You are on page 1of 65

Organa sensuum

Organum visus

Organum vestibulocochleare

Organum olfactoria

Organa gustatoria

Integumentum commune
Organon visus

Oculus Organon oculi


acessoria
n. Opticus Bulbus oculi Conjunctiva
Palpebra
Apparatus
Dinding Isi lacrimalis
Mm. Oculi
Humor aquosus
Tunica fibrosa
Lensa crystalina
Tunica vasculosa
Corpus vitreum
Tunica nervosa
M&M, fig. 16.4
Orbita
Rongga berbentuk piramid
Tepi orbita : margo infra-
supra orbitalis,margo
laterali,medialis
Dibentuk : tu os
frontal,zygomaticum, maxilla
Wadah dari oculus, musculi
oculi, nervus, pb darah,
lemak dan gld lacrimalis
Dilindungi oleh palpebra
BULBUS OCULI
Terletak 1/3 anterior cavum
orbita
Diameter : 24 mm
Tersusun 2 segmen bola
1/6 bag.anterior (cornea)
5/6 bag.post. ( sclera )
Terdapat 2 kutup:
Polus anterior (Ttk
tengah cornea)
Polus posterior (Ttk
tengah sclera)
BULBUS OCULI
Axis optica
Lapisan dinding:
Tunica fibrosa
Tunica vasculosa
Tunica nervosa
Bulbus oculi
DINDING BOLA MATA
1. TUNICA FIBROSA
SKLERA
CORNEA
2. TUNICA VASCULOSA
CHOROIDEA
CORPUS CILIARIS
IRIS
3. TUNICA NERVOSA / INTERNA
RETINA
Sclera
Menyusun 5/6 bag.post
bola mata
Jaringan ikat fibrosa opak
( tampak putih )
Lapisan terluar : lapisan
kolagen analog dengan
duramater
Di posterior sclera
ditembus oleh n. Opticus
menyatu dengan
selubung duramater saraf
ini
Sclera juga ditembus oleh
a. Ciliaris dan v.
Vorticosae.
LANJUTAN.
Bag.anterior dilapisi tunica
conjungtiva bulbi
( transparan + vasa darah
kecil )

Sbg tempat perlekatan


Mm.ekstraoculer
( insertio )
Vascularisasi: a.cilliaris anterior
Cornea
= tanduk
Kubah transparan jendela
mata
Struktur primer (terkuat) untuk
memfokuskan cahaya yang
masuk ke mata
Saraf (+), vascular (-) nutrisi dr
substansia propia
D: lk 12 mm
Limbus cornea: batas antara
cornea dan sclera
Cornea
Lapisan : ( anterior ke
posterior)
Epithel: epithel squamous
( pipih berlps) bersambung
conjungtiva
Membrana Bowman( lamina
limitans anterior)
Substantia propria (jar.utama
cornea)
Membrana descement:
lamina limitans posterior
Endothelium camerae
anterioris
Tunica Vasculosa
= Uvea
Choroidea (1) melapisi
sclera dari dalam
Corpus ciliare (2)
batas antara cornea dan
sclera 3
Iris (3)
2
lanjutan ke frontal corpus
ciliare
Puncak lubang: pupil
1
Corpus ciliare
Terdiri atas:
Corona ciliaris:
bagian posterior corpus ciliaris
Bersambung dengan retina
Processus ciliaris:
lipatan-lipatan tersusun radial, padanya melekat
ligamentum suspensorium lentis/zonula ciliaris
Produksi humor aqueous
M. ciliaris
Mengatur akomodasi mata ( dibicarakan pd lensa )
Corpus ciliare
Iris dan Pupillae
Di bagian anterior choroid
Diafragma berpigmen yang tipis dan kontraktil
Di tengahnya: lubang pupilla
Tepi iris permukaan anterior corpus ciliare
Terletak di antara lensa dan cornea membagi
menjadi
camera oculi anterior
camera oculi posterior.
Iris dan Pupillae
Iris dan Pupil
Fibra otot iris involunter, terdiri atas:
Serat sirkuler: m. sphincter pupillae saraf
parasimpatis mengecilkan pupil dalam
cahaya terang dan akomodasi.

