Professional Documents
Culture Documents
MOSFE
Ts
Transistores
MOSFETs
Tipos
de Transistores
JFET
Canal P
Canal N
FETs MESFET
MOSFET
BJTs
PNP
NPN
Canal P
Enriquecimento
Canal N
Deplexo
Canal P
Canal N
Transistores
MOSFETs
Smbolos
de Transistores
Transistor, bipolar, NPN
Transistor, bipolar, PNP
Transistor, JFET, Canal-N
Transistor, JFET, Canal-P
Transistor, MOSFET, Canal-N, Modo Deplexo
Transistor, MOSFET, Canal-N, Modo Enriquecimento
Transistor, MOSFET, Canal-P, Modo Deplexo
Transistor, MOSFET, Canal-P, Modo Enriquecimento
6/22/16
Transistores
MOSFETs
Enriquecimento
6/22/16
Deplexo
Enriquecimento
Deplexo
Transistores
MOSFETs
6/22/16
Transistores
MOSFETs
MOSFETs
Canal N
Canal P
6/22/16
Transistores
MOSFETs
Tipo
Enriquecimento
Tipo
Deplexo
D
G
G
S
Canal P
Tipo
Enriquecimento
6/22/16
Canal N
Tipo
Deplexo
Transistores
MOSFETs
Metal
S
G smbolos
D
Comparao
de
e canais
E-MOSFET
xido
D-MOSFET
Deplexo (n
Enriquecimento (n)
Semiconductor
n
Metal
n
p
G
nMOS-FET
de Enriquecimento
6/22/16
substrato
pMOS-FET
de Enriquecimento
n
S
nMOS-FET
de Deplexo
substrato
substrato
pMOS-FET
de Deplexo
n
S
8
Transistores
MOSFETs
MOSFET de Enriquecimento E-MOSFET -
Simbologia
A distino
entre os terminais do canal continua a ser feita pela
conexo do substrato (SS) a um dos terminais, que passa a ser
o terminal
fontea (S).
denominado
Em dispositivos
discretos,
dissipao trmica continua a ser feita
atravs do terminal de Dreno (D).
D
G
Substrato
S
D/S
S
D/S
SSSubstrato Canal
S/D
D
G
Substrato
SS
Substrato
Canal p
S/D
D
G
Transistores
MOSFETs
Encapsulamentos.
6/22/16
10
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
Estrutura
O MOSFET de enriquecimento fabricado sobre um substrato tipo p,
onde so criadas duas regies fortemente dopadas tipo n (Fonte S e
Dreno D). Uma fina camada de dixido de silcio (isolante) crescida
sobre a superfcie do substrato, cobrindo a rea entre as regies da
Gate (G)
Fonte e Dreno. So feitos contactos de metal
para as regies da Fonte,
Source (S)
Drain (D)
Oxide
Dreno, Porta e Corpo.
(SiO2)
n+
Metal
rea do canal
n+
Semiconductor Tipo-p
Substrato (corpo)
(SS )Corpo(Body)
MOSFET Enriquecimento O canal no existe e tem de ser criado
-> VT> 0
6/22/16
11
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
Estrutura
S
Source(S) Gate(G)
G
W
Metal
xido (SiO2)
D
n+
xido
(SiO2)
n+
Drain
(D)
Metal
Canal
L
n+
Substrato tipo P
(Corpo)
L
Regio Source
n+
Canal
ipo
t
to
)
tra orpo
s
b
(C
Su
L = 0.1 to 3 m
W = 0.2 to 100 m
Tox= 2 to 50 nm
Regio Drain
12
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
Estrutura
Contactos
metlicos
Met
S al
SiO2
D
N
Metal
D
xido
N+
P-
N+
Semiconductor
P+
Substrato
D
6/22/16
Smbolo
Substrato
MOSFET de
S
enriquecimento
(acumulao) de canal N.
13
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Criao do Canal entre Dreno
Anlise para VGS = 0V e
(D)
Consideremos
e Fonte (S) um MOSFET canalVDS
0V
n, tipo
Enriquecimento (ou
intensificao), com o substrato (SS) conectado fonte (S), polarizado
Ov
por uma tenso VDS (entre D e S) e outra VGS (entre
+ G e S).
+
+
n+
+
+
+
+ +
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
n+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
6/22/16
14
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Criao do Canal entre Dreno
(D) e Fonte (S)
Etapa # 1: A tenso positiva VGS,
causando um acumular de cargas
metal.
n+
n+
15
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Criao do Canal entre Dreno
Anlise para VGS 0V e
(D) e Fonte (S)
VDS 0V
Etapa # 3: Como resultado desta "migrao, aparecem cargas
negativas, antes neutralizadas pelas lacunas
Ov
+ livres.
VGS
+
n+
n+
6/22/16
16
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Criao do Canal entre Dreno
Anlise para VGS 0V e
(D)
e Fonte
VDS
0V
Etapa
# 5: (S)
Logo que atingido um nmero
suficiente
destes electres,
criada uma regio n,. entre o Dreno (D) e a Fonte (S)
Ov
+
VGS
+
Etapa # 6: Este canal
recm formado, fornece um
caminho para a corrente
n+
n+
fluir entre o Drene e a
Fonte.
17
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
positiva para MOSFETs
Tipo-n, e negativa para os
do tipo -p
Overdrive voltage/Efectiva
(VOV) a diferena entre a vGS
aplicada e Vt.
6/22/16
VOV VGS VT
18
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para VGS VT e VDS
0V
MOSFET com VGS> VT e com uma pequena tenso
A
profundidade
VDS
aplicada. do canal uniforme e o dispositivo actua como
uma resistncia.
A condutncia do canal proporcional tenso efectiva, ou tenso da
Gate em excesso,
T).
n induzido
V (VGS - VCanal
GS
VDS
IS=ID
n+
6/22/16
ID
ID
n+
19
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para VGS VT e VDS
0V
Corrente de Dreno ID, sob pequena tenso VDS
ID mA
VGS=VT+3V
VGS=VT+2V
VGS=VT+1V
VGS<VT
Para VDS
varivel.
6/22/16
VDS
pequeno o canal comporta-se como uma resistncia
Por : Lus Timteo
20
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para aumento
de
VDStenses VDS pequenas (<<VGS), o canal
Com
Mantendo-se
VGS constante, com um valor maior que VT e aumentandouniforme.
se VDS, observa-se que o canal induzido sofre um estreitamento e a sua
resistncia aumenta correspondentemente.
iG= 0
Uma vez estabelecido o canal de
S
G
D
conduo (VGS VT), a elevao da
iS= iD
iD
tenso
VDS
ir
provocar
o
n+
n+
estreitamento do canal na direco
da regio do Dreno, (Pinched-off).
Substrato tipo P
(Corpo)
6/22/16
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para aumento
Uma
de
VDSvez que a profundidade do canal induzido depende directamente
da quantidade de cargas negativas acumuladas abaixo do dielctrico,
que por sua vez depende da ddp entre a Gate e o canal, deduz-se que:
Quanto maior for VDS, menor ser essa ddp e;
Mais estreito o canal se tornar prximo ao dreno.
