You are on page 1of 413
GS.TS. TRAN VAN BICH Thiét ké dé an CONG NGHE CHE TAO MAY (Gide tring cho sin vie co ani) Inién tho bay 0@ sita chia b8 sung NHA XUAT BAN KHOA HQC VA KY THUAT HANGI- 2007 LOI NOI DAU 6 an m6n hoc céng nghé ché tao may lA mét db an chuyén nganh chinh cia sinh vién nganh céng nghé ché tao may, déng thoi dé 4n nay cling chinh la mét dé an bat budc déi voi mét sé nganh nhu: Ot6, Béng co d6t trong, May chinh xéc, Co tin ky thuat v.v... 86 4n mon hoc Céng nghé Ché tao may hudéng dan sinh vién gidi quyét mét van dé tong hop vé cong nghé ché tao may sau khi nghién clu cdc giéo trinh co ban cua nghanh Ché tao may. Khi thiét ké dé An mén hoc Céng nghé ché tao may sinh vién sé lam quen voi céch str dung tai liéu, s6 tay, tiéu chuan va cé kha nang két hop, so sanh nhting kién thtrc ly thuyét voi thuc té san xuat. Mat khéc khi thiét ké dé an, sinh vién phai phap huy t6i da tinh déc l&p sdng tao dé gidi quyét mét van dé céng nghé cu thé. Bé hoan thanh nhiém vu d6, sinh vién phai nghién cttu nhéing gido trinh nh Céng Nghé Ché Tao May, Méy c&t, Nguyén ly c&t kim loai, 86 gé va céc giéo trinh cd lién quan cla chuyén nganh Ché tao may. Tai liéu nay duoc bién soan dua trén co so cia tai liéu dé duoc xuat ban nam 1987 cé sia chia, bd xung thém mot sé phan dé tao diéu kién cho sinh vién st dung thuan loi hon, giém duoc thdi gian di tim tai liéu khac. Ngoai ra, tai liéu nay khéng chi duoc ding dé thiét ké dé n mén hoc ma con lam tai liéu tham khdo khi thiét ké do an tot nghiép. Khi soan thdo tai liéu nay chung toi d& két hop nhitng kinh nghiém huéng dan dé &n céng nghé cua B6 Mén trong nhiéu nam qua voi nhGng tai liéu cua nu6c ngoai (Nga, Phap, Dlrc, Nhat’ Han Quéc va My) duoc xuat ban gan day co chi y dén tinh dac thi cia nganh co khi Viét Nam. Ching t6i xin chan thanh cém on PGS Bang Va Giao, PGS.TS Tran Xuan Viét d& gop nhiéu y kién quy bau cho viéc hoan thanh tai liéu nay. Dé Jan xuét ban sau tai liéu duoc hoan chinh hon, chung toi xin chan trong cam on nhing y kién déng gép cua ban doc va déng nghiép. Cac y kién déng gép xin giti vé B6 mén Cong Nghé Ché Tao May Khoa Co Khi, Trudng Dai hoc Bach khoa Ha Ni va Nha xuat ban Khoa hoc va Ky thuat, 70 Tran Hung Bao, Ha Ndi. Tae gia Chuong 1 NOI DUNG VA TRINH TY THIET KE DO AN MON HOC CONG NGHE CHE TAO MAY 4.1 NOi dung dé an mén hoc Céng nghé ché tao may Dé an mén hoc céng nghé ché tao may bao gém hai phan: - Thiét ké quy trinh céng nghé gia céng mét chi tiét nao do (chi tiét dang cang, dang bac, dang hép, dang truc, banh rang). - Thiét ké mét dd ga (thudng la dé ga phay, 43 ga khoan, dd ga doa, 4d ga tién, dé ga mai, d6 ga chuét) Nhu vay dé 4n mén hoc céng nghé ché tao may bao gém ca phan tinh toan va cdc ban vé. 4.1.1. Khéi Iveng tinh todn Khdi Iueng tinh toan duoc viét thanh mét quyén thuyét minh theo mét trinh ty va ndi dung tung phan sé dugc trinh bay cy thé sau: 1.1.2 Khéi lweng ban vé 6 an duoc trinh bay trong 3 ban vé theo dung yéu cau ky thuat: - 1 ban vé chi tiét lang phdi (khd gidy A; ho&c Ay). - 1 ban vé so dé nguyén céng gdm 6, 8,9 nguyén céng (khd gidy Ag). - 1 ban vé dé ga voi day dui 3 hinh chiéu theo ty 1é (khd gidy Ap hoae Ai) Khdi lugng tinh toan thiét ké cla dé ga phy thudc vao chuong trinh dao tao cAc mén hoc céng nghé ché tao may va mén dé ga cho tlrng nganh chuyén mon. Sinh vién nganh céng nghé ché tao may phai hoan thanh tat ca cac thanh phan duoc trinh bay durdi day. Sinh vién cac chuyén nganh khac va sinh vién hé cao dang ky thuat co thé khéng phai lam mét s6 phan. 1.2. Trinh ty thiét ké dé dn mén hoc cng nghé ché tao may Qua trinh thiét ké dé An mén hoc céng nghé ché tao may duoc tién hanh theo ngi dung va trinh ty sau day: 1. Phan tich chic nang lam viéc cla chi tiét 2. Phan tich tinh céng nghé trong két cAu cila chi tiét. 3. Xac dinh dang san xuat. 4. Chon phuong phap ché tao phéi 5. Lap ther tu cdc nguyén céng, cdc bude (vé so dé ga dat, ky hiéu dinh vi, kep chat, chon may, chon dao, vé ky hiéu chiéu chuyén d6éng ctia dao, ctia chi tiét). 6. Tinh lugng du cho mét bé mat nao dé (mat tron trong, mat tron ngoai hoac mat phang) con tat ca cac mat gia céng khac cilia chi tiét thi tra theo S6 tay céng nghé ché tao may [7] 7. Tinh ché 6 c&t cho mét nguyén céng nao do (thudng la nguyén céng phai thiét ké do ga) con tat ca cac nguyén céng khac thi tra theo So tay cong nghé ché tao may [7]. Khi thiét ké d6 an t6t nghiép thi phai tinh ché d6 ct cho t&t ca nhtrng nguyén céng can thidt ké dd ga. 8. Tinh thoi gian gia cong co ban cho tat ca cdc nguyén cong. Khi thiét ké dé an tét nghiép can xac dinh thoi | gian gia céng ting chiéc cho tat ca cac nguyen céng. Sé liéu nay la co sd dé xac dinh cac chi tiéu kinh té ky thuat cla quy trinh cong nghé. 9. Thiét ké mét dd ga gia céng hoac dé ga kiém tra theo chi dinh cua giao vién hu@ng dan. Phan thiét ké dé ga bao gém cac bude sau day: - Xac dinh co c4u dinh vi phéi. - Tinh lye kep can thiét Dua vao so dé dinh vi va luc kep dé chon co’ cau dinh vi, co cau kep chat, thiet ke cac co cau khac cua d6 ga (co cau dan hung, co cau so dao, co cau phan dé, co cau xac dinh vi tri cula dé ga trén may). 10. Viét thuyét minh khoang 30-50 trang theo néi dung nhiing phan da tinh toan thiét ké. 11. Xay dung cac ban vé (mot ban vé chi tiét lang phéi, mot ban vé so dé nguyén céng va mét ban vé dé ga, xem muc 1.7.2. Khdi lugng ban vé). Cac buoe huong dan trén day la cn thiét, nhung khi thuc hién co thé thay déi trinh ty cla mét s6 budéc ma khéng anh hong dén ngi dung cla do an. Chuong 2 PHAN TICH CHI TIET GIA CONG VA XAC BINH DANG SAN XUAT 2.1. Phan tich chive nang va diéu kién lam viée cia chi tiét Dya vao ban vé chi tiét duc giao, sinh vién phai nghién cuu ty mi két cau, chive nang va diéu kién lam viéc ctia chi tiét, cy thé la phai xac dinh duge chi tiét lam viéc 6 bé phan nao cua may, nhing bé mat nao cia chi tiét la nhtrng bé mat lam viéc cht yéu, nhéng kich thu@c nao la quan trong, Ca biét trong truong hop khéng 16 churc nang lam viéc ctia chi tiét thi phai phan tich theo kién thre d& hoe & cae mén chi tiét may, may cat dong co dét trong, may dét, may hod, may nang chuyén, may bom, 6t6 v.v.. aé xac dinh chure nang, nhiém vu ctia chi tiét va c6 thé xép chi tiét do vao cac dang chi tiét co ban ma d@ duoc hoc trong giao trinh céng nghé ché tao may: chi tiét dang truc, chi tiét dang bac, chi tiét dang cang, chi tiét dang hop, chi tiét banh rang. Tur do cé thé xac dinh duoc nhGng diéu kién ky thuat co ban cla chi tiét (Kem phan Qui trinh céng nghé dién hinh trong giao trinh Céng nghé ché tao may). Sau khi da phan tich chure nang va diéu kién lam viée cia chi tiét can cho biét thanh phan hoa hoc cla vat liéu dug sir dung. Vi dy, thép 46 cé thanh phan hoa hoc nhu trong bang 1 Bang 1. Thanh phan hoa hoc cua thép 45 Cc S Mn s Pp Ni Cr 0,4-0,5 0,17-0,37 0,5-0,8 0,045 0,045 0,30 0,30 Céng viéc tiép theo la phai néu lén quan diém riéng vé vat liéu va néu cam thay chua hop ly thi thay ddi bang vat liéu khac hop ly hon. 2.2. Phan tich tinh cong nghé trong két cdu cua chi tiét Khi thiét ké 3 an cong nghé ché tao may (mén hoc hay tét nghiép) cling nhu trong thyc té san xuat, déi twgng gia céng (chi tiét may) can duge phn tich két cAu mét cach cAn than theo quan diém céng nghé dé tim ra nhting phan tir két cdu cfing nhu nhirng yéu cau ky thuat chua hop ly voi chtrc nang lam viéc cia déi tugng gia cong. Tir dé cé thé dua ra nhitng dé nghi stra dai va bé sung két cdu nh&dm nang cao tinh céng nghé, cho phép giam khdi long lao déng, tang hé sé sir dung vat liéu va ha gia thanh san pham. Vi vay, ban vé chi tiét phai co di cac hinh chiéu va cac mat cat can thiét, kich thuac voi dung sai, do bong bé mat gia céng, sai s6 hinh dang, sai so vi chi tuong quan, cac yéu cau kf thuat. Phan nghién curu tinh céng nghé trong két cau duoc tién hanh theo cac bude sau day: 1. Trén co sd nghién ctu diéu kién lam viéc cla chi tiét ta phan tich kha n&ng don gian hoa két cau, chang han thay bang két céu han, két cau lap ghép, déng thdi ca kha nang thay ddi vat liéu sir dung. 2. Phan tich kha nang ap dung phuong phap gia céng tién tién. 3. Xac dinh chudi kich thuéc céng nghé va kha nang kiém tra kich thuéc bang phuong phap do true tiép. 4. Xac dinh nhtrng bé mat chuan dam bao di dé cting vitng cia chi tiét khi gia céng. 5. Phan tich kha nang 4p dung phuong phap ché tao phdi tién tién. 6. Phan tich nhirng bé mat cla chi tiét dé bi bién dang khi nhiét luyén va xem vat ligu da chon dung yéu cau cha? Bé gitp cho viéc nghién ctru tinh céng nghé trong két cau duoc dé dang, sinh vien hay dua vao mot so goi y sau day doi vai cac loai chi tiet dién hinh. 2.2.1. Banh rang Két c4u cla banh rang phaicé nhting dac diém sau day: - Hinh dang 16 phai don gian bdi vi néu 16 phic tap sé phai diing cac may ban tu déng hode may rovonve. - Hinh dang vanh ngoai cla banh rang phai don gian. Banh rang co tinh céng nghé cao nhat la banh rang khéng co go - Néu co go chi nén & mot phia, vi néu g@ 6 ca hai phia thoi gian gia céng sé tang lén rat nhiéu. - Két cu cla banh rang phai tao diéu kién gia céng bang nhiéu dao cung mét luc - Déi vi cae banh rng nghiéng thi gdc nghiéng nén dui 30". 