Selami TURHAN Makine Mhendisi selamiturhan@mynet.

com 0 533 4801580

Hava Kalitesi
yeri ortamnda alanlarn sal ve gvenlii iin hava kalitesinin salanmas gerekmektedir.

Hava Kalitesini Etkileyen Faktrler

Havann scakl, Havann nemi, Hava akm hz, Termal radyasyon Havada bulunan kirletici unsurlar.

alma Ortam Issnn Artmasna Neden Olan Kaynaklar;

iyerinde yaplan iler d etkenler alanlar

alma Ortam Havasn Kirleten Etkenler

kimyasal biyolojik

Kirlenmenin Kaynaklar
iyerinde yaplan iler d etkenler alanlar

alanlarn sal iin, vcut scaklnn normal dzeyde tutulmas kirletici unsurlarn ortamdan uzaklatrlmas gerekmektedir. Bu gereklilik iyeri ortamnda uygun ve yeterli havalandrma yaplarak salanr.

Havalandrma, alma ortamnn ssn drerek, alma ortam havasnda bulunan kirletici etkenlerin ortamdaki seviyesini azaltarak, alanlar scaktan ve ortam havasn kirleten etkenlerden kaynaklanan olumsuz etkilerden koruma yntemidir.

Havalandrma
doal havalandrma genel havalandrma lokal havalandrma

Doal Havalandrma
havann doal hareketi ile kap, pencere, atdaki

boluklardan, atlaklardan ve krklardan ortama girmesi ya da kmasdr.

Genel Havalandrma
Hava ak yoluyla ortamda bulunan hava

kalitesini korumak ya da iyiletirmek iin kullanlan metoddur. oranda hava vererek ya da havay ekerek tm alandaki havann deimesi ilemidir.

yerinin bir blmne veya tmne yksek

Genel Havalandrma / DV En ok kullanlan havalandrma metodudur Ortamda bulunan kirleticilerin seyreltilmesini salamak amac ile dardaki temiz havann ortama verilmesi ilemidir. Genelde %20 d hava %80 ortam havas Ortamdaki hava dk hzda d hava ile karr. D ortam havasnn temiz olmas gerekir. Kirletici unsurlar belli blmlerde yksek miktarda bulunmaz ancak i yerinin her yerine yaylr.

Lokal Havalandrma
Kirleticileri ortama yaylmadan kaynandan

emerek ortam dna tamak suretiyle yaplan havalandrmadr. Bu sistem emici azlar, hava kanallar, hava temizleyiciler ve fanlardan olumutur. Ortamda bulunan kirleticileri seyreltmek yerine onlar kaynandan ortadan kaldrr.

klimlendirme / Konfor Havalandrmas

Havalandrma stma, soutma ve nemlendirme zellikleriyle birlikte deerlendirildiinde iklimlendirmenin de nemli bir parasdr. klimlendirme alma ortamnn, retim rn alanlarn termal konforu ynlerinden tatmin edici olmasn salamaktadr.

klimlendirme klimlendirme sistemleri, stma, soutma ve nemlendirme ilevlerini birlikte yerine getirmektedir. Baz sistemler, havay kirleten unsurlar da elimine etmektedirler.

klimlendirme sistemleri etkiledikleri alanlara gre; 1.Tekli alanlar iin, 2.oklu alanlar iin.

klimlendirme sistemlerinin ortak elemanlar; Istma ve Soutma nitesi

Su veya soutucu gaz Elektrik veya dier yakt sistemleri

Nem kontrol nitesi Direk su buhar enjeksiyonu Younlatrlma niteleri Kat madde tutucu niteler.

Madde.8 yerlerindeki hava hacmi, makine, malzeme ve benzeri tesislerin kaplad hacimler dahil olmak zere, ii bana en az 10 metrekp olacaktr. Hava hacminin hesabnda, tavan yksekliinin 4 metreden fazlas nazara alnmaz.

i Sal Ve Gvenlii Tz

Madde.48 . .....Koularn pencerelerinin st ksmlar, her zaman alp kapanacak ekilde (vasistasl) olacak, ayrca koulardaki havay, devaml bir ekilde deitirebilecek tertibat tesisat, baca, menfez veya elektrikli zel ventilasyon cihazlar bulunacaktr. Koularda tavan ykseklii 280 santimetreden aa olmayacak ve adam bana den hava hacmi, en az 12 metrekp olarak hesap edilecek,.......

