NOLI ME TANGERE

NI JOSE RIZAL
KABANATA I-XVI (1-16)
GROUP 1
KABANATA I
• Isang Handaan

• Isang marangyang salu-salo ang

ipinag-anyaya ni Don Santiago de
los Santos na higit na popular sa
taguring kapitan Tiago. Kabilang sa
mga bisita ang bagong dating sa
Pilipinas na si Padre Damaso na
nailabas ang kanyang mapanlait na
ugali.
TALASALITAAN
• Bantog – kilala
• Bukas-palad – matulungin
• Garil – utal magsalita
• Hindi magkamayaw – hindi mapatahimik
• Kalansing -tunog
• Katiwasayan – katahimikan
• Makihalubilo – makitungo
• Maluho – magastos
• Mapangahas – malakas ang loob
• Napapanganyaya – napapasama
KABANATA II
• Si Crisostomo Ibarra

• Ipinakilala ni Kapitan Tiyago si

Ibarra sa pagsasabing ito ay anak
ng kanyang kaibigang namatay at
kararating lamang niya buhat sa
pitong taong pag-aaral sa Europa.
Tulad ng kaugaliang Aleman na
natutuhan ni Ibarra buhat sa
kanyang pag-aaral sa Europa,
ipinakilala niya ang kanyang sarili sa
mga nanduruong kamukha niyang
panauhin.
TALASALITAAN
• Magara – maluho
• Makisalo – makilahok
• Nabaling – napaling
• Nagmamasid – nagmamatyag
• Nagsipagbansag – nagpakilala
• Nagulumihanan – naguluhan
• Nakaluksa – nakaitim
• Napatigagal -natigilan
• Napawi – nawala
• Natigilan – natahimik
KABANATA III
• Ang Hapunan
• Pinag-tatalunan ng dalawang pari kung
sino ang uupo sa isang dulo ng mesa.
Sa tingin ni Padre Sibyla, si Padre
Damaso ang dapat umupo roon dahil
siya ang padre kumpesor ng pamilya ni
Kapitan Tiyago. Pero, si Padre Sibyla
naman ang iginigiit ng Paring
Pransiskano. Si Sibyla ang kura sa lugar
na iyon, kung kaya’t siya ang karapat-
dapat na umupo. Maraming nakausap si
Ibarra at pagkatapos ay nagpaalam ng
uuwi bagamat pnigilan ni Kapitan Tiago
dahil dadating si Maria Clara ay hindi
nagpatinag ang binata.
TALASALITAAN
• Kabisera – panguluhan
• Kabisote – magpasaulo ng nagbabasa
• Kapalaluan – kayabangan
• Maluwalhati – maligaya
• Naibulalas – nasambit
• Nasasalamin – nakikita
• Pabalat-bunga – nabanggit
• Pautal-utal – paputol-putol
• Tumungga – uminom
KABANATA IV
• Erehe at Pilibustero
• Naglakad-lakad si Ibarra at nakilala
niya si Tinyente Guevarra na
pinakiusapan niyang magkwento
tungkol sa buhay ng kanyang ama
dahil wala siyang nalalaman tungkol
dito. Ayon dito, ang kanyang ama
ang pinakamayaman sa kanilang
lalawigan bagamat siya ay ginagalang
ay kinaiinggitan. Pinagbintangan
siyang nakapatay kaya
pinagbintangan siyang erehe at
pilibustero.
TALASALITAAN
• Dalamhati – hapis
• Huwad – kinopya
• Inilakip – isinama
• Kapanalig – kaanib
• Karalitaan – kahirapan
• Kinahinatnan – kinauwian
• Masalimuot – magulo
• Nagningning – nagkislap
• Pahapyaw – bahagya
• Pangangamkam – pangunguha
KABANATA V
• Pangarap sa Gabing Madilim

• Sakay ng kalesa, dumating si Ibarra

sa Fonda de Lala. Mula sa bintana,
natanaw niya ang isang maliwanag
na bahay sa kabila ng ilog. May
isang magandang binibini na
nababalot ng manipis na habi,may
suot na diyamante at ginto. Ang
mga umpukan naman ng mga
Kastila, Pilipino, pari, intsik, militar
ay nakatuon lahat sa kagandahan ni
Maria Clara.
TALASALITAAN
• Balisa – ligalig
• Guni-guni – imahinasyon
• Kahambal-hambal – kasuklam-suklam
• Kasisilayaan – kakikitaan
• Katuturan – kahulugan
• Malamlam – mapanglaw
• Nahihimlay -nakahiga
• Nakakahambal – nakakaawa
• Nakakalunos – nakapanghihinayang
• Nauulinigan – naririnig
KABANATA VI
• Si Kapitan Tiago