2.2.2 Chi tiét dang hop - Két cAu cdc bé mat phai cho phép thoat dao mét cach dé dang. - Cac 16 trén hép phai cho phép gia céng déng thoi trén cdc may nhiéu truc chinh. - C6 thé dua dao vao dé gia céng cac 16, cac bé mat mét cach dé dang hay khéng? - Trén hép cé cdc I6 tit hay khong? Co kha nang thay thé chung bang cac 16 théng suét hay khéng? - Trén hop co nhttng bé mat nghiéng so voi day khong? Co kha nang thay thé chung bang cac bé mat song song hoac vudng géc voi day khéng? - Trén hép cd nhting 18 nghiéng so voi bé mat 4n dao khéng va kha nang thay thé chting. - Chi tit c6 dt 46 curng virng hay khéng? -Cac bé mat lam chuan co dil dién tich va kha nang ding chudn phy khong? - Kha nang ap dung phuong phap ché tao phdi tién tién. 2.2.3, Chi tiét dang true - Két cau cila truc cd cho phép gia cong bang cac dao tién thudng khéng? - Kich thuéc dugng kinh co giam dan tl hai phia dau truc hay khéng? - Trung hep trén truc c6 cac ranh then kin, cé thé thay thé chung bang cac ranh then ho hay khéng? - Két cu cia truc cé cho phép gia céng trén cdc may chép hinh thay luc hay khéng? ~ Truc co du dé cung ving hay khéng? (Vi du, dé dat d6 chinh xac c&p 2-3 néu truc cé ty sé gitra chiéu dai va duong kinh /d =10-12 la khong ctrng virng. Dé dat dé chinh xac cap 4-5 néu ty sé do lon hon 15 la khong du d6 ctrng vérng). - Truc cé phai nhiét luyén khéng va kha nang bi bién dang khi nhiét luyén? - Khi gia céng truc cé can 16 tam hay khéng? - Cé thé thay true bac bang truc tron hay khéng? ( Vi gia céng truc tron don gian hon nhiéu so véi truc bac). _Trén day la mét sé goiy déi voi ba loai chi tiét dién hinh, con cac loai chi tiét knac cling dug tién hanh tuong ty. Sau khi phan tich tinh céng nghé trong két cau tat ca nhng dé xuat phai dugc thong qua giao vién huéng dan truéc khi viet thuyet minh va trinh bay ban vé. Sau day ta nghién curu mot so vi du ve phan tich tinh cong nghé trong ket cau cua hai loai chi tiét dién hinh a. Banh rang Banh rang tru (hinh 1) c6 cdc théng sé sau day: Médun M= 4.5mm; S6 rang Z=35; Hé sé dich chinh é = Lé then hoa cé sé ranh then Z= 16. Banh rang dugc tham than voi chiéu sau la 1,4 mm, dé ctrng HRC 56...63, sau khi gia céng banh rang dugc lam ctin sac canh. Banh rang duge ché tao tty thép 20XHP qua tham than va nhiét luyén, vi vay van dé bién dang can duroe quan tam. Phan néi gitta vanh rang va than rang nhu vay la chua dat yéu cau vi khi nhiét luyén no co xu huéng bién dang theo mét phia. Trong truéng hop nay vanh rang cé kich thuéc giam xuéng & dau trai. Nhu vay 16 cing bj cén khi nhiét luyén. Phuong an hgp ly hon la phan n&m gitta vanh rang va than banh rang can phai co vj tri nghiéng nhu duong nét dvt (hinh 1). Két cdu nhu vay sé giam duoc bién dang khi nhiét luyén. Nhin chung, tinh céng nghé cla banh rang chua cao vi & phia trai go nhé lén 2 mm, nhu vay néu ta gia cong nhiéu chi tiét cling mét luc (cat rang) ta phai dat thém vong dém gitra hai chi tiét, diéu dé sé lam tang chiéu dai cat ture la giam nang suat lao dong. Ngoai ra, khi ta gia cong hai banh rang cing mét luc thi phan dudi cla banh rang @ phia trén xuat hién ba via va chung ciing can duge hot di. Banh rang cé médul M=4,5 mm thuong phai gia céng lam hai bud: thé va tinh (bang phuong phap lan rang). Nhu vay nang suat gia cong khéng cao va néu ta thuc hién gia cong thé bang phuong phap bién dang déo thi banh rang khéng du 46 cng vang. Tuy vay, banh rang cling cé uu diém 1a 16 cé hai dau duoc vat mép nén ta co thé ding phuong phap chuét dé gia céng 16 then hoa mét cach dé dang. Cac mat dau clla banh rang cé thé dugc gia céng bang nhiéu dao cung mét Itic, do dé khéng phai thay déi ga dat, nén cd thé dat dé chinh xac cao & cae mat dau dung lam chuan khi cat rang. b, Chi tiét hép giam téc Chi tiét hép giam téc (hinh 2) duoc ché tao bang phurong phap duc tur gang xam 21-40. Qua trinh duc khéng phuc tap, nhung can phai co mat phan cach vi chi tiét co cac phan nhé ra & hai mat bén. Can nh&n manh thém rang chiéu day thanh hép én (10 mm), kich thuée khuén khé lon nhat cia chi tiét dudi 250 mm. Béi voi kich thu@e khuén khé nhu vay thi chiéu day thanh hép nhé nhat phai la 35 mm va nhu vay & day khéng cé van dé gi phai chu y déi voi chiéu day thanh hdp. Vé tinh céng nghé trong két cau khi gia céng co thi chi tiét co nhtrng nhuge diém sau: hinh dang va vi tri cla cac 16 095A va ©62P sé dugc gia céng tir mét phia, nhung ddi voi cac 16 ©62P va &40P lai duoc gia céng tte mét phia khac. ons Rea (Ra Re my | ae 006 Sao am cht Hinh 1. Banh rang try AoE q = ost S 1 ey s 1, a) +4 ote : . | HZ fob det lg NY, J Z d es! | 8) Losey ue Hin 2. Hp alam tbe Nhw vay khi gia céng cac 1d trén ta phai thay ddi ga dat va qua | trinh nay sé anh hudng dén dé song song cia hai duéng tam cac cap 16. Ddi voi cac Id kep chat, viée gia céng cing rat kho khan bdi vi pha lon cac 16 nay chi cach nhau 25 mm va khéng thé gia cong trén may nhiéu truc chinh. Gia céng phan 16 ®20ciia cac 16 kep chat cling rat kho khan bdi vi ta phai quay nguoc dao khoét sau khi dua truc dao qua I6. Mot van dé nifa Ia viéc gia cong bé mat D cling rat kh khan vi khong cé ché an dao va thoat dao. Cac bé mat con lai thi khéng cd van dé gi kho khan khi gia céng dé dat d6 bong va dé chinh xac. Nhin chung chi tiét hép giam téc cé tinh céng nghé trong diéu kién san xuat hang loat lén. 2.3. X4e dinh dang san xuAat Trong ché tao may ngudi ta phan biét ba dang san xuat: - San xuat don chiéc. - San xuat hang loat (hang loat lon, hang loat vira va hang loat nhd). = San xuat hang khéi Méi dang san xuat cé nhting dc diém riéng, phy thuéc vao nhtng yéu t6 khac nhau, tuy nhién & day chung ta khéng di sau nghién ctu nhtrng dac diém cla tirng dang san xuat ma chi nghién ctru phuong phap xac dinh ching theo tinh toan. Muén xac dinh dang san xuat truée hét phai biét san luong hang nam cua chi tiét gia cong. San Ivong hang nam duge xac dinh theo céng thtrc sau day: fs 100 O day N - sé chi tiét duoc san xuat trong mét nam N,- s6 san pham (s6 may) dugc san xuat trong mét nam. m-s6 chi tiét duoc ché tao thém dé du trir (5% dén 7%). N=N,m(+ ) (1) Néu tinh dén sé @% phé pham cht yéu trong cdc phan xuéng duc va rén thi ta co céng thirc sau: arp 100 N= Nim(1+ ) (2) Trong dé a= 3% - 6%. Sau khi xac dinh duoc san lugng hang nam cua chi tiét N ta phai xac dinh trong lugng cla chi tiét. Trong lugng cla chi tiét dugc xac dinh theo céng thie sau day: Q) = V-7 (kG) O day: Q; - trong long chi tiét (kG) V - thé tich clia chi tiét (dm?). y- Trong lugng giéng cua vat liu ‘neo = 7,852 kG/dm?. “Yoanqdda = (7,2 — 7,4) kG/dm?, “Pgang xam= (6,8 — 7,4) kKG/dm. Ynnam= (2,6 — 2,8) kKG/dm®, ‘Yaong= 8,72 kG/dm®. Sau khi xac dinh dugc N va Q; ta dya vao bang 2 dé chon dang san xuat phu hop. Bang 2. Cach xac dinh dang san xuat Q, - trong lugng ctia chi tiét Dang san xuat > 200 kG 4= 200 kG <4 kG San lurgng hang nam ctia chi tidt ( chiéc) Bon chiéc <5 <10 <100 Hang loat nho 55-10 10 - 200 100 - 500 Hang loat va 100-300 200 - 500 500 — 5000 Hang loat lon 300 - 1000 500-1000 5000 — 50.000 Hang khdi > 1000 > 5000 > 50000 Khi lam dé an mén hoc va dé an tét nghiép cong nghé ché tao may, sinh vién thuéng gap cac dang san xuat nhu hang loat vira, hang loat lon va hang khdi dé thiét ké quy trinh céng nghé véi cac dé ga chuyén dung, may chuyén ding, may ban tu déng, dao dac chung v.v... Chuong 3 XAC BINH PHU’O'NG PHAP CHE TAO PHO! VA THIET KE BAN VE CHI TIET LONG PHO! 3.1 XAc Dinh phuong phap ché tao phéi Loai phdi dugc xac dinh theo két cau cla chi tiét, vat liéu, digu kién, dang san xuat va diéu kién san xu&t cu thé ctla tlrng nha may, xi nghiép, dia phuong. Chon phdi tue la chon phuong phap ché tao phdi, xac dinh lugng du, kich thuoc va dung sai cla phdi. Khi thiét ké do an mon hoc hoac dé an tot nghiép cong nghé ché tao may, trén co sé phan tich cac yéu t6 d4 duoc trinh bay & churong 2 va 3, mai sinh vién phai dua ra mét sé phuong phap ché tao phdi, sau do chon phuong an tdi uu. Khi chon phdi phai chu y sao cho hinh dang cla phdi gan voi hinh dang cla chi tiét. Sau day la mét 36 gai y vé cdc loai phdi thudng ding déi voi dd an céng nghé ché tao may. 3.1.1. Phéi thép thanh Phai thép thanh hay diing dé ché tao cac loai chi tiét nhu con Ian, chi tiét kep chat, cac loai truc, xilanh, pitton, bac, banh rang cé dudng kinh nhd v.v... Trong san xuat hang loat vira, loat Ién, hang khéi thi dung sai cla thép thanh cé thé dugc léy theo bang 3. Bang 3. Dung sai thép thanh Dung sai dueng kinh (-) voi cp chinh xac (mm) uong kinh (mm) 2a 3 3a 4 5 3-6 0,018 0,025 0,048 0,08 0,16 6,1-10 0,022 0,030 0,058, 0,10 0,20 10,2-18 0,027 0,035 0,070 0,12 0,24 18,5 - 30 0,033 0,045 0,084 0,14 0,28 31-50 - 0,050 0,100 0,17 0,34 52-65 - 0,060 0,120 0,20 0,40 67-80 - - - - 0,40 82-100 - - - - 0,46 3.1.2. Phdi dap Phdi dap thue@ng ding cho cac loai chi tiét sau day: truc rang con, truc rang thang, cac loai banh rang khac, cac chi tiét dang cang, truc chi thap, truc khuyu v.v...Cac loai chi tiét nay duoc dap trén may bua nam ngang hoac may dap ding. Déi voi cac loai chi tiét don gian thi dap khéng co ba via, con chi tiét phtrc tap sé cé ba via (lugng ba via khoang 0,5% - 1% trong lugng ctla phéi). 3.1.3. Phdi rén tir do Trong san xuét don chiéc va hang loat nhé, ngudi ta thay phdi bang phdi rén tu do. Uu diém chinh clia phéi rén ty do trong diéu kién san xuat nho la gia thanh ha (khéng phai ché tao khuén dap). Dung sai cua phdi dap va phdi rén tu do duoc ghi trong sé tay céng nghé ché tao may, tap 1 [7]. 3.1.4, Phdi duc Phéi duc duge ding cho cac loai chi tiét nhu: cac géi d6, cac chi tiét dang hép, cac loai cang phwc tap, cac loai truc ch thap v.v... Vat ligu dung cho phi duc la gang, thép, dong, nhém va cac loai hop kim khac. Duc duoc thuc hién trong cac loai khudn cat, khudn kim loai, trong khuén vd méng va cac phurong phap duc ly tam, duc ap lure, duc theo mau chay. Tuy theo dang san xuat, vat liéu, hinh dang va khdi lugng chi tiét ma chon phuong phap duc cho hop ly. Khi chon phéi duc can tham khao cac gido trinh Céng nghé ché tao phdi, Cong nghé ché tao may [2], Sé tay cong nghé ché tao may (tap 1) [7] 3.1.5. Tinh gia thanh phél Sau khi chon phéi, ta phai xac dinh gia thanh dé co thé phai so sanh voi phuong an chon phéi ma nha may dang ding hoac phai so sanh hai phuong an ma ta dua ra. Gia thanh 1kG phdi (S,) dugc xac dinh theo céng thire sau day: ¢, So. So= (——.Q.K1.Ko. Ke. Ke. Ks) {Q-q) — (an, 4) = (Fa 99 OKi Ke. Ke. Ke Ks) {2-q) —o (dong). (4) O day: C; — gid thanh mét tn phdi (déng) Ki, Kz, Ks, Ka, Ke — cac hé sé phu thuéc vao cp chinh xac, 46 phurc tap cla phi, vay liéu, trong lugng va san lugng phdi (K; = 1+ 1,1; K2 cla gang la 1+1,24; cla thép cac bon la 1,21; cla thép hop kim la 2,2; cla nhém va dong la 5,1; Ky ctla gang va thép dao déng tir 0,7 dén 1,45 tuy thudc d6 phic tap cla phdi, cla nhom va déng dao déng tlr 0,97 dén 1,25; K, = 0,90 d6i voi trong Iuong ctia phéi nhé hon 1kG, Ky = 0,60 déi voi trong lugng phéi ty 1+2kG, K, = 0,50 khi trong lung phdi tlr 2-5 kG, K, = 0,40 khi trong Iueng phdi tir 5-10 KG va Ky = 0,38 khi phoi cé trong luong lon hon 10 kG; Ks = 1,23 khi san lugng cla phdi nhé hon 100 chiéc, Ks = 1 khi san lugng cla phéi nam trong khoang 100 — 500 F va Ks = 0,83 khi san Iuong cla phdi lon hon 500 chiéc Q- trong lugng cia phéi, q - trong lugng ctla chi tiét; S — gia thanh 1 tan phéi phé pham. Voi cach tinh gia thanh ctia phéi ta co thé so sanh cac phuong an khac nhau dé chon ra phuong an hgp ly nhdm giam gid thanh san pham. 3.2. Thiét ké ban vé chi tiét léng phéi (hinh 3) Tuy theo kich thuéc cla chi tiét ma ban vé chi tiét 16ng phdi dugc trinh bay trén to giay khé Ag, A; hoac Ap voi ty 16 1:1; 1:2; 2:1, v.v... Truée khi 3.2. Thiét ké ban vé chi tiét léng phdi (hinh 3) Tuy theo kich thuéc cia chi tiét ma ban vé chi tiét léng phdi durge trinh bay trén to gidy khé Ao, A; hoae A, voi ty 18 1:1; 1:2; 2:1, vv... Trude