ah Haiensi prmsidio illatam, suspicatus
139 Quanujuam (a \suos monuerat sol-
s
vst quod
id eratj in Deum scilicct grave cri-
ticitus Prinoeps, sibi oaverent, ne quid men esse commissum, ideoque 1
m pce-
urbe anathemati subjccta in suos usus atiferrent, nas ah Isrartitis repetere jam celle : cumque me-
moria
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBKIS. 39

moria ien&ret, populum omnsm, qui murmura- Wi Sur^ens itaque posVridie Josuc mane, ap- luc.c»».
rat a/pud CadesOarnc, ipsumque Moyson ob pec- plicuil Israel ad arcam per tribus suas, et, d>, j. ;,.

catum ad Aquas contradictionix terra prom cta so/te, inventa est tribus Juda. Quaa cum juxta ^han
c.rclusos fuisse, merito formidare potuit, ne seve- familiaa suas csset oblaia, Inventa esl ramilia '
'

rus criminum ultor Deus, ut in prima Haiensi, Zare. quoque per domos offerens, rcperit
illam "

ita et in reliquis advefsus hosles expcditio-

mm ' •'

Zabili cujus domura in siiiL-ulos dividens viros,

:

nibus au.ri/io suo Israclitas destitueret. Qttod invcnit Aehan tilium Cluirmi, liiii Zabdi,, Qlii
tiuiht ut averteret/un od Numen divinum pla- Zare de tribu Juda. Sacrilegum hunc ad se
candum ardcntissimas preces concepit et ad mo- vocatmn comiter ita compellat .nan.sursu.sPri/t~
vendu/m maxime appositas, utpote m quibus ceps : Fili mi, da iiluriam Domino Deo Israel .

gloriam divini nominis ttnte omnia prse oculis et confilere, atque iridica rnihi «pnri feceri^ n
habebat. abscondas. Respondilque Achan Josue, et diiii
?t ex gtarim di- 142 Hoc si fuerit orationis argumentum t uti ei : Vere ego peccavi Domino De6 Israi-l, ei si
uincu : (o pro- revera fuisse versus 9 clarc indicat, sique, ut ul sic fcci. Viili nini inh-r
'-
.
spolia pnllium ,

fectam nssfli
prxsumi debet, eo quo dixi animo fuerit consti- cineum valde bouum, et ducentos siclos argenti,
irtirs :

tutus Josue, ejus desiderium, Utinam, ut cce- regutemque auream qulnquaginta sldlorum ei

pimus, mansissemus trans Jordanem non aliiun, contupiscens abstuli, el abscondi iu terra conlra
quam hunc admitUt sensum Si tu;v promissiones ; medium taberna,culi mei, ar-v iiupie fossa hunio
ob sceleranostru frust/ra forent, omnino erunt
ut operui.
frustra, nisi te placari s nas; an non satius fuis- i i."> Misit ergo Josue minislros : qui curren- tuppliciot '"'
set, nos trans Jordanem mansissc, quam hic per tes ad tabernacnlum illius, repererunt cnncta DSUI !<
delicta nostra causuin dedisse, ut nomen tuum a eodem a .

abscondita in loco, e1 argentum slmul.

gentibus rideaturet blasphemabur? hl certo eve- Auferentesque 9e lenlorio lulerunt ea ^\ Josue,
sinos,ut meruimus, punirc pergas
niet t nam : et ad omncs (ilius Israel projeceruntque ante , |.;

audient Chanansi et omnes habitatores terrse ,

Deminum. Tollens itaque Josue \cban tilium
quod hodie terga hostibus dederimus, animisque Zare, argentumque
et pallium, et auream regu-
clade nostra resumptis pariier eonglobali circuin- lam, quoque et Glias ejus, boves et asi-
fllios

dabunt nos, atqne dclcbunt nomcu nostrum de nos ri oves, ipsumque tabernaculum et cun- ,

terra : et quid facies magno nomini tuo? Si ctam supellectilem (el omnis Israel cum eo ,

Israelem perdist quis nomen Ht/um celebrabit ac duxcrunt cos ad vallcm Achor : ubi dixit Josue
colet? NosVro deleto nomine t tm quoque oultus Quia turbasti uos, exturbel te Dominus in die

delebitur; imo illud blasphcmabunt gentes rt di~ hac. Lapidavitque eum oranis Israfcl; et cuncta,
cent te promissa prscstare non potuisse, itaque ad- qua; illius erani, jgne consumpia sunt. Congre-
imcnt tibi nomcn ct titulum Ouinipotcntis, ve\ gaveruntque super eura magnura acervura lapi-

eerte noluisse, itaque tibi tollent nomen Sancti et dum, in vindicati sacrilegii montimentum, qui

Fidelis in promissis. Si igitur nobis juste irasce- permanel ustpie in pr&sentem diem, El aversua
ris ob scelera nodra, consule saltem gloria: et san est furor Domini ab eis. Vocatumque est nomen
ctificationi nominis tui etc, Si hoc sensu Sa/ncti loci illius , vallis Achor . usque nodle. Quh ri
precantis verba explanentur, evidens est, nec hic sotet, quomodo i/. 25 dicatur Aohan ab n<-

male nec malum eum locutum futsse, imo piam in.n.s lapidalus, cum it. 15 l>cus Smcto pr&
et ad misericordiam impct/ra/ndam c/ficacem ora- cepissett "i igne combureretur. llos locos varii

tionem instituisse, quae magnam ejus cum Deo varie conciliomt. Nonnulti sacrilegum priuslapi*
famdiaritatcm cl fuluciam, nccnon divnix glo- datuiu. detn post inortcm cum mitiiihus rebUS

ri.T zelum manifestat. Similis argumenti preces suis ignc crematum faisse putant. Alii priusvi

fundere didicerat a Moyse Exodi cap. xxxu $. 12, ruui romlmstum, oc

ttrin a pOpulo "i fadnoris

et Numer. cap. xiv f. 13, bonus Discipulus a bono detestationem cadavcr cjus lapidibus obrutum
prseceptore. fuissc opinantur. Sunt et alii, qui ev/m rirm-

»ree/«( />e»s sa- 143 hxc Sanctus, e.r summa reveren-

Cum %em adhuc utriusquesupplicii panassimulsubiisse i

cnftytum «'/-
tia humi coram arca prostratus, precatus csset, credunt. Omnes hs sententim probabilcs smt,
misi </,<, ct sor-
dixit ad eum Dominus a i/. 10 Surge cur : ,
suosque pafronos habent : quas operosius discutere
tiftone m reum
necesse non est. Sufftcit nobis, apud omnes in
jaces pronus in lerra? Peccavil Israel, et prasva-
inquiri futnt.
ricatus est pactum rneum : tulerunlque de ana- confesso esse quod Sanctus prxcepto divino obtem-
t

ihemate, et furali sunt atque meiititi, et abscon- peraveritt reumque combusserit oum omni sub-
derunt inter vasa sua. Nec potcrit Israel stare stantia sua. Quod ad filios filiasque ejust forte in
anle hosles suos, eosque fugiet : quia pollutus nocentes, eadem tamen morte Dei jussu affectos,
est anathemate. Non ero ultra vobiscum, donec spectat, consulantur interpretes.
Josepho releges Vi tantw nti-
146 Ubi hanc historiam in ,
conteratis eum, qui hujus sceleris reus est. Surge,
sanctifica populum et dic eis Sanctifica-
, :
miraberis haud dnibie hominis uel incuriam in rorei.
saov tr.rtu consulendo, vel temeritatem ipsum
mini in craslinum ha?c enim dicil Dominus :

pro suo arbitrio pervertendi. hnpnmis, Scri-

Ueus Israid Anathcma in medio tui est Israel
:
:

ptura teste #. et 18, Acham fuit neposZabdi ;

non poteris stare coram ho>(ibus luis, donec de-

1

scribit. flla
ieatur cx te, qui hoc contaminatus est scelere. Josephus autem ejus filium fuisse
21 pallium coccmewm Achcm fwratmm fuisse di~
Accedelisque maru: ad aTca/m singuli pcr tribus v
r„ pallium illud scribit fuisse chlamxjdem
quaincumque Iribum sors invenerit : hic
veslras : ct
regicm, et totam quidem
<., auro contextam.
accedet per cognaliones suas , el cognatio per
Ii/u ibidem auream regulayn t <> saorikgo abla-
domos, dumusque per viros. El quicumque ille
testatwr,
in hoc facinore fuerit dcprehensus, combunHur luw, tantAim quinquagintasiclis valuisse
hic', magni/icentise quam veritatU studk
igni cum omni suhstanlia sua : quoniam pra:-
nil/r fabricat massam auream
ducmtorum si
varicatus est pactum Domini , et lecit nefas in
ministris Joaue res furtyoas
Urael. Jussa divina mox exseguitur Josue, <;o//t/- clorwm, i/la tf. 23 a
<clebrat, oraculumque diuinum populo ex- humo refossa* et in medium prolatas fuisse nar~
factum csse commi-
poait. rat; hic id ab ipso Achan,
niscttur.
 ,

DUGli
DK S. JOSUK ISHAELITAHUM
Belhel et Ilai ad Occidcntalem
runtque inler
alta etiam fn ipso qna
nisahtr. Prxtcr hos crrorcs urbis Hai. Josue autem
nocte illa,
AUCTURfc
ffwftuf plagam
et 130
rarpit SaUauus mna. 116, 129
ntserat, in medio mansit populi.
:

J. J-

addo, auod Sanctum male inducat iu or ntem diluculo, cum adhuc tcne- totn ratio
149 Surgcnsque de-
indicent eum de Oeiin prormsi ascendit cum tcribitun
verbis, qua> recensuit socios, et
brz cssent,
solvendis fidelitate dubitasse, Hsc de auctorc vallatus auxilio pu-
lcctor rjuanta senioribus in fronie exercitus,
subjuna-i, ut intelligat ,
exercitus lon-
tllo hic
griatorum, majorem vcro partem
cum cautela legendussit. Videnum. 115.
Cuinque venissent paucae
giuscule subscqui jussit.
quas hn,>rrator nostcr du-
Mx militum turtnx,
ascendissenL ex adverso civitalis ab
cebat, et ,

§ XV. Hoptante Deo, Hai iie- Orientali civitatis parte ad Aquilonarem deflecse-
urbis pla-
rum oppugnat; fugam si- runt,
gam,
et

inter
stetcrunt ad Septentrionalem
quam et eos erat vallis media. Quin-

mulans, praesidiumlongius que auiem millia virus elegerat, et

posuerat in

Bethel et Hai ex Occidentali parte

ab urbe abducit; vacuam
Insidiis inter

ejusdem Omnis vero reliquus exercilus,

civitatis.
scqui jusserat, ad Aquilonem
occupant in insidiis positi, quem c longinquo
aciem dirigebat, ita ut novissimi illius multiludi-
dein a tergo hostesadoriun- nis, scu ultmum ejus agmen Occidentalem ,

plagam urbis attingerent, ubi insidim latebant.

lur, aliisa fronte urgenti- Cum omnes copix in hanc expedUiotiem eductx
bus:csesis incolis, Hai diri- loca sibi assignata jam occupassent, abiit Jusue
eadem nocte illa sub aurorx crepusculum cum
pitur et incendio vastatur. paucis, quos sibi delegerat, sociis, urbemque pro-
pius accessit, et stetit in vallis medio, ut oppi-

ianotvt vppu- \jum Achani supplicio aversus esset ab IsraS- danos, in quorum conspcctum se rcddiderat, foras
(fiiationem llui
Numtnis furor, Josue mudice interru- proliceret. Insidise pridie vespere prsemissae ct reli-
Utis
cursum, auctorc atque hortatore qua pars excrcitus, collibus, fossis vel silvis se
pt/wm i ictoriie
l>ru.
Deo repetiit : Dixit enim cap. vin a f. \, Do- occultarant, ne cives mane ad tantsc multitudi-

uiiniis ad Josue : Ne limeas, neque formides : nis conspectum territi, ab eruptione facicnda in-

tolle tecum omoem multitudinera pugnatorum, hiberentur. Atque hcEC una cadcmque nocteper-
et consurgens asccnde in oppidum Hai. Prxcepio acia sunt. Qttod Scriptuia f. 3 dicat, sanctum
additur spcs certa victorise ab co, qui exercituum Ducem insidias nocte pr&misissc , f. 9 ipsum
est Dominus Ecce tradidi in manu tua regem
: nocte illa in popufi medio mansisse, f. 10 dilu-

ejus et populum urbemque cL lcrram. Facies- , culo surrcansse, f. 13 abiisse nocte illa in vallis
que urbi Ilai ct regi ejus, sicut fecisli Jericbo mcdium, de ejusdem noctis temporibus
diversis
el regi illius : praedam vero et omnia animantia explicui eo modo, quo Bonfrerius hic ad f. 13.
diripietis vobis. Jubet hio Deus regem Hai cum 150 At tota strategematis, a Sancto adhibiti, du/plices pos>tff-

incolis omnibus <>r<uii secundum legem, quam tu~ ratio necdum distincte cognosci potest, nisi tolta- insidi(S,vnm%
altercc 5 mil-
icrat Deut. COp. xx, *. 10 ct 17; atque insu- tur e medio difficultas, qux est in f. 3 et 12.
lium :

pei civitatem incendio deleri, ui oppidanorum Narratur f. 3, Josue triginta virorum millia
scelera ,
qurmadinodiiin crcdibilr rst, puniret noctu misissc, utponerent insidias post civitatcm,
IsraUlitaru/mque, qui fugdti et csesi erant, uppro- qui f. 9 inler tielhel el Ilal ad Occidcnlalem
brium u(cisceretur, Eamdem tamennonvultana- plagam urbis Hai latitasse dicuntur versus au- :

themati subjici, sicut Hierichuntem \no/m jumenta tem 12 ita habet : Quinque autem millia viros
omnemque supellectilem militibus m praedam elegerat, et posuerat in insidiis inter Bethel el Hai
i«nniihi, qusc alioquim ense vet igne perdi, vel ex Occidentali parte ejusdem civitatis. Salianus
l)n thrsaurni rnlrrr tlcbrbant. His iion amtcit- in Annatibus num. 132, Masiurn secutus, ne-
tu.\ Dominus modum etiam capiendm civitatis gat utlum aliumadexpcditionemprofcctumfuisse,
sugg&ril Pone Insidias urbi post eam. Posuit
f. 2 :
prxter 30 bellatorum millia, e qutbus quin-
has sanctus
tmperator verum occultando, non que millia in insidiis fucrint collocata, reliqua
vero mendaciis aut falsis promissis hostes deci- 25 miltia secum Josue retinucrit. Verum Scri-
piendo, ut ex sequentibus patebit. pturse contradicit, quod ita probo : Sanctus ele-
148 Surroxiique Josue et omnis exercitus bel- Cta triginia millia virorum forlium misit noele,
adortiat, ou/w latorum cum eo, ut oscenderenl in ilai ; etele- praecepitque eis, dicens : Ponile insidias post ci-
cta Lriginta millia virorum fortium misit nocle, vitatem f 3, et 4 : aiqui Sanctus nocte illa
seu sero vespere, ovm jam tenebrm ingruissent, mansit in medio populi 9, et tantum postri-
f.
prwcepitque eia dicens Ponile insidias post ci- dir
:
diluculo urbciri versus se itineri dcdit, ut
vilatem, qua Occidentem spectat nec longius dicttur 10 ergo 25 cx
;
f. rt 11 : tllis 30 milli-
recedatis ab ea et erilis omnes
:
parati. Ego au- bus non retinuit secum : ergo q-uos secum rcti-
tem et reliqua muttitudo, qua mecum est, cras miti rt quibuscum summo mane ad Hai profe-
summo mane accedemus ex adverso contra ur- ctus est, distinguuntur a 30 milUbus noctu prse-
bem, qua Orimtem respioit, Gumque exierint missis : ergo praeter 30 miltia multitudo reiiqua,
contra nos, sicut ante fecimus, fugiemus
et terga de qua f. 5, 10 ct 11, ad urbem hostilem per-
verlemua; donec persequentes ab urbe lon- rr.rit. At quomodo igitur vrrsus tcrtius, qui 30
gius protrahantur putabunt enim dos :
fumre millia, conaliandus cum duodecimo, qui quin-
sicut priu Nobis ergo fugientibus, et iliis perse-
que tniltia dumtaxat in insidiis pusita esse nar-
queotibus, consurgetis de insidiis el vastabitis rat? Respondeo cum Bunfrerio
civitalem hic iu y. 12,
-
tradetque eam Dominus Deus ves duplices insidiasa sancto hnperatorepositasfuisse,
ln manus vestras. Cumqua ceperltis, succendite unas 30 miUium dc quibus jr. 3, altcras 5
eam, et sic omnia lacietis, m jussi. Dimisitque mtlliuiii dr quibus
eos, et perrexerunt ad Locum
jr. 12 : Neque obstat (ver-
insidiarum sede- int sunt laudati interprctis ) quod utrieque ab
eadem
 ;,

DIE 1MUMA SEPTEMBRIS.

41
cadem Occidentaii parie fuerint collocat® in- 152 Cum
ter Bethel el Hal; nam et ista Occidentalis plaga
igitur HaKenm permixti Bethi
qm .
,
AUCTOBC
latitudinem habebat, u dulplices hasce insi 1. L.
'

•
caperet, illas quidcmjuxla ien- clypcoin attvm
'

Australis
'

plag.e angu-
lum. has juxla angulura plagae
Dixil DominuG levnto.
Borealis el vici- osuo
niores Josue turmis. Addo vero diverso Dne,
<* ,s Leva clypeum, fatii vertunt
nt lanceam)
mihi
qui in „,„„ tua cst, contra
quidera fit verisimile instructas ui
,
dupiices "<»'. quomam tibitradam eam. Par
hasce insidias priores quidem Sa ctus-
; iilas utin urbem nec, ut 26
jam exutam praesidio militum irrumperent, eam-
f. dicitur, elatum m c lu-
^demitnXdonecHaUnsesadunw esin-
qucoccupatam sociis, igne domibus aliquibus
jccto, significarenl
terfecti essent -
n inlelligamus,
posteriores vcro, ul diverlicula '"''
;
'lin»! qm-matlmodum, pugnante [sraele
et loca tutiora occuparent, qua forte poterat contra Amalecilas,
paterc fogn pcr vallem illam
erectio manuum Moysis con-
, si contingeret llnuata era ratio vincendi
Halenses refugere,
'
, ita, pugnaute Is iele
fugam espe-
el exitum ad conira Qal, perseveranlia extensaa
clare. Ewvwriis inter/tretwm conjectwris hxc miht manus ac
lanceaa Josuae contra civitatem
vcrisimilior apparet. fuil ratio vin-
cendi. Disposuil autem
Josiir per fiifia: Strategema exitum, quem ejus aucior el
151
Deus , intercedentibus
simttlationem hujusmodi signis sensibilibus
director Deus promiserat, felicem habuit , victoriaa istaa
hostes lovghts nam :
aa clarius
manifestandum, quod ipse Deus
ab urhe abdu- cum rex llai, ui narratwr a f. 14 e mcenibus
f auctor victoritE tensa enim manus Josuaa
eit; velspccula vidisset illum fsraUtitarwm rnanipu- cum
;

lancea versus ilai, signum

eral divinura divinaa
lum,qvi ad vallis medium, Sancto ductoret pro- pugnss contra civitatem lllam.
gressus fucrat ; Feslinavit mane, et egressus 153 Quamquam cu .,
Hasius et B "t intidtU poni-
est cuni omni exercitu civitatis , direxitque frerius vetint, elevationcm clypei
vel i ex li urhem pra tt.
acicm contra des rtum, ignorans quod
.

B post ter- mmmodo signum fuisse prxsmtis auxilii divini di<> vaeunm oc-
gum latcrent insidiie. Josue vero et omnis Israel et victoriw ab hostibus
referendx ; non video t - rupanti
cesserunt loco, simulantes metum a
ct fugientes , men, cur dici nequeat, ide signum ad ahud
per solitudinis viam. Hanc fugm simulationem quoque desHnatum fuisse, nempe admonend -
,

non fuissc mendacium pulcre ostendit a La- insidih positos, />t >» urbem apertam et propu-
p de in f. 6. At illi vociferantes pariter et se , gnatoribus vacuam irruerent. fta sentiuntAi
mutuo cohortantes, perseculi sunt eos. Cumquc a Lapide, TiHnus et Calmctm hic, nec ot\
Sa-
rece?sissent a civitate , et neunus quidem lianus num 135 et 138 adduntque, sanctum ;

armatus vel armis ferendis aptus, ui cx f. 24 pa- Ducem superhastam clypeum sustulisse, ut hujus
let, in urbe Hai el ttelhel remansisset, qui non fulgor fieret conspicuus vel insidiatoribw . vel
liersequcretur Israel ( sicut eruperant aperta aliis ad id constitutis t qui illos de koc indicio
oppida relinquentes , ) dixit Dominus ad Josue statim admonerent, Favere etiam videtur vpse
etc. Bon/rcrius hic existimat , Betheliias omne ir.rtus f, 19, ubi, clypeo sublato, insidise
e latebris
suum prxsidium antc (sraelitarum adventum mi- mox pr diisse commemoraniwr; Cumque , i»</u,t.
sissc ad propugnanda/m vicinam urbem Hai t il- alevassct clypeum ex adverso civitatis, iiisidi;c
losquesimul cum hujus
incolis fugientem fsraHlem quaa lalebant surrexerunt confestim
, : et per
Favent ipsi Sepfataginta, Chal-
fuissc persecutos. gentes ad civitalera, ceperunl »'i succeuderunt
dxus paraphrasles Pagninus et Vatablus, qui ,
eam, "/ fmperatori et reliquo ejus ewercitux
lcgunt oppidum (m numero singulari) incautos captm civitatis sigmvm darent, Vide infra
hostes apcrtuin. reliquisse. Objicit
Calmetus ver- nuin. 155,
sum 25, ubi illo die duodecies milte
homines in- 154 Viri autem civitatis, qui persequebantur hottet ' teriio
terfecti fwisse dicuntur, omnes urbis Ilai. Sed hinc Josue, respicicntes <'t videntes, fumum urbis ad t • ftonti "i-

mferri nequit, Bethelitas Hmenstbus non fuisse caelurn usque conscenderc, non potuerunt ultra
uttil mffl

conjunctos : nam dici potest cum eodem Bon- hur illucque diflugere : praasertim cum hi , qui
tUW;

fraioadf. 25, co loco iantum recenseri, quotex simuiaverant fugam , el tendebanl ad solitudi- P
habitatoribus u/rbis Hai crcsi fuerint. Hujuscerte nem, contra persequentes fortissime reslitissent.
opinatio plus vevisimilitudims habet,quam Cal- Vidensque -\'^\ir et omnis Israfil, quod capta e.«-
meti aliorumque, qui volunt, Bethelitas Hebraeo- set civitas, et fumus urbis ascenderel reversus ,

rum fugam ecc urbe sua, quseabHai nonprocul percussit viroa Ilai. Tribuitw) kic Duci, quod
aberat} conspexisse, omnesque ut victorix et prxdse ejus i/mperio factum est;nam ipse tum clypeum
participes fierent, nullo servato ordine , ea> ci- in a&re sublimem tenebat. Siquidem el iili, qui
vitate erupisse; verumtamen Hafiensibus sr non ceperant et succcnderanl civilatem, cgressi e%
junxisse, sed, cwm r<> tam et incensam HaA urbe contra suos, medios Imstium fniir crepe-
viderent, cjusque cives, qui IsraSlitas perseouti runt. Qui wrbem HaA propugnatoribus vacuam
crant, fundi et csedi, inopinata hac rei muta- occuparunt, fuerwnt triginta illa insidiatorum
tione consternatos ad sua rcdiissc ff/rc con> millia, de quibus f. hisenimillud injw .'t ;

fectura priore magis a sacra narrationc recedit. rai Imperator seqq. Urbe capta, major
f. \ et

nam si Bethelitae se Haiensibus non jwnxerint, eorum pars egressa ad hostes « tergo aggre e t

sed, eorum visa clade, fuga sibi consuluermt diendos, qui fsraSlitas fugam svmulantes hactenus
quomodo fugient&m fsraSlem persecuti sunt, ut persecuti erant. Dixi major eorwm pars; nam t

dicitur f. 17 1 Si cum aliis dicas, quod illo die, credibilenon est, quod urbem, licet incolrn qui in
quo capta fuit Hat, urbe sua egressi sint, Haiertr ea remanserant imbelles vel inermes essent, omni
sibusque se revera junxerint ad Hebrxos perse- plane prxsidio nudatam reliquerint. Sed quid in-
quendos; quomodo non xnciderwnt m insidias terea temporis illa quinque insidiatorum millia
inter Bethel et n»> collocatas? lllse enim tem~ fecerunt, de quibus f. 12? Putamus , ab illis
pore, quo fugiebant IsraSlitse, de loco se non mo- vias interclusas fuisse, per quas hostes, <> fronte
vcrunt, ilimrr ri'i[X'Um DeijUSSU ui n/tum rhvas- <i <> tergo invasi, alioquin fuga elabi potuissent.
srt Jusue. Crrdibilior itaf/ueestsententta iUmfrnd, Vide dicta num. 150 : Cum ergo ex utraque
cui adhseremus. parte adversarii caederentur, ita ut nullus de tanta

Septembris Tomus I. G multitudine

 . )

DE S. JOSIE ISIUELITAUUM DUCE

K
a p- consuluisset, si duvisset, Deum ipsum civiwm inter-
salvarctur, regcm quoque ll.u
AUCTOIIK mullitudino
necionem prxcepisse, juslasque, cum msigmterse
viventero, et obtulerunt Jo ;
J. L. |,rehenderuDl hujus prxcepti causas
qui israelem in legc pcritum fateatur,
155 Igitur omnibus interfectis
Verum oraculum divinum dc Ilaiensi-
urbs, 7"! '" *a ,

addidisset.
ad deserta tcfldentem fuerant perseculi, c
tacitus prxteriit nec
(ni .,/ , U$,dirU reversi Qlii buscum sua urbe delendis ;

eotiom loco gladio corruentibus,

pitur et tncen- quidquam ctiam mcmnut de Dei scnnonc, quo
nulli ztati iiut
jjcrcusscrunt civitatcm,
Sancto ctcvatio clypei mandata fuit; ad quam
ditur.
Isracl
parcentes; contra <>mnes enim mortis
sexui
2. Brant actioncn Dcus populo suo mctonam de Haiensi-
sententiam Dominus pronuntiavcrat f.
bushi/gitos est, sicut olim de AmaleciHs ad e.r-
autem, eodem die eoncidcrant a viru
qui in
tensionem manuum Moysis.
usque ad mulierem, duodecim millia hominum,
omnes urbis Hai. De Bcthclitis vide num. 151.
Josue vero non conlraxil manum ,
quam ia

sublime porrexerat, tenus clypeum, donec intcr- § XVI. In montibus Garizim

Jumenla autem
omnes habitatores
et Hebal populum inter ac
flcerentur Hal.

et pracdam civilatis diviserunt sibi tilii Israel,

sicut praecepcraL Dominus Josue. Qui succendit Deum foedus solenni ritu
urbem et fecit eam tumulum semplternum, /h- instaurat Chana-
cendium tmte commissam pugnam esccitatum, de
Josue :

quo versus 19, non fuit totius urbis, ne prxda nseorum adversus eum
omnis ewercitui i>mret; scd alicujus tantum loci,
ut <
fumocaptam esse urbem intetligcrent Is-
)iso
conspiratio.
raSlitiE, et a simulata fuga desisterent. Tota urbs E
nunc tantum
habitatoribus vnterfectis,
in cincres redacla
spolia
est,

omnia
postquam
Eebrxi
Qm
et
uoniam ab Hai non procul aberat u/rbs Bethel,
hac, uti capitis vmversus 17 testatur , nul-
Occupat urbem
liethel et regio-

7iem, in qm
lus miles prssidiarius remanseratt omnibus ad
siti
collegissent, ut Dominus jusserat i/. 2. Porro
montes Garizim
JOSUe mhis rrifcm, qui virus in ejus potcstatcm suppetias Haicnsibus fercndas missis ; ncutiquam et Hebal :

venerat, suspendit in palibulo usque ad vcspe- verisimile est Imperatorem vigilantissimum ne-
ram et solis uccasum. Prajecpilque Josue ( id gleansse tam opportunam urbis hujus subigcndic
nempe, quod prsscribitur Dcut. cap. xxi #. 23 ,
occasionem. Capitis xn versus 16, ubi inter debel-
et deposuerunt cadaver ejus de cruce: projece- latos a fortissimo Duce nostro reges rex Bethel
runtque in ipso introUu civitatis, congesto super quoque nominatur, nullum dubio locum relinquit,
iijiii magno acervo Japidum, qui permanet us- quin cwitas Ula ab hraclitis occupata fuerit. Quo-
que in diem. Rex tamen Ha% vivus
praesentem nam aulein temporc id potius factum esse diccre
suspensus non fuit f utineque rex Jericho, de quo pQSSumus, n/si paulo post deletam atquc exustam
iiiiiii. \Xl Utnimqut' prvus inter/ectum fuisse, Hai, a qua teste Adrichomio una tantum lcuca
manifestum est em cap. xir. 1,26 et 28. distabat. Scriptura dc ejus occupatione forte ideo
lOtSpfU nnrra- HaUnsibus illatam cladem paucs ita per-
150 non mcminit, quod faciii negotio sine pugna,
tto,
stringit Josephus: Jesus autem lustratum oxerci- utpote qu.r propugnatoribus destituta erat , in
tum ad Aiiiaiu ducit, et noetu dispositis circa Hcbraorum
potcstatcm venerit. Ad Judicurn ca-
urbem insidils, diluculo hoslem ad ccrtamen pro- put i, ubi a jr. 22 Bethcl post mortem Josue ob-
licit. Illis vero audacter ob proximam vicloriam scssa el capta lcgitur, dicendum, vel gcminam
irruentibus, simulata fuga procul eos ab oppido fuisse Bcthcl cum Adrichomio, vcl, si unica fue-
abalrauil, fusuni bostem existimantes, et quasi rit, eam ab hostibus recuperatam fuisse aut vi,
victoriajam parta insolescenlea. Postquam autem aut potius fraude Benjaminitarumque impruden-
subito conversis copiis in faciem illis obstitii, et tia, quibus in divisione terrx promissae obtigeral.
aliis, qui in insidiis iatcba.it, ex composito'si- Ihs victorlis de rege Jericho, llai, ct Bethel potias
gnum datum est, coorti celeri cursu ad Mnam nihil antiquius habuit sanctus Princeps, quam
leruntur, el aversam ejus portam occupant, primo quoque tempore exsequi in montibus He-
plorisquecivium imbellium ) e muris suorum,
t
bal et Garizim ca, qux dudum a Moyse
Jia-
nl lum putabanl, victoriam spectantibus
urbcm- : buerat in mandatis. Ut vero secure id prz-
que lugressi sine discrimine caedem
ingentem stare posset, proculdubio prius terram, in
etlunt. luterim aiia parte Jcsus obvios
qua
in fugam
vertil qui urbem petentes integram
isti montes siti sunt, atque omnem regionem, quae
;
adhuc rati, hos inter et llai media interjacet, in Hebrseorum
ubi hancquoque ab uosle captara ac cum uxon- :
otrstatrm, ncmhie victoriam morante, redegit.
bus ac incensam animadi crlcrunt
iiberis
per Mappa topographica terrx promissionis, quam
» w
asrros cum siui
ui^poia», i-uui
B dispalati, sibi invicem praosidio
non
,

AdHchomius Operi suo praefwit, dictos montes

possent esse, et neque iri urbem redire neque
cotlocat prope Sichem novcm circitcr
h\ o illucqm diffugere, alii horarum iti-
aliis in locis sunt op-
nere ab Hai. Quod ab urbe Sichcm, qux
pressi. Posl banc Alnitarum postea
cladera maf ma Pribui Ephraim obtigii, non procul
abfuerint, do-
tnuUitudo puerorum el muliilerum atque
man- cct etiam S. Hieronymus
in Epitaphio
cipiorum capta cst, ct sanctae
supellex sinc numero : Paulat ex i^psaScriptura Judicumcap. ix
et satis
pocudum iinii
non modicigreges
;

et insuper $. 1 ostcndi potest contra

signata
"° I"""- iiiuiui,
pecunia multa; ci, Eusebium in Locis Hc-
u ciinii
erat enim ra ivgio nr;e-
pra> braicis ab eodem S. Hieronymo
IWes. Ujur hac omnia Jcsus
iliv Latinc redd'itis,
iutcr miliies
parti- etSalianum num. 1-iO.
usest u. cis castris, qus
babuit
WhuHii
ad Galgala. l58Qutd m utroque illo montc actum fucrit adhospop^" 1

naglectu,
potissimum arguojose m eo
" » "'"'"' cap. vui a f. 30, ubi
ductt,adificafa
ptnm,quodlsnetitas ingentem feminarum compendiosa nar- queaharietta-
pue- r^u.nctradHur cxsecutioeorum,
rorum el mancipiorum qux Deut. ca P \i Deo of>-
muttitndi captivam
.
criftciis
abduwisse soribat, oontradicsns t 29 C«i
i
XXVI] r i:rscripta erant.
-
-
Ex his locis latis,
versui ?5, asse-
«avi ro.admuiierem
""'' " oollatis hanctotius rci peractae descri-
ptumem concinnomus, Scripturm,
PorteSancti fam* consutere
i
ut ewistima-
volJt ne wnformem. Josue memor
nxmium crudeUs apud gmtes audiret mamdati, quod
sed'satis ;
acoepeiat populusa Moyse,
de altari, lapidibus-
que
 DIE IMUMA SEPTEMBHIS.
13
quc cum
inscriptwnc Deutcronomii in Hcbal cri- Ilcnjamm. Et o regiono isli stabunt ad maledi-
gendis, ct de divinx legis acceptatione solenniter AUCTOkt
cendum in monte Bebal Ruben,
confirmanda in codcm montc Hebal et Gafizim,
Gad, et
:
J. L.
aser, et Zabulon, Dan. et Nephtbali. His 'sub-
cu m proclamationc coram popuh, benedictionum jungo, qu.r hic ir. 33 Sancti imperio IsraSlUs
illam obscrvantibus ct maledjcHonum eamdem VJSir Rw fefftinAir: Omnis autem populus,
irqnsgredientibus ; simutque advertens popuhm et majorcs natu, duccsquc, ac judices
stabant
bene affectum esse erga Deum,quod tottantaque ex utraq ue parte arcae, in conspectu
sacerdolum,
in ejus gratiam prodigia ad Jordancm, in Jeri- qui portabanl arcam fcederis Domini,
nt advena
cho, ct Hai nuperrime operatus esset ; hoc, in-
ita et indigena. Media
pars eorum juxia montem
quam, advertens S. lmperator, dictum pi\Tce~
Gariziin, et medi.t juxla monlem Ileb.il, sicut
ptum quam mox implcndum curavit. Omnem pnecepcrat Moyses famulus Domiui. Etc utroque
itaque convocavit muUiiudmem tam Hebrseorum loco colfigitur. universum Israelem a sancto
quam advenarum ( Josue cap. vm $. 33; ) puta (oiius rci Directore hoc pulcro
ordine
Hierichimtinorum, qui cum kahab in domo ejus positum. In valle ipsa inter duos montes, Garir
salvati fucrant, aliorumquc proselylorum, qui tim soiticet et Hebal, stabant sacerdotes illi, qui
ad JudaKsmum conversi mter IsraUlitas moraban- arcam faderis gestabant proxime adn His
tur ; omncs, inquam, viros ac mulieres, imo alii sacerdotes ao Levitz omnes, Cxroum hossta
et parvulos ( ibidem f t 35) advooavit .losue batit majores natu duces,
ac judices popuii
de Galgalis ad montes Hebal et Garisim. Ac dein rcliqua inuttitudo, ita
;

scilicel ut sex Pribus

primo quidcm, quod Dcut. cap. xxvn f. 5, 6 designatx starent versus Garisim, sew alix ver*
et 7 prxceptum erat, mandat exsecutioni. de sus Hebal, fam ad arcam conversa, et ab illa
qua hic jr. 30 et 31 Tunc aedificavit Josue :
remotioribus altiora montium toca occupantibus.
allare Domino Deo Israel in monte Hebal si- :
Advena seu proselyti, ut putat Torniellus ad
cut praecepcrat Moyses famuius Domini filiis Is- annum 2584 num. 17, inicr auctores sux con-
rael, et scriptum est in volumine legis Moysi : versionis hinc mde B
existebant. His ita ordinatis,
altare vero de lapidibus impolitis,quos ferrum secuta est benedictionum ac maledictionwm >;rre-
non tetigit : et obtulit (per sacerdotes ) super monia : Et primuni quidem Josue vel per saccr-
eo holocausta Domiuo, immolavitque pacificas dotcs, vel pcr se tamquam propheta
benedixit
victimas. populo Israel f. 33. ea probabiliter benedictione,
12 probabdius 159 Dcin impletum est quod memoratum Deu- ut cxistinnii Torniellus laudatus, quamDominus
lapides erigit
ieronomii caput f. 4 injungil : Quando ergo
,
Aaroni et filiis cjus pw Moysen prxscripserat
quibus Deutero-
transieritis Jordanem, erigiic lapides, quos ego Numer. cap. vi in Sic benedicetis
nomiitm tnscri- fine : liliis
liodie praecipio vobis in monte Hebal, et levi- lsracl, et dicetis eis Benedicat
bit; : tibi Dominus,
gabis eos calce. Et f. 8 : Et scribes super lapi- et custodial te : ostendat Dominns faciem suam
des omnia vcrba legis bujus clare et dilucide. tibi, ct misereatur tui convertat Dominus vul-
De quo hic ir. 32 Et scripsit (Josue) super:
tum suum ad te, et det tibi pacnn.
lapitles Deuteronomium legis Moysi, quod ille 161 Posl hccc (jf. 34) legit, id est, legi tevtdtotiontbui
digesserat coram filiis IsraGl. Lapides hos distin- jussit a Lcvitis, omnia verba benedictionis el «i mahdicfiom-
clos fuissc ab iis, quibus eccstructum fuit al-
c,v maledictionis, de quibxts Deut. capite xwn a
bwt proclaiiin

tu.
tare, contra Josephum communis interprctum f. 14 : Ei. prQnuntiabunt Levitae ad omnes viros
Quid Sanctus super eos exaraverit,
est sententia. Isr.irl excclsa voce : Maledictus homo, qui fa-
magis controvertitur. Masius solas bcnedictioncs cit sculptile ct conflatilc, abominalioncm Douiini,
et maledictiones, de quibus infra, illis inscriptas opus manuum artificum, ponetque Illud In

fuisse putat Caietanus tantum decem prxccpta

: abscondito. Et respondebil omnis populus et di-

decalogi Dcut. cap. v repetiia ; Liranus ea solum cet Amcn. Maledictua qui non honorat patrem
:

prcTccpta, qiuT ibidem cap. vi explicantur de uni- suum et matrrin, et dicet omnis populus :

tate Dei, dcquc co amando super omnia : Abu- Amen. Prxtcr has duas alisc decem maledict oncs
lensis et Scrarius hic, a Lapidc, lionfrcrius et ibidem lcquntur. Lcrit.r itaque ad signum, a san- V
Tirinus in Dcut. cap. xxvn $. 2 totum librum cto totius csercmoniaB Moderatore datum, Instar
quintum Pentateuchi. His malo adhserere quam fecialium (verba sunt hunc locum) afl
Tirvni in

illis : nam per Dculcronomiurn, ct pcr omnia innovandum firmandumque Deum inter foedus
verba legis hujus potius inteltigendtts ridctur ipsc et tsraelitas, primo versus montem Oarizim con-
liber Dcuteronomii seu Legis secundo lat:c, quam versi voce excelsa intonabant conceptia verbis
vatdc exigua ejus pars. Ncc mc detcrrct hujus benedictiones seorsim Bingulas : ad quas res-
libri prolixitas : nam dici potest Satwtum afia- ponsabant Amen, seu fiat, omnes ii, qui ad
ruiii opcra in scribcndo usum fuissc, lapides fuisse monlem Garizim stabant. Deinde conversi ad
ingcntes, numero duodecim ; atque hoc satis Hebal, simili modo pronuntfabant singutas ma-
probabititcr Masius, Serarius aliique hic conji- ledicliones si-u exsot raliones, quibus respon-
ciunt cx co, quod Moyscs hujus aeremoniSB prse- sabant, qui erant in et circum Hebal. Et quidcm
monstrator totidcm lapidcs pro numero Vribu/wm maiedictiones sigillatim hic exprimuntur numero
Israel in tilulos erexerit ad radiccs montis Sinai, duodecim, Ibrsan primariae et prascipuae, sed
quando lcgcm scriptam populo erat recitaturus benedictiones nuaquam disertis verbis cxpressas
Exodi cap. xxiv f. 4. habes : facilc tamen cx maledfctionfbus colligefe
detn ttx trtbu- 160 His peractis, Ducc noster duodecim tri- est , quales illai benedictiom s fuerint, nempe
bus in Hcbni et bus in duas divisit partes, et sex carum in He- qua; contrariis \irluluin actionibus bona et
'"
bal ma/nere, religuas vero ad vicinum montem praemia decernerent. modos, quibus
Alios ilta
zim stuntibtis
beneaicU
Carizim se conferrc jussit secundum iflud Dcut. benedictionwm et maledictionum proctamatio fieri

xxvu if. 11 etseqq. : Praecepitque Moyses poptilo potuit et forte facta fuit, invenies apud alios

in die illo, dicens : Ili stabunt ad benedicen- uitcrpirtrs.

dum populo super montcm Garizim, Jordane 162 Faustis prccationibus imprecationibusque oeuteronomtum
transmisso : Simeon, Levi, Judas, Issachar, finitis, ct ab ontni tsracle, Amen acctamant t-.atquc

tribus Ephraim et Manasse, et approbatis, tota ic.r $eu Deutrrortomtutn, uti fa~ '« A'«*w.
.loseph, id est,

pidibus
 :

DE S- JOSDE ISRAEUTARUM DUCE

pidibus inacriptum, Ua ct omni popuh przle-

ACCTOBB
versabatur fardus
ctum fu u ; nam circa legcm fraus
J. L.
quod crat
i hic cum Deo instaurandum. Id gXVH. Gabaonitarum
Mem omma init,
inaicare versus 34: Posi haee legit
Josuc cura eis foedus
malediclionis, et cuncta
, benedictionis et
,,u;e scripta erant in legis voiumine.
Multi verba quodjuramentoconfirmat:
ad maledicHones restringunt
probatur variis argnmen-
Etcuncta
lll: etc,

et benedict o e vel ad earumdem explicatio-

sed contra
ncm, qusB datur Deul, cap. xxvw nec temere
tis, Sanctum
:

dicamus
eorum sensum obvium t qui exigit, ut
particulam el Mesuo munere fungi, quodest illis credidisse, nec peccas-
res
'

conjungere benedictionum vero et ma-

inctas
quod Dominum prsevie
,
t

cuncla, quae
ledictionum eccplicationem nonessc se,
Bcripta erant in legis volumine. Prztcrea cum
Jeges fi priecepta Deuteronomia comprehensa quae t
non consuluerit.
adeooninibus >«<ulcata voiuit Deuset legislator,
yjabawiitie, qui, quod Israeli viciniores es- Gabaonita re-
post hujui mortem integre et solemniter
IsraSlitis
meritomagis iimcbaat, rebus suis t>us *«« m «.
nondAvm propositaessent, supremo eorum Principi sent, sibi

incumbebat efftceret ut quamprimum id fieret. quoquo modo conwlere statuerunt. Cum enim se fj^
f
™^'

armis quidquam effecturos desperarcnt, ut ipsi

Quonam autem tempore commodiusac <>f'i<orLii- cumJosue

niu /"" potuit, quam nunc? Populo igitur pro- postea fassi sunt cap. \xi?.2\,ad fraudem animos

hahilius jam pfwlecta smt cuncta de verbo ad vntenderunU legatosque fasderis cum Israelitis
verbum, quae ^ciiplu erant in legis voiiimine. sancicndi causa miscrunt, qui de terra longln-
Niliil ex his, i$. 35) quse Moyses jusserat in qua se venire falso diccrent, et ad Iioc men E
Sanctus reliquit intactum, sed dacium confirmandum cibaria vcstes, ceteraque
toto Deuteronomio, x

universa replicavil, coram omni muliitudine Is- accommodarcnt. Res ita narratur cap. ix a y. 3 :

rafll, mulieribus ac parvulis et advenis, qui inter At hi, qui habitabant in Gabaon, audientes cun-

eos morabantur. cta qua? feccrat Josue Jericho et Hai: et callide

iir quo Oeut, 163 Atque ita ad amussim, pii Principis cogitantes tulcrunt sibi cibaria , saccos vete-
CUp, xxv.i, jm- lmponcntcs, utres vinarios scissos
cura denuo instaurata, stdbilita, eonfxrmaiaque res asinis et
pul .m ind "' I
t

jini uii universa multitudine Mot/saica? tegis ac- alque consutos, calceamcniaque peranliqua, quae
Oeum inttau
mt ceptatio ;
qusemsuper in monte Hebal ad totius ad indicium vctuslatis piltaciis consuta erant, in-
populi commodum dilucide patenterque in lapir duti vcteribus vcsiimentis : panes quoque, quos
dibus descripta fu t, His explctis, Josne cum portabant ob viaticum, duii erant et in frusla
omnipopulo rediitad cast/ra <>< Galgalis, ut pa- coinminuti : iJLTrcxcrunlque ad Josue, qui lunc
iri ew cap, ix i/. 6, et cap. x y. G ct 43. morabatur in caslris Gal^ala*, et dixerunt ei,

Quo tempore h&c omnia facta fuerint satis in- atque simul omni Israeli : De terru longinqua vc-
iniii oontcxtus na/rralionis sacrse, quse postquam ninius, pacem \obiscum facere cupientes. Rc-
cap.vmy Wrettilissrt su/>plicium regis Hai, mox sponderuntque viri Israel ad eos atquc dixerunl :

subdit i/. 30 : Tlinc a:dilicavit Josue allare Do- Ne fortc in terra, quae nobis sorle debetur, ha-
miNi» Urw [srael in monle Hebal ; scilicet statim biletis, et non possimus fcedus inire vobiscum.
pnsi deletam civitatem qum oppugndri ca- li<a. At illi ad Josue, Servi, inquiunl, tui sumus.
pta estsub initium mensis secundi, ut dickmest Quibus Josue ait : Quinam unde
estis vos, et
niun. 139 et colligi potest num. 127. Jose- m venislis ? Responderunt : De lcrra longinqua valde
phus Sanctum suos ad illosmontes duxisse nar- venerunt servi tui in nomine Domini Dei lui.
ra i, postquam jam i<>t<< Chanansea subacta, et Au.livimus enim lamam polentias ejus, cuncla
saci iim iabernaculum in Silunt&m Wanslatum quaa fecit in yEgypto, et duobus regibus Amor-
esset t si-il ab omnibus (ere deseritur. rhaaorum, qui fuerunt trans Jordanem, Sehon F
C/tanantsorurn Interea
164 temporis HierichunHs et Hai cx- rcgi llesebon, ct Og regi Basan, qui erat
conlra Jqhu in
cidium, mcolarumque omnium csedem per totam Astarolh dixeruntque nobis seniores
cQntptratio, :
et omnes
Chanansam nuntius rumor detulerat : Quibus liabilalores lerra3 noslrae Tollite in manibus
:
ci-
audilis, cuocti reges trans Jordancm, baria ob longissimam viam,
qui versa- et occurrite eis, et
bantur iu montanis et campestribus, in maritimis dicitc : sumus foedus inite nobis-
Servi vcstri ;

ac littoro raagni maris, biquoque qui habitabant cum. En panes quando egressi sumus de domibus
juxla Libanum, Heihaaus, et Amorrhaaus, Gha- noslris, ut veniremus ad vos ; calidos sumpsi-
nni.ms, Pherezsaus, el llevaaus, ct Jebusaaus mus, nunc sicci facti sunt, et vetustale nimia
congregati sunt pariter bellique societatem comminuti.
inic- Utres vini novos implcvimus nunc
>><»t. ui pugnarenl contra Josue et Israel uno rupti sunt et soluti. Vesles et calceamentaquibus
ammo eademque sentenUacap. ,x *. ei
o.
Ve_ induimur, ct qua3 habemus in oedibus
i
pedibus, oh innl
ob lon-
conspirationis
hujus etvsecutionem secundo gitudinem longioris viaa trita si
sunt, et pene con-
"'"""" o««o principatus S^w ad
aquasMerom suinpta.
" " '^
,,,
""/"'; ,/ / ' 1
-"""-1^:^ 16G Susceperunt
igitur IsraMtx, Gabaonita- ?*«* f***
u
1

'""•"'
'

" v
'V'""o; rwwn caput x. rum (hlem habentcs, de cibariis eornm Pt
diciis (:,ta
W«" '

s
topopu4osadistiKa<imsconfluxisset os Domini non interrogaverunt
Feciinnp inino
"™° Princeps

<"< ™tra IsraSl,

' """*>
*> eisdm
teliqu
agcre
Smi
cum eis pacem, et inilo fced ere
quod non occiderentur princiS :
ScUu
auoaue mn
Z
/,( "' s " v>Lr ^ritatem cum
Mtuini ,

*J"ZZJ"™»* '"
populis, qui Cl,a-

mdpiemus. '
J P &t(iUultl
W*™ * 32 ' ~P- »*» *- 12, et alibi Hebra^is mterdi-
otmhir, adatiossenon
extmdunt, quamadha-
bitatores
 ;
,

DIE PHIMA SEPTEMMtlS.

45
A bitatorcs terrx Chanaan, quam Dominus populo rati, aliaque adjuncta, qux in sacra narrationc
suo possidendam tradidcrat. Unde manifeslum leguntur, nonne usus fraudis moa detegendz,a j. r..
est, S. Principem neque vnvprudenter nequecon- quo majora mala qua/m ab ejus omissione limere
Vra prxceptum dwinum fecisse, quando cum Ga- sibi poterat, prudentet oredibile faciebant, gen-
baoniiis, terrse promissm incolis, fcedus percussit tcm istam cxtra Chanaiixam suas habcre sedes?
et juramento confirmavit, modo prudfnter cre Verum, inquies, legatos miserat dolo instructos,
diderit illos easVra Chananitidis fincs habitare, ut Josuc deceptus pacem secum niret eam
neque ullo ex capite debuerii pra&vie oraculum juramenio firmaret; adeoque pro rei gravitate
Domini consulere. An cx verbis sacris mox datis diligentius examinare debelat, num fraussu
recte dcducatur, quod Sanctus omittendo oraculi set. Ad hoc respondebo infra num. 171 ei a
consultationem peccarit, adeoquc ad eam obliga- ubi sufficienter probabo, eum nihil prscipitanier
tus fuerit, a numero 1(58 examinare incipiemus, egisse,neque minorem,quam debuit, diligmtiam
Pactionem fcederis cum Gabaonitis fides pr&cessit, adhibuisse.
qua Josue credidit eos non esse Chananxir, sed 168 Sed an
tcmrntatis aut imprudenttx CUlr
procul dissitarum rcgionum incolas. An hxclevis pam aliunde non contraatit ; quod scilice\ tur, tjMd Do- •

et imprudens fuerit, primo loco discuUamus. sutto Dei oraculo fcedus inierit cum Gabaonitisl mlnum noncon-
tuluent
Recentiorum fere omnium, qui de hac qusestione Contra Sanctum argui potest : Lket pruden-
ita

judicium suum tulerunt, consentiens opinio est; ter crcdidrrit, Gabaonitas osse exteros; lamen dr
quod Josue a prudentiae regula recesserit nimia co uott crat certus, adeoque oraculi divim con-
sua facilitate , qua Gabaonitarum incognito- , sultatione certum se reddere debebat, quemad/mo
rum sibi hominum, dictis fidem habuit : sed ra- dum Dominus ei prxceperal Numer. cap. xxvn
tiones non adferunt, quibus id satis evincant. v\ 21. lix qui ad manu/m fuere,
auctoribus,
Falelur quidem etiam S. A)iibrostus lib. iii de nullum offendij qui Sanctum hic esccuset. Omnes
Qffi-
ciis cap. x, quod Sanctus cito et facile credi- passim asserunt, cu imprudenter et contra pra
U
dcrit; scd in eo non modo nihil reprehensione ceptum divinum paoem cum Gabaonitxs iniisse;
dignv/m, verum etiam materiem invenit sincerum contenduntque Scriptura/n] f. 14 , Susceperunt
Principem laudandi. S. Doctoris verba accipe : igitur de cibariis eorum, el os Duiuim non con-
UabuOnilcE metuentes validam manum, venerunt suluerunl, tam supremum quam reliquos populi
cuin versutia. .. et coeperuul ab Jesu Nave po- principes repi^ehendere . quod prius Dominurn
scere, secum Grmaret socielatem. Et quia ad-
ut non consulucrint pet sacerdotem Rationati, m
buc erat ignarus locorum atque incoiarum in- quo erat Vrim ct Thummvm, indutum. \ti>ilo- :

scius, non cognovit fraudcs eorum, nequc Deum minus SancH causam non possum nondefenden-
interrogavit scd cito credidit. Adeo sancta erat
; dam suscipere; quia versus \\ benignam interpre-
illis tcinporibus Qdes eorum, uL fallere aliquos tationem,quamnum. 175 dabimus, non admittit
posse non crederetur. Quis hoc reprehendaL in modo ; verum etiam uarii loci sacn, quos se-
sanctis ,
qui ceteros de suo alVectu aestimant quente paragrapho adferemus s eamdem '•mntno
et quia ipsis amica esl veritas, mentiri neminem easigunt i summopere miror, mierpre-
imo, quod
pulaut, fallere quid sit ignorant, libenter cre- tes passim omtws, uti ad rrrsitm 14 5. Prindpi
dunt quod ipsi sunt, nec possunt suspcctum habere advcrsantur, ita alibi eum vel MOusant, vel
quod non sunt? Ilinc Salomon ait o Innoccns : saliem taiia nobis argumenta subminisVrmt, ex
credit omni verbo ». Non vituperanda facili-
i) (jtttbus legitimc sequi videtw, oraculum dAvinum

tas, sed laudanda bonitas. IIoc est innocen- ante fcederis pactionem a Josue consuli non de*
tem esse , ignorare quod noceat : et si cir- buisse. quamvisan Gabaonitm ChananU
inccrto,

cumscribilur ab aiiquo, de omnibus tamen bene necne; adeoque eum non pec-
tidis incotm essent,

judicat, qui lidem esse in omnibus arbitratur. casse omittendo oraculi consultationcm ad quam ,

Hac igitur mentis sute devotione inclinaLus ul non tenebatur, Verebitur haud dubie lector, ne
hic trmcc plus dt.rrnm, quom probore
crederet, teslamenlum disposuit, pacem dediL possim
C confirmavit societalem. At, obsecro, judicium tantisper suspendatj do-
nec iUis impru* 167 Cum ccclesix Doctore agnoscimus in san- nec hunc et sequentem paragraphvm aitenteper*
denter lt edidis-
clo noslro Principe et laudamus virtutes illas, cx legerit.
te, neque nol>is
Exortimm ,iac,im n ihtalms Icjtims <hn- ex doctrina
quibus profluxtsse dictt, quod Gabaonilas potius 169
muttorum, qui
quo interpretes intelligunt.
sinceros ac veraces credidcrit, quam fraudulcntos nis, et sensu, illas
Sanctvm ticnt-

ac mendaces, stiiccr/latrm sciticel, vcracitatrm, Prima fertur Eaodi cap. xxm a j 32 :

Non ini-
*ant,

menlcmque a sinistris suspicionibus concipiendis bis eis (Chananais) fcedus, nec cum diis
cum
alienam dicimusque, dictas virtutes in Josue
; eorutn. Nun habitcnt in lerra tua, ne forte pec-
care te faciant in me, si aervieris dils
eorum
pulcro nc.iu conjunctas fuisse cum prudentia, in
:

erit in BC audalum. Cap. XXXIV

exercitus duce requisita; et ad hujus leges semper quod tibi certo

etubiquc sua illum consilia actionesque exegisse, ^. \b . Ne ineas pactum cum hominibua lllarum
regionum, ne, cum fornicali fuerint ccm diis
atque hunc etiam fidei assensum, impostoribus
Gabaonitis pnesthium. Et vero quid, obsecro, m suis, et adoraverint simulacra eorum ,
vocet te

Deuter. cap. vu
eo vtnprudentise, quod tegatos nomine totius po- quispiam ut comcdas dc Immolatis.
gentes usque ad Interne-
puli missos, qui hactenus Israelitas dolo cir- f
2 Perculies eas
tedus, nec niiserc-
cumvenisse deprehensus non erat, de mendaciis cionem. Non inibis cum eis
earurn ctc. Eadem lex Dmter. cap. xx
suspectosnon habuerit ? An ergo suspicari de- beris
repetitor. Haec se non extenditad
buit Gabaondas tam incautos fuisse, quam re- f 1G ct alibi
terrw Chananss habitatores, alu>-
vera fuerunt, tam incautos, inquam, tamque omnes orm
modo dwm ftowsc
insipientes, fraudibus uterentur post paucos
ut auin peccassct Josue non
iniit;verum etiam t
quod nm n
dies manifestandis, ob quas tnerito timerc pote- Gabaonitis
liahah rjusqnc fa-
thim Ullhl m sncartt, cl
rant , ne contra ac tamquam impostores inynts
exardesceret IsraiHUarum indignatio, ipsique mor-
u
milim vitam concessU. Ad
solos Cha 1m m
te crudeliori u/ficcrentur, quam reliqui Chana- tsta spectat in falsorum
deorum cultu P**™*»'
pactio ftsdem
naex populi? Nonne vestes attritse, pones indu- adeout Hebrzis non prohibeator
cum
 :

DE S. JOSLE ISRAELITARUM DUCE

Al/CTORK cutn illa gente, si, abjurata idohtatria, se CIS Chananaei, se JSgyptios fingentes, ad Imperatorem b
J. L. Submittat. Ita possim ornnes. Ler altcra est, nostrum accessissent, petiissentque prosehjtorum
quam Dominus tulit Deutcr. cap. XX a t. 10 : numero adscribi, an temere et prsedpitanter egis~

Siquando acccsseris ad expugnandam civiiatem, set, si eos prius admisisset quam operose inda-

i
flferes ci primam pacem. Si receperitet aperuerit gasset, eujates essent ? Atqui Gabaonitx cuptebant

tibi portas, cunclus populus, qui in ea esf, sal- fieriprosehjti, cum se suaquevmnia ei svhjiccrent
vabilur, et serviet tibi sub tribulo etc. flic et ad Hcbrzrorwm fidcm ai)tplecte?idam paratos
interpretes duas dividuntur in partes. Multis se offcrrent : ergo etc.

videntw verba legis kvjus de solis exicris natio- 172 At , inquics , numerosus crat Gabaoni-
nibus agere, dc Chananseis vcro nihil deccracrc : tarum populus et scelestus, adeoque licct idolo- tiehct,cettaco.u.
t<one uu
atcontraalii nonpauci putant hoc loco Israeli- lat/rix renuntiaroit, quia tamen id mctwmortis stalu-
crit
tis prxcipi, ut jinrcant quibuscumque gcutibus, faciebant, metuere debebat Israclitarum Prin-
eiiam Chanan.ris, nwdo pacem petant, vel eam- ceps, ne in pristinam rclabcrcntur impictatem,
dem sub certis conditionibus oblatam acceptent. undemajus pcriculum erat pcrversionis fidetium
Ouniititmrs, fju.ru Chaiiuriaeis exigebantur secun- Hebrworum. Vcrum nec indc sequitur, xtt san-
f

dum omnes cramt hx :

primo, utsuasurbes, agros, ctio fccdcris curn il/a gentc differcnda fucrit, do-
et ditiones cederent Hebrxis; hisenvm a Deo da- nec certo de patria constitisset : nam dicipotest
tse erant. Secundo, ut, relictis idolis suis, fidem prudentem Imperatorem ita apud sc staiuisse : Si
cuitmnque veri Dei susciperent, atque in unam Gabaonitzc, quos exteros credo , dcprchendantur
cum Ecclesiam ao rempuhlicam trans-
IsraSlitis suas in terra promissa scdes habere, illorum ego
irent. Causa enim, cur Deus Chananseos jusserat mentcm et constantiam probabo, eis dabo magi-
occidi, erat, quod ipsi deos alicnos adorarent, stros, a quibus Hebrsea sacra doceantur, consti-
periculumque ne Hebrxos ad sua idola et
csxet,
tuain nonnulhs, qui omnes eorum actioncs ob-
scelera pertraherent. Iltoautcm periculo cessante,
servent, ad me referant, num quis in idola
et
/"<'
quod ubi deprehendero, sccundum le- E
ct vita sub diclis conditionibus ex prsecepto revertatur
;
divmo concedi dcbebat. gem Deut. cap. vu f. 2 cos morte puniam. Si, ut
prubntur , eum 170 Ex hac pturimorum interpretum doctri-
unentfpa ora-
prxswmi dcbet, decreverit Vir sanctus hanc cau-
na, in flne numeri praecedentis allata, ad
rulicoruultiitio-
Sancti tclam adhibere post fraudem dctectam, in paci-
nem defensianemliocargumentum deduco. Ewpraecepto
omitisie, scendo nulla ex parte imprudens fuisse videtur.
Domvni Dcut. oop. xx f. 10 et seq. parcendum Edic,ambo, ubi jam innotitit Gabaonitas Chana-
<;<>{ omnibus gcnHbus, sivc Chanansese, sive alia-
rum regkmum
nseos esse, an pcriculum perversionis minus crat ?
essent incolae, modo propositas pa- Ista ccrte
cis conditiones acceptarent
notitia illud minucre non poterat :
: at Gabaonitae cas ac-
atqui tamen secundum omncs licite et sine
ceptarunt, et tales quidem, quibus admissis, ne
C!ui,«in;c< ,/un/nn a /u-tfrre
imprudentise culpa datam fidem juramentumque
rejici poterant : ergo
" prwcepto Domini
przstitit : ergo etiamsmeulla culpa fidem dcdit
eis parcere debebat
Josue eamque juramento confirmavit. Quemadmodum a
Muwr non potrst
urouri. narn »<si id fccissent :
Lapide hic adf.\9 in fine asscrit, Sanctum
Gabaonilw, suasque terras Hebrseis sine
cedere et dubio, fraude comperta, ea cautione
idolorum cultum deserere
noluissent,
usum fuisse,
peccasset de qua statim meminhnus sic nos pariter
S.Pnnceps.detectafrautefadusetjurammtom
:
dici-
wvando mus eum sine dubio, antequam pacisceretur, tia-
: mlla envm promissio etiam jurata
si sit dc re a tuisse eadem cautione uti, si forte dolus subesse
Deo prohibita, valide aut licite
postca deprehenderetur.
/«n vcl impleri potest. Jam mfero ; Ergo Josue
fcedus oum GabaoniHs 173 Nunc ad alios interpretes transeamus, cadem in aUo-
peroussurus non tenebatur .

pnus Dommum qui cum prioribus concedunt quidem, fcedcra rum P rinc 'P U'5
consulere. Quod sic wobo Fa- per
oturus legem primam, quam dedi initio
"'• •'"'"' **'" <*Mno oracuh prxcepPum numeri 169
iu r uh Hebrwo interdicia
pertincre , dumtaxat
ad Chananxos in idololatria obstinatos
:atquiiUtfatmwr •'"' ; at negant
2rtJlT PeC° 1
atl rin /; """"' V^BcepHm
««S ccrtum esse, an Deus per lcgem
alteram Dcut.
Zt
"" T''
" **•»*"
' "
ca P xx f. 10 ct seq. jubeat eisdem
pacem et vitam

™
.

" t utparcerctur '

quibusoumque gentibus etiam conccdi, licet eani petant, suarum terrarumpos-

ChanoJeis si 2 scssiom idolorum cultui renuntiarc
ct
7" le9**non
mpuerrn ; et hoo
fl

prLZ parati Ihcc

%™T '^ **. ^lmperaZTL

lexvuletur iilis de solis exteris
agere
nationibus
de Chananans vero nihil statuerc.
Docent insuper
( " ,r
lmm ' /
""'«"""< scientissimus .* ''"" *lKs ta caput ix
libri Josue, quod Sanrtus
m '"'T'
teneb **»
^rsus De fidem Gabaonitis datam juratamquc
vnsulere, an Uc licite prm
mucereturcumGabaonitis ;'""<'> WW aliqui, quod eam ex justitia et re-
neqtu oiiam ligione
te. prmtare debuerit. Nunc quzro
mrrg Qabaont- ego ex il-
iam
tn crtdfdftie,
sententia </
3urata non fuent? In suis
principiis respon-
1'Hu de rc debent, quta
- Gabaonitm,, 7qui
i*i. se cuicros
qc extcros ai-
rit. mcertus
'• ,/, „„„„, ptllri /,,.,
'i»'<<»t. mttius examinare '•<<* <V pace cum Chamnmis inlunda
'<< Sed md» pnbant IVm
«mm r-
'
S " besM
,
voZZ
'""'. '•''•""»
« reddere oraculi
consuUaUoncsZ
'"«"•• /"«<<< AKfaf et jurarncntun Z-av
^°Mo.6abaoni asl:ZZ't
."""""''"
5} e
t

d'»n mu.-Cur , Z "'

,

r ™^:;ri:Lrz'LS
<-<<
:x

tam
 DIE PRIMA SEPTOIMUS. 47
tani praestarc dccerneret : aam contrarium colli- certi fuerunt nam imprimis non dubitarunt,
;
tucrou
giiur ex f. 18
percusserunt eos Israg-
: Et non quin liceret ad fcedus et amicitiam admittereex-
i. L.
iitx, eo quod jurassent eis principes malliludinis tiv terram promissam habitantes ; id
enim secuu-
iu nominc Douiini Dei Israel. Murmuravit itaque dum omnesjusserat OeusDeuter. cap. maf. 10:
omne vulgus contra principes. An munnuras- sed neque etiam dubitarunt, quin liceret pacisci
set militum vulgus , cum a csedibus inhibere- cum terrm promissx mcoli$:id imprimis
negare
tur, contra duces suos, si Deus consultus pr.rce- non possunl auotores, quos convenimus nwn.
170;
pisset Gabaonitis parcendum esse? An principes contra reliquos autcm
u( speramus, id solide,
adsedandos murmurantium animos statim non infra num, 178
probabimus et seqq.
ita :

indicassent Dominum locutum fuisse et ita fus~ licet iynorarcnt , an Gabaonitm intra vei
sisse fieri ' Nulla responsio eos efjicacius placare tra termuws temv, a Domino fsraflitis
conoessse,
potcrat. Hanc tamen non dederunt : alia non usi habitarent, non pcccarunt, quod inoonsulto oru-
siifit quam hac Juravimus illisin nomine
jt. 19 : culo fcedus cum iUis iniverint, saltem si pra
Doraini Dei Israel, et idcirco non possumus cos statuerint w eorum paPriam opportuno tempore
eontingere. Sed hoc faciemus eis etc. Quid mul- inquirere casque adiitUrc cautiones, de quibus
ta? Satts apparet effugium istud, quod paucis uitm. hac hypotiuwi ignorantia adbreve
172. ln
placet, ideo a nonnullis ewcogitatum esse, utobje- tempus de populi istius habitatione non pol
cta difficultate facilius se eatriearent. Itaque si esse causa ullius mali vel incommodi. /gnorantia
Sanctus oraculum Domini non consuluit, dum autem, qum comitatur opus, et ex cujus comitatu
pactum imptevit, de divina voluntate tunc non nil mali nasci jiotest numquam sub culpa ,

magis cerlus fuit, quam dum pactum iniit adeo- ; aliqua iolU dcbet, possit. Porro benignam
licet
que hoc iniens peccavit, quia prius voluntatem
si ijimm dedi interpretationem ego ipse non inveni,
Dei non ewploravit, peccavit etiam idem implens suggessit milu eam S. Augustinus, dum quxst.mi
ob ea/mdem rationem. • super librum Josue ita loquitur : Nec suc-
admitti debent, Sed vnquies cum Suarez libro n de Ju-
174 censuit Doniinus juraniibus aut parcentibus,
maxime ramento cap. xvm num. 12, non ita dubilasse san- quamvia eum nou Lnterrogassent, quinam ilii ea
ctum Pr/ncipem ct reliquos, dum inconsulto ora- sent, et ldeo eos illi (Gabauut;v) lallcre va-
culo jurata promissa prsestiterunt, quin dcfinitc luissent ; et qumst. xiv : Sic ergo posset (Deus,)
judicarent, factum illud non fuissc contra legera quamvis non consultus, dc ipsis Gabaonilis ad-
recte intellectam; et supra positam interprctatio- mouere qui essent cum , so longinquos esse
,

nem legis ( apud Suarez ibid. num. 8 et 9, nientircntur, nisi ei placuisset illa juratio, quae
apud nos supra num. 169) esse adeo con- subjectis parcere cogitet. Si juramentum, quopacc
sentaneam intentioni Dei, et verbis legis, ac ra- firmata cst, Dco placuit ; ergo Josue ct alios prin-
tioni, ut sine ullo dubio practico (quidquid sit cipcs Scrvptura de aliqua culpa non reprehendit,
de speculalivo ) judicaverint observantiam ju- sed tantum signt/icat, quod Gabuauit.r idco cos
raraenti fuisse licitam, ct consequenter necessa- fallcre valuisscnl, ut ait sanctus Doctor, quia os
riani. Vcrum si sine oraculi consultatione se pra- Domini non vnterrogaverunt. Ne hic paragra-
ctice, ut loquuntur theologi, certos reddere phus nimium proliasus sit reliqua, quibus no~ ,

potucrint, qucd licite juratum foedus implerent, stram mitiorem interpretationem stabiliemus, se-
cur etiam sine illa non potucrunt tta certi esse, quente poducemus.
quod licite illud inirent ? Qui cum Suarez pri-
mum asscrunt, favere dcberent sancto Prmcipi et
secundum etiam admittere, et consequenter
% XVIII. Argumentis ex Scri-
omnia, qu& pro Sancto num. 171 et 172 disU
mus. Nam cum ew illo, Os Domini non intcr- plura pelitis stabilitur mi-
rogaverunt, legitime, ut mox dicitur, non se-
tior senteiiUa : Gabaonitse,
quatur Ergo aliunde de actionis siur honcstate
:

certi non fuerunt ; non recte hoc solo tcoctumxa fraude detecta, pcrpetuo
concludit pars adversa, quod pacem fecerint in-
certi, an bcne agerent. Hxc contra interpretes, famulitio addicunlur.
quorum doctrinam num. 173 proposui, retorsisse
hactenus sufficiat. Paragrapho sequente eos fortio-
ribus argumcntis stringam, cx Scriptura s.tcra
Q tr ,r
uo lectori
contra
-mani/estius appareat nOS
communissimam sententicm San- wp»Wto«»i
non te- ltUtonm t quam

probaturus, Deum voluisse ut Gabaonitis parcere- defendere, aliquot Scwptrwm locos adfere- nem exigmt
hnn
tur, Sanctumque de hac illius voluntate tantam mus, qui t prout gravium mterpretnm ea>plicationi verba8acra
habuisse certiVudinem, ut ad oraculi consultatio- substant, bmignam illam omnino ecoigunt in- cap.nt.ifi,
nem obligatus non fuerit, adeoque cjus omissione terpretationem versus 14, qua/m dedimus nu-
non peccarit. mer0 ri paragrapho prmcedente. Esvigit illam im-
quia verttts w 1 75 Verum quid ergo Scriptura significare primis honoripcum illud Sptoitos s&ncti de Josue
benignk,rem
testimonium cap. xj V- 15: Bicut praceperal
in- 1'«.-
vult per illud : Os Douiini etc? Respondeo ni-
terpretntwnem
non respuit.
hil aliud vellc, quam causam adferre, cur Josuc minus Moysi servo suo, ita prascepit MoyseB
Josue, et ille UNIVKHSA COMPLKVIT
DOH cn - i

ei aliiduces decepti fuerint. Si oraculum dtvi- :

num consultum fuisset, intellexissent ex eo, an jiimit de universis mandatis, t«c unum qui-
Gabaonitae Chananxi essent, necne. Hmctamen dem vehbum, quod jusMMat Itoiniiius Moysi.
Arias Montanus , AOalensis Magalianus fl/u- ,
neinferas, quod saltem peccarint, quianescten-
tiam illam non sustulerunt, antequam fccdus cum gue wntiunt, lioc hco stgniflcari, quod Sanctus ab
perouterent; na/m « cert&fuerintseonmi&um
illis mi primordio ex Dei et Moysti
ipxo principatus
tem-
natione licite pacisci sub talibus condiUonibus, prmoripto omnia adminisfraverit. Si ab eo
univcrsis mandalis, NSG
quas Gabaonitae offerebant, non tenebant/wr dif- pore NON PHvBTBHIIT dc
Ergo nec illud prx-
ni m quidot vbbbdm
etc.
ferrepactionem fcederis ; donec scirent, an in i

siquid
hac potias quam
regionc habitarent, in illa Uti Numer. oap. bto *. 2i Pro boc,
teriit
:

consulet Doim-
tium. 172 ostendcrc conatus sum : atqui dc illo agendum cril, Bieazar sacerdos
nuiu
 ; :

DE S. JOSUE 1SHAELITARUM DUCE

18
potuissel et deduisset ac proinde vo- n
cum Gabaomtts smc Josue ,

hDe i«u num etc., dum pactus est

parcere, si ipsi sine dolo, fatendo sc
ad luisset eis
pntvia wacu/* consuUatione ; quia scilicel
j.
subjecissent, et in servos ad-
,..
Chananaeos, se ipsi
hanc non tcnebatur. Sicut Satalis Akxander
in
d ssert dixissent. enim ebat mens Dei, uli jam
IlvEC
fiistoria Ecclesiastica veteris Testamenti
non >;<>- ostendi. Ergo cum ipsi idcm nunc faciant, cis
xu ex dicto loco infert, Josuo Dei legem
servando, sic parcere deduit, csto dolus aliquis inlcrvoniat
lasse fcedus cum Gabaonitis initum
itlum Ugem unde et do faclo, dolo cognito pepercit. Itaque
,„,, exeodem contra ipsum inferimus,
secundum Lapidc voluit Deus Gabaonitis par-
Deinon violasse fcedus mewndo.
ci; H/EC edat vpstus mens ct qtiia eam nove-
interpreiwn commen-
;

provtapUrit- 177 Studiose pervolvi

qw exponun- rat Josue, parcere i/lis debuit non tenebaVu/r
istud SonCtt
:

tatUmCS, u»m qUOS invenircw </><> ,

tWi igititrper oraculum ejus mentem explorare aliun-

elogium reslrmgerent «« tempus, quo in Septem-
de notam. Aliorum commcntationcs adferre ne-
trionali Chananma bellatum fuit, Tantumunum
»' reliqui oel ta-
cessenon est. Omnes fateri debent ex tr.rt u sacro
repeii Masium, qui faciat :

recte dcduci, i(uod Chananai, si animum in sce-

eents forte <<< sibi contradicant, vel allatum San-
leribus suis vnque pace rejicienda non obduras-
cti elogium ad omnem ejus principatum exten-
scnt, clementiam mcriti fuissent; atqui Gabao-
diml, forle obliti quod ante asseruisscnt , eum
nits id non fecerunt; ergo clementium meriti
deliquisseos Domini non consulendo ; forte etiam
voluerunt. Vix sunt. An debuit Josue Dei oracuhtm consulcrc,
priorem sententia/m ret/ractare
ut clemens esset erga clementia dignos; ut vitam
dubito, quin id studiose fecerit Arias Monta-
versum imprudenr concederet, vitam suppliciter ct pacem ulVrope-
nu.s. Scribensin capitis ix 14
tentibus et se paratos prxbentibus ad omnes
tiai accusat, quotquot oraculum Domini non in-
Sanctum nostrum at pacis conditiones implendas? Sciebat Sanctus, lc-
terrogaverunt, adeoque et ;

in supra aUegatum capitis ix tfi rsum 15 in Jo- gem naturx prmscribere ejusmodi homines non
lautks ciriirrii Adnoiatio baec QOD ca occidcndts, nisi Deus solus vitse human.r Domi- „
sue it» :
R
sed ea etiam, quae nus id jubeat scicbat etiam legum divinarum
:
tantum quas prascesserunt ,

omne Josue ducis mu. vntelligentissimus Imp&rator, prseceptum illudde

Bubsequentur, atque adeo
nus et officlum spectat. Igitur quidquid vel ad Chananxis ad internecionem delendis intelligen-
privatam aniroi, consilii, morumque suorum ra- dum esse non de iis , qui idololatrise abdica-
tionem, vel ad publicam curam, vol ad belli ac tione, Hebraicse religionis amplexu, spontancaquc
pacib mun! f , vi i ad terras etiam partilionem dediUone urbium suarum obsidionem <( TsraSli-
pertinerci , liiicliicr ,
scdulo , diligenter et stu- tarum impetum anteverterent ; sed de illis tan-
diose, atque etiam sapjenteb a Josue observa- tuui, qui hoc pnrstare nollent. Qvomodo crgo
tum liabituni<|uo hoc sacro testimonin asseritur dubitare potuit, an liceret sibi pacem et vitam
ita ul. Niiiir, TEMERE, NIHIL inconsulte , ni- supplicibus Gabaonitis concedere? Si certus fue-
hil crudeliter, nihil stulte, ambitiose aut avare, ritde honestate sux actionis, ad quid oracutum
conlentiose aut invide nihil, ab illo summo Duce consulendum erat? Sanc ego non video, quomodo
atque imperalore tot tantisque rerum et lo- interpretes datos Scripturse locos, prout ipsi eos
corum occasionibus , opportunitatibus , varicta- erponunt, conciliare possint cum iis, qutr asserunt
libua et felicitatibus acium gestumve faerit; sed ad cap. ix tf. 14 Os Domini etc. Neque ctiam
OMNIA k\ mviNi .ussi imi.f.souipto obser- video, quomodo sc difjlcultatibus ewpedvre possit
\\t\, curata, procurala ot expedita constiterint, pars adversa, quse ex ipsa ejus doctrinapara-
praBscriplo, Inquam, Moyai famulo divini-
Dei grapho prsecedente objeci.
Lus (acto et mandato, quod summa obaervantia 179 Verum, mquies, unde Josue ita certus etexrationoU-
ab hoc praestantissimo Viro acceptum, cultum, essepotuit, legem ***• Dom "°
divinam de Chananxis occiden- ,[

^' c £ s
et curatum atque effectum ruerit inneutram par- dis sead supplices Gabaonitas mn crtnulerc ut ^'" ( '

lem declinando, neque ad dexteram, neque ad

„//.•,,. „
nultum vpsi dubium fuent,
Chananan "f
ad quod eximenoVum t(Bt
m* ,
'

sinislvam, ita ui quidquid private ac sigillatim du- responsum divinum petere debucrit? Respondco ex
c bitari inquiriquo de Josue
officiis et muneribus ipsis verbis legis, quibus Dominus eam conce- V
possit, uno testimonio exceplum absolvalur,
hoii pit. Varits itfa iocis repetitur et ubique fere
nompo Josue acceptas a Deo \>w Mosen officii adjungitur ratio, ob quam data fuerit. Exodi
buI Legea magna cura didicisse, observasse, co- cap. xxin Non habitent in terra tua, ne
ir. 33 :

Luisse. atque facesaisse, in vivumque

illustre forte peccare me, si servieris diis eo-
te faciant in
omnium princlpum atque imperatorum piorum rum. Cap. xxxiv i. 15 Ne inoas pactum cum :

exemplum. Wias » ertius nobis favere et re-

Ar\
hominibus illarum rogionum , ne cum fornicali
tractaro potuisset, qus antea docuerat?
exigit mmdm lucrint cum diis suis, ot adoraverint simulacra
178 Mitiori etiam expositioni nostrx, num
175 eorum, vocet te quispiam utcomedas deimmolalis.
''•
" datw, jurri capitis \, versus 19 et
•IU<> 20 Non :
Dfi cap. xx a jr. 17 Sed interficios in ore gla-
:
init civitaa, quaa se traderel Dliis Israfil, prater dii Hethaeum nc forte doceant vos facere
Hevaeum, qui habilabat Gabaon in
omnes enim :
cunctas abominationes , quas ipsi operati sunt
bellando cepit. Domini
enim sententia fuerat, diis suis. ftaque legis latae raUo, cur
ut tndurarentur corda eorum, el terrse pro-
pugnarent con- missae hdbitatores ab omni
ira israel caderent,
fcedere excludendi
el et non merebentur erant, ne Dei populus a vera religione ab-
n ''
» clementum, ac perirent,
fuit,
sicul prasce- ducerePur ad eorum superstitiones, si cwm
perat Dominus Moysi. Comelius a illis
lapide in vitu donatis kabitaret. non mtelligat, uis ergo
oap. af. 19 probans Sanctwn obligatw
uiss<
£

od jwoium cum GabaoniHs fa>dus

dum, Aunc textum atlegai atqw
ita ca»toi
^ ubi nutlum erat a tali contagione
ibi nequc itd sanctioni divinm
periculum,
tocum fuisse ? Qum
Ideo jnaall autem metuenda'erat contagio a Gabaonitis, qui,
Deus deleri Chauanaeos,
quiaiDsi ob'
stinate restiteruni
cere
Bebrseis, quia veii id
Gabaonlta, qui erant Hevad, s,,i
LmJLt abnegata idohlatria
">/•/
adscriptitii IsraSiitm
purati erant,
,

prsecipue ubi
facti
prudens
frinceps ea cautione uti statuerit de qua ,

Rndempaulotnfira mtm. 172? Subdoctaliad argumentum,

in rem nostr«» t iu , quo forte
1 itur ) lector ptenius convinoetur,
Sanctum nulto modo
*dubitasse
 , . ;

DIE PRIMA SEPTRMBRIS.

49
dubitasse, quin tirite cum suppticibus neophytis \ndetur,persuadent argumenta hoc ct paragrapho AOCTOi ;
fcedus inirct, et consequentcr ad oraculum confu- rr.rrcdentc altata, qu.r interpntes,
locun J. L.
gere non debuisse. contra Sanctum exponcntes. non modo non sol-
necnon vatici- 180 Sciebat Josue, patriarcham Noc vatici- vunt, sed ne attingimt quidem.
Feciique Josue cum
nio Noe recte natione ct arcanis Dei consiliis profccta exseora- eis pacem ct inito rojdore pullidtus
,
est, quod
dedvatur bem*
qnior itntentia,
^^ WM -^ ^. Qj iam proqeniem cam, qu.v ex non occidcrentur: principes quoque
mullitudiniR
, V,
thanaan
,
esset nascdura : de quo ita Gcncs. juraverunl eis y. 15.
cap. ix ai?. '24 Evigilans autem NoC... ait: Malc-
:
182 Posl dies autem tres initi taderis, au- W)TO ,,««*
dictusChanaan servus servorum erit fratribus suis. clierunt forte ab
ewploratoribus a supremo Duce <tctecta murmu- t

Dixilque Benediclus Dominus Deus Sem sit Cha- missis, quod in vicino habitarent,
:
;
et inter eos
rflt
P°p^i
naan servusejus. Posteri autem Chanaan tlli fue- futuri esseni. Hoveruntque Jome " e aUt
castra Blii Isracl et
runt, qui terras israetitis a Deo hercditatis loco vcncrunt ciutatcs corum die tertio, qu;irum
in ^™* 1
'

assignatas occuparant : quam gentem Historia haec vocabula sunt, Qabaon, el

Caphira, el Be-
sacrasxpe Cbanan.vos, interdum Amorrfnvos, noiv- roth, et Cariathiarim. Ei non percusseruni eos,
numquam diversis septem nominibus, aliquando co quod jurassent eis principes
multitudinis in
pluribus, aliquando paucioribus vocat. Cum ergo nominc Uomini Dei Israel Murmuravit
itaque
Israetits' progeniti essent ex Sem, cujusolimne- omnis vulgus contra principes f. Ifi ,/ seqq.
potibus postcros Chanaan sercituros prsedixerat Putant inulti, ptcbrrn :rgrc h/iisse principum in
Noc, scivit profecto Prop/ieta nostcr Dci volun- paciscendo temeritatem et prxcipitantiam, Sed
tatcm esse, ut ne omnes omnino Chananm intcr- td ncccssc non est diccrc: potuit rnim
tumuli
necione delerentur : nam si suppltccs omnesque causa fuissr, quod duces parcerent iis, quos milites
pacis conditioues implere paratos, aequc ac obbttn-i- gregani,rei betlicx juns pe-ritiores, nulla qmm
tos occidisset, quibus tandem kraeiit<v Semi juramcnti ratione habiia. in fraudis
,
pcenam
progenies, potuisent pro servis uti? ConficUur trucidandos judicabant ; vct quod hi liun-rnit,
B p
ex his, Sanctum quoque non ignorasse tcgem il- ne, Oabaonitis viverc permissis, ixirtc terrsB divini-
lam quse jubet nationcm istam bello intemecino
t
tus promissx fraudarcntur. Suspicari id poterant
exscindi, neque ulti setati aut sexui parc% non c.r eo, quod r.rtrn crcditi essent quibus &0-
,

universim posse accipi ; sed <vquitatc aliqua trm- norut.t possessio relinquc, atnr. Forte eUam >i>-

perandam esse. Qux xquitas gualis $it, ipsa ratio pace, jurcjurando firmata, nihil hactcnus re-
dictat, et ex fine tegis, e.vprcssis vcrbis addiio, sciverant ; unde se a gente illa delenda ejus-
manifcsta est ; -nimirum pofius veniam dandam que terris occupandis prohiberi non posse arbi-
essc paccm petentibus et adveram religionem se trabantur.
convcrtcntibus, quam pertinacibus, idololatris, Dei 183 Principes ad tumuitum cotnprimendum fadUt juratum
hostibus, Dciquc poputuni oppugnantibus. Judicct responderunt cis : Juravimus illis in nomine Do- tcrvant

modo ccquus tcctor, an attati Scriptur/e toci mini Dei Isracl, ct idcirco non possuraus eos
quseque ex ipsa disscntientium do-
ex iis et contingerc. Sed hoc facicmus cis : Reserventur
rtrina argumenta drdu.ri non sujjiciant ut , , quidcm ut vivant , ne contra nos ira Domini
licuerit mihi Sancti causam defendendam concitetur, si pejeravnrimus : sed sic vivant, ut
suscipere. Ut vero eliam inlelligat, sacrm nar- sccundum pacis teges terris suis privati ct ad
rationis contextum capitis ix mitiori sentcnti.r Hebrsea sacra conversi, insuper fraudis pcenas
non advenari, tianc ejus commcntationcm sub- tuant, ct in usus universifi multitudinis llgna CSB-
jicio. dant, aquasquc comporlent f. 19 ct scqq. Popu-
conformts nar 181 Ubi Gabaonil<e, de procul remotis terris lus suorum prinoipum audita oratione acquievU.
rationi Crfcbrrin hic ugitant qu.rsttonem intrrprrtrs circa
se venire simutantes, pacem petiissent, responde-
runt isravtitx jt. 7 : Nu forte in terra, quae no- obtigatinnrm implendi fivdus juratwm . Masius
bis forte debetur, habitelis, et non possirnus foe- Arias, Serarius, aliiquc negant, Josue aliosque

dus inire vobiscum, quale sciticet nobis inire licet populi principes illud srrmrr debuisse : at melius

cum exteris nationibus, quo wbvum agrorumque nfjirinant cuin S Ambrosio Hb. m de Ojjuus

omnium possessio et plena religionis fibertas re- cap. x Caietanus, Bonfrerius mulHque alii, Horum

iinquitur. Ita intcr atios Calmetus, et not;r iu srntcnti.v subscribimus. iirrt doluS intrrcrnrnl :

du Hamel, Lovanii anno 1740 post ac-

Bibtiis hic etenim (sequ/untur v&rba Cornelii a Lapide
in v. 19) non erat circa substant>am rei aut
curatissimam recognitionem editis. iioc audito .
,

Gabaonit.v ita ad Josue, Servi, inquiunt ir. 8, circa icl, quod jurainentum requirebal ut esset va-
lidum sed circa accidi ns diiml.ixat, BCiliCBt circa
tui sumus. iit rursus i/. : Dc terra longinqua ;

proxiniitatem vel longinquitatem babitationis eo-

valde venerunt servi lui in nominc Domini Dei
potenlia? cjus, cun- rum Gabaonitarum ergo non vitiabat nec
Audivimus enim famam (
.
i
tui.
verbis, teste irritabat juramentum, nec tedus juratum. Puis-
cta, qua? fecit in .^gyplo etc. liis
set circa substantiam, si ipsi voluissent suaa uv-
S. Augustnio quaest. xiv, Lirono, Menochio, Tirino
bcs suamque idololatriam rctiuere, Itaque foedus
et plerisque aliis, se suasque tcrras et urbrs ifr-
isrartis se credere pro- inire cum Uebneis, boc enim pral a Deo veti-
brxis subjiciunt, in Deum
m ipsum credant eumque tum ideoque llrbra-i nullo ad hoc juramrnlo
fitcntur, velsaltem, ut ;

cotant, promptos se paratosque ostcndunt. Dein ?c obligare poteranl. Jam autem cum offe-

rant sua prsdia Bebrffii8, et eorum religionein

a $. 11 fidem facere conantur se vcre, ut ante
cupiant amplecti; subslantiara fcederis a Deo
asseruerant, de remotis regionibus vcnite, in ejui
permissi, imo jussi praastant: nec dolus illam
coiifirmatioiicm ruptos utres vina rios, panes
violat *
aut clidii. Quare non fuit mc error forte vllial
duros, et vestimenta attrita ostendrntrs : qnibus
alicujus accidenlis pcrsoDA. Vole-
Josue et retiqui principes fidem habuerunt, Hmc personae, sed
bant enirn llcbr.ei cum pricseiitibus Gabaonils
nec lcvem nec nimium prxcvpitem fuisse, ostensum
i^ilur contrahere fcedus, sed errabant in accidento,
esl uumcris 169, 171 et 172. Suscepcrunt
Domini non consu- pulantes eos remote non prbpinque habitare, quod
de cibariis eorum ct os ,

sensu licnigniore
verba foedusnon vitiat. Hmc plurimumconfirmantufr iis,
luerunt i?. 14. iirc
intelligenda e.ssc, satts.utmihi gux lcyimus lib. n Regum ca,,. xxi al. Facte 1 :

V o,se intclligi cl

Septembris Tomus i.
 ,

DE S. JOSUB ISRAELITAMJM DUCE

sibi cum illis COmmune diccrcnt, sod longe

est quoque famcs in diebus David tribus annis
diversas sedes nabere; aiuntse fama Viri excitoa
AUCTORE
J. L. uLiiur el consuluit David oraculum Domini.
et hoc csse vc-
:

Saul, et domum cjus multorum dierum iter fccisse ,

Dixitque Dominus: Propter vcstcs

Porro ruin ex habitu comprobabant enim :

sani-Miinum, quia occidit Gabaonitas . . .

rrliquitt quas viain ingressuri novas induisscnt , longo

Gabaonii.e non crant de filiis (srael sed
itinere detrilas sumpserant cnim trilas dala
quippc IsraGi juraverant eis,
:

Amorrljieorum tilii :

opera, ut verisimilia dicere vidercntur. Hoc

et voluil perculere co< zelo, quasi pro (i-
Saul
trium annorum liabitu iu concionem ingressi dicunt, se missos
liis Isr.icl cl Juda. Ex his patet
ejusque famir a Gabaonilis et vicinis urbibus, ut, salvis pa-
famem immissam fuisse, quio Saul
juratum viola- triis institulis, iu amicitiam eoruin venirent.
lia occidendo Gabaonitas fcedus
cum Comperto enirr quod Deus gratuito munere
rmt, quod Josue et populi princvpes illis

inierant. Si illius violatione peccarunt,

Cbananseorum tcrram illis concessisset, gratulari
quondam
non nec Gabaonitarum dolus se eis et jus civitalis pelere. De suo malc addit
ergo irritum fuit,
circa id, quod fce- Josephus, quod, salvis patriis institutis, amici-
fuit circa substantiam rei aut
dus et juramentum ad sui valorem requirebant. tiam petierint. Si pacis conditio fuerit, m avita

Ad hunc probandum eatanlum hic proferre vo- religio, qvse in patriis institutis apud omnes popu~
mtlucem aliquam adferre
lui, qum ><»!<;. visa suntlucem
los primas tene*, idololafris Gabaonitis permittc
argumentis, quibus hoc et prscedente paragrapho retur; Josue, ubi cos Chananseos cognovit, invali-

ostendere conatus sum juratam cwm Gabaonitis dum juramentum servando graviter peccavit
pacem nec imprudentem nec cont/ra prxccptum contra legem Exodi cap. xxm in fme:hocdici
Domini fuisse. Geterum qui de ejus valore et nata nequit ; ergo nec illud. His dictis, et oslentatis
inde obligatione plura desiderat, adeat nostrum vestibus in signum lonsi itineris, orabant, ut in
FranciSi um Suarezlio. u deJuramentocap xvhi fcedus et amicitiam admitterentur. Jesus
, autem
et o Lapide hic. credens eorura verbis, quod Chanansei non essent
r< d I8'i Supremus populi judex ac princeps Jo- recipit eos in fidem el amicitiam ct Eieazarus :

pi rpetvo i
" >
SUG itifriioiitm prmcipuin sentetitiatn ,
qua pontifex cum senalu juravit
habituros se eos ,
Utto aiiohctmt.
tmpostores perpetuo fanvulitio adduserunt, ap- pro amicis ac sociis, et nihil contra eos
injustum
probavit ; de {uo ita jr. 21 et seqg. : Quibus, molituros, approbante id fcedus universo
popuio.
principi/><i.\ nrtnpc hdic loquenlibus vocavit Hoc asiu voti cornpotes, domum ad
, ,
suos sunt
Gabaonitas Josue, et dixit eis: Cur nos deci- reversi. Jesus autem exc:citu ducto
in submon-
pere fraudo voluislis, ut diceretis: Procul valde tanum Chananaeae tractum, cum audisset
Gabao-
habitemus a vobis, cum in medio nostri sitis? nilas non longe a Hierosolymis habitare,
et esse
itaquo sub raalediclione crilis perpetuw servitu- Chananaeorum generis, evocatis corum honora-
tis, el non deflciet de stirpe vestra ligna csedcns, tioribus, fraudem eorum incusabat. Illis vero
aquasque comportans in Domum Dci mei. Qui excusantibus, non alium se modum salutis quas-
responderunt: Nuntiatum est nobis servis tuis, rendffi habuisse, el ideo ad dolum versos nc-
'] ||n(| pr Dominus Deus tuus Moysi servo
isfsset cessitate cogente, Eleazarum pontiflcem et se-
suo, ut traderet vobis omnem lerram, ct di- natum convocat. Cumque decretum
esset non
sperderel cunctos habitatores cjus. Timuimus violandam Qdem jurejurando
sancitam, sed pu-
igilur valde, el providimus animabus nostris, bhcis ministeriis deputandos,
vestro (crrore compulsi, et
in hac condilione
hoc consilium ini- postea sunt habiti: atque hoc pacto imminemi
viraus. Nunc autem in manu tua sumus: quod penculo se subtraxerunt.
tibi bonum
et rectum videtur fac nobis. Fccit ,

ergo Josue, ut dixerat; et liberavit eos

de manu
QHorum Israel, ul non occiderentur.
'" Hio die eos csse in ministerio
Decrevitque
XIX. Gabaoni a v regum
cuncti populi
et altaris Domini, cadentes ligna et aquas com- exercitu obsessae opem
portanles usque in prasens Lempus fert
in loco
,
,
Josue; hostes in
quem Dominus elegisset. Et sic impletum
quod prwdiserat NoS Genes, cap. ix
est] fugam
ledictus Chanaan; servus servorum
#. 25: Ma- m\*> e quibus miilti pro-
erit (ratribus
suis. Videsupra num. 180. De Gabaonitarum ;l"giosolapidumimbrecon-
qux postea Nathinxi
meretur Bonfrerius.
dkti sunt, fanwlaPu leoi teruntur;quocessante, ne
Sftutim httto
185 Videamus porro, quid
rehqui elaberentur,
ria nnrratio e n
''"'"
Josephus de icto solis
Oabaonitis fmtav tnnli.lm,
'("rjv'fi'.

™«. qjl non longe

Cietrrum :
Ga- CUrSUm SU Sislit
a Hierosolymis habitant,
imperio °
cogmto Hiericbuntinorum el Alnitarum casu
W^n8eiturumhostemsu8Picati,Jesum
qui-
Jm P»fllta Hectere aon tentavemnt, rruto

S^ MT
obtr
rC9 lbus Gabaonem
'

ei confaOeratis gessil
,lim Gnan anaBis gereret
'
sed maluerum : dent, cui roga-
vicinoa CQ P«as el Cathieremto exercitu
tum
'"
"^.Easiocap Xa
Soriptura sacra
T, exponere incipit
pu~

Q us cum audisset
Adonisedec

ConsiHum Bequauiur
^M 'iiiiui, ll „,
noii
,
q Sl
deesse reineilinm
suum
n.. rt j
Jerichoctresieiu' ,t r
(
-
S,CUt enim feee ^
» "
i-
l
Persuaserun^ mitmnt ° d e' quod tra
n ug
' 6 ^8 illius '
G r" -f ' '
lemtos ;„
essent

"»«««
Itederal
erat
Zm '
,

"^"
'"* ad
"^
ls,
'
'

ael
U, bs e » ira
'
el

Gabao
liui ».
« major oppili
e
,
'
una
n
civilal
^ rega-

Adonisedec rex
Jerusalem
 ,, ,,,:

DIE PHIMA SEPTEMBRIS. '

Jerusalem ad Hebron, ct ad Pha-Oham regem intaetis israclitis. De hac mirabili iapxdum phi-
ram regem Jorimoth Japhia quoquo regem ad AlTCTOfcK
,
via iia versus II : Cumque fugerent filios Israol,
Lachis, ot ad Dabir regem E^lon diccns
J- L.
Ad , :
ctcssenl in descenau Beth-horon, fioco cdito hsc
me ascendito ct ferte pr^sidium, ut cxpugnemus stta crat, adeo u\ !u,,r, asccnsus, Ulinc desceiv
Gabaon, quare transfugeril ad Josue, et ad Ulios
sus esset) Dominus mistt suner eos lapides raa-
Israel. Congregali iyiiur asccnderunt quinque gnos de caalo usquead Azeca, ita ut ab fsraeli-
regos Amorrhaeorum rex Jerusalcm rex He- , , tis tergo imminentibus feHrentur, <t lapidibus
bron rox Jerimoth rex Lachis, rex Eglon
, ,
ex alto rum impetu devolutis contererentur,
simul cum exercitibus suis; et castra metati
sunt Quantam autem hi iapides ctadem intulerint,
circa Gabaon oppugnantes eam. Babitatores statim
autem Gabaon urbis obsessaj miserunl ad
,
c.rpticafur, dum dicitur : Et mortui stinl
Josue, multo plurea lapidibus grandinis, quam quos
gla-
qui tunc morabalur in castris apud Galgalam,
dio percusserant filii [srafll. Sancti Josue ptecU
et dixerunl ei Ne relrahas manus tuas
ab auxi-
:
bus hanr saxorum procoUam a Deo impetra
lio servorum tuorum
m
asceude cito et libera ; ,
fmsse, non asserit quidem hujus capitis contea tus,
nos, fcrquo prajsidium convenerunt enim ad- :
sed Ecchsiasticus cap. xlvi >v .
('.
; [nvocavit Altis-
vorsum nos omnes reges Amorrhawum, qui
ha- simum potentem oppugnando inimicoa unrii-
in
bitant in rnontanis.
que, et audivit illum magnus cl sanctus Deus in
fert auxilmm 187 S. Princeps, audito suorum clientium peri- saxis grandinis, virtulis valde fortis. intapides
Josue; terroicm
culo, illico obsessis opcm ferre deorevit : Ascendit- in hostes immissi ejusdem oum grandine
hostiljtis Deus uutgarl
ijue Josue 7) do Galgalis, ct omnis cxercitus
incutit, et in (i?. fuerint nah/r.r, SOxa fuerint,
n/t vrm pro/>rie
fugam bellaturum cuir. eo, viri fortissimi ; exceptis ta- qu3c copiosc i/istar grandinis cecidorint, incertum
men, qui ad propugnationem castrorum nccrssarii est. Calmetus in Dissertatione de lapidwm imbre,
erant : Dixitque Dominus [f. 8) ad Josuo : Commentwriis in librum Josue prxmissa, postre-
Ne timeas cos in manus enim tuas tradidi illos tnum ad
B :
: credit litteram magis etad mentem sa-
nullus ex eis Libi resistere poterit. S. Augustinus cri Soriptoris accedere. Idem et mihi videUtr. Fa-
quaest. xiv non petitum a Deo, sed datum ultro vet S. Augustinus lib. m de Civitate Dei cap, xxxi
esse hoc oraculum censet. Quamquam Eleaza- Cum
si pinit terra , cum plnit creta , cum pluit
rum pontifwem cxposnis e Imperatori responsa iapidibus, non ut grando appellari solet hoc nu-
Deit cum Saliano aliisgue cxistimare velis, non mine sed omnino lapidibus.
, llajc profecto etiam
refragabor. Verum tum rectius diceres t
Domi- graviter laedere potuerunt,
num consuitum fuisse, antequam suos Josue in 189 Eodem
die svngularem dc poputo suo pro- '"'/«< impei-w
ex-peditionem castris educeret. Utut sit, Sanctus videntiam testalam reliquii Deus alio evidentiore " ,lct lu}, " c ^
hac tanta spe animatus, ad Gabaonitas obsidione et longe illu trjore prodigio, quam fuerint lapU """ '" u
s " Ht f
"

*
liberandos properat, nec humanse industrix pr:r- dum imbres in hostem immissi. Traditur illud a
sidianegligtt : nam intelligens optimus belli Dux #. 12 : Tunc locutus est Josuc Domino iu die,
victoriam sxpe in ccleritate positam esse, hostem qua tradidit Amorrhaeum in conspectu Dliorum
que numquam facilius opprwni, quam si mctu Israel, dixitquo coram eis Sol contra Gabaon :

vacuus atquc cj- improviso invadatur, tota nocte ne movearis, et luna coulra vallem Aialon. Ste-
iter faciens e Galgalis ad obsessam Gabaonem tcruntque sol ot luna, donec ulcisceretur bg gens
summo mane pervenit ; exercituque instruefo dc inimicis suis. Nonne scripium
hocinlibro est
subito in hostcs irruit : qui ad inopinatum Ue- Justorum? Stetit et non
itaque sol in medio cseli,
brseorum impetum divinitus ita conturbati fuere, festinavit occumbere spatio unins diei. Non fuit
utpost ingentem sitorum c:rdcm, ab lsractitis edi- antea necpostea tam longa dies, nbediente Db-
tam, se prsecipitem in fugam soluta obsidione, t mino vnci horninis, ot pugnante pro Israrl.
conjeccrint per viam, qua ascenditur in Beth- Arias Montanus clarissimi nominis kiterpres in
horon. Inde Maccda fugcrunt,
versus Azeca et librum Josue, hujus ewpositionem sic ordi-
loci

victore crercitu persequente, et corum terga fe- tur : Josue fidei pr;i'slanliam et prudenliam
ricnte. Hscc versus 9 et 10 paucis comprehen- historia nohis obsorvandam, admirandam, [mitan- p
dit : Irruit ilaque super cos repcntc , tota damque ostcndit; qui cum es Dei responso co-
nocle ascendens de Galgalis : et conturbavit cos gnovissot, illos quinque regum exercitus sibi in

Dominus a facie Israel contrivitaue plaga ma- : manus traditum iri, nullosque ex lllfa restiluros,

gna in Gabaon, ac pcrsecutus est cos per viam intellexil prudentissimua Vir, potius cselum ac
ascensus Beth-horon, et percussil usque Vzeca et terram et naturam omnem mutari posse, ipiam
Macoda. Ncque ad hanc urbcm a fuga destiterunt ut Dei dictum mutaretur iis, quibua Qrma con-
hostes, ncque IsraUUtse ab iis ulterius persequen- stantique (tde exciperetur Hoc est, quod leclio
dis ; nam f. 21 dicunPur reversi in Maccda illa indicai ^. 12:) Tijnc ... in dik
( ,
qua
ubi crat Josue cum reliquo exercitu, qui eo con- THADIDIT AMOUHII KIM IN CON8PECTU KII.IO-

(luxerat. Quanta vcro fugientium c&des tanto miM IsitAEL. Qua die Josue, accepto jam lllo
tempore . totque locis facta sit , sequentia doce- responso, In manijs tuas thadidi illos el ,

bunt. NlJLLUS KX EIS Tllti RESI8TERE POTEBIT [f. 8,)

a-tos hpidum 188 Ad Gabaon feliciter pugnatum fuit con- promissum hoc inceplum vidit, boc est
imbre contcr.t, Isracl conturbatos
tra quinque regum agmina, quod horum animos AmM-rhreos a facie Dliorum
Saricti prectbus
ordincs ,ue terror divinitus incussus conturbasset. ac magnam csdem in iilisfactam: deinde etiam
mpctrato :

Mantfestiorc Dominus beneficio Hebrxii favit ,

inulto pluree grandine, quam gladio [nterfeclos,

cum hostes persequerentur Azeca inter et Beth- grandinemque ad azecha tuque durasae; et ta-

horon : nam fugientes hunc tocum vix prieter- men multos adhuc auperesse, qui contenta fuga
gressi crant, cum Deus ewercituum in iltis C3S- et protracto ulterius cursu evadere cogitarent :

dendis Israeli socium se adjunxit, imn ittensin nihilominus promissi illius Qdc COnflrmatUB, In
eos tempcslatcm, inusitatae magnitudinis grandine mancs TUA8 thadidi ILL08 ,
pi.cvidit loro ul

horribilem qux vngelorum opera in aSrisregio- qui reliqui erant , Israolitarum inanihus et armis
;

nc facta, et eorum veluti manibus vibrata cerlo conficcrentur, ut impleretur promissum, In ma-
ac destinato ictu Chananxos pctcret illxsis et nus tuas TiiADiDi ILL08 :
qui tolius rcsjioiisi
7

finis
 : ,, ,

DE S. JOSUE ISRAELITARUM DUCE

52
Sanctum, cum vidcret numerosissimis quinquc D

•^r"— fKSES
e
ACCTORI

illxsos, et ccleri fuga elabi Maceda vcr-

J. L.
conturbaverat cos Do- dine
rdclem tuam stabit : nam
strage m sus, prope Azcca substitisse, ibideim/ue post pre-
minus a facic Israel , et magna cdita
ces ad Deum magna cum fiducia fusas cursum
plorimos, fagam coegerant, in ipsa-
ceteros ad
occideral supererant solis imperio suo inhiOuisse. Arur nmjectura rtar-
quc fuga magnam copiam :

rationi sacrx conformior mihi vulctur. Miror

alii.qui. Azecba praetermissa ,
Maccdam
vero grandinem
traditoscre- ab fwc illos recedere, qui credunl, c
versus fugiebant bosinmanus suas
d occidere sperabat.
:

densis nubibus cecidisse, tempestatemque m Cha-

bat, el
Vcrum cnim vcro ct locorum nalura el nansos immissam, fuisse similem Mgyptiacx, de
h< ttthi,» penilu* 190
UeUndii tuffi quo minus id per Israelilas
brevitas,
qua Exodi cap. ix a £. 23. Hi concedant opor-
temporis
iirit rum alque tet, usque ad Azcca solem conspici non potuisse.
: ces-
conflceretur, impedimento esse poierant :

lante
per Israelitaa rem confcctum iri intellexcrat Jam vero anne credibilc cst, Josue, omni populo
audiente , stationem solis imperassc eum im-
quippe hoc divini promissi verilatem el constan-
,

liam cl Israelitarum ipsorum

,
quos Deus am- ,
motum mox substitisse, nec intcrim a dcscensu
volucral auctorilatcm ac dignilatcm Beth-horon, ubi grandinare incepit, ad Azeca
plificaro ,

spectabat: ut cetera intelligerent gentcs, Israe-

usque prodigium ab ullo observari potuisse ? Hxc
litas non solum miraculis c&lilus editis adjuloset
notare visum est^ ut distinctius cognoscatur ordo

promotos scd viribus eliam atque roborc au-

,
rerum historicus. Quw contra hunc di/ficultatcs
ctos ad rem manu armisquc gerendara ; atque ita objici possunt, non sunt iltis, quas sol-
graviorcs
iu reJiquis pugnis et praehis formidarent. Sed cum vcre debent, quicumque Sanctunt, cum solem
reliquum tempus brevo esset post longse illius imperio sisteret alibi quam prope Azeca substi-
t

fugaj spacium, jamque sol ad occasum lcnderet tisse a/firmant.

magnus tractus, ct commoda ho-
supercss< tque 192 IUtiqua, qux de hoc insigni prodigio me- jcsepki narra-
Btibus evadendum vallis Aialon
ail hospitibus , moratu digna judicavimus, adferemus paragra- tio -

ut ignola, ila incommoda constantissimus fide ; pho sequenle. Hunc olaudet Josephi historia , E
Jcsue cum Deo primum prece dc illius diei cx qux narrata hactenus ita describit : Ceterum cum
peditione absolvenda egit; deinde caalum ipsum rex Hierosolymilarum indigne Gabaonitas ferret
ad promissi dictiquc Dci vcrilatem et constantiam ad Jesum defecisse, et qualuor proximarum gen-
observandam obsequioque proscquendam voca- tium reges ad bellum contra eos gcrendum ac-
vil.Duplicem ilaquc allocutionem hoc versu di- civissct, Gabaonitae videntes se peli , et hostes
Btinguimus : alteram, qua Dous exoralus est, ut castris circa for.tem (dc quo scriptor sacei siluit,)
clictum suum sccundo evenlu firmaret : hoc cst non longe ab urbe positis , ad expugnationern
TUNG LOCUTUS EST JOSUE DoMlNO 12 cxpcdiri, Jesum
[ f. : )
in auxilium advocant. Nam eo
altoram vero , qua luminaria siarc jussa fuere. tum res devencrat, ut ab his perniciem expecta-
Loculionis sive precis argumenlum crat , illam rent, in iliis vero qui ad excidium
ChananaBo-
diero csse, qua ipse Amorrhffium in conspcclum rum venerant, propler novam amicitiam unicam
Qliorum IsraOl Iradidissot vellct itaque cadem spem salutis
:
reponerenl. Tum Jesus cum toto
dia iil omnlno conflci, ut Israelits traditum sibi exercitu in succursum properans , die et nocte
Araorrbffium caiderent. ld cum brevi, quod su- Uinere facto diluculo
parantes oppugnationem
,
porerat, diurns lucis tempore humanis viribus adoritur. Si sanctusImperator per diem, utscri-
BiDcl non posset, atque ex Dei promisso homi- bu Josephus, iter fecisset, ejus
num manu adventus hosti-
efflciendum esset, unum
supererat , bus faale mnoluisset quod non
; satis cohseret cum
ul dies potius illo produceretur, quam ulhumana versu 9 : Irruit itaque Josue super eos repente
manuB conflcere desineret : namque hoc pacto seu tmproviso impetu, tota nocte asccndens
divini dicti promissique efflcientitt et constantise
de
Galgahs. Dein
ita pergit : Gumque
".iiur.r, caaiorum, lemporum terga vcrtis-
raliones omnes ob- sent per declive fugientes est
sequi el obtemperare, raanifeste tam ab
,
pcrsecutus. Be-
iis, qui thora is locus dicitur. Interfuisse
pietatem colerent, quam abalus Deo huic praalio di-
aversis gen- vmum
libus
auxilium evidentibus prodigiis
cognoscebatur. Igitur post precem apparuit
Deo c*lo t.manle et
piclam, ifsdem crebis fulminum iclibus
Israolitis prasenlibus et audienli- , gran-
dine msuper majore solilo ruente.
bu converso in caslum vultu, Accessit et il-
,
soli ac lunacaj- ud numquam antea visum, quod dies
™W* ' viiUV oon dubitat.ihr ille quibus
longior,
factus est
MB' ew Sahano ne intcrventu noctis
aliisque, Sanctumpost fusaspre- Victori hostis eri-
peretur. Quo factum est,
oognovisse Domivime
voluntatem, ut coram ut Jesus reges istos
capere in
spelunca quadam lalcbras
popuhastrisellicacUer vmperaret, ut tam quaBrentes
inau-
«/'.' pmdupo atjnosvcM. jnxtaMaccbida.de omnibusque
ntju, pr.rsuth nitrrrtur supplicium sume-
ret. Crevisse autem eam diem
"<»< inMligerent, ultra consuetum
se in cslum arma exstat relatum in sacra volumina
, quaa in tem-
laptdum «jran. 191 Intorpntes pterxgw evUtimmt,
Thawna- *»«
< "< , <fiition0m

UttCD i»i
m MHnm necdum m Ateca pervenisse
«lifre, mhil memimt Josephus; uH nec de
paratte puta.
cumtoUaolunwquietem imperaret. Si hos segui
mui •
'""'" «"*"»«««« debos, solm et
lunarnad mlrtt r
*",** *•" *™**m iolito
'ynimio^mmotastetisi Mcdum ,,.
rem
T""'\ ™^->™oum iapidumdecwTZ
futsse. Forte suspicabatur
prodiqia illa si

<™*, *ol et lumjam JZt ttST" apud ****>

««« /w-i
^mdesinLtenTpTsZ
^utnusque prodigu eoentum dim-so ,,,,-
ponotlocoannectit.ato
ordinem statuit, ,„„.,„,„.
«xfuvsed.Betn.horon
tapWM <; ,
usgZ ,„/ ,^
ca J ^f
§ XX
 DIE PRIMA SEPTEMBRIS.
53

vero Amicum suum rogavit, ct ccdebant qu» AUCTOBK

scrvicbant, et inferior impcrabat Bupernte. Vi- J. L.

