Professional Documents
Culture Documents
Redktrler vites kutularyla birlikte dili ark sistemlerinden paralel dili dizilerinin bir elemandr.Konstrktif bakmdan redktrler, gvde iine yerletirilmi dili arklar, miller, yataklar v.s. gibi elemanlardan oluan sistemlerdir. Akademik olarak tanm: Elektrik Motorlarnn yksek dn hzlarn makineler iin gerekli olan dn hzlarna drmek iin dizayn edilen sistemleridir.
1)eitli konumlarda bulunan miller arasnda hareket ve g iletmek, 2)eitli dnme ynleri elde etmek, 3)Kk bir hacimde byk bir evrim oran elde etmek, 4)ki dndrlen elemandan oluan sistemlerde bu iki eleman arasnda hareket bakmndan bamszlk salamak.
Redktrlerde nemli parametreler tm dili sistemlerinde olduu gibi redktrlerde de evrim oran ile beraber dnme yn de nemlidir.Bu bakmdan dndren ve dndrlen elemanlarn dnme ynleri birbirine gre ters olduu durumda (-) iareti, ayn ynde olduu durumda (+) iareti ile gsterilir. Redktrlerde sistemi oluturan herhangi bir dilinin di says evrim orann etkiler.Bu kural tm paralel dili dizileri iin geerlidir.ki diliden oluan bir mekanizma birey olarak kabul edilirse, redktr oluturan mekanizmalarn says, hzn ka kez deitiini yani redktrn kademelerini gsterir.
Dili arklar dnen bir milden dier mile momentle hareketi iletirler. Dililer eksenleri paralel olaca gibi eksenleri kesiebilir. Dili arklar evrim oran ( i ) > 1 ise hz azaltc yani redktr, evrim oran ( i ) < 1 ise hz azaltc, eer evrim oran ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.
Tahrik edilen makinenin karakteristik zellikleri ok iyi bilinirse uygun Redktr seimi yaplabilir. Redktrlerde kullanlan yalarn belli bir kalitede olmas gerekmektedir. Redktrde
bulunan paralar belli bir zaman sonunda sklp bakm yapldktan sonra temizlenerek montaj yaplmaldr.
1 . VERLEN BLGLER
1.Kademe dili tipi = Helisel dili ark 2.Kademe dili tipi = Helisel dili ark 3,Kademe dili tipi = Helisel dili ark Gvde Tipi: I En byk boyutlar a=369mm b=392mm c=380mm d=200mm
BALANGI N SELEN BLGLER Birinci kademe dililerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon elikleri ) kinci kademe dililerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon elikleri ) nc kademe dililerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon elikleri ) Kademelerin helisel dililerin verimi = = 0,96
Toplam evrim Oran top=ngiris/nk= 1000/9= 111,11 top= i1.i2.i3 Toplam evrim oranmz 45ten byk ise redktrmz kademeli olarak tasarlamamz gerekir. Diyagramda evrim oran u ile ifade edilmitir. 2, 3, 4 ve 5 kademeli redktrler iin kademe evrim oranlar gsterilmekte olup ui i. kademenin evrim orann ifade etmektedir (u2 2. kademenin evrim oran gibi).