khi Hinh 3. Ban vé chi tiét léng phdi (cang) vé chinh thire ban vé nay, tat ca nhirng stra déi phai duge théng qua giao vién huong dan. Tuy theo muc do phwc tap cia chi tiét ma ban vé co the co 1, 2 hoac 3 hinh chieu. Trong truéng hop ma ca ba hinh chiéu van chua trinh bay hét thi can co thém cac mat cat trich dé thé hién hét két cau. Tat ca nhing dueng nét, ky hiéu phai dugc thé hién theo qui dinh. Ban vé chi tiét l6ng phdi phai chura dung t&t cé nhting théng sé can thiét cho gia céng kiém tra va thu nhan san pham Hinh dang cla phéi duoc hoan thanh trén co so tinh toan lugng du, dung sai ciing theo ty 1é cia hinh dang chi tit. Duong vin cilia chi tiét duoc vé bang but dd, phan Ilugng du dugc thé hién bang cac nét gach chéng lén nhau. Bén canh hoac bén dudi cia chi tiét phai ghi day dt: nhiong yéu cau ky thuat Kich thuoc clia chi tiét phai cé dung sai, bé mat gia céng phai ghi d6 béng can dat. Chuong 4 THIET KE QUY TRINH CONG NGHE GIA CONG CHI TIET 4.1. X4c dinh duréng Idi cong nghé Trong cac dang san xuat hang loat Ion va hang khdi, qui trinh cong nghé duge xay dung theo nguyén téc phan tan hoac tap trung nguyén céng Theo nguyén tac phan tan nguyén céng thi qui trinh céng nghé dug chia ra cac nguyén céng don gian cé thoi gian nhu nhau (nhip) hoac béi sé ctila nhip. © day mai may thu hién mét nguyén céng nhat dinh, 4 gd duoc str dung la dé ga chuyén dung. Theo nguyén tac tap chung nguyén céng thi qui trinh céng nghé duge thuc hién trén mét ho&c vai may ty déng, ban tu d6éng. Dua vao hai nguyén tc trén day ngudi ta phan loai phuong 4n gia céng theo so dd sau day: <— Gia céng mét vi tri Nguyén céng PN Gia c6ng nhiéu vi tri a Gia cong bang mot dao Gia céng bang nhiéu dao Gia céng tuan ty Gia céng song song Gia céng tuan tu- song song Khi chon phuong an gia céng phai chu y tei dang san xuat. Trong san xuat hang khéi thi nén chon phuong an gia céng nhiéu vi tri, nhigu dao gia céng song song, con déi voi san xudt hang loat nén chon phurong An gia céng cling mét vi tri, mét dao va gia céng tuan tu. Tuy nhién, trong truong thuc té déi voi mét dang san xuat nhat dinh co thé két hop nhiéu phuong 4n gia céng khac nhau. S6 lugng va tuan ty cae bude céng nghé phu thuéc vao dang phdi va d6 chinh xac yéu cau. Khi tap trung cac nguyén céng (cae budc) ta phai xem két cdu cla chi tiét, kha nang ga nhiéu dao trén may va dé ctrng ving cla chi tiét cé cho phép hay khéng. Cac nguyén céng (cdc budc) can dat dé chinh xéc cao nén tach riéng va ap dung phuong phap gia céng mét vi tri, mét dao va gia céng tuan tu. Cac nguyén céng trén day truyén tu déng duoc x4y dung theo nguyén tac gia céng song song ho&n tuan ty’ - song song. 4.2. Chon phuong phap gia céng Déi voi cc dang san xudt hang loat via, hang loat l6n va hang khdi, muén chuyén mén hoa cao dé co thé dat nang suat cao trong diéu kién san xuat Viét Nam thi dudng Idi céng nghé thich hop nhat la phan tan nguyén céng (it buee cong nghé trong mot nguyén cdng). O' day ta dung cac loai may van nang két hop voi cdc dé ga chuyén diing va cac may chuyén dung dé ché tao. Sau khi nghién cru ky chi tiét ta bat dau phan chia cdc bé mat gia cong va chon phuong phap gia céng thich hop dé dat dé chinh xac va d6 bong yéu cdu. Chon phuong phap gia céng co thé dua theo bang 4. Vi du, can gia cong 16 @ 28'°%5, vat liéu thép 45 co dé clrng HB = 230-300, d@ bong R;=0,5 4m (R,8). Ta thay dung sai 0,023 tng véi dé chinh xac cAp 2, con 6 bong cap 8. Nhu vay dya theo bang 4 ta chon mét trong cac phuong phap gia cong ln cudi la doa tinh, chudt tinh, tién tinh, mai tinh. Nhu vay, cé nhiéu phuong phap gia céng dé dat d6 chinh xac va dO bong yéu cau. Sau khi da xac dinh duge phuong phap gia cong lan cudi ta phai xac dinh duge cac buéc gia céng trung gian. Chang han, theo vi du trén phuong phap gia céng lan cudi la doa tinh, khi d6 cac bude gia céng trudc doa tinh la: khoan © 25,5; khoét ® 27,75; doa thé © 27,93 va doa tinh D 28A. 4.3. Lap tién trinh céng nghé Nhiém vu chinh trong giai doan nay la xac dinh ther ty gia céng cac bé mat chi tiét (tin trinh céng nghé). Sau khi lap duc tién trinh céng nghé can thong qua gido vién hudng dan dé tién hanh xay dung ting nguyén céng, ting bude cy thé. Co sé dé lap tién trinh céng nghé Ia giao trinh Cong nghé ché tao may; tap 2 (phan : Quy trinh céng nghé gia céng cae chi tiét dién hinh) [2]. Khi xac dinh thu ty cae nguyén céng can chu y cac nguyén tac sau day: 1. Nguyén cong sau (buéc sau) phai giam dug sai s6 va tang dugc 46 bong cia nguyén céng truée dé lai. 2. Trude hét phai gia cong nhting bé mat diing lam chuan cho cac nguyén céng tiép theo. 3. Tiép theo do can gia cong nhirng bé mat co Iugng du lon nhat dé c6 kha nang phat hién nhting bién dang cua chi ‘tiét 4. Nhéing nguyén cong co kha nang gay khuyét tat bén trong, gay bién dang thi nén gia céng dau tién. 5. Cac bé mat con lai nén gia céng theo trinh tu sau: bé mat cang chinh xac thi cang dugc gia céng sau. 6. Cudi cling la gia céng bé mat co dQ chinh xac cao nhat va co ¥ nghia lon nhat di voi tinh chat str dung cilia chi tiét. Néu bé mat nay da duoc gia cong trudc thi cuéi cung cling nén gia céng lai 7. Cac 16 trén chi tit nén duoc gia céng sau cling (trie nhting 16 dung lam chuan khi gia céng). 8. Khéng nén gia céng thé va gia cong tinh bang nhting dao dinh kich thuoc trén cling mét may. 9. Néu chi tiét can phai nhiét luyén nén chia qui trinh céng nghé ra hai giai doan: truée nhiét luyén va sau nhiét luyén. Bang 4. 6 chinh xac kinh té va d6 bong bé mat dat duoc bang cdc phuong phap gia cng. Phuong phap gia céng Cap chinh x4c_| _CAp a6 béng ign ngoai, tién trong, bao thd 5 1-3 Tién ngoai, tién trong, bao ban tinh 4 47 Tién ngoai, tién trong, bao tinh 3 7-9 Phay thé 4 13 Phay tinh 3 45 Khoan, khoet 5 4-6 Doa thé 3 57 Doa tinh 2 8-9 Chueét the 2a 68 Chuct tinh 2 9-10 Mai thé. 3a 6-7 Mai ban tinh 2 89 Mai tinh 1 9-10 Mai khén thé 2 10-12 Mai khén tinh 1 13-14 Nghién tho 2 68 Nghién ban tinh 1 89 Nghién tinh 1 9-11 Xoc rang, phay rang thé 4 5-6 Xe rang, phay rang tinh 2 67 Ca rang 2 8 10. Cac nguyén céng kiém tra phai dugc tién hanh sau nhtrng nguyén céng cd kha nang gay nhigu phé pham, nhtrng nguyén céng phtrc tap va cuédi cling la tong kiém tra. Tuy nhién khi thiét ké do an céng nghé khéng nhat thiét phai 4p dung curng nhdc nhting nguyén tac trén day ma phai van dung sang tao trong ting truéng hop cy thé. 4.4. Thiét ké nguyén céng Nguyén tac chung khi thiét ké nguyén céng la dam bao dug nang suat va d6 chinh xac yéu cau. Nang suat va d6 chinh xac phu thuéc vao che d6 cat, lugng du, s6 budc va thur ty cac bude cong nghé v.v... Vi vay khi thiet ké nguyén céng phai dya vao dang san xuat, phuong phap phan tan Nguyén céng dé chon so dd nguyén céng hop ly. Tuy nhién, trong thy té mét dang san xuat c6 thé co nhiéu phuong an gia céng khac nhau. Sé nguyén céng cting nhu thu tu cae nguyén cong phu thuéc vao dang phéi, d6 chinh xac yéu cau ctla chi tiét. Cac nguyén céng, cac bude can dat d6 chinh xac va dé bong cao nén tach thanh nhing nguyén céng, nhGng bude riéng biét va nén ap dung phuong phap gia céng tuan ty bang mét dao. Déi voi cdc may t6 hyp, may ty dong, cac nguyén cong dugc xay dung theo phuong phap gia céng song song hoc tuan tu - song song. Duéng Iéi céng nghé 6 day la tap trung nguyén céng, nghia lA mét nguyén céng co nhiéu bude céng nghé. 4.4.1. Lap so dé ga dat Bé dat so_ db ga dat truce hét ta phai chon nhirng bé mat lam chudn. Khi chon chuan can chu y 5 nguyén tac chon chuan thé va 5 nguyén tac chon chuan tinh, nhu da dugc hoc 6 giao trinh Cong nghé che tao may; tap 1 [2]. Cac mat lam chuan can duoc khéng ché du s6 bac ty do can thiét, khong thiéu (chi tiét chua duoc xac dinh vi tri), khong thtra (siéu dinh vi). Tai moi nguyén cong mdi buGc can vé phoi & vi tri gia céng va khong can thé hién theo ty Ié, ma chi can thé hién mét cach uc lugng. Mat dinh vi duoc vé bang but chi xanh ho&c muc xanh va vé cac ky hiéu dinh vi (4 ) voi s6 bac ty do dugc khéng ché. Vi du ~3 la bé mat dinh vi dugc han ché 3 bac ty do. Luc kep chat dugc ky hiéu bang mGi tén Ww ), néu vira dinh vi viva kep chat ta dling mai tén (v). _ Bé mat gia céng duoc vé bang muc dé va phai ghi dé bong can dat bang ky hiéu R,3, Rz7...hoac ky hiéu R,26 nghia la do béng be mat dat R26. Cac gia tri qui déi gitva cAp bong va R,, R, duoc trinh bay & bang 5. Bang 5. Gia tri quy d6i cp bong Rz va Ra Cp nhan bong Ra Rz Chiéu dai chudn (mm) 1 80 320 2 40 160 8 3 20 80 25 4 10 40 5 5 20 25 6 25 10 7 1,25 603 08 8 0,63 3,2 9 0,32 16 10 0,16 08 0,25 11 0,08 04 12 0,04 02 13 0,02 0,08 0,08 14 0,01 0,05 6 moi nguyén céng, méi buéc can ghi kich thudc gia céng, dung sai can dat va thé hién day da chiéu chuyén dong cilia dao, cla chi tiét, chét ty phu, chét ty diéu chinh (xem vi du & phan sau). Cac ky hiéu vé dinh vi, kep chat dugc trinh bay & bang 6. Bang 6. Ky hiéu quy ude va mét sé vi du vé dinh vi, kep chat Tén goi Hinh chiéu canh Hinh chiéu bang Cac chat ty, phién ty Cac chdt ty, phién ty cd dinh Ln Cae chét ty, phién ty dang lang tru V Chét ty lién déng AN AN Cae chét ty tu lua éiéu chinh A > Chét ty di déng VV oS Tiép bang 6. Tén goi Hinh chiéu canh Hinh chigu bang Céc co céu kep chat So 6 dinh vi kep chat Kep chat lién déng co khi Kep chat bang thuy lye Kep chat bang hoi ép saa Kep chat bang tlr, dién ter ?—? Kep chat don co khi 9 9 y z Mai tam nhan > Cf |-__-__-. —ti— Mai tam khia nham 7 — MGi tam di déng 5 |-—- —-. —1— Mai tam di dong Mai tam quay Mai tam ngu¢c Luynet dong Luynet 6 dinh Mam c&p hoi ép. Mam c&p 2, 3 ho&e 4 chau Truc ga bung voi chét ty & mat dau 4.4.2. Chon may Sau khi da xac dinh duoc phuong phap gia céng va dd ga dat ta tién hanh chon may. Chon may phu thuéc vao 6 chinh xac va d6 bong bé mat gia céng. Néu nhtng yéu cau nay duge thoa m&n bang nhiéu loai may khac nhau thi luc d6 ta chon may cu thé theo nhtrng yéu cau sau day: - Kich thudéc cua may phu hgp voi kich thuée cua chi tiét gia céng va pham vi ga dat phdi trén may. - May phai dam bao duoc nang suat gia cong. - May phai cé kha nang lam viéc voi ché 6 cat t6i vu. - Nén chon nhitng may van nang, may chuyén dung phu hop voi diéu kién san xuat thuc té va trinh do phat trién khoa hoc ky thuat cla Viét Nam Trong san xuat lon, tai méi nguyén céng khéng nén dung qua 2 may. Néu diéu kién nay khéng dugc thoa man thi nén chon nhitng may co nang xuat cao, vi dy nhu cac may nhiéu truc chinh, may nhiéu vi tri (Dac tinh ky thuat cla may duoc trinh bay trong phan phu luc cua tai liéu nay). 