§ XX. Testimonia de
des quod ea facta
solis ac sint in servitutcm, cursum
conslitutum implcntia ? Hoc cst majus quam qus
lunse statione et Sancti facta sunt a Moyse. Quare ? Non suni cnim pa-
imperare
fule; miraculi vindicatio, ria tnari, et iis qu;e suut in caelo. Nam
illudquoquc esl magnuiu et valde magnum, sed
duratio et magnitudo ; v non par. Audi vero cur talis sit eflfectus. Quaro?
regum captivitas; clades Jcsu nomen erat typus Christi. Proplen a
ergo, et propter ipsam in typo appellatlonem
hostium ; Israelitarum vi- verita cst crcatura. Quid vero, alius uon voca-
lus fuit Jesus? Sed
res probabilius diyinitus iste P">pterea vocatus cst in

sustentatse. 195 Quamquam hujus mirarali mrmoriam vimticatto,

non sotum hac libri Josue historia, sed aliis

Seriptorum sa~ J_ cxtus sacer versu 13 enarrans stantis solis etiam sacrarum Litterarum monumcntis consccra-
crorum tlc pro- et prodigium, producit notum priscis
luruc verit Spiritus sanctus, Maimonides tdmen alit-
giosa solis ac que Hebrxi apud Masium, negant consuetwm
temporibm librum, in quem illud relatum fue- solis
lunce stattone.
rit : Nonnc scriptum est hoc in libro Justo- ct lu)ur motum re ipsa fuisse interruptum aut
rum ? Quisnam ille qualisque fuerit, ignoratur. impeditum ; sed ideo in ccelo mutationem appa~
Prseter interpretes liic, videri dc eo potest Scipio ruisse assenmt, quod Josuc in terris tantOS rcs
Sgambatusin Archivis veteris Testamentipag. 264. tanta celeritate gcsscrit, ut dies potius productus
Cur liber ille hic citetur, explicat Thcodo- et sol ac luna stetisse vis fuervnt, quam ma-
retus quaest. xui : Volens auctor docere nos hu- gnus ille Dux tam ccteritcr illas gessisse. Hoc _,

jus Prophelae virtutem, nempe quod solo verbo itaquc Josue votum fuisse putant, ut unicus ille

progressum luminarium magnorum dies profligandis hostibus satis esset : perinde acsi
cohibuisset,
donec vicisset pro dignitatc imperii : suspicatus his verbis usus esset : Da Domine, utpriusquam
}

nequis verbis non adhibcret fidem, dixit hoc sol et luna OCcidant, populus tuus a suis hosti-

inveniri in antiquo commentario. Propheta Ha- bus pcenas sumere possit hocque miraculi solum
:

bacuc intcr alia diuina miracula, quae orans habuissc cam dicm, quod ad hominis preces tan-

enumcrat cap. iii, Josuanum quoquc commcmo- tam sVragem tam exiguo temporis spatio Deus
rat 11 Sol et luna stcterunt in habilaculo ediderit. David Kimhi et alii vo/unt, Deum
f. :

suo. Ecclesiasticus quoque stantis solis prodigium post solis occasum novi gcneris corpus in ccelo

celebrat cap. xh\if. 5: An non in iracundiaejus condidisse, quodsolem reprxsentaret etejus vice

impedilus cst sol, et una dics facta est quasi duo ?

orb&m terrarum illustraret, dum hostium strages
Hic locus nos docet, Sanctum ex zclo et justa ab Israelitis confecta esset, plenaque reportata
itctm/a. Quis credidisset wmquam ubi Spiritus
ira solls cursum sua jus-
contra hostes populi Dei t

sauctus hoc stantis solis et lunce miracutuat tam

sione impedivisse, uttempus ad cos penitus de-
aperte tcstatur, intcr Christianos aliquos futwros
lendos suffxccrct.
fuissc, qut Habhinorum comvientis /xttmrina-
his
tt SS. Patrum 194 Quantinn autcm divimc virtuti benigni-
de fide et san- Spiritu sancto im- rcntur : ftwrunt tamen aliqui $ recmtioribus,
tatique confideret, quando,
ctitate Josuc te-
pellente, hoc imperium ccelis dedit, cx Pat/rum Imprimis Crotius. qut tn AnnotatUmihus ad li-
stimonia :

testimoniis intcllige. S. Hicronymus in cap. xxvm hram Josue Maimtmalis /ii/mruta probabilia rs\r
dicit. Dominus lc Clerc apud Calmetum in
dis~
isaix ; Fiducia habitantis in se Dei, locntus est
sertatione super Stationc solis et lunse, prsefUca
Jesus : Stet sol. Ambrosius lib. i de Offwiis
S.
cap. xl : Jesus Nave, cum adversum Gabaonitas
Commentarits in librum Josue, aperte negat,so-
visu/m
surgercl prselium, et vereretur, ne nox impe- Uto diutius eo die sol&m supra horizontem
*
fuisse, sed radios ejus, postquam occidAsset, in~
diret victoriam, magnitudine menlis et Ddei cla-
solita refractione emicuisse;velaliud lu-
quadam
mavit Stct sol :et stctit, dum haec victoria con-
;

summaretur. S. Sulpitius Severus lib. Historm i

mensolis vicarium apparuisse quod Deus inccelo t

crcarit,ct IsraUUtB ipsum solem esse eanstvmarint.

sacrx Cum dics caedentcs deficcrct, noxque vi-
:

Novum oriticus ille fingit miraculum quodforte

ctis futura praesidio viderctur, merito fidei Dux t

acciderit, dum illud imprudenter actemerene-

Hebrasus noctcm avertit, dies persevcravit ;
ita

nullum hostibus eflfugium fuil. S. Bcrnardus gat, quod Scriptura diserte commemorat. Alios
plane
duos profert idcm Calmetus, qui nullwm
apud ejus Vits auctorem lib. n, cap. vn, cum
hic miraculum agnascunt, sed fortuitum par-
adversusLeoninosschismaticosconstanteragendum impvr
helion tam diuturnsB luois causam fuisse
ardenterque precandum suaderet, Josuc, ait,
hic non
denter effutiunt. Inepta eorum argumenta
puguat, et ut ad consummationem vicloriae dics
non tam orat refutabo, tum quia operose id prasstiHt Calmetus
sufiiciat protclata, soli, *ut stet,
ecoksiastica
obe- rt Xatalis Alexand&T in Ihstoria
quam imperat, et merelur fides tam solis
tum </'"" ^ m
veterisTestamentidissertationc xm,
dienliam, quam de hoslc prostrato victoriam.
Scrtptura
clare lamque manifcste hoc portcntum
S. Chrysostomus dilecti Deo Prmcipis sancHtati et
vcrba sacra
/,„,,,, dtaHs eccprimit, ut nullo modo
meritis quod ejus voci Dominus obe-
attrtbutt,
mothm, >l-
possint ad figuratum loquencU
diverit, planetx utriusque motum mterrupe-
et
flecti
Hoc addo,
quem ipsi iis afftngumt.
rit : Cogita, inquit Homilia xxvn in Bpistolam lum scilicet,
Copernicani defenso-
ad Hebrseos, quanta res sit vir justus. Dixit Je- ne tangcre videar sy tematU
res,quisoiem quiescere, tmam vero movert do-
sus Navc Slet sol contra Gabaon, et luna con- jateor
:
ego dissentiant,
cent. Quamquam ab his
tra vallem Elom : et factum cst. Vcniat ergo posse, quomodo
univcrsus oibis tcrrae, imo vero duo, et tres tamen inteltigi utcum{ ue adhuc
istos vera sit locutto Scn-
etiam, et quatuor, et viginli orbcs lcrrae, et di- secundum phiiosophos
ptura-sacrx, qux res ita
exprtmcrr solet, ut ho-
cant, ct hoc faciant. Scd non poterunt. Dei au- conctptunt,
minesvulgo toquuntur et mcnte
t,

teui Amicus, Amici imperabat crcaluris imo :

S. Auyustrno
 :

5*
DE S. JOSUE ISIUELITARUM DUGK

Genesws. Verum an ml- {«7io dependet. Atque haec expressa est sententia D
S. AugusHno in caput ix
AUCTOKE u cap.
dum omctoris Mirabilium sacr.v Scripturae lib. iv
J. L. garis hominum sermo umquam fmt, ut
cTpcditionibus Quoniam, vnquit, et maris curaum lunari con-
alicujus imperatoris celeritatcm in
autaliud vcnienlem rsse in omnibus monstravimus, et
lcllicis signifcare, vel dum parMion
sotis oc- illum tunc recfuievisse, etsi Scrlpturge vocfbus
snecic diversum corpus luminosum post
rclieeiur, nonne ipsa illarura l*erum pronuntiat
r::<nm m ccelo apparuisse etcprvmere volunt, dv-
observabilis commcatus ? Luna vero non tan-
canti Sol slciil in mcdio cneli, et non reslinavit
uncunibere ctc? Quis auctor sacer aut profa- tum in hac statione requievit, sed ct incremonli

usmodi metaphora vel hgpcrbole umquam vel delrimcnli sui interim consuetudinera agere
VSUS l' i
' non potuit etc. Non tamea cessante ccelomm motu %

Uuratm 190 Auctores plurvmum laborant, ut asse- ccssarunt iunc alia omnia sitblunaria, quo-
quanUir, quo anni mense, quo mensis die, gua- rum motus sohnn cst causa vnivcrsafis : quia
is

que diei partc sol stare inceperit. His <Hsputa~ influxum tinivcrsalcm, et hwc in~
intcr cozlorv/m

tionilms interpono, quod hx temporum

mc non feriora non est conncj-io ncccssana, ut copiose et
cirwmstantisadmiraculimagnitMdinemSanctive subtilitcr etcponit Suarez tomo Mctaplnjsico- I

commendationem nihil conferamt. Vide intei rum, disputationc xxir de Causa prima, sectione v.
pretes obvios, quorum plures conjiciunt, Josue 198 Quamquam, si divinam consideremus in hoc Sfoyse
soli quieiem imperasse, mm ejus occubitus insta- ommpotentiam, miracula omnia sint wqualia wajor fuit J -

rct, ideoqut ne hostes per tencbras

vereretur, unum tamen altero majus est, si spcctcnius ad sue.

effugerent. Justinus martyrin hiatogo cum Tnj- mirationem, quam gignii in mentibus humanis.
phone Judaeo scribit, diem hunc Josuanum fuisse Quid homini mvraUlvus atquc obstupescendum
36 horarum. Solis mobum supra horizontem magis apparcre potcst, quam quod homo ccelis
duodeoim, ejus vero stationem 24 horis durasse imperet, illis lcges figat, solcm ct lunam cum
esfistimavit. Nimiru/m illud f. 13, Et non reltquis planetis steUisque omnibus sola voce, »
restinavit sol occumbere spatio unius dici, ipse tamquam habenis detincat ac fr.vuct? Postrcino
Intellexit de civili 24 horarum
" • die,* quemphilo
? / - — quidem
3«™^»» u wl wu „w„i,i t i,u././(-n;
Deuieronomu<, ,
legimus, non surrc
capite itijnitas, surre-
sophimturalemvocant. Veriusid accipias dc die xisse prophetam majorem in Israel, quam Moy
arli/ii-ia/i,
urtiliciali, ut
at itdcm
iiilrnt loquuntur,
liiouit/ttitr. id cst.
id. est, ilc tcm
dc trm,~ mh in
sen nmnlhi» signis
in omnibus o;n- n ;~ „i
alque
..._'.:_
portcmis qus
'._ - .

misit
pore quo sol hicem piwbere solet : nam Eccle- per cum (Dominus,) ut faceret in terra >Egy-
siastici cap. xlvi #. 5 dicitur : llin flics facla est pti etc. Verum hic locus ita intelligendus
est, ut
quasi duo; qumverba hunc sensum habere mihi nempe kgislator reliquos prophetas antecelluerit
viilmiur : Dies artificialis, qum solet essc, puta i» npcrandis miraculis, si haec omnia simul et
12 vel 14 horaniin. facta cst horarum 24 vet cumulatim sumantwr ; nant si ea sigil/atim acci,
28. Si ciiiu Lirano, Genebrardo aliisque di- pias, Discipulus magistro suo major
fuit, quoad
cas miraculum hoc contigisse in solstitio xstivo, hocsaltem mirabile solis et lunse quiescentis
pro-
quod cadit in diem tertium quarti mensis anni digium. Videsanctum Thomqm
22 q. 174 a. 4.
Hobrseorum ecclesiastici, luxit sol 28 horis;nam
199 Prseter jam recensita aliud quoque insigne
ex elevatione poli Hierosolymorum constat, 5 reges in spc-
illum nuraculum memorabili hoc die factum esse credi- luncac(ipU;eo-
tum lucem suamprsebere 14 horarum spatio. .

Ve- mus. De hoc infra num. 201

rum secundwm multos alios soltot hoiis co agendi locus erit rum c °P i<e atl
die opportunior, postquam ea, intern, aonem '

supra Judmm quse post imperatam

homontem
non apparuit, quod soh quietem
contigerunt, narraverimus.
prodigium hoc attddisse contendant
atiquot die-
Cum
itaque Josue propc Azeca
bus ante solstitium. Serarius qumst. subsistens, ut diwimus
xxn inter hoc num. 191, coram omni multitudine
et illud integrum intercessissemensem
putat. Vcr-
cmlisimpe-
rasset atque hmc advertisset
su& \\ Non iuii antea nec postea
Dominum obedivisse
:
lam longa voci hominis ct
dies alteri qusestionA pugnare pro Israci,
aucta ani-
materiem pfsbuit, an scilu ms. hosHum
r «'»< J>su«,,,ls
versus Maceda fugicntium tergis
<
< hmjior jucrtt dic Ezechim
aonus msistit. Quvnque
regis, quo sol retrocessit decem gradibm autem reges videntes
dequo omncmcxercitum dissipatum essc,
/,r:rt ''
r "" rr r><-t>-* videri potest seque non
Natalis Uewan-
der biitduius.

:;::::r
197 4«*, vuri.
mulhS. Dtonysium Areopagitam
v„ ad ,„„,„,,,„„,
".'/i t<

/uisse oreduni
iST !Zi TSSI
cmgregan ipsiquc se
7 tocum
in um
duphcem hujus prodigii modum ; nec opinantes oarcerem in
ponit, utrrn^
dum speluncz LeMs
'''"' ''"""""
**«• Potontixargumontum-vel <;;""•;-<,
jZLZZ
"' v '""" ''"'" "»' '' >"»<' universa cctlesHum
Maoeda se inoludunt : Fugerant enim Z
;
gtoborum
'"'••' <
machma
luna
consHterit,
soledum
subsistente,
tam
vel

reliqui
ut,

orbes
Sonptora a

t
m:™L;:quod
*. ,6,
nca
quinque rcges, ot se

r isMac* N -^ ' aZn

X
*">"•-""" ''"
Josue, u inventi essent qu
'"«'Jrc, ordimrium re „ cs
">«: luodadmirabiliusesseidem
aunZ ten es m spelunca urbis
in q ue .

Maceda. Oui e S
scrivtor
«; «a^VolvUe-saxaingentia
W0S
VZg.
':"'•";""'
roomhonbusapparetverk
/''•"''"'< '.<
modusZZnZ
„
'
.
';' o ,h
cusioaiant. Z
Vos autem nolite
stare
,
in(iuS,ri0S
' ^
« Pf i „n„
clausos
"
' persequimini hostes, et
utconstitutusa „ ex.remos au'osnl
,
'-" «-B.
:
nec dimittatis
^ u
SS
";;
narwr: "«
f'":;r'::,:":r ,:—' Ueletw,
ex IsraUUU
nemine
de-

;;„,;:::::::: «r
"-' ::
'™- ,,-
siderato ;

^ ,:,::;:";:. ,""'»*' r -ffil?Jir2! f?'-

"rcumvolui, -'
to -

''»»» ».:::„:;;;::: ne et sol

«aceda, ubi i unc erant castra.

Horuin
 , :

DIK PHIMA SEPTEMBIUS.

55
A Iloium iocum non assignarat huperator intra ipsa
urbis mcenia (nondum enim in ejus
potestatem
venerat, ut ex sequcntibus patet i. L.
;) sedin campe-
stribus cjus, et forte juxta spetuncom, >>, qua § XXI. Supplicium v regum
;
capti reges tenebanpur. Versu
quidem ihdictum expugnalio Maecda, Leb-
est : Reversusque est Josue cnm omni Israel in
castra Galgalm, sed hsec, ut interpretes notant, na,Lachis, Eglon, Hebron,
per aniia, ationem inserta sunt. Prius et Dabir; clades interne-
enimconl
fluxii omnis crercitus prope Maceda,- ubi crat
Josue, et sumptum est supplicium de rcgibus,
cina regis f.azer an He- :
ct
alia peracta fucrunt, quse rcliquo capite de- bron et Dabir sub S. Im-
cimo conlinentur ; i n oujus (inc rcpetitur
proprio
loco etsuo, rediisse S. Principem peratore Scepius captse?
cum omni Is-
raelad Locum castrorum in Galgala ubi ad ; Alias urbes in Chananrca
hiberna concessit, re bene gesta toto tempore
ad
bellandum idoneo. Ulo igitur die reversi Auslrali occupat mira ce-
sunt
Israelitx non in Galgala sed in locum, urbi leritate.
Maceda vicinum, sani et integro numcro, ut
additur •£. 21, adco ut ex
iis nemo desideratus STostridie initium gerendae reia quinque regum <?u.-„ 7Ue regum
fuerit. Subditwr; Nullusque contra Glios Israel supplicio sumptum est; id enim, ut Caietanus " liLl '•raihta-
mutire ausus est. Continebant se videlicet mcenibus recte animadvertitt non illa celeberrima prodi- r "" f"' d,bm 1

et portis inclusos,
nec in recedentes ffebrsos impe- cakantttr.
giis die factum est; $ed sequente, ut ipse textus
tum facere, aut tela vibrarc, imo ne linguam qui- nonobscure
dcm contra eos movere ausi sunt, non minus con-
significat, affirmans primum illos
eductos e $pej,anca t tum ad contumeliam pedibus
fecti plagis quam stuporc dcfixi. conculcatos, dein in crucem actos in
li
patibulis
qui non v,den- Vcrum tam longi diei pondus et sestum
201 mansisse usquead vesperam; atqui ad uesperam
ursmemiracu-
ferre quomodo polui[ j QSUe iofus (e popuU(s > tantum in castra pridie reversus erai exercitus,
lo tnt labores
hcce tota noctcc Udgatis ad obscssam Gabaonem beneficio diuturnx lucis bene usus; ergo dicti
loflflu Ulo die
perferrepotws armati iter fecerunt mane in /lostcm vrruerunt
; reges non eodem, sed postero dic supplicio
affecti
se. fugatumque ad Maceda usque et tongius insecuti sunt. Posfridie itaque jussit Josue aperiri os
sunt (nam illo jr. 2! rcdiissc legunturj adeo ut speluncas, revolutis ingentibus saxis, qua pridie
una nocte ct die 16 circitcr horarum itcr con- milites advolverant ad prohibendam eorum
fu-
fecerint, uiiex Adrichomii charta ierrm promissae gnm : Praecepiique, inquit sacra Lectio a y 22,
topographica colligi potest. Itineris longiPudini Josue, dicens : Aperite oa speluncae ct producite
accessit continuus pugnandi ct caedendi labor, ad me quinque reges, qui in ea latitant. Fece-
qui a diei initlo usque ad vesperum duravit, ad runtque ministri, ut sibi fuerat Lmperatura : et
vcs/ierum, inquam, qui non post 13 vel eduxerunt ad eum quinque regea de spslunca,
14, ut
alias in Patscstina tempore solstitii vcl aliquanto regcm Jcrusalcm, regem Hebron, regera Jeri-
ante jieri sotet ; scd post 26, 2 7 vcl 28 horas moth, regem Lachis , regera Eglon. Curaque
tandem advenit. Quis vero tam ferreis mambus adducti essent ad eum, vocavit omnes viros
et pedibus, tam robusto corpore, Israftl et ait ad principes exercitus, qui serum
qui prseliandi, ;

currendi, mactandi iam diutumum taborem erant: Ite, et ponile pedes super colla regum
ferre possit? Prxserlim cum nulla quies intcr- istorum. Qui cum perrexissent , et subjectorum
posita, imo nulla forte corporis rcfcctio. Imperato- culla pedibus calcarcnt ! rursuui ail ad eos
rcm nostrum cum toto cxcrciiu longum hunc diem Nuliic timere , nec paveatis , confortarnini et
jcjunum traduxisse scribit S. Hieronymus libro n estole robusti : sic cnim faciet Duininus cuut iis

contra Jovinianum Jesus filius Navc stationem

: hostibus vestris, adversum quos dimicalia. in
C imperavit soli el luna?, elinedfam plusquam unius hunc iocum inter alia hwc lego apud Hasium; |?

diei Victoris exercitus protelavit : et Tertulliamts Quud Jusua suos tribunos insultare cervicibus
tibrodc jcjuniis cap. x Jesum Nave debellan- : rcgum jubet, qui victi, capti, prostrati, suppliccs
lem Amorrhaaos prandisse illa die existimamus, antc ipsius pedes jacebant, magnara profeoto
qua ipsis elementis stationem imperavii ? Po- crudeliter exercentis victoriam imperatoris spe-
testquidem in magna multitudine forte unus et cicm habcrc existimet aliquis. Scd quis credat
attcr essr. tamrobustus tamquc laborum patiens, eum Virum, qui fuerat in Mnsis schola eruditus,
qui tanto
temporis intervallo vigilias , aostum, quo nemo omnium mortalium vixit oranibus in

corporisquc contentionem omnern toleret ; verum terris milior, ut est in sacris Litlcris Numer,
tam muttos, corporum viribus lam diffcrentes cap. xn it. 3, sic supra modum Insolescere po-
m iis tamdiu perscverare molestiis ct laboribus, tuisse ? Plane crgo est exislimandum, bac in

atquc ita perseverarc, ut sani et integro numero re Josuain, ut in ceterifi quoque, nibil fecissc
mancant ; Ui, inquain, mild videtur sine mi- nisi Ctclcsti iuslinctu . . . Quiu hanc triumphaudi
raculo fieri non posse. Dico itaquc, Dcum hn- speciem .... Moses sub exccssuui suuin valici-
pcratoris ceterorumquc sub ipso miUtantium vires nans non solurn prsdixit, verum etiam ut ma-
naturales per divinum influxum suum susten- xiniuni dignitatis et relicilatis pupuli Israrlilici

tasse,adeo ut neque motus organa lassarenhvr, argumeotum miriflce extulit, cum sic caneret
neque spiritus vttates deficercnt. Ihc miracutum (Deut. cap. xxxill y. uitimo :) <> IJratus es tu

admitti debet sattem in sententia dictorum Pa- o Israel : quis similis tibi, popule servate per
tru/n, qui IsraiHitas eo die Dominum; qui est clypeus tibi auxiliaris et
cibo corpora refccissc
negaitt. i» gladius dignitalis tu«? Subjicientur cnim tilii

iiostes tui, et tu lllurum cxcelsa (alii vertunt

i) colla) calcabis i.

203 Post lucc impii itli tgranni 7 non tam Pnn-

cipis nostriquam Deivindicis sententia condem-
nati,
 ;;

56 DE S. JOSCE E5RAEUTAHUM DUGE

atquc pcrcussit in ore gladii, omnemque ani-
1ULI0HK nati meritas mortis pcenas luunt,ut narralur
inam, qua? fuerat in ea, sicut feceral Lebna.
i. l. a f. 26 Percussitque Josue ct interfecit eos, at-
:

autem ewpugnatu fuit Lachis, qitod rex

Facilior
intirflctunturet quc suspendit supcr quinquc stipitcs fuerunlquc :

ejusJaphia cum prscipua populi parte, qui con-

tvspenduntur susponsi usque ad vcspcrum. Cumque occumbe-
expvgnantur
sociis, ut dcponerent cos de tra Gabaon venerant, paulo antececidissent. Sub-
irl sol, praecepit
Macrd",
™j ditur f. 33: Eo teraporo ascendit Horam rex
palibuKs secundum legem Deut. cap. f. 23.
speluncam, io qua Gazer, ut auxiliarelur Lachis obscssx. Hic rem
Qui depositos projecerunt in
sive fcsdere aliquo devinctus, sive precibus a de~
latuerant ; et posuerunt super os ejus saxa ingen-
permanent usque in praesens. Eodcm solala urbe evocatus, sive periculi vicinitate per-
tia, quse
quoquc die Macodam ccpil Josue, el pcrcussit motus cum omni populo suo Lachitis suppetias
laturus accurrit. Sed si, urbe cxpugnata, tar-
cain in orc rcgemque illius
gladii, inlcrfecit et

omm-s babitatores ejus: non dimisit in casaltem dius vcnit, mature certe in suam suorumquc
parvas rcliquias. Fccitque regi Maccda sicut ,
peruiciem venit ; eum enim percussit Josue cum
Bgi Jericho. llunc versum 28, qui agit
feccrat reg omni populo ejus usque ad internecionei
iciu.

dc ewpugnatione Maceda, ila explanal Saliawus 206 Unius circiter diei itincre a Lachis Au- atque urhum
in aua /i/nioim num. 40: Dum isti rcguli in pa- strum versus m
tribu Juda sita cst Eglon, cujus ^ton.

tibulis pcndcrent, non se dedit quieti Josuc rex Dabir unus quoque juil ex quinquc illis, qui
codciii quippe tlie Macedara cepit, indcquc ad Principis jussu suspcnsi fuerant. Ad hanc perre-
circum positas istorum regum urbes victorcm were victores Israelitse, atque illa ip&a die, qua
exercitum circumlulit, nonnullis etiam aiiis ex obsidionc cingi ccepta est, cxpugnata fuit: propu-
ilinere occupatis. Prima auicm Slaceda cladem gnatoribus scilicet fere destituta crat, ejus enim
accepil, vicinitale ioci exercilum inviiante: Im- incolsc paucis forte exceptis, qui in prsesidio reli-
peratori etiam victoria uicndum fuit, cum suo- cti crant, ad Gabaonem obsidendam cum rcge suo
rum animos prospcro succcssu rerum accensos profecti fuerant, et maxima cx jartc celebri illo
vidit, hostium autem tanta cladc debilitatos. die ceciderant. De hac expeditionc
paucis vcr- ita
Occupavit ergo Maccdam, regemque iliius cum sus 34 el 35: Transivilque (JosueJ de Lacbis
ornnibus ejus habitatoribus intcrnecione delevit, in Eglon, eL circumdedit, atque expugnavit cam
idquc intra unum alque eumdem diem. Nec eadcm dic ;
percussitquo in orc gladii omnes
taiuen absurdum est dicere, regem Maceda vi- animas, quae erant in ea juxta omnia, quae fe-
vum in allerum dicm servatum csse, ut uno die cerat Lachis.
suspensus ad exemplum, et humamc inconsiantiae 207 Capta Eglon, excrcitum duxit adinteriora nebron,
documentum manerct, ad vcsperam autem cx tribus Judse, meridiem vcrsus, ad montana il-
decreto legis deponeretur, et mantlaretur sepul- lius. In iis enim sita erat Hebron, incolarum
luraj Qui ctiam non unicus in dics et fortasse agrorumsibi subjectorum amplitudine,
fortitudine,
depraBdatione civitatis consumptus est, et in ali- municipiorumque frequentia una de potentissimis
qua quiete; quandoquidem Israolitae tam propi- Chananxx urbibus. De hujus expuanaUone aoi
;«™.,U o^ *
lium
lllllll Sllii experiebantur Tl/.nm
Bibi ('Vlicrich:itiliir ul a
Dcum, ..l singuli prope
*.,„ _ j.
iur a f. 36
i j-.
Ascendit quoque
: cum omni Isracl
moduiii dies singulis civitalibus
,
capiendis de Eglon iu Hebron, et pugnavit contra eam :
sufflcerent. Itaque non deflnitur dies progressio- cepit cam , et percussit in' ore gladii, regem
nis ad urbem Lebna Bive Lobna, ut alibi quoquc ejus
vocatur. et omnia oppida regionis illius,
f.ctmii, 204 Transivit aulcm (verba saora sunt a univcrsasquc animas, qusa in ea fueranl
29 cuiii nnini
com-
f. ) [srafll de Maccda in Lcbna moralffi: nou reliquit
, in ea ullas rcliquias
et pugnabat contra eam quam
:
:
tradidit Dominus sicut fccerat Eglon, sic fecit et Ilebron,
cum rege suo cuncta,
in manus Israei :
percusseruntque quae in ea reperit,
consumens gladio. At nonne
urbem io ore gladii, ct omnes habilatores
Nui,
cjus rex ejus jam fuerat
occisus ac suspensus ad
In ea dimiserunt
ullas reliquias. Fecerunt-
Maceda? Alterutrum dicendum, vel novum
que Lebna, sicut fecerant regi
rogi in
Jericho. Haec ea regem, illius fortassc
C ito eluoidat id&m Annalium eonditor num 47-
fdium , aut alium
a populo fuissc electum, ne
Transivit aulcui Josuo cum difflcillimis illis P
omni IsraOl exce- ternporibus
plis tamen lis, qui erant
urbs diu rectorc carcret, vcl hic
in Galgalis, de Maceda towri mentionem regis Oham, ad
'" i ' rl, " il tater quas non amplius quam speluncam
.
unius interfccti.
uora3 iter constituil
adricbomius. Eaderaque vcl
Ingenio 208 Sequitur in textu sacro a
loci, vei arte ita flrma et munita fuit f. 38 : Inde tt Dabir :

u
reversus in Dabir, cepit eam atquc
etiam Sennacherib regi vastavit re-
assyriorum posterio- gem quoque ejus atque
ribussecuhsrestiterit
Lt videtur aliquanto
lib. iv

lempore
Regum cap. m * 8
oppida percussit in orc gladii:
non dimisit in ea
omnia per circuitum

restiUsse Josue :

d rmm ullas rehquias: sicul fecerat

Ill,lll,t
Ivr PUONABAT Ill;i V0X, Hebron et Lebna et
[ CONTHa' regibus carum, sic fecit Dabir
im cerassinre sibl l '" et regi Con-
illius
viderent, proinde pulabant,
pereundura esse
sive resistendo mori
jwit
/
Masius,
^ nmnihU
uhmu n
emorem Jos
imperatorem
l
Josue
«e ab expugnata
aive cedendo. aestiterial
aliquot, mox tamen
AiwiAmnii
'"'""";'' ll,, " " B^erw»"
ergo
w
Israelii» t J
"*ruu Hoi«ui in
im
cani
'

i
ZZ
i If,
?f
d,a(ur,
, *t,M «
eum usque ad Cadcsbarnc ct Gazam
*
fines ««"*«•; ««» mox
ad ld ™xorum
f .
ac
41

contraregem Leb^ btotw grassatwnfume; indcque

" P°P«l»mqUB ejus ad urbcm Dabir
*» '

snim deleu sunt, uee

,,uo advorsus Mamh ,

ulius reliquus t
Hebrom oiciniorem fuisse reversum.
"••••• approbat Salimus in
Conjcclurcm

s rsi mim scmce«

«— «•« ma ,'>:„:„, quem consule, si lubet.
209 Bellum, guod
Annalibus num. 193

magno
-2S£ '«—• w«-
r^uw, nZi ':;"'"
*
M< ".'" " 5
f
Iicn

"
":
v
) -
f*
31 :
***
iv Lebna transjvit in
w* v< wpes gestum
An,u,lnun
et eonfectum
illo

cst,
dic contra quin- sanao
interpretes ct («« «»««*
,
*
soriptores Gabaoniticum, quod Ga-"Mrebron
* "": n "" omni
^«:el Jaonitoru.»! causa susceptum
gZm Wm
™
; vel Adonisedechia-
exercituper
flsposUe oppugnaba) ,,„,, rocunt.quod cjus auctor
l-acbis in manus
Tradidilqu DoK fucra Uon.snlec. Hujus vno
ct du-X przcipuUS
Israel, e. cepit ealn die
2
"'<<
prosccutionem ii-
beUum Australe appellare solent,
quod van-
ctus
 :

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

57
ctus fmperator ad Austrum progressus illud ges- tur qux statuit, capite xi *. 21 et 22 repeti
serit. Qitod dichtm de e.rpugnatione ffrbron
est qux capitrx a *. 36 refcruntur; at
capite xv J. L.
et Dabir vicinisque municipiis, cum Tornicllo, a $. 14 prxoccupari Catcbi rt Othonielis
victo-
Tirino Calmcto repctitum. credimus cap. xi
et
riast guas narrat Judicum
caput t a y. in-
jr. ubi nonnuiUv circumstantix cap. x
21 et 22, t capite vero xiv *. 14 agi de possessione
juris : ex
prxtcritx. adduntur In illo tempore venit :
quibus consequens est, ut Hebron et Dabir
non
jGSue, el interfccit He-Enacim cie montanis ntSi SCmct sub sancto Imperatnrr
mpi.r furnnt.
bron, ct Dabir, ot Anab, et de omni monle 211 De scx tantum urbibus
regiis, bello Au- f<rn>trr str no
Juda et Israel, urbesquc corum delevit. Non rc- strali ncatpatis, Macedn, Lrbua.
Lochis, Eglon,
liquit ullum do stirpe Enacim, in terra filiorum Ilcbron et Dabir Scriptura meminit.
Btsi ad ./,-
Israel absque civitatibus Gaza, ct Gelh, et
:
rusafrni, Jrriu.otl, rt Gazcr subigrndas processisse
Azoto, in quibus solis relicti sunt. Ex quo in- non fegatur ; quoniam tamen earum reges -um
telligitur, fiabitatorcs regnorum flcbron ct Da- exercitu suo crsos fuisse constat ex cap. x \
3, .

bir fuisse ilta hominum monstra dc stirpe gigan- 26 ct 33. non tiubito quin Du.v noster, victo-
tea, quorum ab cxploratoribus narrata fortitudo ria utendum rattts, dictasurbes
regum suortm
et crudetitas tantum horrorem IsraeHtis incussc- intrritu ronstrrnatas hoc quoque
anno Ceperit,
rat, ut dcspcrantes sc hostem tarn formidabiicm quo Austrum versus bellatum f\ni, Capite xn a
posse vincerc, reditum in Mguptum scditiosc co- jt. 9 rrgcs trigiata et imus enumerantur n
Sancto
gitarint ISumcr. cap. a #. 29. Quotquot c
xiii debcilati, inter quos prxter novem illos, quo-
gigantibus i/lis in proximiorcs P/nlisthinorum ur- rum sedes regias jamjam nominavimus, recen-
bes Gazam, Geth ct Azotum fuga clabi non po- sentur alii quatuor, qui in trrris iltis regnarunt,
turrunt, a victorc excrcitu infrrfccti sunt. Qui quse posttiioditm tribui Juda sortito obtigerunt,
ad has urbes sc receperant, in Usdem rclicti sunt; videlicct regcs Gadrr, Rerma, ffrrcd et Odul-
sanctus enim Princeps i/las non ca-pugnavit. Unde tam. Hos etiam bello Australi subactns fuisse puto.
factum, ut, cum totus IsraSl occuparetur in de~ 212 Quod autrm prxtrr srr itrbrs capitc \ Ctinnavirit I -i

brl/andis Aquilonaris Chnnanxx rcgibus, adpri- nominatas, sancfits Dur ctiam alias betlo Au- straii capit Jo-

stinas sedes rcmigrarint, urbcsque suas in Cha- strafi ceperit, manifestum est ex ir. 40 et seqg.
nansra Austra/i sitas rcfeccrint et munierint, ac Percu.-sit itaque Josue omnem terram montnnam,
prxscrtim ipsam Hcbron et Dabir. Quod id con- et mcridianam, atquc campestrem, ct Asedoth
tigerit eo tempore, quo Aqui/onem versus quin- (pleriqueper hancvocem intelligunt loca devia et

que circiter annis be/lafum fuit, manifestum est convattes) cum rcgibus suis : non dimisit in ea
ex eo, quod, antequam Josuc terram duodecim ullas reliquias; sed omne, quod spirarc poterat
tribubus divideret, Hcbron cap. xivf. 12 dicatur gencris humani, intcrfccit, sicut prrccepcrat ci
sub potcstate hostium fuisse, sub qua mansit rcli- Dominus Deus IsraOl, a Cadesbarne usquo Ga-
quo tempore vitse sancti Principis, ut dicemus zam. Omncm terram Gozen usque Qabaon,
numeru sequente. universosque reges, et rcgiones eorum uno im-
semtltanlum nl> 210 Bonfrerhis et alii volunt al/egatos capitis xi pelu cepit atque vastavit : Dominus enim Deus
tsraiiitis expu- versus non repctere, quw hic cap. x de flebron oculos Scri-
Israel pugnavit pro eo. Ponit hic <>l>

gKatas credt-
et Dabir referuntur ; sed sanctum fmperatorrm, ptura magnum locoruui spatium, qux uno im-
confecto bello Aquilonari, rrdiisse ad Australem petu, id est, unica cxcursionr seu expeditione
C/iananxam ad gigantes Enacim, qui terras continuata, sine ulla uflo in loco longioris mors
suas repeticrant, debel/andos verum. quomodo
; interpolationr fulminis i/tstar prrcurrit, ac IsraSli
idconci/iabis cum verbis Calcbi ad Josue cap. xiv subjccit. Nevero singula, ad quze victricia arma
f. 12 : Da ergo mihi montem istum ( He- circumtulit, urbium et regionum nomina sigit-
fatim reccnsrai, generatim dint, eum om/nes
bron,) quem pollicilus est Dorninus, te quoque
audiente, in quo Enaeim sunt, ct urbes magnae Chananmm Meridionalis terras, qu& intra Cades-
atquc munitae;si forte sit Dominus mecum, et bame ct Gazam, Gabaonem et trrram tiozen
potuero delere eos, sicul promisit milii. Ex his sitx sunt, in potestatem redegisse. Jam autem
potet, Catebum petcre terram ab hostibus occu- omncs supra mcmoraUe urbes regim toifra qua-
patam. Petitio autem h<rc facta est ante inchoa- tuor illaloca Calmeti aliorumque geograpfn,-
in

tam lerriF partitionem, inter qttam et fincm betti rum chartis topographicis coilocmtur : undr se-
Boreaiis exiguum secundum omnes tcmpusinler- quitur id, quod statim asseruimus, Cap. xn jr. 17
crssit. Itaqur flrbronct DabirvcrisimiliusnonmSi ci 18 m deaellatorum regmn catahgn quoque
ponuntur reges Taphua, Opher, et Aphee. Si
semrl ante terrx distributioncm occupatx fuere,
idquc cum Meridionalis C/tananwx ptaga brtli Scriptura hic Taphua et Aphec,
loquatwr de

sedcsesset; qua ad Aquilonares ejusdem partes qux cap. it- w

34 et 53 fribui Juda assignam-

translata, ab hostibus receptx sunt, et sub illo- tiir.n de Opher, qum cap.xvm $ IZBenjami-
rum potcstatr manrrunt, donec Sanctus viaHt. nittsabtigit; Ulaniiu rcjrs ineadem, qu& ceteri

Caput quidem xv a it. 14 narrat, Calebum et antedicti, expeditione owm suU periisse earisttono,
quam <<'/' XVI s
Othonielem utramque urbem e.rpuynasse ; sed id Sinvcro agat de Taphua, v -

svcumtum. S. Augustinum quast. in tn .ludicrset et <ap. xvii f. 8 locat in confinibus tribuum

pterosque a/ios post obitum Josue contigit ; cum f-phratm et Manassr. dr Aphec, '/"' '"/' kis f- :! "
Aser, de Opher in Vribu Ubulon
idem eisdem pene verbis Jttdicum cap. i ajt. 10 cessit filiis

Calebi annumerandi sunt regibusbello AquihnaH

refcratur. At, inquies, cap. 14 pelitioni sita ;

subditur : fienedixitquo ei Josue, et tradidit ei victis,dr quo paragrapho sequmte. Qui locorum
horutn, aliorumque, de quibus
haetenus facta
Hebron in possessioncin. Alquc cx co fuit He-
menPio, pleniorem cupit notitiam, adeat Dictio-
bron Galeb (ilio Jephone Cenezaeo usquc in prae-
Biblicum Calmeti ac ejusdem
Commenta-
sentem diem sed inde non sequitur, ut pos-
:
nanum
inJosue cap x a t. 28, et cap. xn a v. 9,
sessio statim a Catcbo adita fuerit, hostibus cxsis rios
Adrichomium, atiosque.
vel exputsis. Consule vMerpretes obvios in locos,
mSanctumlmrem celeritate pene imredtbUx
hoc et prsecedente numcro citalos. Omnium
imperii sui annum tot urbes obsc-
sententiis examinatis, hxc mihi probabilior vide- intra primum
H disse
Septembris Tomus I.
 :

DE S. JOSl'E ISIl AKLITARUM DUCE

58

bmorum pcmicicm conspirarant (istos cnim cum |)

profiigasse eaiercitus, tot
auctoiu Hsseet ewpugnasse, tot
Saliano eosdnn cssc putamus cum illis, dc quibus
j. reges interemisse, tot itmrra confccisse, Salkmi
dirimus ) innumcrabilcs pene
.

valde probabilis, quam hic, ut num. lCi

nttritau i-nt doctissvmi conjectura est
n- seqyimiur. Favet versus 42 BnWorBosquc regcs, et in unum contra.rcruut copias,ut communcm ho~
tnendtMlti :

M " '"77'' conH- stcm communi marte extermiiiarent, ct in una

regiones eorum uno irapetu, id cst f unica
/

,u ,n g
nuata exovrsUme, copit alque vastavil. Tmfm feii- eademque orrvniwm causa unum essct idemque
cUt/t/sae rc/erilatts ctmsa add/tur Dominus enim
:
pericu/um. Hex Asor, nominc Jabin, rcgum m
Quod non solum Aqui/onariChanansadominantiuinpotcntissimus,
Deufl larael pugnavil pro oo.
la/pidwm imbrem, auctorem sc belli contra Israclitas, atquc ducem
referasad vibratum in- hostes
ourswm inhibitum ;
lun&que sed prxbuit. Qui reges socia arma jun.rcriiit, qui-
et ad solis

etiamad terrorcm hottium animis ingectum, ct busque ex populis conflatus fuerit immcnsx mitl-
«<i atque alacritatem Hebrseis sub- titudiniscxercitus, ex Scriptura discimus cap. xi
fortitoidinem
a f. 1 Quae cum audisset Jabin rcx Asor,
minisVratam : Sicut autem (verba sunt ejusdem
:

Saliani in Epitome num. 51) hoc Dei auxilium

misit ad Jobab regem Madon, et ad regem Se-
valel ad minuenfJam admiralioncm ct laciendam meron, alque ad regem Aehsaph : ad reges quo-
lidern, ila illa jussio ejusdem, cujus meminit ca- que Aquilonis, qui habitabant in montanis et in
tis vrrsus 40, incrcJihilem atque inusila- planilie contra meridiem Generolh, in campe-
p x

tam illam severitatem, qua in Chananaeos nuila Stribus quoque et in regionibus Dor juxta mare

scxusvc diflcronlia ab Hebrwis saevitum est,

EBtatis Chananaeum quoque ab Orientc et Occidente,
non cxcusal solum aul miligat sedjustaro ctiam :
et Amorrhaeum, atque Helhaeum, ac Phcre-
et laudabilem facit. Dei enim scntcnliam in hanc zseum, et Jebuzaeum in montanis Hevaeum quo-
;

genlem pluribus antc seculis latam, utiquc justis- que, qui habitabat ad radices Hermon in torra
simara et immanissimis eorum sceleribus imparcm, Maspha. Egressique sunt omnes cum turmis suis,
. boc denique tcrapore, supremo ilio Judicc im- populus multus nimis sicut arena, quai est in lit- ,

perante, budI c.\ecuti. E conlrario justam illi rc- lore maris; equi quoque et currus immensae mul-

prQhcDfiioDem dod effugerunt, qui sive desidia, Propria gentiwm et locorum nomina,
titudinis.

slve perversa clemeDlia, plerisque Chananaeis, dequibus hicmentio fit ct infra fiet, examinata
Dco repugnante, suam ipsorura peruiciem pe-
in videapud Salianum ad annum mundi 2585,
|ifn riuiil. putem Sa/ianum vetle, quod
ISan Ca/metum, Bonfrcrium a/i<>sque hic.
Dti/iitntt.s t/i Dnt/ics omnino Chananseos mortis sen- 215 Si Lirano, Dionys Cartusiano, Adri- numcro$issi-
>

tcitititm httcrit; srd loqui tanlum de t/s, quibus chomio aliisque credimus, reges viginti quatuor mum co "' ew £
'

sanctus Imperator non pepercit, quodpaci be/lum €,atum contra

contra Israe/itas conspirarunt.
Verum cum reaes
/ir.rtu/rrint, tcrras suus l.siuc/ilis cedere ct ido- omncs a Sancto ad hoc usque tempus debciiati
lolatriuin deserere recusantes. Si lex Deifuit, ut ta/itum fuerint triginta et unus, ut dicitur
rtmnt $e suaque Hebr&is vcram cap. xji versu ultimo,
subjicientes et cumque jam ante bellum
religionem amplectentes occiderentur, pervcrsa contra Jabin ejusque socios Scriptura cladem
et
clementia 01 Deo repugoaotc juratum cum Ga- neccm cxprimat undecim regum, beilo Hieri-
baonitis faduS servavit Vide supra num. 178 chuntino, Haicnsi, Gabaonitico et Australi
supe-
et seqq, t yinfra num. 225, Porro Chananitide ratorum ; vigimi tantum supersint oportet ; c
Austmli subacta,
Imperator Gabaonem versus quibus probabilius quinque alii et forte
p/ures
iten Rcversusque esl cum omni Israel ad
reflewU, subtrahendi sunt, qui non hoc beilo
Aquilonari,
locum castrorum Id Galgala y. 43; ubi scilicct srd prioribus illis quoque victi
sunt. Itaque rc'-
"/ru Ihmu/n c/ttt. Uti.r Sct/itura
dc beilo Au- ges in Chanansra Septcmtrionali
debellati numero
stra/i /mbetitacontrarit
Jo&ephus, fcstinans scir pauciores furrunt quam 24. Vide
infra num. 227.
inri ad alia : Debellalis in huoc modum regi- Quatuor cx illis tantum hoc capite
xi [ 'f
bus, qul Gabaouitas iovasoraut, Jesus iu Gha- nominantur : rcliqui f. 2 ct a/ibi gcncralibus
naoa2B3 moolaoa ducil exercilum : ci mogna. in vocibus comprehcnduntur. Joscphus in
C ea regiooo caede exercitu
edila praBdaque abac.ta, exer- ab coacto trccenta peditum
illis
millia, cquitum F
dtuiu iciiuni iu Gaigala,
decem m.Iua.ct curruum viginti
miUia fuisse scri-
bit. Vcrum Scnptura
numerum nullum dctermi-
nat. bumcrosissimis tot rcgum
copiis, quia non
S XXII. Jabin aliique Aqui- modo ex divcrsis, sed admodum
etiam disjuncUs
lonares reges ingentem co- lom egrediebantur, cerlus assignatus
est iocus
ad qurm omues con/luerent
gunt exercitum Sanctus :
;
omnes reges in unum ad aquas
Convenerunlque
Merom, ut p U -
victopiaaDcoprajnuntiata gnarent contra Isracl ^.5.
216 Qu* rmn p rovido Impcratori
potitur; muiiitissimam »» W>n rspectavit innotuis-
dumtantus cxcrcitus cu,n
^Utu.ct.
>
vtamprcc^nti
Asor,aliasquecapit urbes: obsucrct m ba/galis; srd prxveniendum ratus Dnmin " s ckt °'

pradam
" ut '" «M. quam in propria reaione ««' ft ^iamdenufiHaU
dividit: Dcus vo- gmr*. Valcbatid adterrorem
hostium elndit
luit, ut atiquse lerrae in d*, m quo Domuius
Cnananaja sub Josue non ^uejussacaptis
victoriam denuntiavit
ei

expugnarenlut». hosttlesque currus comburi,

equi,
crurum ncrvos
ne forte postZdum
Zm
Hm Irarcum D
Uum Josur
<» praiUi his vel U/ IS
uterentur W/
ln hibemis tut Cni» i

raiurf suuiye
cha
rltanaiuur
IQUltonarfl r«-
hn iitu-.Tvrrn lih****,;..
cicrcttum aliqua
,MUft
i;Ul rtc

''»
cepto ua
f. 6: Dixitque
Nc umeaseos; cras enim
Dominns ad «L
^
< . . .

h ac eudcm hora
to«"***n* reges,
q lti /)nmv ,
niJlu
iai " ° mneS iSt0S
vulnerandos in conspccTufs
(
rael cquos eornm
: subuervabis, et flSf^
combures.
 , , ,

DIE PRIMA SEPTEMBHIS.

r>9

combures. Domimts h.rc pridie pugnm est locu- Uani laudati num. 3 : Ejus praxia; magnitudi Af.CTOBB
tus, uti constat ex voce cras non in Galgalis, ; nem Scriptura tacuit siquis tamcn
:
eam ex I. L.
scd in ipso itinerc, ut dictum est : omnes enim Madianitica praeda, Numer. cap. xxxi, quae fuit mo-
interprctcs aquas Mcrom rcmotiores a castris col- dica apud Moabitas provincia , aestimare volue-
locant quam ut iter ex his ad illas uno die con- rit,
,
racile Entelliget immensas opes, inflmtamque
fici potuerit. vim pecorum ex tot provinciarum agria urbtbus-
pvgnn, catdes f( 217 Sequitur pugna, czedes et fuga hostium que fuisse congestam. Facla porro esl divisio non
fuga kastium :
Venitque Josue, et omnis exercilus cum
(i
f. 7 :
inter eus tantum bcllalores, qui cum Josue mi-
eo adversus illos ad aquas Merom subito jam liiabant; sed cjus etiam
; participes fuerunt, qui
enim didicerat experientia , quantum momenti in Galgalis remanserant, et qui in urbibua
debel-
positum esset in diligentia et celeritate : Et irrue- latis praesidio relinquebantur. Apparet enim
Jo-
runt super eos, cum forte nondum parati ac di- sue Mosis cxemplum in distributione praedffi Ma-
spositi forent ad prxlium. Tradiditque illos Do- dianiticaefuisse secutum neque oblitum csse ,

minus in manus Israel. Qui percusserunt eos, et sacerdotum alque Levitarum. Inter spolia tamen
persecuti sunt usque ad Sidonem magnam , et ab Imperatore distributa non fuerunt aurum,
aquas Maserepholh, campumque Masphe, qui est argentum, aliave materia, cx qua idola confecta
ad Orientalem illius partem. Ita percussit omnes, fuissent : hsec enim tota igne consumi debebant
ut nullas dimilteret ex eis reliquias : Fecitque secundum lcgrm Domini Deut. cap. vn ^. 25.
sicul ei Dominus, equos
praeceperal eorum sub- Quod autem, sicut ibidcm cap. xn tf. 3 pnrcipi-
currusque combussit igni f. 8 et seqq.
nervavit, tur, idola omnia eorumque aras et lucos ubi-
Quod autem Victor dicatur neminem adversario- que everterit, et, ut vcrbo absolvam, omncs im~
rum reliquum fecisse, non repugnat quo minus pleverit leges divinas, quarum ewsecuHoncm
multi in civitates munitas fuga ctapsi fuerint. SC subditisque r,v o/firio unjrrr debebai , instgni
Id enim de rege Asor certum est ex versu 10. et tuculento tcstimonio Scriptura confirmal hic
B
Itaque nullas dimisisse reliquias, idem hic est ac $. 15 : Sicut praeceperat Dominus Moysi servo
nulli vitam dedisse, qui in ejus potestatem suo, praacepit Moyses Josue ; el ille univcrsa
tiodcm modo easdem voces intelligo,
venissct. comple\ it : non praaleriit de universis maudalis
capite decimo in urbium enumerationc , bello nec unum quidem vcrbum, quod jusscrat Do-
Auslrali coptarum, sxpc repetitas. minusMoysi. Vide supra num. 170 et 177.
mumtissimam 218 Postquam infelici pr&lio res Chananxo- 221 In Scriptura dcinccps nulla amplius re- Bellum i<j«>to-
Asor rum accisx sunt , et Josue exercitum suum ab feruntur bclla, qux communibus IsraSlitarum nnrawJoM-
hoste pcrsequendo cxdendoque adsua signa revo- anuis, duce Josue, gesta fuerint. Roliquum ru- p
unmimmtr
cavit, contra Asor wbium hostilium caput in- put undccimum et duodccimum vrius facta
festa arma mox convertit, occupatamque, cxsis repetitatquc summatim perstringit, additis non-
omnibus cum rege suo habitatoribus, incendit. nuttis adjunctis,qux antea prxtcrita fucrant.Ante-
Res m Scriptura ita narratur a f. 10 : Rever- quam ad ilia cum Scriptura pergamu.s, quid de
susque slalim cepit Asor et regem ejus percus- : bello Aquitonart scripscrit Josephus , expenda-
sit gladio. Asor enim antiquitus inter omnia re- mus : Cuuique, inquit, lale per circumquaque
gna hffic principatum tenebat. Percussitque omnes sitas rcgiones rumor de rebus Ilebraiorum lor-

animas quae ibidem morabantur

,
non dimisit : lilcr ge^tis spar^^retur, deque slupcnda multitu-
in eaullas reliquias; sed usque ad internecionem dine caesorum ; excitati sunt in eos reges Libani
universa vastavit, ipsamquc urbem peremit in- accolaa, et ipsi Chananaji generis, et quanium
cendio. Clianaiueorum campestiia coiit , ascilis Pahesli-

219 Qusc dein sccutx sunt plurimarum ur- nis, castra posueruut ad urbein fialikcie Dcro-
almsque urbes
capit; omnutm bium expugnationcs hoc capite Scriptura sigilla- tliam , non longe a superiore Caidcsa ,
qum
twolas tnterfi'
tim non perscquitur, in gencre omnia paucis ver- etiam in fialilaaorum agro siia est. Sunt hsec (>><<>

ctt ; alitjwts ifl-

bis significare contenta : Et omnes, inquit f. 12, vicina tacui Semeschon in tribu Nephthali, quem
cendto vastat;
c per circuitum civitates, regesque earum cepit, mulli volunt csse aquas Merom, de qulbus if. 5.
percussit atque delevit, sicut pncceperat ci Moy- Erantque omncs hae copiaj peditum trecenta mil-
ses famulus Domini Deut. cap. vn f. 2, et cap. xx lia, cquitum decem millia, curruum viginli mil-

16. Quod autcm dc incensis urbibus sub- lia. Qme tanta hoslium mulliludo adco lam
f.
dit, nonnullam habct difficultatem ; Absque ur- ipsum Jcsum quam ceteros IsraOlitas terruit ut ,

bibus, iuquit ^. 13, qua3 eranl in collibus et prai mctu minimum a tlesperatione abesscni.
^\
uuam cum Dcus exprobrasset eis formidinem, ct quod
in tumulis siUe, cetcras succendit IsraN :

flamnia consumpsit. praisidio sc non tam lutos putarent pollici-

tantum Asor munitissimam ejus ,

pugnantia loqui Verum hic tusque victuriam, eijuos capltvos cnervari ct

Vidctur Scriptura
,
:

conccpta cx his promis-

poncnda sunt inquit Salianus in Epitome ad
,
currus iucendi jussissct :

Uducia [auosJosue] ducit in bostem quem

annum 258G num. 2, duo genera urbium, aliae sis :

adcptus, pugnandi copiam facit, nt-

fuerunt Lumulis et aggeribus cinctae , et expn- die quinto

gnatu difficiles; aliac contra caplu faciles el Op- que conflictus validus, ei Btrages major, quam
possit, cst edita. In fuga quoque
portunae injurise : et has quidem succenderunt ut facile crcdi
usum atque plurimi crcidcnmt ut praeter paucos totus lio-
IsraeliUo, illas autcm in proprium ,

exercilua Interiefit. Re-cs etlam ad unum

habilationcm conservarunt , nequc incenderunt stilis

quae ad aliarum terrorem flam- omncs sunt caisi, adeoque ssevilum est in victos,
excepta Asora ,

hominilius sublatis, in eqUOS ferrum cxerce-

mis absumpta est. Consentiunt Abulensis, a La- ut,
rent, et currus cxureren'. Totam
denique rc-
pide ctc. lloc capitc, ut statim dixi ,
urbium
nemineque audente con-
bcllo Aquitonari captarum nomina reHcentur : gionem pervagalua eat,

gredi, expugnabat oppida et quutquot ad maims

pr&cipuz tamcn civitates, quse regum scdes erant,
nominantur capite sequcnte sub fmem. suas pervenircnt, inlerliciclial.
historicus Judteus Sanctc ^roxi-
pradnm distri- 220 Omnemquc praulam urbium ac
islarum 222 Discedit » Scriptura
ntum aupira
quod, cum DeUS 6 nridic ccrtaminis sanclo
totft : in bellis
jumenta diviserunt sibi filii IsraGl, cunctis homi- tiont wiriu». m>i-
aiinque rebus
Qeitis n Dei lege
nibus inlerfectis f. ti. liursus subdo verba Sa- Principi victoriam denuntiarit, id antr quinPum
dit i"
^^ (|

.
non rccessit.
 ,

DUCE
DE S. JOSUB ISIUELITARUM
60 conspectu tuo
nationes has in
prmterea, quod ( Deus) consumet
UICTORH
,/>,« /Mum scribat. Discedil
paulalim utque partes. N011 poteris eas de-
con/Ztdu c*«tf dw«f.
L. omnes adunum reges fti «>
pariter, ne forte multiplicentur contra i«
J.
cum cx 10 constet, ww
regem Asor e prsetto
periisse. Alio er~
lcre
bestiae Eadem ratiodatwrExodlcap. xxin a y. 29 ;

elapsum postea cum urbe sua expositam vidc apud interpretes. Aliam
suam vitiatnar- quam
rore prioribus mims tolerabili
versu ultimo et cap. ni
exercitui, atque lego Judicum cap. u
rationem. Tot regum victori
omnes nalio-
a Oimisit ergo Dominus
despera- f. I
adeo fortissimo HeroA nosVro proximum
:

et cito subverlere noluit, nec tradidit

et assercre nes iias,
,„„„ metum impingere non erubescit, Dominus
<» in manus Josue. Ilae suut genles, quus
hunc illi a Domino fuisse exprobratum;
illi,

uL erudiret in eis Israelem, ct omnes,

Deum fiduaa dereliquit,
quam, qui tam insigni nuper in
bella Chananaaorum ut postea
stationem sperare, imo ct qui non noverant ;

fuit, ut solis ct lunm

exercituum eorum certarc cum hoslibus., et
cipere non dubitaverit, qui Deum
discerenl filii
/,, g
hubere consuelutlinem quinque sanu- praeliandi :

eral expertus, ut hostes

secum prxliantcm ita
Chananaeum
descen- pas Philisthinorum omnemque et , ,

lapidibus grandinis longe lateque viderct

<>

Quod- Sidonium atque Hevaeum, qui habitabat in monte

su Beth-horon usque ad Azeca Irucidatos.
nam in Scriptura ostendi potest hujus tantt
timo- Libuno, de monlc Baal llermon usque ad in-
Dominus, Emalh. Dimisitque cos ut in ipsis
ris vestigium '
Quid enim, si dixit ei troitum ,

a desperationc ab- experiretur Israclem, utrum audiretmandata Do-

Nc limeas ideonc , minhnum
Abrahamo, cui mini, quae praeceperat patribus eorum per ma-
erat! Idcm utiquc dici posset dc
xv num Moysi an non. Ratio altcra adfcrtur
reduci ac victori dixit Ihminus Gencs. ca/>. ,

Noli limcrcAbram,ego protector luus sum. Sapienim cap. xn a i. 3 : Illos enim anLiquos
v . 1 :

223 A versu 16 compcndio traditur, quid- intiabitatores terrae sanctae tuae, quos exhorruisti,
Jomie Chantt-
naoi nppufjJia- quid a primo prin ipatus sui a/nno Sanctus sub- quoniam odibilia operu tibi faciebant ,
perdere
vit lex circHer manus parentum nostrorum ... Sed
per
jecit Cepit itaque Josue omnem terram monta-
:
voluisti
annorum */'«
nam, ei meridiaaam, lerramque Gosen , ei et his lamquum hominibus pepercisti, et misisti
u<> t

D planiticm, et Occidenlalem plagam , montemque antecessores exercilus tui vespas, ut illos pau-
Isracl, et campestria ejus :
<•[ partem montis quae latim exterminarent : non quia impolens eras in
asccndit Selr , usque Baulgad per planiliem Li- bello subjicere impios justis, uut bestiis saevis
banl sublcr montem Hermon ;omnesque reges aut vcrbo duro simul exlenninare : sed partibus
corum cepit, percussili et occidit. Multo tem- judicans dabas locurn pcc.. lentiae, non ignorans,
pore pugnavit Josue contra reges istos. Terra quouium nequam est natio eorum , et naturalis
Gosen et mons Setir ab Aust/ro, planities vero Li- malitia ipsorum, et quoniam non poterat muturi
baniet montes Baalgad ac Hermon ab Aquilone illorum in perpetuum. Et infra f. 19
cogitutio :

Chananssam terminant, Salianus tempus, quo Docuistiaulem populum tuum per luliu opera,
S. Princeps post transitum Jordanis cont/ra tcrrae quonium oportet jusium esse et humunum; et.
promissw habitatorcs bcllum gessit, quinquennio bonae spei fecisti filios tuos : quoniam judicans
deflnii, Vcrius cst, illud tlurassc ,\cx iutajris das locum in peccutis pcenitcntiae.
annis\ utisatis colligitur e& xtate Calebi cap. xiv. 225 Quamquam C/tananzi crabronibus seu quos su'iji''U,

Vide niini. ::,{). Priiuu anuu hcilu uutniit COU- malis divinitus immissis ante Ile-
vespis aliisque bella ixrif, G«-

fecta sunt, qum bo-oniUs ex

describuntur in libro Josue brsBorum adventum afflictarentwr Exodi cap. xxm
cept" :
usque ad caput xi : seoundo regem Jabin cum con- a y. 27, post lsraelitarum vero in terras eorum
fcederatis sibi regibus Septemtrionalibus victum, ingressum continuis cladibus a ffwerentur , ct
atque urbem Asor captam fuisse puiamus : re- eorumdem supremum exitium tot annis diffcrret
Oquos vero quatuor annos vn persequendis belli Deus, ut tandem ad sui cognitionem et ad
pce-
reliquiis, wi obsidendis capiendisquc civitatibus nitcntiam converterenlur ; nihilominus in tdolo-
munitis posiths fuisse, lutria aliisquc sceleribus tam obstinati perstitere,
D01MO6 rnUoncs 224 Priusquam ad alia pergamus, lectorem
IfOluti, uf ali-
ut nemo paccm cum IsraUlitis inire voluerit,
monendwm censcmus, verba sacracapitis xmu- prseter Hevxum, Gabaonis
quai wrum lir. incolam. Quamob-
mcro prwcedente data, ejusdemque versum
rai Sfincfutfion 23, rem gentes istas, qum peccatorum mensuram
ergb Josue omnem terram etc,
Cepil
com-
Mpvgnarsi; aliasque t plerant, Deus exsecutore Josue
C similcs houtiones, quac deinceps perdi et exscindi
in libro Josue votuit Non fuit
: civilas, dicitur in textu hic
smpeoccurrunt,sensuaccommodo intetligenda esse, a ji. 19, quaa, relicto idolorum cultu aliisque
ita u! componi possint
cum cap, xi jr. 22, cap, xm sceleribus, se traderct filiis Israel
y. V et seqq., aliisque
, praeler He-
lociiejusdem libri /0- vaeum, qui habiiabat in Oabaon
«40; ex quibus certum
omnes enim :

cst, quod Sanctus aliquas qu& in potestatem hraclis venerunt,

Chananma urbes w bellando
regtones IsraMi nwmquam Domini enim sententia fuerat,
cepit.
ut induraren-
subjecerit. Duplici autem modo textus apparen- lur corda
eorum, seu ut permitteret
ter iter se pugnantes ab illorum in-
i
interpretibus passim durattonem, ex perverss voluntatis
mim iantur. Uiqui diount, proprix per-
Josue omnem Cha- tinaciaortam, et, repudiata pace
nanitidem ccpisse, quod quasi omnem seulonge , pugnarent
oonln Israei, et caderent et non
majorem ejus partem vioisset, neque eum bdlo mererentur ,

ullam clementiam, ac perirent,

1
omere auderent incolx, ad quorum sicut pracepe-
ditioncs iat Dominus Moysi. Ex /,oc hco mai
Hciendas progressus 'ni/este sequi
non fuerat. Atii ipsum videtur, si Chanansei animos in sceleribus
omnem terram subegisse aiunt » ,

,,,„,,,,, , suis
inquepacerejioienda non obduvassent,
, .

s 1
y)(
dibus catcarat seu oppugnatum adiverat Israatitas
, uti fnentiaerga ilbs usuros fuisse,
Dominus illi romiserat Josue prxccptumnue
Omnem locum,
j cap. 1 tf.
3 6 l m
» te Chanan*isadintemecion£mdelendis
quera calcuveril vestigium pedis non extendi ad pamitentcs
vostri vobis Iradam Gubaonitas veramaue
.
. sicut OCUtU9 sum MOYSi rcltijiuncm ac cctcras
licut. pacis condthiones amplexos.
"t. 24 Quod autem divinum con, De his sat mutta disserux
*f-
/ucnt, tmus paragraphis xvn
n ut sub prinoipato Josue
non tota et xvin.
omnuw Chanawain IsraiSUtarum potesiatem re-
226 Versibus 21 e, 22 crcdimus repeti ea vonciJHOrrrwn
etur, patei ex Deut.
cap, vu y 22 [ pse
<#
''"'' CapUe P'^edeme a ge$tarwn et
*. 36 narraniur. Verba '

cwpatio 9* ren
dedimus darwn.
 :,

DIE PIUMA SEPTEMBIUS. (il

A dedimus num. 209. Denique $. 23 datur breve Mageddo ab hostibus adhuc occupaLr lcguntur 1
*
AUCTUBk
compcndium rerum omnium, a Josuc tam bello E.ctstimn, harum multos incolas pr.rcipui fuqa J. L.
quam pacc gcstarum, in ltwc verba Cepit ergo ; Josue gtadium evasisse, ct dein, sicut filios Ena- )>nurte tan.tn
Josue omnem terram, sieut
locutus sl Domi- i cim fecissc diximus num. 209, urbes suas re- aUqutzex r»g\\$
nus ad Moysen ; ct hsec hactcnus ewposita sunt petiisse ct muniisse. Quo tempore id fecerint an «6* tim >< tUbiu
ab notte Utiu
Et tradidit eam in possessionem filiis Israel, se- cmt6Chanarw8divi$ionem,cumbelUsedem trans-
ricvpirata.
cundum parles et tribus suas ; et hoc est argu- tulcrant Hebraei ad toca a dictL- urbibus remo-
mentum omnium fcre, qum de nceps toto libro tiora, an i/>so divisionis lempore,
an post Ulam
traduntur : adco ut sit quasi transitw' adaltcram vel etiam post mortem Josue, non inquiro.
Ali-
partem negolii, ad quod Dominus assumpserat ouid horum dc aliqua civitate probabUiter
as-
Josue. Subdituf ; Quievitque lcrra a praeliis. seri potest ; nam certum est, libro Josue varia
lunr mde inseri,prsecipue a cap.xm usqueadxxii,
quss post ten\T promisssB distribui onem, imo et
/a«aji»«. irnA«i«iiiin|knifa.
^XXIIL
O Catalojrus rcsum a f
-11

JObUC
^.?!?^
libnhujusnon fuiss:' am lon-m runtraatios,
p • I
JOSUe aebeilatOrUm JUbe-
lur a Deo terram partiri;
. .
ii
Lalebo promissam lleuron
.
*,

i
^^^
qui

™tcmecmi
illa ab Esdra

Pluruni ex Chanan.rts,
beiu,
,IB
vel

!!
alioscriptoresaoroaddUa
WR « ««»
quod hrariux cmtra «» </<„
?
</uos timor m- Chanana
fuga «Uiftorwi

concedil; tribum Ephraim "

ba,H '
sms *w***> * •««
sed
f
u*
mtgrarunt. Ilem mcmoratu dignam n.amt Proco-
tm migratto
Afttrnm.
m
•

etmediam ManaSSedCSOrle pius libro u de bello Wandalioo cap. x. Verba

^ aoo> prout ea Clbudius Maltretus nosterLaHne
Slia COnnuereilteS
.1 mOUet
.. ' rcddita ccltdit Parisiis anno 1062 Ciun

GNave
: Ile-
B
UtarmiSqUceraut ampllOra brmi, cx vEgypto egressi, non longe a Palas

ad habitandum spatia. 1
U M
.
piens
finibus abessent

, c vita migravit.
* *» «"ojwb. »-
Ducatum suscepit Jesus
*
Dlius : qui genle hac in Palaestinam indu-
Ktenchvxregiim apite xi\ tcrrse promisssB divisioni prsemitti- cta, regioncm oblinuit, virtutcm in bello pro-
a s. imperatore i, (r enumcratio rcgum, sub Moysc et ejus Suc- mens bumana majurem ac debellatis indigonis ;

Ufbdiatorum
; cessore dcbellatorum, quorum ditioncs intcr Israc- omnibus, urbium facile politus est, audiilque
iitas distribuUv fucrunt. In catalogo rcgum, a plane inviclus. Tunc lemporis marilima omnis
S. Imperatore nostro victorum, aliqui recensen- regio, a Sidone ad vEgypti lines, PliQBnice di-
tur, quorum nulla memoratis facta in victoriis cebatur, nec nisi uimm Ibi quondam fuisse

estmcntio ; cx quo inlclUgo.s rcrum, bcll<> Australi regem confessione omnium constat, qui dc Phce-
et Aquilonari gestarum, veluti capita dumta- nicum anliquiiatibus scripscrc. Illic gontes nu-
xat essc narrata. Ito avtcm teatitur a #. 7 Hi : mero abundantcs degebant, Gergesarf, Jebusaei,
sunt rcges terra», quos percussil Josuc et filii alia?quc aliis discretae noininibus in llcbra oruui i

Israel trans Jordanem ad Occidentalera plagam ,

Historia. At ubi Ducem advenam vinci non
a Baalgad incampo Libani usque ad montem, possc intellexerunt , relicta palria , in yK-yptuin

cujus pars ascendit in Seir : tradiditque eam Jo- conterminam commigrarunt. Ilic loco non in-

suc in possessionem tribubus Israel, singulis par- vento, qui sedes ipsis saiis laxas prteberet, quod
les suas, tam in monlanis quam in planisatque jam ab aevo longinquo frequenfl populia figy-

campestribus. In Ascdoth, et in solitudine, ac ptus esset, in Africam concesserunl : quam to-

in meridie Hethaeus fuit et Anionteus, Chana- lam usquc ad Columnas Ilcrculeas obliiiiieiuut,

na-us ct Pherczzeus, Hevaeus ct Jebusaeus. Rex multisquo urbibus conditis frequenLarunt. Phce-

Jerieho unus, Rex Ilai, qua? est ex latere Be- nicum lingua etiamnum utuniur tncolaa. Castel-
C thel , unus, rex Jerusalem unus , rex Hebron lum quoque struxcrunt in urbc Numidia ubi csl :

unus, rex Jerimoth unus, rex Lachis unus, rcx urbs jam dicta Tigisis. Ibi ad ibntein uberriuium
Eglon unus , rcx Gazcr unus, rex Uabir unus, columnae c lapide candido visuntur dua?, (juaj in-
rex Gader unus, rex Herma unus, rex Hered cisam PhCBnicum literiset verbia sententiam bacc
unus, rcx Lebna unus, rex Odullam unus, rex servant : NOS II SUMUS, QUI FUGIMUS A FACIE
Maceda unus, rcx Bctlie) unus. lli omncs belto JESU LATRONIS, FILII NAVR. Quidquid sit de
Gabaonitico et Australi victi sunt, prxter reges hac inscnptione, ct nonnultis narrationU «<l-
examinare non vaoat, h«-
Jericho, tlal et BethcL Hunc ultimum in bello junctis , quB hic <

Haiensi cum suis csesum putamus Vidc num. 157. namcorum in Africam migrationem confirmant
Augustini tesiimonia; vn Eatpositione
Sequuntur ; Rex Taplma unns, rex Opher unus, hsec S.
Epistolw ad Romanos, InferrogaU, m-
rex Aphec udus. DUbwius num. 212 incer- inchoata
noslri quid sint, Punice KSpoodeil
tum csse, an hi rcgcs Scptcmtrionalcs fucrint, an quit, rustici
Chanani corrupla scilicet, sie.u n taiibus
Australcs. Masius his annumerat primum, illis tes ,

duos posteriores. Quos dcin recenset catalogus, solet, una liltcra, quid aliud reflpoodeol qun
Et <jmcst. xvi <« Jmturs isia>, «<,.
omnes in Aquilonari Chananza reqnarunt et Chanana-i V

Chanar.ra sru lr«.t«, rion

victi Rex Saron unus, rex Madon unus,
sunt : linguae Puniea et

rex rex Semeron unus, rcx Acsaph

Asor unus, multum inler se diflferunl. Vtdm r t,,t <,il,nnns.

qui de Chafficmasorum fn
ahos tm-ns m«j,, /„„„
unus, rcx Tbenac unus, rex Mageddo unus, i

to,«,nn d.ssr^tmncmpr^irtt suts tomrnentarus

rcx Cadesunus, rex Jachanan Carmeli unus
rex Dor ct provincia; Dor unus, rex gcntium in Ubrum Josue.

omnes reges 230 Anno septi b mtrom l™%*rum

,//,„.„,„ Anno pnnetpif
Galgal unus, rex Thersa unus :
tui »'(1 teptitnn

triffinta unus m Chanamtidem vemwuUus mchoata est terrm

Jowte

Ufal distribufom Jordamm

228 At, niquics, si catalogus hic accuratus
taw» C M ™™f*^%
sit, quomodocap. xv f. 63 Jerusalcm, cap. xv»
Dor, Thenac et
dimtdu
r.ntohi caa. xiv' a
« f. 7
t- 7, -
f^\."
u0i
ubtm
Ua loqmtu
'w/ '"
'!

draginta
 :

DE S. JOSUE ISIUELITARUM DUCE

82

eram, quando misit me Moy- Juda ad Josuc in Galgala, loeutusque osE ad eura D
draginla annoruni Nosti quid lo-
Galeb filius Jephone Cenezaeus
vlJLTllHl
de Cadesbarne, ut conside-
:

scs famulus Domini

culus sit Dominus ad Moysen hominem Dei de
J. L.
nunliaviquc ci, quod miiii vcrum
rarem terram ;

annorum
dic lilo, di- mc el te in Cadesbarne. Quadraginta
videbatur... Juravftqua Moyses in

pea luas, ent pos- eram, quando misit me Moyses famulus Domini
ccns : Terra, quam calcavit
(iliorum tuorum in aeternum, quia de Cadcsbarne, ut considerarem terrani ; nun-
o tua, el
tiavique quod mil'i verum vidcbatur. Fra-
secutus es Uominum Deum meum ... Quadraginta ei ,

Domi- tresautem mei, qui ascemlerant mecum, dissol-

qutaque anni sunt, <-x quo locutus
cst
ei
verunt cor populi et nihilominus ego secutus
ad Moysen, quando ambuia-
:

r,us vcrhum istud

hodic ocloginta quin- sum Dominum Deum meum. Juravitque Moyses
bat fsrael per solitudinem :
memoriam revocet in die illo, dicens : Terra, quam calcavit pes
qne annorum sum. Lcctor in
ad Jordomis transi- tuus, erit possessio lua, et filiorum tuorum in
ab r.rii,, de Sgypto usque
vero aeternum; quia seculuses Dominum Deum raeum.
tum fluwaee annoe quadragmta; secundo
eaploratores, el re- Concessit crgo Dominus vitam mihi sicut pol-
abexituani issos fuisse ,

liquU 38 Israelitas in deserto vagatos fuisse,

et licitus est usque in pra?sentem diem .... Da
motc calculos subduoenii apparebit, eo, r/uo di-
mihi crgo monlem istum, quem pollicitus cst Do-
vvm/us, anno divisionem probabilius coeptam
es.se. minus, te quoque audiente, in quo Enacimsunl,
ffanc temporis ralionem conlra nonwullos dissen-
et urbes magna? atque munitae : si fort'; sit Do-
tientci stabiiitam vide apud TornMum ad an- rainus mecura, et poluero delere eos : sicut pro-
iniui ->'M\) /ii/ui. I, ft tXatalcm Alexandrum in misit mihi. Denedixilque ei Josue et tradidit ei

ffistarta ecclesiastioa veteris Testamenti tomo I, Ucbron in possessionera.

p
pag, 30J col.2. 233 PostquamCaleb tcrrx portionem, quam torsirtbuum
B
ifutinarm» ]v* 231 haque Josue amno septvmoa Vransitu Jor* ipsiob constantiom adversus seditiosos olim Dcus Juda Bphraim ^

batw « DomiflO danis, qui et septvmus fuit principatus ejus, j.er Moysen decrcverat, impctrasset, tribui Juda etmB diaMa.
inrff dfViffftt
setatii vero ci/rciter centesimvs, monetur a Do- sua sors assignatur, de qua toto fere capite xv *?*"' P °? ? 1

0/ianofltnifli
ffrfnOj ut altcrani n uneris sui partem implere acjitur, generatim quidem pnmo omnibus cir- phand-.
aggrcdiatur, partitionetfi scilicet terrse promissx. cumcirca descriptis terminis speciatim deinde ,

Jam, ut oredibile est, accvngobat se Imperator, illius trtbus urbibus nominatlm recensitis. Aver-
ut reliquos Chanansea reges debellaret ; nam pr/je- su 13 usque ad 20 pcr prolepsim inseritur, quo-
tcr illos triginta ct unum, regno vitaquc bellis modopost mortem Josue Caleb ea, qux sibi extra
sup< rioribus privatos, etiam alix vn fertilissima sortem in ca tribu obvenerant, occupar.it. Ca-
illa populoslssimaque regione rcgna obtinebant : pite xvi describuntur fines regionis, qus tribui
at Dcus prius <iistriln/ti<mcm fieri votuit, et terra- Ephrarm obtigit. Capite xvn designatur sors dimi-
r ii iii reliquarum expugnationem partioularibus dise tribus Manasse, et filiarum Salphaad. De
cujusqiu tribus ai mis rmninitlcir. ui> rationes, quas his hxcversusk . Veneruntquc in conspectu Elea-
i\r Soriptwra transcripsi rvum. 224, De terrstam zari sacerdotis, et Josue filii Nun, et principum,
SuhaCtlv quaui dvineqis suhnjrnil.r i/irisiune a Deo dicentes : Dominus praxepit per manura Moysi
imperata agit caput xin oy, 1 :Josuesenex pro- (Numer. cap.xxvn af.ij ut daretur nobis pos-
vaotajque BBiatiB arat, ct dixit Dominusad eum :
sessio m
medio fratrum nostrorum. Deditque
eis
Senuistl »! tonga3vu8 es, terraque lalissima dere- (Josuej juxta imperium Domini
possessionem in
lictaeat, quaa necdum forte divisa est. Dcinenu- m-dio fratrum patris earum.
merai Deus partes Chananitidis nondum debel- 234 Manassenses et Ephramitz, audiia sua ouerelafiiia.
latas, qum in sortem [sra&UHs cedere debeant. sorle, contentt non fuerunt nam
: Scriptura sub- rvm Joseph de
De quihus .-
Ego aum, inquit Dominus dit a f. 14
f. 6, Locutique sunt filii
:
Josepb ad Jo- *«*»"*.
qui delebo eoa a facie Hliorum bratil. Veniat sue, et dixerunt Quare dedisli :
mihi, id est
orgo in partem hereditatia Israel, sicut praecepi nobis, qui facimus duas tribus, possessioncm sor-
l 'l" El nunc divide lerram in possessionem no- tiselfunicuh unius, cum sira tantaa multitudinis,
v, '"i tribubua et dimidiss trihui Manasse, cum et bcnedixerit mihi Dominus Dicunt hoc
qua, id rst. rum ru/us ,iltrru
ut F ?
r „rtc. Uuben Ct ex sequentibus apparet, non
quia regiones eis sorte
Qad poBsederunl terram, quam tradidit eis Moy- assignata utrique tribui non
sea lamulua sufftcerent ; sed
Domini trana Quenta Jordanis, ad quia bona earum pars
siivestns esset, atquc a
OrientaJem plagam. Cujus dewde terrx, ,hst>-i- Chanamns adlwc possidcretur,
quos vpsi
hut.c duabus tribubus n mediw, amplihtdinem - posse ih/Jiilcbant;quod ferreis curribusexpellerc
goneraUm a f, 9 persequitur. Tum a vteren-
f, 15 ^. tur. quodque arces
el urbes in
gillatim reoensei Umites, quibus montibus et ru-
portio tribus Hu- /nbus occuparent, situ et
arte munitas. Spera-

W
ben; a f. \'\, quibus sors tribus
Gad; a t. 29 tont rpsi, se a supremo Duce, utpote
quibus hereditas dimidise tribus Hanasse ejusdem
mihuntur.
termi-
''<f'";
A
' '***« «rat enim CoZ
CnJfllm

eff,
bmtdi
prom^tiain*
m tnitio oapiHs xiv proponitm in gemre d>-
tnbu Ephrajmj
gume, IsraSlt subdita atque
ut ex vioina re-
alteri tribui obven-
obtenturos,

\tisio tcr.r fucta reliquis fribubus

giM n kron irn ci$ Jwdanem tura, pars aliqua
concederetwr. Ita fere
dil hisct verbis ; Hoc BSt, quod possederunt a La- '
tilii [s- pide.
pael in terra Chanaan, quam dederunt
sar
eis Eloa- 235 M optvmus Princeps, nilul his
sacordos, oi Josue Qiius Nun, et principea '" '""'"''
commo- 7W01 Joiue hw-
tommarum per tribua
iis
' frte sMit, notuitque
ullZZi taiur ad la-
Israel rorte omnia di- tUnuadtinere, quod
videnles, alcul pmceperai Dominua Manassensibus vel suis «**» ,tab ' t(t -
Ln manu Moysi fnhuhh/s Ephraimitis
tribueret. NihildeditmZ tl0n,g iU * spa
'^'"""•- '-"/•• «CXIV f. I3,Jnovemtnbubus'et pmquttatvsanguinis, sed totum tia e.ta$is Cha-
JtaWI" Wbui ctc. Hxodivisio nxm prius abso- justifa7u?Z~*
nancEis.
luta rst.ituam custra c Caljalts
translata essent
m Siluntom, ut ew sequmtibus
inkUigetur Cce
pta <n,tcm rst hnr anno. a/m Josue adhuc mo- ^^^nolieaposMarecumalmrlm
''<"'<'"" '" GalgaUs. Ponro imminonto W/trtwwdota silvara,et succide
sormone spat.a ,n assignata
terr.r C%S Jordancm, Accesserunl terra PbereUi et R Snhai
fa U) (\Ui qui ,
f, angusta cst tibi posseasio montis tgSL
Cui
 )

DIE 1MUMA SEPTEMBIUS.

g:j

Cui responderunt filii Joseph (y. 16 :) Non deris SUuntem tomelata fuisse. De quo cap. xvm «ucrong
potcrimus ad monlana conscendere, cum ler- f. Congregaliquc sunt omncs filii Isracl
1 :
in J.
reis curribus ulantur Chananaei, qui habilant in '...

Silo, ihique fixerunt

tabcrnaculum testimonii tramtatto ta-
terra campestri in qua sitae sunt Bethsan cum
; et fuit eis terra suhjccta. Salianus ad
annum iiemacuU in
viculis suis, et Jezraei mediam possidens vallem. 2590 in sua Epitome, Licct, *<luntem
iuquit, videri
H&c eadem animi firmitudine excipit Impcrator, possil Silo in sedem Sanctuarii
eleclam, quod ea
eodemgue responso, quo ante, contra ipsos retor- esset in sorte Bphralm, quse erat ImpcrainrU
quet, quod in causx suse patrocintum objeccrant : tribus, et videretur ralimii consonlaneum, sacra-
Dixitquc Josue a f. 17 ad domum Joseph, rium sedemque pontificis apud Ephraumlas col-
Ephraim, ct Manasse : Populus
multus es et ma- locari, quando tunc apud eos erat principatus :

gnse fortitudinis, non habobis sortem unam sed ; et quidem in ejus Viri polestale, cui relisfe et
transibis ad montem, et succides tihi atque pietas erat antiquissima videtur tamen Josue
:

purgabis ad habitandum spatia : et poteris ultra 'livinum in hac Iranslattane consiltom exquisisse
procedcre, cum subverteris Cliananaeum, quem apu.l Eleazarum pontificem, el sccutus potius.
dicis ferreos habcre currus, et esse fortissimum. quam [>ropriam
consolationem adamassc Deum :

autem tam Principem, quam filios Josephi hono

rare voluisse. Quidquid $it de oraouli consulta

§ XXIV. Ossa patriarchse Jo- lione, vix dubito, quin tabcrnacutum divmo
monitu in Silunte collocatum fuerit
seph hiunari, tabernacu- : siquidem Dei
electionc locum iiii constituendum fuisse iterum ei
lum inSiluntem transferri, ssepius indicutur Deut. cap. xn.
238 Comtituto in Siluntc non sine varia sa-
et increpita vn tribuum ntit mtfrmista
crificiorum soteiitnitate. Stinctuarin ( id cnim. dc orflffo hotlatu
ignavia, sortitionem inter- tanta cclebritate, ad quain omncs jiiii IsraUl Sancti rtfiumi
tnr :
congregati fucrant,
missam expediri curat :
ewistwnandum cst,
cceptam in Galgalis partitionem Josue quampri-
mcrito

notae in Josephi narratio- mum ad cccitum deduci curat Hcmanscranl :

autcm, inquit Scriptura a ^. 2, Jiliorum Isr.icl

nem. septem tribus, quae necdum acceperant posses-
siones suas. Ad quos J >sue ait : Usquequi) mar-
Ilumatto ossium X atriarcha Joseph morti proximus IsraiTUas cetis ignavia, et non inlralis ad possidendam
patrmrcltcB Jo-
jurcjurando Genesios cap. l a
obstrinxerat terram, quam Dominus Ocus patrum vcstrorum
sepli ;

$. '23, sua ex /Egypto in terram Cha-

ut ossa dedit vobis ? Eligilc de singulis tribuhus ternos
naan olim migraturi secum dcferrent. Id factum viros, ut mittam eos, et pergant atque circum-
fuisse legimus Exodi cap. xm f, 19 Tulit quo- :
eant tcrram, ct dcscribant cam juxta numerum
que Moyses ossa Joseph secum, eo quod adju- uniuscujusquc mullitudinis : referanlque ad me
rasset filios Israel, dicens : Visitabit vos Deus ; quod dcscripscrint. Dividite vobis terram in se-
ossa mea hinc vobiscum. Ea vero terne
efferte ptem parles Judas sit in terminis suis ab Auslrali
:

mandaia narrantur libro Josue cap. xxiv it. 32 :

plaga, et domus Joseph ab Aquilono. Mediam
Ossa quoque Joseph, quae tulcrant filii Israol de inter hos terram in septem partcs descrihite et :

.Egyplo, sepelierunt in Sechcm, in parte agri, huc venielis ad mc, ut coram Domino Deo ve-
quem emerat Jacob a tiliis Ilemor patris Sichcm, stro mittam vohis hic sorlem quia non est inter :

centum novellis ovibus, et fuit in possessioiiem vos pars Levitarum, scd sacerdotium Domini est
liliornm Joseph, Ephraiinitarum sciiicct. Licet eorum hcrcditas. Gad autcm, et Ruben, et di-
nusquam dictx humationis tempus invenialur, midia tribus Manassejam acceperant possessionep
verisimile tamen non est, sanctum Prhicipemhu- suas trans Jordanem ail Oricntalcm plagam quas :

jusccmodi pietatis offxcium diu distulissc : ha/ud dedit cis Moyscs famulus Domini. Cnmque
C dubie prima oblata opportunitate illud prxsti- surrexissent viri, ut pergerent ad deaoribendam
tit r solemnemque cxscquiarum ceicbratnincm terram, prsecepit cis Josue, dioens : Gircufte

fieri curavit. Primum autem tcmpus ad id op~ eam, ac revertimini ad me ut

terram et describile :

portunum fuit, quando, Chanamra majori ex hic coram Domiiio in Silo mittam vohis sorlcm.
parte subacta, belloquc omni cessante, cam re- Qua de causa partitio, Dci ipsius jussu in GaU
gionem pacifice possidebant Israelitw, in qua erat galis inchoata, jucrit interrupta, Scriptura non
pra?dium illud prope Sichevn, quod dedit Jacob c.rprimit. Conjectura Uonfrcnt mihi oidetur ma-
Joseph tilio suo Joannis cap. iv f. 5 solebant : gis ad verum accedcrc quam retiquorum,
Hu
enim vetercs suorum cadavera in suismct posscs- consuli potest, et qui non multum ab eo discre-
sionibus humare. An Josephi lipsana sepu/ta pat Salianus in Epitome ad unnum 2590.
fucrint ante inchoatam terrze divisionem cis Jor- 239 Itaque pcrrcxerunt geamet/rm (verba sa nii<\M! tritiut

nunisortitopor-
danem,an vero postquamjam EpltraxmiUv hercdi- cra sunt a 8 ) cl luslrantes cam in septem
:
f.
lo ii fgarcipiunt.
tatcm suatn, in qua scpulturx ejus locus jace- partes diviserunl, Bcribentea ln votomtoo. Re- l

(jui misit
bat, sortito nacti essent, examinant Tornicllus versique sunt ad Josue in castra Silo
coram Domino in Silo, diviflitque terram
ad annum 2589 et ad cumdcm Salianus i/i An- sortes
in scptem partes. Et aacendit Bora
nalibus num. 25. Hic sccundum, ille prirnum filiis Israel
IJenjaniin per familias suas dc
conjicit. Patris et fratrum Joscphi Upsana, qux prima filiorum
mensentMt
pariter afiliis Israel de Mgtjpto asportata crc- Hujus tribus tcrmini atquc oppida
Sors secunda obtigtt Wihui
duntur, eodem toco honorifice a Josue tumulata reliquo capitc xvm.
vn $. 15, ct Simeon tribui Zabulon ; quarta Vribw
tottia
fuisse, colligitur ex Actuum cap. ;

tribui Aser scta tnbiu Ne-

S. Hierongmi cpistola xxxni, alias Ci, ad Pamma- Issachar ;
qiiinla ;

phthali septima tribui ban : dequarum ImiHr

chitt/m de Optimo genere interpretandi. ;

capittsxtx,
237 Octavo tam principatus Josue quam trans- bus wbibusque agitmr usque ad f. 49
repetitur, a qutbus ct quo loao m
misst Jordanis anno cum Tornielto et Bonfrerio in cujus finc
sunt possessionrs,
oredimus, castra e Galgali-s cum tabernaculo fw- hiec divtsto facta fuerit : ll#
quas
 :

DUCE
DE S JOSUE ISRAELITARUM
54

AUCTJHh

J. L. c e WJ5-.
Uiorum Israel

tabernaculi testiroonii,
in Silo, coram Domino ad ostium
partilique sunt tonun.
--- ~s™-
stratarcgione et aestimalione
ad
««
cum
— —* se-
Siluntem,
terrae
m
i-
peracta,

clade, Jose- ptimo mense reversi sunt

HO Narrata regum Aquilonanum Tum Jesus, as-
ubi lum tabernaculi sedcs erat.
Vfii
;Jamquc quinto
phus suamcontinuat historiam
Eleazaro cum senatu ac tribuum princi-
ita
Cbananaeorum ncmo sumpto
anno exaclo,
regioncm novem tribubus et Ma-
hujus bclli
munitissima con- pibus, divisit
ntf siqui in loca
supererat, tribui pro cjus
nassitarum dimidiae parli, cuique
fogerant. Aberrat, nisi Ulud quinquennium ad
nam a Jordmts magnitudine agrum admcticns. Dcin subjicit,
bellum SeptemPrionale refcrat :
obtigcrit a!io quam Scri-
bellatum fuit, ct sc- qus cuigue tribui sors
transitm sew mnis circitcr hunc, inquit,
ptura ordine Post quae, ad
Galgalm sortitio inchoata. Adi num. 230 :

ptmo Chananaei denomi-

in montana trans- modum sex gentium a Dliis
Jesua auiem, caatrise Galgalis
natarum regionem Jesus divisit, et novcm cum
lalis, sacrum tabernaculum in urbe Siluntc flxit;

visus sit dimidia tribubus babitandam dedit. Amoraeam

quod Eg locua propter pulcbriludinem
Deoadid enim, et ipsam ab uno ex Qliis ejus dictam,
ujoneua fverius diansset, quodesseta
Moyses jam ante duabus cum dimidia tribubus
„,,.,,„./,. couiguur em Deut. cop. xn) in quo
ui
commodilas aerii- diviserat, ut supra diximus. Sidomorum autem,
tantisper tnanerel, dom major
Indc cum omni Arucaeorum, Amathaeorum et Arithaeorum agri
flcandi templi sc praeberet.
versus Sicima, altare Ita ut nihil ad hanc divisionem pcrtinuerunt.
populo profectua
diviso exercitu, in 242 Josephus tcrram promissam novem tri- nnrrutionem
Moyscs prcceperat statuif : el

monle diinidiuin ejus collocavit, ct in bubus et dimidix in Silunte distributam scribens

Garizaeo
alterum dimidium, in quo ahare erat, iterum Scripturae contradicit, qux duas tribus et
Gibale
rum Levitis ac sacerdolibus. Ubi mactalis vi- mcdiam in Galgalis, reliquas vero septem in Si-
E
ctimis, execrationibusque peractis, et in altari lunte portioncm suam accepissc diserte affirmat.
in Siluntem sunt reversi. Liber Deu- Oratio autem, quam ante partitionem Imperato-
insculplis,

teronomii fuit insculptus iluodrrim lopidibus, di- rem adpopulum habuisse narrat, toto, utaiunt,
stim-tts ab iis, equibui altare eastoructum fuit cceiodiffcrt aballocutione, quam Sanctuscapitewm

„rr r Siluntr JOSUC 0(1 dU0S UIOS mnnlrs profc- ante Siluntinam divisionem ad ignavos Israeiitas

cPus r eGalgalU mno primo sui princi-

i, sed fecit. Ante eamdcm, ut hobemus ex textu sacro
patus. Vide dicta numero 159 et 163. Jesus ibidem, terni e singulis tribubus electi fuerunt,
autem jam scnex, cum vidcrct Chananaeorum qui tcrram describcrcnt : at Josephus singulos
urbea pene InexpugnabileSj tum propler situm c singulis tribubus missos fuisse dicit, quibus
natura tulum, tum propter mnniliones ad fru- tamen periti aliquot gcomelrx fucrint adjuncti.
slrandoa hostium conatus artc additas: nam co- Verum cum sortitionem Galgaixam ac Silunti-
gnilo Israelitarum ex dSgypto exitu, et quod ad nam confuderit, ac ex utraque permixta itnam
siiuiii excidiura properarent, toio illo tcmpore conflaverit, cumquc ante Galgaixam dimcnsores
iii muniendis oppldis occupati Puerant: convcntu terrx dividundx quoquc ablegatos fuisse, multo-
populi in Siluntem indicto, concionom advo- nnii ferat opinio, et verishniliter etiam aliqua
cat. Viilrhtr hir Josephus innucre t Sanctum oratio a sancto totius ncgotU Dircctore prxmissa
progressum fuisse ad Ghananxam^ licet nondum fuerit ; dici potest, quod illa oratio, ac decem-
omnino subactam, dividcndam, quod difflr
sorte virorum et geomelrarum missio, de quibus hic
deroi se roliquas ejus urbes natura etarte muni- Josephus, prxcesserit Galgalxam distributionem.
tissimas ewpugnare posse, Verun\ quis idcredat In orationis tamen argumento aliquid
displicct,
de n> Viro, quitam insigni hactenus in Deum quod scilicct dicatur Josue consilium cepisse di-
/iihirm fini. quique opem dmna/m m gravissi- mittendi tribus liubcn, Gad, et mcdiam Ma-
uits m diffloillimis ea>peditionibus numquam sibi nasse, quia capiendx restabant urbes munitiores,
C haetmusdafuisseeaspertusest iliamegomaPuratm '
ei ob hoc obstinaliores longa
oppugnatione opus F
partitiom causam non agnosco, quam prxceptum haberent. Cur noneam quam Scriptura
sugge
divmum, quod Deus ipsi dedit ob rationes nt, dat rationem, ncmpc quia
Dcus imperarat
>n Srriphiro expressos, quas dedi num. ??-'j. tcrrx divisionem, et cessationcm
a bello commu-
'

241 Gumquc rrequena concursus raclus esset, nibus armis gerendo? Septem illx
gentes, qua-
res hactenus IbrlUerac reliciler gostas recensuit, rum tcrras inter filios Isratt divisas fuisse scri-
qualea par eral Dei auspiciis a populo religiosis- bit Joscphus, aliique,
quos nominat, nomUi
miiio geri reges ingmta et unum
:
ausos manus omnes fuerunt de sUrpe Chm'naan, cui
conserera
maledi-
d vlctoa, exercilusque potentissimos xerat Noe\ Curiosus lector dc
iis vidcre potest
prallo superatos, mternecione caasos. ul oe Torntcllum ad annum 1931
num. 34 ct scna
ivliquiir quidem gcncris supeirssrnl. CuHcrum qq y '

et 2584nwn. 23.
quoniara ex urbibus aliaa captaa essent, aliaa muni-
tiuivs et ob boc obsiinatlores longa oppuguatione
opus haberent cemmit eos, qui ex regione
;

ulira lordanom stla, in communem expedilionem

prolectt fuerant, el propter cognationem socios
perluulorum se adjunxerant, grattis priusacttsad
propriaa sedes remiltendos Deiode ex singulis
tribubua singulos testataa probitatts virosoligen-
dos, qu) ragtonem lotam pormensl bona ttde et
absquedolo magnitudinem ejus renunciarent.
In
cam scntcutiam iium cst ab univerao
populo
naoxque eos viros misil ad mettendam terrami
adjunclis ad eos quibusdam geometxisa peritts!
qui propter hane scientiara errare ac falli non

l XXV
 : ) :

DIE IMUMA SEPTEMBRIS.

•

solo sita lt,sed inaridoct

infcecundo: nam «rbs kUCtOSB
XXV. ^f/hamnatb ^nominata
% Constantia> adversus fuit Saraa, .

1. \..

seditiosos prsemium aeci- """ " »"<;> ! ^ loci. llnno tanti Impera

pit Sancti animus a cupi-

:
TZ ^f^^satmiraripotu
"'";""'
ditate alienus %Z loca viseret; videretque, tam

numquam
ejus vice
alii
:

IZ T
rempubli- torr* tam
St
r
aC
^ 36 S6
* - *£ ^

Preecppum Do- VJumque

cam .administrarunt,
it^ perum

246 Suis Imperaton,

facundx
'
~"'
Calebo, atque
gessisse, nec
' —*
sibi nisi hcum
:

complespet sanckis PHnceps sbrte divi- uncui- profugis, 48

mini ut Sancto que tribui possessionibus
dere terram slngulis pcr tribus suas, con titutis, Locutus est L
conccderetur dedemnt Dommus ad Josne, dicens
otttt Piwifotes

iilii Israel possessionem Josue : Locpn-re liliis Sra6] autgnantur .

vrbs, qvam ipse Nun in medio filio

et dic
[

eis: Separate urbes

ehgeret, sui, juxla praeceplura Domini
urbem, quam po- mgitivorum de
quibus locutus su.n ad
stulavit, Thamnath-Saraa in monle
Bphraira
vos per manum Movsi
ct :
Humer. cap. xx.xv a f. II, ut
sediGcavit civitatem, habitavitque in ea confugiat adeas
cap, xix quicumque animam percusserit nescius etc
f. 49 et 50. llarjue ;\v\Vd praaceptum Domini portio- Oracutum divinum ad populum
nem suam accepit S. Imperalor. At quando
referl Josue-
statutequc sunt sex refugii civitates,
prseccptum illud datum? Verisimile est, trcs cis ei
Deum totidem trans Jordanem:
eodem tempore, quo Numer. cap. xiv Accesseruntque, his
f. 24 peraciis, principes familiarum Levi
a,l Eleazarum
Calebo ob causam suam, contra seditiosos tam sacerdotcm, ct Josue filium Nun,
ei ad duccs
forliter actam, prxmium decrevit, nostro guoque cognaliouum per singulas tribus Dliorum tsrael-
Sanctosuum decrevisse. Cur enim, qui eadem in locuii.pie sunt ad eos in Silo terra
Deum Chanaan,
fide fuerat, eodem zelo ct fortiPudine, ut atque dixerunt : Dorainus praecepit per mainm
supra num. 4? et seqq. probavimits, ewploratorum Moysi Numer. cap. xxxv o y. |, ut darentur
mendaciis, credulique populi murmurationibus nobis urhes ad habitandum, el suburbana
obstitcrat. praeteritus earum
mefJosue? Cursecus quam ad alcnda jumenta. Dederuntque lilii Isracl de
alternullum su.r hujus fidelitatis, zeliet constan- possessionibus suis juxta imperiura Doraini, civi-
tix prsemvu/m referret ?
tatcs ct stiburbana earum. Caput xxi post hwc
verisimiliUS dn- verba
244 Neque obstat verba sitnt Bonfrcrii hic
tum est in prcs-
(
nominatim recenset quadraginta octo wrbes Levitis
quod nihil tale commemoret S.riptura Num. 14: assignatas. Dc sex refugii civitatibus agit caput
mium rjus con-
stanta- adwr-
neque enim omnia Scriplura exprimit scd multa prsecedens.
;

biis sedttiosos : etiam silel, qua? cx alio simili possunt colligi 247 Mcmorat Josephus, Sanctum concionem ad
,
otn latmile qvi*
probabiliter relinquuntur colligenda Adde alio omnem IsraSl prius instituisse, quam urbes e qua- «'(*n> r,if, quoA
loco subinde supplcrc Scripturam, quod suo quc tribu eligerentur, u Lcvitis hereditario jure Sanctua de ".«,
loco prcetermissum fuit quud in hac re hic possidendx. Ejus argumentum, <-t reliqua deinde qum refertJotS'
;

factum nam et hic

: id suppletur, ct supra facta usque adduarum tribuum et medise dimis-
jilttt», pofiulum
prtv»
cap. 14 f. 6 non obscure indicatur, tantumdem sionem,dequa mox, sic describit Cfflterum Je- :

promissum fuissc Josuc, quantum Calebo cum ; sus .Tlato jam defi cta, cum non valeret consilia
Galeb Josuam allocutus ila ait: « Nosti quid lo-
sua per se cxnjui, et qui vicem ejus gerebant,
» cutus sit Dominus ad Moysen hominem Dei de negligentius rempublicam adrainistrarent, pra?ce
« mc et tc in Cadesharne ». Verum quidnam il- pit unicuique tribui, utex aua sorte Chananfflorum
lud e^t, quod promisit Dcus vcl praecepil fieri reliquias tollerct. In hoc ciiim consistere ei ip-
ipsi Josue? Nimimm id, quod verhis sequen- sorum securitatera, et dtsciplinas ac religionis
tibus significaiur, ut virieiicet, quem vellet ipse incolumitatem : itlque eos non ex Moysi tautum
locum ct eligerct ad habitandum, is ci heeredi- scd suouiet experimento didicisse
moniiis,
talis nomine consiynarclur. It.ique
Calebo certi dciude ut Levilis triginta octo dcstinatas urbes
alicujus Ioci jarn lum Num. 14 assL-nata cst a redderenl, jam enira decem in Amoraea trans llu-
Deo possessio; Josue vero nullus cerlus locus men acceperant. Ex his in tribus profugia re-
assi-nalus, sed ci relicta oplio, ut quem ipse ceptacu!a sunt instiiuta. Niliil enim raagis eral
eligeret, hunc populus, ca?tcrique populi prin- curaj, quam ut nusquara a Moysis praescrlplis
cipes ratum habcrcnl. rccederclur. Ihe fuerunt in Tribu Judffl ll-liroii,
urbem vilem clt-
245 Potcrat Josue, utpotequA etiamnum imperii Nepbthalitide Cedesis,
Qcns ins gne in Ephraami Sicima, in
clavum tenebat, agros fertiles, urbemque aliquam luec quod do
continentia dat quai est in superiorc Oalilffla. Post
eremplum amplam ct augustam sibi eligere, in qua prm prasda in reliquum erat, divislt: supererat enim
ccteris popularibus s lendide ac-
pro dignitate habita- perinulturn. Dnde non medlocris divitiarum
ret; poterat hsec, inquam, Tantum
eligere, pr/rcipuc cum cessio et publice et privatim facta est.
Us, ob qum Deus illi prsemium vesiinicntorum ac Bupelle-
singulare statuerat, cial auri et rellquffl
tot alia egregia
acccssissent in rcmpublicnm Ile- ctilis,tantum ctiara jumentorum ac pecudum,
braicam merita, ,/f nemonon eiectanrmut
wquis- uL numero comprehcndi non possent.
simam approbassct. Verumtamen id non fecit: 248 Certum <:\t, qumt rmmti"
tnihuc durnrr- monueriti m
cum meliorem possct, deteriorem sibi hereditalem rmt, antequamLevitarumcivitatesinquaque
tribu r/fix \}tce " 01
p-inci- rempublUom
ab aliis separarentur nam cap. xxi ^.
elegit, insigne continentm animiqueab omni cxvpi- :
ftdmit.ittr<iMi>\
I

dttatc alieni principibus ac

magistratibus etrem- pes familiarum Ln ea decausa accessme legun- faUutn pv:u
i

ptum relinquens. Unicam inter tributes suos tur ponttficem, Imperatorm et tribuum
duces in mtu.
Ephraimitas urbcnx Thamnath-Saraa, eamquc Silunicaim populo congregatos. Quoddicat Jose-
rumosam „,-
dirutam, gua ipsi restauranda
,,,,-
phus, hoc tempore Sanrtum IsraBlitis pr&cepu e,
vel rcxdificanda fucrit, ut ex
f. 50 coi/iaitur, non modo ut suas Levitis civitates concederent ;

vcfum etiam superstites in sua sorw Chanankos

sibi daripostulavit. Ncquc },;,<:
n fertili h ameeno >

Septcmbris Tomus l. 9 dcl'• '.