Madde.20 Kapal iyerlerindeki scaklk ve nem derecesinin, yaplan iin niteliine uygun olmakla beraber lml bulunmas esastr. Bu itibarla, yazn scakln dayanlmayacak bir dereceye kmamas iin iyerlerinde serinletici tedbirler alnacak, kn da iilerin muhta bulunduklar en az scakln salanmas iin, iyerleri zararl gazlar kararak havay bozmayacak ekilde uygun vastalarla stlacaktr. ok buu husule gelen iyerlerinde scaklk derecesi 15 santigrat dereceden az ve 30 santigrat dereceden yksek olmayacaktr.

Fazla s veren stc vastalarn yaknnda

alan iilerin bulunmas halinde, dorudan yansyan scakla kar, gereken tedbirler alnacak ve iyerlerinin stc vastalardan olduka uzak ve uygun ykseklikte bir yerine, santigrat taksimatl bir termometre asl bulundurulacaktr. Yaplan iin niteliine gre, srekli olarak ok scak veya ok souk bir derecede allmas ve bu durumun deitirilmemesi zorunlu olunan hallerde, iilere, kendilerini fazla scak veya souktan koruyacak zellikte elbise vesaire malzeme verilecektir

Madde .21 Kapal iyerleri gnde en az bir defa bir saatten aa olmamak zere batan baa havalandrlacaktr. Ayrca iilerin alma saatlerinde iin zelliine gre, havann sala zararl bir hal almamas iin sk sk deitirilmesi gereklidir.u kadar ki, i srasnda yaplan bu havalandrmada iileri etkileyecek hava akmlar nlenecek yahut k mevsiminde scaklk birdenbire ok aa hadlere drlmeyecektir.

Toz, buu, duman ve fena koku karan ilerin yapld yerlere, bunlar ekecek yeterlikte bacalar ve menfezler yaplacak ve yaplan iin niteliine gre, bu tedbirlerin yetmedii hallerde dier teknik tedbirler alnacaktr.Boucu, zehirli veya tahri edici gaz ve duman meydana gelen iyerlerinde, iilerin hayat ve salklarnn tehlikeye girmemesi iin, havalandrma tesisat yaplacak ve iilere ayrca yaplan iin zelliine gre maske ve dier koruyucu ara ve gereler verilecektir.

Madde 59- ......... 4) Zehirli toz, duman, gaz, buhar, sis veya svlarla almalar, teknik imkanlara gre kapal sistemde yaplacak, bu gibi iyerlerinde, etkili ve yeterli havalandrma salanacak, atklar, zararsz hale getirilmeden atmosfere ve d evreye verilmeyecektir. 6) Zehirli toz, duman ve buharl iyerlerinde, iyeri havas nemli;taban, duvar ve tezgahlar ya bulundurulmak suretiyle zararl maddelerin yaylmas nlenecek, gerektiinde bu almalar, genel ve lokal havalandrma ile birlikte yaplacaktr.

Madde 611) Kurunlu almalar sonucu meydana gelecek toz, duman ve buharn kaynaklarnda zararsz hale getirilmeleri iin, etkili aspirasyon sistemleri kurulacak ve srekli olarak bakm yaplacaktr. 3) Kurunla almalar yaplan iyerlerinde, adam bana 15 metrekp hacim decek ve 4 metreden fazla tavan ykseklikleri, bu hesaba katlmayacaktr. 7) yeri havasndan, periyodik olarak numuneler alnarak kurun miktar tayin edilecek ve bu miktarn 0, 15 miligram/metrekp gememesi salanacaktr.

Madde 62...... civa ve civa bileikleri ile yaplan almalarda aadaki tedbirler alnacaktr. 2) Genel havalandrma ile yetinilmeyerek civa ile almalarn yapld seviyeden veya yeteri kadar aadan etkili aspirasyon sistemi kurulacak, alma masalarnn zerine, aspirasyon davlumbazlar yerletirilecektir. Civann, izabe frnlarndan distilasyon borusuna sevkedildii yerlerde meydana gelen civa buharn kapacak sulu bir sistem kurulacaktr. 3) yeri havasndan periyodik olarak numuneler alnarak, civa seviyesi tayin edilecek ve bu seviyenin 0, 075 miligram/metrekpten yukarya kmamas salanacaktr.