4.4.3. Chon dung cu cat Dung cy cat dugc chon theo két cau cla bé mat gia cong, vat liéu, d6 chinh xac va nang suat yéu cau _Khi chon dao phai cht’ y dén kich thuée cla bé mat gia céng, dac biét déi voi nhirng dao khéng dinh kich thuoc. Kich thuéc va cac thong sé hinh hoc ctla dao phai dugc ghi day dui va chi 6 tai ligu tham khao cho cac kich thuéc va théng sé nay. B6 ctmng virng cilia dao Ia rat can thiét, vi vay déi voi ting bé mat gia céng cui thé phai chon dao dui d6 cling vérng. Trong thy’c té san suat nguoi ta hay diing nhCing loai dao duoc ché tao bang cac vat ligu sau day: Y12A, Y8A, 9XC, P18, Bk8, BK6, T15K6, T14K8, T5K10, T30K4. Sau khi chon duoc dao can xac dinh tiéu chuan bén theo bang 7. 4.4.4. Tralugng dw Sau khi chon duoc ther ty cac nguyén céng, cac bude ta tién hanh tra lwong du cho tat ca cac bé mat, ké ca bé mat ma sau nay ta sé tinh lugng du theo phuong phap ctia giao su Kovan. Lugng du dugc tra theo Sé tay cong nghé ché tao may, tap 1 [7]. Két qua tra luong du cla cdc bé mat la co so dé xay dung ban vé léng phdi. Sau khi xac lugng du trung gian ctia cac nguyén céng, cac bude, ta tinh lvgng du téng cong (téng cac lugng du trung gian). Trvéng hop lugng du téng céng qua I6n hoe qua nho ta phai kiém tra lai dé diéu chinh cho phu hap. Bang 7. Tudi bén dung cu cat. Tudi ben (phut Ten dung cu thuociam) Gia céng | Gia céng thép gang Dao tién thép gio - 40-50 50-60 Dao tién hop kim clrng - 40-50 40-60 Mii khoan thép gio D=20 25 35 Mii khoan thép gio D=60 75 140 Dao phay tru rang chap thép gid D=130 100 150 Dao phay tru rang nhé thép gid D=60 30 45 Dao phay mat dau thép gio D=60 90 130 Dao phay mat dau thép gio D=150 130 200 Dao phay mat dau hop kim clrng D=300 240 400 Dao phay dfa 3 mat thép gid D=90 70 100 Dao phay ngon thép gid D=20 40 60 Dao phay ngon thép gid D=50 70 100 Dao phay lan rang D=6 300 300 Dao xoc rang thé D=7 300 300 Dao xc rang tinh D=7 100 100 4.4.5, Tra ché d6 cat Ché déc cat phu thudc vao vat ligu gia céng, két cdu ctla dung cu, vat ligu va cac théng sé clla dung cu cat, phuong phap ga dung cy cat, dung dich tron ngudi va tinh trang cla hé théng cong nghé. Ché d6 c&t bao gém cac théng sé sau day: a) Chiéu sau cat t Déi vai cae nguyén céng thueng chon chiéu sau cat t lon nhat (bang hoac gan bang lugng du gia céng) dé dat nang suat cao. Khi gia céng tinh chiéu sau cat t phy thuéc vao dé chinh xac va dé bong be mat. Nhin chung khi gia céng tinh nén chon chiéu sau cat nhé (chiéu sau cat t do bang mm) Vi du, khi tign thé t = 2+ 8 mm (phy thudc vao lugng du va céng suat may), khi tién tinh t = 0,5 -— 1 mm. b) Luong chay dao Luong chay dao duge ky hiéu bang S: (mm/vong), Sp (mm/phut) va Sp (mm/rang). Khi gia céng thé nén chon lugng chay dao lon nhat theo do curng ving ctia hé théng cong nghé va cng nghé va céng suat may dé dat nang suat cao. Khi gia céng tinh can chon lugng chay dao theo cap chinh xdc va d6 bong bé mat. Luong chay dao nay duoc nhan voi cdc hé sé co tinh dén két cau cla dao, cac goc cat, vat ligu gia cong, vat liéu dao, tudi bén dung cy, hinh dang cla chi tiét gia céng v.v... Kat qua nay dug so sanh voi gia tri the trén may va ta chon gia tri nhé hon dé dam bao an toan cho may va dao cat. Trong trugng hop chi co hai gia tri lon nhat va nhé nhat thi ta phai tinh 48 xac dinh gia tri chay dao thuc cia may (xem vi dy tinh téc 6 cat). ¢) Téc dé cat V Téc d6 cat V phy thudc vao nhiéu yéu té nhu chiéu sau cat, lugng chay dao, vat liéu gia céng, vat liéu dung cy cat, cac théng sé hinh hoc cla dao cat, dung dich tron ngudi, v.v...T6c 46 cat V dug tra trong [7] va cling phai nhan voi cac hé sé k. Cac hé sé nay phu thuéc vao vat liu gia céng, vat ligu dao, tudi bén cla dao, phurong phap gia céng, dung dich tron ngudi v.V...(phu thudc vao ting trvéng hop cu thé). Nhw vay téc dé tinh toan V, duoc tinh nhu sau: V= Ve.ki..ki (5) O day: \V,- téc d6 cat tinh toan; V,- téc déc ct theo bang; K;..ki— cdc hé s6 phy thudc vao cdc yéu t6 nhu d& nén 6 trén. Khi c6 V; ta phai xac dinh sé véng quay tinh toan n,: _ 1000/7 ne vong/phut (6) © day D- dudéng kinh bé mat gia céng hoac dung cu cat. Khi xéc dinh duoc n, ta phai chon nm (n cla may) va ay Mm= 0,85 (ty sé L/D = 6) Vay: S, = 0,058.7,8°°.1.0,085 = 0,175 mm/vong. Chon theo may ta co S,,= 0.17 mmivong Téc d6 c&t dugc tinh nhu sau: C,D* K r © m/phut (12). v= Tt" S* 1 O day: Cy =17,6; D= 7,8; Zy = 0,25; Yy = 0,55; T= 120 phut; 917 m = 0,125; S = S, = 0,17 mm/vong. Ky = ip Thay vao céng thtrc tinh V, ta co: 1.25 - ao 50 7 = 33.4 miphat 86 véng quay truc chinh la: = 10007, _ 1000.33,4 mD 3,14.7.8 Chon theo may n,, = 1360 vong/phut. Do do = 3,14.7.8.1360 1000 Luc cat P, dug tinh nhu sau: Po= Cu.P%.S%.Kp (13) = 1363,71 vong/phut. n = 33,3 m/phut. h Cy = 62, Z) = 1, yp= 0,8; k= 1. (vat liéu la gang xam). Vay : Po = 62.7,8.0, 1799.1 = 96.7 kG Xac dinh mémen xoan Mn: Min = Cin: D2.S%p-Kin (14) Cn = 23,6; Ym= 0,8; km= 1. Vay mémen xodn sé bang: Mn = 23,6.7,82.0,17°°.1 = 297 kG.mm Céng suat cat duoc xac dinh nhu sau M,n, _ 297.1360 . 975.1000 975.1000 * So sanh voi céng suat ctia may: Nex Newt (18) Nghia la: 0,42< 2,8.0,8 Vay may 14125 di céng suAt dé gia cong 16 cé dudng kinh la 7,8 mm 0,42 kW 4.4.7. X4c dinh ché dé6 cat khi gia cng déng thdi bang nhiéu dao Trong san xuat hang loat Ion va hang khdi, dac diém cia cac may co nang suat cao la cho phép gia céng déng thoi bang nhiéu dao. Cac nguyén cong dung nhiéu dao Ia: tién bang nhiéu dao trén cac may tién ban tu déng; khoan, khoét, doa bang dau dao; phay nhiéu bé mat cling Itc bang nhiéu dao trén cting mét truc g@ hoac trén cdc truc ga khac nhau v.v. Chon ché d6 cat ddi vei trvéng hop gia céng déng thoi bang nhiéu dao la mot y van a8 hét strc phuc tap, boi vi ta phai phan tich diéu kién lam viéc cta méi dao riéng biét. ve nguyén t&c phuong phap xac dinh ché déc cat khi gia cong déng thoi bang nhiéu dao khéng khac gi voi truong hop gia céng bang mét dao. Trinh ty xac dinh ché d6 cat trong ca hai trudng hop déu nhu nhau: - Chon chiéu sau cat t - Chon lugng chay dao S. - Chon téc do cat V. Giai doan xac dinh téc d6 cat V la giai doan phic tap hon ca. Tudi bén cla dao trong trong hop gia céng bang mét dao dé giam thoi gian thay dao va gia thanh mai dao. Biéu nay rat dé thay trong truong hop don gian nhat cla phuong phap gia céng déng théi bang nhiéu dao la dung tat ca cac dao nhu nhau trong diéu kién cat nhu nhau. Vi dy, khi Khoan nhiéu 16 nhu nhau bang d&u dao nhiéu truc ho&c phay bang nhiéu dao phay nhu nhau trén cung mot truc ga. Trong thuc té cdc dao thuéng co cau va diéu kién lam viéc khac nhau. Khi lam viéc mét sé dao cé tudi bén rat thap (cac dao lam viéc nang) va mot sé dao cé tudi bén rat cao (cac, dao vat mép). Nhu vay khi xac dinh ché d6 cat cho trvéng hap gia céng déng thoi bang nhiéu dao ta phai chon dao cé tai trong lon nhat, con ché dé cat cla cac dao khac dug xac dinh trén co s@ cla dao da chon Dao cé tai trong Ion nhat hay dao lam viéc nang nhat la nhGing dao lam viéc voi duong kinh gia cong Ién, lugng chay dao lon nhat, chiéu sau cat hay chiéu dai cat lon nhat. Doi voi trong hep gia céng bang nhieu dao phay trén cling mét truc ga thi ta chon dao cé dudng kinh Ion nhat lam co s0 vi dao dé cé téc dé cat In nhat nén tudi bén nhé nhat (dao can duoc thay dau tién). _ Ngoai ra, khi xac dinh ché do cat cho trudng hop gia cong dong thoi bang nhiéu dao can chu y mét so diém sau day: - Trén cac may tién ban ty déng mét truc nhiéu dao hoac nhiéu truc chinh thi tat ca cac dao cla mét ban xe dao phai co cung lugng chay dao So (mm/vong). - Trén cac may khoan té hop tat ca cac dao phai co chung lugng chay dao Sp (mm/phut). - Déi voi cdc may té hop, vi dy nhu cac may tién nhiéu tryc chinh ban tu déng co nhiéu ban xe dao doc lap voi nhau ta can phai can bang thoi gian lam viéc cla t&t ca cac ban xe dao. Sur can bang dé la can thiét béi vi khi m6t ban xe dao nao do ngtng lam viéc cling kh6ng nang cao duoc nang suat lao d6ng va dé cho cac ban xe dao cing cé thdi gian lam viéc nhu nhau ta cé thé giam ché 46 c&t nhu giam Iueng chay dao, nhu vay ta cé thé nang cao dugc tudi ban cilia dao. 4.4.8 Vi du thiét ké nguyén cong Du6i day sé trinh bay mét vi dy thiét ké nguyén céng. Nhiém vy thiét ké: Thiét ké quy trinh céng nghé ché tao chi tiét dang cang (hinh 3). San luong: 20.000 chiéc/nam. Vat liéu gia céng: gang xam 15 — 32. Diéu kién san suat: ty chon. Sau khi phan tich chure nang lam viéc, tinh céng nghé cla chi tiét ta xac dinh dang san xuat la san xuat hang khéi. Ther tw nguyén céng duoc xac dinh nhu sau: Nguyén céng 1. Phay mat day thir nhat (hinh 4). Dinh vi: chi tiét duge dinh vi @ mat day ba bac ty do va hai chét tru co Khia nhaém thay cho khdi V. Kep chat: ding miéng kep dé kep chat chi tiét, hudng cia Iyc kep tir phai sang trai. Phuong cua lye kep vudng géc voi phuong clia kich thuec thuc hién, Dé tang d6 clrng ving ctla chi tiét ta ding chét ty phu dé dé phan dau nhé clia chi tiét. Chon may: may phay ném ngang 678M. Céng suat clia may: Nin = 1,7 KW. Chon dao: hai dao phay tru gn manh hop kim ctrng BK8. Luong du gia céng: phay 1 [an voi lwong du Z, = 2mm. $6 vong quay ctia truc chinh tinh theo tinh toan la: ne 1000.28,35 314.40 Ta chon sé vong quay theo may: nj», = 200 vong/ phut. Nhu vay, t6c do cat thyc té sé la: 225.7 m/pht. ~ 3,143.40.200 1000 Luong chay dao phut la: S, = 1,44.200 = 288 mm/phut Theo may ta co Sn = 250 mm/phut. t 25,12 m/phut Ché d6 cat trén day duge dung cho ca hai loai dao, tuy nhién Vz cla dao cé dudng kinh nho hon sé cé gia tri nho hon 25,12 m/phut Nguyén céng 2. Phay mat day thtr 2 (hinh 5). Binh vi va kep chat tuong ty nhu nguyén céng 1. May 678M, dao phay tru rang nhé va gia céng lam hai buéc Buc 1: Z, = 1mm. Bude 2: Z, = 0,6 mm. Ché d6 cat cila bute 1: Chiéu sau cat t= 1mm, luong chay dao rang Z, = 0,1 mm/rang (sd rang Z= 12 rang): lugng chay dao véng S_ = 0,1.12 = 1,2 mmivong. Téc d6 c&t theo bang [7] V, = 50 m/phut Cac hé sé: k; = 0,9; ky = 0,75; k3= 1 Vay. Vi = §0.0,9.0,75.1 = 33,7 m/phut. Chon theo may: nn = 280 vong/phut. Téc do cat thy té la: _ 3,14.40.280 “yo00 Lugng chay dao S, = 1,2.280 = 336 mm/phut. 2 m/phut ht Theo may ta ly S, = 284 mm/phut Ché d6 cat bude 2. Phay tinh voi cdp bong 5, chiéu sau cat t = 0,6 mm; Sp = Imm/vong. Cac théng sé ta lay theo buéc 1: Vy = 35,2 m/phut; t = 0,6émm; So = 1 mm/vong; n = 280 vong/phut, S, = 284 mm/phut. Nguyén céng 3. Khoét — vat mép - doa (hinh 6). Binh vi: mat day dinh vi ba bac ty do va dung bac cén vira dinh tam vura Khéng ché 2 bac ty do. Kep chat: ding 6 ga tru truet thanh khia va kep tir trén xudng dusi, SA |e May: may khoan dung 2A125 Sor C6 cong suatNm=2,8kKW. A fy Dao: dao khoét phi tiéu chuan, ' dao vat mép vao dao doa © 22. 