Professional Documents
Culture Documents
نام
سازمان متبوع
سمت
ميزان آشنائي با موضوع این دوره
حادثه ناشي ا ز كار عبارتست ا زر ويدادي غير منتظره كه در هنگا م كارر وي مي دهد و جريان عادي كار
را متوقف مي سازد .حادثه ممكن است داراي پيامدهاي جسمي ور واني براي كاركنان و خسارات
اقتصادي براي سازمان باشد .
انواع حوادث ناشي از كار
- 1سقو ط اشخاص
- 2تصاد م با اشياء
- 3گيركردن و قرارگرفتن بين اشياء
- 4بر ق گرفتگي
- 5لیز خوردن
- 6تماس با اجسا م برنده
- 7تماس با مواد خورنده
- 8حریق
علل و عوامل دخيل در حوادث ناشي از كار
اهميت بيماری ها و حوادث ناشي از كار
- 1ا ز نظر انساني :شخص كارگر و خانواده وي را تحت تاثير قرار مي دهد .
- 2ا ز نظر اجتماعي :سوانحي كه باعث ا ز كارافتادگي مي شود ،باعث تزلزل در وضع اجتماعي جامعه مي شود .
- 3ا ز نظر اقتصادي :شامل هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم .
هزينه حوادث
12
.5فقدان اموزش کافي براي کار با ماشين االت و شيوه هاي پيش گيري و مقابله با سوانح و حوادث
توجه بيش از حد به افزايش سطح توليد به جاي توجه به حفظ ايمني انسانها.
.7تمرکز ماشين االت زياد در محيط هاي محدود و ايجاد سر و صداي زياد
13
تاريخچه توجهات به محيط زيست
ريشه مشترک مسائل محيط زيستی و ايمنی و بهداشت كار انقالب صنعتی
ادامه -تاريخچه توجهات به محيط زيست
سيستم مديريت HSEپاسخی به هر دو گروه نگرانی ها
سازمان -رويكردهای سه گانه
Continual Improvement
اجزای چرخه PDCA
آشنايی با عناصر سيستم مديريت مبتنی بر PDCA
خط مشي در رويكرد فرآيندی
ريزی در رويكرد فرآيندی برنامه
اجرا در رويكرد فرآيندی
اندازه گيری در رويكرد فرآيندی
بازنگری در رويكرد فرآيندی
سنگ بنای اصلي در هر سيستم مديريت است ,طرح ريزی مناسب مي
باشد.
Health, Safety & Environment Management System
مجموعهاي متشكل ا ز اجزاء بهم پيوسته در راستاي تحقق اهدا ف معين بهداشت شغلي ،ايمني و زيست محيطي در يك
•Event
•Incident
•Accident
•Near miss
•Risk
As low as reasonably practicable (ALARP):
ش تعاد لي
براي كا هش ر يسك به سطحي قابل قبول “ پائ ين تر ين مقدار ممكن ” ،با يس تي با يك نگ ر
نس بت به جنبههاي مخت لف نظ یر زمان ،نوع مشكل ،ميزان سخ تي وهزينه دست يابي به ان ا نجا م
گيرد .يع ني با ید براي كا هش ر يسك ه ای سا زمان براساس ا ولو يت تعي ين شده براي ا نه ا ،تمامي امكان ات
وتوان موجود بکار گرفته شود .
HSE Management Plan
معياركا را ئي /عم لكرد به يك استا ندارد قا بل ا ندا زهگيري اطال ق مي گردد .كه از سوي مدير يت شر كت براي
ارزیابی اجراء يك فعاليت يا عنصري ا ز سيستم برقرارگرديده .
( در برخي شركتها اهدا ف بلند وكوتاه مدت بعنوان معيار كارا ئي عملكرد در نظر گرفته مي شود )
معيار غربالگری Screening criteria:
به مقادير يا استانداردها ئي اطال ق مي شود كه بوسيله ا نها مي توان اهم يت عا مل بالقوه اس يب رس ان يا
اثرات ان رامورد قضا وت قرار داد .اين موارد با يس تي بر اس اس اطالعات ع لمي وفني درداخل شر كت
صنعت ويا توسط مراجع قانون گذاري تهيه گردند.
