E DREJTA ADMINISTRATIVE ME PROCEDUR ADMINISTRATIVE

Prof.Dr. Mirlinda Batalli Mr.sc. Artan Fejzullahu

Kuptimi

E Drejta Administrative si deg e sistemit juridik trsi normash me t cilat rregullohen marrdhniet shoqrore q krijohen n fushn e veprimtaris administrative. E drejta administrative si deg e shkencs juridike studimi i normave juridike q rregullojn marrdhniet shoqrore q krijohen n fushn e veprimtaris administrative

Objekt i s drejts Administrative

Ekzistojn dy grupe prkufizimesh: Prkufizimet negative e drejta administrative studion normat q i prkasin administrats dhe nuk i prkasin degve tjera t drejts Prkufizimet pozitive - q prcaktojn normat q studiohen nga e drejta administrative. Objekt i s drejts administrative paraqesin normat juridike, t cilat rregullojn veprimtarn aministrative, varsisht se cfar nnkupton me t rregullimi shtetror i nj vendi t caktuar n koh t caktuar.

Raporti i t drejts Administrative me degt tjera t s drejts

E drejta Kushtetuese jep bazn juridike pr rregullimin e t gjitha marrdhnieve shoqrore. Ajo mes tjerash prcakton edhe parimet themelore t organizimit dhe veprimtaris s organeve t administrats shtetrore. E drejta administrative synon studim m t thell, respektivisht zbrthimin dhe konkretizimin e tyre.

E drejta civile rregullon marrdhniet shoqrore me karakter civil ( konkretisht rregullim juridik t marrdhnieve pasurore) E drejta administrative dhe e drejta civile marrdhniet shoqrore q krijohen n fushn e veprimit t akteve administrative me pasoja juridike civile ( eksproprijimi)

E drejta penale ( kushtimisht, rregullat e t drejtss kundrvajtjes) e drejta e puns ( marrdhniet shoqrore q krijohen n procesin e puns s npunsve n organet e adminstrats), e drejta familjare ( rregullimi i marrdhnieve shoqrore q krijohen n fushn e familjes, martess , kujdestaris organet e administrats)e drejta ekonomike( organizimi dhe veprimtaria e organizatave ekonomike por organet e administrats realizojn kontroll mbi to) , e drejta financiare.

Burimet e t drejts Administrative

Burimet materiale - forca q shkakton shfaqjen (krijimin) e s drejts Burimet formale E drejta pozitive, respektivisht at q sht n fuqi.

Kushtetuta Dekreti Aktet nnligjore Aktet e organeve t administrats shtetrore E drejta zakonore;praktika gjyqsore;shkenca juridike

Sistemi i t drejts administrative

Sistemi i t drejts Administrative n rend t par:normat juridike q prmban kushtetuta, t cilat sanksionojn marrdhniet shoqrore n fushn e administrats shtetrore dhe n rend t dyt: normat e akteve tjera juridike q sanksionojn marrdhniet shoqrore n fushn e administrats shtetrore. Shkenca e t drejts administrative sht sistemuar n dy pjes: Pjesa e prgjithshme normat juridike administrative q rregullojn organizimin dhe veprimtarin e administrats shtetrore Pjesa e veant: zbatimin e parimeve t prgjithshme n deg konkrete t administrats.

Java IV

Organet e Administrates
1. 2. 3. 4.

Nocioni; Parimet themelore te organeve te administrates; Parimet e punes se organeve te administrates; Llojet e organeve te administrates.

Nocioni

Te ORGANIZOSH do te thote te lidhesh, ti gruposh njerezit dhe sendet, shpeshhere edhe njerezve dhe sendeve tia percaktosh funksionin (detyrat dhe punet) , dhe ti harmonizosh e ti drejotsh qe te arrijne qellimin ose qellimet e caktuara, qe te realizojn detyrat e caktuara ( Pro. Stjepanoviq). 5 elemente te organizates: njerezit, qellimet e caktuara, mjetet (materiale dhe juridike), struktura organizative dhe mevetesia ne pune.

Nocioni
Termi Organizate kuptohet ne dy aspekte: Si pune e organizuar per arrtiur nje qellim te caktuar, dhe Organizate, si institucion qe ka elemente te caktuara dhe qe eshte themeluar qe te realizoj qellime te caktuara.

Parimet themelore te organizates

1.

2.
3. 4.