• Ang katangian ni kapitan Tiago ay

itinuturing hulog ng langit. Siya ay pandak,
di kaputian at may bilugang mukha. Maitim
ang buhok, at kung hindi lamang nanabako
at ngumanganga, maituturing na sya ay
magandang lalaki. Dahil sa siya ay mayaman,
siya ay isang impluwensyadong tao. Siya ay
malakas sa mga taong nasa gobeyerno at
halos kaibigan nya lahat ng mga prayle. Ang
turing niya sa sarili ay isang tunay na
Kastila at hindi Pilipino.
TALASALITAAN
• Bugtong – nag-iisa
• Ganid -sakim
• Kapus-palad – salat
• Kawaksi – katulong
• Magsing-irog – magkasintahan
• Nagkubli – nagtago
• Tinutuligsa – pinupuna
• Tiwasay – tahimik
• Umaalipusta – umaapi
KABANATA VII
• Suyuan sa Asotea

• Nanlamig at biglang nabitawan ni

Maria Clara ang tinatahi ng may
biglang tumigil na sasakyan sa
kanilang tapat. Nang maulinigan
niya ang boses ni Ibarra, dali-daling
pumasok sa silid si Maria Clara.
Tinulungan siya ni tiya Isabel na
mag-ayos ng sarili bago harapin si
Ibarra. Nang magkita na sila ni
Ibarra at nagtama ang kanilang
paningin, nakaramdam silang dalawa
ng tuwa.
TALASALITAAN
• Alumpihit – di mapalagay
• Hinanakit – pagdaramdam
• Mag-ulayaw – mag-usap
• Nagpapasikdo – nagpapatibok
• Nagtulos – nagtirik
• Nakatatalos – nakaalam
• Napatda – natigilan
• Sawimpalad – nabigo
• Sinasamba – paghanga
• Ulupong – makamandag
KABANATA VIII
• Mga Alaala

• Habang binabagtas ni Ibarra ang isang

pook sa Maynila, marami siyang
naalala. Kabilang dito ang mga kalesa
at karumatang hindi tumitigil sa
pagbibiyahe, mga taong may ibat-
ibang uri ng kasuotan na katulad ng
mga Europeo, Intsik, Pilipino, mga
babaing naglalako ng mga bungang-
kahoy, mga lalakinh hubad na
nagpapasan, mga ponda at restauran
at pati ang mga karitong hila ng
mga makupad na kalabaw.
TALASALITAAN
• Arabal – purok, distrito
• Humayo – umalis
• Humihilam – nagpapahapdi ng mata
• Kamangmangan – walang nalalaman
• Maparam – mapawi
• Mapasupling – mapatubo
• Maririkit – maniningning
• Muralya – pader
• Nabansot – naging pandak
• Nahalinhan – napalitan
KABANATA IX
• Mga Suliranin Tungkol sa Bayan
• May isang karwaheng nakatigil sa
tapat ng bahay ni Kapitan Tiyago.
Ang nakasakay sa loob nito ay si
Tiya Isabel at hinihintay na lamang
na sumakay si Maria. Biglang
dumating si Padre Damaso at
kinausap si Kapitan Tiago. Tutol si
Padre Damaso sa
pakikipagmabutihan ni Maria Clara
kay Ibarra.
TALASALITAAN
• Banal – santo
• Hidwaan – alitan
• Kabulaanan – kasinungalingan
• Magiliw – masintahin
• Malugod – masaya
• Maluwalhati – mapayapa
• Masinsin – magkakalapit
• Nagbabata – nagtitiis
• Napamulagat – napatitig
• Natambad – nalantad
KABANATA X
• Ang San Diego
• Ang San Diego ay isang
karaniwang bayan sa Pilipinas na
nasa isang baybayin ng isang
lawa at my malalapad na
bukirin at palayan. Mula sa
pinakamataas na bahagi ng
simboryo ng simbahan, halos
natatanaw ang kabuuan ng
bayan.
TALASALITAAN
• Atipan – lagyan ng bubong
• Baybayin – tabi
• Bumulaga – gumulat
• Kahangalan – kamangmangan
• Luntian – berde
• Mapusok – masiklabong damdamin
• Masigasig – masipag
• Matatas – malinaw
• Matatas – matuwid magsalita
• Nakaulinig – nakarinig
KABANATA XI
• Ang mga Makapangyarihan