8 Luong du gia céng: khoét Z, = 1,3 mm; doa Z, = 1,5mm. Ché d6 c&t cla khoét: t=1,3; S; = 0,81mm/vong; n,. = 392 vong/phut; Vi = 25,8m/phut. waet Hinh 6. Khoan — doa - vat mép. Ché d6 cat ca vat mép: tién dao bang tay, t6c déc cAt nhu nguyén céng khoét. Ché 6 ct cia doa: t= 0,15 mm; Si= 0,62 mm/vdng; n,, = 140 vong/phutt; Vi = 25,8 m/phut. Nguyén céng 4. Khoan - dao - vat mép (hinh 7). Binh vi: mat day han ché 3 bac ty do, chét tru ngan han ché 2 bac tu do, chét ty ch6ng xoay han ché 1 bac ty do. Ché d6 cat cia khoan. L6 khoan 9,8; may khoan 2A125; t = 4,9 mm: Sp = 0,1 mm/vong; N.. = 1kW ; Nm = 960 vong/phut; Vi = 29,2 m/phut. Ché d6 cat khi doa: 16 doa @ 10; may 2A125; t = 0,1 mm; Sp = 0,62 mm/vong, n., = 392 vong/phut, Vs = 12,24 m/phut. Ché d6 cat cla vat mép: S: = 0,1 mmMvéng; nj, = 680 vong/phut: Vz = 23 m/phut. RG; S100 KF FU aa < OG Hinh 7. Khoan — doa — vat mép. Nguyén céng 5. Vat mép (hinh 8). Binh vi: mat day han ché 3 bac tu do, chét tru han ché 2 bac ty do va chét tram han ché 1 bac tu do. May 1A125; Sp = 0,1mm/véng; n,, = 272 vong/phut. h i | | | 7 Hinh 8. Vat mep Nguyén céng 6. Phay hai mat bén (hinh 9). Dinh vi: mat tru han ché 4 bac ty do, mat ty han ché 1 bac va chét tram han ché 1 bac. May 678M; Z, = 1,6 mm; t = 1,6 mm; Nin = 1KW; So = 1,28mm/vong; Nm = 120 vong/phut; Vs = 28,75 m/phut. Nguyén céng 7. Khoan — doa 16 ©8 (hinh 10) Dinh vi: mat day han ché ba bac ty do, mat try han ché 2 bac ty do va chét tram han ché 1 bac tu do. Ché d6 cat ca khoan. Khoan 16 © 7,8; t = 3,9 mm; Sp=0,17 mm/vong; Nm = 1360 vong/phutt; Vz = 20,5 m/phut Ché d6 c&t Khi doa. Doa |6 8; t = 0,2 mm; Sp = 0,48 mm/vong; Nm = 680 vong/phut; V, = 10,7 m/phut. Hinh 10. Khoan - doa 16 8 Nguyén céng 8. Khoan I8 6 (hinh 11) Hinh 11. Khoan 16 @5 Chon may khoan HC12A; t = 2,5 mm; Sta, (chay dao bang tay) Nin = 1400 vong/phut; Vi = 21,98 m/phut. Nguyén cong 9. (hinh 12). Kiém tra d6 song song cia hai 16 tam © 10 va © 22 Dinh vi: 16 dau to dugc ga vao truc ga va truc ga duoc ga trén khdi V; mét truc ga khac duoc ga vao 16 dau nho ctia chi tiét. DE cho chi tiét khdi bj lat ta dung mét chét ty d6 6 dau nhé. Dung hai ddng hd so dé xc dinh 6 song song cia tam hai 16. Hiéu chi sé trén hai déng hé sau hai lan do & hai dau cla hai truc ga la 46 khéng song song phai tim. fr 1 Hinh12. Kiém tra d6 khéng song song gira hai tam 16 @10 va b22. 4.5, Tinh luong du gia céng Khi thiét ké dé an mén hoc mdi sinh vién phai chon mét bé mat nao do, c6 thé 1a mat tru ngoai, mat tru trong hodc mat phang gia céng déi xteng dé xac dinh lung du theo phuong phap tinh toan phan tich. Phuong phap nay da duoc nghién curu 0 gido trinh Céng nghé ché tao may [2]. Sau day ta chi xem xét mét sé vi du cy thé. Cac céng thire dé xde dinh lugng du Zinn (NO&C Zin) due trinh bay & bang 9. Cac gia tri Ry; T, dugc xac dinh theo cac bang 10 +13. Bang 14 la cong thtrc xac dinh téng sai léch khéng gian (sai léch hinh dang hinh hoc va vi chi tuong quan) cua cac loai phdi khac nhau cé tinh dén phueng phap dinh vi. Bang 9. Céng thitc xac dinh lugng du gia cong Phuong phap gia céng Céng there tinh Zn, Gia céng tuan ty cac mat phang déi xting hoae cac mat phang riéng biét Gia céng song song cac bé mat tru déi xuong Gia céng song song cdc bé mat tru trong Tién cac mat try chéng tam, mai vo tam Doa tuy déng, chust Mai siéu chinh xac, danh bong Hoac theo céng thure Nhiét luyén ma khéng mai Hoc theo céng thire Zimin= cet Tint P, + &, 2Zimin = 2(Ra1 + Tia + P_, + &; ) 2Zimn = 2(Ra1 + Ta + 2Zimn = 2(Rar + Tit P,) 2Zinn = 2a + Tr) 2Zimin = 2Ra1 2Zinn = Rar Zon = Rust P+ & 2Zimin=2ARaat Pi, + €,) Zinin= Rar Py, 2Zimn= ARai* P,,) i Ghichi: p2, + 0,96p,.. + 0,46, khi p.4 > & VP. +6 = pitti p> 4; WPL. +6 =6, Khi 2, <4e, Bang 10. Chat Iuong bé mat cua cac loai phdi khac nhau 0Ap,, +0,968, p< 8; Cac loai phdi CAp chinh xac R; (jum) T(um) Phi dtic(mm) uodng kinh <1250 7-9 250 350 Dudng kinh 1250-3150 8-9 400 400 Phéi dap (kg) <0,25 150 150 0,25-2,5 150 200 2,5-25 150 250 25-100 200 300 100-200 300 300 Phdi can Duong kinh phéi (mm) 150 150 5-25 150 250 26-75 200 300 80-150 300 400 160-250 Bang 11. Chat luong mat dau khi c&t phdi ter thép can néng. Phurong phap cat Duong Dung sai kich R.+T) D6 khéng kinh phéi_ | thuoc chiéu dai | (mm) vuéng goc (mm) mat dau Trén may cura dia 5-25 0,1 0.3 0,01D 26-75 +13 0,01D 80-150 +1,8 150 £2,3 Trén may €p va may 5-25 0,2 0,0007D phay dia 26-75 5-25 0,2 0,045D Bang dao cat dt tren| 26-75 80-150 may kiéu may tién 160-250 Bang 12. Cac théng sé dat duoc sau khi gia cong bé mat ngoadi Phuong phap gia céng Cap R.(um) | T(.um) chinh xac Gia céng bang dung cu cat phdi duc cap chinh xae Il, phéi can néng cap chinh xa trung binh, truc kém ctrng virng, phdi co lugng du lon Gia cong thé bang dung cy cat tat ca cac dang 23 100 100 phéi (tin thé) Gia céng bang dung cu cat voi Iuong du nhd 3-4 50 50 (tién tinh) 4-5 20 30 Phay tinh mat dau 5-6 10 15 Chuot mat ngoai 6-7 5 10 Gia céng tinh voi lang du rat nhé 7-9 3 8 Mai thé. 6 10 20 Mai tinh 7-8 5 15 Mai v6 tam true nhiét luyén 7 6 12 Mai v6 tam sau nhiét luyén 8-10 3-0,8 5 Bang 13. Cac thong sé dat duoc khi gia céng 16 Phuong phap gia céng Cap bong Rz (um) T (um) Khoan bang m@i khoan ruét ga 3-4 40 60 Khoan sau 5 20 30 Khoet thé 3 50 50 Khoet tinh 4-5 30 40 Tién thé 3 50 50 Tién tinh 5 20 25 Doa thé 6 10 25 Doa tinh 7 5 10 Doa tinh 8 3 8 Chust, 7 4 6 Bang 14. Sai /6ch khéng gian Dang chi tiét va phuong phap gia cong So d6 ga dat Céng thire tinh Chi tiét dang hop, cac Id tam song song va thang géc véi cac mat phang (phdi duc) Gia céng mat phang ther hai 46i xtrng Chi tiét tron xoay duge kep trén mam cap ty dinh tam va duge ty 6 mat dau P= VP) + Pin P=Po* Pox Pan =O p, =A, L P= P. p= Pe = Ay 1 = Pe + Pom Pp, = 55 Chi tiét dang truc (phéi rén) Chi tiét dang truc khi gia céng cé chéng tam (phdi ren) Chi tiét dang dia, dinh vi theo Gung kinh ngoai va mat dau va gia céng I6 P= AREF Pic p. =A. L Ps = Pe + Pan p. =A,L h=L/2 PP =VP: + Pow Tiép bang 14. Dang chi tiét va phuong phap gia cong. So a6 ga dat Céng thtre tinh Chi tiét dang dia, dinh vj theo mat ngoai va mat dau Kep céng x6n bang mém cp ba chau tu’ dinh tam Chéng tam hai dau Ps P =P pe =A, D=Ay2R p,=A_L P= hin + PF p= ALL Co cdu kep chat tu inh tam khi khoan 16 tam Chi tiét khéng chuyén déng khi gia céng Chi tiét hinh tru va duge ga trén khoi V 2 p= 240258 2 a= 90° e _ {Pe 252 P= z+ 0.25 a= 120° Bang 15. 96 cong giéi han A, ctia phi trén 1 mm chiéu dai Vat ligu va tinh trang Duong kinh phéi (mm). phi 6-25 | 25-50 | 50-75 | 75120 | 120-150 | >150 Phoi can CAp chinh xac 2 0,50 05 CAp chinh xac 3 1 0,75 05 Cp chinh xac 4 2 1 1 Cap chinh xac 5 3 2 1 Ph6i cén néng Sau khi nan thang 0,15 0,12 01 0,03 0,06 0,06 Sau nhiét luyén 2 13 13 06 06 03 Phéi dap Sau khi nan thang 2 15 1 0,8 0.6 0.4 Sau nhiét luyén 1 0,8 0,6 0,4 0,3 0.2 Phéi duc 3 2 15 1.2 1 07 Bang 16. D6 /éch tém p, va d6 cong vénh p, cla phdi dap trén may bua nam ngang (mm). Bé day, chiéu cao, chisu |p, cho cp chinh xac ‘p,cho cép chinh xéc dai hoae bé rong cia phéi dap (mm) 1 2 3 1 2 8 50 05 | 08 1 025 | 08 | 05 50-120 oss | 14 | 15 | 025 | 05 | 08 120-180 0,80 2 25 | 032 | 05 | o7 180-260 1 28 | 35 | 032 | o6 | o9 260-360 15 | 32) 45 | 04 | 07 1 360-500 25 | 36 | 55 | o5 | o7 1 Bang 17. 96 xé dich cia phéi dap trén may bua nam ngang Pe (mm) Trong luong, KG 7 Cap chinh xac 5 <0,25 0,2 0,3 0.5 0,25-0,63 0,25 04 06 0,63-1,6 0,3 0,5 07 1,6-2,5 0,35 0,6 0,8 2,5-4 04 07 0,9 4-6,3 05 0,8 1 6,3-10 0,6 0,9 1,12 10-16 06 1 412 16-25 0,7 aA 14 25-40 07 1,2 1,6 Bang 18. 86 sai /éch Ac va d6 xé dich cia tm I6 khoan C, Budng kinh Id Khoan bang m@ii khoan ruét ga Khoan bang m@i khoan séu Ae uvinm | Co ymmm | Se yonimm — | C. junimm 3-6 21 10 1.6 10 6-10 17 15 1,3 15 10-18 1,3 20 1 20 18-30 09 25 07 25 30-50 07 30 05 30 Bang 19. Sai sé chudn cua chi tiét khi ga dat trén cdc loai dé gé Chuan Phuong phap ga dat Sai sé chuan L6 tam Mai tam trude cé dinh Mii tam truoe di d6ng En = 93€, = O,e, =0 b © & 0:6, =O,e, =O nt — Vs Ene 6, =0,6, =0 Mat tru ngoai Ong kep dan héi &, =0,6, =0 Mam cap 3 chau tu dinh tam 2 khéi V ty dinh tam Chuan Phuong phap ga dat Sai s6 chuan Khéi V c6 géc 90° Khéi V Mat tru trong Truc ga bung Truc ga bung ho&c truc ga lap chat Dinh vi theo 2 16 va gia céng mat trén £p; = Spin + Og +04 &p2 = Omin + On +54 Eu = Orig, + Og + Oy =0.4,=0.6,=6,6, =0 NE, = Og: & Ey, = Onn + Og +54 fig =p 4p +5,)( =] Bang 20. Hé sé tinh bién dang cila chi tiét ga dat trén dé gd Phuong phap ga So a ga dat Céng thie | vatigu | He at 36 ie CQ / = Se | Thep Chét ty dau chm Gang | 08 cau 2.2 Thep Gang 0 Chét ty khia aC 06 nham 2, -£2 19 2L Q Phién ty e, =CP” Khdi V 90° ey Kep chat bang mai tam PL BL Thep Gang Thép Gang Thép Gang 0,4 08 0,3 06 1,2 25 Ghi chu: C - hé sé phy thudc vao vat ligu gia céng; Q - Ic kep (kG); F - dién tich tiép xtc gitra bé mat chi tiét va co cau dinh vi (cm?); L — chiéu dai ché tiép xuc (mm); P - luc kep (kG). Bang 21. Sai sé kep chat &, (mm) theo phuong hudng kinh (® — dudng Kinh phéi) Vat ligu va ga dat Duong kinh phéi © (mm | 10-18 | 18-30 | 30-50 | 50-80 | 80-120 | 120-180 | 180-260 | Ong kep dan héi Bé mat thé (thép) 50 60 70 80 - - - Bé mat tinh (thep) | 25 30 35 40 Mam c3p 3 chu Bé mat thé (thep) 60 70 80 100 120 140 160 Bé mat tinh (thep) | 30 35 40 50 60 70 80 Gang due 175 | 200 | 250 300 | 350 400 450 Bang 22. Sai sé kep chat &, (um) theo phuong hung truc Vat ligu va ga dat Burong kinh phéi © (mm) 10-18 | 18-30 | 30-50 | 50-80 | 80-120| 120-180 | 180-260 ‘Ong kep dan héi Bé mat thé (thep) | 50 60 70 - - - - Bé mat tinh (thép) | 25 30 35 - - - - Mam cap 3 chdu Bé mat thé (thép) | 60 70 90 95 110 120 130 Bé mat tinh (thep) | 40 50 60 70 90 100 110 Gang due 70 80 90 100 | 120 130 140 Bang 23. Sai sé kep chat &, (um) khi ga trén cdc chét ty Vat liéu va ga dat Bé réng chi tiét H (mm) 10-18 | 18-30 | 30-50 | 50-80 | 80-120 | 120-180 | 180-260 Ga trén cae chét ty va kep chat bang ren vit 80 g0 | 100 | 110 | 120 130 140 Bé mat thé (thep) | 70 80 90 100 | 110 120 130 Bémattinh (hep) | 100 | 110 | 120 | 130 | 140 150 150 Gang dic Kep chat bing hoi ép 70 75 80 90 100 110 120 Bé mat thé (thép) | 60 70 80 90 90 100 110 Bé mattinh (thép) | 80 go | 100 | 110 | 120 130 140 Gang Bang 24. Sai sé kep chat &, (um) khi gé trén cdc phién ty Bé réng chi tiét H (mm) Vat ligu va ga dat 10-18 | 18-30 | 30-50 50-80 | 80-120 | 120-180 | 180-260 Ga trén trén cac chét ty va kep chat bang hoi ép Bé mat thé (thép) | 59 80 70 80 90 100 110 Bé mat tinh (thép) 40 50 60 70 80 90 100 Gang 60 70 80 90 100 110 120 Kép chat bang hoi ep P 40 50 55 60 70 20 90 Bé mat thé (thép) 30 35 40 50 60 70 80 Be mat tinh (thép) | 55 60 60 70 80 90 100 Gang Sai léch khéng gian qua cac bu@éc (cac nguyén céng) duoc tinh nhu sau: P cantai= K Py (16) O day: k - hé sé chinh xac héa; p)- Sai léch khéng gian cila cac buoc (nguyén céng) sat truéc. Sau khi gia céng thé k = 0,06; sau khi gia céng tinh k = 0,2; Truong hgp gia céng I6 thi ta ly k = 0,05 (sau gia cng thé) va k = 0,2 (sau gia cong tinh). Vi dy tinh luong du: _ Vidu 1. Tinh lugng du khi gia céng 16 @ 50*°.