Parimi I ndarjes se puneve; Parimi I koordinimit; Centralizimi dhe Decentralizimi; Koncentrimi dhe dekoncentrimi;

1. Parimi I ndarjes s punve

Ndarja e punve ne organizate bhet mbi bazn e vendit t puns. Elementet e saj jan: Punt dhe detyrat; Puntori zbatuesi I puns; Mjetet e puns; Hapsira n pun.

2. Parimi I Koordinimit
Koordinimi eshte korealt I ndarjes se punes. Koordinimi paraqet nderlidhje, e cila siguron veprimin e harmonizuar te njesive organizative, perkatesisht te njesive te organizates per realizimin e qellimit te pergjithshem te organizates.

3. Centralizimi dhe Decentralizimi

Centralizim kuptojme kur nje organizate qeveriset nga nje qender. Paraqet nje herarki te caktuar qe do te thote se vendosja dhe rregulli I qeshtjeve perqendrohen nga piramida e struktures organizative te parapare. Decentralizimi dobesimin e ndikimit te qendres se organizates ne pjese te organizates. Shpreh bartjen e autorizimeve te caktuara prej organeve udheheqese ne bartes funksional te caktuar .

4. Parimi I Koncentrimit dhe Dekoncentrimit

Koncentrimi paraqet tendecen qe vendimet te nxirren sa me afer qe eshte e mundur, nga pamja I piramdies kierarkike. Dekoncentrimi nekupton, tendecen qe vendimet te nxirren nga ana e organeve varese, ne kuader te rregullimit te caktuar juridik te se drejtes, detyrimeve dhe pergjegjesive te subjekteve te caktuara.

Organizata Adminisitrative

Organizatat Administrative paraqesin ate lloj organizatash, te cilat ne menyre autoritative hyjne ne marrdhenie juridike me subjektet juridike.

Organizatat Administrative
Dallojne nga organizatat e tjera ne baze te dy karakteristikave themelore te tyre: 1. Ne organizatat administrative kryhen punet e pergjithshme shoqerore; 2. Punet e pergjithshme shoqerore konsistojne ne ushtrimin e sherbimeve per subjekte juridike me mundesin e shfrytezimit te autorizimeve publike, qe nenkupton nje shtet te deleguar.

Llojet e organizatave administrative

Dallojme 2 grupe themelore: Grupi I pare nenkupton organet e pushtetit shteteror, perkatesisht organet e administrates shteterore; Grupi I dyte nenkupton, organizata dhe institucionet te cilat ushtrojne sherbime te caktuara duke shfrytezuar per kete autorizime publike.

Organet e administrates
Fjala organ ka dy kuptime themerlore: Subjektiv nenktupton njerezit qofte si individ, qofte si grup I tyre nepermes te te cileve ushtron punet e veta; Objektiv nenkupton vellimin e veprimtarise se individeve apo te grupeve te tyre, nepermes te cileve shteti ushtron punet e veta.

Organet e Administrates
Karakteristika themelore, e cila ben qe organet e administrates te cilesohen si organe shteterore eshte mveshja e tyre me targa te pushtetit dhe kompetencat e tyre te percaktuara me ligj.

Klasifikimi I organve te administrates shtetrore

Klasifikimi I organeve te administrates shteterore eshte ne varesi te drejteperdrejt prej sistemit shoqeror politik dhe juridik te nje vendi, perkatesisht te formes se shtetit te atij vendi.

Parimet e organizimit te adm. shteterore

Gjithashtu parimet e organizimit te administrates shteterore ndryshojne nga nje vend ne tjeterin dhe nga nje sistem ne sistem tjeter, varesisht nga karakteri I rendit shoqeror te atij vendi ne pergjithesi dhe lidhur me kete, karakteri I sistemit qe ndertohet ne kuader te tij.

Parimet e organizimit te adm. shteterore

Parimi I ndarjes se funksionit ekzekutiv nga funksioni administrativ; Parimi I kushtetueshmerise dhe ligjmerise Parimi I federalizmit.

Parimet e organizimit te adm. shteterore

Funksionin ekzekutiv e ushtrojne organet ekzekutive, ndersa funksionin administrativ e ushtrojne organet e administrates shteterore. Parimi I kushtetueshmerise dhe ligjshmerise paraqet parim politik e juridik, qe do te thote pajtueshmerine me kushtetuten dhe ligjin Ne vendet me rregullim federativ, ceshtja e organizimit te administrates shtrohet ndryshe nga vendet me rregullim unitar. Ketu kemi perqendrim ne me shume hallka organizative, p.sh komuna, krahina, republika, federate.