Madde 63...... arsenik ve arsenik bileikleri ile yaplan almalarda aadaki tedbirler alnacaktr. 2) Arsenik ile yaplan almalar, kapal sistem iinde yaplacak, byle bir sistemin kurulamad yerlerde, aadan ekmeli aspirasyon sistemi kurulacak ince tozun, evre havasna yaylmasna engel olunacaktr. Arsenik ile ilgili scak iler, kapal cam davlumbaz altnda yaplacaktr. 3) Arsenik ile allan yerlerdeki evre havasndan periyodik olarak numune alnarak arsenik miktar tayin edilecek ve bu miktarn 0, 5 miligram/metrekpten yukarya kmamas salanacaktr.

Madde 64........ fosfor ve fosfor bileikleri ile yaplan almalarda aadaki tedbirler alnacaktr. 2) yerinde, yeterli ve aadan aspirasyon sistemi uygulanacaktr. Madde 66......... kadmiyum ve kadmiyum bileikleri ile yaplan almalarda aadaki tedbirler alnacaktr: 1) Kadmiyum oksit tozu ve dumannn, evre havasna yaylmas nlenecektir. Kaplama tanklarnn kenarlarna, sv seviyesine yakn, uygun aspirasyon sistemi kurulacak, evre havasnda kadmiyum miktar, 0, 1 miligram/metrekp gemeyecektir.

Madde 67-...... 2) Manganez ve bileikleri ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacak ve almalar kapal sistemde olacaktr. Madde-68....... 1) Krom ve bileiklerinin kullanld yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacak veya almalar kapal sistemde yaplacaktr. Madde 69...... 1) Berilyum ve bileiklerinin kullanld iyerlerinde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacak ve bu iyeri havasnda, berilyum miktar (2) miligram/metrekp gemeyecektir.

Madde 712) Benzen ve bileikleri ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi yaplacak ve almalar, kapal sistemde olacaktr. 5) Benzen ile allan iyerlerinde, benzenin havadaki konsantrasyonu, hacmen milyonda 20 den fazla olmayacaktr. Daha yksek benzen konsantrasyonuyla almak zorunluluu bulunan iyerlerinde, iilere uygun hava maskeleri, sv benzen ile allan hallerde, zel ayakkab, eldiven ve zel i elbisesi gibi korunma aralar verilecektir......

Madde 72......1) Anilin ve aromatik nitro-amin trevleri ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi yaplacak ve almalar, kapal sistemde olacaktr. 3) Anilin ve nitro-amin trevleri ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacaktr. Madde 73-Halojenli hidrokarbonlarla yaplan almalarda, bunlarn zehirli ve zararl etkilerinden korunmak iin aadaki tedbirler alnacaktr: 1) Halojenli hidrokarbonlarla allan iyerleri, dier ksmlardan ayrlacak ve bu yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacak ve almalar, kapal sistemde olacaktr.

Madde 74-..2)Karbon slfr ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi kurulacak, almalar, kapal sistemde olacak ve iyeri havasndaki karbon slfr miktar hi bir ekilde 20 P.P.M.veya 60 mg/m3 gemeyecektir. Madde75-... 1) Kkrtl hidrojen ile allan yerlerde, genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi yaplacaktr. 2) yeri havasndaki kkrtl hidrojen miktar, hacim olarak milyonda 20 yi gemeyecektir.

Madde 76,........ 1)Tozlu iyerlerinde genel havalandrma ile birlikte, uygun aspirasyon sistemi ile tozun, evre havasna yaylmasn nlemek iin, su perdeleri, vakum ve uzaktan kumanda sistemleri kurulacaktr. Toz karan iler, teknik imkanlara gre, kapal sistemde yaplacak veya bu iler, dierlerinden tecrit edilecektir. yeri havasndaki toz miktar, belirtilen miktar gemeyecektir.