VDS VGS - VT
G
VDS = 0 ID=0
S
6/22/16
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Sintetizando o
Funcionamento
VGS >
VT
VGS < VT
VDS 0
VGS
xido
(SiO2)
n+
n+
n+
L
Substrato tipo P
(Corpo)
Zona de
Deplexo no
Substrato
6/22/16
xido
(SiO2)
VGS
VDS 0
GCanal tipo n D
induzido
+++++++++++++
------------------------
n+
Substrato tipo P
(Corpo)
Zona de
Deplexo no
Substrato
23
iS = i D
iG = 0
G
n+
i S= i D
iG = 0
G
n+
D
iD
n+
Substrato tipo P
(Corpo)
D
iD
n+
S
Substrato tipo P
(Corpo)
iS = i D
B
VDS > VGS
VT
iG= 0
G
n+
D
iD
n+
Substrato tipo P
(Corpo)
B
6/22/16
24
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para VGS VT e VDS 0V Saturao
(Pinch-off)
VDS = VGSVT
S
n+
n+
VDS > VGSVT
GV V
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
+
+
+
+ +
+
+
+ +
+ +
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
EGIO DE TRIODO (ou regio linear): Quando VGS > VT e VDS < VGS VT
Onde VDS a tenso entre Dreno (D) e Fonte (S). O transistor ligado, e
o canal que criado permite o fluxo de corrente entre o Dreno e a
Fonte. O MOSFET opera como uma resistncia, controlada pela tenso
VDS(G).
porta
1
1
r da
DS
ID
kn '
W
(VGS VT )
L
kn '
W
VOV
L
nCox W
2
ID
2 VGS Vth VDS V DS
2
L
6/22/16
27
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
REGIO DE SATURAO:
VGS VT
VGD VT
IS=ID
Canal estreita-se junto ao Dreno
IDS independente de VDS.
Dispositivo satura.
Similar a uma fonte de corrente.
n+
VDS VGS-VT
ID
IDS
n+
Se VDS > VGS - VT, ento VGD < VT, e o canal fica estrangulado (pinchedoff), pois a camada de inverso, no atinge a Drain (D).
Neste caso, a conduo provocada pelo mecanismo de disperso de
electres sob a influncia da tenso positiva da Drain (D).
Como os electres so negativos deixam o canal, e so acelerados em
direo Drain(D).
A Tenso atravs do canal estrangulado tende a permanecer fixa em
(VGS - VT), e a corrente do canal permanece constante com o aumento
6/22/16
28
da VDS.
Por : Lus Timteo
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Saturado
VDSsat =VGS - VT
L-L
-+
VDS VDSsat
L
A corrente de Dreno(D) agora relativamente independente da tenso
de Dreno VDS e controlada somente pela tenso da porta (V GS) de tal
forma que:
C W
I
2
ID
ox
VGS VT
VGS VT
29
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise para VGS VT e VDS 0V Saturao
(Pinch-off)
G
Pinched-off
channel
VDSsat =VGS - VT
L-L
-+
L
VDS VDSsat
L
Os electres passam atravs da zona limitada (Pinched-off) em
alta velocidade, e a fluxo constante, assim como um jacto de gua
por um orifcio apertado
6/22/16
30
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET -n
Aprendemos muito sobre MOSFETs de enriquecimento,
mas ainda no estabelecemos uma relao matemtica
entre iD, VGS, ou VDS. Como podemos determinar os
valores numricos correctos para tenses e correntes de
um MOSFET num determinado momento?
A descrio matemtica do comportamento do MOSFET de
enriquecimento relativamente simples! Ns realmente precisamos de
nos preocupar com apenas 3 equaes.
Especificamente, ns expressarmos a corrente de Dreno iD, em funo
de VGS e VDS, para cada um dos trs modos de funcionamento do
MOSFET (Corte, Trodo, e Saturao).
Alm disso, precisamos definir matematicamente os limites entre cada
um destes trs modos!
6/22/16
31
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET
Mas, primeiro, precisamos examinar alguns parmetros fsicos
fundamentais, que definem o dispositivo MOSFET. Estes parmetros
incluem:
k Parmetro do processo de
2
Transcondutncia
].
W/L - Relao do[A/V
Aspecto fsico do Canal
k- Parmetro(comprimento/largura).
do processo de Transcondutncia, uma constante que
depende da tecnologia de processo usado para fabricar um circuito
integrado. Portanto, todos os transistores dum determinado substrato,
iro tipicamente ter o mesmo valor deste parmetro.
W/L - simplesmente a proporo da largura (W) e do comprimento (L)
do canal. Este o parmetro do dispositivo do MOSFET, que pode ser
alterado e modificado pelo designer do circuito, para satisfazer as
dum circuito
ou de um
transistor.
especificaes
Ns tambm podemos
combin-las
para
formar um parmetro nico do
K k '
2 L
6/22/16
Agora
podemos
descrever
matematicamente o comportamento de
...... A 2
um MOSFET de enriquecimento. Vamos
V
MOSFET, o Parmetro
1 WK:
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Modos
Corte (Cutoff)
Esta relao muito simples, se o MOSFET est na corte, a corrente de
Dreno iD, simplesmente de zero!
Trodo (Triode)
Quando no modo de trodo, a corrente de Dreno dependente tanto
VGS como de VDS:
1 2
W
V
V
VDS
GS
T
DS
2
L
iD k'
(TRIODE mode)
33
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Modos
Saturao (Saturation)
Quando estiver no modo de saturao, a corrente de Dreno do MOSFET
(aproximadamente), dependente unicamente de VGS:
1 W
VGS VT 2 K VGS VT 2 (Saturation mode)
iD k'
2 L
Assim, vemos que a corrente de Dreno iD, na
saturao , proporcional ao excesso de tenso da Gate
quadrado!
ao
Esta
equao igualmente vlida para os dois tipos de
transistores NMOS e PMOS (se estiverem no modo de
saturao).
OK, ento agora sabemos a expresso para a corrente de Dreno iD, em
cada um dos trs Modos de funcionamento de um MOSFET, mas como
saberemos em que modo est o MOSFET?
6/22/16
34
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Temos que determinar os limites matemticos de cada modo. Tal como
antes, vamos fazer um modo de cada vez!
Corte (Cutoff)
Um MOSFET est no corte quando nenhum canal foi induzido. Assim,
para um dispositivo NMOS de enriquecimento:
Se VGS-VT 0, ento o NMOS est no CORTE
35
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Trodo (Triode) (Cont)
Alm disso, sabemos que quando em modo trodo, a
tenso VDS no suficientemente grande para NMOS,
ou suficientemente pequena (isto , suficientemente
negativa) para o PMOS, para estrangular (pinch off) o
canal induzido.
Mas quo grande que VDS precisa de ser, para
estrangular um canal NMOS? Como podemos determinar
se o estrangulamento ocorreu?
A resposta a essa pergunta surpreendentemente simples. O canal
induzido de um dispositivo NMOS est estrangulado se a tenso VDS
maior do que o excesso de voltagem da Gate!
Se VDS VGS-VT, ento o NMOS est "pinched off"
36
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Trodo (Triode) (Cont)
Estas condies, significam que um canal NMOS no est
VDS VGS-VT
estrangulado
se:
E consequentemente,
um canal PMOS no est
VDS VGS-VT
estrangulado
se: dizer que um dispositivo NMOS est no modo de
Assim, podemos
TRIODO:
Se VGS-VT 0 , e VDS <VGS-VT , ento o NMOS est no
modo TRIODO
Similarmente para um dispositivo PMOS:
Se VGS-VT 0 , e VDS VGS-VT , ento o PMOS est no modo
TRIODO
Saturao (Saturation)
Lembremo-nos de que no de modo de Saturao, um canal est
induzido,
e
que
esse
canal
est podemos
estrangulado
( pinched
Assim,
afirmar
que paraoff).
um NMOS:
6/22/16
37
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Saturao (Saturation) (Cont)
E para um dispositivo PMOS:
Se VGS-VT 0 , e VDS VGS-VT , ento o PMOS est no modo
SATURAO
Podemos agora construir uma expresso completa (contnua) relativas
corrente de Dreno iD, para tenses VDS e VGS.