Environmental Impact & Effects:
اثرات مستق يم يا غير مستق يم ناشي ازفعال يت ها ،محصو الت وخدمات شر كت برمحيط ز يست ،فا رغ
ا ز مفيد يا مضر بودن ا نها را ) E.Impact (Causeو نتیجه این اثرات را E.Effectگویند.
Environmental Aspect
بخشی از محصول ،فعال یت یا خدمات یک سا زمان که می توا ند با مح یط ز یست برهم کنش کند جنبه
ز یست مح یطی نامیده می شود .مانند تخلیه مواد شوینده در فرا یند تولید محصول Aیا ا نجا م خد مت
B
جنبه زیست محیطی بارز ،جنبه زیست محیطی است که دارای پیامد بارز بر محیط زیست است
معيارهاي بارز بودن
مروری بر عناصر اصلي سيستم مديريت HSE
عناصر اصلی سيستم مديريت HSE
-1تعهد و رهبري
شامل تعهد در سطوح مختلف ا ز باال تا پايين ترين سطح و فرهنگ حاكم بر شركت
شامل :
سازماندهي نير وها
فراهم ا وری امكانات و منا بع بم نظور اجراء دق يق HSEدر فعال يت ه ا ،محصو الت و خدم ات ،مطا بق
با استانداردها
(مربو ط به فعاليتها ،محصوالت ،خدمات و ) ... شناسايــي دقيق عوامل بالقوه اسيبرسان
توصیف هر يك
ا نالیز ريسكها
سنجش ريسكها
كنترل ريسكها
عناصر اصلی سيستم مديريت HSE
-5طرح ريزي
شامل طرحريزي براي فعاليتهاي كاري ( نظير :تعميرات ،وضعيتهاي اضطراري و يا هرگونه تغييرات )
-6اجــراء و پايـش
شامل اجرا برنامهها و كنترل فعاليتها ،سنجش كارائي و اعمال اقدامات اصالحي
عناصر اصلی سيستم مديريت HSE
-7مـميـــزي و بازنگري
در این بند اعتقاد نیر وی انسانی در سطوح مختلف سازمان و فرهنگ حاکم جاری در سازمان برای موفقیت سیستم
مدیریت بهداشت ،ایمنی و محیط زیست مورد تاکید است
مدیریت ارشد باید تعهد اشکار و قوی در سازمان ایجاد کند و اطمینان حاصل کند که این تعهد منتهی به تامین منابع مورد
نیاز برای توسعه ،اجرا و نگهداری نظا م مدیریت HSEو دستیابی به اهدا ف و خط مشی سازمان می شود
مدیریت عالی سازمان باید اطمینان حاصل کند که الزامات سیستم مدیریت HSEبطور کامل در سازمان مورد توجه قرار
گرفته است
مدیریت عالی باید ا ز اقداماتی که در جهت صیانت وارتقای نظا م HSEسازمان هستند حمایت کند
نشانه هايي از رهبری و تعهد در سازمان
مدیریت ارشد باید خط مشی را تد وین ،مک ـتوب و امضاء نماید و اطمینان حاصل کند که :
به درستی در همه سطوح سازمان استقرار یافته و درک شده است
ادامه -خط مشی و اهداف استراتژيك
در این بخش سازماندهی نیر وی انسانی ،تخصیص منابع و مستندسازی ،برای عملکرد کارامد سیستم
HSEمطرح است ( .ایجاد بسترهای استقرار )
:1 - 2 س خ ً ر س زمن ی و م سعولی ته
:1 - 2 نمینده مدی ری ت
:2 - 2 منب ع
:3 - 2 شی س ًگ ی و صال حی ت
:1 - 3 - 2 کلی و
:1 - 3 - 2 آموز ش
:4 - 2 نیمنک راک
:5 - 2 ا ريب ط و
:6 - 2 م س ًند س زیوکن ً رل م س ًندا و
:1 - 6 - 2 م س ًند س زین ظ م مدی ری ت HSE
:1 - 6 - 2 کن ً رل م س ًندا و
:1-3ساختار سازماني و مسئوليت ها
باید شرکت با طراحی نمودار سازمانی ،نسبت به تعریف ،مستندسازی و تعیین ارتباط میان نقش ها ،مسوئلیت ها،
اختیارات و وظایف ور وابط بین بخشی جهت استقرار سیستم مدیریت HSEاقدا م نماید
شرکت باید نیر وی انسانی مناسب را برای استقرار سیستم تامین نماید
ساختار سازمانی باید مؤید ارتباطات در ون (سایر بخشها ) وبر ون سازمانی ( پیمانکاران ،بانکها)... ،باشد
:2-3نماينده مديريت
سازمان بايد يكي ا ز مديران رده باال را به منظور حصول اطمينان ا ز استقرار و اجراي مناسب سيستم
مديريت ،HSEبا مسوئليتهاي ويژه منصوب نمايد .