Buna gre boyutlar gz nne alnarak i1=7,1 i2=4,6 i3=3,4 seildi. Devir saylar hesab:
P 3 n1 1000 n2 n3 217,39 70,12 n4 9
mn = 3
2 q k M c B cos 2 0 z em
qk form faktr qk =2 (telemesiz dililerin ilk hesabnda alnabilir.) CB - iletme faktr CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik ekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: ok Darbeli - di genilii faktr = 25 ( Cetvel 56) Diin Yapm Yntemi: Frezede alm veya tralanm, talanm Dilinin Yataklanmas: Dili kutusu gvdesine iyi yataklanm o - helis as o = 20 seildi. z1 2 . Kademe pinyon dilinin di says z1 =17 seildi. em = DSG / 1,5 DSG = 30 (kp /mm2 ) yap mukavemeti
m n1 = 3 m n1 =
3
(1.kademinin modl)
2 2 2148,6 1,75 cos 2 20 = 1,374 m n1 = 1,5 seildi. (Dili ark Standart Modlleri) 25 17 20
d02 =
Di Ba dairesi ap
Pinyon
d k 1 = d o1 + 2 m ( 1 + x1 ) = 31,61mm
ark d k 2 = d o 2 + 2 m ( 1 + x2 ) = 196,03 mm
Di dibi dairesi ap Pinyon d f 1 = d 01 2 (hkw x1 mn ) = 24,86 mm ark d f 1 = d 01 2 (hkw x1 mn ) = 189,28 mm Aln Kavrama As tan so tan20 tan so = = = 21,17 = 0,3695rad cos 0 cos20
a0 cos s 0 = cos sb
s 0 = 21,17283 o ev s 0 = 0,0149044 109,34 cos sb = cos( 21,1783) 110 sb = 22,03o ev sb = 0,020154 ev 0 = 0,0177933 ev sb ev o x1 + x 2 = ( z1 + z 2 ) = 0.987987247 mm 2 tan o x1 = 0,493993624 = x 2
Yuvarlanma dairesi apBlm dairesi ap Aks aral d + d o2 a 0 = o1 = 109,344 mm 2 Di ba boluu:
Sk = a
d k1 + d f 2 2
= 0 ,445 mm
Normal kesitte bolum dairesi zerinde di kalnl: Pinyon ve ark S no1 = m1 = 2,356 mm = S no 2 2 Aln dairesi zerinde di kalnl Pinyon:
S so1 =
ark :
S so 2 =
mn =
2 q k M c B cos 2 0 z em
qk form faktr qk =2 (telemesiz dililerin ilk hesabnda alnabilir.) CB - iletme faktr CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik ekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: ok Darbeli - di genilii faktr = 25 ( Cetvel 56) Diin Yapm Yntemi: Frezede alm veya tralanm, talanm Dilinin Yataklanmas: Dili kutusu gvdesine iyi yataklanm o - helis as o = 20 seildi. z3 2. Kademe pinyon dilinin di says z3 =17 seildi. em = DSG / 1,5 DSG = 30 (kp /mm2 ) yap mukavemeti
mn 2 = 3 m n2 = 3
2 q k M 3 c B cos 2 0 z 3 em
(2.kademinin modl)
2 2 14644,85 1,75 cos 2 20 = 1,91567 m n2 = 2 seildi. (Dili ark Standart 25 17 20 Modlleri) z 4 = z 3 i2 = 17 4,6 = 77,2 78 di seildi.
d04 =
Di Ba dairesi ap Pinyon
d k 3 = d o 3 + 2 1 ( 1 + x3 ) = 42,60 mm
ark d k 4 = d o 4 + 2 1 ( 1 + x4 ) = 172,43 mm
ark d f 4 = d 04 2 (hkw x4 mn ) = 172,43 mm Aln Kavrama As tan so tan 20 tan so = = = 21,17 = 0 ,3695 rad cos 0 cos 20
a0 cos s 0 = cos sb
s 0 = 21,17283 o ev s 0 = 0,0149044 101,09 cos sb = cos( 21,1783) 102 sb = 22,44 o ev sb = 0,0213457 ev 0 = 0,0177933 ev sb ev o x3 + x 4 = ( z 3 + z 4 ) = 1,2122731mm 2 tan o x3 = 0,60612655 = x 4
Yuvarlanma dairesi apBlm dairesi ap Aks aral d + d o4 a02 = o3 = 101,09 mm 2 Di ba boluu:
10
S k = a02
dk3 + d f 4
nc Kademe Hesab
Dili malzemesi olarak sementasyon elii 16MnCr5 ( gaz semente edilerek sertletirilmi) seildi. 16MnCr5 eliinin seilme nedeni tasarlanacak redktr iin mukavemet ve ekonomik ynden uygun olmasdr. Dili malzemesi sertletirilmi olduu iin mukavemet hesab eilmeye gre yaplr.
