Vjeba 1.

Amir Halilovi, asistent

1. Seoska bosanska kua uvodna razmatranja
2. Rudimentarni, arhajski oblici seoskih nastambi
3. Prvobitne, jednodijelne, stalne nastambe
4. Spratne kue
5. Namjetaj i unutranje ureenje kue
6. Konstrukcije i konstruktivna upotreba materijala
7. Geografska rasprostranjenost tipova bosanske
kue
 Seoska kua, i historijska i sadanja i budua je odraz:
o kulturno-historijskih
o drutveno-ekonomskih
o tehnikih zbivanja
 Oblikujui svoje prebivalite u skladu sa prirodnim,
drutvenim i tehnikim uslovima ovjek istovremeno
mijenja te uslove:
Postepeno razrjeava svoj sukob sa prirodom
razvija adekvatnije oblike organizacije porodinog i drutvenog
ivota i privreivanja
unapreuje tehniku graenja i prostornog kreiranja.
 I u sadanjim zbivanjima seoska kua je
sauvala svoj znaaj

Ona predstavlja dragocjen dokument o

stvaralakoj sposobnosti naeg naroda
 Cijela naa zemlja je prava riznica
mnogobrojnih tipova historijske seoske
kue

U tom smo pogledu bogatiji nego mnoge

druge, te inae bogatije i razvijenije
zemlje.
 narodni bosanskohercegovaki graditelj stalno je
iznalazio nova graditeljska rjeenja.

nae narodne graditeljske kreacije su bogate ne

samo brojano nego i po inventivnosti u definiranju
funkcija, rjeavanju prostornih, oblikovnih i
konstruktivnih problema.
 U BiH je na prvi pogled uoljiva mnogobrojnost i arolikost
arhitektonskih rjeenja seoske kue.

Pri tome se u nekim naseljima ili irim oblastima kue strogo

tipizirane i jasno se razlikuju od kua u drugim oblastima.
 Granice izmeu pojedinih tipova nisu uvijek
jasne i otre, nego se oituju na 2 nain:

1. Negdje se na prelazima javljaju izmijeane

kue 2 ili vie susjedna tipa

2. Drugdje se javljaju prelazni oblici nastali

mijeanjem i uzajamnim proimanjem
elemenata preuzetih od raznih tipova
 zatitu bosanskohercegovake tradicionalne kue mogue je
izvriti i kroz prouavanje i evidentiranje razliitih tipova
seoske kue.

Bitan zadatak ovog prouavanja je ustanoviti i mnogobrojne

faktore prirodne, tehnike, kulturne, privredne i dr. koji su
uticali na postanak razliitih tipova seoske kue.

Zatim je bitno ustanoviti kada je koji tip nastao i kako se

razvijao, da li je bilo uzajamnog uticaja i razvijanja jednog
tipa iz drugog;

Da li je bilo istovremenog, meusobno nezavisnog nastajanja

i razvijanja razliitih tipova;

Da li je koji tip donesen izvana ili prenesen iz nae zemlje u

druge krajeve.
 Mnogi su autori prouavali seosku kuu i ustanovili kriterije
za utvrivanje tipova:
Cviji
Trifkovi
Dedijer
Milivojevi
Soldo i dr.)
 Cvijieva podjela seoskih kua:
1. Razne vrste drvene kue (brvnare, kue sa
ardakom, itd.)
2. Neke oblike kamene kue
3. Te izvjesne varijetete kue od erpia i pletera
 Soldo izdvaja 3 osnovna tipa kue:
1. Drvenu
2. Kamenu
3. Zemljanu
4. prijelazne tipove nastale mijeanjem izmeu tih
triju osnovnih materijala seoske kue
 Dedijer je podijelio hercegovake kue na:
1. Slamare
2. Ploare
3. Daare
 Karanovi je izvrio podjelu na:
1. Pravoslavnu
2. Muslimansku
3. Katoliku
 dosadanja podjela kua po antropogeografskim i
kulturno-historijskim kriterijima vrena je preteno
po materijalu za zidove ili krovnom pokrivau
 Meutim, podjela po materijalu ne moe u
cijelosti obuhvatiti ono to je najvrednije
na seoskoj kui kao arhitektonskoj tvorevini

Zato?
 Antropogeografi i etnografi su uzimali u obzir i
mnoge druge uticaje, osim prirodnih uslova koji su
djelovali na stvaranje tipova, a to su uticaji
drutvenog karaktera.

To je naroito upadno kod podjele Karanovia na

pravoslavnu, muslimansku i katoliku kuu