Para um dispositivo NMOS:
Se
6/22/16
Se
Se
38
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Podemos agora construir uma expresso completa (contnua) relativas
corrente de Dreno iD, para tenses VDS e VGS.
Para um dispositivo PMOS:
Se
6/22/16
Se
Se
39
Transistores
MOSFETs
Descrio
matemtica do comportamento de um MOSFET : Limites do
Vamos agora
ver como estas expresses aparecem quando as
representamos graficamente. Especificamente, para o um dispositivo
NMOS, vamos representar a corrente iD em funo de diferentes valores
de VDS e VGS:
VDS VGS-VT
Regio Trodo
VDS VGS-VT
Regio Saturao
VDS = VGS - VT
VGS VRegio
Corte
T
6/22/16
40
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise da corrente ID
corrente Dreno ID, saturada e apenas controlada
pelos VGS
Saturao
Triodo
VGS cria o
VDS VGS-VT
canal.
A linha dobra-se porque
Aumentando
VGS
a resistncia do canal
A corrente satura, porque o
ir
aumentar
a
aumenta com VDS.
canal estreita muito (pinchcondutncia
do
off), junto ao Dreno, e VDS
canal.
deixa de afectar o canal .
Na
regio
de
Quase um linha a direito,
saturao
apenas
com
a
inclinao
proporcional a (VGS-VT).
VGS
controla
a
VGSVT
corrente de Dreno.
Na
regio
subliminar,
a
corrente de Dreno
VDSsat=VGS-VT
tem uma relao
Quando VDS aumenta a tenso VGD diminui at se tornar inferior a VT.
O canal fecha-se
do
exponencial
com
lado do Dreno (pinch-off), e o valor da corrente deixa de aumentar,
assumindo um valor
VGS.
VDS VGS-VT
6/22/16
41
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Curva Caracterstica
As caractersticas ID-VDS de um dispositivo com Kn (W / L) = 1,0 mA/V2..
I D kn '
W
L
1 2
W
(
V
V
)
V
k
'
(VGS VT )VDS
n
GS T DS 2 DS
L
Um
MOSFET
de
enriquecimento de canal n
com VGS e VDS aplicada e com
as indicaes normais de
fluxo de corrente indicada.
ID
IG=0
6/22/16
IS=ID
42
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Curvas Caracterstica
Curva de transferncia e curvas caractersticas de Dreno
Na
ausncia
denMOS.
canal para VGS = 0 no h corrente ID. necessrio um valor
tpicas
de um
mnimo de voltagem limiar VTP positiva de VGS para que se forme o canal.
Aumentando VGS aumenta o valor da corrente
I
Kde
(V saturao.
V )2
10
ID (mA)
10
ID (mA)
VT
1
0
6/22/16
VGS (V)
D Sat
GS
VGS= 7 V
VGS= 6 V
VGS= 5 V
VGS= 4 V
VGS=2V= VTP
VDS
43
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
Curvas Caractersticas : O valor de K
Se os valores VGS(on) e ID(on) tiverem sido fornecidos, eles podem ser
utilizados como o segundo ponto conhecido da curva, restando apenas
determinar outros dois.
Sugesto:
3 ponto: arbitrar VGS entre VT e
VGS(on).
Caso
4 ponto:
arbitraros
VGS
> VGS(on).
se conhea
parmetros
construtivos do MOS ao invs de um
ponto especfico da curva, sugere-se arbitrar os pontos para VGS=2VT,
VGS=3VT,
e VGS=4VT.
ID (mA)
ID2
I D k (VGS VT ) 2
ID(on)
ID1
ID=0 mA)
VT
6/22/16
VGS1
VGS2
VGS (V)
VGS(on)
1 W
k'
2 L
k' n Cox
44
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
Polarizao :
As curvas de transferncia de um MOSFET tipo Deplexo e tipo
Enriquecimento so bastante distintas entre si.
A polarizao fixa continua existindo, sendo seu mtodo de resoluo
idntico ao do tipo Deplexo.
10
ID (mA)
9
8
7
6
Enriquecimento
ID(on)
5
4
3
2
VGS(Th)
1
0
6/22/16
8 9 VGS (V)
VGS(on)
45
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Curvas Caractersticas
Curva de transferncia e curvas caractersticas de Dreno
tpicas de um nMOS.
ID (mA)
VT
0
6/22/16
8
VGS (V)
46
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise da
Capacidade
6/22/16
47
Transisto
res
tox
n+
n+
6/22/16
48
Transisto
res
= xido
A/tox, onde
A a rea
da Gate, e =da
0SiO2
combinaoCsrie
do
da Gate
e a capacitncia
camada de
GB = Cox
deplexo)
diferente
de zero.
4
permissividade
do espao
vazio (8.854x10
F/m), e =0SiO2 a constante dielctrica do dixido de Silc
6/22/16
49
Transisto
res
50
Transisto
res
Saturated
CGB
Linear
CGS
CGD
VT
6/22/16
VT+VDS
51
Transisto
res
G
D
Comprimento do canal
6/22/16
52
Transisto
res
Comprimento
Comprimento
dodo
canal
canal
6/22/16
53
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise da capacidade e o fluxo de
corrente para VGS V e VDS 0V Saturao
Anlise
T
(Pinch-off)
Para determinar a corrente que fluir no canal sob estas condies
considere um elemento diferencial do canal, de rea W.y(x) e espessura
dx. anlise do MOSFET
L
Na
tipo
Enriquecimento,
W
podemos
deduzir
a
corrente
no
canal
atravs do fluxo de
cargas que, conforme
a
dQ
t
dadaI por:
n E
ox
dx
dx
por:
6/22/16
y(x)
dx
x
54
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
dQ dV ( x)
dx dx
dQc ( x) CdV ox
Sendo
VGS VT V ( x)
tox
ox
ddp
0
6/22/16
55
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
ID
Curto
Comprido
VT
VGS
ID
VDS
ID
Fina
tox
Grossa
VT
6/22/16
VGS
VDS
Por : Lus Timteo
56
Transistores
Transisto
resde enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
MOSFETs
MOSFET
Anlise da capacidade e o fluxo de
corrente para VGS VT e VDS 0V Saturao
Efeito de
Anlise
W
(Pinch-off)
VTh
6/22/16
VGS
VDS
Por : Lus Timteo
57
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise da capacidade e o fluxo de
corrente para VGS V e VDS 0V Saturao
Anlise
T
(Pinch-off)
Aplicando, temos ID: I D n CoxW VGS VT V ( x)
dV
dx
Idx C
n
ox
GS
VT V ( x) dV ( x)
W
I D n Cox
L
6/22/16
(VGS VT )VDS
VDS
2
58
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
Anlise da capacidade e o fluxo de
corrente
Anlise para VGS VT e VDS 0V Saturao
(Pinch-off)
Se a tenso no canal for elevada at que VDS = VGS - VT, a ddp na
extremidade do canal cair ao valor mnimo necessrio (VT), para
manter a existncia do canal, e a corrente ID no crescer mais,
mesmo que se aumente VDS.