 DE S. JOSUE ISRAELITARUM DUGE

^^^^^
(V,

tempore, quo sciltcct D

tam quam LemU Katem
AUCTOHK delcrcn, ul 'ipsi
vocavit Josue Rubemtas, ct
uaauas, u ai-
suam pacifice possidere posscnt, satis verm'mile est,
J. L. dixitque aa eos
ad Fe-
midiam tribum Manasse, :

est. Verum Josuc hoc codcm tcmpore, ob grandm- vobis Moyses famu-
cistis omnia, qua? priecepit
vam senectutem tion potuissc consilia sua pcr se
rem- Ius Domini mihi quoque in omnibus obedistis,
exsequi, constitutos jam fuisse, qui cjus vice
:

nee rcliquistis fralres veslros longo tempore, us-

publicam adminisfrarent, eosqve hoc negligentius
que prasentem diem, custodientes imperium
in
feeisse;hsc,inquam,omnia nullam veri spcciem
fundamentum. Dico cgo, Domini Dei vestri. Plena humanitatis cst ista al-
kabent, nec in Scripturis
jam non minus perse locutio, qux a laude corum cxorsa, primum obe-
quod sanctus Imperator
ewsegui potuerit consilia sua, quam initio sui rc- dientiam Dco, Moysi et sibi pracstitam commen-
giminis. Veneranda Sanctl meritisque gravis dat; deinde et charitatem crga reliquas tribus,

senectus nec aucloritatem ipsvus in subditos t

ncc quarum commodistot annisservierant.
250 Sequitur 4 ipsa dimissio : Quia igitur s. Prmcep,
horum erga ipsum revcrentiam, amorem, obse- f.

dedit Dominus Deus vesler fratribus vestris quie- «wrem Dei

,/urmfiuur slmliUu, luiminuit. iSrt/UC ttd JlOC USqUC ct

uili siihslituti furrr, i/ui Sn.,ir!i rirrs ,/rrr- lem et pacem, sicut pollicilus est ;
revertimini, ^"" lcus '°-
(rm/n/s
rentin republica administranda imo postquam : et ite in tabernacula veslra, et in terram posses- ^™ cmmen -

/fiin, conventuSilunti/iodissolu/o, domuulium in sionis, quam traditlit vobis Moyses famulus Do-

Thamnaih Saraa fixisset, supremam potestatem, mini trans Jordanem. Non obliviscitur autem
non sccus ac antea, exercuit Ad rjtrrmum ril;c optimus Princcps abcuntibus commendarc, quod
ad iri/'uh/,r;r clavum srtiit, eumquc dire:rit,nec alte infixum gercbat in pectore, quodquc vult esse

uiiujiiuni iihnii vicariorum curm commisit. Toto instar omnium admonitionum, ut scilicet Dcum
cjus vi.r tempore tribuum principes vet senio' arncnt cjusquc mandata cuslodiant: Ila dumta-
rrs popull luiihnii i/isi ru mnil" furrhnt, quo- xat, inquit t. 5, ut custodiatis altente et operc
rum ope imperia sua, vel per se vel per le- compleatis mandatum et legem, quam prseccpit
gatos eisdem commimicata, exsequeretur. Uorum vobis Moyses famulus Domini, ut diligalis Do-
veritas ex postremis tibri Josue capitibus ma- minum Deum vcstrum, ct ambuletis in omnibus
•nijrslr rniilur. Quod aUtOm JoSCpIlUS hOG /''"'- viig ojus, et observetis mandata illius, adba?rea-
porc lunhnii triginta octo urbes Levitis datas tisquc ci, ac serviatis in omni corde et in omni
snihni, nim jiim decem m Amorrhsea trans anima In paucis h
vc-stra. - verbis prodit sc fer-
/hnnni accepissenl, id opinor ex Litteris sacris vida boni Senis pietas, et . dlicitudo pro suorum
proban mm posse: nam Numer. cap. xxxv salutc.
/u.rrt/>,tur i.\hi ihslri/nihn /nrirmlu /m/in.slrriim, Benedixitquc
201 eis Josue, et dimisit eos. ets lienedtfiU
nrr usquam inchoata s/ //i,/lrntu/-
;
nisi hiijus libri Qui reversi sunt in tabernacula sua. Dimidiae au- moTiitosque (,o
cap. xxi, ubi 48 civitates attributm leguntur. prad cum frn ' t '
illis tem tribui Manasse possessionem Movses dederat
FalsO ijuni/ur su/t/xmit nlrm nurtnr. frrs rrfmjii in Basan: ldcirco mediaa, quaa superfuit,
Jordanem antea a Moyse delermU
civitates Prans
et de- da d muut:ob
dit Josue sortem inter ceLeros fratres suos trans amm
natus fuissr Imir tnum ulmrum r,s Junlnnrm
;
Jordanem ad Occidentalem plagam. Gumque di-
assignatarum tantwn meminit. Omnes sex sub
mitleret eos in tabernacula sua, et beuedixisset
Josue oap, w constitutm sunt, et cap. xxi Le- eis, dixit ad eos : In mulla subslantia atque di-
vitarum habitationi datm sunt. De spoliorum vitiis reverlimini ad sedes vestras, cum argentu
divisione egimus post bellum Aquilonm < : sujuis et auro, aerc ac ferro et vesle muitiplici. Dein
luinr partim ante, partim
vel etiam totam post prsecepti Divini, Nurnerorum cap. xxxi
Inr.r i/istrihutnmrm jnrlnm rrht. f. 27
ci mr ,mn op- eos memores faciens, Dividite, inquit, pi-£edam
ponam. lioslium cum fratribus vestris, qui trans Jorda-
nent remanscrunt. Ruversique sunt, et abierunt
filii Ruben, et filii Gad,
et dimidia tribus Ma-
% XXVI. Rubenitis ct sociis, nasse, a Oliis Israel de Silo, quaa sita est in
ad sua redituris, salutaria Clianaan, ut intrarent Galaad terram
possessionis F
suaa, quam obtinuerant juxta imperium Domini
UcU moillla; ICi^atOS mittlt lD mann Movsi Cumque veoissent ad tumulos
'

Jurdanis tcrram Chanaan, aedificaverunt

in
cognituros, quo animo illi juxta
Jordanem altare infinitae magnitudinis.
Verbasa-
J»Ui»re cra sunt a jr, b'.
erexissent;
audita 252 Quod reiiquo capite Scriptura propeJorda-
fusc nar-
eorumdem innocentia, tur- rut, intellige ex Theodoreto questione xvin
} ubi u-
ne,n er
f
am
lius hanc dat synopsim inito autem bello,
m :
suspiaontm
ba^cessaot: urbemTham- im put*tii «-
:

factaque divisione discesserunt, qui

trans flumen ntunt:beUum
nath-Saraa reeBdiflcat. sortes acceperant sed priusquam tluvium traii- contra eos medf
:

cerent, construxerunt ingens altare: cujus tantur reliqu«

a^di-
4d nias (rani D, Qcalionis intcntionem cum ignorarent, qui de tnuus :

/ordansin t#r. novcm reliquis erant tribubus et

media suspi-
raiabihtrfiAu.
cantes lalera structuram ad
benitti et tocus impietatcm tcudcre
1
slatuerunt plane, anteposita
cognationi relio-ione
contra illos bellum inire.
Verum sapientissi-
mus Josuc et Eleazar miscrunt
PMnees ( ct dc-
munt » pralia, comn ',
,

". ,, ,,n - cem prmcipes tribuum cum eo,

ast D9ra8enda
!

Il
ut diciturf 14)
axpedita essonl ,.| „„ viribus 1 l

vclut cum. qui zoio

vehememi ultus erat impie-
tolem in dcscrlo, ut reduceret eis in memoriam
J 1
'" """ ^nm debtlliaii priofi LT majores illorum, et beneficia divina admissaa-
n; «n«»ps vacaUonem milij ,,
'
„
'
que uuquitausadmoneret.
At ubi audierunt, iltud
;

suit. Rts cap. m, '

la m cen- altarc pio animo
a v structum essc, vocarique
Moni-
mentum divisionis recens facte, nimirum
ut po-
sleri
 m

DIE PRIMA SEPTEMBIUS

C7
steri exhibere possent illud in argumentum ad- tribuum nudi.r dimissio non serius,
et
versus eos, qui vellent illos a divinis comitiis et dem octavovel ad summum nono anno facta
quam eo- A0CT0
kV
•
™*„
fuit
sotennitalibus excludere, admodum Ueli recesse- h.rr enim tei >.r divisumem
statim secuta est. San- in$u^m'
runt, laudantes Deum ob fratcrnam pietatem, ctus autem emhortaUmem ad
fsraBlitas, de qua »<»<™ urbem
et communem omnium tranquillilatem. LegaH
imperii, id n«"nn <*"*s*-
capite xxni, dhcimo semto vel septimo
reduces Pontifci, Impcratori ac filiis Isracl, qui, est, ultimovcl penulUmo vitx sum anno habuit, raa
utf. IVrefcrtur, bellum susccpturi in Siluntcm quemadmodwm cx y. [ et
convcncrant, Rubenitarum ac sociorum innocen-
non obscure colti- U
gitur. Quid toto itto tempore intermcdio
egcrit,
tiam emponunt : Placuitque sermo cunclis au- latere nos vohut Scriptura. Non nisi
unicum hoc
dientibus. Et laudaverunt Deum filii Israel, et nobis reliquit ea\ itis xix versus 50 : Et icdificavit
nequaquam ultra dixerunt, ut adscenderent con- civitalem Thamnath-Saraa
( ) hahitavilque in ea.
tra eos, atque pugnarent, et delercnt tcrram Idcm Septuaginta incodicibus ttomanis repvlunt
possessionis eorum jr. 33. cap. xxi anlc versum 'il. adduntquc : VA a ce-
ptprivthgai 253 Joscphushistoriam hanc fusa narratione pit Jesus cultros pctrinos, in quibus circumci-
qui rem totam prosequiCur, cx qua cxccrpimus, quse ad Sanctum dcrat litios Israel, qui
fuerant in via in dc- nati
iognoscant, propius spcctant : Post haac, inquit, advocato serto, et posuit eos in
Thamnalhsachar. A'on
prude^is mittu
in concionem cxercilu, ad cos, qui ex rcgione existiino autcm, hanc civitatcm totam a funda-
ultra Jordanem sita una militabant numero quin- mentis a Sancto excitatam fuisse,cwm Scriptura
quaginta miltia, in hanc senlentiam locutus est. cap. xix f. 50 dicat, datam il/i fuisse urbem,
Sequitur oratio, a S. Imperalorc ad Rubcnitas et quam postulavit Tliamnath-Saraa : erat ergo qux
socios abituros habita : sed hi non fucre numero postulabatur urbs, scd vel belli incursibus vel ve-
quinquaginta, sed quadraginta tantum millia ; tustate collapsa. Hano itaque in suam suorwnque
plures enim ex duabus tribubus et media copise Jiabitationcm rcstauravit hnpcrator, xdiftciis or-
auxitiares Jordai em non transierant, ut patct navit ac mamibus cinxit. Posterioribus temporir
B
ex capitis iv versu 13. Post
Sancti orationem ita bus civitas fuit una ex celebernmts totius Pahv-
pergit : Haec locutus et singilialim primatibus po- stinx : nam legimus apud Plinium libro v cap. iv,
puloque in commune dicto vale, ipse quidem ex decrm toparchiis, in quas Judteam divise-
codem loco restitit : reliqua autem multitudo rant Homani, unam Thainnilicam nominatam
universa cum lacrymis eos deducebat, et aegre fuisse. Tbamnae toparchiw quoque meminit Jose-
a se invicem divellcbantur. Ilaque trajecto flu- phus (il>. v de Belto Judaico cap. iv, ct alibi.
vio, Rubelis tribus, el Gadis, et quolquot Ma- Thamnam autcm fuissc illam ipsam urbcm Tham-
nassitarum eos sunt secuti, altare super ripam nath-Saraa, a S. Josue rexdificatam, testatur
Jordanis erigunt, monumentum posleris et si- Adrichomius in Theatro terrse sanctw, ubi a<jit

gnum conjunclionis cum reliquis, qui ultra Jor- de locis Tribus Ephralm Thanmalhsara, in-

danem incolunt. Quo audito apud casleros Israe- quit , Thamnathsare , ct Thaniua, Thamnata
litas, cum altare exstruclum scirent, non etiam sub Romano imperio dicta cst Thamnatica seu
quo animo ;
putabant eos, novata religione alie- Thamnilica, una ex undecim Plinius citatus f

norum numinum cultum velle introducere : et tantum decem nominat) Judaea» loparchiis, or-

temere hac suspicione violatas religionis moti, dine quarta, rcgio, pra:fcctura, et urbs maxima,
arma corripuerant vindicaturi patrios ritus, et sita in montanis Ephraim. Oata est ab Israe-
pcenas a violaloribus exacturi. Existimabant litis Josue duci ha^rcditaria, qui in ca habita-

enim non tam cognalionis ac dignitatis eorum, vit, et sepullus est a Septentrionali parte montis

qui in hoc erant crimine, quam divina? volunla- Gaas.

tisrationem habendam. Atque ita irati ad expe- 256 Unde•annorum Sabbaticorum epocha dedu- riwiHi Sabbati-
CUI *ub Sancto
p ditionem se accinxerunt. ccnda sit, an ab adita posscssiom- terrx promissse,
ynmwn cele-
imperator; utis 254 Jesus vero et pontifex Eleazarus cum an a tempore quo primum ejus agri coli cce-
hratui.
orom bono ex sena t u cohibebant eos, dicenles, verbis prius perunt, anab ipsoingressu in eamdem, celebris
erectam
; de qua cuiiosus lcctor vidcrc po-
five
quam armis rem aggrediendam, et scitandum, controversia est P
vuntiantibus,
turbw ces&ant qua mente id fecerint el si forte malo animo : test Natatcm Mcxandrum in Ilisloria Ecclesia-

factum deprehensum sit, tum demum armis im- stica veteris Testamenti dissert. xiv, Salianum et

petendos. Mittunt igitur eo* legatos, Phineesem Torniellum, ad annum 2590 aliosque. td ccr-

filium Eleazari, et cum eo decem honoratos in tum septemdccim annis, quibus probabi-
est ex
populo, qui cognoscant quid sibi volenles altarc lius impcrassc Josue infra dicemus saltem un/um t

in ripa construxissent. Scquitur legatorum disces- fuissc Sabbaticum. Vide Eccodi cap. xxin a ^. 10,
LeviUci cap. xxv a #. 2 rt mterpretes in
sus, oratio Phinces ad Hubcnitas socwsqite, et ct ;

qttin re-
horum responsio, qua se purgant. Post qux sub- utrumque locum. Non dubitandum cst,

ct vigilantissimus Princeps owm

dit : His audilis, Phineeses, collaudataque eo- tigiosissunus
omnem operam contuterit, ut annus
rum conslantia, reversus ad Jesum, rem totam Eleazaro
Sabbaticus, quicti et remissioni a Deo dcsfinalus,
apud populum exposuit. Qui laslus quod nec de-
rite cetebraretwr, universus populus in festo ta-
lectu opus esset nec civili sanguine, gratias egit
bemaculorum cogerelur, illi lem Deuteronomii
Deo per sacrificia moxque soluto conventu,
:

pnrlcgerctur, ut Dcut. cap. xxxi y. 10

pwecipU
reversis ad sua singulis, ipse apud Sicima clcgit
/,/,-,- ceteraque observarentur qux Dominus prx-
domicilium. In Thamnath-Saraa Sancto locus ha-
scripserat. Eadem cura et sedulitate legum caere-
bitationis fuit, secundum omnes gcographos
qui
monialiumf a Deo per Moysen datarum, usum
remottor cst a Sichem, quam ut apud hanc domi-
rnirn
XnVrodumiU earumgue custoMam ursit. lllis
cilium elegissc dici possit. Licetomnia, qux de
ni
Israclitxjam obligab vntur, sicut em Deut. cap.
S. Josue ex Theodoreto ct Josepho hic inserui, in
5 et seqq. vntelligitw, a tempore, guo taber-
Scripturis non e.rprimantur;de eorum tamen ve~ ^
naculum ftxam ca;nt in SUunte sedem habere.
ritate ego non tamen excipias pauca
dubito ; si
Itunc locum clcgerat Dommus in terra pro
illa, qum in hislorico Judxo notavimus.
missionis, in quo sacrijicm aliaque addivinum
255 Cum anno principatus Josue octavo Si-
cultum pertinentia exercerentujr.
luntina divisio probabilius coepta fuerit, duarum
I XXVII.
 ' ;:

DB 8. JOSUE ISRAKLITARUM DUCE

quod post ejus D
occupando commcmoratum ,

AUCTOKB jam ipse novcrat prophe-

mortrm futurum esse
L. libcr conscriptus est, qui
tico spiritu, si ab illo
J.
..,., ,

^ XXVII. AnffCII ISraelllaS OD- appe Hatur Jesu Nave. Si lectori minus verisimik
" • W^ A n /vun . vidoatur ProphetamS nostruai tittcris man-
jurgantis appantio, de qua mmm
l

« — Att * _ . I . . h I i
^fij^
aas&c, (juu: fjuoi, vjm
. m
obitumacoide
eju , M"*
/*
*

Ephraimitarwmi
run t
/..t^.iii. J/-f kMf )Jl
'
T I
et Ma-
•
\l ft
'
I -* .
,
>

/i t

Judicum cap. n, probabi emisiimare potest, illicita

nassensium fasdera a reeeuttore Scn tore hagio-
lius non contigitsub Josue; grapho libro Josue inserta fuisse. Certe in eo non
abemtS.Doctor,quoddicat San-
illa contigisse,
comitiis convocatis, popu- cto vita defancto. Qui id ncgant, non modo a
mihi videntur; verum
lum ad oflicium Deique veritate longius recedere
etiam rehgiosissimum Imperatorem eisdem crimi-
cullum excitat. nibus involvere, obquw Israelitw gravem Deivram,
pamasQue ab angelo annuntiatas incurrerunt
Cttmtna t ob gva Ijort
k ,,/ iptura irabilem narrat angeli IsraSlitas nam quoniam domicilitm suum Josue habcbai
Itrailtta aban
objurgantis ap aritionem t
Ub, Judicum cap. n in ipsa Pribu Ephraim, cujus vicinia Ma- m
yeh reproften
quomodo hiet cjus tribu
a f. 1 : Ascendflque angelus Domini de Gal- nassenses habitabant;
duntur J' iti-

galls ad Locum Ocntium, et ait: Gduxi vos de les Ephraimitse potuerunt bcllum Chanansisin-
cum '"/' ii,

/Egyplo, 'i introduxi in lerram, pro qua juravi feere, eos sibi subjicere et tributarios facere
palribus vestris; ot poliicitus sura, ut non fa- arasgue publicas, idolis erectas, integras relin-
rnvin Irrltum pactum meura vobiscum in sem- quere, inscio vigilaniissi/mo Principe ? Si corum
piternum : ita dumtasai ut non ferirelis fccdus conscius fuerit, quid tandem excogitabis} uteum
cum habifatoribus lerrffi bujus ; sed aras eorum ewcuses? Difficulter sane in adversge partis sen-
p
subverterctis : et noluistis audire vocem moam. quomodo eodem, quo
tentia intelligi pote- 1, ceteri,
i;ur Iidc tccisiis ? (juam ob rem nolui delere cos crimine implicitus non fuerit.
a facio veslra, ui habcatia bostes, et dii eorum 259 Crimina, ob quse Deus Israelitas per cce- post mortem
siut vobls in ruinam, Cumque loqueretur ange* lestem legatum suum reprehendit, Ephravmitas Josue

lui Domini baoc verba ad omnes Blios Israel et Manassenses ctiam cotamiserwnt, fucruntque
tlevaverunt ipsi vocem suam el Qeverunt. Etvo- illa ipsa, qum Josue cap v/if, 10 et cap. xvn
catum est nomen ioci lllius, Lociis Dentium, f. necnon Judicum ap. \aii.Ti narran-
13,
sive lacrymarum immolaveruntque ibi :
boslias tur. IVunc
si cvicero, in libro Judicum, cujus
Domino Dimisit ergo Josue populum, et abie initium est, Post mortem Josue, ea suo hco re-
runl lilii Israel unusquisque in possessiow m suam ferri, in libro vero Josue prxoccupari, ncque
ul obtinerenl eam. Reprehenduntw hic fsraSlita etiam ullam aliam tribum, vivente Sancto, an-
obfcedera cum Chananwi& inita, et ob aras non gelicz apparitioni et increpationi eausam dcdissc
^rsas, Msis iltorwm diis sacras. Unde patet, Sanctum ab omni culpm suspicione liberavero
Vtntes tstas veram religxonem non suscepisse,
M Postquam Scriptura Josue cap. xvi * 10 etcav

mm
^" "J feCerant mi mrrasset
ZZZ°,
;;;'"':' ^^AM»
f "
«teted.Za«rt.
'
:
*"
nasseidolotatrasCha
,:i
>
'"""' Ephraim ct Ma-
ft, tribubus suisha-
"'" /"'
<" ";"'>:<
h ! ;
f[fo autem hcis num. 179
• bitantessibi subjecissent, et ntuga
vita donatos vectiaa-
citatis sevenssimtf.prohibuerat Deus fWa M /,-
a*

^^ ^
i * ,•
fccissent, statim subdit eorumdem querelam
p«^ii.u, 258 Theodorehl i/ „i •
;, ,
a " ,l Josue qmd sme
Jmm?%T\ ;
; : iz
" ^ ""^ ' teJm
I n, 7 '
?5 ^" "
'''
<* '""'" °™P«tam, quos fer-

M
,o e ai

TT r
aa ,

:'::; ;"::;;: Tz-r :::;:: z;:t;

utmtes u Uo '

vi e
- pL **-
tomt •'- vvilhns
Procopiu Sl Caiet s, CoZZ J?
est
>
locis

C Pide, Cai tus st| alii. Homm TZ P ' '' p °* ieu tantum con( ^ U Nu ™
w« Inlentil

^
-
u
asser
anT ?"" * *" 27 "*" "*"* W* F
sque s. Josue TmZliTam
"// mmm ™
'

«<> aci ^Probo. Ne-

'
^rantis vigilali
pfctafem, divinor que
;IA //fJI

mmdlrumt ^^ ^^" ^«~m, I

sft
quamdat Josuc
servantiam, q „ Bl angeius de t T *T* ^ h mas imU ™*>
™]' S '
''"

nmminatiom reprehenderet. JrJ "l''"' Tk^ te/flBI "^ nominat*> sed <*

CredibHius est, ta^ n hl '^ ~^"-o ?eo vc.tro : qo0f , te tis usque
'— | ,
e \,

hanc diem Si sceiera jam admissa fuissent,

Jesu

">J«
—,,,,,„,,/,,
Nave;
«lios
tantumquo
Israel.
Qeri

terrarum
quantuzn eis ad considendum
,,.„,„„'

BMo?
(1
:
'

""^ *"**
^'n''—"—' *«
;
^*
Uttr futuros
~^- in rui-

un e * ^o adhzsissent? An ibidem versu U> dixisset,

sar^ios axtermiuarent.
el convalescendo h, ,
'

fj^ '" pr0spera cuncta venisse?

Proinde posl n m ,"
r ""
'

n " ^tation*
^denl
***** P^valuerunl, ut ho ,
i

,
i

''
*** " vel alia, quam vauto

iU, '

n,m ""''/mr
IV
!' '"'^' P^' hon monuisset
'

'
n
'''
l-^nvsennnlan/, ''
ut

pater
 : ,

DIE PRIMA SEPTRMBRIS.

G9
A pater Abraham, et Nachor ibid&m f. 2. Extra argumenta, quibus dissentientium
omne dubium hoc ponit versus 14 ibidem objectionem KUCTOHt-
Au- : cncrvcm, et nostram
sententiam confirmem : sed
ferte deos, quibus servierunt patres vestri iu Me- J. L.
Ulanon adfcro, quod dicta hactenus
sopotamia. Noli tamen hmc aPrumque
inferre, quod fsraS- sufficienter prsestitisse mihi
vidcantur. Itaquead
litm sub imperio Josue saltem majorum suorum caput xxm UbriJosuepergamus.
idolis aras erexerint, publicumque cultum cis cx- 261 Evoluto auiem multo
hibuerint; nam ibid.
tempore, post- P'-f>utum horta
f. 31 legitur : Servivitque quam pacem dederat Domiuus
[sraeli, tnrpius Srntx,
Israel Domino cunctis diebus Josue. Quomodo in gyro nationibus
subjectis
universis, «( le^e.n ttr-
et
Josue iam lon-
autem hic locus componendus sit cum Sancti mo- gaavo ct persenilis ajtalis DPfiC, D
nitione de
: vocavit Jusue omnem
auferendis diis , ex Mcsopotamia et feraeiem,
olant.
majoresque natu, el principes
ex Mgypto in Chanancam ac du-
asportatis, dicetur ces, ct magistros cap,
num. 270. Satissit hic ostendisse illam non agere
xxm a f. 1. llanccomi-
t\c um convocationem,
Sanclique, quse subditur
de diis alienis incolarum terrae promissse, et con-
exhortationem factam fuissi cum
sequenter nihil inde contra nos deduci posse. ageret annum ,

centesimum nonum vel forte decimum,

setatis
260 Argumentum, quo nititur pars adversa, qui
commitaa fu$
pnncipalus et vitse ejus fuit postremus,
runt est, quod Judicum capite n angeti apparen-
passim
omnes deducunt cx capitis initio mox
tis et Israelitas dato, ejus-
objurgantis histonse statim sub- quc versu 14. Ubi convocati
vel in Th mnath-
jungatur f. 6 Dimisit ergo Josue populum.
:
Saraa, vel, ut alii volunt, in huic
Scd hujus infirmitatem statim agnosces, si ad sa- vicinam
Siluntem, quodres totaad Dei
crse narrationis conlextum attendas. Ut clarius,
cultum commen-
dandum pertineret, conftuxissent ; exorsusesta
quis ille sit, intelligas, prius proponere juvat commemoratione beneficiorum recens a Deoac-
quse proxime sequunlur
: Et abierunt fllii [srael ceptorum, qua auditorum animos ad
unusquisque possessionem suam, ut obtinerent
in
Dei amo-
rcm ct cultum suaviter inflccteret
eam : Dixitque ad
servieruntque Domino cunclis diebus ejus
:
eos, fr. 2 ct seqq. : Ego senui et
(Josue) et seniorum, qui longo post eum vixe- progressioris
sum. Vosque cernitis omnia, quaa teccril
aetatis
runt tempore, et noverant omnia opera Do- Dominus Deus vester cunctis per circuitum
na-
mini, quie fecerat cum Israel Omnisque illa tionihus, quomodo pro vobis Ipsc pugnaverit
generatio congregata est ad patres suos et sur- : ct nunc quia vobis sortc divisil omnem
Lerrara
rexerunt alii qui non novcrant Dominum, et
, ah Orientali parle Jordanis usque ad mare ma
opera, quae fecerat cum
Feceruntqoe fi- Israel. gnurn. Verum quia ista beneficia, justissimis de
lii Israel malum in conspcctu Domini, et servle-
causis, quas ex Scriptura dedimus num.
224,
runt Baalim. Nunc Bonfrerii exptanationcm ac- nondum erant ad coronidem perducta, perfectse
cipe . Quo fine ista, qum de Josue memorantur, victorix spem certissimam facit, ut quse ex ipso-
Scriptura hic intexat narrationis seriem, cxtra rum alacritate, et in Deum amore, ejusque man-
parlim ex anlccedentibus, partim ex sequentibua datorum observatione pendeat : Multaeque ad-
•
peti debet. Dixnrat angelus fore, ut, quia Dei huc, inquit, supersunt nalioncs : Dumiuus Dnis
mandatum contempserant aras et , idola Chana- vester disperdet cas, et auferet a lacie veslra; ct
nmorum non exterminarant, eorum dii ipsis es- possidebitis terram , sicut vohis pollicitus est.
sent in ruinam, eos videlicet in idololalriam per- Tantum confortamini, et estote solicili, ut cu-
trahendo; qua ex re ruinam et exitium sihi ac- slodiatis cuncta, sunt
cfuaa scripla in volumine
cerserent nunc intendit Scriptura: declarare, legis Moysi et non declinetis ah eis neque ad dex-
:

quomodo reipsa ita faclum sit. Quod ut faciat, teram nequc ad sinislram ne po>tquam inlravc- :

altius rem repetit, ct declarat, quando et quam- ritis ad gentes, qu;e inter vos futuraa sunt, ju-
diu in oflicio et divino cultu constantes Israelitae retis in nominc deorum earum, ci servialfs eis,
permanseriut , et quibus auxiliis id factum sit. et adoretis illos : sed adlucrealis Domiuo Di^o
Sensus itaque est Gum bellis
: confeclis et facla vestro, quod fecistis usque in diem hanc. Bt
sortilione, Josue unumquemquc in suas sortes et tunc auferet Dominus Deus in conspcctu veslro
G possessiones dimisisset, illique possessiones adiis- gentes magnas ct robuslissimas, et nullus vobfs
scnt ; constantes in Dei cultu permanserunt resistere Unus e vohis persequelur bo-
poterit.
quamdiu vixit Josue, qui eos auctoritate sua in stium mille viros quia Dominus Deus vester pro
:

officio continebat; et rursum quamdiu senio- , vohis ipse pugnabit, sicut pollicltus est. Hoc
res illi vixcrunt, qui admiranda Dei opera in lantum diligcntissime prfiBCavete, ut diligatis Do-
educlione populi ex JSgypto viderant, cujusmodi minum Deum vestrum.
erant Calebus Eleazarus et nonnulli Levitae, , 262 Quoniam vero totus rei cardo in <•<> ver- neque &m tdo
populumque exemplo , adhortatiouihus, auclo- tcbatur, ut a cultu idotorum absterrerentur ls- toUttrit fadera
amlcttloimvi
rilale in Dei cultu fovehant. At Josue mortuo ra&litse, et eam ipsam ob causam a consuetudine
ctmtrahnTit.
et senioribus illis, curn islis prsesidiis et stimulis ct affinitate populi idolis dediti; iti eo insistit

Israelitae carerent, neque ea pielas in iis, qui acrius pius Senex, addita comminationc divmB
ipsis successerant, vigeret; facile passi sunt se in ultionis, expetendSB per illas ipsas gcntes, qui-
idololatriam perlrahi , accedente praeserlim ille- bus&um familiaritatem vel illicita frrdcra con-
cebra illa idololatrarum et idolorum, inlra fincs traxcrint : Quod si volnerilis, tnquit, gentium
suos relictorum : ex quo ruinam illam cl ex- harum quae inter vos hahilanl, «•rroribus ad-
,

tremam perniciem , quam angelus praedixerat , haerere, et cum eis miscere connuhia, atque ami-
sibi accersiverunt. Quam apte lota illa de di- citias copulare : jam nunc SCltote, quod Domi-
rni.-sione, facta a Josue , et morte nar:atio sic nus Dcus vesler non eas dch-at ante faciem
explicala antecedentibus et consequentihus con- veatram ; sed foveam ac laqueurn, et
Sint vobis in
gruat , nemo non videt . . . Ilaque dimisit eh- oilcndiculum ex latere vestro, ct sudes in ocu-
go, idem est, quod djmiserat autkm, vcl lis vesiris; donec vos auferat atque disperdal de
FACTUM EST IGITUn , CUM DIMISISSET JoSUE ;
terra bac optima, quam tradidit vobis. En ego
in qua explicationc liquet nihil violenluin niliil hodie viam universae terras, et loio
ingredior
contortum esse, et noslree opinioni atque expli- animo cognoscetis, quod de omnibns verhis,
calioni nihil officere. Alia mihiin promptu sunt qua» se Dominus pra;slilurum vobis essc pollici-
tus
 ;, ,,

DE S. JOSUE ISRAELITARUM DUGE

70
ejecit universas gentes Amor-
transiviraus. El
praHcricnt incassum Sicut
tus est, unum non terrae, quam nos inlravimus.
MJCTOBB
prospcra rbffium habitatorem
promisit, et
L. eivo implcvil opere quod rgitur Domino quia ipse est Dcus
J.
vos quidquid Scrviemus ,

sic adducet super Non po-

CUDCta vencrunt :

Dixitque Josue ad
populum :

vos aufcrat at- noster

malorum comminalus est, douec enim sanctus, et
leritis servire Domino Deus :
quarn tradi-
que disperdat de terra hac optima, nec ign-scet scelcribus ve-
paclum Doraini foMis semulalor cst;
dilvobis; co quod praeterieritis
dimiseritis Dominum, et
stris atque peccatis. Si
Dei vestri, quod pepigit
vobiscum, et servientis
converiet se, et affliget
aiquc ve- servieritis diis atienis,
adoraveritis eos cito
diis alieuis, et :

aufc- vos, atque subvertet, postquam vobis prastiterit

consurget in vos furor Domini, et
lociter
Dixilque popuius ad Josue : Nequaquam
bona.
ab hac lcrra optima, quam tradidit
vobis.
rcmini
ita , ut loqueris, erit; sed Domino serviemus.

ad populum, Testes, inquit, vos estis,

Et Josuc ,

Dominum, ut serviatis
^
9
XXV III. SailCtl Ora-
o?_i
AUera quia i
P si elegerilis vobis
Testes. Nunc ergo, ait,
.- -

tio ad populum in Sicheni

COnVOCalUm, OUem illdUCit
•
e i,
uferte
corda
^
Rcsponderuntque
a]ienog de mfidi0
vestra ad Dominum
'

vestri)
Deum
et j

Israel.
nc i inate
Di-
ad Josue Uomino De ° nostro
*"*» p°p u1us
nim I)eo
:

•wl
d(l Imdim LUIII
llLUUfc Utusuicu
solen-
serviemus, et obedientes enmus praeceptis
ejus.
-

niler rcnovandum; librum 265 In omni sapientissimi Senis dictione miri- arti/icio occe».

ficwm etucet artificium nccnon ad con- f^J*f* ductt

cfficacia
suo nomine inscriptum stantiam in veri Dei cultu populo persuadendam
(id fcedus cutn

Dommo reno-
cum ultimo Deuteronomii Ac primo optio illa, hraclitis oblata, serviendi vandutn ;,
dtis Amorrhseorum vel patrum in Mcsopotamia,
capitc probabilius conscri- qu<edam esl, ad accendeodum affe-
dissimulatio E
* psit. ctum comparata, quod ex sequentibus clarius

agnoscitur. Nam statim eos exemplo suo provo-

flrtfwi tnoniuru „ J. Mirnntt crhortatio, quam pius Princeps ad cat ad sequendum Deum. Cur enim non statuant
ftofmtum con j)«j)nl\tnt iuslittitt , haud ita diu cjus mortcm ejus Imperatoris religionem imitari , cujus exi-
!iri!i<tt 17) Bi
anteccssit. Cum se non diu supcrvicturxm sen- miam in rebus agendis prudentiam, in exequen-
rftrm, 01 "<t h
tirct, vel fortasse etiam cr rcvctatione divina dis felicitalcm, in omni vita sanctitatem adhuc
mOfem
Insiantcm suum obitum cognosceret ; fursum Is- experti essent? Ergo ita statuunt ac decernunt
ra&litas un/um omnesque se, ut
i/n locum cogit, servire Domino, a quo tot beneficia, quse enu-
ita dlcam, i/n pa/rtes versai, ut illorum animos merant, ad hanc diem acceperint. Quia tamen,
accendat, ad constantem Dei cultum ejusque man- ut ait ille , Nilimur in vetitum semper, cupi-
datorum observationem excitet, tandemque eos musque negala, perseverans in dissimulatione sua
inducat ad fced/us cu/m Deo solemni ritu reno- Josue, quem non- lalebat populi hujus in bono
va/ndum, Capite wiv a ii. 1 res ita narratu/r proposilo inconstantia, et insignis in cullura ido-
Congregavilque Josue otnnes tribus israfil in Si- lorum propensio , Non poteritis , inquit, ser-
chom , et vocavlt majores natu, ac principes vire Domino; sicque magis accensa eorum vo-
et judices, ac magistros; steteruntque in con- luntate, proponit quae difficilia futura sint in Dei
Hpectu Domini; el ail populum sic loculus est : cultu, qui sit severus ultor injuriarum suarum,
Hfflc dlcil Domlnus Deus Israel Trans fluvium et in primis defectionis a se ad idola, ut ea nunc
habilaverunt patres vestri ab initio etc. Incipit animose perrumpere statuant, et constanter in
liir repetereab origine eductionem Ibralw de terra bono tam ardenter eleclo perseverent. Postquam
Chaldworum, multvplicatxonem seminis ejus
et
aulem sapiens Imperator quadam quasi tergiver-
t-.r Isaac et Jacob. Dein recenset plwrima potio-
salione populi volunlalem magis magisque ac-
raque bcnejh Domini, per singulas temporum
ia
cendit, testcm appellat eorum conscientiam, ut
suocessiones facta. Denique enwmerationem colla-
sc ipsi postca, si pcrfidi fuerint, sine alio teste
torum beneficiomm ila concludit $. in per-
13, vcl judice condemnent. Sicque acceplalur uni- ^
sona Domini dic&ns : Dedique vobis terrara, in versi populi voluntas a Domino, interventu Jo-
qua noii laborastis, et urbes, quas non anliii- suc principis populi. In cujus rei probationem,
caatis; ut babitaretis in eis vineas et oliveta,
:

NUNC ERGO,
AUFERTE DEOS ALIENOS
AIT, . . .
quaa aon plantastis. Inde ad ea transit, de qui-
Respondit iterum populus se Domino serviturura.
buspopulwm monere sibiproposuerat, iNunc ergo /•> ICpiiome Saliani ad annum 2600 hscc
eascer-
tlmete Dominum, a quo tot et tanta accepisHs fSimus, quia vcrbis sacris non parum lucis ad-
beneficiai et survite el ve-perfecto corde atque ferunt. Quod hseo Sancii moniiio ; Nunc ergo au-
rissiinn el aufertc deos, quibus servieruni palres
ferte deos alienos, non supponat intcr
Israelitas
vestri in Uesopotamia et in figypto, ac serviie publicos ftiisse idolorum cutlores, opportuno loco
Domino,
rultunuiue Dsl
(iicrmtis infra imm. 276.
264 siu autem malum vobis videlur, ut
mrsui ft&rla 266 Qu3B dein acta fuerint, itaperstrinoit au- solemniiltod
Domino scryiatis, optio vobis datur: eligite lu»-
hirj omnfum otoi sacer a $. 25 Pcrcussit ergo Josue in die r,(M v°p* lvm
:

antoiQi miW/fco
die quod placet, n\i servire potissimura
debea- illo fcedus, et proposuit populo prscepla atque mieretDiam
dictmdi tis, uinim ,iiis, quibus servierunl
palres vestri judicia in Sicbem. Scripsit quoque omnia
in Mesopotamia, an diis
verba
(Vmorrhseorum, in quo- hac in voiumine Legis Domini et tulit Japidem
rum lerra babitaUs ego autem
:

:
et domus mea pergrandem posuitque eum subter qucrcum
Berviemus Domino. Responditque ,

populus el ail
•

quae crat in Sanctuario Domini

M>sll a nobis, ut relinquaraus et dixit ad :

Dominum, et ser^ omncm populum. En lapis istc erit vobis in testi-

vianms diis alienis. Dqminus Deus noster ipse nionium quod audierit omnia verba
eduxil nos el patres uostros de terra
Domini
de EgypU quse locutus est vobis ne postea negare velitis
domo s.-rviiuiis
\ideuUbus nobis siena
:
fecltque
:

ingentta, el custodivitnos in
et Domino Deo vcstro. Singulas Sancti
nientiri
omnivia, perouam actioncs aliqua commcntatione
ambulavnuus, ot in cunctis etucidabimus. Pri-
populis, per quos mo Percussit fcedus illud in eo consistebat,
; aiunt
interprctes,
 ;,
; ,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

71
A quod populus promitteret,
interpretes, se unum mandata csse? Vix utlus duintat, quin
Deum cuUurum ejusquc leges a Moyse latas scr- scnpsent caput vigesimum
Sanctus Al/CTe „
quartum, id enim L
vaturum ; Josue vcro vicissim Dei nominc pro- constat cx ejus versu 29.
,
Scripsit quoque omnia
mittcret populo, quod Dominus ipsi futurus esset verba hasc in voluminc Lcgis Domini.
Si hoc ca-
protector et auxitiator. Poputus ex sua parte put auctori Josue tribuamus, cur non ct
atia?
jam promissa htsc itcrata protestationc dcderat Quis Dei mandata arcanaque ejus
consilia sibi
Imperatorcm cx partc Dci id quoque nunc fecisse, revelata, quis ct belta ewpeditionesque
contra Cha-
signifxcant hsec verba sacra, Percussit ergo Josue nanxos suscepta, aliaque in hoc libro
contenta,
etc. An autem ad eam rem fuerint adhibita sa- melius nosse et accuratius dcscrihcrr
poterat?
solennesquc ali& cxremonkv, quae Exodi
crificia, Prxterea viderat Moysen omnia, qusper
IsraSli-
cap. xxiv in feederis percussione, Deum i?iter et tas ct circa eos Deus admiranda
gcsserat, tam
populum per Moyscn facta, leguntur adhibitm studiose conscripsissc, neposteritas horum
memo*
esse, incertum est : Verisimiliimum tamen est, riam amittcict : quis non ntcrito censeat,
quod
inquit Masius hic, Dullum esse solennem ritum Discipulus, neque in imperio tantum
sed ct in
omissum ut esset omnibus modis sanclUsimum
, muncrc pro/Jtctico successor, magistmm ct
de-
foedus; et quia ista pactione rursus veluti initia- cessorem suum imitatus fucrit ; mawime aun
batur populus sacra religione, non solum sacri- illa terram promissam introductio, bcliaqut
tn
ficatum esse, verum etiam tamquam nexu quo- ibi prodigwso modo gesta non
minus gratam
dam, victimas sanguine partim aram Dei, quasi memoriam cxposcerent, et ad Dci gtoriam facc-
Deum ipsum, parlim populum esse inspersum, rent. Fatcor, hx ratimes omnes
non adeo c/Ji-
solenni ritu quando a Moyse sic factum esse
: caces sunt, quin maneat adhuc imertum,
an
constal, cum
illud fcedus pangeret primum, cujus Sauctus scrijmcrit librum, qui ejus nominc inscrir
l>
nunc renovatio agitur. bitur. Hoc iaiuen ponderis habent, ut plerorumque
insiimratur; 267 Secundo, Proposuit populo prsecepta at- eruditorum judicia inclinarint ad asserendum, i<(
fvderi* tnonu que judicia in Sichem, id est, inquit a Lapide, probabiiius cssc.Quod in lilnv Josue atiquu lr-
curavit per saccrdotes prselegi ex Deutcronomio gantur, qux post Sancti murtcm facta sunt, mhil
pr&cepta Dei tam moralia et cseremonialia allud evincit, quam Acta S. Principis ab ati-
quam judicialia, ut populo rcfricaret et incul- quo rcccntiore scriptore, SlVC is Esdras sive allUi
caret eorum memoriam, quorum observalionem fucrit, rccognita csse, interjectis hinc indc ali-
spoponderat. Alii dicunt, Sanctum ad morituri quot vocibus vcl periodis connc.rionis aut ex-
Moysis imitationem totum Deuteronomium populo plicationis gratia. Pcntatcuchum, cujus auctor
recitasse. Dein ad perpetuam rei memoriam duo Moyscs ab omnibus agnoscitur multis locis ,

signa instituit, quze posteritatem omnem hvjus intcrpotatum cssc nullus non fatetur. Quid hoc
fosderis, cum Deo suO mortcm Josue renovati, ad- idem quod nos ipsis?
objicienti rc}><m<iit alii, nisi
monerent. Primum est, quod monitiones ac sti- Pluribus hanc quxstioncm agiturr neCQSSe non est:
pulationes a sua, a populi vero parte testationes cuilibet ad manum sunt, vcl faci/timc cssc pos.sunt
etsponsiones factas, aliaque ad fcedus spectantia interpretes aliique scriptores, qui eam cx professo
in scripta retulcrit, quas a veritis perpetuo con- tractant.
suli pnssent : Scripsit quoque omnia verba hasc 269 Qui a Sancto librum scri/>tiim cssc dicunt, h
uii ultimum
involumine Legis Domini, id est, ut multi lo- qui ipsius acta enarrat, etiam auctorem
tllunt P ut ^uiero-
c,l

quuntur, ad calcem libri Deuteronomii adjccit, n<mil

faciunt ultimi capitis Deuteronomii, saltem a
vcl ut alii ; adscripsit hxc libro Josue, quo tam- versu 5, qui Moysis mortcm narrat. CoUigunt
quam appendice volumen Legis Domini, seu Uber id possim ex initio itbri Josuc, Kt factutn esl post
Deuteronomii auctus fuit. Alterum signum pro mortem Moysi, quod studiose connexum videtur
iUiteratis fuit, pergrandis scilicct lapidis erectio, cum fme Dcuterononni. bcin successerat Moysi
cujus quoties causa requirerctur, toties fcederis in prophetarum officio populique uubcrnatione
hujus memoria renovaretur : Et tulit iapidem fueratipic ipsius minister ct, discipulus ; ejus /<ji-

?> pcrgrandem etc. IHs peractis, comitia soluta sunt tur potissimum partes erant. legislatoris cntuin ?
Dimisitque Imperator populum, singulos in pos- piane admirabttcm posteritati tradere, quem vpse
sessionem suam jr. 28. Josephus de fccdere reno- suis probabititer oculis conspcrcrni, ut ttirimus
vato ne verbo quidem meminit. nuni. 81. Imo etiam quatuor priores versus ejus-
s. Josue verisi- 268 Sanctum postremi saltem capitis libri Jo- dem capitis, qui agunt de Moysis in montem
wim conscn usque acl vcrsum 29 auctorem esse, numero
S ue ascensu, terraeque promissse, quom Deitseimori-
1Umt gm Soncfum
/?,',. L pTsecedente diximus. Tam pauci sunt qui id in turo monstrubat, contemplatione , scri-

fcrt; dubtum vocent, ut vix numerum faciant. Ma- psisse puto : non enim verisimite est} vn ipso fere
jor intcr eruditos dissensio est, quts reliquum mortis articulo id ipsiim legislatorem fecisse. To-
librum Josue conscripserit. Aiii Elcazarum pon- tum igitur caput uiiinium Deuteronomii Penta-
tificem, Samue/em, Isaiam prophetam a/ii,
alii teucho a Josue additum fuisse ewistimo. /ionfre-
alii Esdram ; at plerique tam antiqui quam rius in Appendice ad COpUt vn /'i.r/oipimrum in
recentiores, ipsum Josuc hujus scriptorem esse, sacram Scripturam scct. v, quam subdit Com-
sentiunt. His potius putamus ad/tcrendum quam m&ntariis in Pentateuchum putat illud ab co ,

Suadet id Ecclesiasticus cap. xlvi #. I Fortis,

illis. scriptum csse, durantc adhuc HebrsBorum iuctu
inquit ob mortem Moysis ; scd illud Deut. cap. oiumo
, in bello Jesus Nave. successor Moysi
in prophetis, vel ut Grxca habent, in propheliis. tf.8Completi sunt dii-s planclus lugentium Moy-

Quibus vero in rebus prop/teta vel in prophetiis scn satis manifestat, scriptionem post
luctum fa
ctam fuissc. Quantum vero temporis
wtcr hunc
succcssor, nisi in iis, qux Dominus revelarat,
voce scriptoque populo communicandis? bici qui- etillam intercesserit, quis determinet? Id unum
dici potest, quod Josue
verisimilius subjcccrit co-
dem potest ex hoc toco tantum probari posse, cum
ronidem illam histortie Moysaiez, mtequam suam
sola voce pwp/ietassc. Vcrum an non potius cre-
dendum est, revelationes et divma oracula, quae inchoaret suam uutcm locjtoossc rnstimo pOSt
:

in tcrr.r dtstrtbutioitem, cum

jam in Thamnath-Sa-
Josue occurrunt frequentiasima, ab illo,
lil/ro
raa domicilium fxtssct, atque admodum senex
cui soli facta sunt, quam ab aliquo alio, tttteris
csset.
 ;

DUCE
DE S. JOSUE ISRAELITARUM

MJOTOIIfc

J. L.
1.
porisusqJinpr^mm
Cotlia U * freauenti illa

a\em :cuisimitemapud
18 de agro ^ccldama
notatiane tem- plures
rum ^J*^ ™T
488,
ntiosus erit
^
annus fundationis templi,
anno-
conse-

lWloatom /uto 4^<rt «mo *

Jblteim «v.
legimus. Ouo ultima
xxvi. >.

libri sui capita cxceptis Jjj^^

regis Salomonis, et 480 «6 ^w» ^ 'W*
circitcr ultimis versibus, sub finemvitse
quinqm
/.imc aw/cm numerum mqm *fc « fempon, ?i/o
,
on ripsit.
/udfc» 0/ rapet ftra«» prar-
Jfoyiw, nojninflii
17 cwmuw rclmqmtur ita-
/tarunt, conjungas :

principatum
XXIX. Moritur Josue, cum que, ut Jos.ue tam <*«* wreiter
§ gesserit.
probabilius xvn circiter paitCiO- nec pnucioribus

annis prsefmsset : pracci- r»

' <" 5
272
~m^^ ()«i

**"' m ^'
imperium JoSUe arf

w/ lllud '
* orsum
"
14 Vfi/

nnmerant
<w
quo conCfi
—
vel 9»amnctratar

puorum ejus gestorum dunt gubernationi seniorwm, dc quibus

memmit
Domino cunctis
chronotaxis; elogia e\ sa- versus 31 : Servivilque Israel
qui longo vixerunt
diebus Josue ct seniorum,
cris Lilferis : illo vivente tempore post Josue. Verwm cum Scriptura nus-
non itlos rempublicam admini-
puhlici inler Israelitas quam dicat seniores
rectc intel-
strasse post sancti Principis obitum,
Fuere idololatrae : Sancti pictatis et constantis
liguniur dumtaxat escemplo
virlutcs praecipuae. in Dewm fidei toti popvlo prseluxisse, eumque
auctoritafe sua, quam ipsa senectus, diuturna

uoruur s. Jo- E
Jj! post haec, oit capitis ultimi
renovatwm,
versus 29,
po-
rerum experientia vitseque
continuisse,
probitas
ne
illis

aliqui
conci-
saltem
tue,cumproba „{ r -,t m post fcedus in Sichcm liarat, in officio
tilliVi u •
tu
,, putuinquB "i possessiones suas dhnissum, mortuus pub/ice ad idola depcerent. Suos igitur Sancto
csi Josue Dlius Nun scrvus Domini, centum et nostro 17 circiter principatus annos relinquimus
deccm annorum. Solos vilse annos Wadit Scriptu- illos vero, quibus IsraeTUse Domino sub scniori-

ra'j de rincipalus autcm duratione quia tacuit, bus sovierunt, ad Othonielis initia referimus.
latom hronoiogis patefecit aream disputandi. Sed
t Nullius etiam servitutis annos seorsum compu-
omtssa opinionum variarum longa enumeratio- tandos esse asserimus, dicimusque omnc interre-

ne, ab iu omnibus nos recedimus, qum Sancto 14 gni spatium comprehendi jitdicum annis, nec
vel pauciores, 25 vcl wlures gubernationis annos separatam faccre chronoiogiam ; verbi gratia,
Iribuunt. Qui principaium ejus longiore tempori decem et octo anni servitutis, qxtse contigit sub
quam IV <' ( breviore quam 25 annis durasse regeMoobitarum continentur in 80 annis judi-
asserunt, eum 17 circitcr annis dejiniwnt. JIo- cis Aod, et ita de ceteris. Jtaque aniri singulo-
riiiu sententia propius ad veru accedit, quam rum judicum sunt spulia temporis interjecti inter
illorum. Jmprimis ejus magistratus dwrationem duos judices, verbi causa, a morle Josue ad
,ni !5 vei plures annos cxtendi non posse, sic mortem OtJionieiis, a mortc OtJtonielis ad mor-
ostendo \ Ex libro 111 Uegum cap. vi
f. 1 constat, tem Aod etc. Ex quibus omnibus concludimvs,
ab Ewodo usque ad jacta templi Satomonici fun- nec ptures nec pauciores annos Sanctum impe-
damenta annos quadringintos octoginta numera- rasse, quam circiter 17. Judicium meum- hic
ri ; annumque quadringentcsimum octogesimum Puli in quaestione plu/rimum controversa, et cum
esso annum quartum regni Salomonis . Factura variis aliis arcte connexa ; quse proin multiplici-
est ergo qua<Jringmtesimo el anno bus objectionibus impeii potest. His ego dissolven-
egressionis QUoruni Israel de lerra (Egypti, in anno dis lcctorem non delineo, ei libertatem reiinquens
quarlo mse Zio, (ipse est mensis secundus) alia/m sententiam eligendi, et se immcrgendi
"':-'.'ii Sal nis Bupor Israel
'
, asdiflcari ccepil difjicuitatibus, tonge gravioribus, quam e<r sint,
domus Doralno. Atqui illa series annorum ;or\ qu& nobis objici possunt, F
stnrr mm potest, deducta elironohgia per annos J

circiter an/ni. quibus supremwn pta-ctpuofwn

Judioutn, proui in Uebrai) '" Ynij. ta
I ei 111 111 Chananitide IsraSlitarum ducem, et 40, qui- ^'
nostra definiuntur, si Josuo 25 vel plures regi- bus in deserto magni prophetw Moysis
ministrum
minis anni assigm iur orgo tam diu Hcbrxorum
:
egit, auferantur ex 110 vitse annis
; supererunt
rempubticam moderatus non est, owciter 53, quibus vixerit in scrvitute JEgy-
pl»ri6iu
271 \finot s proposiiionis veritas oculis ptiaca, Sub hujus finem Moyses eum
sub- ministnim
jkitur sequenti sohemate, \foyses suum eligit. Anno primo ab egressu, xtatis sux
rexit popuium annis 10, Deut. cap. n 7 circiter
f.
•
54 Amalecitas dcbeltat, eum legislatore
Othoniei primus Judicum post mortem
Josue io' "i montem Sinai ascendit, in quo 40 diesjeju-
Judicum ran. i"
in T

^ *~
*. || Aod ^, ibid. nus,
'
1 1 ;
f. 30; deliciis spirituatibus pastus, verisimUiter
Mb m
":% p
z ri s

; . i rr angeli
°
m^arem ^«.-

,h " s:lm " hl """

-"' ' ibid i D- IW, 1, , V ,;
' IJ
i<° »°H^ "•cmorat; mittUur

r-
t--*:<i«i A, :
,c,T. ;\Z;, 'Z.z
,v
/m7 "'
« m
ct :eU m '
pescenda -""-'•
8 . Samust ,, Sm ,,.,.
10
'
.I"
•''"
( ;
lapidai onw' pmculo prodigiose
-'I
t-
" ''"' C
93 n ° mi "°
t- 5; Salonm j,r„ fundan^atem^ '"J
" Sl,ccess °>- ^>-

J^e,,s .5 vcl
teoquexpso.cvtesUprodigioconfirmatur.Moyse
defuncto
 : ,
;,

DIE PRIMA. SEPTEMBRIS.

73
defuncto,supremam potestatem ecrercere incipit Quatnvi.s hrrve, non mmus tamen honorifu
cujus primum annum, vt multa alia prsiermit- est itlud cop. xxiv
i
kocront
tf. 29 : Et post hsec raorluus esl J. L.
tam, przcipue iUustrarunt familiaritas cum Deo, Josue filius Nun, servus Domim /'/
vwens Deo
cujus alloquio ssepe dignatus est, mvrabilis exsic- servivit, ei se ad mortem usque Deo servitm
caii Jordanis transitus, avchangeli Wichaiilis ap professus est ( Ego, inquit ibid. y. 1
5, et
pari(n), prodigiosa murorum Hiericlvuntinorwn\ domus mea serviemus Domino; ei moj-ft )
s
eversio, HaK miro stratcr/ciuatc cnpta. Adonisc- clarum ttiud cognomentum Sbhvus
Domini i
dec cum aliis quatuor regibus ad Gabaonem ruit, quod prxceptor ejus Moyset po$i mortem
victus, lapidea grando de coslis immissa, infuga decoratus fuit Deut. cap. ultimo y.';, :
Mortuus-
elapsas eorum copias, solis et lunse cursus ejus im- quo i s( ihi Muyscs, sEiivrs Domink
perio inJdbitus, doncc hostcs omnino cscsi essent t 276 Post narratam Sancti sepulturam subdit
Litteris : virenfr
Israelitarum corporibus lassitudo probabitius di- Scnptura Josue cap, xxiv >v ;^i Servivitqi . :
bi
S. Prftn I

vinitus dcpulsa , regu Gazer ewercitus deletus, ISRAEL DOMINO CUNCTIS DIEBUS JoSll hlit-usutolitcut-
tota deniqvc auslralis Chananaea mira celeritate rcpaitur Judicum cap. n ^. (ui wchibitxu
7. Verbo ei s m- Tion
subacta. plo, vigitantia atque
/ui.' .

auctoritatv sua Princeps

gestarum chro 274 Anno imperii cjus sccundo, viUr 5 opHmus fsra$litas in idololatriam pronos in veri
notaxts numerosissimus rcgum Aquilonarium exercitus ad Dei cuitu et pietate ita conUnuit, ut nemo t
internecionem c<rsus est atque Asor cxpugnata. ,
quamdiu viwii publice alienos
.
deos coluerit ;

QuatUOT anni scqucntes in conficivndis bcllis rcli- pubiicc. inquam , nam aliquos privatum i

quiis positi sunt. Rcges primo regiminis sui sexen- cultum exhibuisse evincere videntur ipsa Sancti
nio dcvicit triginta ct unum , quos intcrfectos verba ibid. f. 23 Nunc ergo auferte deos alienos :

ita volente Deo, e patibulis svspendit. Annoprin- de mrdio vestri. S. Augustinus tamen qusst, xxu
cipatus septimo monetur a Domi.no centenurius negat, ullum in IsraMle sub principatv Josue
Josue, ut Chananseam per sortes dividat. Anno idolum exstittsse; vt per prxceptam ablationem ,.

scquente tabcrnaculi translalio de Galgalis in

fit
deorum alienorum putat intelligendam esse depo-
Siluntem, ubi inicrrupta terrw promissse partitio, sitionem vanorum phantasmatum, qus quis stbi
urgenle Sancto, continuatur. Cum meliorempos- de Deo fingit, dum eum alium esse imaginatur,
set, deteriorem vtodestus Princeps sibi portionem quam re ipsa sii adfcrtque in eam rem oaria
eligit. Heliquos novem vitse annos in aedificanda argumenta. Salianus ad annum 2000 Sancti
Thamnath-Saraa, atque republica ordinanda exi- vcrbis Aufnrle doos ctc. conditionem aliquam
git. In extrema svnectute cluo comitia celcbrat, subintelligit ; ut scilicei simulacra eorum, si qua
in quibus populum ferverdi nrationc atl antorcm forte secreto intvr spolia a quibusdam detinean-
cultumque veri Dei e.r/tortatur in postrcmis fce- :
tur, quamvis non ad cultum, penitus auferan^
dus Deum inter et populum ritu solemni reno- tur. In Scholiis, qim ad eumdem annum subdit,
vat. Paulo post, omnibus ntunvris sui partibus hanc defendit opinionem suam exemplisque pro- t

ex voluntate Dei ei totius populi optime expletis, bat particulam si ln sacro textu aliquando desir
appositus est ad Patrcs suos in scncctutc bona, dcrari. Vcrum hujns et S. Augustini sententio
cum csset 110 annorum. Prxcipua tanti/m re- plerisque displicet. Fuerint itaque occulti aliqui
rum capita huic chronotaxi inscrui, reliquis prae- inter hraelitas idololatrm, quales et sub Moyse
termissis. Mensem ctiam ac diem. quo quael bet in descrta fuisse patet ex Amos cap, v a v. 25,

res gesta fucrit, quantum potui, suis locis assi- et AcVuumcap, vn a i/. 42, nihtl inde l&udis
gnari. perfectissimo Duci detrahitur, Quis prvnceps hu-
eiogia ex sacris 275 Pauca, cx sacris Littcris deprompta , mana indusVria et prudentia prascaveat, nequis
Sancli clogia, qu.r illustrium epitaphiorum instar subditorum occulte detvnquat? \funem sui par-
sint, hic subncctcmus. Mopscs, cum introitum tes optime explevit, si impediverit, quo minus

in terram promissam ob peccatum ad Aquas con- crimina aliqua publice commissa fuerint, Vigi-
tradictionis ei negassct Dominus, ita eum preca- lantissimus Princeps nost&r id effecitt ui idolota^

tn.r publicm yestigium in Israeie non exstiterit, P

C tus cst Numer. oap, xxvn a f. 10: Provideat Oo-
minus spirituum omnis carnis horainem Testaturid ipse in concione penultima, subfinem
Dcus ,

viiic habila, cap. xxm f. 8 ubi suos laudai "

qui sit super multiludinem hanc; et possit exire ;

et inlrare ante eos, et educero eos vol introdu- constantia in veri Dei cultu : eos certe corwpuis-
set si ab illo defecisse cognovisset. In
posWema
cere : nc sit populus Domini sicut ovcs absqnc t

post factat popu-

pastorc. Dixitquc Dominus Tolle Josuc Blium :
quidcm exhortatione non dlu
lum monuit, ui auferret deos alieno& de medio
Nun virum , in quo est Spiritus ot pone ,

su i< ai hanc ut propheta dixit em ore Domini

manuni tuam super eum . . . el dabia ei praecepta }

latere quosdam in Isranle, qui idola

cunelis videntibus , ot partem glorias tuae, ut revelantis
rhnn colwent Patet id ex orationis exordio
audiat oum omnis synngoga Dliorum Israel. Et
cap. xxiv 2 Haec dicit Dominns Deus israel. Ex
Deuter. cap. ultimo 9 Josue vero IMPLE- f. :

f. :

his sat,s intelligUur, monitionem

SmcHdeido-
tus est Spiiutu sapienti.e quia Moyses po- ,

tollendisnon obstare, qu inus ve

suit super cnm nianus suas. Jgitur prac omnibus iis e medio
rwm s,i, Israelem, quamdiu Sancm viwit, Do
maximi principis et propltct.r Moysis in populi
/><>< quidem sensu verum qui
rcgiminc succcssorem Josue Dvus ipse cligit. Ve- mino serviisse; et t

ritas zcterna in co Spiritum sanctum esse tvstatur, principatumejusmirificecommendet. Porro idotat

Israelitas privatum oultum
ipsumquc omuituu ejus donorum plenitnxdvnem quibus aliquos
,

credimus, non fueruni Chananieorwm

cum inauguraretur, accepisse. Quid amplius in exhibuisse
sed quibus illorum majores servierw
S. Viri laudcnt adferri potest ' Josue oap. m ,/„,
Vidc
vatet ex i. 15.
Wesopotamia ut
y. 15 abexacta prsceptorum sibi dalorum obsei i
a-
.

tione ita extollitur Sicut praeceperal Dominus num. 259.

seqq. bis
:
ct r/ui e>
xlvj ^r. i

277 Ecclesiasticus cap.

t

Moysi servo suo, ita praeccpit Moyses Josue, et

iu belio iUutieo elo-
portls
ILLE UNIVERSA
COMPLEVIT NON PI\/ETEIUIT laudibus Sanctum prosequim f/ium :
:

Moysi in prophetis qui ,

DE UNIVERSIS MANDATIS, NEC UNUM QUIDEM Jesus Nave, Buccessor

suum, maximus
VERBUM QUOIt JUSSERAT DoMINIiS MOYSI. fuit magnus secunfium nomen
,
10 in
Septciubris Tornus l.
 , :

DE S. JOSUE ISIUELITARUM DUGE

74
fcram cbaritatcm autem non habucro nihil D ,

expugnare inargra-
,

<UCTone in salutem clcctorum Dei, r. sum i. Porro miraculorum patratione prse-

in
israei.
L. res hosies, ut consequeremr hereditatem sanctos Testamenli vcteris Moses
J. ter CEeteros
,, in LeilkMido
mantissuas,
Qiam gloriam adeptm ,-s!
ma.xime claruit quippc qui mare divisit, ex pe-
7U is antc ;

civitates romphaea9 de caalo descendere fe-

ci jactando conlra
Dominus tra aquas eduxit, manna
Nam hostcs ipse
iH lim gic restitit? genus mulla palravit. Josue noster
ejus cit,et alia id
anus eju An non iracundia lapides super hostes
perduxil Jordanem, de
.

divisit c<e!o
i,ciuna dies facta est quasi duo ?
edilu csi
populi sui descendere fecit : sed quod est omnium
polcntem m oppugnaudo
Allissimum imperio suo
[nvocavil
magnusetsan-
maximum, solem et lunam in caalo
inimicosundique,et audivil illum a cursu cohibuit. Moses jussus virga pelram per-
saxis grandinis virtulis valde rortis.

^mJ^^
ctus Deus in et ea percussione aquain elicere tam
cutcre,
conlra '"
[mp eium (ecit *£ copiosam, ut homines et jumenta bibero possent
{
sccnsu pcrdidit contranos, '
nonnihil in lidc aesitavit. Josuc nosler magnitu-
potenliam ejas, quia contra Dcum pugnare non
dine fldei sinc ulla haesitatione imperavit soli et
est a tergo Potentis et in
cst tocile. Bl secutus :

lun£e, diccns : « Sol contra Gabaon nc movea-

Mfjvsi miscricordlam fecit ipse, el Caleb
iiifbus
» ris et luua contra valiem Ajalon » .... Ilic
contra hostem et prohi-
filius Jephone, stare ,

perfringere murmur plane enituit fidcs maxima et eminenlissima sancti

Dere geuiem a peccatis, et
liberati Josue qui sine hassitatione credidit sibi Deum
malUiae. Et Ipsl duo constituti, a periculo
,

peditum, in- adfuturum et effecturum, ut solem et lunam siste-

siini a numero aexcentorum millium
lerram, quaa ma- rct : nam ideo non timide el submissa voce, sed
ducere IIIos in hereditatem, in

de Sancto nostro audacter atque altissime clamavit, Soi ne movea-

nai lac et mcl. Addo Josep/ri

inquit, debitum cxol- ris, et tu cursum tuum; cer-

luna pariter sistc
testimonium : Naturae,
centesimo decimo quorum xl sub tus videlicet, quod ipse Dei omnino futurum
vitanno vilae :
,

ipsius exegit, et post amicissimus fieri juberct. Nam quod subjungitur

Moyse magistro roinisler
U Obedientc Deo voci homiuis o non significat,
cjus obitum viginti quinque (id mfaws verisimile (i

r-,r probdvi supra num. 270 ei seq. ) reipu- Dcum proprie paruisse voci hominis; scd per
blicae prasfult, vir incomparabili tum prudentia metaphoram dici obedivisse, quia fecit ut sol et

tura eloquentia, ad hasc in re imperatoria fortis luna obcdirent voci hominis, Servi, et amici sui
ct Impiger, nec minus in pace bonus et utilis : fidclissimi. Itaquc praevenit Jcsus Nave promis-
dcnique in quavis virlule eximius. sioncm illam Jcsu Christi, cujus ille figuram ge

oita tntogrttaa
278 Virtutes, qtm his elogiis summaPim con- rebat : Amen dico vobis s habueritis fidcm, et
c( vlrgintto$ t tinentur, et dedimus eluce-
ex ictis ejus quse non haesitaveritis, et dixeritis monti huic; « Tolle
scunt, sigillatim omnes non enumerabimus prse- ; » ct jacta tc in mare, fiet. Et omnia qua?-
cipuas (anlum proponemusex Bellarmi/no librow b cumque pelicritis m oratione crcdenles acci-
de O/Jlciis pfincipis cap. m ante medium : Venio » pietis i). Matt. cap. xxi #. 21. Sanctl fidem a
iiinir, inquit, ad virlutes et privilegia sancto Jo- Polribus laudatam vidcnum. 194.
sur, Prlmum , fuil Jo&ue duci innocentia com- 280 Nec minor fuit in Josue spes in Deum spes,

munis niin patriarcha Josepuo, a quo ipse de- quam fides.Siquidem in ipso primo capite libri
scendlt :
et in hac parte superavit eliam Moscm Josue Deus ipsc non semel, sed secundo ac ter-
ipsiim. Mosca cnim reprehonsus luit a Domino , tio dixit ad* Josuc : « Confortare et esto robustus
quod oflenderit, ct non sanctiflcaverit ipsum IJo- o noli metuere, et noli timcre quoniam tecum ,

iniiiMni ad Aquas contradicllonis ; ot Ideo punitus i)

cst Dominus Deus tuus in omnibus ad quaa-
fuit <m pcena, ut non inlrarel in terram promis- cumquc pcrrexeris
a ... Haec cnim verba Dei
sinuis, quain tanto tempore desideraverat ct lanlo non solnm significantia, sed etiam eflicienlia sine
labore qumsiveral, M de Josue nihii omnino dubitalione fuerunt. Itaque abstulerunt ab eo
legitur, quod reprebcnsura fuerit in Scripluris sa- omncm pavorcm, ct timorem ; et induerunl eum
crls : el tamcn, ut supra diximus, Scripturae non (iducia incredibili, ct fortitudine admirabili , ut
C Bolcnt omittere lapsus eorum, quorum resgcstas faciie victor evaserit adversus reges plurimos, et F
Q^rranl Ea [gitur Innocenlia deccbat euin expugnaveriLomnesurbeseorum.
Jcsu Chriatl typum gercbal « qui peccaLum non 281 Quid jam de charitate ipsius erga Deum cAwtfaifo
o fecit, nec Inventusesl dolua in ore ejua epist. et proximnm dicam? Jusseral
i i
Josue ut, cum ca- Deum
Petri cap. n f. 22. Altera virtUB eaque fere peretut prima civitas ,. quae dicebatur Jericho
atngularia fuit Ln noslro Josue, caslitas virginalis, omne aurum et argentum, quod in ca repertum
>'i qua superavii caslitatem patriarchaa Joseph fuissct, conservarclur in thesauros Dei
et domini sul M reliuua ;
i ii Isti enim, quamvis alioqui omnia deatruerentur in honorem
viri
Dei et nemo
castissimi, uxc rera unam duxerunt quidquam attingere auderet.
procrearunt. Puisso autera nostrum Josuo
et Qlios
, ut vir, nomme ' Charmi
Sed cum
clam abstulisset aliouid •«*fcAchan ,
qZZ
verum typum Jesu Christi Domlni nostri , vir- aun et argentietnescio quae alia Dco
ginem caatissimum, e* eo dicala-hic miu3
potesi intelligi, quod losue exarsit in zelum honoris Dei
ln Scriptuns nulla quamvis alio-
liai mentioflUorumejus : com qui
lamen in Scriptura
^^simusesset^etmagnadiligentiainvento
vetcris Testamenti accuratis-
eo, ipsnm lapidari jussit, et
Bime describantur gcneratione3 omnium omnia bona cjus,
tribuum

wrffimloto
num. 136
testimonia. owe el mw ,i,.i,
dedimus t, .
lm '
in
«
L '

"...
nte
zuu
?
ejus,
rell
S
ubi
ioms el

mcredibili
chantatis in
ei
J»populum ardore
hoiuiub est ad pcrsistendum
fiUet 279 J: " ver °i '

in vera re-
:l
P« :
rofmmw, ut ligioneumus veri Dei;etita
iul vIrlute iniixit in cordibus
veniamus, fldes m Deum audaenuum «elum religionis
nescio an in ullo major unquam enitueril Rdes Scrvivit
, ut Scriptura Sat
111 "'"aculorum
ferafil Dom mo cunctis diebus Josue
palraUone maxtme cernitur ct
» seniorum, Qui lonso
»o
aposlolo dicente epto. ad Cor. cop. vixcrunt tempore post
i
xm * 2 b Josue ».
- Si habuero omnem Bdem, Eta ul montee trans- 282 De amore ejus et
charitate 10 proximOS et proximo*'
,

duae
 DIE PHIMA SEPTEMBRIS.
A duse res in teslimonium adduci possunt una, :

quod nulla unquam ei conlenlio 1'uit cum Elca- AUCTOPC

zaro summo ponlifice, neque cum ullo ex J. L.

prin-
cipibus populi, scd
concordia cum incredibili % XXX. Sepultura Josue :
illis omnibns scmpcr AHera, quod cum ven- vixit.
tum est ad divisionem oppidorum, et agrorum,
mira aliqua, qusB de eo
ac vinearura, alque adeo rerum omnium,
vi et traduntur febribus et po- :
armis acquisilarum, ille non elegit primus,
ut
par crat, optima quaeque : sed posleaquam
clagra^ doloribus afllietum
omnibus tribubus filiorum Israel regiones assignataj
fucrant, tunc ipse petiit a populo locum ali-
sanat : Sancti cultus, qui
quem, ubi habitaro posset Thamnath-Saraa . .. vere propheta fuit,
Fuisse auiem locum illum homdum et asperum,
testatur sanclus Hieronymus in Vita S. Paute
OepelieruMque eum, inquit Scriptura cap. xxiv loni
matronae Romanaa ... Sed non esl hoc admiran- ispul
f. 30, in finibus posscssionis sna> in Thaui- crum. fjriO'/f^,n-
dum, cum Josue non esset de hoc mundo, sed
nathsare, qiuc cst sita in monte Ephralm, a Se- pOfi S. Iliero
vir sanctissimus, et aemulator virtutum Mosis inj<„i
ptemlrionali parte montis Mniral
Gaas.Addunt Septua* i

magistri sui, qui non quserebat quae sua erant, ginta in edithnc
ftt sancta Pan-
Romana : Illic posuerunt oim la:
sed quae aliorum
solum Moscm imilari: nec eo in monumento, io quo sepelierunl eum, gla-
volebat, scd multo magis Jesum Christum, qucm diclos saxcos, quihus circumciderat filios Israel
spiritu vcnturum novcrat, et se illius figuram in Galgalis Jesus, cum educeret eos ex /Egy-
gerere, Deo revelante, non ignorabat. Itaquc pto, mandaral Dominus
sicut et illic sun! us- ;

quod postea philosophus scripsit, hoc esse di- que ad hodicrnum dicm. Dubium non est, quin
3 scrimcn inter rcgem et tyrannum, quod rex non ab universo uopnio cohonestatum fueritcjus ju-
S
suam, sed populi utilitatem qusrat, tyrannus nu$, et publicus de more luctus indictus, sicut in
contra suam non populi ; multo antea noster morte AaronU et Afoysis. Sancti cerle meritis \d
Josue rcipsa cL factis demonstravit, exemplo suo ncgan non potuit. Sub finem saculi quarti adhuc
reges informans et tyrannos dclestans. cxstitissc Josue sepulcrum testatur sanctus Hiero-
aliicque virlu
283 Omitto quaa dici poterant de prudentia nymus in Epitaphio Paulm his vcrbis
tes.
: Sepulcra
et fortitudine in bellis gerendis, quemadmodum quoque in monte Epbralm Jesu filii Nave, el
videlicet exercitus suos sempcr [in] officio con- Elcazari lilii Aaron saccrdotis e regione, vene
tinuerit, a sceleribus compescucrit, in timore rata est Paula quorum
: alter conditus est in
Domini erudicrit : ct quibus artibus hostes Thamnalhsarc a Scpleintrionali parte monlis
averterit vel prostravcrit, ac dcnique tam multas Gaas, allcr iuGabaa tilii sui Phinees : satisque
provincias brcvi domuerit ; et habitatoribus in- mirala est, quod Distributor possessionum sihi
teremptis vel fugalis, liliis Israel habilandas pos- montana ct aspera delegisset. Apud eumdem
sidendasque tradiderit. Haec cnim ex libro Jusue S. Doctorcm iu libro de Locis Hebratcis, quem ab
peti possunt. Ita Bellarminus Sanctum nostrum, Eusebio Pa/mphilo conscri/ptum ipse Latine red-
principem undcquaquc pcrfcctisslmum, aliis in diditj haec lego : Gaas, mons in tribu Gpbralm,
eadcm dignitatc coiistitutis imitandum proponens. in cujus Septemtrionali plaga sepultus est Jesua
Tertullianus libro iii contra Marcionem cap. xvi Nave : el usquc hodie juxta vicum Thamna se-
censuit S. Josue essc angelum illum ac ducem t pulcrum cjus insigne monstratur.
quem promisit Deus Eaodi xxm, dicens : « Ecce 285 Seraritts iti caput xxiv Jo&um quwst. xu ea lcrrw tremor,
'''
i) ego mitto angelum meum ante faciem luam, Rabbinis rcfcrt, fuisse super Josue sepulcro col-
pa io/ii

\mit<l *ti;jcr
» qui le custodial in via, et introducat in ter- locatam solis imaginem, vel polius statuam, qua
Sotii d tumula
» ram, quam paravi tibi intende illi et exaudi : in postcritatcm omnem celebris perennaret admi-
» eum, ne inobaudicris eum non cnim ce- : randa^ illius solaris instilionis *
ab Ipso Josue fon uiImI.i

» lavit te, quoniam nomen meum super illum divinitus impetrala 1

, de qua BUpra C. ix \
ilonfi
• (. i.
» est ». Angclum quidem cura dixit, ob ma- mcmoria. Hque judicat Masius probabile, ui.
F
gnitudinem virlutum quas crat editurus, et ob pulel indc Josuanam urbem Thamnathsabach,
officium prophclse, divinam nuntiantis scilicet littcris transpositis, appellatam, qua: Jud. 1 l

voluntatcm Jesum autcm ob nominissui fulurum

: v. x*integre ac recle in textu Hobraeo Thamnat l. II.

sacramcntum. Idem alii Patres putarunt apud a ciiEnES appcllatur, id Ubbs s.u.is. Calmetus
est

Lapide in Kxodi cap. xxm hanc traditionem reliquis Uabbinorum fabulis

f. 20.
accenset : at Arias, Ma&ius, Caieta/nus aliique
ut crcdibilcm historiam admittunt, '/<'" autem
scntcntia est, litterarum transposiUonem si u

nietathcsiiu, qua textus Hebrseus i/n nominibus

propriis ssepe utitur, tam facile potuisse fabulse
occasionvni >l<nr,<ju>ii)i r-> r>nn historiam metathesi,

Serarius laudatus aliam refert llebraeorum tra-

diUonem, ni/mirum magnum, cum sepeliretur
Josuc, in monte EpbraJm inr.r motum exlitis-

se, ex coqui! montem vooalum Gaab, Id eet,

COMMOTIONIS ac TBEMOBIB \
vcilillii! ciiilii (iA-

iias, commovehi ac tbjemjehe .>i-iiiii<;.U. Vania-

sima cst hoc anilis lalmL. Masio sed absque :

argumento, el nulia de causa negare vanum Tor-

tasse ac anilc poii"s est. Nam fieri hoc potuit,

ct factum e>se veteres asserunt, qui Midras seu

niiil,
Explicatiouein libri Rulb aiiliquilu
et qui Scder llolam. Ncquc est, quod repu
quidquain;
 : .

DE S. JOSUE ISIUELITARUM DUGE

76
quispossct vUio impressorum
factwm esse,ut ad D
«j.iidquam quin veroest hoc v alde ad vcri Jeso przcedentem in
AU^lulti. ;

Sanctwn Josue wi ad proGima

Domini mortcfti ac sepuliuram
M^iitai-
Chrlsti et ad kuno
margine dies xxvi appositus nonsit,
J. L.

dam idoneum : in hac enim terra mota est Certe Pa-

xv '. lia nn/ ffuixxvn affigendi erant.
!i f
ixvny. u. et pEin.i. scis&c suNTMalth. srxvi y. hoc loco corrigen-
pebrochius Ludolfi editionem
*

Me- at ego, ut isle terr$ motm prudenter credi damesseputavi^SanctUjueannuntiationiin mar-

,

n
.,. ,,, m quam Rabbinorum au* to
.1" "W.- »/fra
gine calamo prxfiwil diem xxvr.
reguiro,
</«>' Ubro de Gloria Mar~ inquirere operm pretium non est. Brocardus in
atla mira, 286 Mira sunt, i
et
Descripiione trrr.r sanctae, Basiles a/nno 1537
i{U(C dc eo tra- tyrum capiU svm refert S. Gregorius TuronensU
inquit, et edita, A Tripoli, witfu^ per duas leucas esl mons
duntur pei Ruinartium editus : Sunl aulem,
quibus Leopardorum rotundus et altus, una leuca a Li-
id uvi iua3 culida:, in
bano dislans. Ilabet hic mons pede Aquilo-
in
Jesus Naw lavare solilus cral : ubi simililer

aulem ab Hiericho duo- nari spcluncam, \n qua monumenlum cernuur

Lepro i mun anlur ; esl

Biericho hal viginti scx pcdum longitudinis, frequentaturque

decim miiiia. Prope autem
Gxhibent enim devole a Saracenis, qui putant illic Josuc sepul-
arborcs, quafi lanae gignunl.
,;,,., in mo lum cucurbilarum, leslas in circuitu tum. Dominus d'fferbelot in sua Bibliotheca
p
babentcs dura intrin i cusautem plena sunl lana. Orientali ad nomen Joschovascri&if, a nonnuUis
,

Et de bis eliam fcrunl ipsi Jesu Nave solere Sanctum creditum esscperso-
superstitiosisJudzis

fleri indumcnta. Sed el hodieque tales exhibcnt nam, qux conditionem humanam excesserit, ct
lanas, ex quibus nos a quibusdam delatas vidi- ex natura divina quiddam participarit. Addit
mus, et admirati sumus vel candorem, vel sub- Mahomeianos aliquos eidem commento fidcmha-
tilitatem earura. Meminit et harum aquarum buisse.

urbti Levidea capite sequenti, ubi se multoi vi- Typicum S. Sabse, Menwa Patrum Do- '»
289 oriente,

disse ait, qui iis tincti a lepra mundati fuerant. minicanorum conventus S. Ma/rci Florcntix, quo- p
B
Porro Levida, de qua S. Gregorius, secundum rum apographum habemus, aliique omncs Grm-
Huinartium wi Voti& celebris est illa Livias vel corum Fasti saori qui eum referunt, primam y

LibiaSj in Pribu Ruben, quam Herodes in ho- Septembris ejus memoriai conseorarwit. Mensea
norem Livix auguslw, matris Tibcrii Cxsaris, magna, exeusa Venetiis anno 1595, post hanc
C.l.\tl tl.l ll ejus annuntiationem Dormitio Jesu Navc, hos
/i britnti et pn- 287 fdem Gregorius libro de Gloria Con-
S. ei versiculos accinunt.
dagra dolori
fcssorum cap xl narrat, patrem suum, febribus Ovttejd rpiyiw zarY.atv ri),to-j 7ruk(Ki }
I'IU <\ljl'i tum
tiuiat I
et podagrm doloribus afflictum, subito sanitatem Awr&v IjjtoOj, H).iov So'^/35 ftkiTtu,
per Sanotum recuperasse Sed nec fllud, inguit, ;
Quem starc vidil solem ad imperium suum
absurdum csl credere, quod saapius pervisiones Jesus relicqutins, gloriae Solem videt.
experla8 Dominus rcvelare dignatur, qualiter Subdilw Sanoti elogium, vix differens ab co,
aiit honorentur Sancti, aut inflrmi medlcamina quodhabet Synawarium Basilii imperatoris, Hoc
consequanlur, Nam recolo gestura in infantia, nwper cura eminentissimi Cardinalis Hannibalis
cum pater meus ab Inflrmitate bumoris podagrici Albani Grsce ac Latine lypis eleganUbus prodiit,
laborarel ot ardore febrium ac doloribus
,
Sanctumque ita annuntiat ac laudat : Eodem die
iiiuiiis adtenuatus, lectulo decubarel , vidisse Dormilio Josuo iilii Navc. Hic Josuc filius qui-
me "i visu noctis personam, dicentem mihi dem Nave
:
fuit, successor autem Moysis He-
Legisli, aii, librum Jesu Nave ? Cui ego Ni-
:
braeorum iegislatoris, vir fortis, reique militaris
bil aliml iitterarum praeternotas agnovi, in
qua peritus. Nam Hierico munitam alienigenarum
niiii nunc studio constrictus adfligor. Nam hic
urbum expugnavit, Jordancmque Quvium per
Hbi pror iis .iii sii ignoro. Et aii
i
:
Vadc, inquit, siccum transivit una cum populo et arca Dei.
racltoque lia Lulam parvam ex ligno, quod 'n >c
Michaelem etiam
ouraon recipcro possit,
caelestis exercitus principem,
scriptumque ex atramento
ensem prse manibus tenentem, vidit: quo statim
sub paterni capitis fulcrum conloca : eril enim cognito,
11
abjectis propriis armis, illius pedibus F
prifialdium, si quod loquor impleveris. Mane advolutus, Quid, inquil,
autem facto, malri quse videram indicavi
imperas servo tuo ?
jubet :
Ad hfcc, cum
impleri visionis prmcepta. Quod cum
prselio dimicaret cum alienigenis,
fecissem, solquc ad occasum appropinquaret, ipse vero
stati .i
genitorab inflrmitate convaluit.
vincendi
ta\ i II i ul(ta
irto$po'
288 // ' ,

" '"' in prwoipitw

eontm Calen N|M'in
desiderio
habens, irnperavit
Leneretur,
soli,
maximam
ut slaret
in Deo
wbrardum, orfxxvi diem mensis : steiit-
pulot que sol neque prius occidit,
jejunabant, quod is % ut
; quam bosles for-
'
'
putabant, esset nc in fugam vertit. Gum igilur exercitui
JllM "' ;

'- pvm-
'
I i
Mgy. lui t, populumque laraeliticura ex eremo recte
educlun >i in terram promissionis,
'"' <' ab AUianasio Kirch&v quaa est Hie-
i

rosolyma, duxisset, perque annos viginti septem

' S ctumannu ju-licassei, raortuus est,
m6w. liuic respondet dies quarta m
atque honorifice in ea-
lolh dem terra a populo suosepullus. De
'/" , ' °r ' Ludolfum pag miraculoso
389
'"""'
m '""""" »<M inelogio,quodewstat
:!IS
'

CoptUarum .E {i inscribitur in
>

U- Venxxs; quoad oeteraoum his

demapudjumdempag. Madxn Basilianum Syn-
, fB aune axarmm
"" '' fere convenit. Quod uWobique dicatur
'' "
x\v mensis Sem
Jl,SIL ' Josuc, abjectis propriis
distinguunt, quod armis, ArchangeU ve-
indici
««" « i opulis Aoni
• ?«' - Co t Bauae ab et
'

^^itU>mmeminU.Negue
'"''""•
1
Smctum prmfiUm n
M
.''

U
s Seno du-aur apud nos est xix Ju
"
»>i, „.
ut
" '7;"
dictum estanum. 270
L-
ini
;"
l
CMn*ra;aj
«vi, mensium Baune or in Exercita- >

<*** anno 1555 editis

ahus onm dies «ocuim
«wrepwuur. n mc
reoiirit,,* tf •*«« P ai. np MisHmTndteZ
susptcari bliothecx /•'«
tdensis adfert Missam, in guapost
Commemorationem
 : ;;

DIE PRIMA SEPTEMUKIS.

77
Commemorationcm prodefunctis intcr aliosvcte- uterque etiam scripto posteris iradiderunt
res a se AUCTORB
ris Testamenti sanctos invocatur S. Josue. In Ka- gestas, eaque omnia, in quibus Deus illisinter-
J. L.
lendario antiquo, quod Julianum nominatur nuntiis,seu uoluntatis sumapud populum
inter-
a/pud Calvisium in Tsagoge chronologica ad Opus pretibus, uti voluit. Denique Hus Spiritus san-
chronologicum, Sanctus referturdie xxxAprilis. cti testimonio S. Josuc vere propheta fuit non
Vcrum Catendis Septembris annuntiat eum cum .v: i usac Moyses i nam Ecclesiastici cap. xlvi $. 1
5- Gedeone Homanum vetus, Ado ct Usuardus Successor Moysi in prophetis, vel ut Grmca
hoc modo : Jcsu Nave ct Gcdeon prophetarum. habent, in propheUis, appellatur. Baronius >n
Wandelbertus de Sancto sic canit Nota ad Sancti annuntiationem, adnumerabatur,
Legifer heredem proprii quem liquit honoris, inquit, olim Josue inter prophetas secundum
Promissam populo terram, qui Forte per astra, Epiphanium in Panar. taaeres. lxvi prope ftnem.
Per loca, per cclsos monics distinxit et urbes, Pcr prophetam hic sanctus pater intelligit scripto-
SeptembresJosue tenet orditurque Ralendas. rem sacrum, cujus liber prophetarum ftfcru
S. Josvc vere 291 Titulum prophetarum, qno sanctos Josue accenseiur ; et hocsensu verum est, quod S. Jo-
propheta fvit et Gedeonem honorarunt antiqui Martyrologi, sue propheta non sit ; nam liber ejus nomen
mque ac Afoy- pri/mus suppressit Notkerus, quem inter alios re- ferens, qui apud Judmos olim,
testeS. Hieronymo
set-
centiores secutus est Baronius in Martyrologio in Prologo primus prophetarum crat,
galeato,
Romano novo. Ne tamen ideo suspicer.s, titulum nunc «0 Ecclesia saororum Historicorum libris
illum Sancto nostro minus convenirc : etenim annumeratur. Itaque Baronius, qui ex mente
licet non xqxie magnus, mque tamen vcrus pro- S. Epiphanii loquitur, non negat, neque negare
pheta fuit, quam Moyses. Cum utroque Deus mira potest eum prophetam fuisse, sicut fhyses, Sa-
familiaritale plurima revelavit
egit, utrique muel et David fuere, quorum libri intcr libros
Pentateuchits et /iOcr Josue oraculorum divino- prophetarum jam quoque non habentur, Masinus
rum ad utrumque factorum pleni sunt;uterquc in Bononia perlustrata ad Scptembris i scribit,

occulta varia tam prsesentia quam futura a Do- ibidem in lurlcsia Omnhint Snnrtoruiu .srrvari

mino accepta ad populum retulerunt co modo, duos dentcs et alias Sancti reliquias, Vereor, ut

quo ea referenda esse dwinitus intellewerunt lector facile eredat, eas vere sancti Josue esse,

DE S. GEDEONE ISRAELITARUM
JUDIGE
IN PALjESTINA
C0MMENTAR1US HISTORICUS.

Sancti elogia; cultus; nomen varium; farailia : pater

§ I.

idololatra, at dein conversus a Filio judice : hic semper

veri Dei cultor ; an ante principatum triburius?

narrant. In verbis sacris ct Josephi refermdis

s.Gedeonit, x~n^ anctus Gedeon, virorum, angclo teste,
VitaS.Josue} soribendi ratio-
t^ ' •fortissimus. quintus juit Isra&litarum <n eamdem,quam in

^^Krcbtis civilibus judex et in bello impe- nem servabim/us.

«""
*^_J rator si Samgar, qui paucis mensibus
;
2Apostolus ad Hebrmos cap. na *. 32 Qe ''""'-'

dconum in corum catalogo, >/><< in Lege

prmfuit, ejus annumeres. Quam
drcessoribus
collocat
ewimia et operibus fidei hei otcis eat-
Deo charus fuerit vel inde colligas; quod ipse veieri fi.de

celluerunt: Et quid, vnquit, adhuc dicam ? De

. eum etegerit ad populum suum judicandum,
on- Qciet cnim me tempus enarrantem de Gedeon,
et c Madia/nitarum servitute liberandum,
Samson, Jephte, David, Samuel, et
gelumque miserit, qui divinum hoc consilium ei Barac,
qui per Qdem viceruni regna, ope-
annuntiarct. Dein Domini oraculis instructus, Prophetis:
adepti sunt repromleaiones,
ejusdemque Spiritu animatus aram Baalsubvertit, rati sunt justitiam,
obturaveruot leonum, exBtinxeruol Impelum
ora
lucumque succidit, et Hebrmi nominis hostes inu-
gladff, convaluerui
sitaia et ratione dcbellavit. ignis, effugerunt acicm
mi/rabili prseliandi
fortes facli mnt in bello, caatra ver-
Pace libcrtateque subditos in veri inflrmitate,
lsrae'li reslituta,
Ecclesiaslicus oap.sx.via
Numinis cultu continuit, doncc magistratu, quem teruntexterorum etc.
f 13 Isradlitarum judices
his taudibut v
insignibus Dominus illustravit prodigiis t necnon
nomine, quorum
oita defunctus est, quam fide et pietate in Deum, quitur: Et judices singuli suo
aversi sunt a
digna/m nun est corrupturn cor qui non :

mbmissione animi, aliisque virtutibus benedictione,

Domino, ut sit memoria illorum in
reddidit perpetua in Sanctorum Fastis memoria suo, et no-
ct corum pullulent
ossa de loco
Hmcsumma qumda/m est eorum, qum in UbroJu- »ternum, permanenB
men corum permaneal In
dicum capite sexto, septimo et octavo Scriptura, Non
virorum gloria.
etJbsephuslib. v Antiquitatum cap. vmdeSaneto ad OUos illorum, Banctoram
loquitur
 .

DE S. GEDEONE ISIUELITAUfM HJDIGB

78
Roma codcm dic,
acccpta. in quibus I)

dc judicibus, quivel Mss

tootou loquitwr hic Hagiographus \vi quem ipsi Chiahac
mensis quartit
creatl non fue-
nempe
Dn vri populi elecHone
J. L. lihera
vocant, sancti Judicis
memoria signatur. Dies
extmdrndn "</ nn-
runt: hinc ejus verba non xvi mensis Tachsas seu
Chiahac, xn c^
70 fratribus occisis,
autcm
vium Abimelechum, qui, Gedcon remitten-
iyranni potius ROf ln Deoembris. Ad huno S.
,, prtncipatum invasit, adco ut
dccausa nonper-
duscensetur a Castcllano. Qua
judich appellalionem mereatur. An, et
quam diom emortualem nec Scriptura,
h.rc spicio. Samoti
ensu de judUnbus
reliquis Scrvptura
quo digna docet trnditio : quilir
Qui nec antiqua et fule
affirmet Quorum est corruptum cor
non ;

anni dies pro arbilrio cjus culPui de-

Bunt a Domino, examinare huc non h ri igitur
non aversi xn Decembris
stinari potuit. Sicut Orientales
illi
tpectai. De Gedeone suis locis ostendemus, ex Ecclesia Latina.
elegerunt ; sic i Septembris
kistoria sacra probari non posse, quod vel levi
Huic,non illis,nos conformemus oportet.
obscurarit,
etiam peccato recte factorum gloriam
obstare, quo mims dicta Ecclesia- hSancti nomenin Scripturis varium est. Pri- Sancti nomina
adeoque nihil

Stici verba etiam in rtgorr n smrrtihi,»! nmnem mum et usitatissimum est Gedcon, quod apud varia, eorum
qve ratio tt cty.
interpretes idem est ac succidens evertens, con-
suam latitudinem sumpta de Sanctonostrovere mologta
fringens. Nomini facta responderunt : nam ever-
;

pradk entm
tit aram Baal, nemus, quod circa eam
crat, suc-
StTifiturfc ft
Zlib&r Judicum vm $. 32 de ejus obiPu
cap.
est Gedeon, cidit, Madianitas et auanliares eorum copias
Paim, hoc fert Mortuusque
tcstimonium :

Prmter S. Gedeo- confrcgU, ct impios cum spvnis deserti, ut di-

(ilius Joas, ifi senectute bona.

uis, lAtteric sacrae nullius altcrius senectutem bo-

citur Jud. cap. vm if. 10, tribulisque contrivit

nam appellant, nihi Abrahami Genes. cap. xv atque comminuit. Alterum ejus nomen, in Litte-
mp.xw Davidis Paralip* ris sacris sat frequens, est Jerobaal. Accepit il-
f. 15 ci f. 8, lib. i

oap, \.ux 1/. 28, Tobise junioris, vel, ut aliqui lud /tac occasione. Cum aram Baal destruxisset,
volunt, sooerorum ejus Tob* cap. xiv V- 15. incolx urbis Ephra idololatrx a Joas cjuspatre

Vndc colligiUir, kanc Scripturx phrasi/m plus postularunt, ut Filium suum produceret, ob in~

signiflcare quam aetatem annis valde provectam. juriam deo illatam morte puniendum : Quibus
Audiamus Salianum in Annalium Epitome ad ille respondit Numquid ultores estis : Baal, ut

a/nnum 2800, Text/us eacer Gedeonem morinum pugnetis pro eo? Qui adversarius est ejus, mo-
diclt in senkctutb bona, elogio, quod in opii- riatur anlequam lux craslina veniat. Si Deus est,

mos quosquc Palrknvhrinin] culil, nl aliquorum vindicet se de eo, qui suffodit aram ejus. Ex
oplniones Interpretalione que refelleret, qui Ge- illo die vocatus est Gcdeon, Jerobaal, eo quod
deonem (Jud. cap. rni t. 27) idem cum populo dixisset Joas : Ulciscatuu se ue eo Baal, qui
nefas admisisse arbitrantur, imo quale etquan- Buffodit aram ejus. Quid Jerobaal signifxcct do-
tuin in Idololatria ct totius populi scandalo repe- cet hic locus et Osee caput x ir. 14; ubi pro
niur. Morilur potius in bbnectute bona, qum a domo ejus, qui judicavit Baal, in Hcbrseo
bonam ffitatero anteactam coronat, morilur me- legiVur a Domo Arbcl, id est, Jerobaal, tcste
ritia et virtutibus insignis, et jucundissimo gau- sancto Hieronymo lib. iii Comment. in citatum
dens bonffi conscicnlia: tcstinmnio. Ila tllc, prophetam Vaslatus : est, inquit, Salmana . .

communem mterpretum ewplanationem secuPus. ut in Hebraao continelur, ab Arbel, id ipsum

Quamquam S, Augustin/us in Heptateucho super significanle, quod et Jerobaal, sed breviori di-
JudicesquWSt.lhlOi xi.ii/» Sanctuin ritltlc srrc- sertiorique sermone. Itaque Jcrobaal utrumque
russitjtamen sermone cvru de Tempore ipswm hoc signiftcat, Ulciscalur se de eo Baal, et, Qni
olectum ad gratiamel sanctum vocat Ab aliis judicavil Baal. Nomimis etymologiam aliis voci-
epium a/ntiquis Patribus Viri jusii, Deo chari t.tts, at significatione a/finibus cxplicatam inve-
sancli, imo Banctissimi, atque aliis ejusmodi niesapud interpretes. Est
ti- et aliud S. Gedeonis
tulis Honoratur, Quam pulore Jesum Christum nomen lib. n Regum cap, xi #. 21, ubi textus
mttttis ri magnis in rebus adumbrarit, docent Hebrxus pro Jerobaal, ut est in Vulgata, habet
S.Augustinw fooo posWemum citato,S. Ambro* Jerubbescbelh vel Jeruboseth. Bcscheih autem
Prohgoad librum in Spiritum sanctwm
sius in i rcl Boseth, id
y
est, confusio, llebwis ctiam est
s. Gregorius magnuslib, \w Moralium cap. xxv idoluni : atque itanomenhoosignificationecoin-
>n capui \\\\\ beati Job, s. Isidorus Hispatensis m cidit cum Jerobaal et Arbel. Similis mutatio
Comment, ad librum Judioum a oap m, ct Sa- facta est in nommibus filii SaUlis, et ejusdem
lianus in Annalibus ad amntm :\sno. nepotis exJonatha : h, enim ante Esbaal eftMe-
mrmonii iu Pfl Calvisius Operi suo
'
ohronologioo prmmittit ribbaal dicti (ut patet ex Hb.
itfi tacrii,
kagogen ohronologicam, oujus capiti n
iParalip. cap.vm
mtewi* *. 33 et 34, et cap. ix #. 39 ct 40) postca
tur oetus Calend irium Julianum,
quod S. Ge- isboseth et Miphiboselh appellati fuere. NimU
deonem notat uvni Kw-ifj, .1/
omnes run\ religioni sibi ducebant
Hebrxi nomen Baal
iia Latina Fastx, inquibusSanctusnotusm, pronuntiare, ut notat Calmetus in
cum iVi suis annunttationibus ad Calendas Dictionario
Sc'- Bibl co ad vocem Gedeon.
ptembris conjungunt cum s. Josue. Auctor Har-
QSanctinostri pater fuU Joas Judicum
o \gii Homani parvi utrumque Herom ,ia cap.w majorcs
). 29: Joas cr familia EzH ibid. 11 « mitia;
lesu Nave e1 Gedeon f. hsec
prophetarum ido ex tribu Manasse ibid.
«w rt Usuardus, hisque junw es .
f. 15: cadcm hxc }a„u-
lia Esri vocatur domus Abiezer
''
amti ibid.
runt annuntioMonem.
ft
\. f 34
|
oel Ahiczcr
,

[wprophetarum titulwn omisit; quem idem fuit cum Jeser,

,,
cujus
w ertam in
inte w dotur Numer. cap. xxvi
af 28-
Aomano novo seoutus
Filii

«( fforoniw, utrumque «o annuntians- Joseph pcr cognaiioncs suas, Manasse et Ephrami.

ln Pa- De Manasse ortus est Machir, a
lanlina Banciorom Josue et Gedeonls. quo familia Ma-
tn Fastis ch.riiarum. Macliir genuil
&ccjeswGrmcaiSancti nostri Galaad, a quo fami-
nommncn invenio Wa Galaaditarum. Galaad habuit
Sthwpts apud Jobum Ludolfum Blios Jezer
pag 402 eum a qao lamilia Jezeritaruni
oo«uni \m mmu
ouorh Tachsas. rrw i»
tfu >jue, ut hzn.
etc. ReUnquitur ita-
seo nostro a quo Sanctus desccndit,
servamus Martyroi patrem
Coptor um habuera Galaad, avum
Machir, proavum >/„-

nasse,
 ,

DIE PIUMA SEPTEMBIUS.

79
nasse, abavum patriarcham Joscph. Quod au- Quoniam post Debborx Baracique rnortem
gens IUOIOU
tem istc Ezri no/i distingueudus sit a Jezer, cu- Hebrxa moresuo ad votuitum, id
est, saorikgam J. L.
jus patrem majores em Scriptura
et mox recen- lalsorum drorum supersHHonem,
redierat, atque
sui, hx ralioncs mihi persuadent. Pri/tno cst, ipseSuncti patrraram idoh Baut rrr.rmtt;
sus-
quod uterquc fucrit c.r tribu Manassc. Sccunda, picw esseposset,
S. Gedeonem vel
parentis idolola-
quod Jezer, de quo in libro Numerorwm, vocctur trx imperiocompuisu,n,vci rjusdr.n
rt rr/tq U0 -
Abtezcr Josuc cap. xvn f. 2, idemque etiam no- rum impiorum IsraSlitarum exemplo inductum,
men tulcrit Ezri
patriarcha familim S. Gedeonis. falso deo aliquando cultum exhibuissc. At
potius
Tcrtia, quod altoquin cakdogus (amiliarum tnbus existimandum esl, cum communem et domesti-
Manasse, quem dant libri Josue et Numerorum ca/tiimpietatem semper exsecratum fuisse, vero
citati, non cssct acouratus. Quarta denique Deoconstanti fide ct pietate serviisse, atque ideo
ab
quod, uli patet ex Josue cap. xvn, Jczer vel co dignum habitum ex angelo intellige-
fuisse, qui
Abiczersuam i/t Chanan.ra portionrm arcrperit rct, se prge omnibus electum rssc, ui
IsraHli-
cisJordancm<; et ad eamdem quoque fluminis tarum sub Madianitarum jutjo misere
affli-
partem Ezri vel Abiezer ilic, qui fuit e Sancti ctorum ac pcenitenttum salvator csset ao judex.
majoribus, posscssioncm suam habucrit, wbem Antequant hoc tuunrre fungi mciperet, natus
scilicet EphYa. flanc pcrtinuisse ad familiam ei jam inde erat Jether, septuagint fratrum
Abiczrr, id est, patris Jezer vcl per metathe- primogcnttus, ut patel r.r rap. vm 20. Vc-
f.
sim Ezri, e qua Sanctus natus est, constat ex rum quoniam is tum adhuc puer erat, major
Judicum cap. vi f. 24. Eamdcm urbem sitam rrlnjuoruttt filioriutt ntrs post VWtoHam Ma-
(

fuissc in tribu Manasse cis Jordanem r.r iis, qux dianitieam nata fuerit oporlet, Igitur infra
de Sancto c sacris Lilteris refercmus, manifesto erit opportuniur dc ejus UXOTtbuS ct iiberis
patebit. Porro i/x Ephra natus et educatus fuit agcndi locus.
E
S. Gedeon, uti eruitv/r ex cap. vi f. 11/24 et 9 S. Augustinus in Heptateucho qu&St. wxiv su- F.itm iiii(«;jriH-
B
seqq. ; in eadem Israelitarum Judrx suum Ixa- per librum Judicum, et Procopius in ojusdem ca- cipatum trthn.
num /tatiw
buit domicilium cap. vm V. 29, et sepultus est ibid. pat vi
f, 15 assrrunt, S. GeJcoucin, cum ab angelo
f.n. juberetur beili contra Madianitas prwfeoturam
pater Jotts, Je- 7 S. Hieronymus ct, Vulgata cap. vi f. II assumrrc, fuissr trtbu/tuin sca miilr hominibus
xerUaritmprin- Joas vocant patrem familia? Ezri, quae f, 15 inGma prxfuisse. Niinirum modestam Sancti responsto-
ecps tdoUilutra,
in Manasse dicitur. Obvtus itlorum verborum ncm f. qua se ad Isruclitas e servitute libe-
15,
tit dein conver-
sensus est, quod Sancti pater totius familUv prh- randos inidoneum p/v/itctai aliter intetiexerunt, ,

svs a Filio ju
dice: inas vel princeps fuerit : Vocalur, inquit Abulensis quain S. Hieronymus, (n Hebrwo ad litteram
hic qusest. ix, Joas paler, id est, princeps quia est : Ecce chilias mea; per quod ipse inlellexit
;

crat vir honorabilior in lota familia Ezrilarura : familiam, quse mille, id est, multis hommibus
et forte desceudebat
ab Ezri per pri- directe constat : undr ita crrtii ; Ecce fauiilia uica inli-

mogcnilorum lineam, ct ob hoc principatus fa- ma est in Manassc, et ego minimus in domo
miliaa perlincbaL ad eum. Certe eum ex pr.ra- patris mci. Vtde Bonfreriwm aliosque hic, San-
puis Jczeritarum vcl Ezritarum fuis.se, vel inde ctus vcro Augustinus cum Procopio itlud Eccc
dcducas, quod iniquis istis tc/nporibus, quo Israr- chilias mca, uti apud Septuaginta legerunt, ita

litx Madtanitica servitute oppri/nebantur/magnam explicant acsi S. Gcdeon chitiarchus sru mille

scrvorum inanum habcrct ibid. f. 27, lucumque ct viris dux prwfcctus esset. Verba ut/riusque dubo.

aram idolo Baal dicalam possidcret ibid. f. 25. Sancti Doctoiis hxc su/it : Ubi respondet Gc-
Sanctus aram illam cum luco c.r prsecepto deon ad angelum Ecce mille mci bumiliores
. . .

