Bab 9

PENYELIDIKAN
TINDAKAN
ALAT/ INSTRUMEN
PENYIMPANAN DATA

A
L
NA

E
G
N
E
P
N

Terdapat pelbagai cara pengumpulan data

dalam penyelidikan tindakan.
Bahagian ini menerangkan cara mengumpul
data menggunakan penelitian dokumen dan
pemerhatian.

Rakaman
video dan
kaset

Senarai
semak

Soal
selidik

Log
Rekod
anekdot

JENIS JENIS
INSTRUMEN
Nota
lapangan

Jurnal

portfolio

Diari
foto

SENARAI SEMAK
Digunakan ketika melakukan pemerhatian dan penelitian
dokumen.
Senaraikan item item untuk menilai kemahiran & tingkahlaku
yg diperhatikan.
Digunakan juga utk menyemak rakaman video, foto, portfolio
dan slaid.
Keupayaan menulis, mengeja dan membaca adalah antara
kemahiran diperlukan untuk mencatat.

Contoh senarai semak pengamatan pendengaran

murid Pendidikan Khas

Contoh senarai semak tingkah laku

murid Pendidikan Khas

SOAL
Dalam bentuk SELIDIK
item item

soalan yg digunakan utk

mendapatkan maklumat dan
fakta berkaitan persepsi
responden berkaitan sesuatu
isu yg dibincangkan dalam
kajian.

Dihasilkan dengan
menggunakan bahasa
yang mudah, selaras dgn
tahap responden

Harus bersesuain dengan

kehendak soalan kajian.

ciri ciri soal selidik spr

sesuai dgn kesediaan
responden, format alat
kajian yg sistematik,
arahan yg jelas, surat
dan dokumen sokongan
disertakan bersama alat
kajian.

Ukuran yang digunakan dalam soal

selidik
Bentuk skala
likert (1,2,3,4,5)

Skala Thurstone
dan Skala
Gutman
( YA / TIDAK )

Ukuran

Skala Rank (Pemilihan

mengikut susunan tinggi
ke rendah)

Skala
perbezaan
semantik
(susunan
terbaik hingga
buruk)

Contoh borang
soal selidik
skala likert

Ujian rintis perlu dijalankan

sebelum soal selidik
digunakan
( Chua, 2006 )

Ujian Rintis adalah untuk

mengesahkan item soal selidik
oleh pakar & menentukan
kebolehpercayaan dgn gunakan
ujian alfa cronbach

Data drp SS dikumpulkan & Tujuan adalah

dianalisis gunakan SPSS utk supaya SS
menentukan indeks nilai
mempunyai
kebolehpercayaan iaitu alfa
kebolehpercayaan
cronbach.
tinggi

Rakaman Video
dan Kaset

Biasanya digunakan untuk melihat tingkah laku, kemahiran dan

interaksi responden.
Dilakukan pd tempat yg telah dipilih sesuai dengan keperluan
kajian.
Hasil rakaman dianalisi menggunakan senarai semak
Rakaman video boleh ditayang berulang kali suapaya apa yg
dingini dapat diperhatikan dengan jelas.

LOG
Digunakan untuk membuat penilaian berdasarkan
pemerhatian.
Satu rekod mudah & ringkas mencatatkan
perkembangan murid setiap hari.
Mengandungi maklumat yang terhad.
Catatan ringkas berkaitan murid menunjukkan
tingkah laku yang berlainan daripada kebiasaan.
Dianalisis secara berasingan mengikut responden
yg dipilih.

Contoh & Format

Penulisan Log Harian
Tarikh :
Pemerhatian ke :
Aspek pemerhatian : Dalam kelas semasa aktiviti pengajaran dan
pembelajaran

Nota Lapangan
Penulian yang dilakukan berdasarkan apa yang
didengar, dilihat, pengalaman yang dilalui dan
pemikiran yang timbul semasa mengumpul data.
Catatan hasil pemerhatian
Mengandungi catatan peristiwa yang berlaku
pada lokasi yang diperhatikan.
Mengandungi refleksi ke atas peristiwa yang
dicatatkan.

Contoh & Format

Penulisan Nota Lapangan
Tarikh :
Masa :
Tingkatan :
Tempat :
Keadaan :
Catatan peristiwa :
Refleksi :

PENYELIDIKAN TINDAKAN : ALAT/INSTRUMEN

PENGUMPULAN DATA

FOTO
Rakaman foto merekodkan situasi dalam keadaan
statik
iaitu tidak bergerak seperti rakaman video.
Analisis foto menggunakan senarai semak yang
telah
disediakan untuk menentukan tingkah laku
yang ingin diperhatikan dalam foto.
Pemerhatian yang dilakukan ke atas sekeping foto
dicatatkan secara naratif iaitu penerangan ke atas
apa
yang diperhatikan.
SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN
SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN

Contoh : Foto aktiviti

pembelajaran yang dijalankan
dalam bilik darjah ke atas murid
Pendidikan Khas
Analisis foto 1 : Kelihatan
murid A menyiapkan latihan
yang diberikan guru secara
sendiri tanpa bantuan guru.
Murid A yakin dengan
jawapan yang diberikan tanpa
meminta bantuan daripada
FOTO 1 : Murid membuat latihan
yang diberikan guru
guru.