mn = 3
2 q k M c B cos 2 0 z em
qk form faktr qk =2 (telemesiz dililerin ilk hesabnda alnabilir.) CB - iletme faktr CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik ekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: ok Darbeli - di genilii faktr = 25 ( Cetvel 56)
11
Diin Yapm Yntemi: Frezede alm veya tralanm, talanm Dilinin Yataklanmas: Dili kutusu gvdesine iyi yataklanm o - helis as o = 20 seildi. z5 3. Kademe pinyon dilinin di says z5 =17 seildi. em = DSG / 1,5 DSG = 30 (kp /mm2 ) yap mukavemeti
2 q k M 5 c B cos 2 0 z 5 em
2 2 64671 .69 2 cos 2 20 = 2,974 m n3 = 3 seildi. (Dili ark Standart Modlleri) 25 17 20 z 6 = z 5 i3 = 17 3.4 57 di seildi.
nc Kademe Boyutlandrma
Blm dairesi ap Pinyon z m3 17 3 d05 = 5 = = 54,27 mm cos 0 cos 20
12
ark
d06 =
Di Ba dairesi ap Pinyon
d k 5 = d o 5 + 2 1,5 ( 1 + x5 ) = 62,04 mm
ark d k 6 = d o 6 + 2 1,5 ( 1,5 + x6 ) = 170.59 mm Di dibi dairesi ap0 Pinyon d f 5 = d 05 2 (hkw x5 mn 3 ) = 48,54 mm ark d f 6 = d 06 2 (hkw x6 mn 3 ) = 157,09 mm
Aln Kavrama As tan so tan 20 tan so = = = 21,17 = 0 ,3695 rad cos 0 cos 20
13
a0 cos s 0 = cos sb
s 0 = 21,17283 o ev s 0 = 0,0149044 108,54 cos sb = cos( 21,1783) 109 sb = 21,77 o ev sb = 0,0194275 ev 0 = 0,0177933 ev sb ev o x5 + x 6 = ( z 5 + z 6 ) = 0,5902974 mm 2 tan o x5 = 0,295148 = x6
Yuvarlanma dairesi apBlm dairesi ap Aks aral d + d o6 a03 = o 5 = 108,54 mm 2 Di ba boluu:
S k = a03
dk5 + d f 6 2
= 1,025mm
Normal kesitte bolum dairesi zerinde di kalnl: Pinyon ve ark S no 4 = m3 = 3 = 4,71 mm = S no 5 2 2 Di genilii: Pinyon b = m = 25 x3 = 75 mm ark 75-3 = 72 mm
14
do2 dk1 191,55 31,61 do4 dk3 166,01 42,60 do6 dk5 162,82 62,04
dk2 df1 196,03 24,86 dk4 df3 172,43 33,6 dk6 df5 170,59 48,54
sk Di
boluu
0,445 sk Di
boluu
1.925 sk Di
boluu
1,025
b (Di genilii) (mm) 37,5 b (Di genilii) (mm) 30 b (Di genilii) (mm) 75
Di kuvvetlerin hesaplanmas:
Teetsel kuvvetler:Pinyonda dn ynne ters ynde ,arkta ise dn ynndedir. Radyal kuvvetler:Radyal kuvvetlerin ynleri iki dilinin temas noktasndan merkezlerine dorudur. Eksenel kuvvetler:Pinyon sa helis ise sa elimizi parmaklarmz dn ynn gsterecek ekilde pinyonun aln yzeyine koyarz .Ba parmamz pinyona gelen eksenel kuvvetin ynn gsterir.Sol helis pinyon iin ayn ilem sol el ile yaplr.arka gelen kuvvetler pinyonun tersidir.
Ft1 =
2 M d = 158,39 daN d0
; Ft1 = Ft 2 = 158,39daN
Fr1 = Ft1
15
Ft 3 =
2 M d = 809,55 daN d 04
; Ft 3 = Ft 4 = 809,55 daN
Fr 3 = Ft 3
Ft 5 =
2 M d = 2383,33 daN d 06
; Ft 5 = Ft 6 = 2383,33 daN
Fr 5 = Ft 5
Ft3 2383,3 809,55 3 Fr2 Fr3 313,56 923,13 Fa2 Fa3 294,65 867,46
d =3
32 s 2 2 (M E + M B ) 2 AK
16
2 M 32 s M E 2 d =3 ) + ( B )2 ( AK D
Srekli mukavemet snr; D = ' D 'k y k b k g k d k e k f
M F
z-x dzlemi
M F
x-y dzlemi
Ay
y
Sol helis 40
21
17
By
Fry
2869,09
z-x dzlemi
Az
x
Fa Bz
18
Frz
Ftz
4951,42
Eilme momenti :
d =3
32 s 2 2 (M E + M B ) 2 AK
19
D = 27,18dan / mm 2
Mil malzemesi arklarla ayn 16MnCr5 seilmitir Dinamik ap 26,24 mm kmtr kabulmz doru bu yzden d mil ap 25 mm olarak bulundu.