نمايندة منتخب مديريت بايد نقش ،مسوئليت و اختيارات تعريف شده اي را در خصوص موارد زير دارا باشد :
الف ) حصول اطمينان ا ز اينكه سيستم مديريت HSEمطابق باالزامات HSEايجاد ،اجرا و برقرار شده است .
ب ) حصول اطمينان ا ز اينكه گزارشات مربو ط به عملكرد سيستم مديريت HSEبراي بررسي و به عنوان پايهاي
براي بهبود اين سيستم ،به مديريت ارشد اعال م ميگردد .
:3-3منابع
مدیریت ارشد باید برای اطمینان ا ز عملکرد مؤثر نظا م مدیریت ،HSEمنابع کافی را به این امر
اختصاص دهد
مدیریت ارشد باید همواره ا ز نظرات و مشا وره های مدیران صف و ستاد و کارشناسان HSEدر خصوص
تخصیص منابع بهره گیرد .
:1-4-3كليات:
شرکت بایدر وش اجرایــی مد ون برای اطمینان ا ز اینکه نیر وی انسانی انتخاب شده ،وظایف و
فعالیت های HSEمرتبط با کار خود را به درستی انجا م می دهد ایجاد کند
:2-4-3آموزش:
شرکت باید یکر وش اجرایــی برای اطمینان و افزایش صالحیت کارکنان ،ا ز طریق تعیین نیازهای
اموزشی و فراهم نمودن اموزشهایالز م برای ا نان داشته باشد
مدت اموزش و موضوع ان باید طوری باشد که اطمینان حاصل شود که به اهدا ف و خط مشی های
شرکت دست خواهیم یافت
شرکت باید یکر وش اجرایــی برای اطمینان ا ز سازگاری پیمانکاران با ا نچه که در HSE-MS
شرکت گنجانیده شده است تد وین کند .
انتخاب پیمانکاران باید پس ا ز ارزیابی و بررسی دقیق خط مشی وک ـفایت نظا م HSEا نها صورت
گیرد
شرکت بایدر وشهایــی برای ارزیابی و پایش عملکرد پیمانکاران داشته باشد
كاركنان بايد در توسعه و بازنگري خطمشي،ر وشهاي اجرايــي و مديريت ريسكها درگير باشند .
در صورت بر وز هرگونه تغيير كه ممكن است بر HSEمحل كار موثر باشد طر ف مشورت قرار
گيرند .
اطالع داشته باشند چهكساني نمايندگان ا نان و منتخب مديريت در مسايل HSEهستند .
انواع ارتباطات در سيستم مديريت HSE
:7-3مستندسازي و كنترل مستندات
:1-7-3مستندسازي نظام مديريت HSE
شرکت باید نسبت به ایجاد مستندات زیر ور وش اجرایــی کنترل ان ها مبادرت ورزد
ر وشهاي اجرايــي
در این بخش چگونگی تعیین عوامل بالقوه اسیب رسان ا ز نظر HSEو ارزیابی ریسک های مربوطه مورد بررسی قرار می گیرد
شن سی ی عواملبلقوهآ سی ب ر س ک
ا رزیب ی ری س ک
کن ً رل ری س ک
روند ارزيابی و مديريت ريسك
:2-4آناليز و ارزيابی
شناسایــی خطرات باید در طول چرخه حیات فعالیت ،محصول یا خدمت را پوشش دهد
:2-4آناليز و ارزيابی
سازمان باید براي ارزيابي ريسكها واثرات ناشي ا ز بالفعل شدن عوامل بالقوه اسيب رسان،ر وش
اجرايــي داشته باشد
ارزیابی ریسک نیازمند بکارگیری تکنیک های تخصصی مانند FMEA, EIAو ...است
:3-4ثبت خطرات و اثرات آن ها -مستندسازی ريسک
شرکت باید یکر وش اجرایــی برای ثبت عوامل بالقوه اسیب رسان و تاثیرات ان ها ،همچنین
فهرست اقدامات کاهش این خطرات تهیه و نگهداری کند
:4-4اهداف و معيارهای غربالگری
معیار غربالگری بیانگر استانداردی است که تعیین قابل تحمل بودن /نبودن سطح ریسک براساس ان
انجا م گیرد
مثال معیار عملکرد موفقیت برنامه واکسیناسیون پرسنل کاهش بیماری هاست
:4-4اهداف و معيارهای غربالگری -ادامه
الزامات قانونی
انتظارات ذی نفعان
:5-4اقدامات كاهش ريسک
شرکت باید برای تعیین ،ارزیابی ،انتخاب و اعمالر وش هایالز م برای کاهش ریسک ها و تاثیرات عوامل
بالقوه اسیب رسانر وش اجرایــی داشته باشد .
