Analiza vrste korištenih

hidrauličkih tekućina i njihove

karakteristike
Fluid u hidrauličkom sistemu obavlja dvije osnovne funkcije:

Prenosi energiju
Podmazuje pokretne ddijelove h.komponenti

Osim toga, fluid u h.sistemu odvodi toplotu nastalih usljed gubitaka,

vrši zaštitu komponenata od korozije i dr.

Za obavljanje navedenih funkcija koriste se ulja i tekućine,koje u

odnosu na porijeklo i svojstva mogu biti mineralna hidraulična ulja,
sintetičke tečnosti i emulzije.
 S obzirom na oblasti primjene i eksploatacije razvijen je
veliki broj hidrauličkih ulja i tekućina.

Hidraulička ulja i tekućine se razvrstavaju prema standardu,

po kojemu se dijele u 2 grupe:- normalno zapaljive tekućine
(mineralna ulja) i –teško zapaljiva ulja (proizvodi kojin se
razlikuju po porijeklu i sastavu).
U navedenoj klasifikaciji prvo slovo H označava da se radi o
ulju ili tekućini koja se koristi za prenos hidraulične energije.
Osnovne informacije o h.tekućinama prema DIN standardu:
- Mineralna ulja se dijele na:
Tip H- ulje bez aditiva
Tip HL- ulja sa dodatkom aditiva protiv oksidacije i zaštitu od korozije
Tip HLP- ulje sa aditivima za podnošenje visokih pritisaka
Tip HV- ulje sa aditivima za poboljšanje indeksa viskoznosti

Teško zapaljive tekućine se dijele na:

HSA- emulzija ulja u vodi- za temperature od +5:+55 C
HSB- emulzija vode u ulju-za temperature +5:60 c
HSC- vodena otopina sa aditivom za povećanje viskoznosti i najmanje vode
35%
HSD-sintetske tekućine izrađene na bazi fosfata, za radne temperature -
20:+150
 Danas se kao hidraulični medij oko 90% slučajeva koriste mineralna
hidraulična ulja.

 Uslove rada savremenih h.postrojenja najčešće zadovoljavaju ulja

prema specifikaciji HLP, klase ISO VG10-100, čije su karakteristike
standardizovane prema DIN.

 Viskoznost ulja je najvažnija osobina i predstavlja veličinu

unutrašnjeg trenja koje djeluje kao otpor kretanju čestica kada su
one izložene smicanju

 Viskoznost ulja se mijenja sa porastom temperature prema

određenoj zakonitosti. Brzina promjene viskoznosti je važna
karakteristika h.sistema, naročito kod onih koji rade u promjenljivim
temperaturnim uslovima

 Ulja koja se koriste za h. Sisteme u normalnim temperaturnim

uslovima imaju vrijednost indeksa viskoznosti između 90-120
 Kod ulja niske vrijednosti viskoznosti nema dobrog podmazivanja komponenti
h.sistema, a velika su i proticanja kroz zazore, što utiče na porast temperature i
volumetrisjkih gubitaka

 Kod ulja visoke viskoznosti mogu nastati teškoće u radu pumpe zbog smanjenja
zapremine punjenja a moguća je pojava i kavitacije. H.sistem je trom, a gubici pritiska
su veliki.

 Povećanje pritiska dovodi do porasta viskoznosti.

 Gustina ulja- određuje se na temperaturi od 15 C, a orijentacione vrijednosti su:

 - mineralna ulja 𝜌 = 0,85 − 0,91 𝑔 𝑐𝑚3

 -HSC tečnosti 𝜌 = 0,04 − 1,09 𝑔 𝑐𝑚3
 -HSD tečnosti𝜌 = 1,14 − 1,45 𝑔 𝑐𝑚3
Pod djelovanjem visokoih pritisaka volumen ulja se smanjuje, a
kod povratnog djelovanja (smanjenja) pritiska- on se povećava.

Veličina koeficijenta stišljivosti (kompresibilnosti) se dobije

eksperimentalnim putem a na njegovu veličinu utiču: pritisak,
temperatura i vrsta termodinamičke promjene stanja.
H. Ulje u toku rada je neprekidno izloženo djelovanju kisika. Na
povišenim temperaturama dolazi do stvaranja slobodnih i vezanih
kiselina, smolastih jedinjenja. Ta jedinjenja su u početku
rastvorljiva u ulju ali se kasnije izdvajaju u obliku taloga.
Svojstvo ulja da se odupre stvaranju navedenih jedinjenja naziva
se oksidaciona stabilnost.