• Ang San Diego ay

maihahalintulad sa Roma at
Italya sa mahigpit na pag-
aagawan sa kapangyarihan
pamunuan ng bayan. Ang
alperes at si Padre Salvi ang
siyang makapangyarihan dito.
TALASALITAAN
• Hidwaan – di pagkakaunawaan
• Ipangahas – maglakas-loob
• Kakarampot – kakaunti
• Kapariwaan – kasawian
• Masisitsit – madaldal
• Nagbabando – nagagalit
• Nakapahiyas – nakapalamuti
• Pag-aayuno – di kumakain
• Paghahambalos -paghahampas
• Pinagsakitan – pinaghirapan
KABANATA XII
• Araw ng mga Patay
• Ang sementeryo ng San Diego ay nasa
kalagitnaan ng isang malawak na palayan
at may bakod na lumang pader at
kawayan. Sa ibang bahagi ng libingan,
may dalawang tao ang humuhukay ng
paglilibingan na malapit sa pader na
parang babagsak na. Sinabi ng
naninigarilyong lalaki sa sepulturero na
lumipat na sila ng ibang lugar sapagkat
sariwa at dumudugo pa ang bangkay na
kanyang hinuhukay. Hindi niya matagalan
ang gayong tanawin.
TALASALITAAN
• Hinahandugan – inaalayan
• Kalakip – kasama
• Makipot – makitid
• Nagdudumali – nagmamadali
• Nakapalamuti – naka-adorno
• Nakaumbok – nakabukol
• Nananangis – nagdadalamhati
• Nangita – hinanap
• Pananglaw – pang-ilaw
• Satsatan – daldalan
KABANATA XIII
• Mga Unang Banta ng Unos
• Dumating si Ibarra sa libangan at
hinanap ang puntod ng ama- si Don
Rafael. Nakita nina Ibarra at
matanda ang sepulturero. Sinabi nila
ang palatandaan ng libingan ni Don
Rafael. Tumango ang tagapaglibing.
Pero nasindak si Ibarra ng ipagtapat
ng sepulturero na kanyang sinunog
ang krus at itinapon naman ang
bangkay sa lawa dahil sa utos ni
Padre Garrote.
TALASALITAAN
• Alintana – pansin
• Baliw – wala sa sarili o wala sa tamang pag-iisip
• Binagtas– dinaanan
• Dinaluhong – sabay-sabay na hinahanap
• Halimuyak – kabanguhan
• Ipinaanod – ipinatangay
• Matindi – malubha
• Nangangatal – nanginginig
• Nanghahagupit – namamalo
• Nanlilisik – nagagalit
KABANATA XIV
• Si Pilosopo Tasyo

• Si Pilosopo Tasyo ay dating

Don Anastacio. Dahil sa
katalinuhan, pinatigil siya sa
pag-aaral ng kanyang ina
dahil ang gusto nito para sa
anak ay maging isang pari.
TALASALITAAN
• Angkop – nararapat
• Dagok – matinding kasawian
• Kalapastanganan – pagyurak sa dangal
• Lapastanganin – halayin
• Lintik – kidlat
• Magarbo – marangya
• Mapanganib – delikado
• Matimbang – mabigat
• Nakatutulig – nakabibingi
• Sinurot – kinurot
KABANATA XV
• Ang mga Sakristan

• Si Crispin at Basilio ay
magkapatid na sakristan.
Nagtatrabaho sila sa simbahan na
taga kampana na sineswelduhan
lang ng 2.00 kada buwan.
Pinapalo sila at pinagbintangan na
mgananakaw sa simbahan. Kapag
nalaman ito ni Sisa ay siguradong
magagalit ito.
TALASALITAAN
• Habol-hininga – buntong-hininga
• Hiyaw – sigaw
• Inalo – inaruga
• Kalumbayan – kalungkutan
• Nagpatibuwal – nagpadalus-dalos
• Nananalasa – sumisira
• Palahaw – pananangis
• Panaghoy – daing
• Tinutulan – hindi sinang-ayunan
KABANATA XVI
• Si Sisa
• Si Sisa ay nakatira sa isang maliit na
dampa na sa labas ng bayan. May isang
oras din bago marating ang kanyang
tirahan mula sa kabayanan. Kapuspalad si
Sisa sapagkat nakapag-asawa siya ng
lalaking iresponsable, walang pakialam sa
buhay, sugarol at palaboy sa lansangan. Si
Sisa lamang ang kumakalinga kay Basilio at
Crispin. Dahil sa kapabayaan ng kanyang
asawa, naipagbili niya ang mga alahas niya
ng siya ay dalaga pa. Minsan lang umuwi
ang kanyang asawa at sinasaktan pa siya.
TALASALITAAN
• Bahid – bakas ng dumi, mantsa
• Humahangos – nagmamadali
• Inaatupag – iniintindi; ginagawa
• Kapritso – luho; layaw
• Nababakas – nababanaag; nakikita
• Nahumpak – namayat
• Namumurok – nanaba
• Paggunita – pag-alala
• Pobre – mahirap
• Tinangka – binalak