اقدامات کاهش ریسک هم باید برای کاهش احتمال وقوع و هم کاهش شدت پیامدها باشند
:5-4اقدامات كاهش ريسک(ادامه)
انواع روش ها و اقدامات كاهش ريسک
در این بند الزامات کلی یک برنامه HSEمورد توجه قرار می گیرد . •
شرکت باید برای دستیابی به اهدا ف مربو ط به اجرای ،HSEبرنامه ریزی هایالز م را مد نظر قرار دهد •
:1-5كليات -ادامه
بايد های يک برنامه HSE
در این بند ،ا نچه که سازمان باید انجا م دهد تا یکپارچگی سرمایه اش تضمین گردد مورد بحث است •
تعریف :یکپارچگی سرمایه به مواردی اطال ق می گردد که اسیب ان ها اثربخشی HSEرا مختل می سازد •
بازرسی ها ،ممیزی های داخلی ،تعمیرات و ...همگی در جهت یکپارچگی سرمایه هستند •
:2-5يكپارچگي سرمايه -ادامه
شرکت باید برای حصول اطمینان ا ز مناسب بودن سر ویس و یا بازرسی تاسیسات و تجهیزات ا ز نظر HSE
ر وش اجرایــی داشته باشد
با انجا م بازرسی های منظم می توان ا ز یکپارچگی تجهیزات کلیدی اطمینان حاصل نمود
سر ویس بودن تاسیسات و تجهیزات بایستی با معیارهای ا ز پیش تعیین شده مطابقت داشته باشند
در جریان حصول اطمینان ا ز یکپارچگی سرمایهالز م است به وضعیت های اضطراری ،توقف ناگهانی
تولید و ...توجه شود
:3-5روش های اجرايي و دستورالعمل های كاری
ر ویکرد ارزش افز وده :ابتدا باید فعالیت هایــی که فقدانر وش اجرایــی مک ـتوب برای ا نها منجر به تخطی •
ا ز خط مشی ،الزامات قانونی و ...می گردد شناسایــی شوند سپسر ویه استاندارد برای ان ها تهیه شود
ر وش ها باید مک ـتوب ،ساده و صریح باشند و مسوئلیت های افراد،ر وشی که باید بکار برده شود و الزا م •
قانونی که باید بکار برده شود به صراحت در ان درج شده باشد
:3-5روش های اجرايي و دستورالعمل های كاری
در صورتی که انجا م برخی ا ز کارها بطور بالقوه اثر سوء بر عملکرد HSEداشته باشدالز م است که
دستورالعمل برای ان تهیه شود
:4-5مديريت تغيير
تعريف :طرح ریزی و کنترل تغییرات (اعم ا ز موقت یا دائمی ) در نیر وی انسانی ،تجهیزات ،فرا یندها و ...برای
ممانعت ا ز اثرات نامطلوب این تغییرات بر عملکرد HSEشرکت
شرکت باید نسبت به برقراریر وش اجرایــی برای مدیریت تغییرات اقدا م نماید
رويه بايد:
مسوئلیت بررسی مجدد و ثبت وارزیابی ریسک های جدید را مشخص کند
:5-5طرح ريزی شرايط اضطراری
شرکت باید پس ا ز تجزیه و تحلیل نظا م مند وضعیت موجود خود ،نسبت به استقرارر وش اجرایــی
برای تعیین وضعیت های اضطراری قابل پیش بینی اقدا م کند
وضعیت های اضطراری بالقوه باید شناسایــی و ثبت شوند و برای اطمینان ا ز مقابله موثر با انها به
فواصل معینر وزا وری شوند
شرکت باید طرح های مقابله بااین وضعیت ها را ایجاد و مستند کرده و گر وه های ذی ربط را ا ز ان ها