Domini destructurus, ibid. f. 27 scribitur do- in Manasse, intelligitur praeposilus fuisse milie

niiim patris sui timuisse, adco ut piunt illud hominum, quos Ura^cc x i * t: w> u s appcllat Scrip-

opus non nisi noctu aggredi ausus fuerit. E.r tura. Procopius oerbis saciis, eodem modo in-

hoc Sancti mctu atque ara falso dco crecta, tellectis, iianr subdit expositionem ; Permanserunt
abundc coUigitui', Joas fuisse idololatram, rc- enim IsraHitm in tribunus ei centuriones divisi,
missiorem tamen ; utpolc cui potior fuit Fihi ex quo Jethro Moysi consuluit Exodi cap. xvm.
quam
vita, idoli violaii honos. Vide versum 31. Tribunus igitur cum cssct, subditos suus infir
Quamquam de ejus conversione sileat Scriptura, mos csse comjuestus est.
non dubito tamen, qum pii Filii exemplis monitis- 10 Quamquam Sancti vcrba. Eccc famllia t6U rhilinr-

ea vertitetin- riniiii, probabU

mea inflma esL iu Manasse, siout
que inductus vcrarn religione/n amplexus fucrit. hter liacmt
Nec par est credercj Israriitarum Judicem, qui tellexit S. Riwonymus, nullo modo significent,
S. Aiitiustinu$et

ex universa rcgione idololaPriam exter/ninarat, ipsum utio tan, temporis magistraPu functwm Proroptut.

in patcrna iitam domo rciiquisse, a qua ejusdem esse, iamcn S. Augustini et Procopii emplicatio
exstirpanda: initium duxcrat, quando ca maxime Hieronymianm mterpretationinon repugnat. Nam
vigebat. si nntr 184 circttrr annOS OCtO fomiliSB tribus

qui verismnlius 8 Dc Sancti vita in adoiescentia ct juventute Manasse 52700 viros armis ferendis aptos nn-
temper verum nihil nos docet historia sacra. Testatur luec cap, vm merarint Nwmer. cap. xxvi a ^.28, Jezeritarum
temporibu
Deum culuit.
f. 28, eurn IsraSli quadraginta anms juttimn familia vn eadem tribu S. Gcdcoms
reliquis septem inferior esse potmt viribus et
pivffuisse, quibus cum probabilius annumerandi
bellatorwm mmn ro ,
i
et iamen tresveletiam plu
sint septem anni servitutis Madianiticw, ut di-
proin sub Joai
rtnm cst in Josue num. 272, trininta
Vita S. res ohihadas comprehendere, ac
tribus circiter annis ante morlem suam, quam in supremo familia!'»!»'' "'» "" chiliarchos habere, 1 1

bona e quibus unus fuerit

Sanotou noster. Bonfrerius
se/tcrtutt: obiit, ex angelo divinwm mtellexit
aliuptc hutc sentcntix exigitam Wibuunt verisimi-
coiisiliu/nde Hebr.c/s, S6 duce ac judice, in li-
lUudinem <>i qua:de causa equidem non vtdeo.
bertatem asserentlts. Hinc craitur, Sanctum ;rtate
hono-
virum fuisse in eo, quod habuit cum angelo, collo- Ihthtum nonest, quin apud IsraBlitas in
dirjnttuttbus conferendU fortitudinis ei
quio. A Joscpho quidrm tutn triripr/ris juvenis rtbus ct
ratto habtta fucrtt, At S.
Gcdeon teste
fuisse dicitur •
scd id vrrisimilenon cst, nisijuve- nataitum
fortissitnu^ erat, ct ftltus Joas,
nem latc pro florentis .rtatis homine accipiat. angelo vivorum
omnium
 ; : 1,

JUDICE
DE S. GEDEONE ISRAELITARUM
vos; cjecique cos ad D
Curergo senten- micorum, qui affligebant
omniumJmrU m prmcipis. uaunu
ct tradidi vobis terram co-
AOCTOflB

tia qumipsum chiliarc) «I Inl m facU, lntroilum vesirum,

strum, tt

Ego Dominus Deus vester, ne

J. L.
cen- rum Et dixi:
ta veritatealienasU,quamqum **» timcalis deos AmorrhEeorum, in quorum terra
tutud.rrial (onnre '
mcam
,»„,,„, Et noluistis audire vocem f. 7
nuliameuiemrzfatorvnWenlCertei mv habitatis.
Deus Issaclitas a
Madiamtica
servitute
et seqq.
veristmile est, quod dicti Patres asseruerunt, prophetam prmmi-
nus per S Gedeonem libcraturiis
v
Favei etiam Josephus hb. bene/iciorum commemo-
q uam
quulvti aliud.
Per idem serat, qui acceptorum
nii, quod incvpif.
totiquU. capite ita
ratione illorum ingratum animum, idolola-
Qlfiu, unus ex pnmatibus
tempuB Gedeon Jasi perstringcrct, atqtte ita
primo, quod triam, aliaque scetera
tribua Manassetidis. Neque obslat
incitaret. Ncc dubium
palris eosadpcenitentiammagis
desedicatSanctus:K§om\mm\is in dorao redierint, serioque Do-
est, qxdn plerique ad
cor
mei nam ,,,. e0f quodadeomodestedesesensent,
,

minopromiserint, fore ut deincepsipsi soliservi-

ad
,,,„ uiderem omnium minime idoneus
rent.Sancti tamen concives, incolsB urbis Ephra,
llt

r srratnh- putniUssimunrm hnstmm

fsrartiJOA non fuerc,
re ipsa omnium ante victoriam Madianiticam convcrsi
Uberandos, non sequitur, ut

Verba illa ad angelum utpatctexf.ZSetscqq.

minime idoncm fuerit.
oratione ita angeium m
12 IsraeUtarum animis prophetx «^
modestwm produnt atque anvmi submissio-
ipsius
prseparatis, DominvsadS. Gedeonem, quem desti-
9uietD 0m ini
virorum
nem at angeli eum vn primo accessu
;

satis declarat, narat ad populum suum tot calamitatibus eri-

,,„!, M compellantk salutalio
i
..,

piendum, angelum de Suspicantur ccelis misit.

quam aptus esset ad Israeiem in libertatem asse-
hunc Michaelem archangelum,
rendum, Vcque obstat secundot quod, dum ve-
plerique, fuisse
nec immerito ; agcbatur cnim de incolumitate ac
nitad cum wngelus, avcuterei ipsemet et purgaret
salutc totius populi Hebraici, cujus ille prseses ct
frumenta vn torculari quod opus fa/mula/re et }

rusticanum est. Id enim urgenti necessitati tri- secundum Dcum protector crat. Eum quidem „

qum communem omnium domesiir nonnulli Filium Dci fuisse putant, quod f. 14
buendum est,

diligentiam postulabat, ut ho- et 1G Domiaus, appelletwr. Verum nomcnhoc ci

corum laborem ei

adventus, « quibus diripiebantur omnia, tribuitur, tamquam Dei legato et illius personam
stiu/m
prmverteretu/r. sustinenti. Vide dicta in Vita S. Josue num. 120
et scqg. Venit autem angelus Domini, el sedit
sub quercu, qus erat in Ephra, et pertinebat
ad Joas patrem familiaj Ezri. Cumque Gedeon
§11. S. Gedeonem, ut Israe- filius ejus excuterct atque purgaret frumenta
e sepvitute liberet, cx-
litas in lorculari, ut fugeret Madian, apparuit ei an-
Dominus lecum, virorum
citat angelus ; hic sc a Deo gelus Domini, et ait :

fortissime. Dixitquc ei Gcdcon, non

lau- tam
missum probat, ignc pro- dem suam in saluiatione quam precandi
bene
Obsecro, mi Domine, si
digioso consumens carnes form ttlam attendens,
Dominus nobiscum esl, cur apprcbendcrunt nos
ci panes, quse Sanctus ad haec omnia? Ubi sunt mirabilia ejus, quiE nar-

refectionem ci probabilius raverunt patres nostri, alquc dixerunt: De Mgy-

pto eduxit nos Dominus? Nunc autem dercliquit
pbtulerat. nos Dominus et tradidit in manu Madian. 1
f.
ct scqq. Hsec vcrba non sunt C07iquerentis dc
hrarltiut $ »,r- 1 fefunotis Debbora ot Darac, fsraSlitm in idolola- Dco, ut vult Abulensis qusest. xn in cap. vi,
vttuie Ma&lani triam relapsi sunt. Perfidim pcenas non distulit velde ejus potestate dubitantis; sed admirantis
Uea )"!' s. Oi
deonem libmt
iratus Dcus. Qu 9 ei quantm quamque diutummhm ab angelo, quem hominem putabat, dici prse-
turus Deun fuermt, docet Judicum caputw a f. 1 Fecerunt : sentem Dominum, quem prsesentes calamitates,
C autem lllii Israe) malum in conspectu Domini ob peccata populo mfliotas^ absentem infensum- F
qui tradidii lilos in manu Madian septem an- que significabant.
ois, ot bppressi aunl valde ab eis. Fcceruntque 13 Respexitque ad eura. Domiuus, id est, an- consiUum apt-

Vade rt.tN 1 "*

siin antra el Bpeluncas in montibus, et munitis- gelus ejus personam reprsesentans, et ait :

aima ad repugnandum loca. Cumque sevisset in hac fortitudine tua, ct liberabis Isracl de
Xil,um *"?
iaraolj ascendebal
Hadian el araalcc, ceterique manu Madian: scito quod miserim te f. 14.
iM r°
Orientalium oationum; et apud eos Qgentes *J'
ten- Caelestis legatus his verbis S. Gedeoni annuntiat,
toria, sicut oranl fn borbis cuncta quod Hebrworum salvator ac judc.v divmitus
vastabant sit
usque ail tntrottum GnzaB : nibilque omnino ad constitutus, simulque eum eascital, ut, oblato mu-
vii.mi pertinens relinquebant in Israei, non oves nere acceptato, cum fiducia atque alacritate li-
non boves, non asinos, Ipsi enim el universi berationem Israelis aggrediatur. At Sanctus prm
greges eorum veniebant cum labernaculis suis submissione animi tantm reiperagendm imparem
el lastar locustarum universa complebanl innu- se existimabat ob suam puxque
mera mulUtudo bominum famiiim tcnuita-
et cameforum, qui.l- tnn. De quo ita versus sequens : Qui respondens
Quid leUgeranl devastantes Humilialusque est aii :
Obsecro, mi Domine, in quo liberabo [s-
sraei valde in conspectu Madian, His calami-
{0 'w«*
raen Eccc familia mca infima est in Manasse,
«Pjem tmnis poputus Hebrmus
afUktus et ego ininimus in domo patris mei. Videsupra
/""; **•* cum nutlum m ,, ,.../„„„ num. rt
,

9 seq. Dixitque ei Dominus:

oontiahostem rcperiret, i
i
Ego ero
lecum
,

ct percuties Madian
"" '..""
:,
Et :

chmivli ad
; quasi unum virum
Dominum postulans 16. Theodorekts qumst. xn
f. librum Judi-
aux.lunn
virum propbetam,
conlra Madianitas. Qui nusit ad Z cum versum hunc oum prscedentibus itacxpla-
in

et loculus cst: Baa dicit Z nat, Sancii fidem ct modcstiam

commcndans ;
Quoniam, inquit, memor erat mirabilium
«CTPto, ei eduxi vos Dei
de domo ;

liberavi de manu iEgvpUorum,

et onJl
servitutis

V et

iin-
Brmamque de Deo tenebat opinionem illum
Si vellet, eos racile liberare posse a calamitati-
,

bus,
 1

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

M
bus, quibus dctinebantur ; nuruit ut audiret ab mox Prius tamq-iam
: cum homine loquebatur
angelo » Proficiscere in
: roboiv fidei hujus, et quera tamen hominem Dei credidil, m ,

j. r..
» vinces ». Neque daranet quisquara ea, qua ipso sacriflcium vellet oflerre, velul adjuvandus
sequunlur enim velut difRdens de Deo
uon pra?sontia ejus
:
sanclitatis. Kx recenti qui
dixit « Fnmilia mea humillima est in tribuMa-
:
S. Gedeonem saorificium intendisse statun
» nasse, et ego minimus ctc. n sed ut de se : Estiuset nonnulli a s, Augustin i
s ntiunl
modestc sentiens. Quapropter angelus gratam Major tamen illorum pars cum L\
existi-
habens banc responsionem ait « Dominus , : mat, Sanctum, angclo sub quei'cu
exspectare
o tecum erit; et interficies Madian sicul virum jusso, domum abiisse, et coctas c w es anesque
d nnum n.
attulisse, non ut ipse,sed ut angelus ea
vcs :iC7U San- 14 Ncsciebat
Sanctus ut manifestum est c.r t inter offerendum miraculo aliquo declararet, ?e
rtus 'ehqui angelum esse eum, gui tam facilem de
22,
jr. a Deo missu/m esse.
cum iinqelot si
tot Madianitarum millibus victoriam polliceba- 17 Duabus
gnvm ab eo his sente M «*$»«*
quo tur sed nequc an / ropheta essct, ecrte ipsi con-
:
argummla, quorum
pettt, j>ro. solutionem exspectamus;
bet fe a Deo stabat. Ea quidem, ut credibile est erat angeli f dein nospram opinionem stabiliemus.' Imprm
missumi apparentis specics externa, qux sincerum san- non decrevit Ur Sanctus ipsemei sacrificium of-
ctumquc hominem referret ; sentiebat etiam haud ferre : id enim impium fuisset, quia nec $ai
dubic mirarn cx ejus praesentia et alloquio conso- erat, utpote e.r tribu Manasse, neque Siluntem,
lationem et alacritatem, et ad fidem cjus tocinn sacrificiis offerendis destinatum, adire
promissis habendam interius arcitabatur : quia constituei^at, .1/ inquies cum S. Doctore ibid,
tamen fraus latere poterat, prudenter signum qusest. xxxvi, Sed intelligendura est, quod ilium
aliquod petiit, quo majorem sibi certitudinem angclum primo prophetam putaverat, cl tamquam
compararet. Si invcni, inquii f. 17, gratiam Deum, qui in istis omnibus dispensare potest, in illo
corara da mibi signum, quod tu sis, qui lo-
te, cousuluerat dc offereudo sacriflcio. Quod ille si ,,

queris ad me ex parte Domini ; ut libi credere prohihuissct, non utiqur (leret. Sed quoniam '

possim promittcnti, quod numerosum hosiium approbavit, et ut fleret, annuit, Dei dispensantis
exercitum propigalurus sim, acsicum uno homine auctorilatem Gedeon in faciendo secutus est. Ita
certandAim esset. PraesUtit id angelus f. 21, cum quippc Deus legitima illa constituit, ut leges
ignem virga dc petro elicuit, quo carnes hcedinx non sibi, sed hominibus daret. Dnde quodcum-
earumquc jus et panes azymi consumpta fue- que prieter illa ipse pra^cepit, non a transgresso-
runt. ribus, sed poiius a piis et obedientibus impletum
pnnes azymos 15 Huic petitioni aliam mox subjungit San- intelligendum est : sicut Abrabam de immolando
et hwduvx co-
ctus f. 18 : Ncc rccedas binc, doncc rcvcrtar filio. Liccat mihi rationem adfmre, ob quam
ctuin adfert.
ad le, portans sacrificium ct oflercns libi. Per S. Doctori, cujus auctoritatem plurimum veneror }

sacrificium hic intelligo prandium scu munus hic acquiescere n<m possint, Sit it<i ; decla/raverit
convivalc, quod.quia postca abangelo prcetcr San- angelus, Deum cum Sancto dispensasse. Dispen-
cti opinionem in sacrificium conversum cst, hic sationc illa licite uti m>n potuit : nam cum cer-
ab eventu sccu to per prolepsim sacrifieium voca- tusnon csset, eum esse i><i<'m, cui fides i<<i<> ha~
tur, Scripturam probabilius hic uti figurata bcnda cssct, t<tc<></uc signum petiisset, quo se a
tocutione, mocr ostendam, simulque a Sancto Domino missum manifestaret, certus etiam esse
suspicioncui om/iis peccati removebo ; quod non potuit de dispensatione divina.
difficutter facerc possunt ; qui attler hunc locum 18 Neque secundo Gedeon intentionem ha- vdangeiun
S.

cxponunt. Jtaquc secundum dicenda versus \Bsic /niit, ut materiam, <ju<im

prsepararat, angelus
intelligendus videtur, ut volucrit S. Gedcon tan- sacrificaret ; nam quoniam, <>i statim dixi, ita
tum cibos, qui postea in sacriftcium cesswunt, certus non fuit eum quocum t
loquebatur,a Deo
portare et offcrre angelo, Qui rcspondil : Ego missu/m esse, quin formidaret, neforte ab im/><>-

praestolahor adventum tuum. lngressus est store ho nine deciperetur ;

quomodo sine <ii!/^<i uo-

(^. 19) ilaque Gedeon, et coxit hcedum, et de fa- luit, i/i is sacerdotem ageret a sacrificaret, <><• V

rinae modio azymos panes : carnesque poncns in ,jin> ei an revera <'s's<-t s,/er>,
iion constabat, vel !<>.>

canistro, el jus carnium mittens in ollam, tulit ordinarius, vel per dis ensationem divinam ex- t

orania sub quercu, et obtulit oi, angef<> videli- traordinarius. Praeterea si ab angelo recesserit
cet,qucm hominem putabat, ut iis vesceretur, co fine, ui hcsdtum mactaret Deo sacrificandum,

ettum signo aliquo probaret, s& prophetam esse seijiiiiiir, eum <i viehm.r mactatione sacrificium

a Dco missum. mchoare, adeoque x<<ti<'>n partem officii sacerdO'

non 10 An cgo verba sacra recte exposuerim, i<i talis illicite sibi assumere voluisse ; /wstias enim
eo fine , vt
illaDiOf irnfi cst, an Sanctus dixerit, Nec recedas hinc, do- jugulatio pars sacrificii est, vetita cuivis profano
caret
portans sacrificium, et dein hommi (ocum tabemaculi. Si dicas, San-
exVra
nec revertar ad t;
1

ea ex ctu/m non quidem, <<>< is, quocum <<</<•-

scivisse
coctum hcedum panesque wngelo <>i>t<iierii

bat, propheta Dei esset, an vero angelus sub

intcntionc, \it Ji<>y l i<-m suum prandio exciperet, >
;

humana specie non d/ubitasse tamen </«<>< esset

quastio cst vn/ltum controversa. S, Augustinus
;

quxst.xxnv super tibrum Judicum docet, S. Ge- alteruter; difficullates objectam facilequidcm ci \

tatns, sed <« alias impinges. Vam si

ipsinultum
deoncm h.re di.ris.se ct fecisse, eosibi fine proposito,
iiuhium fini. quin rcre Deo issus esset; e>n\
ut ipsemet sacrificium Deo offcrre/ ita enim :
<>,

eo promittente vietoriam de Madianiiis, dubita-

toquitur : Aniraadvcrlrndum est, quod GedeOD
r ,i an vera prxwuntiaret Vel < non dubitavit, '

nou ait aogelo : « Ofieram tibi sacrificium »,

ponam quse signi postutandifuit na es ntas? Quem sensum

scd ait : < Offeram sacrificium meum, et
„,,
ii verbis sacris i/. 17 : Da mihi signum,
» in conspectu luo » fin Vulgata est, Portans
quod tu sis, qui loqueris ad me? //" loous <><«-
sacrilicium et oflerens tibi. [Dnde inlelligendum
vnnuit, Scmctum dubitasse, am is,quo-
nifeste
est, non eum angelo, w<\ pcr angelum offerre
consitia >i<ein<i annuntiaret^
voluisse, id cst, ejus ministcr:<> uti. Nam Paulo cum /<></"•/>> i tii .

etadhoc suum <i<ii>"<«> tollendum signum ali~

infra hahet : AnL'dus in sacrificio, rjuod ob-
Satis, nt opvnor, videt lector,
ministranlts implevit. Et quod /icUissc.
tulit Gedeon, ofiiciura
Sanctum
1

Septembris Tomus l.
 :

J^DICE
DE S. GEDEONB ISRAEUTAKUM
82
colligitur, com- D
sena Ex ista Sancti exclamatione
'

proposilis difficufr
Sanctum in sententiis hacten u
temporibus opinionem
Ai YTORE
cxcusari posse. Znem istis f™f>™™-
Unde hxc
trr ab omni culpa
J. L.

babii »i ig Viwic r<zft*on« acctpe, cwr tpo """ <".";- m^meum,quiangelum

ex
Dei vidisset
intcrpretibus. Porro post-
opinio orta disce
c,quem itlt tano, Aria Montano, Bonflwio aliisque m%- sit,
metfu mortei libe-
ul /(

cogi- auam wngelus S. Gedeonem a

hominem pufa- ccm,'s. Gedcoiicin uerisimilius
dumtaaat
insigni illo mvraculo, quo cibos in ho-
t.,t. itt ottCtre-
parandis, nuilo vero modo dc rasset, et
tasse dc cibis ostendisset, se a
iUT :

vel per angelum offerendo. hcovstum Dco concremaverat,

fido vel per se
am, tius Sancto dubmm
crnespanes- Deo mi.ssvm esse; nullum
Primo,si sacrificium intendisset, ad cssct ad populum
fuit, qitin a Domino
cicctus
queconcremandos ignem et ligna atPulisset : nam spem
eripiendum : firmamque

quiscire poterat, ignemdepetra eliciendum

abco, suum c servitute
wm loquebatur. Sed, inquies, prodigiosus conccjnt futurum ut ea, quam promiserat ange-
q UOt dc hostibus aitxUio
ipsum signum, lus, facilitate , rtoriam
ignis, hostiam absumplurus, fuit

quod s. Gedeon etcspectabat ab tllo edendum, si divino obtineret.

olUire Homtno
22 ^dificavit ergo ibi Gedcon altare Dorr.ino,
vere Deo missus esset. Verum si hxcexspectassct,
><
ocdificat.
Domini pax usque in
prius altare aliquod erexisset, neque hcedum co- vocavitque iliud , ,

prssenlem diein y. 24. Si altare, de quo hic,

wisset;nam adsacrificium animal vivum debe-
bat adferri. Sccundo, angelus specie viatoris se distinguatur ab cujusmox meminit versus 26,
eo,

ei mdend/um pr&buit : nam vi/rgam seubacutum dico cum a Lapide, quod illud non erexe-
enim vetita erant
gestabat mmu y. 21. Videtwr igitur S. Gclcon, rit ad sacrificia offerenda, hsec
ijiu niw hominem viatorem credebat, hospitale r.rim locum tabcrnaculi, quod tunc in Silunte

officium ewhibere, accibos adcorpus reficiendum fixtnn erat ; sed ad perpetuam memoriam inco-
adferre voluisse, Tertio illa carnium hoedinarum lumitatis ac pacis sibi ab angelo viso prmtitae, et
coctioei elixatio, <t oum carnibus r<ir<<iii>/tte jurc Itberationis fsraelitarum e servitute Madianitica,
asymorum panum f<>i<ji<u<'tt>> salu indicant, ab codcm Uxde et vocavit illud,
sibi promisscr.
hwc omnia ad comestionem destinata fuisse. Exhi* Domini pax. Altaria autem hujusmodi, qitw essent
or, nibus suti.s /><it<-r<- arbitror, verisimilius San- ad rei alirujus monumentum, ubique poterant
ctum <<• tantum animo fuisse, ut hospiti suo ci- licite excita/ri, ut patet ex Libro Josue cap. xxn ;

bos daret; eosque versu is voca/ri sacriflciura, ubi leguntur tribus Rabcn, Gad, et media Ma-
quod >« hocpostea conversi fuerint. Audi Proco- nasse similem aram exstruxisse juxta Jorda-
pium : Sacriflcium Ed dicil Sanctus, quod ad nem, toto Isracle factum approbante. Dixi su-
epulum deslfnalum erai. Vlctima enim non eoque- pra : Si altare, dc quo versus 24, distinguatur
batur juxta legem. Ceterum sub quercu ponit, ab eo, cujus mcminit versus 26. Nani siidern
Abrahamum imitatus (Genes. <<</>. xviii,) ae ra- sit, quemadmodum plerique suspicantur, cre-
lus hunc fercula absumplurum, Undeet hicChat-
ctum quidem etiam illud fuit ad sacrificandum,
daus paraphrastes in Bibliis Hegiis pro Bacrift-
scd non nisi postquam Sancto id prseceperat Deus
ciiiiii Latine habet douum; textus veroArabicus
y. 26, Et cedificabis altarc Domino Deo tuo
<ii Bibliis Wa&imis prandium. Qui plura in quani
etc : adeo ut hujus prseccpti cxsecutio,
mn nostram desiderat, adeat inter alios Bonfre-
narrat vcrsus 27, prxoccupetur ve?*su 24. Quid
rium <( Cornelium <i Lapide hic, qui operose vero nobis videatur vcrisimilius, unumneand/uo
qumtionem hano discusserunt. Quse hactenusat-
a/taria S. Gedeon aedificarit, diccmus infra
ttili, sufficere mifii videntur ad omnem culpse num. 25.
, i* ionem a Sanoto amovcndam,
23 Philo Byblius apud Natalem Alewandrum Qucb Phdo B>j-
pvlitum ngnum 20 Quemadmodum itaque Abraham vairat
6enes. in Historia ccclesiastica vetcris Testamenti cpxartx OUus
<t'tt anoolui, <<•
oap. wm y. 8 butyrum, lac et vitulum, quem mundi
pvodigia angc-
hot tgm prodf- setatis cap. vi art. 3 S. Gedeoni signum lum
oomedenda proposuit tribus angelis, et
coxorat, edidis$<-,pt>
t)toto m ho!o> petcntiangelum rcspondisse scribit : Curre, et
Manue Judicum cap. xiu y. tr> coquerc vohtit pso vonficta
oauatum Ota
accipc mihi aquam dc lacu illo, et 1'unde supcr *u?i*.
abBumtnt . hCDdum de capris, »t eo vesoeretur angelus,
qui lcrram islam dabo tibi signum Et abiens acce-
;
C nasoitwrum sibi Samsonem annuntiarat sic <{
;
pit, sicut praeceperat ei. EL dixit ad eum angelus P
s Qedoon panes a igmos
:
'
ei coctas carnes hcedi- Anicqnam fnndas supra petram aquam, pele quid
nasin oanistro, earumquejus in olla tulitadan-
vclis tieri de ea, sive sanguinem, sive ignem,
'"' l " ,n •'" oonsilio, tn ipsum convivio exciperet.
sive ut nnsquam compareat. Et dixit Gedeon
Ihr 0t sr ''"'" :
illi
hominibus agere credebant
Porro, cibis allatis,
Piat mcdium sangu s, et medium ;

ignis. Et effu-
Domini: Tolle Dixii angelua
carnes
dit Gedcon aquam supra terram. Et factum est
el azymos
pone supra petram panes, el
"lam, et jus desuper funde
cnm efflidisset, ul ficrct media pars flamma, me-
V. 20. Angelo peiir
dia antcm pars sanguis,
ct commixta sunt utra-
"""/';/"«"< €diiuro " Pwatum sibi
prandium que non extinxit ignem sanguis, nec sangui-
: ct
PnawosacremnKonoinhonoremDeiabsumpturo
nera ignis cxcussit. Et hasc vidcns Gedeon
!

"'" h *°
r
*"* Sanc *™> "'"' s quidetn, qum
"" '"^ ot maxime l (, l
alia signa, et
neliil
data sunt
Nonne haac scripta ei.
iila juris
''
.

suntin libro Judicumquidem tttiraculum.

? Ita
// ;
"- /"'<'V''-'--; repugnare tamen non
7 s e petra subito vrumpcntis cibosque consumen-

"' /,( """"'"< ^nctumetprophetam Dei esse

tts ; at qu.r nugator pscudo-Phito adfert,
m vano
Curaque ejus cerebro conficta sunt.
fecissel .!;,, extendit angelus Domini
^ininutaicm virga?, qnam
tel1 "" carnesctpanes
tenebal m manu el
azymos ascenditqu c iLMMS
luoifa uana
,!l '

2i
petra et carnea,
Angelus
mlymosque panes consumpsil
cmiSancfoms-
aotem Domini evanuii c\ oeniiq
ejus. Vidensque Qedeon,
tum n.ortif !•». quod Bssei angelus Do- >c*-^
mhl, quo |U.
inun, quem hactenus
Hcii
h
mi Oominc Deus <
inem crediderat,
qula vi.ii
ait
^m
angelum Do-

Pas tecum: ne timeas, dod

morieris y. ?i 6i
 ;

DIE PHIMA SEPTEMBItiS.

83
clum est Gedeon friius Joas fecit
:
hax omnia ADCTOBK
Et dixerunt ad Joas Produc filium luum l„n
gni.Cum lucoarani Baal de- ut moriatur: quia destruxit
aram Baal, et suc-
:
1. I..

cidit nemus. Quibus

struit ; aliam Deo erigit et ultorcs eslis Baal,
ille respondit : Numquid
ut pugnetis pro co? Qui ad-
sacriticat; accipit nomen versarius
stma veniat
cst ejus, moriatur actequam lux cra-
: si Deus est, vindicet sc de co, qui
Jerobaal, et Spirilum Do- suffodil aram ejus. Ex illo dic vocatus est Ge-
deon, Jerobaal, eo quod riixisset Joas
mini ; copias convocal con- scaturse deeo Baal, qui sufloriit aram
Qlci- :

ejus jr. 28
tra Madian; duplex in vcl- et seqq. Videnum. 5.

27 Intt-rea temporis Oranis Madian, et Ama- Ifarfi<nn7<r

lere signum petit, in quo lec, et Orienlalos populi conyre^uti sunl, ut t'nnseutit Jor

eamdem Hcbrxorum tcrris, quam septem

<t»«cm Spiritu
non peccasse ostenditur. rtbus annis, vastitatem infcrrent ; Kt
/>rio-

transeuntes S.Gedcon,
Domi.ni tttjtoUu
<" t

Jordauem, caslra metati sunt in valle Jezrael tf. 23. eitum congre
Jnssv Dommi, \Jum dies abiisset, quo contiyit angeli appa- Conftuxerant co centum triginta quinque beU 9«'
ritio, de qua paratjrapho przcedente, proxi- latorum millia, uti ewcap. vni f. [Q intelligitur,
ma nocte ab eodem, ut arbitror, angcio mone- Eorum duces erant Oreb, Zeb, Zebee, et Sal-
tur S. Gedeon, ut a desPructione luci et ara- mana vnf. 25, ct
cap. cap. vui *. 5. Cum Imc
Baal, ab erectione altaris vcro Numini, et ho- ficrent, tempus vernum crat ; nam ut nOS docet
locausti oblationc divinitus delatum sibi princi- caput vi j?. Zetseq., Madianitm ceterique «u-
patum auspicetur. Iiem ita narrat saccr auctor xiliares populi cmn gregibus suis, quando sata
f. 24 ct scqq. : Cumque adhuc esset in Ephra, in herbis erant, instar locustarum advolare sote-
nocle Dominus K
qua? est familiae Ezri, illa dixit bant, omnem annispemel proventum depasturi.
ad eum : Tolle laurum patris tui, et altcrum Subdit vcrsus 34 : Spiritus autem Domini induit
taurum annorum sepfcm, destruesque aram Baal, Gedeon ;
qui clangens buccina convocavit rio-
quae est palris tui et nemus, quod circa aram
:
mum Abiezer, ut scqucrelur se contra hostes,
est, succide et a^dificabis altarc Domino Deo
:
ad imminentem calamitatem avertendam, Ac-
tuo in summitatc pclras hujus, super quam ante currcrunt Abiczritx, urbis Ephrse habitatores,
sacrificium posuisti tollcsquc taurum secundum,
:
armis instructi\ interque hos proouldubio etiam
et offeres holocauslum supcr slruem lignorum, cx iis salteni aliqui, qui /tupcrrime SanctWm
quae de nemore succideris. Ex his intelligiPur, ad mortein poshllarant. Quem paulo antc e •ine-
Dcuin hic cum Sancto dispensasse, ut saccrdotii dio sublatum volebant, nunc suum agnoscunl
muncre fungeretur, offerrelquc /tolocaustum pro- ducem et sequunlur. Mirabilis saneest hsec i«><i«

cul a loco tabernaculi. mutatio in corum animis tam subito facta,

aia Iwoque 25 Assumptis ergo Gedeon decem viris de An Sjiiritus ilte divinus, <ju<> SanctUS agobatur,
[i<ialevern>x,al- sicut praeceperat Dominus.
servis suis, fecit ci foris ita se prodebat, ut ejits signis exterioribus
tare Deo erigit

rt sacrificat
Timens auiem domum palris sui, et homines il- j.erccptts i/uivis excitarentur ad illum cu/m spe
lius civitatis, per diem noluit id lacere, sed victori.r sequendum ? Ceterum ><<>n modopopula-
omnia nocle complcvit jr. 27. Itaquc ara Baat ressuos etcognatos adbellum excivit sed t«s<>- ;

eversa ejusquc luco succiso, Sanctus, ut jussits j)cr Misitnuntios in universum Manassen, qui ct
erat, super summilalcm pelrae, in qua cibos ipse secutus est eum ; et alios ninitios 1D Aser,
antca posuerat, ab angelo dcm in sacrificium et Zabulon, et Nephthali.qui occurrerunt ci f. 35.

conversos, aitare Domino nocte xdificavit, et in Ilorum acccssionc facta, in sancti Ducis ewer*
illo holocaustum obtulit saccrdos Dci cxtraorditia- citu tnginta duo pugnalorwm millia numeraban-
rius. Attare, de quo hic, verisimilius idem fuit tur, ut patet ex cap. vn i, '.).

cum illo, cujus mcminit versus 24 : ubi dicitur 28 Dixitque Gedeon ad Deum Si salvum :
<i<l>lrv ni vrl-
!«• 0( Utrn ji,i

facis per manuui meam lsrat-1, sicul loculua 68,

I

S. Gedeon aram cxstruaisse ibi : qua voce de- rocuhtui pCtHi I

area solo
siqnatur locus, ubi angclus sacrificarat, vel eum ponam hoc vellus Ianae in : si ros in
impetrat i

a mctu mortis liberarat, aut ccrte alius vicinus vellere fuerit, el in omni terra Mccilas, sciam

circa qucrcum. In exiguo autem locorum spatio quori per manurn mcaui, sicuL iocutus es, libe-

dupkx Domino aedificaPum fuisse, difflcul-

altare rabis Israfil. Factumque est ita. Bt de noctecon-
ter credo ; magisquc in cam inclino sententiam, surgens, cxpresso vellciv, concham rore IDQ

qux statuit hagiographum $.24 usum esse figura plcvit. Dixilque rursus ad Deum Ne :
Irascatur

furor tuus contra mc, adluic BcmeJ tentavero,

prolepsios, eumque voluisse vocibus angeticis Pax si

tec.um ctc, quae mortis timoiem Sancto ademe- signum quaerens in vellufl
vellere. Oro ut solura
omnis rore raadens. Pecil-
rant. proxime subju/xjcrc mentionem aliquam siccum sit. et lerra
et fuil >ic-
de altari sequcnte nocte erecto, quod ab eisdem quc Deus nocte ilia ut poslulavcrat :

Domini pax vocatum est. Si quis tamen gemvnam citasin solo vellere, et ros In omni terra ^. 30
a Sancto aram erectam fuisse asscrere malit, ei et seqq.

non. refragabor ; modo admittat, cinn. >n ailijica- ;:i Cin <> b.rr nuracttla, « S. Judice peHUt, "">- pettttaha fa a

atium finem intcn- vehir quzstio gravis, deliqveritne Sanctms

lione prioris, de qua f. 24, sai
defeetu,
disse, quam ut in ea sacrijicaret. Vide supra di- Ula posPulando. Est oontra eum argumentwm non
cta num. 22. leve i siquidem em manifeetis indiciis jamsatti
querela oppida- 26 Cum sanctus Judex pium sibi ab angelo cognoverat, fuisse angelum a Domino missum,e
norum : accipit impcratum opus fuisscl cxsecutus, Cumquc sur- quo vntelle&erat, se duce lsraUlem <«mriadc Ma-
fiomtn Jero-
rexissenl viri oppidi ejus mane, viricruut destru- dianitis potiturum". contra fidem ergo peceavit, si
baal.
Deus facturus esset, quad
ctam aram liaal, lucumque succisum et taurum dubilavit, <>« reipsa

allerum impositum super altarc, quod lunc arii- perangelum pollicim erat; <" verosi oertusfuh
issione, >» /><<><><
<>"-
ticalum erat. Dixeruntque ad invicem : Quis boc deimptendadivux' pn
vm asfatt sine neccssitate miracuta postulando
t

fecit? Cumque perquirercnt auclorcm facli, di-

Imo
 :

DE S. GEDEONE ISIUEUTARUM JUDICE

S-i
videnlur con- b
39 ait: Ne irasca-
miraculum postutonte; quia non
l0 ipse S. Geilcon, cum *.
scriptum est « Non
AUcroRc
rae, si adhuc seroel tenta- vemre hajc ad islud, quod :

, uw-or tuuscontra Deum tuum quod lex •

J. L. l

satU videtur p tentabis Dominum

vellere,
vero, signum qoarens
in
rei docet non esse contra
prscepit. S.d cxitus
magnam se in Oeum irrevt
agnoscere,
mandatum faclum. Nequc enim exaudiret Deus
ittere iterata miracuh postulatione,
tiam •

contra lcgcm aliquid deposccn-

auctontas. petitionem
SanctoeHam adversaest nonnullorum
,

Commentarw- tem.
A Ruperto in librum Judicum,
Frmciscus Suarez lib. de Irreligiositate bonoetcfitie nt.
cap. x accusatur, quod Ikvm
1
ten- 31 t
run lib. i

Bon/rcrius Itic, aliiquc, qui »<»-",„ „t ?)opu .

ex cap. ii num. x,
tarit, dum signa petiittm autem id fecerit
q P. A ^n aM „/.
.. „*»«i nntlnn absolvunt. varias
lu * in fide con-

tJflfpRtu iidei aua credere tenebatur promi siones nrmaretur.

J2SJS IjLiente, proposUas ; «. po-

Dei commzsent, quia, /icc(
«//-,,"< «.<*».«,
fitib /*a/e /Em
«*
potuerit.
?«. ***?
Inter alias
"^.E mihi valdc
catum tentationi Salianus adfcrunt.
svnc causa tamen Deo pro- placetea, quam Caictanus ct
incredulus non esset,
non explicat. s. Judicem signa petiisse aiunt non ad suam,
bata miraculorum petitio facta est,

est vn eo, ut san~ scd ad sociorum suorum, quos ad bcllum convo-

\i Abulensis qurnt. xlvii totus
lapsum probet. Fa- cavcrat, confirmadoncm; nimirum utde Sancti
ctoim Virumin infidelitatem
habet S Thomam nuq.xcm a. n iii usione ad tiberandum IsraBlem deque divinis
uentem sibi
cap. xv promissis illi factis firmam fidem liabercnt, et ad
ad ,
Mi ubi ait Ibrabam utem (Genes.
8) signum peliil ex inslinctu divino, et idco certam victorix spem erigerentur. Quod Sanctus
jr.

non peccavit. Gedeon vero ex debilitale Qdei huncsibi insignorum postulationc finern propo-
petiisse videtur, et ideo a pcccalo non suerit, aliquo modo colligi potest ex ipso contcxtu
signunj
excusatur, sicul ibidem Gloss. dicit. narraHonis sacrm. llxc f.Zbquatuor tribus ad
II

niqUO '(•n/n/ 3fl w mclius alii Sanctum ab omni peccato S. Gedeonem concurrisse refert ;moxsubditf. 36
I
\iiin hiihint nl ,, mvnem faciunt. Imprimis signa non petiit, miraculoru/m petitionem ; horum vero conccssionc
-

guod ccrtanx divinis promissis fide u non haberet. narrata, statim iterum subjungit, S. Ducem

Nam quis credai eum, qui ab Aposlolo ad omnemque cum eo populumsurrexisse et adhostcs
Hebrsos xi jr. 32 a fi.de laudatur, interque cos perrexisse. Unde verisimile cst, Sanctum signa
omnium prlmits recenset/ur, qui per Ddem vice- flagitasse coram ipso exercitu, huncque totum vel
runt regna, operati sunt justiliam, adeptj ^unt aliquos ad idstatutos mane vellus et arcam in-
rcpromigsionos, . . . . forles facti sunt in bello, spectasse, ut de mwaculis constarct. UWiusque
caslrfl verlerunl exterorum etc, quem paulo ante, verba rcm t tam magis elucidabunt. Caictani
quam signa pcteret, Spiritus Domini induerat^ hax sunt : Quod non pro se ipso sed pro populo
ut dioiiur y. 34; quis, inquam, credat eum, petiit Gedeon hujusmodi signum (et proplerea
infidetei i
fuisse? Illa profecto alacritas, qua non poccavit, nec teutavit Deum, sed pro uti-
a am Baal conseoratum nemus evertit atque ei
t
litate populi, ut sccurus sequeretur iliuin ad
Deoque uero altare erewit, non ignorans rem bellum, peliit siynum, ) insinuatur in primis ex
csseperiouli ptenissimam, qua conpra tot hostes co, quod fuit petitio signi, congregato jam exer-
pugnat/urus ntos ad arma clangore buecinse con- cilu. Deindc quod ipse Gedeon repetit indubie,
vocavit, ingentis argumentum estfiducim ac spei Deum boc dixisse : non ergo ut ipse nosset (qui
de felid renm eventu fundatse swper firma illa j
;im novcrat, ) sed ut popuLus sciret, siguum
fide, qua oredebat Deum prsslitumm, qum per petnu
<t, gelum promiserat, Vequesi Smctum nobiscum 3'^ Salianus in Annalibus ad annum 2708 s. Gedeonem
tth infidelitath pecoato liberas, miraoulorum pe- num. '21 ci seqq. narrationem sacram a f. 35 *te Wfl '
titionem aliumte vitiosam fuisse suspiceris. Fim ita historice deducit : Reliqua itcm tribus Ma-
h;ir potuil Hne ulla in Deum iireverentia, licet nasse nunciis accita, alacris ad Gedeoncm, Deo
eertus fueritss vktonam obtmturum, abangeio animos suggerente, convenit. Misit et alios nun-
prsnuntiatam, Dum Deus rogata mvraculaope- cios in Aser, et Zabulon, et Nephthalim- quaa
satis ostendU, tribus cis Jordanem ad Septentrionem
Manasse F
^bassenontmtiumratumem,obquam f sed sits erant, quaa reliquis sese adjunxerunt
imo
/,M '- l/m '
Sanci ™ Ma postulavit. Si cum jam adversus hostem progredi inc inciperet,
m parte stgnorum
Quibus ^JLJr*.
pcnuo mata fuisset, nec
pctitiomalafuisset. oGisiiprartint
occurrerunt Pi ei. nntKi» ...«
congregatis, peliit Ge-
!><(>
i
lacens }
an hic tti
tdi deon a Deo miracula duo circa vellus. Qua
in
S. Ambroslum libro de Viduis cap. m Ostendi -
:
re varii varie loquunflir, ut videbis
tur s. Gedeonis)
apud Sera-
\ exemplo, qod omnium esse rium, mihi in primis placetGaiet., quinegat ea
uivinaB merei-i miracuia potoslatis;
poiosians; sed eorum,
quibus nliglo» devotionis studia
suffragentur
peUla aut exhibita
... Idqu. ex eo
Gedeoni, Bed exercitui
insinuatur in ,„, 1 eius

™
i
etdivtnJ bos talo
11 8 ca5lestis " xs
operis ahdi,,,,. qni
""^ «h idm sanctus Do-
,,,vren- con^ato exerc.tu pctiit, utVS^? "

« deret, quce Gedeon de sua vocationeet

, nromi 'a
'

a Ta % l,U
'
l
infideUtatis divlDituS ^ia ct l,berl a

.,asse anquis, titio et exhibitio

"^ranam miraculi sic habet: « Dixitque
quasi incredulus esse videalur, qui Gedeon ad
frequentibus Deum : Si salvum facis per ma-
informatus indiciis adhuc
plura i'o- oum meam [srael,
Bcebai sicuL locutus es » per an-
bed quemadmodum

^
f
potesl videri quasi gelum scilicet, cujus iuerat
amoiguus incerlusque

«aS^irt '
hM «««- •-. - «s
illa vox : « Vade in
de

dus ' '" - -!„,,,,„„

precatio
vr,

habebal
1 ISZ Sn D
T l0,U ' CMSte '.»equedepotestatene-

eftectum i git autem . Ponam hoc vellus lana; in area si

: •

ros in solo vellere ruerit, et

*»h <»><« i. dicit altquis ex iis, qui a
atteoU^
«enuus
»
in omni lerra sic-
audiun, quee • cilas, sciam, quod per manum meam, sicut
K
leffuntur
e u.iim v r
i ,/,-
</, s. Gedeone, geminum ' luculus es
-
W"^ brael .. Cum ait, Sciam,

idem
 , ,

DIE PRIMA SEPTKMBRIS.

85
idem est acsi diceret , Sciet populus hic , qui et siccitatcm postutaret;
determinata autcm hxc aUCTOHl
mecum cst. Sic S. Joan. cum misit discipulos suos miracula a Sancto peHta esse, cognoscente
qui- J. L.
ad Jesum. ut interrogarent eum « Tu es qui ven- : dem voluntatem Dei esse ut peterentur, non ta-
» turus es, an alium expectamus? « dubilalionrm mt-ti mysterium, od quod figuranaum destma-
discipulorum suorum ad se translulit, cum suo bantur.
non discipulorum nomine Ghristum interrogari 34 Alias, quas alti adferunt causas, ob quas petiisie eredi-
voluit. Factumque est ita (ut pelierat Gedeon,)
(i S. Gedeon licite signa
non refero. Duas petierit,
» qui de nocte consurgens concham rore imple- proposui, quarum postrema
manifestum facit
» vit b tota scilicet area sicca alque arida rema- Sanctum sine ulta in Deum vrreverenHa rorem in
nente. Gum autem nondum mcredulo
fortasse vellcrc et arca potius. quam
aiiud miracutum
isti populo satisfactum esset, et signum quaercre postuiassc. Aunc ita meam sententiam espono.
pergeret, signuni allerum et petitum et datum est Sanctus Judex signa petiit ad IsraMitas, qui ad
ei. Illius enim nomine, » Dixit rursus ad Deum : se confluserant, m
confirmandos fuic
determi- :

» Ne irascatur furor tuus contra me si adhuc se- nata signa petiit cx instinctu divmo, quem hic
» rnel lentavero » etc. Vcrum, inquiet alvjuis, admittendum censent Suarez citatus num. 10 ct
in Caietani et Saliani sententia faciie quidem 13, Lessius lib. n de Vvrtutibus card. cap. xlv
inicWijttur, S. Gedeoni iicitam fuisse mtntculorum dub. i, Bonfrerius hic, et alii. Finem t a Deo
/"'(iiio/icm sed necd/wm opparet, quomodo Deum
; determinata signa inspirante iutcntum, fuisse
non tentarit detcrtninata signa ftagitando. Dispo- vtrumquc vct alteruirum mysterwm, de quo /nt-
sitioni sapientix divinse illorum dcterminatio re- mero pmcedmte, Patrum suadet auctoritas
;

linquenda erat. Uanc difficultatem e mcdio toltcnt S. Gedeonemewn sibi proposuisse, de mt<> num 31,
diccnda numero sequente. suadet ratio, atque ctiam, ut mihi vidctur, ipse

a Iho mspiratii 33 Oritjcncs in iib. Judicum llomllia vin ver- historia,' sacrse contextus. Ad argumentum quod
n bis, qua: dedi num. 30, subdit : Videnda est hujus pcti potest ex m.sii 37, Si ros in solo vellere
mysterii ralio , de qua memini ctiam quemdam fuerit, et in omni terra siccilas, sciam, quod
ex praedecessoribus nostris in libellis suis vel- per manum mcum liberabis Israfcl, respondit Sa-
ius lanae populum disisse I&rael, reliquam autcm iianus supra numcro 33. Neque quidquam con-
terram reliquas gentes posuisse et rorem, qui :
tra nos infcrri potest ex verbis Sancti itcrato si-
cecidit super vellus, verbum Dei esse, quod iili gnum petentis f. 39 :Ne irascalur furor tuus
soli populo caelitus fuisset indultum. Supra solum contra me,
adhuc scmcl tentavero, signum
si

namque Israel ros divinae legis advenerat. Sicci- qua?rens in vellere. tlccc enim non significant,
tatem autem habebant omnes genles ;
quia iwillus Sanctum in hac sua pctitionc culpam aliquam
eis humor divini infundebatur eloquii. Secundi agnosccre, ideoquc veniam a Deo pcterc ; sed in-
vero ratio signi in contrarium permutatur; in dicant potius cjus modestiam, submissionem ani-
quo ait, ut supra omncm terram ros descendat, mi, summam in Dcum reverentiam ct cx hac
supra vellus autem maneat siccilas. Quod dcin- ortaui forinidincm, nc forte liberius atque auda-
ceps fusius interprctatur de ariditate Judzorum, cius cum Deo agat, ct minus, quam conveniat,
et de adventu Christi Domini ac rore divinx gra- propria vUitate et divina majestate considerata.
ti;c ccelestisque doctrmae, per ipsum supra ceteras Cum Dci inspiratio hitjusmodi (ornndinrm tum
nationes diffussc. Unde concludit : Uunc igitur toltat, hanc in Sanctoagnoscimus ct taudamus.
mysterii ordinem Gedeon sanctus prophetico spi- 35 Porro uPrumque prodigium in vellere a SiUt Jo$aphtu,
(/U(f snncto ho-
ritu contucns, non solum primum signum popo- Deo editum, cibos jirodit/ioso ignc ab angclo in
nortflco. t>(in
holocaustum Deo consumptos, aram Baal diru-
i

scit a Deo, sed et secundum converso ordine cu, ijuwnatrat,

repetit. Sciebat enim rorem divinum, qui est ad- tain, nemus succisum, altare Domino erectum, ecrpmdwitw.
ventus Filii non solum Judaeis; sed et post-
Dei, sacrificium in eo oblatum hwc, inquam, etalia ;

modum etiam gentibus esse venturum, quoniam de quibus hoc ct prxcedente povragrapho cgimus,
quidem ex incredulitate Israel salus intia Josephus taciturnitate suppressit ; ab quam,
fit gentibus.
C Et hoc est. quod pro ariditate velleris universa terra ut meretur, reprehenditur a Salicmo i/n Annal.
gratia divini roris infunditur. Serarius qua-st. xxiv num. 30. Paucavero, qux ex capite vn wi suam
transtuiit historiam, non utto in toco drpravamt :
ct a Lapide hic multos dant sanctos Patres
Per idcm lempus, inquit Gedeon initio capitis vni,
qui idem mysterium, prodigioso roris in vellus et
Jasi filius, unus ex primalibus tribus Manasseti-
arcam dctapsu adumbratum, codem ferc inodo
explicant. SS. Ambrosius, IHeronymus, Ephrem, dis, manipulos frugum clam In torcular com-

Sophronius, Bernardus et alii apud eosdem et~ portatos Qagellabat : non enim ausus eat propter

iam docent, per rorcm hic significari Chritum. hoslem prupalam lioc in area facere. Cumque
Scriptura tjuinquics est angelus
per vellus beatissimam virginem Mariam in cu~ spcctrum (in
adolesccntis specie 8e oblulisset, et
jus utcrum illc humanam naturam assumens Domini) ei

ac Deo charurn appellavissel respon-

dcscendit. Unde ct nunc devoti Catholici Dei fecilum ,

suamque Matrem vocant ct invocant Vellus Ge- dens, Hoc, inquit rness feiicitatis argumentum
,

niinc utor pro

deonis. S.Ambrosiusiib.de Viduis cap. ni ctin est maximum, quod torculari
jubentc, ut bono esset animo et
Proccmio ad librum i dc Spiritu sancto cum Ori- area. Illo contra
vindicand.i cogitaret, negabal fleri
gene diserte a/Jirmat, quod S. Gcdeon primum de libertale
suam cuivis alteri cedere
mystcrium cognovcrit, atquc hunc in fincm signa posse ;
nam eL iribuui
tribum, sed
petierit, ut ejus insignis aliqua figwfa darctur. numero, (f. 15 non dicit Sanctus
vel ut est in Hebrso et Grxco leato,
Idem crcdidd S. Isidorus Ilispalensis ct e recen- familiam,
chiliadcrn suam infimam csse in Mmasse)Qi se
ttoribus dictorum Patrum auctoritatc
Villarocl,
tam arduffl negotiia imparem.
inductus. St tamcn hoc ridratur facilcm odeo ft- iuvenem esse, ci

quidquid deesset m- Mippleturum

dem non mereri aiia sccurior via potest ini/ri, Deus autem, ,

daturum, modo
t
Israelitis
dtciqae, Deutn utrumque, quod Patres hic agno* pollicebatur, ct vicloriam
non gravaretar. Ilanc
scunt, mysterium, vel unum ex itlis spectasse, ipseimperium assumerc
juvenibua commu-
atfjuc, ut ejus figuram daret, S. Gedeoni inspi- rem Gedeon cum quibusdam
Binemora
rasse, ut tn veltcre et area prodigiosum rorem nicavit, qui libcntcr crcdentes oraculo,
cllccerunt,
 '

DE S. GEDEONE ISRAELITARUM JUDICE

praisto essent decem millia mi-

^rvn^ ^^^^ pedibus, aquam vola
ojjuwipfi D
effecerunt, ut
lULTOHI.
libertale audendum para-
mmushamtom lambuermt instar oanxtm, os ipsis
J. litum, ad quidvis f>ro
g«i flcj-o poplite
aquis non immergmtium : ccte^i,
I,

tissima. Postrema non convenimt oum versu

lueo
dimissi sunt.
$<w*w ipse S. Gedeon, fyirtto atgue ore fonli inm&rso biberant,
34 et 5(7/., ufti
Solianus, et Bonfre-
nuntios Jla Tirmus rectius quam
Domini actus, clangore buccinx et per
triginta duo rius, qui in genvnm flewUme nullam discriminis
ad betlum evocasse non decem, sed
mil/ia, utipatet ex ^. 3 capitis sequentis.
rationem positam fuisse volunt. Verum de diverso
bibentium modo aliisque huc spectantibus plura,
si lubet, lege apud interpretes.

38 Sumpfis itaque pro numero cibariis et tubis, fwm hs Dux

i fV. Jussu Dei exercitum omnem reliquam multitudinem abirc priecepit sanr.tm xe rA
certumtn pa-
et ipse cum ccteris trecen-
minuit ad ccc; castra ho- ad tabernacula sua :

rans, jvbetur
tis viris se certamini dedit. Castra autem Madian
castm Itosimrti
slium lustrat ab iniideli- :
erant subter valle jr. 8. Placet hio Abulensis explor are.
tatc vindicatur audita : conjechira qusest. xn , ubi ait hanc tubarum
copiom, quse singuUs trccentis milUibus infra
somniiinterpretationecon-
f. 10 distributz lcguntur, a recedente mulUtudine
firmalus, miro slratege- sancti Gedeonis jussu relictas fuisse ; additque
laudatus prssul, ipsi eojam temporea Dcoreve-
mate Madianitas in mu- latum fuisse mi/rabilem illum pugnandi modum,
luam caedem et fugam ad- quo paulo post victoria relata est : quamquam
non mrnus sanctum Ducem eas ex
verisimile sit,
igit, quos et persequitur.
prscepto Domini sibitradi jussisse, adhuc inscium
B ad quid necessa/rise essent; nec dubitasse tamen de
E
Ptceetpit 8, Qb> _L ostiidie cum anvmadversum est alterum cir- earum necessitate, quarum traditionem Dominus
uconi Dcut, vt
ca vellus mi/raoulum , populus, ut credibile impcrasset. Eadem nocte, qua scilicet S. Gedeon,
timitlos tlimit-
cst, wni dubiltiril iniijitnis <lr S. Gedeonifl missione ceterorum dimissione facta, cum trecentis viris
tai : reetdvnt
22000 :
ad IsraUlem salvandum, degue victoria eo duce se certamini accinxerat, dixit Dominus ad eum :

rrfcrrwlti. [gllur .lerobaal, qui el GedeOD, de Surgc, et descendc in castra mimicorum : quia
nocic consurgens el oiuniB populua cum eo, ve- tradidi cos in manu tua. Sin autem solusire lbr-
nii ad fonlem, qui vocalur Harad. Erant aulem midas, descendat tecum Phara puer tuus. Et
castra Madian 111 valle ad Sepfcntrionalem pla- cum audieris quid loquantur, tunc confortabun-
gam collis excelsi cap. vn f. t. Locorum sit/um, tur manus tuae , et securior ad hostium castra
dr quibus /"> fii mentio et demceps fiet, disce ex descendcs ^. 9 et seqq.
interpretibus. Dixilque Dominua ad Gedeon ; 3 (J Abulensis qussst. xlvii m caput prsecedens Exjr.ioetvq,
Multus iccuui est populus, nec Iradelur Madian operosc probare conatus est, Sanctum ex inftdcli- male Abulensli
iu mamis ejua ne gloriettor contra me Israei et tate Deum infertSanctiin-
:
tentasse, quando dubitans de vietoria,
dicat : Bleis vlribuB liberatus sum. Loquere ad ab ",,ge/o Domini prsenuntiata, dupiex signum fidelttatem :

populum, ot cuncUa audientibus praedica : Qui petiit, ut de illa certitudinem acquireret. Quses-
formidolosus et timidus est, revertalur. Recesse- tione xm, quam super hoc caput ad verba mox
runtque de monte Galaad, et reversi sunt de
po- data in Sanctum severior est; na/m eum
instituit,
pulo viginti duo millia virorum, et
tantum de- post iitrumque
humidi siccique ve/hris prodigium,
ccm miiiia remanserunt *, 2 Mirwm est m
et 3. auditiunque insuper hoc capite it. 7 oraculum
S. DudS c.rrrrttii luntiim Umidorum iiuiurruu, divvnum, Tradam in manu tua Madian, nec-
fuissr, prwsertim cum gemvno prodigio de felici dinn tamen credidissc asserit, sed valde
belli eventu
dubium
cerft faoti essent: Verum, mquitSa- permansisse. Audi loquentem : Respondendum,
limus num. 33, potucruni cerh, nvdm- s,i
m \\
>
quo.i Gedeon eral vir imperfectus, et dubitans
violores, Umera tamen nc victoriam
ct libertaiem de victoria sibi danda : et quamquam Deus cer-
populi sna
morte redimerent, Deo videlicet
qui eum, tamen
tificassel postea bis aignum petiit,
eos cjiraiasoa volebat, eis animi
vigorem et ora- Nunc igitur quamquam
sontiam subtrahente. ipse non peleret signum'
Dcus ccrtificavit ipsum in cnarratione somnii
fxreliquin 10000 Neque una diminutione
37 contmPus Domir cui valde assensit Gedeon;
trtemti $Ueti nus prxsoribU aUeram, quo
,
et hoc fecit, ut
olarius agnosoermt condescenderet
tfui ijenu non
ftroWite.w non humanis viribus, conditioni ejus, quia valde du-
sed solius Dei bius erat super
fltwo aottam #
nMtltopristinamlibmatemrecepme.
hoc. Mh'rum est, quod immiti
mnnti bfAftfanl: Resitade- huir Abuiensis censurse interpretes sc non oppo-
%***" « * « • DixilqueDominusadGedeon: ><»nt. tjua de rausa prpter
P^«" nwrcm si/eant vei dis-
J^J"
mullus M, duc eosad aquas, Simulent, me tatet. Ccrtc verba
1Ibl P»babo Lliofl
sacra adeo p/ana
: et de quo dixero
lmini Vill,;i1 ipse pergat
tibi u et aperta non suntt m bcnigna commentatione non
-
: quem ire prohibuero indigeant contra docHssimum, sed
revertatur Cumque desceodisset nimisseverum
«

populuaTd prsesulem. Huio minme

aquas, dixil Dominua ad Qedeon
Qui Lua assentiendum est. Nam
quem
^»
:

erlnl aquas, sicut sclent Apostotus primum < judicibus a /ide lau-
canea lambere se-
Pwabis eos seorsum qui autem curvatis :
dat, qmm
Ecclesia Latma unicuu, < ludiabus,
ajenl ae quihusatjit/dwr
bus biberint, ... altera
parte erunt. Fuil
eorum nomme insoriptus ob
^eruseorum, qui mauu ad os (lI , \tuL ni.r sancUtatem
merna m
1|ioi ,!'
2 et cu/tu dignum judtcat:
sacris Fastis memoria

" :~-:";;/r ::,,,!'';,;:

n ~ -> potest,
sanctttatem amisisse?
wm
dicendus
PerHnaci, inquam, mfide-
quomodopost tot visa prodigia ei
•
est
isne
pertinaci
inquam, ubi
infideUtate
ex-

"<;'/"« ***dm sme prrtinacia

et gravi 'conPra

>
<><l ,{ >>"sev l nci
r os>it.expenu',, uu,. l

•iO hnpvunis Gedeonis

m/ideUtas probari non
potesl
 ; >

DIE PIUMA SEPTEMBRIS. N7

potest ex vcrbis Domini. Sin autem solus ire for- qui fortitudinis augmcntum accipit, vere con-
10
tucTomt
„„, oorsw midas, descendat lecum etc. Argumentum, quod
,
fortatur. Itaque verba Domini ad Sanctum bciu- J.
exphcari potest [..

inde contra Sanctum deduci potest, est hoc : gnam hanc admittunt interpretotionem Cum
dcformidir.e, :

missus ad casfra hostium exp/oranda timuit audieris quid loquantur, tune confortabuntur
incomitatus irc, nc fortc ab hostibus capcrctur mamis tuce, id c.st, auctior intcnsio>que crit fdes
vel occidcretur : guoniam vcro tot prodigiis et ac fortitudo tua. tluicexpositioni consentanca
oraculis Dcus testatus fuerat, quod Gedeon U- sunt qux proximc seqwunttwr. Rt securior ad
t

beraturus essct Israelem, et in ipsius manus ho- hostium castra oppugnanda cmn precentis viris
stis tradcntlu.s csset, quomodo pcriculum vitse vcl descendes.
capltvitatis titncre pntait, et simul crcdcrc victo- 43 Descendit ergo (
v
. 11 ct scqq. ) ipsc el qwd aec^pu,
riam, se duce rcfcrendam? Fides divina non Phara puer ejus in partem castrorum, ubi erant "adianiiawm
compatitur ut/am formidincmdc opposito. Bespon-
deo vcrum id essc de formidine, quse ex suspicione
armatorum vigilia;. Madiac autem el Amalec,
omnes
ZZ'w Zn '

et Oricntales populi fusi jacebaut in valle au(t,t a .-

dclibcrata et dubitationc voluntaria nascitur vcl f Jczracl , ) ut locustarum multiludo : cameli

nasci potcst. At nego, Sanctum hujusmodi for- quoquc innumerabiles erant, sicut aivna, quae
midinem habuisse. Quemadmodum in crcdcah- jacet in littore maris. Cumque venissct Gedeon,
bus possunt esse ct sxpe sunt suspiciones et dubi- narrabal aliquis somnium proximo suo et in :

tationis motus, quos nec voluntafis imperium bunc modum refercbat quod viderat Vidi :
,

nec ulta dc/ibcratio prsecessit, proindeque nihil somnium, et videbatur mihi quasi subcineridus
aliud sunt quam merx apprchensioncs, quod forte panis cx hordeo volvi, et in castra Madian des-
res a/iter sic ac Deus revclavit ; sic ctiam in eis- cendere : cumque pervenisset ad tabernacuhim ,

dcm potcst cssc formido seu horror aliquis, ex illis percussit illud atque subvertit, et terra 1
fundi-
autmi motibus non tibcris natura/itcr pro/h/cns ; tus copequavit. Uespundil is, cui loquebatur. Non
prsesertvm si materia fidei objccta, qux necessario est hoc aliud, nisi gladiu-? Gedeonis, lilii Joas
E
obscura cst, sii res, sccundum se spectata, valde viri IsraeliUe : enim Dominus in niauus
tradidit
periculosa ct terribilis. Sicut fidcs, qum cst ejus Madian, et omnia castra ejus. Cnmquo au-
assensusde re obscure cognita, dictas apprehc nsio- disset Gedeon somniun. et inlerprelalionem ejus,
nes non exc/udit, ita ncque formidinem, quam hx adnravit, Dcum scilicet, gratiasque ei egit dc tam
excitant. fausto omine. Agnovit enim tam somnixim quavn
ijufp ftat cum Nunc de Sancto ita statuo. Firma fide credc-
41 mterpretationem cju.s, in quibus alioqui posset essc
bat,sede 135 Itostium millibus victoriam obtentu- fallacia, a Dco csse.Hac nova confimatione San-
rum, licet viderct cxcrcitum suum ad treccntos ctus acccpit fidei animique fortitudinis augmen-
rcdactunt, adco ut singulis 450 Madianitse vin- tuui, quo promptior alacriorque ad rem confi-
ccndi csscnt ; credidit, inquam, sc duce, i/los vi- cicndam factus cst. Et reversus est ad castra
ctores fore, et conscqucnter se a castris hostium Isracl, et ait Surgitc, tradidit cnim Dominus in
:

exp/oratis incolumem ad suos rcditurum, quamvis manus nostras caslra Madian v. 15.
mirrU
ea tam prope accedcrc jussus esset, ut coUoqucatcs 44 Dcin, somno cjusque interpretatione cnar- trwsfitoi
armli mstiwt.
cxcubias audirc ct mtc/tigere possct. Vcrumtamen rata, bene animaitim <ut rem gerendam trecento-
quoniam Sancti fides erat de re, qux ex nocis rum virorum moaipufttni tripartitO divaltf, til
adjunctis rnagis obscura, ardua, et pcriculosa Vribus simul ex partibus Madianitarvm castra
apparebat, in cjus intellectu subortx sunt ap- pervadens, totum eonun turbarcl c.rcrcitum. Scd
prehenstones non Uberx discriininis, quod ad/rct inusitatis in bello wmis, wuctore Deo, suos
msfru-
scqacs Divisih|iie Imrutos
et formido seu horror aliquis ejus animo xit; de quoitaversas
:
iiiii/c

qua m ipsa solitudo et noctis tencbrx

obrepsit, in tres partes, et dedit tubas in mauibus
viros
medio
eorum, lagenasque vacuas ac lampades
In
augcre potcrant. Dc hac formidine intelligenda
Quales fuerint ist.r lagensB, lampar
sunt verba Dominif. 10. Sin autem solus ire for- lagenarum.
des ac tubas,adquem usum
ct finem distributse,
midas. Vel ex eo hoc colligitur, quod subdat :

Descendat tecum Phara puer tuus. Si S. Gedeo- docct Saliani Epitome aum. 10: Singulis sin-

tubaa ad perterrendoa Madianitas,

nis ad inimica castra descendentis timor, or- gulns dedit
sibi hoslium turmas, manipulosque im-
tus fuissct ex fidei defectu, illum depetlere ratos lot
noctc prajserliui,
non potuisset unius pucri, id cst, famuli vcl mincrc, quot cxaudiebant tubas,
a>gru cerni possunt. Nam
armigcri, ncquc ctiam trcccntorum societas. At cum etiam propinqua
plus ad perstnngcmlam
i. i iilto facilius inte/ligitur, quomodo horrorem admolaa oculis faces
quan. ad illustrandau. vale-
illuia, quo animus pcrcelli solet ad rncram rci oculorum acicm,
lagenas, sive Jiy-
alicujus tcrribihs ap;rchcnsioncm , vc/ unius ctiam bant. Dedit secundo miliiibus
geminura in usum, prior, ad
socii prxsentia minuere possit, irno aliquando drias Qctilea
intus anlenl.-in laccm, qua; ex
adimcrc. Cum nuf/us intcrpretum ncget, Sanctum abscondmdam
nocturnle
formidassc, ncc nisi incptc dici possit virorum improviso rutilans, oculoa peratringeret
somDolenlis vaporibus ocrupatos,
fortissimum ad solas noctis umbras exhorruissc ; tenebris, et
posterior, ut dum ex com-
ac proin dicendum vidcatur, cum timuisse, nc animosque turbaret ;

majorcm ex va-
in nocturna hostiUum castrorum exp/oratione posito confringerentur omnes,
dum aures crcpitanli
sibi aliquid mali cveniret ; non video, quid ad cuitate sonitum ederent, et
tab.-rnaculorum suo-
Sanctum de mfidelitate excusandum me/ius ad- fra-ore undiquc quaterent,
supellectilis ruinam et con-
ferri possit. rum et omnis una
fractioncm phantasiae
ipsorum ingererent Deni-
ic f t . 42 Secundo contra Sanctum nihil cvincitur cx
ex concrcta sohdaque
1 1

que faccs militibus dedit

<iei ae fortitudt versu 11. Et cum audieris quid loquantur, tunc
lampades a splmdo.r appellentur
coniortabuntur manus tuae. Hinc deducit /audatus materia, licet
iucutiebatur timor, el ab
prsesu/, quod tunc tantum credidcrit, et cum sicouc et ab incendio
moltitudine boatium, quibus
f\de robur animi acccperit, quando hostium pa- a^stimala ingenti
treccnli viri prifiluccreut.
vorem intet/exit cx somnii interpretatione ; sed sanctus, Dixit ad
45 Ubi suos armarat
Duw
ma/e : non enim /cgitime scquitur : tunc confor- ln-
videritis, hoc iacite.
tabitur Gedeon ergojam caret fortitudine.: nam eos
•
Quod mc facere
;
grediar
 ,

GEDEONE ISRAELITARUM JTJDICE

DE S.

foccro, secta- omnium confusionem cumquc propter trecenta- D :

grediar partcm caslrorum, et quod cxaudire non

rum tubarum sonos, ipsi sc mutuo
xocTons
mint. Quando pcrsonuerit tnba in manu mea ,
J. L.
possent, nullo ordine effusam sese in fugam con-
caslrorum circuitum clangite ct
modumque do vos quoque per
darctur a flammiferis et
J7 et 18. jiciunt, si qua locus
CSl quoviutrfl conclamate Donrino et Gedeoni f.
buccinaloribus vacuus a quibus eiapsi beneflcio
dum fl twitct
Dubium non est, quin Imperator ante p-
mvadcndi es- ukJum tcnebrarum, aiii alio, quo quemque sors tulit,
SigUlatim rryiu-urnt rr/mnn ^ihjiu""*'
trnt; proripuere sese, futur nunc.i ct ciadis sua?, et
quem paulo vnfra in illo observa-
et ordinem,
omnem victoriae Gedconis.
tumfuisse legimus. Quemadmodum famc
Dcus Sancto inspvravit, vel per angelum prsce-
48 Seguitur
Nephthali,
f. 23 ;
uonciamantcs
Conclamantes
Ascr, et
autem vxn «w
auiem
omni Mannsse tur
pirs
m
^aiUtts.
eram, terafil de et
pit, tta rt proculdubio milUarem hane tes
nerseauebantur Madian. Yldentur hi iidem fuisse '"'^'"'«'«r
^
Gladius Domini et Gedeonis; quibus verbis utrique 1
,. Oreb vt y.eh

acclamatum fuisse diciPur f. 20. Voluit aulem oum illis, qui pndie sponte ex
ad aquas dimissi fuerant f. 8. De Aseritis
et
meiu abierant
i

dades
nitarum.
m^
Deus, inquit Salianus in Annalibus mim. 45, f. :<,

ho- et Vephthalitis non dubito ; nam cum inextremis

ita conclamari, accommodando bo praescnti
Chananaese Aquilonaris partibus habitarent, tam
Btium disposilioni, quibua Bedeonis nomen for-
cito adesse non poterant. Hi itaque citm ceteris,
midolosum erat, m ex praedicto somnio sestfmari
Voluit et Gedeonis forlitudinem, fldem, de quibus hic et cap. n ^. 35, quAbus etforte
potesl.

obedientiam honoraro, sirnulque docere floum alii sc conjunscerunt, accurrentes, hostis jam in

lalibus sunt virlutibua fugam versi tergis institerunt. Verisimile est,

minfsterio homlnum, qui
praditi, libenter uli ad mirabilia opera sua per- eos ab Israi-litarum Duce per nuntios accersilos
quodammodo gloriari. fuisse, ut qui cx hostibus tenebrannn beneficio
petranda, et iis

qui, i tutriitur- 46 Madianitarum csdes etfuga Ua describitur elapsi, mutuis non cccidrrant armis, ab Isracli-
i>alit,in mutua* a f. 10 : Ingresausque est Gedeon, ct trccenti tis intcrficerentur. Misilque Gedeon, ut omnis
rwdei om-
viri, qni erant cum eo in partem caslrorum , fugm via eis intereludcrctur , nuntios in
p
B
Incipientibua vigiliis noctis media? seu tertiis, ct nem montcm Ephralm, dicens : Descendite in

custodibua suscitalis, quibus a media nocte et us- occursum, et occupate aquas usquc Bcthbera
que ad quartas vigilias etroubandum erat, coe- alquc Jordanem. Clamavitque omnis Ephralm,
perunt buccinis clangere, el complodere Inter sc et praeoccupavit aquas atque Jordanem usque
lagenas, Gumque per gyrnm caalrorum in tribus Bethbera. Apprehcnsosque duos viros Madian
pcraonarenl locis, el hydrias confregissent, te- Orcb el Zeb, inlerfecit Oreb iu petra Oreb,
nuerunl sfnfsti la manibuB lampades, et dexlris Zed vero in torculari Zeb f. 24 ct 25. Dc Ms
BonantC8 Lubas, clamaveruntque, Gladius Domini Madianitaru/m regibus vel ducibus , a quorum
{•t Gedeonis, atantea ainguli in loco suo per nominibus locus uterque, ubi occisi su)it, no-
clrcuitum caslrorum hostilium. Omnla itaque mina accepcrunt, mentio fit PsahnoLXXxu 12
f.
castra turbata sunt, et vociferanles, ululantesque nccnon Ismx cap. x f. 26, Verum Ephrai-
fugcrunl .
et Dlhllomlnus Insiatebant treccnti viri mitx non omnia fluminis vada ita occupare
buccinis personantes. Immiailque Domlnua gla potuerwit, quin Zcbce et Salmana, accelerata
<iiiii;i jii omnibua caslris, et mulua se csede fuga, ni alteram ejus ripam pervenerint. Quo
truncabant ; fugicntes uaque ad Belhsetta, et illi cognito fluinen quoque transiverunt,
et perse-
cropidiDGm \belmchula In Tebbalh. tiwc looa sita cuti sunL Madian, capiia Oreb Zeb
et portantes
erant Jordanem, versus quem hostes fugiebant.
cis ad Gedeon, trans fluenta Jordanis t.
Quot 25.
nntnt i( ,u j„ M
Mirabilem istum pugnandi modwn, ad hoslium tam propriis in valle Jezrael,
millia
gttm eonficiun
quem tam insignem de hoste viotoriam Jsi a&litis %
quam tiebrseorum armis in fuga ad hoc usquc
tur;
targitus est Deus, ita ewponit jam ssepe nomina- tempus occisa fuerint, docet caput sequens jr. 10:
tusAnnaliumsoriptorinsua Epitomea nu/m. \\ Quindecim enim millia
:

remanserant exomni- viri

Ergo, inouit, lorni duces cum sua quisque cen- bus lurniis Orientalium populorum, caesis cenlum
Lurlu, Incipienlibus vigiliis noctia mediaj, cum viginti millibusbellatorum educentium gladium.
Bcllicel prolundior talea Bomnua occupat, el neque hx Madianitarwm relixjuiae, neque earum F
i

.1/
diurna lux longius adhuc abest, tribua es locis duces Zrhrc n Salmana fuga sa/utn,,
invenerunt;
castra adierunt, Commodum etiam id fuit , ul """< eas asseoutus est S. Gedeon,
propter lenebraa hostea penitusque dele-
inter se non noscerent, ''t. ut infra narrabitur.
cl diutlua mutuia Bese vulneribua truncarent: intequam ad paragraphum sequentem tran- Badem
V.i
hutona
duiu iu\ paulalim
Buperveniens commodiiatem
seamus, Josephum de more invisamus.
prmberel Rcbraeis, bostium rellquias suls Ejus verba
ipsorum its,quas capite septimo nmrat
ariuis conQciendi. Goapit
Scriptura, lucem
Gedeon personare buc
wm dabixnt; seb ah hao quoque
illa arguen-
cinn, socii exemplum Ducia alacriter Bequuntur, (ur. s„- crgo hahn
eo rragore Gedeoni .
autem Deus in
excubitorio praesidioprimum bus^ somms apparens, dixit, homines
dtato, reliquua exorcitua cum lumultu ad arma tali esse inge-
nio, ii sihi piacentes
concurril cumque i nemini velinl virlute
; per gyrum castrorum tribus cedere, et victoriam sibi potms quam
111 locis ,llh:1, personarent, nesciebant,
Deo tri-
quam buant, nimirum magnis copiis
prlmum ad partem accurrerent Cum frcti ut igitur
autem illi sciantj rem !ll|;un pendereab
*

tortacoa vasa confregissent, ipsius auxilio, jus-

tenuorunt sfnistris sit ut ci ca
manibus tes, mendiem, cum asstusfervet
el dextris tubas, ei aUei
maxime,
exercitum ducai
lu al
'

;ul
»ubis ululabant, fluvium,
et quotquot pro-
et clamabaot, . Qiadius
-
Do- cumbentes bihn,„
wwrent,
min 6i Gedeonis. - Nec eos viros fortes creaerct
pugnahani lamen, quotquot aulera ;

sod Dommus pugnavii pro eis. .

trepido ac tumultuarie potum
[mmiall onim sumerenl
- Sladium sic existimaret,
,

omnibus castris, et
in eos metu hostium
mutua se h«rai o. Quo
°« de ^uncabanl dura scillcel posteaquam ita, ni jussus est,

™ CI
;
,

mente
toauosprobosUbusbabent, 1MVOn!i
81 eJfer* ,

n L "*•; Cavis
sunl cum Perturbatione
manibus OH admovendo.
ponemes ».
possc
"W -'-'vmnn consmui ! ult
™ret. Dommum Sancto apparuisse in som-
cx.stimantas pro ptar rapenUnam ,u ms, jusstssc cscrcitum
duciad fluvitm circa me-
ridiem
 : : :

DIE PIUMA SEPTF.MBMS.

I

A ridiem, in Scriptura non legitur. Quod vcro scri- lingua; homines eadem casjra
bat,eidem Deum prxcepisse ut quotquot pro- haberent •
semel 101
enim pavore coniusi, T.ir::.

cumbentes biberent, eos viros fortes crederet, pru hosti- J. I..

bus trucidabant Tantie caedis ei
alios vcro meticulosus cj istimaret, ct retincrct, Gedeonis vi-
ctorue rumor ubi ad cMlm-us
illis dimissis ; hoc, inquam, parum verisimilitu- Israelilas pervenil
correplis armis, fugientem
dinis habct. Nam guoniam Dcus paulo ante bostem insequuntur'
toti qucm adepti ci.va loca lorrentibus
exercitui edici jusscrat : Qui formidolosus impedita ha>
el ti- rentem circumveniunt, ct qnutquot
midus cst rovertalur 3; an verisimile est, ewn ad manus
f. vcnere, occidunt, intcrquu coteros roges
timidos retineri voluisse Itaque etiam
? credendum duosOribum el Zibum.
potius, treccntos illos ob
fortibudinem belto 52 Duo numero prxcedente narrat
Josephus,
conficicndo maxime idoncos fuisse. Prsierea cur quxcum Scriptura conciliari non possunt.
i» quihu- I u-

Joscphus tantum decem IsraHitarum millia ad Primo fMifmuni

sanctum Ducem suos in hostem d iuis.sc
Sanctum confJuccisse scribit (vcrba dcdi num. 35,) au irca .

quarlum rcrme vigiliam. .1/ rer.sus \\) ,.„, ,,/

ubi in Scriptura 32000 nnmerantur? Cur tacet fecisse dicit, incipienlibus vi Dr iliis
.
noctis raediie, o
de prima hujus numcri diminutione, qua ad qua tertUe initium ducunt, non
quarte. Secv
An m
,

10000 redactus fuit? forte 22000 suo ma- prodigiosa illa pugna plures mutuis
vulueri-
luit exauctorare silentio, quam sux gentis igna- hus, quam huslili ferro, Hebrxomm scilicei
viam formidincm, cr qua tam multi domum
et cecidisse affirmat.
Sed quoniodo hi Madianitas <,'
revertcrunt, Grzccis prodere? Redcamus ad ejus
derepoterant,quisinistrasmanuslampadibusseu
narrationcm. facibus, dextras tubis, quas inflabant,
habebant
ex Joscpho da 50 Gedeone vero solicito quia mandalum , impeditas? Non dico, nulliseos armis
accinctos
tur. acceperat a Deo, noctu illos adoriri, volens ei fuissc nam verisimiie non
; quod inermes fto- est,
metum omncm eximere, jussil ut, assumpto uno stem jann undequaque in fugam conjectwm
inse-
milite, clam accodcret ad Madianitarum tentoria: cuti fuennt. Certe tunc arma eis non defuisse,
ab illis onim accepturum oceasionem fiducize. cum Madianitarum reliquias
Jordanem trans
Quem timorem Dcus Sancto tollerc voluerit, assequerentur, manifestwm esi excap. vni f. it
dixi num. 41. Vadit ille, quo jussus est, uno verum in valle Jezrml Hebrxi nullis armis usi
tantum comitante famulo. Cumquc ad quoddam sunt: ad so/um (nbanun cardum,
testaceorum
tabernaculum adrepsisscl, offendit insomnes in vasorum sfrepUum lampadumque fulgorem victi
t

eo milites, ct quemdam commilitoni narraulcm sunt Madianitm, victores facti sunt hraeht.r.
somnium, ila ut a Gedeone quoque exaudiri Deo pro his contra illos pugnante. UndeS. Sido-
posset. Erat autem talc : Visus crat sibi vidore nius Apolfinaris in Panegyrico suo Spiritum sam
massam hordeaceam, sub cinere coclam, prae chiin ita alloquitwr
vilitate homini faslidicndam, per castra provolvi, Firmasii Gcdeona luhis inserte canoris
et primo rcgis tenlorium mox ceterorum , Spiritus, et snlo venit vicloria cautu.
omnium prostcrnere. Qui respondit interitum Alias in Josephi narrationem animadoersiones le-
exercilus significari, addens, unde hoc ita colli- geapud Salianum in Annalibus num. 54 '*/ 50
gerel. Inler omnes, inquil, fruges hordeum est
sine controvcrsia vilissimum : et inter omnes Asia-
ticas gcntes non facilc rcperias viliorem quam
hodic sunt Israeditse, ul mento conferri possint
§ V. Ephraimitas placat ho- ;

hordeo. Hi nunc, auctorc Gedeone, contraxc- stium reliquias delet; Soc-

runt copias, et res novas moliuntur. Ergo quia
cothseos et Phanuelitas ob
dicis te vidisse illarn massam, tentoria nostra sub-
vertentem, vcreor ne Dcus Gcdconi triumphum negatum commcatum pu-
Gedeon aulem, audito
de nobis concedat. lioc
nit; intcrlicit Zebeeetsal-
somnio, plenus bona spc et fiducia, edicit suis,
ut omnes in armis csscnt, eductis de visione, mana; rcgnum a suis sibi
quam in castris hoslium audiverat. Fecerunt illi
delatum recusat.
quod imperatum est, acccnsi hoc signo ad quiilvis
laboris aut poriculi subeundum.
not&tis iis. 51 Tum Gcdeun circa quartam fcrme vigi- V«ersu itltimo capitis scptvmi dicuntui Sunrtvt Rphrtii'

liam suos in hostem ducit, trifariam ;ia tres Ephraimitx hostcm persecuti fuisse, capita mitat contra *e
furgantit pia*
cohortps divisos.Erant autem cen'cnariaB gere- Oreb et Zcb portanles ad Gedeon trans Quenla
; catt
bantque singuli amphoras vacuas, el in eis faccs Jordanis ;
nimirum existimabant, S. Ducem flu-

ardentes, ut clam possent hoslem invadere niliil men cum suis Pransiisse : at, ubi inlellexerunt

tale expectantem et in dcxtris cernu arietinum

:
ipsumadhuc cis Jordanem versari% regressi swnt,
liixerunlque ad eurn Gphralm Quid est hoc
vice tubae. ( Vulgata habct tubas, quas quidcm
viri :

apud Septuaginta ex cornu fuissc lego, sed non quod facere voluisti, ui no* non vocares, cum
ad pugDara pcrgeres contra Hadian jurganloa
cxcomu arielino.) Hostium caslra latc patebant, ?

eo quod camelorum magnum numerum habercnt fortiter, ot prope vim Inferentes. Quibui ille re<
spondit- Quid cnim tale facero potui, quale voa
et cum juxta gcntilitates distributi lenderent, :

Nonne melior est racemus Ephralra vio-

omnes tamcn intra eumdem ambitum contineban- fecistis?

tur. Hebraei vero a Duce anle pnemoniti, cum demiis Abiezer ? De metaphorics (ooutionis signi-
dato inter se fxcatione consulc interpretes. Pergit Sanctus ; In
jam non longc ab hoste abessent,
amphoris, iiianus vestras Douiinus iradidil principes Madiaii
signo cornibus sonank-s, et confractis
Deum adesse Oreb et Zeb quid lale fai ere potui, quaie vos
sublatoquc militari clamore, certi :

impetum faciunt. fecistis ?Quod eum locutus csset, requievil spi-

Gedeoni, cum facibus in castra
divinitus noctnrnis ter- ritus eorum, (juo tumebant contra eum cap. vm
Qua arle, accedcntibus
t. 1 ct seqq. Conabatur dxmon iantam a S. Ge-
roribus, lanta inter semisomnos conslcrnalio exo-
ritur, incomparabililcr plures mutuis vulneri- deone acceptam plag&m ulcisoi, bellumquc eivile
ul
quod diversa? excitare, atque ideo superbis EphraimUU sug*
bus, quam hostili ferro caderent,
12 gessit,
Septcrnbris Tomus 1.
 DE S. GEDEONE ISRAELITARUM JCDICE
90
iextu, et apud Scptua- D
tribubus in belli In Hebrso ct Chaldseo
gessit, quod a Sancto, aliis Carcar, guavoce designatur
AUCTOHt
f<nssr,,t.nc q uapars ginta hic additur, in
iocwtatcmadvnrn ,, r r,irn! !
l

hostium reliquis con-

J. L. locus, in quem ca-igux
glorte rcrum bene
gestarum ad ipsos denvaretur. millia viri remanse-
atque vmum flwerant. Quindecim enim
SedfwMstnmiUiu silhm fregti
populorum,
ranl cx omnibus turmis Orientalium
<

reddidit prudentissimi Ducis

blanda et modesta bellaiorum cducen-
caesis centum viginti millibus
qua Ephrwmitas extollendo et sc
responsh, t
gladium. Ascendensque Gedeon per viarn
compe- tium
suamquc familiam deprimendo, jurgia morabantur, ad
eorum, qui in tabernaculis
hxc
, nll! _
omnemque composuit tumultum. Post partem Nobe et Jegbaa, percussit
curnsuisJor- Orientalem
versu h subditScriptura.
Sanetum
castra hoslium, qui securi erant, el nihil adversi
danem unde credo cgo, cis/h" ium has
Pramsivisse :

suspicabantur. Fugeruntque Zebee et Salmana,

purbas motas fuisse, meque m hujus
numeri initio
quosex fine ca- quos persequens Gedeon comprehendit, turbato
recte diccisse, quod Ephralmitae,
omni exercitu eorum f. 10 et seqq. Subjicio
pitis prsecedenUs Jordanem trajecissc certum est,

ut verba Satiani in Annalibus num. 66 : Dissipato

in cileriorem fluminis partem regressi fuerint,
ergo contritoque hostili exercitu et regulis in
s. Gedeonem convenkmi Multi quidem dissen*
vincula conjeclis, corpora, pene fame enecta,
tiunt mterpretes,affrmantes, ordincm histori-
gux IsraSlitae trecenti ex prseda reficiunt, et nonnulla
cum m- ScripHra hic perturbatum esse ; scd
otiam quiete albescente caalo, reditum
capta,
id asscrendi necessitas ?

bello, sanctus Dux parant. Hcec enim omnia nocte facta sunt unde ;

ub jugatwn 54 Oppresso hoc civili

commi ntvm pmequitur Cumque slatim f. 13 sequitur, reversum de bello
ho8tilis exeroitrus reliquxas :
)

Soccothaii
irenii Gedeon ad Jordanem, tcansivit eum cum ante solis ortum. Non quidem eadem ipsa nocle,
iei

iivn nii vuis, qui Becum erant. Ha protectus a qua in valle Jezrael conturbati divinitus devicli-
Deo fuii ille trecentorum Isra8litcvrum mmipu-
que mutuis sese vulneribus confecere, ut qui-
lus, ut ne u/nus quidem
<>' iis desideratus fuerit. dam pulavere ; sed sequenli. Inlermedio enim
B
*
Veru/m qui tota propemodum nocte vigiles in dic perfecta sunt, qua^ hactenus cap. vm sunt

a/rmU steterant, et diuturna vociferationc ac relata ;

quae in unam eandemque noctem conjici

fubarwm inflatione spi/rit/us etchauserant,hostesque profecto non possunt.

magno labore insecuti fue- 57 Scquitur supplicium Soccothseorum Pha pumtSocco-
insuper i/nfestu armis et
thivos et l'ha-
riuii, ulteriui prw fame ei prss lessitudine fugien- nu&litarum, quod a f. 13 iia narratur : Rever-
nuelitaSf horum
tes persequl non potcrant f. 4. Haque accessit tensque Du.r sanct/us de bello ante solis ortum, turra destructa;
Sa/nctus ad oppidu/m Soccoth, quodnonlonge ul- apprehendit puerum famulum de viris Soccoth,

tr<! Jordanem sitwm erat in tribu Gad, per quam scilicet aliquem Soccothseum, qui summo mane

8upcrstites Madianitarum copiB m patria/m fu- urbr cgrcssus crat inlerrogavitque eum nomina :

giebant : Dlxitque ad viros Soccotb : Date, principum ct seniorum

quos nimirum Soccoth,
obsecro, panos populo, qni mermn est, qnia in culj>a fuisse constaret clemens enim Impera- ;

valdo defecerunt: ut possimus persequl Zebee et' tor insontes cum sontibus perdere noluit ; et de-

Salmana regea Madian. Responderunt principes scripsit sejiluaginta septem viros. Venitque ad
Smroili : Forsitan palina» nianuuin Zebee et Sal- Soccolh, urbemque improvisus occupavit ; et
ruana in manu lua Bunt, et idcirco postulas ut sepUxaginta septemviris, quos descrvpserat, com-
'l isexercitui tuo panes $. 5 et 6. Duw Sancius prehensis, duos Madianitarum. rcges vinctos in
ob panas peramarum hunc sarcasmum negatos, ipsorum conspectum adduxit ; et dixit eis : En
jusia indignatione oommotus, gravem vftio- Zebee et Salmana, super quibus exprobrastis mihi,
nrni Soocothwis comminatu/r : Quibus illo ait : dicenteR Forsitan
: manus Zebee et Salmana
i.iiin orgo iradiderit Dominus Zobee et Salmana in manibus tuis sunl, et idcirco postulas, ut dc-
in manus meas, conteram carnes vcstras cum spi- mus viris, qui lassi sunt et defecerunt, pancs.
uis trlbullsquo deserti >. 7. Tulit ergo seniores civitatis
(; ot spinas deserti ac
- 1 PhanvShU» 55 El Inde conscendens, venit in Phanuel : irilmlos, et cum cis atque comminuit
contrivit
u: qum }t<xna*
tocutusquo osi. ad vlros locl lllfus simtlia. Cui et viros Soccoth. De hoo supplicio consule inter-
mlnahir i

illi respondQrunt, aicut respooderant viri Soc- pretes. Turrim quoque Phanuel subvertit
oc-
colh, Dixii Itaque et eis : Cum reversus fuero cisis habitatoribus civiiatis, qui forte
paro,
omnes ad
VlCtOr in (ioslruam lurrint loino V. S rt hanc turnm confugcrant, eamque
Dubium non adoersus
seq, est, quin Soccothsei et Phanu&- S. Grdeouem propugnarant. Si
Ducisuo non resti-
//7,r. inoolm tribus Qad graviter et i« D$um, termt oppidani oel
t
sponte sc dedidermt,
ct in rompublioam, et in treoentos fratm Iwa8- jmtem
cgo solos negati commeatus
peccarmt, quod ta
litas auctores pcr.nas
insignis oiotori& suxque
ipsorum libertatis seoundum Deum auctoribtts,
fodis*>,*nnocentibusque
Soccothfactum fua-at.
pdrcitumfaisZ, i
Malvm tamcn credere
m
prss fame et lassitudine dejloientibus, acerbam '»•"-"" ""»"'»», omms
Phanusiitas interfectos
reddidennX propanum commeatu irrisionem, itl-
;"-• l«od reosse rcddidment pertmaci
queeo tmpore, quo adhuo oonwnuni Hebrrorvm Hrris
aefensume.
bono proourando ocoupabantwr, jamque in
jH- 58 llis peractis,
nm Sancto tn mcmoriam
erani ad omnium salutem supersi rcdiit fnterfidtZti*
m^rabilis fratrun, suorum •*-"
hostium interneoione omam faowndam. uterinorum interitus «
Unde el toalWoeseptemprioribus,
s. Qedeoni, quem Deus
popuii sui ducem etju- uteansiimo servi-
»«««n,n S ,ad monlem
cKoi m consUtuerat, liouit grmes inhumanis TMor confuoera Zt
et
'''">' UHsGadiHs
pmnas dwmnere ,-t

lUltthottium
wfli uU posteo faotwn esse

56 Post
legimus,
gminam hano roputsam
, i""" Salmma
t^y^-i^^cncordiausloarOara
'"'
oomprehensos,

rrtifufiu, ca
, "" i * U!S mdia btoro
Duwsmctus "" m ctara ''^-^
'

nsuspi ca tusidouod
p?Mf£'ti - '< dobilitatis, gonoroso
Saimana: tamw onim « ''«''
fbrt* dinno amitio corporum ^'Z^totosUKoatreoutoscHmen-paZsl,
cos

—
uilumitatan sustmtante, ad opus baw mtcrrogat
facinus confitentes
inclwatum morti ad-
fetunter perfhiendum perrevit,
Salmana requiescebant cum omni
Zebee antem ct
exercitu suo
STSS.T^ rius c/eme "" a "'« d

ls
>
Jubet Mtumsuum adhuc pue-
rum
 DIE PIUMA SEPTEMBRIS.
91
A rum illos occidere, ut injustam patruorum suo- tubta rempublicam administrarent.
rum neccm utciscerctur scd, timente puero, et ;
IsraUitm postmodum regem
ffinc cum A
,'

, ,
"
,

rogantibus rcis, quod lentovm camiftcinam forte sibi peterent, ait ad \

Samuctcm Itb. i Regum cap. V m
vererentur, irruit in cos Sanctus atquc * 7 : Audi v„-
intcrfc- cera populi in omnibus,
cit. Hm
ita referuntur a
f 18. Dixilquc ( Gu- Non cmm te abjecerunt
qas loquontur (ibi
, scd me, nc regoem
deon } ad Zebee et Salmana Quales fuerunt :
supcrcos Kx his satis liquet,
viri, quos occidislis in Thabor ? Qui respon- auod populuTsan-
ctum Judicem regem crcare
voluerit u hic di-
derunt : Similes tui, et unus ex eis quasi Dlius gmtatem istam magno excelsogue
regis. Obliquc hic Victori biandiurttur, antmo repu-
dum fa- diavn : majorcm sane hinc
tcntur eum regia forma dccorum. Quibus
laudcm et gloHam
ille re- merttus, quam cx regia potestate ejusque
spondit Fratres mei ruerunt, ewercith
: (iiii matris meaa. et obvcnire potuisset.
Vivit Dominus, quia si servasselis eos, non vos MJosephus narrata morte Oreh
occiderem. Dixitque Jether primogenito
ct Zcb, hi- fnm«W»«m.
suo : stonam sttam ita prosequitur, <>"«<
gravissimis <>><„•<-
Surge et intcrfice eos. Qui non eduxit gladium bus
: plcnam. Qui ve ro superfuere
timebal enim, quia adhuc puer eral. Dixerunt- duces nim
rehquus exercitus, fcrme deccm et octo
que Zebee et Salmana millia
Tu surge, et irrue in .
hcminum Scriptttra f. 10 tantum
nos quia juxta statem robur est hominis. Sur-
[
quindecim
:
millia numcrat;} quantum potuerunt
procul ab
rexit Gedeon, et mlerfecit Zebee et Salmana
: hosle castris locum ccpcnmt. Nee Gedooii tlc-
et luiit ornamenta ac bullas, quibus colla
rcga- fessus cum lotis copiis #. dicitur
( 4 cinu tre-
lium camelorum decorari solent. cemis viris) eo properat , et Itorum congressus,
rcgnum sibi a 59 Jam Ephravmitarum invidia et ira rcse- postremo hoc confliclu ad unum omnes trucidat,
populo delaium dcrat, rixx et querelx contra Sanctum cessavc- et reliquos duos duccs capit Zcbim ct Ilczar-
rant; succcsserant amor gratiarum actio et , , bunim (# 12 lcgimus captos fuisse Zcbcc ct
liberalis voluntas eas refcrcndi dc Israete tam be- Salmana
B turbalo omni excrcitu eorum. ) llis
,

ne merito Gedconi. Hanc testatam reliqucrunt praeliis caasa sunt Madianitarum ct ceterorum
ipsi et ceteri Hebraei, dum Sancto cjusque poste- Arabum, qui eis auxilio venerant, circitcr ccntum
ris supremum Israele dominatum detulerunt : viginli millia. Jam ante ultimtm prmlium tot c .--
Dixeruntque omnes viri Israel ad Gedeon Do- sos fuisse scribitur
:
f. 10. Praeda etiam magna
minare nostri tu, et filius tuus, et filius Dlii lui : auri, argenti, camclorum ct jumen-
tcxtilium ,

quia liberasti nos de manu Madian At torum Hebraei sunt

f 22. Gedeon vero rcver- puliti.
quam hic deferimt S. Gedconi potestatem? Non sns in patriam suam Ephram, supplicium sumpsit
judiciariam ; hanc enim jam habcbat, a Deo de Madianilarum regibus. Verisvmilius Wa/ns Jor-
sibi collatam imo vel hoc ipso titulo
eadem ipsi
:
danem hi puniti fuere,pauto post supplicium </<•

quodammodo debcbatur, quod poputum in libcr- Soccothxis et Phanuelitis sumptum, <lc guibus
tatem asseruisset. Ccrte /tactenus ncmo alius hunc altum silet,
magisiratum gesserat, quam qui salutem Israeli 62 Qux subdit dc Epraimitarum jurgio con- jowpAi notra
attulisset. Num IsraSlitse publicic rei curam de- tra Ducem suum, loco narrat alieno, cum r.r uo.
poncre volentcm a proposito avertere conantur? Scriptura certum sit, post delctas Madianitarum
At nullum cst cjus volunlatis in tcxtu sacro ve- reliquias omnem poputum tam propenso in illwm
stigium, quem de judicis inunere non agere, mox animo fuisse, ut rcgnum ipsi cjusquc posteris
ostcndemus. obtulcrint : Ceterum , inquit, Ephraemi tribus,
magw ammo 60 Communis opinio quod
cst, ci oblatus fue- iniquo animo fcrens Gedeonis bonam fortunara ,

runt dominatus regius. De quo alio potius intcl- bellu cum peterc decrcvit, eo quod insciis ipsis
ligas hanc Hcbrmorum postulationem, Dominare hoslcin esset aggressus. Gedeon vcro , vir in
nostri tu , et filius tuus, et filius filii tui etc. omni virtute summus, modcstc respondit, sc non
Verba ista hanc respuunt interpretationem : Ju- suo arbitratu hoslem absque illis aggressum, sed
dicis prxfecluram assume,
assumptam gerere vcl jussu divino : victoriam taraen uihilo minus illo-
C perge ; nam judices proprie in populum nnn do- rum esse, quam suam ipsorum qui mililassenl : F

miuabantur quoniam nec novas leges -condere,

; atque his verbis ( cum saoris f. 2 et 3 non satis
uti rcges, poterant, neque quidquam in rebus convenicntibus, ) scdata eorum ira, non minus
gravioribus sinc syncdrii consensu agere aut de- profuiL Hebraeis, quam rebus prospere gestis;
cernere. Prseterea hic Sancti filio ac ncpoti ca~ obstitit enim, ne civile bcllum exorirctur IIu-

dem, qux ipsi, defertur potestas ; jud/ctaria au- jus tamcn superbise tribus haec poenas dedit,
tem non transmittebatur ad posteros, ut\ regia, sicut SUO loco diccmus. Innuit cladcm, qit.r tcm-
sed morte finicbatur.Sed vcrbum dominandi hic porc Jephteillata est huic tribui Judicum cap. Hl
sumi, adeo ut non extendatur ad minus
stricte +. (i , ubi quadraginta duo Ephratonitatwn
Porro Ge-
perfectum illud jurisdictionis dominium, quale millia a Galaaditis cxsa narrantur.
rcfuta-
judices olim exercebant, etiam colligitur ex San- deon (quod sequitur numero 59 ct 60
cti respo7isione ad IsracUtas Quibus Non est) cum vcllet imperium dcponcrc, com-
: ille ait : tum
dominabor vestri, nec dominabilur in vos filius pulsus est id rctinere per annos quadraginta ,

meus dominabitur vobis Duminus f. 23.