Contoh : Foto aktiviti

pembelajaran yang dijalankan
dalam bilik darjah ke atas murid
Pendidikan Khas
Analisis foto 2 : Kelihatan
murid B mendapatkan
bantuan daripada guru
untuk menyiapkan soalan
latihan yang diberikan
guru. Murid mendengar
FOTO 2 : Murid membuat latihan
dengan bimbingan guru

penerangan guru.

PENYELIDIKAN TINDAKAN : ALAT/INSTRUMEN

PENGUMPULAN DATA

PORTFO
LIO

Satu koleksi hasil kerja kanak-kanak yang bertujuan

untuk menunjukkan usaha, kemajuan dan pencapaian
kanak-kanak dalam satu atau lebih bidang
pembelajaran. ( Arter & Spandel, 1991 )
Kandungan portfolio yang boleh dinilai adalah rekod
perkembangan penguasaan kemahiran menulis, membaca
dan mengira. Kemahiran mendengar juga turut dinilai.
Penilaian yang dilakukan adalah berfokus maksudnya
mengikut kehendak persoalan kajian.

Contoh 1 : Borang Portfolio

Perkembangan

Rekod
Perkemban
gan

Hasil Kerja

Catatan

Bahasa & Komunikasi bahasa

Kerohanian, sikap &
nilai Pendidikan
Islam/ Pendidikan
Moral
Perkembangan sosioemosi
Perkembangan fizikal
dan penjagaan
kesihatan
Fizikal & estetikakreativiti
Sains & teknologi
awal
sains:&ROSINAH
awal
SUMBER
EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN
matematik

Contoh 2 : Borang analisis portfolio mengikut

perkembangan tertentu
Perkembangan

Rekod
Perkembangan

Hasil Kerja

Mengenal pasti
bahagian tubuh badan

Mengenalpasti
bahagian
tubuh
(tangan, kaki,
kepala, jari,
telinga,
rambut, mulut,
hidung, gigi)

Dapat menunjukkan
bahagian-bahagian
tubuh. Lampirkan
hasil kerja(jika ada).
Menggunakan
pemerhatian ketika
soal jawab.

Mengenalpasti organ
deria dan fungsi organ
deria berkenaan

Mengenalpasti
organ deria
(mata, hidung,
telinga, lidah,
kulit)

Dapat
menggunakan
organ deria untuk
meneroka alam
persekitaran

Catata
n

SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN

PENYELIDIKAN TINDAKAN : ALAT/INSTRUMEN

PENGUMPULAN DATA

REKOD ANEKDOT
Rekod tentang satu peristiwa dan juga satu catatan ringkas
tentang suatu kejadian atau tingkah laku yang penting
sahaja.
Ia menerangkan secara fakta di mana, bagaimana, bila, apa,
dan siapa secara objektif akan peristiwa/kejaidian yang
berlaku.
Antara maklumat yang perlu ada dalam rekod anekdot ialah
nama, tarikh, masa, tempat, peristiwa yang berlaku,
ulasan,cadangan atau tindakan oleh guru.

Contoh : Rekod Anekdot

Nama kanak-kanak :
Tarikh : ..
Masa :
Aktiviti :

Catatan Pemerhatian :.
.
Ulasan / Refleksi : ..
..

.
SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN

PENYELIDIKAN TINDAKAN : ALAT/INSTRUMEN

PENGUMPULAN DATA

JURNAL
Catatan yang dibuat mengenai sesuatu peristiwa,
masalah, pencapaian atau bidang yang perlu diberi
perhatian.
Jurnal mencadangkan tindakan penambahbaikan kepada
masalah/isu yang telah dikenalpasti dan seterusnya
melaksanakan tindakan susulan jika perlu dalam tempoh
masa yang tertentu.

Contoh : Jurnal
Jurnal ke:
Minggu : ..
Tarikh :
Masalah/ Isu/ Peristiwa ( fokuskan) :
..
...
Analisis masalah/isu :
.
.....................
Cadangan Tindakan Penambahbaikan:
.
Tempoh masa tindakan : ..
Penilaian Kejayaan : .
Tindakan Susulan : .

SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN

PENYELIDIKAN TINDAKAN : ALAT/INSTRUMEN

PENGUMPULAN DATA

DIARI
Catatan pemerhatian yang dilakukan secara berkala
dan
berterusan supaya perkembangan peristiwa dapat
diperhatikan.
Maklumat yang dicatatkan mengandungi peristiwa
penting, perasaan, reaksi, pandangan, interprestasi,
hipotesis, refleksi, analisis dan komen.
Catatan pada diari memfokus kepada isu, masalah dan
peristiswa yang tertentu pada situasi yang spesifik.

Contoh : Rekod Anekdot

Tarikh : ..
Masa :
Situasi : ..
..
Peristiwa/ Isu/ Masalah Pilihan:
.
.
Refleksi/komen :
.
. ..

SUMBER : ROSINAH EDININ, PENYELIDIKAN TINDAKAN ( KAEDAH DAN

RUMUSA
N

RUMUSAN
Kejayaan sesuatu penyelidikan yang dijalankan
bukan sahaja bergantung kepada pelaksaanan
yang telah difikirkan dengan teliti, tetapi juga
bergantung kepada penyelerasan dan
pengawasan setiap aktiviti dengan baik.