%. D6 chinh xac cla phdi cap 1, khoi lugng phdi: 3,5kg, vat ligu phoi: gang xam (hinh 13). Quy trinh céng nghé gém hai Nnguyén céng (hai buc): tién thé va tién tinh. Chi tiet dugc dinh vi mat phang 2 (dung hai phiém ty) va hai 160 10 (chét try va chét tram). Cac mat dinh vi da dugc gia cong. Bé tién cho viéc tinh toan ta lap bang 25. Theo bang 10 gia tri R; va T, bang 600 j1m, (250+350). Sau bude thu nhat déi voi gang co thé loai triv T;, chi con R; va gia tri nay la 50 um va 20kmb (bang 12). Sai léch khéng gian téng céng duoc xac dinh theo céng thtre sau: Prroizy Pet (17) Gia tri cong vénh p, cla 16 duge xac dinh tinh theo ca hai phuong hu@ng kinh va hu@ng truc Pe = (Ady + (Ag)? = (0,075.50)? + (0,7.100)? = 784¢m Gia triclia A, lay theo bang 15, con I, d la chiéu dai va dung kinh 16. (18) Bang 25. Bang tinh luong du gia céng va kinh thuéc gidi han D50 yr.05 5 Re Ti p € Zot | de é min | max | 22min | 2Zmaxe CT Phéi 600 | 294 48,078 | 400 | 47,68 | 48,08 Tien 50 15 127 | 920 | 49,918 | 170 | 49,75 | 49,92 | 1840 | 2070 tho 20 6 66 50,05 | 50 | 50,00} 50,05 | 130 | 250 Tién tinh Gia tri sai léch ,,, duge xac dinh theo céng thtre sau: rs F 2 y2 é oe 400 400 Pon 4 + | | + 00! 284 jum (19) O day: p.,p, la dung sai kich thuéc b, c cla phdi. Nhu vay, sai léch khong gian ting céng la: Pn V8) + (78)° = 294m (20) Sai léch khéng gian con lai sau tién thé la: 2, = 0.05.2 pmo = 0,05.294 = 15 um Sai s6 ga dat khi tién thé 16 duoc xac dinh nhu sau: Gay = 8. +8; (21) Sai s6 chuan trong truéng hop nay xuat la do chi tiét bi xoay khi dinh vj vao hai chét ma hai chét co khe hd voi 16 dinh vi Prove 754 +88 + Poin (22) O day: 8, 1a dung sai cla 16 dinh vi, 8, = 16 zon = 0,016mm. Sp la dung sai dudng kinh chét, 85 = 14 pum = 0,014mm. Pon la khe hé nhé nhat gitra 16 va chét, p,,, = 13 zon = 0,013. Goc xoay Ion nhat cia chi tit dug xac dinh nhu sau: 6, tga=—™ (23) 8 A O day: H la khoang cach gia hai 16 chuan. Nhu vay: _ 0,016 + 0,014 + 0,013 Khi do sai s6 chuan trén chiéu dai 16 gia cong: é, = Liga =100,0,0004= 0,04mm = 40 san Tga = 0,0004 O day: L - chiéu dai lé gia céng. Sai sé kep chat duéc xac dinh theo bang 24 va ¢, =120um. Vay sai s6 kep chat: Egy = f(40)* + (120)? = 127 pum Sai s6 ga dat con lai @ nguyén céng tién tinh la: Ega7 = 0,05.6,, = On Bay gi@ ta xac dinh Ivong du nhé nhat theo céng thir: AWRaartT.+ ente Luong dur nhé nhat cia tién thé la = 2(600+ (294)? + 127)? Luong du nhé nhat cla tién tinh 1a: enn = 2650+ 15) +6? = 2.66.0 Cét kich thu@c tinh toan (bang 26) duge xac dinh nhu sau: ta lay kich thuc cudi cling trir di long du khi tién tinh, ta sé drove kich thu@c khi tién thé, sau do lay kich thudc tién thé trir di long du tién thé ta sé duoc kich thudc phdi: 2 2.9201un d, =50,05 — 0,132 = 49,918 mm Kich thuéc phdi: d; = 40,918 — 184 = 48,078 mm. Dung sai clia tiyng nguyén céng tra theo bang. Dung sai tién tinh: 8 = 50 um. Dung sai tién thé: 5 = 170,1m. Dung sai phéi: 8 = 400,m. Cét kich thudc gidi han (bang 26) duge xac dinh nhu sau: lay kich thuéc tinh toan va lam tron theo bang sé co nghia ctia dung sai ta GugC dna Sau d6 lay dns true di dung sai ta duoc dri, Vay ta co: Sau tién tinh: max = 50,05 mm; dmin = 50,05 — 0,05 = 50 mm Sau tién thé: rae = 49,92 MM; dyin = 49,92 - 0,17 = 49,75 mm Kich thuéc cla phdi: dis. = 48,08 mm; dmin = 48,08 — 0,4 = 47,68 mm Cét lung du gidi han (bang 26) duge xac dinh nhu sau: Zin bang hiéu gitra hai kich thuéc lon nhat cia hai nguyén céng ké nhau; Zinx bang hiéu gitra hai kich thuéc nhé nhat cia hai nguyén céng ké nhau. Vay ta co: Khi_ tién tinh: 2Zmin = 50,05 - 49,92 = 0,13 =130.1m 2Zmax = 50 — 49,75 = 0,25 =250um Khi tién thé: 2Zmin = 49,92 - 48,08 = 1840.um 2Zma= 49,75 — 47,68 = 0,25 =2070m - Tat ca cac két qua tinh toan duge ghi trong bang 25. Lugng du tong céng duc tinh nhu sau: 2Zomin= 130 + 1840 = 1970.um 2Zomax = 250 + 2070 = 2320)1m Kiém tra két qua tinh toan: Sau tién tinh: 2Zmax — 2Zmin = 250 — 130 = 120m; 8; - b2 = 170 — 50 = 120m. Sau tién thé: 2Z max — ZZ rin = 2070 — 1840 = 230uM; Spnai - 5; = 400 — 170 = 230m. Hoe: 2Zomax — 2Zomin = 2320 — 1970 = 350um Spnai - 62 = 400 — 50 = 350um Vi du 2: Tinh lueng du gia céng mat try Door; (hinh 14). Phdi dap, d6 chinh xac cap 4, khdi lung phdi la 11,3 kg, vat ligu phdi: thep 45. Cac bude céng nghé: tién thé, tién tinh, mai thd, mai tinh (tién va mai déu duoc chéng tam hai dau). Ciing nhu vi du 1, ta lap bang 26 dé ghi cac buéc céng nghé va cac thanh phan cila lueng du Sai léch vi tri khéng gian ctia phéi dugc xac dinh theo céng thirc sau day: O day: Pre ~ 46 l€ch cla Khu6n dap (phéi trong khuén bi |&ch) so vei tam danh nghia cia phéi (gia tri o,, phu thuéc vao trong lugng va p,. =1mm). P= 46 cong vénh ctia phéi thé (d6 cong cia dueng truc phdi) Px =A, L, = A,.138% 014mm. (6 day A, la d6 cong don vi: 1 um/mm, con L, la chiéu dai tu mat dau cua chi tiét dén cé truc can xac dinh long du: /-= 138 mm). P.- sai léch cla phdi do lay tam lam chuan va p, dugc xac dinh theo c6ng thwe sau: O day: 6,,- dung sai cla phdi dap: 6,, = 3mm va 0,26 la d6 vong cla tam phi Nhu vay ta c6: = 152mm Do do sai Iéch khéng gian cila phdi 5, sé 1a: 6, = yl’ +014? +152? = 182mm = 1820400 o . o o 550.085 nS 2 4 Ro6 a 8 a 8] 5 8] Q 68.5 55.5 138 2765 H inh 14. Truc rang Sai léch con lai sau nguyén céng tién thé: P, = 0,06.p, = 0,06.1820= 109%} Sai léch con lai sau nguyén céng tién tinh: P, =0,4.p, = 04.109 = 44 zm Sai léch con lai sau nguyén céng mai thé: Ps =0,2xp, = 0,2e44= 9m Lugng du nhé nhat duge xac dinh theo céng thuc sau: (cét 6) 2Zyein =2ARy, +L, + Pa) Nhu vay ta co: - Tién tho: 2Zrin = 2(150 + 250 + 1820) = 2 x 2220 pm - Tién tinh: Zemin 2(50 + 50 + 109) = 2x 209 pm - Mai thé: QZonin= 2(30 + 30 + 44) = 2x 104 um - Mai tinh: QWZomn= 2(10 + 20 + 9) = 2x39 um Cét kich thuéc tinh toan (c6t s6 7) due xac dinh nhu sau: Ghi kich thuéc cla chi tiét (kich thu@c nhé nhat) vao hang cudi cling, con cac kich thu@e khac thi lay kich thuoc & nguyén céng truce céng voi luong du tinh toan nho nhat. Nhu vay ta co: - Mai tho: dy = 60,01 + 0,02 = 60,03 mm - Tién tinh: dy = 60,088 + 2 x 104 = 60,296 mm - Tién thé: d; = 60,296 + 2 x 209 = 60,714 mm - Phéi: do = 60,714 + 2 x 2200 = 65,154 mm Lap cét dung sai clia kich thuéc cdc nguyén céng (cét s6 8) bang cach tra bang trong sé tay [4;5;7]. X€c dinh kich thud gidi han nho nhat (cot 9) bang cach lam tron sé ctia kich thu@c tinh toan theo hang sé cé nghia ctla dung sai. Vi dy, dung sai 5 = 20sum=0,020mm co hai chit s6 sau dau phay 1a co nghia (chi sé 2, s6 0 sau sé 2 1a khéng cé nghia). Xac dinh kich thuéc gidi han ldn nhat (cét sé 10) bang cach céng kich thuéc gidi han nhé nhat din, Voi dung sai 18 3. ~ Mai tinh: dy = 60,01 + 0,02 = 60,03 mm - Mai thd: d3 = 60,09 + 0,03 = 60,12 mm - Tién tinh: dy = 60,30 + 0,12 = 60,42 mm - Tién tho: d) = 60,70 + 0,4 = 61,1 mm - Phdi: do = 60,15 + 3 = 63,15 mm Xac dinh lugng du gidi han (c6t 11 va cét 12): Zuma hi€u cdc kich thuéc gidi han lon nhat. Zomin - higu cac kich thuéc gidi han nhé nhat. - Mai tinh: 2Zpmax = 60,12 - 60,03 = 0,09 mm = 90 jum 2Zpmin = 60,09 - 60,01 = 0,08 mm = 80 um - Mai thé: 2Zpmax = 60,42 - 60,12 = 0,3 mm = 300 pm 2Zomin = 60,30 - 60,09 = 0,21mm = 210 pm - Tién tinh: 2Zomax = 61,1 - 60,42 = 0,68 mm = 680 pm 2Zpmin = 60,70 - 60,30 = 0,4 mm =400 pm - Tién thé: 2Zpmax = 68,15 - 61,1 = 7,05 mm = 7050 pm 2Zbmin = 60,15 - 60,70 = 4,45 mm = 4450 um Xac dinh long du téng céng: lugng du téng cong Ion nhat la tong cac lugng du trung gian (lugng du nguyén céng) Ién nhat, con lugng du tong céng nho nhat la téng cac luong du trung gian (luong du nguyén céng) nho nhat. Kiém tra phép tinh: phép tinh dung khi ta cé biéu thre sau: Zome= > Zomax = 90 + 300 + 680 + 7050 = 8120 um T Zomin= > Zomin = 80 + 210 + 400 + 4450 = 5140 pm T Zomax — Zorn = Spnsi ~ Seri vét That vay: 8120 — 5140 = 3000 - 20 Bang 26. Bang tinh luong du mat tru ngoai Bude Cac yéu t6 (um) Lueng | Kich Dung | Kich thuéc | Luong du’ céng du tinh | thuoc | sai gidi han,mm_|_gidi han nghé | R: | Ts, | pa | & | toan tinh 6, dinin | Umax | Zein | Zener Zp toand, | pm mm Phoi_| 150 | 250 | 1820 | 0 | - 65,154 | 3000 | 65,15 | 68,15 | - - Tign | 50 | 50 | 109 | O | 2x2220 | 60,714 | 400 | 60,70 | 61,10 | 4450 | 7050 thé Tién | 30 | 30 | 44 O | 2x209 | 60,296 | 120 60,30 | 60,42 | 400 | 680 tinh Mai | 10 | 20 |9 O | 2x104 | 60,088 | 30 60,09 | 60,12 | 210 | 300 thé Mai | 5 15 | 4 0 | 2x39 60,01 | 20 60,01 | 60,03 | 80 50 tinh 4.6. Xae dinh thdi gian nguyén céng Trong san xuat hang loat va san xuat hang khdi thdi gian nguyén cong dugc xac dinh theo céng thu sau day : Tie= To+ Tot Tp ATs (28) © day :T,.