; sed diccndo jus et lilibus liniendi.s OCCUpatUS, populo
Sensus iterum hicesse nonpolest : Non erojudcx quidquid ille in causis contro-
ratura habcnte,
vestcretc. : nam jam eum magistratum sibi a verais pronuntiaret. In senecta deinde raorluus,
Domino delatum acccptaverat, et quadraginta apud Ephram in paliia scpelilur. Sedctaiia mor-
sr-
annis ad mortem usqw gessit. Prxtcrca hic S. Ge- tm cjus pr2eccsserunt,dequibus paragrapho
deon eam, quam populus offcrebat, potestatem quente.
vutt Domini essc, non suam : at non vult Do-
ndni essc judiciariam, sed regiam, hsc igitur ei
obtata fuit. Apud hrarlitas Deus regium nomen
et potestatem haberc et exercerc ipse voluit ;
ju-
dtces autem alicsque mferiorcs magistratus insti-
tuit, ut ejus nomine et secundum leges , quas
VI
 iii. s. GEDEONE ISl AKLlTAltLM JLDICE
92
vroalioujus, mqukt, innocenUa
prudens D
,/,,., w
Scrvptwrm sen-
AOCTORS
nonifffl przsumptio, ub obvius
hmc
VI. Epliod conficit Sanctus
Contendet
.'. L.
meum mnifeste peccati argudt.
^
# donec aliunde probetur ahquid
defen- inhzrendum esse,
ct ponit in Ephra :

obstare- onus autem id probandi incumbere in

ditur contra inultos, qui figurataM et impropriam

Sancti defensores, qui
Itaque junda-
Scriplurz hcutionem adstrimnt
lioc facto cura peccasse as-
aliorum censura
mentum ipsum, quopoiissimum
scrunt : cjus familia et nititur,prius subruendum est, ostendendumque,
Sanctinomen hic ipsam ejuspersonam nonsigni-
mors sancta. ficare,nec particulam et hic duo distincta con-
jungere Argumenta accipe, qum mXhi id suffi-
U&i dignitatem regiam, ab IsraMtis sibi
BphodanW cienter evmcerevidentur.
acoiiocaiin repudiarat sanctus Judex
detatam ,
fortiler
65 Sat multa imprimis obswnt, quo minus illud, m^mmn
•'"'""'
r0ga u uios, ut euarn benevolentiam promptam*
ma- Et laclum esl Gedeoni, et omni domui ejus
in alia potius re
'

auc aratificandi voluntatem aninuv quam

in ruinam , mtelligi de ruina ,

nifestareni Dixilquc ad eoa I nam petitionem

„ „,,:
mihi
:

inaurea ex praeda Gedeon incurrerit ob ,

eccatum grave. Nam
postulo a vobis : Dale
si in infidelitatem vel idololatriam fapsus sit
vrsii.i. Inaurea cnim aureas ismaelHae babere
Qui reeponderunt Libenlissime quomodo ab Apostolo ad Hebrmos cap xi ejus
conaueverant. :

uper lerram pallium, fides laudatur? Quomodo verum erit illud

dabimus. Expandenle que
de prasda. Et fuit pondus Ecclesiasttci testimonium cap. xlvi a f. 13, El
projei erunt in co inaure
judices singuli suo nomine, quorum non est cor-
posiulalarum inaurium, mille seplingenli auri si-

ornamenlis, monilibus, et vesic ruptum cor per idololatriam ,

qui non aversi
cli, absquc et

quibus gei Madian uti solili erant, sunt a Domino, inemoria illorum in bene- „
ut sit
|, purpureaj r

ci prajtor torquea aureas camelorum. Fccitque dictione etc. ? Neque dicas has taudes de Ge-
r\ eo Gcdcon Epbo I, et posuit iilud in civilate deone non prxdicari. Si ad ipsum, quem solum
sua Ephra. Fornicatusquc est omnis Israfil in eo, r judicibus, de quibus agit liber eorum nomen
ci factum esl Gi I oni, 1 1 omni domui cjus in rui- ferens, Ecclesio Sa/nctorum Fastis inscripsil, cx

nain jK24 ot seqq. Post/rema hsec verba multis non emtendantur, quos landem judices Ecclesia-
Iterum et gravibus aucturlbm videntur Sanctum sticum laudare credam ? Silwaelitis, Ephod ad
aperte peccati reum faoere, S. [ugustinus qusest. idololatriam vel superstitionem abutentibus, tem-
xu et xlii, Theodoretus, Procopius, Dionysius pestive obvia/in non iverit, vel przeviderit, rflos
Cai tusiunits, Caietanus, Lvranus Estius etmuir %
posi mortem suam in quomodo eo fornicaturos ;
tialii eum deliquUse asserunt. Multipticia su/nt hic f. ?5 ipsum de Israele tam bene meritum
crimina, de rjuibus Vii sanctus reus agit/ur:re- Scrvptura testatur, ut ipsius etiam familiam
ducuntur fare ad sequentia , quod Ephod pse ut omnem misericordia dignam asserat juxta omnia
idolum coluerit, vel alium in eo superstitiosum bona, qua^ fecerai Isracli v An quia populum in
oultum eaorouerii : quod hraiititas divinu/m ei libertatem asseruerat? majus matum est ani- M
honorem Wibuentes, vel aliter eodem abutentes mabus ruinx ei mternm damnationis causam vel
non impedierltf velsi ipso vivente nil tale com- occashnem cum gravi culpa prsebuisse, qucm bo-
mismm fuerlt, quod Ephod fabricarit, prsevi num, corporibus fuisse
libertatis auctorem. Si
dens t
ost mortem suam illud futurum occasionem denique ullo alio
gravi delicto sanctitatem amisis-
tdotolatrUp, aut >n alios impios usus converten- set, an Ecclesia eum fidelium cultu dignum ju-
dumosse. \lultieum ab istk peccatis absohunt; dicasset? An apostolus citatus eum illorumnu-
sni in oulpam constituunt, quod Ephod
bo $jus mero adscripsi set, qui per fldem . . . operati sunt
fl( alium fbrtedivini mltus apparatum ea tra lo- justiliam, sum repromissiones etc 9 An
adepti
''"'"tabernaculiconfecent vet quod ipse l ; Scriptura senectutem ejus, w
qua mortuus est,
indutus Dominum consutuerit, quod laicti ""'" "
non J
dixisset; Morluusque ?
^oobat
cst Gedeon, filius 1
uel dcniq ad sacHficia
s illud
; !

vel JoaSj in sem ctute bona

f. 32 ?
P er & ' v/ pcr aliosewtra
Siluntem offerend* 66 r,r "'". inquies,
haec nihil wrgent
hibuerit. quo- <**'"**
» fc rtern
"""'"' '
• M Sa \is antiq
q i nven i
„„,-
San m P<2nitcntiamegit.Siidverum
oelalimigravis peccaH occasionem
ZTm '"

'"'' "
Wtdat.-atrecentioresmultieum
i
" foti ,,-, n i i n e0t u( ostenm
s

v
•,.
"'"'" /:
rW '"""—
uti
cau-
debuit, destru^ii
,

vel
({t " Mcundumnonfactum est, ergo neque
titio 175 /
d PostSanctimortem
^"''"""- adLc JsH-
1

ojui pasi Sancti n

: /:
l erint sinc ulta huj\ tpa.
;- ™>nemineid.indubium
s i
-
tiiud auie . El T:' ""' ;
•»**»« Soriptura probari potest
1,11111:11 wl Gedeoni, el omni domui :
ojus in rui-
naui, ta ewplicant, utSanctinomen non pro,
persona t sed per bvpw ,'.
'
mtb™ omnis israel inteUigitur
o ,
... ,
,, _

tor>dmmt, vocuiam ethiooflk

'
^Sphodfuissepublicam athZc
ffuorf «51 rfia
r
""!- i;l
rtemsit.quodia
,

conjungere; *
est. Vtrwn n«o ipsum
s

,
.,,
on/unoi
«i r --"•
3
"
nampau^nfra
wi™n4t mqu4potissimumh*retdif-
"» quoniam dubium m es\ ouL 2 ;^5«
.'Msun, •'
°-;Postquamaulem mortuus
,,,!,,,»,,,
est

w
,
S ,, rorDicalisunl
11 \El
"
'- '
i
'

*«i toum aal personffi Getloonis ei

>Wn ad° rarint
^tradhoL^^Lt >

Bphod potuu licit* faorkari : iacoque de i

vwogitavu Liranus : Ad illud

auteut,
 DIE PRIMA SEPTEMBRIS.
93
A aulem, inquit, quod contra hoc arguitur, quod
stionihoc modo mstitutse
talia non destruxit, polest dici responsionem sutounait
quod pcenituit , qu* Sancto nostro et Scripturx sacr:e AUCTOht
circa morlem cum jam erat ita debilis, quod
,
mihi 7am J. ...
adversa videtur, ut eam prob(Ur
hoc facere per non poterat praecepil tamen
i
non possun
:
Vuxiltastt, opportune dicetur
filiis suis
Geri hoc
vel sallem vestes diclas ad
numero sequente*
ubi et alio argumento hactenus dicta stabiliemus.
locum divini cuitus portari quod quia factum :
68 \erba sacra, de quorum sensu
non fuit non sibi ltnpuiaudum est est conWo- dvpromptis
sed magis ,
versia, ita etiam mtelligi non possunt,
iilis, qui Ld idololalriam, ad rraam proni erant,
ut San-
ctus occasione
Ephod ruinam seu jacturam gra-
abusi sunt. Itane vero? An ad ipsum fere mor- vem t„ re aliqua temporah ,ost
tis articulum, cum prx corporis victoriam
debilitate sui vel Madiamticum passus fuerit. Sivejacturu
alieni criminis occasionem jam amplius tollcre gravis a
Dominv in pomam delicti gravis vet levis
non poterat, pcsnitentiam agere tot annis distulit , sive
? etiam innocenU ab hostibus ant ab ipsis israi-
illi
Ergo saltcm ejus senectus fccdo ftagitio conta-
Utis illata fuisse suppouatur; Scriptura,
minata fuit, extremis vitse diebus exceptis. Sed saltem
proutsubstat interpretationi passim receptae,
ejusmodi hominum senectulem Scriptura bonam satis
declarat, cjus regimen wndcquaque fetix fuisse.
ap non sotct. Vide supranum. 3. Neque illi
ellare
k
Ex $. 28 discimus, terram quievisse a prxtiis,
eas merentur taudes, quibus Apostolus Gedeonem
quamdiu S. Gedeon prxfuit; a V'. 30, Deum
proscquitur : neque Ecclesia, si gravem culpam
ei benedixisse numerosa prole; ex
f. 3;? mor-
commisisse ct in ea tamdiu perseverasse judi-
tuutn esse in senectute a meritis et ab annorum
caret,eum ob vitx sanctitatem fidelibus colen-
numero bona;ex jr. 33, non nisi post mort&m
dum proponeret ; maximecum Scriptura de ejus ejus Israetitas fornicatos fuisse cum idolis , vt
pcenitentia taceat.
proin cos in veri Dei cuttu ub ipso vivente eon-
Scnptura 67 Dici etiam non potest, quod statim ab ad~ tcntos fuisse. Si illos inhibere potuit, necommit-
misso crimine Ephod c medio auferre voluerit;
B tercitt id. /n fuod maxime proni erant ; dtobium
sed Israetitas bomv hujus voluntatis exsecutionem non est, quin etiam in reliqibis sibi obedientes
impediis c nam post victoriam de Madianitis
:
habuent. Er itis coufirinanlur dicta nuntcnx
eos sibi aUeo addictos nactus est, ut vpsi posterisque proxime prsBcedentibus, nimirum Gcdconem ncc
regnum obtulerint, postulatas ex prsda inaures idololatram velsacrilegum, nec idololatrrix aiieme
aureas prompti tradiderint, quibusetalia multa sacrilegii auctorem fuisse : crimina enim
vel
pretiosadona ultro adjccerunt; eos, inquam, ita
gravia, de quibus accusalur, ad hsec rcducuutur.
sibiobsequentes habuit, ut idolorum cultum, ob Quam scverc idotolatriam ultus sit Deus, docet
qitem septcm annis dura servitute puniti fuc-
Aumerorum caput xxv, et iugcnti suo malo ex-
rant, deserucrint, ct in vera religione perseve-
perti sunt Hebrsei, ja/m toties in istius criminis
rarint, quamdiu Sanctus praefuit. Hoc passim pcenu m exterarum gentium servitute opj ressi. Nec
omnes deducunt ex versu 33, cujus verba mox impunitos reliquit eos, qui irrevtrcnter res s -
dedi. Si populum, in superstitinnes adeo procli-
crus tractarunt. Exempla dat liber Levit cap. x
vem, ad veri Dei cultum convcrterc potuerit, an in Nudab et Abiu, ccelesti igne percussis, ct li-
jam conversum legumque divinarum observan- ber ii Regum cap. vi in Oza, subita morte c.c-
tiorem nullo modo ad id inducere potuit supre- stincto. Si Gedeon idololaVrise, cet gravis sa-
mum reipublicm Caput , ut illc non impediret crilegii culpam tam diutuma et
confraxisset,
istius rci ablationem, qux jam gravis offensA prospera gubernatione Dominusipsum non beasset,
divinm occasio fuerat? Et quomodo impedire po- eo majortbus dignum pornis, </uo plura beneftda
tuit populus, quo viinus Gcdcon Ephod, sicut nu-
ab ilio acceperat. Argumentum, petitiwn a pro-
per aram lucumque Baal, nocte destruerct, vet speio ct paciftco 'i0 annorum Sancti regimine,
c/am dc domo sua vcl civitate Ep/ira illud aiio ita urgens visum fuit S. Augustino, ilt <"/ 'juw-
transferret, si iranslatione periculum relabendi stionem,cujus verba num&ro prwcedente ex ipso
lotli poterat? Jam ego adversam partem ita con- respondendum censuerit, S, Judicem in
retuli,
venio Gedeon potuit et debuit auferre vrl de-
:
fine rlierum suorum Ephod contra legem Dei ere-
struere erectum Ephod} quia noverat iliud sux xisse.An ergo sub finem vitse gravi peccatosan-
aut aliertx idolotatrise, vcl attcrius gravis /icccati cltlatcin ami.sit! /ta, utar ejus verbis SUpra datis
causam occasionc/nvc uedisse : quamdiu vixit, satts apparet,sentit sanctus Doctor ; sed a quo
illud ncc sustulit, nec destruxit : igitur pixni- recedere nos cogunt divina Eloquia, qum sene-
tentiam non egit. Nihil hic juvant
effugia, ad ctuiem,in qua ad Patres migravit, bonam fuisse
qux hoc ct prwcedente numero respondi. An pronuntiant. Vunc tandem ita concludo : Sanotus
autem melius sis excogitaturus, plurimum dubito. graviter non peccavit, ut suffutienter jam />ro-

Scd si intelligi nequit Gedeonem, quem in sene- batum neque etiam a Deo ab eateris, vel
est; .

temporale, cum
ctute bona mortuum fuisse Spiritus sanctus te~ a suis grave aliquod malum
statur, dc gravi criminc pa-nitentiam egisse; quid passus CSt, Ut Siatim vidimus :
judex prxesset,
aliud relinquitur, quam ut iltud non cotnmiserit? ergo non cessit ipsi personse Oedeontein
fipkod
et omni
ftaque hic locus , Et faclum est Gedeoni , et ruinam : ergo illud, El factum est Gedeoni,
sensu acoipi
omni domni ejus in ruinam, exponi non polest domui ejus in ruinam, in proprio
de ruina a/nimx, seu mortifera culpa sancti Ju- non potest.
dicis ; et conscqucnter erga eum nimium severus qui Gedeoiiis factvm improbant, ^erntur
69 Multi ,

est S. Augustinus, du/n fju T.->t. xlii ita loquitur : quidem secundum se grave
et vmpo>
t peccatum
efecto pUnss ad-
Non pra?tereunda orilur guaestio ,
quomodo quie- nunt; scd ejus maliHam a
et atiunde extenuare
verit quadraginta annos in dicbus Gedeon,
terra vertentix, ab ignoruntia ,

cum meo saltem judkw, ab ob-

post victoriam , qua liberavit IIebra?os, ez conantur. Sed hi,
auro signifieatione tcxtus sacrt longlus
recedmt,
spoliorura fecerit abominationeui, et post via
illain fornicatus sit omnis Israel, et quamqui nomen Gcdeonis non pro vpsa Sancti
et fuerit illi

domui ejus in scandalum. Quomodo ergo posl persona, sed /»<> ejus familia usurpant, et par-
ffane in Scri-
hoc tantum ncfas quod et Gedeon et populus
,
ticulam et exegeticam esse diount.
aliquandoita eumi, exemplis probat Salia-
admisit, requievit terra quadraginta annos? Qu;i - ptorti
ttus
 DE S. GEDEONE ISRAELITARUM JUDICE
94
cxtra tabernaculum sacrifwiorum
famitia casse, quod
nm num. 77 caput vero familix pro vpsa perse ve per
instituerit, ibique vel
:
.tUCTOflB
apparatum
usitatissimum esse nemo negare potest
poni, Ve-
J. L.
locum alios contra przceptum divinum sacnficant.
Jam peto mihi a-liquem in sacris LUteris Sahanusne-
rumsicutWihoc affirmant, ita id
ubi vox ruina non significet mortem
assignari,
gat, et recte ; nam quonicm cap. vi f 2b Ueus
animsB humanse, si de hac sermo. Proverb.
sit
crigerc, ct m
Sanctum jusscrat in Ephra altare
cap, xviii v. 7 dicitur, Et labia ipsius ruinaauimae
"< co tauros immolare,
prudenter judicare potmt,
al/bi tum in hoc libro ssepe, tv/m
ejUB : el
quod dispensatio divina adhuc duraret, saltem
de damno animz agitwr, recurrii
aliis, ubi pridem ex-
per quoad locum,in quo altare haud ita
eadem vox, qum ubique inepte exponetur, si altare nisi ut in
structum crat. Ad quid enim y

eam mors animse non intelligatur. Etvero sicut adversx parti incumbit
eo sacrifwetur? Quoniam
leve damnum in bonis fortunse simpliciter dici
probatio crvminis, evincere dcbent Dei
vohmtatem
nequit ruina hominis divitis : ste neque damvwn
dici fuisse, ut non scmcl in altari, quod erigi
nisi
animac, ex levi peccato ortum, simpliciter
jusseral, sacrifwiitm offcrrctur eamque sancto ,

potest ruina illius, Si igtiwr Ephod occasw vel

Judici innotuissc quod numquam prsestare
causa fueril levU tantum culpse, simpliciter vera
;

poterunt.
non est to propositio, El factum eal fledeoni in
viam. Nullam sacram Donfrerii
71 Bonfrerius altam init ct
,

puinam animx quidem vera seoundu/m alir : erit

quarum atteiu.
supellectilem }<rxter pontificale Ephod cum lia-
quid,seu gratise dimtmitionem ; at Script/ura per tram luto quit
solamnusquam mtelligit: tionaii a S.Gedeone confectum putat ; idquc ih
minamanvmx illam amplecUpotest;

iirneque per ruinam regionum, populorum, ur-

hunc solum finem, ut in negotiis majoris momenti
Oominum consuleret non per se, ut vult Thco-
Mum, wdium, nihil umquam leve, sed itlorum
destructionem dorePus quxst. xxi, sed per Pontificcm : additque
vastationem, csedem, eversionem et

significat, Ex his omnibus satis liquere arbitror, in fme suse dissertationis, Manassnam tribum
iflud, Et factum cat Gedeoni, et omni domui ejus conlerminam fuisse Ephraimiticae in, qua Silo
E
in riiiiiani, mvtuis exponi /<"// posse qua/mhoemodo, erat et labernaculum, atque arieo exiguo inler-
Kt faclurn cst Qedeoni, id est, domui etc. Cum vallo Ephrain
Silunte et domo pontificia ab-
tcxtus ita expltcatus nulla/m Sancti rulpam affir- fuisse qua cx re credi potest, Pontificem ad
:

mrt,jtiiii onus 'tnit probandi omne translatum Gcdconcm, principem sanclum, frequenter com-
est iii ipsius accusatores. meare solilum, vel in negotiis gra\ioribus a Ge-
proponvfitw 70 Tota itaque quwstio scluta est, si ostendatur, dconc advocari solitum ad Deum consulendum.
mittoru ien- quomodo fabricatio Ephodet positioejus in Ephra Porro cxtra tabernaculum quolibet loco potuisse
Irnliin Sntintu
snir nliti ntipii firn potuerit, quamvis occasio Dcum per Ephod a Pontifice consuli, Exodi xxviu
furiii. ui iii eo postea fomicati sint IsraSlits. diximus, et isliusmodi oracula variis in locis
1,1 faclle iitlrllnjrs r.r styuriit ihux. Imprimis tltto captata . quac Scriptura commemorat , indicant.
msisti potest vise,quam elegit Salianus, qui in Quod si captare oraculo extra tabernaculi locum
sua Annalium Epiton < num. 19 ita habet ; licuil, pctuit et extra tabernaculum Ephodis ad
Vorum ugbc omnla (inau/res scilicet aurese et cc- eam rem usus esse, atquc adeo et Ephod extra
tcra pretiosa dona l Vir aanctua oon in rem suarn, locum tabcrnaculi confici et retineri. Argumento
sed in Dci ciiiiiini convertil, Fcctt enim ex eo hoc refellit opinhnem S. Augustini, qui qusest. xli
Gedeon Ephod, qua voce ornamenlum pontiflcale ait, cnnfcctionem Ephod cjusquc positionem in
in uuo Pontifex Domlnum consulere
iDtelllgitur, Ephra fuisse contra prxceptum divinum. Objici
solebat, el posult lltud In civitate sua Ephra. potest : Pro rYeitque ex eo Ephod in Hebrxo
Cum enlm ibl jussu Domiui per angelum lo- est Fecitque illud (omnc scilicet aurum, de quo
quentis, ox tructum fuiBsel aitare, Ibiquo sacri- cap. vm f. 2b) in Ephod. At non videtur tan-
ttcatum Deo ali augolo Ipso Gedeone, profano tum au,i
et
/ ondus insumptum fuissc in orna-
ejua locl cultu qul jam dudum
,
Idolis exhibi- mentum superhumerale, cui copulabatur Hatio-
tu 8 merat, in Dol cullun:
translato ibidem ; nale;ergosub Ephod,quasi primaria supellecUle
C etlam totum apparatum sacrorum ab co compa- sacra, rcliquusctiam apparatus ad
sacrificandum
ratum recte dicl polesl. Neque enim ad ui am necessarius mtelligitur. Rcspondcri potest,
vostem aacordotalem
non
, aut potius amlculum su- adeo incredibile quod duodecim illi in
uideri,
perhumerale, tanta via aurl potuisset Impendi, Hationali lapides pretiosi ct duo in humeris ,
Voluii «t;:h GrdciHi, qui .lillirillimis tcmporibus grandes

Deum consulerel sententise

. qui in ilin qu0que altari sa- uermmxhtodinese mutuo non mulhtm
rnliraivl pi linl aulem exccdunt.
:
uiciitti n-edcn id forc mamifesto apparet, Sanctum vel
gratum Deo, cujua mandalo levissime
ibi altare jam ex- pfccn*« atquietiam nulla ejus eulpa
I
tftetom ruerat, el inferri po-
sacriflcatum,
tyhodhk intelligendum esse
ul
non idolum,
dixim
ut vult
•"< ''' •'"'"' '««, Faclumque
ut suma probatum est :
est Gedeoni
ergo Vir samtus ab omni
4
trocopiiist nec etiam vestem sacerdotalem lr endusest.
, '"' , '" m ««I potiticam; nam earum materia 72 Porro Ephod cum csset eximix
tolwalimumwol; sed pontificalem ex
auro dmw,
pulchritu- fomicatioltrni-
el ab auro gemmisque
aUa W*n*toriapreUG*a,ouimrwx*meratRati(h omnigue textura iitarum m
pretwwimum, Hebrzi et ingenio Ephod Sancto
wtoown Urim el IftiMtmim. per rudes, et mo-
qmd Doas nbus nndolnla,nam ro,ul.onor,
P
non tmpttto»'
oonsultus oracuh iivinum
,, ,
opumesi k qb rom t^ueraa,; resgue m idohlatriam
isti
cta.
verrn haud
' /ra ' rv '

«« '•«"" Saliano evisHmant, quod ^^^^pensaMoyseindeseitoereclus

tib.n Regum cap. xvmM. Pornicatusaue est
est,

ctdtm, wdmmftim necessariam, Gedeon con-

Uranus rt SsHus, quibus
Jrf te «nler
y iugustmusqumt%1Ltaddunt i-phad quod dlad transtulerint
favetS. ad Daal eo ex-
eumpec-

cultus
 . :; ;,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

95
A cultus sacrilegos tradiderint. Conjecturx huic ali- muJM conjeetant, non plurcs Sancto fuisse nec VUCTURt
quid verisimilitudinis dant verba, quse subdunlur
pauciorcs quam septuaginta, adco ul Abimclech t. l.
y. 33 Percusseruntque cum Baal fcedus, ut
:
huicnumero non superaddi debeat, ut fit a Jo-
esset in deum. At quaiiscumque fucrit illa
cis
sepho t sed imludi. Legtowr quidem
IsraOUtarum fornicatio in Ephod, Vir sanctus Judioum cop. ix
ir. 5, quod Abimelech occiderit scptuaginia
illorum culpm parUceps fuisse dicendus non est
fratres, Joatham autcm natu minimus mortem
tota Inrrct inpopulo, qui re ex sc non mala atque evaserit; verwn, inquiunt, pro C8 ibi ponitur
optimo cx fxne constituta impie abusus fuit. Sicut lunnn-usrotundus 70. quem complent Abimeh
Hebrxis scandalum datum non est in serpen- et Joatham, si addantur occisis,
Prxter hos
tis, ita ncquc in crectione Ephod : omne scclus duos alium non nominat Scriptura nisi
Jether
occasione utriusque rei commissum originem suam pnmogenitum, victoriam mU
Madianiticam
debct illorum proprix malitim, eique soli impu- natum, dc quo cap. vm y. 20. Cetcnnn hic
tandumest. JSeque etiam, sancto Judice vivente, 70 /iiiorum numerus non vidctur totam e.ractc
omnis Israel in Ephod fornicatus cst: semper suos progeniem S. Gcdeonis complecti, sewus enim [<-
inoffido etvcra reiigione ita continuit, ut saltem ntincus non dcfuisse videtur.
publicc a Dei cultu non defecerint. Id passim 75 Quod autem Sanctus plurcs u.rores habue- ft uj- ores
eruunt omnes cx $. 33, Postquam aulem morluus rit, vitio ei verti nequit, quia polygamia tum
etc. Dixi publice : non cnim necesse est, utncgem licita crat. U.ror inferioris ordinis, c qua natus
paucos aliquos fortas.se Ephod aut Baal occulte dcgencr Abimelech, Sancto in Ephra non coha-
adorasse, cum adhuc Sanctus vivcret. Nihil inde bitabat ; sed in Sichem morabatur, ut dicitur
contra cum inferri polest, nisi prius probctur #.31. Iiationes verisimilrs dat Tirinus in ca-
g suorum impictatem scivisse pitis ix versum [ : Cum, inquit, Gcdcon, tain-
Porro Ittertate 73 Post versum 27, qui diu nos detinuit, se- quam judex et princeps lotius populi, sa?pius ab
ae pacf fsraili
qutlur : Humiliatus est aulem Madian, nec po- urbc sua Ephra . . . abessc, et in Siciiiuiis iu\e<>c
reddita,
luerunt uitra cervices elevare : sed quievit terra cogerelur, delegit et in Sichimis sibi uxorem
per quadraginta annos, quibus Gedeon pvaefuit. sed , Qt dixi , secundariam scu concubinam
Madianitarum vires ita hoc anno attritae fue- quam Joscphus Drumam vocat : qua? quia ex
rant, ut <tb his nihil amplius timendum essct. ea urbe oriunda erat, ibique... suos propin-
Sed nequc rciiqui populi Israclcm bello appetere quos habehat, et reliquis uxoribus non aequc
ausi fuerunt. Magnum quippe erat apud gentes cara futura esset, rclicta est a Gcdeonc in Si-
circumquaque positas S. nomen, qui
Gedeonis chimis in dorao palcrna. Ex hac matrc natus
tantulis copiis quatuor reges eorumque ingentes Abimelech, |qui| maxima crudclilate et tyran-
cxercitvs fundcre ac disperdere potuissct ; ct qui- nide jugulatis 70 fratrihus suis principatum vi

dcm quo rcs Hebrxorum octavwm jam

eo tempore, rapuit : neque contenlus titulo judicis, ctiam
annum pcrpctuis vastationibus plane accisic rex audirc voluit ir. vi, xvm et xxn.
vidcbantur. Porro pace ac libcrtate Isravlitis red- 76 Israclem, Judkavit S. Gedcon annis qua- tempun, tino

dita, res eorum refloresccre ccepcrunt : nec mi- draginta, quibus scptem scruitutis Mtnlianitic.r prafuH ; mor«
utncta i't pul
nus Dei cultus, ex quo felicitas ista pcndebat, includi /nttamus. Annus, quo Sanctus a Domino |i

lura.
sancto annitentc Judicc instauratus cst. per angcium constitutus fuii dux ad populum i/n
domicilium fioit 74 Abiit ilaque Jerobaal filius Joas, et habi- libertatem asserendum, primus quidem fuit, quo
m Ephru ; ejus tavit in domo sua, paterna scilicct, quse crat in judicis munus exercere caspit; attamen ootavus
liberi
Ephra : babuitque septuaginta filios, qui egrcssi fuit, si modum spectes, quo Scriptura annos ju-
sunt de femore ejus, eo quod plures haberet dicum computarc soict. Illos incipit numerare a
uxores. Concubina autem illius, quam habebat morte decessoris, non vero a creatione successo-
in Sichem, genuit ei filium, nomine Abimelech ris. Legc dicta num. 270 et seqq. in Vita

f. 29 ct scqq. De Sancti familia ita Joscphus S. Josue. Quamquam nos latcre vluit historia sa-
lib. v Antiquit. cap. ix Habuit aulem filios
: cra, quid postrcmis triginta duobus vitse annis
legitimos quidem septuaginla, non ex uno matri- egcrit sanctus Judex; nam fubricatio Ephod pro-
monio susceptos, nothum vero unum ex cou- babiiius contigit codem anno, quo Israel in tiber-
cubina Druma, cui nomen Abimelechus. tlal- tatcm restitutus est; dubitare tamen non licet,
lucinatur Joscphus, dum Abimelech nothum, quin reliqua vita rcspondcrit cjus scncctuti ct
reliquos vero Sancti filios legitimos appellat. Ho- morti utranu/ue bonam ct sanctam fuisse testa-
:

rum multi nati erant ex secundariis uxoribus, Vwr Scriptura, dum dicit #. 32 Mortuusque est :

de quarum numcro crat et mater Abimelcch Gedeon, filius Joas, in scnectute bona. Vidc swpra
num. 3. Et sepultus est in sepulcro Joas patris
cur crgo hunc legitimum fitium non vocat scquc
ac illos ? Quod ad numerum fHiorum spcctat, sui in Ephra de familia Ezri.

DS
 ACTA SANCTORUM
96

DE S. ANNA PROPHETISSA
HIEROSOLYMIS,

j. i.
SYLLOGE HISTORIGA.

conjugium; Viduse continentia

§!. Cultus; elogia; genus;
et pietas.

•I,H IMiMrM

ptem a virginitate sua. Et hsec vidua usqup ad

"«*» ^. rxci, aliique Orientis populi S. Annam,
annos octoginta quatuor quse non disccdebat de
$wFanuora i 1 PhmvilU fxliam, qum Euangelica et Pro- :

tcmplo, jejuniis et ohsecralionibus serviens no-

(i* I "yphelissa agfiotninatur,alw quidcm acia-
cte ac die. Et hasc ipsa hora supcrvcniens confite-
V_^J( tinidie, non omnes tamen eodem annun-
magnU Grsecis editumis Venetae batur Domino: et loquebatur de illo omnibus,
tiant. fn Menscis
exspectabant redemptionem Israel. Virtutes,
tertm Februorii ejus mmorte consecratur, addi- qui
a quibus eam /audat Evangelista, expltcatii/s E
It lurqueea m coli ' 'on tia n tinopoli in Ecclesia S. Jacobi

fitiins Domini : de qua videri potest Cangius proponit S. Ambrosius libro de Viduis oap. iv :

tibro rv Constantinopolis Christianz i v num. 9. Docet, inquitj Anna, quales deceat esse viduas;

Sniirt.r elogium t quoddein subditur, hic non iran- quae immaturo marili obitu destituta, maturae
cum desumptum sit em
soribo, S. lucse Evangelio, tamen adoream laudis invenit, non minus reli-

oujusverba mow dabuntur, In iisdem Menseis xxviii gionis officio, quam studio caslitatis intenla. Vi-
Aui/iisti Siinrl;r rtnun /il mi nii n/mlin, quam dua, inquit (S. Lucas citatus, ) octoginta el

CWCipiunl hi rrrsiruli quatuor annorum; vidua, quae non discederet

0>j yvjc ctnyptv 'h Okvouyi) Svy&Trip, Jetemplo; vidua, quse jejuniis et obsecrationibus
CU( C7T KUT7JC *[3f TOV Wfiv flpifQ$. die ac nocte serviret. Vides qualis vidua pras-
Phanuflle nala non bumura liquit prius, dicetur, unius viri uxor, aetatis quoque jam pro-
Quam natum ln iila vidit lnfantem Deum. bala processu, vivida religioni et effcetojam
Eodem die kxviii Augusti sanctam Vidua/m refert corpore; cui diversorium in tcmplo, colloquium
Menologium Sirlekanum ; at Synaxa/iium lia- in prece, vita in jejunio. Qu^e dierum noctium-
uiii Calendarium Syriacum et
imperatoris, que tcmporihus indefesso devotionis obsequio,
Chaldafcum Uom& anno 1624 impressum, Me- cum corporis agnosceret senectutem, pielatis ta-
nologiwm Slavo Russicum Sparwenfeldianum, men nescirct rctatcm. Sic inslituitur a juventute
aliique Orientalium Fasti ecolesiastici S. Annara vidua, sic praedicatur in senectute vcterana : qu^
iinii riim s. Simeone sene ui Februarii memo- viduitalom non occasione temporis, non imbe-
* rant. cillitatc corporis, scd virtutis magnanimitale ser-
ntfui tattnU " fa sacris Ecclesiw Latinse
j
FasUs prima Se- vaverit. Etenim cum dicit ( Evangelista, ) septem
ptembris ejus cultui destinatur. Adone nri- annis eam cum
""'"' ' rfi Inter Festivilates
\i>

[postolorum adolescenliae utique studiis

viro fuisse a virginitale
inchoata praedicat sub-
sua, ab

g oonsignata fuit, dein suo eam inseruit Wartyro- sidia scnectutis. Similibus fere elogiis, ex S. Luca
logio;qvod JJsuardMS p
et fecit, his utens vocibus ;
haustis, cam exornat S. Hieronymm Parisiis
Natnlia bcatlsslmsa Annm prophelissse, cujus san- editus xhvnfalias x) ad Furiam.
epistola
ctllatem Euangollcus B«rmo prodit. Verba poste- S. Fulgentius epistola n ad Probam cap. xv,
in
riora ew dictis Festivitatibus accepta sunt, Prae- S. Amphilochius sermone de Occursu Domini,
trr alios recentiores eadm adoptavit Baronius, li. Petrus Damiamus lib. vm epist. xiv, aliique
auotor Martyrologii Romani, quo nuno utitur sancti PaVres,quorum verba infra opportunvus
EcolesUj Jorosolymis, inquit, beataa
:
Annie pro- dabuntur. \unc historicas aliquot
quscstiones cxa-
phelissse, cujus sanctitatem eto, fa Co minemus, quibus verba Evangelistx,avariisva-
frstnrif, propriorum ecolesia Ift rosolimitanx, nc intellecta, materiem prwbuere.
quodexstai apud Waddingum in [nnatt&us FF. i ingelus Del Pas Ordinis FF. ffinorurn
Minorum ad annum 1342 num, 18, nofatur (
in ejwnoma***
Coinmentariis supra Lucam, a ScrtP iw" d *
Kmofd FVqpAaMs SopiemM, prXi .„., /l/( I ,
L. Waddingo
et l ffiquxo collectiset revisis, dvctvequit:
ritus smiduplea, sub ouo lib. iu cap xxxvi
Officium de ea reci- w*> t quod
S. Anna ab Evangelista
dicatur filia
tandum sitet Missa cetebranda, Carolus
Bartho- Puanuel.deducil huno, illiuspatrem,
lomeus Piasso fo ffi fuissh virum
fCAri- nobUissimum, qui penes suos
slian* sl aeno^ ad de tribu \ser
i Sepfemo r/t , v
s
i
contnbunos principatum obtincbat,
relfoufas «*«>ari in temphS. Pauli ut initio ca-
della Regola, ?o<liutur:
sed qualesex sinl, velutcirca medium habet, fuisse
non arprimit.
laurfaivraft 3 Ecolesia S. Amiam M7mm ™ probitatem et actnum ejus
excellcntiam inter

TSSZ '
oensuitob
'-'
°* inSigni
insigne etluculentum
">
ou/Ju diijiuw
de nmotltoie
t'^"„o,uuin, quod dat />< m/,/,„>„
- otitateeius
ei '
!hM ,

sua tnlms
mdicat Buangelista,
viros facile

dum
principem.
illum vclut
floc, mquit,
',
notissimum
«
f
Luc:r c
30 hcth et nomioe introducit,
i. et vr,/,/.;
«W-j Rl era1
El erat \ nnn
.\nna n^.a,.,,;,...
prophetissa,
1' more Scriptura-
Dlia fum; qua.^ hujusmodi viros
Phanuel, de Wbu aser: haec sic narrationi inte-
processeral indie- xunt ut et
l>us multis, et vixn-at cu,n viro suo anni.
nos, cum apud notos
de 'cxcellen-
so- ttbns loqimnur,
solemus dicere fdium esse hunc

Joannis,
 ;

DIE PKIMA SfiPTEMBRIS.

97
A Joannis, Petri aut allerius, qui vel ob divitias, cipe Et haec
aut imperium, seu : vidua usque ad annos

princeps inter alios

sit, quod Phanuel vel virtutis
vilaa iniegritatem singuiarisac
habelur. Licet
verum forte
quatuor, quae non discedebat
et obsecrationibua
de templo
serviens nocto ac die.
octo-inti
^ '

7T'
vel sangumis no-
bilitateinter suos cwcelluerit, ratione
tamenpro-
babili id lectori non
persuadet laudaVas auetor
S. PetrusJoan. cap. xxi a Christo vocatur
Simon § II. An Sancta habitavit in
Joannis. Quis dicat, ibi significari
Joannem illius
templo? An dono prophe-
patrem fuisse nobilem? Non dubito ego, guin
Christus patris nomen addidcnt, ut Svmonem tirc claruitantediemPuri-
Apostolorum principem distmgueret
,
ab alio ficationis Dcipara>? Jesuni
synonumo, videlicet Simone Chanansco
Apostolo
Idem de Anna sentit S. Gregorius Nyssenus ser-
S. agnoscit in tcmplo ctaliis
mone de Occursu Domini : Quanium autem
scqui possumus, eliam
as- annunliat, quo setatis an-
alias isto tempore huic
Sancia? cognominas exstitisse dicimus, iisdemque no, incertum.
cum hac sacris studiis deditas, jejuniis ac oratio-
nibus insistentes. Ut igitur ejus persona
facile di- Xarii gravcs auctores per illud
scerni posset, patris iliius meminit, Evangelistx. Babttauo s™-
ac tribus pro- bt non discedebat
de templo, significati '* '» '^r(<>
prietatem adscripsit. Necesse non est, ut
plura ex P u-
tant, quod sancta Yidua in templo liicrosotu- lhc,otol!/»»t*
Scripturis adferam exempla. Lector
cruditus du- mitanohabitarit. Venerabitis "° 9laM1mtr
bitare non potest, quin sufjicicntia P. Petrus Cmisius
mihi in prom- hbro i de Mana Vvrgine
'

ptu smt, vel facile esse possint. Venerabi/is Devpara cap. xii pauh
P. anie medium
ita scribit : Addc quod in ve-
Petrus Canisius noster lib. iv de ,

fi Maria Virgine teri Judaeorum synagoga receptura fuerit

Deipara cap. xn circa medium, et nonnuUialii, ac so-
lenne, ut quaedam virgines ac vidua^ '"

Sanctw quoque generis nobilitatem tribuunt; nuplmii

sed non elocarentur; sed quibusdaui in locis
quo fundamento nixi, ignoro : Evangelista templi
certe reclu.l rentur : ubi preciims, et jejuniis, aliistiue
isti opinioni nullum prsebct.
pietatis offlciis commode operam
darent, suam-
pvobabmsnn- 5 De cjus vita, antequam vidua esset
nihil que conlinentiam minore negotio tucrentur. In
HS iH mCriS
LUieris 0CcurrU nisi ill ud Lucseif. harum viduarum catalogum et ordinem sicut
ncoTJo° > 36 :
,

Et vixerat cum viro sno annis septem a virgini- eruditi judicant, cooptata fuil Anna, Phanuelis
tatc sua. Ad quem locum ita nostcr Matdonatus : filia, quie, Luca tesie, suam in lemplo sedem
Quod autem ait Evangelista , a virginitate fixerat, ui inde sibi disccdendum non putaret,
sua, sic inlerpretor, quasi diceret, a vita inlerim et moribus tam religiosa, ntjejuniis
prima sua
pubertate, a prima virginilate id est, ab eo ac orationibus vacans,
, et liumana nesligens, di-
tempore, quo virgo esse ccepit . . . Tunc enim vino cultu noetes ac dies essct occupata. Paulo
femina incipit proprie virgo dici, cum nubilis infra Tostatum citat stbi faventem in Comment.
esse incipit nec enim proprie virgo est, qus
: adcaput xxxvm Eaiodi. Eadem sentenUa placuit
capax non est corruptionis. Voluit ergo Euange- Baronio in Annalibus ad annum C/iristi primum
lista significare, Annam a prima sua num. 41, noslro Francisco
pubertate, Suares touw II in \\\
id est, ab anno duodecimo aut circiter rmptui partcnt S. Tiiomx vn
disp. sect. i, Tornielb ud
dalam esse Scio alios exponere, vixisse cum anniuu mundi 4032 num, IU, Calmeto, aliis-
viro a virginitate sua, id est, ex quo lempore quc. Feminas o/im vere habitasse in tempbj m-
nupsit, cx quo virgo esse riesiit; sed minime riis cxemplu r/ testimoniis solide probat lauda-
secundum Alaldonati inlerprctationcm,
probo. Si tus P. Canisius, et Baronius m Apparatu ad
quam omni alii pr&fero, S. Auna nupserit anno Annatcs Ecclesiasticon i>"m. -19 et seqq. De tem-
xtatis duodecimo, completo scilicct ( nam puber- pli loco, muliei*um destinato, prsster
habitati<ju/
C tas in feminis prius incipcrc non Baroniumjanijant citatum, curiosus lector etiam
ccnsctur;) vi- P
gesvmum dumtaxat vitse annum acjebat, cuin consulcrc potest Tomiellum ad annum 4032
maritum, cui tantum annis convixerat,
septeni num. 14, aliosque.A nicmoratis auctoribus dissen*
amitteret. Quis, is fucrit, an Sancta ex
qualisve tiuni Liranus , Jansenius Gandavensis , Tole*
eo liberos susceperit,sacr.r Pagms non mcmorant tus, Kstius, MaldonaPus et multi alii interpre'
v<dvcF casiitns,
6 jn xtat^ it Qre vjr0 superstes qmd vit3B ^ tcs. Ilis non vidchn illud S. Lucx, QuSB UOD
momu. tempus ei rehguum crat, vidua peregit. S. A,»- discedcbat de templo, quod Sanota
significare,
brosius citatus num.
3, Viduilalcm, mquit, non in teiuplo stabile habucrit domicilvum* Evange*
occasione temporis,
non imbecillilate corporis listam nihUaliud uelle ainnt, quamiquod illain
sed virlutis magnanimitale servavit. Audi et templo esset frequensi/n eoquediu perdwraret, uli
S. Auf/ustinum Itbro de Bono viduitatis cap. xill : Ct hodic aiujUiT dcrot.T far.iiitit Quoniam nn/ur
Meritum porro Annae illius eo maxime commen- excogitare, neque a/pud utriusque partis defen*
datur, quia. cum lam cito exlulisset virum, sores invenire possum rationem ullam, qus mihi
per piolixam aetatem suam diu cum carne con- sujjircre videaiur, ut opinionem, seu potius con-
tlixit, et vicit. Sic enim scriptum est Et erat : jecturu/n, alteram altera verisimiliorem esse sta~
Anna prophetissa etc. Tcrtui sacro subjun- tuam ; ego quaestibnem indecisam relinquo.
git : Vidcs, qiiemadmodum sancta Vidua non 8 Lezana in Annalibui ad annum nvundi s oyritiu$ uio-

solum eo praedicatur, quod univira; verum et- fldem facere co~ rotoi.non fatti
4040 num. i, et nonnulli alii
'"• qut v
modo quod sancta Vuiuu vn templo
fl
iam quod paucos annos cum marito vixerit a riantur,no,< '
. .. . dwmmonl /m
I

wmmt
, ,

virginitale sua et
, vidualis continenlia; munus Hierosolymitano, sed etoam quod undem f
.

Iunl
usque ad tantam seneclutern tanla pielalis ser- aliquo castitatu certam quam-
votc obstricta, et
vitute perduxerit. Quaenovm illa fuerit servitus, dam vitae religioss regulam professa. FaveresiM
quam Deo ad extremam ' usque senectu m rervi- putant S.Cyriilum Hierosolymitanum Catechesi
vit, ct cujus pi\rsidio continentiam servovU; 10; ubi, ut aiu/d, religiosissima monialis vo-
breviter docet S. Lucas f. 37. Verba Uerum ac- catur. Lezana etuim Baronium citat ad a/nnum
13 Chtieti
Septembris Tomus I.
 r

DE INNA PROPHETISSA
M S.

ChrisH pr m wm, 11 ;
ubi hxc lego :
Quo-
'^~
tant,Sanctam ideo
in
.
n ^toprophetavit,
tmtum propheUssam vocari, D
cum Domino oc- «* —
modo autcm Dumquam c tomplo di Evan-
J. L.
Hierosoly- curreretSed non pauci etiam afflrmant, manuate m tm
tur, iit roerito i
i
8. Cyrillus
odo indicwe voluisse,quod aft-
appellet, gelistamhicm
mitanus religiosissimam monialbm quod illudnomen
Fontei * Imndo prophetariusedetiam
coDSulcquasuperius. i ta sunl etc. <•

'" obtinuerit. Smctx

pnenomini, mqmuM,
publice
cum in oca << apud wnctum PaVrem l
tamquam cognomcn,
vocem Prophetissa addunccit
,

tato !»>' verba iwoeni '

K* 1 v,i '' W*"*» W^" ob frcquens doniproph*
fcfew- quod ei mditum fuerit
cfe ifttfMEn, **' *jw&r?w ;/«,rv,u wjh Sed redit qumtio r an Pruphelissa
Benedtc meserdtium.
4nAmiui Augustinus Toultde OrdinU agnominata fuerit ab usu spmtus pro-
armo 1720 G vuUjo
iinu qui S. Cyrillum Parisiis
anna pro- phctici. quo Dominum, owm vn templo offerre-
,, Latine edjdit, km tta veriit Bt ;

an vcro a prophetns, qum istam

1,1M /,//, agnovit :

conlinens (seu vidua) -

quod
i

ph, i, .,,
Multi censcnt,
agnitionm prscesserunt.
vitam agens, dc ipso leslimonium
et ascelicain
istud agnomenPum ei datum fuerit ob illud Evan-
reddit. Sed antiquiorem interpretem Latinumpro loquubatur de illo (Christo,
gelii 38, Bl
Mnpw deprehendi ^osuisse ouroialis. Putem ego i.
quem divinitus iltustrata promissum esse Messiam
inspe-
eruditissimum Baronium, texiu Qratconon redem-
cognoverat,) omnibus, qui exspeclabaut
/,„„„ fide ecuVum fuisse Latinam hancver-
ot0t
ptionem lsrael : nam occultum, non modo futu-
sionem, quam forte pra mmibus luibebai. Utiut
ruiii, sed etiam prssens aut prseteritum, divini-
i//, hoc certum est, quod, siout w**&, << ! est,

foxhrpt* tus cogniPum, aliis manifestarc, prophetare cst.

cxercere, ita et hinc deducta &mairhs et
Sunt tamen pauci aliqui, qui putent, ouod Pro-
dicanlu} de quovis mare et femina cujuslibet
rerumve rfivina- phetissa audierit ante diem Purificationis Virginis
iatuSt '/"< mentem oratione
rum contemplatione, > <
l corpus < oluntariis affli- Devparm. Sacrsc autem narrationis contew&wm ita
fcic rjjitrnunt Ct Ecangclista ostenderct, S. An-
ctationibus exercent. Itaqnc <.> <•<>, quod Sancta :
^
II

modo inferri potets, eam- UBB de Christo nato testimonium omniexceptione

fuerii &«At/7w, nullo
lirm monialcm, qualem scilicet fuisse non- majus fuisse, voluit praemitlere ea, qux testimonio
fuisse
nulli volunt, Qui de genuina GrscB istiui vocis ejus auctoritatem conciliarant : irinceamprius
significatione plura cupil, legat Serarium no- commendavit a grandmva Btate, a continentia,
siriim iii caput \\i libri Judith qusesivuncula 4, quam vidua servavit, ab assid/uitate m templo,

ubi fusede eadem in rem nostram di serit, a vilac ausleritate, etanomi/ne Prophetissafs, quod
Xptritu }>ro))lt<>- Q Inter dona ccelestia, quibus hrus sunctum prqpter frequentem et celebrem prophetandi nsum
im. ,i Dominc Viduam ob continentiam , orandi studium et a inditu/m fucrit. Cum cam ita laudasset, statim
/ ""'
''"'" ,r "
vitcE ausierUatem cumulavit, fuit donum prophe> subdit i/ . 38 : Et haec, nempe Anna,
quse erat pro-
/:.' Oli Euthymius hic, pro-
lna- ciiiui, unjiiit phetissa, qua: non discedebat de templo ctc, ipsa
phelica otlam gratia dotata fuit, quia non disce- hora superveniens confnebatur Domino.
debal de Lomplo eto. Origenes Homilia xvn in 11 Secundum hanc explanationem, quae nar- nomneetre
l.iwiiiK. Ki. juste, inquit, mulier Bpirltum pro- rationi sacrse consentanea ct probabilis mihi ap- v r °r ltetis * a
puetandl iiirrmi ai ciporo, quia longa castitate, paret, sancta Vidua nomine et re prophetis fuit
longisque jejuoiis ad hoc culmcn ascenderat. untr Prsesentationem Domini in templo. Favent
Idm tesiatur S. Cyprianus de Oratione Domini. illi vcrba S. Augustini numero prxcedente ci-
Patre* hiaguntde Anna .... prophetissa Christi essc meruit,
—
spiritu prophetico, quo mundi tnti :

Salvatorem, humana in carne sibi prmentem, in quam credendum est eo spiritu prsevidisse ,

templo agnovit atque aliis annuntiavit. .1/ san- Christum ex virgine proxime esse venturum, quo
ot/us Augustinus libro de Bono viduitatis etiom potuil agnoscere el parvulum. SiaSpiritu san-
oredendvm csse ait, quod diviniPus illustrata Mcs- cto edocta prsenoverit Chnstum brevinasoiturwm,
si.r advontum inhunc
mundum prsnoverit ; ita haud dubie etiam redemplionem Israeiis atque
''''"" loquiluA n [taque
.
II, bis coujugata (Ruth) deeo prophetae vaticinati fuerant, brcvi
alia, ijirr
i;
idoo \nii;i, uno viro viduata, bealior implenda esse prwdicoU; nimirum ut aliorum F
fuit, quia t
«'i propheliBsa Chrlsti esso meruil quara creden- fidem deejus adventu vet excitaret vcl con/irma-
;

iliiin esl, oliamsi lilios nullos habuit, quod qui- rrt nau< trslr Apostolo
: l Cor. cap. xn a ^. 7 :

dem Scriptura reliceudo rcliquil iocertum, Uniuuique aulem

eo datur manifeslalio Spiritus ad
M>'i'« prffividisso Christura ex virginc proxirae utilitatem promimi scilicet, qum illiusfinis estpri-
M '
wnturuai, quo potuit agnoscere el parvu- marius; alii quidem per Spirilum dalur sermo
lmn [luU '

roerito oUaui sine

-
Illiis, si lameneos sapienlia^, alii aulem sermo scicntise secundum
,,,,M habult, secundas uuptias recusavit, quia idem Spirilum,.. alii prophetiacte. Sedguo- .

Doveral jara Lempus esse, quo Christo non niam,

paricndi, sed studio couliuondi,
offlcio passim
notum est, vox prophetare
ut
m
bc coi juga- Scripturis non modo futura
libus
praenuntiare, sedet
roQtandis visceribus, sed castiflcandis vi- ia signifioat, de
sensu, quo Sancta ante
duahbus moribus melius serviretur. h in
lfeno/o- ,f '' ;W/ " "' »itote dirn,
im P*n
'
prophetis antono-
" tiasili *
m Februarii '

/,
erit,
otiod s. ann« n i
nUiilaffbrmaripotest.Cete-
lus t cujus waculo edocd
,

''""'<"/<«. quas eam id nominis mte illud

M no . ,
s* ifafu^ probabilis est;nonita
'!'''"""• au « m coiw « <imissumMes Un
y hanc °P«"
'

1 ut
s «*j otoriiast quijussu Basi ' ne^anci pratferendam
H ,
,

judiccm.
tsil
f •«- '««<« "oti m,ui pnbabilefa- '

fW Scripturan do Scmctis, in ea
12 J
>«>« /toft prophetis, antc- mfantem Jf
ocourreret; satis «-.•** 1'
1

ma-
"**
gnamapud Judxos existimationem atque aucto- «***
tots^wripsi.eatamen
- auctorit^utiUud
tlluu
improbo
iim .

Bterat anna propheUssa,

filia Phanuei „ dnullja
(
' 1 :
^^eratSymeo^in^^^
brostus
 Z

D!E 1'IUM.V SEPTEMBRIS

brosius 00
A hic,
prophetaverat virgo Maria
pro-
phetaverat copulata conjugio Eiizabeth; * »i.rc vidua usquc ad annos octoginta
prophe- quatuor
tare eliam debuit vidua, nequa aut
professio annorum nmnerus intelliaenA»* «< / Jl L -

deesset aut sexus. Et ideo Anna ,

et Stipendiis
vidmtatis et moribus falis inducitnr,
ut digna
plane fuissc credatur, quaa Redemptorem
omnium nic.Erasmus, et Ihdaous Stella censent "" "" rr
vemsse nuntiaret. De sph^ihi propheUco, quodM
l

quo
donata hunc Infantem, qui hac hora
secundum nampen A. o.
legem in templo redimebatur, coanovit esse /. Lovamensis : Videtur veri*i
mundi mjmssignificariannus
Safoatorem, cognitwnque aliis annuntiavit viduitatis: am
l

; -
Whgendi 1
forent anni
ptura hseo pauca tradit: Et hec ipsa aetaiis. non erat rato cur
pervenicns confitebalur
hora su- ™eret, quod processerat in dicbus inu.t s
Doroino : et loquebatur demde cum explicuerit tempus durationis
de omnibus, qui exspectabanl redemptionem
illo
jngii utia
*»>
verbis, > Vixerat cum
Israel, iMcse cap. n *. 38. Tcwtwm viro suo amis
hac eamositione septem a virginilate sua i
ciucidat Toletus noster: restabat ut couse-
Hac, inquit, ncmpe quentcr explicaret Euangelista
Mulier, qualis et quanla dcscripta lempus viduitatis
jam est, hac Secundwn hanc opinioncm Sancta
eadcm hora, quando Simeon ad trtinimum
in ulnis habebat 10-4 circiterannorumerateo
tempore, quo Deipara
Christum ct hymnum decantabat, superveniens m templum venit sufotura puerperarwn
quasi eodem Spirilu, quo Simcon, t\uc^^ ul ejus legem
a qua eaimebatur. Nupserit
testimonio suum etiam adjungeret, enim anno xtatis
confltebatur decimo tcrtio inchoato, adde 7
Domino, id cst, laudibus prosequebatur Christum
annos, quibus
conjugata, et 84, quibus uidua ci.rit; habebis
ipsum. aulem verbum Grsecum ( 0vO UfCO > o -
Ilabet
104. Plerique tamen alii interpretes, ducem
yeiro) majorem impressionem, quasi diclum cs- Euthymium secuti aiunt S. Lucam
set, vicissim
t
his verbu
confitebatur, id est. Simeoni succi- Et haec
B vidua usquc ad annos
ncbat, et sicut ille
octoginla qua-
confitebalur, confltebalur ct tuor, non viduitatis, sed tempus ewprimcre R
vits
ipsa. Particula enim &m in compositione vicis- voluisse.Cur ita judicent, hanc multi rationem
siludinem indicat ejus rei, quam verbura, cui addunt;quia dc 104 vel pluHum annorum
adjungitur, significat; sicque mu-
Anna vicissim con- here non satis commode intelligi
fitebatur cum Simeone. Annotatione possunt ea, qux
aliqua inter- subdit Evangelista: Q"ae non discedeba! de tem-
jccta, ita pcrgit : Non solum Domino confitcbatur, plo, jejuniis ac obsecralionibus serviens nocte
sed et iis, qui adstabant fidcles, qui exspectabant
ac dic. Tam annosam feminam
in templo adeo
redcmptionem Israel per Christum futuram, Io- frequentem assiduam fuisse, veltamdiu mul-
cl
quebatur de illo, annuntians eum essc Ghristum tumque istis
-Ktatisoperibusvacasse. illis minus
et promissum Messiam, per quem exspectata re- credibile apparet. Ilsec sententia si
non magis,
demptio et salus efficienda erat.
saltem zque probabilis estac prior.
13 Grandxva Quamdiu,
erat sancta
Vidua, cinn in tem- viso Christo, supcrvixerii, nesciPur.
Non etDisUmem
plo prophetarct, nt patet cx Evangelista
f. 36 tamen me abcrrasse, dum supra notavi, ejus
ct 37: Hasc processerat in dicbus
mullis; et vi- transitam ad Patres in limbo sub initium sseculi
xerat cnm viro suo aunis septem a virginitate
sua. primi contigisse.

DE S. PRISGO EPISGOPO MARTYRE

CAPtLE 1N ITALIA

SYLLOGE HISTORICA J. S.

% I. Sancti antiqua veneratio : creditur unus e Chrisli tlisei

S£C.
pulis, et primus episcopus Capuanus.
I,

'OKTE SDD

NERONE.
rtyrologi i
artyrologium Romanum gemi/nos hac die mianis ejusdem Sancti reperitw memoria, sed
iuntiant
Capiur annuntiat Priscos, cpiscnpos am- breviter. Addunt aliqua titulu/m martyris et h-
l 'ritcum, vt
'?"wm Chri
tuctpulum. m: bos, altcrirm martyrem,

mus, mcmorat his verbis

alterum vero
confessorem. Martyrnu, dc quo hic agi-
: Capua? via Aquaria san-
cuih, alia rc/ aUeruPrum, vel uPrumque omit-
tunt. In Corbeiensi etiam videtur <"i<i' socius
Magnilis, q>// in aliis omnibus omittitur, Y>-rh<i

cti Prisci martyris, qui fuit unus dc antiquis Christi accvpe: In Capua Aquiria nataffs S. Prlsci mar-
discipulis. Eadem prorsus Hartyrologiis suis inse- lyiis, Maj,r nilis. Hinc ita notat Florentmius :

ruerunt Ado ct Vsuardus, ct vctus fiomanum iliis Magniliura socium S. Prisci omnino Corbeiensl
anUquius sic habet : Capua?, Prisci martyris, deil- Ms debemus, alibi enfm mihi non comparct. Ve-
lisanliquis Christi discipulis. Similia leguntur in ausim assererehacvoce socium S. Priscl
,',,! ,,o,

auctariis Hedde apud nos antc tomum II Martii dcsig/tari, nut aliurn quempiam S fnctum, dequo
pag- 30 in hunc modum : \n Capua natalc S. Pris- nullibi quidquam reperio nwm apographa illa
ci, qui fuit unus
dc antiquis Chiisti discipulis. 'v corrupto, sunt et mendosa. Kalendaria
AUas, qui unus dicilur fuisse e\ septuaginta duobus omnio antiqua ecclcsin Cap\i/u,:r. <pt;r cdidit Siir
'

discipulis. Jn omnibus ctiam apograpins Hiero - cha&l Monachusin Sanctuario, similiter celebrant
memoriam
 100 DE S. PRKCO EPISCOPO MARTYRF.
Et profccto in via Aquaria hoc D
stros ordinare
martyris. Ejusdem Sancti
. . .

memoriam S. Prisri
et intcr Acta beatae
in codice nominc perpetuo cullus fuit :

S. fpstivitas notatur Kalendis Septembris

J.
Matronae in parietibus piota repraesentabatur
Sacramentorum edito per Thomasium, cum ti-
invenlio Sancli Prisci, cratque imago viri senis
Martyrfs. Hvnc abundc constat de antiquo
tulo
episcopalfbus induti, quac praescnte beata Matrona
S. PriM'i culPu,
de Natalibus episcopus Equilinus e rcfosso puteo cxlrahcbattir. Acta itla S. Ma~
fumque Chruii 2 Petrus
<^uen- tronw infra adducemus tatius, cum dicatur in-
hotpitem foHt (it>. vm t
cap. wii de Sanctono trohabet
Ptttm <te Na unus o\ antiquis di- vcnisse corpus S. Prisci, eidcmque ccclesiam wdi-
tia: Priscus discipulus fuit
latilut i

scipulis Christi ; nomina 72 discipulo-

licct inter ficasse. Demum cum dicatur Christi discipulus,

rum, qui a Uorotheo ahbale conscripti sunt, non et Capux martyrio coronatus, dubitare vix pos-
reperiatur. Hic enim iJle patcrfamilias fuissc as- sumus, quin eo profectus fuerit ad prsdicandwm
seriiur, in cujus dorno Cbristus pascha sihi parari
l:'raa</rliir,ii, ct cpiscopali dir/intate ornatus fue-
locit, <t iu fjus comaculo oum discipulis diSCUbuit, rit, ut ecclcsiam constitueret, quemadmodum ob-

et corum pedes lavit , ut Damasus. Hic post servavit Monachus.

Ascensionem Domini veniens Romam cum apo- 5 Orlendius in Orbe sacro et profano part. n, pnmus capua-

stolo Pelro, lu partibus Campaniaa Euangclium lib. iv, cap. v, num. Scpiscopatum Capuanum n(se, ciesiaepu
pnwlicavil. Qui et apud Capuarn via Aquaria S. Prisci agnoscit, sed dubitat utrum hic, an '^ P££' cmivi
depoaitus est Kal. Septembris, ut dfcit Ado. Hacte* S. Rufus, de quo egi ad xxvn Augusti, primus Ro us .

f
/u/s laudatus Equilimts, nec plwra de S. PriSCO fuerit illius ecclesix cpiscopus : Prima, inquit,
hoc loco. Verum lib. xi, cap. oxxx, num. 233 ejus ecclesiae fundamenta fuissc jacta sub ipso ad-
eumdem clare designat sub nomine Sixti hiscc ventu divi urbcm Romam tradunt, quot-
Petri in
verbis: Sixtue episcopus Capuanus, primus cjus- quot de Capuanis rcbus scripsere. Duo autem
(icui urhis aDtistes, apud ipsam civitatem via sunt, quibus prima Capuanae ecclesiae institutio
Aquaria dormivit Caleudfs Seplembris.
Martyrem tribui posse vidolur, Priscus nimirum et Rufus.
B
ii", vocat, <' potius mortem
i
naturalem quam Ambos fuisse ex septuaginta duobu: Christi di-
violentam insimtat vow dormivit. Sed aliorum scipulis ambos a divo Petro Capuae episcopos
t ;

quA Wartyrem asseruerunt longe major est , ordinalos, Baronius ad ann. 44 et 46 asserit.
a/uctoritaSi
Rulum quidem unum fuisse ex divi Petri sociis,
at hoc omntrto Mioha&l Monachus
3 vn Sanctuario Capuano cum Antiochia llomain adiit, eumdemque ab
mctrtutm
prtora verba recitat, et pag. 64 et 65 em illis Apostolorum Principe episcopum Capuanis da-
probabiliter conoludit, Priscum genere fuisse tum, priorc loco affirmat : « Rufum , inquit
Judxum, rin,i Christots Dominus non elegerit » Capuae factum cpiscopum » : idque ex Meta-
discipulos nisi Judseos. Probabilivs quoque me pbrastc, ad dicm xxix Junii confirmat. Hunc
ewistimat, Christum m domo s. Prisci ultimam ipsum RuFum unum extitisse ex septuaginta
cavnam sumpsisse cwm Apostolis, quia is honor
duobus discipulis, jam antea ad ann. 33 num. 41
nec Joanni apostolot nec Joanni
\tarcot nec Si- ox sancto Epiphanio in Panar. lib. i dixerat.
moni Leproso, quihus adscribiVwr ab aliis pro-
} Infra voro ad ann. 46 Priscum pariter a divo
babiliter attribui
Verum mcertius estpotest.
t Petro episcopum Capuae praefectum scripsit :
quis fuerit ille paterfamitias,
apud quemcmam b llabuit a Petro institutum episcopum Capua
mam
dignatm est sumere Dominus, quam
i Priscum Sed utcr istorum
ut us immorari oporteat.
...
primus Capuanae
Sane sola wuotoritas ecclosiac initium
Petri ie
dederit, adhuc mihi incomper-
Natalibus non suffloit, ut probabilius tum est. Sic ille dubitanter. Verum ex iis,
attribui possit diotus honor qux
s. Prfsco, quam ad- de S. liufo disputaviad xxvn Augusti
scriptus sit uliis. a pag. 9 f
satis colliget studiosus lector
dtrcfptilui 1'irn
l Q uod W° cta t*dChrMdisc4pulmm Hufum scrius prx-
Cwwni
GArfitl/tirlid i(
apficopui Oa* P^
'"'"
^ U0 ^oras«taS.Priscoa^i6uWl
a/i

UoMyrologiis, adduntque
t

«
ftns.se Capuanx ccclesip, cum fuerit discipulus
S. Apollinaris, ideoque
Rufum Capumum distin-
puanw patntn pnmum fuisse Ca- gui a Rufo, qui inter ChrisH discipulos
eniittui i puatixecctesiBcpiscopumaS. Petro a quibus-
constitutum
C Monachus pag. H7 varios < / "'" nwneratur. Nec Baronius
adduoit ullibi dixit Rufum
"['';• 7 '" '""""'"" /'"-' Capuanorum episcopum, aut ordi-
<<""'"-i«f " afft nt t C/irl
videlket 'ZinZ anlun, /uissc
ff™sCardinales Sanct Capuamque missuma S. Petro uti
,, Baronium et vult Orlendius.
BeUarmmum, uti et Mawoiyem
et Galesin
'" Martyrotogiis, 6 Bectius hao dc re disputavit Antonius aliw
Inter hos Beliarm !
Ca- cum hic

Ms. Catahgum Capuanorum * "' "Miolus in Opere dc Sacris ecclesue sit ab Ulo Rufa
antistitum ; NeapolUm*
<ittm eidem .:., stc
texuit
habet
"' """"* <"!• «, sect.z ubisichabet:
Ke- t
qut nwitcratur
diaputo*
Priscus episcopus mo ad Pnscum nostrae inter

^,sl, d 1 sc
el mariyr, unus u qucui
Campaniffi episcopum
unum e septuaginta
Ctir^i.
I
,H,lis.as;,n,,ulV, , duobus Christi disci-

™f
US
» tlwtKpleriq
l , );i[lll>(n|i((

:,JT Pi' is

^cet
exliUsse
Beda (auotust
tradunt, quotquot de eo
Dsuardus,
scribunt,
) Ado Pe-
^slvpnlnH,, |ll]rlcvcro apetrfl ab0rjen[e
,W "'- ^SCOPUS, Ymna
ro>J,
^tum ot Capua datum
nonraroomissumesse j»
(
H^umUlZ episcopum, no» au-
anHauLun^ '-""^..0 rccentiorum
•
scnbu, Rufum,
"!,
lU,n e
1

? J
am dictis Martyrologiorum
!:; scri-
ptoribus, qui cum
Priscum antiquum
cli *Wit*t*m, uu-r aliun,lr
"H SaH '
"»-e
,,,,,,„, ulique gj
Christi di-

'° anlC h0C est

""''" * /v n m '
> "» !''•""*

P ^
men dum Nimus
Catalogo
Etsi

Pto
nec in

,
m>,

r
.
1

^
1

p» S0°Pn
"
^

ta-
u.,n 7 '" GaraDania PrKdicatioae,

ipsum f
mulio p.teu-r.ora
tempora perUneat. Nam
'™
-ssmsi-s . ,,
'

,„!'
'
o
post
ia ura ad urbe,n
°J US(ic m
, ,

obitum
T
« oma '»
Rurns •, R

fectu?,
 1 : •

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

101
fectus, Capuam missus esl circa annum Domini consul jussit sanctum Priscum tencri, et a car- AUCTOR
octogesimum. Hactenus Caracciolus, cujus sen- nificibus ad sacrificandum compelli. Cum auU-ni
tentise cum Ughello, cuncHsque passlm Capuanis carnifices eum interficere
J, S.
volcntes, pugionibus
soriptoribus, lubens quandoquidemacquiesco ct lignorum fustibus
; sacrificarc compellerenl, et
nihil occurrit probabilius, ipsum insinuant ct id corum brachia adversus Sanclum Dei defecis-
antiqum imagmes, datae a Monacho pag. 13?, sent beatus Priscus,
; astantibus eis, extensis
inter quas S. Priscus 5. Rufo proponitur. manibus ad caelum orabat, dicens : Domine Jesu
Christe, gralias tibi ago, quia me
non frau-
dasti dc numero Sanctorum tuorum,
sed ai de-
siderium meum me pcrducerc dignatus
II. Gesta Sancti et ejus es sit
nomen tuum beuediclum in secula, et suscipe
:

martyrium, prout referun- modo spiritum moum, Domine Deus meus. Cum-
que complesset orationem slatimemisit
spiritum,
tur e Breviario Gapuano. gaudensque et laelus perrcxit ad Dominum. Im-
mici autem stupcfacti et confusi reversi suut,
non
praevalentes adversus Sanclum Dei multi
-
vero
Oesti S. Prtsci D, 'e gcstis S. memorantur in
Prisci qusedam ex eis crcdidcrunt in Dominum Christum.
tn BrevUtrio Ca. antiquo Breviario Capitano, sed non sine 9 Hxc etiam leguntur in apographo gemino tndvm fogunfui
puano confusa
confusione. liabcntur quidcm ad i Septcmbris Casinensi Majoribus nostris transmisso, quorum i" •ttttiqiio Ms.
cum gestis alte-
lectiones novem, quarum tres primae agunt de alterum notatur ex tom. 147 Ms. bibliotheca ccqm confbto,
rtus PrUci :
[:.v Uu tiutvm et
S. Prisco cpiscopo
Africano, cujvs gesta infra Casinensis in littcris Longobardicis ; alterum cx .Vnrturologu*
examinabimus, trcs sequentes de duodecim Fra- vetustissimo codice Ms. charactcribus Longobar-
tribus Martyribus, quorum Acta ad hunc etiam dis in biblioihcca Casinensi. Eadem in illis Mss.
diem illustrabtmus, ac dcntum trcs postcriores regnat confusio : nam omnia attribuuntwr S. Pri-
agunt de Prisco episcopo martyre, quem Brevia- sco Africano, sicuti fit in Breviario. Verumta- E
rium clare non distinguit ab eo, dc quo antc tge- men ccrtum est, S. Prisco Africano triinti reote
rat ; sed potius vidctur utrumque confundcre. nonposse, qua> dicuntur dequerelis paganontiu,
Fatctur cam confusioncm laudatus ssepe Mona- eorumquc sacerdotum, diccntium relictmn esse
chus pag. 68, ubi observat sequentia Martyro- : tcmp/um Dian.r, ct prxdicari scclam stt/icrsti-
logium Romanum die primo Septembris de duo- tiosam : illo enim tempore, ctiatnsi SUpererant
bus Priscis agit at narratio Breviarii Capuani
: non paucx genttlitatis reliquix, altiores egerat
ex duobus unum eflinxit. Sed, ut Cardinalis Bcl- radices fides Christiana, qttarn ut qucrelts ejus-
larminus adverlit, in tribus primis lcctionibus modi publice proferendis esset locus. Minus
sancli Prisci, qui ex Africa venit, res gesias Bre- eidem tempori congruunt, qux de proconsule, in-
viarium narrat ; in tribus vero ultimis sancti Pri- flictisque Sancto tormentis referuntur. Uinc, cum
sci prioriSj qui ad Capuanos paganorum orrori- omnia satis congruant tcmporibus Ncronis, quo
bus implicatos raissus fuit, passionem attingit vmperante crediPur contigisse martyrium S. Prlsci
et ideo nos septimam ct oclavam et nonam primi Capuanorum episcopi, probabiliter cristi-
lectiones, ut perlincntes ad hunc Priscum exscri- rnant Capuani aliique soriptorcs, ca omnin <!< h<>c
psimus. Sane Prisco Africano, quivixisse vide- Sancto primum fuisse relata, ac deinde c.r errore
titr sivculo v, ncqucunt, qxtse de
convenirc alteri attributa. Hac dc causa Lcctiones proprias
S. Prisci martyrio refcruntur, ideoque inteUigcnda de S. Prisco printo, anno 1C69 a sacra Hituum
sunt dc Prisco, quem Christi discipulum vocant congregationc, rccognitas et approbatas, codcmque
martgrologi antiqui. Mira jorsan cuiquam vidc- anno cum aliis Ncapoli impressas, cx tribus /<•

bitur hcTC confusio, tnagisqtte mirandum, quod ctionibus rccitatis concinnarunt, adjunctis tantum
ipsi Capuanl eo tcmporc non agnoverint Priscum paucis ex antiquis Martyrologiis et Petri Equi-
antiqutorem ; sed id attribuendum temporum illo- linl Catalogo Sanctorum.
rum ignorantiw, qua ctiam laboravit illarum 10 Ilas igitur lcctioncs, tamqttam probabik vomconf.tnna-
Uij aunt Uetio
lectionum coUcctor, qui wniPrisco attribuit, quod VittT S. Prisci compcndium, tectorwn oculis hic
nrs.
deduobus invenit. exhibeo : Priscus unus ex septuaginla duolms
d intnr c«, quce 8 Accipe interim ea, qux de Prisco nostro Christi discipulis, llle fuisse crcditur, in CUJUfl
yrlmere vnlen- videnPur dicta domo Chrislus Dominus ullimam ca?nam cum
: Beatus autem Priscus episcopus
tur ad Pritcum
Capuae est donatus a Domino, ut populum, qui discipulis BucharisUs
suis fecit, et sanctissimum
1

ibi adhuc
Dianx vana sacriflcia offerebat, li- Sacramentum instituit. Cum vero post ejusdem
beraret, ad veram Dei cognitionem atque
et Salvatoris nostri Ascensionem una cum B. Pctro
credulitatem perduceret. Qui ante civitalem non apostolorum principe Romam pergeret, primus
longe a porta, quse Aibana nuncupatur, in via, Capuaa episcopus ab eodem ordinalus cst, ul in

quae ducit Beneventum, cum duobus ministris hac civilate Euangelium praedicarct, quod mu-
suis habitabat. Cui tantam Deus contulit gra- nus et alacriter susceptt, el feliclter adimplevit.

liam, ut quoiidie infinila populi multitudo ad Ut enim erat Spiritu Dei plenus, et aposlolico

sanctara concurrerent. zcto succensus, animarurn saluti tanta cura et

ejus praedicationem Sed
cum Deus incubuit, ut perditarn geiiteui, IHa-
per eum mulla ibidcm ostenderet mi- solicitudine
rabilia, sanando infirmos, suscitando mortuos, nae cultui magnopere deditam, ab idoiorumser-
illuminando viLute ad Ciiristianam rcligioncm magna cx parte
caecos, daamoncs ab obsessis corpo-
ribus effugando atque multitudinem populi ad revocarit.
;

Divini ilaque vcrbi pradicaiioni EntentUfl qumrmtonturt

fidem Domini convertisset, concitata est seditio 11

non minima paganorum a saccrdolibus suis, quod non longe ab Albana porta in via, qua Bene-
venlum itur, una cum duobus ininistris domi-
quajstum magnum perdiderant non recipientcs
atque ibi frequenles ad populum
solita responsa daeraonum. Adierunt itaque pro- ciliurn iixit,

conciones habebat tanta dicendi gralia et «-Ilica-

consulem, clamantes, pi.*r Priscum cversum esse
ut infinila gentium mulliludo a<J
popuium, relicto lemplo Dianae, praedicanlem eis cia praeditus,
audiendum conflueret, non siue ubernmo
nescio quaru supcrslitiosam sectam. Tum pro- eurn
Christiani
 10? DE S. PKISCO EPISCOPO MARTYRE

iCHQM CbristiaDi nomiois, ot reHgionis augmeoto. Nc- longe a latere meridfano eccleafce S. Priaci [ubi
J. s. tjue animabus <lurniax.it, verum eliam corpori- nuncest pagusS. Prisco dictus) apparent aquae-
bus medebatur ; aam et inflrmos curabat, coecis ductus non pajca vestigia, quibus adhaeret via
\isum. Burdis audiium reddebat daemones cx- ;
per medium pagum descendens. Possumus opi-
peliebat, mortuos suscitnbat, Dro sermonom et eamdem ibi
nari illo antiqnissimo etiam tempore

sanctitatem Servi sui conflrmanle sequentibus fuisse qum aqumductui adhserens, ab ipso
viam,
Bignis. aquasductu ad murnm civitaiis usque descende-
ut probabtbt 12 Quibus omnibus cum idolis cultum sub- ret. Seu fquod descriptioni domini archiepisco-
> tta compen trazisset, et maximam Christianff religioni reve- pj CosUe conlbrme videtur) illa via cava, qus
flium;
rentiara conciliasset, deorum sacerdoteein rabiem non longc a latere aquilonari ipsius ecclcsiae de-
actf, sanctura Virum apud proconsulem accusa- scendit in Idngitudinem mille fcve passuum, et
runt, a quo tentns et vinctus, ac variis tormen- pemnHad quadrivium illud, quod est prope an-
torum generibus excruciatui est, ut eum idolis guium inferiorem campi sancti Martini (dicitur :

sacriflcare compellcret. Sed fortissimus Christi ibi alla ghottella, antiquius dicebaiur a
Athleta fldem, quam verbis el moribus praedi- Bagnuolo ibi, vel ibi prope erat porta Jovis.)
:

caverat, proprio Panguine flrmare desiderans, Illa via potest censeri Aquaria, qui a porta ci-
" lin;is

ul
im
omnibus
l ™ '' eupplicia ea constantia
admirationi,
perm- vitatis recta ad Orientem excurrens, aquajductui
lil fueril multia vero non Ionge a tergo ecclesia? S. Prisci sese iungebat
BaJuti: nam reliclo idolorum cultu, Chrisiiansa 15 Joannes Petrus Paschalis in Historia
vri-
Qdei nomen dederunt. Priscua autem oculie et mm ecclesim Capuanm pag. 23 et 24 hmc scribit
manibus In cajlum sublatis, Oratias, inquit, ago Majoribus acceptum, beatissimum Apostolorum ^"(B popularet
ibi, Domine Jesu Christe, quia m.- Sanctorum Principem, cum Capua Romam pergeret via
«eS. Prisco.
uornra numero sociare dignatus ee, nec me qu ffi ducit ad flumen (VolPurnumfj eumque
rau a a desiderio m,o su Nomen tuum IMscusaburbepassuumforemilliacomiaX
dcts, n±
JZfXt
Oubus hT confossua
pugionbus
ra e iPfl
r Um est
m " m,L
via
***** *radura i am «dWu. efferre
in ipsa Tifat* monti (svbjecta) campoi
nh
S
* quaria
/
*™l Ptapdem, quam primus nitie constitisse. Gumque invicen^ exoscnla
apuae enu^ Illustn martyrio exornavit Observet lacrymis hinc inde dimUtL t ur ac s u sp cie i

qrlnus
l«e proiensa manu» mdicio corruisse
In Opere Mieo auod u falsi

r
,/., i ,

l ^-
.

nddu lacnim ' J,uic vcro ioc °

.:,/, c ,,,;„,r :, ;;;:";; >
,ia
' ; ;:

Cwpuw descripsenmt. vciusialc collapsa, ac ltorum

,, , ,
10
do vta ilbana l3C«od, „/„,„„ " JU;I,XX Penitus tameL
implo Diana
scriptom,
„„,, ,,„„,„„„„„ ^rliiM
aboht a - non msi sancti Petri vulgo
'

iifittnm,
Ciaoro, Valerius !/„,„ ^ff . Atostea

E-; ™
Tifata Cajpua antiquw
/U

imminmtem, in
-'
amTn^benrioT";, ue M chiro- Cha
« Zn ep,f, C0|li al(l
61 Cin,i ' ia ''

""""- '-/•/- /--/„/,, SL£ mi

;
rrilll n,- i,„ ,„,
. .

'"« nmacio thesauro Capuano ,u

JSS as-
'

;" lra ; '" llce ' »"" h,„,,i, „|| ; , ,, , si J

"
,
'-'" «»?ul.s viatoribus illac transire
ll lr
" n,; " IH ' 'i" " :

'»' m*N aliquod pretiunj v„ //" , ^?". « A«*<M«. wr.

atlsoelober „„ "" >, dimd
Aniijhalia
; ,,„„,,, ,„,,„ ,„ ,
v|n|
, lxllld , quod Mma ,
ttblrai ioneju8,dum teota PtBni ducis ( ' •*» «> /„v„ ,,,/,„.. s ,,,.,-
¥
**™SZ
i

'- e a d0 C Ul
!:'"|
Uv » 'V
Hiatoria.
|
"" , ,,,

u
; |

ejua
11
-"• vivenun
„„„„„„ Tifatini
,,

,,,,„
"
i
KlS '
ab
a A|n""r,
b A
,
CUllUni
h,l,s
'"
>««»i", persuadeo° mihi
""'" a«»pii '" "'• 'l"'" «n ojus
1 la i„„, | 8tud ,.„,„ ,
1
pago non sem ,i
W
;
'''

struclum i,m,
™'"'
Jl" Ocoidenta
„„s ,,,,ss,
s

R
y i„,„„
„ illibus
,

- ,,
'; '^
a Capua
s
" '

J ™Zl
,l
oomu
'" '"1 1
'
JUmMta '»
ante domum s.
'
«
P rim
priS ci iA„
" I
,,„, ]m ,,„ s , m „ cadebMt i

^"J».
'
v „ l( ,,„, „, D|aM |1(i(|u ;i(i| .

elogi
llllsl

lih

S III. Corporis varise

-.u:;;:;',;;:: , inven-
<'
Aquaria
i>to

otnervaitur
1
1 niwirisnmiu CffMt- r^ , ,
Hones et translationcs
quaxltttn |

''/»..n .,„,„,„ ,,„„, "7

"" **.««*• Snn-
' « nc "'"""• f" Cr "
<jrifffuu»i
''
J "-«
'''"'^'
''/"«- C«pua.n c*tT£, ,"-' y ,,,
"«'";« n„ eM Mpufcnwti
„"" ,
,„,,,,„,„„„.,
-» -v- r«m,//„ s /v ;;' ,.„,„,„,„, ufti paytu
, Vl/ ,.. |(

twWs :
 DIE PRIMA 8EPTEMBRIS.
103
verbts: Nec plus forte
proderit adducere locum in via, quaa ducit
ex Actis S. Pnsci, primi noslri bVneventum. ntte in
episcopi, et ex moDQ.
meoto inven.es ,„,,„
AUCTOtllt
Servatons discipulis, qui ante
civitate.n iu via >bl pro
Chnsto passus est. Hunc
Prfsci hominis m, qui J. s.
quaa ducit Beneventum, cum lu nu.v nln,
duobus mini^ttU aonore sepeUeris, ubi Ubi
suis habitabat. Et juxta hunc locum deinde ilie demonstratum rueril
statim reci, les corporis
morte aflectus est a gentilium tui sanilatem. Qug ve-
carnificibus et mensCapuam, et diligenter
scpullus ibidem cumque requirens. ubi
; islic anliquissimum con- diclum fueral,
ei
reperit corpus
slitutum esset ccernitcrium. H. Prisci qu«
pagus inde cffectus posiloin
:

veniculo, pergebat,
est, qui hodieque ab ipso nomen exspeclans ostensio
habet, et est nem loci, sicut ei iherat revelatum.
ab isto tatere Capuaj veteris, per quud Gum venis-
reliclis sent auiem ad locum, ubi nunc
ad dexlrarn ruderibus Suessulanis requiescil ani-
aliquantum ex- malia, qua? tantum
viam, vas purlabanl, jussu divino
tra primum ad Arpajam, inde ad
Bene- steterunt, ubi illud
conditum aromatibus
ventum iter est. Pagus S. Prisco, ubi sepi livil
antiquum fabncans cubiculum. Quaa mox ui
ei
Samti sepulcrum, in tabutis quibusdam Qdeliter
geogra- Bibi jussa complevii, inilrmitatis
phiois notatur inter Maceratam, suai sanitatem
cui vicinus recepit,
est, et omnium petitionum suarum
et hodiernam Capuam, a qua distat passibus cir-
effectura
promeruit, intercedente B. Prisco, cujus dies
Citer ?500, ut olim Papebrochio nostro pcrscri- natalis celebratur die
psit Petrus Paschalis Societatis nostrx. Kalendarum Seplembrium
Ad laudem Domini nostri Jesu
prifhatacri eor 17 Mira sunt, qum de prima inventione Christi, cui
jwris inventto
cor- cst honor et gloria iu saecula sasculorum. Amen.
poris S. narravit Michae'1 Monachus
Prisci
mtro mntjis in Hactenus apographum Casinmse geminum,
quam vero mo-
Sanctuario pag. 143 et seqq., in Vita sive
S. MaVro- illa r.r diversis codidbus
nx, quam composuit ex picturis ecctesLr sumpta sint, siveex
do nairata, eodcm per divcrsos, quod mihi est
S. Pri-
sci. boilandus eamdem incertum.
historiam inseruit tom II 19 Jam vcro haec relatio multo minorujus
Martii a pag. 398, quia S. Matrona, oo- ' I
' minv» w
R qux cor- noooia est difficultatibus longeque
(yredibilior^quam cedit tt i <'/.>.<
pusS. Pmci divma revelatione invenisse
dicitur sit ca, quam ew picturis adornavit Monachus.
miUtudtna
Capum die xv Martii colitur, atque in ipsa Quippe dn Matrona duodennis puella dicihtr
S. Pnsci ecclesia creditwr sepulta, ubi ei
et miraculis fita regis Portugallim
inducuntur ibidem duo ;

inclaruit.Fatcor tamen totam hanc

inventionis juvenci indomiti, quorwm capitibus funiculum
htstoriam, prout relata est d Monacho,
magis imponere debebat MaProna : ac tandem ecclesiam
apparere mirabilem quam credibilem, ita ut
non escstruxisse ac dotasse lcrtur. ConPra in Ms. onvnia
dubitem, quin muttis erronbus
inquinata sit. minus mvrabilia, ct credibilia magis. Qua
Petrus Paschatis in laudato Opere
hanc corporis propter liceat mihi huic scriptss narrationi non
inventionem prorsus repudiavit, et pag.
42 aliis- omnem detraherefidem,sed poUuscum Bolhndo
quelocis S. Matronam cum S.Prisco
vixisse dU pag. 400 dubitanter dicere ; An ergo ut cer-
cit,hunoque ab itta hospitio receptum, ac
post tum indubitatunjque esi,
evenisse? Non luec ita
mortem sepultum affvrmat. Verum eo
delapsus est id asserimus. Sed qui assercret, quo is testimo-
scrvptor ille nulla alia rationeductm, quamquod nio scriploris veteris revinci posset? Nunc ergo
crederet id magis verisimile csscquam Hnt ea, cum suffragentur nutc narrationi reliquiee sepul-
onse de corporis inventione dicebantur : adeoquc
criseu sacc/li a MaProna asdificati, miracula il-
nova illa opinio, cum nullo nitatitr fundamento,
lic patrala quam plurima, fesluni amiiversariuin
>*ejicienda cst cadem facilitate, qua fuit asserta. MatronBB in ca sede idibus Martii ab omni retro
Baronius in annotatis ad Marttjrototjiun> ,hr w meuioria celebratum, frequens co accur.-us po
Martii, Matronam Capuanam e.c Africa post pulorum, nonne saiius est opinionem retinere,
mortcm eo advectam suspicatur, adjungens ta-
aut ut, quibus placet,
pati, retineant, qua3
lem Actorum S. Matronz Capuanx censuram
; omnium animis pridera alte iobassit ;
quam alterius
Ad ejusmodi conj<>cturam quidem Hbenfius in re
Matronae comminisci reliquias, de
allatas huc
obscura nos adduci patimur, quam fldem
^ prae- quibus nullaexslat uspiam scriplura, aliudve mo-
stare Aclis quibusdam nulla cx parte subsisten-
:
numentum? Dcmum, quidquid sit de veritaie K
(ibus, quibus dicilur Matrona ex Lusilania Ca- mvrabilis hujusce inventionis, corpus S. Pri ci
puam concessisse. Capuani quoquc ipsividentovr magno fuisse m honore />>>>/>< antiquam Capuam,
historiam invenH S. Prisci corporis per S. Ma- satis colligitur ew structa eidem ccclesia, et pagt .

tronam de fictione suspectam habuisse, cum in quihodieque Sancli nomen qerit.

lectionibus novisB. PriscJ de ea nihil
prorsus at- 20 Constat etiam corpus S. Prisci deinde tram eorpui tlemdi
tigerint. Verumtamen Monaohus pag. 144 histo- latum esse Capuam, ibique sseculo nospro inven translatum aU
mvtrtpotttaftam
riam sic defendere conatus est, ut nolit totam dici tum, SiCUt narrabimus. At non satis certo invc Capuanam, r«>
fictitidm, et Soliamlus raiioues ejus nonomnino nio, quoannofacta sit ista translatio. Monachus intts tn vtttri
improbavit ; sed partim correxit, partim alias quidem pag. 539 translationem contigisse s\ cccterta partt

adjunxit, rut>$.
et conjccturam Baronii uberius refu- catur anno mitlesimo, sed rationem allegal
tavit. Anno mdiic Lucas
d/ubiam. Verba ejus accipe :

?wtr altier nar. 18 Porro quam pictam habuit Monachus m- Pisanus rector parochia? sanctl Prisci, pertenl
ratur ex atiti. vcntiont.s S. positum sub bemicyclo tribu-
9»o J/a.,
Prisci historiam, quamque vel pictu- antiquum altare,
ra deformavit, vci vas parvum el vitreum cum pulvere,
itti, qui pictam kistoriam nie, invenit
scripto interpretaU sunt, dente, et fragmeutia ossium. Vas habebat
reperi in Ms. Casvnensi ct
jam memoratOj ubipost S. Prisci martyrium ad- operculum plumbeum, et in operculo ab aute-
$uncta legipwr vn hunc modum riori parte per girum exarata? littera? reliqi
: Post aliquantum i

vero tcmporis, quaudo Christi sancti Pmsci martvris, ct deiude proptt -v an-
ecclesiae palue-
runt, qua^dam iMalrona in provincia Hispanice gustiam spatii a parvum et super a parvum m ;

ventrislluxum jam per airnos sed cum aurifex vellet operculum novo el argeu
aJiquot patiebalur,
et a mcdicis
curari non poterat. Iluic ergo in lco vasi aptare, ex incuria ictu mallei istud m
revelatione venit angelica xisi 0j dicens : Si vis super a positum obtudit. Nos a u m interpretati
ab mtirmitale (ualiberari, vade sumus anno wLLESiKOj ct conjecta\imue eo
in Campaniffi ci-
vilatem Capuam, anle portarn
ejusdem civitalis anno corpus . Prisci translatum esse Capuam ;

sed
 DE S. PIUSCO EPISCOPO MARTYHK
104

translatorum
AUCTOJU sed fragmenla et pulverem ossium
relicta illo in allari, ne antiqua
sancti Prisci ba-
i. s.
privata rema-
silica propriis pignorfbufl omnino
sacri particulas in antiqua
S IV. Duo instrumenta Ca-
neret. Uti corporis
ex dictis facile credimus, ita
ecclesia rcnansisse,
puana; quibus enarratur
pa-
conjecturam de translationis anno millesimo invenlio S. Prisci, et alio-
rum ftrmam cxistimamus.
ibiqucinventum 21 Anno 1712 Nicolaus Caracciolus archie- rum quoruradam Sancto-
Cardvna-
anno 1712 euoi viscopus Capuoynus ac deinde S. R. E. rum, et recognitio et depo-
aliu corporibus hs feliciter "i ecclesia cathedrali invenit corpus
snnrlorwm,
S. Prisciunflcw?" corporibut
</uinr/ue aliorumSan- sitio ossium S. Prisci.
ctorum. Memoravit eam iswenHonem Nicolaus
Halia sacra Ughelli recusa tom. VIII
Coletut
col. 366 his verbis
>»

: Ignola prius, quia diu abscon- L i>i nomine.

cunctis
Amen.
ubique
Praasenti
pateat
hoc publico
evidenter,
num arch Mpi.
*copii$ Capua-
primi Capuani episcopi, instrumento
dita, corpora SS. Prifld nus m ecctptia
clericorum, Rufl «liaconi, et ac notum sil, qualiter cum illuslriss. et reveren-
Quarti et Qainti Capvana qu$.
marlyrum (imo et Decorosi episcopi) dissiinus in Christo pater et dommus D. Nicolaus ntcorpvsS.Ru.
Carponll
Caracciolus, Dei et Apostolicaa Sedis gratia ar- eptsropi,
Duper inventa, thecis argenteis inclusa in i*he- fi

chiepiscopus Capuanus, ex antiquis suse metro-

sauro reposuit ecclesias, cujns antiquam structuram
pecentforl el eleganliorl jam nobilitat. ll$c in- politanae ecclesiae monumcntis accepisset, sacruin
corpus Rufi episcopi Capuani quiescere in ea-
ventionis relalionon caret confusione eterrore; S.

viim prsBter omissum S. Decorosum episcopum, dem ecclesia, et proprie in sinu cujusdam altaris

oorpora SS. Quarti et Quinti ckricorum jam prope saeristiae januani, de illo effodiendo et in-

inventa erant seorswm anno 1711; et corpora veniendocogitavit, quare hodie xxvn Junii mdccxh
II e
,S',S'. Quarli et Quinti episcoporu/m inventa sunt de mane, hora quindccima circiter, associatus
simul cum oorporibus SS. PrfflCi, Rufi, CarponU a reverendissimis canonicis, nempe Baltassare
ri Decorosit prout manifestu/m est eas i/nstrumenr Stellato decano, Roberto de Azzia thesaurario,
ti\, gusB mox recitabimus, (nst/rumenta autem Carolo della Ralla, Josepho de Rosa, Andrea
illa oonfeota sunt suisquwque temporibus, ac de- Salerno . Matthia Joccia , Dominico Forgillo
tndeomnia simul impressa, nobisque transmissa pcenitentiario, Philippo Rossi , canonicalibus
perCL vtrum Dominum Dominicum de Geor- Insigniis indulis una mecum etc, ad sacrum
gio, frequenter in hoo Opere laudaktm. depositum sui S. pra?decessoris effodiendum ac-
«d doetni i» 22 Es) septem instrumcntis pri/mtm ct secun- cessit, et ante prsefatum altare genuflexus, li-
itnmmta nobU d/umspeotant ad SS. Quartum et Quintum clc- laniis beatae Mariaa Virginis, aliisque precibus
trariimma.
rinis ei martyres, doquibus a/pud nos actum est prius rccilalis, amovere fecit per fabros mura-
ad <!">>' \ Maii, Horum oorpora inventa sv/nt rios a summitate praefati allaris mensam lapideam ;

die \\ Maii a/nni 1711, siout ibidem enarratur, qua amoia, apparuit alia mensa lapidea minoris
Ycnun, riitn de hU inin »>/>itn hoc loco, omissis longitudinis et ialitudiuis, ftrme inhserens fabricaa
d/U0buS iStis itistruntrnhs, lirrrttrr tu/ttunt 0Q$er~ ipsius qua elevata, repertura
altaris; fuit quod-
V0, st ntrntnnn Mtc/ntrhs Monaohi, qui in San- dain vacuum ex crustulis marmoreis in modum
tuario pag, 35 ostendere conatu/r t fuisse Gapuss arcae dispositum, etin sex mansiunculas divisum,
Qunrtuin rt Quintuin rfiiscopns, rosi/uc alios <i et iii unaquaque illarum erat reposita quasdam
d/uobus prsdiotis oleHois, invcntionc horum cor- arcula lignea.
jKinnit iniiltn (ini probabiliorem ; nam alio toco 24 ESt ullerlus obscrvatum fuit, in plano infe- »m>«n« *«»«•'
reperta smtcorpora SS. Quarti et Quinti cleru riori pnefatae mensse lapidea?, «««w™" *"* 1
qua> ad instar
mrinii alio SS. Quurti rt Quinti eplSOOpGTUm, operculi dictum vacuum muniebat, adesse inci-
etdebiUB insoripHones supra aroas singulorum. m f^llaa^
• charactere semigotbico sex inscripliones,
PorrO trittuni. r,r dlOtXS insl ni mrntts n./it ,/c
et ?JZ££
unamquamque iilarum
correspondere supra sin- P
s. Prlsco alUsque Sanotis owm eovnvenlis. Quar- gulas prsfataa mansiunculas, in quibus
extabant
tinn vero tiitum est de reoognitione et depositiono repo8it£s supradictaa arculae ligneae;
nssnnn s
etsupra ipsa-
Prlscl, Hsbc "jitur duointogra mow re niMl operculum apparebant
etiam incisse alias in-
Oitabo, Qitinhnn i>rrttnrt n,l SS. Quartinn ct wripUones, quae alta et intelligibili
Qmntinn epiSOOpOS, ucc hUJUS voce fuerunt
cst tuct. sed n/tc- lecta' a pra-iaio illusirissimo et
nus S<-rttt»i inin U>t„ni <lc,h reverendissimo do-
to,n. VI Augusti minu ardnrpiseopu, ct a ine unann.t
et s. Decorosi, elevatione ei depositione solum eraul reposil», et in lapide supradicto incisas,
agitSepHmum demum traotat de inventione n-h- nic registratae
quiarwn Sanotonm quorum ignota tunt
no t c quiescil Corpus
Sancti Rufi Martyris.
uunti.
W Uicjacel CorpusS. Carponii
w Hic S. PriBci Martyris
Cor•pus jacet.
* Hic jacet CorpusS.
Decorosi Episcopi a
W H»cJacetCorpuBS.QuinUEpiscopi.
Wi83 luscripliones,
quse supra operculum singu-
l «um ses arcularum reperiuntur
ineleganler in-
cisae, sunl sequentes :

^ Rel. S. Ruti Marlyris.

g
* M.
Rel. S.

s.
Carponii
Prisci Martyris.
ilarlyris.

Ral. s. Decorosi Episcopi

Jg
* Rel. S. QuarU Episcopi.
fcp Rel. S. QainU Episcopi.
*5 Quaa m arculas Ulusuissimus ct reveren-
dtssimus
 , ,, ,

DIE PRIMA. SEPTEMBRIS.

" 105
dl ssimusrfominus archiepiscopus propriis manibus
m^
arcarumforma, requisitus. Ego Alexius de Abusso
.
a pr Bfat0 i OC o extraxit, et supra mensam sacerdoa Capua- ADCTORB
nuceam, nus, pubbcus Apostohca
stragulo holoserico rubei coloris coopertam aulhoritate notarius J. S.
ap- et^cu™ archiepiscopalis
posuit, interim fundens prae gaudio
Capuans canceUarius
lacrymas
hymnum Te Deum praeintonuit quo cantato
;
n0m e en PraSCnU h0C ublico
per dictos canonicos, et rebus
iliustrissimus dominus
sic stantibus, idem inZtL^
mstrumento cunctis
r P
ubique patcat cvidenter,
et
'
? - "<*~L*,
NtaJ
jussit per me et eos- notum sit, qualiier cum sub
die vigesima se-
dem canonicos, praedictas arculas observari ad puma mensis Junii millesimi
finem et caet. Quae bene observatae septingentesimi
,
, repcrlaa duodecimi m S.
metropolitana ecclesia Capua-
fuerunt esse ex ligno populeo, et unaqutcque na, et in sinu cujusdam altaris, invonta fuerit.t
ipsarum in extremilate operculi munita sigillo im- sacra ossa sex Sanctorum
presso supra ceram, cujus co]or prae antiquitale
nempe S. PrJsci M ,
'

pnmi Capure episcopi, SS. Rnfi et Carponii

dignosci non potuit latitudo vero illius est ad :
MM
SS. Decorosi, Quarti , el Quinti Capua aniW-
'nummus est formam semiplastrae * Romanae, et habet impres- tum, quae illustrissimus ct
reverendissimua domi-
sam dimidialam figuram cujusdam levitee, dalma- nus in Cbristo pater et dominus, D. Nicolaus
tica induti, et in gyrum inscriptione sanctus ,
Caracciolus Dei et Apostolicas sedis
gratia archi-
b Stephanus b. episcopus Capuanus rcposita et
inclusa in suis di-
ft quantitat 26 Capsula vero , in qua adest inscriptio •
stinctis arculis ligneis prout fuerunt inventa,
dncripta: ,
Rel . S> p RlscI Mart ^ habebat opePCU um gj^ | in quadam arca lignea corio coopcrta, clavi
vatum, et
et sigillum ruptum in duas partes. erant sigillis munita, in capella ejusdem S.
melropoli-
vero in eadem arcula reposita nonnulla ossahu- tanae ecclesiaa Thesauri nuncupata, per modum
mana, et illustrissimus dominus operculum supra provisionis asservari mandavit,
ad Qnem illa de-
illius os adaptavit. Insuper de ordine ejusdem illu- centius ac nobilius collocandi,
et publicae flde-
strissimi cl revercudissimi domini praefalaa lium venerationi exponendi
arculas
, prout (liquet) ex
ligneae fuerunt commensuralae per instrumento inventionis praefata die E
excellentem et anm. .
,

virum Sebastianum Gyprianum Romanum revc- manu mci rogato.

rendae camerae Apostolicae architcctum, ct quin- 29 Et cum mera
que ex
pietate illustriss. ct reveren- Om s. Pn«,
illis inventa?, fuerunt Iongiludinis palmi dissinn domini archiepiscopi praedicti jam con- f*«™murnd«a-
unius, unciarum novem latitudinis unciarum structa nUm
, reperiatur quffidara magniflca statua ar-
,,rc '"'

seplem altera S. Prisci longitudinis palmi unius, gentea effigiem

epimpi
;
, puefati S. Prisci episcopi et
'

et unciarum quatuor cum dimidio latitudinis , M. repraesenians volens idem illustrissimus et

et
;

unciarum sex altiludinis vero erant disparatae,

; reverendissimus dominus archiepiscopus pro flne
Nam prima in ordine, prout supra- deseripto praedicto sacra ossa ejusdem S. Prisci, ut
supra
unciarum undecim cum dimidio, sccunda un- inventa, in basi antedictae sialuac collocare; ho-
ciarum decem cum dimidio tertia unciarum , die mcnsis Augusti mdcgxii, hora cir-
trigcsima
novem cum
dimidio quarta unciarum decem , ciler decima tertia, advocato ad sacram lunctio-
quinla unciarum novem sexta unciarum se- nem honcstandam
, illustrissimo et reverendissimo
ptem. Fuit quoque commensuratum
amensiicatum vacu
vacuuni in domino Joseph Schinosi episcopo Casertano, per
forma arcae dispositum , in qucr oxlabanl
quo^ cxtabant pras- Canonicos corum insigniis indulos, et statuto ritu,
fatae sex arculae et supra descriptum , et re- praefata arca, in qua dicta sacra ossa claudebanlur,
pertum fuit longitudinis palmorum quatuor, et un- fuit asportalain cappellam hujus archiepiscopalis
ciarum scx, latitudims palmi unius et unciarum supra mcnsam stragulo ex auroel liolo-
palatii, et
decem altitudinis palmi
, unius et uuciarum , serico cooperlam, et candelabris argenteis circum-
duarum. data, fuit apposita.
dcponuntur ar -
27 Quibus omnibus ahsolulis, praedictae ar- 30 Quibus sic stantibus, praefatus illustrissi- uaitttraeta »>
i'w in scvetto
"""'
cuttodienda,,
culfe ciausae " et s te iUataB ; P rou * eranl ,
per illu- mus et reverendissimus dominus archiepiscopus
slriss. et reverendissimum D. archiepiscopum fue- arcam oslendit mihi notario, et reverendissimis
C runt repositae in quadam arca lignea, corio rubro dominis Baltassar Stellato dccano , Roberto de ^
cooperta, vulgo baullo appellata, quae fuit sua Azzia thcsaurario , Joseph de Hosa , Dominico
clavi obserata in duabus seris, quibus erat mu- Forgillo , Matthiae Joccia , Carolo della Ratta .

nita, et deinde obsignata fuit octo sigillis parvis Philippo Rossi , canonicis S. metropolitaoaa ec-
illuslrissimi domini archiepiscopi impressis, et clesiae testibus, qui sigillalioni faclae ipsius arcae
cera Hispanica super quatuor villas lineas albi sub dicta die xxvn Junii (nterfuerunt, ut reco-
coloris. Sic igitur dicla arca clausa, munita, et gnoscerent sigilla impressa in cera Hispanica, et
obsignata in capellam thesauri fuit asportata, et vittas lincas, quibus ligata fuit in quatuor par-
praefato domino canunico de Azzia thesaurario tcs, an benc se haberent : ct illa observata pcr
per modum provisionis ad cuslodiendum concrc- ipsosmet testes instrumentarios, dixerunl sigilla

dita : nam illuslrissimus dominus archiepiscopus, impressa sub die xxvn Junii in eadem arca, oon
ne lam pretiosus thesaurus in fulurum abscondi- esse amola, vitasque lineas, quibus ligata fuit

tus permancat, decrevit sacra ossa et cineres, iriquatuor partes, non esse violalasj sed omnia
quae in dictis arculis invcniuntur, honorificentius bene se habere, et manere in eo statu, prout
et nobiiius in thecis aut staluis argenteis; prout apposita fuerunt. Qnde jussum fuii, sfgilla ipsa

melius visum fuerit, collocare, et publicae fide- amoveri, et viitas iineas incidi, prout fueruut
lium venerationi exponcre. Quae omnia et sin- per dictum canonicum I). Pnllippum Rossi amo-
gula fuerunt acta coram praefalis reverendissimis ta, et respective incisa : et lunc illuslrissimus ct

canonicis, et illustri.-s. magistratu civitatis Ca- revcrendissimus dominus archiepiacopus, accepta

pnae, nempe de Thomasiis D. Ni-
D. Caesare ,
clavi arcae praedictae , quam penes se retinu-
colao erai illam aperuit et caniato per prsfatos
de Capua
Joanne Baptista Sarzulo et
, ,
, ,

Domino Gianfrosca. Snper quibus, elc. et in canonicos hymno CHBISTO PROFU8UB sanoiimm,
fidem hoc praesens instrumenlum licet aliena et benedicla per illusliissiiiiuru el reverendiB-

mibi tamen fida manu, scriptum confeci, sub- sinmm episcopum Casertanum, mitra et piuviaii

BCripsi, publicavi, rneoque solito signo signavi indutum, slatua argentea, illustrissimus dorninus
14 arcbiepiscopua
Septcmbris Tomus /.
 DE S. PRISCO EPISCOrt) MARTYRE

AUCTOItU

J. s.

Prisci episcopi
i ssa S.
fuerunt amb* rog.strata. in ln -
illustrissimi domini
arcula
5 7oniCasertaniconsigDavit;
c 9
ab ;ircula
inciaa, proui
strumento inventionis, die xxvn Junn currenfes
oui dominua episcopus
imis prafata ossa
praefata

pposuit super quasdam

ixIL el anposuil
largas pa- anni oun meirogato, quibus inscnpiionibus

is, ct elevatas pro plena fldes sit adhibenda, cum simus in anhquis-
3 in exlremilatibus piical
sintis, praefata sacra ossa csse sancli Prisci primi
cautela, ne ossa di!a! i renlur.
fuerunl tcstes in ana- Capuae episcopi, et martyris ;
tamm illustrissimus
s nyula teco- 31 Bl deinde advocati
onotcuniur Borrelli, Andreas et reverendissimus dominus archiepiscopus , ad
et
tomia periti, nempe Franciscus
'
ittmei antur.
Sapio arlia rnedicinae, Joannes Tupponc chi- tollendam omnem ambiguitatem , decrevit ape-

eadem sacra ossa rccogno- ad riri praefatam arcam argenteam, et ossa, quae in
rurgiffi doctores,
illa forsan reperirentur, elevari, et pcr prafatos
scenda, et describenda; quibus per pradictum
analomia peritos numerari rccognosci et
episcopum Casertanum fuit praeslitum juramentnm in , ,

gerendo, et de veritate dicenda, dcscribi, ad fincm videndi, an inter illa habe-

de fldeliier se
ct jussum fuit, rentur alia ossa consimitia et ejusdem parlis
proul juraverunl laclis Scripturia :
,

ul praedicta sacra o-sa recognoscereniur, et mi- corporis bumani, ossibus repertis in praefala ar-
nutatim describerentur ; et rieinde supradicti peritl cula lignea, supra descriptis et numeratis. Idcoque

separaverunt ossa, et postea adamussim iliorum idcm illustrissimus et reverendissimus dominus

partes specificaverunt per nomina propria cujus- archiepiscopus ipsara arcam argenteam statulo rilu
cumque ossis , et cnjuscumque partis ipsorum per prasfalos canonicosin cappellam hujus archi-
ei fail factus sequens catalogus : episcopalis palatii asporlari fecit, ubi ea apposita
Os Libiffl in duas partea ruptnm, palmi unius supcr mensam, utsupra paratam, jussit mihi no
cum dlmidio circiter. tatio, ut illam distincte describerem in hoc in-
13
Oa brachii, vulgo dicli ulna, unius palmi, et strumento, prout descripsi.
unlufl uncim. 34 Arca vero hujusmodi est ex laminis ar-
lls spiin;r tnedullae, verlebra uua, et probabiilter gcnieis formae oblongse, longiludinis palmorum
quinta cervlcis. trium, latitudinis palmi unius : e laleribus habet
Os tali trium unciarum circiier lalitudinis, dua- manubria pariter argentea, a parte anteriori est
rum clrclter longitudlnis. incisa imago Salvatoris D. N. I. sedentis, et ma-
Allud os tibia?, dictum &getabi lum prout ex nu eievata in modum
, benediceutis, necnon a
ejus flgura apparet. dextris imago ejusdem S. Prisci, mitra et cpisco-
AUud os ea coxendice, llidera trium unciarum pali casula antiqui ritus induti, a sinistris imago
latltudinis, et duarum longitudinis. s. Stephani Protora.; et in hac parto duabus
Allud os coxendlce
<-.\
trium unciarum. seris ad modum capsae, quam vulgo baullum
Quiituor oasa media pedis, Inlegra. appellaraus, munitur : necaperiri potuit, quia cla-
Duo peliola ex costulis. ves mimquam visae vel repertae fuernnt.
11»
et ab
fclla 1
petiola osslum cojtendicis. hominura raemoria nullus umqnam recordatur,
Os parvum dlmidlatum digiti manus. Ulam apertam fuisse. A parte posteriori adest
Quindecim frustula osslura, quae ob minutiem mcisa imago 11. Mariaa V. pariter sedentis
jpeciflcarl non
cum
poluerunt, Jesu in
I""'"' ulnis; a dextris ejusdcm,
cogmtuqw Qub3 ossa
imago
»
; '

Bic recognito , Bpeciflcata, de- Agathse \., et M., a sinistris S. Blasii episcopi,
novmstatuwm Bcripla, etnumerata per prasdiclum illustrisslmum et ,M quaa imagines habent eorum nomen
T^ Z /"
p\ teat inolu prope
ora »' «PtoP"! Caaertanum, adjuvantibul caput, £r£rita ds
tluntw ,

T
''
iU

n
'

STJ^
B0Ci6 lati8 ''" "
PP ° *"* "
SU|,,;i
1 uoddam
Patre Nicolao
P«lvinar
feCta

verendissimus
^P^ PrM^fZSm^^
2
domiiius arcfaien
uuyji»opus
¥

h
•
forte inspe*

f\ i ndnptalo ox
'"
'

lola
i«Ia serica ,
confeclum a.lflo.iat* -
', „i «i. v«.
isc nymnum,
n m" >
cLioDu
adactata el fllis Vbni sancti, Spibitus,
praei ()U0
c " urmata atquo In vacuo prffliatsa ,;iln
; ,
' .
status i"' praedictos canonicos, auditis
1'

roposita fuerunl quindcclm votis eo-

; vero Fragmenta os- rumdem'canonicorum, nec non
slum, quaj ob minuticm illustrissimi et
spociflcari non potue- -v-vn ,,hm dominj episcopi Gasertani,
runl nn.i «-1,111
cinerlbus Ipsorum ad hoc
'

lll;|L
.

h " nr:i reperlis, quadam ampulla vitrea

in fundo ar- Bpeciahle accersil m
arca argentca aperiretur,
i

By°'
l
'
In
d6 Neapolitanum
luerunl rocomUta,
"'
quas pariter in eodem
vacuo aLi
lanrum, illam
I ! apenri jussit
argent
' r epoaita. Basia vero ultra foraminacry- 35 Oua per pradictum
°' l!li Ha a parte anteriori instrumentis ossaqut c^tra-
, el a lateribus aperla, apus
anfis
primo aspeclu bdimphii
babo1 quoque a parte posleriori 'apparuit quaadam
,

crates
cta.
osUolum cum sua ferre» ftMih.,
clavl et sera ferrea, quod
ab eodem canonico
Phihppo Rossi de ordine lUuslrissimi
chiopiscopi

scopi
il
luii

-
clausura, d! in

"-
domiui ar
quatuor partes

een
inn
,r"
Hispanica aupra
iiuiiiiiuin,
,
parvi

atque
"-'•""
vittaa

obalgnatum
*=w"«ss:
sericaa rubei
" Sts ^TiStK
paruii aiia arca

tanus
cypressina,

"
s: '

'"^
c
l
qme

lue omnia prafatus

Ppisco ,us Casc
cr-
Ctm niiqm a.ra" , ' '

iii- :;:; u " onnulll assererent,

r
,,, ;i .r at ,
,,......
ad
osaa ease potius S, UU E

^i^
Prlsci
s, Prum M.ra-
scopi, Mc lunioris
conlaasoris Capuaj eol mansinnmi»
mansiunculaa [.,-., ,iu.
I ,""''
Lt ln
'"
'
"" " dexter
lundo
^1
i&ttem 1

vulgo appollaU,
»
, '

y, " vssinas
pi*< serviiu iii
moU !„ r"« «chedula, bta
l
inventa
q«oo

T
•Ua ecciesia „
(ii , ta Capuana semper ll
h
;Umi ***
vigneril ei -'" erei
'
tama, ei Qrma traditio, sacrum i;l '
monelula [ no, " lll l- r
m ramese '
art
^".^"•P^iCapumepisMpitat^rumaa- r,
" la
«erran bi quadam arca
argentea, el „,
tbZan
'-•
delineata d. i„
i» maS , ,i
°
,nslr
",
1
°JUS
™en«
,lltl " ,dila -
apparet
'"'"'"
''••'"l" 1
'empli motropoUtani ' rundo ' u
.

l,,
cuatodiri ,„, . 1,a "' >" si ""-i*
"" S aii
"--'-iuia.o ;

''';" L,

l; """> PwtaU
fecurreute die
s.
prima Septembris"
Manyris celebrS
ta
na
r
'" s tascripta : ;™
1
I1 ; r
charact "'^ Ma vc,-

wuetuus ejusdem
generis, qua;
numerala?
 ,

UIK PRIMA SEPTEMBRiS

107
A numerats aprsfato illustrisslmo et reverendissimo
dommo " interfuit quoquo abbas Jacobus Falconius
episcopo Casertano coram Ci-
illustrissimo Aucronx
el - v.at.s Ducalis V.
reverendissimo domino archiepiscopo, J. D . prothonolarius apo- s.
cano- siohcus,
J.
mcis, et aliis prasentibus » et vicarius generalis Capua? >. T, in -
conQciebant nume- ,
dem
rum qwnquaginta, etexuna arca argeniea per
parte babebant im- prasdictum Andream de
pressam .maginem vultus masio, argenteis veciibus et
rcgis coronati, et in pristinis seris bene
gyro hffic verba aptaus reclusa, eadem cappella hujus palalii
in
Kaholus :
D. G. R. ex allera
;
per sequentem noctem
vero parte crux es quatuor custodita remansh: arca
liliis compacta et verolignea, in qua extabant
in gyro hac verba : Jehusalkm, et Sic.l^ aliae quinque areulas
e. «gnejB, proiu supra, luit
mp !ctetnume- Si> Uei/uie praestito iicrum per illustrissimum
sua clavi iterum clau-
sa, et ngiUis parvisin
rori:OT ,aa.n -
pmimmi»-
et reverendissimum (lominum
prara t is "
rarnent0 v
archie opim ju
". D i«coDum i„ " cera Hispanica super qua-
luorvmas lineas albi coloris
munita et
,uua IU anaiomid
trib , priva
icttw, vtraque penllS, qui bmindictera cappellam thesauri
l(m «iM«^um
^'nuc crant prassentes, de bone translata -
per
ct Qdelif er se quibus etc. Acium
rorpv* gerendo, prout taclis Scripturis
ul.i supra etc. pmentibus
, etc, enunciatis, ct suprascriptis
fuit ossa pradicla recognosci, et numerari prout teslibus, mihi bene
cognuis ad praadicta omnia.el
summo sludio rccognita ot numerata singula specialiler
fuorunt
,
habitis, atque vocatis;
a perilis, qui sub codem et in Bdem hoc prasens
juramento fassi sunt mstrumentura, licet aliena, mihi
ossa rcperta in dicta arca cypressina, tamen Qda ma-
et ab ipsis nu scriptum, subscripsi,
recognua, et nuroorata, non confeci publicavi
integre constituere mcoque sohto signo signavi ,

corpus humanum, licet pauca deessent ad

requisitus : Ego \lr-
inte- xms de Abussu sacerdos
gram constitutionem, dcinde cullocala reco-
ot Capuanua , publicus
Apostohca authoritate notarius,
gmlione, et numoratione anlca facla de ossibus el curiaj archie-
piscopalis CapuamB cancellarius
recenter inventis, jam collocatis in etc.
basi stalua?,
utsupra, fassi sunl, ea ossa esse
B reliquorum os-
sium quae integre constitueront corpus
,
huma- ANNOTATA.
num ex qua confcssiono et relatione
.
peritorum a Quinta inscriptio de S.
ablata fuit omnis ambiguitas circa Quarto in impresso
pnefata ossa nobis trrmsmisso omissa est, Ai
de rccenti invcnta, ol omnes fassi dubitari >,,,„
sunt esse ossa test, quin adfuerit,
S. Prisci Mar. primi Capua? episcopi.
cum ante dicatur, repertat
esse sex inscriptiones,
qutd depomtur 37 His peraclis
<-t mox quinto loco pona-
, idem illustrissimus et re-e- tur, Rel. S. Quarti episcopi.
««eKfa The- rendissimus episcopus Caserianus ossa
omnia in b Ecclesia metropolitana,
suis pnstinis mansiunculis ejusdcm in qua inmit.r n-
arca; cyprcssi- liquiae,S.Stephano protomartyri dicata est. Hsec
nae reposuit, ct aplavit inler ca gossipium, ne hujus vidctw inscriptionis cousa.
mvicem possent moveri et frangi, frustulis vero c Hactenus tertium
ossium
instrumenktm, seu pri-
et cinoribus iilurum in fundo arca? inven- mumdeS. Prisco repertisque cum eo Srnctis. h,-
tis, in qualuor ampullis vitrois reposilis,
iilas ia fra ponitur Locussigni, uti et sub ceteris.
angulis arcae collocavit, una cum
sequenti inscri- d Dclineatio ilia non habetur in
ptionc impresso.
Die xxx Augusti mdgcxii. Nicolaus
<.

e Nummuli ilii videnPur fuisse

:

Caroli Ande-
» Garacciolus archiepiscopus Capuauus arcam gavensis Sicilix regis, qui titulum regis Hiero-
» aporuit, corpus S. Prisci episcopi, ct M. ele- sohjmitani cum urbe Ptolemaide adeptus est
» vavit ot
rocognovit intervonlu ct pr^suntia
,
anno 1277, utrefert ad eumdem armum Raynal-
»» Josephi Schinosi episcopi Casertani ncc non
, dus num. 17. Hinc suspicari possumus iltius
» Baltassar Stellaii decani, Nicolai dc liaucio tempore, et post dictum annum, reliquias illas
» Mallhiae Joccia , Josephi de Rusa PhiJippi , fuissc itwentas atque in illa arca depositas.
n Rossi et Aioxii Mazzoccolo
,
•
canonicorum ;

DE SS. ROSA, fortasse M., AC PLATANO

M., EJUS, ut fertur, FILIO,

SULCI IN SARDINIA.

j. r.
Topograpliia, cultus, varia de hisce Saoctis incerta
»011TBAIAHO,
UT FEHTUH,
'MPEllATonE^
'""" <v pnba-
quondam
ulci, urbs episcoyahs in parte insuo Catalogo generali sic annuntiat F&rrarius:
"" pubUea «}•
Sulci,
merii
ndionali insula: otiam die (i Septembris) Sulci
nerati - Sardmise, ci ayrehiepi- Ilac in Sardinia
ni»;
SGOpO Calai xtano suffraganea,
scopo jam p/orsus S. Rosae matris , ct S. Pialam martyris , fratris
excisitamen utlocus nunc ctiam
vcisajacet, ita S. Anlioch;. Hsec vero se proferre ><< notU <<jf<>-
Sulci dicatur in Sulcitana insulaprope PalmarA rnat ox Tab. ecclesiaB Calaritanai, cui Sulcitana
castrum, vulgo Paima do Solz cs eo dutum, 'ste t- juncla cst, Villa Kcclcsia? dicla. Dionysius !>"<>-

Baudrando,<fui addit, Ecclesi.i urben in vi- fa/it in Triumpho Sanctorum regni Sardmiie Hir
is sueressissc, sedemijuc episcopai< m eo faissc Apanicc edito, hb. ni eap. xxxvm S. Rosi- oultum
translatamanno 1501 a Juiio PP. II. ln hm: Ecclc- confirmat, dicens xdificaktm ipsi a Christianis
siensicivitate coluniur duo isti MarLyrcs, quos fuisse temjjtuin in loco martyra, ac postquam se-
pulta
 TEREXTIANO EPISC. M., ET FUCCO M.
ins DE SS.

eam tomquam aurum probasset, e vita

tormentis
regno festum ejus, cum Bonfanti
»2(a esset t celebralum ILtc, qux er Hispanwo
i
in
ftDCTOB- tolli jussisse.
insuper, mloco
iliuloma tr-isS. Antiochi. Refcrt vellem vidcrr, almnde
eaxerpta huc transHli,
1. P.

ut vocat, antiquitus eaztitisse hu$us mnjons momenti,

Cohirios, aliqutd
superesse funda- confcrmata, afferique
Sanctzecclemm, ejusque sola traditiouem ac picturas
vwertt tempons
autcmloco aliam essecccte- auam
mmla ,„ Baruraini
acauctoritatisnon satis probatz : prxsertvm ubi
quia perdidit Wfww«flte
nam antiquam, et

mem —::•:::::,:,., r_*^-__-S5 ,

fcfiw fyrfj Romanum __r.