مطلع سازد (فرماندهان عملیات،ا ورژانس ،پیمانکاران )
طرح مقابله با وضعيت اضطراری بايد در بر گيرنده موارد ذيل باشد:
ر ویه های بازرسید وره ای تجهیزات مورد استفاده در وضعیت اضطراری
:6اجرا و پايش
در این بخش چگونگی انجا م فعالیت ها و بازبینی ان ها همچنین اقدامات اصالحیالز م مورد توجه
قرار می گیرد
:1-6فعاليت ها و وظايف
فعالیت ها و وظایفی که طبقر وش اجرایــی و دستورالعمل کاری در مرحله طرح ریزی یا قبل ا ز ان
تهیه شده اند در سطوح مختلف بایستی انجا م شوند
:2-6پايش
شرکت باید نسبت به تهیهر وش اجرایــی برای پایش جنبه های مربو ط به کارایــی عملکرد HSEو
همچنین حفظ سوابق نتایج پایش اقدا م کند
اقدامات اساسي در پايش
شرکت باید برای نشان دادن میزان انطبا ق خود با خط مشی و الزامات HSEهمچنین ثبت میزان
پیشرفت خود در مسیر اهدا ف ،اقدا م به برقراری نظا م ثبت سوابق کند
ر وش اجرایــی برای تعیین زمان نگهداری ،در دسترس بودن یا محرما نه بودن سوابق باید تد وین شود
نمونه هايي از ثبت سوابق
سوابق اموزش
ممیزی
عد م انطبا ق ها
سوانح
سوابق پزشکی کارکنان
اطالعات پیمانکاران
گزارش بازرسی و تعمیرات
داده های پایش و ...
:4-6عدم انطباق و اقدامات اصالحي
تعريف :برا ورده نشدن یک الزا م
رفع عد م انطبا ق
تعريف رويداد :واقعه ای پیش بینی نشده که می تواند موجب ایجاد زیان شود /نشود
سازمان باید برای ثبت و گزارشر ویدادهایــی که سبب اختالل در پیشرفت سیستم HSEمی شوند
ر وش اجرایــی داشته باشد
گزارش حوادث به خارج ا ز سازمان مانند نهادهای قانونی نیز مستلز م داشتن مکانیز م معین است
:6-6پيگيری رويداد
مسوئلیت های تعیین شده برای پیگیری حادثه باید متناسب با حادثه باشد
ممیزی تعیین می کند ا یا سیستم بطور موثر مستقر شده و کار می کند یا خیر
شرکت باید برای انجا م ممیزی هایــی که بعنوان بخشی ا ز کنترل فعالیت ها انجا م می شوندر وش
اجرایــی تهیه کند
مميـزی
udit
فرايند سيستماتيك ،مستقل ،و مستند براي يافتن شواهد ممي ـزي وارزيابي واقع
بينانة ا نها به منظ ـور تعيين مي ـزان برا ورده شدن معيار هاي مميزي
حداقل محتويات گزارش مميزی
نتایج و پیشنهادات
:2-7بازنگری
مدیر یت ا رشد سازم ان با ید در فواصل م نظم نظا م مدیر یت HSEو کارایـ ـی ان ار مورد بررسی مجدد
قرار داده وا ز تناسب و اثربخشی ان اطمینان حاصل کند
بازنگری ممكن است شامل تغيير در موارد ذيل باشد
تخصیص منابع
Input
با ارزوی موفقیت برای شما
: ا ريب طب م
7 7 4 8 3 2 1 8 : يلفن
2 0 0 0 1 5 5 5 3 4 3 5 3 6 : نی م ک
training@hsearya.com
www.HSEEXPERT.com
www.HSEARYA.com