Madde 191yerlerindeki cihaz, alet, tezgah, makine ve tesislerden kan toz, duman, buu, s, gaz ve koku, allan ortama yaylmadan, uygun aspirasyon tesisat ile kt yerden emilerek dar atlacaktr. Madde 192Birbirlerine kartklarnda, parlama veya patlama tehlikesi bulunan eitli toz, duman buhar ve gazlar, ayn emme tesisat ile dar atlmayacak, her biri iin ayr ayr mevzii tesisleri yaplacak ve birbirlerinden uzak yerlerden darya atlacaktr. Madde 193Havadan ar olan gaz, duman, buhar, toz veya benzerleri, tabana yakn yerlerden emilerek dar atlacaktr.

Madde 194Mevzii ekme tesisatnda kullanlacak davlumbazlar, zararl kaynaa yakn olacak ve davlumbazn ekme niteliini bozacak hava akmlarna engel olunacaktr. Madde 195Paslandrc, andrc, kemirici, zararl ve zehirli gazlar, dumanlar veya sisler karan daldrma, elektroliz, eloksal veya dier kaplama ilerinin yapld tekneler, kaplar, havuzlar veya tanklar zerinde yaplacak ekme azlar; kabn veya teknenin i ve st tarafna yakn ve yatay, boydan boya yark olacak, bir uzun kenar boyunca, eni 50 cm 120 cmye kadar olan teknelerde, her iki kenar boyunca ve daha byk teknelerde ise, drt kenar boyunca devam edecek ekilde yaplacaktr. Davlumbaz azlar ise; ie engel olmayacak ekilde tekneye veya kaba yakn ve bunlar kaplayacak byklkte olacaktr.

Madde 196Aspirasyon tesisatnda kullanlan kanal veya borular, yanmaz malzemeden uygun kesitte yaplacak ve seyyar emme azlarnda, spiralli veya eilebilen hortumlar kullanlacaktr. Boru ve kanallar, teknie uygun olarak yaplm, eklenmi ve menfezlere salam bir ekilde balanm olacaktr. Yanc ve parlayc gazlar, sisler, buharlar, dumanlar ve patlayc atklarn emildii kanallar, yuvarlak borudan ve uygun malzemeden yaplm olacaktr.

Madde 197Emilen hava iinde yanc veya parlayc maddelerin bulunduu hallerde, aspiratr pervanesinin kanal, gbei ve gvdesi, demir ve elik malzemeden yaplmayacak, pervane yataklar, kanal dnda, iyi yalanm ve toz geirmez bir ekilde yaplacak, k menfezlerine, salam madeni tel kafesler konacaktr. Aspiratrlerin elektrik motorlar, alaca ortama uygun olacak, emilen hava iinde, yanc ve parlayc maddeler bulunduu hallerde motor, yanc ve parlayc maddelere kar, uygun ekilde monte edilmi veya bu maddelere dayankl tipte yaplm olacaktr.

Madde 198Hava filtreleri, kapasite ve nitelik bakmndan kullanlaca iin zelliine uygun ve en az bir gnlk almaya yeterli olacak ve bunlar, kolay temizlenebilecek ve temizlik srasnda, tehlikeli ve zararl bir ortam yaratmayacak ekilde yaplm olacaktr. Filtrelerin k borularnn az, iyeri atsndan en az 180 santimetre yksekte veya en yakn kap ve pencereden 8 metre uzakta olacaktr.

Madde 199yerinden emilen hava, tekrar iyerine verilmeyecektir. Ancak, iinde kurun tozu veya kurun buhar veya silis tozu ve benzerleri bulunmayan pis hava, uygun szgelerden geirilip tamamen temizlendikten sonra iyerine verilebilecektir. Madde 200Aspirasyon tesisatnn gnlk bakm ve temizlii ile ayda bir de genel kontrol ile temizlii yaplacak ve onarmlardan sonra, tesisatn kurulu karakteristii bozulmayacaktr.

Madde 201Emilen tozlar, bir siklonda topland hallerde, siklon, akta, salam, rzgara dayankl ve uygun malzemeden yaplacaktr. Siklonlarda parlayc ve patlayc atklarn ve tozlarn topland hallerde, siklonlar, iyerinin uzana konacak ve bunlarda patlamaya dayanacak salamlkta menfezler bulunacaktr.