Martyrologium
3
ad diem xin De- qu& hisce nr ,t/ .

eccksiam hactenusno-
s. Yirginis de Uosario,sed Hadriano im- lyribvs atiri.
\sserii denique vn ter-
cembris agit de dicto Aniwcho suh 6_.un.ur, non
mim S, Rosa. nuncupari, Baronius in Notationi- ta?i- cousiat.
prove ruinas alteriun toci, peratore passo, citatque
ritoriotoci S. Victoris
ejus plenius scripta, aiquc i prout in
antiquis temporibus, ewstitisse bus Acta
cui nomen Orri solent per lectiones
cjus solemmtate recitari )

$dem sacram istius Sanctx, sed destructam esse, Sanctorum omnium etc.
modo MaVrem dislincta, hoc exordio Sicui :

,,, $aqu6 fuisse pictwam, qux eo

in lectioncs
reprxsentareX quo ibidem Eaordium idem habent Acta nostra,
cwm duobus filiis ,
pro die xiii
kgivur, etiam distributa, qux asscrvamus
tucmorut Sanctan, hmw Decembris ; sed in quibus characteristicas mc~
itvartbrtbw, 1 BonfmtUS dtatus
Iiabuisse, ac exstir tioris historiw 7iolas desiderarem. At qualia-
in civitate Sulcitana natales

tisse e primis fructlbus, r/uos cura, dHiycntia. cumque sint, neque enim prsemature quid statuo,
ac pnedicatio Melitonis prodwit conjvgatam .
nnn ad dictum dicm spectent ; nihil omnino nar-
fuisse, duosque peperisse filios, quorum unm rant, quo probari possit S. Rosam fuisse matrem
.... _. j..« .•_ ......
•
Minr. rtttirvlrtt trnfnniAlt
referunt
Antiochi. Ad Platanum quod attinet
i I t I ..

Antiochus , alter Platanus sit nuncupatus I i I i ,

lectione nona hsec inter alia petiisse a Deo S. An-

utrumque matems sanctimonise ac virtutis he-
redem. Quod duo isti frat/res fuervnl ejus filii, tiochum : Exautli oralioncm servi tui, exaudi
trxhin asserit antiquissimam, utd vocat, t/raditio- me propilius, et, sicut suscepisti fratrem meum
nem apaVribusad filios propagatam, antiquas- Platanum in pace, et dinumerasti eum cum san-
que picturas . qu& Sanotam ewhibent una ctis Martyribus luis . . . in regnum caelesle, sic

oum duobus filiis. Narrat prseterea idem auctor, suscipc nunc spiritum meum. An vero S. Rosa
Traiani persecut one separatos fuisse, apprehendi marlyrio coronata sit, non satis constat, ncc quo
illam fubente prwside cjus, ct postquam variis tcmpore obierit.

DE SS. TERENTIANO EPISGOPO MART.,

ET FLAGGO MART.
TUDERTI IN UMBRIA

1. s.
G M ME NTA R U I S P II /E V U I S

§ I. Locus martyrii, cultus ct reliquise : Terentianus Der-

tonensis a Tudertino non distinctus.

< IMI |

AN. OXVIU.
ruaortl iii t
m .udor antiqua est Umbriw civitas, quam los quorumdam
cx apographis Hieronymianis
itii»

nui
s
i..

colihtr
iiivntinnus.
pntro*

T
illT

iliivimn
Tudertum vocarunt, Italt vero
Irecentiores
Todi nominant, Orlendius part. u W>. m,
\.rms situmdesmbithi$verbis:Tu-
ounc Tu.inium. Dmbria.civita8est, adTiberim
in colle media intei Perusiam el
posita,
ortos.

nam)
tur,
Audiamui interim, quid de cultu ipsius
subjungal hudatus Orlendius

ubi
Derlons ( Derto-
sacrura Terontiani
ejusdem celebris mysteria habetur.
:

corpus translatum for-

rneanitamen ejusdem Sancii brachium,

Narniam. deinde a \uontia
[ddit et Par-
Inilio Chri- ; ,IU '•eiiquiarum
'
pars asservatur. Ceterum a Tu-
siiani uominis por Latium el Umbriam propagati
aerunissanctl Terentiani,
Tuder Cbristi Qdem tamquam divi tutelaris,
Buscepit, quam postea aan- nalalis dies solemni
cius Terentianus
pompa colitur.
primus ejus apUcopus, conse-
* Antiquum esse S. TerenUani oultum,
cratua circa annura cxxn, conflrraavit, pro abunde tufut ^mm
qua pateM ex apographis
meronymiomis in qui- ^ Martyrcio-
ei martyrlum subiil anno cmvm Kalendis Se- ipsm "" a "^ u " ^ :

ptembris, Hadriano Mrator.sed rarie admo-

Imperante. me
,

raoria in
Etfug exslai -' '

-—r^tstts nTsis.
Hartyrologio Homano, Audi ipsa Apud Florenttmum
.

Martyrologii vorba
sic legUw : \ n T uiunin-i
TuderU in Dmbriasancti Te-
renUani episcopi
^«atalissanctorumTe^^^
et martyris, qui sub Uadriano P^Sanctorum Ugendum haud
imperatore, LaaUant proconsulis
du bie Sancti
jussu equuloo '""". Si l,Ul >-
''i< Pelicis, DonaU.
et scorpionibus cruciatus, demum ffi autem non
abscissa lin-
gua, capitis damnatus,
Wou a.iofn qu&rondam
^ 1
'"" 1 "uictijrii, mox ostendemus
m
raarlyrium complevii
hujus SanoU
contra scrupu-
^^
Unn " ln
F^^de^bushacipsuZaZ

Tu lorlina ci vitaie
Tusci^, legendom

esse
 :

DIE PRIMA SEPTEMBHIS-

109
A essc omnino existimo, facem prsecipue prsebente Antiguissimum ut vocat apxtd
M. Corbeiensc. Quippe Ccrbeiense apud nos edi-
, ,
MartenUm AUCTOBM
tom. Anccdotorum coL 1559. Vsuardus
III
tum alii- J. S.
post tomum VII Junii pag. 35 ita kabet : In que martyrologi istius temporis
non menwrarunt
Tutertina Tusciae etc. Addit Florentinius ; Tu- S. TerenHa.ium. Ejus tamen memoria occurrU
dcrti in Uinbria, legit Romanum Martyrologiura» in varns Vsuardi codicibus
dcinde auctis, proxtt
uti rc vcra oppidum nunc esl in Umbria, sed An- vtdere Vsuardo Solhrii nostri cura edito
cst in
tonino Tudernum oppidum est Tuscia?, aliis Su- ad Septembris. Quin et iliic reperitw
i
etiam
dernum, agro Viterbicnsi. Hinc illustrissimus
in xxx Auyusti et xxvm Septembris.
Audi elo-
Franciscits Maria dc Aste in Disccptationibus gium Grcveni ad xxx Augusti
in Ipso die,
m se-
:
Martyrologium Homanum pag. 403 dubitai, cundum Catalogum Sanctorum , sancti Theren
S. Terentianus noster Vmbrix adsoribi debeat, an tiani episcupi ct martyris. Qui lempore Adriani
Tuscia>, vultque in Martyrologio Romano omitti apud Tudrrtum Tusciae sacrificare nolens , in
hsec verba, in Umbria, ac solum scribi, Tuderti equuleo levatus, scorpionibus caeditur, i^nisinie
S. Tercntiani cpiscopi etc. Hatio illius est ea- lateribus apponitur. Deindc lingua praecisa,
curn
dem; namque, inquit, Antoniuo Tudertum, sive nihilominus Christum clarc confiterctur decoU ,

Tudcrnum, oppidum est Tusciae , aliis Tuder- latus una cum Flacco sacerdotc idolorum a
est
num dictum in agro Viterbiensi : aliundc Acta se converso et baptizato. De S. Flacco apud
an-
Tudcrtum efferunt sinc alio addito. Amovere tiquos nihil invenio. Coliturtamen in BCclesia Tu-
conabor htinc scrupulum, qui nullo fere nititur dcrtina, uti asscrunt Fcrrarius in Catalogo San-
fundamento. ctorum Joannes Bapttsta Posscvinus tn
Italizr, et

non in Tutdn 3 Ptolemaeus Ub. iii Geographtie inter Tusco- Vitis Sanctorum Tudertinorum, uterque <i</ rftem
pauutettsan. rum meditcrraneas civitatcs numcrat Sudemum» xvin Scptcmbris, quo eum coli testantur, ut sic
,'{u5, sed m Um aliis Sudertum, dc quo agit Cellarius in majori solemnitatc fcstivitas S. Tercntiani solixts
bria ,
Geogra-
phia antiqua lib. u cap. ix, pag. 456; et Clu- pcragatur cum Octava. Nos axttcm de S. Flacco
B
vcrius lib. 11 haliae antiqua; cap. m, pag. 516. hic simul agimus, quia de co nihit innotuit, nisi
Verum neuter asscrit Sudernum in Itinerario An- ecc Aclis S. Tcrentiani.
tonini vocari Tudertum, neque cgo id in Itine- 5 Fcrrarius ad i Septembris hymnum recitat hymnus, qua
rario Antonini reperire potui. Dicit tamen Clu- ex Officio ccclcsix Tudertin<x t in quo utriusque ntrtuxqtir mar
verius Tudertum legi in Itinerario tyrmm Uencri
Viterbiensis Martyris certamen sic dcscribitur :
bitur.
Annii, ita ut dubitct, an ipse id forsan in suo Laudes pangimus marlyri
aliquo exenvplari invenerit. Itaque prvmo verisi- Terenliano praesuli,
mile non cst, illud Tuscis oppidum Tudertura Omnes venite supplices
fuisse dictum, cum Ptolomxus, Plinius et livius, Senes. simulque juvenes.
citati apud Cluverium et Cellarium , Sudertum Quem in annis senilibus
dixerint vel Sudernum, incolasque itlius Suder- Lecianus nequissimus
tanos. Secundo, Sudertini numquami habucrunt Peenis afflixil plurimis,
cpiscopum, quantum scimus; ncquc illi umquam Deum roganlem precibus.
coluisse videntur
Terentianum tamquam
S. ,
Hic Hadriani tempore
patronum aut cpiscopum suum. Contra Tuder Relrusus est in carccrc
civitas Vmbrise antiquis est satts nota, cpisco- A saevissimo Tusciae
posque habuit a primis Ecclesise saeculis. Praeterea Leciano proconsule,
S. Terentianum dudum coluit ut patronum, neque Quo compellente Marlyrem
utlus umquam ante Florentinium dubitassc vide- Christum negarc Dominum,
tur, quin S. Terentianus re vera Tudcrtinus in Slatim miscr obmutuit,
Umbria fuissct episcopus. Vnica igitur hic dtffi- Vita cum voce caruit.
c.ultas amovenda est eaque non magna, videlicet Sacerdos Flaccus ccccus est :

quod Tudcrtum Tusci.v adscribatur in apogra- Orante Sancto, sanus est

C phis laudatis. Addi potcst, quod proconsul Tuscise Eo jubente, iocus cst,

torqueri jusserit Sanctum nostrum. liespondco Sacro fonte rcnatus cst,

ulrumque contingere hac de causa. In Libcllo Ambo truncati gladio

provinciarum ftomanarum intcr Italiae provin- Pari fruuntur gaudio,
cias est Tuscia cum Umbria. ldem ig>tur, qui Tu- Ceeli teneutes ostia
sci.r prseerat, regebat etiam Vmbriam sub Tuscia Ac paradisi prcemia.
comprehensum, Hinc primo intclHgimus, cur Tu- Pra-tcr ca, quse de reliquiis S. Tcrcntiani RsUqUUB amtio-
imtaqum-
sciae proconsul ubique in Actts nomtnctur : deinde dicta sunt num. \, scribit laudatus jam Posse- riim :

dam S. Terrjt
etiam, cur vel auctor vel interpolator istorum vinus pag. G5 Italice ,
qux reddo Latine : Cor-
tiani etiam Der-
apographorum Tuscise adscripserit Tudcrtuut, ni- pora ulriusque liujus Sancti sunt in castcllo tona\

"urum aut quia, cum

proconsulem ubique Tuscisc S. Terentiani, in ecclesia ejus nomini dcdicata.

in Aclis reperirct, putavit re vera in Tuscia Jacobillus in Vitis Sanctorum Vmbria> tom. I,

loquitur In civitale Dcr-

esse,a cujus limilibus non longe distat, aut quia pag. 721 de iisdem sic :

ex Tuscia et Vmbria unam tantum fecit provin- tonensi servari dicitur pars corporis S. Teren-
ciam. A o/? video igitur, cur de palsestra S. Teren-
:
tiani, ubi festivitas ejus cclebralur die prima
tiani dubitari debeat, aut voccs in Umbria eradi Seplembris. Vcrum credilur aiius essc a Tudertino,
dicatur episcopu^ fuisse istius civitalis Der-
i-.r Martgrohgio. cum
<< Ul»l to qua marlyrio cororialus fuit cadem
4 In aliis apographis Hieronymianis ctiam an- tonensis, in
1
"«, qui anno clxxxvh, Id
nuntiatur S. Terentiani mcmoria sine ulla mcn- dic prima Septembris, sed
Tuaerli
<<jttur: tione Tuscise. Itichenoviense apud ncs editum posl est, annis xlix post Tuderlinum. Ughellut tom.l
tomum VII Junii sic habct in episcopis Tudertints col. 1350 Oertonen- ,
: Et in Tuderto Fer-
cnim re~
reuliani { lege Terrentiani ) episcopi. Augusta- sem non distinguit a Tudertino : hujus
hujus san-
num sine hco : Tercntini cpiscopi. Labbeanum : liguias sic cnumerat : Torlona; cliam
u.emoria habetur, ubi iliius oorpnj
Tcrentiani episcopi. Sic et Gelhnense apud cti celebris
item Thcam, ubi
Acherium tom. II Spicilegii recusi pag. 34 ; et conditum fuisse affirrnant ;

cjusdcm
 TERENTIANO EPISG. M, ET FLACCO M.
110
DE SS.

venerantur Par- cus : Nihilominus inter sanctos episcopos Terdo-

ejusdem Sancti brachium incolae ;
synodi anni mdclix
.
otO 11
ncnses in tabelia cpiscoporum
nou lemnendara ejus
J. S. ma etiam, quae civilaa
numcratur quarto loco S. hoc Terentianus stib
honorittcentissime asservai.
reliquiarum parlem popu-
Terontianus cleri
pompa S. I<- tenore verborum S.:

splend.diori solemnilatis
Gsierum snffragiis cathedrae Dertonensi admotus esi.
Divo jusla !ii;uo
renliano Tudcrlioi tamquam tutelari
Perditi tum erant clericorura hominumaue mores,
persolvunt. Hxc ibi.
innumerae
col. 62G Terenlianum m- Publica Chrisli res pessum fere ibat :

7 Verum tam, IV,

pufoi obortscorruplela? sacerdotes in fugam acti ipsa-
Dertonm iwm hts : ;

/, ar all rivt serii catalogo episcoporwm

Ammoninru interprae- que ecciesia longo aevo viduata sponso tenebras
m« r*ri tdoni
wbis: S. rereotianus post
dolebat. Novi praesulis conatibus restituta est,
epitcopi Otrto numeratur, in cujus
gules Dertbonensi8 ecclesiae
nrritl* l
adlectus circa annum quantum patiebalur ea temporum inclinalio, Cbri-
ecdo iffl publicis tabulia ,

anno stianae reipublicaa fides, sacris rilibus decus, sa-

clsxvi, coronatusque martyrio
Domini
celebralur die cerdolibus ac Deo religio. Tandem posl multa
clxxxvh habetur. ^jue feslum i

Romanum tormenta, Marco Aurelio imperante, marlyrio co-

Seplembris. Caeterum Martyrologium
Terentiani Tuder- ronatus csl. Setlit circiterxi annos. Dc eo meminit
hac ipsa die meminil alterius

martyris, Dertbonensi boc Te- synodus Dertonensis anno mdxcv celebrata, ubi
Lini epi copi el

Suspicatus surn unum eum- in sacrarum reliquiarum indice habentur haec

renliano suppreaso.
Terentianura, qui hisce ambabus verba : De ossibus S. Terentiani epise. Derlon. et
demque esse

eccle ns ex errore srnptnruui attribuutur ;

vol martyriB insignibus in cathedrali praepositurae ti-

revera duoa esse, sed diversis temporibus flo- tulo. De S. Terentiano scribit Ferrarius in sua
puisse, ac Derlhonenses sui Tereniiani hac ipsa Topographia.
rjje ceii brare festum (quod ignota sit) apud illoa 10 lir hisce observemus pauca, Primo nul- qxifp ortn vtcte-

tur ex conjedu-
germana dies, qua per raartyrium consummatus libi dicitur totwm corpus S. Terentiani Dertvnx
ris malefunda.
caelituura nuraerum auxit. Sic nostra coDjectura scrvari, scd solum qusedam illic habentur reli-
tis :

csL CaetBri cordatiores providebunt, quid hac quiae. Secundo Synodus Dcrtoncnsis anni 1595 \L

in pq magis consonura veritati sii dicendum. non vocat episcopum Dertonensem, ita ut syno-
Vides, leetor, dubitantem Ughellum. Et sane ex dus anni 1659 illud videatur addidisse eor conje-
/is. quw hactenui attulimus, res satis \Metw ctura malc fundata. E.r simiti conjectura pro-
ambigua. fectum ciediderim, quod asserunt martyrio ,

H Verumtamen omnino rnihi persuadeo Tc- coronatum subimperio Marci Aurelii; non alia
Ocrfonff/wMcrfl. rcnlianum, qui colilur Dertons, aliu i non esse fortasse de causa, qua/m quod apHorem locum
riftfa» ml u**a ,i sancto Episcopo Tudertino. Colligo istud eai mo~ ipsi non repervreni in catatogo episcoporum Dcr-
rtic 8, Tert '

numentis, quse anno 1662 Wajoribus nostris pcf- tonensium. Certe credi non potest, ulla ad ma-
i
i
.
puda ttnt.

humaniter trflnsmisii Joarmos Baptista Chapuis, num fuisse autiqua monumenta, ex quibus id
oanonicus ccclcsix cathedralu Dertonensis. Uic in potcrai colligi, cum nulla ejusmodimonumento-
brevi collectione de Sa/nctis ecclesise sux ad diem rum fiat mentio, et tamen adducatur auctoritas
i .Si ptcmbris memorat ista Mensc Septembri, synodi anni 1595, et Ferrarii, in quibus nihil
rlio i'1'iiiia in oranibus Calendarii8 antiquis signa- simile legitur. Quapropter,
auctor antiqui cum
lurOfflcium duplex s. Tcrentiani episcopi etmar- OfficiiTerentianum illwn Tudertinse ecclesise fa-
tyris, ct bujus rellqulaa in cathedrali. In synodu ciat cpiscopum, necverisimilesit, id
eum fecisse
Dertonensl aoni mdxqv Inler sacraB reUquias ca- sine rationibus, dubitare viapossum,
quin revera
thedralls ponitur De oasibue S. Terentiani epi- Tudertinus
:

sit Episcopus, qui coliPur Derton3B,uti

Hcopi el marlyris cum quatuor dentibus. In libro et colligitm ex eodem dw, quo coliPur uWoque
AQliphonarlo ex pergameno ecclesiaa catbedralis loco.
adost Offlcium proprlum s. Torentiani, iu cujus 11 Ecclesia Captiana etiam coluit S. Teren- S. Terentianus
antiphonls et responsoriia cum Qat mentio de tianum, uti intelligimus ex antiquo Breviario Capum etiam
Adriauo imi-eratore et do Lseciano proconsule, Capuano, in quo tres de eo habcntur oliar cuUut.
lectiones.
nequo umquum vocetur episcopus Terdom i

Ejusdem memoria reperitwr in Y

signum est hoc sase Officium s.
anUquis Kalen-
Terentiani epi- dants, quz rdidU Michatt Monachus in San-
scopi Tudorlini, qui aub hac die in Martyrolo ''"'" n " ''"."""" Idem pag. 540
gio enunclatur, ol hic Terdonaa coli propter ejua
testatm mle-
cttonario Ms. kgi hano orationem de SS Prisco
reliquias, qusa fuerani olim inventaa siraul cum ^tiano simul
corpore s, '/ Propiliare,
:
quaesumus
Martiani, el rapositae sub altari, ut tow* QoWs famulis luis per horura
sancto-
hic dictum fuii aub die xvu Julii, quo aotatur nun mariyrum tuorum Prisci
solemuitas reoonditionis ss. et Terentiani, qui
marlyrum Martiani in pmentirequiescuut
Tereuliani, ecclesia, merita gloriosa,
Vitalia el Agricolae. Vofa em vi eorum pia
intercessione ab omnibus
nostram de 0/ficio isUus festi sequentia semper
: Teren- Vy^uwiv a.hvrsis, pcP Dominum etc liuic
tiauns
creditus fuil
porro,
S
de quo hic,
rerentianus Tuderli episcopus,
a composiioru Offlcii

de
]l
\
'— ita
IgUur ecclesia Capuana
rehquaa sancti Terentiani.
:
?

quo Martyrologium sub dio prima Septembris Caeterum san-

: el ctus PerenUanua habuit
hoc arguitur ex tertlo responsorio primi ecclesiam in suburbio a
noclumi porta Pontis, el hodie
dicti Offlcii, ubi sic habelur i
durat auncupatio loci ab
Tuderlinae civi- :

»Pso ^ncto Porro idrn hic est s.

taiis praesui, cultor TriniUlis, Terentiauus,
marlyr summaa 1
praasens est Terentianus \ «to. Fuermt itaque hu-
i. Cujus jus.nct,
proinde Sancti reliquiaa
reltqutm variis loois
necesse asl iii alias Per servatx, neo ul
donam irausi.ua> Idntotumcorpus. Hsc dc
fueriul, el poslea cuitu et iii its suf/i-
repertae cum ciant.
reliquliaS, Martiani.
>' Ul ingUgeti-
9 ff«o satis otam innuwit, qxmnam
I

da xn Opfflio d» otmfo*
rtsentontia lysurum thrUmcnsium
TfTeminno l>,r- >U San ,
ml,
^
'

ll iV,,,l ' ,;;

tonrmi. ibidem invaluU
opmis, sed hxo nos morari rum dcbct
[ tl Ji ut
"«>,. quid post priora subdai
taudaius Canoni-

ia.
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBUIS.

Ul
mm, qux similiter m novcm lcctioncs divisa est AUCTURt-
E.r mntiibusvero apographis uulla
melius invi-
§ II. Acta varia, sed nulla ccm consentiunt quam iucc duo. Quartum
i. S.

apo-
graphum accepimus cx Ms. RR. PP.
satis fidelia : Actorum com- Rotnae. Huic ctiam initio aliquid
Oratorii
adjectum est,
pendium ex Breviario Ca- quod non habetur i,t rcUquis. Accipe
breveistuti
auctarium: Adliuc gravis eral
puano tempus, quo passi:
stianorum per totam provinciam, ut si ,piis non
persecutio Chri-

prostralus idolis immolaret,

sunt Sancti. pcenis cruciaretur.
Eo namque tempore Adriani imperatoris fuii
quidam vir vilee venerabilis Terentianus episco-
Arta oarto, e« l\cla S. Tcrenliani habemus varia cu.i im- pus in civitalc
quibvs omnium Tudertina, verus Dei cultor. llu
pressa tum manuscripta, quorum alia aliis omnibus diebus
ietcn ima edi- vitae suse serviens Domino, ei
ditMomhrtUWi sunt minus vitiosaj sed nulla prorsus reperire piis operibus insiatens, ac faciens mandatun
poVui, qum suis non laboranl defectibus. Baro- Domini cum cleemosynis charitatis, jrjuniis, ei
nius Acla Ms, cccicsix Tudcrtinae t ui testa-
vidit vigiliis et oralionibus semper insistebal et multas
iur in annoiaiis ad Mao^tyrologium eaque nulia ; animas ad Ddem Christi converlebat.
inu/rit censura quin potius, ex parte saltem,
;
11 Ex dictis
colligo, diversas illas prxfaMo-
um nte ttln
apprnbassc vidctur, cum c/otjtum ex iis couctu-
i iii

nes Actis adjectas esse, adeoque ex illarum viHis -

natum Martijro/ogio inseruit. Tillemontius ve.ro contra ipsa Acta non satis e/ficax desumi possc •
n e.rrv,-

tom. II Monument. , in Persecutione Adriani argumctitum. Verumtamen

pl,<r sdendum
timendum est, ne •t rfuomotto.
oyrt. Acta S. Terenliani, prout edita mdit
111
Acta aliis ctiam locis interpolata sint, t>l<pw pr.r-
aputi Moinbritium ioni II a fol. 32", gravi .
cipuepatet in qux magis ab aliis
Mombritianis,
perstringit censura, affirmans illa nihil prorsus d\ cntiunt nam
: minus frequenter disso-
reliqua
va/ere. Porronulla Actorum, qusehabemus, cxem- nant ct solum
; in verbis, qu& non mutant
plaria magis vitiosa sunt quam Mombritiana. liisttjiiam. Prxterea qusedam legunlurin omnibus
Audi quid initio istorum dicatur dc Ad/riano exemplaribus, quibus fides Actorum diminuitur
tmpcratore : Ailrianus ilaque imperator. qui et Primo vidciur dici Adrianus fcgcm tit/issc, ut
Helios dictus est, id est, sol, dum Orientales Christiani compcllcrcntur ad sacrifcandum uh
partes adiret, a quibusdam Christum colentibus Us, renuentesque diversis affligerentur tormentis.
intimatum cst de Jesu Christo Filio Dei, quod At ejusmodi lex Adriano passim abjudicatur al>
multas illic virtutes operalus sit. Illico credidit, eruditis. Ccrtc Tertullianus in ApologeHco cap, v
et ccepit rcasdiQcare domum Domini, et mirabili Adrianum intcr illos reoenset imperatores, qui
opcre construxit, nec non et donaria mulla cunlulit legcm contra Christianos /tou tu/crunt. D&inde
ibi, ct civilalem Hierusalem ab imo reparavit ;
multa disputat Tcrcntianus cum Lxtiano pro-
nec non et per omncs mundi partes edictum consule dc mysteriis fidei Christianae, qus non sun
proposuit, ut nulius Christianus pro Chrislo, admodum verisimilia, cu/m ChrisUani non facile
nisi causa alius criminis , invcntus punire- detegerent gentilibusarcana fidei nostne mysteria.
tur. Primo praenomen Adriani non erat Iielios, Addi possunt dicta qusedam Terentiani justo du-
sed jEIius. Deinde nec Christianus fuit Ad/rianus, riora. Verum ncque
lex Adriani in Msi tam
nec tcmp/um
Hierosolymitanum reaedificavit c/are asseritwr, nequeant ewplicari desolo im-
ut
adcoque ncc dona cidcrn contulit Hierosoly- peratoris mandato persequendi Christianos, quod
mam quidem instauravit sub nomine MWse Ca- Adrianus revera fecit, neque alii nwvi in Mss.
pitolinae, atjd non fccit amorc Christianorum, tum notabiles sunt, aut tam frequentes, ut omnem
cum ido/a posucrit iu /ocis sacris. Rescripsit prorsus fidem ctiam factis abrogatam velimus,
etiam ad Minutium Fundanum Asise proconsulem aut pronuntiemus cv/m Till&montio, Acta nihil

iii gratiam Christmnorum, quos uolcbat damnari prorsus Dabimus igUur ii.rc Acla, u<m
valcrc.
C solis popul/ clamoribus, ut viderc cst apud quidem ut primigcnm ct rcrlu, scl ut jidc /m/i
Eusebium lib. iv, cap. vm : at tale non dedit edir prorsua indigna quoad omnia ilta, quibus gra-
ctum, qualc hic discribitur. H<rc igitur displi* viornon resistit auctontns. Porro qui<> apographa
cucrunt haud dubic Ti/iemontio, et cum aliis omnia aliquot in<->idis deturpata sunt, nullum
mox mcmorandis causam prxbere potuerant ex il/is tam presse scquar, u( r,v aliis u>m sim
Acta prorsus reprobandi. corrccturus, cum in illis rcpcrmm phrasim ror-
enumeromtur 13 Yeruin iurc omnia non teguntur in aliis recHonem, itatamen, utMs, Eminentissimi Bar-
Aciorum exemplaribus, ita ut ncccssario dicen-
utiaaxuhpiarta beriui, quod reliquis prsplacet, passim sirn edi
Mmu/atalowi durii sit, fdbulosam iUam prxfationem Actis turus, ct lcctorcm sim muuiturus, dum illud cx

adjectam csse ab homine audacc et imperito. a/iis videbitur corrigendum.

Quippr prxter unum exemplat M ., ex ccenobic 15 Jam dixi in duobus apographis etuvm legi flUtorta traita-

Tea/num. Civitas hmcest laUonU brachit

Bodecensi olim submissum,quod Actis Mombritia- Translationem brachii
fabuUitd fit ft

nis fere consonat, quatuor alia habemus npogra- Campanise Felicisqtue n^ncTqrra Laboris vulgo Qwtleinla .

episcopaiis sub achiepiscopo '<'/'""'/>^

pha, cx variis Ualiae locis Pronsmissa, quorum dicitwr, <

nullum istud Jiabct initium. Primum eso illisapo- diciturque Teanum Scdicinum ad distincHonem
graphis desumptum est ex antiquo Legendario alterfw Teani nunc fere exoisi, quod Ipulum
Urbevctano, in quo sine ulla prsefatione Acta >>>- cognominatur. Verum itla translationis historia
choantur a reditu Adriani cx partibus ilicroso- mimts etiam fidedigna est, quam smt Acta m">-
tyrii. Etenim non modo omnia, qum
ibi narran'
lymitanis. Alterum notat/ur ex Ms. 2061 Emin.
supra fidem su/nt mtrabilia, ted aliqua ipsis
Card. Francisci Barberini in 4°. ; tertium ex tur,

ActiR antiquilus impressis ecclcsue Theauensis. Hxc qwque Teanensii ecclesiae Praditionibus oontraria.
fjtntitt cnrin trunslatio facta duodecim tantum
autcm duo apographa a/iam habent praefatwnem
de tempore, quo passus est Tercnlianus divtsa- ;
annis postSaurtt martyrium sub Adriam, adeo
vcro
quc sunt in novem tectiones ; ac demum subdi* que ante medium sieculi secumit. Deinde
tur i n his apograpfus Tra/tsiatio brachii Tea- producitur episcopus Teancnsis, qui mulieri reii-
quias
 TEHKNTIANi BPISC. M- BT FLACCI M.
112
ACTA SS.

quias ferenti prooesserU obviam.

Attamen ex tra-
40cro«
ditionibusecclesue Teanensis primus cimtaHs illius
j. >.

episcopus tempore ConstanUni

culo iv, ab omnibus statuitur S.
Magni, idest, sx-
Pairis, cujus
ACTA
pag. 73. Itaque
Acta dedimus tom. II AugusH -a
Quapropter AUCTOltE ANONYMO
maniftetos hic cst parackronismus.
compcndium paucis accipc. Dicitur
scrtpUWius
duodecmo post martyrium anno
S. Tereniianus
apparuisse laurentise, qu& ejus sepultwr& adfue-
Ex Ms. Emin. Card. Franc.
rai, eamque sepulori sui tocum, cujus
docuisse Barberim collato cum tri-
se oblitam dicebat. Hwe, utjussa erat,eo secon-
fert cum alia muliere, corpus imemt, brachiu/m bns aliis iVss. el edi-
tollitac Pribus mensibus in domo sua reiinet. Fc-

bribus correptas <uliere& idneri ignoto se corrmit-

tione Mombritii.
tunt, post ninisem Romam perveniunt, inde post
Teamum, monitui Xerrm motu '/"-
octiduum ubi

scoj-us occumt venienlibus. InProduountur reli- Caput i. S. Terentianus de-

qulm in civitatcm, ac porta, perguam inferunr
tur, nullideinde exitu/m permittit aut introitum. fertur ad Adrianum, ejus-
Hsc retulisse satis esl, nec ulteriori opusestre-
futationc, etiomsi memorati ante Joa/nnes Bapti-
que occasione persecutio
sta Possevinus, et Jacobillus fabulosam illam excilalur : Sanctus appre-
historiam <>i>rnhus suis inseruerint. Nos veronon

II
negabbmus brachiwm s. Terenliani aliquando hensus sislitur Lcetiano E
Pranslatum fuisse Teanwm ore&emus id
at n<>n

contigisse modopratdicto ;
;

necscriptum istudede-
proconsuli, multisque cum
eo disputal de fide Chri-
trmpui, etrca l(i Tandem , priusquam \cta subjungam .

quodpantwnt (iauca disserenda sunt <><'

tempore martyrii. Pas- stiana.
sum cuin Fiacco s. Terentianum sub imperio
.\ihiniii omnes consentiunt ; sed «nni designantwr
ilruio cassarisAugusli quadragesimo secundo, 7e mp!iS lUO
var/i. Possevinus statuit annu/in 123. Jacobib-
, <

oxplolis sccundum Hcbraicam veritatem ab pamis s. r«-

lus ri Orlendius 138, Ughellus circa annutn
cxxxvm. Verum suspieor mari/yrium Sanotorwm
initio mundi annis tribus millibus nongen- renuamu am
S - Fiacc0:
tis quinqunginta duobus, Jesus Christus Dei Fi-
nost/rorum contigisse sub miti/wm vmperii Adriani
srii- htui i>nm<i irr rr,r,sus rsl
t
lius mundum suo sacravit
Tiberii au- adventu,
• r.ri
Oricnlr :

tem caesaris dccimo

anno passione sua
octavo
omnia iotorum apographa habent, S. Tc-
ikiiii

renllanum delatwm fuisse ad

mundum redemit. S. Joannes Apostolus sexagesimo
[drianurn, dum
lnr
nono anno post passiunem Domini, ffilatis autem
ew partibus Uierosolymitanis Romam est re-
suae nona^csimo seplimo,
versus Prwterea m duabus prsefatvonibus, uti et
temporibus Traiani,
in Breviafio Capuano hwo Ephesi placida morte quievit. A passione vero
statuitur epocha : A
passione vero Domini annus numeratur fere octogesimus
Domini annus volvebatur fere
octogesimua quinius, .puihi > passus csi sanctus
quintus, quando passus est S. Terentianus a a
Terentlanua episcopus lemporibus Adriani imperatoris qui ad
episcopus. Nolim hio ewaminare, :

wn hwoepooha omnino palmam maityrii taliter pervenit.

sit justa ; nam id fierinon
i>ntrsi. H,si disculiatur intricata 2 Regnante Adpiano imperatore in urbe Itoma, Accuxutw s.r*-
conProversia de
anno wrw vulgaris, quopassusest Christus. el revertente eo a pariibus Ilierosolymis b, renunnvs npwt
Justa
orem
rsi prorsus, si SanoPus
coronatusest
occurril i-i Marianus praefectus c, ct suggerens »»i» ra < -

omno 118 C
quo Adriams rediit ex Orimte, ut vult niir-
gloriaj ejus dixil ad eum : imperator, postu-
immtiits. rt s, irni rsl 0OTUm Opinio, qu\ CflW-
lationem meam
augustalis pietas vestia audire non F
sium mortuwm staluuni amo sm dedignetur, ut sicut clara est serenitas
vulgaris tri- vestra toto
gesimo tertio, veletiam Mgesimo quarto. »<*l»« iorrarum, ila respubiica
Verum P er deorum no-
quidquid Htdeanno mortis Domini nostri, quem
slrorum gubernelur semper honorem. Notum fa-
alii alrnn statuunt, martyrium ss. cio pletali
vestra, quia est in quodam
Terenliani oppido
i-i Placci collocabo oiroa annum ils,
non longe ab urbe Roma vir
quo prtma Chrislum colens,
'"' rediit w ih-imir \diianus i nam, lioet
nomine Terentianus, episcopus
aitate jam senex
mde redierit sxpius, annus octogesimus quintus qui vamsjuj-ihT suasionibus
Christianis docet po-
postmortemChmti ino nni 9a nno l
,ulmn '"• credat
diis immorlalibus,
i lis -
pradicans
magisfavet, quam annis posterioiibus. 11(111
"""
Chr-stum. Unde dignum
est ut aut
sacnBcia offeral diis immortalibus,
aut si non
velit, acerrimis affligatur tormentis
Hoc vero
audiens adrianus imperator quarto
Kalendarum
^ugustamm ante tempium d urbis
Romse con- d
sistens, talededUresponsum:Vere
gaudens sus-
"* Petitwnem tuam. El locutus
est ei, dicens :

Dignum est, ut poslulaUo

vestra
non denegetur,
«t omniura pandatur
volunlas. Tnnc irato vultu
^em ^emmdiiit, ut, ubicuraqne
inventus
uent Lhnsuanus, universali
judicio condemne-
uir. sidns immorlaliuusnonsubrnisoril
colla
J Lecianus vero proconsnl Tuscia^ et An-
dreas togatns, dum starent in conspectu Wriani
 DIE PRIMA SEPTEMBKIS.
113
A augusti Marianus pnefeclus dixit Suggestionem :
accipiant, et sacrificiorum ignis
qui chnstianos rneam nunciavi scrcnitati vestrae, extinguatur
ad
dominorum no- £>. Terenlianus episcopus dixit
\ ' - T >nR
jubet eogi Si cognoscere
strorum tantummodo augustorum c valeat jussio. :
vis IHOKTVO.
tacrificta aut disce prius veritatem, et ostendam tibi hujusrei
nolntaoccidi:
Adrianus imperator dixil. Laatetur pelitio tua , rationem. Lecianus dixit
C et communi jussione omnia impleanlur. Adrianus
: Clarifica mihi ipsam
veritatem.
imperator tale dcnique dedit rcsponsum
Vi- :
6 S. Terentianus episcopus dixit
ctor Adrianus augustus inclitus, triumphator
/",
Veritas est de fide Chrinia-
ut credas Gbristum Dei Filium
perpetuus, generali honore.et pietate
una cum Spiri- na.
prwcelsus tu sancto
in Trinitate et in
unitate persistentem,
toto orbe Romano , sacrisque diis immortali- et salvus eris. Lecianus
proconsul dixit . Hoc enim
bus decus honoris. Juslum est enim diis non intelligo quomodo mihi
sa- :
proponis Ghristum
cratissimis jugiter deservire, per quos Romana Dei Fihum, ct Spirilum sanctum in Trinilate el
felicitas fioret, et respublica gubernalur, ct di- in unitate manentem ? S. Tcrentianus episcopus
gnum est, ut secunrium suggesliontm
magnifici dixit: Ego humilis servus
jam de- Clnisti senio
viri Mariani pra?fecti justa postulatio non denc- fectus fiducialiter
Jesum Chri- dico Dominum
gctur. Ideo volo, ut ubicumque inventus fuerit sturn Dei Filium, et Spiritum sanctum
in unitate
Christianns, prius ad sacrificandum compellatur, semper et Trinitate manere. Lecianus
proconsul
et si hoc adimplere renuerit , variis affligatur dixit Regulam hujus rei
:
et proprietatem tanti
tormentis, ut diis nostris per libationem sacrifi- nommis mihi designa. S. Terentianus episcopus
ciorum in omnibus bonor augeatur. Proposita dixit:Si hoc desideras scire, prius proprietatem
9 est dcnique haec jussio
g quarto Kalendarum tanti mysterii disce, ct sic
clarum Ean- poteris ad
h Augustarum in foro Traiani //. tiluminisvenire dccorem. Nara q Dcus esl
orani
captusS Teren 4 Lecianus proconsul Tusciae secundum jus- polens crcalor omnium visihilium et
invisibilium,
timus sistttur
sioncm Adriani imperatoris veniens in oppidum omniumque crcaturarum in caelo sursum ut in
prcconsuli,
Tudertinum expandens coram omnibus sacrara
, terra deorsum. Per qucra omnia facla sunt, ipse
jussionem imperialem convocavit majores nalu , est Jesus Christus Dei Filius qui cura
, sancto
et magislratus Lucium ct Gabinum i : et sedens Spiritu universa creans et rr-ms persn-cula r.-ini
in foro coram omnibus , locuLus esl , 'dicf-ns :
et vivit in aaternum.
Viri palrcs et amici principum, cognoscitc bea- 7 L.ecianus proconsul dixit Ergo di vandato
: nihil sunt et

tissimam sacramque jussionem k. Et rclccta est dii, et nec praestant reipublicaa aliquam irfotorum.
verita-
vulgo sermone, sicut supcrius declaratum est tem •? Quomodo enim vaticiniis vera
/. narrant, * af. ftrmtuuoni
Et clamavcrunt omnes Auguste semper vincas. : et responsis futura pronuuciant? S. Terentianus
Hoc dictum est decies septies m. Lccianus pro- episcopus dixit : Daemonibus hoc concessum r i

consul dixit : Propitii dii floreaul, et religiosilas est ,

ut superbia humani generis, ct non cre-
deorum nostrorum clarcscat, et Ghristiani mo- dentibus in verum Deum vana loquanlur, falsa
do occurrere non morentur. Quod si non pronunciantes , ut infidelium decipiant mentes.
occurrerint, rei pcena feriantur. Et discesscrunt Lecianus proconsul dixit : magica ars Chri-
omnes. Alia die inimici Chrislianorum tenucrunt stianorum t quae, quod verurfi est, non firmat,
bealissimum Terentianum episcopum n, et per- et, quod ncc audicndum est, os endit ad dcci-
duxeruut eum ad Lecianum proconsulem, di- piendum populorum omnium menles. S. Tcrvn-
cenles : Vir magnifice, de lsto sacrilego meniio tianusepiscopusdixit Ergo non cst verum prae- :

facta est domino Adriano imperatori in urbe Ro- dicarc veritatcm cl vacuare lalsitatem ? Hoc tc

ma. Hic o seducit populum, et praedicat nescimus commoneo , Leciane , ut avertas oculos inentis
quem Christum et sacrificia
: idcirco non offe- ab idolorum cultura, et sic poteris veram, quse
runt, et tbura non incendunt. Ideo responsa non in Dco cst, cojinosccre plenissimam veritatem.
accipimus a diis nostris secundum sacram con- Lecianus proconsul dixit : Depone hanc perli-
suetudiuem. naciam falsam, cl sacrifica diis fmmortalibus :

qnuum dispu-
5 Lecianus vcro proconsul ad beatum
dixit quod si non sacrificaveris , per deos variis poe-
tat
*
Terentianum cpiscopum : Seuex, rogamus magni- nis le 1'aciam interire. S. Terentianus episcopus
ludinem tuam, et non abscondas artis luae pru- dixit quo susccpi Deo annuente epi-
: A dic ,

dcntiam nobis, ut amicitiis fruaris augustorum scopalem honorem, non cessavi sacriflcare Deo
nostroruTn, et nobis praestcs praeclaris facultalibus omnipotemi bostiam laudis Corporis e1 Sanguinis
dona promissa p. S. Terentianus episcopus dixit : Domini nostri Jesu Cbristi. Leclanus proconsul
Si vere dcsideras omnia bona accipere, ct regna dixit •
Ergo frequenter occiditur Cbristus vester,

caelestia possidere, require prius, quod juslumest, ut corpus et sanguinem ejus jugiter sacriflcetis?
Deum verum cognoscere qui cst in caelis, ct ,
s. Terenlianus episcopus dixit Vere confususesl
:

tunc potcris cognoscere veritatcm,

veraa salutis sensus luus, o diabole, et obduratus omni ini-
et bonis omnibus cxultarc. Lccianus proconsul quitate. Verissime cognosce, quia semcl occisus
jussit S. Terentianum cpiscopum intra palalium esl pru omnium salule Jesus Chrislus Del Pilius,

introire, ut secretius cum eo de his loquerctur : e i gepultufl esl,< t lertia die resurrexit a morluis,
juriicare
et dum introiisset, Lecianus proconsul dixit ad ct ascendit in ccelos, inde venlurus esl

eum : banc superstitionem vanissimam, ct

Ejice vivos et mortuos, el palrem tuum dfabolum ,

audi monita mca, ut pcr tc multi gaudeant, ct qui te retinci, nc crcdas et cognoscas tuse salulis

floreant, et tu pariler omnibus gaudeas bonis. veritatem.

S. Terentianus episcopus dixit Vere magis dc- :

fleo, si audire moniia lua non conlcmno. Sed ANN0TAT4

lu magis audi mc, ct crede in Deum omnipolcn-

tem, qui rcgnat in caelis, ct florcbis cum omni- a Cumhaec pr&fatio in duobui wntum habea*

dixil tur Mss. f non dubito,quin adjecta sit, postea-

bus bonis in aeternum. Lecianus proconsul :

Rogo nc quam Acta fuerant ab alio scrvpta ut mxmui in

ut dicas mihi arcanum artis luae, ct

abscondas, quarc vnleant vo- Commentario num. I

'». ubi et num. 16 ostendi
dii immortales nil

bis praedicantibus, vir-

, epocha, martyrium Sanctorum nosProrum
ct saccrdoles nostri, et
non statui probabilius non p >sse, quam ciroa annum
gincs consueta incendentes thura, responsa
15 serm
Sepiembris Tomus L
 ET FLACCI M.
ACTA SS. TERENTIANI EPISC M.,
114
num et editio Mombritii fere consonant : Hic
Chn- l>
xunoB, -Tr.rvulgaris 118. Quod spectat ad epoohas quo praedicat Chri-
eas hto <h- scdncit populum, ct a dic,
kokymo. Hi nati et mortuU uti et S.
Joannis,
sturn ncscio qucm, nos et sacrificia offerimus et
,.,„,.,.,. ,,,.,„ tubet,cum muUis difficultatibus sint
ihura incendimus, et responsa non accipimus se-
involute.
imperium assumpsit Antiochise vn cundum morem antiquum.
b Adrianus
in Qriei te, p Hectius forsan Mss. mots mcmorata. Audi
Syria anno 117, multaque ordinavU
rediit an- primum Miraa magnitudinis tuse non abscon-
cmtequam Homam reverteretur, quo :

Tillemontius das prudenliam, ut amicitia fruaris augustorum

no 118, f/<irmadmodum ostendit
Addit illc per suggestionem noslram. et nobis prsestes fa-
tom. II Imperatorum >» Ad/riano art. 5.

MgypPum esse profectum, et Hierosoly- cullatem intimare quod poscimus. Mombritms

etiam in ,

habel Non abscondas prudenliam tuam a

ma/m perWansivisseinreditu,si standum sitau- sic :

de Ponderibus et nobis, ul amicitiis augusli per vestram suggestio-

etoritate S. Epiphanii, qui lib.

Menswis num, H ait, Adrianum venisse Mc- nem fruaris, et nobis veritatem , quam preca-

rosolymam anno quadragesimo septimo postejus mur, oslendas. Ex hac perpetua diversitdte in
eversioncm. Uzcc optime congruunt cum c/ioc/ia a dictis exponendis colligct studiosus lector, hwc ab
nobis data, et auctoritatem Actorum utcumque unoquoque expressa esse, prout judicavit pcrso-
tuentur. uis congruere. Hoc semel monuisse sufficiai. Ftc-

c Apud Mombritium , Tuderlimc urbis pnc- sponsum Tcrentiaui, quod scquitur, vario item
fectos. modo est expositum ; ut ct reliqua dicta utrius-
d Apud eumdem , in tcrnplo Jovis Capito- que, licet alioqui satis congruant quoad substan-
hui. Verba quoque Hariani ibidem alia sunt, tiam
et de loco, ubi erat Sanctus, sic habet : Quidam q Hmc latius exponuntu/r apud Mombritium.
ciiiin Senex iu quodam pago extra Tudertinam Accipe verba illius : Pater omnipotens ante
civit;it.'!ii maniiis etG. Reliqua quoad sensumsatis omnia saicula genuit ex se Filium pcr omnia sibi v
" consonant.
aequalcm, pcr quem et cum quo cuncta, quaa in
v. Solus \<lri<nnts rrot <<> tcm/iore «uguStUS. calosursum et qua3 in terra deorsum sunt, crea-
Ewc iiy.ii n tamen potest ewpressio, quia varii i/m- vit cx nihilo qucm in line sasculorum
: ex Virgi-
peratores defuncti tegem tulerant r>>ntraChristia- nc nasci carnem
, ct sumcre voluit propter
nos, aul eam jusserant observari. hominem ad imagincm et similitudinem suam crea-
i
\driianu8 legem non tulit contra Christia- tum qucm diabolus fraudo decepit
, ut qui , ,
nos, quemadmodum
Commentario monm m antc immortalis crat, mortalis efficeretur. Spiri-
uum, 14. Hvncnon miror diversimodc cxprimi in
tum quoquc sanctum cx utroque procedentem,
Mss. Apud Mombritium sueoinctius sic
legitur: aequalem Patri et Filio existcntem, si credideris,
A.Iimiius au-iistus, mclytUB Iriiinipliator.
Hatuin ct Non crcdiderim tam sublimia homi-
Balvus eris.
juBtum gbI diis Bervire oranipotenltbus, per quos nipagano statimproposita. Alia Mss. magiscon-
r|
Qoatra relicttae ttoret, respublica
et guberna- sonant editioni nostrse.
lur. UblCUmque invniius lucril Cliristianus sa- r Afnul Mombritium inepte et falso respon-
crilegUB, aut iiiis sacriflcia offerat, aut tormentts det : Daemonibus a Deo hoc datum esl pro sua
divcrsis intereat.
supcrbia, ut aliquando vera respondeanl.
Si solum oonsidoremus Vera
g eceomplaria Mss., itaque respondere, nisi sanctis angelis
posswnthm utoumque accipipro solajussioneper- nuntian-
tibus aequeunt eto. Etenim non ab angelis
sequendx Christianos seoundum leges antea
latas. discunt
tiso autem jussio vera esse potest,
dmiones, si aliquando futura sic pro-
oum oonstet, mnUant, uti postea
Adrianum initio imperii sui pcrseoutum esse Chrir cveniunt ; sed divinando
multa dicerepossunt, quorum aliqua
stianos, Vorum apud Mombritium jussio Adriani vera erunt,
falsa alia.
hoo sensu mteltigi via potest, oum postulent </<•-

ousatores, ut edictum per Lotum orbem promul-

C gelur, annuat imperator, Hmc rurswm
iisque
patet, Aota Mombritiano. retiquis tmto
deteric
rc esse, quanto atias
apparent
Caput ii. S. Terentianus va-
nitidiora. Verwm
mterpolata hwc editio [ctis Hss. obssse
non debet riis lorquetur cruciatibus
tnMss, /'/'. Oratorii additur,
I)
ipso Augu
Blocousule. FuitAdrianus consul
anno eerse ,„/. Flaccus idolorum sacerdos
9 aris H8 « II!'. rw deindo co
""" 90ssU, ita ut rrrba ilia optitne
s

subito proconsul fil cwcus ;

congruant
rum epocha martyrii a nobk data.
i MombrUius, Lucidiura el Qabinium:
wro,pra}ci$aS.Terentiano
l/s
1
oevetanum, Luciduin lingua, obmutescil et
el Gabinum
omma, prout edidimus,
.

mori-
Mombritius, tur : converlitur
J
Bdiclum.
provulgatum a ceesare augusfo baptiza-
turque Ftaccus
1
ff « posteriora verba desumpsi tm
\f$s PP
, el cum
S. Terentiano
?uod o/km d .
obit marty-
'" '" prsdiota ,n omnUm non hab*
rium.
y

wessepues, .

opinor

SauT^
]l

r nl,
•
tf
>» *«<*** Mss

*> Tou-ntiaDus episcopus

•
1 " (/
' '•'
*• » OratorU, oui Urbenta,
to« : t: ll „f rill „.
1I

cum 1 uo
n
ln
'
'Sne snppUcium sine

fine
 ,

DIE PIUMA SEPTEMBIUS

l!5
fine habiturus es in aelernum a. Lecianus pro- vero, qui
aderant ad hoc spectaculum,
consul dixit Depone jam amentiam cordis tui, audirn- AUCTOHR
:
tes verba Flacci, Dominum collaudabant ANOM
et sacrifica S Te- \J l>.
Terentianus episcopus di\it
diis. S. : renlianus episcopus calenatus
vinculis cullo et
Chirographum morLis et diaboli, o infelix, per- manibus genua fiectens, Dominum precabatur
cepisti. Idcirco profers blasphemiam ex ore tuo, Flaccus vero caecus nil pcrtimescens, slatim mi-
et quaenon conveniunt. Lecianus proconsul prsa- sit se, et tenuit manus ejus
vinculis obligatas
cepit in conspectusuo denudari sanctum Teren- et posuit super oculos suos,
deprecans, ut eum
tianum episcopum vestimcntis suis; et jussit vo- illuminaret. S. vero Terentianus
episcopus con-
cari sacerdoles idolorum, ut portarent ante eum fidens m
Domiuo dixit llluminet te Jesus Chri-
sacriftciorum omnium apparatus, Herculem et stus Dominus nosler qui est vera lux, qui et ,

Jovem , dicens ad eum Sacrifica diis nostris : llluminavii abscondila tenebrarum.

Tunc aperti
immortalibus. S. Terentianus episcopus nudus sunt oculi Flacci, etstatim ccepit
clamare : Credo
slans in conspeclu Leciani proconsulis, elevans m Dominum Jesum Christum Filium Dei, qui rae
oculos suos ad caelum dixit : Domine Deus illuminavit, et quem vidi protegentcm
S. Terentia-
omnium rerum , confundantur omnes, qui ado- num episcopum.
rant sculplilia , et qui glorianlur in simulacris 12 Et dixit ad eos, qui eum vinctum duce- baphtatwqut
suis, et ne tradas
animas confitentium tibi. besLiis bant, modicum, rogo, state expectantes me. ml thorttm
Tunc Flaccus sacerdos idolorum 6 caecatus est, Et cum stetissent, dixit ad S. Terentianuin iamnatw cum
epi-
et cecidit in faciem suam, et omnis apparatus scopum Per Christum
S< Ttrentiano
: te rogo, ut, quod scis,
sacrificiorum comminutus esl, et Herculis Jovis- citius facias in rae, ut salves animam meam. Di-
que simulacra confracta sunt, et comminula in xit ei S. Terentianus episcopus : Si vis salvus esse,
pulverem redacta sunt. baptizare in nomine Patris et Fiiii et Spiritus
Sanctus variis 9 Lecianus vero proconsul hoc videns, praa- sancti. Dixit ei Flaccus : Modieum suslinc nir,
afficilur tor- cepit levari eum in eculeo in conspectu suo, et et pro me ora : et currens attulit aquam m do-
tnentfs :
dixit ei Edissere nobis magicam artem tuam liolo vitreo. autem existimaverunt, G
:
c, 1 1 11 potum ut
el vives : nam si
per deos igni tenon feceris, ei daret. S. vero Terentianus accepit aquam, ct
tradam. Terentianus episcopus subridens, voce
S. secundnm Christianorum consuetudinem benc-
clara dixit Perimat te Christus Filius Dei.
: dixit eam, et baptizavit eum in nomino Palris et
Lecianus proconsul jussit eum aflligi scorpioni- Filii et Spiritus sancti. Et secutus est eum Flac-
bus, el trahentes eum, laniabant gravissime cor. cus, usque dum veniret in conspectum Celsi et
pus ejus. Ille autem voce magna clamabat Glo- : Leontii in civilale Tuderlina. Et duui vidisset
ria tibi , benedicte Jesu Christe Fili Dei, qui Leontius logatus augustorum currentem Flac-
benedicis omnes sperantes in te. Ecce modo co- cum cum gaudio post S. Terentianum episco-
gnosco benedictionem el misericordiam tuam. pum, dixit voce clara Ecce quod facit ars magica :

Lecianus proconsul nimium iratus jussit, ut ap- Chrislianorum, ut derelinquaulur dii immortales,
plicarent ignem ad latera ejus, dicens : Videa- etmonita audiant sacrilegi Terentiani. Etjusserunt
mus, si eum liberat ars sua magica, qua caeca- ambo, dicentes Secundum sacram Dominorum :

vit sacerdotem et culLorem dcorum nostrorum nostroruin augustoruin jussionem pccna ferianlur
immortalium. Eadem hora allati suntignes ad Ia- capitali.
tera ejus. Lecianus proconsul dixil ad beatum 13 Ducti sunt ilcnique ambo, S. Terentia- Sanrti ufriii*
i/nr martijrium
Terentianum episcopum Ubi : est Chrislus tnus? nus episcopus et Flaccus Chri.sLianus, ad Incuin
c.t si'i>ultura.
S. Terentianus episcopus respondit : Mecum esl; passionis, el decollati sunt sub die Kalendarum
et credere in eum, misericordiara promc-
si vis Seplembrium si cus niurum civitatis juxta fiu-

reberis a Domino Jesu Christo d. men : et confestim mandalum est hoc Adri.iuo

lntgua prascila 10 Lecianus proconsul dixit : Si mihi eum co- augusto. Eadem nocte quidam Exuperanlius pre-
toqwhtr, cbmu- gnoscere fcceris, credo le non esse magum, sed sbyter et Laurenlia soinno commonili , college-
tescil vero pro-
perfectum virum amicumque meum, et relaxabe- runt corpora eorum , et sepelicrunt eos octavo
fOflsul ct mori-
ris a tormentis. B. Terenlianus episcopus dixit milliario a civitale Tudertina loco, qui dicilur
tun :

Fac, quod ccepisli : nam si cessavcris facere, Petrosus /', et appcllatur Colouia, ct multa ibi.

quod ccepisti, nihil mihi beneficii prasstas, sed dem mirabilia opcrantur usque in prsesentem
quod tibi praecepit pater tuus diabolus, inslanter diem , rcgnante Domino nostro Jesu Christo,

perage. Lecianus proconsul jussil

linguam ejus qui cum Deo Patre vivit et regnal Deus in nni-

praecidi : et in conspectu ejus praecisa cst lingua tate Spiritus sancti per omnia ssecula sasculorum.

ejus , et coram omnibus fecit conculcari eam Amcn .'/.

pedibus. Tuuc Lecianus proconsul obmutuit :

sancius vero Terenlianus coepit clamare dicens : ANNOTATA.

Gloria tibi, Deus : gloria libi , Deus. Et iu-
nuens Lecianus proconsul manibus. quia obmu- a Duriora hwc sunt, ii'""" ut congrumt sancto
tucrat et non poterat loqui, jussit eum vestiri ve- Episcopo, uti et alia quseda/m.
stimentis suis. Tunc b Apud solwm Mombritvwm vocatur, princeps
Lucius et Gabinus jusscrunt
eum in carcorem recludi, el Lecianus proconsul sacerdotum.
subito expiravit. c In duobus Mss., magica carmfna tua.
Fhccus sacer. 11 Alia autcm die Celsus et Leontius ex au- d In iisdem Mss. t et, si vis ( videbis eum.
dtu vtsum reci- teste Vegetio lib. 2 Hei milila-
gustalibus e eduxerunt Tercntianum episcopum
S. e Augustales,
pit ct Ckr.stum
de carcere, jusseruntque adduci ad forum ris, appellabantur, qui primos in bello ordinca
confitetur, et :

dum venisset, occurril ei Flaccus sacerdos ido- ducebanl, iia dicti, quod ab Auguato ad id mu-
lorum, qui eaecus eflectus fuerat, et misit se ad iius essent deiecti, inquit Calepvnm m Dictiona

pedes ejus. dicens : Adjuro le per Deum vivum, no suo.

pctroso,
quern praedicas, ut illumines oculos meos, <|uia f Duo Mss oum Mombritw In loco

hodie per visum vidi hominem pulchcrrimum qui appellatur Colonia.

gffio d&mum observei lector studiosus, facta
qui me commonuit, dicens : Vade ad Terenlia-
num episcopum, et ipse te illuminabit. Omncs eadem referri in omnibus ewemplaribus, sed ver-
bis
 NEOPHYTO EPISC. ET CONF.
116
DE s.

, m ntvn renerianiur m Mss ,

attribuenda sunt 5

''"
Ki concmroor m«, </" ""' A "' "
Zi7mmoritibertalequamjudicio.
3 on
imrtaie qu
invicemdissentiwnt.Ver idem edxtw quxdam fecii j

repudianda sunt, quxque,

habet, qus prorsus

DE S. NEOPHYTO EPISC. ET CONF.

LEONTiNIS IN SICILIA

;. i.
Cultus ex Ollicio proprio; Acta fabulosa; an
a S. Andrea

aposlolo cpiscopus consccratus? Tempus vitse et mortis.

ttuu riKIN 1 i

CUL1 III. UT
cnMHTini.
Sanclx Neophyti scri/ptores, tam Grseci quam Lati/ni, plexus cst. Quare opibus in paupcrum slipem di-

i onitnorwn
Antiqui
non modo incolas, sed ipsam Sicili& wr- et slractis, in sulitudinem secessit; ubi de martyrio
p
fp KOpl CUtiUt a Aga-
bem quse hodie Lentini dicitur, Leonlinos cogilavit : sed Deo aliler disponcntc, S.
t
B
appetlant; ut videre esi <<i>ud Cluverium thonc episcopo Lyparcnsi (quem ad xvn Junii
SicitiSE antiquw lib. i
cq?p. x Fuitolimepiscopaiis\ inter prsetermissos posuimus, de cjus cultu non
at nunc tanlum habet Canonicoru/m collegium, et satis edocti,} baptizatus, sacra Scriptura instru-
ecclesix Syraousan&s subjicitur, Priscse sedis anti- ctus, et saccrdotio initiatus cst. Quatuor anno-
StCS vel primus, vel rcrtr, nuu pnoi iioiuitiun rum spatio, quibus delituit, in precibus recitandis
non potest, ab omnibus scriptoribus Siculis statui- Sacrisque faciendis episcopo inserviens, carnium
tur s. Neopnytu .
[gathinus Castilionius, pro- vinique usu penilus repudiato quotidiano usu
,

tonotarius apostolicus et canonhus Leontinus, corpus afflixit; quod institutum ad extrcmum

teste Antonino Mongitore in Bibliotheca Sicula) usque spiritum servavit.
Uomx qrmo |6i2 edidit fccla SS. Loonlinorum 3 Quadam nocte, qua3 creditur fuisse xxviii asacracmgn-
'"'
Offlcla cujuaque Sauctl Leonlini, a Paulo V Decembns anni cclvui, sub Valeriano et Gal- satione nlum
Pontlflce approbata, Quamquarn Oflicia illa m licno nnpp. divims laudibus ad sanctorum [ ]

Museo nostro desiderentur, neque ullos rnart/y- Pratrum sepulchra rccitalis, visus est apostolus
rotogos, Phillppa Ferrario antiquiores, inveniam, Andraeas, assumptum
qui Neophytum in Leon-
qui Sanctwm nostrum armuntieni de ejus tamen ; tinorum episcopum consecravit; jussitque ut
legitimo cultu dubium non rehnquunt variorum Romam ad recipiendam summi Ponlificis benedi-
recentiorum testimonia ; quibus doceor, inter alios ctioncm proflcisceretur, asserens, non posse epi-
pluvimos Sa^ictos Leontinorum fatronos scopum siur
Officio Episcopi Romani auctoritate con-
ecclesiastico quoque coli S. Neopbyium episcopum crari. Pcstinus igitur urbem
s adiit, ubi cum
<-t con/essorom, Ferrarius Catalogo generali
in Pontifex eum consecrare statuisset, a sanctis apo-
Sanctorwm, qui iti Martyrologio Ro no non stolis Pctro (l Paulo per soranum accepit, fuisse
swnt, ita eum refert ad \
Septe bris Leontinis il|l "n \inliaa Lcontinis
.
;i B. speciali Dci gratia
in Sicilia s. Neophyli cpiscopi. h Notisaddit in- consecratum. Quod mane referens episcopis, qui K
<•>' alia hi eo In uilic.
:
ejusdom ecclesiaa fto- ad consecrationcm purvenerant, vidit laminam
IlM '

nuper approbatii Apud Octavium Caieta- auream manu apostolica detentam, e caelo pro-
'""" >«"t'><»>.<>< Idea Operis de
Sanctis Sicilia:, lapsam, in qua privilegium episcopatus
hwc legitur annuntialio descriptum
Leonlinis FestiviLas Ita legebatur Divina gratia Jesu Christi :
S ^eophyll episcupi el confossoris. .1,/ marginem DIONATUB Vliu M HUNC A SACERDOTIO
i - r: "' tabutas Leontinas
PROMO-
notantur
i

llil 1M
LecUones -i VJ l; ' Ml EPISCOPATUM : H SEDEAT IN APOS-
';
" '
» Probalwjiwr, « affirmat Carolus rouco throno Mesopoli Leontinorum. De-
Pontifex
11111111
Apostolicam, planclaa genus, et
:u!l nl " duplici
-
ncitantur. th, r ad se pallium sacrum opiscoporura
nind ""< Vl indumentum, in San-
i

mturei Sancio m clo sanciorum

«w - divinitus reperta, NcoDhvto con-
o facohum Pirrun \
cessit.
ecclesiarum Sicilis ht, „, VoWw terUa, «i,<
los m :
''
' " ''•'/'''"'
™Ms, qv tceptas
,7-
'
Posl lres anuos rediens Roma Neophytus «pp«6««
:

saca ntuum cum corporibus 38. Erasmi, Cleoaici

< uio sub Pauto ct Strato-
I
'' nus MM. divina
t)«. fta aufem w revelatione prajmonstratis
U 0/, .

Neophylus
^moactum est xxxi Mii, de duobus aliis xxiv
* LeonUnus, s. Ne ophvfcB
prto, mar- '
:/
"""' ;

cum pro c acione sc esse Alexandrum

A x;muUm ,,l " llrrrL
prS^l£
'

^lus, Tenylli DOfl mediocrem civibus limorem in-

: Siciii»
l,MM " UllL u 88- Mphtt, cussi^ ua m vix tandem longa oratione populum
Philadelphl ei cSl
"7" lc
m ;/„/
lu,mil,nauU '"' s°darit Inde universo fere po-
" ^- ';
i s

Sta bapUtato totum

»'
a,us,,ri r 1 » 1

v 1

'" ^'P^J
v
- s '
•
instiluendse regendfeque

W
'cclesiae addixii cm cum seplera ct triginta
" Pia coasuetudine
"" i
anms.acmensibusquinque praTuisset,
,

apo8toU wW« Leontinorum |am

DOnSpeClU ™-' -

^"suauaru Ma
,,:,,'

^
wwto
•'-' calestem
major, u rM c ac sanctiiate clarissi
bealitudinem evocatus est xvn
Aprilis
 DIE PRIMA SEPTEMBRIS.
liT
A Aprilis anno humanae salutis ccxcvi, Diocleliano
OUE ADEO HISTOniCA, UT
et Maximiano imperatoribus. Lectionilnts propriis PLEIUQUE DOCT! * UCToM
QUERUNTUR.
subdit Pirrus Leonlina ecclesia
sancti Neophyti
:
7 Ex Metaphrasie ordinationem eamdem
fcstum ad Seplembris translatum celebrat
Kal. iran- «*»**tum
: scnbil, quatuor Jer^
ad guas proinde et nos eum a xvn Aprilis distu- seculis illa junior, NuV - "-". facUm
limus. Mvtsb istius consecrationis, a S. Andrea
phorus Iib. xn cap. xx sed solum
ut ;
rem sim- Me '" •'
"'""'
*
phci tradilionenarratam, aon ''

apostolo ul certa auctoritate

peractae, de qua numero 3, annuam subuixam utcrquc autcm
quoquc memoriam servut
:
cavisset el Qdem
Lcontinorum ecclesia tanlillam habere, si scrutaU fuissenl
xxvni Decembris, ut testantur ejus sanclorum
Tabutie, ct Basiln atquc Nazianzoni, Auiphilochio
exhis, pr.rtcr Fcrrarium aliosque, Caietanus in familia-
nssimurum, loca ad ipsmn atque de ipso scripta
Idea Operis sui ; ubi ad dictum mensis Decem- cum actis Concilii i Couslanlinopolitaiii
bris diem ila habet: Leontinis Ordinatio S. Nco-
: indc
emm valde divnsas et ccrtissimas noiiiias
phyti, primi
Leontinorura episcopi, qui divinitus ac-
cepissent de pra3dicto S. Amphiiuchio, ejusque
a S. Andrea apostolo consecratus est, Valoriano
aetate et actis, tam causidici
et Gallieno impp.
in foro, quam epi-
scopi in ccclcsia. CombeQsins in Nutis reco^
Actafabulota 5 Sancti cultum abunde probavimus. Reli- datur, inPatrum Vitis apud Rosweydum
cl uum csl > ui de tf«* Wta lcctorem pauca mo- UT MONACHUS SIT IN ORDINEM
legi,
nataadZTx RBDACTUS A
itatn
neamus. Diffusc illa describitur in Actis SS. mar- PATRIBUS QUI SIBI VIDEBATUB SIC MIBACU-
,

tyrum Alphii, Philadelphi ct Cyrini, Operi LOSE ORUINATUS IN PRESBYTERUM Cl, MA- :

nostio ad diein x Maii a Papebrochio insertis.

GNA CERTE CAUTIONE, ilHjlI.I. 1N m;iu> TANTI
Neque proprnr, quas dcdimus, icctiones, neque MOMENTI OPUS quia NULLUM APUD ANTIQUIO-
:

Octavius Cairtanus in Vita S. Neophyli, qux rem Mctaphraste occurrit obdinationis tam
exstat pag. 98 tomi de Sanctis Sicitia', neque
I
SINGULARIS MONUMENTUM. Idcill Miit' dubio QO-
rj ulli ulti scriptores quidquam producunt, quod tasset CoinbeOsius ad Sanclorum Leontinorura
c.r prxdictis Actis acceptum vel dcducium non Acta praefala, R
si dc iis judicandum ipsi fuisset,
sit ;aliqua cxcipias, quaeipsiin Hlis corrigere
si
tantoquc id fidentius fccissci. quanlo plures in
volucrunt, ut credibiliora apparerent. Ea autem iis fabulas reperisset. Ita docte Papebrochius qxu
;
omnia, qum in iisdem de Sancto nostro referun- verbis relatis non pauca praemittit et subjungit
tur, e.iccrperc et hoc loco inscrcrc, plane super- ad S Ncophylum spectantia, ab accusationibus
vacaneum ccnsco ; idque ideo vcl maxirnc, quia adrnodum li. P. Sebasiiani a S. Paulo censwras
tota illa dictorum trium SS. Martyrum /ustoria, vindicanS) ad quas m Opere nostoro ferendas ve-
quae et de aliis plurimis Sa^iclis Leontinis agit, ritatis amor ipsum compulerat.
anachronismis, fabulis, aliisque ineptiis tam ple- 8 l)c quo Sanctus ad vitam felicio- wMwnbMn
tempore,
na est, ut ncscias, quid in ea ul verum crcdas, rcm Laudatus Popebrochius anno P' °P a
trunsiit, /i.re habeto. fl l(,

cum a falso dignosci nequcat, Sufjiciat igitur, lc- Octavius Caietmus tomo Sanctis Siciliae "" 'f
yr "'"

ctoremadx Maii rcir.ittcre, ubi m Commcutario

et
.... pag,
m Ammadversiombus
</<
„
M,
1

ostendunt, ss. Al-

'III tnt tmrm
,,.,,, ,,-,,

prxoio ct Xotis, ad singula dictse /liston.r capita phium, Philadel} hum Cyrinum
et •
robabilius
subjectis, satis ostenditur, quid statuendum sitde passos fuisse in persecutione Decii, quse an-
Hs, quse dc S. Neophyto in Ofjicio proprio et no 250 ct '2h[ in Christianos sxvtit. Sanctum
alibi leguntur. c.r eodem omniu vitiato fonte autem Neophytum post Ulorum uiartyrium qua-
/tausta. driennio in solitudine viwisse, <it<iuc annis 37
'"''""'"
6 Quia
tamenin mirabilem illam magis quam et 5 mensibus ecclesiae Leontina> praefuisse asserit
credibilem sanch hptsconi ordmationem, quam Castilionius in Lectionibus supra datis. Hwc
xtoion>Mopu m si

Lpohtmum ex fabulosis i/lis Actis dataruui Lectionum au- vera sint, Sanctus obierit oportet saeculo in ad
ctor Castitionius transci-vpsit, nulla peculidris finem vergente. Certe usque ad sequentis initium
annotatio in Opere nostro legitur ; eam hic in- ciii/m non protro.i >t ; natn sicredamus ssepe me-
serendam putavi, quae exstat in Papeiyrochii moratie Sanctorum LeontAnorwm historiae, lem-
J
Iicsponsionibus ad Exhibitionem errorum art. xi poris iiUervallum, quod mediuui fuit \nter
^
num. 1(37, alibi 207 Conslat quidem inter thso-
: S. Neophyti redit/wm ex sotitudine, et initium epi
logos, quod, sicul Deus suo arbitrio scopatus, unvm alterumve annum non ewcessit.
potesl per
se, quacumquu ralionc voluerit, conferre omnom S/ annum Christ/i 293 vet 294, Sancti emor-
effectum sacramenti cujuscumquo; ita potest tualeiu statuere cr/is, propius ",i veritatem ao-
quemcumque siatuerc c-jus rainistrum, etiam an- cedes, quam Caietanus mox citatus pag. 75;
gelum, etiam sanclum functum
vita ; licet or- ubi illius obitum afftgii "inm 295. I/ic scriptor
dinarius minister inslHulus a Cbristo sit homo S. Alphii ct /''riitiiim ejus ma/rtyriwm male
mortali in corporc vivens : sed cxtraordinario inneamit anno n persecutionis Decii, Christi liu-
ejusraodi minislerio usum aliquando ad episcopum inini ccliii; nam imperatoj ille in praelio adver'
ordinandura, credere aon dt_uomus absque au- sus finem anni :'"'! caesus fuit, uti
Gothos .v//'

ctoritatc moraliter
certa. Tale non esl exemplum Pagius probatcontra Baronium cujus efrorem :

S. Amphilochii, Iconiensis in Lycaonia episcopi chronologiov/m si Caietanus deteccisset^ Sancti

xxni Novembris, a nostro J
JSgidio de Ko- l . mortem ad annum 293 refrazcisset, Castitionius in
ninck adductum Opere de Sacramentis qu. i.xiv
in Lcctionibus eam innectit "n"" 296 : sed hic. ut
arl. vii. Nam licet Sanctum isturn sua apud opinor, secutus <,! aberrantes Ba/ronit caleulos,
Surium Vita dicat sic ordinatum in visu ab an- secundum quos anmi.s Dvm uiipciatoiis pri- $?fi.'j

geiis, idque sub ipsius simplici lestimoniu reran- mui fuit. /l/'" >>"" hronismo Lei tiones xtial, i

tur ratum babuissc coraprovinciales episcopi, dum ,,,,,, modo annum, ed eti \m diem pro-
ad
ejusdem ordinationem congregati; is lameo, qui a i
..,...-- ratiot >
et mortis 3. Neophyli Ue-
Vitam hanc, una cum Operibus Saitcli. f.ra?co- tri minat. Scribit, tj sum quadam nocle, qua;
Laline cdidit Gombeflsius. in Notis praefalur, creditur fuisscxxvin Decerabrie anni ccLvnity*»-
Studio a sc KEJFCTAM Vitaiu post Opeha, ut m ab tndrea apostolo consecratum fuisse,
MINUS PROBATAM, KORTEOCh DlGNJOREM >)£- obiisse vero xvir Aprilis anno humanae saluiis
TAPHRASTJb INUEN.O ET FACILITATE, NON US- ccxcvi; ct simul affirmat, quod episcopatum
obitsse
 DE 88. SIXTO ET SINICIO EPISG. CONF
11«
menscs tres et dies viginti. Ubi D
diitantum sint
septem cl triginta annis ac mcnsibus quto-
Leontinis indagandum relmquo.
\LiCTOBB gesserit
error latcat,
cum tamen interprodig usam Sanch
<>nh-
J. L. que :

me-
natwnem atque cjus mortem ultra 37 annos

DE SS. SIXTO ET SINICIO EPISGOPIS

GONFESSORIBUS
REMIS IN GAMPANIA GALLIGA
COMMENTARIUS PR^VIUS.

§ I. Cullus utriusqucSanctietreliquiarum translatio : Officia

eorum et elogia.

omcA *h. cco.

S Si vtut ivtcrt cclrsia ftemensis eodcm dic i Sentcmbris rum metropoli, sanctorum coniessorum pontifi-

E cumque Sixii, Sinicii atque Nivardi. Remensis

ptui Failii sa dudu/m coluit tres sanctos Antistites, Six-
ortfj,
tum videlicet, Sinlcium, ao Nivardum. De SS. Thnothei et Apollinaris ; Remis, depositio
duobusprimis, cum Acta habeant com/mu- BB. conlessorum, panterque cjusdem urbis pon-
nia, hio simul agemus, de Nivardo inferius, Mar- liflcum Sixli, Siniciiatque Nivardi. Grevenus et
tyrologiwm Eomanum Usuardo Sixium,
crnn Mclnnns in suis edilionibus singulos seorsum
quem atirjui Xyslurn nnminant, aii/tunlial si/ic annuntiant, ut confessorcs, quemadmodum videri
Slniclo, sedelogio multum diverso, neosine crro- potest in Usuardo Sollerii, Wandelbertus in Mar-
Hbus, quantum apparebit ea> disputandis. Verba t/yrologio met/rico tres sanclos Antistites conjunxit
uccipc: Rheinis in Qallia snrioli Xisli, dlSClpuli in hunc modum :

beati Petri apostoll, qui ab cu priraus rjusdem ci- Ponliflces Remis insigni nomine fulgent
vitalis eplBCOpUB eiinyirraius, BUb Nerono niarlvrii Sixtus, Sinicius, mcrilis, vilaquo Nivardus.
coronam acceplt, Adhwc Baronius notavit sequen- Florarium Ms. Sa/nctorum duos priores, Nivardo
tui ; Usuardus ot \do de eodera bac dle. Hunc seorsum memorato, tali celebrat elogio : Remis
iuissc prlmum RbemenslB Bedis eplscopum, labu- depositio sanctomm episcoporum ct confesso-
103 ojus eccleslaa, quas descripsil Demochares, rum Slxti et Sinicii. Ilic Sixtus Remensis primus
plane Bigniflcant; testantur Ed IpBum Dsuardus et episcopus, et Sinicius, ejus successor, secundus,
aiii. Suessioncnflis quoque ecclesiffi ponitur pri- viri magnarum scientiarum ct mira sanctitate
mus epl8C0pus Xislus lempore Noronis, in tabu- luerunt, qui magnam populi utriusque sexus
Ns ejusdem ecclesiaa apud Democbarem. Quod cobortem ad veram Cbrisli fidcm converterunt,
disc<i>,ihtm S. h-lri, rt /m/rhjrcm st/b .Xcronc et cumdom doctrina et exemplo instruxerunt.
vocel Baronius, em Dmoohare se acoepisse n>- Mltto martyrologos recentiores, et ad Sancto-
C nuit. II, „ de oausa otiam subjungere placet, rum eocUsiam, ac reliquiarwm tromslationes V
quomodo id habeat Demochares, et \mde >«<<' accedo t nam
em his facile perspiciet studiosus le-
rcni. Tradit hic oatahgum ahtistitum Hemon- ctor, Sanctos hosce duos a ssrculo saltem vi cultos
sium tmn. II de HisssB sacrifioio cap, kiv, eumque fuisse,
m orditun S. Sixlus, S. Stniclus, s. ftmanslus, 3 Vita edenda, Ftodoardus Historix Remcnsis corum eccktia
beati Petri aposloli dlscipuli, sub Nerone raarly- tibr icap. iii, ct Guilielmus )hrl„t *•'""' jamaj,te
i n Historia
reS. Pcrmtscrnltcstcm sin/m hiSCB VCrbtS :
Quorum metropolis Hemensis lib. i cap. xiv referunt,
SiTCulw
f episcoporum } nomina Insignis doctor s Sixto sacra,
theolo- sepultum fuisse in eadem ccclesia eo-
Siniciura
gus Sorbonicaa socielatls Jacobus Bridou, cano- demquescputcro, in quo conditus erat
nicus S. Sixtus,
el prjBnitentiarius ecclesiea Remensis, "n" <"<"" citius defunctus.
ex Addit Marlotus, eccle-
archlvis descrlpsit, ad nos
el rnisil. Verum infra stam ilhini postmodum Sixto
patebitt ha>o
S. dicatam, qua?
oonsona non esse monumentis /.V- mnu '' ""/'"'. illius ac Successoris
mensibus. nomine de-
"<> rl Snn.-ius,
2 Gemiinum \donis Mortynlogium non ha-
coratur. De hac ecctesia
scrihtt
Flodoardus lib. cap. i m
sequentia
nliascumStjio,
tthai siortum
M S. Sixlum llemensem, ac facile crediderim ntof elaborans
: Ubi pro animarum salute fido-
:

mm !! '
}r, " un tovenim m quodam <*«
[Sinicius,] bonumque coriamen
", decertans, cum d t yo-*uv (Sixto,) ui in
oxemplan interpolato, Usuardus
caelis,

™^™*™**M
sancti Sixii, episcopi primi civiiaUs
:
oero
Remis, dcpositio
eumdem ll;leUam " u ruil
umus ejus emque
'

babere consortinm,
lempli Lumbaeque sortitus cum
j
» terris

ipsius Varii beato SUto sepulcrum.

™*™Usuardiadditum Quorum postmodura rac-
cum deinde Sinicium
usunmuf, outseorsuw memorant.
ntis basiUcadomus ipsorum claris Qlustrata mi-
Codew lic- raculis, nonnullis douta diutur muneribus
r»»w««w ssoulon soriptussichabet; :

Remis ,lo agris quoque domibusque ac vineis locupletata,

posruosandis.xu episcopi
primt dvitatis ipsiut clericorum
etbeat Sincii ejusdem pariter enituit minisleriis
successoris. decorata.
Centuiensis* Uuorum nonnumquam duodectm,
***** Xioardum hoc modo nonnumquam
Remis ftS aecem, m domui Sonnatii prasulis
tempore, ibi-

rtem
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBHTS.

119
dem repcritur congregationem fuisse, donec mo- brachio condecoratum.
ffmo de capite S. Sixli
derno tempore, abundante iniquitate, et refri-
AUCTOHl
servato in ccctesia S. Nicasii
non videntur cohw- J. s.
gescente caritate, deQcere Deo inibi militantium rerecumiis, qux allegavit Henschenius
chorus, et unius ipsum ccepit esse templum pre- nosterin
S. Anschario tom. Februarii pag. 403 in hunc \
sbyteri * titulus. Quocirca etiam ipsorum nuper
at.presbyterii modum : Anonymus quidam preshyter Brem.-n-
abinde ossa translata , in ecclesia beati Remigii sis in Ms. Bistoria Belmoldi conlinuata apud
post altare sancti Petri , eorumdem prseceptoris Adolphum Cypraeura lib. i ffisloria Slesvicensis
( ex opinione
Flodoardd ) scrvantur recoudita. cap. iii u-adit, S. Anscharium prope
Haec satis innuunt, ecclesiam illam S. Sixto sa- (dzehoc
BolsatiaB oppidum in Welna parvum
oratorium
,
cram fuisse a multis cmte Flodoardum szculis. m honorem S. Sixti, cujus caput semper aecum
Sonnatius, qui ecclesiae Remensi praefuit initio s%-
deferebat, consccravisse. Verum, uti
verisimile
culi vii, in testamento apud Flodoardum lib. n non est, S. Anscharium secum semper
habuisse
eap.wlegat, ad basilicam sancti Sixti similiter in totum S. Sixli caput, sio fteri facile potest, ut
auro solidoslres. Ilinc colligo, jam ante Sonna- partem habuerit sccum , ac pars alia servetur
tium,id cst, ante sseculum vu, ecclesiam prcedi-
Remis in memorata ecclesia.
ctam nomine S Sixti insignitam fuisse. Eodem
7 fere modo ratiocinandum eritdecor- own Hnmbut
tj>iam eamdem 4 Mariotus lib. i cap. xix opinatur ecclestam,
poribus, quae S. Anschorio archiepiscopo Ham- gvm tlil'tt,p,
eum liodierna quae hodieque SS. Sixti et Sinicii nomine Remis burgensi tradita ab Ebbonc Rcmcnsi, scribunt iteintte llamsti-
vuV- Mnrtotut.
conspicitur, eamdem esse cum pracdicta, hancque varii nam honm
partem notabitiorem ecctesix
lam ni tlitrcest
;
Bremetist
a primis saeculis (a quarto forsan aut quinto) ad matrici, seu metropolitan;r
:

Remoxsi beatissimas
nostram aetatem pcrmansisse. Primo in Rcmensi Virginis datam, afprmat citatus modo Marhtux.
suburbio multos annos stetisse, nunc vero intra Adamus Bremensis tib. Historiae ecolesiasticx i

tirbis pomaeriurn inclusam, ante monuerat. Atta- cap. xix, alias xv, : Eodem tcmporesic habet
men sub finem capitis objectioncm quamdam sibl beatus Ansgarius corpora Sanctorum, qua dono
E
movet, eamque solvere conatur hisce verbis : Hic Ebonis archiepiscopi suscepcrat Irans Alhiam ,

inquirere posset aliquis, an vetus ecclesia S. Xy- fertur deportasse , et corpus quidcm S. Mater-
sli trium confessorum (nimvrum Sixti
, Sinicii niani apud Heiliganslad '
rcposuit, Xisti *
,
vero rt al, HoliftQQ
et Amantii Remensis episcopi ) pridem
, tertii cum aliorum martyrum
Sinnicii, palrociniis, in
BtQdadSturiutn
nobililala reliquiis, ea omnino sit, quae stat ad- Di Botiatta
urbc Hammahurg • collocavit etc. Eadcm pla- * ll.ci.luirp
huc prope sanctum Timotheum nam praetcr se- ; ne habct Albertus Stadensis in Chronico ad <u,-
ctos in quadrum lapides, qnibus exterius parie- nnm 833 , et Krantzius, mutatis vcrbis, iu
tes compacti sunt, nihil fere antiquilatis prae se Metropoti iib. i cap. xxx. Deinde vero , direpto
fert. At cum B. Remigius diserte eam designet incensoque per Danos Hamburgo, quod anno 845
in non est, quod scrupulum hic
suo testamento, contigisse vult HcnscJicnius,profugusinde S. An
movcamus. Sic illc. At testamentum prolixius scharius, dictas Sanctorum rcliquias secum por-
S. Remigii, in quo illius ecclesise ft mentio, passim tavit in Ramsolam. Audi Adauium cap. xxm,
ab eruditis rejicitur, ut supposititium. S. Aman- (alias xix ) Unde contigit, ut pnedium, quod
:

tium mox faudatum in cadcm quoque sepultum Ramsolam dicitur, a quadam venerabili roatrona
ait cap. xxvn, sed ex eodem prolixiori testamcnto susceperit, nomine Ikia. Qui locua in episcopatu
S.Remigii, quod Iradit Flodoardus lib. i cap. xvm. Ferdensi positus, ab Hammaburg, nisi * tribus til i «(, ikiii dIb|

Ccterum ex his, quae de ecclesia S. Sixli diximus, disparatur rastis ". Ibi Sanctus Dci cceaoblum tdott niilliari-

manifeste conscquitur , Sanctum hunc cultum conslituens, reliquias sanctorum Xisti ct Sinnicii
lun Ooroionicle

fuisse a saeculo saltem vi, et verosimiliter etiam locavit confcssorum, ct alia patrocinia, qure ab
citius. Hammaburg fugicns portavit ctc. Consonat Sta-
Eorum reliquia b Corpora utriusque Sancti ab ecclcsia propria densis ad annum 841. Krantsi/us autcm locoas-
trantlnta , itc fuisse translata ad ecclesiam S. Remigii, supra signato rem narrat huc modo : Magna fuit inler
vants toisdwi-
asserit Ftodoardus ; cumque
dicat nuper, in- Ansgarium ct Ebonem ex antiquo familiaritas
G nuit id contigisse eodent, quo scribebat, sxculo x, quod dono Ebonis de ecclcsia Remeusl vcncrainlas
aut certe praecedenti. Bailtetus ad i Septembris reliquias sanctorum Sixli et Sinnitii episcoporum
in Sixto et Sinicio scribit translationcm hanr fn- acceperit, quas in llamburgum contulit et post :

ctam ab Hcriveo antistite anno 904, sed ignoro, indc (quod diccmusj a Danis fugatus, tranapor-
ubi illud tempus didiccrit : Marhtus de iisd&m tavit sccum in Ramsolam ultra Alhim, locum qui-
reliquiis plura memorat cap. xix hisce verbis: dem Verdensis parochiae, sed qui ctiarn propter
Quo fit, ut ossa sanctorum Xysti el Sinicii ab iu- memoriam divi Ansgarii, il)i diu commorantls,
de translata fucrint, ac primum in ccclesia sancti Hremensi dicecesi rcputatur ihique scrvanlur ln :

Romigii post altarc sancti Petri, eorum praecc- hodiernum. Jam monuinon integra corpora videri
ptoris, posita dcinde vcro, distractis iisdem os-
; translata a S. Anschario. An vero Ebbo reliquias
sibus , pars horum notabilior matrici ecclosise illas Anschario dederit, antequam tr/tnstnta fuc-
data est, quaedam alia Anschario Breraensi ab runt ex propria ccclcsiaad S, Remigii, wn post
Ebbone pariter coDcessa , ex Alberto Crantio in hanc Pranslationem, incert/wm mihi est, Fersan
sua Metropoli ; caput vero B. Xysti Nicasianae eodem temporepars data Anschario, parsad ec-
basilicae, ubi hodieque cum Sinicii brachio reli- clcsinmS. Remigii delata.
Fntdatn.
giose conservatur. De capitc S. Sixti et S. Si- ,
7 Eodem sxculo quasdam 3S. Six
ix reliquias
itlitr

nicii brachio, agit etiam pag. 640 describens ,

ti et Sinicii aliorumque Sanctorum Remensiwm

sacrarium ecclesia S. Nicasii, ubi habet ista :1

etiarn habuit abbatia Fuldensis, db eodem forsan
>,
Conservant etiam in cista argento cooperta ca- Ebbone acceptas VUa B. Rabani Hauri^ qui
put sanctissimi Xysti confessoris Belgarum apo- abbate Fuldensi factusest archiepiscopus Mogun-
stoli, ac primi Remorum archiepiscopi, qui a Hnus, data tom. Februarii, pag. 521 Ide iis
beato Petro rnissus, idololatriae aebulis involu- sic habet : Sequenti aulern die (Rabanus) per
tos ad lucem euangelicae praedicalionis allraxit manum praedicti corepiscopi (Reginbaldi) c*t\-

.... Os brachii sancti Sinicii locavit reliquias sanctorum cpiscoporum ,

Cor-
COnfessoris, B. Xysti
in sede Calixti, Sixti, Sinitii, Nicasii et Felicis
Remensi dignissimi succcssoris, argcnteo nelii, .

fn
 i ,

120 DE SS. SIXTO ET SINICIO EPISC. CONF.

fluic chgio, quod Aotis fere est consonum,

Bonifacii martyris, in loco, quo 10
luorum umc
looro in ecclesia B.
Martyrologio GaU
ungo elogium Saussat/i in
n .

didiflca- '""" expri,,

s. prins sanctum corpus illius quiescebat.
J.
Hcmoaddiem i Septembris, oum illud ewprimat
Saussayut
lt

in cujus
vit enim ibi turrrm lapideam pos! altare, nostris opi-
recmtiorum quorumdovm de Somctis
turris summitate media condidit praedictorum ossa
nn nrni mox examinamdam Ipso die, mquit, :

Sanciorum, arcae saxeae diligenter inclusa, super

,
_

Remis nataiis sanctornm marlyrum pariterque Pon-

quam culmen columnis quatuor sustentatum eri- Belgicaa secuud;e
Sixti et Sinicii. Gallije
tificum
gens, auro ornavit et argento. Inlra quod arcam
apostolonim. Qui palria Romani, cum bealo
oblongam quadrangulo scbemate factam posuil,
Mcmmio Homa a sancto Petro has in parles ah-
quam etiam auro el argento atque lapidibus or-
[egati hancque metropolira auspice Christo ad-
nans, singulorura Sanctorum imaginibus decenler
:

versueque quasi ex persona euntes, lropha?a ipsius Redemptoris illic prima

expressis decoravit,
collocaverunt. Hinc ad Suessiones digressi, po-
ejusdera arcae prolatos in circuilu conscripsit. Ver-
pulum hinc Gidei etiam sacramentis initiarunt.
sus hi ibidcm legi \ ossunt.
Remense anni Cui civilali episcopus primus Sinicius ;i Sixto,
BnotarH anni 8 Breviarium 1543 continei de
lUSleettoim apostolici muneris corypbaso pra^fectus est.
ss. Sixto, Slnicio et Nivardo Offlcvu/m novem ,

i t' i
nnfor-
lectionum, quie omnet ex Vita SS. Sixti et Sinicii Tum Sixlus ipsc Kemos reversus , civilatem
mrt ahce ttan-
" depromptw sunt, atque in omnibus concordant hancethnicis spurciliis prorsus expurgare institit,
tur cx lli< I
""
a < - ir,30. riim Actis edendis, iicet alias multo sint hrevio- fana destruxit, Eediculam divinis oJDciis conse-
reSj quia po teriora omnia aliaque multa sunt cravit ,
clerum conslituit ,
populutnquo pluri-

pratcrmissa vn OfjHeio, qum legunPur in Acti$;at mum CliriMo acquisivit. Cum auiem decennium
inini occurHt in lectionibus, quod non sit esc Actis Apostolus operi irapendissetj cupidus extremi pro
deseriptum vel conPractum. Aiiud Offlcium habet Do nino subeundi agonis , ccelitus imminentis
Breviarium anni novem illius
1630 : nam em excessus adinonilus ,
post gloriosum certamen ,

lectionibus solum t/res medise habcnt Viir vompvn- quo martyr occubuit, ad prasmium destinatum
iiiitm, illudque eaypressum verbis mulPum diver^ feliciter migravit. Cujus funus religiose curavit
sis, Lubet lectionos illas hic e&kibeiv, utpaleat, Sinicius : qui tt vertente anno, eodem die, quo
quwnam fuerit Vunc Remensium de primis suis Sixlus, inila pro fidei assertione suprema collu-
Episcopis sententia. Verba acovpc : Peraclis olim ctationc, Uemis, ubi resederat jussu decessoris,
ail Euangelii praadicationem Ipostolorum proCbri- ut orbam ecclesiam curaret tuiaretque , laurea
sto legationibus , cum relici bucccssu Christiana ilidem marlyrii redimitus a?iernam abiit ad glo-
religlo magnum In dics susciperel Incremontura, riam. Eodem vero tumulo cum Sixto iltatus
vlris Qdem
Euangelicam per univer-
aposlolfcis basilicaBf quae in utriusque honorem subinde con-
suni orbem annunciantibus nun lon-o post iem- slrucla
:
csi , ioitium nuncupationemque indidit :

porum Iniervallo, ex urbe ftomana prodierunt tamdiu vero uterque

ibi quievit, quousque ad
Invicti ChrlstianaE Qclei propugnatorcs, atque pro- ampliorcni honorificalioncm , intra urbem ab
fessores constantiasiml qul per oranes lerrarum Beriveo
:
arcbiepiscopo delala amborum pretiosa
provincias verbura salulis aeternas hominibus in- spolia iu ecclesia aancti
Remigii pone altare Pe-
tropide praedicarent Inter quos Inventi sunl viri tii corum prasceptoris, cultu condigno recondita
sanclisslm&B vltoa Slxtus el Sinicius quos Ponlifex sunt, hactenusque in sacrario illius sedis sacris
Romanus, ut eleclos Chrlst] milites, in legedivina monilibus dilissimsB, ea, qua decet, religione
Instruclos, caBlcatl provldentia eum Memmio in observantuf.
Qalllam destlnavit.
tiittv ehrtm rtt-
9 lli fcrvcnli slinlio lnnic lubnmn pro Chri-
pugnantoptnto
stl noraino Bubire cupientes, per longi
reroitmritm Itineris
nt

gvorufndatn
diverticula Christi Qdem proraulgantea, tandem S II.Qujb et qualia sint Acta
divina ope Sixtus et Slniclus Remos appulerunt.
In urbis poria,
infcrius cdenda inquiritur :
quss Martia dlcttur, historiam
nw gontis lapidibus Insculptara
videntes lempus, quo Sancti missi
quasi
famiiiaritate quadam Invitali,
In ea urbe aliquam-
,ilu commoraU su.u. Qbi cum Euangelica praa
suut in Galliam.
"'«aliono parum 8c pmlinMv vi.lnvnl, propter
P ep «nacom Idolorum culturam; Suessionem pro- Ar/« ss. sixii ri Sinicii habemus in •«""
Bciscuntur, In qua permultis Borum cura in tribus tcta

n,m Dei nil,llln

ad ve- ""' '''""'"'" ''"" ''"» exacte sibi conso- Jft». rcperla
conversia, coapii lUico Christia- '•"' ""'"" mareat idacent qui'""-
" m Quraerus mirum
,,nl ! diversitas, ne in voca-
In modum adaugeri '""""" datnt
Cu mquo fema B anctitatis momenli, nisi
™M
illorura r'""'''"' rarissime,
apud vicinos Prim codex noster, nolatus P.
populos undequaque vigeret, Ms. 154,
Sixtus divino in-
stinctu Remorum Metropolim repetiil ln v
"
^lrtteruniestapographumex
qua a e Bonironti s. 9
Pfimua cathedram archiepiscopalem
obtinuit Si- "LZ'
''"
KiHemensi.C
"! 1 est Ordinis Ci-
mclura vero Sueaaionensi ,"
hisce etiam sa-
eccleaiaa pratfecii
que ea diligentta comraiasura
rt ;•"""'""'" •-'• -./»-
aibi gregem rexii
1* wut Uartotus, cujus
'" Jjtatan Deo concreditura, ';'";
"""'
" >—«-„ h r Zo,
grinat
f«
to*™ reddiderii.
on i 8 curaum
multo
Sixtus landem
rHint(T
posl m,,
cura '"',"
qusdam minoris T iWl
bomistxsmt, autaliter
Uarlotus m, v.v
, (lllslinmKlhim
wwto Septerabris diem oxlremum (quem^ante ' '"''"'"'•<»i»»<r bl Ootii VSS,
; tris.
P^orat) ''^ r """
clauait. Cujus corpus in quauam 2 VT;'"'"''
;
V

Wo
'•' «««nilrt.

• l beato Siuicio sepultura est. Siniciua

^L^
C f
8
^
"
'"
" «*pte~.
«rrondanoncokduci-
»"* ecclesiaa
cum Sueasionensi rerimen una
vero i
'

8U8cepit:elannuocumfeUcitor , pMl " x '"' cl

'>" ai "'

^^^
(
l ,r r"
rantur. c nar-
'»l«is
»">'«<< aiiaaa
rcfennuur m ts l/ss., ita ut
ab hoc ^
Studio,
 : ; ,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

1-M
studio, quod vidcrcntur supcrflua. De codice suo tione addita. Porro nullas invruio rationes AUCTORB
Marlotux, qui alias ab cjus auctoritate recedit, cur Vita SS. Sixti et Sinicii nequeat e$s< J. s.
sic iQquitur cap xm : Quod prsedicti codicis sly- scripta multo citius. Certe niliil occurrit in hisce
lus planus sit et simplex ; ncc muttum abhorrens Aclis, cx quibus ostendi possit, scriptorem
iito-
a modo loquendi veterum diaconorum, quibus rum necessario amovendum a s.rculo v aut ti,
nascentis ecclesiae
res gestas, et martyrum certa- cum ct stylus satis sit simpter, rt nullibi ostmdat
mina conscribendi cura fuit character quoque : Sanctis ipsis se longe posteriorcm. Verumtamen
et codicis tegmentum anliquitafem pras se ferant coaevum fuisse aut supparem nequaquam oredU
quingentorum vel sexcentorum annorum, extet- derim, quia Acta mayis sunt jejuna, quam so~
que tam Remis in bibliolheca matricis ecdesiae, leant esse scriptorum, qui facta per se aut pcr
et apud S. Nicasium, quam Suessiunis. Haec ille testes contemporaneos didicerunt. At id ipsum,
exjudicio aliorum, quos apprime do-
sibi objicit quod pauca dc Sanctis memoraverit, oste, dit,
ctos fatctur ct veritatis amantes. eum noiuisse Hcroes suos commentitiis fabulis
<ti>pliccnt Mar- 12 Verumtamen Marlotus ipse Acta hwc non exomarc.
loio. rvjus opi' magni faccrc vidctur, cum ei adaptet verba Hinc- De tempore, quo Sancti nosPri missi sunt stntoniia flo-
14
niOfli sunt con-
mari, alia occasionc dicta : Nos scilicet habere in Galliam, tres reperiuntur sentcntuv, qum suos (taardid%mut%
traria
eum ad lectionem, non vero ad proferendam au- singulx habent patronos. Prima est Flodoardi, '""" s p * trum
Siat0 *tSini*to*
ctoritatem. Verum haec verba sunt hominis par- qui tib. i cap. in sic scrilnt: Nec solum apud
tium studio prwvenii, quod Acta SS. Sixti ct Ethnicos tunc leiuporis tanti babitum ttemorum
Siniciirepugnarcnt Remensium traditioni, quam populum, quin et apud primos Eeclesi;e Dei pro-
susccperat defendendam, de missione eorum per pagalures, atquc per Euangelium in Christo pa-
S. Pctrum apostolum. Etenim nullum assignat tres, primae hujus provinciai nostrae sedis pon-
Actorum vitium : nihilque directe Actis objicit, tifices constat semper honore decoratos; adeo
nisi sequentia : Deinde, cum Frodoardus prae- ut ipse bcatissimus Ecclesue Christi princeps ,
''

dicti non meminerit, admodum pmbabile

codicis Petrus aposiolus, urbi nostra? bealum Sixtura a

est, post ipsius ubitum confectum fuisse ab se archieoiscopum ordinaium cum suffraganeo-
auctore, qui gestis Sanctorum seu Legcndariis rum nuxilio censucrit delegandum, idoneos ei

texcndis dabal operam, quorurn gestorum cum ac necessanus iu cailem provincia destinans so-

apud nos ob vetustatem nulla restaret memoria, cios . S. Sinicium videlicet, Suessonicae sedis

eisdem Sanctis Apostolicas virtutes attribuit, quo primo , nostrum postea prresulem, ac beatura
celebriores apparerent, et ab historiarum avidis Meramium Catalauuicae urbis rcctorem. Mario-
praadicta norum gesta legerentur. Ignota verisi- tus lib. 1 cap. xin, ubi hanc sententiam, quam
credimus Mor-
militer Flodoardo fuit haec Vita, si traditionem ecclesias Remensis perperam muninat,
loto, quia eam non nominat At mihi idemnon stabilire conatus est, Flodoardi testimonium com-
apparet, cum omnia, quae Flodoardus de Sanctis m&ndat hiscc verbis : Verisimilc non cst eum ,

nostris scrtbit, ex hac Vita vidcatur sumpsisse vetustioribus oeglectis codicibus, fictam ac de
et nullibi ab ea rcecdat, nisi in assignando tem- novo excogitatara opinionem evulgasse cum ,

pore ipsorum missionis. Dcinde, ctiamsi consta- apud omnes diligens et sincerus scriptor babea-
ret ignotam fuisse Flodoardo, ?ie sic quidem fie- tur. Nec, si monimentura aliquod vetustatis in
ret verisimile, scriptam fuissepost ejus Historiam. provincia exliterit, credendura est eum latuisse ;

Quisenim credat, scriptorcrn hujus VitiB voluisse, sed ei tamquam prlncipis ecclesiaa canonico, ac

lecta Flodoardi Historia, ab eo ducentis annis Odei nosiru' primordia dedita opera investiganti,
recedere, tantoque spatio juniores facere Sanctos, quotquot erant bibliothecse facile patuerunt, Sic

quos Quod deinde dicit in eodem

celebrabat? illede Flodoardo.

codice haberi Vitam SS. Memmii conlessoris et 15 Hujus vero Opinionem mox confumare ni- quam propu

Mauri rnartyris ejusdem styli, niliil facit contra titurin hunc Ac ne quis existimet hunc gnatuamui
modum:
Vita/mSanctorum nost/rorum, Ucetrevera dubitem %
lionorrm ( accepti " S. Petro episcopij de indu-
an ejusdem sint styli. Cerfc cum, ut subdit, alter stria Remensi ecclesiaa quassitum, quo illustrior P

ibt dicatur n B. Petro directus, alter vero a putiorque ob vclustalcm evadal, Frodoardi sen-
non sunt hae posteriores rjus- tentia veterum testimoniis comprobanda esl, Lo-
S. Clemente ;
Vitae

detn auctoris, qui S. Memmium Catalaunensem tharii prassertim imperatoris, cujus epistolae frag-
mentura ad Leonem Papam idem Frodoardus
non retulisset ad tempora Apostolorum, Sixlum
3 cap. 10, qua Remensls sedis B. Six-
vero et Sinicium ad imperium Diocietiani; cum citat lib

passim codem fcre tempore trium illorum adven- tus primus episcopus Apostolorum dlscipulus pr;e-
clariufl
tus in Galtiam figatur, aliis eumdem ad Apostolo- dicatur, quod Fulco Bincmari successor
liisvcrbis:
rum statem refrrentibus, aliis ad saeeulum iii cxplicat alia cpistola ad Stcphanum V

fere adulturn.
t Scdem vero Remensem notum habeat ab ante-
» cessoribus pras Gallicanis
umnilus ecclcsiis scm-
friptorixvuien- Tillemontius tom. IV Monumentomm in
t3
per fuisse honoralam, utpotc cum
primuB Apo-
tnrnntiqvi, lion
Diimysio Parisiensi ort. 21 suspicatur Acta
S.
»
Uimen cocsvi stolorum beatus Petrus primumdestinaverithuic
SS. Sixli et Sinicii antiquiora cssc Hincmaro,
qui »
nec fabulotu lotius Galli-
ecclcsiam circa mediwm saeculi ix, > urbi beatum Sixtum episcopum, et
*wt,$tdjejuno. ftemensem rcxit Habet hmc
ad Se- » canas regionis dederitei primatum ».
idrjue affbrmat Bailletusin Tabuia critica i

quoque Fiodoardus lib. iv cap. i. PorrohUce m

ptembris. Neuter tamen mult/um auctoritalis Vitae
gumentis, quae non prorsus contemnenda sunt,
huic tribuit, neuter eamdem vehementer accusat,
minoris momenti addil Marktus, videlicet
aut ullam sententiae suae rationcm allegat. Uter- alia
Chronicon Senonense S. Petri Vm Chronicon
que etiam hanc Vitam sequi maluil quam Hincr
t

tiarty-
Virdunense, Chronicon Autissiodorense,
marum aut Flodoardum, ad statuendam epocham codicem citatom a
adventus eorum in Galliam. Eruditi Benedictmi, roloyium Homanum, tis.