Komunikimi I organve dhe I paleve

Parashtresat; Ftesat; Procesverbali dhe paashenimi; Kontrolli I dokumenteve dhe njoftimi per zhvillimin e procesit; Dergimi; Rastet e vecanta te dergimit; Afatet dhe kthimi ne gjendje te meparshme; Mbajtja e rregullit.

Java V

Sherbimet publike dhe institucionet per ushtrimin e tyre

1. 2. 3.

Nocioni I sherbimit publik; Klasifikimi i sherbimeve publike; Autorizimet publike.

Nocioni I sherbimit publik

Sherbimi publik si nocion dhe si institucion juridik e shoqeror u lind dhe u zhvillua ne vendet e perendimit, se pari ne France. Sh.p. u konceptua nga profesori Leon Digi.

Nocioni I sherbimit publik

Leon Digi thote se e drejta publike eshte e dreje e sherbimeve publike qka do te thote se nuk ka karakter te urdherit, por permban norma mbi rregullimin dhe drejtimin mbi qeverisjen e sherbimeve publike. Sipas tij, Sherbim Publik paraqet secila veprimtari ushtrimi I se ciles do te duhej te sigurohej, te rregulloej dhe te kontrollohej nga ata qe qeverisin, sepse ushtrimi I kesaj veprimtarie eshte I domosdoshem per realizimin dhe zhvillimin e reciprocitetit shoqeror dhe njekohesisht eshte I asaj natyre qe nuk do te mund te realizohej pa intervenimin e forces sunduese.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Dallojme dy kritere per klasifikimin e sherbimve publike: Objekti I sherbimit publik; Menyra se si te sigurohet interesi publik.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Profesori Riviero sipas objektit, sherbimet publike I klasifikon ne tri grupe: Sherbimet publike te administrates; Sherbimet publike te industrise dhe tregtise; Sherbimet publike sociale.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Gjithashtu edhe sa I perket menyres se si te sigurohet interesi publik ai I veqon ne tri kategori: 1. Sherbimet publike te cilat kane per qellim te drejtperdrejt dhe individualisht ti plotesojn nevojat e individeve; 2. Sherbimet publike te cilat indirekte I ofrojn dobi individeve; 3. Sherbimet publike te cilat I sherbejn interesit te pergjithshem ne kuptimin e drejt te fjales qe do te thote interesit te tere te bashkesise shoqerore.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Ne teorine juridike franceze ndeshim edhe ne kalsifikime tjera si: Sherbimet publike me interes te pergjithshem kombetar dhe me interes lokal; Sherbimet publike me karakter monopolist dhe ne sherbime publike qe ushtrojn sherbime ne konkurence me veprimtarine private; Sa I perket formes se organizimit me pare jane njohur vetem dy forma: Institucioni publik dhe koncesioni; qe do te thote besimi me kontrate I ushtrimit te sherbimit publik te individit. Nersa me vone u zhvilluan edhe forma te tjera.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Nder forma te reja te sherbimeve publike ne France vecohen: Nderrmarjet publike; Nderrmarjet mikste, perkatesisht nderrmarjet e perziera.

Klasifikimi I sherbimeve publike

Ne sherbimet publike ne industri dhe ne tregti gjithnje e me shume aplikohen rregullat e se drejtes private dhe ne ate menyre, ato transformohen ne kategori te vecante juridike ne nderrmarje publike. p.sh. Funksionaret udheheqes, caktohen dhe nderrohen me vendimin e organeve shteterore. Ndersa tek organet e vecanta qe ushtrojne veprimtarine e sherbimit publik, ekzistojn nderrmarjet mikste, aksoionaret e te cilave jane kapitalistet privat dhe shteti.

Pyetje dhe pergjigje Kapitulli I

1. Cka eshte e drejta Administrative. E drejta administrative eshte ajo pjese e se drejtes ne baze te se ciles zhvillohet funksioni ekzekutiv, administrativ I shtetit. 2. Si dege e se drejtes juridike dhe si shkence e se drejtes juridike. Si dege e se drejtes rregullon normat administrative Si shkence e se drejtes studion normat administrative 3. Fillimet e se drejtes administrative, si dege e vecant te se drejtes dhe ato te shkences I gjejm ne France. Franca konsiderohet djepi I se dr.admin. 4. Fjala Administrate rrjedh nga latinishtja e vjeter administer qe do te thote nen mbikqyrjen apo kontrollin e dikujt.

Pyetje dhe pergjigje Kapitulli I

5. Administrata ushtron veprimtari shteterore. 6.