O valor de VDS para o qual a corrente atravs do canal satura
identificado como VDSsat, onde:
VDSsat VGS VT
1
W
I D nCox (VGS VT ) 2
2
L
6/22/16
59
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
6/22/16
60
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n) - Caracteristicas
G
L
VG
ID
VD - VG
dpp:
=VG
VG
x
=VG - VD
61
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Modulao de Canal ( )
Embora a Equao de ID na saturao descreva a corrente ID como um
valor independente do aumento de VDS, em dispositivos reais, observase um ligeiro aumento dessa corrente em funo de VDS.
O aumento de VDS faz diminuir a largura efectiva do canal (L),
G
D
resultando num aumento
S da corrente no Dreno.
N
L
P
Para refletir esse aumento da corrente a equao pode ser adequada
incluindo-se o fator (1+VDSe):
ID
1
W
n Cox VGS VT 2 1 VDSe
2
L
62
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Modulao de Canal ( )
O parmetro de modulao do comprimento do canal ( ) definido
como o inverso da Tenso
Early (VA).
1
VA
ID
ID
VDS
Tipicamente, varia entre 5x10-3 e
3x10-2 V-1.
6/22/16
63
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Modulao de Canal ( )
Tenso de Early VA.
Graficamente, corresponde ao ponto de interseco com o eixo VDS das
projeces das curvas das correntes de Dreno na regio de saturao.
Fisicamente, a Tenso Early (VA) directamente proporcional ao
I ( mA)
comprimento do canal (L).
D
Triodo
Saturao
VGS VT 2.0V
VGS VT 1.5V
1
Inclinao
r0
VGS VT 1.0V
VA 1 /
6/22/16
0
Por : Lus Timteo
VGS VT 0.5V
VDS
64
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Modulao de Canal ( )
I ( mA)
Tenso de Early VA.
Corrente de Dreno ID, modificada pela
modulao do comprimento do canal.
Triodo
Saturao
VGS VT 2.0V
Ruptura
W
I D k n ' VGS VT ) 2
1VDS )
L
VGS VT 1.5V
1
Inclinao
r0
VGS VT 1.0V
1
2
rO
1
I D
V A 200 a 300V
VA 1 /
Corte
VGS
VGS VT 0.5V
VDS
VT 0V
iD
ro
V
DS
6/22/16
1
VGS const .
1
VA
I D
ID
65
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de sada de Drain
ro .
iD K VGS VT
V
1 DS
VA
iD I D 1 DS
VA
6/22/16
66
de
do
de
na
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de sada de Drain
ro.
A expresso anterior, explicitamente mostra como a corrente de Dreno
funciona em funo da voltagem VDS.
Por exemplo, considere um caso tpico onde VDS = 5.0 V e
VA = 50,0 V.
5
VDS
Descobrimos que:
I D 1 I D 1 0,1 1,1I D
iD I D 1
VA
50
aumento da corrente de Dreno iD, sobre o seu valor ideal (ou seja, sem
a modulao do comprimento do canal) na saturao : ID =K (VDS VT)2.
Assim, como um aumento de VDS, a corrente de Dreno iD vai
aumentar ligeiramente.
Agora, vamos introduzir uma terceira via (ou seja, alm de, e VA) para
descrever o aumento "extra da corrente, criado pela modulao do
comprimento do canal .
6/22/16
67
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de sada de Drain
r
o. Definindo Resistncia de sada de Drainro
V
1
ro: A
I D I D
6/22/16
ro.
68
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Triodo
Resistncia de sada de Drain
I D (mA)
ro .
Finalmente, h trs coisas importantes
para lembrar sobre a modulao do
comprimento do canal:
V A 1 /
Saturao
VGS VT 2.0V
VGS VT 1.5V
Inclinao
1
r0
VGS VT 1.0V
VGS VT 0.5V
VDS
VGS VRegio
Corte
T
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de sada de Drain
ro
/rDS.
As duas resistncias so diferentes em muitas, muitas
maneiras:
Para um MODFET na Saturao.
6/22/16
70
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
Nota: para essa situao, o MOSFET estar na
regio
Trodo.
Lembre
que a corrente iD ser directamente proporcional tenso
VDS,
1.
Umdesde
canalque:
condutor tenha sido induzido.
2. Que o valor de VDS seja pequeno.
Lembre tambm que medida que aumentar o valor da VDS, o canal
condutor vai comear a estrangular e a corrente iD, deixa de ser
directamente proporcional
VDS.
Especificamente,
existem dois
fenmenos, medida que aumentamos
VDS, enquanto na regio de Trodo:
1. Aumentando VDS ir aumentar a diferena de potencial atravs do
canal condutor, um efeito que ajuda aumentar proporcionalmente a
corrente de dreno iD.
2. Aumentando VDS ir diminuir a condutividade do canal induzido, um
efeito que funciona para diminuir a corrente de Dreno iD.
6/22/16
71
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
Isso muita coincidncia! H dois fenmenos fsicos, medida que
aumentamos VDS, e h dois termos na equao da corrente de Dreno
em modo Trodo!
Isto no coincidncia! Cada termo da equao da corrente em modo
trodo, descreve efectivamente um desses dois fenmenos fsicos .
Podemos, assim, separar a equao da corrente de Dreno em modo
trodo, nas duas componentes:
iD =iD1+iD2
72
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
I D (mA)
VDS VT
VDS
73
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
iD 2
VDS VT
VDS
reduo
da
condutividade do canal, com o aumento de
6/22/16
VDS VT
VDS
74
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
ID
VDS VT
VDS
6/22/16
75
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
Pelo que acabamos de ver,
podemos afirmar, que o
canal
induzido,
(para
pequenos valores de VDS)
se comporta como uma
resistncia rDS de valor
aproximado = VDS/iDS.
podemos
afirmar
76
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
Assim, pode-se aproximar dizendo que o canal induzido se comporta
como uma resistncia rDS, quando VDS muito menor que o dobro do
excesso da tenso da Gate:
para
e
para
6/22/16
77
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
L vamos ns outra vez! A declarao VDS 2 (VGS-VT), apenas um
pouco mais til, do que a afirmao "quando o valor de VDS pequeno".
Precisamente quanto muito menor do que duas vezes o excesso de
tenso da Gate deve ser o valor de VDS, para que a afirmao seja
exacta?
Ns
no podemos dizer com preciso quanto menor V precisa de ser
DS
10
10
5
Este critrio do erro de 10% uma tpica "regra de ouro" para muitas
aproximaes em electrnica. No entanto, isso no significa que seja o
critrio "correcto" para determinar a validade desta (ou de outra)
aproximao.
6/22/16
78
Por : Lus Timteo
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Resistncia de Canal rDS
Algumas aplicaes, podem exigir uma melhor preciso. Por exemplo,
se precisarmos de erro a menos de 5%, veramos que VDS (VGS-VT)/10.
No entanto, usando os critrios de erro de 10%, chega-se a
concluso de que:
para
e
para
Ns achamos que devemos usar estas aproximaes quando o
podermos fazer, pois tornam a nossa anlise de circuitos muito mais
fcil!
6/22/16
79
Por : Lus Timteo
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Efeito da Temperatura
ID
6/22/16
1
W
2
VGS VT
k n'
2
L
Por : Lus Timteo
k n n Cox
80
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Velocidade dos transportadores de carga(v)
A Carga transportada por electres.
A Velocidade dos transportadores de carga (v), proporcional ao campo
elctrico lateral entre a Source(S) e a Drain (D).
Em que a Mobilidade.
v
E
E = VDS/L
IDS,
= L/v
Qcanal
W
Cox (VGS VT VDS / 2)VDS
t
L
6/22/16
Cox
W
L
81
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
82
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Onde
1/2
2q NA S
0.5
V
tpico
Cox
o valor da tenso limiar(VT), quando
so parmetros do dispositivo
MOSFET.