Beltovacensi, Vitam s. Memmii Ca-

qui componunt Historiam titterarwm Franciae, Vincentio
hauc talaunensis a Bosqueto editam, ac dermm oum
tom. 111 /""/. 046 similtter credunt Vttom Baronium ad
anteriorem, adduntque 7ion videri paucis neotericu Democharem et
Hincmaro concludit i!

annum 40; hisque recensitis sic I

scriptam anle fmem sxculi vii, at nulta ra-

10 igilur
Septcmbris Tomus L
 ;

CONF.
DE SS. SIXTO ET SINICIO EPISG.
122
curaoimus. igitur eo lerapore
inlimare curabimus ,

certoro, a Chrisli natalibus anno s

igitur lamquam imperatores ty-
AUCTORS
Chnstianae quo Diocletiannd et Maxiraianus
m.vi, imperanle Tiberio, orientem in Chnstia-
J. S.
dominatione persccutionem
Hdei solem iu Xysto, Sinicio el Memmio, Remos rannica
Dei Crispinus et
ntcs ispexi sus- nos excilaverant,... sancti
ac circumjectas Belgarum g
opi- Crispinianus . in urbe Suessionica verbum viLe
,,!„,.. ffabes, tector, momenta huju . .
,, .,,

populis annunciantcs morabantur. Sed

qma non-
ensum movere poi enl, nisi
q Ux ad as
eadem urbe pcr ipsoruin pradicationem
, ,

oQlIi in
.
Ex com tu o
ribu& eliden ntur.
Christi conversi fuerant, ct propter
agnoscas hominem ecclesUe sux amantem,
qui ad fidem
cile
supradictam persecutionem admodum rari esscnt
„,,„ modo missionis sseculum, sed annum etiam
ministri
partibus Chrisli relicli . . ,
solius liaro- in Galiiarum
cortum mtlt haberi ob auctoritatem
oslenderunt se per visum Pontifici Ro-
Baronius non asserat, eo awno denique
n ii iicet revera
et so per
manae tunc temporis Sedis, asserentes
t

ni r. os Sixlum '/ Sinicium, sed olum ad illum

martyrii gloriam ad regna assumptos caslestia ,

annum referat, multos a S. Petro missos, sed

et oves, pro quibus ipsi
exemplo Uomini sui
diversis temporibus.
mderant, pastoris absentia desolatas
Ki Altera sententia est Hincma/ri Remensis sanguinera
hvfVi rntmnc*
capituloru/m manere in lorris . hanc itaque beatorum
. . Post
BfWtVat aucto- archiepiscopi, qui i/n Opusculo lv
nta$ fftjwman, post- martyrum visionem atque ammonilionem cer- ;
cap,' xvi de misso S. Sixto sic loquitur : Et
qut ictipnt " U
quam beatus Sixtus a Sfxto Sedis Romanse Pon- tior faclus idem Pontifex, divinilus se per San-
ioi d Sixto Po
ammonitum, convocalo clero, ordinavit
po tiflce primus ad Remensem melropolim fuit dire- ctos Dei

saoctum Sixlum episcopum el ad solalium ei

clus episcopus, in Cbrislianismo per quindecim ;

archiepiscoporura tempora .... in Remensi par- procuratur beatus Sinicius, tunc quoque ab eo-
rocbia ( seu diaicesi i mansil ecclesia Lavdunensis, dem Pontiflce presbyter consecratus, qui et ipse
<jn,r primwm a S. Remigio accepit episcopum, magnarum virtutum vir universorum testimonio
ut pluribus exponit. Non explicai Hvnomarus t
comprobatus habebatur. flaeo eodem modo in Actis
an iriit s. Sixlum missum fuisse a Sixto i. qui reiata ostendunt, qualisfuerit Remensium traditio
a/nte medium wcuti secundi pontlficatum admi* usque ad mediv/m ssculi xvi de primis suis Epi-
nistravit, an vero a Sixto H,qui brevem pontifi- Flodoardi opinionem nonin-
scopis, evincuntque,

oatum glorioso martyrio flnivit anno 258, quippe neglectam fuisse apud Remen-
valuissc, sed potius
aliosquosdam vkos a ostolicos in Gallias misisse ses.Ureviarium anni 1630, ex fjuo clogium dedi
scribitur apud nosiom. I! Augustipag. 128 et 129. num. 8, similiter repugnat opinioni Marioti, cum
De Sitrto ll probabilius certeid dici potuit qua/m de Sancti dicantur missi, non a S. Pctro, sed a Ho-
SUrto i, uti patebit ex ordme episcoporum Re- mano Pontifice, peractis olim • . . Aposlolorumpro
mensium , qux Hincmarum non latuit, ideoque Christo legationibus.
existimc ipsum dc Siwto II tocutum. Porro 18 Sententia nostra de missis circa annum 2S8 qtia; B&ntentia

(onvcnitntmor
h.ir oplnio Hincmari vehcmcnter enervat ra- Sixlo et Sinicio optime concordat oum catalogo
dine primorwn
nones pro opinione prima expositas, Nam Hinc* episcoporum Remensium, uli et Suessionensium cpiscoporum
w
,

marus fuit erudttus et retinens admodum idemque calalogus opinionem Marloti prorsus
pwrogativarum eoclesise sun ; neo fautores prir reddit Quindecim numerantur
improbabilem.
mm opinionis utlum habeni testem Hincmaro episcopi usque ad S. Remigium in ecciesia llc-
anttquiorem, cui Lotharius imperator contempo- menst, nec plures numeravit Hincmarus cujus }
raneus, Fulcosuppar, Flodoardm tonge
posterior, verba dedi num. IG, cum ait Laudwnum, quod
htoJncommQdumMarlotitsatqu&itarcspon- primum cpiscopum accepit a S. Remigio, per
'''" N >""
cum ei sit Pulco suppar, ffiqualera cum quindecim archiepiscoporum tempora spectasse ad
eo llihrl auctorltatQm, cui cum accedal Pro- dicecesim Remensem. Inter episcopos autem lic-
doardi Pulconi supparis auctoritas , duo prae- men es quartus ab omnibus collocatur Betausius
ponderabunt nni, prffisoriim cum Frodoardus seu Imbetausius, atque hic anno 3\\ interfuit
ll '
dixi dedita opora v^\v,u-
( i

Remensis disto- concilio Arelatensi, cui subscriptus lcgitur apuU

rlam scripserit, ac diligentcr, antequam pubiici Labbcum tom. col. 1430 hoc modo
juris Qeret,
1 : Imbetau-
Investigatis accurate prsdicte eccle- sius episcopus, Primigenius diaconus, de civi-
"» raonumontts llincmaro antiquioribus, eam tate Remorum. Hinc facile in sententia nostra
emendaverit, ut ipse testalur In proccmio Osten texi potest ohronotawis aliqua quatuor
,hl hwc mponsio, primorum
n dhxrendum necessario istitum ecclesise Remensis. Spatium enim, quod
'inonietdi
iWtndwersasabierintmitmtias. Progredio
wpwitur inter anmm 288c(3I4, sufficiens cst,
" credi possii tres eo tempore sedisse episcopos,
turad tertiam sententiam
qua soUdioribus niti ew quibus secundus
uidetur fundamentis. nonnisiannuum tenuit epir
scopatum, etiamsi
oelimus suspicari, Betausium
Actn ti,it.,„(
MAota habent Sanctos Romo.
Sancloi
missoss jam aliquot annis sedisse ante concilium.
Lti Oal clettam Lk-mo-
et Uasimianiimperio, postquan
(tatntnfctoi tffm SS Cri
voie Oiorietm-
ni,
mr cerlo auetore, inquit J/ tr-
„ " '" lilU-mimtntx
""" v '"
. .. lotiwtcap. xw. Itaque credamus S. Sixlum, post-
PewculiOM Diocleliani arl >
pustllud probansex mori
,
Galliam pervenem, decennio circiter
R lW « Var mh oua " :

con lonem flei ,

et Suessio
s '""" ls ro circa annum
»
m ^ss £ nicium uno anno &eriust
300, ac Si-
:
uti in Act s dicitur ;

- omiimnm ntc,
1
>,H "< 1 sii I

nium quoque sedere

'
-' w '

de e

'ffatquoi
ro "8 Iose
iusftoma
successoribus l,,;,,,,,,,,,
^JS*" '
ante Betaw>ium. Verumutiinkacchronotaai
foi
n,hd
nihil certi: nam S. Sixtuse«am
'>< potuit, tantoq\ i
,
fiet
»'"<""" episcopatus,
'- s : :::;;,;::; ?
c
«-* i««*'. Porro ordo
mpcrfue-
primorum episcoporum
quanto Sixtus

tisetiamconciUari potestcum sen-

!

t(in,nian,si irttt s. SiMum missum

esse a
Sissto
 DIE PIUMA SEPTEMBRIS
123
Sixto II, sed tunc multo prolixior fici Sixii et ptore, cujus auctoriiati non licrrrt
Amantii episcopatus. refragari AUCTOHK
at incredibilia prorsus sunt,
19 (Ji/am male cuin
dwm solum nitun- J. s.
a tdem ordo
t opinione sua cohsereat turauctorUatem scriptorum noni
evertitopmio- ewpositus ordo episcoporum Remensium, vidit probe
et decimisxculi
guos amor antiquitatis ecolesia
nem primam ;
Mariotus, scd omnes intend t ncrvos, ut amo- $ua> facileimpel-
lere potuit, ut, relictis melioribus, fabul
Ivretur incommodum.
Versat hunc lapidem toto nodttas sequerenPw.
capite xvni, ct verisimilia faccrc conatur, qiur
21 Etenim alia etiam ersuadent, ecclesiam
omni prorsus verisimilitudine carent. Aqnoscit st almvdr ,oUi-
remensem non diuvacassep mortem S. Aman- st Qtuur.ecclesinm
tres primos scrie continuata Remensi cathedrse (". PrimoAmantiussinemartyriofinivisse Ren.cnsem tion
vitam
prsefuisse, cosque defunctos vult sxcuio primo. vtdetnr, xquc ac Sixtus et ct)U uOCdl»:
Suiinus, omnes m
Post hos nullos fuisse Ftemis episcopos usque ad eadem ecclesia sepulti, quam etiamnum super-
tempora Constantini Magni, sub quo quartus oc- cssc ruii Marlotus. Tres in ergo episcopi
nace
currit Betausius, scripserat Flodoardus lib. obiermt,
i ut quartus facile posset succedere, Se-
cap. v. Quort an consulle et veraciter diclum ab cundo cum Betausius in eadem cum sisecc esia i

eo, inquit Marlotus, aut, teraporis edacilate ab dicatur sepultus, vix dubitari
potest, quin ipsis
ecclesiasticis potius tabulis horum nomma pcni- continuo successent. Tertio multa
Galliarum ec-
tus exciderint, mcrito quis dubitare possel. Ve- clesim episcopos habebant sub Diocletiano, cujus
rum id vcraciicr dictum a Flodoardo, satis est persecutioibidem minus smviit, praesertvm eo
tem-
certum cx tcstimonio Hincmari supra dato, et pore, quo i n aliis Romani imperii
partibus erai
omnium consensu. Audi, quid de quat/uor pri~ vehementior: nam Constantius tunc Galliisprw-
mis scripserit Albericus monachus in Chronico erat, et Christianos aut ftrotegebat, aut certe
ad annum 336 Antequam ulterius procedamus,
:
non vexabat; cur igitur nec Remensis nec Sues-
hic attingenda est breviter historia Remensis. Le- sionensis ecclesixsuoshabuissent antistites Stabat '

gitur quocl post inortcm Crispini et Crispiniani Remis ecclesia a S. Sixto xdificata, Wesin ea re-
missi sunt a Ronia sancti isti Sixtus ct Sinicius, sederant antistites, omnes sine martyrio defuncti,
primi Rcmensium archicpiscopi, cum ncpoto Di- nulla ostendi potest persecutio, qum Remenses
af-
vitiano, qui fuit sccundus post Sinicium Suessio- flixitarrius, nisi sota forsan sub prwside Rictio
nensem episcopum. Tertius Remensis archiepi- Varo ; aliena ergo a proposito tractat Marlotus,
scopus Amausius, quartus Bethausius, in isto cum non sme exaggeranonc enumerat gentiiium
tempore Magni Conslantini, et interfuil conci- imperatorum persecutiones, qum modo in una,
Marinum lio Arclatensi primo, quod per Maurilium * cjus- modo in alia orbis Romani parte magis ssevic-
dem urbis episcopurn rclatum est ad bealum Si!- raiil. Quis enim hitjustnodi fcrat ratiocinia?
vestrum, Volusiano et Aniano consulibus. Isti Chnstiani persecutionem passi sunt in AlVica,
quatuor primi Remenses episcopi tumulati fue- iion puiuit igitur eligi Remensis episcopus.. Iia-
runt in ccclcsia beati Sixti. Hxc igitur dubitatio lia perpetuis fere persecutionum procellis agitata
Marloti fundamento ca/ret, uti ipse satis adver- est Nerone usque ad Constanlinum
a er^o nul- ;

tit, cum illi non amplius insistat. ius per ducenlos

et plures anims hahcii potuit

mm prornts m- 20 Hinc omnes reccnsct persecutiones gcnti- in urbe Remensi antistes. Quis, inqua/m, sic
credthile sff, ec- /iiun, ut ostendat sedem Remensem potuisse epi- ratiocinanit aures prmbeatl Atta/men non alia
cletiat flpmc?i-
scopo carerc loto s.rculo secundo et tcrfio, idque esi ratiocinatio Ma/rloti, si recte expendatur.
tem ct Sucssio-
non cssr improbabile. Audi rationem ejus prwci- 22 Hisce accedere possrnt aiise rationos, Aftii tgUUT 'U-
nensem vaca*
vissc duobus puam, quoin ea>primit his verbis: Elenini cuni aiquc auctortias Sulpitii Severi a,- S. Gregorii
vtiam pvr te
scechlis, eleclio, genuina pastorum malrix, libertatem in Turonensis s
sed eas prxtermitto, mmd nolim hic
majorem hoc tn
eligentibus supponat, si ha?c opprimatur praefe- dispuiare dr promulgata primum fide m Galliis. Ti! fuirm inri rn
ctorum tyrannide, frequenti Caesarum per Re- iXam etsi alise deessent rationes, una solv/m conr titr.

mos transitu, bellis intestinis aut tumullibus sidcrationc facile videbimus auctoritatem A<-t>>-

populorum, quid mirum si poQtiflciae sedes tamdiu rum praepondere auctoritati Flodoardi. Raris-
orbitate languescant ? Post hsc persecutiones cnu- sime invenimus initium alicujus ecolesice, aut
merat; at nonostendit has acerbiores Remis fuisse, sstatem alicujus Sancti, referri « scriptore </u<>d>n>t

quam in aliis orbis partibus. Cur igilwr hse adsaecula posicriora. ConWa experimur, a/morem
persecutiones magis lirmis electionem impedivis- antiquitatis effecisse apudmultos medii sevi scrv-
sent quam in aliis u/rbibus, quibus episcopos prae- ptorcs, ut i/titm wrbium,
iarum, Ordinum, eccle

fuisse saeculo srcundo d tertio , certissime novi- aliarumque rervm, referrent a<i tempora longe
mus? lu Jtalia certe magis continuss fuerunt antrriora. Itaque mspicari non possumus, aucto-
persecutioncs quam in Gallia, nequeideo tamen rrm Actorum alia de causa adventum >$. Sfxti
ecc/esise prsecipuae, de quarum antiquitate certo et Sinicii fixisse sub imperio Oiocletiani n Ma-
constat, tam diukirnotempweepiscopis caruerunt, a-imiani tjitom amore veritatis, quam <tisccrc po-
itli nec in Oriente nec in Africa, ubi tyrannonim terat c.r monumentu ecclesiae Remensis, At de

crudelitas non minus desseviit. Certe nutla F/ndoardo non immerito suspicio oriri p<>t<-st.

umquam tam diutuma codcm m loco fuitperse- nimio antiquitatis amore ad falsam <>pnii<mfit<
cuiio, ut electionem episcopi multis annis impedie- fuissr abreptum. Nequeidcircodu mdu/rn nei essario
rit, nedum duobus sxculis. l)em<ic si Remis est, eum Qctam ac de novo excogitatam opinio-
non potuissct cpiscopus, numquid ecciesise
cii<ji ncm evulgasse, autnon vidisse monumenta <<mi-
Rou.anse erat episcopum mittere ad ecclesiam tot qua ecctesUe Remensis : na/m contrarium mihi

turbinibus agitatam, cceptaque per tres rpkvopos prorsus persuadeo. Viderat, ut opinor, Acta

promovcre pcr alios? .\umquid a temporc /< -

e U nda, cum its consentiat, excepto missionis tcm-

ad Diocletianum usque varii in Galliam missi pore ; viderat certe Hinomarum, cujus verba
Lotharii imperatoris et
viroium Apostolicorum manipuli, qui non paucas adducit: viderat etiam
ibidcm fumlaverunt ecctesias? Cur igtlur negle- Fulconis episcopi verba, ex eo data num 15.

ctx fuissent Remensis et Suessioncnsis, si jam a Vxderat ergo Flodoardus >>, diversai opinion

fundats? sane mihi de missione SS. Sixti et Sinicii, ex iisque elegii

primo sseruh fuissent ffseo

a sori- eam, qum anHquilatem ecclesise >> magiscom-

maximew viderentur, si dicerentar
mendabat,
 . :

CONF.
DE SS. SIXTO ET SINICIO EPISC.
124
cere, cum antiquiora monumenta, ipsaque /?<?-
ut veram
AUCTOJIK mendahatf eamqutsinculla probatione
adlnbita longa mensis tradiHo repugnet.
I. 8. proposuU. Idem fecit Marlotus, Ftodoardum ctiam opinioni sux adaptare sed mnrtyres
magis rhtctur docere, 25
ilisjitthitionr, f/n.r '
contrarius. Ge- «on fuiuc prd
voluit Saussayus, licet ei clare
sit .

guo
imperium votuntatis in intellectum, obitum breviter
*>ant Acta,
fi„.
vera csse sta utriusque in episcopatu et
ca far.ile vcra credamus, qum doardu*, psa
jit, ut
narrat tib. i cap. m hisce verbis : Sanctus vero
Rwieiuium
,

tr a
nimis volutnus. .

Sixtus Remorum primus episcopus, eliam Sues- ditio.

ferlur ecclesiam, ct B. Sini-

sionicam fundasse
cium collaboratorem et cooperatorem suum
constituisse ; quique post ejusdem S. Sixti
§ III. Sancti dicendi sint
An inibi
ferunt, sancto Divi-
decessum, nepole suo, ut

martyres, an confessores tiano Suessoni quoniam a se pontifice ordinato,

instiluta adhuc Remensis ecclesia lacle

nullus ante ipsos Kemis novitcr
tenera forte ibvebat pignera, necdum ad onus
pontificalc perferendum robusta, Remis archi-
episcopus. subiit ca-
episcopalcm ( ea jgente necessitate
cog )

thedram. Ubi pro animarum salute Gdeliter

ilartyrrH qua Liaudatus Marbtus cap. xv inquirit, utrum elaborans, bonumque certamen dccertans, cum
pi i
1'tievoctirt
Sancti nostri habandi svnt martyres, an confes- Decessore, ut in caslis, ita etiam meruit in terris
espom-
tttfitt,
sores, Martyrologium Uomanwm Baronii rnar- habere consortium, unius cjusdemque templi
lur,
lyics vocavit, Acta vcro clare martyrium tumbaeque sorlitus cum bcato Sixto sepulcrum.
negant. Andreas Saussayus Tullensis episcopus Nullum hic verbum de martyrio Sanctorum
martyriumeorumprobareconatusestdissertatione nostrorum, nec- alibi in Flodoardo. Acta vero
ftvmc in finem edita, quam refutat Marmus. clarissime habent, utrumque Sanctum in pace
asserti prvmum a Demochare
i:
Porro occasionem obiissc. Traditionem ccclesix Rcmensis accipe
martyrii explicat MarloHs his verbis: Cum ad ex taudato Marloto ; Quo<l si divini Officii,

ornatum sui Operis de sacriflcio Missae primos Missalis, Litaniarum, vetusliorumquc inscriptio-
cujusque civitatia episcopos Bumma diligenlia per- mim \ n caps j s el imaginibus habenda sit ratio,
quirerel Demochares, ad Jacobum Bridou Re- tanta nobis horum vis suppetit, ul sine lectoris
mensi ecclesi® pcenitenliarium sibi amicissimum tasdio vix media pars hie posset adferri. Mss.
proilemenslbus literas mittit. JJic nescius for- codices Antiphonaiia Uradualia,
, , id etiam
s;tn aut anceps, quid rcscriberel de Xyslo etSi- a pcric teslantur. Unde satis mirari non possum,
oicio, cum Frodoardus salis obscure loquatur de qu0 raodo Sap. et Tullensis
illust. episcopus di-
genero mortis, quod praedicti Archiepiscopi obie- cal) Remenses pairum traditionera reliquisse
runt, proprio genio martyrcs fecit schcdula ad cum hujusce traditionis nullum extet vestigium!
Democbarem transmissa, quam nullo examine, nec in Missalibus, nec in Marlyrologiis, quaa
sed ex Dde auctoris, ut sajpo lit. suis operibus cum vetustatem spirent, ut ex charactere palet
Inlfixult. Baronius bunc secutus eat ln Martyro- inspicientibus, majoris aut certe aaqualis sunt au-
logio, lamquam rerum Gallicanarum callentissi- etoritatis cuui ipsis,quae ab illo fidenter nobis
miiiii, cui subscrtpserc, quotquot postmodum opponuntur. Non autem, ut ante advertit, ve-
cooflciendia Martyrologiis studium impendorunt, risimile est, ccclesiam Remensem sic se ingra-
ob recondltam praedicti Cardinaiia Bmdilionem, tam erga Tutelares suos exhibuisse, ut
iauream
bonoremque Romano Martyrologlo ui parcsi) martyrii
(
ab iis sciena abstuleritj si a veteribus
ab omnibua exhibitum, quod cx incorruptis delala fuisset. Recte quidem hxc Marlotus.
Ve-
Ecclesifl} imentis se confeclsse testatur. Hacte-
ni
rum eodem modo ratiocinari debuisset
niis dc OQcasione^ qua nata est opinio de marlyrio.
contra
antiquitatem nimiam SS. Sixti et Sinicii,
•ilsndtfurQui 21 llrint deinde argumenta,
quse
quibus Saus- "!'"' est confraria
qwbw wgu traditioni Remensium, in
sayus opinionm suam probare nititur: Primaria
nmtii 1'tiuff/ Breviariis eorum , aliisque monumentis expo-
ratio, inquit, petitur ex circumstanlia tempo- '
sitse.
vtrti Saut' ris:... putant cnim quotquot sub Nerone et 26 Theodoricus Povuli Goroomiensis
myiti Domitiano claruerunt, saeoulo xv Alius a quifnu-
;
sanguine luisse purpura- compxlavit Chronicon universale dam eonficttis
Yrrinn nrtjur apud nos Ms
108. 60 triii
r ,nr vurrunt Sancti l<< eo a fol Remen8ts»p t *t°
m
248 dat catalogum antistitum
nostri, neque verum est, omnes fuisse mar, Remensmm, qui passim satis consonat pus ttmpore
qui tunc florucrunt. Deindo IIIustri«imiia s,,,- aliiscatalo- Apostotorum :

Ucano, el ln Apologetico libello

'" satptor iste alium statuil
adversus archi-
',::••'""' Rem <mem
episcopum Lugdunonsem . contendil errorem «*S.8Htam,.«m9ii.rt
""'" 01

m
"«"S-Petrommuma/firmat.
>!
Irrepsisse lo Breviarium ftemense reformalum el
ln Litanias, ubi s Xiatua cum
ressorea recenselur,
nem suam ejurasse, eo quod Galesinus,
con-
pulaique Remenses traditio-

Perrarius
Sinicio tnter

:;;;:; j.
apostoli,

?' Cand0
v
t
" lul
:
ab eodem apostolo
"^
disc1pu,us
Remis missu
^nvertebat, « Bdem
s - cii «S
ln Topographla . Demochares, Colvenerius, «tatan pnmu.
ChSl
Chanarius
raulturaque
el Robertus cum Baronio cnnspirent'
dilatavit. Quo' de fUncto noa rS
exaggeral Mariyrologii Romani'

RoZn^ pro**tao ^
editt sub Qregorio XIII, anno mllxxxiv aucto- or hunc
'••""" «
rilatem, quasi indubitata Qde hoc essel te

Hrtm Saiwayi nW «on «I «-

,„, „„,„„„, jtUn
^sltn ''" "/"""" «
Ikmt,

»•«**
tmm . Demochare. 7 „, m fioronilM n ^ l
; ' .• Kncttague colligimus, a ,u, q ui-

^onunauctontatcnnon^.
tZaZe^T""
-" .(Sinicium „„ -'Miin,
' """''' "»"l«i-
'

Aposlolorum
iempora
 DIE PRIMA SEPTEMBRIS.
125
A tempora relulerint, cum etiam fuerint invcnti,
qui fictitium episcopum obtruscrunt.
sarictorum eh- 27 RecUtts de Sixlo ct Sinicio scripsit iauda-
^umaliud, tus Thcodoricus, cujus elogium subjungo : Sixlus
sanctus successit hoc ordine. Sancti euim martyres
VITA
Crispinus etCrispinianus sub Diocletiano et Ma-
ximiano imperatoribus anno Domini ccxcr mar- AUGTORE ANONYMO.
lyrizati a Rictiovaro in orbe Sucssonica, osten-
derunt se per visum S. Caio Papae, assercntes
et se per mariyrii palmam assumptos ad rcgna Ex codice nostro Ms., et mo-
csleslia, et oves, pro quibus ipsi exemplo sui
Domini sanguinem fuderant, pastoris absentia nasterii Boni fontis 9 collatis
desolatas
libi
manere in terris. Qua de re, inquiunt,
eas commendamus. Tunc sanctus Papa Caius
cum Ms. UUrajeclino.
de consilio cleri elegit mitlere sanctum Six-
tum, qui iatebatur se indignum tali dignitate, Oanctorum laudes atquc actus enarrare magnse Vttleest Satuto-
paratum tameu ad omnem obedientiam. Ordina- creditur esse utilitatis , scilicet quia ct bonor rum getta nar-
tur ergo ab eodem sancto Papa cpiscopus, el ipsis impenditur, et legentibus per ritrf. Ui tititen
major inde
Sinicius presbyler consecratus ei associatur. hoc sive audicntibus exetnplum sanctae conversa- SancM Homa
naff.
Venerunt igilur ad urbem Remensem, praedi- tionis cxhibciur. Multi enim sunt
. . .
ad intelligen-
caverunt Euangelium Christi, et multos convcr- da, qure sunt divina, minus capaces, el tameo
lerunt. (Hsec muUorum convcrsio Actis cst con- quod ex prfficcptis non inlelligunl, exemplis San-
traria. } Tandem venerunl Suessionem , sicut clorum addiscerc nou Ignaviter concupiscunt.
sancti martyres praedicli Crispinus et Crispinianus Ilac igitur dc rc
necessarium duximus sanctissi-
B
petieranl : ubi a Catholicis bcnigne recepti con- morum patrum Sixti ac Siuicii vitam describere,
stanter praadicabant, et per gratiam Dei cotidie qualinus, quia per ipsos EuangelicaB pradicatio-
fideles augebantur. Et cum ecclesia ibi dilata- nis Cbristianaeque religionis initium nostras in
retur, et fama sanctitatis eorum, sanctus Sixtus partes advenit, eorum etiam exemplis, sequo ui
visitavit Remcnses, scire cupiens si forte per ,
palrociniis, fulura setas insLituiionis sacraa suaci-
gratiam Chrisli converlercnlur. Et ecce qui prius piat emolumenta. Nam jure ipsi de nobis feteri
eura, ut superlitiosum spreveranl, audita fama possunt : Etsi aliis non sumus apostoli, vobis bu-
sanctitatis ejus.et miraculorum, ut patrcm susce- mus. Sancti itaque supradicti Uomae oriundi, ibi-
perunt, ubi praedicando populum multum acqui- quc sanclc ct religiose a successoribus bealorum
sivit. Aposlolorum nobiliter a cunabulis in legt; edu-
Aetn n dicus 28 Sanctum autem Sinicium Suessiomcee cc- cati divina, praeclarae suai indolis, justc ac sine
iKisiiis conf,r- qucrcla conversando, ibidem
c iesiae consecravit episcopum ipse aulem in: cc- monstravcre san-
clesia Remensi prius resedit, quia populosior et ctilalem.
magis idololatriae dedita videbatur : sicquc duo 2 Sed quia juxta veritatis (cstimonium civitas postqutim

montc posita abscondi nou polesl, nee lucerna SS. Crltpimu nt

haec luminaria in utroque loco effulscrunt mira- in
Crtnptmanw
culis et doctrinis. Destruuntur fana, construun- accensa sub modio latere debet, qualitcr lux san-
martyrto coro
lur ecclesise ; ministri consecrantur, fideles au- ctitatis corum in has partes cmicucrit, paucisin- niUx

gentur. Interea sanctus Sixtus plura praedixit, ct timarc curabimus Igitur eo a tempore quo ,
n
dieni obitus sui longe ante praesciens, coepi- Dioclelianus ct Maximianus imperatores tyran-
scopo bealo Sinicio denuntiavit. Flebat igitur san- nica dominatione persecutionem in Christianos
clus Sinicius, orans Deum, ut ipsc pariter cum excitaverant, mullosque Sanctorum divertia aiili-

sanclo Sixto assumeretur cx hac vita. Flebant et ctos passionibus * martyres Dco dignos pereme- • i/n. uitiujc-t.

Crispinus ct Crisplnianus qui luppUoUl

discipuli, ne relinquerentur desolati ; ita quod rant, sancli Dei b,
b
C sanctus Sixtus compatiens etiam flebat, et con- quoudam cum mullis aliis ab urbe Roma Oai-
P
solabatur eos ,
praedicens sancto Sinicio , quod lias pro Dei amorc ct Euangeiicaa pnedicationis

post unum annum eodem die, quo ipsc migra- institutione adierant, in urbe Sucssionica c ver- c

ret, sequcretur, commendans ei curam utrius- bum vilae populis annuntiantes morabantur : ubi

que ecclesiae. Et hortatus cst omnes, ut bonum cum diu in sludio eungelizandi commancrent,
certamen certarent, cursum in chantale non ficta Rictiovarus, praedictorum augustorum crudells-

simus carnifex, illuc adveniens, tormentla eoa

consummarent, fidem servarcnt. Post baec fcbrc
Kalcn- variis a fidc Christi avertere elaboravit, sed,
corrcptus, accepto Corporc Chrisli, in
Domino suos prolcgenle et adjuvante, non va-
dis Septcmbris migravit ad Dominum. Quem
sanclus Sinicius scpelivit in ccclesia, quam ipse luit : sicquo glorioso martyrio consummati regna

caeiestia virisancti feliciter

petierunt.
in suburbio ejusdem civitatis construxerat. Cu-
nonnulli in eadem urbe per Ipso- npp'itucrant
jus festum colilur Kalendis Septembris llisce de 3 Sed quia
ttomano PontU
rum praedicatiouem ad Qdera Cbristi conversi fue-
S. Sinicio addit sequenUa Sinicius sanctus
: rnis-
fi: i, ul inmhrti.
ct propter supradictam persecutionem ad-
sus a pracfato Papa S. Caio cum S. Sixlo, cum rant, tora mittarttm
modiim essent in Galliarum partibus Chriati OalUan,
post obitum sancti Sixti per unum annum rcxis- rari

relicli rninistri, cura; fuit jam dictis Sanctls, II-

set utrasque ecclcsias, circa diem praedictum
,,1 in rcquie bcata assuniptis, ne corum labOT
venit ad Remensem, et 1'ecil sibi fieri
urbem
ln Edem aliossibi
scpulcrum juxta sarcophagum beati Sixli, ct imperfectus remaneret interris,
Denique ostenderunt se
inortuus cst eodem dic, quo praedixeral sanctus opus vicarios procurare.
Pontiflci Romana: tunc lemporis S<-
Sixtus, et sepultus est juxla eum, ut, sicul in vila per visuin
dis r/, asserentes, et se per martyrii gloriam ad
sua dilexerant se, sic in morte non essent 6epa-
assumptos cailcslia, et oves, pro quibus
rali. Ubi clarent iufinitis miraculis ad laudem et regna
ipsi exemplo sui Domini sanguinem fuderant,
gloriam Domini noslri Jcsu Christi.
pastoris abscnlia d.-solatas manere iu tcrris. Qua
inquiunt, libi eafi commendamufl, lua;-
de re,
que
 . '

CONF
m VITA SS. SIXTI ET SINIGII EPISC.

pace, acsi tranquillissimo por/u, frui in Christo d

que c curae coramiitimus, quas Deo acqnisivi-
tUCTOBI
cepere. Cum magna iiaque constantia verbum
, .
iHTNfl miis auimas:lu enim Sedem tenes Apostolicam,
ccclesiarum. vitiE civibus praadicabanl Domini quoque gra-
etad le jure perlinel omnium cura
,

tribuonte, augebantur cotidie qui salvi fic-

Nosquoquejuste lali pro uecessitate arl hanc
Se- tia

,],.,, ivciininiuN a qua tnissi sumus. Tuum ergo rent in Christo. Caslissima enim ipsorum et sobria

vita, caasa eis crat satutis.

eriljamex hinc providere aliquos non segnesne-
verum strenuos atque industrios, 7 Miracula quoque ct sanifates, quas per eos *ccu$tam
que lepidos, ml '

qui nostra vice pa- Dominus facere minimam in

dignabalur, non !,,r >">i
c<,n ver
Christi videlicel ministros,
' ,one
quas Deo lucrati 3umus re- corde eorum creduhiatcm pariebant. Niliil quippe ^gmti
Btofis o/Iicio ovea,
in ipsis dcfuisse cognoscilur eorutn qua^ Do-
geodas alque augmentandas suscipiant, qualfnus, ,

nuper mini pielas fidelibus suis promiserat dicens

quos «bi Cbriatianos ca?lorum Ih\ nrr nos
,
:

acquiaivcrat, maligni insidialoris versutia a fldc Signa autcm eos, qui mc cre"diderint, Iia?c
in se-

recta non subvertat. quenlur. In nomine meo ria*monia ejicient, lin-

guis loquentur novis serpentes loileut.
eonte rantur a i Posl hanc Kaquc bealorum martyrum visio- , Et si

r. ,-hj, '
nem alquc admonitionem certus
'
factus idem mortilcrum quid non biberint, cis nocebit. Su-
epi$eopv$. Smi ammoni- per asgros manus imponent, el bene habebunt.
Puntilex divinitus se per Sanctos Dei
n |
retbyto
luni, convocato ciero , ccepit quaerere ,
quos in His ilaque miraculis attestantibus, longe lateque
• -,i. i orlfor

Gallfas euangelizandi gratia destinare poiuisset. fides Christi a quam plurimis magnificabatur, et
Denique omnium pene, qui aderant, consonans gloria nominis cjus passim diffundcbalur, ila m
fuit tectimonium, prafatum sanctum Si.xtum huic etiam isti, qui paulo ante in Christianos pcrse-
opcri essc aptlssimum : quippefquia esset vir lo- cuion s extiterant acerbissimi ,
jam in melius
lius prudentiae ac mansuetudinis, juxta Salvatoris conversi, aut ex toto credcrent, aut cerle be-
prfficeptum , dicenlis : Eslote prudentes sicut nigmialis favore mollili, mitiores erga Dci cul-
scrpenies, et sfmplices sicut columbae. Qui etiam, tores existerent, Qui afiectione donati, plurimum
n IpBorum testimonium ratum et adeo prae- in rodem loco simul peregerunt temporis E
t
do- ,

<tt iluliltiin l
ordiualum non dubitaretar *, semelipsum, licet ctrinas et actioni virlutum studiosissime operani
indignum clamitans , lamen sponlaneum ad dantcs.
omnia, quae ei causa obedientiaa a Sede injun- 8 Cum vero ecclesia Christi jam in ea urbe siztv$ n«
gerentur aposlolica, proraptissima voluntale esse cepisset dilatari, ac fama sanctitatis eorum ce- regrc$su$ t mi.
fatelur. Ardebal g enim non mediocri desi- lebris apud quoslibet vicinos haberi, memoratus ' os }}
" '
/ ""'"'

dorio labores pro Christo subiro; quatinus hac pontifex comert,t

beatissimus Sixtus divini amoris instin- >

occasione quandoque eliam ad martyrii gloriam ctu iterum visitationis gratia urbem adirestuduit
po el perllngere. Quid plura? Ordiuatur epi- Hcmensem, cupiens perquirere sollicitius, si tan-
scopus, et ad solatium ei procuratur bealus dem divina pietas, ad lidei suaa percipicnda m-
Slnicius, tunc quoque ab eodem Pontifice pre- signia, corda ibi
degenlium aliquo suae accende-
Bbyter consecratu Qui et ipse magnarum virtu- rit lumine Cujus laborem miseratus
caritafis.
iuiii vir univorsorum leslimonio comprobalus Dominus, etiam apud eos ostium Gdei ipsi
ape-
hubebalur. rire dignatus est, ita ut, qui anlea illum tam-
mitttqutinQaU 5Dest!nantur h itaque ad Galliaa quam vana
boni et ele- ac superstitiosa docentem abominali
Uampu i
ii nfttnl
Mllftes Cbristi,
cli velui agni inter lupos, comi- sunt, audita fama sanclitatis
/IdtnOf, ifbi prai miraculorum- ejus,
lr pariter cum
dfcani irfifl i'.'i-
I

eis Ipso, qui suis pollicitus que signis, cum jam quasi patrem atque
insti-
i-i, dicens Ecce ego
QM [rurtu; :
vobiscum Bum omnibus tutorem totis ambirent suscipere
viribus. Cepit
h diebus usquo ad consummalionem seculi. Cujus igitur Vir Deo plenus ibi quoque
doctrinaB insi-
adjutorio auffulti, per longi Uineris stere, ct
diverlicula adjuvante superna clementia, multus
verbura
per
vitaa quibuslibel audire cupienlibus dis- pricdicationcin ejus poj.ulus ad
fidem conversus
Beminantes, tandem intra (iallias urhcm adieiv est Calholicam. ,
nemenspm. Cujua porlam intrantes, Btatumque 9 Qui comperto, quod ibi quoque locus pne- etstnicmmai
loci consideranlea vident historiam
.
susb geutis dicandi sibia Domino praeparatus esset convo- nvocatimav
III toribua ejusdem civitalis acniptam esse : si- cato ad aejara falo sacerdote atquc
quidom hmccivitaa a Romanis commilitone TJnVZt
consiruclaex no- ^uo Sinicio, tractare
mine Reral, rralris videlicel
Romuli Remis i , utraque civitas in rehgione
cepit, qualiter per eos P T»T
l,Tlm nuncupata, Memoriam itaque
'
posset cepta profi-
aua genlis cere.etiuterque simu) populus ;
n,bl Mulptam oontuentea, quasi cotidianas iostitu-
aliqua invi- Uonis ac ministerii
!
tante
divini pariter solatio frucrc-
nwniliapltate, ibi aliquandiu habitare dele- tur. guid niulla
gerunt, gn ipse in hac cadcm urbc
?
Eieeit

™
guaretur.
Per
probandl
Ipsos
Bdlicet gratia,
Qdei sua aliquos
aggregare
Commorartea ergo ibidera
ai Cbristus in ea

di
djvimtua
e magis idolalriae
mspiratus residere, quia
et populosior,
dedila videbatur. Beatum vero
aliquanto Sinicium,
' om P° re ver °™ Del populis
i.i Suessionensi praaesset ccclcsia-, con-
> cottidie priedica- secravii episcopum, atque
;
sr,i POrDaUC08 ,ovenire
abhinc quilibct corum
,
Poluerunt, qui suam
salubrla eorum specialius regere cepit
monita percipere ccclcsiam ; sicque
cura cordfe coniigit
av;d ,
-ate,n,nnv,, s, 1;ir lnn
l , niall,,,,.r
ui pnmus episcoporum cathedram
l
1
Rc-
(;
anhuc dolatrlaa et supemitioni m ;1
mensis ecciesiffi beatus Sixtus obtinuerit.
frn gentilium dedita Bw
Itfj
lDSi " n, nr "> ita dispositis,ceperunt hi duo
non immemorea Prassu- n^,-
l1

aunl u6(cvm< ,
'

eorum au»
ptl a 5/iritKo.
»" >Pecialiua injuncta merant, qrWwrt?
ies Christi in utroquc loco,
veluli magna duo «^
^.^nunana, doclrina et miraculorunTeilulge- deltbw,
SttW
Itll

™ N ™W. Denique destruunlur fana,

mcrtem $***

W1
g in :'-'. 'V
'' Suesslon
quia nonnulloa eorum,
quos
contendunt
m ,r
ecclesi» plebs Qdelis
que ab m
construun- pradicitS
augetur; mul.i quo-
i

1
ChriaU lege instituunlur
Mem
'7
viventea
ad Qdom imbueranl
repererunt,
ffiS e an discpulorum numero,
divina. Crescente
ministri
gratanter « ecclesiae
atque omnia divinis cultibus tite
post longi mneria gravia
l^;;;-'»^,
,, in
el laborioaa c 1M
"
" '^'^otalibushisqucsimihbusrniil-
***** „ „
marinia erepti pericmX
^TS viderentur loco non animo, vultu „ou affectu.
carnc
 , , ,
,

OIE PRIMA SEPTEMBRIS.

127
A carae non spiritu, cepiL beatissimus Sixtus inter
eril prudenti», ut
caetera virtutum
et corpora quoque nostra in-
opera prophetiae etiam AUCTOHE
pollcre divisa m terrae pulvia conUneat. NON Y MO
spiritu, et plura, quae erant ventura, 4 .
familiaribus «4 Demum gravesceote indies
quibusque concivibus praedicere. Dndecoutigit
et
etiam, ut obitum suum longe antc praescierit,
m horam su« ereptionis adesse
sensissct,
valeludine cum
vale- ™£?1
//(

tissimoque praesuli et coepiscopo Sinicio diem

bea-
sui
faciens
quara
tam memorato bealo priesuli
el clero caeterisque Qdelibus,
accepto
Sinicio, SmS
,K "«"'-
eprtt -

exitus denuntiaverit. viatico,

iii ipsis
Kalendis Septembris glorioso '

II Qui charitatis stimulatus tpansltu Vir

qUi muitum de aflectu, multo beatus cursum suas per "***
grinationis reliciter con-
w, uti et cepil anxiari isedio, si bealo Viro superstes iu summavit. Cujus exequits digne
/1*;*, quonu nac vi[a fore CO gerelur. Desiderabat enim, ut
celebratis, san-
ctus Sinicius corpus ipsius
'"""' in ecclesia, quam ipse
sicut hic in Christi exliterant servitio comites, m suburbio ejusdem civitatis construxerat, cum
ila quoque
in morte individui
et perraanerent. laudibus el hymnis honoriflce collocavii. Quibua
Flebat igitur amaris lacrymis, ct ul cum sancto
peractis, regimen utriusque n ecclesia beaius "
Si
Viro pariter assumeretur, questuosis precibusex-
nicius, ut sibi fuerat injunctum, religioso sus-
orabat. Discipulorum quoquc ac subjectorum cepit aflectu. Quod strenue ac viriliter toto anni
quibus boc ipsum scire licuit, planctus erat non studuit peragere spatio, ecclesias scilicet labri-
minimus, conquerentium ac dicenlium, se pasto- cando, plebes docendo, ministros quoque
ecclesi»,
ris luporum patere morsibus;
desolatos absentia,
prout oportunum erat, et facultas novelte adhuc
implorantes etiam se non destitui, congeminaudo
plautationis sincbat, constituendo.
preces et luctus, voces dabant in caeium, in tan- 15 Quiquc cliam, cursu laboris SUi bcne •'
P«' «"fluw
con-
Lum quoque Vir Dei temperaret a lacrymis,
ut vix
summato, cum jam diem vocalionis suse, quem °* u wrfwn **
cupiens et cis adhuc in preesenli solatio non de-
Vir sanctus praedixerat, imminere cerneret, omni-
esse, et lamen sciens inulto melius dissolvi ct
bus idoncc dispositis, ad urbem repedavit Ite-
];
cum Christo esse.
mensem, hoc scilicet animo intendens, ut obe- a
prvdicitettam \2 Plurimis itaque eos verbis et exhortatio- dientisebonum, quod vivens jugiter exercuerat,
nibus consolatus, cepil bealo Sinicio vaticinando
rr^f™,!L in mortis quoque termino Ddeliter consuramaret,

rodemdiemori* secrelius pradicare, eum quoque se non multo plebemquc ipsius urbia secundum jussionem beati
^turum post seculuruin; veium anni dimenso SpallO ,
Sixti recto disponeret, ac praesentis vitae labo
eodem, quo ipse defungeretur, die illum quo- rcs ibidem etiam ipse felici lerminaret obitu. Pra-
que ad regna adsumendum caelestia ; hoc vide- parari itaque sibi sepulchrum juxta
fecil sarco-
licet spatio in terris ad hoc relinquendum, ut phagum beati Viri, immlnenli
et die olim sibi
oves, quas ipsi pro Christo acquisiverant, non praedicto, infirmitalis cepit angi valetudine. Qui
fundilus utriusque deslituerentur absentia, sed comnionitiont' salubri plebrui edoccndo, et ora-
ejus tuitione atque regimine utraque cousisteret tione suppliri semetipsum sollicitius Dominocom-
ecclesia, douec Dominus aliquos sibi praeelectos mendando , cum magno cordis desiderio diem
decerneret, qui pastoralem jure quivissent ipsorum praestolabaLur optalum. Quo adveniente, verax
ut
vice suscipere curam. Dcuique plebe convocata in omnibus beati Sixti vaticlnatio pfobaretur
Gdelium, mullis eos cohortationibus allocutus, as- dic supradicta , videlicet Kalendia Septerabris
siguavit curam ulriusque ecclesiae beato Sinicio, ctiam ipse beatam animani carne Bolulam, cselo-
committens ejus providentiae greges, quos ipsi rum gaudiis angeiico inferendam ministerlo, socio-
vel simu! vel segregati , Domino in supradiclis que jungendam desiderato, In Christi gloriagau-
lucrali iuerant locis. dens reprsesentavit o. °

13 Quo audito, plebs assistens, acsi inopi- i(j Cujus excessum plebs Christo dicata gra- '','<",<"
Us hortutia ad ta s * ,a"' ,lm
natc caelilus ictu perculsa fulminis, ex iutimo viter ferens, luctu lacrymisque replela, Patris '
'

cotutantiam.
spintum trahens, amarissimis cepit deflere voci- deplorabat absentiam : quos tamen admodum 11-

bus. Innovatur et luctus discipulorum, ct bea- des consolabatur, quia et ilb gaudendum cogno-
lus Sinicius pontifex dolore non minimo inoestus verant, propter quod assumptus esset in gloriam,
C efficitur. Quos blande beattfs Sixtus consolans, ctsibi nihilominusdolendum, quod desolati utro-
multis admonuit sermonibus, uti bonum certa- que essenl Pastore. Corpus ergo ipsius ln sepul-
men et ipsi certarent, cursum in caritate non ficla chro, qudd ipse sibi parari feceral, cum honore
consummarent, fidem inviolabiliter servarent Ca- et dcbita laude collocatum sepelierunt. Sicque
tholicam sicque post ipsum ad coronam jusliliaa
; laclum est, ut quomodo ia vila sua mutua se

bene agonizando corde properaront avido, Itaque dilexerunt caritate, Ua quoque et in requie cor-

post haec appropinquantc die, qucm Vir san- porum, animarum, inseparabiles junge-
sicuti et
ctus jam dudura praescierat, languoris febre cor- rcntur. memoria sanciitatis eorum
Quo in loco
ripitur ; tamen, tabescente licet corporc, spirilu miracuiiset virtutibus exinde ad laudem nominis
cmiestibus semper caelum intendens
inhiabat , Chrisii insignis baberi evidentibus comprobatur
semper ad alta suspirans, semperque pcr horam indiciis. Nec putandum est coronam iilis defuisse

venire desiderans, quando in gaudium Domini maiiyiii /'. quoniam, licet persccutor demeril, /'

sui fidelis dispensator prudens assumerelur;

et ipsi tamen crucem Christi iu corpore suo jugiter
hoc soium molcsliae in corde perferens, quod circumfercnles, quod animo proposuerant, non
Commililonem suum execuli sunt, ct ad palmaui victoriffl,
, memoratum boatum Sini- segniter
cium, pro separatione sui mccstilia affici conspi- Chri6lo in eis et per eoa triumphaute, feliciter

ceret. quoque saepissimc inter consolalionis

Cui perveniw meruerunt. Cui cst honor et gloria, laus
verba ipsum, quod et supra dixerat, replicabat, ei magoiflcentia et tunc et nunc et per inflnita

scilicet non eum multo post ipsius abscessum secuia scculorum. Amen.
spalio peregrinum in terra futurum, sed annuo
explelo cursu, illum se procul
dubio sccuturum. ANNOTATA.
Doa, inquit. cepimus una laborc
peregrinari ;

desudavimus uno spiritu viximus

, uno quo- : a Ab hisce voc bm inchoaiwr Ms, Ullrajeciinum
»<<>-
que interm.is.so anno in una eademque dic . przcedenHbut. Vcmmte* lectiones >»
cajlesti in gloriu denuo sociabimur Iuuj vero , gine <-/' eodem sunt Ms.
b Cohtntur
 ;

SIXTI ET SINIGII EPISC.

CONF.
VITA SS.
128
Ex omnibus usgue ad num. 8 tantum D
b Coluntur hi Sanoti
xxv Octobns. Pam mmM k his

legitur in Ultrajectino : Cum

magna itaquc con-
.«.y«o. circa annum 287 aut 288, fwmdo rf J*W. praedicabant Domini
stanlia verbum vitaa civibus ;
suntsub crudc-
aliiinGallia martyrio comnati
quem Rictwvawm quoque gratia tribuente, augebantur quotidie, qui
lissimo przsuic fUctio Varo,
Com-
reperias. Vide
salvi fierent.
unavocepassim nomimUim ad sequens
exposumw, I Hsec absunt ab Ultrajectino usquc
mentarium num. 17, ubi cliam
sint missi m punctum. Similimodo qusedam minoris momenti
Sixtus et Sinicius
quo tempore deinde in Ultrajectino omissa sunt ; sed id dein-
fialliam.
ceps non notabo, cum pauca passim sint vcrba,
c /Vbto <»/ <?« on^ua Gallte civitas cpiscopa-
quse ibidein resccta videntur solius brevitatis gra-
lis sub archicpiscopo Remensi, vulgo Soissons
tia.
Latine vcro Suessioncs vel
Augusta Sucs-
dicta,
m Hoc mandatum non lcgitur in Ms. Uliraje-
sionum. praxcdenti numero
ctino, ubi omnia, qux hoc et
Caium nominatim designat Theodoricus
d S.
leguntur, brevius sunt exposiia.
Pauli in Commentario citatus
num. 27 : quod
n Ecclesia Sucssionensis, scque ac Remensis, in
tempore martyrii SS. Crispini et
cum dictis de suorum primum
congruit an- catalogo episcoporum ponit.
Crispiniani recte convenit, uti etiam
martyrcs coronatos S. Sixtum, secundum vero S. Sinicium. Obscrvat
no 201 quo ille przdictos
scribit.
,

id Colvenerius m
Scholiis ad cap, Flodoardi c.r m
Oemocharc, additque scqucntia Atque ob eam
usque ad finem numeri non sunt inMs.
:
e f/.rr
; et revera abesse possunt
sincpertur- causam ,
tesle codem Demochare , episcopus
Uttrajeetino
battone historis.
Suessionensis primum locum oblinet inter suCfra-

Ihc prudentiae et monsuet/udmis elogium ganeos cpiscopos provinciae Remensis, et inter

f

rursum abest m Uttrajectino. eos decanus appcllatur, primamque vocem ob-

g UU et hasc de laborum de&id&rio. tinet in deliberationibus efc. Quia videlicet iidem „

h QuSB loto hoc numero habentur, sic brevi- . fuerunl primi episcopi Suessionenscs et Renien-
ter leguntur inMs. UlPrajecttno : Destinantur igi- ses. Siprcsse insistendum essct vcrbis Flodoardi
iui .i.i Oallias electl Milites Chrisli, velut agni cap. ui dicentis, Beatum Sixlum a S. Petro urbi
intcr lupos. Tandcm intra Oallias urbcm adierunt Remensi archiepiscopum ordinalum, dclegatum-
Remensem. Hac civitas a Romanis consirucla ex que cum suffraganeorum auxilio, dicendum esset
nomlne Remi, fratris vidclicet Romuli, Remis fer- necessario, S Sixtum numquam Sucssioncnsem

lur nuncupata. fuissc cp/scopum; Sinicium vero a Suessionensi ec-

i Si cui non placet haec nominis ratio, quae re clcsia translatum fuisse ad Bemcnscm. Verum ar-

vora parum est probabilis, etiamsi non d/isplicue- chiepiscopalis illa dignitas et suffraga/neorum sub-
rii Flodoardo, non poterit tamen irasci scriptori sidium ambitiosius assertavidcntur quam vcrius
nostro, iimiin cogiiei opi/nionem istius tem/porisab vti ct primatus per Fulconcm citatum num. 15

eo ihihihnihr vxfositam j>er vocem fcrlur. Quod S. Sixto adscriptus.

Porro si solum hisce Actis,
dii historiam Hdmanorum ibidem sculptam t/unc qu;rmulto sunt simpliciora, stare veUmus, di-
fuisse in foribus ojusdem civitatis, fabulosum for- cendum erit, S. Sixtum initio utramque indivise
tasse multis videretur, nisi id paululum hicelu- rexisse ccclesiam ; deindc sibi sumpsissc Rcmcn-
oidarem, Accipe igitur, quae soribit Flodoardus scm, Sinicioque attribuisse Suessionensem ; tandem
Ub. i cap. i : ProbabllluB ergo vidctur, quod a post mortem Sixli utramquc ecclesiam rursus con-
miliiibus Rerai patria profugis urbs nostra con- junctam, idquc facium cogcnte ncccssilale, quod
dita, vcl Itnnoruin gens inslilula putatur : cum nullusadhuc \U reperiretur idoneus ad onus epi-
et mcenla Romanis auspiciis Insignita, et cditior scopalc suscipiendum.
porta (Roraanse
Martis stirpis, veterum opinio- o Flodoardus cap. m scribit Divitianum a
w\ propagatorls ) ex nomino vocitata, priscum S. Sinicio constituPum ecclesim Suessionensis cpi-
ad bsec quoque nostra cognomen reservaverit scopum post mortem S. Sixti, addens tamcn, ut
G tempora cujus etiam fofnicem,
:
prodeuntibus ferunt, quo indicat iU se non habcrc cx monumen- P
dexterum, lupse, Remo Romuloque parvis ube- tisvetustis. Ccrtc ha-c Acta vidcntur rcpugnare,
ra prabentis, fobula cernimus iunotatum. Medius
cum insinuent utramque ecclesiam administra-
autem duodecira mensium, juxta Romanorum tam fuisseaS. Sinicio. Longuevallius in Mistoria
di8posllionem pandilur ordinatione desculplus.
,
ecclesiaeGallicans /ib. } >ag. 155 existimat i
Terlius, qui el sinister, cygnorura vel anserum
y

Divitianum primum creatwm fuisse d S. Sinicio

Qguratus auspicio. Hsec monu enta armo 1557 Suessionensemepw{xpum f putatqueciwtatemSues-
oum porta antiqua tiartis ten-a fuisse obruta sionciiscm antca fuisse sub
}
episcopatu Remensi.
conditaque sub mcenibus prope novam Martis Ratio quod translationes episcoponm
illius est,
/uirhnn; at rursu,,, detecta partvm "ihio 1595 nh una ealhidra ad alteram
rarissimae csscnt istis
partim anno 1677, soribitur in Dictionario Hi- tmporibus, ideoque credcrc nequit
storioo l.minriri Morcr,. Dicitur
Sinicium a
ihi esse arous SuessUmensitransiisse ad Remensem. Verumhaec
triumphalis constans triim fornicibus,
quorum rafio mm urget vehementer. Nam
tiedius et dewter eodem fere modo describun-
quod fecit
S. jtcdardw saeculo vi, dum leges ecclesiasticx
tur. sicui des\ < Flodoardo
u :
magtserantfirmatas, id faccre potuit circa
outn aliqua diversitate, proui ibi
oideri
mi-
poterit iv
Porroarown </!< erecium suspioatur inhonorem
' E Sinicius. Duassimul ecclesias,
Noviomensem ei 1 omacensem,
Juiii Cxsaris, qui annum m duodecim regendas suscepit
men~ S. Uea irdus, ut narrat ipse
W», m medio fbrnice ewpressos,
quod so-
Longucvalfius tom. II
pag. 150 n 451 cur igitur S. Sinicius Remen-
\is esss iwrisCmite. Itaque credibile ;

esse Romofw
est, /.„
ww et Suessionensem simul administrare non po-
gentis sigm, qua visa a Sa tmsset? Certe major erai
^dwnurbm intrabant, a/firmat
bwgrapnus
penuria minisirorum
ccclcsix tcmpore Sinicii,
^erum ea> iis nu-llo nxodo adeoque major necessitas,
ooUigi potest quam temporc Mcdardi. Itaqur.
!icm< milites urbrm conduiissc, «omvfl non cst propnc
a linno no- ab una ecclesia ad
mcn accepisse. aUeram translatos Sinicius,
« Actts inhxrcmus, sed secundam adjunxit ri-
r
mac,
 ,,,

DIK PRIMA SRPTEMBRIS.

m&, donec idoneircperirentur ministri, qui
singu- prorsus episcoporum
las post mortem
ipsius separatim regerent. Cctc- Pranmigrationm improbai
AUCTORH
VtdedehtsceThomassinum
rum, ctiamsi translatus dicerctur Sinicius,
isgue
in Veteri et rma Ec- A K n T II
oiesuedisctplinapart, u
Divitianum suo loco Suessionibus prafccisset,
non
lib. nC ap lxi
p llic clatr dicitur, Sanctos non fuissc
fecissct contra canones, cum id suadcret stricti
major "»"<""v martyres, Actisque
ecclesise utilitas : nam necdum latus eratcjus tcm-
omnino standum cr-
tstnno.cum de Sanctishisce
pore rigidus ille canon Antiochenus, quiomncm nulla habeamus ,w,
numenta metiora.

DE SS. DUODEGIM FRATRIBUS MARTYRIBUS,

DONATO, FELICE, ARONTIO, HONO-

RATO, FORTUNATO, SAVINIANO,
SEPTIMINO, JANUARIO, FE-
LIGE, VITALE, SATORE
ET REPOSITO
BENEVENTI IN ITALIA,
COMMENTARIUS PRyEVIUS. j. s.

§ 1. Memoria horum Sanctorum in Martyrologiis, ac venc-

ralio antiqua.

SUB U\t!MIANO-
Memoria San Romanum hodie annuntiat

M
artyrologium vissc. Verumtamen Martyrcs hoscc deinde annun-
ctertim duodc-
iuodecim martyrcs Fratrcs, qui omnes tiavit aitctnr Florarti unshi Ms., in qiin expressi
cim Ftatrum in
Faslissacris;
simul coluntur Bcncvcnti, licet variis leguntur hoc modo: Apud BeflGVGfltum natalG
diebus ct locis martyrii palmam sint sanctorum marlyrum duodecim Fralrum, Donati
adepti. Brcve eorum elogium accipe: Beneventi el Felicis, Aruntii et Honorati, Fortunatiani et Sa-
sanctorum Martyrum duodecim fratrum. Baronius viniani, Septimini et Januarii, Fclicis et Vitalis,

}\anc adjicit itnnotationem : De liis a^ilur in ve- Saturi et Repositi. Hi cum sua prasdicationo .uJ

leri Romano Martyrologio, cui adstipulanlur eliam fidein plurimos convcrti.ssent, sub imperatore I'

anliqua manuscripla . . . Fuerunt hi omnes Afri, Maximiano, judice Valeriano, capitalem senten-
patria Adrumetini, qui illic piimum cruciali, inde tiam susceperunl anno salutis ccxcv.
inltaliam ducti, diversis diebus tnartyrium consum- Porro kic observandum est, hosce duodecim
2 qut ncncventi
annunitantur,
marunt. Pcr vetus Martyrologium Romanwn de- Fratres non annuntiari Benevontl, quia ibidem
''

signat, opinor, codicem Vaticanum Usuardinum, passisunt, sed quia omnium corpora eo demum tint patit
qui Sanctos nostros codem fere modo memorat fucrc transiatit, sicut cnarrabituus, Non advertlt
apud Sollerium hisce vcrbis: Bencvenli, natalis ad id Galesinius, eaque occasione duodecim Fra*
sanctorum Martyrum duodecim fratrum. Simul tres perperam gemmavit, alteros attribuens Ve-

etia)n aitnuntiantur in aliis codicibits Usuardinis nusix, ubi aliquos <-./ nost/ris passos videbimus,
cum Mss. tum cdttis, in altis quidem si/tc nomi- alteros vero Benevento, ubi nutlus eorum occu-

nibus propriis, in aiiis vero nominibus adgvnctis, buit. utrumque, quo co& eaomavit,
Floyiu/n
ut vidcri potest in Usuardo Solleriatw. Ult/aje- nostris convemt, si excipiamui martyrii pal&
ctensis ct Leydensis ibidem hoc teawnt elogktm stram, ct aucta tormentorum genera, quss unde
Apud Beneventura nalale sanctorum Martyrum
,
acceperit hic soriptor, non satis perspicto Venn :

duodecim fratrum Donati et Felicis , Arimtii sia>, inguit, iu Apulia, saoclorum duodecim
,

et Honorati, Fortunaciani et Saviniani, Septi- Mariyrum. li germani fratres, Maximiano cs ar€

miui et Januarii, Saturnini et rem Gbristianam oppugnante, foni animo dlml-
Felic s et Vitalis,
:

Rtposili. Hi cum sua praedicatione plurirnos con- cationem subeunles, nulla auppliciorum acerbitate
verlissent, sub impcratore Maximiano, judice fracii, ogregie cursu pugns confecto, ad pal-
Valeriano, capitalem sententiam sustinuerunt. llvzc mam perveniunt. Beneventi, sanctorum etiam
duodecim Martyrura Donati Felicis Acontii
omnia «d Martyroloyiuin Usuardi addita sunt ; , ,

nam Hunoraii Foriunali Saviniani Septiminii

Usuardus Mariyres hosce non mscruit
.
ipse , ,

januarii, Pelicis, Vitalis, Satyri «t Reposfti :

Opuscuio suo : ncc alii martyrologi Usuardo anti-
i-mani item fratres, nobili ^cnere nati
quiores, aut suppares, illos omncs vidcntur coyno- qai
17 vila;
Septembris Tomus I.
 . , ,

DE SS. DUODECIM FRATRIBCS MART.

, 30
passi fuerant, nimirum quatuor xxvn Augusti, D
iliuslres, sacris doctrinis erudili
AO „on t vitjc sanctitate rursuni alios trcs die xxix
suis tres alios postridie,
minutn niuliitii-iincm praedicationibus
cjusdcm mensis, ac demum
j, s. ],
Se- duos ultimos 1
Quam oh causam
Cbristo Domino adjunxerunt.
ubi cum ptembris,ita ut vidcantur jam in veneratione
accusati,in carcerem delruduntur;
animassent, pri- fiussc, priusquam corpora omnium Beneventum
multos quoque ad martyrium
in fuere translata quod factum sscculo vm, ul
mm cruciatibus lorti, post clavis confixi,
con- infra videbimus.
,

rogum injecti, flammis scmiustulali, lum in

ilemum 5 Dubitaii nou votest. quin fcstivitas sanctorum faw«iio* 0m .

^rui judicis iterum verberibus caesi,

prajsidio duodccim Fratrum Bcncventi instituta sit, simu- "fcnA-fUMi^

supcratis cselesti constanlia divinoque '
L(
trat
corona tatque eorum corpora co fuere delata, seu s,v- <»k.
cruciamentis omnibus, securi percussi, J

culo viii. Eodem

forsan tempore ccepta est festivi-
insigni donantur.
h*artyres simulnon com- tas translationis, qus in inanuscriptis additbmibus
udtm uartyret 3 Etiamsi omnes
I"
Cartusiw Bruxellensis ad Grevenum xv Maii indi-
ettam memoratt memorentur ab anliquiorlbus martyrologis, varii
lUtidtebvs, ,„,„,,„ rr iis seorsum annuntinnlur illis dirbus ,
catur hisverbis : Sanctorum xn Fratrum martyrum
consecuti. Quatuor passi le- Brnevcnti translalio. At in Ms. Antverpiensi S. Mi-
quibus coronam sunt
chaclis xvi ejusdem nicnsis sic nolatur Duode-
guntur xxvn Augusti, quos Hieronymuma apud
:

Plorentinium eodom die memorant his verbis : In cim Fralrum martyrum translatio. Utrumque apud
Lucania, Potcntia civitate, sanctorum Felicis, nos observatum est in prastermissis ad dictos
Arontl , Sabiniani , Honorati. Adducit ibidem dies. Usec unius diei differentia orta forsan fuerit

Fbii-fiiiintijs in annotatis Ms, Corbeiense, Ant- ex metrica translationis llistoria, in qua num. 39
verpiense, H Beginse Suecis, in quibus corum- dies hoc modo exprimilur : Tempore, quo Maii
lirm occurril memoria, uti etiam contingit in raensis sibi jara mcdiante a populo cuncto co-
variiA auclariis Usuardi, a/pud Sollerium citatis htur translatio. Hec autem verba seque intelligi
ad eu/mdem <i em. Verba codicis Vathani subiun- possunt de die xvi Maii quam de xv. Verum du-
bium E
go: Nalalis sanclorura Aronlii, llonorali, For- itlud lollitur ex Officio translationis, seu
tunaliani et Sabiniani. Hinc breviter de iisaetum Actis styli soluti, qux sub finem clare cxprimunt
rstapud nos tom. VI Augusti pag. 21, scd re- diem xv Maii.
missc Actorum exami/ne ad hunc tocum. Die 6 Victorius Giovardi, qui varia horum Sancto- orationes cx
xxvin Augusti Venusix leguntur martyriwm rum Acta nuper coilegit, iv appendice Opusculi ^ tssa ^rum,
adepti tres alii, videlicet Septiminus, Januarius sui varia ex Breviario et Sacromentario ecclesise
ct Pcllx, quos iaudatus mox codex Vaticanus Beneventanse S. Sophise edidit, quse pertinent ad
codcm die apud Sollerium hisce annuntiat ver- Officium et Missam in festivitate eorum iegi soli-
bisi Bt Banctorum marlyrum Septimini, Januarii tam. Tres Missse orationes pag. 151 sic recitat.
cl FelJcis. Locus martyrii prsetcrmittitur : neque Prima : Deus, qui nobis per singulos annos
enim Salernum, ubi Vres atii antea erant comme- nalalicia sanctorum Donati Felicis *
, , Oronti ,
•
Arontn
morati, pro palmt/ra Martyrum assignatwr, uti atque Onorati * Fratrumque
, eorum celebrare * Honorati
ex modo toquendi atis coUigitur, et 7'//" "liunde donasti concede, quaesumus, ut ipsorum quoque
;

constat Salerni passos wn esse, hi insuper con- merilis nos famulos tuos ad gaudia
aeterna per-
firmatur ex eo, quod tres sequentes item sine hco ducere dignens. Per Dominum etc. Altera :
ibidem unnuntienPur. In apographo ccclcsi.v Bo- Dcus, qtii in numero Apostolorum uno ex utero
vinensis, citato tom. VI Augusti pag. 166, iocus patreque editos, dignos martyrio ex Afris trium-
additur, nimirum
judex Valerianus. Venusia, et
phanteg Italicis Qnibus contulisti , tribue nobis,
Porro laudatus oodex Vatkanus die sequenti Ires
quaesumus, eorum muniri
atms.ijiii Ulodie ww suffragiis quorum
Augusti dicuntu coronati apud te credimus
,

merilis adjuvari. Per etc.

memorathoomodoi Nalale sanctorum Vitalis, Sa- TerVxk
: Germana nos, quaasumus, Domine san-
torla pl ReposUi. Itaque laudatus codc ,

gulos ctorum martyrum tuorum duodecim Fratrum

hos \iartyres retulit ad dies svngulis proprios, ex-
precibus turba praecedat,
' oeptis auobus ultimis, Donato nimirum H qui ob tui nominis
Fclice confessionem passi F
sunt, et nos a cunctis adver-
altero,qui h lendis Septembriscoronati »,/,
ideo- Sis, te propiliante,
que non videntur seorsum ibidcm deiendat. Per ctc. ILtc ex
memorali,* bacramentario pag. 285.
ilio itir omnes s m /
memorantur, stcuti coluntur
IDeindepag. 152 post alia
die "iiuirs qusedam subiunqii hymnmexoft-
)UlblU fiVl pQ|
/'"""""" *d Vesperaset
Matutinum, hisce verbis ^«"^
(01
ha conceptum :
nall Vattcanus, eosdem exprimunt Mss
! Christi
""'"""""'' v Cartusia) caterva pervigil
Bruxellensis hoc modo n \
Suavi
Mfrica sanclorum martyrum modulamine
Vilalis, Saliris et
Re Yiunum
''^ 11 Haud "' " rica
canamus Domino, liymauin
- I

mnuntiantur quia
**" oertamen inchoarunt, et quia marL^ii
Qui cst corona martyrum,
Deus virtus potentia
1
W" satiserai oerspectus
,
,
,

Et triumpbator
1

optimus,
'
Africa. Demum duo Caelorum regna
M0 hmeDu^^inmHisapographis tribuens,
/ " " Quos suas proles efficit.
,,
moranturad SepZZsTquo
,

t
; Hinc aula sacra resonet

™M™eoumatiis.NUidet Cunctorum Fratrum

enabalTc voeibus ,
Mixtis choris
angelicis,
Perventum sancto
Spiritu
Ex quo Fratrcs duodecim

1 8
J
; ll:
Pelicis et Douati. Lft EUte succensi
Spreverunt mun.li
caalitus

ISVE i;:: l-t

Quorum
copias
dffimonum contagia
cernit insignia
5™ su ^ lcx ^ater , postulat
Persolvat ,

fliii atrox

Quem
 : : )

DIE PUIM.V SEPTEMBIUS.

131
Quem daemon vinxerat.
SS. Fratnbus hic vocari Ornnliuin,
Locus hattd dubie mendosus qui olias ubi- KVaon
( est quem sic re- que Arontius vel Aruntius dicitur. .1/
'

stituas suspkor j s
mendose sic in Breviario Beneventam
nominari, r«fn>»ai s»
Quorum cernens insignia
aut cerie eaisUmo n men
Arontius prxferendum Pto™« «i*m-
Dum supplex mator, postulat
propter auctoritatem aliorum omnium monumen- ta rUm v "' n "1
Ul solvant vincla lilii,
iorum. Non desunt i» recitatis rtwlOTB "

hymnis menda
Atrox quem daemon vinxcrat :
alia, qux ta.nvn difjfieulter possunt corrigi pm
Orantes "
* m te esoran- Fratres Patrem, solas conjccturas. Porro
f Officium, quod pro fcsti-
tes Disrumpunt vincla daemomim, vitaw recitandumproponitur, prxscribitur
etiam
Et matri reddunt unicum, pro Octava ; ct aliud prxmittiUvr pro Vigilia
fe-
Quae credit Christo Domino. sHvitatis. Hincdiscimus diem feshtm Sanctorum
Hoc videnles sacrilegi
duodecim Fratrum Beneventi celebratum / tisse
Christo deproraunt raunia ritu mujiiuc solemni, nimirum
cwn Vigttm et
Peruncti sacro chrisuiate Octava. Laudalus Jovardus pag. 154 aliam
Fonte perenni rutilant. edtdit Missam m commeraoratione sanctorum
tn qi*o qesia 8 Quos raox minister daemonum duudecim Fralrum ex vetustissimo Missali biblio-
vnria nurran- Calenis vinxit fortiter, thecae Yalicanse signato num. 4770, et seculo
tur,
Quiuus in imo carceris circiter x conscripto, ut notat. i» hac Missa
•deestuna syl- Lux divina *
splenduil. Frutrum omnium nomina exprimuntur, sed /o-
btba. Angelus Sanclos *
veniens cis diversis, atque hoc modo, et ordine : Donatus,
forte Sanctis
Disrupit ferri vincula Felix, Aronlius,
\ Honoratus, Forlunalus, Savi-
Me, inquit, raisit Dominus, nianus , Septiminus , Januarius , Felix, Vilalis,
Qui est Hedemptor omnium. Sator, et Repositus. Hec de antiquo horum Sun-
Judex, postquam haec viderat, ctorum cultu suffxcia/nt ; atque ex hisce etia/m
Fei-ro perstringcns ilerum, numervs et fratemitoys Itorum Sanctorum con-
Et in maris tunc pelago firmantur.
Ccepit cum ipsis pergere.
Mox terapestas exoritur,
Judex iniquus flagitat,

Ut sancti Dei Martyrcs II. Acta varia partim edita,

Christi deposcant munera.
Exorant Fratres supplices,
partim inedita, ct corum
Facta raaris tranquillitas, discussio.
Multi raox ex militibus
Christum credendo flagitant.
Hoc cernens mceslus carnifex, A,.cta sanctorum duodecim Fratrum varia Acia comcrtjna

Hus mulla posl supplicia, *

noUs ad tnanum sunt, quorwm alia aliis vU «iyto ""'"'" ''<

l '"" tu:
Mucronis ictu ferfens d&ntur mcliora, aut certe minus corrupta. Y<-

Ad Cceli misit gaudia. ctorius Giovardi clericus Verulanus diligenter

Horum te, Chrisle, meritis conquisivit omnia, quse reperire potuit de his

Nunc deprecamur ccrnui, Sanctis, eaque typis Romanis edidit anno 17110,
Quo mereamur veniara, una cum Actis S. Mercurii martyris, qui in
Romano Martyrologio habetwr xxv Novembris,
Et paradisi gaudia.
ideoquc huc non st ectat. In dicta collectione
Dco Patri sit etc.
Jovardus a pag. 77 edidit Acta ab incerto et
nlttr ejutdem 9 Huinnus ad Laudcs hic recitandus /ropo-
Officit liymnus nitur : anonymo auctore sohtta oratione pro lectionibus
titulo : Passio SS. mar-
Splendor diei rutilat Officii conscripta, sub hoc

Dicatus Fratrum sanguine, tyrum Donati, Felicis et Fratrum eorum. Oeinde \;

proliatiora et metrica,
In quo Dunatus emicat, a pag. 90 subdidit Acta
hic prse/igitur titutus Meiruin herolcum
forte et Felii
Felix *, et Orontius '
:
quibus :

Arunlius
Hinc Honoratus radiat, exametrum domni Alphani Salernilani archi-
episcopi in honorem Banctorum martyrum duo-
Christum falcndo praedical
Mixti turrais angeHcis dccim Fralrum ad domnum Roffridum monachum.
Baronius
Jam reddunt laudes Domino. Dc aVraque hac lucubratione sic loquitw
'icdunUaiuna n observationibus ad
,
Martyrologium Scripsit :

Forlunaiianus *
jubilal
Fratrum Acla carmine he-
syllabu
Gerens serta marlyrii, horum (duodecim )

episcopus Salernitanus, quaa in

n.i.o Alfanus
Nexus sacris virginibus
septimo tomo addito ad Surium descripta haben-
Depromit Christo cantica.
Habemus eadem soluta oratione cnaraclere
Sabioianus inclylus, mf
Longobardo scripta. In quibus
omnibus corrigenda
Septiminus similiter, Cypriano martyre
eis de sancto
Simulquc Januarius SU nt qua? in
longe enim ante lempora Maxnniani,
narrantur:
Concives beatissimi. vixit sanclissimus
quibus bi passi dicuntur,
Felix, Vitalis concinunt, Aclis in Domeo
nisi forte in iisdem
CyprianuP :

Saturus, et Repositus, et pro Valeriano

imperatoris error irrepsit,
Micanles aula regia
B il positus Maximianus.
Semper felices jubilant. censuram lauaat Jovaraus ,edmraqvtron
12 Hanc Baronu
Unde nos oranes Bupplices 72, ttimulque eamdem tuintattqva,
m, >;i„ nrvvia oaa
Vori flagitaraus, Marlyres, HoC doctissimi Cardi- ^
i >UL hzc subjungens :

Per Regem regum Dominuro, admonemur ea fabulosa oon esse,

donet nalia iudicio ,

Ut cieli donat ' gaudia. resecenlur, sincera

quaa si
se d mendis asperaa,
Deo Patri sit elc. evadent. Quare si clartesimo
om „ino et genuiDa
10 OOservabit studtosus lector unum ex Cardinali
 , ,:

DE SS. DUODECIM FIUTRIBUS MART"

132
H Vita metrica quo tempore sit composita , d
fldem oppignoraverimus, eorom pas- ex mtate auctoris me '^ « r(pla
AUCTOMS Cardinali
habemus satis perspeotwn
sionem posl roedlura
seculi m
accidisse fatendom sxculo tc
^
xi ac
^ rca
'

i. S. Quippe Alfanus /Joruit

sscutt Ui Alfani. ,

Valeriano, quipost medium ''

"*c " l ni-
primum clericus, ex ctcrico monachus Casincnsis,
"
csf scu sub
non est opimo Baronn,
imperavit. Verum ea apud Sa-
(nbulosa esse, qu& deinde abbas monasterii Benedictini
cum magis aperte irmuat, anno 1058 creatus est ar-
lcmum, ac demuin
mActislegunfwde Cypriam, et conjecturam S.
chiepiscopus Soicrnitanus uti latius cxponU ,

insinuet, ut alvus
de Valeriano timide tantwn a col. 380, quiet
am >-o modo in Actis Ugkellus tom. VII Italim sacrse
quispiam indagare possit,
mortem ejus affigit anno 1085, scriptaque ejus
retineri vakant, quz narrantur de S. Cypriano.
Monument. ecclesiast. in varia recensct cx Petro diacono Casinensi ; inter-
Tillemontius tom. V
DiocleUani art. 51 easaminat hwc que ea hxc , qua dc agimus Vita mctrica ,

Persemtione verbis
nonpossemodo 55. duodecim Fralrum recensetur h is : Passio
Acta breviter, assentrjar corrigi
probatwnem mllam sanctorum duodecim Fratrum Uene-
marlyrum
perBaroniwm assujnain. scd
meimum Alfani ventanorum ad fratrem Rofridum Casin. mona-
profert. Addii etiam Opusculwm
,

quos- chuin. Habetur apud Lipomanum lom. 4, et Surium

aUis iaboraredeft'ctib»s. quos non assignat,
ex iis sotis tom. 7 sub die prima Septembris. Suspicor
que tam notabiles non e&istvmo, ut
mulVwm diminueretwr. Ve- Opusculum compositum fuissc ante episcopatum,
Opusculi auctoritas
rum qum in AcHs narrantur de S. Cypriano, ac fortasse ante dignitatcm abbatialcm cum ,

nullo modo saiis verisimili consistere possunt,

uti scriptum sit ad Roffridum monachum, cumque
ostendam tnfra, aum eocamvnabo, subquo impe- sic at/oquatur in prsefatione : Praecipis Historiam

ratore \fartym sint passi. Prseter hunc defectum duodenum scribere Fratrum. Et mox : Parebo :

atius reperiPur in sotis Actis anotvymi de impe- jussio tanta excusabit opus, aliaque habet similia,

ratorc mortuo Aquileise , quod item fabutosum qu3C monaclio non videtur scripturus abbas
vidctur, cum ostensuri simus Martyrcs non eise nedum archiepiscopus. E.ristimo itaque mona- .,

B passos sub Maximino de quo solo locus posset

,
chwm fuisse Alfanuiii, dum hsc scripsit, Opuscu-
intelligi. Leviores quosdam defect/us, qui possent Iwnque exaraium circa medium sxculi xi, aut
ewcusari, si Acta auctorem Imberent contcmpo- atiquot annis citius. Edidere quidem Surius et

raneum aut svpparem, assignabo in Annotatis. Lipomanus /tanc Vitam mctricam , sed absquc
SolMta orattoM t!J /Ktas , qua conscripta su/nt/iux Acta translatioiiis Historia , qvam primus vu/gavit
''"v ' "
eorumdem auctoritati non favet. Vxxpossim dubi- laiulatus ante Jovardus. i ranslationis vero Hi-
'""' 'i'"" """".'/"""" SOluta oratione scripserit storiam ab eodem fuisse scriptam probarc conatur
700 ro°«nffm
tfvidemtacuiii
'" llr .1//"""'", qui eum verosimititer prw oculis pag, 88, ex hisce praefatioms verbis : Pra?cipis Hi-
/labiiit, r! paSSim SCCUtUS r.st : >>t i.on oinniao storiam . . . scribere elc. quil>us deinde subjungit
oonslat, quanto ante Alfanum floruerit tempore. Postque quod Arecbis magnus princeps Rene-
Jovard/us pag. V> suspicatur scripta csse seculo vn veutum
exeunle ( sseoulum vm, opinor, intelligit. ) Nam, Corpora .... transtulrrit etc.
uitiiui , siylns iu anliphonis et rosponsoriis Fateor ex hisce recte coltigi Alphanum etiam scri-
( Offtdi \ adhibitua bene buic cohaeret ,
quae berc voluisse transtationem. Dubito tamen, an
laimm ea Beculo eodera conscripta aunt, cum an- Alphani carmina, qux de translatione edidit
sint
tea in ejus aaceterii usu luerint composila. Ad- Jovardas. Iialio cst, quod alius in iltis appareat
iiKnliini probabilis est hmc conject/ura de sseculo vm stylus, isque mufto obscurior , minusque Lati-
nit finem vergente : Acta enim composita sunt nus. Prsterea in fme translationis Matthaeus
pro Offlcio, atque in duodeoim leciiones divisa abbas d/citar jassisse
; id opus, seu ea carmina
autem est Officium composltum
verisimile esse, componi; at Alphanus sua composuit, rogantc
non diu postquam saora eorum corpora lienr- Roffrido monacho. Magis iijitur credidcrim, alte-
rriihi,,,
fuerani translata, quod contigisse dwitwr riuspoetx eam tronslationcmesse, quam Jovardus
anno760. Porro Acta non esse scripta ante tran-
edidit.
G slationem illam, certum est ew iis, qum sub /incm
Porro non modo Vita metrica, sed etiam utmque
15 tamen
de eadem translatione memormtur. Ew
iisdem Acta alia seu lcctiones Officii Bencventani com- ,x a '' t,,> ,,fon
'

verisimitQ quoqw est, scripto esse oivente adhuc P osita s "" ''
- numentis aniiqmoribus. Quin b us
!
;

principe Areohe Wanslationis "

auclore, cum do et Acta eccstitisse horum Martijrum antetransla-
t
tis:
'" "i loquatw auctor, aui certe mor-
oivente
tionem corporum Beneventum,
iwm tunofuissenon mrwat. Verba acoipe colligi potest cr
:Nam dtdis quibusdam,
sunt inserta. Nam quas Officio
I'"" diveraia aqualientioribua inhoneste loculia vn LecUonc postrema de
tenerentur, Vita num. ll dc Arcche
vir s;.|>uimssiMius arechia Lango- frincipe diatur, Quos Gcrmanos
bardorum gentis celeberrimus sanguinc et fide
princeps, collegit legendo (antiquam, opinor
eorura praiosiaaima corpora, martyrii histo- ,
el quos Germanoa """" rrpereratrfc. Chnus idem
an 8 ul '' flde ^Wto repererat, cum
colligitur ex
f
tof? D« nevonti
uno tegraine coUocavit
Qui lodesinenter manifestis
^ ingenti Oflwto translatioitts
sic toquens indaalui
lect. iv,

: Hj
num. [,ubi Arechis
prctiosissimi Domini
polieni miracuiia Em
htsce, tnguam, verisimile
restes, . . Nam, ut in eorum legitur Passione etc.
est , Aota cxarata Hme Arrclns aittc transtationem
^•'""" o»»«m 760 diansse fcrtur :
etfinmsxoulinn-nan. antetranslationem igitur Passio
''''''""" ,(/ «^
-" ausm neoue duodecim Fra-
"'<"" ^oripta crat,
sed iucerium, quo tempore.
Hm> quoque satis certum
videtur , Officium
Marc - '"'>» ™*or «Wp^e^rE «tud sr,< Ac ta
f qum cdttuii sumus, ex ,nti-
^;sediursus nccrtam, (I uanti
t
Va V
" Acta Uh ^tujuiora, quamquc
p J
tectionum
^J^^f^torhorumAotLmrseu
^tonum O/ftat.
forma. Edita quoque hxc Vcrumtamcn non vnlco cur
est apud
ranlum a TO- H8,
UUa.
scd prineipio a /, /lt
!
Jo-
iuuti- IZ
>»Pon •martyru
l
" Cnt ' WMAcHsdelocis
nanantur , ommaauc de-
"<«'". <l«<t>«s yravior rato aut
auctoriL non
repugnat,
 , :

DIE PRIMA SEPTEMBIUS.

133
A repugnat. Idem statuendum cst de Vita
mctrica, «iMH 295. Crcdidcrnn annos ilhs
qiur ex hisce Actis videtur composita. e.r mera conje-
^oclcctos,i aut malim *OCTOht
ActaaUabre 16 Prster Acta cdita, dc quibus hactenus
vncertum, quam
f

mum
ann,
altquem divinando
JJ* -I. S.

vwra et mei>o- disputavi,geminum hdbemus exemplar Ms., in~ eli-

fa:
gere. Verumtamn, sub Maanmiano
editum hactenus, ut existimo. Primum apogra- Herculionas
sos esse hosce Fratres,
phum Majoribus nostris transmisit II D. Mco- rum
persuadei omnvm lcto-
conscnsus. Qwpropter
laus Canonicus Hegularis Gallus,
Betfortius toeviter ostendere
conabor, hac m parte Actis
sxpius in hoc Opcre laudatus ex quodam suo Ms.[ inharendum esse n.
recurrendumesse ad alios imperatores,
de quo nihil prseterea notatum invenio. proutfe-
Brevia cere aliqui. ut qumdam in Actis male asserto
sunt hsec Acta. nihilque continent, quod convmci
excwan possent : nam nrsic quidem ostendi
possit erroris aut falsitatis. Nikil quoque in pot*
hisce nt, Acta proHanora omni
alio mrore carere
ocourrit, quud non legatwr in Actis prolixiori-
etcumtis tot sitnul admitterentur errores quot
bus : contra non pauca in hisce brevioribus
at
victbus nomen Maanmiani in Actis
sunl omissa, quae in aliis di/ficultatem habent, repeUtur
aut certe error gravissvmus toties
aut magis sunt suspecta. liac de causa satis veri- recurreret.
19 Conjecturam de substituendo ValerianoprU
simile apparet, hsec Acta esse antiquiora illa, ujfi Qolunl td
mus videtur suggessisse Baronvus,
qusf anic Iranslationem exstitisse diai, praesertim quia Valeriani contigtin -"/<
irtas et imperium concurrU oum state ralmono, vel
et episco-
cum ne vel verbum guidem de translatione, aut patu S. Cypriani Carthaginensis tteao, atll tta-
episcopi, qui in
de Benevento habeant. Quippe alterutrum neces- Act/s prolixioribus dicitur
.rtwuno
ordmasse presbyterum
sariodiccndum, vel breviora hsec ex prolixiori- Donatum, duodecim Fratrum natu ino.rnn.um,
bus cnutracla esse, omissisiis, qum displicebant ct Felicem subdiaconum. At
; conjecturam illam
vel scripta hxcesse ante prolixiora. Primum mU timidc tantwm subindicavit
Eminentissimus scri-
nus est /robabttc, quia nulla dari potest ratio, ptor, non firmiter asseruit. Ferranus
in Catahgo
cur auctor corporum translalionem omilterevo- Sanctorum Italix ad\ Septembris hxc seque
B du-
luissct, qua
nihil in Actis prolixioribus crat cer- bitantcr notat Sunl,
:
(duodecim Fra- qui hos
tius. Secundu/u igiiwr probabilius apparet, idque trcs) passos 1'uissc (putant) anno Domini
omnino existtmarem, si satis mihi constaret dc cclviii, Valeriano imperatore. Quod si
Ita est,
antiquitate codicis,
exquo dcsumptum est apogra* pro Dioclctiano ct Maximiano (sub quibus
pas-
phum nostrum. sos antc dixcrat ) Valeriauus imperator reponen-
,uixnam, et quo 17 Quidquid sit breviora hzc Acta dus
t
,
, ut cc- est. Jovardus in Monito Aotis prxvio svbinde
""''""' ede " Ua"
^ris mcliora, ct verosimiliter antiquiora, primo ad hanc eonjcctura/n rccurrit, subindc ad Dr-
locoedam; secundo utrumque Ojficium Bcncven- cium, ac tandem ad Mawiminum imperatorem
tanum, seu historiam marpyrii et translationis rcspexit, qucm Maximiano substituendum monet
stylo soluto conscriptam; acdemum, ne quid le- in Annotatis ad Acta locis variis. Kxpendamm
ctor dcsiderarc possit, totam Historiam mctricam omnes hasce conjecturas.
Alphani subjungam. Alterum vero ewemplar 20 Pro Yatcriani tmpcrio hxc sotum affcrri wortim ralio
Ms., quod nsbis ad manum esse di.ti, edendum potest ratio. In Actis proliwioribus num. 3 dicir iilonea nou at-
non censui.
Transcripsit illud nobis sa-pe lauda- tur : Eodcm tompore Cypriauus vir sapienllsai-
fertur, sui /'»i
101 ntriunus stih
tus Gamausius noster ex Passionali pergamcno coe- mus, moribus sacerdos, Carla^inenscm
sanctis Valerinuo,
uobii Hodccensis, atque huc olim transmisit. Ve- regebat ccclesiam. At S. Cyprianus episcopus
rum nou admodum antiquum est, et compositum fuit, martyrque occubuit, imperante et Eccle
cx mcmoratis Actis prolixioribus, uti ubique ctare siam pcrscquentc Valeriano. Sub illo igitu/r impe-
patct, ita ut superfluum esset, et nihil adde- ratore passi sunt duodecim Fratres, qui n<>n diu
rct ad Acta a nobis cdcnda. In annotatis tamen post capti lcguntur, ductique in Italiam, <n- mar-
illud subinde consulam, et adducam, ubi vidc- tyrio coronati. Verum rattoillaplane mfi/rma est,
biiur operm pretmm. quia ca, qus S. Cyprianus cum Martyribus nn-
stris gessisse dicitur, non satis verisvmilia <-ss<'ni.

etiamsi minus distarct S. Vyprianus uh iui/icrio F

Dioclctiani ct Mn.riniiani. Post supcriora cnim
% III.[nquirilur sub quo im-
subjunguntur Qui : f Cyprian/us ) audiens sau-
peratore, et quo tempore clorum Fratruni (hi Adrumeti crant, vn pro
vincia Bijzaccna, citjus uietropolis crat Adnnnc-
passi sint Sancti ; eaque
tum) celeberrimam famam, ad se eos accerelrl
occasione improbantur ali- rogavit. Ei dum pervenissent, — unura ex efs

Donatum presbyicium ordinavit Felicem posi

qua in Actis prolixioribus. ipsum genitum Bubdiaconum fecit
:

etc. Primo vc-

risimile non est dtuodectm Fratres em wbe satis

VTrt/. P,
'""' fUb Ma.vi-
7f ,IS;ti A cta omnia, quae ad manus nostras perve- lontjc dissilaCarthaginem evocatos aS. <'>ji>iiuiu>,
ncrunt, constanter asserunt SS. duodccim Fra- prmertim cum id factmn fuisset, vigente jam
»>":7otiercal<o: ,
tres martyno coronatos essc sub Maximiano persecutione, Sihilo magis verisimile est, Donar
i/itpcratore, qui anno 286 a Diocletiano ad n»- tuui a sancto ili<> antistite presbyterwm consecra-
perii societatem fuit adlectus. Annum vero mar- tum, Felicem vero subdiacomm : Adrumetum
tyrii Acta nullibi exprimunt. Franciscus Maria enim Polycarpum habebat episcopwn, qui concilio
de Aste in notula marginali ad Sepiembris l
Carthaginensi m
adfuit, sententiamque suam di
Martyrologii Romani Martyres hosce coUocai cir- xit de baptismate hiereticorum, prout videri po-
ca anmiwm 298, citatque monumenta ecclcsiae test apiul Labbeum tom. I ConcUiorum col. 787.

Beneventanae. Habitum fuit conciliwm an- istud i Septembris

At suspicor non alia designari
quatn quje habuit Ma/rius de Vipera arcMdiaco- ni 256, atque eodem fere tempore, aut annose-
nus Bencventanus infra oitandus, qui sub '/"- quenti inchoata est Valerianipersecutio triennalis,
ximiano assignat amnum drciter 238, forsan utiostendii Tiilemonthvs tom. IV Monumentorum
etrore aut 288. In Ftorario
typotl.etx pro 298, art. 2 persecutionu Valeriam.
" ut su'>
nostro Ms., cujus verba dedi num. I, ponilur 21 I/oc argumentum coSgit Jovarduw . ui I>

I), riun
 , ^

DE SS. DtODECIM FHATMBUS MAUT.

134
Galerius Mamimwnus. D
militcr esscnt Constantius et
Decium praeferret Valeriano, aut potius nullam posse in Actis alio- |-«'»™««,
lUOTOSB Respondeo idem observari tJ(

sequeretur sententiam constanter, sed ab uno tm- £**«**

J. S.
rum Martyrum; nec aliam ocourrere raUonem,
difficuUatir
peratore ad alium resilirei pro variis
Ait pag. 74, potuisse quam quod hsc omnia pcracta smt jussu Maxi- mA ^ po
bus, qux se offerebant.
cui Italia parebat et Africa, qui* Cju
guidem Vale- miani Ilcrculd, ,

Adr-umetum episcopo carere, non orbis Romanus divisus est in partes p " Tact " omnw,
Polycarpum agno- postquam
tiani tempore,quo episcopum quatuor prsedictis principibus aiiri-
quaPuor, ct
,,.,,,' sed tempore persecutionis Decianz- \u4\ qum'fa- divisione,
butus. De hac Romani imperii
ratiocinium Cura ergo ipsius (Cyprumi)
,v s ;

cta ct, ConstmUius et

ubi cmsares creati erant
Cyprianzea epistola xliv * oc-
«m: menlio primum in
Corne- Gulerius, consuli potest Tillemontius tom. IV Im*
de eodem Polycarpo, conscripta
currat
sedem anno peratorum in Diocletiano art. 9, ct nota \2.
summo PontiOci, ad sancti Petri
lio
sequilur ut Dcciana Scrupulum guoque sibi movet Jovardus / ag. 73,
ccli, Decii ultimo, evecto,
decessorem occu-
{./ ro, quod Sancti nostri ex Ajrica in Italiam
persecutionis initio Polycarpi
perducti dxcanVur, ct ad urbes tam varias. Vc-
buisse, et eadem persecutione perurgente suc-
quo rum id difficultatcm non habet, nam cl alii Mar-
cessoris electione protracta eo tcmpore,
tyres non pauci ad varias urbes simt circumducti.
duodecim hi Adrumeti ethnicos de ido-
Pratres
Ewemplum habemus in Feiice episcopo Afncano,
lolatria notarunt, pastore ecciesia Adrumetina vi-
qui sub codem passus cst Maximiano, ct xxiv Octo-
duata fuerit, donec anno ccli exeuntc, et pcr-
bris memoratur in Martyro/ogio Romano. De hoc
sccuiionc quasi cum Deciorum inlernecione
Po- ex Actis smceris apud Ruinartium editispag. 355
qus in Oriente eo anno contigit, exsiincta,
sic loquitur Jovardus Enimvcro sanctus Felix
:
lycarpus Adrumetinffi ecclesiae electus fuerit. Ve-
Afcr episcopus vinculis oneralus Garthagine Ag:i-
rum, otiamsi mmtio non liabeaturde Polycarpo
anii: annum 251, divinat sine fundamento, qui
gentum, et Agrigento Cataniam, inde Messanam,

lii.nr concludit, electum non fuisse ante exeuntem

hiiic Taurominum , unde in Lucaniae urbeni .,

nimunt 251. fmo ex eadem epistola Cypriani xlv Rulo, tandem Venus am Apuliae civitatem perduc-

Uquet, Polycarpum scripsisse ad Corneliu/m Pa- tus fuit, ibiquc capilc animadvcrsus. At hxc
jutiu paulo postquam hic fuerat electus, quodcon- discutiemus suo temporc, cum de loco martyrii
tiglt ,hr iv Junii "niii 251, uivult Tillemontkis non omnes consentiant.
rt Pagius utergue. In illa etiam epistola nihiloc-
currit, our dicamus eodem anno electum rjiisco-

liinii Verisl/mile igitur /i"n est t ecclesiam Adru-

metinam sub biennali persecutione Decii episcopo % IV. Ordine discutiuntur,
caruisse. Ai ,

nr
etia msi e\ iscopo tunc caruisset
quae in Aclis habenturmi-
A,it uiiiriniii, guidem verisimile foret, duo-
sic
drrint Fratres Corthaginem evocatos <i S. Cy- nus certa, et obscuriora
priano, ibique duos r.r ipsis initiatos saci is ordvnU
iius. Nequidquam ergo ad tempora Valerianiaut clucidantur.
Decil apparere possint, quae
vespiciiwi\ ut vera
de S. Cypriano narrantur in prolixioribus san-
!u
E ix gestis sanctorum Fratrum ca videnkiv cer- Patna S«|ic'o-
ui Prati "iii Arli.s tiora, qum asseruntur in Actis brevioribus pri- rum ct pven-
veliiammino, 22 Prwterea num. 9 m Aotis proliaHoribus di- mo loco edendis. Quae vcro in prolixioribus (eR.flc^fiPorHm
Atlrumcti tn-
oiturimperator, cujus jussu capti erant Sancti Actis lcguntur adjuncta, alia sunt aliis magis verta;
ewstinotus \quiloiaBy quod haud dubie ex errore verisimilia, alia ne verisimilia quidem, sedpror-
profectum, et soli secundae Vitae vnsertum. Sive sus reprobanda, ut jam monui. Hoc igitur loco
riitm Deoium eligamus aut Valerianum sive singula discutere
%
aggredior, ut, quantum ftci
MatDimianum Hercutium retineamus cum Ac- potcst, falsa secernantur a veris, ct dubia a cer-
tis, nuttus eonim defunotus est AquileuB, De parentibus horum Sanctorum
Ma- tis.
in Actis
C .nttiinus quidem prope \quileiam brevioribusnihil legitur.
occisus esl, Verum Acta omniapro-
atqueea de causa inconstans Jovardus
hanc an* iuriora patrem assignant Bonifacium,
Mtationem posuit
matrem
pag, 77, ,/„,,,,, ,i deinde re- Theclam. Hos sanctos parentes oum Martyroio-
petit Sub
Maximino, el non Maximiano, gio liomano dedimus xxx Augusti,
ut seu tom VI
111 monito adnotavimus, passisum lii istius mensis a pag.
sancli .)uo- 551, ubi etiam breviter dc-
docim Pratres. At si passi essent
sub Mawwiino scrtptum est Adrumctum horum
'I'" """" 237 oooubuit, rursus servari «t
Sanctorum va-
oera tria. Ihr «rbs in Actis prolixioribus
nequeunt, qus in Aotis ubique vo-
narranturdeS Cypfia catw< Drumentum vel urbs Drumenlina,
" n atlamen, «( hsec defenderet, at
ad Valeria omnes de Adrumeto intelligunt, et
"'"" vel Deoium recurrebat Adrumetina
Jovardus. Deinde Civitas revera in Actis
''•"" lcl
brevioribus nominatur.
'"» toow imperator dicitur
Homm Mauumelta nunc dicitur ab
Europaeis, Haraa-
1******** """ PotestoonsisterecumMaaimino
melha ab Africanis, jacetque ad
''"' nom * »">»<i>«»n fuit tempore imperii sui
mwre Mediter-
'•"'"'"'" '" regno
Tunetano. Non video, cur haec
^parentibusetpatriaSanctorummeritoquisin
^ocaret. Ycr«i,t. qum subjunguntur
f'"""' in
1c<m de gesteeorum Adrumeti
cum idololatris,
l/ " J "."""" """ «que videntur certa, licet
tetnporibus, alioquin mobabile
,/ dicendum cum M, sa laborasseSanctosad
conversionem Gentilium.
Certe quod ex Africa ducti
,,u, „ ltaliam,id-
'}ur, ut fertur, jussu
Maximiani, insinuat ho-
f"we Pkbeios, sed vel nataltbus suis
ihr mstgnes, velfidei propagandm
23 qumrm pomt aliquis, our sohs \h-
ardore.
25 Gesta Sanclorum cum S.Cypriano Cariha- quavironbit^

P«"W«« DioclcHanus, H ^mS^Si

gme jam mprob
multa t quxfacta dicuntur cum
Subduntur his alia pntrntn
lur C<ir""
*«*'
,,JI "';

rehcta seu vidua **

ne quirifn
cujusdam P rob<>t»i<
,:
 , .

DIE riUMA SEPTEMBIUS.

135
A cujusdam senatores Restilula at ea relata sunt
;
fjcylaceo pvfecU ConsenHam. Wountor
sint
modo parum verisimili, nec admitti possunt ut deinde AUCTOt
ivisse Grun ientum, oppidum
nedum ut certa. Fieriquidem potest,
probabilia, nuncexcisum J. 8.
ut quod situm eral in
Lucania,ubi hodiecast
miracula quxdam a Sanctispatrata sint Cartha- Agromento, uti vocant Baudrandus
et Orlendius
gine, et filius nobilis cujusdam mulierissit libera- Grumento profecH dkuntur
tusa dxmone, sed omnia facti istius adjuncta MarciUanum,
destgnanvtdeturMarsicumvetusinlucanisUem
prudenter credi non possunt, praesertim quia con- posttum. Utnc tandemSanctiduodecim
juncta sunt cum liis, qud tempori non congruunt, deducun-
tur Potentiam, ubi c.r iitis quatuor martyrii pal-
certoque sunt rc, udianda. Parum quoque fidci
mamsuntadepti. Totum hoc iterin
Actis brevio-
merentur, quse deinde narrantur gesta Adrumeti nbus omntitur, ideoque ambiguum
est, <wi ex
cum Victore, qui missus dicitur ad sanctos FraPres antiquioribus monumentis sit
acceptum, an ex so-
ibidem comprehendendos, quique Sanctorum di- lisconjecturis confictum.
sputationibus ad fidem fuisset conversus cum mi- 28 Potcntia, ubi passi sunt sxvu
A ugusti quatuor 1'otentiion tlu
Utibus itineris sui sociis. Nihil de hac convershne c I-ratnbus, in Lucania
passim statuitur non pro- runcur StnrN,
habent Acta breviora, etiamsi referant Sanctos cut a UmMbus Apulim. ubmx itiis i\un Civitas fuit episcopalis
Adrumeti captos, ductosquc Carthaginem ad Va- admodum luorecronantui
antiqua, uti docel Ughellus tom. VII xivn MiguxU.
lerianum. Clarum cst, longiores istas ratiocina- col. 132, sed funditus deleta est swculo xih, si
tiones, quibus carent Acta breviora, meditationes credimus Ughello, aliaque in ejus
vicinia ejusdem
csse scriptorum, qui licitum sibi credebant, San- nominis erecta, quse hodieque exstat in
regno
ctos sic loquentes inducere, prout eis loquendum Neapolitano in planitie supra Apennini
juga,
U fuise censebant. gaudetque episcopatu sub archiepiscopo
Acherun-
sancti fwiibus
26 Sancti Carthagincm ducti, /idcmque suam tino. Laudatus Ughellus
canicarcereque
Bumque secutus Orlendius
CQnstanlcr p ro fess i v0 ram judice Valeriano, cius Orbissacr/part. 11, iib. iv, num. 14 Potentiam
'
• onljo 1'uieiut
jussu fustibus csesi sunt, ac deinde ad carcerem latius describunt
solvvntvr > aiuntque SS. Arontium , IIo-
,

ungelo missi, uti omnia habent Acta, etiam brcviora. noratum Fortunalum E
:
, et Sabinianum ibidem
Addunt miraculuvi in carcere factum, quod sevc- marttjrio coronatos viii Kalendas Septembris,
rioribus criticis forlasse non magis placebit, quam seu xxv Augusti, sed res conHgit biduo se-
atia in Actis narrata ; at alia hic mea est senten- rius, scu xxvii ejusdem mcnsis, uti cum Actis
tia. Hcm paucis accipe. Noctucarcer divmo lu- habent citata ante Martyrologia. Alphanus in
mineita illustraius dicitur,ut unus custodum, qui Vita meWica num. 31 occisos dicit v Kalendas
accedebat propius, visum amiserit : apparente Septembris, eumque secutus est Tillemantiwt
interim angclo, ad cujus vocem disrupta sunt tom. V MonumenL in PersecuUme Diocletiani
omnium vincula. Cur huic uni miraculo ftdcm art. 51, quod alia Acta non vidisset. Verum
potius adhibendam judicem, quamreliquis omni- majorcm ftdcin mercntur Acta stylo soluto srri-
bus, faciunt Acta breviora, quse hoc solum rcfc- pta, prxsertim quia hisce consonant antiqua Mar-
nttit, omissis aliis omnibus. Tanto autem majo- tyrdlogia.
rcm hsec Acta fidem mcrentur , quanto sunt 29 Potentia Venusiam profectus cst Valerianus res aht Veu.,

brcviora, quodquc nihil contineant, quod merito citm reliquis octo Fratribus, ibique coronati sunt nla jtalmam
comfo/uunhii
improbaripossit. Porro miraculum istud occasio- ex illis Septimus , alias Septiiuinus , Januarius pi.strithe,
nem maturandi itineris in Italiam prsebuit Vale- et Felix. Porro Venusia , aliis Venusium , ct
riano, ne Carthagine plures convcrterentur, scu, ut vulijn Venosa, civitas item episcopalis esi sub
habent Actabreviora, ne pupulus ultra crederet. Ex eodem archiepiscopo AcherunUno, D$ ea sic /0-

his verbis suspicio esse potest, non modo motam quitur Ugheltus pag. 165 : Venuslum civitas
Sanctorum miraculis, uti loquuntur
futsse civitatem Apulorum non , procul a conflnibus Lucaniae
Acta, sed aiiquos etiam fuisse conversos, eamque nunc inter urbes BasiiicataB non infimuin slbl lo-
convcisionem ad tempora non sua relatam fuisse cum vendicans, non adraodum ampla est, sed
q in Actis proliccioribus. vetustissima cl amuuiia , apud Auliilum lluvium
>ler t-oi um iu 27 Verum quidquid quorumda/m <on-
sit de illa inter Melphim Acheruntiamque metropolim sita.
StciUam et tta.
versione, sanctos Fratres secum navi imposuit //( omnibus Actis tres memorati Fratrespassi <//'-
"o>/i, m quo \t . ,. L
tempLstasde-
1
yo.lervanus, uteos t/ransveheret
,

Itaham. Qualis m
.

citnhir 11110 dic post quatuor prxcedentes, ita ut

'criptamodo fucrit ista navigatio non ewprimv/nt Acta brevio-

9
dicendum sit eos cxsos fuisse xxvm Augusti
•'" Mrtfimitti ra ; ac ne indicant quidem, in quo portu navi qucmciiin Marti/rotogiis drsitjnanl Acta meliora,
sint cgressi. Acta vcro proHxiora ingnttcm descri- licet Acta metrica sequentem diern assignent, <(

bunt tempestatem, Valerianum inducunt fa/sa eodcm cum tribus sequentibus dir coronatos ve

numina frustra invocantcm Sanctos dcmum ,

lint. Porro laudatus mox Tillemontius, qui pas
orantes, eorumque precibus sedatam tempestatem, sos diwerat xxix Augusti, aliquam hic movct
multosque inde conversos. Prorsus hsec videntur difftcultatem t
Quia, inquit, reperiunlur SS. Fe-

nam Septiminus et Januarius martyrio coronatl

fictitia, /tec verisimili modo exposita : Vale- lix,

rianus dicitur primum rogasse Sanctos, ut roga- Venusias xh Augusti ;

llfique etiam erant Afti,

rent Deum suum ac deinde Jovi attribuissc

; acce- sed eorum hisloria nuliam pro rellquia cum hac
ptam maris habet similitudinem. Eos hic indicat Harvyres
tranquillitatem. Porro itcr ex Actis
prolixioribus sicinstitutum. Ex Africa navigarunt T\ lemontius, qui in Hartyrologio Romano xxiv
tn Siciliam, ac Syracusam ervcnerunt, inde post Octobris annunticmtur primo hco cum duobui
,

biduum Catanam navigarunt, Catame aliquo aliis, Felix nimvrum ut episcopus, Jarwarius ut
tempore morati Messana/m eadem navisunt vt cli presbyter , et Septimus ut lector, oum Audacto
Mutata hic navi transmise vmt fretum Siculum, ,.
,'.
ro et Fortunato lectore. HorumActa, ut
r
,

aique ex fiavi egrcssi suni Wtegii. Deinde ferresti i agnoscit, plane diversa sunt; nec difficultas, si
itinere per agrum Brutiorumprofectisunl Locros. qua est. proprie spectat ad Pratres duodecim, sed
Hinc Acta cdiia eos deducunt Conscntiam, Con- m t s. t-rinrm rpiscopum.cuiinomn bus Actonm
Bxemplaribus non iidem assignantur socii, neo
sentiaque Scytaceum ordine verosimiliter in-
,

verso nam Scylaceum silum est inter Locros et eadem martyrii dies, aut locits. Hanc ergodiifiml
:

Consentiam medio fere Uin re, ita ut verisimili- taiem ad xxiv Octobris remitlo,
:J0 Orroo:
 , , :

DE SS. DUODECIM FIUTRIBUS MART.