-thdi gian ting chiéc (thoi gian nguyén céng ). Tothoi gian co ban (thoi gian can thiét dé bién déi truc tiép hinh dang, kich thu@c va tinh chat co’ ly cia chi tiét; thoi gian nay co thé duoc thuc hién bang may hoac bang tay va trong ting tru@ng hop gia céng cy thé co céng thu tinh tvong ung ). Tp- thoi gian phy (thei gian can thiét dé nguwoi céng nhan ga, thao chi tiét, md may, chon ché do cat, dich chuyén u dao va ban may, kiém tra kich thuéc cta chi tiét v,v....). Khi xdc dinh thoi gian nguyén cong ta cé thé lay gia tri gain ding T= (7-: 10)%Ta Toethoi gian phuc vy ché lam viéc gém: thoi gian phuc vu ky thuat (Tpwa) 48 thay d3i dung cu, stra da, mal dao, diéu chinh may, diéu chinh dung cu (Tp8%To); thoi gian phuc vu t6 chirc (Thc) dé tra dau cho may, thu don ché lam viéc, ban dao ca kip (Tpac= (2 + 3)%To) Trrthdi gian nghi ngoi tu nhién cla céng nhan (T:,= (3 + 5)%To) 4.6.1 Xac djnh thdi gian co’ ban theo céng thitc Thoi gian co ban dugc xac dinh theo céng thtrc sau day: To = 22% (prot O day: L - chiéu dai bé mat gia céng (mm) L- chiéu dai an dao (mm) L,- chiéu dai thoat dao (mm) S -lugng chay dao vong ( mm/véng) n- s6 vng quay hoac hanh trinh kép trong mét phut. Khi tinh thoi gian co ban ta dung céng thie ung voi so dé gia cong & bang s6 27+32. Bang 27. Céng thie tinh thoi gian co’ ban khi tién Tén nguyén So dé cat (2) Céng thie tinh (3) cong (1) _L+L,4+L, Sa i (phut) Tién ngoai suét chidu dai L, = 1-+(05+2)mm SD Tién ngoai dén ong kep hoac bac Tién ngoai dung ete chan +4. n + 7 (phut) 0 L, = (0,5+2)mm Tién trong trén suot chiéu dai L+L, +L, T, = —— ii (phat) Sin t a } L= + (0.5+2)mm ‘ge L, = (1+5)mm Tiép bang 27. (1) Tién trong dén bac Tién trong dung ct chan | EA Tién mat ddu phéi dic ( n L, = (0,5+2)mm 7, = Ete say Sin L= ° (mm) Tién mat dau phéi réng L, = +(05+2)mm tg L,=(0,5+5) (mm) Cat aurt phéi dae Tiép bang 27. (1) Cat drt phdi L+L,+L réng T, == j (phut) Sn L, - Chiéu dai an dao L, Lams m Tién bang © day: m - sé lugng dao nhiéu dao / t < L,=—-++ +45) ig tgp L, =(1+3)mm Bang 28. C 6ng thie tinh thoi gian co ban khi Khoan Tén nguyén céng(1) So a6 c&t (2) Céng thtrc tinh (3) Khoan I6 théng suét qT, = oath i (phit) L= Loot gg+(0.5+2)mm +3)mm Khoan 18 khéng thong suét L+Lh T, = i (phan 7 1 ql, = Scot gp+ (05+ 2)mm ig) Q 3) Khoan 16 tam to L+h. oy, = 571 5 (Phot) Sn 4 cotgp+ (0.9 +2)mm cot gp+(0,5 +2) Khoan réng 16 théng sudt _L+Lh, +L, 4 (Phut Sn cenit) 4 cot gp +052) L, =(+3)mm Khoan réng [8 khéng thong suét L+L, T, = 27 F (Phu) Sn t _ Tr, = Es pray Sn Khoét réng 16 thong D-d ; sudt L,=—— cot gp+ 05 L, = (1+3)mm o L+L,+L rf T,= 5 2 5 (Phut) n ) I a cot 2 O5+2 Doa I6 théng suét ZAI , 1= cot gP+ (OS +2) 1 | L,=(1+3)mm oy @ @ +L, S, 1,=(. fs i (phat) 2)mm Khoét rong 16 khéng théng sudt 4_ Vs Doa 16 khéng theng suét Khoet con mat dau Khoet tru mat dau Bang 29. Tinh thdi gian co’ ban khi gia c6ng rang. Tén nguyén cng (1) So dé cat (2) Céng thitc tinh (3) Cat rang tru bang dao phay dia médun oO Cat rang try bang dao hay trye vit. s Xoe rang tm 5, 1% S-- Chay dao hi Peg 8 | ky 86 bus hye? dae eeng ahh n= S6 hanh trinn kép cia dao in “Ee cla chi tieV/hanh trinh m= médun cila banh rang kep). Mg, | 2+ S6vaing oda ban rang } 1, = Eth 2 opi Zane S Za~ $6 ring cia chi tit Zd- 6 ring dao ca Sy- Chay dao doe $= Chay dao huong kinh trong mét hanb trinh cua may 1g 56 vOng quay cia dao L = BE réng banh rng n= Lugng duca Carang try ve ton aura | [ 1, = 2 conit) bang dao phay ngen @ 1S | a. Théi gian gia cong mot ring. 2 S6 ring cla chi tiét Bang 30. Xac dinh thai gian co ban khi gia céng ren. Tén nguyén cong (1) So a6 cat (2) Céng thire tinh (3) Ta 1616 thong sudt Taré 16 khéng théng uot L+Lh, +L. L+L,+L, + ) + (———=)a Sn Sn, n, - 86 vng quay ctia dao hoéic chi tiét Khi quay nguoc i- S6 long ta r6 Lube = (1+3) buée ren 0 L+L, . Eth); San Sam i- S6é luong taré LiL2= (1+3) bude ren tien if Cat ren bang dao a Ss ‘a-- +3) buéc ren I; S6 bude gia céng, n; S6 vong quay clia chi tit S - luong chay dao (bang bu'éc ren) n L+h, +L, . T, = ad (Phu Tién ren trong \ . ena Lil2= budt ren , [AA [beter ae M eg Cat ren ngoai Cat ren trong & Tr. _L+L +L, Sn 1 i (Pht) L, =L, =(1+3)bu6c ren L+L,+L, . SAA 2) 5 (Phut) Sn L, +L, =(1+3)buéc ren T,=¢ Cat ren bang dao phay| |~ ren 1L2"D 7, - =" (nit) Sua Sw - Lugng chay dao/phut Sy =S8,2Zn Bang 31. X&c dinh thoi gian co’ ban khi phay. Tén nguyén cong (1) So dé (2) Cong thvrc tinh (3) Phay mat — phang bang dao phay tru ty L, =Jt(D-)+(0,5+3) = Lth tls 5 phat) 1 Tiép bang 31. a @ g L+L, +L Phay ranh bang dao qT, = Thy phay dia Phay mat bac bang dao phay mat dau L, = yt(D-1) + (0.5+3) 7, Eth th: shit) San L, = yt(D-1) + (0.5+3) mm ZL, =(2+5)mm Phay raénh bang dao phay dia Phay mat phang bang dao phay mat dau (9=90°) Phay mat phang bang dao phay mat dau (p790° Te Leb +L. 7, - Eth the Sun L, = yt(D-t)+(0,5+3) mm L, =(2+5)mm i (Phut) 7, =P tbs +2 5 phat) Sa ZL, = Vt(D-1)+(0,5+3) mm L,=(2+5)mm L+Lh, +L T, = ——— 1 (Phut) San L, = yt(D-1)+ (0.5+3) mm L,= 5)mm Tiép bang 31 (1) (2) (3) Phay ranh then kin hai dau Phay ranh then ho mét dau SiaaSe~ wong chay dao/phit theo phwong dig va phuong ngang L+L, Da T, (phat) Sij- luong chay dao / phit doc truc chi tiét L,=(+2)mm _L+h,+L, Sa L,=L,=(+2)mm t, (ou Phay ranh then he hai dau Phay ranh then ban nguyét Cat aut bang dao phay dia S4- luong chay dao phiit doc fruc chi tiét +L, Sn L, = (0,5+1)mm L, - chiéu dai an dao h- chiéu sdu ranh then _L+L, +h, 7, = i pong T, a (phan Sa L, =(2+5)mm L, =(3+10)mm L, - chiéu dai an dao L,- chiéu dai thodt dao Bang 32. Xac dinh thoi gian co ban Khi mai. Tén nguyén cong (1) So do cat (2) Cong thtrc tinh (3) L, =L-(0,4+ 0,6)B, 1B Ly oh Mai tron ngoai, tién ) = 13 1 = (phtt dao doc. S,Ben, t Mai tron ngoai, tién dao ngang. S; n, - luong chay dao va 86 vong quay cia chi tiét. B,, - Bé rong cua dé L - Chiéu dai chi tiét h- Luong du mai t- Chiéu séu mai h T, = 125 (php n, S6 vong quay cia chi tiét Mai trén trong cé tam. Mai trén ngoai, v6 tam chay dao doc Mai v6 tam chay dao ngang. L, hh T, =13.———.= (phi S, Bn, t t L; =L-(0A+0,6)By yn Syz = aDyn, sin.ocmm/ J m - 86 chi tiét duoc mai lién tuc 1 - Sd lan chay dao h T, =12— (phay in. D. n= me (yéng/phit) d- dudng kinh chi tiét @) (2) (3) Mai phang bang da mai try, ban may hinh cho nhat Mai phng bang 44 mai mat dau, ban may quay tron Chitiét gia cong Ty = ayy bt hetly BB. +5 71000” S.By Simm m- Sé6 chi tiét duoc gia céng déng thoi trén ban may. hod 'S.—.— (phit) in, m V, 1000 n,=— véng/pluit D. ALD. ) m - sé chi tiét duoc gia cong déng thoi n,- 86 vong quay cia ban may 4.6.2. X4c dinh thdi gian co’ ban theo céng thire gan dung va dé thi a. Xe dinh thoi gian co’ ban theo céng thie gan dting va dé thj Khi thiét ké dd an cong nghé ché tao may ngoai viéc str dung cac cong thu trén ta co thé dung cac céng thre tinh gan dung (bang 33). b. X&c dinh thoi gian co ban bang dé thi Dé xac _ dinh Ts theo dé thi ta can biét chiéu dai chay dao (tong cua L + Li + Ly), sé vong quay n va luong chay dao S (hinh 15). Theo m@i tén néu ta xuat phat tur Iugng chay dao dén dueng gap khuc (sé vong quay n) di tiép dén chiéu dai (L) thi ta xac dinh dug thdi gian co ban To. Bang 33. Céng thi#c tinh thoi gian Ty gan ding Phuong phap gia céng Céng thtre tinh Tién tho mot buoc Tién tinh cap chinh xac 4 Tién tinh cap chinh xac 3 Tién thé mat dau Tién tinh mat dau Cat aut ; Tién tha va tién tinh bang dao dinh hinh Mai thé cdp chinh xac 4 Mai tho cap chinh xac 3 cap chinh xac 2 Khoan 16 Khoan réng [6 tir 20...60 Khoét 16 Doa tho Doa tinh Mai IS cép chinh xac 3 Mai I8 cdp chinh xac 2 Ghi chd : d - dung kinh; L - chiéu dai; D - duéng kinh Ion mat dau; O,00017dL 0,00010dL 0.00017dL 0,000037(D*-2) 0,000052(D?-4?) 0,00019D2 0,00063(D2-d) 0,00007dL 0,00010¢L 0,00015dL 0,00018dL 0,00052dL 0,00031 dL 0,00021 dL 0,00043dL 0,00086dL 0,0015dL. 0,0018dL d- duéng kinh nhé mat dau von 0,0004L Chudt 16 0,000065BL Bao tho trén may bao doc 0,006L Phay tho bang dao phay mat dau 0,004L Phay tinh bang dao phay mat dau 0,007L Phay bang dao phay tru . 0,0025L Mai mat phang bang da mai mat cau Ghi chi: B - bé rng gia céng; L - chiéu dai gia cng . 0,0022Db Gia c6ng banh rang bang dao phay lan 0,0603D. Gia céng banh vit 0,009LZ Gia céng then hoa bang phuong phap bao hinh 0,0004dL Gia céng ren bang taré Ghi chi D - duvéng kinh banh rang, banh vit b- chiéu dai rang; L - chiéu dai true then hoa hoac Ié ren Z - s6 rang then hoa; d- dung kinh |6 ren b. X4c dinh thoi gian co ban bang dé thi é xac dinh Tp theo dé thi ta can biét chiéu dai chay dao (téng cla L + L, +L»), s6 vong quay n va long chay dao S (hinh 15). Theo mii tén néu ta xuat phat tir luong chay dao dén duong gap khtc (sé vong quay n) di tiép dén chiéu dai (L) thi ta xac dinh dug théi gian co ban To. 4.7. Xac dinh sé lueng may va xay dung cac dé thi 4.7.1. X4c dinh nhip san xuat Dé xac dinh sé lugng may ta cdn xaéc dinh nhip san xuat t,. Nhip san xuat t, duoc tinh theo céng thtrc sau day F.60 al (30) O day: N- san luong chi tiét. F - s6 thoi gian lam viéc cla may trong mét nam tinh theo gia va duoc tinh nhu sau: Sé6 ngay trong mét nam: 365 S6 ngay cht: nhat: 52 Sé ngay nghitét va nghi lé: 8 Nhu vay sé ngay lam viéc la: 365 - (52+8) = 305 ngay. Mdi ngay lam viéc 2 ca, mdi ca 8 gid. Vay téng sé gio lam viéc trong nam la: 305 x 2 x 8 = 4880 gid 4.7.2, Xac dinh s6 lugng may str dung Sé Iuong may tinh toan m, duoc xac dinh theo céng thre sau day: f, m,=—= (31) ts © day: T,. - thdi gian tirng chiéc; t, — nhip san xuat Sau khi xae dinh dugc m; ta phai lam tron sé lén hon va s6 may duoc ky hiéu bang mo. 4.7.3, Xdc dinh cdc hé sé a. Hé sé chiu tai ca may. Hé sé chiy tai cla may duge xac dinh nhu sau: m, Np = — (32) my b. Hé s6 si dung may theo thoi gian co’ ban Hé sé 7, duoc tinh nhu sau: L 88 8 88 s 2 ¢ 160 a 0 ‘au a0 st, pas of a5 ost te? Hinh 48, 84 thixaedinh To Ny = (33) O day: Tn - thoi gian co ban; T,- - thoi gian tig chiéc c, Xac dinh hé sé sir dung may theo céng suat 7, dugc tinh nhu sau: (34) O day: N, —céng suat cat; N.. — céng suat may 4.7.4. Xay dung dé thi Cac dé thi duoc x4y dung dé danh gia quy trinh céng nghé - D6 thi chiu tai cla may. - BS thi str dung may theo thdi gian co ban. - D6 thi str dung may theo céng suat. - D6 thi tudi bén cilia dung cu cat. a. B6 thi chu tai cll may thi nay duoc xy dung dudi dang caéc hinh chi nhat, chiéu cao thé hién sé chiu tai 7,Va chiéu réng duc ghi ky hiéu may va tén nguyén céng (hinh 16). Nhu vay ta co cac hinh chi nhat voi cdc chiéu cao khac nhau (do 7,,khac nhau). Sau khi xay dyng dugc dé thi voi cdc 77,, khac nhau ta phai tinh gia tri trung binh 77, =n Ny = (35) n O day: n- sé may duge str dung Trong thu té, gid tri 7,, cla san xuat hang khdi la 0,65 +0,77. Cla san xuat hang loat la 77, = 0,75+ 0,85. Trong san xuat hang loat nho va don chiéc 7, = 0.8 + 0,9. 89,5 80 1 15 30 =68,.2% | 68 62,5 62 60 60 59 40 20 MAY | RR | 3130 SEX | OC-2 | ous | MAY | 561 NGUYEN) Tin | MAL fcATRANG(CAY RANG) CATBA | gHoaN | CAT REN CONG VIA, Hinh 16, 86 thi chju tai cia may Déi voi san xuat hang loat nhé va don chiéc 17,,16n vi may phai chiu tai cho mét sé chi tiét gia cong. Tuy nhién néu quy trinh duoc thiét ké cho mét chi tiét thi 1,6 thé nhd hon. b. 96 thi st dung may theo thdi gian co ban Phuong phap xay dung dé thi nay (77,) cling giéng nhu 46 thi cla 7,,. Ta cling tinh gia tri trung binh cla 7, (hinh 17) % 1082] ee 4 79 - 80,08 O° 514.2 % ~—— 2B 16 t=O 62 60; 06 62 59 56 053 | 950 056 L048 - its 0AG 043 2042 043 042 Wr Ti ] 40; 04 —— 38 2 Tics 7 gO 20; 0.2 arcana may | ve | m08 lpoxe so faa | aes | sun NGUYEN] ‘ way | cATBa] VE ey CONG my HOT por RANG VIA TRON | RANG hy TTyTy Hinn17. 