Observe-se que o valor
VSB = 0, isto :
VT0
VT=VT0
quando
VSB=0.0
2 f VSB 2 f
simplesmente
expressa um valor extra, adicionado ao "ideal da tenso de limiar VT0
Para
muitos
casos, este efeito de corpo relativamente insignificante,
quando
VSB 0V.
e pode ser ignorado No entanto, no se deve concluir que o efeito de
corpo
sempre
insignificante, pode em alguns casos, ter um tremendo impacto
sobre o desempenho doPor
circuito
6/22/16
83
: Lus MOSFET!
Timteo
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de Enriquecimento canal n Princpios de funcionamento
Corrente de
da juno Drain-Body
reduzida.
para valores
de VDS elevados. (50 a 100V).
Perfurao S/D -Quando a tenso VDS atinge valores tais, (20v) que a
regio de deplexo da juno Drain-body se estende travs do canal
at Source.
Disrupo do xido da Porta (G) quando VGS atinge valores de cerca
de 50V. Destrutiva. Diodos
limitador
6/22/16
84
Por : Lus
Timteo
Transistores
MOSFETs
Funcionamento do MOSFETs
6/22/16
85
Transistores
MOSFETs
Exerccios
+2V
Ve = 50cos(wt) mV
W
L
(VGS VT )VDS
VDS
RD
20K
Vs
3
NMOS
+ 3,5V
VDS
2
I D 0,1 (3,5 1)VDS
0,1 2,5VDS 0,5VDS mA
2
2 VDS
Pelo circuito externo, a corrente dada por:
ID
mA
20
86
Transistores
MOSFETs
Exerccios
+2V
Ve = 50cos(wt) mV
ID
2 0,354
20
logo, Vs :VS
6/22/16
20K
Vs
3
NMOS
82A
C
(
V
V
)
DSlin
T
n ox L GS
I
R equao:
= [0,1(3,5-1)]-1 = 4 k
DSlin
RD
+ 3,5V
4
50cos(t) 8,33 cos(t) mV
20 4
Por : Lus Timteo
87
Transistores
MOSFETs
Exerccios
a) Como VGS > VT e VDS VGS - VT, sabemos que o nMOS est
W
operando na saturao. Desta forma, ID pode 1ser determinado
pela
I D nCox (VGS VT ) 2 (1 VDS )
Equao:
2
L
a) Para VDS= 2V: ID=0,5x0,2(3,5-1,5)2(1+0,02x2) = 416 A
Para VDS= 10V: ID=0,5x0,2(3,5-1,5)2(1+0,02x10)
W
2
= 480
A
RDSsat pela
C
b) Na
saturao,
a resistncia de sada dada
2 n ox L (VGS VT )
Equao:
Logo b)
1
0,02
3
2
RDSsat
0,2 10 (3,5 1,5) 125K
2
6/22/16
88
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (p)
Funcionamento
Fonte/Source (S)
Porta/Gate (G)
Dreno/Drain (D)
O
MOSFET
tipo
enriquecimento canal p,
ou simplesmente pMOS,
opera
pelos
mesmos
princpios de um nMOS,
entretanto,
algumas
diferenas
devem
ser
notadas:
Metal
xido
Substrato/Body (SS)
D
Semicondutor
As lacunas so os portadores de carga do canal; Smbolo
As tenses VGS e VDS so negativas;
G
A tenso de limiar (VT) negativa;
A corrente ID atravessa o canal da Fonte(S) para o Dreno(D).
S
Matematicamente, alguns termos das equaes devem ser
np.
substitudos:
k'n k'p.
6/22/16
89
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET - Caracteristicas
Curvas Caractersticas
Curva de transferncia e curvas caractersticas de Dreno
tpicas de um pMOS.
ID (mA)
8
ID (mA)
VGS= -6 V
7
6
VGS= -5 V
5
4
3
VGS= -4 V
2
VT
-7 -6
6/22/16
-5
-4
-3
-2
1
-1 0 VGS (V)
VGS= -3 V
VGS=-2V=
VTN
VDS
90
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET - Caracteristicas
Curvas Caractersticas
Curvas de transferncia tpicas de um pMOS e
um nMOS.
ID (mA)D-MOSFET(n)I (mA)E-MOSFET(n)
D
ID (mA) E-MOSFET(p)
ID (mA)D-MOSFET(p)
VTP
VTN
VGS (V)-6
6/22/16
-5
-4
-3
-2 -1
VGS (V)
91
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET - Caracteristicas
Curvas Caractersticas
Uma rpida anlise da (ID = k(VGS VT) 2,revela que h apenas um
ponto notvel, isto , ID para VGS=VT, que neste caso igual a zero.
Por essa razo, o esboo da curva de transferncia deste dispositivo
conta apenas com um ponto conhecido (ID=0, VGS=VT), sendo os
demais 3 pontos (no mnimo) determinados
atravs da
I D k (directamente
VGS VT ) 2
Equao:
A inexistncia de um valor limite de corrente nesta equao, e a
presena do expoente quadrtico tornam desvantajosa a elaborao de
uma tabela para acelerar o esboo da curva, como foi feito para o JFET.
Desta forma, o primeiro passo para o esboo da curva de transferncia
a determinao do valor de k.
6/22/16
92
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
Polarizao :
As curvas de transferncia de um MOSFET tipo Deplexo e tipo
Enriquecimento so bastante distintas entre si.
A polarizao fixa continua existindo, sendo seu mtodo de resoluo
idntico ao do tipo Deplexo.
ID (mA)
10
10,9
Deplexo
ID (mA)
Enriqueciment
9
8
7
6
Enriquecimento
Deplexo
I D SS
ID(on)
I D SS
2
4
3
2
VGS(Th)
1
0
6/22/16
I D SS
4
VP
4
8 9 VGS (V)
VGS(on)
-6
-5
-4 -3 -2 -1
VP/2 0,3VP
4
2
1
VGS (V)
93
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
94
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
IDQ
VT
0
VGSQ
VDD
VGS (V)
6/22/16
95
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET
b) VDS.
6 10 3
-3
2
0,24x10
A/V
k
(VGS ( on ) VT ) 2 (8 3)2
I D ( on )
6/22/16
DD
96
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
RD
VGS=10V , ID=11,76mA
VDD
RD
VT
Q
VGS=6V , ID=2,16mA,).
6,4VGSQ
6/22/16
A recta de polarizao:
5 passo: Extrair os parmetros do ponto
de operao (Q) a partir da interseco no
grfico: I 2,75 mA V 6,4 V
ID(on)
IDQ 2,75mA
VGS(on)
11 12
VDD
DQ
VGS
GSQ
97
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET(n)
VG VDD
R1 R2
VGS=VG , ID=0
6/22/16
98
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
IDQ
VT
0
VGSQ
VG
VGS (V)
99
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
R2
RD
3 10 3
k
0,12x10-3 A/V2
2
2
(VGS ( on ) VT ) (10 3)
I D ( on )
R1
RS
VGS=5V).
2
pt: para VGS=VGS(on) ID=ID(on)
(ID=3mA,
VGS=10V).
3 pt: para
VGS=15V ID=k(15-5)2 (ID=12mA,
4 pt: para VGS=20V ID=k(20-5)2 (ID=27mA,
VGS=15V).
VGS=20V).