13*5
tcrror incutcrctur
Christianis, ac laiius D
cum cisos, ut
tribus prxdtctis Fratnhm ;

AOCTOHK 30 Occitti spargcrctur.

Velinianum contendU Valena-
auinnue reliquis
J.

at-itre$
8.

ua Z
^
Wr tlus, seu
Velinianumnul-
oppidum fwil seu mcus,

Avgu$U
nianf, i_u
Tili-

Vel
c€4entibusmimsestcognUus
/"»' hodiernosgeographos.necmve- § V. Translatio corporum,
lit «
teiam.
nii TUto tfttf. 4tt<wnen /<nwMft» p«ff. 80 *f<>
Heha
ceteraque ad gloriam San-
antea Velia, sive
notat: Velinianum
ctorum posthumam spe-
,

dicia, et mdc ve-

aflpiralione in V muiata, Velia
cap. Strabo ct
llanum. De ea Plinius lib. 3, 5,
ctantia.
10, cap. 16.
Ptolomajos, ac Aulus Geliius Iib.

Maqwdem quaminter sinum Psestanum

Vciia, Vipera archidiaconus Bencvcn-
SilLarius de Cnrporn
pnimontorium collocaoit laudatus
tanus in Catalogo antistitum Beneventanorum
I>(Uim>rumffti(' SS. Frutrum

Plinius, nimirum inLucaniaad

marcTyrrhenum.
in Joanne II pag. 38 translationem duode-
trantlata a h

Verum, dum ex quatkumque nominis similitu- Awhp B ne,

cim FraVrum Beneventum mcmorat hiscc verbis ventano
(

dine Veliam pro Velvnumo suggessit Jovardus, pii

Anno dcclx corpora sanctorum duodecim Fra- cipp.
non satis consideravit locorum distantiam, nec locis diligcntia
trum ex diversis Apuliae piissimi
rationem quopergebat Valerianus, quietv
itineris,
principis Arrechi translata, et in augusto templo
Apulia reversus non est ad maritimas Lucanise
S. SopIiii£ a Gisulpho ducc inceplo, et ab ipso
partes, sed perrexit recto itinerc pcr confinia
Arrecho mirificc perfeclo, et amplissimis praediis
Apulorum et ffirj inorum Sentimum versus, quod
opibusque ditato, honorifico sepulchro contecta
oppidum ntum erat non longe ab Mcis, scu ho-
fuerc . . . Ipsorumque translalio Beneventum fuit
dierna Troia, ut probabimus. Porro quod hic
dic xv Maii, ct in eorum Gestis ii versus legunlur :

Veilnianum dicitur, in IHnerario Antonini vo-

Bis senos tegit urna fratres, quos una creavit
cntur Velleianum, statuiturque Veltcianum ibi- !_

Venusiam, ita ut ve- Thecla, Deo furtes innocuosque duces.

dem inter Sentiwnjwm et
Par pietas fueral, par mors, par vitaque Ar-
hementer mvrer nec Velleianum nec Sentianum
;

* * legr Arochus
rcchus
if\ tabulu Cluveni et Cellarii repervri expressa.
vel Arechis
Utrum Velleianum, uti ct Sentianum, Apu- m Princeps translatos ornat honore pari.

lia fucrit, an vero in Hirpinis, non definio ,

Eadcm habet Ughcllus in archicpiscopis Bcnevcn-

suspicor fniiK n ut/rurnque fuisse in Hirpinis, idque tanis tom. VIII Italiw sacrse, col. 33, nisi quod
probabilius esse ostendamvnfra, Ilic interim dico mendum irrepserit in diem translatio?iis, et in
trrs UraVres, nimirum Vitalem, Satorcm et Rc- versibus vox tegit sit Annus 760 in Actis
omissa.
posilum Velleiani xxix Augusti ad finem ccrta- metricis etiatn exprimitur idemque in utrisquc
,

mnus feliciter pervenisse. Actis dicitur fuisse annus secundus principatus

or tlftnum 1)0- .'II Soli ex Fratrihus superera/nt Donaluspre- Arechis II. Additur in Actis mctricis Indictio xm,
riafui ft 1'rlix i
sbytm et Felix verosimiliter subdiaconus, quos quse currebal anno
Jovardus pag. 115760. Hinc
8ip(timbril f"»
<

Kanf>
lyrannus magis tqrquere voluit, quam torserat recte observat sequentia : Recte annus Arichis
alios Fratres. Hosce ad alium Apulise locum ni- sccundus cum anno acrae vulgaris dcclx conjun-
hll notiorem Locum illum Sentianum vo-
duxit. gilur, ut ex pluribus monumentis probari potesl.
cant icta, <. Apulix att/ribuunt. Hinc rursum ln eo anno xiii currebat Indictio. Atqui cum
Jovardus, sola nominis svmiliPudme contcntus xv die mensis Maii cjusdem anni translationem
locurn sic ewponit: Sentianum ila corrupto vo- contigisse scribat a populo celebratam sequitur,
;

cabulo Olim Sontia, undc Sontini, et Sontia- ut ejus regni initia anle menscm Maii in an.
11 m a Plinio memoratum urbs Lucaniaa intcr
; dcclix illigentur, ut ex Historia soluta oratione
Policastrum et Tanarum iiuvium. At non co toco mox danda comprobabitur.
quserendum erat Sentianum, sed wi Apulia, aut 33 H<rc quidem positaque «'
rccte sibi consonant. At non in

ccrte i.i [puliie oicm a, propeJEcas, niwicTroiam, clcsia S. So

satis intelligo, quid velit Jovoyrdus, durn pag. 117
quandoquidcm illius c,nt<>t,s c iscoptu corpora h.rc scribit
phim,
t
: Translata ab Arichi magna cum F
ss. Donati et Felicis in urbe sua sepelivisse solennitate Benevenlum sanctorum duodecim
dicitur. Porro /Ecas, aliis /Ecanam et Ec Fratrum lipsana iu S. Sophiae ascelerio, a se
codem loco exstitisse, ubi nunc Troia est,passim anno dcclxxiv construclo, recondita fucre. Hoc
censent eruditi, etiamsi Cluverius in alia fuerit asceterium, imo parlhenon archimonasterii Cas-
opinione, Ecas collocans, ubi nunc vtou* Accadia.
sinensis monachis subjecit eodeni anno
abbali et
lccipe (ocorum situm ex hvnerario Antonini.
dcclxxiv. Quomodo sacra
corpora anno 760
i Tuticus oppidum erat in Rirpinis inter translata fuerc ad monasterium, si illud tantum
Bo mentum et Ecas, (nunc Troiam. Porro
j fucrit constructum anno 774 7 Ewistimare pos-
Mlur iter ab Equotutko Rhegium, atque
simus primum ovnno 7G0 deposita fuisse in alia
m ilh Uinero 1-. occurrii Senlianum
distans ,
ecclesia, ac deinde ad ecciesiam sanctx Sophim
vtico m. p. xxxni. Sequitor Velieianura delata sedActa constructionem ecclesim prxmit-
:
lano distans m. p. xm V . Deinde Venusia Vcl-
: translationi, et cum translatione sic conjun-
teianodistans^P, xn. Itaque utmmque oppidum gunt depositionem in ecclesia sanctse Sophise, ut nc-
;: " """•'' occurrll, iv
'

01 um quidm ,

ccssario diccndum
nonpotuUmuUumabesseab sit ecclesiam structam fuissc
Aufido flumine nec ante Wanslationem. Ewistimo igitur Jovardum
'
^finiis Hirpinorumet Apulorum.
tonyc dberrareavera cpocha
iri LabeUum, vulgo Laviello, nisi construct.v ecclesise :
nimis vi- nam proomnirationead marginem allegatAnge-
r Veimi
* wcfattm; nam oppidum istud lum de Suce
anuqumm ostentat,
aliquidinn ,,,,,_ et
in notis ad Chronicon Casdnense
gw*. Sentianum autem non longe |& 1 cap. ix. ubi hsec habct laudatus dc ftuee :
potuii distare
Diploma ipsius traditionis
00 nodierno Bovino, ud ex Itinerario quo monastemm S. So- |
facil phtx subjtcitur Casincnsi)
fliltir. Verumnxcto variis Martynm nosirorum in rcgestro Petri num.
/mUstns 175 actum dicilur in anuo
dlCta sufficiant. Cctcnun vcrisimUc cst xvn principatus Ari-
adoppida cms, mense Novembri
ta,n varia ductos,
diversisque hcisoc-
Indictione xm, hoc,

est, aimo Christi dcclxxiv.

Verum di- tum hoc
ploma
 ,

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

137
ploma , tum
apud Ughellum eodem anno
alia trum corpora, majorum relatu didicimus
sicut
data non designant annu m comhur ecclesuB,
,
AlTCTORl-
felicis mcmoris Arcchis Langobardorum
auam ante corporum translationem primo aut nrin' I. S.
ceps, diversis tumulata
certe secundo Areclus anno scu zrz vulgaris
locis? XTtudine ote
discutiens, ct sacra aviditate*
mautm iPerfectamfumeprorsusmihi Per-
f

tis populi
pp
turba, clcri oecursu" poXum
Jjj

tjUiim itutio
prtncipatus sui
pcrfcccrat,
SU
Z
34
cessor
r>
Etemm r- ir
Gnulfus
Arechs memoratam ecclesiam jam sttruere
ccepertlt, tta ut dubium non videatur, qum
,
dua>
,
Bmevmtanus ante-
cmmiatu, apparaiu solcmni Beneventuro
lit, et in
struxeral,
collocavit
basilica
cum summa
«
transtu-
Sophis,
reverenlia sub nno aJtari
ne eos divideret seoultura uuos una
qnam ipTZ-
anno 760; :

Areclus opus inchoatum initio principatus stalim mater effuderat, caden. fldes sociarat.
nassio fe
promoverit ac perfecerit. Audi Leonem Ostien- cerat socios, et non dissimilis
Corona germanos
sem Ub. i Chronici Casinensis, cap.M ; Iste Gi- Collocatis ilaque cum summa venevatione sarris
sulfus ccepit aedificare ecclesiam sanclae Sophiae Marlyribus; collatis eidem monastorio muitis
in Benevento, quam cum morte praeventus ex- pradiis, et mullis rcgia liberalilalc ornamentis
plere non posset, Arichis, qui ei successit, mi- praefalus princeps nociurnas horas prawniens'
riQce illam perfecit; ibique sanctimonialium cce- sanctorum Martyrum sutVragiis se cccpit atteulius
nobium slatuens, monasterio sancti Bencdicti hic commendare. Contigit autem, quod dum qua-
in Casino concessit, sicut in sequentibus ostcn- tlam ™cte loca sacra, nullo contcntus comite
demus. Dcinde cap ix rem ulterius narrat ex ex more rcviseret, dum orationi prolixius insli-
Erchemperto hisce verbis : Hic (Arechis) intra til » sanctos duodecim Fratres secundum urdinem
mcenia Beneventi templum Domino opulentissi- nativitatis sibi videt propier assistere, et pariter
mum ac decentissimum condidit, quod Grseco cum orantc orare , et pia supplicationc salula-
l. seytav ao- vocabulo ArHAN satHAN *, id est Sanctam tionis sibi obscquium exhibcrc. Princeps vero
©l'«V Sapientiam ,
nominavit. Ditatumque amplissimis n°va visione exlerritus, quoslibet alios liomincs
praediis et variis opibus, ac sanctimonialium coe- suspicatus, crepit in eos acriter indignari, quod
nobium statuens, germanamquc suam ibidcm ab- in monasterium ancillarum Dei tempore indeconti
batissam efiiciens , cum omnibus omnino perti- quadam temeritatc ausi sunt ingrcdi. Cui sacra-
nentiis et possessionibus ejus, id sub jure beati tissimi Martyres vullu placido, voce jocunda
Benedicti inmonte Casino tradidit in perpetuum dixcrunt : Nos sumus duodecim Pratres quos
permansurum. In quo videlicet tcmplo sancto- variis pccnis divcrsis locis cxpositos colligens,
rum marlyrum duodecim Fratrum corpora, di- dccenter salis in hoc domicilio in una ara colloca-
versis in locis per Apuliam, in quibus et de- sti : qui dum locum islum incolimus, tam cor-
collati fuerant, quiescentia, honorabililer allata, pore, quam opitulalionc custoiiimus. Missi ergo
ad tutelam ct honorem patriae in singu'is ca- sumus tuae devotioni occurrere, et prompta be-
psis panter sub uno altare recondidit. Aotat de nignitale favere. tit quia in praesenti memoriam
Nuce haec omnia de tempio S. Sophiae constructo noslri pia sollicitudine, et scdula visitationc

ab Arichi legi in codicibus omnibus Erchcmjcrti geris, et in praescnti peccatorum vcniam, el in

lam scriplis quam impressis. Ex hiscc concludi- futuro aeterna praemia consequeris. Ilac Itaque
mus, perfectam videri cccleskim anno 759 vel visione gloriosissimus princeps animatus, tanlu

760, et codcm anno 760 recondita ibidem san- devotius sanctorum Marlyrum cccpil corpora
ctorum Fratrum sacra lipsana uti habent ,
vcnerari, quanto de visionc sacra nullateuus pu-
Acta. terat ambigi.
visio t quaprin 35 Post quxdam de translatione aliarum reli- 37 Demum icones dModecim EraVrwm ex !<>- icone.s Stmcto.
ruffl, ul ptota
cipi Arechi quiarwm ad camdem ecctesiam, ritrsum ad pro- vardo subju/ngo. De illis sic scribitpag. 1\ Bo- :

apudvoriiora nunt fa codice

positum nostrum Leo Ostiensis subjungit ista : Ubi rum sanctorum Martyrum icones deplCtaB in Mi.
Sanctorum
oi a dum maxima devotione, quoniam vicinum loco nostro codice visuntur, quorum duo, Donatus,
illi palatium crat, frcquentem consueludincm in scilicct, casula, antiquo morc ct mappula in ,

V
oratione pernoctandi haberet ( Arechis ; J fcr- sinistro brachio ornatus, expansisque anle pcclus

tur, quadam nocte oranti illi sanctos duodecim manibus, et Felix rubea tunica, codicem am-
Fratres apparuisse, cumque pariter inclinatis babus manibus ante pectus tenens, violatia IU-
amicabilitcr vultibus salutavisse. Quos dum torvo dem mappula in sinistro brachio insignitus reli- :

nimis aspectu , exteros quoslibet esse existimans, qui purro decem Fralres tumcati et capillati, ,

pallio, et diadematibus , seu sphaerie dc-

quinam illi essent, qui nocturno tempore sancti- tum
corati conspiciuotur. Donatus siquidem, ct ie-
monialium claustra sic audacter ingredi prtesum-
altcrmn presbyterum, bypodia-
psissent, inquirerct; illi leniter arridentes ; Nos, lix quorum
,

inquiunt, sumus quos lua dcvotio , o princeps ,

conum
tonsura, sivc coruna detonso capile desuper suni
per diversa repertos loca summo huc studio de
instar clericalis coronas, qU83 in anti-
Quod nobis quidem quam bonum ct quam
tulit. dcpicti ad
Homanorum Pontiflcum irnaginibus ex
quissimis
jucundum
proficuum,
libi autem quam sit divina pietatc
,

ullima dies oslendet. Et his diclis, sancti Pauli basilica a CL. Blancbino w («cx«^«u
lias iion ad
vidcbatur, disparuit. dclincalis visuntur. EgO vero lcones
subito principi visio, quae
sed ad BfflCuU vni
Idem bistorico-rilualis verilatem,
refcrt scu Al/anus scu alius sub finem rei
fortt i
velxi-eccIesiaslIcamdiBcipIlnamdepictasarbitror, '

carminis edendi, sed paulo brcvius; prictermissa

Kcclesia: iv tunicis bypodiacones
nimirum interrogatione Areohts, qux minus est q U um seculo
verisimi/is. Eadem quoquc visio, prxmissa brevi- allari mimme inservisse, sed tantum Alba indu-
i

ium u. h us un -s
ministrasse certuni sit.
tcr tronslattonc, narratur in lccUonibas OfficU tos
m scculo casuiai

M*. M
Sanctorum nostrorum, quas Jovardus e.r .codice
primo
_
existimat.
teexistimal
rccitatas fuisse
.
,oco
. .
a pag 69,
,
. „e in vigUia
perspicuum est,
usus invalaeri.
(nnim s;i
torum, U'in in
sallem
alJoramque - .
Aln.ana
A Il( 'dUd

Ru8i.eiise.ii ..,
,

eccicsia
n,
an
ndamea
mu.
lUlli

Afnra <|'
3»>"
Bcclesi..!

.
.

clum PulgeiiUum
<

obluta fuiste
3b Cum vownMprztereainlectionilwistis tanlca m 5 rtnt Htobnw
pum consueia in.luium
_
tiicitur:
habcatur ad p)propositum nostrum, pluu huic
auctor comvus refcrl. DMJIft Hoc
^uu.u,,, aulem
loco innectcre".Duodecim »««„ eanctorum Fra-.
cjus vito

Septembris Tomus I.
 ACTA ALTERA SS, DCODECttf FRATRUM MART.
13 s

conatriugi, eosque ad mare vinctos duci praece-

Actorum rcspon det,
monumeDtam, quo.1 fidei
tf(AOU
pit. Cum quibus ipse et milites navigio profecli
ah interitu vindicaremua, #ri adhuc in cidi
1. S.
sunt, cumque navigantes applicuissent remum,
curaviraue civitatem Po-
reliclo navigio tandem vencrunt in

lentiam.
3 Tunc sedens pro tribunali Valerianus, qua- u '" ex Fratri.

tuor sibi ex Fratribus, Arontium, Honoratum, ft«*

flJ.a(uor,

Fortunatum, et Sabinianum adduci praeccpit :

tret Vetimarn

quos sacrificare nolenles, capitalem jussit subirc

martyrto coro-
sententiam in eadem civitate sexto Calendas Se- nnntur :

ptembris. Alia die abiit in civitatem Venusiam ,

Sanctos secum deferens, et sanctissimos Septi-

mum, Januarium et Felicem, post interrogatio-

oem Christum confitentes, jussit in eadem civi-

tate quinto Calendas Scplembris decollari. Die

autem altero, Velinianum advenit : et cum re-

cubuisset in prandio, insatiatus scelere, exitiali

officio, trcs sanctissimos Vitatem, Satorem et Re-

positum sibi praesentari jussit, qui permanentes
in confcssionibus suis, pertulerunt mortis senlen-
liam quarto Calendas Septembris.
E
4 Valerianus vero iler agens, in Sentcnlia- prslremi Dona,
tusctFelix,
num ' venit partem Apulise. Interea sanctissimi Do-
rursum torti,
natus et Felix, Germanorum superstites, Fratrum
capite mini.un-
suorum videnles constantiam , amore fervebant tur Sentianu
martyrii , et gratias agebant Deo, qui Fralribus * lcge Sentia-

suis , forti agone pra?liantibns, coronam justis num

promissam largiri dignatus est. Mittensvero Vale-
rianus adduci illos ad se pr;eccpit : quos sic allo-
(jiiilur : Sacrificate diis immorlalibns, ne Fratrum
jDoziocccj J et|Up&ff«a vestrorum sententia
Felix et Donatus
mancipemini. Cui beatissimi
dixerunt : Cbristiani sumus,
fac tantum, quod libi videtur. Inflatus Valeria-
nus, jussit eos in equuleo suspendi et torqueri :

dehinc laceratos diversis plagis, semivivos re-

A C T A P RIMA trudi

culatori, ut
in carcerem. Postremo die alia praecepit spi-
capitaeorum incideret. Qui beatissimi
alhleLe Jesu Christi Donatus et Felix, decollati
AUCTORE ANONYHO sunl iu eodem loco die Calendarum Septem-
;

brium.

Ex Ms. Nicolai Belfortii. ANNOTATA.

a Ftgcndmn sanctorum Fratrum martyrium
<

ih/
f»p(l

/ntiln-luin
lllall. rt
M, axiiiii;imis a cffisar crudelissimus, audiens sub Mawimiano Herculio, proOavi in Commenta-
tucli,
i-iiiiani sanctorum duodecim Fratrum, mi- rio l rn.
(l sit Valerianum Carthaginem, ut adduceret eos. b De Adrumeto horum Sanctorum patria bre-
t; Valerlanua liaque cum Carihaginem peryenissel, viter acttuu ibidem num.
el Sanclos non
24, etjam ante num. 20
Invcnissel; misit ad civitatem eJ 21 de illius civitatis episcopo. Reliqua, qux
Wrumelinam b, qui
ad se adducerent. Ve-v^
di/ftmltatem in his Actis parere possent,
nieniea autem militcs, discussa
Carthaginem cum injuriis Sll/tt j; iv.
Uealos Frnlres deduxerunt.
alia ergo dio »-
dens pro Iribunali Valerianus,
duodecim Pratres
sisti praacepit; quibus dixit Nisi conflteDtes
ad :

Ihuriflcandum veneritis, diversis

picns Inleriro. Beatus Donatus
vos raciam sup-
unus eorum
ACTA ALTERA
m :
Servl sumus Domini noslri Jcsu Chrisli -
di-

CXtineUa8
si
PROLIXIORA ET MINUS SINCERA
ChriTLo
'
:ihi maeiS roborabunt w in

fiUtibtU Acccnsus
I ,i". :,'

21 Valerianus forore, jussll singulos AUCTORE ANONYMO

~
bi ttm dei
el ^ratos
lru»M*hironim
oincuta nt> ,in.
^Vi
Hpd 'o
'*
autem noctis
retrudi
temporc
in carce-

9«lo toluta i itcr "* «*»» carcoi ut oculi

adeo
Z«
im
Ex edilione Jovardi.
Pottntiatn, manI Unv uon Possent, At quem nnu*
-Uum ffervor Maximiani """"'
«
,,,s
corporis lumen
^ni angelus
amisit. Iu
Domini, dicens ad
medio v T IuX suanos perimeret, Africa
diversis
tunc
pcenis
regio
Chri- i'"""'-
"*• '"
eo Christi "°T°
T
,

m.hium occultabat
nsuan.si.nus Donilacius
cohortem. [nter Lm vi

omne Drumentma „
cum conjuge,
J The
n cla "
raouli 1, ! ZZ TT SlinCll,nim * e ,mu„ Chris.iani.aUs
urbe mora b ^ u
togenio, et fecundis simi
a

IabCba,U
l'os,
i 1
quos Z- ttde. devote
amem duod ecim Q-
documentis educabant
colidic.
 : :

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

13!)
cotidie. Nolebant eos scire velle, pnrter, quera paganis salutana consilia
didicerant, Ghristum; ministrarent, et insidlan-
indesinentcr pro flliisChri- ns hostis jacula annati
fide, robusto
sto fideliter preces eflundunt Jesu bone, A?ne pectorc au- L H lf T M •.
:
perarcnt: et oscnlatus
est singulos, et secure
immaculalc qui mundum pcrdilum tuie na-
ner-
roxerunt. Hulta lamen
mirabiJia iu eadem
tivitatis novo lumine reparasti, fac miscricordiam Car-
tnaginc per cos cst riignalus
cum filiis nostris, ut non sciant alium Deum, Dominus operari
quum quicumque qualibet
Dominum valiludine lenebanlur,
praeter te Jcsum Christum, qui cum adductiSanctorum vcstigifc, protmus sanabantur
Patre, et Spiritu sancto in unitate vivis et regnas M ila crescebant miraculis, ut eos etiam
in omnia secula. El dum his nutrimentia et pre- terentur daemonia.
profi-
Nam in pnedicta civiiate eral
cibus Bonifacius cum conjuge fllios in fide soli- rehcla d cujusdam senatoris, Resliluta
darent, nicliil horum de his, quae a parentibus aomine
habens unicum filium, quem
audierunt, oblili sunt dtBtnoD crebro
; sed, sicut lerra bona, acriter vexabat, et per os
pucri diabolus clamah.u •

semina receperunt, et multiplicatum fidei fru -

Nisi venerint Donatus et
Felix, servi Jesu
ctum parenlum moribus reddiderunt. Et ad fir- cum celcris Fratribus, numquam a vnsc-
Chrteii

mandara veritatis vocem se ipsos abncgantes Uio rc-

ccdam. Restituta ha?c audiens,
Christianos licet, ob Dci tamen amorem, paren- qualuor missis
mihtibus, prajcipiens cis dixil Ohicuraque hos
tes derelinquunt. Nondum omissa patria, Afri- mvcncruis, digne eos ad nos
;

obsecrantes dedu-
canis assidue vcrbum vcritatis, et baptismum cite. llhs aulem euntibus,
nondum urbera exie-
Jesu Christi praedicabant. Et multi per eos errore ianl, ct in platea nova cos aggregatim Invene-
• i. e. pertige- relicto ad baptismi gratiam pertinxerunt *. Quo- runt. Quos interrogantes dixerunl Quis :
veslrura,
runi rum nomina non immemor Africa, et merita obsecramus, scit Donatum, et Felicem ? Sancti
memoralur. Erant, ut diximus, Fratres duode- vero; Quid, inquiunt, ad vos pertinent ? Co-
cim, Donalus, et Felix, Aronlius, el Honora- gnoverunt milites statim, quod ipsi essenl
tus, Fortunatianus, et Sabinianus, Septiminus, supplicantcs aiunt ad eos
B : Fillum senatricis hu-
et Januarius, Felix, et Vitalis, Satorus, et Re- jus civitatis diabolus vexare uon cessat, et pcr
posilus. 08 cjus loquitur: Nisi venerint Donatus et Fe-
eorum zelus 2 Lectio n. Interea Drumentini civcs, in lix, non cxco quapropter
: venlte, oramus,
rnntia idolola-
eadem urbe Jovi sacrificabant, et Herculi, ad antcquam moriatur. Pacta illic oratione
tras : abie-
quorum lempla Duodecim properantes, infidc- runt, et cum omni gaudio a ResUtuta, licel pa-
lium turbas exprobrabant. Nolite, inquiunt, haec, gana, tamen fidelissime susceptl sunt.
Fratres, agere, seci potius Crcatori, quam crea- 4 Lect. iv. Restituta Qens graviter ait ad du tifjueadfiu
turae humilia subdile colla, et Deo vivo persol- eos Succurrite, piissimi, unico num energu
: lilio meo, no
vite vota, qum mortuis, et manufactis simula- tam gravi pereat crucialu. Beatissimi iamuli Jeau menwii
cris persolvitis. Audientes haac simulacrorum Christi Donatus ct Felix dixerunt Cur non
:
R
b pontifices b unanimiter in eos saevire cceperunt, magnis diis vestris hic infirmus convaluit? Re-
e quibus unus, Florentius nominc, minister Her- stituta vero pcdibus provoluta Sanctorum, sani-
culis, in medium se objiciens dixit, Cujus religio- tatem unici postulabal. Tribunus quidam Adeoda-
nis estis ? aut quo genere orti ? Tunc beatissimi tus oomine dixit ad Sanctos () utinam vestris :

Fratres dixerunt : Christiani sumus et genere, beneficiis hic convalesceret, ut Iramensis donati
et doctrinis inslructi. Ergo ad Florentius dixit : muncribus proflcisceremini. Sancti vero Bubri-
hoc venistis, ut culturam deorum nostrorum pertur- dentes, dixerunt Munus : DeJ esl, ipsum toto
betis ? An nescitis Maximianum rcbclles deorum corde diligere, ei nihil est melius, nichilque
innumerabilibus cruciatibus dissipare ? Sancti vcro pcrfcclius, quam ul animas, quas error profun-
dixerunt : Crede, dubium non est Maximia- dus detinet, eruamus, et ad lueis eeternae glo-
num vestrum simili poena vobiscum in aetcrnum riam , relictis simulacrorum culiibus , recto
condemnandum, quia, nisi qui crediderit in Do- tramitc perducamus; ct conversl ad Reslitutam
minum
Jesum Chrislum non potest , pcenam dixerunt Age constanter, Restituta, ct crede
:

C sempilernam evadere. Florentius dixit Jesum

: Dominum Jesura Christum te possc ab errore
Christum, quem dicitis Deum esse, multi hunc redimerc, ct nc hunc puerum prohitieas scqui,

confitentes male pcrierunt. Bcatissimi Fratrcs re- quem volucrit, confcslim videbis virlulem Doralni

sponderunt, dicentcs : Noli diccre malc perierunt, nostri Jesu Christi in puero oese manifestam.
qui Dominum Jesum Christum crcdidcrunt, sed Restilula dixit ad eos : Hoc tantiim videam, iil

ab oeulis lacerantium ablati transcunt, ut in per- puerab hac vexalionc liberetur, ncc illum prohibeo,
petuum cum Domino gloriosi permaneant, quia ct mc ipsam cum omni domo mea fleri ChrisUa-

nisi prius aurum igne probetur, non ante cffiei- nam pn mitto.
tur manu artificis aptum. Htec et his similia San- 5 Lect. v. Uealissimi vero AthletflB Dol duo- (ttsrnontm pr*.
ctis prosequenlibus, non modica lurba credidit in decim Fratrcs circa vcxati lccliilnm, in qno com- ctbm fugtmt,
eonverta r/ut
Dominum Jesum Christum. strictus jacebafc, corruentes orabant. Kt dum diu- mnlrc rnm Oita
tius singuli Bingulas preces effunderunt, erigens
tffcuniur <?ar- 3 Lect. ih. Eodem tempore Cyprianus c vir iturr.o. Valertn-

''«gmemvocati sapientissimus sanclis moribus saccrdos, Carlha- se bcatus Douaius dixit : Deus omnlpotena fflter- nui mittitur
Carthagmtm,
cvpriano,
ginensem regebat ecclesiarn. Qui audiens sancto- norum rector et conditor, qui fllium regulf, el

pucriiiM crnlnrmnis, cl (/\n;m;v;v. liliaiu lldc in-

etenitew rn m Fralrum celeberrimam famam, ad se cos
tervenienlc vcrbo sanasti, respice propltfUB fldem
c accersiri rogavit. Et dum pervenisscnt, officiosis-
hujus mulieris, et hunc puerurn lilicra, ul co-
sime eos suscipiens, gaudensque super cos dixit
gnoscant omnes, quia potens es, et Deus deo-
Benedicti vos a Domino Deo caeJi, Fratres, et
Filii, quia bona fama de vobis, ul nunc cerno,
rum in secuia seculorum. Cumque ab ililfl dlctum

arbor, di- fuisset, Amen, eadem hora diabolus, tamquam

in omni loco personuit. Bona tarnen
de leo rugicns cuuctis vidcntibus , tcrriliiliicr
cente Domino, bonos fructus affcrt ; et vos ,

abscessit. Pner vero ad pedefl provolutus Sancto

dignis parenlibus digna proles eslis eflecti. Tunc
ordinavit. rum gioriflcabat Deum caeli, dicens : Nunc cog-
unum ex eis Donatum presbytcrum
quera
novi unum Deum in caiio el in tcrra,
Felicem post ipsum gcnitum subdiaconem fecit,
miseri pagani non BCiunt. Mater vero pueri Ista
augens iliis Gdem Jesu Chrisli, ut intrepidanter
cfflcltnr,
 :

FHATRUM MART.
ACTA ALTERA 8S DUODECIM

Ai;CTQHE
AHONTHO.
eflici.ur,

fllio el

mu ,tiex
et

o.n..i
promissum,
Uo.no
pagams,
so..

.«
J;«J
g*ta££
w
-J
bai hiata
v.,
, a , ...

imptent
r„i .i rnm
^
ncm

™
ilia die
antc se
sedcns pro tribunali Valerianus,
Fratres

seduc.ores nequissimi, uude vobis

g
si8tl

sancljs
prascepit,
Martyi ibus
et
.
hoc

credentes in Chnstum.
-J Dicite ,

tanta audacia, tantaque supervemt

vesania, ul
audicns Homaj farnam san-
lerea crudeJissimus principum leges patrias spernatis,
pracipicns, dixit : contra decreta
ctorum Fralrum, Valeriano
et CruciOxum praeponalis
immortalibus diis ? Per
,„,. (Jartha-incm, et rebelles deorum
!Y(1|1( , conlitentes diis ad thu-
salulem Maximiani, nisi
tribunalibus appraesenta. Data
noslrorum nostris inenarrabilibus vos faciam
exercitu perrexit rificandum veneritis,
itaqueaoctoritale, Valerianus cum
perire suppliciis. Tunc beatissimi duodccim
Cartbaginem. placido, mente robusta astabant.
Kesti- Germani vultu
vi. Sancti vero vaiefacientes
li Lect. Ad satisfactionem
Beatus Oonatus ait Valeriano :

fidelium civitatem
tur H s'tt>ii<>' ".'
tnti' adroborandas mentes
gloria vestraa quidquid impos.erum^ resonabit
Reslituta
tnbttrtUiit mtttit
su!.!.; ?ium virflarunl. Beala igitur
revera duodecim sumus
inctOS ca-
et cym- prasenter exponu
audivil Valerianum intrasse Carlbaginem,
i(j

liiehdos,
crvi Domini noslri Jesu Ghristi, et in tantum fer-
balorum cythararumque audiens sonitus, clausit
Christo se- ventes igne martyrii, ut si unum extinguas, alius
forea domus sua3, ct cum Christianis
dnm baec circa Dei magis roboretur in Ghristo.
ilulum exhibebat officium. Et
intravit domum 8 Lect. Accensus igitur Valerianus fu- fiislibuscwsiin.
viii.
lemiuam peraguntur, Valerianus
cluduntur cor-
cum jurglis ait Quis lc, dcmcns, alie- rore magno, singulos jussit fustibus caedi, et ver-
ejus, et :
ceri, utji
carcerem, u„5e>
deorum immortalium, quibus et bcratos csecum retrudi in cogitans
navit a cultura lus eorum jum-
Maximianus subjectus est? Nisi mihi sanguine quomodo Maximiani eos praesentaret obtutui pitvinculn.Ka-

juncta fuisaes, absque illa interrogatione crudeli Medio aulcm noclis tempore lmmensum lumen vi impomtntur.

te Decassem snpplicio. Beaia Restituta respondit refulsit caslitua in carcere, tanlaeque magnitudinis,

Sperana eram et ego aliquando, ut nosti, in ido- ut custodes carceris oculis ferre non possent.

lis, Bed nisi cerlius, et citius virtutem cognovis- Unus tamen accedens propius, dum divinum
sem domini Christi, funditus domus
mei Jesu vidit, suum corporis lumen amisit. In medio
mea imininenlibus malis periissel. Sed et unicus vero luminis venit angelus Domini, dicens
lilius meus jam morti proximus, et a dmmonio ad eos : Misit mc Domiuus Jcsus Chrislus solvere
vexatus per famulos Dei Donatum et Felicem vincula vestra. Ad cujus vocem, quibus tene-
redditus est mihi incolumis. Valerianue autem banlur, disrupla sunt i inia vincula eorum.
ir.i repletus, Ubi sunt, inquit.de quibus loqueris. Mota itaque civitas esi Sanctorum miraculis.
Beala Restituta respondit : lu Drumentina civi- Valerianus autem, ne populus Christo amplius
tate Bua eoa reperies. Qui statim vocayit tribu crederet, catenarum vinculis duodecim Germa-
nniii .siiuiii, nomine Viclorem, ct aii ad cum :
norum colla manusque constriugens, ad mare
Perge festinanter cum mililibus ad inquirendos vinctosduci prsecepit, cum quibus ipse et milites
deorum nostroram ferentes injuriam, et rium sunt profccti navigio. Navigantibus interea pari-
Inveneris, adduc eos vinctos nostria obtutibus. Et ter tempestas facta est valida, ita ut navis flucti-
egressus Viclor tribunus cum militibus, invenit l>us mergerctur. Nautae vcro turbati dixerunt :

eoa orationi vacantea, quos proterve alloquitur Vae nobis, pariter perimus. Valerianus autem
dicons :
Vosne estis populi seductores, et deo- dcorum suorum numina invocat, ut sibi mini-
rum nostrorum reBpuentes tibamina ? Beatus strarcnt praesidia. yuo vociferante, ventorum
Donatua et Pellx dixerunl : Servi sumus Doraini Qamina cenluplum ct Iluctus crescebant.
nostrl Jesu Christi, seducentes omnino Lect.
populum, 9 x. Convocatis autcm duodecim Fra- fxorttimqtte
ne relioto Deo, qui in vana aequatur, tribus Valerianus tempestatem
caalis est, ait : [nvocate Deum vestrum,
''i dfflmoniia amplius se serviturum si forte a nobis haec recedat turbatio. prejibus se-
exhibeat, Beatissimi
venivnl
C
quem Deus proprlo aanguine liberavit. Athlete Chrisli Donalus
(liiTit :

et Felix dixerunt : Pro- 1'otentiam,

tonvBuo nutem 7 Leqt, vii. Vlctor tribunus dixil Ergo si mitte te abrenunliare idolis et
(nbuno nd fi
:

pompis eorum, ct
omnes hune, quem Deum asseritlB, sequantur, slalim videbis in Jesu Christi
ciam, Sfl dIi i'
>
nomine esse mare
Q quibus Juplter veneratur, et Hecrules? placabile. Vaierianus dixit
atio» idtunfur Bea- ad eos
tissimi
: Si boc, quod
cvrampraf» (o faraull Jesu Chrlsti Donatus et dicitis, lactis
i
Pelix probaveritis, faciam, quod horta-
dixerunt Amii. obsecramus, Victor tribune, mini. Tunc
:
duodccim vincti catenis iu faciem
attenltua, et ostendimus libi, lI n« ,ih.do m.u cecidere,
)
et orantcs dixerunt : Dominator Do-
eebeanl venerari. Deus esl ante secuia creans mine, omnium elementorum rector et
" llllll;i conditor,
- •!"> el hos, quos colitis, natura homines ne ad perfidiam Vaieriani respicias, sed exaltare
con(,i(lil •
nl Uboro
perdiderunl veritatem arbi-
j Buper omnes deos, et impera huic mari, sicut
trfo. Sic eidiabolua angelus est conditus
prius, lmperasti, dum paventium Discipulobm fidem
sed Buperbiendo beatitudinem perdens
ad ima roborasti, ut exaltatm nomen tuum ab omnibus,
Ses TdSt ^'^
humano
frV™ ^
corruit,
'" 1 11 "1 «t.ante omniaseculaTomUbuls
perditum locuu, huuc errorem iUisfacta est tranquillitas magna,
propoauit, ui morluis ita ut obliv ani
hominibuB nonorem exhi tradua esset perturbatio mentis.
tPM Valenan
^
phcans,
11
"' 8t

ci.au.
P« eos dlabolua errorem muiti-
i.nura pronunUet, Sed ne te
piene non torens nomen Christi,
deos suos tran-
qmUitatem tewsse comprobabat.
Vicior, hic caecus error dilanlet, Mulu tamen ev
crede iu itnnu- mihUbus ... Christum crediderunt.
wmi osura ChriBtum el renascere unda purifl- Navlgantes vero
.",- Siracusanum g Siciliae
cauonis, ui roiornum descenderunt, et
poasis efiugere supplicium.
aanserunt ,b. duobus diebus,
«^•tacel bissimiUa a siugulis Lribu^
deinde Gatbena.n A
terram Christi Milites Vale-
1

blanditiis amplecti
"'• Qui ins "' "' Martyres
\L im,
.' r
l ,,ls i11 Ade cogitanl, sacrificare idolis
subdola voce mone-
ui terroribus
non suni moti,

Trelantes
 DIE 1'RIMA SEPTEMBRIS.
141
fretantes Regium k descenderunt. Dimisso itaque menta servis tuis
virlutem prabes et ner«cve
av.g.o terram Brit.anorum I lustrantes, Lucren AUCTOIIt
rantiam confessioms adaug s. Tunc acmtos K3OKY II O
apphcuerunt de.ude .ter agen.es, venerunt Co-
sentmm. Pos hae .ndc sunt profecti Scylacium.
diversis plagis.
cerem. Alia
semivivoa justft retru.ii
dic pnecepit sp.culatori, ut
T c r-
capita
Ib. igitur Valenanus juss.t m.litibus, ut humane eorum incideret. Decollati sunt autcm beaussimi
cum Hartynbus agerent, quatinus eos posset athlel» Jcsu Christi Donatus el Felix iu eoderu
Max.miano Romam perducere. Moventes inde loco Sentiano dic Kalendarum SeplemMum
m Grumentum m
prohcti sunt, et die altero Mar- Marcus o ilaque Ecanffl urbis episcopus vcnit
cilianum propcrantes, dcinde ad civitalem vene- nocle cum clericis suis, ct rapuit corpora
San-
runt Polentiam. Ubi audiens, quod imperator ctorum, et in civitate
sua ciim omni gaudio se-
Aquileia n esset extinctus qualiler eos in pra> pelivil. Post multa vero licct
;
annorum curricula
senti perderet, ccepit excogitare. non est passus eos Dominus scparari corporibus,
ubi quafuor cj: 10 lect.
Sedens iyitur Valerianus pro tri-
xi. qui et fide, et passionibus indissolubiles extite-
FnUr-bus, tres bunali, quatuor sibi cx Fratribus, Arontium, et runt. Nam dum diversis squallcntioribus inhunc-
Vevsiae et
alti
Honoratum, Fortunatianum, et Sabinianum ad- ste loculis tencrentur, vir sapientissimus
ires Vetmtani aiechis p,
duci praecepil. Quibus et dixit : Dsque modo Langobardorum genlis celeberrimus Princeps, coU
ronsequunthr
palmam. insaniam yestram aequanimiter toleravi, nunc legit eorum pretiosissima corpora, et quos^Ger-
autem sacrificale diis, ut caesaris amici efficiamini. manos sanguine et fifje legcudo repeivral, cuin
Tunc sanctissimus Arontius dixit Quemcuraque ingcnti honore Beneventi sub uno tcgmine col-
nostrum sacrificare idolis presseris, potius in locavit. Qui indcsinenter manifestis pollent mira-
Christo mori eligetj quam da?moniis obedire. culis. Quamobrem eorum patrociniis subjacemus.
Valerianus alios respicit, sed antequam interro- qui languidis, quacumque detinentur inflrmi-
garentur, beatissimi athlctae Christi Honoratus, talc, gratia protegente divina, suis beneflciis
et Fortunatianus, et Sabinianus dixerunt : Nibil prosunt, praestante Domino nostro Jesu Christo,
a nobis requiras, nihil diciraus, nisi quae a Fra- qui cum Deo Patre vivit et Spiritu sancto Ln
tre audisti. Iratus Valerianus, hos quatuor capi- unitate, in secula seculorum. Amen.
talem jussit subire sententiara in eadem civitate
sexto Kalendas Septembris. Alia die abiit in
ANNOTATA.
civitatcm Venusiam, Sanctos sccum deferens, ubi
beatissimos Septiminum, et Januarium, et Feli- a Drumentina urbo
Ad/rumetum $ignificatwr t

cem, post interrogationem Christum conlitenles, de tjuo actum

Commcntario nuin. 24, ubi etiam
in
jussit decollari in eadem civitale quinlo Ka- de parcntibus Sanctorum. Porro quse sequuntw de
lendarum Septembrium. Die vero altero Vuli- eorum gestis in Africa, in Actis prioribus omissa
nianum advenit Valerianus, et dum recubuisset sunt et incerta, uti ibidem diximus.
iege exitiali in prandium insatiatus adhuc scelere exeniali * b A udi obscrvationcm Jovardi : Ponlilices
officio jugulandos tres sibi afferri sanctissimos prreeranl sacerdolibus, aris, et sacriiiciis, quo-
Vitalem, Satorum, et Repositum jussit. Sancti rum curae haec omnia erant contradita . . . lloruin

vero permanentes in confessionibus suis pertulerunt enim erat religiones ct caeremonias publicas pri-
Martyrium quarto Kalendarum Septembrium. vatasque, sacra, el rcs diviuas sanctissime tueri

Deinde iter agcns Valerianum in Senlianum pcr- et interprelari, illaque omnia exscripta Bignata-
venit partcm Apuliae. Beatissimi Donatus, et que habere, uL quibus aris, quibus diis, quibiis-

Felix, qui eraiH Gcrmanorum superstites, videntes que hosliis, quibus diebus, et ad quse terapla,

tantam Fratrum constantiam, velut siticns clara sacra lierent, perspeclum baberent ; ne qui

flucnla desiderat, ita amore fervebant martyrii, Romanasacranegligerentperegrinosqueritusadscl-

gratias agentes Deo, qui Fratribus suis, forti scerent, aut dcorum cicrcniouias turbarent,
agune presliantibus, promissam justorum coro- c S. Cyprianus colitur ab Ecolesia \iv Septem-
nam largiri dignatus est. Suorum autem exitum, bris, ubi gesta ejus discutiemus. Episcopus crea*
qui ei perpelue in confessionibus perdurantes tus est anno 248 aut 249, mwtyrto coronatus F

commendabant, dicentes Deus aelerne, amator : anno ?58, uti vult Pagvus in Critica ad eosdem
juslilire, palma Martyrum, certanlium fortitudo, annos. Ilinc colligitur gesta S. Cypriani cum
Martyribus nosfris, qum aliunde etiam vensvmi-
respice laborem nostrurn, et ne nos patiaris pas-
sionibus separari, qui confessione tui nominis lianon esse ostendimusm Comm. I m, repudianda
fuimus parcs. Haecillis oranlibus, misit Valerianus, cssc, cum nequeant cum epocha Marttyrum,

et ad se eos duci praecepit. Stabant autera ambo qui sub vmperio Maxvmimi passi sunt, satis

vellemus /<;cc con-

immobiles, ut magniloqui tyranni acicm debel cohxrere, etiamsi suspicari
larein. Sic eos Valerianus alloquitur : Noni vos tigisse, dum FraVres
erant juvenes, mulPumque

vestrorum temporis intercessisse mter haec gesta et eorum

eslis magistri scelcrura, ct Fralrum
funcra concitantes ? Tempus adhuc videtur con- martyrium.
Jovardus sic habet Re
gruum pcenitendi, resipiscite ab hac stultitia, et d Ad hanc vocem
licta cst illa, quam nos indiatincle viduam roca-
sacrificate immortalibus diis, ne Fratrum vcstro-
rum mus Vidua) cnim proprie dicuntur, qoae nec
sententia mancipemini.
Fe- nec nepotes, ncc alios liabcnt consangui-
paifrnni vero 11 Lect. xn. Deatissimi viri Donatus et fdios,
rf"o
Smfraniin neos de quil.us ln,m,im Imsse A sl u ...
tuam jam
.

lix dixcrunt: Fratres a nobis moniti ; .

om hn.s tul. . "d '» •

vicerunt pcrQdiam, et turpe est, ut, qui docui- pritna ad Timotheum ;

leinde
vidua est e tooate,
tomUtfa cor- mus hostes vinccre, victas manus hostibus . Qu* vere
n I.m«
Denm Relicts vem d..:,l,. ...,

UO "
pora. ..
demus. Jam et illi, et nos luam crudelitalem . .

decepimus, ct Chrisliani sumus, fac tanlum. quod virocarcrent ......

««"" I

tibi

eculeo
videtur.
suspend,
torqucrenlur sauctissimi
voce constanti hilariquc
hilariq
lnflatus
et
Valerianus
torqueri.

vultu
Et
Donalus
jussit

dixcrun.
dum
et

:
eos in

diut.us
Feh.x
Gratias
^^1^^^^
persl.tcu. habebant

^^^,
com^ .

,,, ,„ ,,,,
libi agimus, Domine Jesu Christe,. qui inter tor i Jovardus
 . ,

142 TRANSLATIO SS. DUODECIM FRATRUM MART.

AUCTOflE f Jovardus editor recte observat seguentia : saiio crcdendum sit solius Luccrite fuissc cpisco- n
kontmo. Sanclae Trinilalis, soilicel cum cxpressa et di- pum potcrat enhn utramquc civitatcm cum plu~
:

slincta invocalione trium Personarum SS. Trini- ribus aliis dia?ccsisu r habcre inclusam. fmo cum t

talls, ut jam Bcclesiam universalem praescripsisse, natus Mcanx, ac sacerdos ordinatus a Joannc
et in illis parlibus in usu fuisse, ex Epistola cpiscopo Luccrlno sic dicatur in Vita laudata, ut

S. Cypriani ad Jubajanum 73 edit. Pamelii ed-o- post ordinationem sua>n videotur habitasse Mca-
ccmur : Denique (inquit) ubi post resurrectio- nw, ac dcmum Joanni sucn-ssissc rcferatur •
ex
e ncm Domini Aposloli ad genlcs mittuntur, in Vita sequi videtur, Mcanam et Luceriam sub
» nomine Palris, ct Filii, et Spiritus sancti eodcm fuissc episcopo. Idem vcrisiniile est de Bo-
n baplizari jubentar n. Invalidum essc baptismum, vino, quia ibi sepeliri voluit. Hinc suspicor fifar-
in auo non erprimuntur tres Personx, docent cum, quem ad sc trahunt Lucerini ct Bovinen-
theologi. Commcntario
Porro jcwn observavi in ses,AZcancnsibus 3cquc deberi, ct forsan omnium
num. 26 horura conversionem parumesse vcrisi- illarum civitatum fuissc cpiscopum. llsec ex con~
milem. jcctura.
g Syracusae urbs est maritima Sicdltie olim p De Arcche principc, ac corporum transla-
amplissima et satis etiamnum nota cum portu tioneegimus in Comm. g v, et ubcriorem rela-
capaci ad iatus insulx orientalc. tioncm mox subjungimus
h Catana alia est urbs* Sicilise maritima ad
idem insul.r lutu.s, scd ItalisB propinquior.
i Mcssana in eadem Sicilise ora sita est ad
frctum Siculum, quo ab Ilalia scparatur Sicilia, TRANSLATIO
CStque urbs cclcbris ct notissima.
k Rbegium in opnosita Italim ora ad dictum CORPORUM BENEVENTUM
est Brutiorwm non ianobilis.
q freUnn urbs

inter
1 ISnilii,

frctum
vel Brutlii
Siculum
indicantur,
et Lwaniam
quorim
sila
terra
erat,
Ex Offtcio edito per Jovar
ager Brulliorum vcl agcr Bruttius dicta ab anti- dum.
i/m.s. Nunc Calabria vocatur, citeriorem et m
ulieriorem divisa. hac provincia sunt
Porro in
l^orpora a quoque sanctorum duodecim Fra- A re,hi* P m
Locri civitas, quam
mox vocat, Gon- Lucren trum curn in Apulia b requiescerent, et sicut ceptBenw*.
8cntia, quam Cosentlam nominat a vuUjuri no- m eorum Jegitur tnnut
passione, per diversas civi-
mme Cosenza, et Scylacium, vulgo SquiUace tatcs et loca inhonestis loculis tenerentur in-
dictum; sed jam observavi in Comm. num.27 clusa,
/
saepclatus dominus Arechis celeberrimus
prius /<r,rr,uri debuisse Scytacium quam Conscn- dux, cum honore assidue repelendus,
ttitni, sancti Spi-
ntus gratia inllammatus, menlis
De Grumento acumine ccepit
iii ct Marciiiano oppidis olim obmxius pertraclare, qualiter
praascriptorum cor-
I/ucaniSB consule Incum Commcntarii mox assi- pora bcalorum Ouodenorum gloriosam
gnatum. De Potentia '/""7'"'. Vervusia, Velinimo, c in c
civitalibus Beneventum proprio sumptu
SenUano et Eoan diss&*ui eodem 'i. r
et studio
transportaret.Cooventis igilur pruceribus suis
n Cum Maximvnus non fuerit imperator ille,
el
mag;nalibus universis, habuit
subi/uti passi sunt Saneti, uti /><<>havinum. 22,
cum eis consilium
oporlunum, ct quomodo sui
hous htr reseoandus estt qui repugnat onmibus
desiiierii compos
cfDci posset, diligenti
aliis.
studio perquisivil. Dixit ad
cos: Noveritis desiderium meo
o Marcua Ecanae urbis cpisropus cordi cunclipo-
ignotus fuit
Ughclto,
tentem Dominum inspirasse, ul corpora sanclo-
qui tom. I, col. 1336 in catalogo Tro-
rum duodecim Germanorum, qua> in qualuor
/"'""'"» episooporum nullum
profcrt episcopum
civitatibus Apulis divisa quiescunt, diligenti
Ewiwnse nisi S. Secundinum, de cura
,. quo Ma-
.

$om nostri disseruerunt tom. II Februarii perquiram, ac Benevenlum

'
perducam Et illi

pag. m
Prwterea tom. i! Aprilis a
a
pag. 528
principi inquiunt:
quibus lam pretiosus conlinetur
Et qu^e sunt illae civitales, in F
egeruntdeS.Eteutherio Bcanensiepiscopoetmar* thesaurus' Qui-
bus confestira princeps
tyre. Etr diotu <lc utroque abunde mtelligitwr respondit Sicut audivi- :

etfscopos tEoanensibus fuisse

mus et i tt veritate comperimus
admodum antiauos
,

Venusia, et alis civitates

Potenlia ,

™P«dianda >""> esse t quxhiodicunpJr

/ ''''/'"'
Apuli ffi sunt, in quibus
7
deMarco Uhus oivitatis episcopo, -;|>nomus eos. Et subdens,
ait Hii pretiosis-
etiamsiisaiU imi Domini Testes, sicut
:

unde parum notus sU. MichaUl novcllae olivaa planta-

Monachus in * I0I ,CS mflde
l^otuario Capuano pag. 70
h adduoit «*o tfartyrologio m ipsis
.

VIructum
et am01 e Domini
Domino gratissimnm
'

stabiliti, ex se
^a:NonisOctobriacivitate Nam,
rcddiderunt.
Ecana s, Marcl ul in eorum legitur Passione.

T '
"''"'" "^ episcopi
l »>-
ct confessoris
Mwoohie memorato
Ou*
J"
J- Christi Domini per p i u re
' dum
^Z era-

"' "/ " T '"*'»>«"». -^

^^
'"',"
:' II Juniia pa,,. M0 Odemprdu-
1
Max,miano c{Esare a
c i7;r p^-
dZ\TZrT}mmiS
^ ^-
J

T F"? "* »^*Murpa7e aUrcCtati el ad »!«"»

^z:r
'

• '

m niai[yrium '

ad
fPuHj Onibus. AUi kunc
faclunTepSput
^ceriai Saracenorum, alu Boviui ub T Ct M^n,
VCTO
Pef l0Dga
° 0rUm
^ UI
'

bibuS '
in W&™ inApu^
annorum ******
Inc tn 1
,'
e ' Uur Nam ^osissimi
currf cula ad-
"-£*
C isi A,- r
-
athlete
Forlunalia " us
el Sabinianus c„n i„T-, ' . w-»«p«*
C1Vllale Pokntia sacrum

-
SniHiviinm

SancU ouoo.n 2
1 ™po"T
, °
,n
:;r elv S,0SIi
,
'
ibidcm eor,im vcne -
sunt tumulaia.
'»-'-=.:;::::;:«r:r*i;:r n,mUS
c
'
n u
'" Urbe Zv ' '
enusia SlacUi
auimadversioneopla-
'
Januarius
-
et ™*-
lum
 , , ,; .

DIE PRIMA SEPTEMBRIS.

143
tum finem complessent. illic hactenus requietio- nomine Oomini qui dignati sunt
:
in nostra
nis locum a Domino meruerunt. Corpora etiam urbe sibi habitaculum pneparare, ut nos secum v f os y ii y
beatorum Vitalis, Satoris, et Reposili Veliniani ducanL in Cieleslis gloriie mansionem. Cumque
ubi et passi sunt, reposita a Cbristianis no- hsec et his similia populus proclamarct, unusquis-
scuntur. Marcus ad ullimum Ecanae urbis epi- que corum pro modulo suo Sanctis munera elar-
scopus ,
postquam gloriosissimi Martyres , et gitur : nonnulli possessiones et patrimonia tri-
Agonithelae d Jesu Ciiristi Donatus eL Felix in loco buunt, et privilegia f secundum jura legum,
Sentiano partis Apulise glorioso martyrio sunt sicut atque hodie iu scriptis apparet, inde com-
coronati , nocte cum clericis suis eorum sacra- ponunt. Arechis vero princeps eximius giiscens,
tissima corpora rapiens, in civitate sua officio- et ambiens suorum heroum ac nobilium largio-
sissime sepelivit. Quia igitur divisn eorum corpora ribus muneribus munera, gloriosis Pra- vincere
usquc modo tumulata noscuntur vellem , ut tribus tam se quam totum populum devote sup-
qucmadmodum uno ventre portati, una fide con pomt : urbem g, et rcditus magnos concedit :
g
juncli, unoque martyrio coronati, sic sub uno insuper in cunctis sibi subjectis regionibus, ut in
altario colloccntur. His igitur a principe taliter privilegiis ipsius conspicilur, vicos, fundos, et
prcelibatis ,
protinus magnales consulunt, eum praedia largitlue donat.
Apuliam petere , tantum thesaurum perquisitu- 5 Aurea insuper pulcerrima vasa, lapides pre- aeibidtm devo-
rura. tiosos, et vestes purpifreas Fucayco h pectine »" •* *<'<''*"o-
Pergit in Apuliam, quo noverat esse locatas deauralas tribuit affluenter, Post haec Deo devo-
Reliquias sanclas, superantes omne tributum. tissimi, ac nobilissimi viri almo flamine illustrati,
Reddilus exposcit ,
quantum provincia debet. pioque desiderio Sanctorum amore succensi
Maluraus Apuliam cum opti-
igilur princeps, in unusquisquo, prout anticipare lieenliam a pio prin-
matibus suis perrexit, omnesque majores natu, cipe polcrat, propriis humeris suum levando San-
primores, et proceres illius prqvinciaa coram sc ctum lecticis, ad hoc ipsum specialiter praa-
in

congregari prsecepit, eisque secretum sui animi paratis, nimis gaudendo pedester ferebat. Prin- E
de Sanctorum corporibus revelavit. At illi se prius ceps vero egrcgius, et in Domino timoratus,
omori vellc dixerunt quam tam pretiosissimo ,
utpote major ot gloriosior cunctis Sauciorum ,

Ibtsauro modo quolibet dcfraudari. primorum, Donati videlicet alque Felicls bina
3 Quod princeps perpendens , et videns se et pia corpora, tam belo corde quam devolo cor-

quasi in nihilum profecisse, habito consilio cum pore ferens, prsecedentibus quidem ponliflcibua
item locorum
suis magnalibus et sapientibus, statim a civitati- cum monachorum togato agmine san-
clero, ac
>,)«<;> ntilius im-
bus eisdem tributum ccepit exigerc consuetum. cto, et tola plebe secundum setatis lempora or-
pfiimla,

Illi autem, veluti jam consuevcrant, hujusmodi dinatim, major ante minorem corpora sancto-
exactiones alque tribula se posse praestare prin- rum duodecim Kratrum cum hymnis ct laudibus,
cipi penitus denegabant. Dux vcro illustris ani- cum thymiamatibus et iniiumeris coruscis lampa-

madvertens eos in ulraque petitionc dcficere, dibus, cum crucibus et vcxillis, a parlibus au-

manus suas misit ad fovtia : ccepit eis vim facere, rorao per portam ,
quas dicitur Summa i, silam

eosque ad pctitionem suam minis et terroribus prope principis aulam , urbem inducit ,
quam
propulsare. At illi duci resistere non valentes, sibi gluriosi Marlyres ad requiem elegerunt, di-
centes Ilaec rcquies nostra in seculum hic
omnes uno consilio et pari consensu corpora san- : :

habitamus, quouiam praeelegimus eam. Dbi mo-

ctorum Duodenorum de civitatibus praedictis tollen-
tcs, locellis inclusa, mcercntes atque gementes nasterium, quod dudum, ceu dictum csl, prin-

exponunt. Tunc glorio- ceps eedificari jusserat, ambitum

Inflra cujus
suis manibus ofierunt et
sissimus princeps potitus desiderio suo, sanctorum occlesiam ;edificaral, quam Graeco nomine appel-
lavit Sophiam, hoc est, Dei Sapientiam, et ln
corpora duodenorum Fratrum de illis squallidis
honorem sanctac et individuac Trinitatis Iribuna-
et inhonestis loculis, quibus incongrue tumulata
libus adornaverat tribus , sub magno altari ad p
jacebant, omni cum reverentia elevavit, loculis-
medio tribunali h parato, bissena
que preliosis inclusit , ac festivo obscquio cum hoc ipsum in

prctiosissima corpora honoriflce collocavit anno

frequentia vonerabilium cpiscoporum , et nu-
comi- sui principatus socundo.
merositate honestissimorum clericorum ,

tante infinita caterva populorum, frcqucntissimo

ac cclebcrrimo apparatu solemni , cum sanctae ANNOTATA.
dcvotionis oflicio multorum religiosorum Bene-
ventum properabat. a Ew Officio translationis, quod edidit Jovardus
propinquas- initio mutUatum a pag. 118, solum hic reoitabo
sotemni ntu lie- 4 Cumque Beneventanis mcenibus
neatntum
obviam Sam- lecHones 4, 5, 6, 7 et 8; nam lectionei prsce-
sent, audito cjus adventu, exiit ei
lidntftt;
dentes et habent,quod spectet ad
seauentes nihit
pnia e tota, et tam prope quam longe positi
e
historicm hujusce mnslationis. Pauca dabo anno-
huic laudabili obscquio salagunt interesse, ita ut
sint in Commentarlo
tata, cum pieraqueelucidata
ab omni parte mundi concursus fieri putaretur.
Densantur viae, camporum planitics populorurn *"****'
^^^J^^^
, ,
c rcquiesccbant
turbis replentur monachi et sanctimoinalcs
: ,
alat ; erat
-
anns, juvencs et virg
>
clerici ac lalci, senex et
f)c
nes,
bei et
pueri et puellae, paupercs
illustres principi obviam animo
ac divites pl
lactanti
-
J^H^
/toruit Arecnvr,

Cm
«mn
transhaumU amtor, eg i m
procedunt cum gloria el totius patriae cxulta- nxei
,
/.,,,,. tegendum, gloriosa e civitatibufl,
tione gratiarum actiones ei ubcrcs exhibcnles, eeneussUtf
ma ts rubintelligere civitatem, ut
ac dicentes : Tu gloria ct exultatio nostra, et i

glonosam in civitalibus civilatem.

tolius BenevcnlansR civitatis : lu amator Dei
Graeca, Latinti etiam u*i
Agonotbela vosc
Sanctorum ejus assiduus obsecundator
(l
et tu to :
certamVM-
lius palriie tam animarum quam corporum pro-

et
Benedictus itaquo
tector existis. Benodiclus
hencdicti
lu a Dt*o ZSta,
itaque tn
sancli
cxcels(

Marlyrcs ,
qui
Xvcnerunt i n
tata,

M"
prie
1
sit
ignificat
stg

ipse Deus.
'•""
illum,

^f^?^^lC
Attamen
qui ludis aut

ki duo eic vooantur

quia
 VITA METRICA SS. DUODEGIM FRATRHM MART.

Improbitas tua, mox facundia nostra videbis

alter nimirum
auctorb quia inter Fratres erant prrecxpux, vitium; tibi nec fortasse placebit,
adeoque quasi duces Quod cadat in
ANONTUO vresbyter, alter subdiaconus,
Quod tanto sludio desiderioque requiris.
ad martyrium.
Pra3cipis historiam duodenum
scribere Fratrum
e Samnites populus Italte, et
Sammum corum
Versibus licrois veterem; sinf undc crcati,
hic Samnia seu Sampnia vocatur,
provincia, quse facta
dubia ss-pc for- Et generis tilulos, fideique celebria
inclaruerunt diuturnis beilis
prxcipuis Inde tyrannorum cum quo fortissima bella
lunn t/estis cum po/mlo Romano. Ex
Conseruere, quibusque locis, quo tempore pal-
istnu proomcia ivitatibus erat Maleventum, quod
•

Romani Bcneventum vocarimt, dum eo

duxe- mam
/Jeneventum autem hodieque est Martyrii, dignas et suscepere coronas :

runt cohniam.
Posique quod Arechis b magnus princeps Bene-
notissimum.
instrumenta donationum. venlura
f Privilegia, id cst,
Arcchis donavit ccclcsiir S. So- Corpora, diversis sparsimque jacentia terris,
g Plurvma, ijUSB

Chronicon Beneventani monasterii Transtulerit, nunc et qua sunt, sepeliverit aede.

phiiT, eschibet
Haec magni repetis quam mihi creditor esses
S. Sophiw, quod Ughcllus edidit post tomum VIII
si

cdilionc jEris; et es c certe, tibi nos deberc negamus

ItaliSB sacrx, quodque in alfera Operis

recusum est intcr Anecdoia post tomum X a ,

Numquam : sed vellem non his parere rogatis,

col. 420. Pleraque etiam dedit Ughellus in cata- Si possem. Non is tamen es, qui ccepta relinquas,

Ugo antistitum IJeneventanorum fom.WU a col. 26. Teque sinas vinci. Parebo : jussio tanta

Forro urbem concessam populumque Sanctis Excusabit opus, vel si non distet ab illis,

subjectum dici suspicor, quia urbis patronis sunt Uni quae lantum Cicero vult esse legenda.
adnumrrati. Tu prece conlinua multo studiosius insta,

h FucaycOj vn metro pliocaico pectino, ubi Ut qui Martyribus fuerat dux Spiritus, idem
li.ir uh.servat Jovardus. Phocaicus a vituli marini Horum me faciat tandem pro laude disertum.
( f/ui plioca) humorc, sicut ct a muricis sanguine
color lit purpureua ;
qui et phocalcus, ct mu- ANNOTATA.
rcx, sive conchylium dicitur. Sicquc telas auro,
ac purpureo stamino compositas, quas aula?um a Apud Jovardum instar tituli prxmittiiur hic
dicimuB, Arichis sanclis Marlyribus oblulit. Ha- versus : Incipit en sancli per carmina Vita Donati.
rum elegantissime ditissimeque elaboralarum usus Apud Surium pro titulo prxfationis habetur :

nosira setate frequenllssimus et ad nauseam usque Epistola auctoris ad Roffiidum. Additur apud
videtur. Jovardum, monachum. At de Roffrido manacho
i Audi obscmihnufm Jovardi ; Ab accolis illo nihil mihi aliundc se offcrt.
nunc Porla ili Castello nuncupatur, quia hautl Apud Suriurn ct Lipomanum Arethis scri-
b
longe ab Ipsa ex aulaa rudcribus, lerrae motibus bitur minus recte, cum plerumque Arechis aut
scpultis, castrum ac palalium pro praesulis guber-
Arichis nominaPus reperiatur, quamdoque etiam
natoris commodo ac residontia ffidificatum con- Arechus. De illo prmcipe satis diximus in Com-
splcitur.
mentario g v.
k Tribunal varia sigwificat at hic sumi videtur
:
c Jovardus minus recte, est pro es substituit.
pro looo, in quo consisfomt saccrdotcs, aliiquc
mnustn, nuir altare ; sive pro loco, in quo condi-
luui rsi tittarc.

Caput i. Patria el parentes

Sanclorum : eorumdem pia
VITA METRICA educatio, zelus contra ido-
lolatriam, gesla Cartha-
Anc/roKK ALKWu AUr.IIIKlMSCOPO
gine;pleraque minus certa
SALERN]
aut fictilia.

Ex editionibus Surii, Lipo- An ica post Latium terrarum

maxima a quon- Sanctcrun p-

mani dam
et Jovardi. nomina r
Egregios habuisse viros virtute ( t
probatos, a
Vinbus etsummis prseclaros pace vel armis,
Artibus msu nes, terraque marique potentes,
PR/EFATIO. Pertur, quos in Cannensi
b certamine victi
Ro.uani seusere duces,
quod mundus iniqi uum
Auctor f.rptnat
owniontMQrt'
U ndo a Dimls studuit tua nos rcvocare vo-
^xnmu.t lacinus. Juxta,
propiusque pereni
perennem -

luntas * et miscram caput orbis Roma ruinam.

bfiiili.
II, IV rciiio, postquam
a U>s U-vis hasc, Roffride, Deus immortalis ab alto
fuit contenta meo- Virg IIHS »n gremium descenderat, unde
quc salutem
IIu mani generis decrevit sumere
paucorum
,J
judiolo, quos nostra jocoso carnem,
Sape levaw Sacra Redemptoris servantem
solcut mulluimmc piHMiiafi nsu jura Cohortem,
i" qulbus esse
:
tujus et ant.quis
quidem valet omnia tdoueus pnestabant facta triumphis c,
au- Occuliabiit ob lmmites
thor, sine finc tyrannos.
Bl Ml poterit, quod dlcera ummto,
arte.
Hte urbs extabat
Drumeulum d nomine dicta,
n qua magnua et
A. qood tom jnhos. „o„ os,
loloMbUo ,-omlus iUustris cmim conpge Tecla
Vir Bonifacius a
Viribu. o. Qostrt. xmm : mim „ (1; , g ausu Indutus fidei,
Fescenninis e erat. armis
.

simplex et justus uterque.

His
 . , : : : , , , , . :: ,

D(E PRIMA SEPTEMBRJS.

145
His tot erant oati numcro, quot hanent duo Vera fides Chrisli dccorat. Ploreniias iuquit
luslra AUCTURK
Ergonc vcnisiis cultus
Annos, adjunclis annis super ilta duobus.
reprobare deorum? ALFaHO
Note uec Herculei sunt vobis Maximiani LuoiamieoFo
Diclus Donatus prior est, Fcli.xquc secundus,
Alcidse " alque Jovi quaa pcrdunljussa rebftlles ? •
* al. Ucldl
Tertius ut pcrhibent
Arontius est vocitatus,
( )
Hunc, qncm constantcr iVrlis vos credere, *:iiri-
Quartus Honoratus, quintus Fortunatianus. stum
Ilic, et dc reliquis duo sunt, quos posse venirc Innumerabilibus poonis periere professi.
Lex pedis in carmen prohibct: nam tertia quin- Talia dicentem Fratrum sio turha refellil :

tum Nulla fides, et nulla salus est

prorsus in orbe
Primaque poslremum , sic hunc qui septimus Privjtcr quam colimus.
,
Quia nam Tirinthnis / .
a\. qultquun
extat ,
isle ,

Syllaba de vcrsus pellit stalione secunda. Et Jovis * hic vobis potcrit praestare salutc:: ?
i. e. Jupiter
Hasc lamen his p ilibus decurrere nomina fas sit, Quos ciiam baratri stygialis m pcsna tenebi
Et liceat^olilum jus solverc carminis hnjus Fcrvida Plutonis comburet fiamma perusii
Non hoc vitium. Sexlus quoque Sabinianus
erit
, Victima Vulcani fabricanlis fulmina. Vester
Sepliminus seplimus, octavus Januari /': Ilic erit augustus
, quem Minos, vct Radaman-
• 0.1 et
Est * nonus Felix, decinius Vitalis babetur, thus
Undecimus Satorus, Repositus duodenus. Omni judicio condcmnat \ Vana quidem haec esl u'. cuiiloiiiimi

piu eo\ ' 3 Hos simul assidue sanctam docuere parentes Fabula vestrorum augis comperta dcoruin.
vditcotio : dese- Obscrvare fidcm, ncc cos, nisi quod didicerunt At pciora satis vestros artus, animasque
runt bona ma Scirc volebant, tc natum dc lumine, Christc Dcbita nequitiis tantis tonncnta rnanchunt
temporalia .

Justitia3 vel virtutis quem semper amare

Quorum nullus eril post omnia secula Qnis:
Est : cui saepe parens hac voce locutus uterquc Quosque putalis ut insanos vinclqne, raorique
Accipitur : Jesu bone, qui sine iabe vocaris Tormentis actos, caelestis curia sertis
Agnus, quique novo reparasti lumine mundum Usque coronabit *
non deflcientibus umquam : al, . i Miinvii

Afieclum lenebris , scclerum sub nube laten- Hos Deus mundo, velut iu fornacibus aurum
in
al jacenlem tem * Artiflces docti, probat horum spectal agoncs, :

Fac Natorum solita pietate misertus

sis ,
Et vincentibus his habilis meliora rependel .

Quos monui servire titi, propriosquc dicavi Pro terra caelum, modico pro lempore vitaa
EtGcc, ne pereant, nec quernquam scirc deorum Vivcrc pcrpctuum, pro nalis cuncta polorum <>l carli

Fas sit eis praHer te, qui super omnia regnas. Vgmina, pro rebus paradisi gaudia summa.
Jamque probis aetas puerilcs aclibus annos Non siticnt, non esurienl non percutientur
Sanctorum superare suo pro posse parabat. Sole, vcl aestu non dolor ullus
; clamor, luctus,
Semiuibus patriis erat illis fcrtile pcclus ,
Amplius cx illis qucnquani lurbare valebit
Frugibus ut segelum campus solct ingeniosus. Curnquc dies lotum concusserit ultiinus orbcm ,

Instabat suprema dies, fundique larisque Censorcs * mundi Christo cum prlncipe fleut. •
. a Judloei

Spernere quai-que placet quibus in praecordia 6 Maxima pars plebis, Sanctis diccutibus Ista , rii i tum ni.fiii

<in<<tur v<tr«t
Christus Grandc sacramentum fidei baptisma recepit.
Hcroulu ii<viiit
Spem dederat, quam sit mundus potiora fcrendi. Dic age, Florcnti n dat donaiiva ministris t
tat.
Non socii, non cognati, non illc parcntum Alcides propriis, lantis aequanda triumphis? n
Qui solet affectus naturae lege valere ,
(Jui sibi, nec tibi defunclus valcl auxiliari,
Plus reliquis relinere valent, primumquc fideli Utque suis verbia utar, qui dura Leonis
Multos Poenorum ccetus munimine verbi Contrierat * facili, dum viveret, ora labore, (rf.ioilLlhornl

A simulacrorum dcfcndunt ignibus alris. Pcrculit et Cacum proflantem fortius /Etna ,

«c lahorant atl 4 Inde velut tolidem piwclara micantibus horis Atquc renascentem tolies proatraveral Hydram,
convcrxianem \lla *
dics, quam tunc nilidissimus exhibet annus, Frcgcrat Anthaeum procul a tellure relentum ,

oe»iii(m»i.
Cum sol octipedis sub tcmpore solstiliali Quique suis"omnem subjecil viribus orbem
* al. Tanta
Prima tenct Cancri vcstigia, noctis opacas Non potuit vcstis Ccntauri sanguine llnctffl,

Summis auxiliis rattiorum summovet umbras g ;

Pcllicis invectaa quam Deianira o furore

Sic statuunL propriis a civibus cxitialem Texuerat, solita virlutc levare dolorem.
• i. e. iilolola- Pellerc culturam * celcri ratione, vel omni Sic ait ; varios , validos el passe lahores,
iriam
Signorum virtutc ; Jovcm nam quisque propha- Non te Centauri, non Cerberus atque gigantes,
nus ,
Non, qiuc fudisti, moverunt monstra, sed arte ,

Et simul Alcidem h vesana mente colebat ,

Ficminraipn: manu inorens, furialis amiclufl

Pontifices ct cis .^olrnni jurc litabant Viscera dilacerat, fiatum pulmonibna haurit.
Juppitcr, in me nunc fulmen jace, quaeso, co-
Thure, quod Eaphrates mandarat nave, Sabaeo i

Omne domicilium fumabat da?monis. Huc sc ruscum,

Pasccrc Juno mcis, quas cmnlis cladibus.
Proripiunt Fratres. Cseco quid pectora ,
dicunt ,
, , ,

Turbinc vcslra nimis miseri confundilis usque ? HflBC sunt

Qux 1
nimis inviso decuit donare aovercam
"/. (Juis
Num* Deus Alcidcs natus Jovc ? Surdus uterque
Gripe me vitee, corpusque laboribus aptum
Non habet, orantcs qua vos exaudiat, aurem.
Conflce, non tibi jam de me aperare licebil.
biscc Crealori, non tc, faclura, crcatis
praeclarua philosophusque .s. Cyprianu»
7 Interea rhetor ,

Subdcre, supremoque Dco persolvere vota , ,/,. ti Pratret

Posl rnartyr, Cyprianufl p fungebatur honore i

Quae tantis studiis das infcrnalibus umbris. vocaiif ' •>• ""'

Pontificatui ccl ise Carthaginienpis.

auit,ut vanira 5 Non valet opprobrium tantum sullcrrc sa- i
i

g fU m
Hic ubi tot Pratrum sensil rnirabile factum ,
tatm Uearum cerdos
luorum Orantem direxil eoa ad se properare
nerculis, in medium vcnicns Florcutius k
exi>ro ira
tn ' 1 '
', ya*na*
Quantocyus, patrio quoa sic animavit amore :

in/erni u.imxn- Valde commotus, magna comitante caLerva

Si n-spoudrmh.rn vobifl
cerlaiitibufl esset
iur di.xit
Poiitificum, Cujus vos relligionis : ,

li
quibus estis VOS natalibus orli ? Humana non eliamsi cuncla darentur,
re,
Edite, vel
juvarent.
Noslrum cultumque ge- Quaj sunt Ln mundo, morientefl illa
Ccetus ad hsc Kratrum :
usum
Muncribus quis cnirn post mortem a talibUB
nusque
19 Expetal?
Scptembris Tomus 1.
 ,, , " , ,

146 VITA METftlCA SS. DCODECIM FRATRUM MART.

Cui nisi morte sua mundi spes unica Christus

AUCTOtlK Bxpetat? quamvis se plus utenlibus ipsa
Ilaec
,

Amissam nullus potuit reparare salutem

Darent, intereunt tamen omnia: gloria vestra
,
A.LFANO
AHCHIBPIsCOPO Deus ipse corona Ad quam crcdentes ducit, reliquosque perenni
Christus erit, Jesus raerces , ,

relligiosa Concrcmat ignc. Parumne videtur, ab exitiali

Qucm jam coofessi primordia
hsc constanter et taoc *, quod rcstat, inife Hos revocare via? Rc nos certamus in ista ,
*
a/. ut Pecistis :

corpus, crucis est quod morte re- Hic labor incumbit, plus omni munere nobis
Certamen :

Isla placent, pluris facimus, quam corpora, men-

dcmplum ,

Non timeat fusles : quod si mortalia membra tes.

Stringuntur nexn, non spiritus ille ligalur Vos hac, quae cinis esl, tantum de carne timetis ,

Qui c;elum scandit, carnis statione relicta. Est quae gemrna, nihil pueri de menle doletis.

Pcena brevis, gladius si gultur fregcrit, omnes Spondcat fiunc mater simulacra nefanda relictum
gaudia longa remutat. Ire, Crealori servilurumque, videbis
Mdtroris curas in

Vos dignae proles, dignisque parcntibus ortae Quod daemon fugiat, puerum nec torqueat ultra.

in exeroplo perpenditur almo 11 Mater sic potuit quani festinantius, in- ab 'PJi* dttmone
Estis, Bicut ,
,

l<beratur,
Pmctus namque bonos bona semper germinat quit: etta
LufamtUa, ad
arbor. Ex vobis quoniam pendet mea vita salusque ,
frlem converti-
n liiinatum 8 Postquam sic dixit, cunctis aetate priorem Spondeo facturam me jam quodcumque jubetis :
tur.
pretbyUrum, PrQsbyterum fccil Donatum. Nec mora, Felix Cunfiteor Christum vestrum quod protinus om- ,

Ftli em tutxtm- nis

Hyppodiaconus est factus: quos intrepidanter
ronum cnutf-
ii iribuant asgris animis consulta saluiis, Nostra domus faciet, tantum mihi filius esto
crattc : pucr
rmrtjvmcnwi Accumulans Qdei cultum cum pace suprema Sanus. Nonne salis paucis dixisse videlur?
Dlmisit. Fralrum mox concio docta fldelis Itur ad auxilium pueri, prccibusque seorsum
ijuticioruiii morbos expellere cospit ab urbe, Atque diutius instatur. Promissa manentes
Non mcdiclnali lcrro, nec mellc, nec herbis Intenti sunt concives hinc, inde clientes ,

Unde lit antido um :

Bed eis medicina probata Mater ct illa sui nati confecta ruinis ,

Christi uomen erat. Vim verbi non feret hujus Sat tcmpestivam seram putat esse medelam.
Languor : ad hoc teler, tenuit quos, spiritus arlus Surgit Donatus, fit lccto proximus aegri
Eflugit obsessos, Sanctisque dicala potestas Et dicit : Deus * ailcrncrum Christe crealor ,
* al. Deus
Se quoque pellendi quod sit sermone, faletur. Qui prolem Cbananaeae pcenis eripuisti
Hoc probat eventus. Quaedam matrona senatrix Talibus ,
istius miserae miserare *
dolores. * al. miserere
Nomine Resliluta q, domo plus trfstia multo A lc solamen quod puro corde requirit,
Sfgna ferens erat fn vidua spes unica cujus Annue progenicm proprium columenque
:
:
, de-
Pilius Immanes motusque ferebat acrbos cusquc
Daemonis. llic pueri clamabat ab ore furenlis: Daemonis a laquco tetri dissolve maligno.
Uuc aisl Donatus, Felix, et cantera Fratrum Finierat. Subilo rugiens ferus exilit hostis ,
,: -io conveniat, non hoc a vase recedam. Indiciumque sui nullum fugiendo relinquit.
rrd jti im uocafl 9 Est ad cos missum nam supplicium tolerare :
domus clamoribus
Insonuit laetala illuc :
S,fh fU$tU
tl
Nali oon poteral raater. Carlbagine nondum Dndique concursum fueral: memorabile factum
matrit /'. Ntti
Exlerant missi, Bubilo cum stare
gregatim Sanctorum populi tollunt ad sydera plures.
Inveniunt Sanctos: dicuni mandata,
d/. procaotQ] precantur 'ali nihil quemquam dicunt fecisse deorum.
Dt placeat pueri tormenta videre, parentem Sanatus ' terrae
prostratus semina vitas
i. saous
Solari propo casuram de limine vitae. Postulat aeterme, quaa mox data
suscipit ipse
Dal pfelatfa amor legatos esse sequendos. Tunc mater Chrislo ( Quicl enim
al ii dubilaret) ad-
Convenere domus '
flducia maxima Fratres baesit
Ducentea Becum pellentes daemona curas. Et quod promisit, complevit mente
fideli
ReHlltuta suis complens clamoribus aethra ,
Tum magnam populi divina potenlia partem
fcnto pedes horum
lachrymando corruit, orat Praxit ad immensumpatriae caelestis amorem
Donatum, potlua quem oomine
prodit imquus, Hmcque ^uam Fratrum rcpedat
Pelicemque slbl misereri, redd convenlus ad'ur-
nalum . bem ,
llostls quem vesanus habet Robore quassatas mentes
Qocte dicque
MDcit, et
firmare virili
lacorat, Buffocat, ierritat, arcta Neve labc.it, Qdei fortes
(
'" Sanctl dixere:
opponere muros.
:
Deos quid posse putatis
vcslros? Cur non aub>
emunt pueroque tibique?
Noone Jovem decuil succurrere
casibus istis?
ANNOTATA.
Cur hoc i.ilc m,llu!
" nec \polUnis arte levalur? a BelUca soilioet
™ u * a Deo alua fespoodil ad
na,
fortitudine et ar-morum glo-
q ua diu certarunl cum
ista tribunus
?
Padflcia dlctis: DUnam medicamina Homrnis Cartha-
veslra gmenses,
Prodessont,
magniflce donis pretiosis m
Donatos hodie voa urbs hlndicatckdemRomanorum in secundo
Carthaijo videret. bello
prva 'jposna ltl Sancta
cohors risum tunc
vamint<" rtrum signillcando mo-
destum
ten tuarum,
A s ,WnU '
m ^ asl aOWa irii.unum
putcnt lUimam capt uotuiw ?i ™ *««* wraa ""
* ttt. ut ]f . •
*«**«**a ,:;;^r
"!""' 1
«» teHus, quaj poniua prasiaLet
,a ^ acr,
1
" v »Wc,
morta ibus
i inhonesu, , i, L
fjztd —'-„;:>,„
«l t|iunl m !

pattnnous banctorum.
S™*"»- «sed viUataprioria
eFescennia urte frit
mui o, ' "' u ''^-''"'-: Btruriz, de oua Cella-
CM,'':vr;''
collocat -s supra J ' '
Falrrinc ff«
Fcnan •

SusUDet «ternos tandom eatla 11

u.U ongutetn
evtllaurtic
traxisse
t,Hiicare vol " lt
mens. carne Sicu Bonifaduu,
:
uegiecia lege carmmis, totum no-
men
 DIE PIUMA SEPTEMBRIS.
147
\ mcn cxpressit Januarius. Nomina autem aliorum
AUCTORK
quorumdam apud alios scriptores leviter sunt mu- ALFANO
tota. VRClUKPiacoPO
g Comparat pocta Sanctos cum sotc, qui tunc Caput h, Victor
missus Adru-
longissimos effxcit dies, seu tenebras maxime pcl~
lit, cum ingreditur Cancrum tempore solstitii
metum ad sanctos Fratres
irstivi, insinuans eos, cum jam erant adulti- $ic ducendos Carthaginem ,
pepulisse tenebras idoloIatri<r.
quem pr.rcipuum deorum habcbnnt,
h Jovcm, eorum disputatione conver-
ct Herculem, qui alio nomine Alcidcs dicitur,
ut vulgo notum cst.
sus dicitur : capiuntur San-
Sabzea est regio Arabise Felic/s, in qua thus
i
cti.
nascitur inde rcctc thus Sabaeum. Veru-m Evr
:

phratcs notissimus Mesopotamis' fluvius non bcne

inducitur, acsi per illum cx Sabxa Africam ver- Xiurihus hoc jam Roma suis, quibus omnia, vai<-nam« sd
sus navigaretur. Sentit ("rs^uer.doi
C
k Nomen saccrdotis vcrum, an fictitium ? Et scclus approbat, atquc ncfas contcmncre sacra
grtdtiur Cor
1 Aiiud nomcn llerculis ab urbe Tiryntha, in Tarpeii a Jovis, et magni jus caesaris ipsum : ihagmcm,
quo nutritus dicitur. Hostiles animo motus, et jurgia captat. a
m Hoc ct scquentibus vcrsibus secundum gen- Non odii vcteris, non crcdis ; non aliquantum
idium porlarum fabulas cxponit variis modis Ma- Abstinet irarum, lamquam Barchina "
propago b ii ! nrnchiiiii

ximianum augustum torqucndum infcrni pcenis. Pullulct, et porta modo sit cernenda Latlna:
b

Styx cnim ftuvius inferni, Pluto deus inferni, Uisponit gladios, Sanctorum viscera terro

R
Vulcanus deus ignis, qui damnatos cruciat in in- Praecipitem pratceps scrulalum Valerianum ^
ferno, Minos et Rhadamanthus judiccs inferni. Diri^it. Implent ut Carthaginis omnia i>lausu
n Bursas hic inducit Sanctos contra dirinita- Mcenia, tympana eum citharis, et barbitus, Ur-
tem Hcrculis disputantes ex ipsis ejus gestis ficti- bis
tiis,qu% decaniantur a poetis. Quippe, si poStis Pra?reetum o vrnisse docent. Is tristis ad sedes
credimus, Uerculcs in Nemzra siiva juxta Cleo- D Restitutae, nam linea san^uinis alti

nas inusitaLr magnitudinis ieone/n jugulavit; Ca~ Regihns ex *

alavis inerat eommunis ulriquo.

cuvi latronem famosisshnum ,qucm Vulcani filium Clauserat illa domum sonitu concussa senatrix,

dicunt, in spelunca Avcntini monlis necavit ; in Officiumquc Deo gratum, prasconia laudis
Lerna palude hydram midticipitem, cujus capita Chrislicolis conjunela clioris immensa ferebat.

rcnasccbantur, facesimul et ferro tandem ex- 13 llanc ita i^rjefectus verhis affatur ineptis rt accadit Httti-
tiil<vn,i)U<tm ml
stinxit; Antmim gigantcm, Ncptuni ct tcrrx /i- Ni consanguiniias, qua jungimur, ipsa vetaret,
OQQtiHtW
nfi ,

lium,qui prostratus aterra vircs scmpcr resu- Sacrilegam nosler gladiU9 te juro feriivi,

mcbat, clatum a terra suffocavit ; Centauros, Et fieres canihus, trnncatn vertice, paslus.

Thessaiix populum, ex quibus monstra quxdam Evacuas leges, (juihus est et subditus idera
partim humanis partvm equinis membris constan- Terrarum dominus cffisar hhamiua spernis, :

tia formarunt poetx, pcrdomuit Ccrberum, tri- ; Quae terelem stabili conservanl fcedere mundum.
cipitem infernicancm, triplici catcna vinctumad Quis tua viperco cnrdis penelralia virus

superos traxit; multaque aiia Hcrcuti attribuun- Infecit? QuiS ct illustrem nalalihus, atque

tur xque laboriosa et difficifia. Porro ad tanta Forma, divitiis, et sensii praecipitavit
pencula missum dicunt Hcrculcm odio Junonis Crimen in oh>cenum? Vencris plus luce corusca
dearum reginze, sororisque et conjugis Jovis, Ora quis ohduxit tenehris ? Ubl vestis et illa,
qux noverca vocatur ab Hcrcuic Jovis ex alia Quae solet aurato plumata nitescere C0CC0?

fitio.
Quove lahorahas, uhi sunL gestamina cultus?
C Ocnci Mtolise rcgis ac uxor Non video digitos solito radiare hyacintho,
o Deianira, filia
Qavos ruiilaniia serta capilloa
tlercuiis, cum audissct eum tcncri amore Ioles, Ulla nec in :

quampeUiccm invectam vocat misit Hercutive- f

Te tam dejeclam, tam vilem, tam tenebrosara

Numina fecerunt, baec numina *

spreta repen- »a(. muoera
stem Nessi Centauri sanguine infcctam. llacveste
cum sacrificare vellet, tantis doloribus dunt.
indutus
vcro hi> f n-
inar- Dixerat. Illa rcfcrl Noras praifecte ,
<•*
cruciatus est, ut in furorcm actus se ipse 14 :
,

rldet manfn
injcccrit et combusserit. Ilsrcsuffi- fuissc
dcntem pyram (jentilium dect

intelligantur ilta, qux ex fabulis poi!~ Mc patris atque viri cum divitiis opulentara
ciunt, ut
Exoticarum rerum, lum fundis doraibusque :

ticis hoc loco perstringuntur.

conjunctum cum his Omnia penc dedi pro dulci prole tuenda,
p. 5. Cyprianum perperam
Comme7Xtano'i ni. Pauca dc Alrox (juam dfflmon vexabat. Non <^ " -lanum d, r

Sanctis, probavi in
Qui nunc Clusius cst, nunc Ipse Patulclua idem,
eo observata sunt ad Acta prxcedcntia lit. c.

dicunlur Ridendum numen, donavl eurn sale farre?

q Hxc, qux cum Restituta
gessisse
num. 25. El caricis Aristeum c, bove culla Priapum f? <•
f
Sancti, improbavimus in Commentario
Il.-rhiferique rudi scrvantem g ruris asello?
h
Semicaprum capro raunuui ? Tilana.pie h tauro?
Alcidem raptis ? causis immanihus Orcum i? 1

Jovem vitulis? totidem

Mille
* te falcifer h agnis? <t. jQTl

/?
k
Nonne raccmifero feci soiennia Baccho t

-* J$5S m, Gererique liiavi? m

mwm¥
Mullolies etiam Veneri
Sed mihi poscenti non afluil ullus eorum.
pete-
Proh pudorl A quihus auxilium deccpta
ham,
Quorum pars slupris, pars eladihus ante vacahat,

Et furtis
•
alios rcgno lerrisque repulsos,
Exustos
 : ,

iiS VITA METRICA SS. DUODECIM PRATRUM MAltT

morle relenlos Ilic de materia milla, nec pondere quovis

AUCTORK Bxustos alios, omnes et
Mundanam molem tam mira condidit arte,
ALFAItO Novfmus. Bst sed \ ira salus medicinaque Chri-
incniKriscoro Casibus addictam' nullis ; sed credilur ejus al. adj
stus, eciaiD

Perpctua ratione re^i, virtute tueri.

Qui mc servavit, natum saivavit, avcrni
suorum Ilunc homines infelices cognoscere nolunt,
Faucibus abstraxit, merilis precibusquc
simulacrorum dum corda superstitione
Orum, dsemon quos pessimus omnibus horis fn

viriule fcrcbat Deponunt, et sublimem, quem Conditor idem

Nomine clamabat, quos et
Praefectus iniquus Ilis dederat vullum, quo possent cernere ca?-
Pracipoos. ilis auditis,
Inquil : liii- ulii SUQl hi, quave rnnrmlur in urbc. lum,
In tcrram flcctunt polius, quaaruntque deorsum,
Cuisicilla refert: Drumeutinis potiuutur
Quod dcbent sursum. Quantum sit inenle mi-
Ffospitiis. Victorem mox accire trihumim
Praefectue jubel, et Urumcntum dirigit, ista nntus,
*
Dicerc quis poterit, statuas qui poscit et orat?
f„,tH .
.!.'.
Mandans : Perge celer stipalus milite sacvos
Alque die toto suspirat, supplicat, adstat?
Et fratres blasphemantes decreta deorum
On nodis inquire, repertos colla catenis Assidel illis, sive stipem jacit, aut litat? Et cum
Nexos, fac nostrum praesenles ante tribnnal. Suspiciat tanto studio, qui fecerat illas,
i tetoi a Vale* !5 Viclor ad hoc animo faciendum tendit eo- Contemnit fabrum. Quae res perversior ista,
dein, Si statuarius ejicitur, statuaa venerantur,
"t appi
Quo directus erat ; sed talibus excidil ausis Quique deos fccit, votis non poscitur ullis?
>
i
inctot,
/Etherea virtute repressus, repperit omnes Quamve poteslatem, quam vim retinere vale-
Orantes, vullum quibus intulit ipse minacem, bunt,
Haec referena : turba deis invisa supremis, Gum qui fecerit, haud babeat? Sed nec fuber
Voa hominum crimen quo berttus omne piatur, illis

Spernere libamen populos suadendo docetis. Quos habuit sensus, audire, videre, aliosque
B
Donalus respondit : Avarum spero putarea Perre quidem potuit. Vivum, qui vivere quaarit,
Plenum divitiis, si nil conferret egenis .*
EsseDeum credat: moriatur namque necesse cst,

Rebufi abundamus, quas vos et habere flecerct Qui se defunclis adjudicat. Est tibi, Viclor,
Has uni caelcslcs, damus has cupienlibus orones, De Jove, vel reliquis dubitatio qucelibet ? Una,
*
Sponte Dco vivo qui colJa tumentia flectunt. Victor ail, tanlum : Cur efligies dare possunt al. posslni

Victor ad bsec : Post ergo Jovem qui credat et Supplicibus responsa suis?Namqnod deitatis
aci'em Nil babeant penitus, facili ratione probasli.
Non erit Alcidcn, si cuncti credimus istum 18 Donatus tlixit : Res , de qua consulis puiique
Esse Doum solum, quem dicitis. Inde- beatus hfec est
Donatus dixit: Rationo probabimus apta, llumani generis ilcceplio, perniciesque.
Hos, Victor, non esse Deos. Horainum pnor Dnde quod emergat, rationes si cupis", edam. al capis

Eetas, Ilas prius in species quam pontus, terra, polus

Ante pererralo quam Coeli Qlius orbe que
Saturnus navi Tuscum venisset in amnem n\ Exissent ', opifexrerum Deus arte suprema *
al. exwteat
Montibua ot i ylvla vltam ducebat agrestera, Composuil Cherubim, Seraphim, necnon alio- nL superua
Moribus et lectis, poluque ciboque ferarum. nun
Ilic docuil lara dispersos el legibus Agmina spiritnum
uii, : quos inter condecora\it
Ei rallone frui. Lallum meritoque vocari Sic mirabilius, sic et pretiosius unum,
Italiam, cujua lutus latuisset in oris. EJus ad ornatum rcliqui quasi veslis ut essent,
loi um ra \oni' 16 Inde rudis regem divino coepit honore quffi pretiosa nimis
tantorum gloria ionge
btti ronlr /i u
i

Laudibus et su is extqlloro concio, Pracipuum faceret, cui nou mquabilis esset.

boi tit ati |i
vel quod
Struxerat huic animos bumanis cultibus ipse
td, Qui cum sic inler sociorum castra nileret
Vel quotl adulanli aibi praemia grata ferebat. Perspicue, slellas velut inter luna
minores,
I!
Deniquosic charua propriis cum
civibus easet Mox Majestati divinae, qua fuerat tunc
Moriuus efflgie quo donaretur acerna,
Inferior tantum, similem sc posse putavit
Esl visum populo, qusB teslaretur
amorera, Atque parem Deri. Sed quid
Iraporiumque sui
lalet Omninolen-
quem posteritas :
coluisse lera?
Dicilur, ut cupidos fiaceret de more sequentes Dum cupit ha5c, cccidit. sccum dejectus et ordo
Vd bene regnandum. Sic India maxima Bac- Nequitiae fuit ejusdem : genus unde Creator
chum o,
Prulinus humanum finxit tellure madenti,
p g Creta p Jovem, Venerem Cyprufl '/. )lebs Del- Cui patriam,
I decus, et lucem prasberet 'eorum
phica r Phcsbum, :

Id quoque militise bonitatis amore ligatae

S I Nobiiis atque Samus s Junonem
froiaque t ffiquandum numero decrcvit prole
Martem, futura.
*
Principioque virum cum conjuge
ii .r "<*" ^usti, sawavii Roma Quirinum *
protulit orbi,
El posuil mediis paradisi in •
'
reliquos iaceam, fruclibus, illi itl. illi3
Saturnum peclore
'
sano Mandans Ex omni paradisi
Ksse Deum censes, qui nati
:
vescere ligno,
cesseral iraa De ligno vero ne
Qui pulsus rcgno rugit, mande bonique malique,
talluitque u>( annis? In quo consistit
Quove raodo nocitura scientia vitae
Qui
:
rugii
8*.
T (lVi,,s
crei

ullateair qui
,
ll( >" vira mortemque limere
aullam s,,,
Mortis ct intenlans pocnam,
si forte fuisset
*

j^»-™ ™ Blagi Iluctus nisi

eonfuglendo, salutem
«....«,..,„„„.
salulcm ?
t ,
.

^ / Hasc transgressus homo. Scd apostata

spirilus ille
\idit ct invHil,
doluilque, quod
potestas
Ihuc ^w. quod celsa Deadit, humano generi locus Ule
unde superbus
daretur
Nalorum non 19 Tunc oculis Evaa dirum
sii cum non init uiia
se vertit in an- fideicfo
nareiiUfi
gue n, capttibWt
m c Jupiter
MT| Mrtfl Arboris et vctiiae jejunia
nulla
est.
™
cui Uulla
^PerUua,
solverc fnictu,
t« eral hsec etenim pulcherrima)suasit; ctilla
(

Un,
lmperfecla
«^ ^ ^tera prorsus inesse.
Decep.t davpia virum:
Cum consorte loco caruil,
moz delicia.um
vilamque pe.ennem,
Qui
 , ;

BIE PRIMA SEPTEMBHIS

140
A Qui "fruitarus erat felix, nisi culpa
fuisset tirvisprxfectos recensetur
•aiw* Pracepti, pcenK, vel muneris Vaterianus; nec prz-
immemor, idera P AUCTOHr.
fec4usdtciturmAcHspraicedmtibus
Perdidit, et mundo regioni mortis adhaasit.
d Janus anHquissimus
ALFAXO
Hoc ita
confuso, lamentuin, mceror, et fu-it Italue rex, inter kRcaimtcoto
angor,
Et dolor, obtrectatio, dcsperatio,
luctus,
^^^r^^^ntempingebant:
Tenplura habu.t
^rumna, angor, sollicitudo, molestia, ftomas ad iuiimum Argiieiutn
languor a Numa Pompilio
El mctus, positum. quo d tempore
atque pudor, pavor, belli
exammatio, pateb.u, tempore pads claudebatur
terror, unde Pa- :

tule.us (a patmdo) et Clusius

Ira, irbido,odium, discordia, si qua vel (a ctauden
hujus cognora.uabalur,
Sunt gencris, gcnus omnc suum mquit Carolus Stephanus ,.
cepere : priusquc victtonario.
Post protoplasti delictum pestifer
egit e Aristeus filius dicitur
Apollinis et Cyrenes
Angelus immensum facinus livoris
iniqui et educatus a nymphis. Minus
Perderet ut frater fratrem. Scelus quidem famot
inde nefasque, est mter ficHHa gentilium numina,
Crimen, et omne malura Domino ctElique soli- iistame
adscrvptus,ouUusque ut talis a variis
que Hultade
Ansteo dabit Dictionarium Morerii
Invisura docuil pupulos, tantumque reousum au-
subegit ctumque anno 1740, ubi dicitur
Hos, ut adorarent.sprcto Factore, etiam u i

cr.ata, Nomius, Agreus, etapud Virgilium

Aera scilicet, et terram, pontumque,' Arcadius.
polum- fPnapus fitius dicitur Liberi patris
que, et Veneris
hortorumque habitus est deus.
Ignem, sydera, stellas, fonles, flumina, ven- g Sylvanum aut Pana designat, campestrcs gen~
tos,
Hhum deos; qualis eHam est Faunus, qui
Et nemora, cl
semi
lapides, immania raonstra caper vocatur, quia depingitur
fera- parte inferiore
rum, ut caper. Hi semi-dei alias Satyri
dicuntur a
Vel quidquid solvi poterat statuasque deorum, Latinis.
B :

Per quas deceplis responsa nociva h Titan Catf G

referret, «( Vestw filius, ac frater Saturni,
Instituit, jussitque coli, sic impulit illos inter gentilium deos numeratus fuit, Aliquando
In barathrum mortis, quo se rniser excruciandum pro solesumitur a postis,
Noverat ^tcrnum. Fuit hoc raiserabile i Orcus inferorum
cunctis deuserat paganis, etpro ipso
Jus mortalibus imposilura, dura
Cunctipotentis etiam inferno swmitur.
Filius, huraanas summa
pietate ruina? k Falcifcr Satumum designat, Cmli filium,
Compatiens, mirabiliter dc Virgine carnem Jovis, Neptuni et Plutonis patrem. De eo multa
Sumpsit, et effuso precioso sanguine fimwerunt poStm,
priscum em quibus aliqua perstringit
Solvit delictum, culmen credenlibus atque inferius.
Pra?buit, unde prius primi cecidere parenles. Bacchns vini inventor dicitur
1 et deus ebtie-
adfidemcon- 20 Hinc est, quod salhanas doctissimus tatis habebatur.
arte
rerutur-.ca-
piuntur
nocendi, m Venus dca erat amorum et voluptatoim:
ut, atns.
Sancti
Mm
,T
nec "lomenlo desistit perditus uno Ceres vcro frugwm mvenVrix et dea. De his
Exercere nefas regesque, ducesque, tribunos omnibus ferejdiis turpissima
:
celera narrarunt ipsi
Cbristum confessis multos facit esse tyrannos, gentiles.
Ul pereat secura fides, quara saepe n Tuscus aranis Tibervm designat
doloris : \\W non
Interitusque sui causara videt esse Latium solum, sed Sabinorum etiam
secundi agrtira, et
Hic tuus, o Victor, Urabriam Apenninum, ab
Jovis est Salurnus ,
cis Elruria, quam
Apollo, dextera ripa tangit, separat ; inquit Cellarius
• A cyrtho* Hic Cirrhaea *
y quidem secreta retexit, ct iste tom. I pag. 300. Idem 497 hwo
d>- /."//<> pag.
V Ansens horrenda Capitolia voce tuentis scribl; Latium Latiuormii regionem sonal quaB
' 8n "um fenarum * numen, pciores utpole cunctis initio anguslis admodum Qnibus circumscrlpia
;

. ,
i-aervire
Gentibus, cdocuit dominos servare * erat, accessionibus poslea ex variis genlibus buo-
Quirites z.
G
Nunc agc, ne caecus furor hic le cessu crcvit Lemporis. A latendo nomen dedu- F
perdat et crror
Tantis suppliciis, ex toto quod Salurnus, arma Jovis
corde fatcre cunt, fugien.s, in
Esse Dcum Christum, sacroque has oras delalus, et hominibus in reipublicffl
renascere fonte.
Victor ut a eunclo Fralrum cam
pia dicta senatu formam corapositis, lalium regionera, ut
Haec sensit, cum militibus vm, vers. W^ voluerit
divina salutis Virgilius lib. tradit,
PerpetUc-e laetus suscepit
muncra. Longo vocari
Cumque moram vetitara fccissent tempore, plu- . . . his quoniam latuisset lutus in oris.
res, perdomuit, i/ndeque Indos mter
o Bacchus
Qui caperent illos, prasfectus misit, et deos gentilium relatus videtur. An autem omnes
omnes
Compedibus nexos Carthagiuis arce retrusil. hic enumerati dii fictitii coli sint ccBpti locis a si

gnatis, non inquvro. Id certvm, omnes fceda

adulatione ad fictiticm initatem cvcctoa, mul~

ANNOTATA. di\

ttMjiir tocis aliis sic cultos.

a Capitolium, ar.r Homana, structum erat in p Crela, nuno vulgo Candia, insula est ma-
monte Tarpeio. Hinc Jupiter, qui templum ibi ris Mediierranei vn mt/rottu £gei maris, quod
habebat, a Homanis vocabatur Tarpcius et Ca- o Archipelaguf passim dicitur. Jupitei < illa

pitolinus. insula natus illiusque rem fuisse dicitm i qvM et

1>Barcha cognomen erat nobilissimse apud Car- -

r u ic ...,,, eju ibidem ostenditur.
thaginenses familise, cx </ua Annibal oriundus t
.
Aitera li&\ est insula Mediterranei in sinu
fuit. ffmc Barchina propago Annibalem desi- Issico inter Ciliciam et Syriam sita, in qua Vent
gnat, gui via Latina cum agmine ad Urbem potissimum colebatur a paganis.
accessit, dum Romani obsidebant Capuam, pront i- Delphi '" ilas erat <>> Phocide Grmiz provin-
Livius narrat lib. vi Decadism. ciaj«.it<> montetn Pamassum. Famosissimu/m tbi
tpolh, seu Phcebus, qui inde
c Praefectus Urbis improprie vocatur ; nam sub templum habebat
impcrio Dioclctiani ct Maximiani nullus inter Dclphicus c w ominabatur.
n San u
 VITA METHICA SS. DUODECIM FRATULM MAHT.
150
Jure quidem rebar studiis huc
usque colendos
jam olim. ut nunc
s Samus, aiias Samc, et
Omnibus, irrita nec digiiis incendere thura,
AI-fANO Cephalenia.in^to^™"^ Vana nec orantem mc solvere vota putabam.
arciiilp scorn
h L Verum alia Samus hic
destgnatur hodte-
Mmorts Vos (ut comperimus) nisu
quocumque valetis,
,, samo- «»* «« * *"« f« Exhibitos superis tut relligionis honores
colebatui.
ubi Juno przcipue
* ** esseque
Evheso objecta, cunctis conlemmiis, nus-
1 Temporibus
i^oia Uion, urbs est dece
alias
Phryg^ «""» quam,
dwe celebrU ,, Troade seu
wwenw Martem Nescio quo pacto tamen, hos impune probatis.
Asrrnnmrisvrovuu.a.M non
quoties quoties esset mihi cultus inanis
sed Mnervam po-
m prxcipuoin) orefuisse,
esse possit auctorem
dixisse, Victima perniciem, sed non latura salutem !

tius, ita ut svspicio

Talibus ipse fidem forsan nugis adliiberem,
Troia Mincrvam. Ni Jovis auxiliis mundus confideret omnis,
u lijujus urbs
vrmla Rhodo, quaenomen
est in
Illius et nutu Romana potentia semper
Herculem viiro modo,
suum huc usque retinuit. Mitteret indomilas sub fortia fcedera gentes.
execrationibus ibi cultum
nempe et maledictis
Sed vos obtestor per cceli numina, qui nunc
cap. xxi, num. 31,
fuisse scribit Lactantius
lib. i

Orbis ad exitium scelus hoc defenditis, unde

rationem subdit.
sacrilegique istius cultus
cap. xv Improba tam dirum primum mens ista venenum
Audi cumdem Lactantium
lib. i,
x
intcr dcos relatis : Hausit, et Herculei foedum plus sanguine mon-
de Romulo ct Julio Crsare
quia hoc sceierato stri?
Romanos deus Julius,
Apud
deus Quirinus, quia pietas innata deis, quae sola furentes
hornirji placuit Anlonio ;

cum alter gcmim Blasphemosque reos non mortis damna ferendo

pastoribus visum est;
hoc
alter patriaj parncida. Perdit, sed palria lantum bonitate monendo
fratrfs (Remij exstiterit,
multaque similiter scribit de Suflert : nam merilo vos jam palus illa teneret,
Plwra additde his,
flclitiaque dtvinitate, qum Quae negat ascensus inferna petentibus umbris,
sceleribus
B aliorum Si quemquam superis hasc ob maledicta placeret
videri ibi possunt.
Phoculis vicina Delphis, Perdere. Denique nos, quibus est injuria nulla
y Cirrha urbs est
mquodsemonora- Auribus iratis non admittenda deorum,
adeoque et templo Apollinis,
sccrcta haud dubie Dignos suppliciis decernimus omnibus illos,
cula dabat. tlinc pcr Cirrhca
oracula. Qui contra patrias legcs pia sacra refutant.
faitelligit Delphica
historiam, relatam a Vvio Sacrificate deis, cesset vesania vestra
i»" '"
1

/. PcrsPringit
Ub. v decadis i, aliisque scriptoribus, quam Ultra divinos animis audacibus, auxit

paucis accipe. Cum Galli urbcm Romanam ce- Quas dominus caesar terrarum, sokere *
cultus. * i. e. abolere

pissent, ad arcem seu Capitolium se recepcrat