86 thi sir dung may theo thet gian co ban Gia tri 7,,,trung binh chung td quy trinh hop ly, con gia tri 7,,,nhd thé hién thoi gian phy lon. Khi thiét ké quy trinh phai cé gang dé dat 1,,, cao. Dya vao dé thi ta cé nhtrng é xuat 8 chinh lai quy trinh. Mat Mea? 1% 7 75 16 Nop - 72 69 6 60 St 40 20 MAY| 1265 | 7710-B} 14720] 5312 | CM-S | 57024 | 7705 Hinh 18. 86 thi st dung may theo céng suat c. D6 thi st dung may theo céng suat CGing tugng ty nhu cdc dé thi trén, sau khi xay dyng dé thi céng suat my cla t&t ca cdc may ta tinh gid tri trung binh 7,,,. Khi thiét ké quy trinh ta cé gang dat gia tri trung binh cao nhat (hinh 18). d. 86 thj tudi bén cila dung cu cat Tudi bén cla dung cu cat bang nhau hoae gan bang nhau co y nghia rat quan trong dé thuc hién tw déng héa qua trinh céng nghé va gia cong déng thoi bang nhiéu dao. Trong nhtrng truong hop nay can thay dao cing luc dé giam thoi gian thay dao va hiéu chinh may. Dé udi bén clla dao (hinh 19) cho ta thay nhting dao can n phal duge thay déi luén (nhtng dao cé tudi bén thap). é bén bang cac hinh chi nhat. Déi voi nhirng dao cé tuéi bén rat lon nhu dao phay rang, dao ca rang hinh chr nhat co thé vuot ra ngoai khudén khé 46 thi. =) aera 5 ne por u_fonvaayanacxe mia | game vee | moumons en | now am | anayncna a | no Bg & R 5 rT z a ona Hinh 49, 54 mir bn ea dung ev eat 4.8, Thiét k@ so’ dé nguyen cong Ki thiét ké quy trinh cong nghé can, chon 8, 9 nguyén cong co ban a VE thanh so 6 nguyén céng trén khd Giay Aa, Méi nguyén céng phai the Phay oHe2 Po 3 197.5 375 Buee May Dao timmy | cmp) | newip) Hinh 20. Nouyén céng phay mat déu I6 dén du nis hién 16 két cdu cilia dé ga, khéng can vé theo ty 16 ma chi vé uéc luvong tuong ung két cau clia chi tiét. Nhtrng két cau phic tap can phai thé hién tu hai hinh chiéu tré lén. Truong hop can thiét phai cat trich tung phan dé thé hién day didi két cdu cla chi tiét va dé ga. © so dé nguyén céng chi tiét gia cng cling duoc c&t nhu cdc chi tiét khac cia dé ga. Dueng bao ctia chi tiét can vé cham gach dé phan biét voi cac chi tiét clla d6 ga. Bé mat dinh vi dugc t6 mau xanh hoac nét dam, bé mat gia céng duoc t6 mau do. Phia dudi cla so dé nguyén céng cn ghi cdc thong sé nhu may, dao va cac théng sé cilia ché d6 cat ts, n. Hinh 20, 21, 22 la cac vi dy so dé nguyén céng (nguyén céng phay va hai nguyén cong khoan) Hinh 22, Nguyén cng khoan 16 déu nho Khoan @2 | 24125 PS 1 0,10 1360 Khoan2 | 2A125 Po 25 017 1360 Bude May Dao t(mm) | S(mmWéng) | niveng/phit) Chuong 5 TINH VA THIET KE DO GA Khi thiét ké dé an mén hoc céng nghé ché tao may sinh vién duge chi inh thiét ké mot dd ga cho mét nguyén cong cat got chinh (khoan, khoét, phay, tién, mai, c&t rang doa). Khi thiét ké dé ga can chu y kha nang ché tao va lap rap cling nhu cac két cau dé ga tiéu chuan, déng thai phai chu y én két cAu va tinh nang clia may sé lap dat dd ga. 5.1. Thanh phan cla dé ga Trong pham vi 43 4n mén hoc chung ta chi nghién ctru a3 ga gia céng cat got, tlre la dé ga ding dé ga va kep chat chi tiét khi gia cong trén may cat. Dé ga gia cong cé nhiéu loai knac nhau: do ga van nang, d6 ga chuyén dung, dé ga van nang - lp ghép, 4 ga van nang - diéu chinh, dd ga gia céng nhom v.v...Nhung tat ca cac loai dé ga nay déu cau tao tir nhieng bé6 phan nhat dinh. 1. Co céu dinh vi Co cau dinh vi dung 46 xéc dinh vi tr tuong déi cia chi tiét so voi ma’ hodc dung cu c&t. Co cu nay bao gdm cac loai chét ty, phién ty, chét tru ng&n, chét try dai, chét tram, khdi V, truc ga v.v. 2. Co céu kep chat Co cau kep chat cd tac dung gitr cho chi tiét khéng bi xé dich khi gia céng. Co céu kep chat duoc chia ra nhiéu loai. a. Phan theo cau truc - Co cdu kep don gian (do mét chi tiét thuc hién). - Co cAu kep t6 hop (do hai hay nhiéu chi tiét thuc hién, vi du nhu: ren 6éc- don bay — banh léch tam, v.v...). b. Phan theo nguén lye - Co cau kep bang tay (ren 6c). - Co cau kep co khi (hoi ép, dau ép, kep bang chan khéng, kep bang dién tir va ghép cac loai nay voi nhau). - Co cau kep ty dong. c. Phan theo phuong phap kep - Kep mot chi tiét hodc nhiéu chi tiét. - Kep mét ln hoac nhiéu [an tach roi. Co cdu dan huéng Co’ céu so dao Co cau phan d6 Than ga, dé gat Cac chi tiét ndi ghép Co céu dinh vi kep chat dé ga trén ban may 5.2. Yéu cau déi vdi cdc loai dé ga dién hinh 5.2.1. Bd ga khoan 6 ga khoan duge dung trén may khoan dé xac dinh vi tri trong quan gitra phdi va dung cy cat, déng thdi kep chat phdi dé gia céng 16 nhu khoan, khoét hoc doa. Ngoai dé ga con cé cac loai dung cu phu dé kep chat dao nhu mang ranh, dau kep nhanh, dau kep taré. Bd ga khoan thuong han ché ca 6 bac ty do cila chi tiét dé xac dinh ding 16 tam cia chi tiét gia cong. Mét sé vi du vé dé ga khoan duoc trinh bay & phan phu luc cudi sanh nay. NO a KY 2 5.2.2. Dé gd phay Khi phay, Ie cat len, cat gidn doan nén rung déng In, vi thé 43 ga phay phai du 6 clrng ving. Co cAu kep chat phai dam bao du luc kep va du do curng virng. Ket cau dé ga phay gém: co cau dinh vi, co cau kep chat, co cau so dao, co cau phan dd, co cau chép hinh, co cau ga dat do ga v6i ban may (then dan hudng va buléng kep chat dé ga vei ranh cher T cla ban may). Mét sé vi du vé dd ga phay dugc trinh bay trong phan phu luc cudi sach 5.2.3. Dé ga tién Theo chtrc nang do ga tién co thé la: - Phdi cd chuyén déng quay (dé ga la mam cap, dd ga ndi voi truc chinh cia may tién théng qua I6 cén ctia truc chinh). - Phéicé dinh, dao quay (dé ga lp trén sdéng trot clla ban may tién). - Dé ga dao (co cau chép hinh, co cau rut dao nhanh). - BS ga lap trén hai mGi tam ctia may tién nhw truc ga. Déi vei cac dé ga lap chat vao truce chinh cla may tién va co chuyén d6éng quay thi khi thiét ké can, chu y bién phap bao vé may, bién phap an toan cho c6éng nhan. Cu thé cdn cht y Ive ly tam, dam bao can bang déng va cac chi tiét cla dé ga kh6ng co canh sac. Két cau cu thé ctia dé ga trén nhu sau: - Dé ga ndi voi truc chinh gém co cau dinh vi cia phdi, co cau kep chat phdi, than ga, b6 phan lap voi may tién, co cau phan dé. - 86 ga dao gém ban dao van nang, dau rovonve, ban dao chép hinh, co cau rut dao nhanh khitién ren. 5.2.4, Dd ga mai a. Mai phang: chi tiét phang co thé ga truc tiép trén ban tl. Chi tiét truc, chi tiét phtic tap thi dung dé ga dat trén ban tu. b. Mai tron trong: trong trvéng hop nay ta diing mfii tam - kep téc. 5.2.5, 26 gé chudt - Do lure chuét Ion, chi tiét gia cong duoc kep chat nho luc chuét, dd ga chuot khéng can co cau kep chat. - Sy dinh tam va d&n huéng déu do bé phan dan hung cla dao chuét thuc hién. Két c4u dé ga chuét don gian, thudng la mét chi tiét dang bac, dang bich d dé dinh vi phdi. Khi chuot ranh can c6 co cau phan dé. 5.3. Trinh tu thiét ké dé ga. Khi thiét ké d6 ga can tuan theo cac bude sau day: 1. Xac dinh kich thuéc cla ban may, khoang cach tir ban may téi truc chinh, khoang cach gia cdc mUi tam. Dé la nhtrng sé ligu can thiét 48 xac dinh kich thudc a ga. 2. Xe dinh phuong phap dinh vi. 3. Trong trvéng hop cé phéi dé gia céng cu thé can xac dinh kich thu@c thuc cla bé mat diing lam chuan dé tir do chon két cdu dé dinh vi cho hgp ly (co cu cé dinh hay digu chinh). 4. Vé dudng bao cla chi tit tai nguyén céng thiét ké dd ga (nén theo ty 16 1:1). Duong bao cla chi tiét nén vé bang duéng cham gach. Viéc thé hién hai hoae ba hinh chiéu la tuy thuéc vao mure do phire tap clla 6 ga. Hinh chiéu thir nhat cla chi tiét phai due thé hién dung vi tri dang gia céng trén may. 5. Xac dinh phuong, chiéu, diém dat cia luc cat, luc kep. 6. Xac dinh vi tri va vé két cau clia dé dinh vi (can dam bao cho luc cat, luce kep hudng vao do dinh vi vudng géc voi chung). 7. Tinh luc kep can thiét. 8. Chon co cau kep chat. Co cau nay phu thudc vao loai dé ga mét vi tri hay nhiéu vi tri, phu thuéc vao san Iwong chi tiét hay tri sé luc kep. 9. Vé co cu dan hudng va so dao. 10. Vé cac chi tiét phu ctla dd ga nhw vit, 10 xo, dai dc va cac bé phan khac nhu co cau phan do. 11. Vé than dé ga. _ 12. Vé ba hinh chiéu cita dd ga va xac dinh dung vi tri clia tat c cac chi tiét trong do ga. Can chu y toi tinh céng nghé khi gia céng va lap rap, dong thoi phai chu y toi phuong phap ga va thao chi tiét, phuong phap thoat khdi khi gia céng. 13. Vé nhing phan cat trich can thiét ké cla dé ga 14. Lap bang ké khai cdc chi tiét ca dé ga. 15. Tinh sai sé ché tao cho phép cia dé ga [e-1]. 16. Dua vao sai sé ché tao cho phép [en] dat yeu cau ky thuat cia dé ga. 5.4. Phuong phap tinh luc kep Luc kep chat phdi dugc xac dinh theo trinh tu sau day: 1. Xac inh so 48 dinh vi va kep chat chi tiét, xac dinh phuong chiéu va diém dat cla luc cat, luc kep, luc ma sat va phan luc cla mat ty. Trong mét sé truéng hgp cn tinh luc ly tam va trong luong chi tiét 2. Viét phuong trinh can bang ctia chi tiét duoi tac dung cla tat ca cac luc cat, luc kep, luc ma sat, luc ly tam, trong lueng chi tiét va phan Ive cla mat ty. 3. Hé s6 an toan K cé tinh dén kha nang lam tang yc cat trong qua trinh gia céng. Hé sé K trong timng diéu kién gia céng cu thé duge tinh nh sau: K = Ko.Ks.Ko. Ka. Ka. Ks. Ke (36) O day: Ko - hé s6 an toan cho tat ca cac truong hop va Ko = 1.5. K; - hé sé tinh dén truéng hop tang lure cat khi dé bong thay ddi. Khi gia céng thé K; = 1,2. Khi gia céng tinh K; = 1 Ky - hé $6 tang luc c&t khi dao mon va Ky = 1+1,8. Kz- hé sé tang luc cat khi gia cong gian doan va Kz = 1,2. _ Ka = hé sé tinh dén sai sé cla co cu kep chat. Truéng hop kep bang tay K4 =1,3; trv@ng hop kep co khi Ky = 1 Ks - hé sé tinh dén mtr d6 thuan loi cia co c4u kep bang tay Trudng hop kep thuan loi thi Ks =1; truéng hop khéng thuan loi Ks = 1,2. Ks - hé sé tinh dén momen 1a quay chi tiét. Truong hep dinh vi chi tiét trén cc chét ty Ks =1; truéng hop dinh vi trén cac phién ty Ks =1,5. . 4. Tor phuong trinh can bang luc va momen ta xac dinh dugc luc kep can thiét. Dua vao luc kep ta xac dinh co cau kep chat. Co cau kep chat can phai dugc thiét ké trén co sd. str dung tdi da cac chi tiét tiéu chuan. Sau day ta nghién ctu phuong phép tinh luc kep cla mét sé trong hop dién hinh 5.4.1. Tinh lwe kep khi tién a. Chi tiét gé trén mam cap ba chau (hinh 23) Phuong trinh can bang luc c6 dang: M,. =W,fR=K.M=KP,R, (37) © day: Ms — m6 men ma sat gitra chau kep va chi tiét; W-- luc kep tng céng cua 3 chau kep; f- hé sé ma sat gilra chau kep va chi tiét. Bé mat chi tiét co ranh tron f = 0,35; bé mat Chi tiét c6 ranh doc f = 0,45; b& mat chi tiét Co ranh khia nham f = 0,9. R - ban kinh ctia chi tiét tai phan chua gia céng. Ry — ban kinh cla chi tiét tai phan chua gia céng. Hinh 23. mam cap ba chau

You might also like