6/22/16
100
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
RD
RS
30
VG
RS =21,95mA
20
10
IDQ=6,7mA
VT
VG=18V
0
6/22/16
10
VGSQ
12,5V
15
20
25
VGS (V)
101
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
RD
R2
R1
RS
30
VG
RS =21,95mA
20
10
IDQ=6,7mA
VT
VG=18V
0
6/22/16
10
VGSQ
12,5V
15
20
25
VGS (V)
102
Punch Through
Quando a tenso Vds atinge valores tais (20V), que a regio de
Deplexo da juno Drain-body se estende travs do canal at Source.
Disrupo do xido
Quando Vgs atinge valores de cerca de 50V. Destrutiva. Diodos
limitadores.
6/22/16
103
Transistores
MOSFETs
MOSFET
de enriquecimento- E- MOSFET (n)
Polarizao :
6/22/16
104
Transistores
MOSFETs Comparaes
Formulrio:
JFET
6/22/16
D-MOSFET
E-MOSFET
105
gm k n
W
VGS VT
L
ou gm
ou gm
2k n
W
ID
L
2I D
VGS VT
v gs
Vds
iC gm . vgs
ro
S
6/22/16
106
v gs
gm.vGS
S
VA
rO
ID
6/22/16
ro
B
gmB.vBS
+
vBS
iD
gm
vBS
2 2 f VSB
0.5
0.322
Para Vsb=0
2 0.6
gmB
107
gm.v gs
Cgs
gm.vbs
ro
Cdb
S
Csb
Modelo simplificado:
Cgd
Cgs
gm.v gs
ro
fT
6/22/16
gm
2 (C gs C gd )
108
Capacidade
gate
C gs C gd
da
Trodo
1
W L COX
2
Saturao
Corte
2
C gs W L COX
3
C gd 0
C gs C gd 0
C gs C gs W LOV COX
Capacidade das
junes
Csb 0
Csb
VSB
1
VO
6/22/16
C gb W L COX
C gd C gd W LOV COX
Cdb 0
Cdb
VDB
1
VO
Por : Lus Timteo
109
R1
1k
Vo
M1
vgs
VGS
6/22/16
vGS
Sinal
total
(mM)
vGS VGS v gs
Grande sinal
ou
componente
DC (MM).
pequeno sinal ou
componente AC
(mm)
110
R1
1k
M1
vgs
VGS
Pequenas variaes em vgs produzem
variaes em vo. Desde que estas
variaes sejam pequenas a relao
linear.
Temos:
6/22/16
vo AV v gs
AV - Ganho de tenso
vO
vGS
vGS VGS v gs
vO VO vo
111
15V
iD(t) I D id (t) RD 5k
Vamos considerar um amplificador NMOS simples:
VO(t) VDS Vo(t)
K=0.25mA/V2
VT=2.0V
vO(t)
Avo
vi(t)
4.0V
1 Passo: Anlise DC
Desligar a pequena fonte de sinal deixa um circuito DC :
Assumindo que os MOSFET est na saturao, I D K (VGS VT ) 2
4.0V
impe-se:
evidente que: VGS=4.0V
Portanto, a corrente de Dreno DCI D: K (VGS VT ) 2 =0,25(4-2)2=1.0mA
6/22/16
112
ID
RD
5k
4.0V
vi(t) v gs
g m v gs
id
5k
S
113
g m v gs
id
R1
5k
vO
M1
vgs
5k
VGS
vGS
6/22/16
114
10V
RD 1k
100k
K=0.4 mA/V2
Os condensadores so circuitos
V =2.0V
abertos para DC, portanto, o circuito T
de DC :
10V
v (t)
i
2k
3k
vo(t)
6/22/16
VGS 4.2V
e VGS
1.0V
115
100k
0.005V 1
10V
RD 1k
100k
K=0.4 mA/V2
VT=2.0V
1.0V
vi(t)
2k
3k
VGS
GS
2k
ro
6/22/16
GS
1
103 K
2
0.005(0.4) (4.2 2)
K (VGS VT ) 2
116
vo(t)
100k
0.005V 1
a) Desligar a fonte de tenso DC.
b) Substituir os condensadores por
curto-circuitos.
RD 1k
K=0.4 mA/V2
VT=2.0V
vi(t)
RD 1k
2k
3k
vo(t)
100k
vi(t)
3k
2k
1.76 vgs
id
6/22/16
ro
103K
3k
1k
S
117
v
103K
3k 1k
que:
Igualmente,
usando
KCL,
a
v
vi(t) gs
corrente i1:
v v
v
id
i1 1.76 v gs o o o
S
1 3 103
o
gs
o
Combinando estas duas equaes,
Pela lei de Ohm nota-se i1 i
100 encontramos:
que:
v -v = 176 x v +1,334 v
vo(t) 175
Avo
1.31
vi(t) 134.4
6/22/16
118
Consideremos
o
circuito
PMOS VT 2.0V
R2
seguinte, onde sabemos (de alguma K=0.75 mA/V2
forma) que VGS = -4,0 V, mas no se
V = -4.0V
sabe (por alguma razo), o valor da GS
resistncia R.
Vamos ver se podemos determinar o valor
R1 1k
da resistncia R.
15V
ID
R3 1k
I1
IG=0
ID
VD
R1 1k R3 1k
119
VT 2.0V VG
1k
VS
15V
R2
VGS
K=0.75 mA/V2 I1
IG=0
VGS= -4.0V
R1 1k
= 3.0V
OK, esta primeira parte foi fcil, mas o que vamos
Como
podemos determinar o valor da resistncia R?
fazer
agora?
VDS
ID
VD
R3 1k
I2
VGS 4.0
I2
R2
1
=-4.0 mA
6/22/16
120
VT 2.0V VG
K=0.75 mA/V2 I1
VGS= -4.0V
1k
VS
R
R2
VGS
IG=0
15V
VDS
ID
VD
R1 1k R3 1k
7.0
VGS VT
Primeiro, vamos verificar se o canal est induzido:
4V 2V
6/22/16
121
0
R1 || R2
RD
Av
RG R1 || R2 1 R
S
gm
Rin R1 || R2
0
Rout RD rO g m rO RS
Rout RD
6/22/16
122
0
RS || 1 / g m
Av
g m RD
RS || 1 / g m RG
1
Rin
RS
gm
0
Rout RD rO g m rO RS
Rout RD
6/22/16
123
0
Av
RS
1
RS
gm
Rin RG
Rout
6/22/16
|| RS
gm
Av
rO || RS
1
rO || RS
gm
Rin R G
Rout
Por : Lus Timteo
|| ro || RS
gm
124
VDD
VDD
VDD
VDD
Rg1
Rd
Rd
Rd
Rd
Rg
Rg
Rg2
Rs
Rs
Rg
VSS
6/22/16
125
Grande Rin
- Determinado
pelo circuito de
polarizao.
Rout RD
ro diminui Av & Rout
mas impedncia
vista pela Drain,
pode ser
6/22/16
"impulsionada"
Source Follower
Gate Comum
Grande Av < 0
- Degradado por
RS .
Pequena Rin
- Diminui com RS.
Rout RD
ro diminui Av &
Rout
mas impedncia
vista pela Drain,
pode
ser
Por : Lus Timteo
0 < Av 1
Grande Rin
-Determinado pelo
circuito de
polarizao
-Pequena Rout
- Diminui com RS.
ro diminui Av &
Rout
126
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs :
Antes de comear preciso determinar quais dos terminais do MOSFET
so a Porta (G), o Dreno (D) e a Fonte (S). Esta informao encontra-se
na folha de dados, (Data sheet) no site do fabricante.