Fry
Fty
55
64
52
Cy Fry
DY
Fty
20
27723
7476,7
z-x dzlemi
M F
Ftz
Frz
Fa
21
Fa CZ Dz
28191,3
12080,5
Eilme momenti :
22
d =3
32 s 2 2 (M E + M B ) 2 AK
D = 27,18 daN/mm 2
Mil malzemesi arklarla ayn 16MnCr5 seilmitir Dinamik ap 36,14 mm kmtr kabulmz doru bu yzden d mil ap 35 mm olarak bulundu.
M = 0 dan F = 0 dan K
K y
H y = 400,89daN
y
= 1326,56 daN
z-x dzlemi
23
M F
x-y dzlemi
51
74
72
Ky
Fty
66328 37846
24
z-x dzlemi
Ftz
Fa
Fa
Hz Ftz
Kz Frz
Frz
25
24750,6
Eilme momenti :
32 s 2 2 d= (M E + M B ) 2 AK
3
D = 27,18daN/mm 2
Mil malzemesi arklarla ayn 16MnCr5 seilmitir
26
M F
= 0 dan M y = 1035,44daN
z-x dzlemi
M F
x-y dzlemi
73 L
y
61 My
27
Fry
Fty
51772
z-x dzlemi
Frz
Fa
Ftz 28
Lz
Mz
68858,5
4112.23
Eilme momenti :
29
Burulma Momenti:
32 s 2 2 d =3 (M E + M B ) 2 AK
D = 27,18 daN/mm 2
Mil malzemesi arklarla ayn 16MnCr5 seilmitir Dinamik ap 73,56 mm kmtr kabulmz doru bu yzden d mil ap 75 mm olarak bulundu.
30
Yatak seimi:
Giri mili iin yatak seimi
Fa A B 54,67
Fr 336,6 304,4
C =F F = FR
fL fN
fL = 3
LH 100 , fN = 3 500 3 n
fL = 3
31
Fa 54,6 F 54,6 = = 0,027 ; a = = 0,18 C o 1960 Fr 304,4 Fa > e X = 0,56 Y = 2 Fr F = X Fr + Y Fa = 279,66 daN C hesap = 2361,02 daN C tablo > C hesap 2750 > 2361,02
B Yata iin 6405 sabit bilyal yatak seilir.
Fa C 252,75 D -
Fr 341 604,81
C =F F = FR
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3 n
fL =
10 3
32
Fa = 0,08 Co
Fa > e X = 0,56 Y = 1,58 Fr F = X Fr + Y Fa = 5090,3 daN C hesap = 3018,4daN C tablo > C hesap 3350 > 3018,4
C Yata sabit bilyal 6404 seilir.
C =F F = FR
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3 n
33
Fa > e X = 0,56 Y = 1,38 Fr F = X Fr + Y Fa = 1852,04 daN C hesap = 6434,66 daN C tablo > C hesap 6700 > 6434,66
K Yata sabit bilyal 6410 seilir.
Fa L M 867,46
Fr 847,03 1723,12
34
C =F F = FR
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3 n
F = X Fr + Y Fa = 2005,89 daN C hesap = 3529,86 daN C tablo > C hesap 4050 > 3529,86
M Yata sabit bilyal 6309 seilir.
Kama Kontrol:
Giri Mili Kama Kontrol
35
em =
Ak k y ke kb s
= em
2 M d bl d = Ak k y k e k b s
36
P=
4 Md hl d
Pem =
AK k y ke s
= em
2 M d bl d = Ak k y k e k b s
= em
2 M d bl d = Ak k y k e k b s
37
KAYNAKA
Akkurt M. Makine Elemanlar,stanbul, 1994 Belevi M. Makine Elemanlar I-II Ders kitab, 2001 Maktas tablosu I-II
38