Serat radier: m. dilator pupillae saraf


simpatis melebarkan pupil pada saat
cahaya kurang
DILATASI & KONSTRIKSI

Marieb, E.N. (2004)


Humor Aqueous
Diproduksi oleh corpus
ciliare (processus
ciliaris)
Camera oculi posterior
pupil camera
oculi anterior
angulus iridis sinus
venosus sclerae
sirkulasi darah
Humor aqueous
Fungsi:
Menyokong dinding bola mata
tekanan bola mata dari dalam
Memberi nutrisi pada lensa
Membuang sisa metabolisme.
Gangguan pembuangan humor
aquosus peningkatan
tekanan bola mata (tekanan
intraokular) glaucoma.
Lensa crystalina
Bangunan bikonveks,
avascular dan
transparan
Di belakang iris, di
depan corpus vitreum
Dikelilingi oleh
processus ciliaris
Melekat ke processus
ciliaris melalui
ligamentum
suspensorium lentis
Memfokuskan cahaya
ke retina
Lensa crystalina
Akomodasi
Tarikan ligamentum suspensorium lensa
menjadi pipih mata dapat difokuskan
pada obyek-obyek yang jauh

m. ciliaris berkontraksi ( parasimpatis )


menarik corpus ciliare ke depan dan dalam
ligamentum suspensorium relaksasi
lensa menjadi lebih bulat untuk
berakomodasi terhadap obyek-obyek yang
dekat
Presbyopia
Orang tua lensa
bertambah padat dan
kurang elastis
kemampuan
akomodasi menjadi
kurang (presbyopia).
Corpus vitreum
gel transparan, dibungkus oleh membrana vitrea
mengisi bola mata di belakang lensa
Anterior: membrana vitrea membentuk
ligamentum suspensorium lentis
Fungsi
Menambah pembesaran mata
menyokong permukaan posterior lensa
Membantu melekatkan pars nervosa pada pars
pigmentosa retina.
Corpus vitreum
Tunica Interna/Sensoria/nervosa: Retina

Terdiri atas:
Pars pigmentosa/stratum pigmenti: di sebelah luar
Pars nervosa: di sebelah dalam.
Pars pigmentosa/ Stratum pigmenti ( retinae,
corporis ciliaris , iridis)
Pars nervosa / retina (Pars optica retinae, Pars ciliaris retinae
dan Pars iridica retinae. )
Ujung anterior retina: ora serrata (non reseptif)
Bagian posterior: daerah yang paling jelas untuk
penglihatan: macula lutea bagian tengahnya
berlekuk: fovea centralis
Retina
Retina
Nervus opticus meninggalkan retina
melalui discus n. Optici
Pada discus tidak memiliki sel-sel coni
maupun bacili bintik buta atau macula
ceca.
Bagian tengah discus n. optici berlekuk
tempat keluarnya a. Centralis retina
Media yang dilalui cahaya
Cornea
Humor aquosus
Lensa
Corpus vitreus

Lintasan cahaya: Cornea


Anterior segment
Pupil Lens Posterior
segment Neural layer
of retina Pigmented
retina
Lintasan visual
Rangsang cahaya sel conus & bacillus

n. opticus

Chiasma opticum

Tractus opticus

Corpus geniculatum laterale Colliculus superior Nucleus pretectalis

Radiatio optica

Centrum visuale (fissura calcarina)


Organon oculi acessoria

1. Palpebra
- Proteksi mata dari cedera dan cahaya >>
- Terdiri atas palpebra superior et inferior
- Bag.superfisial cutis, Bag.profunda
membrana mucosa (conjungtiva)
- Pd tepi bebasnya cilia
- Folikel cilia gland.ciliaris(Zeis) dan
gland.Moll (modif.kel.keringat)
hordeolum
- Pd tepi bebas post. lubang2 kcl
muara gland.tarsalis(meibom)obstruksi
( chalazion)
Pd pars palpebralis + pars orbitalis
glandula lacrimalis
Skema struktur palpebra superior dan segmen anterior bola mata
( Potongan sagital )
2. Conjunctiva
Membran mukosa transparan
Melapisi permukaan dalam palpebra dan
bola mata
Conjunctiva
Bagian-bagian:
Conjunctiva palpebralis
Conjunctiva bulbi
Fornix conjunctiva
CONJUNGTIVA
CONJUNGTIVA PALBEBRALIS
Bagian dalam palpebra
Sebagian besar melekat pada
tarsus
Permukaan licin + sedikit
papillae (epitel silindris dari sel
goblet=mucin)
CONJUNGTIVA BULBI
Bagian yang menutupi
bulbus oculi
Melanjutkan diri menjadi
epitel kornea
Pada daerah cantus
internus lipatan (plica
semilunaris)
FORNIX CONJUNGTIVA
Peralihan dari conjungtiva
bulbi dengan conjungtiva
palpebra
Lipatan-lipatan besar
Pembuluh darah >>
Muara glandula lacrimalis
dan accesorius ( lateral
fornix conjungtiva
superior )
Musculi recti
Origo: annulus tendineus communis cincin
penebalan periosteum yang mengelilingi canalis
opticus
Insersi: sclera 6 mm di belakang tepi cornea.
Terdiri atas:
m. rectus superior, berasal dari bagian atas cincin,
inervasi: n. oculomotorius
m. rectus inferior dari bagian bawah cincin, inervasi:
n. oculomotorius
m. rectus medialis dari bagian tengah cincin, inervasi:
n. oculomotorius
m. rectus lateralis dari bagian lateral cincin, inervasi:
n. abducens.
Musculi obliquus
M. Obliquus superior.
Origo: corpus ossis sphenoidalis, insersi:
sclera
Inervasi: n. trochlearis
M. obliquus inferior
origo: bagian anterior dasar orbita, insersi:
sclera
inervasi: ramus inferior n. oculomotorius
The extra-ocular muscles
Alat gerak: Musculi extra-occuli
Adduksi:
M. rectus medialis bulbi
M. rectus superior bulbi
M. rectus inferior bulbi Lateral,sinister
Abduksi:
M. rectus lateralis bulbi
M. obliquus superior bulbi
M. obliquus inferior bulbi
Gerakan ke cranial:
M. rectus superior bulbi
M. obliquus inferior bulbi
Gerakan ke caudal:
M. rectus inferior bulbi
M. obliquus superior bulbi
Dorsal,dexter Ventral,dexter
N. Oculomotorius
Divisi Superior m. rectus superior dan m.
levator palpebrae.
Divisi Inferior m. rectus inferior dan medialis
dan m. obliquus inferior
Inervasi musculi pada pupillae
Oculomotor palsy
Pupil dilation
Ptosis