6/22/16
127
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs
A maioria dos transistores MOSFETs no pode ser testada com um
multmetro. Este facto devido necessidade da Gate (G) precisar de
uma tenso de 2V 5V, para ligar o dispositivo MOSFE, e esta voltagem
no est presente nas pontas de provas dos multmetros , em qualquer
das escales de resistncia dos mesmo aparelhos.
necessrio construir o seguinte
circuito de teste:
Tocando a Gate (G), aumentar a tenso da mesma,
o MOSFET ligar-se- e o LED se iluminar.
Retirando o dedo, o LED apagase!....
6/22/16
128
Transistores
TesteMOSFETs
um MOSFETs : Com Multmetro analgico escala ( x10)
Primeiro, verifica-se a resistncia entre a Gate (G) e os outros dois
terminais, Dreno D) e Source (S), um a um. O multmetro no pode
deflectir, nenhuma leitura pode aparecer entre os terminais G-D e G-S.
6/22/16
129
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs : Com Multmetro analgico ( x10)
Ao tocar a Gate(G) com a ponta de prova preta, o MOSFET activado.
6/22/16
130
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs : Com Multmetro analgico ( x10)
6/22/16
131
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs : Com Multmetro Digital
Diodo de
proteco
Dreno
(D). ligue o multmetro numa escala de
Primeiro,
resistncia muito alta.
132
Transistores
MOSFETs
Teste
um MOSFETs : Com Multmetro Digital
5. Active o MOSFET.
Em primeiro lugar, deixe a ponta preta na
Fonte(S).
Em seguida, toque brevemente com a ponta vermelha na Porta (G), e
depois coloque-a no Dreno (D).
A leitura do multmetro ser de alguns milivolts. Um valor caracterstico
para um 4N60B de 500
milivolts (Diodo?).
Invertendo
as pontas, preta no meio e vermelha na
direita (conduo) a leitura ser de 150 milivolts
mosfet.html
133
MOSFETs
Teste
um MOSFETs : Com Multmetro Digital
Exerccio
134
Transistores
MOSFETs de MOSFETs
Manipulao
Uma grande desvantagem de dispositivos MOSFETs a sua extrema
sensibilidade descarga electrosttica (ESD), devido ao isolamento entre as
regies Gate/Source.
A camada isolante de SiO2 extremamente fina e pode ser facilmente perfurada
por uma descarga electrosttica.
135
pMOS
(Gn)
(Dn)
xido
isolante
(Dp)
(Gp)
(Sp)
(SSp)
136
Gate (G)
n+
n+
n- drift region -
n+
Dreno (D)
Estructura planar
A(DMOS)
espessura da regio de deriva, deve ser to fina quanto possvel, para
minimizar a resistncia de Dreno.
Normalmente utilizado em: Electrnica de Controlo Automvel, cabeas
de impresso a jacto de tinta e Fontes de alimentao
6/22/16
137
n+
Porta
nn+
Dreno
Estrutura em ranhura (V MOS)
principal
caracterstica
da
estrutura do VMOS a ranhura em
de V.
forma
A corrente flui verticalmente no
D dispositivo, em vez de na horizontal,
como nos FETs padro.
Estrutura
vertical
do
MOSFET,
S aumenta a rea de superfcie do
dispositivo.
Isso permite que o dispositivo possa
manipular correntes mais elevadas,
proporcionando mais rea superficial
para dissipar o calor.
Gate(G)
Source(S)
N+
Ligao
Sourcebody
Gate
Source
N-
Body
Body
N
+
Drain
MOSFET com
extenso da Gate
MOSFET com Gate em
em trincheira
trincheira (trench)
(EXTFET)
O MOSFET Umos
muito semelhante ao VMOS. um desenvolvimento
(UMOSFET)
ligeiramente mais recente do mesmo princpio bsico. UMOSFETs so
capazes de fornecer uma funo vantajosa em muitas aplicaes de
potncia relativamente elevadas, tanto em fontes de alimentao e
como em amplificao de potncia de RF.
Drain(D)
6/22/16
139
Semicondutores de Potncia:
MOSFETs
Gate
Source
N
Body
ND-source
NA-body
ND-drain-
Body
Drain
Source
N+
-
Gate
N+
NN+
ND-drain+
Ligao
Sourcebody
Ligao
Sourcebody
Doping
Drain
Estrutura com carga
acoplada na super-juno
PN da regio de deriva
TM
(CoolMOS
)
3 vezes melhor
para dispositivos
de 600 -800 V.
140
Integrated
Charge
Pump
Diagnostics
Short Circuit
Protection
6/22/16
Over
Voltage
Protection
Reverse
Battery
Protection
MOSFET
Current Limit
PROFET
Over
Temperature
Protection
141
Over
Voltage
Protection
Short Circuit
Protection
Current Limit
MOSFET
Diagnostics
Requires external
components
HITFET
6/22/16
Over
Temperature
Protection
142
Transistores
MOSFETsComo amplificador
Formulrio:
6/22/16
143
Transistores
MOSFETs Parmetros
Formulrio:
Parmetros comuns a dispositivos NMOS e PMOS
Parameter
W
description
Gate width of either NMOS or PMOS
Lambda ()
PMOS or NMOS minimum
sized device
Cox
value
.35 microns
W = 3 m
L = 2 m
~2.5 fF/um2
description
Effective mobility of holes
k=p Cox)/2
-------
VTP
Cjsw
Cj
Cjswg
Cgdo
value
From: http://www.mosis.org/cgi-bin/cgiwrap/umosis/swp/params/ami-c5/t3af-params.txt
6/22/16
Parameter
n
k= Cox)/2
Description
Effective mobility of electrons
-------
value
446.9 cm2/V-sec
144
Transistores
MOSFETs Parmetros
Formulrio:
Tenso de limiar
VT0
VT0
Transcondutncia do
processo
k p kn
KP
A/V2
2E-5
GAMMA
V(1/2)
LAMBDA
V-1
tOX
LD
PHI
0.6
NSUB
cm^-3
U0
cm^2/Vs
600
RS
Efeito de corpo
Modelao de canal
Espessura do oxido
Difuso lateral
tox
Lov
2 f
Dopagem
Mobilidade
Resistncia da fonte
6/22/16
N A ND
RS
145
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
Capacitncia mdia da Porta (G)
Capacitncia mdia da Porta (G)
Operation Region
Cut-off
Triode
Saturation
Cut-off
6/22/16
Cgb
Cgs
COX WLeff
Cgd
0
COX WLeff / 2
COX WLeff / 2
(2/3)COX WLeff
Resistive
Saturation
146
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal n
Parmetros n-MOSFET (D)
Process parameter [A/V2]
W
n k n .