Abducens palsy
APPARATUS LACRIMALIS

TERDIRI DARI 2 BAGIAN:


SISTEM PRODUKSI:
Glandula Lacrimalis

SISTEM EKSKRESI:
Punctum Lacrimalis
Canaliculi Lacrimalis,
Saccus Lacrimalis
Ductus Lacrimalis
GLANDULA LACRIMALIS

Terletak di bagian temporo


antero superior dari rongga
orbita
Glandula Lacrimalis terdiri
dari:
Pars Orbitalis
Pars Palpebralis
6-12 ductus excretori , bermuara
lateral fornix conjungtiva superior
Lanjutan..
Air mata : membasahi cornea mengumpul dalam lacus lacrimalis
canaliculi lacrimales melalui punctum lacrimales bermuara ke saccus
lacrimalis ductus nasolacrimalis meatus nasi inferior.
INERVASI ORGANON VISUS
N. Opticus
masuk ke orbita melalui canalis opticus bersama-sama a.
ophthalmica
Saraf ini beserta meningens yang menyelubunginya menembus
sclera.

N. Lacrimalis
cabang dari divisi ophthalmicus n. V (n. trigeminus)
menginervasi glandula lacrimalis (serabut sekretomotorik
parasimpatik) dan kulit bagian lateral palpebra superior.

N. Frontalis.
cabang dari divisi ophthalmicus n. V (n. trigeminus)
Tepat sebelum mencapai tepi orbita, nervus ini bercabang
menjadi n. supratrochlearis dan supraorbitalis
menginervasi kulit dahi
N. Opticus, A. ophthalmica

n. frontalis , N. lacrimalis,
N. Nasociliaris
dipercabangkan dari divisi ophthalmicus n. V.
Cabang-cabang:
Ramus communicans ke ganglion ciliare: bersifat sensoris dari
bola mata
Nn. Ciliares longi: mengandung serabut simpatis untuk m. dilator
pupillae.
N. ethmoidalis posterior: ke sinus ethmoidalis dan sphenoidalis.
N. infratrochlearis: dan bagian-bagian hidung yang
berdekatanmenginervasi kulit bagian medial palpebrae superior
N. ethhmoidalis anterior: menginervasi sebagian mukosa hidung
dan kulit hidung.
Ganglion ciliare: merupakan ganglion parasimpatis,
terletak di posterior orbita.
nn. opthalmicus nn. lacrimalis n. frontalis

n.infratrochlearis

Nn.Ciliaris longi
n. Ethmoidalis
anterior
n. Ethmoidalis
posterior
nn.nasociliaris
N. oculomotorius:
ramus superior: menginervasi m. rectus superior dan
m. levator palpebrae superioris
ramus inferior: menginervasi m. rectus inferior, rectus
medialis, obliquus inferior.

N. Trochlearis:
menginervasi m. obliquus superior.

N. Abducens:
menginervasi m. rectus lateralis.
VASCULARISASI:
Arteri ophthalmica
Cabang dari a. Carotis interna
Cabang-cabangnya adalah:
A. centralis retina: berjalan dalam serabut n. opticus
dan masuk ke dalam bola mata pada pusat discus n.
opticus
Aa. Musculares
Aa. Ciliares: di anterior masuk ke bola mata di dekat
batas cornea-sclera dan dekat n. opticus di posterior.
Aa. Lacrimales: ke glandula lacrimalis
A. supratrochlearis dan supraorbitalis: ke kulit dahi.
a. ophthalmica

You might also like