VA
6/22/16
k n n COX
2qN a / COX
K
COX OX O
tOX
Threshold Voltage
VTN VTO
I DSS
Depletion n-MOSFET
Threshold Voltage
VTN 0
2 f VSB 2 f
n
VTN
2
147
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal n
Cut-off Mode
Linear Mode
VGS VTN
I D kn
I D kn
VGS VTN
VGD VTN
Drain Current
Saturation Mode
W
L
W
2
.[(VGS VTN )VDS VDS / 2]
L
W
2
.(VGS VTN )
L
W
2
I D kn
.(VGS VTN ) .(1 .VDS )
L
I D kn
VGS VTN
VGD VTN
Gate to Drain Voltage
Linear/Saturation Boundary Drain to Source Voltage VDS VGS VTN
6/22/16
148
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal n
Parmetros para pequenos Sinais
Transcondutance [A/V]
g m n .(VGS VTN )
Transcondutance [A/V]
g m 2k n(W / L). I D
Transcondutance [A/V]
gm
g mb
Body Effect
Gate Source Capacitance [F/cm2]
Gate Drain Capacitance [F/cm2]
Source /Drain - Body Capacitance
[F/cm2]
Maximum operating frequency [Hz]
6/22/16
2I D
VGS VTN
.g m
. 2 2 f VSB
2
C gs W L COX W L0v COX
3
C gd W L0v COX
C sb
C sb0
1
fT
VSB
V0
Cdb
gm
2 C gs C gd
Cdb0
1
VSB
V0
149
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal n
6/22/16
Por : Lus
http://web.itu.edu.tr/~ozayan/ele222/mosfeteqs1d
.pdf
150
Timteo
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal p
Parmetros p-MOSFET (D)
Process parameter [A/V2]
W
p k p .
VA
Current Gain
Early Voltage
2qN d / COX
K
COX OX O
tOX
VT VTO
Threshold Voltage
6/22/16
k p p COX
2 f VSB 2 f
p
2
VTP
2
I DSS
Depletion p-MOSFET
Threshold Voltage
VTP 0
Por : Lus Timteo
151
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal p
Cut-off Mode
Linear Mode
VGS VTP
ID k p
ID kp
VGS VTN
VGD VTN
Drain Current
Saturation Mode
W
L
W
L
2
.[(VGS VTP )VDS VDS / 2]
W
2
.(VGS VTP )
L
W
2
ID kp
.(VGS VTP ) .(1 .VDS )
L
ID kp
VGS VTP
VGD VTP
Gate to Drain Voltage
Linear/Saturation Boundary Drain to Source Voltage VDS VGS VTP
6/22/16
152
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal p
Parmetros para pequenos Sinais
Transcondutance [A/V]
g m p .(VGS VTP )
Transcondutance [A/V]
g m 2k p(W / L). I D
Transcondutance [A/V]
gm
g mb
Body Effect
Gate Source Capacitance [F/cm2]
Gate Drain Capacitance [F/cm2]
Source /Drain - Body Capacitance
[F/cm2]
Maximum operating frequency [Hz]
6/22/16
2I D
VGS VTP
.g m
. 2 2 f VSB
2
C gs W L COX W L0v COX
3
C gd W L0v COX
C sb
C sb0
1
fT
VSB
V0
Cdb
gm
2 C gs C gd
Cdb0
1
VSB
V0
153
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Deplexo canal p
6/22/16
Por : Lus
http://web.itu.edu.tr/~ozayan/ele222/mosfeteqs1d
.pdf
154
Timteo
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Enriquecimento canal n
Parmetros n-MOSFET (E)
Process parameter [A/V2]
W
n k n .
VA
6/22/16
k n n COX
2qN a / COX
K
COX OX O
tOX
Threshold Voltage
VTN VTO
Depletion n-MOSFET
Threshold Voltage
VTN 0
2 f VSB 2 f
155
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETS Enriquecimento canal n
Cut-off Mode
Linear Mode
VGS VTN
I D kn
I D kn
VGS VTN
VGD VTN
Drain Current
Saturation Mode
W
L
W
L
2
.[(VGS VTN )VDS VDS / 2]
W
2
.(VGS VTN )
L
W
2
I D kn
.(VGS VTN ) .(1 .VDS )
L
I D kn
VGS VTN
VGD VTN
Gate to Drain Voltage
Linear/Saturation Boundary Drain to Source Voltage VDS VGS VTN
6/22/16
156
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal n
Parmetros para pequenos Sinais
Transcondutance [A/V]
g m n .(VGS VTN )
Transcondutance [A/V]
g m 2k n(W / L). I D
Transcondutance [A/V]
gm
g mb .g m
Body Effect
Gate Source Capacitance [F/cm2]
Gate Drain Capacitance [F/cm2]
Source /Drain - Body Capacitance
[F/cm2]
Maximum operating frequency [Hz]
6/22/16
2I D
VGS VTN
. 2 2 f VSB
2
C gs W L COX W L0v COX
3
C gd W L0v COX
C sb
C sb0
1
fT
VSB
V0
Cdb
gm
2 C gs C gd
Cdb0
1
VSB
V0
157
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal n
6/22/16
Por : Lus
http://web.itu.edu.tr/~ozayan/ele222/mosfeteqs1d
.pdf
158
Timteo
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal p
W
p k p .
VA
6/22/16
k p p COX
2qN d / COX
K
COX OX O
tOX
VTP VTO
2 f VSB 2 f
159
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal p
Cut-off Mode
Linear Mode
VGS VTP
ID k p
ID kp
VGS VTN
VGD VTN
Drain Current
Saturation Mode
W
L
W
L
2
.[(VGS VTP )VDS VDS / 2]
W
2
.(VGS VTP )
L
W
2
ID kp
.(VGS VTP ) .(1 .VDS )
L
ID kp
VGS VTP
VGD VTP
Gate to Drain Voltage
Linear/Saturation Boundary Drain to Source Voltage VDS VGS VTP
6/22/16
160
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal p
Parmetros para pequenos Sinais
Transcondutance [A/V]
g m p .(VGS VTP )
Transcondutance [A/V]
g m 2k p(W / L). I D
Transcondutance [A/V]
gm
g mb
Body Effect
Gate Source Capacitance [F/cm2]
Gate Drain Capacitance [F/cm2]
Source /Drain - Body Capacitance
[F/cm2]
Maximum operating frequency [Hz]
6/22/16
2I D
VGS VTP
.g m
. 2 2 f VSB
2
C gs W L COX W L0v COX
3
C gd W L0v COX
C sb
C sb0
1
fT
VSB
V0
Cdb
gm
2 C gs C gd
Cdb0
1
VSB
V0
161
Transistores
MOSFETs
Formulrio:
MOSFETs Enriquecimento canal p
6/22/16
Por : Lus
http://web.itu.edu.tr/~ozayan/ele222/mosfeteqs1d
.pdf
162
Timteo
Transistores
MOSFETsTipos de MOSFETs
Formulrio:
6/22/16
163
Dvidas?
6/22/16
Questes ?...
Por : Lus Timteo
164
OBRIGADO PELA
ATENO !...
6/22/16
165
Bibliografia
shttp://wwwlasmea.univbpclermont.fr/Personnel/Francois.Berry/teaching/Microelectronics/composant.swf
http://www.williamson-labs.com/480_xtor.htm
http://www.powershow.com/view1/2291d5MTc1M/Chapter_3__BJTs_Bipolar_Junction_Transistors_powerpoint_ppt_presentation
http://www.learnaboutelectronics.org/Downloads/Fig316dl_bjt_operation.swf
http://www.ittc.ku.edu/~jstiles/312/handouts/
http://www2.eng.cam.ac.uk/~dmh/ptialcd/
http://www.electronicstutorials.ws/transistor/tran_6.html
http://www.infoescola.com/quimica/dopagemeletronica/
http://www.prof2000.pt/users/lpa
http://www.ufpi.edu.br/subsiteFiles/zurita/arquivos/files/Dispositivos_7-FETparte-II-v1_2.pdf
http://www.thorlabs.com/tutorials.cfm?
tabID=31760
http://informatica.blogs.sapo.mz/671.html
http://www.electronicstutorials.ws/transistor/tran_6.html
http://www.learnaboutelectronics.org/index.php
Transstor de Efeito de Campo, Paulo Lopes,
ISCTE 2003
6/22/16
166